Chương2: Kỹ năng lắng nghe - Trường ĐH TN&MT

KỸ NĂNG GIAO TIẾP

1. ThS. TrầnThịLệHoa
CHƯƠNG 2
KỸ NĂNG LẮNG NGHE

2. CHƯƠNG 2: KỸ NĂNG LẮNG NGHE
1. Kháiniệmlắngnghe
2. Lợi íchcủaviệclắngnghe
3. Quytrìnhlắngnghe
4. Các cấpđộlắngnghe

3. 3

4. 4
Nghe Nói Đọc Viết
Phải họcĐầu tiênThứ haiThứ ba Cuối
cùng
Phải sử
dụng
Nhiều
nhất
Tương
đối
nhiều
Tương
đối ít
Ít nhất
Được
dạy
? Tương
đối ít
Tương
đối
nhiều
Nhiều
nhất
SO SÁNH THỜI LƯỢNG SỬ DỤNG CÁC KỸ NĂNG

5. Nghe
Sóng âm thanh dội
vào cơ quan
thính giác 1 cách
tự nhiên
Vd: tiếng ồn khi lưu
thông trên đường
phố, tiếng mọi người
trò chuyện….
1. Khái niệm lắng nghe

6. Sóng âm Màng nhĩ Não Nghĩa
Lắng nghe
Chú ý -Hiểu -
-Hồi đáp-Ghi nhớ
1. Khái niệm lắng nghe
Lắng nghe là khả năng tiếp nhận thông tin từ người khác
một cách đầy đủ và hiểu rõ, không chỉ nghe mà còn hiểu
và phản hồi một cách phù hợp.

7. 7
NGHE LẮNG NGHE
Chỉ sử dụng tai Sự dụng tai nghe, trí óc và kỹ
năng
Tiến trình vật lý, không nhận
thức được
Giải thích, phân tích, phân
loại âm thanh, tiếng ồn, thông
tin để chọn lọc, loại bỏ, giữ lại
Nghe âm thanh vang đến taiNghe và cố gắng hiểu thông
tin của người nóI
Tiếp nhận âm thanh theo
phản xạ vật lý
Phải chú ý lắng nghe, giải
thích và hiểu vấn đề
Tiến trình thụ động Tiến trình chủ động, cần thời
gian và nỗ lực
PHÂN BIỆT GIỮA NGHE VÀ LẮNG NGHE

8. MỘT NGƯỜI NÓI HAY
KHÔNG BẰNG
MỘT NGƯỜI NGHE GIỎI
Nói là GIEO
Nghe là GẶT

9. 2. Tầm quan trọng của việc lắng nghe trong giao tiếp:
Xâydựngmốiquanhệ:
Hiểurõvấnđề:
Giảmthiểuxungđột:
Cảithiệnhiệusuấtcôngviệc:

10. 10
Tập trung
Tham dự
Hiểu
Ghi nhớ
Hồi đáp
Phát triển
Mong muốn
thấu hiểu
3. Quy trình lắng nghe

11. 11
Phớt lờ
Lờ đi
Nghecóchon lọc
Nghechămchú
Thấu cảm
4. Các mức độ lắng nghe
Giảvờnghe

12. 12
Nghe phớt lờ
Gâykhóchịuchongườinói:
Làm giảmchấtlượnggiaotiếp:
Giảmcơhộihọchỏi:
Tác động của Nghe Phớt Lờ
Người nghe hoàn toàn không chú ý đến cuộc trò
chuyện và không tiếp nhận thông tin từ người nói

13. 13
Nghe lờ đi
Người nghe giả vờ lắng nghe trong
khi không thực sự chú ý hoặc tiếp
nhận thông tin từ người nói
Gâytổnthươngcảmxúcchongườinói:
Giảmchấtlượnggiaotiếp:
Tạocảmgiáccôđơnchongườinói:
Tác động của Nghe lờ đi

14. 14
Người nghe hành động như thể họ đang
lắng nghe và hiểu, nhưng thực tế họ
không tiếp nhận thông tin hoặc không
tham gia vào cuộc trò chuyện.
Giả vờ
nghe
Gâytổnthươngcảmxúcchongườinói:
Giảmchấtlượnggiaotiếp:
Thiếukếtnốitrong mốiquanhệ:
Tác động của Giả Vờ Nghe

15. 15
Thựchành
lắngnghe
chủđộng:
Tạokhông
gianđể
lắngnghe:
Chia sẻkhi
không
hiểu
Cách cải thiện thói quen Nghe phớt lờ, Nghe
lờ đi và giả vờ nghe

16. 16
Là việc chỉ chú ý đến phần thông tin mà người
nghe cảm thấy quan trọng hoặc liên quan đến
bản thân, bỏ qua các phần còn lại.
Nghe chọn lọc
Ưu điểm: Tiết kiệm thời gian khi chỉ nghe
những thông tin liên quan.
Nhược điểm: Có thể bỏ qua các chi tiết
quan trọng, dẫn đến hiểu lầm hoặc thiếu sót
trong thông tin.

