BORÇLAR ÖZEL HUKUKU HAFTA........................

genel

1. BORÇ İLİŞKİSİNİN KAYNAKLARINA GİRİŞ VE HUKUKSAL İŞLEMLER BORÇLAR HUKUKU: 2. HAFTA

2. TEMEL KAVRAMLAR:BORÇ İLİŞKİSİ KAVRAMI BORÇLAR HUKUKU

3. BORÇ İLİŞKİSİ Borç ilişkisi, Borçlar Hukukunun temel kavramlarından biridir. Çünkü Borçlar Hukuku, Medeni Hukukun borç ilişkilerini düzenleyen dalıdır. Borç ilişkisi, alacaklı ile borçlu arasında öyle bir hukuki ilişkidir ki; bu ilişki gereğince borçlu alacaklı karşısında bir şey vermek, bir şey yapmak veya bir şeyden kaçınmakla yükümlüdür.

4. BORÇ İLİŞKİSİNİN UNSURLARI Bu tanımdan, borç ilişkisinin üç unsuru bulunduğu anlaşılmaktadır: - Alacaklı: Borç ilişkisinde borçludan bir edimde bulunmasını isteme hakkına sahip olan taraf (aktif suje ); - Borçlu: Borç ilişkisinde alacaklı karşısında bir edimde bulunmakla yükümlü olan kimse (pasif suje ); - Edim: Borç ilişkisinin konusu. Olumlu (verme, yapma) veya olumsuz (yapmama) tarzda olabilir. Edimin belli veya hiç değilse belirlenebilir olması gerekir. Ayrıca edim, hukuka (buyurucu kurallara), ahlâk ve adaba aykırı veya imkânsız olmamalıdır (TBK m. 2071).

5. BORÇ İLİŞKİSİ-GENİŞ ANLAMDA Borç ilişkisi, geniş anlamda borcu ifade eder. Örneğin satım sözleşmesi, geniş anlamda bir borçtur, yani borç ilişkisidir. TBK m. 207, "satım bir sözleşmedir ki, onunla satıcı, satılan malı alıcının yüklendiği bedel (semen) karşılığında alıcıya teslim etmek ve mülkiyeti ona geçirmek borcu altına girer" demek suretiyle, borç ilişkisinin (geniş anlamda borcun) içeriği hakkında bize ışık tutmaktadır.

6. BORÇ İLİŞKİSİ-DAR ANLAMDA Borç ilişkisi (geniş anlamda borç), her şeyden önce çeşitli dar anlamda borçları içerir. Satım sözleşmesi örneğinde bu dar anlamda borçlar; alıcı bakımından satış bedelinin (semenin) ödenmesi borcu, satıcı bakımından ise satılan malın mülkiyetinin karşı tarafa geçirilmesi borcudur (birden fazla dar anlamda borç).

7. BORÇ İLİŞKİSİ-YENİLİK DOĞURAN HAKLAR Ancak borç ilişkisi, dar anlamda borç (borçlar) yanında, yenilik doğuran hakları (örneğin fesih hakkı, seçimlik haklar) ve defi haklarını (örneğin ödemezlik defi, zamanaşımı defi) da içeren geniş bir organizmadır. Böylece borcun iki anlamını, yani geniş anlamda borç ile dar anlamda borç arasındaki farkı belirtmiş olduk. Bununla beraber, istisnaen geniş anlamda borcun (borç ilişkisinin) dar anlamda borç ile çakıştığı, yani bir tek dar anlamda borçtan oluştuğu haller de vardır (örnek: haksız fiilden doğan tazmin borcu).

8. BORÇ İLİŞKİSİ-SORUMLULUK SORUMLULUK NEDİR? MALVARLIĞI İLE SORUMLULUK ŞAHSEN SORUMLULUK BELLİ MALLARLA SORUMLULUK (KEFİLİN SORUMLULUĞU)

9. HUKUKSAL İŞLEMLER HUKUKİ İŞLEM NEDİR? Hukuku işlemler, hukuka uygun fiillerin bir grubunu oluşturan irade açıklamaları içinde yer alır. Hukuku uygun fiillerin -irade açıklamaları dışındaki- diğer grupları tasavvur açıklamaları (örnek: malın ayıplı olduğunun bildirilmesi) ve duygu (his) açıklamalarıdır (örnek: zinada af). Hukuk düzeni bazı tasavvur ve duygu açıklamalarına da hukuki sonuçlar bağlamaktadır. Örneğin MK m. 161/ IIFe göre, af (bağışlama) halinde (zina sebebiyle) boşanma davası dinlenemez.

10. HUKUKSAL İŞLEMLER HUKUKİ SONUÇ NEDİR? Hukuki işlemin meydana gelmesi için sadece iradenin açıklanması yeterli değildir, ayrıca bu iradenin bir hukuki sonuca yönelmesi ve bu sonucun hukuk düzenince tanınması gerekir. Örneğin bir kimse malını karşı tarafa vermişse, bunu satım amacıyla mı, yoksa kiralama ya da bağışlama amacıyla mı verdiğini belirtmelidir. Bu belirtme, irade beyanının söz konusu hukuki sonuca (işleme) ilişkin esaslı unsurları içermesiyle mümkündür.

11. HUKUKİ İŞLEM TÜRLERİ HUKUKİ SONUÇ NEDİR? Hukuki işlemin meydana gelmesi için sadece iradenin açıklanması yeterli değildir, ayrıca bu iradenin bir hukuki sonuca yönelmesi ve bu sonucun hukuk düzenince tanınması gerekir. Örneğin bir kimse malını karşı tarafa vermişse, bunu satım amacıyla mı, yoksa kiralama ya da bağışlama amacıyla mı verdiğini belirtmelidir. Bu belirtme, irade beyanının söz konusu hukuki sonuca (işleme) ilişkin esaslı unsurları içermesiyle mümkündür.

12. HUKUKİ İŞLEM TÜRLERİ a) Tek taraflı hukuki işlemler/ İki veya Çok taraflı hukuki işlemler b) Borçlandırıcı işlemler (taahhüt işlemleri) / Tasarruf işlemleri c) Sağlararası işlemler / Ölüme bağlı işlemler d) İvazlı işlemler / İvazsız işlemler e) Sebebe bağlı (illî) işlem / Sebebe bağlı olmayan (soyut) işlem