Chương 1: Các Quy Mô Thay Đổi Môn: Quản trị sự thay đổi Giảng viên: [Tên giảng viên] Lớp: [Tên lớp] Trường: [Tên trường/khoa]
Mục tiêu bài học Hiểu các hình thức thay đổi phổ biến trong tổ chức Nhận diện sự khác biệt giữa Thuyết E và Thuyết O Đánh giá được cách kết hợp hai phương pháp tiếp cận thay đổi Áp dụng lý thuyết vào tình huống thực tế
Tóm tắt nội dung chương 1. Các hình thức thay đổi 2. Thuyết E và Thuyết O 3. Kết hợp hai phương pháp tiếp cận 4. Câu chuyện minh họa – GE, HP, Champion 5. Tổng kết – Câu hỏi ôn tập
Các hình thức thay đổi - Thay đổi cơ cấu - Cắt giảm chi phí - Thay đổi quy trình - Thay đổi văn hóa → Mỗi hình thức có đặc trưng, mục tiêu và rủi ro riêng
Thay đổi cơ cấu – Khái niệm • Tái cấu trúc lại tổ chức như một cỗ máy • Thực hiện thông qua sáp nhập, chia tách, hợp nhất bộ phận • Thường có sự hỗ trợ của chuyên gia tư vấn và ban lãnh đạo
Thay đổi cơ cấu – Ưu & nhược điểm ✅ Ưu điểm: dễ triển khai, có thể đạt hiệu quả nhanh ❌ Nhược điểm: gây xáo trộn lớn, dễ thất bại nếu thiếu phối hợp → Thường dẫn đến thay đổi cả quy trình, chi phí và văn hóa
Cắt giảm chi phí • Loại bỏ các hoạt động không hiệu quả • Tập trung vào thu hẹp chi phí hoạt động, nhân sự • Phổ biến khi công ty gặp khó khăn tài chính
Thay đổi quy trình • Cải tiến cách thức làm việc: hiệu quả, nhanh, tiết kiệm hơn • Ví dụ: rút ngắn quy trình phê duyệt, xử lý bảo hành • Mục tiêu: tăng tốc độ và độ tin cậy của công việc
Thay đổi văn hóa – Khái niệm • Tập trung vào yếu tố con người: thái độ, cách hành xử • Thay đổi phong cách lãnh đạo, giá trị cốt lõi • Từ mệnh lệnh → tham gia; từ sản phẩm → khách hàng
Thay đổi văn hóa – Ví dụ • Chuyển từ quản lý kiểu mệnh lệnh sang quản lý dân chủ • Tạo môi trường đề cao sự sáng tạo, học hỏi • Lấy khách hàng làm trung tâm thay vì nội bộ
Thuyết E – Mục tiêu và đặc điểm 🎯 Mục tiêu: Tăng tối đa giá trị cổ đông (giá cổ phiếu, dòng tiền) 📉 Áp dụng khi có khủng hoảng tài chính 💼 Hành động: Cắt giảm nhân sự, thưởng theo hiệu suất, bán tài sản 📊 Thay đổi do lãnh đạo cấp cao quyết định (top-down)
Thuyết E – Ví dụ thực tế 🧑💼 Jack Welch – GE: - Cắt giảm 25% nhân sự - Chiến lược: 'Số 1 hoặc bán công ty' 🎯 Tập trung kết quả tài chính trong ngắn hạn
Thuyết O – Mục tiêu và đặc điểm 🎯 Mục tiêu: Xây dựng văn hóa học tập và năng lực tổ chức 👥 Nhân viên được học hỏi, phát triển kỹ năng 🔄 Thay đổi từ bên trong, ổn định cấu trúc tổ chức 🤝 Cam kết dài hạn với nhân viên
Thuyết O – Ví dụ thực tế 🏢 Hewlett-Packard (HP): - Không sa thải nhân viên dù khó khăn - Tăng quyền tự chủ, giảm quan liêu 🎯 Ưu tiên phát triển con người và văn hóa nội bộ
