Corsican - The Gospels and the Acts of the Apostles.pdf

adrian1baldovino 15 views 100 slides Dec 20, 2024
Slide 1
Slide 1 of 100
Slide 1
1
Slide 2
2
Slide 3
3
Slide 4
4
Slide 5
5
Slide 6
6
Slide 7
7
Slide 8
8
Slide 9
9
Slide 10
10
Slide 11
11
Slide 12
12
Slide 13
13
Slide 14
14
Slide 15
15
Slide 16
16
Slide 17
17
Slide 18
18
Slide 19
19
Slide 20
20
Slide 21
21
Slide 22
22
Slide 23
23
Slide 24
24
Slide 25
25
Slide 26
26
Slide 27
27
Slide 28
28
Slide 29
29
Slide 30
30
Slide 31
31
Slide 32
32
Slide 33
33
Slide 34
34
Slide 35
35
Slide 36
36
Slide 37
37
Slide 38
38
Slide 39
39
Slide 40
40
Slide 41
41
Slide 42
42
Slide 43
43
Slide 44
44
Slide 45
45
Slide 46
46
Slide 47
47
Slide 48
48
Slide 49
49
Slide 50
50
Slide 51
51
Slide 52
52
Slide 53
53
Slide 54
54
Slide 55
55
Slide 56
56
Slide 57
57
Slide 58
58
Slide 59
59
Slide 60
60
Slide 61
61
Slide 62
62
Slide 63
63
Slide 64
64
Slide 65
65
Slide 66
66
Slide 67
67
Slide 68
68
Slide 69
69
Slide 70
70
Slide 71
71
Slide 72
72
Slide 73
73
Slide 74
74
Slide 75
75
Slide 76
76
Slide 77
77
Slide 78
78
Slide 79
79
Slide 80
80
Slide 81
81
Slide 82
82
Slide 83
83
Slide 84
84
Slide 85
85
Slide 86
86
Slide 87
87
Slide 88
88
Slide 89
89
Slide 90
90
Slide 91
91
Slide 92
92
Slide 93
93
Slide 94
94
Slide 95
95
Slide 96
96
Slide 97
97
Slide 98
98
Slide 99
99
Slide 100
100

About This Presentation

The Gospels and Acts are a collection of books in the Bible that tell the story of Jesus' life and the establishment of Christianity.


Slide Content

IVangelièl'Atti
dil'Apòstuli

PaginaDiCuntenutu
VangeludiMatteu 1
VangeludiMarcu 23
VangeludiLuca 37
VangeludiGhjuvanni 60
Attidil'Apòstuli 77

Matteu
CAPITOLU1
1UlibrudiagenerazionediGhjesùCristu,ufiglioludi
David,ufiglioludiAbraham.
2AbràhamunasceàIsaac;èIsaccunascìàGhjacobbu;è
GhjacobbugeneròGhjudaèisofratelli;
3ÈGhjudageneròPharesèZaradiThamar;èFares
generòEsrom;èEsromgeneròAram;
4ÈAramgeneròAminadab;èAminadabgeneròNaasson;
èNaassongeneròSalmon;
5ÈSalmongeneròBoozdaRachab;èBoozgeneròObed
diRuth;èObedgeneròIesse;
6ÈIessegeneròurèDavid;èDavideurègeneròà
SalomonedaellachìeraamogliadiUria;
7ÈSalomonegeneròRoboam;èRoboamgeneròAbia;è
AbiageneròAsa;
8ÈAsageneròGhjosafat;èGhjosafatgeneròJoram;è
JoramgeneròOzias;
9ÈOziasgeneròJoatham;èJoathamgeneròAcaz;èAcaz
generòEzechia;
10ÈEzechiageneròManasse;èManassegeneròAmon;è
AmongeneròGiosia;
11JosiasengendraàJeconiasetàsesfrères,versle
momentoùilsfurentdéportésàBabilonia.
12Èdopuch'ellisòstatipurtatiinBabilonia,Jeconias
engendraSalathiel;èSalathielgeneròZorobabel;
13ZorobabelnascìàAbiud;èAbiudgeneròEliakim;è
EliakimgeneròAzor;
14ÈAzorgeneròàSadoc;èSadocgeneròAchim;è
AchimgeneròEliud;
15EliudgeneròEleazar;èEleazargeneròMattanu;è
MatthanugeneròGhjacobbu;
16GhjacobbunascìàGhjiseppu,umaritudiMaria,da
qualeeranatuGhjesù,chjamatuCristu.
17AlloratutteegenerazionidaAbrahamàDavidsò
quattordicigenerazioni;èdaDavidfinuàutrasportuin
Babiloniasòquattordicigenerazioni;èdautrasportuin
BabiloniaàCristusòquattordicigenerazioni.
18AvàunàscitadiGhjesùCristuhèstatucusì:quandu
Maria,asomamma,erasposataàGhjiseppu,primach'elli
s'adunissinu,sitruvòincintadiuSpìrituSantu.
19AlloraGhjiseppu,usomaritu,chìeraunomughjustu,è
ùnvuliamiccafàdiellaunesempiupublicu,hàpensatuà
mettelainsegretu.
20Mamentrepensavaàquestecose,eccu,l'ànghjuludiu
Signoreliapparveinsonniu,dicendu:Ghjiseppu,figliolu
diDavide,ùntememiccadipigliààtèMaria,atomoglia,
perchèciòchìhècuncipituinellahèdiuSpìrituSantu.
21Èellaparturiràunfigliolu,ètùchjamàusonome
JESUSU:perchèellusalveràusopopuludaisopiccati.
22Avàtuttuciòchìhèstatufattu,perchìsicumpiaciòchì
eradettudiuSignoredauprufeta,dicendu:
23Eccu,unavergineseràincinta,èparturiràunfigliolu,è
uchjameranuEmmanuel,chìhèinterpretatu,Diucunnoi.
24AlloraGhjiseppu,risuscitatudausonnu,fececum'è
l'anghjuludiuSignoreliaviaurdinatu,èpigliòcùaso
moglia.
25Èùnacunniscia,finuàch'ellaaviaparturituuso
figlioluprimunatu;èuchjamòGhjesù.
CAPITOLU2
1QuanduGhjesùeranatuinBetlemmediGhjudeaài
tempidiErodeurè,eccu,sòghjuntimascidal'orienteà
Ghjerusalemme.
2Dicendu:InduvahèquelluchìhènatuRediiGhjudei?
perchèavemuvistuasostellainulivante,èghjuntià
aduràlu.
3QuanduurèErodeaviaintesuquestecose,eraturbatu,è
tuttaGhjerusalemmecunellu.
4Èdopuavèriunitututtiiprincipalisacerdotièiscribidi
upopulu,lidumandòinduveCristueranatu.
5Èlidissenu:InBetlemmediGhjudea,perchècusìhè
scrittudauprufeta:
6ÈtuBetlemme,inupaesediGhjuda,ùnsitemiccaupiù
chjucutràiprìncipidiGhjuda:perchèdatèesceun
guvernatore,chìguvernaràumopòpuluIsraele.
7AlloraErodu,dopuavèchjamatuinsegretuisavii,li
dumandavadiligentementeàchìoraeraapparsuastella.
8ImandòàBetlemme,èlidisse:Andateècercate
diligentementeuzitellu;èquandul'avetetrovu,tornatemi
aparolla,perch'epossuveneèaduràancuellu.
9Quanduanuintesuurè,sin'andò;èeccu,astella,ch'elli
vittiruinulivante,andòdavantiàelli,finuàch'ella
ghjunseèsifirmòsoprainduveerauzitellu.
10Quanduanuvistuastella,sirallegravanucùunagioia
assaigrande.
11Èquand'ellisòghjuntiincasa,vittiruuzitellucùMaria,
asomamma,ès'inchinanu,èl'aduranu;oru,èincensu,è
mirra.
12ÈavìanuavvistatudaDiuinunsonniuch'elliùn
vulteranumiccaàErode,sin'andòinusopaeseunaltru
modu.
13Èquand'ellis'eranupartiti,eccu,l'ànghjuludiuSignore
apparveàGhjiseppuinunsonniu,dicendu:«Levate,
pigliateuzitelluèasomamma,èfughjiteinEgittu,èsiate
quì,finuàch'evidicu.Erodecercaràuzitelluper
distrughjelu.
14Quand'ellusialzò,pigliòuzitelluèasomammadi
notte,èsin'andòinEgittu.
15Èeraquì,finuàamortediErode,perch'ellusicompie
ciòchìerastatudettudiuSignoredauprufeta,dicendu:
Foradil'Eggittuaghjuchjamatuumofigliolu.
16AlloraErode,videnduch'ellueraburlatudiisàvii,
s'infuriòassaièmandò,ètumbòtuttiizitellichìeranuin
Betlemmeèintutteesorigioni,daduiannièsottu,
seconduàutempuch'elluaviadiligentementedumandatuà
isapienti.
17Alloras'accompaiaciòchìeradettudauprufeta
Ghjeremia,chìdisse:
18InRama,sisentiaunavoce,lamentuèchianci,èun
grandedolu,Rachelechìpienghjeisofiglioli,èùnvulia
cunsulà,perchèùnsòmicca.
19MaquanduErodeeramortu,eccu,unanghjuludiu
SignoreapparsuinunsognuàGhjiseppuinEgittu.
20Dicendu:Alzate,èpigliateuzitelluèasomamma,è
andateinupaesed'Israele,perchèsòmortiquellichì
vulianuavitadiuzitellu.
21Sialzò,pigliòuzitelluèasomamma,èghjunseinu
paesed'Israele.
22Maquand'elluhàintesuchìArchelauregnavain
GhjudeainastanzadiusobabbuErode,hàavutuapaura
1

MATTIU
diandàind'èquì;però,avèavutul'avertitudiDiuinun
sonniu,sitrasferìinipartidiGalilea.
23Èghjunse,èhàabitatuinunacitàchjamataNazareth,
affinchìs'acompasseciòchìeradettudaiprufeti:Sarà
chjamatuNazarenu.
CAPITOLU3
1Inquellighjorni,GhjuvanniuBattistavinnipredicendu
inudesertudiGhjudea,
2Èdicendu:Pentitevi,perchèuregnudiicelihèvicinu.
3PerquestuhèquelluchìhèstatuparlatudauprufetaIsaia,
dicendu:Avocediquelluchìgridainudesertu:Preparate
astradadiuSignore,fateisocaminidritti.
4ÈulistessuGhjuvanniaviausovestitudicapellidi
cammellu,èunacinturadicoghjuàisolombi;èaso
carneeralocusteèmelisalvaticu.
5AlloraandavanuversuelluGhjerusalemme,ètuttaa
GhjudeaètuttaaregioneintornuàuGhjurdanu,
6ÈsòstatibattezzatidaelluinGhjurdanu,cunfessendui
sopiccati.
7Maquand'elluvidechìparechjiFariseièSadducei
venenuàusobattèsimu,lidisse:Ogenerazionidivipere,
qualevihàavvistatuperfughjedaarabbiachìvene?
8Fatedunquefruttiadattiàupentimentu:
9Èùnpensatemiccaàdìind'èvoistessu:Avemu
Abrahamàunostrubabbu;perchèvidicuchìDiuhè
capacidirisuscitaràfiglioliàAbràhamudistipetre.
10Èavàancul'asciahèappiccicataàaradicadil'arburi:
perquessa,ogniarburuchìùnportamiccafruttibonihè
tagliatuèghjittatuinufocu.
11Iuvibattezud'acquaperapenitenza;maquelluchì
venedopuàmèhèpiùputentechèmè,chìisoscarpiùnsò
miccadegnudipurtà:elluvibattezeràcùuSpìrituSantuè
cùufocu.
12Usofanhèinmanu,èpurteràbèusopavimentu,è
culleràusogranuinugranu;mabrusgiaràapagliacunun
focuinestinguibile.
13AlloraGhjesùghjunsedaGalileainGhjurdanuà
Ghjuvanni,peressebattezzatudaellu.
14MaGhjuvannilipruibì,dicendu:Aghjubisognuàesse
battezudatè,èviveneàmè?
15ÈGhjesùlirispose:Lasciach'ellasiaavà,perchècusì
citoccaàrializàognighjustizia.Alloraelluhàpatitu.
16ÈGhjesù,quand'ellufùbattizatu,sin'andòsubitufora
dil'acqua;èeccu,icelis'hèapertuàellu;
17Èeccuunavocedauceluchìdiceva:Questuhèumo
Figlioluamatu,inqualemisòassaipiacè.
CAPITOLU4
1AlloraGhjesùfùpurtatudauSpìrituinudesertuperesse
tentatudaudiavulu.
2Èdopuavèdigiunatuquarantaghjornièquarantanotti,
dopuebbefame.
3Èquanduutentatores'avvicinòàellu,disse:S'ètùsìu
FiglioludiDiu,urdinatechìstepetrediventenupane.
4Maellurispose:Hèscrittu:L'omuùncamparàmicca
soludipane,madiogniparollachìescedaaboccadiDiu.
5Alloraudiavuluuportainacitàsanta,èumettenantuà
upinnaculudiutempiu.
6Èlidisse:S'ètùsìuFiglioludiDiu,ghjittassi,perchèhè
scrittu:Iddudarààisoanghjuliincaricatuditè,èineso
manitipurteranu,perùncacciàutopede.contr'àunapetra.
7Ghjesùlidisse:Hèscrittudinovu:Ùntentatemiccau
Signore,utoDiu.
8Dinovu,udiavuluuportanantuàunamuntagnaassai
alta,èlimostratuttiiregnidiumonduèagloriadielli.
9Èlidisse:Tuttessecosetidaraghju,s'ètùcadessièmi
adurà.
10AlloraGhjesùlidisse:«Vadaquì,Satanassu,perchè
hèscrittu:AduràuSignore,utoDiu,èàellusoluserve.
11Alloraudiavulul'abbandunò,èeccu,l'anghjuli
ghjunsenuèliservivanu.
12QuanduGhjesùaviaintesuchìGhjuvannierastatu
ghjittatuinprigiò,sin'andòinGalilea;
13È,lasciòNazareth,ghjunseèsicampòinCapernaum,
chìhènantuàacostadiumare,àucunfinidiZabulonè
Neftali.
14Afinqu'ils'accomplissecequiavaitétéditparle
prophèteEsaïe,endisant:
15UpaesediZabulon,èupaesediNeftali,àastradadiu
mare,oltreuGhjurdanu,aGalileadiiGentili;
16Upopuluchìstavainabughjurahàvistuunagrande
luce;etàceuxquiétaientassisdanslarégionetl'ombrede
lamort,lalumières'éleva.
17DaquellutempuGhjesùhàcuminciatuàpridicà,èàdì:
Pentitevi:perchèuregnudiicelihèvicinu.
18ÈGhjesù,camminenduvicinuàumaridiGalilea,hà
vistuduifratelli,SimonuchjamatuPetru,èAndrewuso
fratellu,chìghjittavanuaretainumare,perchèeranu
piscadori.
19Èlidisse:Seguimi,èvifaràpiscadorid'omi.
20Èsubitulasciòesoreti,èuseguitanu.
21Èandendudaquì,videaltriduifratelli,Ghjacumu,
figlioludiZebedeu,èGhjuvanni,usofratellu,inunanave
cùZebedeu,usobabbu,chìrimpianuesoreti.èlichjamò.
22Èsubituabbandunonuanaveèusobabbu,èu
seguitanu.
23ÈGhjesùandavaintuttaaGalilea,insignenduineso
sinagoghe,èpredicaval'evangeludiuregnu,èguarìtuttee
malatieètutteemalatietràupopulu.
24Èasofamasin'andòintuttaaSiria;èlipurtonututtii
malatichìeranuchjappididiversemalatieèturmenti,è
quellichìeranupussedididimònii,èquellichìeranu
lunatici,èquellichìavianuparalisi.èliguarì.
25Èuseguivanuunagrandemultitudedighjentedaa
Galilea,èdaaDecapolis,èdaGhjerusalemme,èda
Ghjudeaèdal'aldilàdiuGhjurdanu.
CAPITOLU5
1È,videnduaghjente,cullànantuàamuntagna;
2Èapreaboccaèliinsignò,dicendu:
3Beatiipoveriinspiritu,perchèuregnudiicelihèdielli.
4Beatiquellichìpienghjenu,perchèsaranucunsulati.
5Beatiimansi:perchèerediteranuaterra.
6Beatiquellichìanuafameèasetedighjustizia,perchè
seranusaziati.
7Beatiimisericordiosi,perchèaveràmisericordia.
8Beatiipuridicore,perchèvedranuàDiu.
9Beatiipacificatori,perchèseranuchjamatifigliolidiDiu.
2

MATTIU
10Beatiquellichìsòperseguitatiperaghjustizia,perchèu
regnudiicelihèdielli.
11Beativoi,quandul'omiviinsulteranuèvi
perseguiteranu,èvidiceranuinfalsitàognimalecontruà
voi,permè.
12Rallegrateèrallegrateassai,perchègrandehèavostra
ricumpensainucelu,perchècusìperseguitavanuiprufeti
chìeranuprimadivoi.
13Voisìusalidiaterra;mas'èusalihàpersuusosapori,
cùqualeseràsalatu?daquìinpoiùnhèbonupernunda,
maperessecacciatufora,èperessecalpestatusottuàu
pededil'omi.
14Voisìalucediumondu.Unacitàchìsitrovanantuà
unamuntagnaùnpòessepiatta.
15Nèl'omiùnaccendenuunacandela,èamettesottuàun
machja,manantuàuncandelabro;èdàluceàtuttiquelli
chìsòincasa.
16Chìavostralucebrillacusìdavantiàl'omi,perch'elli
vedanuevostreopereboni,èglurificàuvostruBabbuchì
hèinucelu.
17Ùnpensatemiccachìsòvinutuperdistrughjealege,oi
prufeti:ùnsòmiccavinutuperdistrughje,maperrializà.
18Perchèinveruvidicu,finuàchìuceluèaterrapassanu,
unaiotaountituluùnpasseràmiccadaalege,finuàchì
tuttusiacumpletu.
19Quelludunquechìromperàunudistipiùminimi
cumandamenti,èl'insignerààl'omicusì,seràchjamatuu
piùchjucuinuregnudiiceli;
20Perchèvidicuchì,salvuchìavostraghjustiziaùn
superaaghjustiziadiiscribièdiiFarisei,ùnentreretein
nisuncasuinuregnudiiceli.
21Aveteintesudìch'ellueradettudaquellidiitempi
antichi:Ùntumberatemicca;èquelluchìuccideràseràin
periculudiughjudiziu:
22Mavidicuchìquelluchìhèinfuriacunusofratellu
senzacausaseràinpericuludiughjudiziu;,seràin
periculudiufocudil'infernu.
23Perquessa,s'ètùportautorigaluàl'altare,èvi
ricurdatechìutofratelluhàqualcosacontruàtè;
24Lasciatequìutorigaludavantiàl'altare,èandate;
primacunciliatecùutofratellu,èdopuveniteàoffreuto
rigalu.
25Accettateprestucùutoavversariu,mentretùsìin
stradacunellu;depeurqu'àaucunmomentl'adversairete
livreaujuge,etlejugetelivreàl'officier,etquetunesois
jetéenprison.
26Inverità,vidicu:ùnneesceretemiccadaquì,finuàchì
ùnavetemiccapagatul'ultimusoltu.
27Aveteintesudìchìl'anzianedicenu:Ùnfatemicca
adulteriu;
28Mavidicu,chìquelluchìguardaunadonnaperbramaa
so,hàdigiàfattuadulteriucunellainusocore.
29Ès'èutoochjudrittuvioffende,sguassatelu,è
caccialluforaditè:perchèvihèprufittuchìunudiivostri
membriperisca,èmiccachìutocorpusanusiaghjittatuin
l'infernu.
30Ès'èatomanudirittatioffende,taglila,èscacciàlafora
ditè:perchèvihèbenefiziuchìunudiivostrimembri
perisca,èmiccachìtuttuutocorpusiaghjittatuinl'infernu.
31Ilaétédit:Quiconquerépudierasafemme,qu'illui
donneunécritdedivorce.
32Mavidicu,chìquelluchìlasciaràasomoglia,salvuper
acausadifornicazione,afaceadulteriu;
33Dinovu,aveteintesudìch'elluhèstatudettudaquelli
diitempiantichi:Ùnvighjuràmicca,mafateàuSignore
itoghjuramentu.
34Maiovidicu:Ùnghjuratemicca;nèdaucelu;perchè
hèutronudiDiu:
35Nèperaterra;perchèhèusosgabello,nèda
Ghjerusalemme;perchèhèacitàdiugrandeRè.
36Ùnghjurànèperutocapu,perchèùnpudetemiccafà
uncapeddubiancuoneru.
37Machìavostracumunicazionesia:Iè,iè;No,no:
perchètuttuciòchìhèpiùdiquestivenedaumale.
38Aveteintesudìch'elluhèstatudettu:Ochjuperochju,
èdenteperdente.
39Mavidicu:Ùnresistitemiccaàumale;
40Ès'èqualcunutichjappààalege,ètitoglieuto
mantellu,ch'elluhàancuutomantellu.
41Èquelluchìvicustringherààmarchjàunchilometru,
andatecunelludui.
42Dààquelluchìtidumanda,èùnt’alluntanimiccada
quelluchìtivoleprestitu.
43Aveteintesuchìhèstatudettu:Amàutovicinu,èodià
utonemicu.
44Maiovidicu:Amateivostrinemici,benedicatequelli
chìvimaledicà,fatebèàquellichìviodianu,èpricateper
quellichìviusanudisprezzuèviperseguite.
45AffinchìsiatefigliolidiuvostruBabbuchìhèinucelu,
perchèellufaceusosolenantuàimalièàiboni,èface
piovinantuàighjustièinghjusti.
46Perchès'èvoamatequellichìviamate,chìricumpenza
avete?mancuipublicaniùnsòmiccalistessu?
47Ès'èvosalutatesoluivostrifratelli,chìfatedipiùchè
l'altri?mancuipublicaniùnfacenucusì?
48Siatedunqueperfetti,cum'èuvostruBabbuchìhèinu
celuhèperfettu.
CAPITOLU6
1Fateattenteàùnfàavostralimosinadavantiàl'omi,per
essevistudaelli,altrimentiùnavetemiccaricumpensada
uvostruBabbuchìhèinucelu.
2Perquessa,quandufaciatolimosina,ùnsonamiccaa
trombadavantiàtè,cum'èl'ipocritifacenuinesinagogheè
inicarrughji,peravèagloriadil'omi.Inveritàvidicu,
anuasoricumpensa.
3Maquandufacil'elemosina,ùnsàmiccaatomanu
mancaciòchìfaceatomanudiritta:
4Chìatolimosinapòesseinsicretu,èutoBabbuchìsi
vedeinsicretu,viricumpensaapertamente.
5Èquandupregherete,ùnsaretemiccacum'èl'ipocriti,
perchèlipiaceàpricàinpiediinesinagogheèinicantoni
diestrade,peressevistudal'omi.Inveritàvidicu,anua
soricumpensa.
6Matu,quand'ètùprigherai,entrainutocabinet,è
quanduaichjusuatoporta,pregaàutoBabbuchìhèin
sicretu;èutoBabbuchìvedeinusicretutipremia
apertamente.
7Maquandupregate,ùnadupratemiccavaneripetizioni,
cum'èipagani,perchèpensanuch'ellisaranuintesuperu
soparlàassai.
3

MATTIU
8Ùnsiatedunquecum'èelli,perchèuvostruBabbusapi
ciòchìavetebisognu,primadidumandà.
9Pregatedunquecusì:Babbunostruchìsiteinucelu,sia
santificatuutonome.
10Veniutoregnu.Atovulintàsiafattainterra,cum'èin
celu.
11Daccioghjeunostrupanediognighjornu.
12Èpardunateànoiinostridebiti,cum'ènoipardunemuà
inostridebitori.
13Èùnciportamiccainatentazione,maliberacidau
male:Perchèuvostruhèuregnu,èuputere,èagloria,per
sempre.Amen.
14Perchès'èvopardunateàl'omiisopeccati,uvostru
Babbucelestevipardunaràancuàvoi:
15Mas'èvoùnpardunatemiccaàl'omiisopeccati,nèu
vostruBabbuviparduneràivostripeccati.
16D'altronde,quandudigiunate,ùnsiatemicca,cum'è
l'ipocriti,d'unvisutriste,perchèsfiguranuasofaccia,per
vedeàl'omichìdigiunanu.Inveritàvidicu,anuaso
ricumpensa.
17Matu,quandudigiunate,ungeutocapu,èlavatea
faccia;
18Chìùnparemiccaàl'omididigiunu,maàutoBabbu
chìhèinsicretu;
19Ùnaccumulatemiccapervoitesorinantuàaterra,
induveafalenaèarugginecorrompenu,èinduveiladri
sfondanuèarrubbanu.
20Maaccumpagnatevitesoriinucelu,induvenètignola
nèrugginecorrompenu,èinduveiladriùnsfondanunè
arrubbanu:
21Perchèinduvehèuvostrutesoru,ciseràancuuvostru
core.
22Alucediucorpuhèl'ochju:s'èdunqueutoochjuhè
unicu,tuttuutocorpuseràpienudiluce.
23Mas'èutoochjuhèmale,tuttuutocorpusaràpienudi
bughjura.Sedunquealucechìhèintèhèbughjura,quantu
hègrandequellabughjura!
24Nimupòserveàduimaestri:oodieràl'unu,èamarà
l'altru;osinonus'afferrarààl'unu,èdisprezzeràl'altru.Ùn
pudetemiccaserveàDiuèMammon.
25Perquessa,vidicu:Ùnvipreoccupatemiccadiavostra
vita,diciòchìvimanghjà,odiciòchìvibeie;nèancuper
uvostrucorpu,ciòchìvimette.Ùnhèmiccaavitapiùchè
carne,èucorpuchèuvestitu?
26Eccul'acellidil'aria:perchèùnsiminanu,nècuglieranu,
nèraccoglieinigranaghji;mauvostruBabbucelesteli
nutre.Ùnsitemiccaassaimegliuchèelli?
27Qualedivoi,piglienduupensamentu,pòaghjunghjeun
cubituàasostatura?
28Èperchèpensateàivestiti?Cunsiderateiliridiu
campu,cumucrescenu;ùnsifaticanu,nèfilanu:
29EppuruvidicuchìancuSalomoneintuttaasogloriaùn
eramiccavestitucum'èunudiquesti.
30Perquessa,s'èDiuvestecusìl'erbadiucampu,chì
oghjehè,èdumanehèghjittatainufornu,ùnvivestirà
miccaassaipiù,odipocufede?
31Perquessa,ùnpensatemicca,dicendu:Chìavemuda
manghjà?o,chìberemu?o:Dichìseremuvestiti?
32(Perchè,dopuàtuttequestecose,iGentilicercanu:)
perchèuvostruBabbucelestesàchìavetebisognuditutte
questecose.
33MacercateprimauregnudiDiu,èasoghjustizia;è
tuttequestecosevisaranuaghjunte.
34Perquessa,ùnpensatemiccaàudumane:chìu
dumanehàdapensààecosedisèstessu.Bastaàughjornu
hèumale.
CAPITOLU7
1Ùnghjudicàmicca,perùnessemiccaghjudicati.
2Perchècunqualeghjudiziughjudicherete,sarete
ghjudicati;
3Èperchèvedeapagliachìhèinl'ochjudiutofratellu,
maùncunsideràmiccaufasciuchìhèinutoochju?
4Ocumuditeàutofratellu:Lasciamicacciàapagliadiu
toochju;èeccu,unfasciuhèinutoochju?
5Ipocrita,scacciprimaufasciudautoochju;ètanduvi
vedechjaramentepercacciàapagliadal'ochjudiuto
fratellu.
6Ùndatemiccaciòchìhèsantuàicani,nèghjittatee
vostreperledavantiàiporchi,perchèùnlicalpestanusottu
àisopedi,èsivultanuèvistrazianu.
7Dumandate,èvisaràdatu;cercate,ètruverete;batte,è
visaràapertu:
8Perquelluchìdumandariceve;èquelluchìcercatrova;
èàquelluchìbatteseràapertu.
9Oqualehèomudivoi,àquale,s'elluusofigliolu
dumandaupane,lidaràunapetra?
10Os'elludumandaunpesciu,lidaràunserpente?
11Sèvodunque,essendugattivu,sapetedàbonirigaliài
vostrifiglioli,quantupiùuvostruBabbuchìhèinucelu
daràcosebèàquellichìlidumandanu?
12Perquessa,tuttuciòchìvuletechìl'omifacianupervoi,
fatecusìancuperelli,perchèquestuhèalegeèiprufeti.
13Entrateperaportastretta,perchèlargahèaporta,è
largahèastradachìportaàadistruzzione,ècisòparechji
chìentranuperella.
14Perchèstrettahèaporta,èstrettahèastradachìportaà
avita,èpochisòchìatrovanu.
15Attentiàifalsiprufeti,chìvenenuàvoiinvestitidi
pecure,mainl'internusòlupirapaci.
16Licunnosceretedaisofrutti.L'omicoglieuvadispine,
ofichidicardi?
17Cusìogniarburubonuportabonifrutti;maunarbre
corruptuportafruttimaligni.
18Unarbulubonuùnpòmiccadàfruttimaligni,nèun
arbrecurruttipòdàfruttiboni.
19Ogniarburuchìùnportamiccafruttibonihèsbuchjatu
èghjittatuinufocu.
20Perquessa,daisofruttilicunnoscirete.
21Ùntuttiquellichìmidicenu:Signore,Signore,
entreranuinuregnudiiceli;maquelluchìfaceavulintà
diumoBabbuchìhèinucelu.
22Parechjemidiceranuinquellughjornu:Signore,
Signore,ùnavemumiccaprufetizatuinutonome?èinu
tonomeavetecacciatuidimònii?èinutonomehàfattu
parechjeoperemaravigliose?
23Ètandulidichjaraghjuchìùnvicunnisciutimai:
alluntanatedamè,voichìfatel'iniquità.
24Perquessa,quelluchìsenteemieparolle,èlimettein
pratica,l'aghjuparagunatuàunomusàviu,chìhàcustruitu
asocasanantuàunaroccia.
4

MATTIU
25Èapiovanascendeva,èl'inundazionighjunsenu,èi
ventisoffiavanu,èbattevanuquellacasa;èùnhècascatu:
perchèerafundatunantuàunaroccia.
26Èquelluchìsentesteparolledimè,èùnlimettemicca,
seràparagunatuàunomustupidu,chìhàcustruituaso
casanantuàarena.
27Èapiovanascendeva,èl'inundazionighjunsenu,èi
ventisbulicanu,èbattevanuquellacasa;ècascò:ègrande
fuacaduta.
28Èavvenechì,quanduGhjesùebbefinitustiditti,a
ghjenteerastupitadiasoduttrina:
29Perchèliinsignavacum'èquelluchìhàautorità,èmicca
cum'èiscribi.
CAPITOLU8
1Lorsqu'ildescenditdelamontagne,unegrandefoulele
suivit.
2È,eccu,ghjunseunlebbrosoèuadurò,dicendu:Signore,
s'ètùvoli,mipòpurificà.
3ÈGhjesùstenduamanu,utoccò,dicendu:Vogliu!siate
puri.Èsubituasolebbrahèstatapurificata.
4ÈGhjesùlidisse:Guardatiàùndìànimu;mavai,
mostraàuprete,èoffreurigaluchìMosèhàurdinatu,per
untistimunianzaperelli.
5ÈquanduGhjesùeraintrutuinCapernaüm,uncenturione
s'avvicinòàellu,usuppliendu:
6Èdicendu:Signore,umoservitoregiaceincasa,malatu
diparalisi,tormentatuassai.
7ÈGhjesùlidisse:Venraghjuèguarì.
8Ucenturionerisposeèdisse:Signore,ùnsòmiccadegnu
ch'ètùpassisottuàumotettu,madìsoluaparolla,èumo
servitoresaràguaritu.
9Perchèsòunomusottuautorità,chìaghjusuldatisottuà
mè;èàunaltru:Venite,èelluvene;èàumoservitore:
Fatequestu,èelluface.
10QuanduGhjesùhàintesu,simaravigliò,èdisseàquelli
chìseguitavanu:Inverità,vidicu,ùnaghjutrovuunafede
cusìgrande,nèinIsraele.
11Èvidicuchìparechjiveneranudaulivanteèdau
punente,èsimetteranuàpusàcunAbraham,èIsaacè
Ghjacobbu,inuregnudiiceli.
12Maifigliolidiuregnuseranucacciatiforaina
bughjuradil'esternu;
13Ghjesùdisseàucenturione:Vai;ècum'èvoavete
cridutu,cusìsiafattuàtè.Èusoservitoreeraguarituina
stessaora.
14ÈquanduGhjesùhèghjuntuincasadiPetru,hàvistua
mammadiasomogliapusataèmalatadifrebba.
15Èlitoccòamanu,èafrebbal'abbandunò;
16Quandueraghjuntaasera,lipurtonuparechjidimònii;
èscacciòispiriticùasoparolla,èguarìtuttiimalati.
17Perch'ellusicompieciòchìeradettudauprufetaIsaia,
chìdisse:ellustessuhàpigliatuenostreinfirmità,èhà
purtatuenostremalatie.
18Avà,quanduGhjesùhàvistuunagrandefollaintornuà
ellu,hàdatucumandamentudiandàinl'altraparte.
19Èghjunseuncertuscriba,èlidisse:Maestru,vi
seguitaraghjuinduvetùvai.
20Ghjesùlidisse:Ivolpianubuche,èl'acellidil'ariaanu
nidi;mauFiglioludil'omuùnhàinduvemetteusocapu.
21Èunaltrudiisodiscìpulilidisse:Signore,permette
ch'emiandassiprimaàintarràumobabbu.
22MaGhjesùlidisse:Seguimi;èlasciàimortiintarrài
somorti.
23Èquandueraintrutuinunanave,isodiscìpuliu
seguitanu.
24È,eccu,s'eraghjuntaunagrandetempestainumare,
chìanaveeracupertadil'onde,maelludorme.
25Èisodiscìpulis'avvicinòàellu,èusvegliavanu,
dicendu:Signore,salvaci:perimu.
26Èlidisse:Perchèavetepaura,odipocufede?Allora
s'arrizzò,rimproveròiventièumare;ècieraunagrande
calma.
27Mal'omis'eramaravigliati,dicendu:Chìomuhè
questu,chìancuiventièumareliubbidiscenu?
28Quand'ellufùghjuntudal'altrarivainupaesedii
Gergeseni,liscontranuduipussedididimònii,chìsortenu
daitombi,assaiferoci,perchìnimuùnpassassiperquella
strada.
29Èeccu,gridavanu,dicendu:Chìavemudafàcùtè,
Ghjesù,FiglioludiDiu?Seighjuntuquìàturmintàci
primadiutempu?
30Ècieraunbelluluntanudaelliunabandadiparechji
porchichìpascevanu.
31Alloraidimòniiupregavanu,dicendu:s'ètùci
scacciate,lasciatech'elluandemuind'èabandadiporchi.
32Èlidisse:Andate.Èquand'ellieranusurtiti,sin'andò
ind'abandadiiporchi;èeccu,tuttaabandadiporchis'era
sbuchjatainumare,èperìuinl'acqua.
33Èquellichìliguardianufughjenu,sin'andòinacità,è
anudettututtuciòchìeraaccadutuàidimònii.
34Èeccu,tuttaacitàghjunseàscuntrààGhjesù;è,
quand'ellil'anuvistu,upregavanuch'ellusin'andòforadii
socunfini.
CAPITOLU9
1Èintrìinunanave,passò,èghjunseinasocità.
2Èeccu,lipurtonuunomuparaliticu,chjinatunantuàun
lettu;èGhjesù,videnduasofede,disseàuparaliticu;
Figliolu,siadibonaanima;itopiccatitisiapardunatu.
3Èeccu,certidiiscribisidicianuind'èelli:Questuomu
blasfema.
4ÈGhjesù,sapenduisopinsamenti,disse:Perchèpensate
umaleinuvostrucore?
5Perciòchìhèpiùfaciule,dì:Itopiccatitisòpardunati;
odidì:Alzateèmarchjà?
6MapersapèchìuFiglioludil'omuhàuputerenantuàa
terraperpardunàipeccati,(ealloradisseàuparaliticu:)
Arghjite,pigliateutolettu,èvaiàatocasa.
7Sialzò,èsin'andòincasasoia.
8Maquanduamultitùdinel'hàvistu,simaravigliavanu,è
glurificavanuàDiu,chìaviadatuuntaliputereàl'omi.
9ÈquanduGhjesùpassavadaquì,hàvistuunomu
chjamatuMatteu,àpusààl'abitudine,èlidisse:Seguimi.
Èsialzò,èuseguita.
10Etilarrivaque,commeJésuss'assitàmangerdansla
maison,voici,beaucoupdepublicainsetdepécheurs
s'approchèrentets'assirentavecluietsesdisciples.
11ÈquanduiFariseil'anuvistu,dissenuàisodiscìpuli:
PerchèmanghjauvostruMaestrucùipublicanièi
piccatori?
5

