Các nền văn minh thế giới - Hy Lạp__Loverance & Wood (Trần Thư dịch).pdf

UyenVu57 6 views 50 slides Apr 09, 2025
Slide 1
Slide 1 of 50
Slide 1
1
Slide 2
2
Slide 3
3
Slide 4
4
Slide 5
5
Slide 6
6
Slide 7
7
Slide 8
8
Slide 9
9
Slide 10
10
Slide 11
11
Slide 12
12
Slide 13
13
Slide 14
14
Slide 15
15
Slide 16
16
Slide 17
17
Slide 18
18
Slide 19
19
Slide 20
20
Slide 21
21
Slide 22
22
Slide 23
23
Slide 24
24
Slide 25
25
Slide 26
26
Slide 27
27
Slide 28
28
Slide 29
29
Slide 30
30
Slide 31
31
Slide 32
32
Slide 33
33
Slide 34
34
Slide 35
35
Slide 36
36
Slide 37
37
Slide 38
38
Slide 39
39
Slide 40
40
Slide 41
41
Slide 42
42
Slide 43
43
Slide 44
44
Slide 45
45
Slide 46
46
Slide 47
47
Slide 48
48
Slide 49
49
Slide 50
50

About This Presentation

Giới thiệu về nền văn minh Hy Lạp


Slide Content

CAC NEN VAN MINH THÉ GIÓI /
4

ss À —
NHA XUAT BAN MYTHUAT

CÁC NEN VAN MINH THÉ GIOI

Nguyen tác: Loverance va Wood
Nguöi dich: Trän Thur

NHA XUAT BAN MY THUAT

Dich ti bin tiéng Pháp
LES GRESS
Nha xuát bán Gründ, Paris.

HY LAP CO DAL

Muc luc
a Nguén göc cha Hy Lap 4
Dat Hy Lap 6
Ngudi Hy Lap va bién cá 8
dilo Dan tóc Hy Lap 10
Gia dinh 12
Dói sóng thuöng ngäy 14
Nha 6 cúa nguöi Hy Lap 16
Ngudi Hy Lap lao dong 18
Cae d6 thi - Quóe gia 20
Nén dan chi, 22
. Düi söng cong cong 24
Khoa hoe va triét hoe 26
Á Th thao va tró choi 28
Lö hoi ton giäo 30
Nha hat 32
: Nam than va nú thân 34
Dén dai 36
Chét va tang lá 38
Ham doi Hy Lap 40
Di söng binh lính 42
Dät nude Hy Lap sau ngudi Hy Lap 44
Nién biéu 46

HY LAP CO DAL

Nguón gôc cúa Hy Lap

dm ch ny có
ede de
Jade cia Hs Lap nen
ne de phan en
th Ey La

eus Hy Lap ai? Ho tr dau
161? Ho xudt ign trong lich
sit tr bao gid? DE tr oi nhüng
cd höi dy. chüng ta
‘thoi gian ti chimg mo su hiéu
biet ngay nay cla chüng ta cho
phép. Tuy mhién. ths ki bao hm
trong thuat ngit “Hy Lap có dai"
Ta mot tha ky ich sürät dai. Vay
cho nen trong cuón sich nly,
ching ta chi dé pti “hi Kÿ có
dien” cia Hy Lap dien ra wong
Khoáng ti nim 500 16i nám 336
tude Cong nguyen. Thöi KY ay
«inh du diem phät tión cuo nat
cúa cde thank pho Hy Lap tren
ce bink dien chinh ri eüng nhu
van hôa vá nghe thust,

Dát Hy Lap trude ngudi
Hy Lap

Su phât en a mdi dy mec hide so
guia <ó nien dí 25000 nám tudo
(Cong nguyen tai moe hang dong & pia
Bic vüng my Kling dh in dio Hy
Lap dí eS gut tdi AY 46 dí,
Trong hing noi am ip sa, dan cu
bit du hoe de eh shun dogs
i. tng tot in dst sE Vs dung
ng den dé che to va Kh v2 cong cu.

Mot nen van minh da mat

‘Vio king mim 3000 rue Cong
nguyen va wrong sud mt am he KS,
rung tim ci th git Hy Lap chi ik
io Crète hon dio ln cn Hy Lap.
Dan tio due go A ngudi Minoen. bo,
‘nv vua huyén thoa eda hp Minos,
sing wong mot da Lu di long My à
Cnosos, Ta lu dal dó la mor than
Pho thu ahd, 6m ión ngoi ah tea
eh. uring dupe tang hoing ting le
‘che thong tie thot md so Wi hé
661 rt in vi, Newt Minoen có vé

hu ed met cugo són dé chi Rat law
V6 sau my, có mot cu chayen huyén
‘hog 6 moe hoa io ten a Atianide da
bi chim nud diy bién. Nedy may mt
6 ngudi cho räng huydn thai 06 ea
pan den mot vu ni in phan to wen.
¿io Sumori (Then). din dn hau quí
ico dict ago van minh Mincen vio
hosing nam 1450 tc Cong nguyen,

Trong 0 sé hn ln dal de at
Miner mg ne. a al ng nio
489 hd ln dí à Crowes, Lu dl
bn

Nhümg 10€ nguöi däu tién noi
tiéng Hy Lap

Vio king nam 2000 trade Cong
nguyen, có ahüng te ngudi mei wr
rnin Trung Au 16 di ow à Hy Lap,
Ning hig bit ngiy may ca ching ta
cho phép Khdng din ce 190 ngu dy
goi à mguti Achsen, ni mor thi ag
Hy Lap có. Tay nit vit sho sú
dung cht tum hin theo ki mima
ABW Ai Cip

Tong $6 din Achéen à, nhüng
gui sóng Ó Mycènes, mot thin ps
sendos día Hy Lap, fam chi ttt
ving dat quanh bién Fee mi cho 101
Im 1100 tase Cong nguyen. Re ik
Ing ca bit du sa só, Mol he
do cage xa ln ci agus Deen. mos
te mu ti phía Bic ti cúng ni mos

NGUON GÓC CUA HY Lar

th ne Hy Lap. Cling có thé su say
tan cha dan think Mycènes 1 do nh
A hin Kin 4 lin eye rst má,
KE y do gi su bién ma cba oe
gui dy d mó acho Hy Lap meu tt
A tm Khoëng 400 nam goi “Ta
Kö U asi" má chüng tau nhu Kong
bet ici

Cie huyén thoai cúa qué kh

“Tuy nhien cn trong tht KF 46,
nau Hy Lap Bit du vit ing Bing
hi cd say mum cia nguti Phénici
{i dt min can dong Chu À à
pila by big v Liban ngiy nay - ND)
‘hi Khong phäi vst Bing cir tug
Pin nit, Ning tray e ich x ua
«fh thé de ha thi van i at
trong Made vi Ody, ha bin anh

Se
” ne

Les

a CANTON

hg ca cia Homère má agi Hy Lap
‘de the long.

Naat Hellenes xuát hién

Ki Hy Lap bl ra Kb “Tha bY U
* ti Khong có mot thinh ph no
bién u thn tong tug hop ase
‘dy cin dio Cite ote thinh Myctnes
ML mot ving hogethish phó la doc
lap. Din ede thinh pho dó go à mgu
elles, Hy Lap A ten ngui La Ma
it cho ho 1€ sau ny. Nut Hellenes
‘06 $ thc minh à chung met dan 10
Sing wen mot minh dat chung I
Helle. LA nguöi Helles có nga I
“slg chung mot nguón ge ¥an6i cing
moth tión", va iwi nh si hoc Hy
Lap chi Hérodote. acing thi chung
thd in à cing chung phong tc”.

ae

ad

eos

2

Lap ta.
Im m non i re
Dan din deh cra
vin ede ving dt ph
hn Sethe mht ia
‘Ga ink Rant Ach ae
‘pha it ci vd
“ème bién cho pep
‘gin Hy Lapa ong
re Ai itn Ding Dia
Trane Hi

5

HY LAP CO Dal

Dat Hy Lap

7

pes. Nn
ng nf de dah

mo du ei à

Hy Lap nóng va kho véi mia
dong khäc nghiét. Ngudi Hy Lap
thai có xua phäi Lam vige rät vit
vá dé có thé sóng duge bing hoa
Loi cia dat.

Dia him

Hy Lap la mot x dy ni non.
hing cánh ring bao phú Hy Lap nun
ia d din din bién má, ahuimg chi
ho con ng sinh sng. MOL Ki cay
155 bi cht dí, lp dt mau mö Kong.
hug bo vb mu 856 cus di. Cie
‘sin döng khong due rng im có
thé ep nn dong dio dan den din cu
Méi mot minh dat du duge tróng tot
cho nen dan ett ia ie, Mot só
ong din da mó ring sin suit Bing
rong bie thang wen sun di. Nahe

oi ong rit pt ri mt ong 1 dó
got dy nha tidy dug bit de.

‘Cai nga nay ein a cho ching to
(iting ne mot thin thé gy rae sd
DG di pi en can eK te
VE da me nd, gu va chi a ll
‘cho ching ta bang xr ie vi
ng ngon ni nga ong raching có
aide”

DAT HY LAP

Mot can dim

Dat My Lap có hi
sien: ei tach min dung rong
quan bes Wh quang sí ma
thin on cho thigh Aubönes ath
Spare a noi nga a Khai nhüng mó.
(ang y: Pin Kn nga Hy Lap sng
‘ot cueing ks Khan. do ho dí có
tinh tán chién dí va long qué im,
iin dy

Do ngán cien núl non. cie Omg
¿ng din cu söng it tic bite hau
Vas cho nen mdi mor come dóng má.
iy may ta oi Hs thy - Qu gin
mac dia wong ching cüng chi ah
ing th nhs com ii ts
sae wag de lp ca minh. Lich itty
Lap ay emg. su Ken sinh rac
sng eue rah ep sd she gia ee
thin pho. dic big gi Atènes va
Spat;

Nhung hang rho tu nbién
Du sich ngiy nay kong gop Khó
Kin gi Ahi vs qua ee ngon ni I
pen ce con dung hep va quanh co
SC nh dng cus Dep. Th 6 dal
ua hi kbong phä hu vay ¥ ng
tach eu cu bo. Tren phuong di la
hing hing rio ty nhien, né non
‘hg có va tb chi cho og ich i,
hung doi hi cn có ha cho an H
Lap. Ching han oh wong win
Thermopyles vio nim 480 rude Cong
neuyèr, nguöi Ba Te di thing vi pit
in due mg con dug qua ni má
‘gus Hy Lap tung chi min ho bit,

‘Mot cánh vat dänh cho.
than inh,

Nu Hy Lap tu hio 16 dit nase
‘minh. coi oi cde thn inh a aah
‘gn ni cao nhä cn ho, din Olympe
(2917 mé, va dd say dung nn din
Eh thin inh gk ning danh Lam
‘thing cánh. Nhu w thin di due ghöp
so abs Eu thit bién: dy iv.

gol vubn no, ió lu có vá
ia mint ci. Thin Zeus, ch 16
a fe thin inh, due col Bn ong
‘ay hal O Ki ing ss a im chp.

