Complete Download of Contemporary Management Jones 8th Edition Test Bank Full Chapters in PDF DOCX

Instant download of Contemporary Management Jones 8th Edition Test Bank available after payment at https://testbankmall.com/product/contemporary-management-jones-8th-edition-test-bank. Explore more solution manuals and test banks in https://testbankmall.com Get full chapter PDF.

1. Full download solution manuals or test banks for textbooks at testbankmall.com
Contemporary Management Jones 8th Edition Test
Bank
https://testbankmall.com/product/contemporary-management-
jones-8th-edition-test-bank/
OR CLICK BUTTON
DOWNLOAD NOW
Download more solution manual or testbank from https://testbankmall.com

2. Instant digital products (PDF, ePub, MOBI) available
Download now and explore formats that suit you...
Contemporary Management 10th Edition Jones Test Bank
https://testbankmall.com/product/contemporary-management-10th-edition-
jones-test-bank/
testbankmall.com
Test Bank for Contemporary Management 11th Edition By
Jones
https://testbankmall.com/product/test-bank-for-contemporary-
management-11th-edition-by-jones/
testbankmall.com
Test Bank for Contemporary Management, 7th Edition: Gareth
R. Jones
https://testbankmall.com/product/test-bank-for-contemporary-
management-7th-edition-gareth-r-jones/
testbankmall.com
Test Bank for Dimensions of Social Welfare Policy, 8/E 8th
Edition Neil Gilbert, Paul Terrell
https://testbankmall.com/product/test-bank-for-dimensions-of-social-
welfare-policy-8-e-8th-edition-neil-gilbert-paul-terrell/
testbankmall.com

3. CCH Federal Taxation Comprehensive Topics 2013 Harmelink
Edition Solutions Manual
https://testbankmall.com/product/cch-federal-taxation-comprehensive-
topics-2013-harmelink-edition-solutions-manual/
testbankmall.com
Solution Manual for Counseling the Culturally Diverse:
Theory and Practice, 8th Edition, Derald Wing Sue, David
Sue, Helen A. Neville, Laura Smith
https://testbankmall.com/product/solution-manual-for-counseling-the-
culturally-diverse-theory-and-practice-8th-edition-derald-wing-sue-
david-sue-helen-a-neville-laura-smith/
testbankmall.com
Solution Manual for Business Law, 17th Edition, Arlen
Langvardt, A. James Barnes, Jamie Darin Prenkert, Martin
A. McCrory, Joshua Perry L. Thomas Bowers Jane Mallor
https://testbankmall.com/product/solution-manual-for-business-
law-17th-edition-arlen-langvardt-a-james-barnes-jamie-darin-prenkert-
martin-a-mccrory-joshua-perry-l-thomas-bowers-jane-mallor/
testbankmall.com
Solution manual for Marketing for Hospitality and Tourism
6th edition by Philip R Kotler, John T Bowen, James Makens
https://testbankmall.com/product/solution-manual-for-marketing-for-
hospitality-and-tourism-6th-edition-by-philip-r-kotler-john-t-bowen-
james-makens/
testbankmall.com
Test Bank for Substance Abuse Information for School
Counselors, Social Workers Therapists and Counselors 6th
Edition by Fisher
https://testbankmall.com/product/test-bank-for-substance-abuse-
information-for-school-counselors-social-workers-therapists-and-
counselors-6th-edition-by-fisher/
testbankmall.com

4. Solution Manual for Labor Economics, 8th Edition George
Borjas
https://testbankmall.com/product/solution-manual-for-labor-
economics-8th-edition-george-borjas/
testbankmall.com

5. 1-2

7. At a recent staff meeting, Jim was praised by his CEO for always choosing the right goals to
pursue. The quality that Jim displays here is efficiency.

True False

8. Managers affect society directly with their decisions regarding the use of resources.

True False

9. Management teaches people not yet in positions of authority how to lead coworkers, solve
conflicts between them, achieve team goals, and thus increase performance.

True False

10. The essential tasks of management include planning, organizing, leading, and controlling.

True False

11. Leading is the process that mangers use to select the goals for the organization.

True False

12. As a part of planning, managers establish accurate measuring and monitoring systems to evaluate
how well the organization has achieved its goals.

True False

13. Strategies are a cluster of decisions concerning what organizational goals to pursue, what actions
to take, and how to use resources to achieve these goals.

True False

14. Planning strategies is a simple and straightforward process, since it is done under circumstances
when the result is known and assured.

True False

15. A low-cost strategy allows an organization to attract customers by selling goods of inferior quality
at a very low price.

True False

16. Categorizing people according to their salary into various departments of an organization is known
as organizing.

True False

6. 1-3

17. During the planning process, managers lay out the lines of authority and responsibility between
different individuals and groups.

True False

18. Managers engaged in the controlling function of management energize their employees and
ensure they understand their role in achieving organizational goals.

True False

19. An outcome of the controlling function should be the ability to measure the organization's
performance accurately.

True False

20. First-line managers are responsible for the daily supervision of the nonmanagerial employees who
perform the specific activities necessary to produce goods and services.

True False

21. First-line managers typically supervise middle managers.

True False

22. Top managers are responsible for the performance of all departments.

True False

23. The importance of planning, organizing, leading, and controlling remains the same irrespective of
a manager’s position in the managerial hierarchy.

True False

24. The amount of time that managers spend planning and organizing resources decreases as they
ascend the hierarchy within the organization.

True False

25. The lower a manager's position is in the organization's hierarchy, the lesser time she spends in
leading and controlling the first-line managers of the organization.

True False

26. The ability to distinguish between the cause and the effect of a problem in an organization is an
important part of the technical skills of a manager.

True False

7. 1-4

27. Top managers require the least conceptual skills because their primary responsibilities are
planning and organizing.

True False

28. Human skills are innate and cannot be learned.

True False

29. The job-specific skills required to perform a particular type of work or occupation at a high level
are called conceptual skills.

True False

30. The array of technical skills managers need depends on their position in their organizations.

True False

31. An organization's competitive advantage does not derive from departmental skills.

True False

32. Despite global competition and advances in information technology, the tasks and responsibilities
of managers have undergone little change in recent years.

True False

33. Restructuring cannot be accomplished by reducing levels in the hierarchy.

True False

34. First-line managers are unlikely to be affected by restructuring.

True False

35. Modern IT’s ability to improve efficiency has decreased the incidence of downsizing in recent
years.

True False

36. Restructuring boosts the morale of employees.

True False

37. Outsourcing hinders the development of new products.

True False

8. 1-5

38. Empowering employees can lead to so many kinds of performance gains that organizations often
use their reward systems to promote empowerment.

True False

39. IT cannot be used to empower employees as it decreases the scope of their job responsibilities.

True False

40. Employees involved in total quality management (TQM) are responsible for finding new and better
ways to perform their jobs.

True False



Multiple Choice Questions

41. A(n) _____ is a collection of people who work together and coordinate their actions to achieve a
wide variety of goals.


A. control group

B. talent pool

C. organization

D. focus group

E. quality circle


42. _____ is a measure of how efficiently and effectively managers use available resources to satisfy
customers and achieve organizational goals.


A. Organizational input

B. Diversification

C. Organizational performance

D. Product development

E. Differentiation

9. 1-6

43. Which of the following is true of organizational performance?


A. It increases with an increase in efficiency and effectiveness.

B. It increases with a decrease in efficiency and effectiveness.

C. It remains unchanged with a decrease in efficiency and effectiveness.

D. It decreases with an increase in efficiency and effectiveness.

E. It remains unchanged with an increase in efficiency and effectiveness.


44. The measure of how productively an organization uses its resources to achieve a goal is known as
_____.


A. effectiveness

B. product differentiation

C. efficiency

D. empowerment

E. product development


45. The measure of the appropriateness of the goals selected by management for the organization
and the degree to which the organization accomplishes these goals is known as _____.


A. efficiency

B. task management

C. effectiveness

D. diversification

E. differentiation


46. Oceania Unlimited Inc. is a tourism agency that offers special holiday packages in the Pacific
region. Every year, as an incentive, the most efficient and effective manager in the network gets
an all-expenses-paid trip to one of Oceania’s islands. Which of the following managers is most
likely to meet these requirements?


A. Nico, who chooses the right goals to pursue, and spends more than he needs on resources

B. Karen, who chooses the right goals to pursue, and makes clever use of resources to achieve
them

C. Douglas, who chooses the right goals to pursue and displays an overly rigid approach to
planning

D. Barrie, who chooses unrealistic goals, and tries hard to succeed

E. Leo, who chooses appropriate goals, but is slow in decision making

10. 1-7

47. Jack Sprouts Inc. is a company based in Riverdale that markets canned vegetables. In recent
years, Jack Sprouts’ business has declined considerably owing to a weak focus on quality.
Holding the managers responsible for the declining sales figures, the CEO of Jack Sprouts
decided to lay off those who lacked effectiveness and were inefficient. Who among the following is
most likely to be laid off by Jack Sprouts’ CEO?