MATTIU
12MaquanduGhjesùhàintesuquessa,lidisse:Quellichì
sòsaniùnanumiccabisognudiduttore,maquellichìsò
malati.
13Maandateèamparateciòchìsignificheghja:aghju
misericordia,èmiccasacrifiziu,perchèùnsòmiccavinutu
àchjamàighjusti,maipeccatoriàupentimentu.
14AlloraidiscìpulidiGhjuvannisiavvicinavanuàellu,
dicendu:PerchènoièiFariseidigiunamuspessu,maito
discìpuliùndigiunatemicca?
15ÈGhjesùlidisse:«Ifigliolidiacameradiusposu
ponupiantà,finuàchìusposuhècunelli?maveneranui
ghjorni,quanduusposuliseràpigliatu,èdopudigiunaranu.
16Nimuùnmetteunpezzuditelanovaàunavistitu
vechja,perchèquelluchìsimetteperriempiesipigliadau
vestitu,èastrapatahèpeghju.
17Nèl'omiùnmettenuvinunovuinvechjibuttigli:
altrimentiibuttiglisirompanu,èuvinuscorri,èibuttigli
periscenu;masimettenuuvinunovuinibuttiglinovi,èsi
cunservanututtidui.
18Mentreliparlavaquestecose,eccu,uncapughjunse,è
l'adurò,dicendu:Amofigliolahèmorta,maveniteà
metteatomanunantuàella,èellavivrà.
19ÈGhjesùs'arrizzò,èuseguitò,èancuisodiscìpuli.
20Èeccu,unadonnachìeramalatadisanguedadodici
anni,ghjunsedaretuàelluètoccòl'orludiusovistitu.
21Perch'elladisseind'èsè:S'ellupossutuccàusovistitu,
saraghjusanu.
22MaGhjesùsivultò,è,videndula,disse:Figlia,
cunsulatebè!atofedet'hàfattasana.Èadonnahèstata
sanadaquellaora.
23ÈquanduGhjesùintrìinacasadiucapimachja,è
videnduimenestrellièaghjentechìfaciaunrumore.
24Lidisse:Lasciateulocu,perchèaservaùnhèmicca
morta,madorme.Èliridianuàdisprezzu.
25Maquanduupopulufùpurtatufora,intrì,apigliòa
manu,èaservas'arrizzò.
26Èasofamasin'andòintuttuquellupaese.
27ÈquanduGhjesùsin'andòdaquì,duicechil'anu
seguitu,chiamenduèdicendu:FiglioludiDavid,abbi
pietàdinoi.
28Èquand'elluhèghjuntuincasa,icechighjunsenuà
ellu;èGhjesùlidisse:Criditech'epossufà?Lidissenu:
Iè,Signore.
29Alloralitoccòl'ochji,dicendu:Siccomeàavostrafede
visia.
30Èisoochjisòstatiaperti;èGhjesùliurdinò
strettamente,dicendu:Fatechìnimuasà.
31Maelli,quand'ellieranupartuti,sparghjenuasofamain
tuttuquellupaese.
32Essi,eccu,lipurtonuunmutupussedeundiavulu.
33Èquanduudiavulufùcacciatufora,umutuparlava,èa
ghjentesimaravigliava,dicendu:Ùnhèmaistatuvistu
cusìinIsraele.
34MaiFariseidicianu:Idduscacciaidimòniipermezudi
uprincipediidimònii.
35ÈGhjesùandavapertutteecitàèpaesi,insignenduine
sosinagoghe,èpredicavauVangeludiuregnu,èguarì
ognimalatieèognimalatietràupopulu.
36Maquand'elluvidiaaghjente,sifecepietàperelli,
perchèch'ellesvenenu,èsisòspargugliati,cum'èpecure
chìùnanumiccapastore.
37Alloradisseàisodiscìpuli:Aracoltahèveramente
assai,maitravagliadorisòpochi;
38PregatedunqueuSignorediaracolta,ch'ellumandài
travagliadoriinasoracolta.
CAPITOLU10
1Èdopuch'elluaviachjamatuisododicidiscìpuli,lidete
uputerecontr'àispiritiimpuri,percacciàifora,èperguarì
ognimaneradimalatieèognimaneradimalatie.
2Avàsòquestiinomidiidodiciapòstuli;Uprimu,
Simone,chìsichjamaPetru,èAndreausofratellu;
GhjacumuufiglioludiZebedeu,èGhjuvanniusofratellu;
3FilippuèBartolomeu;TumasgiuèMatteuupublicanu;
Ghjacumu,figliolud'Alfeu,èLebbeu,chìsichjamava
Thaddaeus;
4SimoneuCananéen,etJudasIscariote,quil'aaussilivré.
5Issidodici,Ghjesùlimandò,èliurdinò,dicendu:Ùn
andatemiccainastradadiipagani,èùnentreinognicità
diiSamaritani.
6Maandatepiuttostuàepecurepersediacasad'Israele.
7Èmentreandate,predicate,dicendu:Uregnudiicelihè
vicinu.
8Guariteimalati,purificateilebbrosi,risuscitateimorti,
scacciateidimònii:avetericevutugratuitamente,dà
gratuitamente.
9Ùnfurnitenèoru,nèargentu,nèbronzuinevostreborse,
10Nèsaccuperuvostruviaghju,nèduimantelli,nèscarpi,
nèancubastoni:perchèl'operatorehèdegnudiasocarne.
11Èinognicitàocitàch'èvoentrerete,dumandatequale
hèdegnuinquestu;èrestatequìfinuàchìandatedaquì.
12Èquand'ètùentreinunacasa,salutalu.
13Ès'èacasahèdegna,ch'ellasiaavostrapace,mas'ellu
ùnhèmiccadegna,chìavostrapacetorniàtè.
14Èquelluchìùnviriceve,nèsenteevostreparolle,
quandupartetedaquellacasaocità,scuzzulateapolvaradi
ivostripedi.
15Inverità,vidicu,seràpiùtollerabileperaterradi
SodomaèdiGomorrainughjornudiughjudiziu,chèper
quellacità.
16Eccu,vimanducum'èpecureàmezuàilupi:siate
dunquesaviicum'èserpenti,èinnocucum'èculombi.
17Maattentiàl'omi:perchèvidaranuàicuncilii,èvi
flagelleranuinesosinagoghe;
18Èsaretepurtatidavantiàiguvernatorièàirèpermè,
peruntistimunianzacontruàellièàipagani.
19Maquand'ellividaranu,ùnpensatemiccadicumuodi
ciòchìviparlerà,perchèvisaràdatuinquellastessaora
ciòchìavetedaparlà.
20Perchèùnsitemiccavoichìparlate,mauSpìritudiu
vostruBabbuchìparlainvoi.
21Èufratelludaràufratelluàamorte,èubabbuuzitellu;
22Èsareteodiatidatuttil'omiperumonome,maquellu
chìpersisteràfinuàafineseràsalvatu.
23Maquanduviperseguiteranuinstacità,fughjitein
un'altra:perchèinverità,vidicu:Ùnavetemiccapassatu
nantuàecitàd'Israele,finuàchìuFiglioludil'omusia
ghjuntu.
24Udiscìpuluùnhèpiùdiusomaestru,nèuservitorepiù
diusosignore.
6

MATTIU
25Bastaàudiscìpuluch'ellusiacum'èusomaestru,èu
servitorecum'èusosignore.S'ellianuchjamatuupadrone
diacasaBeelzebub,quantupiùlichjamaranudiasocasa?
26Ùnàbbiatedunquemiccaapauradielli:perchèùnci
hènundadicupertuchìùnsiamiccarevelatu;è
ammucciatu,chìùnseràmiccacunnisciutu.
27Ciòchìvidicuinabughjura,chìditeinaluce;
28Èùntememiccaquellichìuccidenuucorpu,maùnsò
miccacapaciditumbàl'anima;mapiuttostutemequellu
chìpòdistrughjel'animaèucorpuinl'infernu.
29Ùnsòmiccavendutiduipasseriperunsolcu?èunudi
elliùncascàinterrasenzauvostruBabbu.
30Maicapellidiutocapusòtuttinumerati.
31Ùnàbbiatedunquepaura,valepiùchèparechjipasseri.
32Qualunquedunquemicunfesseràdavantiàl'omi,
l'aghjucunfessuancudavantiàumoBabbuchìhèinu
celu.
33Maàquelluchìminegheràdavantiàl'omi,u
rinnegaraghjuancudavantiàumoBabbuchìhèinucelu.
34Ùnpensatemiccachìsòvinutupermandàapacenantu
àaterra:ùnsòmiccavinutupermandàapace,mauna
spada.
35Perchèsòvinutuàmetteunomuindisprezzucontr'àu
babbu,èafigliolacontr'àasomamma,èanuoracontr'àa
somamma.
36Èinemicidil'omuseranuquellidiasocasa.
37Quelluchìamaubabbuoamammapiùchèmè,ùnhè
miccadegnudimè;
38Èquelluchìùnpigliamiccaasocroce,èmiseguita,ùn
hèmiccadegnudimè.
39Quelluchìtruveràasovita,aperderà:èquelluchì
perdeasovitapermè,atruverà.
40Quelluchìviricevemiriceve,èquelluchìmiriceve
ricevequelluchìmihàmandatu.
41Quelluchìriceveunprufetainnomediunprufeta,
riceveràaricumpensadiuprufeta;èquelluchìriceveun
omughjustuinnomediunomughjusturiceveràa
ricumpensadiunomughjustu.
42Èquelluchìdààbeieàunudistichjuchiunatazza
d'acquafrescasoluinnomediundiscìpulu,inveritàvi
dicu,ùnperderàmiccaasoricumpensa.
CAPITOLU11
1Èavvenechì,quanduGhjesùebbefinitudiurdinààiso
dodicidiscìpuli,sin'andòperinsignàèpridicàinesocità.
2QuanduGhjuvanniaviaintesuinaprigiòl'operedi
Cristu,mandòduidiisodiscìpuli,
3Èlidisse:Sìtùquelluchìdevevene,oaspettemuun
altru?
4Ghjesùlirisposeèlidisse:Andateèfàvedeà
Ghjuvanniciòchìvoisenteèvede.
5Icechiricevenuavista,èizoppicaminanu,ilebbrosisò
purificati,èisordisentenu,imortisòrisuscitati,èipoveri
lianupredicatuuVangelu.
6Èbenedettuquelluchìùnsiamiccaoffesuinmè.
7È,mentrech'ellipartevanu,Ghjesùhàcuminciatuàdìàa
ghjentediGhjuvanni:Chìsiteandatiàvedeinudesertu?
Unacannascuzzulatadauventu?
8Machìsiteandatiàvede?Unomuvestitudivestiti
morbidi?eccu,quellichìportanuvestitimollisòincasedi
irè.
9Machìsiteandatiàvede?Unprufeta?iè,vidicu,èpiù
càunprufeta.
10Perquestuhèquelludiqualehèscrittu:Eccu,manduu
momessaggerudavantiàatofaccia,chìprepararàato
stradadavantiàtè.
11Inverità,avidicu:àmezuàquellichìsònatidadonne
ùnhèmiccarisuscitatupiùgrandechèGhjuvanniBattista;
maquelluchìhèpiùchjucuinuregnudiicelihèpiù
grandechèellu.
12ÈdaitempidiGhjuvanniBattistafinuàavà,uregnudi
icelisoffrediviulenza,èiviulentiupiglianuperforza.
13Perchètuttiiprufetièalegeprufetizzavanufinuà
Ghjuvanni.
14Ès'èvovuletericeve,questuhèElia,chìaviadavene.
15Quelluchìhàl'arechjepersente,ch'ellusente.
16Maàqualeaghjuparagunàstagenerazione?Hècum'èi
zitelliàpusàinimercati,èchjamanuàisocumpagni,
17Èdicendu:Viavemupipatu,èùnavetemiccaballatu;
avemupiantuàvoi,èùnavetemiccalamentatu.
18PerchèGhjuvannihèghjuntu,nèmanghjendunèbeie,è
dicenu:Hàundiavulu.
19UFiglioludil'omuhèghjuntuàmanghjàèàbeie,è
dicenu:Eccuunomughiottone,èunbevitoredivinu,
amicudiipublicanièdiipiccatori.Maasaviezzahè
ghjustificatadiisofiglioli.
20Alloracuminciòàrimproveràecitàinduveamaiòparte
diesoopereputentisòstatefatte,perchèùnsisòmicca
pentiti.
21Guaiàtè,Corazin!Guaiàtè,Betsaida!perchèse
l'opereputenti,chìsòstatefatteintè,eranustatefattein
TiruèSidone,sisarianupentitiassaifàinsacchiècendri.
22MavidicuchìseràpiùtollerabileperTiruèSidoneàu
ghjornudiughjudiziu,chèpervoi.
23Ètù,Capernaumu,chìsìelevatusin’àucelu,seràfalatu
àl’infernu;perchès’èl’opereputentich’ellisòstatefatte
intè,avianustatufattuinSodoma,ch’ellisòstatifinuà
oghje.
24MavidicuchìseràpiùtollerabileperaterradiSodoma
inughjornudiughjudiziu,chèpertè.
25ÀquellutempuGhjesùrisposeèdisse:Tiringraziu,o
Babbu,Signorediuceluèdiaterra,perchèl'aipiattusti
coseàisàviièàiprudenti,èl'aipalesuàizitelli.
26Ancucusì,oBabbu:perchècusìparevabèàivostri
occhi.
27TutteecosemisòstaterimessedaumoBabbu;nè
cunnosciànimuuBabbu,salvuuFigliolu,èquelluà
quelluchìuFiglioluurevelà.
28Veniteàmè,voituttichìtravagliateèpisanti,èvi
daraghjuriposu.
29Pigliateumoghjugunantuàtè,èamparàdamè;
perchèsòmansuèumiledicore:ètruvereteriposuàe
vostreanime.
30Perchèumojuguhèfaciule,èumofardeluhèligeru.
CAPITOLU12
1Àquellutempu,Ghjesùandòusabbatuperugranu;èi
sodiscìpulieranuaffamati,ècuminciaruàcoglieespighe
èàmanghjà.
2MaquanduiFariseil'anuvistu,lidissenu:Eccu,ito
discìpulifacenuciòchìùnhèmiccapermessudifàinu
sabbatu.
7

MATTIU
3Malidisse:ÙnavetemiccalettuciòchìDavidhàfattu,
quanduelluaviafami,èquellichìeranucunellu?
4CumuhèintrutuinacasadiDiu,èhàmanghjatuipani
dil'offerta,chìùnlieramiccapermessudimanghjà,nèà
quellichìeranucunellu,masoluàipreti?
5Oùnavetemiccalettuinalege,cumuchìinighjornidi
sàbbatuipretiinutempiuprofananuusàbatu,èùnsò
senzaculpa?
6Mavidicuchìinstulocuhèunupiùgrandechèutempiu.
7Mas'èvoavetesappiutuciòchìsignificaquestu,aghju
misericordia,èmiccasacrifiziu,ùnavetemiccacundannatu
l'innocenti.
8PerchèuFiglioludil'omuhèuSignoreancudiusàbatu.
9Èch'ellusin'andòdilà,andòinasosinagoga.
10Èeccu,cieraunomuchìaviaamanusecca.Èli
dumandò,dicendu:Hèpermessudiguarìighjornidi
sàbbatu?ch'ellil'accusanu.
11Èlidisse:Qualesaràomutràdivoi,chìaveràuna
pecura,ès'ellucascainunafossausàbatu,ùnl'afferrà
miccaèl'allevarà?
12Quantuhèdunqueunomumegliuchèunapecura?Per
quessa,hèlicitedifàbèinighjornidisàbbatu.
13Alloradisseàl'omu:Stendiatomanu.Èustende;èhè
statarestauratasana,cum'èl'altru.
14AlloraiFariseisin'andò,èsicuncilianucontruàellu,
cumusipuderanudistrughjelu.
15MaGhjesù,chìl'asappiutu,siritiròdaquì;
16Èliurdinòch'elliùnlifacianumiccacunnosce:
17Afinqu'ils'accomplissecequiavaitétéditparle
prophèteEsaïe,endisant:
18Eccuumoservitorechìaghjusceltu;umoamatu,in
qualeamoànimahèassaipiacevule:metteraghjuumo
spiritunantuàellu,èhàdavedeghjudiziuàiGentili.
19Ùnliterà,nèchiancirà;nènimuùnsenteràasovocein
icarrughji.
20Ùnromperàmiccauncanestruttu,èùnspegneràmicca
ulinofumante,finuàch'elluhàmandatuughjudiziuàa
vittoria.
21ÈinusonomesicunfidaranuiGentili.
22Alloralifùpurtatuundiavulu,cecuèmutu;èuguarì,
dimanerachìucecuèumutuparlavaèvede.
23Ètuttuupopulueramaravigliatu,èdisse:Ùnhèquestu
ufiglioludiDavid?
24MaquanduiFariseil'anuintesu,dicenu:"Stuomuùn
cacciamiccaidimònii,madaBelzebùuprincipedii
dimònii".
25ÈGhjesùhàsappiutuisopinsamenti,èlidisse:Ogni
regnudivisucontruàellustessuhèpurtatuàadesolazione;
èognicitàocasadivisacontr'àsèùnresisteràmicca:
26Ès'èSatanassucacciàSatanassu,hèdivisucontruàellu
stessu;comusaràdunqueusoregnu?
27Ès'èeiu,perBelzebù,scacciauidimònii,perqualei
vostrifigliolilicaccianu?dunqueseranuivostrighjudici.
28Mas'eaghjucacciatuidimòniiperuSpìritudiDiu,
allorauregnudiDiuhèghjuntuàvoi.
29Osinnò,cumusipòentreinacasadiunomuforte,è
sguassateisobeni,s'elluùnlieghjaprimauforte?ètandu
sguasseràasocasa.
30Quelluchìùnhècunmèhècontruàmè;èquelluchì
ùnriuniscemiccacunmè,sparghjefora.
31Perquessa,vidicu:Ognimaneradipeccatuèdi
blasfemiaseràpardunataàl'omi;
32ÈàquelluchìdiràunaparollacontruàuFiglioludi
l'omu,liseràpardunatu;
33Ofatel'arburubonu,èusofruttubonu;oaltrimenti
fatel'arburucurrutti,èusofruttucorruptu:perchèl'arbre
hècunnisciutudausofruttu.
34Ogenerazionedivipere,cumupudeteparlàbè,essendu
umale?perchèdal'abbundanzadiucoreparlaabocca.
35L'omubonudaubonutesorudiucoreportacoseboni;
36Mavidicuchìogniparollaociosachìl'omidiceranu,ne
renderanucontuinughjornudiughjudiziu.
37Perchèdaetoparollesareteghjustificatu,èdaeto
parollesaretecundannatu.
38AlloracertidiiscribièdiiFariseirisposenu:Maestru,
vulemuvedeunsegnudatè.
39Maellurisposeèlidisse:Unagenerazionemalignaè
adulteracercaunsegnu;èùncisaràdatuunsignu,mau
segnudiuprufetaJonas:
40Perchècum'èGhjonaeratrèghjorniètrènottiinu
ventrediabalena;cusìuFiglioludil'omuseràtrèghjorni
ètrènottiinucorediaterra.
41L'omidiNiniverisusciteranuinughjudiziucùsta
generazione,èacundannaranu,perchèsisòpentitiàa
predicazionediGhjona;è,eccu,unpiùgrandechèJonas
hèquì.
42Areginadiusudurisusciteràinughjudiziucùsta
generazione,èacundannarà:perchèhèvinutada
l'estremitàdiaterrapersenteasaviezzadiSalomone;è,
eccu,hèquìunpiùgrandediSalomone.
43Quanduuspirituimpuruhèsurtitudaunomu,cammina
perilochiasciutti,cerchenduriposu,èùnnetrova.
44Tandudisse:Vultaraghjuinamocasadainduvesò
surtu;èquand'elluhèghjuntu,utrovaviotu,spazzatuè
guarnitu.
45Alloraelluvà,èpigliacunellusettealtrispiritipiù
gattivichèellu,èentranuind’èellu,èsiabitanu,èl’ultimu
statudiquelluomuhèpeghjuchèuprimu.Ancucusìserà
ancuàstagenerazionegattiva.
46Mentreparlavaancuàaghjente,eccu,asomammaèi
sofratellistavanufora,vulenduparlàcunellu.
47Alloraunulidisse:Eccu,atomammaèitofratelli
stanufora,chìvulianuparlàcuntè.
48Maellurisposeèdisseàquelluchìlihàdettu:Qualehè
amomamma?èqualesòimofratelli?
49Estendiamanuversuisodiscìpuli,èdisse:Eccuamo
mammaèimofratelli!
50PerquelluchìhàdafàavulintàdiumoBabbuchìhèin
ucelu,questuhèumofratelluèasurellaèamamma.
CAPITOLU13
1UlistessughjornuGhjesùescedaacasa,èsipusòvicinu
àumare.
2Èunagrandemultitùdines'adunavaversuellu,cusì
ch'ellusin'andòinunanave,èsipusò;ètuttaa
multitùdinestavanantuàariva.
3Èliparlòassaicoseinparabole,dicendu:Eccu,un
suminatoresurtòàsuminà;
4Èquand'elluhàsuminatu,qualchìsumentecascòàulatu
diastrada,èl'acellisòghjuntièimanghjanu.
5Qualchidunucadununantuàilochidipetre,induveùn
avianumiccaassaiterra,èsubituspuntavanu,perchèùn
avianumiccaprufunditàditerra.
8

MATTIU
6Èquanduusoles'eraalzatu,eranubruciati;èperchèùn
avianumiccaradiche,siseccavanu.
7Qualchidunucascòtràespine;elespinespuntaronoeli
strozzarono:
8Maunaltrucascòinterrabona,èhàpurtatufrutti,un
centucentu,unsessantavolte,unaltrutrentavolte.
9Qualehàl'arechjepersente,ch'ellusente.
10Èidiscìpulighjunsenu,èlidissenu:Perchèliparliin
parabole?
11Risposeèlidisse:Perchèvihèdatudicunnoscei
misteridiuregnudiiceli,maàelliùnhèmiccadatu.
12Caràquiconquea,illuiseradonné,etilauraplus
d'abondance;maisàceluiquin'apas,mêmecequ'il
possède
13Perquessa,liparluinparabole:perchèchìvedenuùn
vedenu;èàsenteùnsentenu,nècapiscenu.
14Èinellisicompieaprufeziad'Isaia,chìdice:«Àsente,
senterete,èùncapiretemicca;èvidenduvivedete,èùnvi
scurdatemicca:
15Perchèucoredistupopuluhèingrossu,èisoarechjesò
sbulicatiàsente,èisoochjisòchjusi;perùnvedemicca
inognimumentucùisoochji,èsentenucùl'arechje,è
capiscenucùusocore,èdevenuessecunvertiti,èi
guariscenu.
16Mabeatisòitoochji,perchèvedenu,èitoarechje,
perchèsentenu.
17Peraverità,vidicuchìparechjiprufetièomighjusti
anuvulsutuvedeciòchìvoivede,èùnl'anumiccavistu;è
àsenteecosechìaveteintesu,èùnl'avetemiccaintesu.
18Ascoltatedunqueaparàboladiusuminatore.
19Quanduqualchissiasenteaparolladiuregnu,èùna
capiscemicca,alloraveneugattivu,èpigliaciòchìera
suminatuinusocore.Questuhèquelluchìhàricevutua
sumenteinulatudiastrada.
20Maquelluchìhàricivutuasumenteinilochipetri,hè
quelluchìsenteaparolla,èsubitucungioiaariceve;
21Maùnhàmiccaaradicainsèstessu,maduraperun
tempu,perchèquanduatribulazioneoapersecuzione
nasceperviadiaparolla,àpocuàpocuhèoffesu.
22Ancuquelluchìhàricevutuasumentetràespinehè
quelluchìsenteaparolla;èacuradistumondu,è
l'ingannimentudiericchezze,affucanuaparolla,èdiventa
senzafruttu.
23Maquelluchìhàricevutuasumenteinabonaterra,hè
quelluchìsenteaparollaèacapisce;chìportaancufruttu,
èportaàucentucentu,àsessanta,àtrenta.
24Lidisseunaaltraparàbula,dicendu:Uregnudiiceli
s'assumigliaàunomuchìhàsuminatuabonasumenteinu
socampu.
25Mamentrel'omidormenu,usonemicughjunse,suminò
zizzanaàmezuàugranu,èsin'andò.
26Maquandualamaeraspuntataèhàpurtatufruttu,tandu
apparsuancuazizzana.
27Alloraiservitoridiupadronedicasaghjunsenuèli
dissenu:Signore,ùnavetemiccasuminatubonasumente
inutocampu?dainduvehèdunqueazizzana?
28Lidisse:Unnemicuhàfattuquestu.Iservitorili
dissenu:Vuletedunquechìandemuàcullà?
29Maelludisse:Innò;perchè,mentreraccogliea
zizzania,ùnsradichiancuugranucunella.
30Lasciatecrescetraminduiinsemefinuàacugliera;èà
utempudiacuglieradicuàisegatori:Cogliateprimaa
zizzana,èligateinfasciperbrusgià:maraccoglieugranu
inumograna.
31Lidisseunaaltraparàbula:Uregnudiiceli
s'assumigliaàungranudimustardachìunomupigliòè
siminavainusocampu.
32Chìhèveramenteupiùchjucudituttiisumenti;ma
quanduhècultivatu,hèupiùgrandetràl'erbe,èdiventaun
arbre,cusìchìl'acellidil'ariavenenuèsiallughjanuiniso
rami.
33Lidisseun'altraparabola;Uregnudiicelihèsimileàu
levitu,chìunadonnapigliò,èpiattaintrèmisuredifarina,
finuàchìtuttueralievitu.
34TuttequestecoseGhjesùdisseàaghjenteinparabole;
èsenzaparabolaùnliparlavamicca:
35Perch'ellusicompieciòchìeradettudauprufeta,
dicendu:Apriaboccainparabole;Diceraghjuecosechì
sòstatetenutesicretedaafundazionediumondu.
36AlloraGhjesùmandòaghjente,èandòincasa;èiso
discìpulis'avvicinòàellu,dicendu:Dichjarateciaparàbola
diazizzanadiucampu.
37Risposeèlidisse:Quelluchìsuminaabonasumente
hèuFiglioludil'omu;
38Ucampuhèumondu;abonasumentesòifigliolidiu
regnu;maazizzanasòifigliolidiugattivu;
39Unimicuchìl'hàsuminatuhèudiavulu;acuglierahèa
finediumondu;èisegatorisòl'anghjuli.
40Cum'èdunqueazizzanahècugliataèbrusgiatainu
focu;cusìseràinafinedistumondu.
41UFiglioludil'omumandaràisoanghjuli,ècullàdau
soregnututteecosechìoffendeèquellichìfacenu
iniquità;
42Èighjittassiinunfornudifocu:cisaràulamentuèu
strincudidenti.
43Alloraighjustibrillaranucum'èusoleinuregnudiuso
Babbu.Quelluchìhàl'arechjepersente,ch'ellusente.
44Dinovu,uregnudiicelihècum'èuntesoru
ammucciatuinuncampu;quelluchìquanduunomuhà
trovu,sipiatta,èpergioiavàèvendetuttuciòchìhà,è
cumpràquellucampu.
45Dinovu,uregnudiicelis'assumigliaàunomu
mercante,chìcercaperlebelle:
46Quale,dopuavètrovuunaperladigrandeprezzu,si
n'andòèvindetuttuciòch'elluavia,èl'accattu.
47Dinovu,uregnudiicelis'assumigliaàunaretachìhè
stataghjittatainumare,èriunitadiognitipu.
48Chì,quand'elluerapienu,trascinòàariva,èsipusò,è
riunìiboniinvasi,macaccianuigattivi.
49Cusìserààafinediumondu:l'anghjuliesceranu,è
separaranuigattividatràighjusti.
50Èlighjittassiinufornudiufocu:cisaràulamentuèu
strincudidenti.
51Ghjesùlidisse:Avetecapitututtequestecose?Li
dicenu:Iè,Signore.
52Alloralidisse:Perquessa,ogniscribachìhèstruituàu
regnudiicelihècum'èunomuchìhèunpadronedicasa,
chìtiraforadiusotesorucosenovièvechji.
53Èavvenechì,quanduGhjesùebbefinitustiparàbuli,si
n'andòdaquì.
54Èghjuntuinusopaese,liinsegnòinasosinagoga,
tantuch'ellieranustupiti,èdissi:Dainduvehèquestuomu
stasaviezzaèisseopereputenti?
9

MATTIU
55Ùnhèquestuufiglioludiucarpintieru?ùnhèmiccaa
somammachjamataMaria?èisofratelli,Ghjacumuè
Ghjiseppu,SimoneèGhjuda?
56Èesosurelle,ùnsòmiccatutticunnoi?Dainduvehè
questuomututtequestecose?
57Èsisòoffesiinellu.MaGhjesùlidisse:Unprufetaùn
hèmiccasenzaonore,salvuinusopaeseèinasocasa.
58Èùncihàfattuassaiopereputenti,perviadiaso
incredulità.
CAPITOLU14
1Àquellutempu,Erodeutetrarcahàintesuparlàdiafama
diGhjesù,
2Èdisseàisoservitori:QuestuhèGhjuvanBattista;hè
risuscitatudaimorti;èperquessaopereputentisi
manifestanuinellu.
3PerchèErodeaviachjappuàGhjuvanni,l'avialigatuè
messuinprigiòperErodiade,amogliadiusofratellu
Filippu.
4PerchèGhjuvannilidisse:Ùntihèpermessudiavèella.
5Èquand'ellul'aviavulsutuàmorte,temeaghjente,
perchèucuntavanucum'èunprufeta.
6Maquandueracelebratul'anniversariudiErode,a
figliolad'Erodiadeballavadavantiàelli,èpiaceàErode.
7Dopu,hàprumessucunghjuramentudidàtuttuciò
ch'elladumandassi.
8Èella,avendustruituprimadiasomamma,disse:
DammiquìatestadiGhjuvanBattistainuncarru.
9Èurès'affolla;maàcausadiughjuramentu,èdiquelli
chìsisòassittatucùelluàmanghjà,hàurdinatuchìsili
dessi.
10Èmandò,èdecapituGhjuvanniinprigiò.
11Èusocapufùpurtatuinuncarru,èdatuàazitella,èu
purtòàasomamma.
12Èisodiscìpulisòghjunti,pigliòucorpu,l'anuintarratu,
èandonuèannunzianuàGhjesù.
13Quand'ellul'aveteintesu,Ghjesùsin'andòinbarcainun
locudisertuàl'altru;èquanduaghjentel'aveteintesu,u
seguitanuàpediforadiecità.
14ÈGhjesùsin'andò,videnduunagrandefolla,èfù
cummossudicumpassioneversuelli,èguarìisomalati.
15Èquanduerasera,isodiscìpulis'avvicinòàellu,
dicendu:Questuhèunlocudesertu,èutempuhèpassatu;
Mandateamultitùdine,perandàinipaesi,ècumprà
vittorie.
16MaGhjesùlidisse:Ùncihèbisognudiandà;datelià
manghjà.
17Èlidissenu:Ùnavemuquìchècinquepanièduipesci.
18Elludisse:Portateliquìàmè.
19Etilordonnaàlafouledes'asseoirsurl'herbe,etpritles
cinqpainsetlesdeuxpoissons,et,levantlesyeuxversle
ciel,ilbénitetrompit,etdonnalespainsàsesdisciples,et
lesdisciplesàlafoule..
20Ètuttimanghjanu,èsisazianu;èpigliòdiiframmenti
chìrestavanudodicicestipieni.
21Èquellichìavianumanciatueranucircacinquemila
omi,foradiedonneèizitelli.
22ÈsubituGhjesùhàcustrettuàisodiscìpuliàcullàin
unanave,èàandàdavantiàelluàl'altrariva,mentre
ch'ellumandavaviaaghjente.
23Èdopuch'elluaviamandatuaghjente,sin'andòinuna
muntagnaàparteperpricà;
24Maubattellueraavàinmezuàumare,sbulicatucù
l'onde,perchèuventueracuntrariu.
25Èàaquartavegliadianotte,Ghjesùandòversuelli,
camminendunantuàumare.
26Èquanduidiscìpuliuvittirumarchjendunant'àumare,
s'eranuturbati,dicendu:Hèunspiritu;ègridavanudi
paura.
27MasubituGhjesùliparlò,dicendu:Siateboni!sòeiu;
ùnavèpaura.
28ÈPetrulirispose,èdisse:Signore,s'ètùsì,urdinatedi
veneàtènantuàl'acqua.
29Èdisse:Venite.ÈquanduPetruhèfalatudaanave,
marchjònantuàl'acqua,perandààGhjesù.
30Maquand'elluvidiauventuforte,siscantò;Ècuminciò
àaffundà,gridò,dicendu:Signore,salvami.
31ÈsubituGhjesùstendeamanu,upigliò,èlidisse:Odi
pocufede,perchèdubitate?
32Èquandusòghjuntiinanave,uventucessò.
33Alloraquellichìeranuinubattellughjunsenuèl'anu
aduratu,dicendu:Inverità,sìuFiglioludiDiu.
34Èquand'ellisòstatipassati,sòghjuntiinupaesedi
Gennesaret.
35Èquandul'omidiquellulocul'anucunnisciutu,mandò
intuttuquellupaeseintornu,èlipurtonututtiimalati;
36Èupricavach'ellitocchinusolul'orludiusovistitu;è
quellichìtoccavanueranuguaritiperfettamente.
CAPITOLU15
1AllorasiavvicinavanuàGhjesù,iscribièiFarisei,chì
eranudiGhjerusalemme,dicendu:
2Perchèitodiscìpulitrasgredenuatradizionedil'anziani?
perchèùnsilavanumiccaemaniquand'ellimanghjanuu
pane.
3Maellurisposeèlidisse:Perchèancuvoitrasgredeteu
cumandamentudiDiucùavostratradizione?
4PerchèDiuhàurdinatu,dicendu:Onoreutobabbuèato
mamma;
5Mavoidite:Quelluchìdiceàusobabbuoàaso
mamma:Hèunrigalu,datuttuciòchìvipòesseprufittu
damè;
6Èùnonoremiccausobabbuoasomamma,seràliberu.
CusìavetefattuucumandamentudiDiusenzaeffettudaa
vostratradizione.
7Ipocriti,Isaiahàbenprofetizatudivoi,dicendu:
8Stupopulus'avvicinaàmècùasobocca,èmionoracùe
solabbra;mausocorehèluntanudamè.
9Mainvanumiveneranu,insignenduperduttrinei
cumandamentidil'omi.
10Chjamòaghjente,èlidisse:Ascoltateècapisce:
11Ùnhèmiccaciòchìentrainboccachìimpurtal'omu;
maciòchìescedaabocca,questuimpurtaunomu.
12Alloraisodiscìpulighjunsenu,èlidissenu:Sapetechì
iFariseis'hèscandalizatu,dopuavèintesustaparolla?
13Maellurisposeèdisse:OgnipiantachìumoBabbu
celesteùnhàmiccapiantatu,seràsradicata.
14Lasciateliinpace:sòicapicechidiicechi.Ès'èucecu
conduceucecu,tuttiduicascanuinafossa.
15AlloraPetrurisposeèlidisse:Dichjaratecistaparàbula.
16ÈGhjesùdisse:Sòancuvoisenzacapisci?
10