Minh chung cúa qua Khir

Tir cc thin ph Km nu Athènes
‘uth pong cia Hy Lap khong thay
(ig lim qua ects KY. Voi ang gi
gay nay thy. 66 thé ding ming
tung ch Hy Lap thi 6 da ah thé
‘no. Ny aay 10 s6 hing diem khio
+5 ds de dao Bo va ching ta dí i
1 hon vé dong the vt cia thi KV do
sy akong mau ugg va hg min
pia hs tim due:

Thanh dng Delphes dun oi la nt
lik tng mb ca Hy Lap NB dues
¿rén mi in mt 3 chin vc da
gon Perse, Dini ham den dá
in L pia ann te dln td Agel
€ hs. Ho dia Ki dé ln
‘ing hii E vd dec hn nö món be
no hah dag.

eg ing den
yc len dl mn
mg Zeus. tc os
19 cha ca mo th nh,
ang chad sing só

Set cing ad ón
LE ba Kin ai
Tong cia min

Che inh ès cómico
di Kung $20 sb ue
Cone nanén mo sá mor
ln nöng din dang a
fag qui oe bin eich
ap ln car Di dur ep
ra bing ling ci d

HY LAP CO Dal

Ngudi Hy Lap va bién ca

Tin hit ha a dy o

Buin bi ième lé à
‘hah Aten. Re com
née ché dv ole vd
oc ro bé Le Pirée A
A Che Bin én bo Dia
qe Ha vb mv a
ud cher nd

Lite em ar ai wo
6 các dio vá in dio. Do dó
Ahuyén be bao gib cüng dóng vai
wo chi yeu wong van chuyén
meui va hing höa. Dé di la tr
snot diém may sang diém Khéc,
dung duöng bién thuimg dé hon
duna

“Nhu éch nhäl söng quanh
bisao”

Nay Tho U ai, gui Hy
Lap di im nag eve pit Lu ra
‘hi gi han xt Helado, di ngang doe
Dia Trung Hai tim nguön cla ci mai
Ho di rong thuyén vé phía Dong den
tan isbién Tay ca miéncán Dong

(Chas A, ay I Tad Nh KB, va sé

his Ble 16 nhüng no tn cing cla
Bin Den. VE phía Nam, he di din bi
bé Libye va rong rad vé phi Tay Gi

mg no y gi nue Y ida Nam
rie Php va Tay Ban Nha.

‘Nang thi phô mira di, ur
Naples. Nice, Monaco va Marseille do
dan vin du Hy Lap Bi think ip.
‘Cae thin ph dy tue su nh do
Ai - Qué gia doc lap ahung vin gi
nang quan he hät ch ve th Ph
6€ cia minh. Vay cho nen ring va
161 söng Hy Lap bit lan La Kip
‘quan ving Dia Trung Hai Pit bid vé
‘din te Hy Lap, ti gia Platon n6 hp
Sing quand ving Pia Tung Hai “ah
Sch ahi sng quan bi 20"

Buon ban dwöng bién
Thuong mui dung bién cing ney
ang pitti theo da mó ng Asp

NGUOI HY LAP VA BIEN CA

Homère. Trong bin anh hing ca dy
Ulysse di ngoan eving chöng Ii bién
i dé quay to vé que humg un dio
bague sau cuQe chin tra al
“Troi Nhu cu chuyen Khde mó tá
‘ic ewe phitu uu ea nhimg anh
ing Hy Lap v nhimg dm
oa ho dr gua ten bién
Ki sii x só que
wong cin min.
huyen Jason va
cie eu
Argonaute KE
lar cute vin
du ca van
ing dé tn Bién Den dé chin ly
te Kong bing väng cia mgt con ciu
un thai

ing ing dg,

1 yc thee
‘nae Cone

nen Mé ida ml

Va dé ca na hat

stan.

«ing nhümg log thye phim Hy Lap
Kong có. Nhu váy à có mó tinh
pio có dai da c6 thé sóng bang Lich
‘hugs wong buon ón i nguyen ca hos
ink Athènes doi di Oia Vu Mÿt Kho biw dur däy bién

vang cia min ly nbüng sin phim có
hum lieu cha Ai Cap va Kia mi cúa Nhüng vit it dep dä duge tim thy

bién Den. Thot gían d6 cüng la thoi mó day wong long các bién H Lip
sin rong buon bn no le. gut tm day di de len Br
‘Gino hu van ha gia cá mic do mène bie tum döng den lón hing
bon bn mérong dune ln. Vii maudit, mo 5ó wong 46 cn git
‘se Gi ci dim Ge Khe dä im sity nguyén tng mit ing san DO, Di tim
ón van da Hy Lap. Newt Helles dä hiy nguyen ning con Bu dim vi
Tip thu dae Bing eh cf cla nguti _ nhüng kho bé y tong 6 hing
Phénici, tn hos rat pit win cia trim mg binh 6 en bing dt st
gw Bbylone vin how ng thik mung dung ei an hose rg vang Tal
dh ke Ai Cap. ‘mot nod thus, neu dy
hing men ahüng ha han ohn hi
Tada ti nr dase th hoch & dio Chypre 0
Trong ti ing ne Hy Lap. bién Khan 300 nam ru Cong nauyén
ci tao gio cg chim uf hing du. Né Kio cé diy bién sE mó a cho
mt mié ihn ug có vO vn ecg a ti mat mé ca qu KA.
‘et hora minh nhumg eine th
bién think mot vung qué bi hiém
dng so. hang 6 cin hing qui vit va
hg thin inh ton. Tin chä hai
mas áy due hin than dc bie wong
thin Net le a mgubi We Ht con
ri bién. i à ci thé git hun bi
“y la thin Posidon má ng ta nöi
Ting có xe ngya ca thin hay qu dau
Tim rung chuyón dt dn dy

bién cá

An hüng bién ci

Bin cl dé i hug xuyen wong
thin thoai Hy Lap va duce si dung lam
hung cin ehi yea wong Odyssée cia

Ce img ión Hy
Lap lip rare cc bo
Ch Au Be Pv
Bi Deno quan be
udn bn ch CE
‘ha cont a th i
Fy Lap Tea qu ese he
10. mn sn whe

‘hah nh hin ph
rat hing man

HY Lap C6 DAL FI

Dan tóc Hy Lap

Net G nee we wa mé Co none à

nu thé mao? Nhimg pho Yan va chin binh Xénophon soag ti
arn 75 tu, tt ga Paton 10150 con

cic tie gia san Khu Eschyle Va
Euviido thi din ui 6974,

ion Iai ti ch
> hien cäi ma ede

coi fit sie der

Tai, nin Vai trö phu nit
m xem có vé mhur Khöp vÜl Theo ig ch si chic dan Ong
the thoi dó hon. Ce DO NOME guy coi I cong din Loin phn, có
tim thay trong c ‘yen than gía di són ong ong
Khio có cüng cho ch Con din Bo & ha, ch hh ong
vé hinh thé bé ngoai e ra god, ch yu Bs dé di mia hi. Tuy
Hy Lap xa wa: ho gióne bien wong on goin nas y Lap.
wan ATC HS Lap ngäy nay. hung
Ina con ige gO MS nh,

Ii Lives MOt cude

fr kh Ph nd cô thé due phone Ih nd tin.
¿ión má ny ay I Khong té dace
rong hi het cc 0m

wg truóng the

ti Hy Lap sing mo cube di
host don. pn ón Ni gia wong
gy 6 ngodi uti. C6 1 yo
lam cho ho thing söng lu. Tone

hing nguöi dan Athènes nd ing

ing ln) dng di vá no ue

10

DAN TOC HY LAP.

Tiong Khi phy ni chi ding vai 10
th 98 tong di sóng cong cOng 1 6
hig wr Rich có dién mo 1á ho hie
img ne ni anh hing rl ug
aghi va qui cim: one hia
Clytemmestee da gi chöng la
Agamemnon, vu thinh Mycöne con
Médé th gi Jason vá nhing nga
Argonauts di chim lá bo Long cin

Neuoi ngodi hay Ia kh

Naw ge cn Kon de hip
A a
he amg guy apd ho 06 cane nen
th que huong cia minh di ici an noi AU ét ce xá hoi có xua déu SP hong S00 pam ra
CA IE eg ohio MEENA ME: ee mn ina
Tangos nh ing co ang Gian dr da hang

ad fe i prover e
Ki lid mo cin im geo PUI Ay i
ths itp ning dex me cag, GAGA
flip hgh cng sin i che
Bi hd rong cta vis tw. Gi in
Ino git 6 e ay dy he sy
Can tio song ue cla a. O
nes ing i 175 ag Hy
Lap, tn om vo 5000 doa
M hia

hin ching gui n I Khong bi
as équité Ones nb thm cht Ai mena mo
‘cin có thé duge lam linh canh, vi nghé mt ia tré nd lé de den
‘ng da gun Auen oi tong. ene de
Tey aes coogi ohig ap ing CAGE EVO am
bed. nl Bm vie Be md bec va Senha
m6 phat sóng vlog tang da
ing dia Hen the I gm Hip di ine
‘rude sur this O cia dan chüng. mem.

naw ngodi ngw cu. Ning ng dó
song cong amg di tho mai do long
hi Kbách xa in - va nay cg vá
vay > cia neu Hy Lap: chi senos

gia dink 6 ra la mb, doi

sons tng Hy Lap wa nai i "nau
3" ia nga E “Rh mi

nd theo qu

Mot 161 sóng khong xa hoa

‘Cong dan thin Spare, chi mot ho
pin ahd cia din ching, ah és
"ho ion dé rèn yen than hé va ap
luyen chin du, Ngudi Ayre, na né
hur god m0 18, UN ting tok. CO
hing tho Kÿ nl fore con dong
ip ty lin các cong din, ión do gay
ra nguy coc thé nô oan

HY Lar C6 Dal

Gia dinh

ja dinh Ji hat nhän ca x3 hoi

Hy Lap. Gia dink Hy Lap.
rong hon gia dinh hién dat, Là bd
phan cia mot cong dóng röng lon
hon goi la phrarric, bán thin nó la
than vien cia mot b ac.

Nault chü gia din

Trong gia dish mud cha la chi
Bhi MOL dia ura di, 6 ph de

a sor ane man gg cha cOng ain. Neu muii cha
tind anche ui rn, i i sinh 8b vB
Ts tants, cho che. Cha cg có quyén tubo
es ‘qué this KE cia com wai va chon

dng cho con gi
y

ió nguai vo
Pro nit pu huge io cha cho ti
gy ly hg un ho tage vé
hing. LA gut, ho phi chi th
ign mo ong vis 01 ug. Ho age
ton tg nta dm dang vic a. Toy
ain, có mt 5 ph NÉ ng
tin ca ching, c6 th Uam ia hia
hom sho di sóng x oi hoc mabe
ali ca eng. CO chuye rang nb
ua Lonas ca thi Sparte mt NEM Co up hé ne mg my gen
Té due ah mia, an duge ma tn RL À ne nn Rho ta
shi von hbo 46 Kong c6 mu hong dep ch. dl gf gab ir ams ch na
0 cine chee dm. Ct ng ta ng Mu Gore dan ch dn e
Crome anh m pi ra ei bi mit eat eb
i an ue Lo ig ONE pd Ken 5 ip
ri ha. emo pi 6 dos dug chen ay
Vu ng a dos du

Con tré

‘Tron aking ia dh Kh gi, khöng
him rig hop me tgp te vd con
fi dé cho nö wong nom ching. Nr
rhiéu dé choi hoi db duye im thi;
trong dé phi KE dn ahing con hip be
au dó cov did, ching abi dose
Ka ne em Hy Lap co ng th
Ngodi ra, ing Hai hing nim, vo dip,
IE Amiheéries, té em Athènes dave
nn qui La nhüng vöng hoa va ning
‘rg vag hd,

GIA DINK

Truümg hoc

Thong thin Athènes, con tri con
‘84 dupe gido dye Khe man. Con gi
{hug oe anh cd con tra th phi dn
trsong tt näm len 6 mél dén nam 14
tsi. Ney ho ca mot hoc sink ri i
I ab he mgt tr mo KE thc
130 Nie mat an Hoc ud cg có it
gay nghi. Chi có wong nhüng ngay 16
ton go té em moi due nehi ho.

esa hos doe he vis ¥ hoe Si
gu hp man ve 6 hoc. DE day té up
dle, agai ta si dung long hin un
img ca ca ce ma tha, Nhidu té ón
DO 66 thé doc thuge long Miade vt
(Odyssée a hai in an hüng ea Kn ca
Homère, DS thas si Ik mor ky cong vi
hai ind im thy 26 000 chu th

Ren luyén than thé rt dogo cot
Long vá it uyen up dia var chiém
mot phän quan tong trong gay oe
‘ia mothe sinh. MK a té dupe iso
ue 13th pl hoe lt dung mó nc
eu mr dn Ire hoe sá doi. Ám mae
Tam nén cho nhüng hot dng nhu ss
Tuyen thin hg tho

Tu xoay só

‘Tie em thinh Spare, eta län
ón 7 ti Th phi a gía din di sng
tap hé theo mot che do ren lun than
thé sp rung. Ngubi ta dé mic cho ue
(di à Ahuyén Khih ching di ly cip
ma än. Nöu ching bj bit qua tang th
Phi an don, Khong phi à tj an cip
ma KG dé E bat Cau ehuyen moe da
A an cáp mot con cáo. gi vio wong.
do va ha bi x6 xd con hom I th an
tov amp ca mink, ching 1 it ram,
nang dé.

