Biến số nghiên cứu và công cụ nghiên cứu.pptx.pdf

biến số nghiên cứu công cụ thu thập số liệu

1. Nhóm 3 - Y4XN
BIẾN SỐ NGHIÊN CỨU
CÔNG CỤ THU THẬP SỐ LIỆU

2. www.ipmph.edu.vn

1.Vũ Xuân Hùng - tổ 29
2.Phan Thị Thảo Vy - tổ 29
3.Phạm Thị Nga - tổ 30
4.Trần Lương Hải Châu - tổ 31
5.Lê Trung Hiếu - tổ 31
THÀNH VIÊN NHÓM 3

3. www.ipmph.edu.vn

Định nghĩa
-Biến số là một đặc tính của người, sự vật,
hiện tượng mà có thể mang các giá trị khác
nhau.
-Khi biến số được người nghiên cứu (NNC)
lựa chọn để quan sát, đo lường trong quá
trình nghiên cứu → biến số nghiên cứu.
-NNC quan sát, đo lường các biến số NC →
có các số liệu để phân tích và viết báo cáo
-Đối lập với biến số, hằng số không thay đổi
trong mọi điều kiện.

4. www.ipmph.edu.vn

PHÂN LOẠI BIẾN SỐ
Phân loại theo bản chất của biến số:
-Các biến định lượng
-Các biến định tính
Phân loại theo mối tương quan giữa các biến
số:
-Biến độc lập
-Biến phụ thuộc
-Các yếu tố nhiễu

5. www.ipmph.edu.vn

Phân loại theo bản chất của biến số

6. www.ipmph.edu.vn

2.1 Biến số định lượng

Là biến số mô tả các giá trị đo lường bằng con số:
●Biến liên tục: là biến số nhận bất kỳ giá trị nào
trên trục số.
●Biến rời rạc: là biến mà các số đo chỉ mang giá
trị là số nguyên, không có giá trị thập phân.
●Biến tỷ suất: là biến mà có giá trị zero là giá trị
thực.
●Biến khoảng chia: là biến có giá trị zero không
thực (do quy ước).

7. www.ipmph.edu.vn

Là biến được biểu thị bằng các chữ cái, chữ số
hay ký hiệu. Có 3 loại:
●Biến danh mục: là các biến mà các loại, các
nhóm của biến không cần sắp xếp theo một trật
tự nhất định.
●Biến thứ hạng: là các biến mà các loại, các
nhóm của biến phải được sắp xếp theo một trật
tự nhất đinh.
●Biến nhị phân: là biến đặc biệt chỉ nhận hai giá
trị (có hoặc không, nam hoặc nữ)
2.2 Biến số định tính

8. www.ipmph.edu.vn

Một số tính chất của biến số
-Một biến có thể là biến định lượng hay biến định
tính tùy thuộc vào quy định của người NC.
-Một số trường hợp, các loại, nhóm của biến định
tính có thể được ký hiệu bằng các con số.
-Một biến định lượng có thể chuyển sang biến định
tính nếu ta quy định mốc chuyển.
-Cả biến định lượng và biến định tính đều có thể
chuyển sang biến nhị phân.
-Thu thập số liệu ở dạng định lượng có giá trị hơn
thu thập ở dạng định tính

9. www.ipmph.edu.vn


Phân loại theo mối tương quan giữa các
biến số

10. www.ipmph.edu.vn

●Biến độc lập: là các yếu tố nguy cơ (yếu tố phơi
nhiễm/nguyên nhân) ảnh hưởng đến vấn đề cần
nghiên cứu.
●Biến phụ thuộc: là vấn đề cần nghiên cứu.
(bệnh)
●Nhiễu: là yếu tố làm sai lệch ảnh hưởng của yếu
tố phơi nhiễm đối với bệnh
●Biến độc lập, biến phụ thuộc và yếu tố nhiễu
được xác định bởi người nghiên cứu và chỉ có ý
nghĩa trong nghiên cứu đó
Phân loại theo mối tương quan giữa các
biến số

11. www.ipmph.edu.vn


●Phải là một yếu tố nguy cơ đối với bệnh.
●Có liên quan đến phơi nhiễm nhưng không phụ
thuộc vào phơi nhiễm.
●Không phải là yếu tố trung gian giữa yếu tố
phơi nhiễm và bệnh.
●Phải thực sự tác động lên mối tương quan giữa
phơi nhiễm và bệnh.
●Nhiễu và yếu tố phơi nhiễm có thể đổi chỗ cho
nhau tùy vào mục đích của người làm NC
Tiêu chuẩn 1 yếu tố được gọi là nhiễu

12. www.ipmph.edu.vn

TẦM QUAN TRỌNG CỦA XÁC ĐỊNH
VÀ PHÂN LOẠI BIẾN SỐ

13. www.ipmph.edu.vn

3.1 Tại sao phải xác định biến số?
●Xác định đúng các biến số giúp cho người
nghiên cứu biết được những thông tin nào cần
thiết để đạt được mục tiêu cũng như trả lời
được các câu hỏi nghiên cứu từ đó đảm bảo thu
thập thông tin không thừa, không thiếu.
●Từ các biến số có thể xác định phương pháp và
công cụ thu thập số liệu thích hợp.
●Từ các biến số tính toán được các chỉ số cần
thiết phục vụ nghiên cứu.