MATTIU
17Ùnaveteancucapituchìtuttuciòchìentrainbocca,và
inuventre,èhècacciatuforainabocca?
18Maecosechìescedaabocca,venenudaucore;è
impurtanul'omu.
19Perchèdaucoresortenuimalipinsamenti,omicidi,
adulteri,fornicazioni,furti,falsitistimoni,blasfemi:
20Quessisòecosechìimpurtanuunomu:mamanghjacù
emanisenzalavareùnimpurtamiccaunomu.
21AlloraGhjesùsin'andò,èsin'andòinicostidiTiruèdi
Sidone.
22Èeccu,unadonnadiCanaanescedalistessacosta,è
gridòàellu,dicendu:Abbipietàdimè,oSignore,o
FiglioludiDavid!amofigliolahèassaivexedcunun
diavulu.
23Maelluùnlirisposemiccaunaparolla.Èisodiscìpuli
s'avvicinuèusupplianu,dicendu:Mandalavia;perchè
ellapienghjedopuànoi.
24Maellurispose:ùnsòmiccamandatuchèàepecure
persediacasad'Israele.
25Alloraellaghjunseèsiprostò,dicendu:Signore,
aiutami.
26Maellurispose:Ùnhèmiccabèdipigliàupanedii
zitelli,èdiscacciààicani.
27Èelladisse:Verità,Signore,maicanimanghjanudie
briciolechìcascanudaatavuladiisopadroni.
28AlloraGhjesùlirisposeèlidisse:Odonna,grandehèa
tofede;Èasofigliolahèstatasanadaquellaora.
29ÈGhjesùpartìdaquì,ès'avvicinòàumaridiGalilea;è
andòinunamuntagna,èsipusòquì.
30Èghjunseàelluunagrandefolla,avenducunellizoppi,
cechi,muti,storpi,èparechjialtri,èichjappààipedidi
Ghjesù;èliguarì:
31Atalemanerachìamultitùdinesimaravigliava,
videnduimutiàparlà,istorpiàessesani,izoppià
marchjàèicechiàvede;èglorificavanuuDiud'Israele.
32AlloraGhjesùchjamòàelluisodiscìpuli,èdisse:
Aghjucumpassionediamultitùdine,perchèstanucunmè
avàtrèghjorni,èùnanunundadamanghjà;
33Isodiscìpulilidissenu:Induveduvemuaveremutantu
paniinudesertu,dacumpienduunatantamultitude?
34Ghjesùlidisse:Quantupaniavete?Èlidissenu:Sette
èunipochidipisci.
35Èurdinòàaghjentedipusàinterra.
36Èpigliòisettepanièipesci,èhàfattugrazie,èi
rumpia,èlideteàisodiscìpuli,èidiscìpuliàaghjente.
37Tuttimancianu,èsisazianu;èpiglianusettecestipieni
diacarnerottachìerarimasta.
38Èquellichìanumanghjatueranuquattrumilaomi,fora
diedonneèizitelli.
39Èmandòaghjente,èpigliòanave,èghjunseàacosta
diMagdala.
CAPITOLU16
1IFariseiancucùiSadduceisiavvicinavanu,èutentativu
lidumandavach'ellulifessivedeunsegnudaucelu.
2Ellurisposeèlidisse:Quanduhèsera,dite:Saràbellu
tempu,perchèuceluhèrossu.
3Èàamatina,seràutempubruttuoghje:perchèuceluhè
rossuèbassu.Oipocriti,pudetediscernisceafacciadiu
celu;maùnpudetemiccadiscernisceisegnidiitempi?
4Unagenerazionegattivaèadulteracercaunsegnu;èùn
cisaràdatuunsignu,mausegnudiuprufetaJonas.Èli
lasciò,èsin'andò.
5Èquanduisodiscìpulisòghjuntidal'altraparte,s'eranu
scurdatudipigliàupane.
6AlloraGhjesùlidisse:Fighjateèguardatevidaulevitu
diiFariseièdiiSadducei.
7Èragiunavanutràelli,dicendu:Hèperchèùnavemu
miccapigliatuupane.
8Chì,quanduGhjesùhàcapitu,lidisse:Odipocufede,
perchèragiunatetràvoi,perchèùnavetemiccapurtatu
pani?
9Ùnaveteancucapitu,nèricurdatemiccadiicinquepani
diicinquemila,èquantecesteavetepigliatu?
10Nèisettepanidiiquattrumila,èquantecesteavete
pigliatu?
11Cumuùnavetemiccacapituchìùnvil'aghjumicca
parlatudiupane,chìavetedaesseattentiàulevitudii
FariseièdiiSadducei?
12Alloracapiscenucumuch'elluùnlidiciamiccadi
guardàdaulevitudiupane,madaaduttrinadiiFariseiè
diiSadducei.
13QuanduGhjesùhèghjuntuàacostadiCesareadi
Filippu,dumandòàisodiscìpuli,dicendu:Qualedìl'omi
chìsòuFiglioludil'omu?
14Èlidissenu:QualchidunudicenuchìtùsìGhjuvanni
Battista;altri,Elia;èaltri,Jeremias,ounudiiprufeti.
15Iddulidisse:Mavoi,qualeditech'esò?
16SimonPetrurisposeèdisse:TusìuCristu,uFigliolu
diuDiuvivu.
17Ghjesùrisposeèlidisse:Benedettusì,SimoneBarjona,
perchèmiccaacarneèusanguel'hanurevelatuàtè,mau
moBabbuchìhèinucelu.
18ÈvidicuancuchìtùsìPetru,ènantuàstapetra
custruiraghjuamochjesa;èeportedil'infernuùn
vinceranumicca.
19Evidaraghjuechjavidiuregnudiiceli;ètuttuciòchì
liatenantuàaterra,seràligatuinucelu;
20Alloraurdinòàisodiscìpulichìùndicenuànimuchì
eraGhjesùuCristu.
21Daquellutempu,Ghjesùhàcuminciatuàspiegààiso
discìpulichìelluaviadaandààGhjerusalemme,èsuffriri
assaicosedil'anzianièdiiprincipalisacerdotièdiiscribi,
èesseuccisu,èrisuscitatuuterzughjornu.
22AlloraPetruupigliò,ècuminciòàrimproverallu,
dicendu:Sialuntanudatè,oSignore:questuùntisarà
micca.
23Masivultò,èdisseàPetru:"Vaidaretuàmè,
Satanassu;sìunoffensepermè,perchèùntastimiccaciò
chìhèdiDiu,maquellichìsòdil'omi.
24AlloraGhjesùdisseàisodiscìpuli:S'elluvolevene
dopuàmè,ch'ellusirinneghi,ch'ellupiglissiasocroce,è
misuvita.
25Perchèquelluchìhàdasalvàasovita,aperdarà;
26Perchèchìprufittàunomu,s'elluguadagnaumondu
sanuèperdeasoànima?ochìdàunomuincambiudia
soànima?
27PerchèuFiglioludil'omuvinaràinagloriadiuBabbu
cùisoanghjuli;ètandupremiaràogniomusecondueso
opere.
11

MATTIU
28Inverità,vidicu,chìcisòquìchìùntasteranumiccaa
morte,finuàch'ellivedanuuFiglioludil'omuchìvenein
usoregnu.
CAPITOLU17
1Èdopuàseighjorni,GhjesùpigliòPetru,Ghjacumuè
Ghjuvanni,usofratellu,èlifececullànantuàuna
muntagnaaltaàparte.
2Èfùtrasfiguratudavantiàelli,èusovisubrillavacum'è
usole,èisovistimentieranubianchicum'èaluce.
3Èeccu,liapparsuMosèèEliachìparlavanucunellu.
4AlloraPetrurispose,èdisseàGhjesù:Signore,hèbonu
pernoidiessequì;unupertè,èunuperMosè,èunuper
Elia.
5Mentrech'elluparlavaancora,eccu,unanuvolaluminosa
licopreva,èeccuunavocedaanuvolachìdicia:Questu
hèumoFiglioluamatu,inqualemisòpiacè;sentilu.
6Èquanduidiscìpulil'anuintesu,cascòinfaccia,è
ebbenuassaipaura.
7Ghjesùs'avvicinò,litoccòèlidisse:Alzati,èùnavè
miccapaura.
8Èquand'elliavianualzatul'ochji,ùnanuvistunimu,
salvuGhjesùsolu.
9Èmentrefalavanudaamuntagna,Ghjesùliurdinò,
dicendu:Ùndìànimuavisione,finuàchìuFiglioludi
l'omusiarisuscitatudaimorti.
10Èisodiscìpulilidumandò,dicendu:Perchèdunquei
scribidicenuchìEliadeveveneprima?
11Ghjesùrisposeèlidisse:Elia,veramente,veneprima,è
ristabiliscetutteecose.
12MavidicuchìEliahèdigiàghjuntu,èùnl'anumicca
cunnisciutu,malianufattututtuciòch'ellianuinsignatu.
Dilistessamanera,uFiglioludil'omusoffreràdaelli.
13Alloraidiscìpulicapìch'elluliparlavadiGhjuvan
Battista.
14Èquand'ellieranughjuntiàafolla,unomus'avvicinòà
ellu,s'inginuòdavantiàelluèdisse:
15Signore,abbitepietàdiumofigliolu,perchèhèlunaticu,
èassaiafflittu,perchèspessucascàinufocu,èspessuin
l'acqua.
16Èl'aghjupurtatuàitodiscìpuli,èùnpudianuguarì.
17AlloraGhjesùrisposeèdisse:Ogenerazioneinfideè
perversa,finuàquandustaraghjucunvoi?quantutemputi
soffreraghju?purtalluquìàmè.
18ÈGhjesùhàrimproveratuudiavulu;èsin'andòforadi
ellu,èuzitellueraguaritudaquellaora.
19AlloraidiscìpulisiavvicinavanuàGhjesù,èlidissenu:
Perchèùnpudemumiccacacciàellu?
20ÈGhjesùlidisse:Perviadiavostraincredulità;
perchèinveruvidicu:S'èvoaveteafedecum'èungranu
dimustarda,dicereteàstamuntagna:Trascinatedaquìà
quì.èsisguasserà;ènundaùnvisaràimpussibile.
21Mastutipuùnesce,maperapreghieraèudigiunu.
22Èmentrech'ellistavanuinGalilea,Ghjesùlidisse:U
Figlioludil'omuseràtradituinmanudil'omi.
23Èuammazzaranu,èuterzughjornurisuscitarà.Èeranu
assaidispiaciuti.
24Èquand'ellisòghjuntiàCapernaüm,quellichì
ricevevanutributu,ghjunsenuàPetru,èlidissenu:U
vostrumaestruùnpagamiccautributu?
25Elludice:Iè.Èquand'ellueraintrutuincasa,Ghjesù
l'impedì,dicendu:Chìnepensate,Simone?diqualeirèdi
aterrapiglianuucustumuoutributu?diisofiglioli,odii
stranieri?
26Petrulidisse:Diistranieri.Ghjesùlidisse:Allorai
zitellisòliberi.
27Purtantu,perch'elluùnlioffendassi,andateàumare,
lanciateununmu,èpigliateupesciuchìveneprima;è
quanduaveteapertuasobocca,truvereteunpezzudisoldi:
pigliateèdààellipermèètè.
CAPITOLU18
1Inulistessutempuidiscìpulis'avvicinòàGhjesù,
dicendu:Qualehèupiùgrandeinuregnudiiceli?
2ÈGhjesùchjamòàelluunzitellu,èupusòàmezuàelli.
3Èlidisse:Inverità,vidicu:seùnsaretecunvertitièùn
diventeretecum'èzitelli,ùnentrereteinuregnudiiceli.
4Quelludunquechìsiumiliaràcum'èstuzitellu,ulistessu
hèupiùgrandeinuregnudiiceli.
5Èquelluchìriceveuntalizitelluinumonome,miriceve.
6Maquelluchìoffendeunudiquestichjuchichìcredein
mè,eramegliuperelluchìunamacinadimacinalifussi
appiccicataàucollu,èch'ellufussiaffucatuinufondudiu
mare.
7Guaiàumonduperviadil'offense!perchèdeveessechì
l'offesevenenu;maguaiàquelluomudaqualevene
l'offesa!
8Perquessa,s'èatomanuoutopedevioffende,tagliateli,
èscacciatelidatè:hèmegliupervoientreinavita
sminuzzataomutilata,invecediavèduiemanioduipedi
peresseghjittatiinufocueternu.
9Ès'èutoochjut'offensa,sguassate,èscacciàdatè:hè
megliupervoientreinavitacùunochju,invecediavèdui
ochjiperesseghjittatiinufocudil'infernu.
10Fateattenzioneàùndisprezzàunudiquestipicculi;
perchèvidicuchìinuceluisoanghjulifighjanusemprea
facciadiumoBabbuchìhèinucelu.
11PerchèuFiglioludil'omuhèvinutuàsalvàciòchìera
persu.
12Cumupensate?s'èunomuhàcentupecure,èunad'elle
s'hèsmarrita,ùnlasciàmiccaenovantanove,èsineanda
inmuntagnaècercaciòchìhèandatusviatu?
13Ès'elluatrova,inveritàvidicu,sirallegrapiùdiquella
pecurachèdienovantanovechìùnsisòmiccasviate.
14AncucusìùnhèmiccaavulintàdiuvostruBabbuchì
hèinucelu,chìunudistichjuchiperisca.
15D'altronde,s'èutofratelluhàdaesseoffesacontruàtè,
andateèditeasoculpatràtèèellusolu:s'elluvisente,
aveteguadagnatuutofratellu.
16Mas'elluùntisentemicca,pigliatecunvoiunuodui
altri,chìogniparollasiastabilitainboccaàduiotrè
tistimoni.
17Ès'ellusitrascuradisenteàelli,diteàaghjesgia;ma
s'ellusitrascuradisenteaghjesgia,ch'ellusiapertècum'è
unpaganuèunpublicanu.
18Inverità,vidicu,tuttuciòchìliatenantuàaterra,serà
ligatuinucelu;
19Dinovuvidicu:s'èduidivois'accordanunantuàa
terrainquantuàqualcosach'ellidumandanu,seràfattuper
ellidaumoBabbuchìhèinucelu.
12

MATTIU
20Perchèinduveduiotrèsòriunitiinumonome,eiusòà
mezuàelli.
21AlloraPetrus'avvicinòàelluèlidisse:Signore,quante
volteumofratellupeccaràcontruàmè,èlipardunò?finu
àsettevolte?
22Ghjesùlidisse:Ùntidicumiccafinuàsettevolte,ma:
Finuàsettantavoltesette.
23Dunque,uregnudiicelis'assumigliaàuncerturè,chì
hàdapigliàincontuisoservitori.
24Èquand'elluaviacuminciatuàcuntà,lifùpurtatuunu,
chìlideviadecimilatalenti.
25Mapostuch'elluùnaviamiccadapagà,usosignorehà
urdinatuchìellusiavindutu,èasomogliaèifiglioli,è
tuttuciòchìavia,èchìupagamentusiafattu.
26Allorauservitores'hècascatuèuadurò,dicendu:
Signore,abbipacienzacunmè,ètipagheraghjututtu.
27Alloraupadronediquelluservitorefùcummossudi
cumpassione,ulisciò,èlirimetteudebitu.
28Maustessuservitoreesce,ètruvòunudiisoservitori,
chìlideviacentudenari;ès'imposuemaninantuàellu,u
pigliòàagola,dicendu:Pagamiciòchìtùdevi.
29Èusoservitorecascòàisopedièusupplicò,dicendu:
Abbipacienzacunmè,ètipagheraghjututtu.
30Èùnvulia;maandòèumettiuinprigiò,finuàch'ellu
hàpagatuudebitu.
31Alloraisoservitori,videnduciòchìerafattu,si
dispiacevanuassai,èghjunsenuècuntààusosignoretuttu
ciòchìerafattu.
32Allorausosignore,dopuch'ellul'aviachjamatu,li
disse:Oservitoregattivu,t'aghjuperdonatututtuquellu
debitu,perchèmivulia.
33Ùnduveriaancutùavècompassionediutoservitore,
cum'èaghjuavutupietàditè?
34Usosignoreerainfuria,èulivòàiturmentari,finuà
ch'ellupagassetuttuciòchìlidevia.
35Cusì,umoBabbucelestefaràancuàvoi,s'èvoùn
pardunatemiccadiuvostrucoreàognunuàusofratellu.
CAPITOLU19
1Èavvenechì,quanduGhjesùebbefinitustiditti,si
n'andòdaaGalilea,èghjunseinacostadiGhjudea,oltreu
Ghjurdanu;
2Èunagrandemultitùdineuseguitava;èliguarìquì.
3IFariseis'avvicinòancuàellu,utentanu,èlidissenu:
Hèpermessuàunomudirinviareasomogliaperogni
causa?
4Rispose,èlidisse:Ùnavetemiccalettuchìquelluchìli
hàfattuàuprincipiulihàfattumasciuèfemina?
5Èdisse:Perquessa,l'omuabbandunaràubabbuèa
mamma,ès'attacherààasomoglia,èiduiseranuunasola
carne?
6Perquessa,ùnsòpiùdui,maunasolacarne.Dunque,ciò
chìDiuhàunitu,chìl'omuùnsispartemicca.
7Lidissenu:PerchèdunqueMosèhàurdinatudidàun
scrittudidivorziuèdirinunzà?
8Ellulidisse:Mosè,perviadiadurezzadiuvostrucore,
vihàpermessudirinviàevostremòglie;madauprincipiu
ùneramiccacusì.
9Èvidicu:Qualessuchìrimetteasomoglia,foradia
fornicazione,èsimaritacùunaltru,commetteadulteriu;
10Isodiscìpulilidicenu:S'èucasudil'omuhècusìcùa
somoglia,ùnhèmiccabonudimarità.
11Malidisse:Tuttil'omiùnponuricevestaparolla,salvu
quelliàqualehèdatu.
12Perchècisòcertieunuchi,chìsònaticusìdauventredi
asomamma,ècisòcertieunuchi,chìsòstatifattieunuchi
dil'omi;Quelluchìhècapacidiriceve,ch'elluuriceve.
13Alloracisòstatipurtatiàelluizitelli,perch'ellumette
emaninantuàellièpricà,èidiscìpulilirimproveravanu.
14MaGhjesùdisse:Lasciateizitelli,èùnliimpediscenu
miccadiveneàmè,perchèditalihèuregnudiiceli.
15Èlipusòemani,èpartìdaquì.
16Èeccu,unughjunseàellu,èlidisse:Maestrubonu,chì
fàdibonuperavèavitaeterna?
17Èlidisse:Perchèmichjamatebè?ùncihènimubonu,
maunu,valeàdì,Diu:mas'ètùentreinavita,guardai
cumandamenti.
18Ellulidisse:Quale?Ghjesùdisse:Ùnfatemicca
assassiniu,Ùnfatemiccaadulteriu,Ùnarrubàmicca,Ùn
rendemiccafalsutistimunianza,
19Onorautobabbuèatomamma,è:Amateutovicinu
cum'ètèstessu.
20Ughjovanulidisse:Tuttequestecosel’aghjuguardatu
daamoghjuventù:chìmimancaancu?
21Ghjesùlidisse:S'ètùvoliesseperfettu,andateèvende
ciòchìavete,èdààipoveri,èaveteuntesoruinucelu;
22Maquanduughjovanuintesustaparolla,sin'andòtristu,
perchèaviaassaipussidimentu.
23AlloraGhjesùdisseàisodiscìpuli:Inverità,vidicu,
chìunomuriccuùnentreàpenainuregnudiiceli.
24Èdinovuvidicu:hèpiùfaciuleperuncammelluper
passàperl'ochjudil'agulla,chèperunriccuentreinu
regnudiDiu.
25Quanduisodiscìpulil'anuintesu,eranuassai
maravigliati,dicendu:Qualepòessesalvatu?
26MaGhjesùlividia,èlidisse:Perl'omiquestuhè
impussibule;macunDiututteecosesòpussibuli.
27AlloraPetrurispose,èlidisse:Eccu,avemu
abbandunatututtu,èviseguitamu;chìavemudunque?
28ÈGhjesùlidisse:Inverità,vidicu,chìvoichìm'avete
seguitu,inarigenerazione,quanduuFiglioludil'omu
s'assederàinutronudiasogloria,siteancuvoinantuà
dodicitroni,àghjudicàedodicitribù.Israele.
29Ètuttiquellichìanuabbandunatuecase,ofratelli,o
surelle,obabbu,omamma,omoglia,ofiglioli,oterre,per
umonome,riceveranucentuvolte,èerediteràavitaeterna.
30Maparechjichìsòiprimiseranul'ultimi;èl'ultimi
seranuiprimi.
CAPITOLU20
1Perchèuregnudiicelis'assumigliaàunomuchìhèun
padronedicasa,chìhèsurtituprimadiamatinaper
ingaggiàtravagliadoriinasovigna.
2Èquandus'hèaccordatucùitravagliadoriperun
centesimuàghjornu,limandòinasovigna.
3Èsurtìversuaterzaora,ènevidiaaltrichìstavanuoziosi
inumercatu.
4Èlidisse:Andateancuvoiinavigna,èciòchìhè
ghjustuvidaraghju.Èandavanuasostrada.
5Sin'andòdinovuversul'orasestaènove,èfecelistessa
manera.
13

MATTIU
6Versul'undicesimaora,sin'andò,ètruvòaltrichì
stavanuoziosi,èlidisse:Perchèstatequìtuttuughjornu
senza?
7Lidicenu:Perchènimuùncihàassuciatu.Lidisse:
Andateancuvoiinavigna;ètuttuciòchìhèghjustu,chìvi
riceverete.
8Allora,quanduasera,upatronediavignadisseàuso
intendente:Chjamateitravagliadori,èdàliusosalariu,
cumincendudal'ultimiàiprimi.
9Èquand'ellisòghjuntichìeranuassuciativersu
l'undicesimaora,ricevevanuognunuuncentesimu.
10Maquanduiprimisòghjunti,pensanuch'elliavissiru
ricevutupiù;èancuricevenuogniomuuncentesimu.
11Èquand'ellil'avianuricivutu,murmuravanucontr'àu
patronediacasa.
12Dicendu:Questiultimianufattusoluunaora,èliavete
resiugualiànoi,chìavemupurtatuupesuèucalorediu
ghjornu.
13Maellurisposeàunud'elli,èdisse:Amicu,ùnviaghju
fattumale:ùnavetemiccaaccunsentutucunmèperun
centesimu?
14Pigliateciòchìhèuvostru,èvaiatostrada:daraghjuà
questul'ultimu,cum'èàtè.
15Ùnmihèmiccalicitedifàciòchìvogliucùimei?Uto
ochjuhèmale,perchèsòbonu?
16Alloral'ultimiseranuiprimi,èiprimil'ultimi,perchè
parechjiseranuchjamati,mapochiscelti.
17ÈGhjesù,andenduinGhjerusalemme,pigliòàpartei
dodicidiscepuli,èlidisse:
18Eccu,andemuinGhjerusalemme;etleFilsdel'homme
seralivréauxprincipauxsacrificateursetauxscribes,etils
lecondamnerontàmort.
19Èudarààipagani,perburlà,èflagellate,èper
crucificallu,èuterzughjornurisuscitarà.
20AlloraghjunseàelluamammadiifigliolidiZebedeu
cùisofiglioli,aduràluèvulenduunacertacosadaellu.
21Èlidisse:Chìvoli?Iddalidisse:Fatechìstimodui
figlioliponupusà,unuàatomanudiritta,èl'altruàa
manca,inutoregnu.
22MaGhjesùrisposeèdisse:Ùnsapeteciòchì
dumandate.Puderetebeiediatazzach'eaghjudabeie,è
essebattezicùubattesimuchìsòbattezu?Lidicianu:
Pudemu.
23Iddulidisse:"Vaibeieveramentediamocoppa,è
saretebatteziaticùubattesimucùubattesimucùqualesò
battizatu;datuàquelliperqualehèpreparatudaumo
Babbu.
24Èquanduidecel'anuintesu,s'indignavanucontr'àidui
fratelli.
25MaGhjesùlichjamòàellu,èdisse:Sapetechìi
prìncipidiipaganiesercitanuuduminamentuannantuà
elli,èquellichìsògrandiesercitanul'autoritànantuàelli.
26Maùnsaràcusìàmezuàvoi;
27Èquelluchìseràucaputràvoi,ch'ellusiauto
servitore:
28Cum'èuFiglioludil'omuùnhèmiccavinutuperesse
servitu,maperserve,èperdàasovitainriscattuper
parechji.
29Èquand'ellipartianudaGhjericu,unagrandefollau
seguitava.
30È,eccu,duicechichìstavanuàulatudiastrada,intesu
chìGhjesùpassava,gridavanu,dicendu:Abbipietàdinoi,
oSignore,FiglioludiDavid.
31Eaghjentelirimproverava,perchèch'elliavianuatace,
maugridavanupiùdipiù,dicendu:Abbipietàdinoi,o
Signore,oFiglioludiDavid.
32ÈGhjesùsifirmò,lichjamòèlidisse:Chìvuletech'e
vifacissi?
33Lidicenu:Signore,chìinostriochjis'aprenu.
34AlloraGhjesùhàavutucompassionedielli,èlitoccò
l'ochji,èsubituisoochjianuricivutuavista,èuseguitanu.
CAPITOLU21
1ÈquandusiavvicinavanuàGhjerusalemme,èghjuntià
Betfage,àamuntagnadil'Olivi,alloramandòàGhjesùdui
discìpuli.
2Dicenuàelli:Andateinupaesedifronteàvoi,èsubitu
truvereteunsumereliatu,èunpuledrocunella:liberateliè
portateliàmè.
3Ès'èqualcunuvidicequalcosa,dicerete:USignorehà
bisognudielli;èsubitulimandarà.
4Tuttuquestuhèstatufattu,perchèsis'accomplissiciòchì
eradettudauprufeta,chìdisse:
5DìàafiglioladiSion:Eccu,utorèveneàtè,mansu,è
pusatunantuàunsumere,èunpuledro,upuledrodiun
sumere.
6Etlesdiscipless'enallèrent,etfirentcequeJésusleur
avaitordonné:
7Èpurtonuusumereèupuledro,èlimettenuisovestiti,è
upusonusopra.
8Èunaassaigrandemultitùdinesparghjeisovistimentiin
astrada;altritagghiauramidal'arburi,èistrawdina
strada.
9Eamultitùdinechìandavanudavantièchìseguitavanu
gridavanu,dicendu:HosannaàuFiglioludiDavid:
benedettuquelluchìveneinunomediuSignore!
Hosannainupiùaltu.
10Èquand'ellueraghjuntuinGhjerusalemme,tuttaacità
simosse,dicendu:Qualehèquestu?
11Èaghjentedisse:QuestuhèGhjesùuprufetadi
NazarethdiGalilea.
12ÈGhjesùintrìinutempiudiDiu,èscacciòtuttiquelli
chìvindianuècumpràinutempiu,èhàabbattutuetavule
diicambiassi,èisedidiquellichìvindianucolombe.
13Èlidisse:Hèscrittu:Amocasaseràchjamatacasadi
preghiera;mal'avetefattuunafossadiladri.
14Èicechièizoppighjunghjenuàelluinutempiu;èli
guarì.
15Èquanduicapidiisacerdotièiscribivideranuecose
maravigliosech'ellufacia,èizitellichìgridavanuinu
tempiu,èdicenu:HosannaàuFiglioludiDavid!eranu
assaidispiaciuti,
16Èlidisse:Sentuciòchìdicenuquesti?ÈGhjesùli
disse:Iè;Ùnavetemailettu,Daaboccadiizitellièdii
lattantiaveteperfezionatualode?
17Èlilasciò,èescedaacitàinBetania;ès'hèallughjatu
quì.
18Avà,àamatina,quand'elluvultòinacità,aviaafame.
19Videnduunficuinucaminu,ghjunseàellu,èùnci
truvònunda,masolufoglie,èlidisse:Ùnlasciatepiù
fruttunantuàtèpersempre.Èsubituuficusisecca.
14

