Biện pháp rèn kĩ năng viết bài văn tả phong cảnh thông qua cách viết mở bài gián tiếp cho HS lớp 5 (1).docx

hj

1. SỞ/PHÒNG GDĐT:……………………….
TRƯỜNG: ……………….
BÁO CÁO
BIỆN PHÁP GÓP PHẦN NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
CÔNG TÁC GIẢNG DẠY
- Tên biện pháp: Biện pháp rèn kĩ năng viết bài văn tả phong cảnh thông qua
cách viết mở bài gián tiếp cho học sinh lớp 5
A. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong chương trình giáo dục tiểu học, kỹ năng viết văn miêu tả là một trong những
nội dung quan trọng nhằm phát triển năng lực ngôn ngữ cho học sinh. Đặc biệt,
việc viết văn tả cảnh giúp các em không chỉ biết quan sát sự vật, hiện tượng xung
quanh mà còn học cách thể hiện cảm nhận của mình qua câu chữ một cách sinh
động. Tuy nhiên, qua quá trình giảng dạy tại lớp 5, tôi nhận thấy rằng học sinh còn
gặp nhiều khó khăn khi bắt đầu bài văn, đặc biệt là trong việc viết mở bài gián tiếp
cho bài văn tả cảnh.
Việc mở bài gián tiếp yêu cầu sự linh hoạt trong cách diễn đạt và khả năng liên
tưởng, nhưng nhiều học sinh lớp 5 vẫn chưa nắm bắt được cách triển khai ý tưởng
một cách hiệu quả. Phần lớn các em thường viết mở bài trực tiếp đơn giản, khiến
cho bài văn thiếu hấp dẫn và sự cuốn hút. Nguyên nhân của vấn đề này là do học
sinh chưa được rèn luyện một cách cụ thể và giáo viên chưa có phương pháp hiệu
quả để hướng dẫn các em về kỹ năng mở bài gián tiếp.
1

2. Nhằm giúp học sinh khắc phục khó khăn này, tôi đã nghiên cứu và đề xuất một số
biện pháp cụ thể để rèn kỹ năng viết mở bài gián tiếp cho học sinh lớp 5. Các biện
pháp này không chỉ giúp học sinh hiểu rõ cách viết mà còn phát huy khả năng sáng
tạo và kỹ năng diễn đạt của các em. Vì vậy, tôi chọn đề tài: “Biện pháp rèn kỹ năng
viết bài văn tả phong cảnh thông qua cách viết mở bài gián tiếp cho học sinh lớp 5”
để nghiên cứu và áp dụng vào thực tiễn giảng dạy.
2. Mục đích nghiên cứu
Mục đích của nghiên cứu này là đề xuất các biện pháp cụ thể giúp học sinh lớp 5
rèn luyện kỹ năng viết mở bài gián tiếp trong văn miêu tả phong cảnh, từ đó cải
thiện khả năng diễn đạt, phát huy tính sáng tạo và giúp học sinh viết bài văn tả
cảnh hấp dẫn, sinh động hơn.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Khách thể nghiên cứu của sáng kiến là học sinh lớp 5 tại trường [Tên trường]. Đây
là đối tượng đang học tập và rèn luyện các kỹ năng viết văn miêu tả, trong đó việc
phát triển kỹ năng mở bài gián tiếp đóng vai trò quan trọng giúp các em nâng cao
khả năng diễn đạt và sáng tạo trong văn miêu tả phong cảnh.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài này là kỹ năng viết bài văn tả phong cảnh của học
sinh lớp 5, đặc biệt tập trung vào việc rèn luyện và phát triển kỹ năng viết mở bài
gián tiếp, nhằm giúp các em viết được những đoạn mở bài hấp dẫn, lôi cuốn người
đọc.
4. Giả thuyết nghiên cứu
Nếu áp dụng các biện pháp rèn kỹ năng mở bài gián tiếp cho bài văn tả phong
cảnh, học sinh lớp 5 sẽ cải thiện đáng kể khả năng viết mở bài một cách sáng tạo,
cuốn hút và sinh động hơn. Thông qua việc hướng dẫn cụ thể cách sử dụng ngôn
từ, hình ảnh liên tưởng và cảm xúc, học sinh có thể phát triển kỹ năng diễn đạt linh
2