14. www.ipmph.edu.vn

3.2 Tại sao phải phân loại biến số?
●Giúp người nghiên cứu tìm được các test
thống kê thích hợp khi phân tích số liệu.
●Giúp lựa chọn cách biểu thị và trình bày số
liệu thích hợp.

15. www.ipmph.edu.vn


●Chỉ số nghiên cứu là sự kết hợp giữa hai hay
nhiều biến số để số liệu thu thập được có giá
trị.
●Có chỉ số chỉ cần một biến số cũng đánh giá
được vấn đề
●Một dạng chỉ số đặc biệt rất hay gặp trong
nghiên cứu là các thang điểm để đánh giá một
vấn đề nào đó.

Chỉ số nghiên cứu

16. www.ipmph.edu.vn
KỸ THUẬT THU THẬP SỐ LIỆU

17. www.ipmph.edu.vn

Kỹ thuật phỏng vấn
Có 2 hình thức phỏng vấn:
-Phỏng vấn trực tiếp:
Phỏng vẫn cá nhân
Phỏng vấn nhóm
-Phỏng vấn gián tiếp:
Phiếu tự điền
Bộ câu hỏi gửi qua thư
Phỏng vấn qua điện thoại
Phỏng vấn qua email, tự điền trên máy tính

18. www.ipmph.edu.vn

Phỏng vấn trực tiếp
Ưu điểm:
- Thu được số liệu nhanh.
-ĐTV có thể giúp đối tượng hiểu đúng câu
trả lời.
Nhược điểm:
-Chi phí cao.
-Đối tượng ngại trả lời trực tiếp dẫn đến số
liệu thu được thiếu chính xác
-Phụ thuộc vào năng lực người phỏng vấn

19. www.ipmph.edu.vn
Phỏng vấn trực tiếp
Yêu cầu về kỹ năng đối với ĐTV:
-Nắm chắc nội dung bộ câu hỏi
-Có kỹ năng giao tiếp, xử lý.
-Ghi chép câu trả lời chính xác
Thiết bị hỗ trợ
-Máy ghi âm
Áp dụng:
-Có đủ nguồn lực
-Đối tượng NC không có khả năng trả lời gián tiếp
Địa điểm: riêng tư, yên tĩnh, tránh nơi đông người

20. www.ipmph.edu.vn

Phỏng vấn gián tiếp
• Ưu điểm:
- Chi phí thấp
- Có thể tiến hành với cỡ mẫu rất lớn
• Nhược điểm:
- Số liệu thu được có thể không chính xác
- Không chủ động về thời gian thu thập số liệu
- Tỷ lệ phản hồi thấp
• Áp dụng: không đủ điều kiện tiến hành phòng vấn
trực tiếp

21. www.ipmph.edu.vn
Phỏng vấn gián tiếp
• Lưu ý:
- Đối với phỏng vấn qua điện thoại
• phải xin phép đổi tượng rồi mới tiên hành phỏng
vấn
• Phải nói chậm rãi để đối tượng hiểu câu hỏi và giải thích
đến khi đối tượng hiểu câu hỏi mới thôi
- Đối với tự điền phiếu:
• Tránh các câu hỏi về kiến thức
• Câu hỏi cần ngắn gọn rõ ràng
• Có kèm theo bảng hướng dẫn trả lời câu hỏi
• Yêu cầu đối tượng trả lời đầy đủ và gửi lại bộ câu hỏi
bằng phong bì có tem và địa chỉ đề sẵn

22. www.ipmph.edu.vn
Phỏng vấn gián tiếp
• Lưu ý:
- Đối với phỏng vấn qua email hoặc tự điền trên
máy tính:
• Bộ câu hỏi được soạn trên phần mềm mà đối
tượng có thể sử dụng
• Đối tượng nghiên cứu phải biết sử dụng máy vi
tính
• Phải hướng dẫn cụ thể cách điền thông tin và
cách thoát khỏi file khi hoàn thành bộ câu hỏi