17. 17
Người nghe không chỉ nghe từ ngữ mà
còn chú ý đến cảm xúc, ý định, và ngữ
cảnh của người nói, từ đó phản hồi một
cách có ý nghĩa và chính xác.
Nghe chăm chú
Cải thiện mối quan hệ:
Hiểu rõ hơn về người khác:
Giảm hiểu lầm:
Giải quyết vấn đề hiệu quả hơn:
Lợi ích của nghe chăm chú

18. Nghe thấu cảm
18
là khi người nghe không chỉ chú ý đến lời nói
của người khác mà còn cảm nhận và chia sẻ
cảm xúc của họ
Xâydựngmốiquanhệvữngchắc:
Giảmcăngthẳng:
Cảithiệngiaotiếp:
Giúpgiảiquyếtvấnđề:
Lợi ích của nghe thấu cảm

19. 20
Phi thuyền con thoi Challenger
28 tháng 01năm 1986

20. 21
Hình ảnh 7 phi hành gia trên phi thuyền con thoi
Challenger28 tháng 01năm 1986

21. 22
Vương
Nhĩ Nhãn
Nhất
Tâm
Luôn luôn lắng nghe, luôn luôn thấu hiểu
Lắng nghe là hùng biện nhất

22. 23
3. Các kỹ thuật lắng nghe hiệu quả trong giao tiếp
công sở:
a. Giữ sự chú ý đầy đủ:
Tắt điện thoại hoặc bất kỳ thứ gì có thể làm phân tâm
khi lắng nghe đồng nghiệp. Tập trung vào cuộc trò
chuyện và thể hiện rằng bạn đang lắng nghe nghiêm
túc.
ob. Sử dụng ngôn ngữ cơ thể tích cực:
oGiao tiếp không chỉ qua lời nói mà còn qua ngôn ngữ cơ
thể. Hãy duy trì giao tiếp mắt, gật đầu, và giữ tư thế mở
(không khoanh tay) để thể hiện sự quan tâm.

23. 24
3. Các kỹ thuật lắng nghe hiệu quả trong giao tiếp
công sở:
c. Lặp lại và tóm tắt lại thông tin: Để đảm bảo bạn
hiểu đúng vấn đề, hãy lặp lại hoặc tóm tắt lại những gì
người khác vừa nói. Ví dụ: "Vậy là bạn đang nói rằng...
đúng không?"
d. Thể hiện sự đồng cảm: Khi đối phương chia sẻ những
khó khăn hoặc cảm xúc, hãy thể hiện sự đồng cảm. Bạn có
thể nói: "Tôi hiểu cảm giác của bạn" hoặc "Điều đó thật khó
khăn, tôi đồng cảm với bạn."
e. Đặt câu hỏi mở và khám phá thêm: Khi có thể, hãy sử
dụng câu hỏi mở để khuyến khích đối phương chia sẻ nhiều
hơn. Ví dụ: "Bạn có thể nói rõ hơn về cách bạn giải quyết vấn
đề này không?"

24. 25
Một số lưu ý dẫn đến quá trình lắng nghe thất bại
1. Cắt ngang người khác khi họ chưa nói xong
2. Đưa ra phản hồi ngay lập tức mà không lắng nghe đủ
3. Không quan tâm đến cảm xúc của người nói
4. Chỉ trích thay vì lắng nghe
5. Chú ý vào các yếu tố không liên quan
6. Dành quá nhiều thời gian để nói về bản thân
7. Thể hiện sự thiếu kiên nhẫn
8. Phán xét quá sớm mà không hiểu rõ vấn đề
9. Không duy trì sự chú ý (làm việc khác trong khi người khác nói)
10. Không để người khác hoàn thành câu chuyện

25. 26
Một số lưu ý dẫn đến quá trình lắng nghe thất bại
1. Cắt ngang người khác khi họ chưa nói xong
Câu nói: "Cái đó tôi hiểu rồi, không cần phải giải thích thêm đâu!"
Hậu quả: Khi bạn cắt ngang, bạn không chỉ làm gián đoạn người nói mà
còn khiến họ cảm thấy không được tôn trọng, không có cơ hội để diễn
đạt đầy đủ suy nghĩ của mình. Điều này dẫn đến việc thiếu hiểu biết về
vấn đề.
2. Đưa ra phản hồi ngay lập tức mà không lắng nghe đủ
Câu nói: "Tôi nghĩ bạn đang nghĩ quá phức tạp về vấn đề này, chỉ cần
làm thế này là xong."
Hậu quả: Việc phản hồi quá nhanh mà không lắng nghe hết thông tin
có thể khiến bạn bỏ qua những yếu tố quan trọng mà người nói muốn
truyền đạt. Điều này làm cho người chia sẻ cảm thấy không được hiểu
đúng.