Than Adhönes cng có ch luyen
tap quan sy. Ntumg nö chi Ko dai has
‘nam doi vi ang tanh nien Abi
© 16h 18, com di voi gut than
Sat thi dó la ch ko di stn,
Pin dag thi Spare da 30 tum
¿lug iy vo hy Boing
6 nhüng ngubi din ng Ke nia

th,

Cg dn Hy Lap dí
cho ga din Mons
‘ind nc a

HY LAP CO Dal

Doi söng thuöng ngay

Chi any due

it in Me me
1 u clung nhs
‘lr Nu mié

ng an hd hode cd

Tron cc bit

uv Hy Lap có mot 161 song.
giän di. Do Khf hau ning
nen phän lón trong nan
qu do chi R mot tm vái khose
Aoû mai len ngudi. Ngodi bia an
sing khong ding ké, các bia an
Khác cing chi la an ne, thudng
có hoa qu, hat O-liu, hat dó vá
bain mi

Trang phue

Nauti Hy Lap an mae gi d dé la
ang. Moi nu db din Ong, din bi
hode em déu bin hon, a mo im
vi inh cha nhat hing thug det
‘ing si lan, so en hoe him hon a
hing soi bong mit Hérodote goi I "en
‘ay có”. Th do Ay Khong due may
theo Khó ngubi mä chi có máy ei 15dé
wi du à 180 cin ay a. Áo chin
ba ré em va hi nin di den
it 463, con cn ngudi Lon th thon
(Ai en mât es. Mic do chit di gut
Bi cho la KG col nó ching 1ó neun
mac mus choi tro Dei Ki ph ni.
mae peplos, mot th do rt ging chi

om, mö phanh mot hen, con góc ben
Kia eh vt vi. KN Jah, dan Ong
cing ah din ba mic them mot do
Kose ing len det

Bia an

© Auhenes, dan ong pio vite an
‘wg cho ton gia dir. Ho dicho, mua
tye phim vi sai nd I mang vé aki
Tuy bién it gn vn ch nhumg boa an
{hj thong mii có mn ch Ti th cng
rât hi

Chédo an ung cia dan thin Sparte
con dam bac ham, à ai cling nh he,
hing có mgogi I. Nguti ta ké ctu
huyen mot vi Kh dase mi din and

ang cong cóng cia thin Spare dk
eu thot en: "Bly gi id hi a
sa0 dan Sparte ching sg den cá cé
hä”. Bi gang hói min hich An món
fi, mot mba tho thinh Sparte thi akin
ring món khodi Khu déc Bit cn Ong
Ta ho da, món má hi ht ng
Lap coi la món an xodng! Cie baa an
dé có rag vang má ng Hy Lap có
tng pl vi nue Ru wang age rt
ra tren vo.

DOI SONG THUONG NGAY

Lap se cho 2 hing
val ng Kn Bog

Tige ting ‘Tro gt tri

Doi Ki ngubi ta cling niu nhs DÉ mua vu cho Khách mé, chit ia
mé céu ky hon vo dip tig ting rit ge bao gi cüng cho goi ngubi din,
¿lug wa chuong. Aleman, mot nha thy ha, mia ón phuc vu. 10 hm rÔ
think Spare, ht sie hio Ive mo ti Le ha ahi gu ph nt doc han bi
"lim cé bin “chit déy binh mi rie cho la chi dng dé mua vi cho Khách
hat anh te, hat Lan va vimg vá có chi Khong ding lay lam ve. Ton
ning Khay diy bank mi. Tige dupe img bon is y roy vang chy thos
Bay wrong gian andron la gian dänh mi va ngudita hung choi mote ud
cho din ong, Dan bi, con gi wong Ta hi nbau hät can rau voting mot
nha khong due tham gla nbong bea mc teu. Nh Ma ic d6 dc bie
tie my da us thigh i nim cudo trash Tuan

ti ni wong khian wg

Cui sin
Neos kong Hoi E cla ens BIG mn ml ns
10. hong ham ia hg tai. un uc Ch red
Hy Lap, dm cut hé nb ba git inv só nd min rn
cling dupe ip dt. con gi phi ba ide seat a
cha me vo wol 13. Nhién Ah swe
ny cudi ho khong bist mat chöng.
tum al cia minh. LE ca bit i
ing mg basi civ nguyen ti nb cd
dun. en chin, xe rude da dr co das.
En ching, Ta ch hong thi we dan
su cüng nh ton gio déu din a wong,
sia dink

HY Lap CO DAL

Nha 6 cúa nguöi Hy Lap

Nhe wd ing dt
ee dy
mene bac
de im dag hg
nd eh nn qed

du het ngudi Hy Lap sóng va

Lam vige 6 nong thon, Nhiéu
thi 6, di la nöng thon hay thin
pho, Khong có nude voi cüng nhur
Khu vue ve sinh, cóng ränh,

Nha bép vá nha tim,

AMG nit Hy Lap 6 ei gg rien
day me dang. Kéo nu tr du
agg ln la cd mo cong vie eve aloe
65 6110.16: pa hu neg si
15 met. Vay cho nen doi Ki ho a Ly
ute à ging cong con. MOL 36 phöng.
trong nha duve sis dung cho mue dich
vieng nu nh bp va nh im num
‘hong 6 nhüng hit bc din. New
a thoi ni wen mL Dep mang di
mang lai diye vá doi Khi wen edi lo
ing di. Tong nh tim, có mot ci bin
dsc big dé im. Chi mor só hd má
situ mól có cóng rinh thong ra hé
thing teu nu thai cong con.

Dó dae da nang

Dé ngól hope nim, gut Hy Lap có
shang ding à hé Bang. cs dé an
ing hi ho ding Bin thi. Quin do

¿aye xép 0 tong Hom, do hin sa
ce loi quán do Khe du gap hi dupe
¿dé ding va khong so alí nt.

Nauti Hy Lap cing có ghé tua va
rung KY Boe da hoc boc vi so. Mot
56.46 sc à mg 6 da ng. ví nur
rang ko thé ding dé nim hi ng
hoe an wong.

"Mri i diag rang hag,
ici rc ci buông den gión vá de
iin true cäc by bien.
Mi sin phöng dg lam ra dé
hn ding ei ph ha vé nó
Xénophon

‘Trang tri noi that

CChinh ng Hy Lap sáng ché a
"gh thugt Khim (hg Rin trang
Farm blng nhüng vien dá hodc this.
tin) Doi ki nen gian nha din cho
«an ong ci gia dh gt 6 du tang
ri bing nhimg tat soi iu mau sic,
im xo ng dt thinning hin hin
hoc, vubng, tam de hoge Ong. trón.
Nhung thong ıhwöng di age nh Lam
‘ng dit ng

Tg aha Bah ur dye tet a
VA doi ki trang tf them nhöng dm
‘him miu sic sue 0 do ph wong.
ha dé, Nig tim det dep ahi dae
¡seo & gan dinh cho din ong I gian
ue quan tim tang te nh, Tal mk
moe cong dan Aten gi có à nt
eng la Alcbiade, mot abi rang. tet
san Kio da ve len ting. phöng an
hing man kich Khe aha theo ding
luar xa gän. Ngwe Iai, ede gin dink
Dinh theme. chi tang Ir ting mi
Ping eich teo len nôi nitu, xoong
chio hoje fe dó ding Khác

Sin phn gl ung näy mind
mé nu ph ms tin ron Bn
Na sep tim rieng. Cin nou
nh th i ng hinge cd di

NHA 6 CUA NGUOI HY LAP

DUNHA HY LAP.

i
i

HY LAP C6 DAI

Ngudi Hy Lap lao dong

‘gud Hy Lap. dit ho la nöng

dan, tho thi cong hay naudi
lam thué trong think pho, phi
lam vige rit vit vá dé song. Ho
khong thich lam an cäu tha va dae
Diet coi trong nghé thi cOng. Tuy
mhién dé v6i ho, la ngudi cong
ddan t6t cing la mot vige quan
trong ching kém.

Sin pain ln it
‘mdr bp lo Than ng
“or de ding A na
Bin eit ña da
in e hd tons ei.

Lao dong phu nit

NO Ie gióp cde BY trong cong vi
noi ro ie bit I ig bép ni, do 46
‘fe Bch có thé inh hi gan dé
ét i, Qué do, rèm cia va do p54
‘dag lam ra & oh cho nen phi có mor
"hi bi chuyen ding. Bong thoi dr
hii, vi dase dt ng so lab hoe
soi ln, de git gid RY sau dó duge
chai, RÓS ho nhubm sot bing sng
hit ly a quina md ray có hote
se vt humor ch nud 16y
at v0 50, Cui cing sg len hose
si an due ud ing ay vi mt
con quay hode ci cui, vi hd 06 sa
‘quay so cha due sing cha. RÓS
due det tren mgt gi dt dit
dng ding có nt qui ning dé

cing soi.

Len cn de mua
sn ng Kh en
‘he nr sch née
¿ls dem ng,
ie be eg lam
ali vd con on di
m Kh Mi
‘cho php cong ie due
Hé had ng sn.

Nong nghièp

Nong nghip sing cn di ci nn
inh 16 Hy Lap có di. Ching 6 la
gabi a Ké rng tong tan Peloponnes,
tng Brasidas dä bic hing due ih
Acanıhe, mes thank ph tans lp, bins
(ch dea ph iy mia ming cnn.

Nhiéu thi dan cüng döng thoi la
ong din. Lich nông nghitp theo nhs
hi ky twin hott ud, Ngay tr
‘iu müs xutn,nong dan sn Ie cin
by thu och mi thing Nam, ré den.
mia tha, ho hi novi hat live Su dS
ho cay bi gieo hatcho mia sau Mia he
A mia ong la ning mia nöng nin,
Vay cho nen nöng dan có mhién thd
sian dé thar gia cie host dong khic
nh hin tan bode nh cong vie
cba thinh ph.

by u

Im,

NGUOI HY LAP LAO DONG

Cas a ng rá nn men hin
su di dt ig Nk hu ach dure
‘ep no mung rc Ep ao és ma
sing pha we,

Nee thi cong,

Cie thin pase nhidu tho hi
og. thm, ih cham kde ng sb,
Ni Khu pis 6 mt nghé rièng. Khu
6 tim 6 om d Aukenes öde ram
‘gui vé göm. LG mn nr vay dupe
¿ly tt Lu, Bing eg la 6 nha &
Athènes da im gh cham ic ren 4
‘i Mach hon 200 nam. Trong v0 86
‘ic he, nghé gom la mo! wong hung.
‘gh hi ven ha Sn ph e a
(dus bin tn tip: Kong có nh
u rung ian dé mua han cla ngs
sn ad hin cho ng tcs dng,
‘Vay cho men trong cie ngoi aha Hy
Lap. cin Ming dóng UNA I xing
rg Hy Lap mucin song ng gn no
Jam sige cia minh cing tt. Not du
it dé thé mua it mo tht hing a
cho.