So sánh Thuyết E và Thuyết O | Yếu tố | Thuyết E | Thuyết O | |----------------|---------------------------|--------------------------------| | Mục tiêu | Giá trị cổ đông | Năng lực tổ chức | | Phương pháp | Từ trên xuống | Tham gia từ dưới lên | | Trọng tâm | Cấu trúc, tài chính | Văn hóa, thái độ, kỹ năng | | Thưởng | Tài chính (ngắn hạn) | Cam kết, công bằng, dài hạn |
Nhược điểm của Thuyết E ❌ Gây mất niềm tin, lo lắng cho nhân viên ❌ Dễ mất đi nhân tài ❌ Hiệu quả ngắn hạn nhưng không bền vững ⚠️ Cam kết nội bộ dễ bị phá vỡ
Nhược điểm của Thuyết O ⏳ Thời gian thực hiện dài (4–5 năm) ⚠️ Khó duy trì động lực nếu thiếu kết quả ngắn hạn ❌ Không phù hợp khi doanh nghiệp cần thay đổi nhanh
Lựa chọn phương pháp nào? 🤔 Tùy theo mục tiêu tổ chức: - Ngắn hạn, tài chính: ưu tiên Thuyết E - Dài hạn, bền vững: ưu tiên Thuyết O ✅ Tốt nhất: Kết hợp linh hoạt cả hai
Vì sao nên kết hợp Thuyết E và Thuyết O? ✅ Bổ sung ưu điểm, hạn chế khuyết điểm lẫn nhau ✅ Vừa đạt hiệu quả tài chính, vừa xây dựng năng lực nội tại ✅ Cân bằng giữa kết quả và văn hóa
Ví dụ kết hợp: General Electric 📌 Giai đoạn 1: Cắt giảm bộ phận dư thừa (Thuyết E) 📌 Giai đoạn 2: Cải thiện văn hóa làm việc, tăng sự linh hoạt (Thuyết O) 🎯 Kết quả: GE tăng trưởng bền vững
Chiến lược kết hợp thành công 1️⃣ Phân kỳ: E trước, O sau 2️⃣ Song hành: Cùng lúc, theo từng bộ phận 3️⃣ Giao tiếp liên tục để duy trì niềm tin 💡 Nhà lãnh đạo cần năng lực quản trị tổng thể
Các yếu tố thành công khi kết hợp 👥 Nhân viên tham gia vào quá trình thay đổi 📢 Truyền thông minh bạch và kịp thời 📈 Lộ trình thay đổi rõ ràng, có đo lường tiến độ 💬 Văn hóa khuyến khích phản hồi, học hỏi
Bảng 1-1: Tổng hợp 3 phương pháp tiếp cận 🧩 So sánh các yếu tố: mục tiêu, quyền lực, thưởng, tư vấn… ✅ Thuyết E: Cứng – Tài chính ✅ Thuyết O: Mềm – Con người ✅ Kết hợp: Cân bằng phần cứng + phần mềm
Câu chuyện thất bại – Scott Paper & Champion ❌ Scott Paper (E): tăng giá cổ phiếu → bán công ty ❌ Champion (O): văn hóa tốt nhưng kinh tế không cải thiện 📉 Cả hai thất bại do không biết kết hợp
Tổng kết chương ✅ Hiểu 4 hình thức thay đổi trong tổ chức ✅ Phân biệt rõ Thuyết E và Thuyết O ✅ Nắm vai trò của chiến lược kết hợp 📚 Sẵn sàng áp dụng cho thực tiễn doanh nghiệp
Câu hỏi ôn tập 1. Nêu các hình thức thay đổi tổ chức? 2. So sánh Thuyết E và Thuyết O theo 3 tiêu chí? 3. Khi nào nên kết hợp hai phương pháp? 4. Ví dụ doanh nghiệp áp dụng kết hợp thành công?
Tình huống thảo luận 💬 'Một công ty đang đổi mới sản phẩm nhưng ngân sách bị cắt giảm' → Bạn đề xuất hướng thay đổi nào? (E, O hay kết hợp?) → Cách quản lý phản ứng nhân viên?
Chuyển tiếp chương sau 📘 Chương 2: Quản trị quá trình thay đổi • Quy trình thay đổi 5 bước • Kháng cự thay đổi và xử lý • Vai trò lãnh đạo và truyền thông