A. Elise, who is ambitious and favors directional planning

B. Kerry, who spends lavishly on resources and is averse to taking responsibilities

C. Juan, who chooses appropriate goals to pursue but does not always succeed due to resource
constraints

D. Margo, who sets high targets for himself and his team, and makes best use of available
resources to meet them

E. Andy, who plans carefully and only chooses realistic goals to pursue


48. Emma is a highly efficient manager. This implies that she:


A. minimizes the amount of input resources without compromising quality.

B. is slow to respond to change and perceives organizational change as harmful.

C. does not favor flexibility in planning

D. spends lavishly on resources.

E. works for longer hours than do most of her colleagues.


49. Craig is a highly effective manager. This implies that he:


A. is likely to spend lavishly on resources.

B. is highly compliant.

C. disfavors employee empowerment.

D. chooses appropriate goals and then achieves them.

E. is overly ambitious.


50. A company with a high level of efficiency and effectiveness is most likely to produce:


A. a product that customers want, but that is too expensive for them to buy.

B. a product that customers want at a quality and price they can afford.

C. a product that is inexpensive and non-durable.

D. a high-quality product that has limited utility for customers.

E. a product that requires customers to invest in expensive service packages.

11. 1-8

51. A company with a high level of efficiency and low level of effectiveness is most likely to produce:


A. a high-quality product that does not address the relevant market segment.

B. a high-quality product that customers can afford.

C. a low-quality product that customers do not want.

D. a high-quality product that customers do not want.

E. a high-quality product that the company makes a profit on.


52. A company with a low level of efficiency and high level of effectiveness is most likely to produce:


A. a product that customers want, but that is too expensive for them to buy.

B. a product that customers want at a quality and price they can afford.

C. a low-quality product that customers do not want.

D. a high-quality product that customers do not want.

E. a high-quality product that the company makes a profit on.


53. A company with a low level of efficiency and low level of effectiveness is most likely to produce:


A. a product that customers want, but that is too expensive for them to buy.

B. a product that customers want at a quality and price they can afford.

C. a low-quality product that customers do not want.

D. a high-quality product that customers do not want.

E. a high-quality product that the company makes a profit on.


54. Robert is the product manager at Digital Digs, LLC, a company that manufactures computer
accessories. He is known for his effectiveness and efficiency, qualities that are highly regarded in
the company where he works. Which of the following can be fittingly inferred with regard to Digital
Digs?


A. Its products meet consumer needs, but are too expensive for them to buy.

B. Its products meet consumer needs at a price they can afford.

C. Its products are usually non-durable.

D. Its products have limited utility.

E. Its products are mostly complex in design.

12. 1-9

55. The Art Hub makes and sells paintings, sculptures, and small craft items. Its products meet
consumer needs, but are often too expensive to buy. Which of the following is most likely to be
true with regard to the company?


A. It has a high level of efficiency and low level of effectiveness.

B. It has a high level of effectiveness and low level of efficiency.

C. Its product manager chooses the wrong goals to pursue and uses the resources inadequately.

D. Its product manager chooses the right goals to pursue and uses the resources wisely.

E. Its product manager chooses inappropriate goals to pursue, but uses the resources wisely.


56. Toy Town makes and sells jigsaw puzzles and strategy board games. Its products are of excellent
quality, but fail to meet consumer needs. Which of the following is most likely to be true with
regard to Toy Town?


A. It has a high level of efficiency and low level of effectiveness.

B. It has a high level of effectiveness and low level of efficiency.

C. Its product manager chooses the wrong goals to pursue and uses the resources inadequately.

D. Its product manager chooses the right goals to pursue and uses the resources wisely.

E. Its product manager responds quickly to change.


57. In which of the following managerial tasks do managers select appropriate goals for the
organization?


A. Organizing

B. Leading

C. Planning

D. Controlling

E. Restructuring


58. Which of the following does planning involve in an organization?


A. Establishing task relationships that allow people to work together

B. Developing strategies for how to achieve high performance

C. Motivating individuals to achieve organizational goals

D. Establishing accurate measuring and monitoring systems

E. Measuring how well the organization has achieved its goals

13. 1-10

59. Which of the following is an element of planning?


A. Encouraging all employees to perform at a high level to help the organization achieve its vision
and goals

B. Using power, personality, and communication skills to coordinate the activities of people and
groups

C. Establishing alliances between different organizations to share resources and produce new
goods and services

D. Deciding which goals the organization will pursue and what strategies will achieve those goals

E. Organizing people into departments according to the kinds of job-specific tasks they perform


60. Marietta is the product manager at Fireflies Ltd., a company that designs and manufactures
clothes and fashion accessories. Noticing the rising popularity of rhinestone jewelry and the fact
that only a handful of stores actually stocked it, she decided to take advantage of the latent
demand in the market. Marietta knew that she was taking a risk by committing organizational
resources to pursuing this idea, but was confident about the merit of her decision. In deciding the
allocation of resources for attaining her goals, which managerial task can Marietta be said to be
performing?


A. Leading

B. Organizing

C. Planning

D. Restructuring

E. Controlling


61. In which of the following managerial tasks are work relationships restructured to facilitate the
interaction and cooperative efforts of organizational members, all of whom strive to achieve
organizational goals?


A. Planning

B. Leading

C. Reviewing

D. Controlling

E. Organizing

14. 1-11

62. Melissa, the HR manager of a publishing house, has been asked to increase the level of efficiency
at the workplace. She decides to restructure work relationships within the company and categorize
people into departments according to the kinds of job-specific tasks they perform. Which of the
following managerial tasks is Melissa performing?


A. Planning

B. Leading

C. Organizing

D. Controlling

E. Consolidating


63. _____ involves encouraging all employees to perform at a high level to help the organization
achieve its vision and goals.


A. Planning

B. Leading

C. Reviewing

D. Controlling

E. Organizing


64. Which of the following managerial tasks does a manager perform when he/she articulates a clear
organizational vision for the organization’s members to accomplish?


A. Organizing

B. Leading

C. Staffing

D. Controlling

E. Planning


65. Which of the following tasks does a manager perform when he/she energizes employees and
enables them to understand the part he/she plays in achieving organizational goals?


A. Planning

B. Leading

C. Controlling

D. Monitoring

E. Strategizing

15. 1-12

66. _____ is the managerial task that involves managers using their power, personality, influence,
persuasion, and communication skills to coordinate people and groups so their activities and
efforts are in harmony.


A. Leading

B. Planning

C. Strategizing

D. Reviewing

E. Controlling


67. In _____, managers evaluate how well the organization is accomplishing its goals.


A. leading

B. planning

C. organizing

D. disseminating

E. controlling


68. Controlling is the managerial task that involves:


A. deciding what organizational goals to pursue.

B. obtaining customers by producing goods and services more cheaply than any competitor.

C. taking any corrective actions needed to maintain or improve performance.

D. using personality to establish equilibrium in the workplace.

E. motivating people to perform at a high level.


69. The outcome of the control process is:


A. the ability to measure performance accurately and regulate organizational efficiency and
effectiveness.

B. the ability to formulate effective business strategies and plan the allocation of resources.

C. the ability to attract customers by producing goods and services more cheaply than any
competitor.

D. the ability to motivate employees to perform at a high level.

E. the ability to decide what organizational goals to pursue.

16. 1-13

70. Daniel, a manager at Joe’s Fish Shack, monitors the performance of workers in his department to
check if the quality of their work is meeting the performance standards of the company. In doing
so, which managerial task is Daniel performing?


A. Planning

B. Staffing

C. Organizing

D. Structuring

E. Controlling


71. Abby, the CEO of Little Angel Photography, reviews the performance of her company over the last
quarter to determine whether they are meeting the planned sales and profitability goals. In this
instance, which managerial task is she performing?


A. Planning

B. Organizing

C. Delegating

D. Controlling

E. Structuring


72. According to Mintzberg’s typology, a manager who commits organizational resources to develop
innovative goods and services is a(n) _____.


A. entrepreneur

B. negotiator

C. figurehead

D. liaison

E. disseminator


73. According to Mintzberg’s typology, a manager who establishes agreements with other
organizations about pooling company resources while working on joint projects is a(n) _____.


A. figurehead

B. entrepreneur

C. monitor

D. negotiator

E. disseminator

17. 1-14

74. According to Mintzberg’s typology, a manager who evaluates the performance of other managers
in different tasks and takes corrective action to improve their performance is a _____.


A. disseminator

B. figurehead

C. monitor

D. spokesperson

E. negotiator


75. James, the manager of Andy’s Candy, a popular confectioner in Illinois, is in charge of outlining
future organizational goals to employees at company meetings and emphasizing the ethical
guidelines which employees are expected to follow at work. According to Mintzberg, he is
performing the role of a _____.


A. figurehead

B. negotiator

C. monitor

D. liaison

E. resource allocator


76. Following an oil spill in the Gulf of Mexico, the CEO of an American petroleum company took the
responsibility for correcting the environmental damages caused by his company. According to
Mintzberg’s typology, in doing so, he is performing the role of a _____.


A. liaison

B. disturbance handler

C. monitor

D. disseminator

E. figurehead


77. When a manager informs employees about changes taking place in the external and internal
environments that will affect them and the organization she plays the role of a(n) _____ according
to Mintzberg.


A. entrepreneur

B. disseminator

C. disturbance handler

D. monitor

E. liaison

18. 1-15

78. In an interview with a television channel, the Public Relations manager of KP Oil explained what
his company intended to do to tackle the threat to marine life caused by an oil spill in the Pacific
Ocean. The oil spill was caused by a tanker ship accident carrying crude oil for the company.
According to Mintzberg, the PR manager of KP Oil is playing the role of a _____.


A. liaison

B. figurehead

C. leader

D. disseminator

E. spokesperson


79. SkyGen, an airlines company, appointed an engineer to be the link between the company's R&D
department and the government contractor who is sponsoring the designing and prototyping of a
new fighter airplane. According to Mintzberg, the engineer appointed by SkyGen to be the link
between the company's R&D department and the government contractor is playing the role of a
_____.