3. hoạt, phong phú ngay từ phần mở đầu. Điều này không chỉ giúp các em nâng cao
chất lượng bài văn mà còn khơi gợi hứng thú, giúp các em tự tin, yêu thích hơn với
việc viết văn, từ đó tạo nền tảng tốt cho các kỹ năng ngôn ngữ trong tương lai.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận
Tìm hiểu các lý thuyết về phương pháp dạy học tiếng Việt, đặc biệt là kỹ
năng viết văn miêu tả dành cho học sinh tiểu học. Nghiên cứu các tài liệu
giáo dục liên quan đến việc sử dụng mở bài gián tiếp để phát triển tư duy
sáng tạo và kỹ năng diễn đạt của học sinh. Từ đó, làm rõ vai trò của mở bài
gián tiếp trong bài văn tả phong cảnh, đồng thời xác định các phương pháp,
kỹ thuật phù hợp giúp học sinh lớp 5 nắm vững và thực hành hiệu quả kỹ
năng này.
5.2. Nghiên cứu thực trạng
Khảo sát thực tế kỹ năng viết mở bài của học sinh lớp 5 tại trường [Tên
trường] để đánh giá mức độ hiểu biết, khả năng sử dụng mở bài gián tiếp và
những khó khăn học sinh gặp phải. Thông qua việc phân tích bài viết của
học sinh và ý kiến từ giáo viên, xác định các vấn đề cụ thể trong quá trình
giảng dạy kỹ năng mở bài gián tiếp. Điều này giúp làm cơ sở xây dựng các
biện pháp phù hợp nhằm nâng cao chất lượng dạy và học phần mở bài gián
tiếp trong bài văn tả phong cảnh.
6. Phạm vi và giới hạn đề tài
Đề tài tập trung nghiên cứu các biện pháp rèn luyện kỹ năng viết mở bài gián tiếp
trong bài văn tả phong cảnh cho học sinh lớp 5. Phạm vi nghiên cứu bao gồm việc
khảo sát, đánh giá và thử nghiệm các phương pháp dạy học tại trường [Tên
trường], nơi đối tượng nghiên cứu là học sinh lớp 5 với nền tảng kiến thức ngữ văn
cơ bản. Giới hạn của đề tài nằm ở việc chỉ tập trung vào kỹ năng mở bài gián tiếp
trong văn tả cảnh, chưa nghiên cứu sâu các kỹ năng khác của bài văn miêu tả như
3

4. thân bài hay kết bài, đồng thời chỉ giới hạn trong đối tượng học sinh lớp 5 tại
trường này, chưa mở rộng ra các khối lớp hay trường khác.
7. Phương pháp nghiên cứu


Phương pháp nghiên cứu lý thuyết: Tìm hiểu và tổng hợp các tài liệu về
phương pháp dạy học tiếng Việt, đặc biệt là phương pháp giảng dạy kỹ năng viết
văn miêu tả và cách viết mở bài gián tiếp. Phân tích các lý thuyết giáo dục liên
quan đến việc phát triển tư duy ngôn ngữ và sáng tạo cho học sinh tiểu học.


Phương pháp khảo sát và quan sát: Tiến hành khảo sát thực tế kỹ năng viết
mở bài gián tiếp của học sinh lớp 5 thông qua các bài kiểm tra và quan sát trong
giờ học. Sử dụng phiếu khảo sát để thu thập ý kiến của học sinh về khó khăn và
những hiểu biết của các em về mở bài gián tiếp.


Phương pháp phân tích và tổng hợp số liệu: Phân tích các bài viết và kết quả
khảo sát của học sinh để đánh giá thực trạng kỹ năng mở bài gián tiếp, từ đó xác
định những vấn đề và nguyên nhân tồn tại. Tổng hợp số liệu để làm cơ sở đề xuất
các biện pháp dạy học phù hợp.


Phương pháp thực nghiệm sư phạm: Thực hiện các biện pháp rèn kỹ năng
mở bài gián tiếp trong các bài giảng thực tế, sau đó đánh giá hiệu quả của từng
biện pháp qua các bài viết của học sinh, theo dõi sự tiến bộ và thay đổi của các em
trong quá trình học.