Xuóng tho vá mó

Cie nui thy UN cong Hy Lap có
ai 1 Bes Kieu inh vé sá phim ho

G rong nh gy Lap chin
A Ra mel hd ap dade sy

arm ra, Cie sin phim Ay de lam ra d
¡sen quy mo abd, Hi aby Khong cé
suring tho Tay vay ein có mot ví

ha mt xing d 2 it dung dé hi
fhe Eke mot sag Ae sit
‘ng ta ce noe dé sti. ao 16
‘hig ah, doc OVA o ip
tan le zug Ln bon ru. cy
ahi vn cn tah so wc ag
ch mue ly nay ching ta. o

Cie mó ving Latin. Aique OA ap nto
la md doy hat 1 cong mai HPS eo dns
5 IE so sinh voi cong nghigp gay Pra Dn gua. hin
My. Quién Khai nic ang mó dam hs
du sae Kha cho ning neu ga phon e dt mo ny
6 st dang rá mié 0 1€ MA ote et tr
ting Nica cin hin Alès the dar ed
01.000 0 eva hs dagen o
Tiga uit

Nguoi giäu va nguöi nghèo
Su phan cong lao dong ur vay din
mot x Aoi bao g6m nhng nga it
situ va ohne Ké rt nghèo, DÉ kde
le tn ang dé, gia bot Bi
ng. mud ta dí lp ra mos th thu
«on ing vo nhüng ngs gi. Nod
‘big gu ny phi hac ign mo
36 nhigm va des
ü quee gia ah
ng cie thuyén
<hién hoge thank
Loin hig chi ph
lin quan den vie
16 che ang bod 4
in kich. Da ring
6 mn naw gi
prin ums trade
hing ding gp 4,
ho Vin cam ths
Kieu hin duge
ip do ant
Pho ea minh

HY LAP CO Dal

Cac dö thi - Quöc gia

Lap có dai khong phái la

{mot nue theo nghia hign
wy. Nó góm khodng 100 do tht
Quée gia doc lap má ngudi Hy
Lap goi la polis, Tir*polis” nay la
06 cia te “politique” (chiah tri)
ngày nay cia ching ta, có nghia
la nghe thuat cai quán cong vige
ud gia

‘Thin pho va nong thon
Lan hs i mgt do - Qué ga
Kong ch han ch hip ma 16
mang tn. NÓ buo g6m ed ving mong,
then uo gunk Ching han nu ng
ES Wr nes ag cong dan ia ln
E RAE
Chong tink lc dog Al TA vüng trong dé có think
ramen ees, Nhung 15 1608 vi gi cba
Mache An D à di thin ph A dan nö hon tng
tht dicas ta hinh MG Ke nn. Tong mt hit eh
aoa ann, risophan a cn ni ba
cia din mot Tang ving Aus
te pi ah ei di ln an ton
thnk Anes KN na cute chin
tanh Péoponnse.

2

Mot nén dän chü true tiép
‘rong mgt 40 thi > Qube gia, chi

hog ngudi nam giói di unöng
think met due ci 1 cong dan im
16 hing do th mi sO cong dan len

161 10.000 ngui. Trong nhtng do ıhj
Lôn me vy <ón 640.000 ph ni. tre
em, nu god va khoing 30.000 no
16. t6ng cong thank Khoáng 100.000,
ne. Vao git the ky th V trade
Cong nguyen, Athènes la mot ngoai
18 dng ké ol só cong dan cia nó len
165 40.000 nguöi, cón Sparte ii co
9.000 cong dan cing Wi 60.000
ilot (nea nd IE N.D),

"Tost gia Aristote King dinh ring
mt tong ating dido kn Gé i dé
‘mot ch do din chi host ng deco I
like ee cong dan ta cng phi bie.
mat nu. Theo Ong, ché dp din chi
hong thé thus hign du ti nig do
thy e656 ong din vna quí 100.00.

rung i 1 i ia nes xd
sd ron Acropoe (iy có aga a
hash pl coo). Pannen, con rh
lo dn hn ona Tung
‘hn a 10 mé ds gn BB

CÁC BO THI - QUOC GIA

‘rd td mi a 1 cn dg 4
‘hie his bog

Ngoai n minh

Che do hi ln oi bi cia min
tai cc di ke, Chäng han, de bién
cia Spare 6 Auhenes 1A mgt mgudi
‚Athens nha lm vigo cho Sparte, Bot
Ai mot s6 doth tp hop nha tha
hing Kb Tien min, img 1 de
ching ages sam. Ching han nu ese
6 thi ven bién Égée shin Hp Liew
‘minh Anes

Tuöng thänh

AM 56 40 th có tg thinh bao
qua ching ai hing cu in cong
cia Ké dich ben ngoti Tun thinh cin
Altres di 5 Kilomét dén tin cing

Pirée va di xay dng voi vg fu
sauce eue hig tanh ching a gus
Bey

Spare King có ang tum thin
shu y, che hia Vn c6 ni non hig,
à mg tung than u nhlen do 46
16 di due dit en 1 “han ei Hy
Lap” Spare ving he hon nhién th
de nb img diy nl ao vay quan
16, hopin mot hing ro thin gh
gm chan bute mai kb xm lugo

‘Tién 16 va cách do thoi gian

‘got nhing phong tc tp quán cia
rin a möi o ill 66 ich ng dé
tin pan, do ito key ph
‘ap tong quan he nd ce do thi Qué
ia Ki.

Mi do thi - Que gia có dng tf
sien in inh bi tung ca doth à,
ña Alles la con cúmbo, ei Larissa
con nga. Déng tin mos plat mint
‘nh tha dó va Khong co menh id guy
inh trate cho nén mun bin hi máccá
‘ho déni ao hal ben tha thi vi
hau vé só tin ó thé cup han due.
Mot 36 dé tid chi 6 gu tie
do th e cia n6, mgt 6 déng tén
Ac due chip mn ten ton bp ln
tho Hy Lap

Niëm vinh quang cúa do thi

Mi mg do hi Qu gia dé eS
bin sé ring ca minh ir d6 di Ki
iy si ra ahüng thinh Hé di vi
các do thi Ke, Niém Kicu hia vé
gun 86e da phuong rit su sc ong,
tam 1 con gui, de bie rong dan
thinh Spare. Ching có eho did d6 la
‘oUt ing KE mex chuyen xy
atrong rin Themnopyles. Chuyén ing
trong ran ny ce chin inh dng cim
a la Spare true quin dich dons
‘hon gap boi dit hy sinh ch na
¿io Along chía bo chay: “Ho gu
ch la qua dutmg, hy vé ni vi
think Sparte I ching a dí tua theo
It ció, Do x lei day”

D Le bn dé
hth ih tah Spare à
‘ders ma ah
Sor nan 190 dc
Dan m ang
mye: Pha tm 1
‘hemp dl ang
Spt tenor ri
Themen

a

HY LAP CO DAT

Nén dan cht

his Ke ea ete

Mises que i of mt
‚eich 16 chit chinh tri rien
‘cia minh, Nhung tat cá déu than
lap chinh phü wen co só y do vi
doc lap. Neubi Hy Lap khong
muon song nh nhüng nguöi
hang xóm Ba Tu hodn todn tuan
phuc Ong vua ci ho.

Chính phü thank Sparte

Knie wi chinh ph cia tt cee do
bi Quée gia Ade, chin phü think
Spare theo mot Ki£u ring. Vite cu
qui dat nude du phan chia cho ki.
shige gut ai vas, nam Ong quan da
¿rss blu Ning nam. mgt ihumg ne
vin vi mot dai hoi dng cong dan. Mot
gusén tc don gin chi phi 16 chic
13: khong 10 plan mio có quyén lan
on pig ke

D mb cé dng hu i
ung ra din. TX gen din che mi

ag pdt bi ao an dé cho maño
gu ty Latch im gión din vien

Cac ché 49 cai tri kháe nhaw

Nhiéu thi - Que gia due ca
bai mhung nhöm góm nhung cong
din Kis gi. ChE do d6 mang ten I
“oligachie™ neta la “ein phú cda
ihicu 9°. MOL s6 40 ıhj ah Athènes
“og ea tri bai mot chinh phi tig 8
hi tong th pian có King on
Nu la, tinh Thèbes, dla hin
nd ei pi in hong.

Ngoûi th da dang cia ei chink
hi, Hy Lap có dai di sing to ra mo
‘ho chinh dc io: hé 9 dm ch,
“chinh ph ca in” má gy nay ching
va tha hing. Tit mhien Kida 16 che
hin phi ah hé ny ay LE a
Qui vay quy mo ede que gi hin dat
uds ede mu theo ch 9 dan chi pi
Au cai tok mot nhôm gwen de
‘bu rads dfn cho din ching wong fe
oi déng Khe aha. Cie do hi Hy Lap
<u mh, di 6 th Ugo ign cE do
“dan chi ue tp ne I ee ong
dan ete tha dy các hoi döng Ché
o 46 cing dupe p dung trong Tinh vu
phép lu: moi công dan dei dae
trios 14m gim din ent ta an
‘ong hin Ki mud tba án ing xi
moe lc, möi ta huy dag dn ng

2

NEN DAN CHU

ram palm gi dink vie. Newt
Athen at hh ham dy ce vu xin
tong by co phi gio vé. Cg din
tu dam ian ee val 10 quan tha 60
big 1. Chim lo den vigo Ong lA rg
nian va quan wong dEn ni Athènes
6 mhmg tho Ky cong dan due tr th
lao lm him vu dé.

Neuy hiém cúa thoi mi dan

O hen, moi ngu du có quién
pt bi wong che eu hop. Tuy ain
ng nh ng bien pt uy a
ng ci minh dé thay phe ee cóng
ddan Khe rng Koi minh Khäng dinh I
(ding. Ne gos ho la hang nba mi
din. Wong cube chién tank ving
Peloponnése, tr dio Mytlne, có tin
ua vé la dan ching 6 dó di ndi en

‘ng Ii chi phi Athènes. Sau mot
se tran at 0 ni dy són ei
trong dim cong dan u cm hay be
phat, img ná ng bin dä thot
hue dug ho’ ing bd pita quyet din
Su va Bit Fam 1016 ta ed dan dio
Matiline. Ngiy hóm sau, nga
Atbönes boing hón vé du mini da
use inh, hop Li mot eue hop khic,
y bo qui inh d6. May sao, in dy
Ai té Myulene kip th, cu du din
¿ln dio kon kh,

© Athens, xy ra chuyen Bonga
Ar nt hung cin met nh hing bin.
oi dng dä quyét di mot bién pip
ol ostraciome. Mi cóng dan due
seu cl DO pl Bing sich ghi en
mor minh 26m ten cia gust minh
‘ui loa tr. Neu 66 6.000 pig tán
think thi gut dé Di ye xu a
‘di thinh ph wong thd gian 10 nm.

G auhines 6 og ag chi gi bai
sich ig M qué ia ede ng dn
Ane rang ai döng Toi Kluger ho
ring: hay dank ttm sú ca minh
dé Tam sao ch cong re de th
‘won dt chüng a hon (a ch mii
do cn vto cia neu Ke
Nhe i hte la tron bé
‘hd ea mind

Démontiène

Vai tro cia méi cong dán

Tre sy hye Khöng mu ham gh
So vi cng, gd La di din ra mgt
tp qin 10 bao à Ki thi ví: cho no
le mang day thimg nhuôm dd dén tan
In 16 ké mgoan có 16 hop, cho nen
‘gud ath dia di hep con fam chi.
‘mot Binh pats nye ar vay,

Mai cng din Athènes
in có sh pi in do
+ ha wc qué
A Ty sn da hd
‘Aiken Ung ph kc
na de ma 6 dé

ind dos a eng ch
ah i) dh in
ta hg nen cing
a de a Kh do =
It hing na L
ao est nt ore
fi lire ho
man vé ct qn qu lo
Fo che din ching ma
theo te gu shen va
‘toa Taye, he hi
gwen Anes in Bet

HY LAP CO DAL

Doi sóng cong cong

man ang
ph chin dni
mc rh bu
À cu gn hig
ge dico ang

tro ab ng dn th
tii cn ans sn pin
cn ban Ho dis nt
ig 100 wha di cé hing
‘bao quan

hüng quing trubng lón. soi

‘agora, à noi hoi hop cong
dan cüa các do thi - Quoc gia. Not
46. tuyét doi cám dan xay dung
nhà cia, dupe nhüng ting dá xde
din ranh gi bao quan

Agora, biéw trung cúa quyén
lue

Agora ca thin Ads, wi hong
ta à cong cong hh ie dac dc bao
an, rt thu hit du Ah. Do Khong
phi I tung hop ca agora d cée de
Ah Kise, a Sparte, Agora cia Sparte
hong có mt sy quan tm de bit no
Ki we
Quo truóng mot ngäy

Chih ph cia thinb Athènes am
vise wong ede ngoi alí say quan
agora, Con dai hoi dng cong dan.
"hum hop dé ra me 56 quyei di,
Phi wig tp at à 6000 ng thar
cho nen phi hop à ben ng 1
6 teen mt non AS la Si Py.
Dai hoi dóng cong dan hop 10 ny mot
lin dé 6 phiu guyet din cc da tt
Vite somn thio các lat do hoi ding
oul Ya. Boule am ig trong mt

à eli agora VA gór $00 ngu do
cham tong img bo ae ca mui b>
lac la eo ea dan sia thinh Athènes.
16 bp lc ci ra 50 dai Di, Mu
hé dai big dy tay nhau lam pry
tanes, nghia la dóng chi ich Boule
trong th gan mot phin mut nim de
la khoing 36 ngày. Cai co quan chip
hh abo dy hop hing ney mb
gay Ii gáp tam eirra mot nga lam
épistae, la" quós ing”, có quyén
tuyén chién. Nauti 4y chi dige Bm
“que tng” mot in rong doi va
trong mot khoing thi sian Kh nin,
QU gy UNO, He mat wi Lan om.
ay ln He mi lin höm sa! Vay
ho nen moi cong dan Athens du có
"he hy vong mot ay mo dó due lam
si he 4

“Tong ho gan thi inh cóng vw
ie prytanes ing à im vi tong mor
ida à tn can tr só olé, 46 có
‘hb ng cho 17 prtanes npiy dem sn
Sing aii quyet moi cong vic ein kip,
‘Cac bi an do cóng qu di the. Da
thy due ning minh gsm in cho
DE", vit cla demasion 6 ghia la
song cong”. Cth 6 Bee mint hit
ia an uông cün fe quan chic. Ching
ue dh di we mat mat.