A. monitor

B. leader

C. figurehead

D. resource allocator

E. liaison


80. Supervisors are also referred to as _____.


A. first-line managers

B. middle managers

C. top managers

D. interim managers

E. executive managers


81. Which of the following is a characteristic of first-line managers?


A. They are responsible for finding the best way to organize human resources and other
organizational assets.

B. They evaluate whether the organization’s goals are appropriate.

C. They are responsible for daily supervision of the nonmanagerial employees.

D. They instruct top managers on the suitability of organizational goals.

E. They develop and fine-tune the skills and know how of middle managers.

19. 1-16

82. Which of the following is true of first-line managers?


A. They are responsible for finding the best way to organize human and other resources to
achieve organizational goals.

B. They work in all departments or functions of an organization.

C. They make specific decisions about the production of goods and services.

D. They evaluate whether the organization’s goals are appropriate.

E. They instruct top managers on the suitability of organizational goals.


83. Middle managers are responsible for:


A. the daily supervision of the nonmanagerial employees.

B. fine-tuning and developing the skills of top managers.

C. the establishment of the organization’s goals and visions.

D. finding the best way to use resources to achieve organizational goals.

E. the creation of the top-management team.


84. Which of the following is a true of middle managers?


A. They are often called supervisors.

B. They are responsible for daily supervision of the nonmanagerial employees.

C. They make specific decisions about the production of goods and services.

D. They are responsible for the performance of all departments.

E. They establish long-term organizational goals.


85. Which of the following is true of top managers?


A. They are often called supervisors.

B. They are responsible for daily supervision of the nonmanagerial employees.

C. They spend more time leading and controlling than planning and organizing.

D. They do not establish organizational goals.

E. They have cross-departmental responsibility.


86. Which of the following is a primary concern of top managers?


A. Supervising nonmanagerial employees

B. Training, motivating, and rewarding salespeople

C. Developing and fine-tuning employee skills

D. Supervising first-line managers

E. Deciding which goods a company should produce

20. 1-17

87. The ability to analyze and diagnose a situation and to distinguish between cause and effect is a:


A. human skill.

B. negotiation skill.

C. technical skill.

D. conceptual skill.

E. structural skill.


88. The general ability to understand, alter, lead, and control the behavior of other workers is a _____
skill.


A. conceptual

B. human

C. technical

D. structural

E. diagnostic


89. Bob was recently promoted to the position of manager of the engineering division in his company
because of his knowledge and his ability to perform all the functions required in his field. In this
instance, Bob was promoted because of his _____ skill.


A. conceptual

B. planning

C. human

D. technical

E. leading


90. Core competency is:


A. the specific set of departmental skills, knowledge, and experience that allows one organization
to outperform another.

B. the planning, organizing, leading, and controlling of human and other resources to achieve
organizational goals efficiently and effectively.

C. a measure of how efficiently and effectively a manager uses resources to satisfy customers and
achieve organizational goals.

D. a measure of the appropriateness of the goals an organization is pursuing and the degree to
which the organization achieves those goals.

E. the ability to analyze and diagnose a situation and to distinguish between cause and effect.

21. 1-18

91. Owing to financial problems in the organization, the top management of an investment bank
decided to reduce the number of middle managers by 10 percent. This is an example of _____.


A. insourcing

B. restructuring

C. task assessment

D. empowerment

E. delegation


92. Due to declining global sales, Makeown Ventures Inc. announced that it would lay off 12 percent
of its existing workforce over the next few months. This is an example of:


A. task assessment.

B. insourcing.

C. restructuring.

D. outsourcing.

E. empowerment.


93. Which of the following is a consequence of restructuring?


A. Increase in the size of departments

B. Increase in employee attrition

C. Increase in hierarchical levels

D. Increase in customer satisfaction

E. Improvement in morale of employees


94. _____ involves contracting with another company, usually in a low-cost country abroad, to have it
perform a work activity the organization previously performed itself, such as manufacturing,
marketing, or customer service.


A. Empowering

B. Outsourcing

C. Stratifying

D. Controlling

E. Innovating

22. 1-19

95. _____ is a management technique that involves giving employees more authority and
responsibility over how they perform their work activities.


A. Restructuring

B. Outsourcing

C. Empowerment

D. Departmentalization

E. Insourcing


96. A group of employees who assume collective responsibility for organizing, controlling, and
supervising their own work activities is known as a:


A. primary group.

B. self-managed team.

C. focus group.

D. restructured team.

E. functional team.


97. _____ is defined as the ability of one organization to outperform other organizations because it
produces desired goods or services more efficiently and effectively than its competitors.


A. Empowerment

B. Competitive advantage

C. Diversification

D. Stratification

E. Innovation


98. The four building blocks of _____ are superior efficiency; quality; speed, flexibility, and innovation;
and responsiveness to customers.


A. empowerment

B. competitive advantage

C. diversification

D. stratification

E. managerial control

23. 1-20

99. _____ is the creation of a new vision for a struggling company using a new approach to planning
and organizing to make better use of a company’s resources and allow it to survive and eventually
prosper.


A. Total quality management

B. Task management

C. Talent management

D. Turnaround management

E. Workforce management


100. The process of creating new products that customers want is called:


A. market segmentation.

B. total quality management.

C. cost control.

D. innovation.

E. restructuring.




Essay Questions

101. Distinguish between efficiency and effectiveness and explain how they impact the performance of
an organization.

24. 1-21

102. Briefly discuss the four principal managerial tasks.



















103. What are the three steps in the planning process?

25. Another random document with
no related content on Scribd:

26. die werkelijk bestemd was in het rijk van ’t schoone eene blijvende
plaats te verwinnen en wier roem met den naam van Callimachus
voor altijd verbonden blijft6, verstrooiden zich de meisjes om
bloemen te plukken, waarmede zij het graf van de jeugdige
Corinthische wilden tooien.
Weldra dartelden zij weder vroolijk langs het strand aan zeenimfen
gelijk, onder wie Alcibiades de rol van den plagenden en
ondeugenden Triton vervulde. [214]
Langzamerhand echter begon de stroefheid en schuchterheid van
Cora, die op eene eenzame plek van het strand was achtergebleven,
op den vermetelen jongeling eene grootere bekoorlijkheid uit te
oefenen, dan de vroolijke uitgelatenheid harer vriendinnen.
Dat hij tegen haar zin een gesprek met haar aanknoopte, schertsend
zich een tijd lang niet haar onderhield, merkte de betooverende
Simaetha zonder de minste opwelling van ijverzucht op; want ook
daarin was zij het evenbeeld harer meesteres, dat zij voor zulk een
hartstocht slechts weinig ruimte had gelaten in hare fiere ziel. Ook
zij scheen slechts voor die liefde vatbaar, welke niet gevaarlijk is
voor de opgeruimdheid en kalme gemoedsrust. En bovendien, welk
eene onbeduidende medeminnares was het herderskind, vergeleken
bij die schitterendste parel van Aspasia’s school!
Aan de wereld ontrukt vermaakten zij zich daar in vriendelijke
afgescheidenheid, wier rust, naar ’t scheen, door niets ter wereld
kon gestoord worden.—
En toch waren op de onbezorgd zich vermeiende meisjes uit de verte
vijandige, loerende oogen gericht.
Toen het vroeger vermelde Megarische vaartuig het plezierjacht van
Alcibiades voorbij was gevaren, hadden de mannen, die zich daarop

27. bevonden, een bespiedenden blik op het schip van den Athener
geworpen.
Zoodra zij een eind weegs verwijderd waren, zei een van hen
vertoornd en haastig tot zijne makkers:
„Hebt gij dien Atheenschen jongeling wel gezien, die daar met jonge
hetaeren op de zee dobbert? Dat is die onbeschaamde,
nietswaardige meisjesroover Alcibiades! Ik herken hem! Meermalen
heb ik hem te Athene gezien. En onder de jonge meisjes bevond
zich Simaetha—de geschaakte Simaetha!”
„Hoe!” riepen de Megarische mannen in heftigen [215]toorn
ontstoken, „hoe? is dat die vermetele, die het meisje uit het landhuis
van Psaumias voerde en zich nog steeds ongestraft in het bezit van
den buit verheugt?”
„Inderdaad,” hernam de andere, „verheugt hij zich nog ongestraft
over zijn roof; want hij heeft eene machtige bescherming. Te
vergeefs waren, zooals gij weet, alle bemoeiingen van Psaumias en
zijne medeburgers, om de uitlevering van het meisje van de
overmoedige Atheners te verkrijgen. Meenen die Atheensche honden
niet van ouds dat zij met den Megarischen staat den spot mogen
drijven? De tijd zal hun eenmaal leeren, dat zij ten onrechte de
Dorische stad op hunne grenzen verachten. Voor het oogenblik
echter, mijne vrienden, moeten wij ons, wat Simaetha betreft, de
voldoening verschaffen, waartoe de gelegenheid zich thans aanbiedt.
„Op dat plezierjacht bevinden zich, behalve dien baardeloozen
meisjesroover, een ander ongewapend man en de weinige
roeislaven, alleen vrouwen. Wij echter zijn mans genoeg, om het
geheele schip, als wij het aanvallen, te veroveren: in ieder geval om
Simaetha terug te nemen en haar met ons naar Megara te voeren.”

28. Dit voorstel beviel aan de Megarische mannen. Terwijl zij dus
raadpleegden, hoe zij het schip zouden aantasten, was het
gezelschap van Alcibiades in de kleine baai geland. De Megarensers
bemerkten dit uit de verte.
„Des te beter!” zei hun aanvoerder. „Wij zullen hier ons schip aan ’t
strand verbergen en onzen buit op het land vervolgen. Het
meerendeel onzer zal het vaartuig verlaten, om ieder afzonderlijk
naar land te sluipen en dan ons twee aan twee op het klippenrijke
strand, waar zij verstrooid ronddolen, in hinderlaag leggen. ’t Zal ons
gemakkelijk vallen op het juiste oogenblik te voorschijn te springen
en van het meisje, waar het ons vooral om te doen is, ons meester
te maken, zonder dat de beide Atheensche jongelingen en hunne
roeislaven het verhinderen kunnen, ja misschien zonder [216]dat zij
het bemerken. Want als wij van een oogenblik gebruik maken, dat
Simaetha van hare vriendinnen gescheiden en de aandacht der
mannen op iets anders gericht is, gelukt het ons wellicht Simaetha
geheel ongemerkt op te lichten en wij zijn dan veilig voor elke
vervolging. Zij weten dan niet, waar het meisje gebleven is, vóór wij
onzen roof in veiligheid gebracht hebben. Moesten wij echter geweld
gebruiken, dan ware het te vreezen, dat die jongelingen misschien
van een voorbijvarend Atheensch vaartuig versterking kregen en
men ons nog vóór wij het schip bereikt hebben, op zee zelve den
buit weder afhandig maakte. Daarom laat ons voorzichtig zijn en uit
onze hinderlaag op eene gunstige gelegenheid loeren!”
Zóó sprak de bevelhebber van het Megarisch vaartuig en de mannen
deden zooals hij bevolen had. Zij verborgen zich afzonderlijk of twee
aan twee aan het strand en op de hellingen, en zagen uit hun
schuilhoek met scherpen blik naar de argeloos ronddartelende
meisjes.