Phương pháp so sánh đối chiếu: So sánh kết quả bài viết của học sinh trước và
sau khi áp dụng các biện pháp dạy học để xác định mức độ hiệu quả của sáng kiến,
từ đó rút ra kết luận và kinh nghiệm thực tiễn trong việc rèn kỹ năng mở bài gián
tiếp cho học sinh.
4

5. B. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
Chương 1. Cơ sở lý luận của vấn đề nghiên cứu
1. Cơ sở khoa học
Lý thuyết về kỹ năng viết văn: Theo lý thuyết giáo dục, kỹ năng viết văn
miêu tả đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển tư duy ngôn ngữ, khả
năng quan sát và khả năng diễn đạt của học sinh. Đặc biệt, việc viết mở bài
gián tiếp trong bài văn tả cảnh không chỉ yêu cầu học sinh sử dụng ngôn ngữ
một cách linh hoạt mà còn giúp các em phát triển khả năng sáng tạo, tạo ấn
tượng và cuốn hút cho người đọc ngay từ đầu.
Lý thuyết phát triển ngôn ngữ: Lý thuyết về sự phát triển ngôn ngữ cho
rằng việc học sinh được rèn luyện cách diễn đạt cảm xúc, hình ảnh qua từ
ngữ giúp tăng cường khả năng tư duy trừu tượng và kỹ năng viết sáng tạo.
Mở bài gián tiếp, với các yếu tố như liên tưởng, tưởng tượng và cảm xúc,
giúp học sinh biết cách chọn lọc ngôn ngữ, phát triển tư duy logic và kỹ
năng cấu trúc bài viết.
Chương trình Giáo dục Phổ thông 2018: Theo chương trình này, mục tiêu
dạy học văn miêu tả là giúp học sinh phát triển năng lực ngôn ngữ, hình
thành kỹ năng viết phong phú và truyền đạt cảm xúc. Yêu cầu viết mở bài
gián tiếp giúp các em thể hiện sự sáng tạo, làm giàu vốn từ và khả năng biểu
đạt thông qua hình ảnh và cảm xúc phong phú.
2. Cơ sở thực tiễn
Thực trạng học sinh tiểu học trong kỹ năng viết văn: Thực tế cho thấy,
nhiều học sinh lớp 5 vẫn gặp khó khăn trong việc mở đầu bài văn miêu tả
phong cảnh một cách tự nhiên và hấp dẫn. Các em thường sử dụng mở bài
trực tiếp, đơn điệu và thiếu tính sáng tạo, điều này làm bài văn trở nên khô
khan và ít cuốn hút. Phần lớn các em chưa biết cách dùng ngôn ngữ gián tiếp
để tạo ấn tượng từ những câu đầu tiên.
5

6. Khó khăn của giáo viên trong giảng dạy mở bài gián tiếp: Một số giáo
viên chưa có phương pháp cụ thể, linh hoạt để hướng dẫn học sinh viết mở
bài gián tiếp cho bài văn tả cảnh. Hầu hết tập trung vào dàn ý chung cho bài
văn miêu tả, chưa chú trọng vào kỹ thuật viết mở bài gián tiếp, khiến học
sinh chưa phát huy được hết khả năng sáng tạo và cảm thụ ngôn ngữ.
Yêu cầu của giáo dục hiện nay: Giáo dục hiện đại đòi hỏi phương pháp
giảng dạy chú trọng phát triển phẩm chất và năng lực cá nhân cho học sinh,
trong đó kỹ năng viết sáng tạo là một yếu tố quan trọng. Việc rèn kỹ năng
mở bài gián tiếp cho học sinh lớp 5 là cần thiết để giúp các em không chỉ
phát triển ngôn ngữ mà còn hình thành thói quen tư duy linh hoạt, nhạy bén
và có khả năng tự tin khi diễn đạt cảm xúc và quan sát của mình.
Chương 2. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu
I. Đặc điểm tình hình


Học sinh lớp 5 đã có nền tảng về kỹ năng viết văn: Học sinh lớp 5 đã trải qua
các bài học về văn miêu tả từ các khối lớp trước, vì vậy các em có khả năng quan
sát, nhận biết các chi tiết cơ bản trong phong cảnh. Điều này giúp các em dễ dàng
tiếp cận và rèn luyện kỹ năng mở bài gián tiếp trong bài văn tả phong cảnh.


Chương trình giáo dục hiện hành chú trọng phát triển kỹ năng ngôn ngữ:
Chương trình Giáo dục Phổ thông 2018 đặt trọng tâm vào việc phát triển phẩm
chất và năng lực cho học sinh, trong đó có kỹ năng diễn đạt ngôn ngữ và sáng tạo.
Đây là điều kiện thuận lợi để giáo viên chú trọng hơn vào việc phát triển khả năng
viết văn phong phú và linh hoạt cho học sinh.