MATTIU
20Èidiscìpuli,videndulu,simaravigliavanu,dicendu:
Quantuprestuuficuhèseccatu!
21Ghjesùlirisposeèlidisse:Inveritàvidicu:s'èvo
aveteafede,èùndubitatemicca,ùnfaretemiccasoluciò
chìhèfattuàuficu,maancus'èvoditeàstamuntagna:
Siatealluntanatu.,èsiateghjittatuinumare;sideveesse
fattu.
22Ètuttuciòch'èvodumandateinpreghiera,credendu,
riceverete.
23Etquandilfutentrédansletemple,lesprincipaux
sacrificateursetlesanciensdupeuples'approchèrentalors
qu'ilenseignait,etluidirent:Avecquelleautoritéfais-tu
ceschoses?èqualet'hàdatustaautorità?
24ÈGhjesùlirispose:"Ancueiuvidumanduunacosa,
chì,s'èvomidite,vidicuancucùqualeautoritàfacciu
questecose.
25UbattèsimudiGhjuvanni,induveera?daucelu,odi
l'omi?Èragiunavanucunellistessi,dicendu:S'èno
dicemu:Daucelu;cidirà:Perchèùnavetemiccacridutu?
26Mas'ènodicemu:Dil'omi;avemuapauradiupopulu;
perchètuttitenenuGhjuvannicum'èunprufeta.
27RisposenuàGhjesùèdissenu:Ùnpudemumiccadì.È
lidisse:Ùnvidicumiccacùqualeautoritàfacciuqueste
cose.
28Machìpensate?Uncertuomuaviaduifiglioli;è
ghjunseàuprimu,èdisse:Figliolu,vaiàtravagliàoghje
inamovigna.
29Ellurisposeèdisse:Ùnvogliumicca;
30Èghjunseàusicondu,èdisselistessamanera.Èellu
risposeèdisse:Iu,osignore,èùnhèmiccaandatu.
31Qualedielliduihàfattuavulintàdiubabbu?Li
dissenu:Uprimu.Ghjesùlidisse:"Inveritàvidicuchìi
publicanièeprostitutevanuinuregnudiDiuprimadi
voi".
32PerchèGhjuvannihèghjuntuàvoiinucaminudia
ghjustizia,èùnavetemiccacridutuinellu;maipublicani
èeprostitutelicrèdenu;
33Ascoltateun'altraparabola:C'eraunpadronedicasa,
chìpiantòunavigna,lasicintòattornu,ciscavòuntorchiu,
custruìunatorre,lafeceforaàivignaghjoli,èandòinun
paeseluntanu.
34Èquanduutempudiufruttus'avvicinava,mandòiso
servitoriàivignaghjoli,perch'elliricevenuifrutti.
35Èivignaghjolipiglionuisoservitori,battevanuunu,
ammazzanuunaltru,èlapidanuunaltru.
36Dinovu,mandòaltriservitoripiùdiiprimi,èlifecenu
listessamanera.
37Mainfine,limandòusofigliolu,dicendu:Anuvenerà
umofigliolu.
38Maquanduivignaghjoli,videnduufigliolu,sidicianu
tràelli:Questuhèl'eredi;venite,uccidemulu,èpigliamu
asoeredità.
39Èupigliò,uscacciòforadiavigna,èutombu.
40Quanduvenedunqueusignorediavigna,chìfaràà
quellivignaghjoli?
41Ilsluidisent:Ilferapérirmisérablementcesméchants,
etlaisserasortirsavigneàd'autresvignerons,quilui
rendrontlesfruitsàleursaison.
42Ghjesùlidisse:Ùnavetemailettuinl'Scritture:A
petrachìicustruttorianurifiutatu,hèdiventataucapudi
l'angulu:questuhèfattudiuSignore,èhèmaravigghiusu
àinostriochji?
43Perquessa,vidicu:UregnudiDiuvisaràtoltu,èdatu
àunanazionechìpruduceràisofrutti.
44Èquelluchìcascarànantuàstapetraseràstruttu;maà
quelluchìcascarà,umacinaràinpolvera.
45ÈquanduiprincipalisacrificadorièiFariseiavianu
intesuesoparabole,anucapituchìelluparlavadielli.
46Maquand'ellicercavanudimetteamanunantuàellu,
temevanuaghjente,perchèl'anupigliatuperprufeta.
CAPITOLU22
1Ghjesùrisposeèliparladinovuinparabole,èdisse:
2Uregnudiicelis'assumigliaàuncerturè,chìhàfattuun
matrimoniuperusofigliolu.
3Èmandòisoservitoriàchjamàquellichìeranuinvitatià
anozze,èùnvulìanumiccavene.
4Dinovu,mandòaltriservitori,dicendu:«Diteàquelli
chìsòinvitati:eccu,aghjupreparatuumocena:imoboi
èimograssisòammazzati,ètuttuhèprontu:veniteàu
matrimoniu.
5Maisilssefirentàlalégèreetmarchèrent,l'unàsaferme,
l'autreàsesmarchandises.
6Èurestupigliòisoservitori,lisupplicò,èlitombu.
7Maquanduurèl'aveteintesu,s'irrita,èmandòiso
armati,èdistruttuquelliassassini,èbrusgiatuasocità.
8Alloradisseàisoservitori:Anozzehèpronta,maquelli
chìeranuinvitatiùneranumiccadegni.
9Andatedunqueperestrade,èquantitruverete,invitateà
umatrimoniu.
10Alloraquelliservitorisin'andòinicarrughji,èriunìu
tuttiquantich'ellitruvaru,malièboni;èumatrimoniufù
furnitud'invitati.
11Èquanduurèhèintrutupervedel'invitati,hàvistuquì
unomuchìùnportavamiccaunvestitudinozze.
12Èlidisse:Amicu,cumuhèghjuntuquìsenzaavèun
vestitudinozze?Èerasenzaparolle.
13Alloraurèdisseàiservitori:Legatelumanièpedi,
pigliatelu,èghjittalluinabughjurafora;cisaràpiantuè
digrignamentudidenti.
14Perchèparechjisòchjamati,mapochisòscelti.
15AlloraiFariseisin'andò,èsicunsultavanucumusi
puderiaintrugliàelluinusodiscorsu.
16Mandòàelluisodiscìpulicùl'Erodiani,dicendu:
Maestru,sapemuchìtùsìvera,èchìinsegniaviadiDiuin
verità,èùnt'interessadinimu,perchèùncunsidereghja
miccaapersonadil'omi.
17Dìcidunque:Chìnepensa?Hèlicitedidàtributuà
Cesare,omicca?
18MaGhjesùhàcapituasogattivezza,èdisse:Perchèmi
tentate,ipocriti?
19Mostramiisoldidiutributu.Èlipurtòuncentesimu.
20Èlidisse:Diqualehèstamaghjinaèstascrizzione?
21Lidissenu:DiCesare.Alloralidisse:Rendetedunque
àCesareciòchìhèdiCesare;èàDiuecosechìsòdiDiu.
22Quand'elliavianuintesusteparolle,simaravigliavanu,
l'abbandunonu,èsin'andò.
23Inustessughjornu,iSadducei,chìdicenuchìùncihè
miccarisurrezzione,lidumandanu:
24Dicendu:Maestru,Mosèhàdettu:Sìunomumori,
senzaavèfiglioli,usofratellusimaritaràcùasomoglia,è
susciteràasumenteàusofratellu.
15

MATTIU
25Or,c'eranucunnoisettefratelli;èuprimu,dopuavè
maritatuunamòglia,eramortu,è,ùnavèmiccafilatu,
lasciòasomogliaàusofratellu.
26Cumeancuusicondu,èuterzufinuàusettimu.
27Èl'ultimudituttiadonnahèancumorta.
28Dunque,inarisurrezzione,qualesaràamogliadii
sette?perchètuttil'avianu.
29Ghjesùrisposeèlidisse:Voivisbagliate,ùncunnosci
miccaeScritture,nèuputerediDiu.
30Perchèinarisurrezzioneùnsimaritanunèsòdatuinu
matrimoniu,masòcum'èl'anghjulidiDiuinucelu.
31Mainquantuàarisurrezzionediimorti,ùnavetemicca
lettuciòchìvihèstatudettudaDiu,dicendu:
32SòuDiud'Abrahamu,uDiud'Isaac,èuDiudi
Ghjacobbu?DiuùnhèmiccauDiudiimorti,madiivivi.
33Èquanduaghjentehàintesuquestu,s'eramaravigliatu
diasoduttrina.
34MaquanduiFariseianuintesuch'elluaviamisui
Sadduceiàusilenziu,sisòriuniti.
35Alloraunud'elli,chìeraunavvocatu,lifeceuna
quistione,tentanduluèdicendu:
36Maestru,qualehèugrandecumandamentuinalege?
37Ghjesùlidisse:AmuàuSignore,utoDiu,cùtuttuuto
core,ècùtuttaatoànima,ècùtuttaatomente.
38Questuhèuprimuègrandecumandamentu.
39Èasicondahècum'èella:Amateutovicinucum'ètè
stessu.
40Dastiduicumandamentisòtuttaalegeèiprufeti.
41MentreiFariseieranuriuniti,Ghjesùlidumandò:
42Dicendu:ChìpensatediCristu?diqualehèufigliolu?
Lidissenu:UFiglioludiDavid.
43Lidisse:CumudunqueDavidinuspirituuchjama
Signore,dicendu:
44USignoredisseàumoSignore:Siateàamomanu
diritta,finuàch'eaghjufattuitonemichiutosgabellodi
pedi?
45SidunqueDaviduchjamaSignore,cumuhèuso
figliolu?
46Ènimuùnlipudiarispondiunaparolla,nèdaquellu
ghjornu,nimuhàavutuàfàpiùdumande.
CAPITOLU23
1AlloraGhjesùdisseàafollaèàisodiscìpuli:
2Dicendu:IscribièiFariseisòàpusàinupostudiMosè:
3Perquessa,tuttuciòch'ellividichjaranud'osservate,
osservateèfate;maùnfatemiccadopuàesoopere:
perchèdicenu,èùnfatemicca.
4Perch'elliliganucarichipisantièduloridaportà,èli
mettenunantuàespalledil'omi;maellistessiùnli
moveranumiccacùunudiisoditi.
5Matutteesotravagliifacenuperessevistudal'omi:
allarganuisofilatteri,èallarganuicunfinidiiso
vistimenti.
6Èamateestanzedil'altuinifesti,èipostiprincipaliine
sinagoghe,
7Èsalutuinimercati,èessechjamatudil'omi,Rabbi,
Rabbi.
8MaùnsiatechjamatiRabbi,perchèunuhèuvostru
Maestru,ancuCristu;èsìtuttifratelli.
9Ènimuchjamateuvostrubabbunantuàaterra,perchè
unuhèuvostruBabbu,chìhèinucelu.
10Ùnsiatemiccachjamatimaestri,perchèunuhèuvostru
Maestru,ancuCristu.
11Maquelluchìhèupiùgrandetràvoiseràuvostru
servitore.
12Etquiconques'élèveraseraabaissé;etceluiqui
s'abaisseraseraélevé.
13Maguaiàvoi,scribièFarisei,ipocriti!perchèchjudeu
regnudiicelicontr'àl'omi,perchèùnandatemiccainvoi
stessi,nèpermetteteàquellichìentranu.
14Guaiàvoi,scribièFarisei,ipocriti!perchèdivoratee
casedieveduve,èperunapretesafateunalongapreghiera:
dunquericevereteapiùgrandedannazione.
15Guaiàvoi,scribièFarisei,ipocriti!perchèvo
circugliateumareèaterraperfàunproselitu,èquanduhè
fattu,fatedielluufiglioludil'infernuduievoltepiùchè
voistessi.
16Guaiàvoi,guidecechi,chìdite:Quelluchìghjuràper
utempiu,ùnhènunda;maquelluchìghjuràperl'orudiu
tempiu,hèundebitore!
17Ostupidiècechi,perchèchìhèpiùgrande,l'oru,ou
tempiuchìsantifical'oru?
18È:Quelluchìghjuràperl'altare,ùnhènunda;ma
quelluchìghjuràperurigaluchìhèsopra,hèculpèvule.
19Stupitiècechi,perchèchìhèpiùgrande,urigalu,o
l'altarechìsantificaurigalu?
20Qualedunquechìghjuràperl'altare,ghjuràperellu,è
pertuttuciòchìcihèsopra.
21Èquelluchìghjuràperutempiu,ghjuràperellu,èper
quelluchìabitainellu.
22Èquelluchìghjuràperucelu,ghjuràperutronudiDiu,
èperquelluchìsipusanantuàellu.
23Guaiàvoi,scribièFarisei,ipocriti!perchèpagatea
decimadimentaèaniceècummin,èaveteomessuecose
piùpesantedialege,ughjudiziu,amisericordiaèafede;
24Voiguideciechi,chìstrusciateunmoscerini,è
inghiottiteuncammellu.
25Guaiàvoi,scribièFarisei,ipocriti!perchèpulite
l'esternudiatazzaèdiuplatu,mainl'internusòpienidi
estorsionièeccessi.
26Fariseucecu,purificaprimaciòchìhèinatazzaèu
platu,affinchìl'esternusiapuriancu.
27Guaiàvoi,scribièFarisei,ipocriti!perchèsìsìmuliài
sepulcriimbiancati,chìdaveruparenubellifora,masòin
l'internupienidiossedimorti,èdiogniimpurità.
28Cusìancuvoiforapareateghjustiàl'omi,main
l'internusitepienidiipocrisiaèiniquità.
29Guaiàvoi,scribièFarisei,ipocriti!perchècustruitee
tombediiprufeti,èadornateisepulcridiighjusti,
30Èdì:S'ènofussemustatiinitempidiinostribabbi,ùn
sariamumiccastaticunelliinusanguediiprufeti.
31Perquessa,siatetistimunianziàvoistessu,chìsìi
figliolidiquellichìanutombuiprufeti.
32Pigliatedunqueamisuradiivostribabbi.
33Serpenti,generazionidivipere,cumupudetescappàda
adannazionedil'infernu?
34Perquessa,eccu,vimanduprufeti,sàviièscribi;e
qualcunidiellineflagellereteinevostresinagoghe,èli
perseguiteretedacitààcità.
35Perchìvenenantuàtètuttuusangueghjustuversatu
nantuàaterra,dausanguediughjustuAbelàusanguedi
Zaccaria,figlioludiBarachias,chìaveteuccisutràu
tempiuèl'altare.
16

MATTIU
36Inverità,vidicu:Tuttequestecoseveneranunantuà
stagenerazione.
37OGhjerusalemme,Ghjerusalemme,tùchìuccidesii
prufeti,èlapidatequellichìsòmandatiàtè,quantevolte
aghjuvulsuturiunisceitofiglioli,cum'èunagallina
riunisceisogaddinisottuàesoali,èùnvulite!
38Eccu,atocasavihèabbandunata.
39Perchèvidicu:Ùnmivedaretepiù,finuàchìùn
dicerete:BenedettuquelluchìveneinnomediuSignore.
CAPITOLU24
1EtJésussortit,ets'éloignadutemple,etsesdisciples
vinrentàluipourluimontrerlesbâtimentsdutemple.
2Ghjesùlidisse:Ùnvedetemiccatuttequestecose?in
veritàvidicu:Ùncisaràmiccalasciatuquìunapetranantu
àl'altra,chìùnseràmiccaghjittata.
3Èmentrech'ellus'assittònantuàamuntagnadil'Olivi,i
discìpulis'avvicinòàelluinparticulare,dicendu:«Dìcimu,
quandusaranuquestecose?èchìseràusegnudiato
venuta,èdiafinediumondu?
4Ghjesùrisposeèlidisse:Fateattenzioneàchìnimuùn
viinganna.
5Perchèparechjiveneranuinumonome,dicendu:Sò
Cristu;èingannaràparechji.
6Èsenteretediguerrièdirumuridiguerri:fatechìùn
siatemiccaturbati:perchètuttequestecosedevenuaccade,
maafineùnhèancu.
7Perchèanazionerisusciteràcontr'àanazione,èuregnu
contr'àuregnu;ècisaranufamine,pesti,èterremotiin
diversilochi.
8Tuttiquestisòuprincipiudiidulori.
9Alloravidaranuàesseafflitti,èviammazzaranu,è
sareteodiatidatutteenazioniperviadiumonome.
10Ètandu,parechjiseranuoffesi,èsitradiranul'unl'altru,
ès'odieranul'unl'altru.
11Èparechjifalsiprufetirisusciteranu,èingannaranu
parechji.
12Èperchèl'iniquitàabbunderà,l'amorediparechjisi
fridrà.
13Maquelluchìpersisteràfinuàafine,seràsalvatu.
14ÈstuVangeludiuregnuseràpridicatuintuttuumondu
pertistimunianzaàtutteenazioni;ètanduveneafine.
15Quanduvivededunquel'abominazionediadesolazione,
chìhàparlatudauprufetaDaniel,stàinulocusantu
(quelluchìleghje,chìcapisce:)
16AlloraquellichìsòinGhjudeafughjenuinmuntagna:
17Chìquelluchìhènantuàutettuùnscendemiccaper
pigliànundadiasocasa:
18Nèquelluchìhèinucampuùntornimiccaàpigliàaso
robba.
19Èguaiàquellichìsòincinti,èàquellichìallattanuin
quellighjorni!
20Mapregatechìavostrafugaùnsiamiccainl'inguernu,
nèinusabbatu.
21Perchètanduseràunagrandetribulazione,cum'èùnci
hèstatudauprincipiudiumonduàquestutempu,nèmai,
nèmai.
22Ès'elluùnsiscurciavanuquellighjorni,nisunacarneùn
deveessesalvata;maperl'eletti,quellighjorniseranu
accurtati.
23Alloras'èqualcunuvidicia:Eccu,quìhèCristu,oquì;
credemicca.
24PerchèsorgeranufalsiCristi,èfalsiprufeti,èferanu
grandisegnièmiraculi;intantuchì,s'elluerapussibule,
ingannaranul'elettistessi.
25Eccu,viaghjudettuprima.
26Perquessa,s'elluvidicenu:Eccu,hèinudesertu;ùn
escemicca:eccu,hèinecameresecrete;credemicca.
27Perchècum'èulampuescedaulivante,èbrillaancuà
punente;cusìseràancuavenutadiuFiglioludil'omu.
28Perchèinduv'elluhèucadaveru,cisaràl'aquileriunite.
29Aussitôtaprèslatribulationdecesjours,lesoleil
s'obscurcira,etlalunenedonneraplussalumière,etles
étoilestomberontduciel,etlespuissancesdescieuxseront
ébranlées.
30ÈtanduapparisceràusegnudiuFiglioludil'omuinu
celu;ètandututteetribùdiaterrasilamentaranu,è
videranuuFiglioludil'omuchìveneininuvulidiucelu
cùputenzaègrandegloria.
31Èmandaràisoanghjulicùungransonuditromba,è
riuniscenuisoelettidaiquattruventi,daunapuntaà
l'altrudiucelu.
32Avàamparateunaparaboladiuficu;Quanduuso
ramuhèancuteneru,èstendefoglie,sapetechìl'estiuhè
vicinu:
33Cusì,ancuvoi,quanduvivedetuttequestecose,sapete
chìhèvicinu,ancuàeporte.
34Inverità,vidicuchìstagenerazioneùnpasserà,finuà
chìtuttequestecoseùnsicompie.
35Uceluèaterrapasseranu,maemoparolleùnpassanu
micca.
36Madiquellughjornuèdil'oraùnsapinimu,nè
l'anghjulidiucelu,masoluumoBabbu.
37Macum'èighjornidiNoè,cusìseràancuavenutadiu
Figlioludil'omu.
38Perchècum'èinighjornichìeranuprimadiudiluviu,
manghjavanuèbeie,simaritavanuèsimaritavanu,finuàu
ghjornuchìNoèentrainl'arca,
39Èùnsapia,finuàchìudiluviughjunse,èlipurtòtutti;
cusìseràancuavenutadiuFiglioludil'omu.
40Tanduseranuduiinucampu;unusaràpigliatu,èl'altru
lasciatu.
41Duifeminesaranumacinateàumulinu;unusarà
pigliatu,èl'altrulasciatu.
42Fighjatedunque,perchèùnsapeteàchìorauvostru
Signorevene.
43Masapetequestu,chì,s'èupadronediacasaavia
saputuàqualevigiliaveneulatru,averiaveghjatu,èùn
lassìmiccachìasocasafussidistruttata.
44Dunquesiateancupronti,perchèàl'orachìùnpensate
micca,uFiglioludil'omuvene.
45Qualehèdunqueunservitorefiduèsàviu,chìuso
signorehàfattucapudiasocasa,perdàlimanciariin
tempudegne?
46Beatuquelluservitorechìusosignore,quanduellu
ghjunghje,truveràcusì.
47Inverità,vidicu,ch’ellulifaràcapudituttiisobeni.
48Mas'èquelluservitorecattivudiciainusocore:Umo
signoreritardaasovenuta;
49Ècumminciarààchjappàisocumpagni,èàmanghjàè
àbeiecùl'ubriache;
17

MATTIU
50Usignorediquelluservitoreveneinunghjornuch’ellu
ùnl’aspittava,èinun’orach’elluùnsà.
51Èutaglierà,èlidaràasopartecùl'ipocriti:cisaràu
piantuèustrincudidenti.
CAPITOLU25
1Allorauregnudiiceliseràparagunatuàdecevergini,
chìpiglianuesolampade,èsin'andòàscuntràusposu.
2Ècinqued'ellieranusàvii,ècinqueeranustupidi.
3Quellichìeranuinsensatipiglianuesolampade,èùn
piglianumiccad'oliucunelli.
4Maisapientipiglianul'oliuinisovasicùesolampade.
5Mentreusposus’erastancu,tuttis’addormentavanuè
durmianu.
6Èàmezanottes’hèfattuungridu:Eccu,veneusposu;
andateàscuntràellu.
7Alloratuttequelleverginis'arrizzò,ètagliavanueso
lampade.
8Èistoltidissenuàisàvii:Daccidiutooliu;perchèe
nostrelampadesòspente.
9Maisàviirisposenu,dicendu:Ùnhècusì;perùnesse
miccaabbastanzapernoièpervoi:maandatepiuttostuà
quellichìvendenu,ècumpràpervoi.
10Èmentreandavanuàcumprà,usposuhèghjuntu;è
quellichìeranuprontiintrinucunelluàumatrimoniu,èa
portaerachjusa.
11Dopughjunsenuancul'altrivergini,dicendu:Signore,
Signore,apreànoi.
12Maellurisposeèdisse:Inveritàvidicu:ùnvi
cunnoscumicca.
13Fighjatedunque,perchèùnsapetenèughjornunèl'ora
duveveneuFiglioludil'omu.
14Perchèuregnudiicelihècum'èunomuchìviaghjain
unpaeseluntanu,chìchjamòisoservitori,èlihàdatuiso
beni.
15Èàunuhàdatucinquetalenti,àunaltrudui,èàunaltru
unu;àogniomuseconduasocapacitàdiverse;èsubbitu
hàpigliatuusoviaghju.
16Alloraquelluchìaviaricivutuicinquetalentisin'andò
èhàscambiatucùelli,èlifecealtricinquetalenti.
17Èancuquelluchìaviaricivutudui,hàancuguadagnatu
altridui.
18Maquelluchìaviaricivutuunuandòèscavòinterra,è
piattaisoldidiusosignore.
19Dopuàunbellupezzu,usignorediquelliservitorihè
ghjuntu,èfacecunelli.
20Alloraquelluchìaviaricivutucinquetalentighjunse,è
purtòaltricinquetalenti,dicendu:Signore,miavetedatu
cinquetalenti;
21Usosignorelidisse:Benfattu,oservitorebonuèfidu:
tùsìstatufiduinunipochidicose,tifaraghjucapudi
parechjecose:entrainagioiadiutosignore.
22Vinseancuquelluchìaviaricivutuduitalentièdisse:
Signore,m'hàdatuduitalenti;eccu,aghjuguadagnatudui
altritalentiforadielli.
23Usosignorelidisse:Benfattu,servitorebonuèfidu!
sìstatufiduinunipochidicose,tifaraghjucuvernunantu
àparechjecose:entrainagioiadiutosignore.
24Alloraghjunsequelluchìaviaricivutuuntalentu,è
disse:Signore,t'aghjucunnisciutuchìsìunomuduru,chì
cugliessiinduveùnavetemiccasuminatu,ècugliendu
induveùnavetemiccaspargugliatu.
25Èaghjuavutuapaura,èandatuèpiattautotalentuina
terra:eccu,eccuchìhèuto.
26Usosignorerisposeèlidisse:Servugattivuèpigritu,
sapiatechìcuglieraghjuinduveùnaghjumiccasuminatu,è
raccolteinduveùnaghjumiccaspargugliatu.
27Tuavissidunquemetteimosoldiàiscambiatori,è
tandu,àamoghjunta,avissiavuturicevutuimeicunusura.
28Pigliatedunqueutalentudaellu,èdààquelluchìhà
decetalenti.
29Perchèàquelluchìhàseràdatu,èaveràinabbundanza;
maàquelluchìùnhà,ancuciòch'elluhà.
30Èghjittateuservitoreinutileinabughjuradifora:ci
saràupiantuèustrincudidenti.
31QuanduuFiglioludil'omuvinaràinasogloria,ètuttii
santianghjulicunellu,allorasimetterànantuàutronudia
sogloria.
32Èdavantiàelluseranuriunitetutteenazioni;èsi
separaràl'unadil'altru,cum'èunpastoreseparaesopecure
daicapri.
33Èmetteràepecureàasomanudiritta,maicapriàa
manca.
34AllorauRèlidirààasomanudiritta:Venite,benedetti
diumoBabbu,erediteuregnupreparatupervoidaa
fundazionediumondu:
35Perchèaghjuavutuafame,èmiavetedatudamanghjà;
aghjuavutuasete,èmiavetedatudabeie;erufurasteru,è
miaveteaccoltu.
36Nudu,èm'avetevistutu:erumalatu,èmivisitate:eru
inprigiò,èghjunghjiteàmè.
37Alloraighjustilirisponderanu,dicendu:Signore,
quandut'avemuvistuaffamatièt'hàdamanghjà?oasete,
èt'hàdatudabeie?
38Quandut'avemuvistuunfurasteru,èt'hàpigliatu?o
nudu,èt'hàvistutu?
39Oquanduviavemuvistumalatu,oinprigiò,èghjuntià
tè?
40Èurèlirispunniràèlidicia:Inverità,vidicu:in
quantul'avetefattuàunudiquestiimofratelli,l'avetefattu
àmè.
41Alloradiràancuàquellichìstanuàamanumanca:
Alluntanatedamè,maledetti,inufocueternu,preparatu
perudiavuluèisoanghjuli.
42Perchèaghjuavutufame,èùnm'avetemiccadatuda
manghjà;aghjuavutuasete,èùnm'avetemiccadatuda
beie;
43Erustraneru,èùnm'aveteaccoltu:nudu,èùnm'avete
vistutu:malatu,èinprigiò,èùnm'avetevisitatu.
44Alloralirispundaranuancu,dicendu:Signore,quandu
t'avimuvistuaffamati,oassetati,ostranieri,onudi,o
malati,oinprigiò,èùnt'avimumiccaservitu?
45Tandulirispunderà,dicendu:Inverità,vidicu:quantu
ùnavetemiccafattuàunudiipiùchjuchidiquesti,ùn
avetemiccafattuàmè.
46Èquestiandaranuinapunizioneeterna,maighjustiin
avitaeterna.
CAPITOLU26
1Èavvenechì,quanduGhjesùebbefinitututtequeste
parolle,disseàisodiscìpuli:
18

MATTIU
2SapetechìdopuàduighjornihèafestadiaPasqua,èu
Figlioludil'omuhètradituperessecrucifissu.
3Alloraiprincipalisacrificadori,èiscribi,èl'anzianidiu
populus'adunavanuinupalazzudiugransacrificadore,
chìerachjamatuCaïphe.
4Ècunsultavanuch'ellipudianupigliààGhjesùcùastuzia,
èutumbà.
5Maellidissenu:Ùninughjornudiafesta,ch'elluùnci
siauntumultutràupopulu.
6QuanduGhjesùerainBetania,incasadiSimoneu
lebbroso,
7Ils'avançaversluiunefemmequiavaitunecaisse
d'alabastred'unparfumtrèsprécieux,etlaversasursatête,
tandisqu'ilétaitassisàtable.
8Maisodiscìpuli,videndulu,s'indignavanu,dicendu:À
chìscopuhèstuperdu?
9Carcettepommadeauraitpuêtrevenduepourbeaucoup,
etdonnéeauxpauvres.
10QuanduGhjesùhàcapitu,lidisse:Perchèdisturbatea
donna?perchèellahàfattuunbellutravagliunantuàmè.
11Perchèaveteipoverisemprecunvoi;maùnavete
miccasempre.
12Perchèch'ellahàversatustuunguentunantuàumo
corpu,l'hàfattuperamosepultura.
13Inverità,vidicu,inognilocuchìquestuVangeluserà
annunziatuinumondusanu,cisaràancuciòchìstadonna
hàfattu,perunricordudiella.
14Alloraunudiidodici,chjamatuGhjudaIscariota,andò
versuiprincipalisacrificadori,
15Èlidisse:Chìmidarete,èvilidaraghju?Èanupattu
cùellupertrentapezzid'argentu.
16Èdaquellutempucercòl'occasioneditradillu.
17Uprimughjornudiafestadiipanisenzalevatu,i
discìpulis'avvicinòàGhjesù,dicendulu:Induvevuletechì
tipreparemupermanghjàaPasqua?
18Èelludisse:Andateincitààuntaliomu,èditeàellu:
UMaestrudice:Umotempuhèvicinu;Fararaghjua
Pasquaincasatoiacùimodiscìpuli.
19Èidiscìpulianufattucum'èGhjesùliaviamandatu;è
preparanuaPasqua.
20Quandueraghjuntaasera,sipusòcùidodici.
21Èmentremanghjavanu,disse:Inverità,vidicuchìunu
divoimitradirà.
22Èeranuassaitristi,ècuminciaruàdìàognunu:Signore,
sòeiu?
23Ellurispose:«Quelluchìm’immergeràamanucunmè
inupiattu,ellumitradirà.
24UFiglioludil'omuvàcum'elluhèscrittudiellu:ma
guaiàquelluomudaqualeuFiglioludil'omuhètraditu!
erastatubonuperquelluomus'elluùneranatu.
25AlloraGhjuda,chìutradiva,risposeèdisse:Maestru,
sòeiu?Ellulidisse:L'avetedettu.
26Èmentremanghjavanu,Ghjesùpigliòupane,u
benedisse,urompe,èudeteàidiscìpuli,èdisse:Pigliate,
manghjate!questuhèumocorpu.
27Èpigliòatazza,èhàringraziatu,èlidete,dicendu:
Beietutti!
28Perchèquestuhèumosanguediunovutestamentu,chì
hèversatuperparechjiperarimissionediipiccati.
29Maavidicu:ùnbeiemiccadaquestufruttudiavigna,
finuàquellughjornuchìubeiunovucunvoiinuregnudi
umoBabbu.
30Èdopuavècantatuuninnu,sin'andòinamuntagnadi
l'Olivi.
31AlloraGhjesùlidisse:Tuttivisareteoffesiperviadi
mèstanotte;perchèhèscrittu:uccideraghjuupastore,èe
pecurediugregnuseranuspargugliatefora.
32Ma,dopuàesserisuscitatu,andaraghjudavantiàvoiin
Galilea.
33Petrurispose,èlidisse:Ancus'ètuttil'omiseranu
offesiperviaditè,eiuùnminescunghjuràmai.
34Ghjesùlidisse:Inverità,tidicu,chìstanotte,prima
chìugallocanti,minegheretetrèvolte.
35Petrulidisse:Ancus'ellumorriacuntè,ùnti
rinnegaraghju.Cumeanudettuancututtiidiscìpuli.
36AlloraGhjesùghjunsecunelliinunlocuchjamatu
Getsemani,èdisseàidiscìpuli:Siatequì,mentrech’e
aghjupricatuquì.
37ÈpigliòcunelluPetruèiduifigliolidiZebedeu,è
cuminciòàessetristièassaipisanti.
38Alloralidisse:Amoànimahèassaitrista,finuàa
morte:statequì,èvegliatecunmè.
39Èandòunpocupiùinlà,ècascòinfacciaèpricava,
dicendu:OBabbu,s'elluhèpussibule,lasciatepassàdamè
stacoppa;
40Èghjunseàidiscìpuli,itruvòchìdormenu,èdisseà
Petru:Chìùnpuderebbeveghjatecunmèunaora?
41Fighjateèpricate,perùnentreintentazione:uspiritu
hèveramentedispostu,maacarnehèdebule.
42Sin'andòdinovuasecondavolta,èpricava,dicendu:
OBabbu,s'elluùnpòpassàdamèstacoppa,s'elluùnbeiu,
siafattaatovulintà.
43Èghjunse,èlitruvòdinovudorme,perchèisoochji
eranupisanti.
44Èlilasciò,èsin'andòdinovu,èpricavaaterzavolta,
dicenduestesseparolle.
45Alloraghjunseàisodiscìpuli,èlidisse:Dormiteavàè
ripostate:eccu,l'orahèvicinu,èuFiglioludil'omuhè
tradituinmanudiipeccatori.
46Alzati,andemu:eccu,hèvicinuchìmitradisce.
47Èmentrech'elluparlavaancora,eccu,Ghjuda,unudii
dodici,ghjunse,ècunelluunagrandefollacùspadeè
bastone,daiprincipalisacrificadorièanzianidiupopulu.
48Avàquelluchìl'hàtraditulifeceunsegnu,dicendu:
Quelluchìbasgiaraghju,quelluhèquellu:tenelufermu.
49Èsubitus'avvicinòàGhjesù,èdisse:Salute,maestru;
elubasgiò.
50ÈGhjesùlidisse:Amicu,parchìsite?Allora
ghjunsenu,missimanunantuàGhjesù,èupigliò.
51Èeccu,unudiquellichìeranucunGhjesùstendea
manu,èsguassateasospada,chjappàunservitorediu
suvveranusacrificadoru,èlichjappàl'arechja.
52AlloraGhjesùlidisse:Rimettiteatospadainusolocu,
perchètuttiquellichìpiglianuaspadaperiranucùaspada.
53PensichìùnpossuavàpricàumoBabbu,èch'ellumi
daràsubitupiùdidodicilegionid'anghjuli?
54MacumudunquesicompieeScritture,chìcusìdeve
esse?
55Inquellaora,Ghjesùdisseàaghjente:Sòsurtiticum'è
contr'àunlatrucùspadeèbastoneperpigliàmi?Aghju
assittatuognighjornucunvoiinsegnenduinutempiu,èùn
m'avetemiccapigliatu.
19