29. Lang wilde het gunstige oogenblik voor de Megarensers niet komen.
Eindelijk brak het aan. Simaetha toch, benevens Drosis en Prasina,
naderden bloemen plukkende en zich geen kwaad bewust, eene klip,
waarachter eenigen der Megarensers zich verscholen hadden.
Alcibiades was op grooten afstand met Cora bezig en Callimachus
onderhield zich nog steeds met Aspasia bij het grafteeken van het
Corinthische meisje.
De Megarensers sprongen eensklaps te voorschijn en trachtten
Simaetha te vangen.
Zoodra deze de mannen, met hun woest uiterlijk, op zich zag
afkomen, vluchtte zij onder angstgeschrei weg, gevolgd door Drosis
en Prasina, die eveneens de lucht met kreten om hulp vervulden.
Simaetha echter snelde hare speelgenootjes verre vooruit in hare
haastige vlucht. Reeds had zij bijna de plaats bereikt, waar
Alcibiades stond. Deze, zoowel als Callimachus, en de roeiers, die
zich bij het schip bevonden, hoorden de angstkreten der [217]meisjes
en snelden ijlings ter hulp. Alcibiades droeg altijd een dolk bij zich;
onmiddellijk trok hij dien en stormde op de roovers los, gevolgd door
de slaven, die zich met de roeispanen hadden gewapend.
Doch de Megarensers wilden niet zonder buit het veld ruimen. Zij
zetten, daar Simaetha hun ontsnapt was, hare vriendinnen Drosis en
Prasina na en grepen haar, daar zij in hare angst, aan schuwe duiven
gelijk, niet zoo spoedig hadden kunnen ontvluchten.
Dewijl de Megarensers in ieder oponthoud gevaar zagen en om de
straks gemelde redenen een openlijken strijd liever vermeden,
sleurden zij Drosis en Prasina met zich voort naar het strand,
wierpen zich met haar in het schip en voeren in aller ijl naar de baai
van Megara, voordat Alcibiades en zijne helpers het jacht hadden
kunnen beklimmen om hen te vervolgen.

30. 1
2
3
Toch wilde hij, gloeiend van toorn, zich onversaagd in zijn vaartuig
werpen, om de roovers na te zetten. Doch toen hij zich hiertoe
bereidde, hieven de meisjes een luid geschreeuw aan en
jammerden, dat zij op het strand verlaten en misschien aan nog
loerende vijanden werden prijs gegeven. Haar echter met zich in het
schip te nemen, en zoo de vijanden te vervolgen, scheen Alcibiades
niet minder ongeraden wegens den angst der meisjes, die dan
zouden meenen, dat zij wellicht den vijand als buit in den mond
werden gevoerd. Callimachus, de roeiers en bovenal Aspasia gaven
hem in overweging de vervolging op te geven, daar die onmogelijk
was en er middelen en wegen genoeg te vinden waren, om den
overmoed der Megarensers te tuchtigen.
Aspasia was bij ’t zien dier stoute daad der Megarensers verbleekt;
maar spoedig verving een blos van gramschap hare ontsteltenis. Zij
was nu ’t eerst weder tot zich zelven gekomen en rustig en kalm
geworden; bijna lachend verzocht zij Alcibiades onverwijld den
terugtocht aan te nemen. [218]Zonder dralen bestegen allen weder
het vaartuig en zetten haastig koers naar Athene.
„Wraak den Megarensers!” riep Alcibiades en slingerde, recht
opstaande in het schip, terwijl hij van wal stiet, een beker tegen de
scherpe klippen.
„Evenals deze beker op de klip, zal Megara’s machtelooze trots en de
trots van al zijne stamgenooten smadelijk verbroken worden op de
harde rotsen van de Atheensche Acropolis!”—
In het Grieksch: Simaitha. ↑
Niet historisch; Aspasia heeft Pericles een zoon, eveneens Pericles geheeten,
geschonken. ↑
Het Grieksche „aigialos” beteekent: „strand”; van dit woord is bovengenoemd
adjectief gevormd. ↑

31. 4
5
6
Polyphemus, de zoon van Poseidon en de nimf Thoösa, koesterde, volgens
eene Siciliaansche legende, een onbeantwoorde liefde voor Galateä, de dochter
van Neurens en Doris, daar deze de voorkeur gaf aan Acis den zoon van Faunus
en Symaethis. Uit ijverzucht verpletterde Polyphemus hem waarop Acis door
Galateä in een vloed of bron werd veranderd. (Fzons Acilius).
De schrijfwijze Galatheä verdient afkeuring, omdat het Grieksch luidt: Galateia. ↑
Acanthus bij ons „berenklauw” geheeten is eene plant, die deels als bijenkruid,
deels om zijn fraaie, kronkelende bladstengels als rand om de tuinbedden
geplant en op zuilen, vaatwerk en in borduursel nagebootst werd. ↑
Er bestaat werkelijk een verhaal, dat Callimachus door het zien eener
bloemenmand, als hierboven is beschreven, op de gedachte kwam het
zoogenaamd Corinthische kapiteel te ontwerpen. Dit kapiteel bestond uit acht van
buiten aangebrachte en acht binnen in geplaatste acanthusbladeren en
bloemstengels, onder eene afgeronde dekplaat. Later werd deze zuil tot geheele
kolonnaden gebruikt. ↑

32. [Inhoud]

33. XXI.

34. DE MUILEZEL VAN CALLICRATES.
Het viel Pericles niet moeilijk aan Aspasia’s wensch gehoor te geven
en de beide haar ontroofde meisjes van de Megarensers terug te
eischen. Want toen ter tijde was om velerlei redenen het
wachtwoord te Athene: Megara moet getuchtigd worden.
De Megarensers echter antwoordden, dat zij Drosis en Prasina, die
voorloopig als gijzelaars aan de bewaking van een aanzienlijk burger
waren toe vertrouwd, onmiddellijk zouden uitleveren, zoodra
Simaetha, die door de Atheensche jongelingen geschaakt was, werd
teruggegeven. Tegen dit laatste echter kantte zich Simaetha met alle
kracht aan, waarbij zij eene trouwe hulp in Aspasia vond. Het meisje
uit Megara was de lieveling van Aspasia geworden.
De Megarensers waren te Athene even gehaat, als de Atheners te
Megara. Pericles had meer dan één reden om een volksbesluit door
te drijven, dat den Megarensers het bezoeken der Atheensche
havens en van de markt te Athene verbood, zoolang zij niet alleen
die meisjes hadden uitgeleverd, maar ook in eenige andere
aangelegenheden de verlangde voldoening zouden hebben gegeven.
Gevoelig trof deze uitsluiting van de Atheensche [219]markt de
Megarensers, en niet lang, meende men, zouden zij in hunne
weigering volharden.
Daar het echter te vreezen stond, dat de Megarensers zich heimelijk
tot de Spartanen zouden wenden om hunne krachtige bemiddeling
in te roepen, en daar bovendien door tamelijk ernstige geschillen
met Corinthe en door den afval der Attische kolonie Potidaeä1 eene
zekere onrust zich van de Atheners had meester gemaakt, grepen de
vijanden van Pericles en Aspasia de gelegenheid aan, het volk tegen

35. hen op te ruien. Door den overmoed der vreemde vrouw, zeiden zij,
en door de onbeperkte losbandigheid harer vrienden werd nu zelfs
de openlijke vrede van Hellas bedreigd, en ter wille van twee
geschaakte hetaeren had Pericles het volksbesluit tegen de
Megarensers, als eene brandende fakkel, onder de Hellenen
geworpen.
Groote en geliefde staatsmannen plegen instellingen ten gunste des
volks niet altijd te bestrijden, omdat zij weten, dat het volk toch ten
laatste in een soort van blind vertrouwen hunne leiding zal volgen,
en dat het gevaarlijke dier instellingen door de macht van hun
persoonlijken invloed, ten minste zoolang als zij zelven aan het roer
staan, vernietigd wordt. Maar de bezorgden vragen, wat geschieden
zal, als zulke mannen soms door den dood werden weggeroepen en
niet meer de teugels van den staat in hunne vaste hand klemden.
Van den anderen kant zien de volksvrienden, die voor de handhaving
der volksheerschappij bezorgd zijn, juist in die gedweeë
overeenstemming van den algemeenen wil met den wil en de
inzichten van één enkel uitstekend man, het grootste gevaar voor de
vrijheid. Zoo kwam het, dat de alvermogende Pericles toch in ’t
geheim de voorstanders der onbeperkte volksheerschappij evenzeer
als de partij der oligarchen tegen zich had. [220]
De leerlooier Cleon, de schapenkoopman Lysicles en de
worsthandelaar Pamphilus waren van meening, dat de wijsheid van
één enkele in den staat gevaarlijker was dan de dwaasheid der
menigte, en zij vernieuwden tegenover hunne medeburgers, zoo
dikwijls zij konden, de waarschuwingen tegen den „nieuwen
Pisistratus.”
Lieden van den slag van dien leerlooier Cleon, dien schapenkoopman
Lysicles en dien worsthandelaar Pamphilus waagden het reeds