Nhiều tài liệu tham khảo và phương pháp giảng dạy phong phú: Hiện nay
có nhiều tài liệu, sách tham khảo và các phương pháp dạy văn miêu tả sáng tạo
giúp giáo viên dễ dàng lựa chọn tài liệu phù hợp để hỗ trợ học sinh trong việc rèn
6

7. luyện kỹ năng mở bài gián tiếp. Ngoài ra, các diễn đàn, hội thảo chuyên đề về dạy
học cũng tạo điều kiện để giáo viên học hỏi và chia sẻ kinh nghiệm.


Giáo viên có thể sáng tạo trong phương pháp giảng dạy: Giáo viên có điều
kiện linh hoạt trong việc xây dựng kế hoạch dạy học phù hợp với từng đối tượng
học sinh. Việc áp dụng các biện pháp sáng tạo như mở bài bằng cảm xúc, tưởng
tượng, câu chuyện nhỏ hay thơ ca không chỉ giúp học sinh hứng thú hơn mà còn
phát huy khả năng sáng tạo trong quá trình học tập.


Sự hỗ trợ của phụ huynh: Phụ huynh học sinh hiện nay quan tâm nhiều hơn
đến việc phát triển toàn diện cho con em, sẵn sàng hỗ trợ, động viên khi các em
học tập ở nhà, tạo điều kiện cho học sinh có môi trường thuận lợi để thực hành viết
văn miêu tả và sáng tạo ngôn ngữ.
II. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu
a. Thuận lợi:
Học sinh lớp 5 đã có nền tảng kiến thức cơ bản về viết văn miêu tả thông qua
chương trình Tiếng Việt từ lớp 2 đến lớp 4. Các em biết cách quan sát và miêu tả
các sự vật, sự việc xung quanh.
Phần lớn học sinh có sự yêu thích đối với môn học và hứng thú khi viết các bài văn
tả cảnh. Ngoài ra, giáo viên đã có kinh nghiệm trong việc giảng dạy văn miêu tả,
nên có thể tạo ra nhiều hoạt động học tập thú vị.
Chương trình giáo dục phổ thông 2018 khuyến khích phát triển kỹ năng sáng tạo,
tư duy ngôn ngữ, giúp học sinh có thêm động lực để cải thiện kỹ năng viết văn.
b. Khó khăn:
Nhiều học sinh vẫn chưa nắm vững kỹ năng mở bài gián tiếp trong văn miêu tả.
Các em thường viết theo cách mở bài trực tiếp, thiếu sự phong phú và sáng tạo,
khiến bài văn trở nên khô khan.
Khả năng liên tưởng, phát triển ý tưởng của học sinh còn hạn chế, dẫn đến việc các
bài viết không có sự dẫn dắt mềm mại, thiếu hấp dẫn.
7

8. Giáo viên chưa có đủ thời gian để tập trung rèn luyện kỹ năng mở bài gián tiếp
trong các tiết dạy chính khóa, do chương trình học còn nhiều nội dung khác cần
phải bao quát.
c. Nguyên nhân:
Học sinh chưa được hướng dẫn cụ thể về cách viết mở bài gián tiếp, chưa có nhiều
bài tập và ví dụ để thực hành kỹ năng này.
Giáo trình và tài liệu tham khảo chủ yếu tập trung vào các bài tập tổng quát, ít có
các hướng dẫn chi tiết về cách mở bài gián tiếp.
Một số học sinh thiếu vốn từ và chưa phát triển đầy đủ kỹ năng ngôn ngữ cần thiết
để diễn đạt ý tưởng một cách linh hoạt và sáng tạo trong khi viết văn.
Chương 3. Giải pháp nghiên cứu
I. Mục tiêu của giải pháp:


Nâng cao kỹ năng viết mở bài gián tiếp trong văn miêu tả phong cảnh:
Giúp học sinh lớp 5 hiểu và biết cách sử dụng mở bài gián tiếp để tạo ấn tượng
ngay từ những câu đầu tiên, làm cho bài văn trở nên hấp dẫn, lôi cuốn. Từ đó, các
em sẽ biết cách chọn lọc và sắp xếp ngôn từ để bài văn sinh động và giàu cảm xúc
hơn.