2

OI SONG CONG DONG

HY LAP CO DAL

Khoa hoc va triét hoc

à Hy Lap thich tranh lu,
Ngól durdi bóng ram hoge
à quanh agora, ho tanh lugo
‘Gi nhau rit soi ni. Tranh lun vé
dl moi chuyen: thé gidi xoay vin

ra suo, $ nghia cude song
bin chát su ing xir cua
newöi.. Ho goi nhüng suy neh
la philosophie (ie hoc). có gl
la "mur cáu su minh trie

Nhan xét va suy Iwan
Tinh tn ma co su min ei
in gu Hy Lap pt ign ra ni
tinh ut kos hoc va ahi nguyen de
‘hi phish tnhien Vie im bi cia
o due the ign bing eich quan st vi
tinh ton an ihn. Bing cich quan sit
‘hun gh iy ahi minh Bude vio vi
toe ra koi bón dm, Archimide di
phat hign dune nhing quy te Ten
ung cla mie mue, Ong Kiém ua
thy rán möi mt ln min ade

ges Le

ich mou kbs

ugg nue bing chin Ku Lung co
thé minh. Tip tue cong vie tim wi
ng dra ga din vat mo chim swing
rage cong xy ra hn tang nu dy
igo ha thong thi Ke mu di
a hon sy nn ac ung quan va im id
hing quy dt chi ph van wt. TH i
1a gi? Muon vt cote su chuyén dong
ong hay chil ign omg ng?
Nguoi Hy Lap có ui say sun ve chin
hing win dé mc nh vty ny nay
tia ching a quan ir, Moe bm kt
Tun ma hdi 1 6 sa guy

Tak, mg 6 Kt ui Lai ding mot ech
la Tang. Nay ts 6, nba hog ti
Hy Lap Leucipe ca thinh Milt du
ra tul vt gm mt con 899 ing.
un ahing hat cue nbd. go a nguyén ti.
pto! du ico Ke aha a
lu0nlsonchuyéndóns. Ce I mehr

‘hoa hoc mgáy may di king din pit
in dl ding

KHOA HOC VA TRIET HOC

Avie i sg ché va mt edt
dig y quay quay carte ii
‘thse as en co,

Mot nen y hoc mai

Y hos ing có mor eich ts
hoo hac abit dy. impot L
wong nhimg thy thude a tien khong
oi ben tat la s wimg. phat cla ese
‘hin link. Cie quan nigm cia Ong ngáy
say vin con mang tinh hicn dat mot
ich la ling. Chi sau Khi khim cho
‘oh han mot ich cán than. Ong ms
dé ra eich dig u ich hop V6 mg
Anis hop. Mi eich did tj duge dat
tren co si higu bit au sc bem
han, abc, nahe hip, wah 4
ich song. thim chía thot quen
dem nha he no cia ho. D6 la nh
vain dé tien quyt phäi ié dé nghien
cé ching cin i tin can ben Nhs
Vi thy tuo vd y, ngay nay ching
1a có de van Kiem mi tng LA die
Hippocrae, la mot ln cam EL ish
thin cia thay he dim bio sE cha
‘ho ben nan ren i hd ets on
trong con ng ho.

Toán hoc

[Nhigu Khim pit Loin hoc co hin
suit xi tr gata Hy Lap. Chiah rong
Ki sp xép ng viens ten san ci
Pytagore da lam nhimg cue thee
him dint vie dE xing din ait
ol tig cia Ong a vé quan Re ia
chu di efe canh cia mg tam ise
wong Ong cing nhgn x hy ring cie
not rong cung lue ph ug mot ech

Loin hos vo chi di cn soi day in
one cia cy so,

Ung

Da 66 nu ding góp cho spit
tn ca ah ths hos ho, gi Hy
Lap ong quan tm im sige dem ur

ung Ihe tien

aa ica minh van dg vo tg

“Tong pin lon chi di eh si, mg
hit mind vé var $ vá ha ho dí kong
Ce thé hign ru ing ning vat dung
sid gi qu ng cong vite ca den
sag hig ngiy- Tay mien 6 nguß ten

Thales 6 tinh Met dá dem ra ung
lung dae nang his bet vé in van
‘i minh, PR ign dig hm in hu
Tio tre th it sE dep din ois
de min, ng Bo hät ra mu hit
hi id <p vd ito

im cúa tr tuóng

1b mó ring ru ca mt
6 eut di khong duce dh gid ing
Gi ih tri cin no. Tt gia nd tng
Socrate Khing di ngi minh trié
hat i ned ah rng min ching bit
igh ch. Khi vi tit gia dy tim cich
tht hu döng bdo Athens cia Ong
ing ho ching bit ci gi Ré, Ong dt
ung cp cho ho mot ching có dt
10i Ong: theo ho, Soerate di hing BS
th inh vá im hing than ign ng
ts ng cia mint; Ong i bj ke tr
Hin va dá ché he de

LAN

Naw

ening Lap ai
he th i ia mi

aca abc pt
ia dy ta enon din
“ng bd ein Tin i
da gue dar mi és

HY LAP CO Dal

Thé thao va trd choi

ï Gi ngudi Hy

dai. luyen tap th
quan trong nhu rèn I
Moi cóng din tot d

cho ti tán Khi thé u

Din bi con gäi há nl
gu km cho th tha.
Aibines. ho khong bi lo

Indem di Aé
ta Nansen md
a md i die

{hd có da, có ghia lam
Ki ngól cho mó min, ng
tung sung,

in bt din dg dé OY Lap nay un. Te

thin, ah Th wong ah
ción kit

thé thao va các trd choi tirnho va

cho phép choi duge nit

Mot tra choi cúa phu nit

tach la cc td den dö mi dan
‘ng cûng ch. Ho ing cho nhümg 0
‘go go, nf chi tung nu d

Anh 1 choi dién hin cia phy a
iin mgiy nay ta ván com thy du vet
cia aking tb choi Sy men non ehe
‘gol bing cám thach & mot só nh ht

ey bay gi lug ni ch

hoi döng doi Khong du

im Khuyen khich nhüng KY Ive ch

‘Thi chay

“Thi chay hi ba à non thé thao
hé bin nó Hy Lap. Thi chay dave
chi usen nen cá dé lr cho cue th
hé khan hon. Cüng ahs wong ce cuge
thi din Kinh hign de, nu ta cong
16 che allg cube thi wen cie ev ly
hie aw. Thi chay bi thang eu ly
200 met I chi dik mo sa thé th,
4 ly gp doi, 06 a has in chida da
cba sn va chay cu ly dh, 24 von si,
A la 4800 mé. C5 món thi hay 60
trang nn rn lun than thé sn sing
chién dv wong hing 180 quan doi
‘Cage cy dung ai marathon dag 6
ch vo the kj th VI tudo Cong
nguyen. La mot sy ken thé thao rt po
bin ng may, go ns din tán in
ing wong dng lin thong in

Lap thai có
an thé cing
luyén tr dc
tam gia

trang khong

nh khong có
Tuy alien &
si ra Bhd ie

Philips da phál chay 42 csy 96 dé
thong bio cho Athènes bit eign thing
ca quan Hy Lap.

gy sun ong
i a di chor

Mac dc matt gión nu hock

cfc u
pb big Lim
no tuée nit

mg eue thi

THE THAO VA TRO CHOI

Dain vat va vo Pugilat

Du var doi höi in pha Ko 16.
ré do, shah tr, vn phi 06 sde
rant, Dau vat din ra wen né dl có
‘it. im Ly dich thi, boc rn nen,
{thin dé Ktm dich hü ham Newt
thing I ng nio da ba ln At na
dug dich thi cia minh, cho val ana
‘ham dit

Vo si Pugiat, doi mot his ma
bing ding den dé bio du, mé bien
hip thn cn tit wr Ki de ds
sicudn nám dim cia min Bing dy de
có ding cá st. Tuy nhien cc tran dá
vin cu did ra däm mât, lung Khong
“dim mu bing mon dí puncracc, mot
hin thi Ket hop dá at va vO Pupil
trong d moi kid rad du due cho

php. cn,

phói hop
ny gdm các mon: cay,
a né día v8 nem lo. Món

iy cao chia có tong ede mon thé
¿to cla My Lap có dai Con món nhäy
xa th ching ta cng khong 10 lim nó
ir the mo vi ee te gu cn lv 16
‘ey ay có din hm cl it i
au ta don chimg ring thi iy xa
1 hin hc naná nureube thi
iy ba base cia ching ta ngáy may.
Dewi thi nháy cám ahing var nang
hing dí hose bing sá, nóm ra ding
trade dé tg htm tog ki hy. Ta
Khong Dit cn xá cube Ut mam mon
y age inh igen he ndo. Hin
hu chi ning gui thing wong thi
iy xa né dia Va nm lo ra de
‘tha gi hi hay di it

Thi ste vat

[Nauti Hy Lap cing 16 che hing
ce thi u ue va. Che tr chei gi
choi chim cun ct ho chim dada dién
ra thts yen, 6m theo ch cine
Tuy nie, cde cue xo na dua hi
Ya ahng eu thi due un chadag nt

Pn thing duge nh cho chi
con mp thing chi Khong pl cho
gui cen cum. Céch hung nu vy
cho php mt só phu mi dogo am gi
hi. Kynisa, em gi met Na vs th
ds tien thar,

a ph dng on sil in dé ra
has gl en di

2

HY LAP CO DAL

Lé hoi ton giáo

hé a ns dag
er ah te
a agua et
vans Drome

ca hi che ein
Parthenon mini
Panathnce, LE iy u:
ih hn kes há
abu mel, Bi pla de
am ai com bé cd
Sd das ain ding
Tem thn Aura

Dats us ug cia né
ren huyen than the, ce 13 hoi
ton gido (có rit nhigu) nhäm ton
vinh các thin linh bao gid cing
có nhümg cude thi dión kinh. LE
hoi cüng bao góm nhüng cude
rude 18 va cúng bi

Oiyn

Mt 6 bo ton gio ci yéuchi
noi din ra cc cue th au din kin
Thi dí Olympique (ur en th ph
Olympic) due 16 chi bn, mim mot
lin v mm dang tn tán Zeus. Cie
‘ae th du y la chung cho tan ci
Hy Lap. mp a moi mg Hy Lap di
hu do thi - Que gia Bo cong 6 ht
‘ham gia. Vao ning dip y. su git di
ip not tuyén bo ning chign tong
sud O gian dfn ra IE hi. Các cute
ii día & think Delphes, om
Apollon, & tind sonia, von vin
Poscidon va 6 ihn Nem, ton sinh
Zeus, cing lang eue thi chung cho
tod ei Hy Lap. à mot 56 lye si di
los th no sang thin kia thar
sia thi da