36. somwijlen in de volksvergadering met onstuimig getier de
waardigheid van Pericles aan te randen.
Niet onverschillig beschouwde Pericles de moeilijkheden, die menige
daad van Aspasia en de brooddronkenheid van Alcibiades hem op
den hals haalden. Aspasia echter was door haar geheele karakter
onaantastbaar. De storm kan wel een eik ontwortelen, maar geen
bloem knakken. Den jongen Alcibiades echter verweet Pericles in
ernstige bewoordingen zijne teugelloosheid, die, voor een deel
althans, de bewuste onaangename verwikkelingen met Megara
veroorzaakt had. Hij vermaande hem de voetstappen zijner
voorvaderen te drukken, zich verdienstelijk te maken jegens het
vaderland en naar roemrijke daden te streven.
„Dat wil ik!” hernam de jonge Alcibiades half ernstig half schertsend.
„Wie echter dan gij, o Pericles, is de schuld, dat ik geen gelegenheid
vind, om mij door roemrijke daden te onderscheiden? Hoe lang nog
moeten wij werkeloos in dezen vervelenden vrede suffen? Geef mij
eene vloot, dan zal ik u Carthago en Sicilië veroveren! Maar zelfs de
weinige, armzalige triëren weigert gij mij, die ik noodig had, om de
lieftallige meisjes Drosis en Prasina uit de gevangenschap in het
ellendige Megara te bevrijden. Mij blijft niets overig, wanneer ik mij
jegens het vaderland verdienstelijk wil maken, dan eens naar Sparta
te gaan en de vrouw van den Spartaanschen koning te verleiden, ten
einde het Dorische bloed te vervalschen met het Ionische, ten
gunste der Atheners! O zeker, Pericles, het ontbreekt [221]mij niet
aan begeerte naar dappere daden.”
„Onstuimige begeerte naar roemvolle daden, zonder waardigheid en
ernstig overleg,” sprak Pericles, „zal nimmer nut stichten, maar
slechts verderfelijke gevolgen na zich sleepen. Uwe voortreffelijke
eigenschappen, waarde Alcibiades, zijn geen blijde hoop, maar een

37. gevaar voor het vaderland, zoolang zij met ondeugden als de uwe
gepaard gaan.”
„Is ’t dan eene ondeugd,” riep Alcibiades, „het genoegen na te
jagen? en is niet de jeugd de beste tijd om te genieten?”
„Gij vergist u!” antwoordde Pericles ernstig; „de jeugd is niet de tijd
van het genot zelf, zij is de tijd om zich met lichaam en ziel op
waarachtig genot voor te bereiden. Zij is de tijd om de vatbaarheid
voor genot te ontwikkelen, niet ze te verstompen. Gij meent te
genieten, jonge zoon van Clinias! Maar uw genot van alle
vreugdebekers is niet veel meer, dan jongensachtige overmoed,
gedachteloos spel!”—
„Slechts één leven geven ons de Goden om te genieten!” zeide
Alcibiades.
„Juist daarom!” hernam Pericles, „moeten wij er op bedacht zijn, het
niet te verspillen, maar het te behouden!”
Zoo onderhield zich Pericles ernstig vermanend met den jongeling.
Deze echter ging van Pericles naar zijne vriendin Theodota en
herhaalde glimlachend de woorden van Pericles, terwijl hij er
bijvoegde:
„Nu zie ik, dat mijn oude vriend, mijn geliefde Socrates, inderdaad
wijzer is dan Pericles en dan al die andere wijze mannen te Athene.
Want deze Socrates alleen heeft het reeds lang volkomen begrepen,
dat bij den zoon van Clinias dergelijke vermaningen dwaas en
vergeefsch zijn!”—
Een geruime tijd was verstreken, sinds Pericles en Aspasia van
hunne Elische reis naar Athene teruggekeerd waren en de

38. Erechtheüs-priester Diopithes met de vijanden van het edele paar
eene samenzwering had gesmeed.
Doch niet ongebruikt was deze tijd van Diopithes [222]voorbijgegaan.
Reeds te voren waren de wapenen voor den eersten aanval
geslepen. Diopithes had van Pericles’ afwezigheid uit Athene gebruik
gemaakt, om in de volksvergadering een wetsvoorstel in te dienen
tegen hen, die den godsdienst van het Attische land verloochenden,
en tegen de wijsgeeren, wier leer in tegenspraak was met het van
de vaderen geërfde geloof. Met de plechtigheid van een Godsgezant
was de Erechtheüs-priester voor de menigte opgetreden, en zoo
hartstochtelijk bezield was zijne rede geweest, zoo doorspekt met
bedreigingen en onheilspellende orakelspreuken, dat het hem
inderdaad gelukte de beslissende meerderheid van stemmen op de
Pnyx voor zijne wet te winnen.
Sedert dien dag hing het zwaard van Damocles boven het hoofd van
den grijzen Anaxagoras. Op hem was het eerst de pijl van Diopithes
gericht; doch zijne bedoelingen gingen nog verder. In het geheim
wierf hij bondgenooten en helpers en sloot zich bij alle vijanden van
Pericles aan.
De bitterheid in zijne ziel vond iederen dag nieuw voedsel. Want
voor zijne oogen bewoog zich nog altijd die gehate Callicrates onder
de werkende en woelende arbeidersschare op de hoogte van de
Acropolis, het prachtig werk der Propylaeën onder de leiding van den
voortreffelijken Mnesicles met gelijken ijver bevorderend, als vroeger
den feesttempel van Pallas. Een gruwel was Callicrates den priester,
een gruwel waren hem zijne helpers, die over dag aan het gehate
werk arbeidden en des nachts bij gansche groepen op steenen of
hoopen zand zich ter ruste vlijden; een gruwel was hem ook dat dier,
die oude muilezel, welken, zooals reeds verhaald is, de gedwongen
rust zijns ouderdoms niet behaagde, maar uit oude gewoonte op de

39. Acropolis rondliep, en wien de gunst ten deel was gevallen, dat de
schade, die hij door zijn grazen en snuffelen aan vreemd eigendom
mocht veroorzaken, van staatswege zou worden vergoed. [223]
Kleine oorzaken, zegt het spreekwoord, sleepen dikwijls groote
gevolgen na zich.
Overmoedig geworden door de openlijke gunst, die het volk der
Atheners hem bewees, ging de muilezel van Callicrates voort op de
Acropolis rond te loopen, zonder eenigen schroom omtrent zijn
gedrag, waardoor hij reeds lang de verbittering van Diopithes tot het
uiterste had gedreven. Zonder eenigen eerbied vergreep hij zich aan
de heiligdommen van het Erechtheüm. Hij scheen niets zoo
smakelijk te vinden, als de kruiden, die op het tempelgebied
groeiden. Hij had geen ontzag voor de giftige blikken, die Diopithes
op hem wierp, ja hij gaf nauwelijks om de nijdige stompen en
slagen, waarmede de tempeldienaars hem trachtten te verdrijven.
Hij besnuffelde voor en na de offerkoeken, die door vrome lieden op
het altaar van Zeus voor het Erechtheüm werden neergelegd.
Beklaagde Diopithes zich over dat vergrijp bij Callicrates, dan haalde
deze de schouders op en beriep zich op de wettelijke voorrechten
van het dier en op de bereidwilligheid der openbare schatmeesters,
om de aangerichte schade te vergoeden. Daar de priester met al
zijne klachten niet verder kwam, had hij reeds sinds lang het
onbeschaamde beest vreeselijke wraak gezworen.
Het dier echter liep blindelings in zijn verderf en deed de maat zijner
ongerechtigheid overloopen, door op zekeren dag de toevallig open
en onbewaakte deur van het heiligdom van Erechtheüs en Athene
Polias binnen te sluipen; de ontstelde tempeldienaars vonden hem
met zijn onheiligen snuit aan een frisschen krans snuffelend,
waarmede men het overoude, houten beeld van de Godin op den
morgen van dien dag getooid had.

40. Den volgenden morgen lokte Diopithes den muilezel van Callicrates
heimelijk tot zich en wierp hem een koek voor.
Des avonds van dien zelfden dag vond men het dier dood liggen op
de trappen van het Parthenon.
Een der werklieden van Callicrates had uit de verte [224]gezien, dat
de Erechtheüs-priester het muildier spijs had voorgeworpen, en nu
waren allen overtuigd, dat het beest als een offer van Diopithes’
wraak was gevallen.
Eenigen zwoeren hem daarvoor te zullen straffen, verzamelden zich
voor het Erechtheüm en overlaadden den priester met luide
smaadreden. Ware niet Mnesicles te rechter tijd verschenen, dan zou
Diopithes het er slecht afgebracht hebben onder de handen der
werklieden van Callicrates.
Thans was de beker van toorn vol in den boezem van den
Erechtheüs-priester. Hij kon zich niet langer bedwingen om zijne
gramschap lucht te geven en de hand te leggen aan het groote, lang
beraamde plan der wraak.
’t Was een stormachtige nacht, een nacht, waarin de hemel bewolkt
was en donkere wolken voorbij de maan joegen. Toen kwamen in de
eenzame Eumenidengrot op den Areopagus drie mannen tot een
heimelijk onderhoud te zamen.
Diopithes was een dier mannen en hij was het ook, die de beide
anderen tot een gesprek daarheen had genoodigd. Want zijne
omgang met de eedgenooten op de Acropolis liep te zeer in ’t oog
van den waakzamen Callicrates.
De tweede der mannen, welke in de Eumenidengrot kwam, was de
oligarch Thucydides, die door Pericles was ten val gebracht. Hij en