Phát triển khả năng sáng tạo và tư duy ngôn ngữ: Thông qua các biện pháp
hướng dẫn mở bài gián tiếp, học sinh được khuyến khích sử dụng trí tưởng tượng,
khả năng liên tưởng và tư duy sáng tạo để diễn đạt phong cảnh một cách tinh tế và
linh hoạt. Điều này giúp các em phát triển khả năng cảm nhận ngôn ngữ và diễn
đạt ý tưởng một cách phong phú.


Khơi gợi niềm hứng thú và yêu thích với văn miêu tả: Bằng cách làm cho
phần mở bài trở nên thú vị, sinh động, giải pháp hướng tới việc giúp học sinh cảm
thấy hứng thú hơn với môn học, đặc biệt là văn miêu tả phong cảnh. Sự yêu thích
này là nền tảng để các em học tập tự nhiên và tự tin khi viết văn.
8

9. 
Góp phần phát triển kỹ năng quan sát và cảm nhận thế giới xung quanh:
Mục tiêu của giải pháp còn là giúp học sinh biết cách quan sát chi tiết, tinh tế trong
thiên nhiên và biết cách biểu đạt cảm nhận cá nhân qua ngôn từ. Điều này không
chỉ nâng cao chất lượng bài văn mà còn phát triển khả năng cảm thụ, hiểu biết và
yêu thiên nhiên.


Đáp ứng mục tiêu chương trình giáo dục hiện hành: Giải pháp góp phần
thực hiện mục tiêu của chương trình Giáo dục Phổ thông 2018 là phát triển năng
lực ngôn ngữ, sự tự tin và khả năng diễn đạt cho học sinh. Đây là nền tảng quan
trọng để học sinh hình thành kỹ năng ngôn ngữ bền vững, hỗ trợ cho các kỹ năng
học tập và giao tiếp trong tương lai.
II. Mô tả giải pháp
2.1. Biện pháp 1: Cung cấp ví dụ mở bài gián tiếp sinh động và phân tích chi
tiết
Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đề cao vai trò của thực hành, khuyến khích
học sinh phát triển kỹ năng thông qua các ví dụ cụ thể và liên hệ thực tiễn. Do đó,
một trong những biện pháp quan trọng giúp học sinh lớp 5 hiểu và áp dụng cách
viết mở bài gián tiếp trong văn tả phong cảnh là cung cấp các ví dụ mẫu. Giáo viên
có thể chọn những đoạn văn mở bài gián tiếp từ sách giáo khoa hoặc các tài liệu
tham khảo, sau đó yêu cầu học sinh phân tích cách viết, cách liên kết câu từ trong
đó. Những ví dụ này sẽ giúp các em hiểu rõ về cấu trúc và cách thức chuyển tải ý
tưởng một cách tinh tế, từ đó học sinh sẽ dễ dàng vận dụng vào bài viết của mình.
Ngoài việc cung cấp ví dụ, giáo viên cũng nên giải thích tại sao cách mở bài gián
tiếp lại mang tính hấp dẫn hơn so với mở bài trực tiếp, và giúp học sinh nhận ra giá
trị của việc dẫn dắt người đọc bằng cách mở bài này. Thông qua việc phân tích các
ví dụ cụ thể, học sinh sẽ hiểu sâu hơn về cách tạo ấn tượng ban đầu khi mở bài văn,
đồng thời học được cách khai thác tình huống hoặc cảm xúc trong văn miêu tả.
Việc sử dụng các ví dụ cụ thể sẽ giúp học sinh phát triển kỹ năng ngôn ngữ theo
9