Dé thang hay chi dé choi

ie Hoi di pong ca ee do th)
bién ki cüng bo góm nbn eue th
<u thé thao. Ó Ak, hi cu th
a ibn ra ong Lg dang. thn
Athena. CS mt món th dc bit guy
im ay qua mos mg da dang,
phóng et 106 Ie. Nguoi thing akin
‘dae vai du 6- ving Antique. Phin
thing dy Khong oui bing vig oc
¿oi en du ne hâng rong Ai dé
Olympie

Lö rude

LE rude la mye quan tro nt
wong dip 16 Panathénes ti Mkénes.
NÓ la mot dm ud ln wong 46 dt
UA 6 mot ch dng ring, phäi mac
gun SoU Ni die Dit, ay bang nh
ing C6 ch ue din séo. DS a ip
16 mht cho phu midge ra god Cu
ras Ie rade tm Kbnchohng dh
a de cho bac uv thin Athéna den
‘an dén ci thin ten dé Acropol, Din
<u di rte dng gut con gi
ét im Khan chong 4:

tie Bing mee cuge hig sin
ganen thy ge
‘ong th ty

tang dg cing em thn fin, 6 day a
thin Athene. Phin con ai ct con vt
‘age mu en à an.

ayn

Le hoi dan gian
Nay iw thi Sparte, 1 hi
din gian cong la hing sw kin quen
ogi chon ru gi di danh gi
hit thinh ps, ph chio mim bil
‘inh. Newt ke rng dl có tinh thé
hi chin nh thé mio chang is dan
thin Span vin
tran dh iv ho con dang ban dr IE
hos trang ron. Trong lich tank
Atnes, có nh fi vin I ton gio.

HY Lap CO Dal

Nha hat

Hy Lap có dei, di IE dén
ode di den nh hät déu la
host von gido, Cie
ich dim ra dui su bio
Dionysos, thin Sin khäu
va Rugu vang. New ta gán cho
vi than fin nay cäi kha ning du
duge con neu vugt ra modi
ranh giói ahiig Kiém nghiem di
sóng hang ngáy cia ho.

hat

‘Sin ko bt gun bing 1 agi
scr bine M a wong cic ue 16 HE thin
an lamas dd vien Dionysos. Cie ewe big din stn Kha
E din a mé Sión ratata me bi bn bing dit nn gol
de Chu mar nora arche, ting Hy Lap 66 hia la
co ds om bn san hy mia Ch orchesr ching
ing ny may 06 np din lue
ND). Noï 6 vn la stn dp a cin ee
sm lang Nk eh ttn bao
fim ahing Khde hit mia do mit
m nic ng gi LL “ehocur” bi
«ibn (ch choca ci ching a ny muy
«6 abia din dng ca -N.D), Din di
Ka, met gui trong choeur ch ra vi
Fi bi hc sn Ka dí
ong base dia nh vay. VE au ni
choeur pi mum ud ho hg dog
tho ita a in vie, oy en ia
ic min ich vin có cc mn hit mia

ron só ih ar at
m en pa ben pd
cc vd oho ng
tng conn ita

Ti Hy Lap 6 hi, cg di, ph
A gut go du dye den a st.
Tish 8 din a it com quan
wong dn nöi & Athos, hd nude ti
Ain vio xem cho ede cong din nel.

Trang tí thn min big tng chim,
thi i ay

Tha quí hin gi, hay tating tang

minh có dol cn
Tai sao li chia un rng kköng ma
‘i xem din bi ich hi?

Nh lie Bud ce hay tang ee

‘uy len!
i bay tr vd d wing song, A

hcg thi:

Vi ich tk ión há quí] na
ip nie diy

Aristophane

(Cac cube thi ich.

ising mu wong thé thao, nui
ting 16 ch các cuds thi kich. Cie
ude thi 6 Athens thug Kéo di ón
‘gay wong 46 ba whi kich vá ba 6 bi
Lich de bin din. Nauti ing tong
eut thi bi ich die thing mor con
St dc, mgub tng wong hihi ich,
ue mt thing du va mt vo ra

2 vang, VE au, gatita doin du
hong. neu thing cue mat
ng oliv cog nh wrong

truong hyp các ewe th

NHA HAT

MOT RAP HAT HY LAP
Kich deo mat na

HY LAP CO DAL

Nam than va nú than

rl hing These Teste
img sé con Im ta
Cronos dans dp
‘i gi dene
qu on qu dir
Mivoture

Dire reci mn ss te
ron mur thé mo, ngudi Hy
Lap bao gi cúng dänh duge the
sian di den các gymnase (có thé
dich la Trung tam van hóa - gido
due - N. D), vá tham gia các cong
gc cúa do thi, Nhung ho tin
uóng mot cách sau sic ring có
nine. Iye luemg bi in goi lá só
phan tác dong dén hän vi va tu
Aug cia con ngudi. Va dt ah
ching ai biét só phan sE danh gi
cho minh trong wong Iai

Cie than linh trén
Olympe

inh

gabi Hy Lapin ring có v8 6 nam
‘hn vn thin ng xuyen can tiep
ho s6 phn cia con mguti, Cie thin
oi Ki KG tn v hi hé MOL eich
rät ch nhan ning se Kien lón ca oi
sng Hy Lap. Do vy, neu Hy Lap
Juón bn tm cách tha män cé thin
dé de thén ph bo. Tat ci mhing sy
ign quan trng ca x gi Hy Lap tn
‘du thé thao, dién ich, rude 18 va té
ión sin = du di radi sy bio 19
cia thin inh, thin mio a ay theo
‘hong te dia png. Hy Lapes ahi
am thin va 00 thé ng chi có 12
thin due colla có quyén ye in hon
‘fe thin ki, Cie v thin sóng wen.
inh Olympe, ngon nti cao abit Hy
Lap. Ho söng bing rogu thin va chal
living sinh Lam ho tte hät va
pong ie dn ws gi

Zeus a vi chat cn cc tán Linh
Em thin Zeus I Poséon u vi uns
‘que biéncá, con Hades, mot ngubi em
Kee th eat quin diangue. Con ai thin
Zeus la thin Apollon cé din thi à
Delphes I hin Nghe bust Héphastos,
{hin Th rèn, à Ars, Ihn China,
feng gid nhöng vi wf quan won.
Hermès, st gi ca cc thi inh, di at

vi mot 16e do pi him abs do dép
{6 dr. Dionysos, con ua cia Zeus, la
thin No va Rug van.

N thin Uh có Hera, vo cia Zeus,
‘chm lo chuyén cui xin. Anis, nú
thin Mátirang v San bin bio hp cfc co
i. Aphrodite, thin Tinh yeu thin có
inh nha. Athéna, mot con pá Khe
¿cia thin Zeus a ihn TH ue nung
hong © ni gl ma Khong ip cie

in bin mó tay: esti, em gi thin
Zeus, gi rich ee 1 im gia din, Con
Deméter, mt em git Ke th cham lo
‘dn cy cd vn to

Nhimg bo mat Khác nhau

Moi new Hy Lap déu hi chung
‘fe thin rn dinh Olympe. Num ee
thin thay di val ty theo nal ho
due tht eing. Chäng han Annis
ae th & Braun. vüng Auique, th
thn Sin bán ¥ thin cn ce co gi,
thi à Éphèse lal de ede Bi mang có
‘con tn th.

Dé ei om ee hin
tik ons du bce ch,
on Hy Lapa as
hg dé À ng
gv en gu in i
M den hare cot ar
tnt

Er

NAM THAN VA NU THAN

Cüng có chüt boi röi

C6 ibe Gain in Im an ve
chuyén ec thin hay xu ign ten tin
sian, Nouba ni ranged tán hin ra
‘abi cing ve ng tr, ida gay WS
16 wong di, Qui vay, Zeus có
Pi omg hm co ginger a it
hi theo minh, lam wy Ong And thin
Hera ghen Ing ghen ln

Than tinh Hy Lap Khong có nhigm
vu day cho con ngubi bi phan bie
bien à e. Ho Ce wit mur hm con
gut ink ıhuömg: vui chi gil
pal long cé co gi va ran lud vi
au. Hu ht gui Hy Lap khong eS
in tán in ai cho bh 65 chem tig

tim, kin in ote ii. Ho ton sing
nung thy a ng chäng s cc thin.

‘Nhung ton giáo huyén DÍ

Mot 6 we Le ih cúng, nia ths
‘ng did huyén b.chi phé bién wong
mot 6 À gula, sting de tr tun
hé E hong dé ig bf mat ci minh. Che
tue Ie bi ing y in quan dé ee van
A malta efi sing vc ch. Tuc ph
big nh Bee uo 0 thn Déméer va
con gil Prséphone & lei

Gone con tah
inh va Tros Th
Zeus db cn brat
dy mae vé Tam nit
A:

35

HY Lap CÓ DAL

NG

gis Lan

Te in bin nhs my
có gh cin há da racho
ph nin thin nd dé
Fora tla Keri dé
od hg dit co an

“gui Hy Lap din
nhiéu thoi gian dé

chión long các thin
lin, Ho this thin khäp

noi mac du có quy
dinh cho mot só nai

mot tinh chit dic bist

linh thièng nu hang
dong, dink núi, Ho da
xay dung nhimg dén di dé
(ho thin va coi dó la noi &
ia các vi thán du tán gian.

Moi than mot nha 6

in di en ton bi Hy Lap dune
say ding thco aking quy eich chung
10 phan chi ela. DO a gian png
thin 6, no dmg Die ung thin. Bing
sau cla mga phöng abd dé dng
ti v8 qui do cia thin. Mot hing
et ao gun tin BO go dé, Trae
im ph cela cómo! ban u ing ds,
‘tn hin cc hit ing IE trong
16 06 mgh the hi sinh, Naw un dá
‘quan tm dic big ón Kin rá sh guy
MO ca gos dé. Quan tim dén mid
Athènes, cc kg tres dn Pathénon
A im ang em nh ban tin ca
<n ng ch van dng ut xa gin, Cie,
Oi din dae ang ho long ly bing
hig bes tt, ph dico va tame mau
se mue ri: phi Bim thé bo dé tr xa
gut 1 wong hy oi dé.

A
FET ba e Al

Tang vá ni

Che tang va ni due tué tong
nha din vb nhiem vu cla ho dase
tray giao tr thé he mo sang Ehe Kia
Wrong cling mot gia dh. Khong có
ding cp ting I ring. Cie xbiy ung
‘cham vie cing bi va wong nam các
gol dén. Cong vis cia ho ty go
vo tión tam ca ti thin ti din ts
thin Ascépios chuyén vé chin bab,
fe ting ni anh th lan cia minh dé
{6 chi cic eue Khim cha hin cho
fe tn d6, Tuy mien, abing quyé inh
‘quan tong nit Lien quan Gén ve thi
cing huge vé think ph6 oi có mad
fo, hoc thing qua ce quan tba hose
ax ban bac ngay wong cute: hop ho
Ang esc cong da.

Lö phan truyén

Cie thy tng dye hi hing cube
16 ión sin va ce aghi Un cing dé
chido long thin. Hp con có nhiem ve
Kenge la truyén dat li va gi na
ne thin phän truyén. Naw Hy

DÉN DAL

Lap ip aking vn dé kh Khan dung
di in I pain toyén. Chi ei Bho
¿ón in Delphes, noi ho coll trang
tm ths gi, dé sin in tn Apollon
thong. qua nu tu Pytie. NO tu nay
thug xuyén 8 rong tang thi aap”
do hit an Ki be at he ting ba.
‘hid Ki dua va hg au
A i LS ai
Mörong ra. ce thy tng ey dat
Lo cia thin cüng duge goi la ty
phan rye,

Mot lei phän truyén nöi tiéng

Dén Delphes có mot vl i phan
tué ni ing, MOL hom Crus, ah
vu gi man i thi Lie, dé i
$ kien thin xem Ong ta có ıh6 dank,
chim Ba Tu duye Khong. Og dá han
age ca tr ae sa “New gu
Jim vige thi gu 9 hy dit mt de
ché lon”. Tie rng Crésus da quen
Khong Hô thin mn nd dé ché mo.
Vay ong dí dem quan tán ao ving
Tan th chem mun, b dai bi chi
A ch ca ong a bi y i.