41. Diopithes traden het eerst de grot binnen. Nu kwam ook de derde
der mannen, half vermomd, niet ongelijk aan een dief in den nacht,
met schier onhoorbare schreden aansluipen.
Met eene zekere nieuwsgierigheid vestigde de oligarch zijne blikken
op hem. Diopithes toch had hem zijn naam niet genoemd. Maar toen
nu de nieuwaangekomene tegenover de beide andere mannen in de
eenzame grot stond en zijn gelaat door het licht der maan, dat juist
door de wolken brak, zichtbaar werd, deinsde de oligarch met
teekenen van afkeer een eind terug. Om zijne lippen speelde een
grijnslach van ontevredenheid en minachting. [225]
Hij had de grove trekken van den leerlooier Cleon herkend, den hem
en de geheele oligarchische partij doodelijk gehaten volksredenaar,
wiens ruwe onstuimigheid en bulderende taal op de Pnyx de
volksheerschappij, door Heracles in ’t leven geroepen, maar ook
door zijn wijs beleid beteugeld, onmatig trachtte uit te breiden.
Met verbazing en wrevel wendde de oligarch zich tot Diopithes.
„Met welk een man,” zeide hij, „brengt gij mij nu te zamen?”
Doch ook Cleon beet verwonderd en met een spottenden lach den
Erechtheüs-priester toe.
„Een prachtigen bondgenoot biedt gij, Diopithes, den volksman
Cleon aan!”
„Ik heb u niet hier genoodigd,” sprak de Erechtheüs-priester, „om
den twist der oligarchie en der democratie te beslechten. Ik heb u
geroepen tot een gemeenschappelijken strijd tegen een
gemeenschappelijken vijand.”
„Zal ik dan vijanden bestrijden,” zei de oligarch, „ten bate van een
man, die nog erger is dan zij?”

42. „Zal ik dan tegenstanders verwinnen,” hernam Cleon, „met behulp
van dengene onder hen, die mij meer gehaat is dan zij allen?”
Op deze wijze gaven de beide mannen hunne gewaarwordingen te
kennen op ’t eerste oogenblik der ontmoeting.
Maar nadat zij op zachter toon een uur lang zich onderhouden
hadden, waarbij grootendeels de sluwe Erechtheüs-priester het
woord had gevoerd, zou ’t spiedend oog, als het in dien stillen nacht
op den Ares-heuvel die zelfde mannen de grot had zien uittreden,
opgemerkt hebben, dat zij, ofschoon vluchtig en zonder
hartelijkheid, elkander toch de hand gaven.
Diopithes bemoeide zich schijnbaar niet met staatszaken. Hij stond
met den woesten volksmenner Cleon op even goeden voet als met
den oligarch Thucydides. Hij streed, naar hij beweerde, [226]alleen
voor de eer der Goden des lands en hunne heiligdommen. Om hem
in dezen strijd te ondersteunen zag noch de volksleider noch de
oligarch eenig bezwaar, wanneer zij daarvoor, naar zij beiden
geloofden, een niet te verachten bondgenoot tot het bereiken
hunner eigen plannen wonnen. Inderdaad echter waren beiden
slechts werktuigen in de hand van den veel sluweren priester, wiens
eenig doel was, zijne persoonlijke vijanden, vooreerst Anaxagoras,
Phidias en Aspasia, in het verderf te storten.
Om dit te bereiken moest hij gevaarlijke aanklachten tegen hen
indienen. Tot dit doel had hij eene wet, uitsluitend tegen hen
gericht, persoonlijk doorgedreven. Opdat zij echter veroordeeld
zouden worden, moest hij het volk op zijne hand hebben. Hij moest
invloed zoeken te winnen op de stemmen der menigte. Daarvoor
had hij helpers en bondgenooten noodig.
Vandaar, dat hij overal vriendschapsbetrekkingen aanknoopte,
vandaar zijn heimelijke omgang met personen van de meest

43. verschillende soort. Zijn eerste, als ’t ware voorbereidende aanval,
zou Anaxagoras gelden; voorts zou een hoofdaanslag, die ook
Pericles moest treffen, tegen Aspasia gericht worden. Ten laatste zou
het zwaarste, het schijnbaar onmogelijke beproefd, en alle krachten
vereenigd worden om Pericles te doen vallen, Pericles, den bij het
meerendeel van het Atheensche volk zoo geliefden man.
Hij spoorde allen op, die te Athene tegen Aspasia vijandig werden
gevonden en schaarde ze in ’t geheim om zich heen. Hij leidde en
bestuurde ’t geheel als een goed geordend leger en gebruikte ieder
afzonderlijk als een strijder of bode in een bepaalden kring.
Hij stond door de hem verwante priesteres van Athene Polias in
betrekking tot de vrouwenwereld, tot Telesippe en de zuster van
Cimon. Hij knoopte betrekkingen aan met den somberen
Agoracritus. Hij maakte zich tot een bondgenoot van Cratinus,
[227]een Hermippus en andere blijspeldichters, die dubbel op Aspasia
gebeten waren, sedert Pericles, door hare klachten gedreven,
eindelijk besloten had de teugelloosheid der comedie te beperken.
Zijne relaties strekten zich zelfs uit tot den dollen Meno, den
gewezen slaaf, den in de geheele stad bekenden en bij de heffe des
volks geliefden zonderling, die gewillig zijne hulp tot alle kuiperijen
bood en gaarne op zich nam, om door boosaardige en sarcastische
gezegden, ruwe scherts en lompe uitvallen het volk in de straten op
te hitsen tegen de wijsgeeren en tegen de gade van Pericles.
Nauwelijks was een maand verstreken sedert de samenkomst dier
drie mannen op den Ares-heuvel, of de grootste helft van ’t
Atheensche volk was met eene vijandige gezindheid bezield tegen
Aspasia en tegen de beide vrienden van Pericles.
Wat Anaxagoras betrof, men was het hierover eens, dat hij een
godloochenaar was.

44. Er was schier niemand, die zich niet de eene of andere oneerbiedige
uitdrukking herinnerde, die hij op de Agora, in het Lyceüm of op
eene andere openbare plaats uit den mond van den wijsgeer had
vernomen. Waarop men vroeger ternauwernood had gelet, ja zelfs
wat men deels met ingenomenheid had gehoord, vond de
wispelturigheid des volks nu eensklaps gevaarlijk, nadat de
stemming geheel was veranderd en, door den met Diopithes
heimelijk verbonden Cleon, de haat tegen de wijsgeeren onder de
heffe des volks was verbreid.
Op een laten avond, toen de straten van Athene reeds ledig waren
geworden, liep een man met haastigen en zachten tred, met
blijkbaren angst dat hij bemerkt zou worden rond zich ziende, onder
de bescherming der duisternis, daar de hemel met zwarte wolken
bedekt was, uit de Tripodenstraat in de richting van den Illissus.
Hij was niet vergezeld van een slaaf met eene fakkel zooals
gewoonlijk een nachtelijke wandelaar bij zich had. Toen de man den
Illissus bereikt had, ging hij dien over en vervolgde zijn [228]weg tot
aan de Itonische poort, waar slechts weinige en onaanzienlijke
huizen stonden.
Aan een dier onaanzienlijke woningen klopte hij. De deur werd
geopend en hij sprak fluisterend eenige woorden tot den slaaf, die
hem binnen gelaten had.
Daarop voerde deze hem in het slaapvertrek van een grijsaard. De
kamer zag er armoedig uit en op een armzalig leger rustte de
grijsaard.
Die grijsaard was Anaxagoras en die late, nachtelijke bezoeker was
Pericles.

45. Eenigszins verwonderd zag de oude man zijn vriend aan, dien hij
sedert geruimen tijd niet gezien had en door wien hij zich schier
vergeten waande.
„Niet met eene blijde boodschap,” zeide Pericles, „kom ik u in uw
nachtelijke rust storen; maar dat ik het ben, die u de boodschap
breng, moge u een troostrijk voorteeken zijn. En niet als bode
alleen, maar ook als raadsman en helper ben ik tot u gekomen.”
„Schoon ’t ook slechte tijdingen mochten zijn,” hernam de grijsaard,
„die Pericles tot zijn ouden vriend Anaxagoras voeren, zouden ze er
mij te minder onaangenaam door treffen. Spreek eenvoudig en
zonder terughouding, wat u op het hart ligt.”—
„De eerzuchtige Cleon, naar ik weet, door den Erechtheüs-priester
heimelijk opgestookt, heeft heden eene aanklacht tegen u wegens
godloochening bij den Archon Basileus ingediend.”—
„Op godloochening,” hervatte Anaxagoras rustig, „staat, als ik mij
goed herinner, de doodstraf, volgens de wet van Diopithes. Eene
zachte straf voor een oud man!”
„Wanneer een grijs, eerwaardig hoofd bedreigd wordt,” zeide
Pericles, „wekt het grooter medelijden op, dan een jeugdig.
Inmiddels, voor de veiligheid van uw hoofd zou ik met het mijne
instaan. Ik zelf zou voor uwe rechters optreden als uw pleitbezorger
en voor uw hoofd, als het noodig mocht zijn, het mijne aanbieden.
Wat ik echter niet [229]in staat ben te verhinderen, is, dat men u in
den kerker zal brengen, tot uwe zaak beslist is—en lang kan die
snoode, meedoogelooze gevangenschap duren.”
„Laat men mij gevangen zetten,” hernam Anaxagoras. „Wat baat het
mij de voeten vrij te hebben, als mijn woord het niet meer is?”

