Chóng mặt - Chẩn đoán và điều trị 2022.pptx

Chóng mặt - Chẩn đoán và điều trị 2022.pptx

1. CHÓNG MẶT Thứ 4, ngày 31/08/2022 BS. Tống Nguyễn Bình Bệnh viện Trường Đại học Tây Nguyên

2. INTRODUCTION Choáng váng trong đó có chóng mặt là triệu chứng thường gặp nhất trong nội khoa. Ảnh hưởng đến 15 – 35% dân số chung . Kroenke K, Price RK (1993). Yardley L et al (1998). Hannaford PC (2005) Chóng mặt là gì ? Trung ương / ngoại biên ? Điều trị ? Cơn tái phát?

3. Target Định nghĩa về chóng mặt và triệu chứng liên quan Cơ sở giải phẫu & sinh lí của chóng mặt Điều trị chóng mặt Chiến lược chẩn đoán Tiếp cận bệnh nhân chóng mặt

4. Brief history 1861, Prosper Meniere was the first to recognize the association of vertigo with hearing loss 1906, Caloric testing, was introduced by Robert Barany. 1921, Barany also provided the first clinical description of benign paroxysmal positional vertigo (BPPV) 1938, Endolymphatic hydrops was identified in postmortem specimens of patients with Meniere disease 1952, Dix-Hallpike test was introduce In 1992, Epley demonstrated that, in BPPV otoconia move freely in the posterior canal and can be fl ushed out by a special sequence of movements 1988, the head impulse test (HIT) was described ( Halmagyi and Curthoys 1988); BPPV can now be readily identified and cured at the bedside with a simple positional maneuver, and variants have also been described (Aw et al. 2005; Fife et al.,2008). Controversies regarding Meniere disease have been clarified, and medical and surgical treatments have improved (Minor et al., 2004). A more detailed description of the rotational vertebral artery syndrome has led to appreciation of the high metabolic demands of the inner ear and its susceptibility to ischemia (Choi et al., 2005). In 2006 the Classification Committee of the Ba´ ra´ ny Society (CCBS) convened its first meeting to begin structuring the approach to developing the ICVD ( International Classification of Vestibular Disorders )

5. DEFINITION Symptom and disease definitions are a fundamental prerequisite for professional communication in clinical, research, and public health settings Bisdorff (2015), Neurologic Clinics, Volume 33, Issue 3,

6. DEFINITION

7. DEFINITION Non-Vertigo

8. DEFINITION Dizziness Chóng mặt là một ảo giác hoàn toàn trái ngược về mặt vận động hoặc về tư thế của người bệnh . Từ chóng mặt dùng để chỉ tất cả những cảm giác mất thăng bằng có nguồn gốc từ cơ quan tiền đình . Chóng mặt có thể biểu hiện dưới dạng những cảm giác quay đảo của chính người bệnh hoặc đồ vật xung quanh hoặc cả hai. Khi không có hiện tượng quay, người bệnh thường dùng từ mất thăng bằng . Cảm giác mất thăng bằng cũng là một triệu chứng có nguồn gốc do rối loạn chức năng cơ quan tiền đình mà cảm giác quay chỉ là một biểu hiện đặc biệt của cảm giác mất thăng bằng . Bộ Y Tế (2017), HD CĐ & ĐT Tai – Mũi – Họng

9. DEFINITION Vertigo Chóng mặt thật sự = ch ó ng mặt tiền đ ì nh Ảo giác chuyển động xoay khi cơ thể đứng yên, đôi khi là chuyển động thẳng hoặc nghiên người ( tròng trà nh , giống say tàu xe)

10. DEFINITION Disequilibrium Mất thăng bằng là khuynh hướng loạng choạng dễ té ngã nhưng không có xoay tròn

11. DEFINITION Non- Vertigo

12. DEFINITION Nystagmus L à hiện tượng hai nhãn cầu cùng bị giật về một hướng . Động mắt bao gồm hai động tác chiều hướng trái ngược nhau: hướng giật chậm và hướng giật nhanh. Người ta qui ước mọi hướng giật nhanh là hướng động mắt . Động mắt thường có ba chiều hướng : hướng ngang, hướng đứng và hướng chéo