MATTIU
56Matuttuquestuhèstatufattu,perchìl'Scritturedii
prufetisicumpiissinu.Alloratuttiidiscìpulil'abbandunonu,
èfughjenu.
57EtceuxquiavaientsaisiJésusleconduisirentàCaïphe,
lesouverainsacrificateur,oùs'étaientréunislesscribeset
lesanciens.
58MaPetruuseguitòluntanu,sin'àupalazzudiusuvra
sacerdote,èintrì,èsipusòcùiservitori,pervedeafine.
59Avàicapidiisacrificadori,èl'anziani,ètuttuu
cunciliucercavanufalsitistimunianzicontr'àGhjesù,per
mettelluàmorte;
60Maùntruvarunimu:iè,ancus'elluhèghjuntuparechji
falsitestimoni,maùnanutrovu.Àl'ultimuhèvinutudui
falsitestimoni,
61Èdisse:Stuomuhàdettu:Sòcapacedidistrughjeu
tempiudiDiu,èdicustruisceintrèghjorni.
62Usuvrasacerdotesialzò,èlidisse:Ùnrispondinunda?
Chìghjèciòchìquestitistimunianzecontruàtè?
63MaGhjesùstavainpace.Èusuvvernusacerdote
risposeèlidisse:TighjuguperuDiuvivu,chìcidicis'ètù
sìuCristu,uFiglioludiDiu.
64Ghjesùlidisse:L'aidettu:mavidicu:daquì,vivede
uFiglioludil'omu,pusatuàadirittadiuputere,èveneini
nuvulidiucelu.
65Allorausuvvernusacerdotesistracciòisovestiti,
dicendu:Hàparlatublasfemia;Chìcihèpiùbisognudi
testimoni?eccu,avàaveteintesuasoblasfemia.
66Chìnepensate?Risposenuèdissenu:Hèculpèvuledi
morte.
67Alloralisputanuinfaccia,èlisputanu;èaltril'anu
battutucùepalmediesomani,
68Dicendu:Prufetizzaànoi,oCristu:Qualehèquellu
chìt’hàbattu?
69OraPetrus'assittòforainupalazzu;èunazitella
s'avvicinòàellu,dicendu:TueraancucunGhjesùdi
Galilea.
70Maellunegòdavantiàtutti,dicendu:Ùnsòmiccaciò
chìdite.
71Èquand'elluerasurtituinuportico,unaaltraservau
vitti,èdisseàquellichìeranuquì:Questuomueraancu
cùGhjesùdiNazareth.
72Èdinòricusòcunghjuramentu:Ùncunnoscumicca
l'omu.
73Èdopuàpocutempu,quellichìstavanuvicinuàellu,
dissenuàPetru:Certuancutùsìunudielli;perchèuto
discorsutisvela.
74Alloracuminciòàmaledicàèàghjurà,dicendu:Ùn
cunnoscumiccal'omu.Èsubituugallos'arrumba.
75ÈPetrus'arricurdavadiaparolladiGhjesù,chìlidisse:
Primachìugallocanti,minegheretetrèvolte.Èesce,è
pienghjeamaramente.
CAPITOLU27
1Quandughjunseamatina,tuttiicapidiisacrificadoriè
l'anzianidiupopulus'amparanucontruàGhjesùperfàu
mortu.
2L'ebbenuliatu,upurtonu,èulivruàuguvernatore
PonziuPilatu.
3AlorsJudas,quil'avaitlivré,voyantqu'ilétaitcondamné,
serepentit,etrenditlestrentepiècesd'argentaux
principauxsacrificateursetauxanciens.
4Dicendu:Aghjupeccatu,perchèaghjutradituusangue
innocente.Èlidissenu:Chìcihèquestu?vedeàquessa.
5Etiljetalespiècesd'argentdansletemple,ets'enalla,et
s'enalla,ets'implanta.
6Èicapidiisacerdotipiglianuipezzid'argentu,è
dissenu:Ùnhèpermessudimetteinutesoru,perchèhèu
prezzudiusangue.
7Esicunsultavanu,èanucomprucunelliucampudiu
vasame,perintarràistranieri.
8Perquessa,quellucampuhèstatuchjamatuCampudi
sangue,finuàoghje.
9Alloras'accompaiaciòchìerastatudettudauprufeta
Jérémie,chìdicia:Èpigliòitrentapezzid'argentu,u
prezzudiquelluchìerastimatu,chìquellidiifiglioli
d'Israeleanustimatu;
10Èlideteperucampudiuvasame,cum'èuSignore
m'hàstabilitu.
11ÈGhjesùstavadavantiàuguvernatore;èu
guvernatorelidumandò,dicendu:SòurèdiiGhjudei?È
Ghjesùlidisse:Tudici.
12Èquandueraaccusatudaicapidiisacerdotièdi
l'anziani,ùnrisposenunda.
13AlloraPilatulidisse:Ùnsentimiccaquantecoseti
tistimunianu?
14Èùnlirisposemiccaunaparolla;intantuchìu
guvernatoresimaravigliòassai.
15Or,àquellafesta,uguvernatoreavial'abitudinedi
liberààupopuluunprigiuneru,chìvulianu.
16Ètanduavianuunprigiunerunotevole,chjamatu
Barabba.
17Perquessa,quand'ellieranuriuniti,Pilatulidisse:
Qualevuletech'evilascià?Barabba,oGhjesùchìhè
chjamatuCristu?
18Perchèsapiachìperinvidial'avianuliberatu.
19Quand'elluerapusatunantuàutribunale,asomogliali
mandòàdì:Ùnavetenundaàfàcùquellughjustu,perchè
aghjupatituassaicoseoghjeinunsognuperviadiellu.
20Maiprincipalisacrificadorièl'anzianipersuadiscenua
ghjentedidumandààBarabba,èdidistruggeGhjesù.
21Uguvernatorerisposeèlidisse:Qualediiduivulitete
chìvilascià?Lidissenu:Barabba.
22Pilatulidisse:ChìferaghjudunquediGhjesùchìhè
chjamatuCristu?Tuttilidicenu:Ch'ellusiacrucifissu.
23Uguvernatoredisse:Perchè,chìmalehàfattu?Mau
gridavanudipiù,dicendu:Ch'ellusiacrucifissu.
24Pilatu,videnduch'elluùnpudiavincenunda,machì
piuttostuuntumultuerafattu,pigliòl'acquaèsilavòe
manidavantiàamultitùdine,dicendu:Sòinnocentudiu
sanguedistughjustu:vedi.
25Alloratuttuupopulurispose,èdisse:Usosanguesia
nantuànoièàinostrifiglioli.
26AlloraliliberòBarabbas;è,dopuavèflagellatuGhjesù,
ulivòperessecrucifissu.
27AlloraisuldatidiuguvernatorepiglionuàGhjesùina
salacumuna,èriunìàellututtaabandadisuldati.
28Etilsledépouillèrent,etluimirentunerobeécarlate.
29È,dopuavèfattuunacuronadispine,lipusonunantuà
atesta,èunacannainasomanudiritta;èsiinchinavanui
ghjinochjedavantiàellu,èsiburlavanu,dicendu:Salute,
rèdiiGhjudei!
30Èsputònantuàellu,pigliòacanna,èlibattevanuin
capu.
20

MATTIU
31Èdopuch'ellis'eranuburlatudiellu,litolgìanuu
mantellu,limissiisovestiti,èupurtonupercrucificà.
32Èquand'elliescevanu,truvonuunomudiCirene,chìsi
chjamavaSimone;
33Èquand'ellisòghjuntiinunlocuchjamatuGolgota,
valeàdìunlocudiucraniu.
34Ilsluidonnèrentàboireduvinaigremélangéàdufiel,
etlorsqu'ileneutgoûté,ilnevoulutpasboire.
35Èucrucifissu,èsispartevanuisovistiti,tiranuàsorta,
perch'ellusicompieciòchìeradettudauprufeta:Sò
spartutiimovistitutràelli,ènantuàamovesteanutiratu
àsorte.
36È,pusendu,ufighjulavanu;
37Èpusònantuàusocapuasoaccusazionescritta:
QUESThèGhjesù,uRèdiiGhjudei.
38Alloracieranuduiladricrucifissicunellu,unuàa
manudirittaèl'altruàamanca.
39Èquellichìpassavanul'insultavanu,agitanduatesta.
40Èdicendu:Voichìdistrughjiteutempiuèucustruisci
intrèghjorni,salvatevi.SètùsìuFiglioludiDiu,falàdaa
croce.
41Demême,lesprincipauxsacrificateurssemoquaientde
lui,aveclesscribesetlesanciens,etdirent:
42Salvòaltri;ellustessuùnpòmiccasalvà.S'elluhèuRè
d'Israele,ch'ellusiaavàfalatudaacroce,ècicrederemu.
43SifidavainDiu;ch'elluliliberàavà,s'ellucivole,
perchèelludisse:SòuFiglioludiDiu.
44Anch'elliiladrichìeranucrucifissicunellu,li
ghjittavanuancuinidenti.
45Avàdaasestaoracierabughjuranantuàtuttuupaese,
finuàanonaora.
46Versul'oranona,Ghjesùgridòcùunavoceforte,
dicendu:Eli,Eli,lamàsabacthani?valeàdì:umoDiu,u
moDiu,perchèm'aiabbandunatu?
47Quelques-unsdeceuxquiétaientlà,enentendantcela,
disaient:CethommeappelleElie.
48Aussitôtl'und'euxcourut,prituneéponge,laremplitde
vinaigre,lamitsurunroseauetluidonnaàboire.
49L'altridicianu:Lascia,vedemus'elluveneEliaàsalvà.
50Ghjesù,quand'elluaviachianciatudinovucùunavoce
forte,rinunciòufantasma.
51Èeccu,uveludiutempiuerastrappatuinduidaacima
àufondu;èaterratremò,èiscoglisistrappavanu;
52Èetombesòstateaperte;èparechjicorpidiisantichì
dormenus'arrizzò,
53Èescedaetombedopuasorisurrezzione,èandòina
citàsanta,èapparsuàparechji.
54Quanduucenturione,èquellichìeranucunellu,
fighjenduàGhjesù,videnduuterramotu,èciòchìerafattu,
ebbenuassaipaura,dicendu:Veramentequestuerau
FiglioludiDiu.
55Etlà,beaucoupdefemmes,quiregardaientdeloin,qui
suivaientJésusdeGalilée,leservant.
56ÀmezuàqualeeraMariaMaddalena,èMaria,a
mammadiGhjacumuèGhjiseppu,èamammadiifiglioli
diZebedeu.
57Quandueraghjuntaasera,ghjunseunomuriccu
d'Arimatea,chjamatuGhjiseppu,chìeraellustessu
discìpuludiGhjesù.
58Sin'andòversuPilatu,èimploròucorpudiGhjesù.
AlloraPilatuhàurdinatuchìucorpusialiberatu.
59ÈquanduGhjiseppuaviapigliatuucorpu,l'avvintòin
unlinupulitu.
60Èupusòinasotombanova,ch'elluaviascavatuina
roccia;èrottòunagranpetraàaportadiusepulcru,èsi
n'andò.
61Èc'eraMariaMaddalena,èl'altraMaria,àpusàdavanti
àusepulcru.
62Ughjornudopu,dopuàughjornudiapreparazione,i
principalisacerdotièiFariseis'adunavanuàPilatu.
63Dicendu:Signore,ricurdemuchìquelluingannatore
disse,mentreeravivu:Dopuàtrèghjorni,risuscitaraghju.
64Mandatedunquechìusepulcrusiaassicuratufinuàu
terzughjornu,perchèisodiscìpuliùnvenenudinotte,è
l'arrubbanu,èdicenuàupopulu:Hèrisuscitatudaimorti;
65Pilatulidisse:Voiaveteunsguardu:andate,fateupiù
sicuru.
66Allorasin'andò,èassicuravanuusepulcru,sigillanua
petraèponenuaveglia.
CAPITOLU28
1Àafinediusàbatu,cum'èl'alba,versuuprimughjornu
diasettimana,ghjunseMariaMaddalenaèl'altraMariaper
vedeusepulcru.
2È,eccu,cihèstatuungranterremotu,perchèl'ànghjulu
diuSignorehèfalatudaucelu,èhèghjuntu,èrotolaa
petradaaporta,èsipusònantuàella.
3Usovisueracum'èunlampu,èisovistimentibianchi
cum'èneve:
4Èperpauradiellu,iguardianitremavanu,èdiventanu
cum'èmorti.
5L'ànghjulurisposeèdisseàedonne:Ùnàbbiatepaura,
perchèsòchìcercateàGhjesù,chìhèstatucrucifissu.
6Ùnhèmiccaquì,perchèhèrisuscitatu,cum'elluhàdettu.
Venite,vedeulocuduv'ellustavauSignore.
7Andateprestu,èditeàisodiscìpulich'elluhèrisuscitatu
daimorti;è,eccu,vàdavantiàvoiinGalilea;culàu
vedrete:eccu,viaghjudettu.
8Èpartianuprestudausepulcrucuntimoreèunagrande
gioia;ècorseàdìàisodiscìpuli.
9Èch'elliandavanuàdìàisodiscìpuli,eccu,Ghjesùli
scontra,dicendu:Salute.Èghjunsenu,utenenuperipedi,
èuadurà.
10AlloraGhjesùlidisse:Ùnàbbiatepaura:andateàdìài
mofratellich’ellivanuinGalilea,èquìmivederanu.
11Or,quand'elliandavanu,eccu,alcunidiivigilisò
ghjuntiinacità,èannunzianuàicapisacerdotituttuciò
chìerafattu.
12Èquand'ellisisòriuniticùl'anziani,èavìanuavutuu
cunsigliu,dettiassaisoldiàisuldati.
13Dicendu:Dite:isodiscìpulisòghjuntidinotte,èl'anu
arrubbatumentrenoidormemu.
14Ès'elluveneàl'arechjediuguvernatore,u
cunvinceremuèviassicurà.
15Allorapiglionuisoldi,èfecenucum'ellieranuinsignati;
èstaparollahècumunimenticuntatutràiGhjudeifinuà
oghje.
16Alloral'onzediscìpulisin'andòinGalilea,ina
muntagnainduveGhjesùliaviamandatu.
17Èquand'ellil'anuvistu,l'anuaduratu,macertidubitanu.
18ÈGhjesùs'avvicinòèliparlava,dicendu:Tuttuu
puteremihèdatuinuceluèinaterra.
21

MATTIU
19Andatedunque,èinsignàtutteenazioni,battezenduin
unomediuBabbu,èdiuFigliolu,èdiuSpìrituSantu.
20Insegnenduliàosservàtutteecosechìviaghju
urdinatu:èeccu,sòcunvoisempre,finuàafinediu
mondu.Amen.
22

Marcu
CAPITOLU1
1UprincipiudiuVangeludiGhjesùCristu,uFiglioludi
Diu;
2Cumehèscrittuiniprufeti:Eccu,aghjumandatuumo
messaggerudavantiàatofaccia,chìprepararàatostrada
davantiàtè.
3Avocediquelluchìgridainudesertu:Preparatea
stradadiuSignore,fatedritteisocamini.
4Ghjuvannihàbattezuinudesertu,èpredicavau
battèsimudipenitenzaperarimissionediipeccati.
5ÈandavanuversuellututtuupaesediGhjudeaèquellidi
Ghjerusalemme,ètuttisòstatibattezzatidaelluinufiume
diuGhjurdanu,cunfessenduisopiccati.
6ÈGhjuvannieravistutudicapellidicammellu,ècùuna
cinturadipelleàilombi;èhàmanghjatulocusteèmeli
salvatichi;
7Èpridicava,dicendu:«Vennedopuàmèunupiù
putentechèmè,chìùnsòmiccadegnudichjappàèslaccia
ulatchetdiisoscarpi.
8Iuv'aghjudabattezid'acqua,maelluvibattezeràcùu
SpìrituSantu.
9ÈavveneinquellighjornichìGhjesùghjunseda
NazarethdiGalilea,èfùbattizatudaGhjuvanniin
Ghjurdanu.
10Èsubitu,escedal'acqua,vittiiceliaperti,èuSpìritu
cum'èunaculombachìfalavanantuàellu.
11Èghjunseunavocedaucelu,chìdiceva:Tusìumo
Figlioluamatu,inqualemisòpiacè.
12ÈsubituuSpìritul'hàpurtatuinudesertu.
13Èeraquìinudesertuquarantaghjorni,tentatuda
Satanassu;èeracùebestiesalvatichi;èl'anghjulili
servivanu.
14DopuchìGhjuvannifùmessuinprigiò,Ghjesùghjunse
inGalilea,predicenduuVangeludiuRegnudiDiu.
15Èdicendu:Utempuhècumpiitu,èuregnudiDiuhè
vicinu:pentite,ècredeinuVangelu.
16MentrepassavavicinuàumarediGalilea,hàvistuà
SimoneèàAndrew,usofratellu,chìtiravanuaretainu
mare,perchèeranupiscadori.
17Ghjesùlidisse:Venitedopuàmè,èvifaraghjudiventà
piscadorid'omi.
18Èsubituabbandunonuesoreti,èuseguitanu.
19Èandatuunpocudilà,vidiaGhjacumu,figlioludi
Zebedeu,èGhjuvanni,usofratellu,chìeranuancuind’u
battelluchìrimettevanuesoreti.
20Èsubitulichjamò,èlascianuusobabbuZebedeuina
barcacùimercenari,èandonudopuàellu.
21ÈandonuinCapernaum;Èsubbitu,ughjornudiu
sàbatu,intrìinasinagoga,èinsignò.
22Etilss'étonnaientdesadoctrine,carillesenseignait
commeunquiavaitl'autorité,etnoncommelesscribes.
23Ècierainasosinagogaunomucùunspirituimpuru;è
gridava,
24Dicendu:Lasciamusolu;Chìavemudafàcùtè,o
GhjesùdiNazareth?Seivenutuàdistrughjini?Sòchìtùsì,
uSantudiDiu.
25ÈGhjesùlirimproverò,dicendu:«Taceèescedaellu.
26Èquanduuspirituimpurul'ebbestraziatu,ècriòàgran
voce,escedaellu.
27Ètuttieranumaravigliati,intantuch'ellis'interrugavanu
tràelli,dicendu:Chìhèquestu?Chìnovaduttrinahè
questu?perchècunautoritàcummandaancuàispiriti
impuri,èliubbidiscenu.
28Èsubituasofamasisparseintuttaaregioneintornuàa
Galilea.
29Èsubitu,ghjuntidaasinagoga,intrinuincasadi
SimoneèAndrea,cùGhjacumuèGhjuvanni.
30MaamammadiamògliadiSimonegiacevamalatadi
frebba,èsubitulidicenudiella.
31Èghjunse,apigliòperamanu,èl'alzò.èsubituafrebba
l'abbandunò,èliserviva.
32Èàasera,quanduusolesitramuntava,lipurtonututtii
malatièquellichìeranudimònii.
33Ètuttaacitàerariunitaàaporta.
34Èguarìparechjimalatididiversemalatie,ècacciòfora
parechjidimònii;èùnhàmiccapermessuàidimònidi
parlà,perchèucunniscianu.
35Èàamatina,s'arrizzòunbellupezzuprimadiughjornu,
esce,èsin'andòinunlocusolitario,ècipricava.
36ÈSimoneèquellichìeranucunelluuseguitanu.
37Èquandul'avètrovu,lidissenu:Tuttil'omiticercanu.
38Èlidisse:Andemuinipaesivicini,perch'eaghju
pridicatuancuquì:perquessa,sòsurtu.
39ÈpredicavainesosinagogheintuttaaGalilea,è
cacciavaidimònii.
40Èunlebbrosos'avvicinòàellu,usuppliendu,è
ghjinochjendudavantiàellu,èlidisse:S'ètùvoli,mipò
purificà.
41ÈGhjesù,mossudicumpassione,steseamanu,utoccò,
èlidisse:«Vogliu!siatepuri.
42Appenach'elluaviaparlatu,subitualeprasin'andòda
ellu,èfùpurificatu.
43Èuurdinòstrettamente,èsubituumandòvia;
44Èlidisse:"Vedeùndìnundaànimu;mavai,
manifestateviàuprete,èoffreperavostrapurificazione
ciòchìMosèhàurdinatu,peruntistimunianzaperelli.
45Maelluesce,ècuminciòàpubblicàassai,èàsparghje
l'affare,tantuchìGhjesùùnpudiapiùentreinacità,ma
eraforainilochideserti;
CAPITOLU2
1ÈghjuntudinovuinCapernaumdopuàqualchìghjornu;
èsisentiach'ellueraincasa.
2Èsubituparechjisisòriunitiinseme,tantuch'elluùnci
eralocuperriceveli,micca,miccaquantuàaporta,èli
annunziavaaparolla.
3Èghjunghjenuàellu,purtenduunuparaliticu,chìera
natudiquattru.
4Èch'elliùnpudianuavvicinààelluperapressa,
scoprevanuutettuinduveelluera;èdopul'avianurottu,
falavanuulettuduv'ellustavauparaliticu.
5QuanduGhjesùhàvistuasofede,disseàuparaliticu:
Figliolu,itopiccatitisòpardunati.
6Maisilyavaitquelques-unsdesscribesassislà,etqui
réfléchissaientdansleurcœur:
7Perchèquestuomuparlacusìblasfemi?Qualepò
pardunàipeccatichèDiusolu?
23

MARCU
8Èsubitu,quanduGhjesùhàcapituinusospirituch'elli
ragiunavanucusìinelli,lidisse:Perchèragiunatequeste
coseinuvostrucore?
9Ch'ellasiapiùfaciuledidìàiparalisi:Itopiccatitisò
pardunati?odidì:Alzate,pigliateutolettuèmarchja?
10MapersapèchìuFiglioludil'omuhàuputerenantuàa
terradipardunàipiccati(disseàuparaliticu:)
11Tidicu:Alzati,pigliateutolettu,èvaiincasatoia.
12Èsubitus'arrizzò,pigliòulettu,èsin'andòdavantià
tutti;intantuch'ellieranututtimaravigliati,è
glurificavanuàDiu,dicendu:Ùnavemumaivistucusì.
13Èsin'andòdinovuàulatudiumare;ettoutelafoule
s'approchadelui,etillesenseignait.
14Passendu,vittiàLevi,figlioludiAlfeu,pusatuàu
custumu,èlidisse:Seguimi.Èsialzòèuseguita.
15Èavvenechì,mentreGhjesùeraassittatuàmanghjàina
socasa,parechjipublicanièpiccatoris'assittenuancucù
Ghjesùèisodiscìpuli;perchèeraparechje,èuseguitanu.
16EtquandlesscribesetlesPharisienslevirentmanger
aveclespublicainsetlespécheurs,ilsdirentàsesdisciples:
Commentsefait-ilqu'ilmangeetboitavecdespublicains
etdespécheurs?
17QuanduGhjesùhàintesu,lidisse:«Isaniùnanu
miccabisognudiuduttore,maquellichìsòmalati:ùnsò
miccavenutuàchjamàighjusti,maipeccatoriàu
pentimentu.
18ÈidiscìpulidiGhjuvannièdiiFariseidigiunavanu,è
venenuèlidicenu:PerchèidiscìpulidiGhjuvannièdii
Fariseidigiunanu,maitodiscìpuliùndigiunanumicca?
19ÈGhjesùlidisse:Puderanuifigliolidiusposu
digiunate,mentriusposuhècunelli?finuàch'ellianuu
sposucunelli,ùnponumiccafastidiu.
20Maveneranuighjorni,quanduusposuliseràcacciatu,
èalloradigiunaranuinquellighjorni.
21Nimuùncuceancuunpezzuditelanovanantuàuna
vistituvechja;altrimenti,upezzunovuchìl'hàriempitu,
sguassatedauvechju,èl'affittuhèpeghju.
22Ènimuùnmetteuvinunovuinvechjibuttigli;
altrimentiuvinunovusfondaebuttigli,èuvinuhèversatu,
èibuttiglisaranusbulicati;mauvinunovudeveessemisu
inbuttiglinovi.
23Èavvenech'ellupassavapericampidigranuughjornu
diusabbatu;èisodiscìpulicuminciaru,mentreandavanu,
àcacciàespighedigranu.
24ÈiFariseilidissenu:Eccu,perchèfacenuusabbatuciò
chìùnhèmiccalicite?
25Èlidisse:ÙnavetemailettuciòchìDavidhàfattu,
quanduelluaviabisognu,èch'elluaviafami,elluèquelli
chìeranucunellu?
26CumuhèandatuinacasadiDiu,àighjornidiAbiathar,
usuvvernusacrificadoru,èhàmanghjatuipanidil'offerta,
chìùnsòmiccapermessidimanghjà,maàisacrificadori,è
hàdatuancuàquellichìeranucunellu?
27Èlidisse:Usàbatuhèstatufattuperl'omu,èmicca
l'omuperusàbatu.
28DunqueuFiglioludil'omuhèancuuSignorediu
sàbatu.
CAPITOLU3
1Èintrìdinovuinasinagoga;ècieraquìunomuchì
aviaunamanusecca.
2Èufighjulavanu,s'elluuguarìusàbatu;ch'elli
l'accusanu.
3Èdisseàl'omuchìaviaamanusecca:Fatefora.
4Èlidisse:Hèlicitedifàubèinusabbatu,odifàu
male?persalvàavita,opertumbà?Masifermanuapace.
5Èdopuavèfighjulatuintornuàellicùrabbia,addulitatu
peradurezzadiusocore,disseàl'omu:Stendiatomanu.
Èustende,èasomanuhèstatarestauratasanacum'è
l'altru.
6ÈiFariseisin'andò,èsubitusicunsultavanucun
l'Erodianicontruàellu,cumusipuderanudistrughjelu.
7MaGhjesùsiritiròcùisodiscìpuliàumare,èuna
grandefolladiGalilea,èdiGhjudea,useguitanu.
8ÈdaGhjerusalemme,èdaIdumaea,èdaoltreu
Ghjurdanu;èquellidiTiruèdiSidone,unagrande
multitùdine,dopuavèintesuciòch'ellufacia,si
avvicinavanuàellu.
9Èdisseàisodiscìpuli,chìunapicculabarcaliservissi
perviadiaghjente,perch'elliùnl'affollassi.
10Perchèaviaguarituparechji;Aupointqu'ilspressaient
surluipourqu'illetouchât,tousceuxquiavaientdes
pestes.
11Èispiritiimpuri,quand'ellil'anuvistu,sisòcascati
davantiàellu,ègridavanu,dicendu:TusìuFiglioludi
Diu.
12Èliurdinòstrettamentech'elliùnlifacianumicca
cunnosce.
13Ècullànantuàamuntagna,èchjamaàquelluchìvulia:
èghjunsenuàellu.
14Èhàurdinatudodeci,dach'ellifussinucunellu,è
ch'ellulimandavaàpredicà.
15Èavèuputerediguarìemalatie,èdicacciàidimònii:
16ÈSimonechjamòPetru;
17Ghjacumu,figlioludiZebedeu,èGhjuvanni,fratelludi
Ghjacumu;èlichjamòBoanerges,chìhè,ifigliolidiu
tronu.
18ÈAndrea,èFilippu,èBartolomeu,èMatteu,è
Tumasgiu,èGhjacumu,ufigliolud'Alfeu,èTaddaeu,è
SimonuuCananeanu,
19ÈGhjudaIscariota,chìl'hàancutraditu,èsin'andòin
unacasa.
20Èamultitùdinesiriunìdinovu,ch'elliùnpudianu
mancumanghjàpane.
21Èquanduisoamichil'anuintesu,sin'andòàchjappà
nantuàellu,perchèdicenu:Hèforadiellu.
22ÈiscribichìsòfalatidaGhjerusalemmedissenu:Hà
Beelzebub,èperuprìncipediidimòniicacciaforai
dimònii.
23Èlichjamòàellu,èlidisseinparabole:Cumupò
SatanassuscacciateSatanassu?
24Ès'èunregnuhèspartutucontruàellustessu,quellu
regnuùnpòmiccasustiniri.
25Ès'èunacasahèdivisacontruàsèstessu,quellacasa
ùnpòstà.
26Ès'èSatanassus'arrizzòcontruàellustessu,èhèdivisu,
ùnpòmiccastà,mahàunafine.
27Nimupòentreinacasadiunomuforte,èsguassateiso
beni,s'elluùnlieghjaprimal'omuforte;ètandusguasserà
asocasa.
28Inverità,vidicuchìtuttiipeccatiseranupardunatiài
figliolidil'omu,èiblasfemii,perogniqualcunuch'elli
blasferanu.
24

MARCU
29MaquelluchìblasfemeracontruàuSpìrituSantuùnhà
maiupirdunu,mahèinpericuludidannazioneeterna:
30Perchèdicenu:Hàunspirituimpuru.
31Alloraghjunsenuisofratellièasomamma,è,stendu
fora,umandòàchjamà.
32Èaghjentesipusòvicinuàellu,èlidissenu:Eccu,ato
mammaèitofratelliforaticercanu.
33Èlirispose:Qualehèamomammaoimofratelli?
34Eguardòintornuàquellichìstavanuàl'intornu,èdisse:
Eccuamomammaèimofratelli!
35PerquelluchìfaciavulintàdiDiu,questuhèumo
fratellu,èamosurella,èamamma.
CAPITOLU4
1Èricuminciavaàinsignààulatudiumare;ètuttaa
multitùdineeravicinuàumarenantuàaterra.
2Èliinsignavaassaicosecùparabole,èlidisseinaso
duttrina:
3Ascoltate;Eccu,unseminatoresurtìàsuminà:
4Èavvenechì,mentrech'ellusuminava,alcunicascòàu
latudiastrada,èl'acellidiucelughjunsenuèl'anu
manghjatu.
5Qualchidunucascòinterrapetrifica,induveùnavia
miccaassaiterra;èsubituspuntò,perchèùnaviamicca
prufunditàditerra:
6Maquanduusoleeraalzatu,erabrusgiatu;èperchèùn
aviamiccaradice,sisecca.
7Èalcunicascòtràespine,èespinecrescenu,èl'affucanu,
èùnhàmiccadatufruttu.
8Èunaltrucascòinterrabona,èhàdatufruttichì
spuntavanuècrescenu;enefecenascereunatrenta,una
sessanta,euncentu.
9Èlidisse:Quelluchìhàl'arechjepersente,ch'ellusente.
10Èquanduerasolu,quellichìeranuvicinuàellucùi
dodicilidumandavanuaparàbula.
11Èlidisse:Àvoihèdatuàcunnosceumisterudiu
regnudiDiu;
12Perchì,videndu,vedanu,èùnsisentenu;èsentendusi
sentenu,èùncapiscenu;perùnessemiccacunvertitiin
ognimumentu,èisopiccatilidevenuessepardunati.
13Èlidisse:Ùncunnoscimiccastaparàbula?ècumu
allorasapetetutteeparabole?
14Usuminatoresuminaaparolla.
15Èquestisòquellichìsòinulatudiastrada,induvea
parollahèsuminata;maquanduanuintesu,Satanassu
venesubitu,ècacciàaparollachìerasuminatainisocori.
16Èquestisòancuquellichìsòsuminatiinterrapetrifica;
chì,quanduanuintesuaparolla,ricevenusubitucungioia;
17Èùnanumiccaradicheinellistessi,ècusìpersistesolu
peruntempu:dopu,quandul'afflizioneoapersecuzione
nascepercausadiaparolla,subitusòoffesi.
18Èquestisòquellichìsòsuminatitràespine;cum'è
senteaparolla,
19Èepreoccupazionidistumondu,èl'ingannimentudie
ricchezze,èibramidil'altricosechìentranu,affucanua
parolla,èdiventasenzafruttu.
20Èquestisòquellichìsòsuminatiinterrabona;quelli
chìsentenuaparolla,èaricevenu,èportanufruttu,àtrenta
volte,àsessantaèàcentu.
21Èlidisse:Siportaunacandelaperessemessasottuà
unmachja,osottuàunlettu?èmiccaessestallatunantuà
uncandele?
22Perchèùncihènundaoculatuchìùnsiamicca
manifestatu;nènundaeratenutusicretu,machìdevevene
àl'esteru.
23Sèqualchissiahàl'arechjepersente,ch'ellusente.
24Iddulidisse:Fighjateàciòch'èvosentete:cùamisura
chìmisurate,visaràmisurata;
25Perchèàquelluchìhà,liseràdatu,èquelluchìùnhà
micca,ancuciòchìhà.
26Èelludisse:CusìhèuregnudiDiu,cum'ès'elluun
omughjittassiasumenteinterra;
27Èduveriadorme,ès'alzavanotteèghjornu,èasumente
suscitaràècresce,ùnsàcumu.
28Perchèaterradàfruttudasèstessu;primaalama,poi
l'arechja,dopuchìugranupienuinl'arechja.
29Maquanduufruttuhèpurtatu,simettesubituafalce,
perchèacuglierahèghjunta.
30Èelludisse:Àqualeavemudaparagunàuregnudi
Diu?ocùqualeparagonel'avemudaparagunà?
31Hècum'èungranudigranudimustardachì,quanduhè
suminatuinterra,hèmenudituttiigraneddichìsòinterra:
32Maquanduhèsuminatu,cresceèdiventapiùgrandedi
tutteeerbe,èsparghjeramigrandi;cusìchìl'acellidil'aria
ponuallughjàsottuàl'ombradiquestu.
33Ècùparechjeparabolecusìlidisseaparolla,cum'è
ch'ellianupussutusente.
34Maùnliparlavasenzaparabola;èquand'ellieranusolu,
spiegòtutteecoseàisodiscìpuli.
35Èulistessughjornu,quandueraghjuntaasera,lidisse:
Passemudal'altraparte.
36Èdopuavèmandatuaghjente,upigliòcum'elluerainu
battellu.Èc'eraancucunellualtrepicculinavi.
37Ès'alzòunagrandetempestadiventu,èl'onde
battevanuinanave,chìeraavàpiena.
38Èerainaparteposteriorediubattellu,dormenantuà
uncuscinu;èusveglianuèlidicenu:Maestru,ùnvi
interessamiccach'ènoperemu?
39Èsialzò,rimproveròuventu,èdisseàumare:Pace,
siate.Èuventucessò,ècieraunagrandecalma.
40Èlidisse:Perchèsitecusìpaura?cumuùnavetemicca
fede?
41Esitemevanuassai,èsidicianul'unàl'altru:Chìomu
hèquestu,chìancuuventuèumaril'obbedisce?
CAPITOLU5
1Èghjunsenuàl'altrapartediumare,inupaesedii
Gadareni.
2Èquanduerasurtitudaanave,subituliscontròdai
tombiunomucùunspirituimpuru.
3Chìaviaasoabitazionetràetombe;ènimupudialigàlu,
nò,miccacùcatene:
4Parcequ'ilavaitsouventétéliéavecdeschaînesetdes
chaînes,etqueleschaînesavaientétédéchiréesparlui,et
leschaînesrompuesenmorceaux:nipersonnenepouvait
l'apprivoiser.
5Èsempre,notteèghjornu,erainmuntagnaèinitombi,
pienghjenduèsitagliavacùpetri.
6Maquand'elluvideàluntanuàGhjesù,corseèl'adorò.
25