Tay mien Crsus di lim moi eich
1486 thE Dit dupe iu mint thé
ho tn tn cy vo 1 phn run dy
hase khöng. Nim mye dich dé dá
‘it gi dí het ce dé wrong cdi Hy
Lap ho xem ei thin có dein du ang
Alin Ki gl vio mot ngáy no dé Khong,
én ney 6, ong dE tht mt Con a
‘bot con cita non. dem dt trong mot.
cil ab döng den. Duy chi 6 thy phin
'rusén cia dn Delphes a nói doe ong
inh Ta cgi vo my hom db

Tung sip ngiia hoge nghe tiéng
li soi reo

DS don dung Iai, ce thy
phén toyén ma Cresus höi 9 Kién dB
‘ng shigu cách hie naw. Nu chi
(in bit cau tr Li dom gin 15 hay
Kong thi agi tng sá gl ode
sip tham. Tai tinh Paar, mun dedo
y Kiën cla thin Apollon, ng ta pai
‘quan sit mat susi. Ó thinh Dodone,
ida DIE Hey Lag gt at cl el

ihäy pin trusén nghe dugo Eng nól
«a thin Zeus qua tng 1661 ado ac:
Mor eich dain $ tán rt ph Bin la
‘quan st hn dong ca nhüng oh him
in vice thin, hurcon ed mio voi nd
thin Alé.

Mot s6 gut Hy Lap phe pis
hing thi mé nd don dy. Trong vi
ich ing con chim, Aisthophane dS

‘ng bao tin vo céc Mi
phan wen va ede dié lam, diem 3,
Tuy min, Không hiëm chuyén Chin
hi cia mot do tj - Qué ga mo 46
bi hi eng dí xin I phn try,

HRG

Wh dew the Pin
ae che eng
In Zeus nd wong ah
due cola rong bé
12 et Nang ph
tae bin ns

HY LAP C6 DAL

Chét va tang 1é

ao th ik dh ng dl
la cd vos ln hin
end ch oda aK

ay ink mat in
sang dane dvd

the ore pa
hh go

‘gui Hy Lap khong ban tim
{i Kim den cál chet va quan

tim nhiéu hon den vige lam sao
sóng cho duge tron ven. Tuy
nhièn, ho tin ring ngudi ta có Linh
hón, va do d6 da thuc hien mhiéu.
nnghi thie dé chuán bi cho ngudi
than qui có cin minh len duöng
di sang thé gidi ben kia, mot
vvuong quée dust long dät ma ho
noi an nghi vinh hing eta

hi mot gui Hy Lap chet, dan Ba
con gi tro pila ria thin nd
gut 06 ng nue thom va mic quán
¿o ting Vo une Ki tinh ra cho Ba
con hg hing ving. Ngiy hom sau, tate
Ah mat tb moc, dé tang ds thi nd
gu ché dn nos chön est hen ngs
thinh pis. Chi ning ngubi han rong
ga di moi du phép ham gia dea
tang. Ngodi ra cn có mhing ba gi à
im agi chuyen mé Khós mu,
‘a gh Khe wn dé ngu thir hyp,
Nw moi dim rude 18 Kc, den tang

din ra wong gag dan so.

Nhüng tinh hón lang thang,
gw Hy Lapeho ring linhhón mot
eut ché khöng có mó má có thé bi
tile. DE hn Ki lang tng, ns
a nm bs dm dt zuöng th thé gah
het. Tie an, hi wing va ee 46 ding
ing ngay cla ngubi chet cing dopo
xép quan ngubi d6. Nauti ta da tim
y nhing ngoi mo có due nhimg
ding Óng 6 gia di tinh thong eS
thé dem thie an cho ng dui m6. Sau
«em tang, ga din tp bop at an b0 có
tang. Vic dé tang Kéo di 30 gi

Tai thanh Sparte

6 Sparte, tang 16 dem gin hon. Thi
106 nguoi qué có ching duye ría ráy
bing nude thom cing nhur ching dave
tinh ra rae gia dinh. Cie dim tan
¿aye 16 che trong thin ph dé
‘ho dám té quen va cham vi di cht
à Khöng Kin ai Ahi röng dy mot.
ic ch. Khong có met d6 düng nio di
theo ngut chi xuöng dud mó vá vic
étang chi Kéo i 11 gay

CHET VA TANG LE

Qua song Styx

Schon ct, in hón gui quí có
cise thin Hermes din dag ran
pn chia the gi gut song va
i nu ct, Song Sy Arcadi
la ét trong nh dmg an gi
Linh hón phi np tiga do dé due ong.
131.40 Charon ché sang bo ben kia Theo
tue lg, ga din dat tén do vio ming

oh quí có tage kh dem chon, Trong
vs hai kich Éch hdi, Arshophane ly
song Six lim boi enh. Moe dan dóng
‘Gh mii bit du Ke en Óm Op ki
‘in Dionysos qua song. Thin mang 164
a anh hüng Heracles va clan ra
ve dng ci

Phan xét

(Qu song I ih ich Hen ia, vg
(Que ca mg bog ma. Hd hé cde
inh hón ed Tang thang vo din. rr
img. in fia ki song tin dung
sian 1 ra 1 debit thin tam mó có
ths mong dae ln vum Elyse, not an
in à han ph

‘Ng tinh nb hd in ghét bo
8) ting xuöng Tarure. Ö 46, ho Bi

sis nhing cóng vie cue} näng noc
‘go di 10 4 Syphe phi diy mor
ing din len den dint mot ngon di.
‘io nb, ing di Tai xuöng chan
dé bude Siyphe pi lam a cong vgs

‘kn it fy mai khong cing Tantale, mo.
gui dä phin boi din in, phi ding
gam miah dus nude dén tn 0, khong
Tim ao wing due nude cho khöi ki:
iin Ong tac xing ind hep mot
gum th mc nu lai ha kung god
tim hop ca dng ta.

‘Thin Hades wi vi fi ume. qude
dau buón dy. Theo thin thai, ashy
ue thin dit Persephone, con gi
‘nt thin Demeter. Sau Kh Kin cd thin
“eas, Demeter di bude Hades phi thi
con git minh ra. Ng Persephone dä
tr mu vo bung su ha pu, dod bi
lt base möi ten phäisöng su thin
val gi du ong dt Ngudi a cho
ing sy uit Men hing nam cda ming
tren rn gan di mang lai ma xin: dó
la ich ngusi Hy Lap ii hich chu KS
‘fe mis,

hing Bl st
Is omg nh cin
Ind Dé es ao
th ng enn más
os ity nh a con

5

HY Lap C6 DAI

Ham doi Hy Lap

Bic pi die nen
sme Dia mg dy m6

‘pn nd mir

ie in nay mb
mp ché pen as,
sb thay hoe dl
Mayen dich. Con mt
som ren he de
‘olla ón dns in
‘hod tn de dng
hae ai

ién cá bao gid cüng dóng vai
10 kin trong lich si Hy Lap.
Thuyén be la phuong tién vin
chuyén chü yéu cho nen nó Iuon
luón la döi (wong tim toi nghién
ei cia ngudi Hy Lap.
‘Thuong thuyén va chién thuyén
Thuong thuyén van chuyéa Mang ha
che in à rOng ri hung Kt chim.
st ta gol ching L thuyén vo uo vi
long thuyén rong va stu. Thuyén thong,
‘hay blag bus. Mai ch chi due st
ung Ki tao te rong bin. ode @ nga
Bin i hi Khong 6 gi. Neue ll chién
thy thing vip, hay ng ms cho,

Cie bute tudng 26

Ki Taémistocle, thi inh Athènes,
Aut pu döng bio minh nen sr dung
Joi nua thu dae rm bac Laurion dé
xy dmg mot ham di, dng cing Khong

(ah gi dupe dm quan tong cin quyét
‘inh a6 vöilich sy Lap. Kh quin
Ba Tu uy hi think Atos, phin
iruyén cn thin Tinh & én Delphes I
gv Aliens phäi “dit long tin vio
hing bie ing gö cba minh”

Ngubi Athénes hiku “hong bie
ung 80" má nu Pic me din a
tau thuyén bing a6 cia ho chu kong
phi nhing cong su ren Acropote. Vid
iu sai phn truyén, ho di ph ching
‘igo thinh ph min chim wong lis,
‘Tadmistocte vin Kin ın va ve din

ching: “Ci kien ui dong thé the
lens sé khöng rol V0 ch thing th
cia quin dich. Tn Salamine vio nam
480 ue Cong nguyén ching minh ring
ng da kong lim,

=Quán Hy Lap ning dan via nh
use me ca ón ón quan Ba Tu nhac
ng tn con cha sa I. Qn Hy
Lap tn cng ich bing cho 0
bung ning mun hay dm. ing 1 cd
hing rn 18 ty in
ión vo dng lang ng bul
i dim zudng bao ph cli quen ch
ring ron dy
Mt tud Rhine di cho 1 bing
im hd nah Ch có mer di che
hd i chu img bao gi có hang nin
ang hn gu chi ch ong mt ny

Esciyle

Mt mu ké tren bién

Tran Salamine 6 Auique di din dt
mgt isi don quan tong tong lich sit
My Lap. Ngo ly Lap dp hig dí
ting la quan dich dong hom gap ba in.
380 thuyén chin ca ho ph hing lat
10001huyén Ba Tu, khöng mg hé Lai
«ón chim chap hon. Nhung Thémistole
8 ua ra moe chi that rt kon Ko,
inh un duo quan Ba Tu. Ong oyó
phe quin Hy Lap va quin ng minh b6
tei thuyén trong co bién gión do
Salamine ave da. Quin tin cong wing
rng quan Hy Lap din du thost gua ein
ny hose eda kia i eo bién: dodóho dt
hi dle ago idm sos ha ca
Bie va Nam. Khi ham doi phía Bie cia
quan Ba Tu ti vio co bin no quan Hy
Lap phuc dpi, tué chi Ba Tu
cling ching hat huy duc tie dng. Mor
team inh dm más à din av quan Ba
‘Tu thit bi näng nl Trade ti hin 6.
vun Ba Tara ta cho ham i phfa Narn
ré li Nam sau. hi chi ting nt.
‘ic rin Planes &Besie va trán Myeale
{Can Dong, dä vn vién chim dit cé
‘age xi lige cha Ba Tu.

HAM DOLHY LAP

DOCTEUR

HY LAP CO DAT

Doi söng binh lính

itp di ny mes
i thin Aken dang
de ahi rn
‘han nes.

hien dau dé bio ve do th

‘minh duge coi la nghia vu
cea mdi cong dan. Vi ri cia mdi
gui trong quan doi phu thude
true tgp vio dia vi xa hoi cúa anh
ta. Nhümg ngudi lu, có thé
trang bj cho minh möt con ngwa.
Uh vao ky binh, Neu sim dugc
o giáp thi ro than hoplite, we
cchign binh do giäp. Nhüng nguöi
nghèo nit thi phue vy trong
Khinh binh, lam línhbán nó hoa
bin dé bing nó,

Chién binh do giáp

‘Chia bit o ip sic man chü
yu ia Ive lug tin ong wong quan
¿oi Ty Lap. i kets ho bm mot cy
ich mot than in kim. mg mo sit
6 mo nom ding vh mtn Kien
ión. Chin binh do giáp chen du
Anh doi hit ng chip Kich doi.
ghia a nhüng don vi bao g6m nión
ing chin bib sit cn ahau mu bic
tung thank voi ahmg tim Khión tua
ta alg md ch. Chin tht chin
a ho a khong due 9 uyen mgd
cig. Die dó doi böi phi oy Inst
cao, kt qui cia sw hua lay BY cng.
aah do cia doi hinh khong. gio
Ineuyen due ma bi wt i chung se
hu ón tt nang né ón các hién bin
Khe 66 thé nhanh ching chay thst
(Chen tur 46 di hi mb eh bin
Dida vo ong dng cám cia dng
ii, Chip kich ding nh bi 16
ch ke cn thin ph th hien mt
tin thd pt à Kart.