10. hướng tích cực và sáng tạo, điều mà chương trình giáo dục phổ thông 2018 luôn
nhấn mạnh. Kết quả mong đợi là học sinh sẽ dần thành thạo việc viết mở bài gián
tiếp, từ đó bài văn miêu tả sẽ trở nên phong phú, sinh động và hấp dẫn hơn.
Ví dụ minh họa:
Giáo viên chọn một đoạn văn mẫu từ sách giáo khoa, ví dụ như đoạn mở bài của
bài văn miêu tả cảnh buổi sáng ở làng quê. Thay vì viết mở bài trực tiếp như:
"Buổi sáng ở làng quê rất đẹp," giáo viên đưa ra ví dụ mở bài gián tiếp: "Những tia
nắng đầu tiên nhẹ nhàng chiếu xuống cánh đồng lúa chín vàng, sương mai vẫn còn
đọng trên từng chiếc lá. Chim hót vang cả góc trời, báo hiệu một ngày mới đang
bắt đầu."
Sau đó, giáo viên yêu cầu học sinh phân tích cách sử dụng hình ảnh, âm thanh và
cảm nhận tinh tế của người viết để dẫn dắt vào bài văn miêu tả. Học sinh có thể
thấy được cách mở bài này giúp tạo không gian mở, dẫn dắt người đọc vào khung
cảnh buổi sáng một cách tự nhiên và lôi cuốn hơn.
2.2. Biện pháp 2: Luyện tập viết mở bài gián tiếp thông qua các chủ đề tả cảnh
đa dạng
Luyện tập là phương pháp tối ưu để học sinh thành thạo kỹ năng viết, phù hợp với
định hướng phát triển năng lực của chương trình giáo dục phổ thông 2018. Trong
biện pháp này, giáo viên sẽ giao cho học sinh các chủ đề tả cảnh khác nhau và yêu
cầu các em luyện tập viết mở bài gián tiếp cho mỗi chủ đề. Điều này không chỉ
giúp học sinh làm quen với nhiều bối cảnh khác nhau mà còn kích thích sự sáng
tạo trong cách mở bài. Ví dụ, giáo viên có thể giao bài tập viết mở bài cho các chủ
đề như tả cánh đồng lúa, tả cảnh hoàng hôn trên biển, hay cảnh làng quê vào buổi
sáng sớm. Khi học sinh thực hành với nhiều chủ đề đa dạng, các em sẽ phát triển
kỹ năng liên tưởng và phát huy khả năng sử dụng từ ngữ để mô tả một cách tinh tế.
Bên cạnh đó, giáo viên cũng nên tổ chức các buổi thảo luận nhóm, nơi học sinh có
thể chia sẻ, nhận xét về cách viết mở bài của nhau. Qua việc luyện tập và phản hồi
10

11. lẫn nhau, học sinh không chỉ nâng cao khả năng viết mà còn biết cách nhận xét,
đánh giá và học hỏi từ bạn bè. Hoạt động này góp phần nâng cao kỹ năng giao tiếp
và hợp tác, hai trong số những năng lực chung mà chương trình giáo dục phổ thông
2018 khuyến khích phát triển. Qua việc luyện tập liên tục, học sinh sẽ dần hình
thành thói quen sử dụng mở bài gián tiếp một cách tự nhiên, linh hoạt, giúp bài văn
tả cảnh trở nên sinh động và sâu sắc hơn.
Ví dụ minh họa:
Giáo viên giao cho học sinh chủ đề tả cảnh hoàng hôn trên biển. Học sinh có thể
viết mở bài gián tiếp như sau: "Mặt trời đang từ từ lặn xuống phía chân trời, để lại
một vệt ánh sáng vàng cam trải dài trên mặt biển. Sóng biển nhẹ nhàng vỗ vào bờ
cát, mang theo tiếng rì rào như khúc hát tiễn đưa ngày dài."
Sau khi học sinh hoàn thành bài tập, giáo viên có thể tổ chức thảo luận nhóm. Mỗi
học sinh sẽ đọc phần mở bài của mình, cả lớp cùng nhận xét, góp ý. Như vậy, học
sinh không chỉ được thực hành mà còn học hỏi cách viết sáng tạo từ các bạn, giúp
phát triển thêm kỹ năng mở bài gián tiếp trong văn miêu tả.
2.3. Biện pháp 3: Sử dụng hình ảnh và video để kích thích trí tưởng tượng và
sáng tạo
Một trong những điểm mạnh của chương trình giáo dục phổ thông 2018 là chú
trọng vào việc tích hợp các phương tiện truyền thông để hỗ trợ học tập. Trong biện
pháp này, giáo viên sẽ sử dụng các công cụ trực quan như hình ảnh và video về các
cảnh thiên nhiên tươi đẹp, phong phú để kích thích trí tưởng tượng của học sinh.
Khi học sinh được tiếp xúc trực tiếp với hình ảnh và video về cảnh rừng núi, biển
cả hay cánh đồng, các em sẽ dễ dàng hình dung được cảnh vật và từ đó phát triển
khả năng mô tả của mình. Đây là một cách tiếp cận giúp các em tăng cường cảm
xúc, từ đó viết mở bài gián tiếp tự nhiên và sáng tạo hơn. Bằng cách sử dụng
những tư liệu hình ảnh sinh động, giáo viên giúp học sinh kết nối cảm xúc với cảnh
vật một cách gần gũi và thực tế hơn. Học sinh có thể dễ dàng vận dụng những hình
11