MARCU
7Ègridenduàgranvoce,èdisse:Chìaghjuàfàcùtè,
Ghjesù,FiglioludiuDiuAltissimo?TipregudaDiu,chì
ùnmiturmentimicca.
8Perchèlidisse:Escedal'omu,ospirituimpuru.
9Èlidumandò:Chìtichjama?Èrispose,dicendu:Ume
nomehèLegione,perchèsimuassai.
10Èupricavaassaich'elluùnlimandavaforadiupaese.
11Orac'eravicinuàemuntagneunagrandebandadiporci
chìpasciava.
12Ètuttiidimòniiupregavanu,dicendu:Mandateciind'è
iporchi,perentreinelli.
13ÈsubituGhjesùlidetepermessu.Èispiritiimpuri
escenu,èintrinuiniporchi;èabandadacurriaviulente
perunlocuripiduinumare(eracircaduimila;)èhèstata
sufocatainumare.
14Èquellichìpascevanuiporchifughjenu,èl'anudettuin
acitàèinacampagna.Èsòandatiàvedeciòchìhèstatu
fattu.
15ÈghjunghjenuàGhjesù,èvedenuquelluchìera
pussedutudaudiavulu,èaviaalegione,àpusà,èvistutu,è
inasomentesana,èanuapaura.
16Èquellichìl'avianuvistulidicianucumueraaccadutuà
quelluchìeraudiavulu,èancudiiporchi.
17Èsicuminciaruàpricàelluperandàforadiesocoste.
18Èghjuntuinubattellu,quelluchìaviaavutuudiavuluu
pricavaperessecunellu.
19MaGhjesùùnl'hàmiccapermessu,malidisse:«Vàin
casaàitoamichi,èdìàelliquantecosechìuSignorehà
fattupertè,èhàavutucompassioneditè.
20Èsin'andò,ècuminciòàpubblicàinDecapolisquante
cosechìGhjesùaviafattuperellu,ètuttil'omisi
maravigliavanu.
21ÈquanduGhjesùfùpassatudinovuinbarcaàl'altra
riva,assaighjentes'adunavaversuellu,èeravicinuàu
mare.
22Èeccu,veneunudiicapidiasinagoga,chìsichjamava
Ghjairu;èquand'elluuvide,cascòàisopedi,
23Èusupplicòassai,dicendu:Amofigliolachjesaàu
puntudiamorte;èellacamperà.
24ÈGhjesùandòcunellu;èassaighjenteuseguitava,è
l'ammucciava.
25Èunadonna,chìhàavutuunflussudisanguedadodici
anni,
26Èaviapatituassaicosedaparechjimedichi,èavia
spesututtuciòch'ellaavia,èùneranundamegliu,ma
piuttostupeghju.
27Quand'ellaaviaintesuparlàdiGhjesù,ghjunseina
pressadaretuètoccòusovistitu.
28Perchèelladisse:S'elluùnpossutuccàchèisovestiti,
saraghjusanu.
29Èsubbituafontanadiusosanguesisecca;èsintiainu
socorpuch'ellaeraguaritadaquellapesta.
30ÈGhjesù,cunnisciasubituinsèstessuchìavirtùera
escedaellu,sivultòinastampa,èdisse:Qualem'hàtoccu
imopanni?
31Eisodiscìpulilidissenu:«Tuvediaghjentechì
t’accumpagna,ètùdici:Qualem’hàtoccu?
32Èguardòintornupervedequellachìaviafattustacosa.
33Maadonna,temenduètremantu,sapenduciòchìera
fattuinella,ghjunseèsifalòdavantiàellu,èlidissetutta
averità.
34Èlidisse:Figlia,atofedet'hàguarita;andateinpace,
èsiatesanudiatopesta.
35Mentrech'elluparlavaancora,daacasadiucapudia
sinagogaghjunsenucertichìdicianu:Atofigliolahè
morta:perchèdisturbipiùuMaestru?
36AppenaGhjesùhàintesuaparollachìeradetta,disseà
ucapudiasinagoga:Ùnàbbiapaura,credesolu.
37Èùnhàpermessuànimudiseguitààellu,salvuPetruè
GhjacumuèGhjuvanni,ufratelludiGhjacumu.
38Èghjunseàacasadiucapudiasinagoga,èvideu
tumultu,èquellichìpienghjenuèsilamentavanuassai.
39È,quand'ellufùintrutu,lidisse:Perchèfatesturumore
èpienghje?azitellaùnhèmiccamorta,madorme.
40Èsiridianudiellu.Maquand'elluliaviacacciatututti
fora,pigliòubabbuèamammadiazitella,èquellichì
eranucunellu,èentreininduv'ellusitrovavaazitella.
41Pigliòazitellaperamanu,èlidisse:Talithacumi;chì
hè,essenduinterpretatu,damigella,tidicu,alzati.
42Èsubituazitellas'arrizzò,èmarchjava;perchèeradi
l'etàdidodicianni.Èsòstatistupiticùunagrande
maraviglia.
43Èliurdinòstrettamentechìnimuùnsapia;èhà
urdinatuchìqualcosalideveessedamanghjà.
CAPITOLU6
1Èescedaquì,èghjunseinusopaese;èisodiscìpuliu
seguitanu.
2Èghjuntuusàbatu,cuminciòàinsignàinasinagoga;è
parechji,chìl'anuintesu,eranumaravigliati,dicendu:Da
induvehèquestuomu?èchìsaviezzahèquestuchìlihè
datu,chìancutaliopereputentisòfattudaesomani?
3Ùnhèquestuucarpintieru,ufiglioludiMaria,ufratellu
diGhjacumu,diGhjiseppu,diGhjudaèdiSimone?èeso
surelleùnsòmiccaquìcunnoi?Èeranuoffesidaellu.
4MaGhjesùlidisse:Unprufetaùnhèmiccasenzaonore,
mainusopaese,ètràisoparenti,èinasocasa.
5Èùnpudiafàlàuntravagliuputente,salvuch'ellumettia
emaninantuàunipochidimalati,èliguarì.
6Èsimaravigliòperviadiasoincredulità.Èandavain
giruperipaesi,insignendu.
7Chjamòàelluidodici,ècuminciòàmandalliàduièdui;
èlideteuputerenantuàispiritiimpuri;
8Èliurdinòdipigliànundaperusoviaghju,salvusoluun
bastone;Nisunsaccu,nèpane,nèsoldiinasoborsa:
9Maessecalzaticùsandali;èùnmettemiccaduimantelli.
10Èlidisse:Inognilocuinduveentreinunacasa,stàquì,
finuàchìpartessidaquellulocu.
11Èquelluchìùnviriceve,nèvisente,quanduparterete
daquì,scuzzulateapolvarasottuàivostripedi,peruna
tistimunianzacontruàelli.Inverità,vidicu,seràpiù
tollerabileperSodomaèGomorrhainughjornudiu
ghjudiziu,chèperquellacità.
12Èescenu,èpredicavanuchìl'omisipientinu.
13Èscacciòforaparechjidimònii,unghjenud'oliu
parechjimalati,èliguarìvanu.
14ÈurèErodehàintesuparlàdiellu;(perchèusonome
eraspargugliatu:)èdisse:chìGhjuvanniuBattistahèstatu
risuscitatudaimorti,èdunquesimanifestanuinelluopere
putenti.
15L'altridicenu:HèElia.Èaltridicenu:Chìhèunprufeta,
ocum'èunudiiprufeti.
26

MARCU
16MaErode,àsenteciò,disse:GhjèGhjuvanni,ch’aghju
decapitatu:hèrisuscitatudaimorti.
17PerchèErodestessuaviamandatuàchjappàà
Ghjuvanni,èl'avialigatuinprigiòperamorediErodiade,a
mògliadiusofratelluFilippu,perchèl'aviamaritata.
18PerchèGhjuvanniaviadettuàErode:Ùnvihè
permessudiavèamogliadiutofratellu.
19Erodiade,dunque,ebbeunalitigacontrodilui,e
l'avrebbeucciso.maùnpudiamicca:
20PerchèErodetemevaGhjuvanni,sapenduch'ellueraun
omughjustuèsantu,èl'osservava;èquand'ellul'hàintesu,
hàfattuassaicose,èl'hàintesucunpiacè.
21Èghjuntuunghjornucunvenutu,chìErode,inuso
anniversariu,feceunacenaàisosignori,àisocapi,èài
capidiaGalilea.
22ÈquanduafiglioladiadettaErodiadehèentrata,è
ballava,èpiacciòàErodeèàquellichìstavanucunellu,u
rèdisseàazitella:Dumandatedamèciòchìvulete,èti
daraghju.
23Èlighjurò:Qualunquecosamidumandassi,tidaraghju
àamitàdiumoregnu.
24Èsin'andò,èdisseàasomamma:Chìdumandu?È
elladisse:UcapudiGhjuvanniBattista.
25Èghjunsesubituinfrettaversuurè,èlidumandò,
dicendu:«Vogliuchìmidessiàpocuàpocuinuncarrua
testadiGhjuvanBattista.
26Èurèeraassaidispiaciutu;Eppuru,peruso
ghjuramentu,èperellichìsisòassittatucunellu,ùnl'hà
miccaricusatu.
27Èsubituurèmandòunboia,èmandòch'elluliportassi
atesta;
28Èpurtòusocapuinuncarru,èl'hàdatuàazitella,èa
zitellalideteàasomamma.
29È,quanduisodiscìpulil'anuintesu,ghjunsenu,pigliòu
socadavere,èupusonuinunatomba.
30Èl'apòstulisisòriunitiàGhjesù,èlidissenututtuciò
ch'elliavianufattuèciòch'elliavianuinsignatu.
31Èlidisse:Veniteàparteinunlocudesertu,èriposate
unpocu;perchèc’eranuparechjichìandavanuèandavanu,
èùnavianutantutempuàmanghjà.
32Èsin'andòinunlocudesertucùunanaveprivata.
33Èupopuluivittipartì,èparechjiucunnisciunu,ècorse
cussìforaditutteecità,èandavanuforadielli,è
ghjunsenuàellu.
34ÈGhjesù,quand'elluesce,videassaighjente,èfù
cummossudicumpassioneversuelli,perchèeranucum'è
pecurechìùnanumiccapastore;
35Èquanduughjornuerapassatu,isodiscìpulis'avvicinò
àellu,èlidissenu:Questuhèunlocudesertu,èavàu
tempuhèpassatu.
36Mandateli,perandàinupaesediucirconduèinipaesi,
ècumpràupane,perchèùnanunundadamanghjà.
37Ellurisposeèlidisse:Dateliàmanghjà.Èlidicenu:
Andemuàcumpràduicentucentesimidipani,èlidamuà
manghjà?
38Lidisse:Quantupaniavete?andateàvede.È
quand'ellisapianu,dicenu:Cinque,èduipesci.
39Èliurdinòdifàpusàtuttipercumpagnienantuàl'erba
verde.
40Etilss'assirentenrangs,parcentainesetparcinquante.
41Èdopuavèpigliatuicinquepanièiduipesci,hàalzatu
iochjiinucelu,èbenedisse,rompeipani,èlideteàiso
discìpulichìlimettevanudavanti.èiduipescisispartetrà
tutti.
42Ètuttimanghjanu,èsisazianu.
43Èpiglionudodicicestipienidiframmenti,èdiipesci.
44Èquellichìanumanghjatudiipanieranucircacinque
milaomi.
45Èsubbitucustrintòisodiscìpuliàcullàinubattellu,èà
andàinl'altrarivaprimadiBetsaida,mentrech'ellu
mandavaviaaghjente.
46Èquand'elluliaviamandatuvia,sin'andòinmuntagna
àpricà.
47Èquandueraghjuntaasera,anaveerainmezuàu
mare,èellusolunantuàaterra.
48Èlividechìtravagliavanuàremà;perchèuventuera
cuntrariuàelli:èversuaquartavegliadianotteghjunseà
elli,camminendunantuàumare,èaviapassatuvicinuà
elli.
49Maquand'ellil'anuvistumarchjànantuàumare,si
pensanuch'ellueraunspiritu,ègridò:
50Perchètuttil'anuvistu,èeranuturbati.Èsubituli
parlava,èlidisse:Siateboni,sòeiu;ùnavèpaura.
51Èandòversuelliinanave;èuventucessò:èeranu
assaimaravigliatiinellistessisenzamisura,èmaravigliati.
52Perchèùnanumiccacunsideratuumiraculudiipani,
perchèusocoreerainduru.
53È,dopuavèpassatu,ghjunsenuinupaesediGennesaret,
ès'avvicinavanuàariva.
54Èquand'ellisòghjuntidaanave,subituucunniscenu.
55Ècorseàtraversututtaquellaregioneintornu,è
cuminciaruàpurtàinilettiimalati,induveanuintesu
ch'elluera.
56Èinduveelluentrava,inpaesi,ocità,opaese,pusonui
malatiinicarrughji,èlipregavanudituccà,s'elluùnera
chèucunfinidiusovistitu,èquellichìutoccueranu
guariti.
CAPITOLU7
1AlloraiFarisei,ècertidiiscribi,chìsòghjuntida
Ghjerusalemme,s'adunavanuàellu.
2Èquand'ellivittinucertidiisodiscìpulimanciaripanicù
emaniimpure,valeàdìcùmanilavate,anutrovuculpa.
3PerchèiFariseiètuttiiGhjudei,salvuch'ellisilavanue
manispessu,ùnmanghjanumicca,tenenduatradizionedi
l'anziani.
4Èquand'ellivenenudaumercatu,salvuch'ellilavanu,ùn
manghjanumicca.Ècisòparechjealtrecose,chìanu
ricivutupertene,cum'èulavatuditazzi,èvasi,vasidi
bronzuèditavule.
5AlloraiFariseièiscribilidumandò:Perchèito
discìpuliùnviaghjanumiccaseconduatradizionedi
l'anziani,mamanghjanuupanecùemanilavate?
6Risposeèlidisse:Esaiahàprufetizatubèdivoiipocriti,
cum'èhèscrittu:Stupopulumionoracùesolabbra,mau
socorehèluntanudamè.
7Tuttavia,invanumiveneranu,insignenduperduttrinei
cumandamentidil'omi.
8PerabbandunàucumandamentudiDiu,tenetea
tradizionedil'omi,cum'èulavatudivasiètazzi:è
parechjealtrecosesimilichìfate.
9Iddulidisse:bè,ricusateucumandamentudiDiu,per
pudèguardàavostratradizione.
27

MARCU
10PerchèMosèdisse:Onorautobabbuèatomamma;è:
Quelluchìmalediceubabbuoamamma,ch'ellumoria
morte.
11Mavoidite:Siunomudiceàusobabbuoàaso
mamma:HèCorban,valeàdìunrigalu,datuttuciòchìmi
pudessiprufittà;elluseràliberu.
12Èùnlilasciatepiùfànundaperubabbuoperaso
mamma;
13FacendusenzaeffettuaparolladiDiu,perviadia
vostratradizione,ch'èvoavetemandatu,èfateparechje
cosesimili.
14Èch'elluaviachjamatututtuupopuluversuellu,li
disse:Ascoltatemiognunudivoiècapisce:
15Ùncihènundadiforadil'omu,chìentrainellupò
impurtàellu:maciòchìescedaellu,sòquellichì
impurtanul'omu.
16Sèqualchissiahàl'arechjepersente,ch'ellusente.
17Èquand'ellufùintrutuincasadaupopulu,isodiscìpuli
lidumandavanudiaparàbula.
18Èlidisse:Sòancuvoicusìsenzaintelligenza?Ùn
avetemiccacapituchìtuttuciòchìdaforaentreinl'omu,
ùnpòmiccaimpurtàellu;
19Perchèùnentremiccainusocore,mainuventre,è
esceinutrattu,purtendututteecarni?
20Èdisse:Ciòchìescedal'omu,chìimpurtal'omu.
21Cardel'intérieur,ducœurdeshommes,sortentles
mauvaisespensées,lesadultères,lesfornications,les
meurtres,
22Ifurti,acupidigia,amalizia,l'ingannimentu,alascivia,
umalochju,ablasfemia,l'orgogliu,astoltezza:
23Tuttequestecosemalevenenudal'internu,èimpurtanu
l'omu.
24Èdaquìsialzò,èandòinicunfinidiTiruèdiSidone,è
intrìinunacasa,èùnvuliachìomuasappia,maùnpudia
essepiattu.
25Perchèunadonna,chìasofigliolaaviaunspiritu
impuru,hàintesuparlàdiellu,èghjunseàisopedi.
26Adonnaeragreca,sirofenicadinazione;èlidumandò
ch'elluscacciassiudiavuluforadiasofigliola.
27MaGhjesùlidisse:"Lasciateprimaizitellisaziate,
perchèùnhèmiccabèdipigliàupanediizitelli,èdi
scacciààicani.
28Eellarisposeèlidisse:Iè,Signore,maicanisottuàa
tavulamanghjanuibriciolediizitelli.
29Iddulidisse:Perstaparolla,vai.udiavuluhèpartutu
daatofigliola.
30Èghjuntaincasasoia,truvòudiavulusurtitu,èaso
figliolapusatanantuàulettu.
31Èdinò,partendudaecostediTiruèdiSidone,ghjunse
àumarediGalilea,àmezuàecostediaDecapolis.
32Èliportanuunuchìerasordu,èchìaviaun
impedimentuinasoparolla;èl'imploranudimetteamanu
nantuàellu.
33Èupigliòforadiaghjente,èmisiisoditiinl'arechje,è
sputò,ètoccòasolingua.
34Èguardenduinucelu,sismintò,èlidisse:Effata,vale
àdì:siapre.
35Èsubitul'arechjesòstateaperte,èacordadiasolingua
hèstataliberata,èparlavachjaru.
36Èliurdinòch'elliùndicenuànimu;mapiùli
incaricava,tantupiùl'anupublicatu;
37Ès'eranumaravigliatidipiù,dicendu:Hàfattututtee
cosebè;faceàsenteàusordu,èàumutuàparlà.
CAPITOLU8
1Inquellighjorni,aghjenteeraassaigrande,èùnavia
nundadamanghjà,Ghjesùchjamòàelluisodiscìpulièli
disse:
2Aghjucumpassionediamultitùdine,perchèavàsòstati
cunmètrèghjorni,èùnanunundadamanghjà.
3Ès'ellulimanduàdigiunuincasasoia,sisguassanuper
astrada,perchèparechjidiellisòvenutidaluntanu.
4Eisodiscìpulilirispundenu:Dainduvel'omupòsaziari
questiomidipanequìinudesertu?
5Èlidumandò:Quantupaniavete?Èlidisse:Sette.
6Èhàurdinatuàupopuludis'assedessiinterra;èpigliòi
settepani,rendegrazie,espezzò,èdettiàisodiscìpuliper
mettedavantiàelli;èlipusonudavantiàupopulu.
7Èavianuunipochidipicculipesci,èhàbenedettu,è
urdinòdimetteliancudavantiàelli.
8Alloramanghjanuèsisazianu,èpiglianusettepanieridi
acarnerottachìerarimasta.
9Èquellichìavianumanciatueranucircaquattrumila,èli
mandòvia.
10Èsubitu,intrìinunanavecùisodiscìpuli,èghjunsein
ipartidiDalmanuta.
11ÈiFariseis'avvicinavanu,ècuminciaruàdumandàcun
ellu,cerchendudaelluunsegnudaucelu,èutentativu.
12Èsuspiròassaiinusospiritu,èdisse:Perchèsta
generazionecercaunsegnu?Inveritàvidicu:Ùnserà
miccadatusegnuàstagenerazione.
13Èlilasciò,è,intrutuinanave,sin'andòàl'altraparte.
14Oraidiscìpulis'eranuscurdatudipigliàupane,èùn
avianumiccainubattellucunellipiùdiunpane.
15Èliurdinò,dicendu:Fighjate,guardatevidiulevitudii
FariseièdiulevitudiErode.
16Èragiunavanutràelli,dicendu:Hèperchèùnavemu
miccapani.
17ÈGhjesù,chìl'asaputu,lidisse:Perchèragiunate,
perchèùnavetemiccapani?Ùnaveteancucapitu,nè
capite?Aveteancuuvostrucoreinduriti?
18Avèochji,ùnvedete?èavèl'arechje,ùnsentimicca?è
ùnviricurdate?
19Quanduaghjuspezzatuicinquepanitràcinquemila,
quanticestipienidiframmentiavetepigliatu?Lidissenu:
Dodici.
20Èquanduisetteàmezuàquattrumila,quanticesti
pienidiframmentiavetepigliatu?Èlidisse:Sette.
21Èlidisse:Cumuhèchìùncapite?
22ÈghjunseàBetsaida;èlipurtonuuncecu,èli
supplianudituccallu.
23Pigliòucecuperamanu,èupurtòforadiacità;È
dopuavèsputatuinisoochji,èmisiemaninantuàellu,li
dumandòs'elluhàvistu.
24Alzòusguarduèdisse:Vecul'omicum'èl'arburi,chì
camminanu.
25Dopu,sirimetteemaninantuàisoochji,èufece
guardà,èfùristuratu,èvideogniomuchjaramente.
26Èumandòincasasoia,dicendu:Ùnandateincità,nè
diteànimuinacità.
28

MARCU
27Ghjesùesce,èisodiscìpuli,inipaesidiCesareadi
Filippu;èinastradahàdumandatuàisodiscìpuli,
dicendu:Qualedicenuchìeiusò?
28Èrispundenu:GhjuvanBattista;macertidicenu:Elia;
èaltri,Unudiiprufeti.
29Èlidisse:Mavoi,qualeditechìsò?ÈPetrurisposeè
lidisse:TusìuCristu.
30Èliurdinòch'elliùndicenuànimudiellu.
31Ècuminciòàinsignàli,chìuFiglioludil'omuhàda
soffreassaicose,èesseriittatudal'anziani,èdiiprincipali
sacrificadorièdiiscribi,èesseuccisu,èdopuàtrèghjorni
resuscita.
32Èdissestaparollaapertamente.ÈPetruupigliò,è
cuminciòàrimproverallu.
33Mas'hèvultatu,èguardòisodiscìpuli,rimproveròà
Petru,dicendu:«Vaidaretuàmè,Satanassu,perchèùn
tastimiccaciòchìhèdiDiu,maciòchìhèdil'omi.
34Èdopuch'elluaviachjamatuaghjenteàellucùiso
discìpuliancu,lidisse:Quelluchìvoleàvenedopuàmè,
ch'ellusirinneghi,ch'ellupigliaasocroce,èmisuvita.
35Perchèquelluchìvolesalvàasovita,aperderà;ma
quelluchìperdeasovitapermèèperl'evangelu,ustessua
salvarà.
36Perchèchìprufittàunomu,s'elluguadagnaumondu
sanuèperdeasoànima?
37Ochìdàunomuincambiudiasoànima?
38Qualunquedunquesivergognaràdimèèdiemo
parolleinstagenerazioneadulteraèpeccatrice;diellu
ancuuFiglioludil'omuseràvergogna,quand'elluveneina
gloriadiusoBabbucùisantianghjuli.
CAPITOLU9
1Èlidisse:Inverità,vidicu,chìcisòalcunidiquellichì
stanuquì,chìùntasteranumiccaamorte,finuàch'ellianu
vistuuregnudiDiuvenecunputere.
2Èdopuàseighjorni,GhjesùpigliòcunelluPetru,
GhjacumuèGhjuvanni,èlifececullàind'èunamuntagna
alta,aparte,èfùtrasfiguratudavantiàelli.
3Èisovistimentidiventonubrillanti,piùbianchicum'èa
neve;cusìcum'ènimufullernantuàaterralipòbianchi.
4ÈliapparsuEliacùMosè,èsiparlavanucùGhjesù.
5ÈPetrurisposeèdisseàGhjesù:Maestru,hèbonuper
noidiessequì:èfemutrètabernaculi;unupertè,èunu
perMosè,èunuperElia.
6Perch'elluùnsapiaciòch'elludice;perch'elliavianua
paura.
7Ècieraunanuvolachìlicopreva,èunavocesursedaa
nuvolachìdiceva:QuestuhèumoFiglioluamatu:àsente.
8Èdicolpu,quand'ellis'eranuguardatuintornu,ùnanu
vistupiùomu,salvuGhjesùsolucunelli.
9Èmentrefalavanudaamuntagna,liurdinòdidìànimu
ciòch'elliavianuvistu,finuàchìuFiglioludil'omuhè
staturisuscitatudaimorti.
10Esimantenevanustaparollacunelli,dumandendusi
l'unàl'altruciòchìdevesignificatuarisurrezzionedai
morti.
11Lidumandonu,dicendu:PerchèiscribidicenuchìElia
deveveneprima?
12Èrispose,èlidisse:Eliahèveramenteuprimu,è
ristabiliscetutteecose;ècumuhèscrittudiuFiglioludi
l'omu,chìdevesoffreassaicose,èessepusatuànulla.
13Mavidicu,chìEliahèveramenteghjuntu,èlianufattu
tuttuciòch'ellianuelencatu,cum'èscrittudiellu.
14Èghjuntuversuisodiscìpuli,videnduunagrandefolla
intornuàelli,èiscribichìinterrugavanucunelli.
15Èsubitututtuupopulu,quand'elluuvidia,eraassai
maravigliatu,ècorseversuelluusalutò.
16Èdumandòàiscribi:Chìdumandatecunelli?
17Èunudiamultitùdinerisposeèdisse:Maestru,aghju
purtatuàtèumofiglioluchìhàunspiritumutu;
18Èinduv'elluupiglia,ustrappa,èschiuma,èstringhjecù
isodenti,ès'hèstruitu;èùnpudianumicca.
19Ellulirispose,èdisse:Ogenerazioniinfide,finuà
quanduseraghjucunvoi?quantutemputisoffreraghju?
purtalluàmè.
20Èupurtonuàellu;ècascòinterra,ès'involcòschiuma.
21Èdumandòàubabbu:Quantutempuhèchìquestuhè
ghjuntuàellu?Èdisse:Diunzitellu.
22Èspessul'hàghjittatuinufocuèinl'acque,per
distrughjelu;mas'èvopudetefàqualcosa,avetepietàdi
noièaiutaci.
23Ghjesùlidisse:Sèvopudetecrede,tuttuhèpussibuleà
quelluchìcrede.
24Èsubituubabbudiuzitellugridò,èdisseinlacrime:
Signore,credu;aiutuàamoincredulità.
25QuanduGhjesù,videnduchìaghjentes'avvicinava,
rimproveròuspiritudisgraziatu,dicenduàellu:Spiritu
mutuèsordu,tipregu,escedaelluèùnentrepiùinellu.
26Èuspiritugridava,èustracciò,èescedaellu;èera
cum'èunmortu;tantuchìparechjidicenu:Hèmortu.
27MaGhjesùupigliòperamanu,èurialzò;ès'arrizzò.
28Èquand'elluhèghjuntuincasa,isodiscìpulili
dumandòinparticulare:Perchèùnpudemumiccacaccià?
29Èlidisse:Stutipuùnpòescedanunda,macùa
preghieraèudigiunu.
30Èpartianudaquì,èpassanuperaGalilea;èùnvulia
miccachìqualcunuomuasapia.
31Perchèinsegnòàisodiscìpuli,èlidisse:UFiglioludi
l'omuhèlivatuinmanudil'omi,èutumbaranu;èdopu
ch'elluhèuccisu,risuscitaràuterzughjornu.
32Maùnanumiccacapitustaparolla,èavianuapauradi
dumandàellu.
33ÈghjunseàCapernaum;è,essenduincasa,li
dumandò:Chìeraciòchìvidisputatetràvoi?
34Masitacenu,perchèperviach'ellis'eranudisputatutrà
elli,qualesariaupiùgrande.
35Ès'assittò,chjamòidodici,èlidisse:S'elluvoleàesse
uprimu,elluseràl'ultimuditutti,èuservitoreditutti.
36Pigliòunzitellu,èupusòàmezuàelli;
37Quelluchìriceveunuditalifiglioliinumonome,mi
riceve;
38Ghjuvannilirispose,dicendu:Maestru,avemuvistu
unuchìcacciaforaidimòniiinutonome,èùnciseguita;
èavemupruibitu,perchèùnciseguita.
39MaGhjesùlidisse:Ùnlipruibitemicca,perchèùnci
hèunomuchìfaciaunmiraculuinumonome,chìpò
parlàmaledimè.
40Perchèquelluchìùnhècontruànoi,hèdaanostra
parte.
41Perquelluchìvidaràunatazzad'acquaàbeieinumo
nome,perchèapparteneàCristu,vidicuinverità,ùn
perderàasoricumpensa.
29

MARCU
42Èquelluchìoffendeunudistichjuchichìcredeinmè,
hèmegliuperelluch'ellulipendeunamacinaàucollu,è
ch'ellusiaghjittatuinumare.
43Ès'èatomanut'offenda,taglila:hèmegliupertèentre
inavitastorpitu,chèd'avèduiemaniperandàinl'infernu,
inufocuchìùnsispegneràmai.
44Induveusovermuùnmore,èufocuùnsispegne.
45Ès'èutopedet'offenda,tagliàlu:hèmegliupertèentre
ind'èavita,chèd'avèduipediperesseghjittatiinl'infernu,
inufocuchìùnsispegneràmai.
46Induveusovermuùnmori,èufocuùnsispegne.
47Ès'èutoochjuvioffende,sguassatelufora:hèmegliu
pervoientreinuregnudiDiucùunochju,chèd'avèdui
ochjiperesseghjittatiinufocudil'infernu.
48Induveusovermuùnmore,èufocuùnsispegne.
49Perchèognunusaràsalatucùufocu,èognisacrifiziu
seràsalatucùusali.
50Usalihèbonu;mas'elluhàpersuusosali,cùqualeu
staghjone?Avèsaliinvoistessi,èaveteapaceunucù
l'altru.
CAPITOLU10
1Sisvintòdaquì,èghjunseinicunfinidiGhjudea,à
l'altrudiuGhjurdanu;èupopulutornòàellu;è,cum'ellu
erad'abitudine,liinsegnòdinovu.
2ÈiFariseis'avvicinòàellu,èlidumandò:Hèpermessu
àunomudiripigliàasomoglia?tentandulu.
3Eellurisposeèlidisse:ChìvihàurdinatuMosè?
4Èlidissenu:Mosèhàpermessudiscriveunafatturadi
divorziu,èdimettelavia.
5Ghjesùrisposeèlidisse:Peradurezzadiuvostrucore
vihàscrittustuprecettu.
6MadauprincipiudiacreazioneDiulifecemaschileè
femina.
7Perquessa,l'omuabbandunaràusobabbuèasomamma,
ès'attacherààasomoglia;
8Èiduiseranuunasolacarne,cusìùnsòpiùdui,mauna
solacarne.
9ChìdunqueDiuhàunitu,chìl'omuùnsispartemicca.
10Èincasa,isodiscìpulilidumandavanudinovudia
listessamateria.
11Èlidisse:Quelluchìlasciaasomoglia,èsimaritacù
unaaltra,commetteadulteriucontruàella.
12Ès'èunadonnarimetteusomaritu,èsimaritacùun
altru,commetteadulteriu.
13Èlipurtonuizitelli,perch'ellulitocchi;
14MaquanduGhjesù,videndu,eraassaidispiaciutu,èli
disse:Lasciatechìizitellivenenuàmè,èùnli
impediscenumicca,perchèuregnudiDiuhèditali.
15Inverità,vidicu,quelluchìùnricevemiccauregnudi
Diucum'èunzitellu,ùnentreràinellu.
16Èlipigliòinbraccia,lipusòesomani,èlibenedisse.
17Èquand'ellusin'andòinucaminu,hèghjuntuunuchì
curria,sighjinochjeversuellu,èlidumandò:Maestru
bonu,ch'aghjudafàperpudèerediteavitaeterna?
18Ghjesùlidisse:Perchèmichjamatebè?ùncihènimu
bonumaunu,valeàdì,Diu.
19Cunnisciteicumandamenti:Ùnfatemiccaadulteriu,Ùn
tumbàmicca,Ùnarrubàmicca,Ùnfatemicca
tistimunianzafalsa,Ùndefraudate,Onorautobabbuèato
mamma.
20Eellurisposeèlidisse:Maestru,tuttequesteaghju
osservatudaamoghjuventù.
21AlloraGhjesù,videndulu,l'amò,èlidisse:Unacosati
manca:vai,vendiciòchìt'avete,èdààipoveri,èaveràun
tesoruinucelu;seguitami.
22Èeratristudistaparolla,èsin'andòafflittu,perchèavia
assaipussidimentu.
23ÈGhjesù,guardòintornu,èdisseàisodiscìpuli:
QuantuùnentreranuinuregnudiDiuquellichìanu
ricchezze!
24Èidiscìpulieranumaravigliatidiesoparolle.Ma
Ghjesùlirisposedinovu,èlidisse:Figlioli,quantuhè
difficiuleperquellichìanufiduciainricchezzeperentrein
uregnudiDiu!
25Hèpiùfaciuleperuncammelluperpassàperl'ochjudi
l'agulla,chèperunomuriccuentreinuregnudiDiu.
26Ès'eranustupitiforadimisura,dicendutràelli:Quale
pòessesalvatu?
27ÈGhjesù,fighjulenduli,disse:Cùl'omihèimpussibile,
mamiccacunDiu,perchècunDiututtuhèpussibule.
28AlloraPetrucuminciòàdìli:Eccu,avemulasciatu
tuttu,èt'avemuseguitu.
29Ghjesùrisposeèdisse:Inverità,vidicu:Ùncihè
nimuchìhàlasciatuacasa,oifratelli,osureddi,obabbu,
omamma,omoglia,ofiglioli,oterre,permèèperu
Vangelu.,
30Maelluriceveràcentuvolteinquestutempu,case,è
fratelli,èsurelle,èmamme,èfiglioli,èterre,cù
persecuzioni;èinumonduàveneavitaeterna.
31Maparechjichìsòiprimiseranul'ultimi;èl'ultimu
primu.
32Èch'ellieranuinastradachìcullàversu
Ghjerusalemme;èGhjesùandòdavantiàelli,èeranu
maravigliati;ècum'elliseguitavanu,anuapaura.Èpigliò
dinovuidodici,ècuminciòàdìàelliciòchìlideve
accade,
33Dicendu:Eccu,andemuinGhjerusalemme;èu
Figlioludil'omuseràlivatuàiprincipalisacrificadorièài
scribi;etilslecondamnerontàmort,etlelivrerontaux
Gentils:
34Etilssemoquerontdelui,leflagelleront,sputerontsur
luietletueront;etletroisièmejourilressuscitera.
35GhjacumuèGhjuvanni,ifigliolidiZebedeu,
ghjunghjenuàellu,dicendu:Maestru,vulemuchìtù
facissipernoiciòchìvulemu.
36Èlidisse:Chìvuletech'eaghjufattupervoi?
37Lidissenu:Dacciànoidipusà,unuàatomanudiritta,
èl'altruàatomanumanca,inatogloria.
38MaGhjesùlidisse:Ùnsapeteciòchìdumandate:
pudetebeiediacoppach’ebeiu?èessebattezucùu
battesimuchìsòbattezu?
39Èlidissenu:Pudemu.ÈGhjesùlidisse:"Votidaveru
beiediatazzach'ebeiu;ècùubattesimuchìsòbattezu,
saretebattezi:
40Maàpusààamomanudirittaèàamomanumancaùn
hèmiccamèàdà;maseràdatuàquelliperqualehè
preparatu.
41Èquanduideceanuintesu,cuminciaruàesseassai
dispiaciutidiGhjacumuèGhjuvanni.
42MaGhjesùlichjamòàellu,èlidisse:Voisapetechì
quellichìsòriputatiàguvernànantuàiGentili,esercitanu
30