23. www.ipmph.edu.vn

Kỹ thuật quan sát
• Lựa chọn thông tin có hệ thống qua quan sát sự
vật, hiện tượng, phản ứng, các đặc trưng của
cuộc sống có sử dụng bảng kiểm
• Đối với các nghiên cứu cộng đồng:
- Quan sát việc tuân thủ các quy định, tiêu chuẩn
(QS hiệu thuốc, cơ sở sản xuất thuốc, cơ sở y tế)
- Đo đạc các yếu tố môi trường: đánh giá điều
kiện vệ sinh

24. www.ipmph.edu.vn

Kỹ thuật quan sát
• Đối với các nghiên cứu tại các cơ sở điều trị:
- Quan sát việc tuân thủ các quy định: bảo quản
thuốc, ...
- Quan sát việc thực hiện các quy trình: quy trình
khám, quy trình tiêm, quy trình rửa tay...
• Tùy mức độ nghiên cứu mà bảng kiểm sử dụng
có thể cho thang điểm hoặc thang điểm đánh giá
định tính
• Có hướng dẫn chi tiết khi cho điểm

25. www.ipmph.edu.vn

Kỹ thuật quan sát
• Ưu điểm:
- Cho kết quả trực quan
• Nhược điểm:
- Kết quả có thể tốt hơn thực tế do "đối phó"
- Dễ bỏ sót các thông tin cần thiết và có thể ghi nhận
các thông tin không theo một chuẩn mực thống nhất
Khắc phục:
- Sứ dụng bảng kiểm thống nhất
- Sử dụng các phowng tiện hỗ trợ: ghi âm, chụp ảnh...

26. www.ipmph.edu.vn

Kỹ thuật hồi cứu số liệu sẵn có
• Số liệu sẵn có:
- Báo cáo, số ghi chép
- Kết quả xét nghiệm
- Tư liệu của tố chức
• Ưu điểm:
- Nhiều thông tin
- Số liệu từ nhiều năm, nhiều nguồn
• Nhược điểm:
- Độ tin cậy hạn chế
- Thường không đáp ứng yêu cầu, khó so sánh.

27. www.ipmph.edu.vn

Kỹ thuật hồi cứu số liệu sẵn có
• Khắc phục nhược điểm:
- Chọn lọc
- Đưa về cùng chuẩn:
• Mẫu thu thập thông tin
• Định nghĩa các trường hợp ghi nhận, các
trường hợp nghi ngờ, các trường hợp loại rõ
ràng

28. www.ipmph.edu.vn

Kỹ thuật thu thập số liệu định tính
• Phỏng vấn sâu
• Thảo luận nhóm
• Quan sát có sự tham gia

29. www.ipmph.edu.vn

Kỹ thuật phỏng vấn sâu
• Phương pháp phòng vấn trực tiếp đối tượng
nghiên cứu nhằm khai thác sâu hơn vấn đề với
những câu hỏi mở trả lời cho các câu hỏi tại sao?
Như thế nào?...
• Thường tập trung vào một vấn đề chính và
người được phỏng vấn là người có thể cung cấp
các thông tin quan trọng cho vấn đề sức khỏe cần
quan tâm
• Thường phải có máy ghi âm hỗ trợ kết hợp với
ghi chép và sau đó tiến hành gỡ băng

30. www.ipmph.edu.vn
Kỹ thuật thảo luận nhóm
• Mỗi nhóm thường từ 6-10 người có cùng điều kiện hoàn
cảnh như nhau (tương đồng về giới, trình độ...)
• Tùy nghiên cứu mà có thể tiến hành thảo luận một hay
nhiều nhóm
• Thời gian thảo luận nhóm không quá 1h
Cn có s chuẩn bị trước các nội dung thảo luận với các câu
hỏi mở tập trung vào nội dung cần tìm hiểu, nghiên cứu về
một vấn đề
• Cần có thêm thư ký hỗ trợ trong quá trình thảo luận
nhóm vừa ghi chép câu trả lời vừa quan sát thái độ của
từng người
• Nghiên cứu viên luôn đặt câu hỏi, khích lệ sự tham gia
của mọi người đồng thời kiểm soát quá trình thảo luận

31. www.ipmph.edu.vn

Quan sát có sự tham gia
• Là một phương pháp thu thập số liệu quan
trọng được áp dụng nhiều trong thu thập số liệu
định tính
• Nghiên cứu viên phải "tham gia" vào các hoạt
động của đối tượng nghiên cứu ở các mức độ
khác nhau
• Mục đích của kỹ thuật này là hiểu được hành
vi, thái độ, quan điểm của đối tượng nghiên cứu
• Có thể tham gia hoàn toàn, tham gia một phần