12. ảnh này vào bài viết, biến những trải nghiệm trực quan thành ngôn ngữ mô tả
phong phú. Ngoài ra, việc kết hợp hình ảnh còn giúp các em phát triển kỹ năng sử
dụng ngôn từ, làm cho bài viết của mình trở nên sinh động hơn. Đặc biệt, việc sử
dụng các phương tiện đa dạng như video còn phù hợp với yêu cầu tăng cường ứng
dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy mà chương trình giáo dục phổ thông
2018 đã đề ra. Kết quả là học sinh không chỉ phát triển kỹ năng viết mở bài gián
tiếp mà còn có khả năng liên tưởng, sáng tạo cao hơn trong việc miêu tả phong
cảnh.
Ví dụ minh họa:
Giáo viên chiếu một đoạn video ngắn về cảnh rừng núi vào mùa thu với lá vàng
rực rỡ và những tia nắng chiếu qua tán cây. Sau khi xem video, giáo viên yêu cầu
học sinh viết một đoạn mở bài gián tiếp tả cảnh rừng núi. Một học sinh có thể viết
như sau: "Giữa những rừng cây bạt ngàn, mùa thu nhẹ nhàng nhuộm vàng lá, tạo
nên một bức tranh thiên nhiên đầy sắc màu. Những chiếc lá vàng nhẹ nhàng rơi,
tạo thành tấm thảm vàng dưới chân. Tiếng gió xào xạc như thì thầm lời ca của rừng
núi."
Thông qua việc quan sát trực tiếp hình ảnh và video, học sinh sẽ dễ dàng hình dung
được khung cảnh và cảm xúc để viết mở bài gián tiếp một cách sống động hơn.
Phương pháp này không chỉ giúp các em phát huy trí tưởng tượng mà còn rèn
luyện khả năng mô tả cảm xúc thông qua hình ảnh.
3. Hiệu quả sau khi áp dụng biện pháp
a. Hiệu quả về mặt khoa học:
Sáng kiến giúp nâng cao kỹ năng viết văn của học sinh lớp 5, đặc biệt là kỹ năng
mở bài gián tiếp, từ đó phát triển tư duy ngôn ngữ và sáng tạo. Việc áp dụng các
biện pháp đã chứng minh được tính khoa học, thực tiễn trong giảng dạy.
b. Hiệu quả về mặt kinh tế:
12

13. Sáng kiến không đòi hỏi chi phí lớn, chỉ cần tận dụng nguồn tài liệu sẵn có, như
sách giáo khoa, hình ảnh, và video. Điều này giúp tiết kiệm chi phí cho nhà trường
và giáo viên, đồng thời vẫn đảm bảo hiệu quả giảng dạy cao.
c. Hiệu quả về mặt xã hội:
Sáng kiến góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, giúp học sinh tự tin hơn trong
việc diễn đạt ý tưởng, từ đó tạo ra những cá nhân sáng tạo, có khả năng giao tiếp
tốt hơn. Điều này đóng góp tích cực vào sự phát triển toàn diện của học sinh trong
cộng đồng.
Khát sát chất lượng học tập phân môn Viết văn của học sinh lớp 5 trước và sau khi
thực hiện sáng kiến tôi thu được kết quả như sau:
LỚP
TSH
S
Trước khi áp dụng sáng kiếnSau khi áp dụng sáng kiến
HTT HT CHT HTT HT CHT
SLTLSLTLSLTLSLTLSLTLSLTL
              
Từ kết quả khảo sát cho thấy: Sáng kiến "Biện pháp rèn kĩ năng viết bài văn tả
phong cảnh thông qua cách viết mở bài gián tiếp cho học sinh lớp 5" đã chứng
tỏ được hiệu quả rõ rệt trong việc cải thiện chất lượng giáo dục. Các hoạt động học
tập sinh động và tương tác đã tạo ra sự hứng thú và động lực học tập cao hơn cho
học sinh, giúp các em tiếp thu kiến thức một cách tự nhiên và hiệu quả hơn. Kết
quả học tập của học sinh đã được nâng cao, với sự phát triển rõ rệt về kỹ năng đọc,
viết và tư duy. Hơn nữa, sáng kiến cũng đã thúc đẩy sự hợp tác tích cực giữa phụ
huynh và nhà trường, đồng thời nâng cao kỹ năng giảng dạy của giáo viên. Nhờ
vào những lợi ích này, sáng kiến không chỉ cải thiện chất lượng giảng dạy mà còn
13