46. „Dat zal voorbijgaan!” antwoordde Pericles. „Ook aan uw woord zal
de vrijheid weder gegeven worden, en eene prooi der knabbelende
muizen zal de wet worden, die de sluwe Erechtheüs-priester bij het
opgewonden volk heeft doorgedreven, toen ik verre van Athene was
en mijn woord niet ter beslissing in de schaal kon werpen. Buk voor
het oogenblik echter voor den drang der omstandigheden. Sta op en
bind de zolen onder uwe voeten. Verlaat onverwijld en heimelijk voor
een tijdlang Athene. Alle voorbereidselen voor uwe vlucht zijn
genomen. Beneden in de eenzame baai van Phaleron ligt een
vaartuig gereed om u te voeren waarheen gij wilt. Met mijn vriend
Cephalus heb ik alles voor u bezorgd en in orde gemaakt, en hij zelf
zal u vergezellen op uwe vlucht, totdat gij eene gewenschte
wijkplaats hebt bereikt. Zwaar valt het mij in den nacht tot de
legerstede van een zwakken grijsaard te komen en tot hem te
zeggen: „Maak u op en ga!” Doch ik moet het doen. In de diepe
duisternis van dezen nacht nog breng ik u zelf naar de baai van
Phaleron, waar Cephalus u wacht.”
„Ik heb geen gegronde reden om te gaan,” zeide Anaxagoras, „maar
nog minder om te blijven; want ik ben oud en alle wegen der wereld
voeren naar de laatste rust van den Hades. En wanneer de man in
Phaleron met het vaartuig mij wacht, waarom zou ik hem dan te
vergeefs laten wachten? Breng mij naar de Mysische kust, naar
Lampsacus. Daar wonen mij bevriende mannen. Daar mogen zij mij
begraven en het woord waarheid op mijn graf beitelen. De
kleinzonen der Atheners mogen het lezen, als zij Lampsacus
bezoeken, en zien, dat men aan het strand van den Hellespont, niet
[230]verre van het gebied der Barbaren, der waarheid en een
stervenden grijsaard, die haar predikte, een plaatsje heeft gegund.
Roep mijn ouden slaaf, Pericles, om mij de sandalen aan de voeten
te binden, en de weinige boekrollen tot een bundeltje samen te
voegen en mij naar de zee en verder, als hij wil, te vergezellen.”

47. De grijsaard stond met behulp van Pericles op van zijne legerstede,
liet zich door zijn slaaf de sandalen onder de voeten binden, wierp
de chiton om en in eenige oogenblikken was hij gereed voor de reis.
Toen gingen de beide mannen, met de slaaf achter zich, onder
bescherming van den donkeren nacht, door de Itonische poort en
langs den langen muur over den eenzamen weg naar de baai van
Phaleron.
Spoedig hadden zij de baai bereikt en vonden Cephalus op eene
door rotsen omsloten plaats, waar de zee zacht als in een droom
tegen het strand murmelde. Alleen met een handdruk begroetten de
mannen elkander.
Anaxagoras stond op ’t punt van Pericles afscheid te nemen en het
vaartuig te bestijgen. En terwijl zij elkander de hand reikten zag
Pericles met een blik van diepe deernis op den grijsaard neder, die in
het eenzame uur van den nacht uitgedreven werd naar den vreemde
over de onstuimige baren.
„Waarom beklaagt gij mij?” zeide de grijsaard. „Mij treft in de wereld
niets onvoorbereid. Ik heb in mijn langen levensloop, ’t een na ’t
ander, alles in mij gedood, wat vatbaar was voor lijden. Als vurig
jongeling leed ik veel, ik zag hoe verlokkend het leven was, maar
tevens hoe vluchtig en ijdel. Toen wierp ik langzamerhand alles van
mij en ik dompelde mij al dieper en dieper in de kalme wateren der
bespiegeling. Zóó ben ik oud geworden en mijn lichaam zwak, maar
de hechte zuil van den onverstoorbaren vrede staat onwankelbaar in
mijne ziel. Op de onzekere zee meent gij Atheners mij uit te drijven
en zelven op het veilige vaste land [231]achter te blijven. Inderdaad
echter ben ik het, die van het kalme strand u rond zie dobberen op
de woeste en opgestuwde baren des levens! U, mijn vriend, is een
ander lot dan mij ten deel gevallen. Gij hebt het schoone, het geluk,
het genot, den roem nagejaagd. Gij hebt u verbonden aan eene

48. schoone vrouw, die uwe zinnen heeft bevangen, eene vrouw, schoon
genoeg om u zalig te maken. Zalig prijs ik u daarom, maar zal ik u
ook gelukkig noemen? Zalig is de genietende, maar gelukkig alleen
hij, die niets verliezen kan en dien het leven niet kan teleurstellen,
omdat hij er niets van begeert.”
„Den stervelingen is het door ’t lot beschoren,” hernam Pericles,
„verschillende wegen te betreden. Ik heb veel nagejaagd, veel
bereikt, maar eerst het laatste oogenblik sluit de rekening af en
alleen de dood maakt de balans op van het leven. Ik heb mij
gehecht aan eene schoone vrouw, zooals gij zegt. Een nieuw bond
heb ik met haar gesloten, dat voert tot een schoon, vrij en edel
genot des levens. Wij vereenigden ons om iets nieuws te beproeven,
maar hoe de proef zal uitvallen is nog voor mij verborgen. Menige
stoornis heeft zich reeds doen gevoelen, somwijlen valt er een
bittere droppel in de vreugdekelk en eene zekere onrust bekruipt
niet zelden mijn gemoed. Heb ik misschien te veel op de schoonheid,
het leven en het geluk vertrouwd met hunne schitterende beloften?
Hoe het ook zijn moge, de teerling des levens is geworpen en mijn
lot zal ik mannelijk dragen!”—
Zóó stortten Pericles en Anaxagoras in den stillen nacht, onder ’t
klotsen der zee, bij ’t afscheid nemen, het diepste en innigste van
hun gemoed voor elkander uit.
Toen herdachten zij hunne vierentwintigjarige hartelijke vriendschap
en omarmden en kusten elkander.
Anaxagoras zag nog eenmaal naar de in schaduw gehulde stad en
sprak: [232]
„Vaarwel, gij stad van Pallas Athene! vaarwel, Attische grond, die mij
zoo lang gastvrijheid hebt verleend! Gij hebt mijne zaadkorrels eene
plaats gegund. Uit hetgeen sterfelijke handen zaaien, ontkiemt het

49. goede zoowel als het kwade; doch alleen het goede blijft
onsterfelijk. Kalm en met mijn besten zegen neem ik van u afscheid
en bestijg het ranke vaartuig; ik vertrouw mij als grijsaard aan
diezelfde golven weder, die mij als jong en krachtig man naar uw
strand hebben gevoerd!”—
Na deze woorden gesproken te hebben, beklom de wijze van
Clazomenae het vaartuig.
Nog eenmaal wuifde hij Pericles met de hand toe, toen klonken
riemslagen—zacht ruischten de golven—en het schip gleed stil en
snel over den grauwen waterspiegel naar de opene, in nevelen
gehulde zee.
Eenige zeevogels in de spleten der rotsen werden opgeschrikt uit
hun slaap, klepten even met hunne vlerken en sluimerden weder in.
Pericles stond op het eenzame strand en staarde het snel
wegvarende schip langen tijd na.
Toen ging hij in diepe gepeinzen verzonken terug naar de stad en
eene huivering voer hem door de leden bij de koelte van den
aanbrekenden morgen.
Op de Agora gekomen, zag hij dat er reeds, trots den vroegen
morgen, eene groote menigte volks zich om de zoogenaamde
koninklijke zuilengalerij verdrong.
De menigte staarde met verbazing op een geschrift, dat eene
afkondiging van den Archon inhield. ’t Was het afschrift eener akte
van beschuldiging.
Zij luidde als volgt:

50. „Aanklacht, onderteekend en ingediend, onder eede bekrachtigd
door Hermippus, de zoon van Lysides, tegen Aspasia, de dochter van
Axiochus uit Milete: Aspasia is schuldig aan de misdaad de Goden
des lands niet te erkennen, oneerbiedig gesproken te hebben over
de heilige gebruiken der Atheners, zich aan te sluiten bij de
meeningen en [233]stellingen der godloochenende wijsgeeren. Voorts
is zij schuldig aan de misdaad door gevaarlijke leeringen de jeugd te
verleiden en te bederven en zoowel jonge meisjes, die zij in haar
huis houdt als vrijgeboren vrouwen, die zij bij zich ontvangt, tot
ontucht en prijsgeving van zich zelven aan te zetten. Eisch: de
dood.”
Luid klonken deze woorden over de markt, toen Pericles juist
voorbijging, zonder opgemerkt te worden door het volk, dat naar de
koninklijke zuilengalerij gekeerd was. Hij verbleekte——
„Sapperloot!” riep iemand uit de menigte. „Dat valt in Pericles’
huwelijksgeluk als de bliksemstraal in een duivennest!”
„En Hermippus de aanklager!” riep een tweede. „Hermippus, de
blijspeldichter!”
„Dat was te verwachten,” hernam een derde. „Ik heb het immers zelf
uit den mond van Hermippus gehoord, nadat Pericles, door Aspasia
opgestookt, de comedie gekortwiekt had: „Heel goed!” zei hij, „als
men ons op het tooneel den mond snoert, zullen wij hem op de
Agora openen.”—
Zelden waren door eene aanklacht de gemoederen der Atheners in
zulk eene mate opgewekt geworden, zelden de strijd der partijen
zoo fel ontbrand, als door de aanklacht tegen Pericles’ gade, en met
niet minder ongeduld zag men den dag te gemoet, waarop de klacht
voor de Heliasten2 openlijk zou behandeld worden.