26. 27
Một số lưu ý dẫn đến quá trình lắng nghe thất bại
3. Không quan tâm đến cảm xúc của người nói
Câu nói: "Tôi không nghĩ chuyện này quan trọng đâu, cứ
để đó đi."
Hậu quả: Khi bạn không chú ý đến cảm xúc và cảm nhận
của người khác, họ sẽ cảm thấy bị hạ thấp và không được
coi trọng. Cảm giác này có thể làm giảm tính hiệu quả trong
giao tiếp.
4. Chỉ trích thay vì lắng nghe
Câu nói: "Bạn làm vậy thì sao mà hiệu quả được? Tôi thấy
cái này không ổn đâu!"
Hậu quả: Thay vì lắng nghe và hiểu những khó khăn mà
người khác gặp phải, việc chỉ trích ngay lập tức có thể khiến
người chia sẻ cảm thấy bị phê phán và không muốn chia sẻ
thêm nữa.

27. 28
5. Chú ý vào các yếu tố không liên quan
Câu nói: "À, hôm nay bạn mặc đẹp đấy, tôi thích kiểu tóc
này!"
Hậu quả: Khi bạn lặp lại câu khen ngợi hay chú ý vào những
yếu tố không liên quan đến vấn đề chính, bạn làm người nói
cảm thấy rằng họ không được chú ý đúng mức về những gì
họ thực sự muốn truyền đạt.
6. Dành quá nhiều thời gian để nói về bản thân
Câu nói: "Ồ, chuyện của bạn giống hệt như chuyện của tôi
trước đây, tôi đã làm thế này và thế kia…"
Hậu quả: Thay vì lắng nghe người khác, bạn lại nói về
chính mình quá nhiều, điều này khiến người chia sẻ cảm
thấy bị lãng quên và không được quan tâm đúng mức.
Một số lưu ý dẫn đến quá trình lắng nghe thất bại

28. 29
Một số lưu ý dẫn đến quá trình lắng nghe thất bại
7. Thể hiện sự thiếu kiên nhẫn
Câu nói: "Câu chuyện của bạn dài quá, tôi chỉ muốn biết
phần chính thôi."
Hậu quả: Khi bạn thể hiện sự thiếu kiên nhẫn hoặc không
có thời gian để lắng nghe trọn vẹn, người nói sẽ cảm thấy
rằng những gì họ đang chia sẻ không quan trọng đối với
bạn.
8. Phán xét quá sớm mà không hiểu rõ vấn đề
Câu nói: "Chắc là bạn sai rồi, tôi đã gặp tình huống như
vậy trước đây, không có gì khó cả."
Hậu quả: Phán xét vội vàng khiến bạn bỏ qua những khía
cạnh và yếu tố quan trọng của vấn đề mà người nói đang
gặp phải. Điều này không những gây hiểu lầm mà còn làm
giảm hiệu quả của giao tiếp.

29. 30
9. Không duy trì sự chú ý (làm việc khác trong khi người
khác nói)
Câu nói: "Chờ một chút, tôi đang gửi email này xong rồi chúng
ta sẽ tiếp tục."
Hậu quả: Khi bạn không duy trì sự chú ý, dù không nói trực
tiếp, nhưng hành động này sẽ khiến người nói cảm thấy rằng
họ không quan trọng và bạn không đánh giá cao những gì họ
đang chia sẻ.
10. Không để người khác hoàn thành câu chuyện
Câu nói: "Để tôi đoán trước: Bạn đang nói về vấn đề A,
phải không?"
Hậu quả: Câu nói này thể hiện sự thiếu kiên nhẫn, khi bạn
đoán trước thay vì lắng nghe đầy đủ. Điều này có thể khiến
người nói cảm thấy bị ngắt quãng và giảm sự sẵn lòng chia
sẻ thêm.
Một số lưu ý dẫn đến quá trình lắng nghe thất bại

30. 31
Bài tập 1: Lắng nghe và phản hồi tích cực
Tình huống: Bạn là một thành viên trong nhóm học tập,
và một bạn trong nhóm đang chia sẻ về một vấn đề khó
khăn trong việc hoàn thành bài tập nhóm. Bạn cần lắng
nghe, đưa ra phản hồi tích cực và giúp họ cảm thấy được
tôn trọng.