14. góp phần xây dựng môi trường học tập tích cực và hỗ trợ sự phát triển toàn diện
của học sinh
III. PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận
Sáng kiến "Biện pháp rèn kỹ năng viết bài văn tả phong cảnh thông qua cách
viết mở bài gián tiếp cho học sinh lớp 5" đã giúp giải quyết hiệu quả khó khăn
mà nhiều học sinh gặp phải trong quá trình viết văn miêu tả, đặc biệt là phần mở
bài gián tiếp. Thông qua việc áp dụng các biện pháp như cung cấp ví dụ minh họa
sinh động, luyện tập theo từng chủ đề và sử dụng hình ảnh, video để kích thích trí
tưởng tượng, học sinh đã cải thiện đáng kể khả năng diễn đạt, sáng tạo trong việc
mở bài. Điều này không chỉ giúp các em tự tin hơn khi viết văn mà còn tạo nên sự
hứng thú, yêu thích đối với môn học.
Sáng kiến đã chứng minh được tính thực tiễn và khoa học, đồng thời góp phần vào
việc nâng cao chất lượng dạy và học môn Tiếng Việt trong chương trình giáo dục
phổ thông 2018. Kết quả thực nghiệm cho thấy học sinh phát triển tốt kỹ năng tư
duy ngôn ngữ và khả năng liên tưởng phong phú. Việc áp dụng các biện pháp này
không chỉ cải thiện khả năng viết văn mà còn giúp giáo viên tìm ra phương pháp
dạy học hiệu quả, từ đó đóng góp vào sự phát triển toàn diện của học sinh, giúp các
em sẵn sàng hơn cho những cấp học cao hơn.
3.2. Kiến nghị, đề xuất
a. Đối với nhà trường:
Nhà trường cần tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên trong việc đổi mới
phương pháp dạy học, đặc biệt là phát triển kỹ năng viết văn cho học sinh.
Cung cấp thêm tài liệu tham khảo, trang thiết bị dạy học như hình ảnh,
video, và các phương tiện hỗ trợ trực quan để giáo viên có thể áp dụng
phương pháp giảng dạy hiệu quả hơn.
14

15. Tổ chức các buổi tập huấn, hội thảo chuyên đề để giáo viên chia sẻ kinh
nghiệm, học hỏi lẫn nhau về phương pháp dạy học sáng tạo.
b. Đối với giáo viên:
Giáo viên cần linh hoạt trong việc áp dụng các biện pháp dạy học, kết hợp
giữa lý thuyết và thực hành để học sinh dễ dàng tiếp thu.
Thường xuyên tổ chức các buổi luyện tập, tạo cơ hội cho học sinh rèn luyện
kỹ năng viết mở bài gián tiếp thông qua nhiều chủ đề tả cảnh đa dạng.
Động viên, khích lệ học sinh tham gia tích cực vào các hoạt động thảo luận
nhóm và phản hồi, giúp các em tự tin và cải thiện kỹ năng viết.
c. Đối với học sinh:
Học sinh cần tích cực rèn luyện kỹ năng viết, đặc biệt chú trọng đến việc
viết mở bài gián tiếp để bài văn thêm sinh động và cuốn hút.
Tham gia đầy đủ các bài tập thực hành và hoạt động thảo luận nhóm, lắng
nghe nhận xét từ bạn bè và giáo viên để hoàn thiện kỹ năng của bản thân.
Tự giác tìm hiểu thêm tài liệu, đọc sách để mở rộng vốn từ và phát triển khả
năng liên tưởng trong văn miêu tả.
Trên đây là biện pháp: “Biện pháp rèn kĩ năng viết bài văn tả phong cảnh thông
qua cách viết mở bài gián tiếp cho học sinh lớp 5” mà tôi đã nghiên cứu và tìm
tòi. Trong quá trình thực hiện đề tài, không thể tránh khỏi những thiếu xót, tôi rất
mong nhận được sự góp ý từ quý thầy cô đồng nghiệp và ban Giám hiệu nhà
trường để đề tài của tôi được hoàn thiện hơn nữa.
Tôi xin cam đoan đây là đề tài do tôi tự nghiên cứu và viết ra, không sao chép
của bất cứ ai.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA HIỆU TRƯỞNG …ngày…tháng….năm 2024
15

16. (Ký tên, đóng dấu) Người viết
(Ký, ghi rõ họ tên)
16