51. Op dienzelfden tijd kwam Phidias van Olympia naar Athene terug, en
Diopithes was niet weinig verbitterd, toen hij den gehaten man
telkens op de Acropolis heen en weder zag gaan, zich met Mnesicles
en Callicrates onderhouden en door zijn raad de werken der
Propylaeën krachtig bevorderen.
Op zekeren dag merkte Diopithes, achter de zuilen van het
Erechtheüm staande, Phidias op, in gezelschap van zijn geliefdsten
leerling Agoracritus. [234]De beide mannen wandelden in druk
gesprek een tijdlang tusschen het Parthenon en het Erechtheüm op
en neder, vervolgens kwamen zij aan een blok marmer, niet ver van
Diopithes, dien zij niet opmerkten, gelegen, en zetten zich daarop
neder om rustig hun gesprek te vervolgen. Het viel den Erechtheüs-
priester niet moeilijk hun geheele gesprek af te luisteren.
„Zonderlinge wegen,” zeide Agoracritus, „begint de beeldhouwkunst
der Atheners in te slaan; vreemde dingen vind ik, na menigen
zwerftocht Athene weder bezoekend, ten toon gesteld in de
werkplaatsen van mijn jongere kunstbroeders. Waar is de oude
verhevenheid en waardigheid gebleven? Hebt gij den slaaf, die de
ingewanden der offerdieren roostert, gezien, door Styppax bewerkt?
Wij besteedden onze beste krachten aan de beelden der Goden en
Heroën; en nu wordt met al de zorgvuldigheid der kunst een
ellendige slaaf afgebeeld, die, ingewanden roosterend, met bolle
wangen het vuur aanblaast. De jonge Strongylion beproeft zijne
kunst aan het ruwe werk om het Trojaansche paard in metaal te
gieten. Van Demetrius zag ik een oud man met een dikken buik en
een kalen schedel, opgezwollen aderen en een baard, waarvan
enkele vlokken als door den wind bewogen uit de massa fladderen.”
„De beeldhouwers zouden zoo iets niet maken,” hernam Phidias, „als
het den Atheners niet beviel. Wie zou kunnen loochenen, dat helaas!
verbastering in het hart en de aderen van het Atheensche volk

52. binnensluipt. Evenals in de beeldhouwkunst het leelijke zich naast
het schoone begint te plaatsen, zoo wordt immers ook op de Pnyx,
naast de donderende, Olympische welsprekendheid van den edelen
Pericles, het woest getier van een Cleon vernomen. En vroeger
hadden wij één Hipponicus en één Pyrilampes, thans hebben wij er
honderden.”
„Weelderigheid en genotzucht krijgen de overhand,” zeide
Agoracritus. „En wie heeft haar het eerst openlijk gepredikt, de
boodschap van weelderigheid [235]en genotzucht? Sedert de vriendin
van Pericles eens mijn, en ik durf schier zeggen, ook uw werk den
prijs ontzeide ten gunste van den overmoedigen Alcamenes, sedert
dien dag is de gramschap tegen de machtige vrouw niet uit mijne
ziel verdwenen. Toen zij boosaardig mijne Aphrodite tot eene
Nemesis verklaarde, vloog de gedachte door mijn hoofd: Ja, zij zal u
eene Nemesis worden, mijne Aphrodite. Gij zult haar ondervinden,
de macht der wrekende Godin! En inderdaad met langzamen, maar
zekeren tred nadert zij, de wraak!”—
„Billijk en rechtvaardig zullen de Goden richten!” hernam Phidias
ernstig. „En als zij de overmoedige dartelheid der Milesische
breidelen, zullen zij ook de geheime listen van dien Diopithes
straffen, tot wiens bondgenoot uwe wraakgierigheid u gemaakt
heeft. Wat wij ook in Pericles’ gade mogen berispen of wraken,
vergeet niet, dat zonder haar moedig en betooverend woord de
tinnen van ons Parthenon hier niet voltooid zouden prijken en dat wij
geen feller tegenstander bij dit werk gehad hebben, dan den sluwen
Erechtheüs-priester!”
„Gij werpt u alzoo op tot vriend en beschermer van de Milesische?”
vroeg Agoracritus.
„Dat niet!” hernam Phidias. „Ik houd evenmin van Aspasia als van
den Erechtheüs-priester, en ik ruim het veld voor beiden, daar ik

53. spoedig weder denk terug te keeren naar het mij lief geworden
Olympia. Ik heb ondervonden, dat de Eleërs dankbaarder zijn dan de
Atheners. Ik heb, dunkt mij, thans genoeg voor Athene gedaan. Het
overige mijner dagen wil ik aan het groote Hellas wijden. Ik laat
Athene over aan zijne Aspasia’s, zijne volksleiders, zijne brassers en
aan zijne sluwe, nietswaardige, wraakgierige Erechtheüs-priesters!”
„Gij had gelijk,” zei Agoracritus, „dat gij Athene den rug hebt
toegekeerd; de Atheners zouden misschien zelfs uwe kunst hebben
ontwijd en bedorven; naar hun laatsten smaak hadt gij wellicht
[236]Priapussen moeten beitelen, in plaats van Olympische Goden.”
„Of de wanstaltige gedaante van dien bedelaar, die op deze reine
hoogte zich koestert, als een uit de onderaardsche poelen ontsnapte
molik!” sprak Phidias en wees op den welbekenden, kreupelen Meno,
die juist tusschen de zuilen in de zon lag.
De bedelaar had de woorden van Phidias gehoord; hij grijnsde,
balde de vuist en wierp hem eene verwensching naar het hoofd.
Phidias stond met Agoracritus op, en eene schrede verder in de
richting van het Erechtheüm gaande, zag hij Diopithes achter de
zuilen staan.
„Kijk eens, hoe waakzaam de uilen van het Erechtheüm zijn!” zeide
Phidias.
Een donkere blik van diepen haat wierp de beschaamde luistervink
op den beeldhouwer.
„Scherpe snavels en scherpe klauwen hebben ze, de uilen van het
Erechtheüm!” riep hij. „Pas op, dat zij u niet onverwachts de oogen
uitkrabben!”

54. Zoo sprak Diopithes. De beeldhouwer echter herhaalde ook thans
weder het woord van Homerus:
„Pallas Athene gedoogt geen vrees in mij!”
„Welaan!” mompelde Diopithes voor zich heen, toen de beide
mannen zich reeds verwijderd hadden. „Bouw maar op de
bescherming van uwe Pallas, ik bouw op de macht der mijnen! Lang
genoeg voorbereid is hij, de beslissende kamp tusschen uw gouden
en ivoren maaksel en het echte, oude Godsbeeld daar binnen in de
heilige plaats van het Erechtheüm!”
Hij wilde zich juist verwijderen, toen de dolle Meno met zijne kruk,
nog altijd in zich zelven Phidias met smaadwoorden verwenschend,
tegen eene der gladde, schitterende zuilen sloeg, zoodat een splinter
er afvloog.
Diopithes dit ziende naderde Meno; de blikken van den woesten
bedelaar en van den Erechtheüs-priester ontmoetten elkander.
Zij kenden elkander. [237]
Meno was eens, zooals reeds verhaald is, met de overige slaven van
zijn heer, die aangeklaagd was, gefolterd geworden. Niet anders dan
met de pijnbank werden Helleensche voor het gerecht ondervraagd.
Zóó derhalve had Meno getuigenis afgelegd en op grond daarvan
was de Athener vrijgesproken. Doch de slaaf Meno had van dit
pijnlijk verhoor eene verminking der ledematen overgehouden. Hij
was kreupel geworden. Uit medelijden had zijn heer hem in vrijheid
gesteld en hem, bij zijn dood, eene aanzienlijke som vermaakt. De
half krankzinnige Meno echter wierp het ontvangen geld in het
Barathon3 en verkoos als bedelaar werkeloos onder de Atheners
rond te dolen. Hij leefde deels van de spijzen, die men op de graven
der dooden legde. Wanneer het ’s winters vroor, warmde hij zijne

55. jichtige leden bij de vuren der smidsen of aan de ovens der
openbare baden. Een lievelingsoord van hem was een afschuwelijke
plek in Milete, waar men de lichamen der ter dood gebrachten en de
stroppen en kleederen der zelfmoordenaars wierp. Hij verzamelde de
stroppen zorgvuldig en telde ze dagelijks. Een hond, die schurftig
geworden was en daarom door zijn meester weggejaagd, was naar
hem toegeloopen en sedert onafscheidelijk van hem. Meno was van
een kwaadaardig, sluw karakter en zijn hoogste genoegen scheen hij
er in te stellen, zoo hij twist en tweedracht kon zaaien of eenig
kwaad onder het volk te weeg brengen. Hij scheen door een
heimelijk gevoel van wraak bezield en in alles scheen zijn toeleg om
de slavernij op de vrije onderdrukkers te wreken. Opzettelijk deed de
verminkte bedelaar zich krankzinniger voor dan hij inderdaad was,
om ongestraft den Atheners de hardste waarheden naar het hoofd te
kunnen slingeren en in ’t algemeen alles te mogen doen, wat men
een mensch met gezonde zinnen niet zou toestaan. Hij was steeds
op de Agora of elders op openbare plaatsen te zien; [238]ook op de
Acropolis was hij tehuis geraakt, waar hij onder de schare van
werklieden rondliep. Want overal vond hij zich op zijne plaats waar
drukte van menschen was en waar hij zijne duivelsche rol kon
spelen.
Bovenal echter was ’t hem op de Acropolis bevallen, van het
oogenblik af, dat hij bemerkte hoe de Erechtheüs-priester Diopithes
en de bouwmeester Callicrates elkander met verbittering bestreden.
Hij scheen zich tot taak te hebben gesteld de tempeldienaars van
den Erechtheüs-priester en de werklieden van Callicrates tegen
elkander in ’t harnas te jagen. Hij liet zich ook gewillig als
tusschenpersoon of als spion gebruiken. Hij diende beide partijen,
en beiden haatte hij evenzeer, zooals hij allen haatte, die
vrijgeborenen en Atheners waren.