MARCU
asignorianantuàelli;èisograndiesercitanul'autorità
nantuàelli.
43Macusìùnseràmiccatràvoi;maquelluchìserà
grandetràvoi,seràuvostruministru;
44Èquelluchìdivoiseràuprimu,seràuservitoreditutti.
45PerchèancuuFiglioludil'omuùnhèmiccavinutuper
esseservitu,maperserve,èperdàasovitainriscattuper
parechji.
46ÈghjunsenuàGhjericu;è,mentrech'elluesciadi
Ghjericucùisodiscìpulièungrannumarudighjente,
Bartimeu,ufiglioludiTimaeus,s'assittòvicinuàastradaà
mendicà.
47Èquand'elluintesuchìeraGhjesùdiNazareth,simisià
gridà,èàdì:Ghjesù,FiglioludiDavid,abbipietàdimè.
48Èparechjil'urdinavanuch'ellusitaceva,maellugridava
piùforte:FiglioludiDavid,abbipietàdimè.
49ÈGhjesùsifirmò,èurdinòch'ellufussichjamatu.È
chjamanul'omucecu,dicendulu:Siatecunsulatu,
risuscitate;ellutichjama.
50Èellu,cacciatuusovistitu,sialzò,èghjunseàGhjesù.
51Ghjesùrisposeèlidisse:Chìvuletech'etifaci?U
ceculidisse:"Signore,ch'epossuriceveamovista".
52ÈGhjesùlidisse:Vai;atofedet'hàfattasana.È
subituhàricevutuavista,èseguitanuàGhjesùinastrada.
CAPITOLU11
1ÈquandusiavvicinavanuàGhjerusalemme,àBetfageè
Betania,àamuntagnadil'Olivi,mandòduidiisodiscìpuli.
2Èlidisse:Andateinupaesedifronteàvoi;è,appena
sareteentratiinellu,truvereteunpuledroligatu,induve
maiomuùnsipusò;liberallu,èportalu.
3Ès'èqualcunuvidice:Perchèfatequestu?ditechìu
Signorehàbisognudiellu;èsubituumandaràquì.
4Èsin'andò,ètruvonuupuledroligatudaaportafora,in
unlocuinduvesiscontranuduimodi;èuperdenu.
5Ècertidiquellichìstavanuculàlidissenu:Chìfate,
slegateupuledro?
6Èlidissenucum'èGhjesùaviaurdinatu,èlilasciòandà.
7ÈpurtonuupuledroàGhjesù,èlighjittassiiso
vistimenti;èsipusònantuàellu.
8Èparechjisparghjenuisovistimentiinucaminu;èaltri
tagghiauramidal'arburi,èlistrisciavanuinastrada.
9Èquellichìandavanudavanti,èquellichìseguitavanu,
gridavanu,dicendu:Hosanna!Beatuquelluchìveneinu
nomediuSignore:
10BenedettusiauregnudiunostrubabbuDavid,chìvene
inunomediuSignore:Osannainupiùaltu.
11ÈGhjesùintrìinGhjerusalemmeèinutempiu;èdopu
avèfighjulatututteecose,èavàeraghjuntaasera,si
n'andòinBetaniacùidodici.
12Èudumane,quand'ellieranughjuntidaBetania,avia
fami:
13Videnduluntanuunficuchìaviafoglie,ghjunse,s'ellu
cipudiatruvàqualcosa;perchèutempudiifichiùnera
ancu.
14Ghjesùrisposeèlidisse:Nimuùnmanghjaràufruttu
ditèpersempre.Èisodiscìpulil'anuintesu.
15ÈghjunsenuàGhjerusalemme;èGhjesùintrìinu
tempiu,ècuminciòàcacciàquellichìvindianuècumpràin
utempiu,èhàabbattutuetavulediicambiassi,èisedidi
quellichìvindianucolombe;
16Èùnpermettemiccachìnimuportavaunvaseà
traversuutempiu.
17Èinsignò,dicenduàelli:Ùnhèmiccascrittu:Amo
casaseràchjamatacasadipreghieraditutteenazioni?ma
l'avetefattuunafossadiladri.
18Etlesscribesetlesprincipauxsacrificateurs
l'entendirent,etcherchèrentàlefairepérir,carilsle
craignaient,cartoutlepeuples'étonnaitdesadoctrine.
19Èghjuntuasera,sin'andòforadiacità.
20Èàamatina,quand'ellipassavanu,anuvistuuficu
siccatudaeradiche.
21ÈPetru,rammintendu,lidisse:Maestru,eccu,uficu
chìtùmaledicihèseccatu.
22Ghjesùlirispose:"AvetefedeinDiu.
23Inverità,vidicu,chìquelluchìdiceàstamuntagna:
Siatealluntanatuèsiateghjittatiinumare;èùndubiterà
miccainusocore,macrederàchìecosech'elludice
saranu;avaràtuttuciòch'elludice.
24Perquessa,vidicu:ciòchìvulete,quandupregate,
credechìl'avetericevutu,èl'averete.
25Èquandusitepricate,pardunate,s'èvoavetequalcosa
contruàqualcunu,chìancuuvostruBabbuchìhèinucelu
vipardunissiivostripeccati.
26Mas'èvoùnpardunate,nèuvostruBabbuchìhèinu
celuviparduneràivostripeccati.
27ÈtornanuàGhjerusalemme;èmentrech'ellucaminava
inutempiu,iprincipalisacrificadori,èiscribièivechji
ghjunghjiniàellu.
28Èlidite:Cùqualeautoritàfacistecose?èqualet'hà
datustaautoritàperfàquestecose?
29ÈGhjesùlirispose:«Eiuvifaràancuunadumanda,è
rispondimi,èvidiceraghjucùqualeautoritàfacciuqueste
cose.
30UbattèsimudiGhjuvanni,eradiucelu,odil'omi?
rispondimi.
31Èragiunavanuind'èellistessi,dicendu:S'ènodicemu:
Daucelu;Elludiciarà:Perchèdunqueùnliavetemicca
cridutu?
32Mas'ènodicemu:Dil'omi;temevanuupopulu,
perchètuttil'omicuntavanuGhjuvanni,chìeraveramente
unprufeta.
33ÈrispundenuèdissenuàGhjesù:Ùnpudemumiccadì.
ÈGhjesù,rispundendu,lidisse:Ùnvidicunèperquale
autoritàfacciuquestecose.
CAPITOLU12
1Ècuminciòàparlààelliperparabole.Unomupiantò
unavigna,l'abbicinòunasiepe,scavòunlocuperugrassu
divinu,custruìunatorre,lalasciòforaàivignaghjoli,è
andòinunpaeseluntanu.
2Èàutempu,mandòàivignaghjoliunservitore,dapudè
ricevedaivignaghjoliufruttudiavigna.
3Èupigliò,ubattevanu,èumandavanuviotu.
4Èdinòlimandòunaltruservitore;èàelluscacciòpetri,
èuferiteinucapu,èuabbandunonucùvergogna.
5Èdinòmandòunaltru;èelluanutombu,èparechjialtri;
battealcuni,èuccidendualcuni.
6Avendudunqueancuunfigliolu,usobenamati,umandò
ancul'ultimuàelli,dicendu:Anuveneranuumofigliolu.
7Maquellivignaghjolisidicianutràelli:Questuhè
l'eredi;venite,uccidemulu,èl'ereditàsarànostra.
31

MARCU
8Èupigliò,utombu,èuscacciòforadiavigna.
9Chìfaràdunqueusignorediavigna?elluvinaràè
distruggeràivignaghjoli,èdaràavignaàaltri.
10ÈùnavetemiccalettustaScrittura?Apetrachìi
custruttorianurifiutatuhèdiventataucapudil'angulu:
11QuestuhèstatufattudiuSignore,èhèmaravigghiusuà
inostriochji?
12Etilscherchaientàs'emparerdelui,maisilscraignaient
lepeuple,carilssavaientqu'ilavaitditlaparabolecontre
lui,etilsl'abandonnèrentets'enallèrent.
13ÈlimandanucertidiiFariseièdil'Erodiani,percatturà
inesoparolle.
14Èquand'ellisòghjunti,lidicenu:Maestru,sapemuchì
tùsìvera,èùntiinteressaànimu:perchèùncunsidereghja
miccaapersonadil'omi,mainsegniaviadiDiuinverità:
hèlicitedidà.tributuàCesare,omicca?
15Daremu,oùndaremu?Maellu,sapenduasoipocrisia,
lidisse:Perchèmitentate?portamiuncentesimu,ch’e
possuvede.
16Èl'anupurtatu.Èlidisse:Diqualehèstamaghjinaè
stascritta?Èlidissenu:DiCesare.
17Ghjesùlirispose:RendeteàCesareciòchìhèdiCesare,
èàDiuciòchìhèdiDiu.Èsimaravigliavanudiellu.
18AlloravenenuàelluiSadducei,chìdicenuchìùncihè
risurrezzione;èlidumandò,dicendu:
19Maestru,Mosècihàscrittu:Sìufratelludiunomumori,
èlasciaasomogliadaretuàellu,èùnlasciamiccafiglioli,
chìusofratellupigliaasomògliaèsusciteràasumenteàu
sofratellu.
20Orc'eranusettefratelli,èuprimupigliòunamòglia,è
morenduùnlasciavasumente.
21Usiconduapigliò,èmorse,èùnlasciònimu,èuterzu
listessa.
22Èisettel'avianu,èùnlascianumiccasumente;
23Dunque,inarisurrezzione,quand'ellirisusciteranu,di
qualesaràamogliadielli?perchèisettel'avianuin
moglia.
24Ghjesùlirispose:Ùnvisbagliatemicca,perchèùn
cunnoscimiccaeScritture,nèuputerediDiu?
25Perchè,quand'ellirisusciteranudaimorti,ùnsi
maritanu,nèsòdatuinmatrimoniu;masòcum'èl'anghjuli
chìsòinucelu.
26Èinquantuàimorti,ch'ellirisuscitanu:ùnavetemicca
lettuinulibrudiMosè,cumuinamachjaDiuliparlava,
dicendu:SòuDiud'Abrahamu,uDiud'Isaac,èuDiudi
Ghjacobbu.?
27ÙnhèmiccauDiudiimorti,mauDiudiivivi;
dunquevisbagliateassai.
28Èghjunseunudiiscribi,èavèintesuch'elli
ragiunavanuinseme,ès'avvicinenduch'elluliaviarispostu
bè,lidumandò:Qualehèuprimucumandamentuditutti?
29Ghjesùlirispose:Uprimudituttiicumandamentihè:
Ascolta,oIsraele!USignoreunostruDiuhèunSignore:
30ÈamateuSignore,utoDiu,cùtuttuutocore,ècùtutta
atoànima,ècùtuttaatomente,ècùtutteetoforza:
questuhèuprimucumandamentu.
31Èusiconduhècum'èquestu,àdì:Amateutovicinu
cum'ètèstessu.Ùncihènimualtrucumandamentupiù
grandediquesti.
32Èuscribalidisse:Ebbè,Maestru,avetedettuaverità:
perchècihèunDiu;èùncihèaltruchèellu:
33Èamàellucùtuttuucore,ècùtuttul'intelligenza,ècù
tuttal'ànima,ècùtuttaaforza,èamàusovicinucum'è
ellustessu,hèpiùchètuttil'olocaustuèisacrifizi.
34ÈquanduGhjesù,videnduch'ellurispondacun
discrezione,lidisse:Ùnsitemiccaluntanudauregnudi
Diu.Èdopu,nimuomuùnhàosatudifànunda.
35Ghjesùrispose,mentrech'elluinsignavainutempiu:
CumudicenuiscribichìCristuhèuFiglioludiDavid?
36PerchèDavidstessuhàdettuperuSpìrituSantu:U
SignorehàdettuàumoSignore:Siateàamodiritta,finu
àch'eaghjufattuitonemichiutosgabello.
37AlloraDavidellustessuuchjamaSignore;èinduvehè
dunqueusofigliolu?Èaghjentecumunal'hàintesucun
piacè.
38Èlidisseinasoduttrina:Attentiàiscribi,chìamanu
andàinvestitilongu,èamanuisalutiinimercati.
39Èisediprincipaliinesinagoghe,èisalottisupraniina
festa:
40Chìdivoranuecasedieveduve,èperunapretesa
facenulongupreghiere:questericeveranuunapiùgrande
dannazione.
41Ghjesùs'assittòdifronteàutesoru,èvidiacumua
ghjentemettiasoldiinutesoru;
42Èghjunseunavedovapovera,èhàghjuntuduiacari,
chìfacenuunquartu.
43Chjamòàelluisodiscìpuli,èlidisse:Inverità,vidicu,
chìstapoveravedovahàmessupiùdituttiquellichìanu
messuinutesoru.
44Pertuttuciòch'ellifecenuinasoabbundanza;maella
diusodesideriuhàsbulicatututtuciòch'ellaavia,ancu
tuttaasovita.
CAPITOLU13
1Ècum'elluescevadautempiu,unudiisodiscìpulili
disse:Maestru,vedichìpetreèqualiedificisòquì!
2ÈGhjesù,rispundenu,lidisse:«Vidistigrandiedifici?
Ùncisaràmiccalasciatuunapetranantuàl'altru,chìùn
seràmiccaghjittata.
3Èmentrech'ellus'assittònantuàamuntagnadil'Olivi,di
fronteàutempiu,PetruèGhjacumuèGhjuvannièAndria
lidumandòinparticulare:
4Diteci,quanduseranustecose?èchìseràusegnu
quandututtequestecoseseranucumplette?
5ÈGhjesù,rispundenduli,cuminciòàdì:Fateattentechì
nimuùnviingannà:
6Perchèparechjiveneranuinumonome,dicendu:Sò
Cristu;èingannaràparechji.
7Èquanduaveteintesuparlàdiguerrièdirumuridiguerri,
ùnviturbati:perchètalicosedevenuesse;maafineùn
saràancu.
8Perchèanazionerisusciteràcontr'àanazione,èuregnu
contr'àuregnu;ècisaranuterremotiindiversilochi,èci
saranufamineèguai:sòl'iniziudiidulori.
9Mafateattenzioneàvoi,perchèvidaranuàicuncili;è
inesinagoghesaretebattuti,èsaretepurtatidavantiàicapi
èàirèpermè,perunatistimunianzacontruàelli.
10ÈuVangeludeveessepublicatuprimatràtuttee
nazioni.
11Maquand'ellivicunduceranu,èvilinduranu,ùn
pensatemiccaprimadiciòchìdite,nèpremeditate;u
SpìrituSantu.
32

MARCU
12Avàufratellutradiràufratelluàamorte,èubabbuu
figliolu;èizitellisuscitaranucontruàisogenitori,èli
feranuessemessiàmorte.
13Èsereteodiatidatuttil'omiperumonome,maquellu
chìpersisteràfinuàafine,seràsalvatu.
14Maquanduvivedel'abominazionediadesolazione,chì
hàparlatudauprufetaDaniele,stenduinduveùndeve
micca,(chìquelluchìleghjecapisce),alloraquellichìsòin
Ghjudeafughjenuàemuntagne.
15Èquelluchìhènantuàutettuùnscendeincasa,nè
entreind'èquì,perpigliànundadiasocasa:
16Èquelluchìhèinucampuùnsivulteràpiùperpigliàa
sovistitu.
17Maguaiàquellichìsòincinte,èàquellichìallattanuin
quellighjorni!
18Èpricatechìuvostruvoluùnsiamiccainl'invernu.
19Perchèinquellighjorniseràafflizione,cum'èùnhè
miccastatadauprincipiudiacreazionechìDiuhàcreatu
finuàquestutempu,nèserà.
20ÈsalvuchìuSignoreaviaaccurtatuquellighjorni,
nisunacarneùndeveessesalvata:maperl'elettich'elluhà
sceltu,hàaccurtatuighjorni.
21Ètandus'èqualchissiavidicia:Eccu,eccuCristu;o,
eccu,hèquì;ùnlicredimicca:
22PerchèifalsiCristièfalsiprufetirisusciteranu,èferanu
segnièmaraviglie,perseduce,s'elluerapussibule,ancu
l'eletti.
23Mafateattenzione:eccu,viaghjuannunziatututtee
cose.
24Maisencesjours,aprèscettetribulation,lesoleil
s'obscurcira,etlalunenedonneraplussalumière.
25Èl'astridiucelucascaranu,èeputenzichìsòinucelu
saranuscuzzulate.
26ÈtanduvideranuuFiglioludil'omuchìveneininuvuli
cùgrandeputenzaègloria.
27Ètandumandaràisoanghjuli,èriunisceràisoelettida
iquattruventi,dal'estremitàdiaterraàl'estremitàdiu
celu.
28Avàamparateunaparaboladiuficu;Quanduuso
ramuhèancuteneru,èstendefoglie,sapetechìl'estiuhè
vicinu:
29Alloravoi,inlistessamanera,quand’èvovedetechì
questecoseaccadenu,sapetechìhèvicinu,ancuàeporte.
30Inverità,vidicuchìstagenerazioneùnpasserà,finuà
chìtuttequestecoseùnsaranumicca.
31Uceluèaterrapassanu,maemoparolleùnpassanu
micca.
32Madiquellughjornuèdiquellaoraùnsapinimu,nè
l'anghjulichìsòinucelu,nèuFigliolu,mauBabbu.
33Fateattente,fighjateèpricate:perchèùnsapetemicca
quanduhèutempu.
34PerchèuFiglioludil'omuhècum'èunomuchìviaghja
luntanu,chìabbandunòasocasa,èhàdatuautoritààiso
servitori,èàognunuusotravagliu,èhàurdinatuàu
purtinatoredivigilà.
35Fighjatedunque,perchèùnsapetequanduupadronedi
casavene,àsera,oàmezanotte,oàucantudiugallo,oà
amatina.
36Perch'elluùnvenedicolpuch'elluvitrovidorme.
37Èciòchìvidicu,udicuàtutti:Fighjate.
CAPITOLU14
1Duighjornidopu,eraafestadiaPasquaèdiipanisenza
levatu;èicapidiisacrificadorièiscribicercanucumusi
pudianupigliallucùl'arti,èumettenuàmorte.
2Maiddidissenu:Ùninughjornudiafesta,perùnesse
untumultudiupopulu.
3ÈessenduinBetania,inacasadiSimoneulebbroso,
mentrech'elluerapusatuàmanghjà,ghjunseunadonnachì
aviaunacassettad'alabastrud'unguentudinardassai
preziosa;èellafrenòascatula,èlivànantuàasotesta.
4Etilyenavaitquelques-unsquis'indignaienteneux-
mêmes,etdisaient:Pourquois'estfaitcegaspillage
d'unguent?
5Perchèpuderiaessevindutuperpiùditrècentupence,è
essedatuàipoveri.Èmurmuravanucontruàella.
6ÈGhjesùdisse:Lascialainpace;perchèladisturbate?
ellahàfattuunbellutravagliunantuàmè.
7Perchèavetesempreipovericunvoi,è,quanduvulete,
pudetefàlibè:maùnavetemiccasempreàmè.
8Hàfattuciòch'ellapudia:hèghjuntainanticipuper
ungeumocorpuàasepultura.
9Inverità,vidicu,inognilocuchìquestuVangeluserà
pridicatuinumondusanu,questuancuciòch'ellahàfattu
seràparlatuinmemoriad'ella.
10ÈJudasIscariota,unudiidodici,andòversuiprincipali
sacrificadori,perutradisceàelli.
11Èquandul'anuintesu,s'eranucuntenti,èprumittìanudi
dàlisoldi.Èhàcercatucumusipuderiatradisce.
12Èuprimughjornudiipanisenzalevatu,quand'ellianu
tombuaPasqua,isodiscìpulilidissenu:Induvevulitechì
andemuàpreparàpermanghjàaPasqua?
13Èmandòduidiisodiscìpuli,èlidisse:Andateinacità,
èviscuntràunomuchìportaunabroccad’acqua:
seguitelu.
14Èinduv'elluentre,diteàupatronediacasa:UMaestru
dice:Induvehèastanzad'ospiti,induveaghjudamanghjà
aPasquacùimodiscìpuli?
15Èvimustraràunagrandesalasoprafurnitaèappruntata:
culàpreparatepernoi.
16Èisodiscìpulisin'andò,èghjuntuinacità,ètruvaru
cum'elluliaviadettu,èappruntàvanuaPasqua.
17Èaseravenecùidodici.
18Èmentrech'ellis'eranuàpusàèmanghjavanu,Ghjesù
disse:Inverità,vidicu:unudivoichìmanghjacunmèmi
tradirà.
19Ècuminciaruàesseintristu,èàdìliunuàunu:Sòeiu?
èunaltrudisse:Sòio?
20Ellurisposeèlidisse:Hèunudiidodicichìsi
immergecunmèinupiattu.
21UFiglioludil'omuvàveramente,cum'elluhèscrittudi
ellu;maguaiàquelluomudaqualeuFiglioludil'omuhè
traditu!bèperquelluomus'elluùneramainatu.
22Èmentremanghjavanu,Ghjesùpigliòupane,u
benedittu,urompì,èlidete,èdisse:Pigliate,manghjate:
questuhèumocorpu.
23Èpigliòatazza,è,dopuavèfattugrazie,lidete,ètutti
nebeievanu.
24Èlidisse:Questuhèumosanguediunovu
Testamentu,chìhèversatuperparechji.
25Inverità,avidicu,ùnbeiepiùdiufruttudiavigna,
finuàquellughjornuchìbeiunovuinuregnudiDiu.
33

MARCU
26Èdopuavècantatuuninnu,sin'andòinamuntagnadi
l'Olivi.
27ÈGhjesùlidisse:«Voituttisareteoffesiperviadimè
stanotte:perchèhèscrittu:uccideraghjuupastore,èe
pecuresaranuspargugliate.
28Madopuchìsòrisuscitatu,andaraghjudavantiàtèin
Galilea.
29MaPetrulidisse:Ancus'ellututtisaranuoffesi,eiuùn.
30ÈGhjesùlidisse:Inverità,tidicu,chìoghje,ancuin
stanotte,primachìugallocantiduievolte,minegherete
trèvolte.
31Maelluparlavadipiùveemente:S'omorissicuntè,ùn
tirinnegaraghjuinognimodu.Dilistessamaneraanudettu
ancututti.
32ÈghjunsenuàunlocuchjamatuGetsemani,èdisseài
sodiscìpuli:Siatequì,mentrech’eaghjupricatu.
33PigliòcunelluPetruèGhjacumuèGhjuvanni,è
cuminciòàessestupituèàesseassaipisanti;
34Èlidisse:Amoanimahèassaitristafinuàamorte:
statequì,èfighjate.
35Ès'avvicinòunpocuècascòinterra,èpricavachì,
s'elluerapussibule,l'orapassassidaellu.
36Èelludisse:Abba,Babbu,tuttuhèpussibuleàtè;
cacciàdamèstacoppa:mamiccaciòchìvogliu,maciò
chìvulete.
37Èghjunse,litrovachìdormenu,èdisseàPetru:
Simone,durmi?Ùnpuderebbefighjàunaora?
38Fighjateèpricate,perùnentreintentazione.Uspiritu
hèveramenteprontu,maacarnehèdebule.
39Èdinovusin'andò,èpricava,èdisseestesseparolle.
40Èquand'elluvultò,litruvòdinovudorme,(perchèiso
ochjieranupisanti),nèsapianuciòchìlirispondi.
41Èghjunseaterzavolta,èlidisse:Dormiteavàè
ripostate:basta,l'orahèghjunta;eccu,uFiglioludil'omu
hètradituinmanudiipeccatori.
42Alzati,andemu;eccu,quelluchìmitradiscehèvicinu.
43Èsubitu,mentrech'elluparlavaancora,ghjunseGhjuda,
unudiidodici,ècunelluunagrandefollacùspadeè
bastone,daiprincipalisacrificadorièscribièanziani.
44Èquelluchìl'hàtradituliaviadatuunsegnu,dicendu:
Quelluchìbasgià,hèquellustessu;pigliatelu,èpurtallu
luntanuinsalvezza.
45Appenaghjuntu,sin'andòsubituàellu,èlidisse:
Maestru,maestru!elubasgiò.
46Èlipusonuemani,èupigliò.
47Èunudiquellichìstavanuvicinuhàsguassatuuna
spada,èbatteunservitorediusuvvernusacrificadore,èli
tagliòl'arechja.
48Ghjesùrisposeèlidisse:Sòsurtiti,cum'ècontr'àun
latru,cùspadeèbastoneperpigliàmi?
49Eruognighjornucunvoiinl'insignamentudiutempiu,
èùnm'avetemiccapigliatu;
50Ètuttil'abbandunonu,èfughjenu.
51Èuseguitavaunghjovanughjovanuchìaviaunlinu
ghjittatuannantuàusocorpunudu;èighjovani
l'aspittàvanu:
52Èabbandunòulinu,èscappòdaellinudu.
53EtilsconduisirentJésusverslesouverainsacrificateur,
etavecluis'assemblèrenttouslesprincipauxsacrificateurs,
lesanciensetlesscribes.
54ÈPetruuseguitavaluntanu,finuàupalazzudiu
suvvernusacrificadore;
55Èicapidiisacrificadoriètuttuucunciliucercavanu
tistimunianzacontruàGhjesù,perfàumortu;èùntrovu
nimu.
56Parechjeanufattuunfalsutistimunianzacontruàellu,
mausotistimunianzaùnaccunsenumiccainseme.
57Etilss'élevèrent,etrendirentunfauxtémoignagecontre
lui,disant:
58L'avemuintesudì:Distrughjeraghjustutempiuchìhè
fattucùemani,èintrèghjornicustruiraghjuunaltrufattu
senzamani.
59Manècusìusotistimunianzas'accordavainseme.
60Èusuvvernusacerdotes'arrizzòinmezuàGhjesù,èli
disse:Ùnrispondinunda?Chìghjèciòchìquesti
tistimunianzecontruàtè?
61Maellusitaci,èùnrisposenunda.Dinovuusuvvernu
sacerdotelidumandò,èlidisse:SòuCristu,uFiglioludi
uBeatu?
62ÈGhjesùdisse:Sò,èvivedeuFiglioludil'omu,
pusatuàadirittadiuputere,èchìveneininuvulidiucelu.
63Allorausuvrasacerdotesistracciòisovestiti,èdisse:
Chìavemubisognudipiùtistimoni?
64Aveteintesuablasfemia:chìpensate?Ètuttil'anu
cundannatuàesseculpèvuledimorte.
65Quelques-unssemirentàcrachersurlui,àluicouvrirla
face,àluidonnerdescoupsetàluidire:Prophétise!
66Ècum'èPetruerasottuinupalazzu,ghjunseunadie
servadiusuvrasacerdote:
67Èquand'ellavidePetruchìsiscaldava,ufighjulavaè
disse:ÈtùeraancucunGhjesùdiNazareth.
68Maellunega,dicendu:Ùnsòmicca,nècapiscuciòchì
tùdici.Èsin'andòinaveranda;èl'equipaggiudiugallo.
69Èunaserval'hàvistudinovu,èhàcuminciatuàdìà
quellichìstavanuvicinu:Questuhèunudielli.
70Èuricusòdinovu.Èunpocudopu,quellichìstavanu
vicinudissenudinovuàPetru:Disicuru,sìunudielli,
perchèsìunGalileu,èutodiscorsucuncorda.
71Macuminciòàmaledicàèàghjurà,dicendu:Ùn
cunnoscumiccast'omudiqualeparli.
72Èasicondavoltaugallocancia.ÈPetrusirammintòa
parollachìGhjesùlidisse:Primachìugallocantiduie
volte,mirinnegaretetrèvolte.Èquand'ellucipensava,
pienghje.
CAPITOLU15
1Àamatina,icapidiisacrificadorianucunsultatucù
l'anzianièiscribiètuttuusinedriu,lilionuGhjesù,u
purtonu,èulivruàPilatu.
2ÈPilatulidumandò:SòurèdiiGhjudei?Èellu,
rispose,lidisse:Tudici.
3Èicapisacerdotil'accusanudiparechjecose,maùn
risposenunda.
4Pilatulidumandòdinovu,dicendu:Ùnrispondinunda?
eccuquantucosetistimunianucontruàtè.
5MaGhjesùùnhàrispostununda;cusìchìPilatusi
maravigliò.
6Or,àquellafesta,liliberòunprigiuneru,quelluchì
vulianu.
7EtilyavaitunnomméBarabbas,quiétaitliéavecceux
quis'étaientrévoltésaveclui,quiavaientcommisun
meurtredansl'insurrection.
34

MARCU
8Èamultitùdinechìgridava,cuminciòàvulèch'ellufacia
cum'elluliaviamaifattu.
9MaPilatulirispose,dicendu:Vuletech'evilasciàurèdi
iGhjudei?
10Perchèellusapiachìicapidiisacrificadoril'avianu
livatuperinvidia.
11Maislesprincipauxsacrificateursincitaientlepeuple,
afinqu'illeurlaisseplutôtBarabbas.
12Pilaturisposeèlidissedinovu:Chìvuletedunquefàà
quelluchìvochjamateuRèdiiGhjudei?
13Ègridavanudinovu:Crucificàlu.
14AlloraPilatulidisse:Perchè,chìmalehàfattu?Etils
criaientdeplusenplus:Crucifiez-le.
15ÈcusìPilatu,vulenducuntentàaghjente,liliberò
Barabbas,èlivròàGhjesù,dopuch'ellul'aviaflagellatu,
peressecrucifissu.
16ÈisuldatiupurtonuinasalachjamataPretorium;è
chjamanuinsemeabandasana.
17Èl'hanuvistutudiporpura,èchjappàunacuronadi
spine,èl'hanupusatuannantuàusocapu.
18Ècuminciaruàsalutallu:Salute,rèdiiGhjudei!
19Etilsluifrappèrentlatêted'unroseau,ilscrachèrentsur
lui,ets'inclinantàgenoux,l'adorèrent.
20Èquand'ellis'eranuburlatudiellu,litolgavanua
purpura,limissiisovestiti,èupurtonuforapercrucificà.
21ÈobbliganuàunSimonediCirene,chìpassava,esceda
upaese,babbud'AlexandruèdiRufus,àpurtàasocroce.
22ÈupurtonuàulocudiuGolgota,chìhè,peresse
interpretatu,ulocudiucraniu.
23Etilsluidonnèrentàboireduvinmêléàlamyrrhe,
maisilnel'acceptepoint.
24Èdopuch'ellil'avianucrucifissu,sispartevanuiso
vistimenti,tiranuàsortenantuàelli,ciòchìogniomu
avissidapiglià.
25Èeraaterzaora,èucrucifissu.
26Èhèstatascrittaasoprascritturadiasoaccusa:URÈ
DIIGhjudei.
27Ècunellucrucifissuduiladri;unuàasomanudiritta,
èl'altruàasomanca.
28Ès'accompial'Scritturachìdice:Èhèstatucuntatucùi
trasgressori.
29Èquellichìpassavanul'insultavanu,scuzzulateatesta,
èdicendu:Ah!
30Salvati,èfalàdaacroce.
31Demême,lesprincipauxsacrificateurssemoquaient
entreeuxetaveclesscribes:Ilasauvélesautres.ellu
stessuùnpòmiccasalvà.
32ChìCristu,rèd'Israele,falàavàdaacroce,pervedeè
crede.Èquellichìeranucrucifissicunelluuinsultavanu.
33Èquandueraghjuntaasestaora,cierabughjuranantuà
tuttuupaese,finuàanovenaora.
34Èàanonaora,Ghjesùgridòcùunavoceforte,dicendu:
Eloi,Eloi,lamàsabacthani?chìhè,essenduinterpretatu,u
moDiu,umoDiu,perchèm'hàabbandunatu?
35Quelques-unsdeceuxquiétaientlà,enentendantcela,
disaient:Voici,ilappelleElie.
36Etquelqu'uncourutetremplituneépongepleinede
vinaigre,lamitsurunroseau,etluidonnaàboire,en
disant:Laisse-moi;andemuàvedes'elluveneEliaà
cacciàlu.
37ÈGhjesùgridòcùunavoceforte,èrinunciòuspirtu.
38Èuveludiutempiuerastrappatuinduidaucimaàu
fondu.
39Èquanduucenturionechìstavacontruàellu,videndu
ch'ellugridavacusì,èabbandunòuspiritu,disse:
Veramente,questuomuerauFiglioludiDiu.
40C'eraancuedonnechìfighjavanuluntanu:tràequali
MariaMaddalena,èMaria,amammadiGhjacumuu
minoreèdiGhjiseppu,èSalomè;
41(Quelluancu,quand'elluerainGalilea,useguitavaèu
serviva;)èparechjealtredonnechìsòghjunticunelluin
Ghjerusalemme.
42Èavà,quandueraghjuntaasera,perchèeraa
preparazione,valeàdìughjornuprimadiusàbatu.
43Ghjiseppud'Arimatea,uncunsiglieruonorevoli,chì
aspittavaancuuregnudiDiu,ghjunse,andòcuncuraà
Pilatu,èbramòucorpudiGhjesù.
44ÈPilatus'eramaravigliatus'ellueradigiàmortu;è,
chjamàucenturione,lidumandòs'ellueramortuda
qualchìtempu.
45Èquanduusapiadiucenturione,hàdatuucorpuà
Ghjiseppu.
46Èhàcompruunlinufinu,upigliò,èl'hàavvoltuinu
linu,èumettiuinunsepulcruchìerascavatuinunaroccia,
èrotolaunapetraàaportadiusepulcru.
47ÈMariaMaddalenaèMaria,amammadiGhjiseppu,
fighjenuinduveelluerapusatu.
CAPITOLU16
1Èquanduusàbatuerapassatu,MariaMaddalena,è
Maria,amammadiGhjacumu,èSalomè,avianucompru
aromidolciperveneàunghjelu.
2Èassaiprimadiamatina,uprimughjornudiasettimana,
ghjunsenuàusepulcruàl'albadiusole.
3Èsidicianutràdielli:Qualecihàdacacciàapetradaa
portadiusepulcru?
4Èquand'ellifighjulavanu,anuvistuchìapetraera
sguassata,perchèeraassaigrande.
5Èentranuinusepulcru,videruunghjovanuàpusààu
latudrittu,vistutud'unalongavistitubianca;èeranu
spavintati.
6Èlidisse:Ùnvispaventate:voicercateàGhjesùdi
Nazareth,chìhèstatucrucifissu:hèrisuscitatu;ùnhè
miccaquì:eccuulocuduv’ellil’anumessi.
7Maandate,diteàisodiscìpulièàPetruch’elluvà
davantiàvoiinGalilea:culàuvedrete,cum’elluvihà
dettu.
8Èsurtitiprestu,èfughjenudausepulcru;perch'elli
tremavanuès'eranumaravigliati:nèdìssenunundaànimu;
perchèavianuapaura.
9Or,quanduGhjesùerarisuscitatuuprimughjornudia
settimana,apparsuprimaàMariaMaddalena,daqualeavia
cacciatusettedimònii.
10Èandòàcuntààquellichìeranustaticunellu,mentre
ch'ellisilamentavanuèpienghjenu.
11Èch'elliavianuintesuch'ellueravivu,èch'elluera
vistudaella,ùncridunumicca.
12Dopu,apparsuinunaaltraformaàduidielli,mentre
caminavanu,èandavanuinpaese.
13Etilss'enallèrentetleracontèrentauxrestes,etilsne
lescrurentpas.
35