13. DEFINITION Nystagmus

14. AB30 Acute vestibular syndrome AB30.0 Vestibular neuritis AB30.1 Labyrinthitis AB31 Episodic vestibular syndrome AB31.0 Meniere disease AB31.1 Vestibular migraine AB31.2 Benign positional paroxysmal vertigo AB31.3 Superior canal dehiscence syndrome AB31.6 Vestibular paroxysmia AB31.7 Vertiginous syndromes AB32 Chronic vestibular syndrome AB34 Disorders of vestibular function (H81) Rối loạn chức năng tiền đình Bệnh Ménière (H81.0) Chóng mặt kịch phát lành tính (H81.1) Viêm thần kinh tiền đình (H81.2) Chóng mặt ngoại biên khác (H81.3) Chóng mặt trung ương (H81.4) Rối loạn chức năng tiền đình khác (H81.8) Rối loạn chức năng tiền đình , không đặc hiệu (H81.9) ICD – 10 ICD – 11

15. WHITSAND BAY | TRAVEL GUIDE Physiologic Considerations Posture balance Vestibular system

16. Posture balance Có nhiều hệ cơ quan và nhiều cơ chế tham gia vào quá trình giữ thăng bằng cho cơ thể

17. Thị giác : Thông tin về vị trí và chuyển động của môi trường xung quanh Cơ quan tiền đinh: thông tin về tư thế đầu và chuyển động đầu Hệ thống cảm giác bản thể , cảm giác tư thế : Thông tin về vị trí và các phần trong cơ thể

18. Vestibular system GIẢI PHẪU TẠI CHỖ

19. Vestibular system ĐỘNG MẮT

20. Vestibular system

21. Vestibular system Giải phẫu Waxman (2020), Clinical Neuroanatomy. 29th ed

22. Vestibular Rehabilitation

23. DIAGNOSIS TOOLS

24. History taking “The history and physical examination provide the most important information when evaluating patients complaining of dizziness” Colledge et al., 1996; Lawson et al., 1999

25. History taking

26. History taking Thời gian và tần suất Béla Büki và Alexander A. Tarnutzer (2014), Vertigo and dizziness ,

27. History taking Bối cảnh Head Motion, Position, Orthostatic Change, or Exertion Head Turning and Eye Position Sound, Valsalva, and External Ear Pressure Changes Complex Visual Environments, Passive Self-Motion, or Illusions of Passive Self-Motion Walking on Uneven Surfaces or in the Dark Ari (2019), D izziness and Vertigo. Practical Neurology

28. History taking Triệu chứng kèm theo Vegetative Symptoms: Nausea and Vomiting Auditory Symptoms: Deafness, Tinnitus and Aural Fullness Migraine Headache Neurologic Symptoms Autophony Anxiety Ari (2019), D izziness and Vertigo. Practical Neurology

29. History taking Chóng mặt do thương tổn ở phần tiền đình ngoại biên (mê nhĩ) có đặc điểm sau: − Cảm giác bị quay tròn hoặc lắc qua lắc lại. Có thể thấy mọi vật xung quanh quay đảo hoặc chạy qua trước mắt theo một hướng nhất định. Hướng quay có thể ngang hoặc có thể dựng đứng. − Chóng mặt thường xuất hiện thành từng cơn , nhất là khi cử động hoặc thay đổi tư thế đầu. Ngoài cơn, người bệnh có thể đi lại được. − Chóng mặt thường xuất hiện cùng với các triệu chứng rối loạn thần kinh thực vật: buồn nôn, nôn , da xanh tái, huyết áp hạ.. − Chóng mặt có thể kèm theo ù tai, điếc tiếp nhận và các triệu chứng này hợp thành hội chứng tiền đình. Bộ Y Tế (2017), HD CĐ & ĐT Bệnh lí Tai – Mũi – Họng. Notes