31. 32
Bài tập 1: Lắng nghe và phản hồi tích cực
Phản hồi của bạn: "Tôi hiểu, bạn đang cảm thấy khá căng
thẳng vì phải chia thời gian cho nhiều môn học cùng lúc.
Bạn đã thử phân chia thời gian theo từng công việc cụ thể
chưa? Hoặc có thể chúng ta chia nhỏ bài tập ra, mỗi người
tập trung vào một phần riêng, như vậy sẽ dễ dàng hơn."
Người bạn chia sẻ: "Tôi thật sự không biết làm sao để
hoàn thành bài tập nhóm này, vì tôi bận quá, còn có
nhiều môn khác nữa. Tôi không biết làm sao để phân bổ
thời gian."

32. 33
Tình huống: Giảng viên giao cho bạn một nhiệm vụ về
dự án nhóm, nhưng có một bạn trong nhóm không
đồng ý với cách phân chia công việc. Bạn cần lắng nghe
lý do họ không hài lòng và tìm hiểu vấn đề thật rõ.
Bài tập 2: Lắng nghe để giải quyết vấn đề

33. 34
Người bạn chia sẻ: "Tôi không đồng ý với cách
phân chia công việc này. Tôi cảm thấy phần của tôi
quá khó và mất nhiều thời gian hơn những phần
khác."
Bài tập 2: Lắng nghe để giải quyết vấn đề
Phản hồi của bạn: "Tôi hiểu, bạn cảm thấy phần
của mình quá nặng. Bạn có thể chia sẻ thêm về
những khó khăn cụ thể mà bạn gặp phải khi làm
phần đó không? Chúng ta có thể phân công lại sao
cho hợp lý hơn."

34. 35
Tình huống: Một bạn trong nhóm học tập đang cảm thấy
căng thẳng vì đang phải hoàn thành nhiều bài tập cùng
lúc. Bạn cần lắng nghe cảm xúc của bạn ấy và thể hiện sự
đồng cảm.
Bài tập 3: Lắng nghe để thấu hiểu cảm xúc

35. 36
Bài tập 3: Lắng nghe để thấu hiểu cảm xúc
Người bạn chia sẻ: "Mình cảm thấy thật sự mệt mỏi
vì phải làm rất nhiều bài tập, cả nhóm và cá nhân nữa.
Mình không biết bắt đầu từ đâu."
Phản hồi của bạn: "Tôi hiểu cảm giác của bạn khi
phải làm quá nhiều việc cùng lúc, chắc hẳn rất căng
thẳng. Bạn có muốn thử cách chia thời gian cụ thể cho
mỗi bài tập không, như vậy sẽ dễ dàng quản lý hơn."

36. 37
Bài tập 4: Lắng nghe và phản hồi thông tin
Tình huống: Một bạn trong nhóm học tập chia sẻ một
thông tin quan trọng về cách tìm tài liệu nghiên cứu
cho bài thuyết trình sắp tới. Bạn cần lắng nghe kỹ
lưỡng và sau đó tóm tắt lại thông tin đó cho nhóm.

37. 38
Người bạn chia sẻ: "Chúng ta cần tìm tài liệu từ các
cơ sở dữ liệu học thuật như Google Scholar hoặc JSTOR.
Và phải chắc chắn rằng tài liệu mình sử dụng có nguồn
gốc rõ ràng và đáng tin cậy."
Bài tập 4: Lắng nghe và phản hồi thông tin
Phản hồi của bạn: "Vậy là chúng ta sẽ sử dụng
Google Scholar và JSTOR để tìm tài liệu, và phải chú ý
đến độ tin cậy của nguồn tài liệu, đúng không? Bạn
nghĩ chúng ta có thể bắt đầu tìm từ đâu?"

38. 39
Bài tập 5: Lắng nghe và xử lý xung đột
Tình huống: Hai bạn trong nhóm học có quan điểm trái
ngược về cách làm một bài tập nhóm. Một bạn cho rằng
nên làm theo phương pháp cũ, trong khi bạn kia lại
muốn thử phương pháp mới. Bạn là người trung gian,
cần lắng nghe và giúp họ giải quyết xung đột.

39. 40
Bạn A: "Tôi nghĩ chúng ta nên làm theo phương pháp cũ
vì đã thử rồi và kết quả rất tốt. Tại sao lại thay đổi?"
Bạn B: "Phương pháp cũ không còn phù hợp nữa. Tôi nghĩ
chúng ta nên thử một phương pháp mới để sáng tạo hơn
và có thể đạt kết quả tốt hơn."
Phản hồi của bạn: "Tôi hiểu, bạn A thì muốn giữ lại
phương pháp cũ vì đã có kết quả ổn, còn bạn B lại muốn
thử phương pháp mới để sáng tạo hơn. Liệu chúng ta có
thể kết hợp cả hai phương pháp, sử dụng phương pháp cũ
để đảm bảo tính ổn định và thử phương pháp mới ở một
phần khác để khám phá thêm không?"
Bài tập 5: Lắng nghe và xử lý xung đột