Mot chión thing bat ngir

Chin thut sr dung chién in do
ls due thighiem Ln ión ong
{rin Marathon vio nam 490 tre Cong

rguyen ki nguti Hy Lap pit di pho
NG mot cube tin cOng cla quan Ba To,

Ks Bah oe rang bi mt ah Kin
à pda mt con me a có yn
ing nh bi dep Anka Eng Ihe o
hing o ml gb bio gi
he chek mt má ih,

(Quin Aabénes dí chin thing, digu 46
him 1 gi jc ci chi quan sy
mdi mé may. Nhiéw te gid My Lap dä
ton vinb chién thing Ay. Nha si hoe
Hérodote dA mitu à quin doi My Lap
Hn di in mé tn cong,

Mot chién thang trong thet bai

“Tr that ba ca quan thin Sort
chô li quan Ba Tu & Thermopyles
(nam 480 rate Cong nguyen) cong có
Bil ti chäng köm gi chin thing ein
quan Athènes & Marathon. Van dung
high thude uu vit cin minh, quin
Sparte d dy lui nhüng de tán cong
Tien tgp cüa quan dich dong hon züp
oi, hung 101 cube da bj dinh bai
Chin thu ei ho mang tinh ch of
‘hn hom chi hust ch kich doi cia
gui Athènes, à gid ng hun chay 6
roi bat thin dénh qua a. Tuy alien
twin thit bai may di fam cho quan

2

BOI SONG BINH LINH

Lap den suy tn. Mo di quan

Spore ing 1 bg chin bio din
dig gm a in ge dag yen 5
à phate Macé bah
ai Hy Lap ching amd ue wang mg Ak i
Hy Lap Smt 6 cg thing dare be woe Soa in
nd ing ché AE ing LP ln Pme
a ong nen dt te Lin c qu Hy Lap co sh
at aqua es van E cm deh, Va Pils
OS acl omg nl tome la
(G31, = 404 trade Cong. nguyen
Nines © emg bl quin man
Ben ang Spree quid man
ton Ales ot a gl ch Oe
In lotr ro tong d6 06m ran
die bet siya o nam 490 oe
Gong again. cop dl má pda din
ach PR. Cheng Aine a
pha i bo ln 4 te
Cong nguyen: KN Spare 1
he qui mach on
th Twenge.

i ng hg han
Ie vv ió ihn
v1 Macédoine sinh diehiin hät ang db

Ning cute chién tanh gta cc do
Ah - Qué ga bt dá mó a day 6 di
gay mot vt Ke guión an it le
cia ho. Trong kb 6, ngubi Hy Lap
Khong biét ng có mot sde math mdi
ng de do ho.

Diéw ky dieu den tir Macédoine

‘Cap ich oí dí us Hy Lape ci
inh co, va mat ig em dá

8

HY LAP CO DAL

Dat nude Hy Lap sau nguöi Hy Lap

Alexandre Da dang
«ón cumgcon ng ná
is Bucephae wong rn
so ao nam 388 ae

Alexandre Doi dé
ap o de mp dé
mic glen rr,
Sh wy La den An
Dé ay Babone
Ti thd Quand
cia ng dio tha
Toga it ching
i in qu
Ba Techn dr
Inn nos Dei
Mek Tu

VV ssn wie Oni
nguyen, Hy Lap dä mat doe
lap chinh tri, roi vio vöng le
thuge xi Macédoine. Trong Khi
4, su ta sing cia nén van ha
Hy Lap chi via mei bit du. Vao
Ie suy tn vé chinh wi, Hy Lap
Lai sap mó rong anh huöng cua
minh 6 Chiu Au va Cin Bong
hon bao gis he, ké cá Khi din
ao chinh wi.

Alexandre dai dé

Sim ra wi mot din pia Bc xa
Héllde (en có cia Hy Lap),
Alexandre, a xú Macédoine, gay tr
thi ahd due mu dung bing nié
inh quang dí qua ei ed ví an hing
Hy Lap. Ong chi cin 13 nam, te nam
330 dén nam 323 ue Cong nguyen,

6 chinh pue dag hu he mong ving
is du nga ly Lap IE dé v run
nen van oa vá eng Hy Lap cho den
tn bien gi An Do. Tai moi no dä dí
qua. Ong Gé di ai dí ve Due chan
‘minh: Ong cho way dung nh ng thnk
Ph AY vi due dat theo en omg, mur
{inh pO Alexandre GAL Cap. Ong
Sing cho xay dung @ eich think
Delphes hon 2500 kilt mos dén ths
‘mot gymnase (tom dich lá Trang tán
in ha - ido dec) wen wg có hi
high ngon wich We pl cin
Ah aha u ng ón ait

Alexandr mit nam 33 to, Nhüng
eut KE v King day ı duce sr
thing nt a dé qu eue KY song im
ca Ong. Ho dä chia ft ving lin thé
y thin ahidu vuong quöc, tt cá alu
chun hung rt su dam ca cie tu
tung Hy Lap.

DAT NUÓC HY LAP SAU NGUOI HY LAP

La Ma Byzance
La Mi chi bit du xác lap quyén ive VA the ky ht IV sau Cong nguyen,

cia minh tai vüng Dia Trung Hii Ki Thin Cha gi vó thin tón gio

King hal the Kö sau sido dai chinh hing cün d ché La Mi, Hong

Alexandre. Hy Lap bi chinh phue vf 8 Constantin dä bug phi i 0 i not

Init chinh tv sip mdp io déchéLa Kb; thir db mei mang in

Ma, ty mién ván có anh hung kon Constantinople (có ghia I han 6

tren bin cien van a. Diu Khe, hoi cia Constantin). Thank pho de xay

how va vn hoc La Mi A Bing ching. dg rön ign dt mot huge dia cb cia

Bin anh hing ca nöi tiéng Éncide cia Hy Lap en à Byzance, nzay nay due

Virgil viet bang Eng Latin Ké cau oi Istanbul

huyen vianh hing Enéechay ton khdi Ki dé ché La MA phueng Tay sup

Troie. cing mu ching Ulysse cia dé chan I dé ché La Mi phuong

Homère Dong. cing con duce gol Th dE ché Nghe tats Thé
CCing shu vy, trong abimg thE kj Byzance DEChE y mit din ah linh — Chia i aunce

i tén cia nguyenchüng ta. Whi dE thé cis minh cho An Iie chi con Iai Ana men plone eich

‘he La Mi ing bade mot ha nin chin hä d va valıhl pho Kc ca AT adc mr An

Thin Chia gio, nuts a dä soan möt Hy Lap. Nim 1483, Constantinople ro #7

pin eis) kinh Tan we bing ting ao tay ThÓ NBT KS. Nhiéu a oe i

Hy Lap lc bay gl dá cta ngon Hy Lap, uc dl tn há Cha Au.

"ed chinh thie cia St cá wing Cin g6pphin vio vie lam sóng ai ohne te

ong. Nebe thuat Thin Chia ito img c din, BS à KN du cia thi

‘fing dy cm hang trong nión inh LS Phuc hing,

one My Lap,

Vang vong cia qua khir

Ne Hy Lap ay may vin ti i
à chim lo dé ri do quí
‘nu cia minh Ching han mur cau
chuyen ching Jason vi feng
Argonaute - do Viorgos Ser, mot
a ho Hy Lap hin dai vit - mó ti
sie manh mi bode dy nunca bién ci
‘dn nay vin cha nguyen ven

"Bach chin. ede mdi cho Kwa
tren mt bién ving. Ching 16 dä gp
bi bao whi mit dät vd bao nica
in di, ma bién, mör bin a, ni
‘mgt bin nda, rg cdnh hé du va
he con hi cd, Nor eude vin de
ia cing 10 io di 6 1an

Yiorgos Sess:

4

HY LAP CÓ pal

Nién biéu

(crf ig nb i Hy
La cé do Nevin cd
‘nd oud ca wb dom
fin Une, de má
hé mn che hd. dan
‘bain iré pa 2
em iron dt hiya

Cott van nes By La
nguyén thiy: 3000 - 800
nam true Cong nguyén

3000 - 1450, Nén van minh Minoen
ht hig a dóng den bing ch ket
hop ng vam, th K€
ng. Cing vio thoi dé, ai
nen van min Kc cing ph ign ra
thi kim os

Va being mam 2000. Ngubi Minoen
it sr dmg ch wg Mn

1900 - 1400. Ngai Minoen aay dung.
a hi Caosos, rung am quyén le
cia do Cite

1450. Nüi lia phun uño ten dio
Sanorin (Tera) hy hé nd van
minh Minoen. New Mycène, sng
‘Hy Lap lc dia ea th chin nu
Minoen.

Khodng 1400. Nguoi Mycéne nit ap
dae quyén he

1250, Cie oh vun Mycbne vay him
nk Troie, Quyén lu Mycène din
in su thos

100 - 800. Th KS Ut.

‘Thi có dat: 800 - $00 true

Cong nguyén

00. Ngudi Hy Lap sir dung mot ik
ch vié em in hen. Cie an ng
cs lade va Odyss6e cin Homère
thle hin doe it ra tron thik AS
ny

776. Cie eut thi ds Olympique

509. Chinh phü dan ch du
Athènes

490. Neu Ba Tr mu oan x chi

Lap: ho bj inh bal @ ran
raton.

480. ran thiy chin Slamio - mor
on dio gén heno - di din den
hat ba cia ham do Ba

479, Trong ran Pates, quin My Lap

tan hin quan Ba Tu. Cing

160 d6, ham doi Ba Tu bj iu diet

& Mycale, Cin Dong. dit di

chim het cho cie cugo xim luge

cia Ba Tu,

NIEN BIËU

“Thai có dai: 500 - 336 trude

‘Cong nguyén

1443-429. Du inh hu ca Paes,
thi Athenes dat 1 di cao sic
mar,

431-308. Cage chin trank
Pelopomnése pita hi think Sparte
Athènes dit thing Ig i
Spare

287. Paton apra mot tag phâ wit
Ie banos va bit du vil ahs
oe phi ln cia inh

384. Nh st hoe Sénophon ra di.

trude Cong nguyen

4336, Alexandre Dai dui thin wus xt

lacédoine va hit du cube chin
vta 13 nim chöng mud Ba Tw

436 - 333, Nhig cube chin phuc lon
cia Alexandre lap ra thé sich
Helémisique, Anh hung cia Hy
Lap cón dane dy tt au sau Ke
nha vun Macédoine qua di

333, Tan Ison: Alexandre dem quin
win Vo hin phe Ba Tu

342, Chinh ph Ai Cap. lp én think
pho Alexandrie.

331. Quan Ba Tw that bai trong tin
Gaugamles. Alexandre 1ró thinh
sua Ba Te,

323. Alexandre Dai dé qua di,

4325. 422, Chit ra gia Hy Lap va
Macédoine, Hy Lap thus tán va bi
duis air ca Macédoine.

163, Macédoine bj La Má di bai va
ng voi Hy Lap. bi dit du seat
quia cia La Mi

146. Hy Lap bi sip ahip vio dé hé La
Ma

Duc day a Use
dangling he ning har
ao mye mé hae ne
meh cha cen chi,
do dn a nu ee
18 dur he dé hé he.
Use cho a om
non dí Mé ne 5p
‘ong ve a de ho ne
y el Con bin a
hang hi de an em
mt ht vo ét bu.
‘hong c he ns
ing nde ting nts
thé adage men pos
say cd BM nae a
ing heated nen
‘hm, Than ao van ar
in Use mé que
ang

E

(Chia trich nim xuät bine Tratong Hanh
Bien tap: Thanh Phuong
nk bay: Dong A Design

Sia bin in: Thach San

Bia de

In 00 etn 06205120 om Cong y Mar (Ob mn MN, Gh gang koh tn OMT
gh 18.5 200 ng ap ls qu OO.

TU SACH x
CAC NEN VAN MINH THÉ GIÓL
Tags