30. Neuro-otological Examination

31. Dix-Hallpike Neuro-otological Examination

32. Dix-Hallpike Neuro-otological Examination

33. Dix-Hallpike Neuro-otological Examination

34. Dix-Hallpike Neuro-otological Examination

35. Neuro-otological Examination

36. HINTS Head-thrust test Neuro-otological Examination

37. Head-thrust test Neuro-otological Examination

38. HINTS Nystagmus Cecil Essential of Medicine 10ed Neuro-otological Examination

39. Nystagmus Neuro-otological Examination

40. Nystagmus Ngoại biên Trung ương Cơn chóng mặt Thường không liên tục , ngắn , nặng nề Thường liên tục , nhẹ Đặc điiểm của động mắt Ức chế khi nhìn cố định Một hướng . Ngang xoay Thời gian tiềm tàng 2-20s. Kéo dài < 1p Biến mất khi lặp lại Không ức chế khi nhìn cố định Nhiều hướng . Dọc xoay đơn thuần Không có thời gian tiềm tàng . Kéo dài > 1p Không biến mất khi lặp lại Mất thăng bằng Nhẹ đến trung binh Nặng Buồn nôn và nôn ói Nặng Thay đổi , có thể nhẹ Mất thinh lực Có thể Có thể xảy ra Dấu hiệu tk TW Hiếm có Thường gặp Di chuyển Có thể đi lại Khó khăn Neuro-otological Examination

41. Test Skew Neuro-otological Examination

42. Neurology Test Skew

43. APROACH to Dx Xác định triệu chứng

44. APROACH to Dx Yếu tố khởi phát

45. APROACH to Dx Triệu chứng kèm theo

46. APROACH to Dx Phân loại triệu chứng

47. APROACH to Dx Phân biệt chóng mặt TW và NB

48. APROACH to Dx Nguyên nhân chóng mặt tiền đình ngoại biên

49. APROACH to Dx Nguyên nhân chóng mặt tiền đình trung ương

50. Kinh nghiệm lâm sàng chẩn đoán chóng mặt Trong chóng mặt trung ương , rất hiếm khi gặp động mắt ngang và xoay Nhìn chung thì ít khi nào tai biến mạch máu não , tổn thương nội sọ hay migraine lại biểu hiện chủ yếu chỉ bằng chóng mặt Triệu chứng báo động : Chóng mặt kéo dài , trở nặng dần Chóng mặt trung ương và không điển hình , ví dụ có động mắt ngang Nhức đầu dữ dội , nhất là vào buổi sáng sớm Song thị , tổn thương các dây thần kinh sọ não Có các dấu hiệu tiểu não Phù gai thị Chóng mặt khi ngồi dậy từ trên giường buổi sáng gợi ý hạ huyết áp tư thế . Trong khi chóng mặt kèm ói mửa / ù tai thường do tiền đình . Cảm lạnh trước đó gợi ý viêm thần kinh tiền đình , nhưng chóng mặt khi quay đầu phải nghĩ ngay đến BPPV Lo âu gây trở ngại cho việc phục hồi – thích ứng trung ương Huỳnh Khăc Cường

51. ĐIỀU TRỊ Nguyên tắc điều trị Điều trị cơn chóng mặt hay điều trị triệu chứng Điều trị nguyên nhân Chống tái phát , thúc đẩy bù hoàn tiền đình

52. Không dùng thuốc Epley

53. Dùng thuốc Bù trừ tiền đình

54. Dùng thuốc Thuốc ức chế tiền đình Thuốc kháng Cholinergics Scopolamine Kháng Histamine Diphenihydramine Promethazine Meclizine Tác động GABA Diazepam Kháng Dopamin Sulpiride Ức chế kênh Calci Cinarizine Flumarizine Giảm triệu chứng chóng mặt Nhiều tác dụng phụ : buồn ngủ , hay quên , ngoại tháp , rối loạn tiểu tiện Không hỗ trợ phục hồi tiền đình

55. Dùng thuốc Phục hồi tiền đình - Betahistine

56. Chóng mặt kịch phát lành tính Bhattacharyya (2017). Clinical Practice Guideline: BPPV (Update). Otolaryngology–Head and Neck Surgery 156, S1–S47.. doi:10.1177/0194599816689667

57. Chóng mặt kịch phát lành tính Bhattacharyya (2017). Clinical Practice Guideline: BPPV (Update). Otolaryngology–Head and Neck Surgery 156, S1–S47.. doi:10.1177/0194599816689667

58. Our Philosophy WHEREVER YOU GO BECOMES A PART OF YOU SOMEHOW. ANITA DESAI