Canh-tranh-va-DJoc-quyen-trong-Kinh-te-Thi-truong.pptx

Chuong 4 Kinh te chinh tri

1. CẠNH TRANH VÀ ĐỘC QUYỀN TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG Kinh tế chính trị Nhóm 5

2. Cạnh tranh và Độc quyền trong Kinh tế Thị trường Trong nền kinh tế thị trường, cạnh tranh và độc quyền không phải là những khái niệm đối lập hoàn toàn, mà tồn tại song song và có mối quan hệ biện chứng phức tạp. Cả hai đều định hình cấu trúc và động lực của thị trường.

3. Mối Quan Hệ Biện Chứng Cạnh tranh Thúc đẩy doanh nghiệp nâng cao chất lượng sản phẩm, hiệu quả sản xuất và giảm giá thành, mang lại lợi ích cho người tiêu dùng. Độc quyền Một hoặc một nhóm doanh nghiệp chi phối thị trường, có khả năng điều chỉnh giá cả và điều kiện thị trường. Tương tác Các tổ chức độc quyền vẫn cạnh tranh với nhau và với các doanh nghiệp nhỏ hơn, ảnh hưởng đến cấu trúc và hoạt động của thị trường. Hệ quả Mối quan hệ này tạo ra cả sự đổi mới và những bất cập, định hình bức tranh kinh tế tổng thể.

4. Lý Luận của V.I. Lênin về Độc Quyền V.I. Lênin đã phân tích sâu sắc về sự hình thành và bản chất của độc quyền trong chủ nghĩa tư bản, coi đây là giai đoạn phát triển cao nhất của nó. Lý thuyết của ông làm sáng tỏ cách độc quyền tác động đến nền kinh tế và xã hội.

5. Nguyên Nhân Hình Thành Độc Quyền Tập trung sản xuất Các doanh nghiệp lớn mạnh dần, thôn tính hoặc hợp nhất với các đối thủ nhỏ hơn, dẫn đến quy mô sản xuất ngày càng lớn. Tập trung tư bản Vốn đầu tư và lợi nhuận được tích lũy vào tay một số ít chủ thể, cho phép họ kiểm soát các ngành công nghiệp chủ chốt. Liên kết doanh nghiệp Các công ty bắt tay nhau dưới nhiều hình thức (cartel, trust, syndicate) để loại bỏ cạnh tranh và chi phối thị trường.

6. Bản Chất của Độc Quyền Bản chất của độc quyền là sự tập trung kinh tế và quyền lực, làm giảm cạnh tranh và tăng khả năng chi phối giá cả và thị trường của các tổ chức độc quyền. Độc quyền không chỉ là sự tập trung sản xuất, mà còn là sự tập trung quyền lực, khả năng thao túng và định đoạt vận mệnh của thị trường. Giai đoạn phát triển cao của chủ nghĩa tư bản. Thể hiện sự không hoàn hảo của nền kinh tế thị trường tự do. Tạo ra lợi ích nhóm và bóp méo giá cả. Hạn chế cạnh tranh lành mạnh, cản trở đổi mới.

7. Tác Động của Độc Quyền đến Nền Kinh Tế Tích cực Tăng hiệu quả sản xuất nhờ quy mô lớn. Có điều kiện đầu tư nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ. Thúc đẩy tiến bộ công nghiệp và hạ tầng. Tiêu cực Làm gia tăng bất công bằng phân phối thu nhập. Thúc đẩy sự bóp méo thị trường và giá cả độc quyền. Nguy cơ gây ra khủng hoảng kinh tế do mất cân đối. Hạn chế sự lựa chọn và lợi ích của người tiêu dùng.

8. Đặc Điểm của Độc Quyền trong Chủ Nghĩa Tư Bản Tập trung Tư Bản Sự tích tụ tư bản khổng lồ, hình thành các tập đoàn kinh tế chi phối. Kết hợp Tập Đoàn Sự liên kết giữa các ngành, từ sản xuất đến tài chính, tạo nên các tổ hợp độc quyền đa ngành. Vai trò của Nhà Nước Nhà nước tham gia điều tiết, bảo vệ và hỗ trợ các lợi ích độc quyền, tạo ra độc quyền nhà nước.

9. Độc Quyền Nhà Nước trong Chủ Nghĩa Tư Bản Độc quyền nhà nước là một bước phát triển mới, nơi quyền lực của nhà nước và quyền lực kinh tế tư nhân hợp nhất để duy trì sự thống trị thị trường. Nguyên nhân ra đời: Yêu cầu phát triển kinh tế, bảo vệ lợi ích của các tổ chức độc quyền lớn, và sự cần thiết của nhà nước trong việc điều tiết thị trường. Bản chất: Sự thống nhất giữa sức mạnh chính trị của nhà nước và sức mạnh kinh tế của các tập đoàn độc quyền nhằm bảo vệ và củng cố vị thế của chúng.

10. Biểu Hiện và Tác Động của Độc Quyền Nhà Nước Chính sách bảo hộ Nhà nước ban hành các chính sách, quy định ưu đãi để bảo vệ và hỗ trợ các tập đoàn độc quyền, tạo môi trường thuận lợi cho sự phát triển của họ. Tái phân phối nguồn lực Thông qua ngân sách, thuế và các kênh khác, nhà nước tái phân phối nguồn lực để củng cố sức mạnh của các tổ chức độc quyền trong các lĩnh vực kinh tế trọng điểm. Tập trung quyền lực Hình thành các tổ chức tập trung quyền lực kinh tế và chính trị mạnh mẽ, có khả năng tác động sâu rộng đến toàn bộ nền kinh tế và xã hội.

11. Vai Trò Lịch Sử của Chủ Nghĩa Tư Bản Độc Quyền Mặc dù tạo ra nhiều mâu thuẫn và bất cập, chủ nghĩa tư bản với các hình thức độc quyền đã đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội, đặc biệt là về công nghệ và năng suất. Động lực phát triển Thúc đẩy sự tích lũy vốn, đổi mới công nghệ và mở rộng quy mô sản xuất, góp phần nâng cao đời sống vật chất. Mâu thuẫn xã hội Tuy nhiên, nó cũng làm trầm trọng thêm sự phân hóa giàu nghèo, tạo ra các cuộc khủng hoảng và mâu thuẫn giai cấp, đặt ra nhiều thách thức cho sự phát triển bền vững.