MARCU
14Dopuapparsuàl'onze,mentrech'ellistavanuàmanghjà,
èlirimproveradiasoincredulitàèdiadurezzadiucore,
perchèùnanumiccacridutuàquellichìl'avianuvistudopu
ch'elluerarisuscitatu.
15Èlidisse:Andateintuttuumondu,èannunziateu
Vangeluàognicriatura.
16Quelluchìcredeèhèbattizatuseràsalvatu;maquellu
chìùncredeseràdannatu.
17Èstisegniseguitaranuquellichìcredenu;Inumo
nomecacciaranuidiavuli;parranucùlinguenovi;
18Piglieranuserpenti;ès'ellubeiequalcosadimorte,ùnli
feràmiccamale;metteranuemaninantuàimalati,è
guariscenu.
19AlloradopuchìuSignoreliaviaparlatu,fùricevutuin
ucelu,èsipusòàadirittadiDiu.
20Èandavanu,èpredicavanuinognilocu,uSignore
travagliacunelli,ècunfirmenduaparollacùisegnichì
seguitanu.Amen.
36

Luca
CAPITOLU1
1Siccomuparechjianupigliatuinmanudifàuna
dichjarazionediciòchìhèpiùsicuruch'ellisicredetrànoi,
2Cum'ellicianudatu,chìdauprincipiueranutestimoni
ocularièministridiaparolla;
3Miparevaancubè,avèavutuunaperfettacunniscenzadi
tutteecosedauprimuprimutempu,discriveviinordine,
ottimistaTeofilu,
4Perpudècunnosceacertezzadiquellecoseinquale
avetestatustruitu.
5CierainitempidiErode,urèdiGhjudea,unsacerdote
chjamatuZaccaria,diucursudiAbia;èasomogliaeradi
efiglioled'Aaronu,èsichjamavaElisabeth.
6ÈeranutraminduighjustidavantiàDiu,camminenduin
tuttiicumandamentièl'urdinamentudiuSignoresenza
reproche.
7Èùnavianumiccafigliolu,perchèchìElisabethera
sterile,èiduieranuavàbèghjuntiinl'anni.
8Èavvenechì,mentrech'ellueseguival'uffiziudiu
sacerdotedavantiàDiu,inl'ordinediusocursu,
9Sicondul'usudil'uffiziusacerdotale,usosorteeradi
brusgiàl'incensuquand'elluentravainutempiudiu
Signore.
10Ètuttaamultitùdinediupopulupricavaforaàl'oradi
l'incensu.
11ÈliapparveunanghjuludiuSignorechìstavaàulatu
drittudil'altaredil'incensu.
12ÈquanduZaccariauvidia,eraturbatu,èutimore
cadevanantuàellu.
13Mal'ànghjululidisse:Ùnàbbiapaura,Zaccaria,perchè
atopreghierahèintesa;èatomogliaElisabethtidaràun
figliolu,ètichjamaràGhjuvanni.
14Èaveràgioiaègioia;èparechjisirallegraranudiaso
nascita.
15PerchèelluseràgrandeàivistadiuSignore,èùnne
beienèvinunèalcooldu;èseràpienudiuSpìrituSantu,
ancudauventrediasomamma.
16Èparechjidiifigliolid'IsraeleturnarààuSignore,uso
Diu.
17ÈandaràdavantiàelluinuspirituèuputerediElia,per
turnàucorediibabbiàifiglioli,èidisubbidientiàa
saviezzadiighjusti;perpreparàunpopulupreparatuperu
Signore.
18ÈZaccariadisseàl'ànghjulu:Induvesapèquestu?
perchèsòunvechju,èamomògliabenammazzatainanni.
19L'ànghjulu,risposendu,lidisse:SòGabriele,chìstanu
davantiàDiu;èsòmandatuàparlààtè,èàfàtivedesta
bonanova.
20È,eccu,saretemutu,èùnpuderàparlà,finuàughjornu
chìquestecoseseranurealizate,perchèùncredemiccae
moparolle,chìsicompieinasostagione.
21EtlepeupleattendaitZacharie,ets'étonnaitqu'ilsoit
restésilongtempsdansletemple.
22Etquandilsortit,ilnepouvaitleurparler;etilsse
rendirentcomptequ'ilavaiteuunevisiondansletemple:
carilleurfitsigneetrestamuet.
23Èavvenechì,quanduighjornidiusoministerueranu
compiuti,sin'andòincasasoia.
24Èdopuàquellighjorni,asomogliaElisabethhà
cuncipitu,èsipiattacinquemesi,dicendu:
25HècusìchìuSignorehàtrattatucunmèinighjorniin
qualemifighjulava,percacciàumorimproverutràl'omi.
26Èinusestumesel'ànghjuluGabrielefùmandatudaDiu
inunacitàdiGalilea,chjamataNazaret.
27Àunaverginesposatacùunomuchìsichjamava
Ghjiseppu,diacasadiDavid;èaverginesichjamava
Maria.
28L'ànghjulughjunseàella,èlidisse:Salute,ochìsite
assaifavuritu,uSignorehècuntè:benedettasìtràedonne.
29Èquand'ellal'hàvistu,s'hèturbatadaasoparolla,èhà
pensatuàqualemodudisalutazionedeveesse.
30L'ànghjululidisse:Ùnàbbiapaura,Maria,perchèavete
trovugraziaàDiu.
31È,eccu,cuncepiraiinutoventre,èparturisciunfigliolu,
èuchjamaràGhjesù.
32Saràgrande,èseràchjamatuuFiglioludil'Altissimo,è
uSignoreDiulidaràutronudiusobabbuDavid.
33ÈregnerànantuàacasadiGhjacobbupersempre;èdi
usoregnuùncisaràfine.
34AlloraMariadisseàl'ànghjulu:Cumuseràquestu,chì
ùncunnoscumiccaunomu?
35Èl'ànghjulurisposeèlidisse:USpìrituSantuvinarà
nantuàtè,èuputeredil'Altissimoticopreràl'ombra;
36Èeccu,atocuginaElisabetta,hàancucuncipituun
figlioluinasovechja,èquestuhèusestumesecunella,
chìerachjamatusterile.
37PerchècunDiunundaùnseràimpussibile.
38ÈMariadisse:EccuaservadiuSignore;siapermè
seconduatoparolla.Èl'ànghjulupartìdaella.
39ÈMariasialzòinquellighjorni,èandòinfrettaina
muntagna,inunacitàdiGhjuda;
40ÈintrìincasadiZaccaria,èsalutòElisabetta.
41Èavvenechì,quanduElisabethhàintesuusalutudi
Maria,uzitellusaltainusoventre;èElisabetherapiena
diuSpìrituSantu:
42Iddaparlòàgranvoce,èdisse:Benedettasìtràedonne,
èbenedettuhèufruttudiutoventre.
43Èinduvehèquestuàmè,chìamammadiumoSignore
veneàmè?
44Perchè,eccu,appenaavocediutosalutusonòin
l'arechje,uzitelluhàsaltatuinumiogrenudigioia.
45Èbenedettahèquellachìhàcridutu,perchècisaràa
realizazionediecosechìlisòstatedettedauSignore.
46ÈMariadisse:L'animamomagnificauSignore.
47Èumospiritus'hèrallegratuinDiu,umoSalvatore.
48Perch'elluhàguardatuàustatudiasoancella,perchè
eccu,daquìinavantitutteegenerazionimichjamaranu
benedettu.
49Perchèquelluchìhèputentem'hàfattugrandicose;è
santuhèusonome.
50Èasomisericòrdiahènantuàquellichìutemenudi
generazioneingenerazione.
51Hàdimustratuaforzacùusobracciu;hàspargugliatui
fieruinl'imaginazionediisocori.
52Hàabbattutuiputentidaisosedi,èlihàinnalzatudi
pocugradu.
53Hàpienudibèàl'affamati;èiricchihàmandatuviotu.
54HàaiutatuusoservitoreIsraele,inricordudiaso
misericordia;
55Cum'elluhàparlatuàinostribabbi,àAbraham,èàaso
discendenzapersempre.
37

LUCA
56ÈMariastavacunellacircatrèmesi,èvultòincasa
soia.
57Avàutempupienud'Elisabettahèghjuntuch'ellasia
parturitu;èhàparturituunfigliolu.
58ÈisovicinièisocucinianuintesucumuuSignore
aviafattuunagrandemisericordiaperella;èsi
rallegravanucunella.
59Èghjunsechìl'ottughjornusòghjuntiàcircuncisàu
zitellu;èlichjamanuZaccaria,daunomediusobabbu.
60Èasomammarisposeèdisse:Ùnhècusì;maelluserà
chjamatuGhjuvanni.
61Èlidissenu:Ùncihènimudiatoparentelachìsi
chjamastunome.
62Èfecenusegniàubabbu,cumusivuliach'ellusi
chjamassi.
63Èdumandòunatavuladiscrittura,èhàscrittu,dicendu:
UsonomehèGhjuvanni.Èsimaravigliavanututti.
64Èasoboccas'hèapertasubitu,èasolinguas'hè
liberatu,èhàparlatu,èhàlaudatuàDiu.
65Èutimoreghjunseàtuttiquellichìabitavanuintornuà
elli;
66Ètuttiquellichìl'anuintesul'anucullucatuinusocore,
dicendu:Chìsaràquestuzitellu?ÈamanudiuSignore
eracunellu.
67Èubabbu,Zaccaria,erapienudiuSpìrituSantu,è
prufetizava,dicendu:
68BenedettusiauSignoreDiud'Israele;perch'elluhà
visitatuèredimutuusopopulu,
69Èhàsuscitatuuncornudisalvezzapernoiinacasadiu
soservitoreDavid;
70Cum'elluparlavadaaboccadiisosantiprufeti,chìsò
dapoiuprincipiudiumondu:
71Chìavemudaessesalvatudainostrinemici,èdaa
manudituttiquellichìciodianu;
72Perfàamisericordiaprumessaàinostribabbi,èper
ricurdàusosantupattu;
73Ughjuramentuch'elluhàfattuàunostrubabbu
Abraham,
74Ch'ellucicuncede,chì,essenduliberatidaamanudii
nostrinemici,liservissisenzapaura.
75Insantitàèghjustiziadavantiàellu,tuttiighjornidia
nostravita.
76Ètù,zitellu,saraichjamatuuprufetadil'Altissimo:
perchèandarèdavantiàafacciadiuSignoreperpreparài
socamini;
77Perdàacunniscenzadiasalvezzaàusopòpulupera
rimissionediisopiccati,
78PerviadiateneramisericordiadiunostruDiu;per
qualel'albadil'altucihàvisitatu,
79Perdàluceàquellichìsisentenuinabughjuraèin
l'ombradiamorte,perguidàinostripediinaviadiapace.
80Èuzitelluhàcrisciutu,ès'eraforteinspiritu,èeraini
desertifinuàughjornudiasomanifestazioneàIsraele.
CAPITOLU2
1Èavveneinquellighjorni,chìudecretudiCesare
Augustuhèstatuchìtuttuumondudeveesseimpositu.
2(ÈquestuimposituhèstatufattuprimaquanduCyrenius
eraguvernatorediSiria.)
3Ètuttiandavanuàesseimpositu,ognunuinasocità.
4ÈGhjiseppusin'andòancudaaGalilea,daacitàdi
Nazaret,inGhjudea,àacitàdiDavid,chìhèchjamata
Betlemme;(perchèeradiacasaèulignudiDavid:)
5PeresseimpositucùMaria,asosposasposa,chìera
grandeincinta.
6Ècusìerachì,mentrech'ellieranuquì,ighjornisò
compiich'ellaaviadaparturitu.
7Èhàparturituusofiglioluprimunatu,èl'hàavvoltuin
fasce,èupusòinunamangiata;perchèùncieramicca
locuperelliinl'osteria.
8Èc'erainulistessupaesepastorichìstavanuinucampu,
chìvigilavanuasobandadinotte.
9È,eccu,l'ànghjuludiuSignoreghjunsenantuàelli,èa
gloriadiuSignorebrillavaintornuàelli,èanuunagrande
paura.
10Èl'ànghjululidisse:Ùnàbbiapaura,perchèeccu,vi
purteraghjuunabonanutiziadigrandegioia,chìserààtutti
ipopuli.
11PervoihènatuoghjeinacitàdiDavidunSalvatore,chì
hèCristuuSignore.
12Èquestuseràunsignupervoi;Truvereteuzitellu
avvoltuinfasce,stenduinunamangiata.
13Èdicolpucieracunl'ànghjuluunamultitùdinedil'ostia
celestichìlodavaàDiuèdicendu:
14GloriaàDiuinupiùaltu,èpaceinterra,bonavuluntà
versul'omi.
15Èavvenechì,cum'èl'ànghjulis'eranualluntanatidaelli
inucelu,ipastorisidicianul'unàl'altru:Andemuavà
ancuinBetlemme,èvedemuciòchìhèaccadutu,chìu
Signorehàfattucunnosce.noi.
16Èghjunsenuinfretta,ètruvaruMariaèGhjiseppuèu
zitelluchjinatuinunamanghja.
17Èquand'ellil'avianuvistu,anufattucunnosceàl'esternu
aparollachìlierastatadettanantuàstuzitellu.
18Ètuttiquellichìl'anuintesusimaravigliavanudiciòchì
lidicianuipastori.
19MaMariaguardavatuttequestecose,èlimeditavainu
socore.
20Èipastoriturnavanu,glurificanduèlodenduàDiuper
tutteecosech'elliavianuintesuèvistu,cum'èlierastatu
dettu.
21Èquanduottughjornisòstaticompiutipera
circuncisazionediuzitellu,usonomeerachjamatuGhjesù,
chìeracusìchjamatudal'ànghjuluprimach'elluera
cuncipituinuventre.
22Èquanduighjornidiasopurificazione,secondualege
diMosè,upurtonuàGhjerusalemme,perpresentàluàu
Signore;
23(CumuhèscrittuinalegediuSignore:Ognimasciuchì
apreuventreseràchjamatusantuàuSignore;)
24Èperoffreunsacrificiuseconduciòchìhèdettuina
legediuSignore:Unparuditortoraoduipiccioni.
25Edeccu,c'eraunomuinGhjerusalemme,chìsi
chjamavaSimeone;èulistessuomueraghjustuèdevotu,
aspittenduacunsulazionediIsraele,èuSpìrituSantuera
nantuàellu.
26ÈlifùrevelatudauSpìrituSantu,ch'elluùnavissivistu
amorte,primach'elluaviavistuuCristudiuSignore.
27ÈghjunseperuSpìrituinutempiu;èquanduigenitori
purtonuuzitelluGhjesù,perfàperellusecondul'usudia
lege.
28Alloraupigliòinisobracce,èbenedisseàDiu,èdisse:
38

LUCA
29OSignore,lasciateavàutoservitoreparteinpace,
seconduatoparolla:
30Perchèimoochjianuvistuatosalvezza,
31Chìavetepreparatudavantiàafacciadituttiipopuli;
32Unalumeraperalluminàipagani,èagloriadiuto
pòpuluIsraele.
33Ghjiseppuèasomammasimaravigliavanudiciòchìsi
parlavadiellu.
34ÈSimeonelibenedisse,èdisseàMaria,asomamma:
Eccu,stuzitelluhèprestuperacadutaèarisurrezzionedi
parechjiinIsraele;èperunsignuchìseràparlatucontru;
35(Iè,unaspadatrapassaancuatoànima),perchìi
pinsamentidiparechjicoriponuesserevelati.
36ÈcieraunaAnna,unaprufetessa,figlioladiFanuel,di
atribùdiAser:eradigrandeetà,èaviacampatucùun
maritusetteannidaasovirginità;
37Èeraunavedovadicircaottuntaquattruanni,chìùn
s'hèalluntanatudautempiu,maservaàDiucùdigiuniè
preghierenotteèghjornu.
38Èghjuntainquellumumentu,hàringraziatuancuu
Signore,èhàparlatudielluàtuttiquellichìaspittàvanua
redenzioneinGhjerusalemme.
39ÈdopuavèfattututteecosesecondualegediuSignore,
turnonuinGalilea,inasocitàNazareth.
40Èuzitelluhàcrisciutu,ès'eraforteinuspiritu,pienudi
saviezza,èagraziadiDiueranantuàellu.
41OraisogenitoriandavanuinGhjerusalemmeogniannu
àafestadiaPasqua.
42Èquand'elluaviadodicianni,sisòcullatiin
Ghjerusalemme,secondul'usudiafesta.
43È,cumpienduighjorni,quand'ellisivultonu,uzitellu
Ghjesùs'hèfermatuinGhjerusalemme;èGhjiseppuèaso
mammaùnsapianumicca.
44Maelli,supponenduch'elluerainacumpagnia,
andavanuunghjornudiviaghju;èucercanutràiso
parentiècunniscenze.
45Èch'elliùnl'anutrovu,sivultonuinGhjerusalemme,à
circàlu.
46Èavvenechìdopuàtrèghjorni,utruvaruinutempiu,à
pusààmezuàiduttori,àsente,èàfàdumande.
47Ètuttiquellichìl'anuintesueranumaravigliatidiaso
intelligenzaèdierisposte.
48Èquand'ellil'anuvistu,sòstatimaravigliati,èaso
mammalidisse:Figliolu,perchèavetetrattatucusìcun
noi?eccu,utobabbuèeiut'avemucercatuaddulurati.
49Èlidisse:Cumuhèchìmicercate?Ùnsapetemicca
chìdevuesseinl'affaridiumoBabbu?
50Èùncapiscenumiccaaparollach'ellulidisse.
51Èfalòcunelli,èghjunseàNazareth,èlierasottumessu;
maasomammacunservavatuttequesteparolleinuso
core.
52ÈGhjesùcresceinsaviezzaèstatura,èinfavorediDiu
èdil'omu.
CAPITOLU3
1Or,laquinzièmeannéedurègnedeTibèreCésar,Ponce
PilateétaitgouverneurdelaJudée,Hérodeétaittétrarque
deGalilée,etsonfrèrePhilippetétrarqued'Ituréeetdela
régiondeTrachonite,etLysaniatétrarqued'Abilène.
2AnnaèCaifa,essenduisummisacrificatori,aparolladi
DiuhèghjuntaàGhjuvanni,figlioludiZaccaria,inu
desertu.
3ÈghjunseintuttuupaesevicinuàuGhjurdanu,
predicenduubattèsimudipenitenzaperarimissionedii
peccati;
4CumuhèscrittuinulibrudieparollediuprufetaIsaia,
dicendu:Avocediquelluchìgridainudesertu:Preparate
aviadiuSignore,fateisocaminidritti.
5Ognivallesaràriempita,èognimuntagnaèmuntagna
seràabbassata;èistortisaranudritti,èimodiasprisaranu
lisci;
6ÈognicarnevedeasalvezzadiDiu.
7Alloradisseàamultitùdinechìeraghjuntaperesse
battezzatadaellu:Ogenerazionidivipere,qualevihà
avvistatudifughjedaarabbiachìvene?
8Fatedunquefruttidegnidipenitenza,èùncuminciate
miccaàdìind'èvoistessu:AvemuAbrahamàunostru
babbu;perchèvidicuchìDiuhècapacidirisuscitarà
figlioliàAbràhamudistipetri.
9Èavàancul'asciahèappiccicataàaradicadil'arburi:
perquessa,ogniarburuchìùnportamiccafruttibonihè
sbuchjatuèghjittatuinufocu.
10Upopululidumandò,dicendu:Chìfaremuallora?
11Ellurisposeèlidisse:Quelluchìhàduietuniche,
ch'elludààquelluchìùnhàmicca;èquelluchìhàcarne,
ch'ellufacilistessamanera.
12Alloraghjunsenuancuipublicaniperessebattezi,èli
dissenu:Maestru,chìfaremu?
13Èlidisse:Ùnesitatemiccapiùdiciòchìvihèstatu
stabilitu.
14Èancuisuldatilidumandavanu,dicendu:Èchì
faremu?Èlidisse:Ùnfatemiccaviulenzaàomu,nè
accusatemiccafalsamente;ècuntentatecùuvostrusalariu.
15Ècum'èaghjenteerainattesa,ètuttil'omimeditavanu
inisocoridiGhjuvanni,s'elluerauCristu,omicca;
16Ghjuvannirispose,dicenduàtutti:Iuvibattezu
d'acqua;maveneunupiùputentechèmè,ulatchetdiiso
scarpiùnsòmiccadegnudicaccià:elluvibattezeràcùu
SpìrituSantuècùufocu.
17Usofanhèinmanu,èpurgheràbèusopavimentu,è
cuglieràugranuinusogrena;maapagliach'ellubrusgiarà
cùufocuinestinguibile.
18Èassaialtrecoseinasoesurtazioneannunziavaàu
populu.
19MaErode,utetrarca,fùrimproveratudaelluper
Erodiade,amogliadiFilippu,usofratellu,èpertuttii
malich'elluaviafattuErode.
20Aghjuaghjustatuancuquestusopraàtuttu,ch'ellu
chjusuGhjuvanniinprigiò.
21Quandututtuupopuluerabattizatu,avvenechìGhjesù
eraancubattizatuèpricava,ucelus'hèapertu.
22ÈuSpìrituSantufalònantuàelluinformadiculomba
cum'èunaculomba;intèsòbencuntenta.
23ÈGhjesùstessucuminciòàavècircatrent'anni,essendu
(cum'èsisuppone)ufiglioludiGhjiseppu,chìerau
figlioludiHeli.
24ChìeraufiglioludiMatthat,chìeraufiglioludiLevi,
chìeraufiglioludiMelchi,chìeraufiglioludiJanna,chì
eraufiglioludiGhjiseppu,
39

LUCA
25ChìeraufiglioludiMattathias,chìeraufigliolu
d'Amos,chìeraufiglioludiNaum,chìeraufigliolud'Esli,
chìeraufiglioludiNagge,
26ChìeraufiglioludiMaath,chìeraufiglioludiMattatia,
chìeraufiglioludiSemei,chìeraufiglioludiGhjiseppu,
chìeraufiglioludiGhjuda,
27ChìeraufiglioludiGhjuvanna,chìeraufiglioludi
Resa,chìeraufiglioludiZorobabel,chìeraufiglioludi
Salathiel,chìeraufiglioludiNeri,
28ChìeraufiglioludiMelchi,chìeraufiglioludiAddi,
chìeraufiglioludiCosam,chìeraufigliolud'Elmodam,
chìeraufiglioludiEr,
29ChìeraufiglioludiGhjiseppu,chìeraufiglioludi
Eliezer,chìeraufiglioludiJorim,chìeraufiglioludi
Matthat,chìeraufiglioludiLevi,
30ChìeraufiglioludiSimeone,chìeraufiglioludi
Ghjuda,chìeraufiglioludiGhjiseppu,chìeraufiglioludi
Ghjonanu,chìeraufigliolud'Eliakim,
31ChìeraufiglioludiMelea,chìeraufiglioludiMenan,
chìeraufiglioludiMattata,chìeraufiglioludiNathan,
chìeraufiglioludiDavid,
32ChìeraufiglioludiJesse,chìeraufiglioludiObed,chì
eraufiglioludiBooz,chìeraufiglioludiSalmon,chìera
ufiglioludiNaasson,
33Chìeraufigliolud'Aminadab,chìeraufigliolud'Aram,
chìeraufigliolud'Esrom,chìeraufiglioludiFares,chì
eraufiglioludiGhjuda,
34ChìeraufiglioludiGhjacobbu,chìeraufigliolud'Isaac,
chìeraufigliolud'Abrahamu,chìeraufiglioludiThara,
chìeraufiglioludiNachor,
35ChìeraufiglioludiSaruch,chìeraufiglioludiRagau,
chìeraufiglioludiFalec,chìeraufiglioludiHeber,chì
eraufiglioludiSala,
36ChìeraufiglioludiCainan,chìeraufigliolu
d'Arphaxad,chìeraufiglioludiSem,chìeraufiglioludi
Noè,chìeraufiglioludiLamech,
37ChìeraufiglioludiMathusala,chìeraufiglioludi
Enoch,chìeraufiglioludiJared,chìeraufiglioludi
Maleleel,chìeraufiglioludiCainanu,
38Chìeraufigliolud'Enos,chìeraufiglioludiSeth,chì
eraufigliolud'Adam,chìeraufiglioludiDiu.
CAPITOLU4
1ÈGhjesù,pienudiuSpìrituSantu,vultòdauGhjurdanu,
èfùpurtatudauSpìrituinudesertu.
2Essenduquarantaghjornitentatidaudiavulu.Èinquelli
ghjorniùnhàmanghjatununda;
3Èudiavululidisse:S'ètùsìuFiglioludiDiu,urdinateà
stapetrach'ellasiafattadipane.
4Ghjesùlirispose,dicendu:Hèscrittu:chìl'omuùn
camparàsoludipane,madiogniparolladiDiu.
5Èudiavulu,purtenduluinunamuntagnaalta,lifecevede
tuttiiregnidiumonduinunmumentuditempu.
6Èudiavululidisse:"Tuttastaputenzatidaraghju,èa
gloriadielli,perchèquestuhèdatuàmè;èàquelluchì
vogliul'aghjuda.
7S'ètùdunquemiadurà,tuttusaràtoiu.
8Ghjesùrisposeèlidisse:"Vaidaretuàmè,Satanassu,
perchèhèscrittu:AduràuSignore,utoDiu,èàellusolu
serve.
9ÈupurtòàGhjerusalemme,èupusònantuàunpinnacle
diutempiu,èlidisse:S'ètùsìuFiglioludiDiu,lanciati
daquì.
10Perchèhèscrittu:Iddudarààisoanghjuliincaricà
nantuàtè,diguardàti:
11Èinesomanitipurteranu,perùnsbattàutopedeàuna
petra.
12Ghjesùlirispose:Hèdettu:ÙntenitemiccauSignore,
utoDiu.
13Èquanduudiavuluebbefinitututteetentazioni,
s'alluntanòdaelluperunastagione.
14ÈGhjesùvultòinaputenzadiuSpìrituinGalilea;
15Èinsignavainesosinagoghe,essenduglurificatuda
tutti.
16ÈghjunseàNazareth,induveerastatucriatu,è,cum'èu
sousu,andòinasinagogausàbatu,ès'arrizzòperleghje.
17EtilluifutremislelivreduprophèteEsaïe.Èdopuavè
apertuulibru,truvòulocuinduveerascrittu:
18USpìritudiuSignorehènantuàmè,perchèm'hàuntu
perpredicàuVangeluàipoveri;m'hàmandatuperguarìi
coriafflitti,perpredicàaliberazioneàiprigionieri,èa
ricuperazionediavistaàicechi,permetteinlibertàquelli
chìsòferiti,
19Perpridicàl'annuaccettatudiuSignore.
20Èchjodeulibru,èurinviòàuministru,èsipusò.È
l'ochjidituttiquellichìeranuinasinagogaeranufissi
nantuàellu.
21Ècuminciòàdìàelli:Oghji,staScritturahècumpleta
inivostriorecchi.
22Ètuttilirendevanutistimunianza,èsimaravigliavanu
dieparolledigraziachìescevanudaasobocca.Èli
dissenu:ÙnhèquestuufiglioludiGhjiseppu?
23Iddulidisse:Disicuru,midiceretestupruverbiu:
Medicu,guariscitivoistessu:tuttuciòchìavemuintesufà
inCapernaum,fateancuquìinuvostrupaese.
24Èelludisse:Inverità,vidicu:nimuprufetahè
accettatuinusopaese.
25Mavidicuinverità,assaiveduveeranuinIsraeleài
tempidiElia,quanduuceluerachjusutrèannièseimesi,
quanduunagrandefameeraintuttuupaese;
26Maànimud'ellihèstatumandatuElia,salvuàSarepta,
citàdiSidone,àunadonnavedova.
27ÈassailebbrosieranuinIsraeleàutempudiuprufeta
Eliseu;ènimud'ellihèstatupurificatu,salvuNaamanu
Sirianu.
28Ètuttiquellichìsòinasinagoga,quand'ellianuintesu
questecose,eranupienid'ira.
29Ets'éleva,etlechassèrenthorsdelaville,etle
conduisirentàl'extrémitédelacollinesurlaquelleétait
construiteleurville,afinqu'ilslejetèrentàterre.
30Maellu,chìpassavaàmezuàelli,sin'andò.
31IldescenditàCapernaüm,villedeGalilée,etles
enseignaitlesjoursdesabbat.
32Èeranumaravigliatidiasoduttrina,perchèasoparolla
eracunputere.
33Èinasinagoga,cieraunomuchìaviaunspiritudi
diavuluimpuru,ègridavaàgranvoce:
34Dicendu:Lasciatemusolu;chìavemudafàcùtè,o
GhjesùdiNazareth?Seivenutuàdistrughjini?Ti
cunnoscuqualesite;uSantudiDiu.
40

LUCA
35ÈGhjesùlirimproverò,dicendu:Tace,èescedaellu.È
quanduudiavulul'aviaghjittatuàmezuàellu,escedaellu,
èùnlifecemiccamale.
36Tuttieranumaravigliati,èsiparlavanutràelli,dicendu:
Chìparollahèsta!perchècùl'autoritàèuputerecumanda
àispiritiimpuri,èescenu.
37Èafamadiellusisparseinognilocudiupaeseintornu.
38Èsialzòdaasinagoga,èintrìincasadiSimone.Èa
mammadiamògliadiSimonehèstatapresacùunafrebba
grande;èlidumandavanuperella.
39Èstavanantuàella,èrimproveròafrebba;è
l'abbandunò:èsubitusialzòèliserviva.
40Avà,quanduusoleeratramontatu,tuttiquellichì
avianumalaticùdiversemalatielipurtonuàellu;è
s'imponeemaninantuàognunudielli,èliguarì.
41Èidiavulisòancuescedaparechji,gridenduèdicendu:
TusìCristuuFiglioludiDiu.Èlirimproverò,ùnlilasciò
miccaparlà,perchèsapianuch'ellueraCristu.
42Èquandueraughjornu,sin'andòinunlocudesertu;è
upopuluucercava,èghjunseàellu,èl'hàimpeditu,perùn
s'alluntanòdaelli.
43Èlidisse:«DevupridicàuregnudiDiuancuàl'altri
cità:perchèsòdunquemandatu.
44ÈpredicavainesinagoghediGalilea.
CAPITOLU5
1Èavvenechì,cum'èupopulupressunantuàelluper
senteaparolladiDiu,stavavicinuàulavudiGennesaret.
2Èvittiduibattellichìstavanuvicinuàulavu;mai
piscadorieranusurtitidaelli,èlavavanuesoreti.
3Èintrìinunadienavi,chìeraquelladiSimone,èu
pricavach'ellucacciassiunpocudaterra.Ès'assittò,è
insignòàaghjenteforadianave.
4Dopuch'ellus'hèlasciatudiparlà,disseàSimone:
Lanciateinuprufondu,èfatefalàevostreretipertira.
5Simone,rispunnendu,lidisse:Maestru,avemu
travagliatututtaanotte,èùnavemupigliatununda;maàa
toparolla,calaraghjuareta.
6Èdopuavèfattuquestu,chjusuunagrandemultitùdinedi
pesci,èasoretasirumpa.
7Èfecenusegnuàisocumpagni,chìeranuinl'altranave,
ch'ellivenenuàaiutà.Èghjunsenu,èpieniuiduinavi,cusì
ch'ellicuminciaruàaffundà.
8SimonPetru,videnduciò,cascòàighjinochjidiGhjesù,
dicendu:Alluntanatedamè;perchèsòunomupiccatu,o
Signore.
9Carils'étonnait,ettousceuxquiétaientaveclui,de
l'épreuvedespoissonsqu'ilsavaientpris:
10ÈcusìeraancuGhjacumuèGhjuvanni,ifigliolidi
Zebedeu,chìeranupartenariidiSimone.ÈGhjesùdisseà
Simone:Ùnàbbiapaura;d'orainpoicatturàl'omi.
11Èdopuavèpurtatuisonaviàterra,abbandunonututtu,
èuseguitanu.
12Èavvenechì,quand'elluerainunacertacità,eccuun
omupienudilebbra;chì,videnduàGhjesù,cascòinfaccia,
èl'implora,dicendu:Signore,s'ètùvoli,mipòpurificà.
13Esteseamanu,utoccò,dicendu:«Vogliu!Èsubitua
lebbrasin'andòdaellu.
14Etilluiordonnadeneledireàpersonne,maisva,et
présente-t-ilauprêtre,etoffrepourtapurification,comme
l'avaitordonnéMoïse,pourleurtémoignage.
15Matantupiùsin'andòafamadiellu;èunagrandefolla
s'adunavapersente,èperesseguaritadaelludaeso
infirmità.
16Èsiritiròinudesertu,èpricava.
17Èavveneuncertughjornu,mentrech'elluinsignava,chì
stavanuassieghjiFariseièduttoridialege,chìeranu
ghjuntidaognicitàdiGalilea,diGhjudeaèdi
Ghjerusalemme,èuputerediuSignore.erapresenteper
guarì.
18Èeccu,l'omipurtonuinunlettuunomuchìerastatu
paralizatu;
19Èch'elliùnpudianutruvàdamanerach'ellipudianu
purtalluperviadiamultitùdine,andonunantuàutettu,èu
calavanuàmezuàusolettuàmezuàGhjesù,davantià
Ghjesù.
20Èvidenduasofede,lidisse:Omu,itopiccatitisò
pardunati.
21ÈiscribièiFariseicuminciaruàragiunà,dicendu:
Qualehèquelluchìparlablasfemi?Qualepòpardunài
piccati,maDiusolu?
22Ma,quanduGhjesùhàcapituisopinsamenti,lirispose:
Chìraghjoneinuvostrucore?
23Ch'ellasiapiùfaciule,dì:Itopiccatitisòpardunati;o
dì:Alzateèmarchja?
24MapersapèchìuFiglioludil'omuhàuputerenantuàa
terraperpardunàipeccati(disseàuparaliticu:)Tidicu:
Alzati,pigliateutolettu,èvaiincasatoia.
25Èsubitus'arrizzòdavantiàelli,pigliòciòch'ellu
giaceva,èsin'andòincasasoia,glurificanduDiu.
26Ètuttieranumaravigliati,èglurificavanuàDiu,èeranu
pienidipaura,dicendu:«Avemuvistucosestraneoghje.
27Dopuàquestecose,sin'andò,èvideunpublicanu
chjamatuLevi,chìsipusavaàl'uffiziu,èlidisse:Seguimi.
28Èabbandunòtuttu,sialzò,èuseguita.
29ÈLevilifeceunagrandefestainasocasa;ècierauna
grandecumpagniadipublicanièd'altrichìsipusonucun
elli.
30MaisoscribièFariseimurmuravanucontruàiso
discìpuli,dicendu:Perchèmanghjateèbeiecùipublicani
èipeccatori?
31Ghjesùlirispose:«Quellichìsòsaniùnanubisognudi
duttore;maquellichìsòmalati.
32Ùnsòghjuntuàchjamàighjusti,maipeccatoriàu
pentimentu.
33Èlidissenu:PerchèidiscìpulidiGhjuvannidigiunanu
spessuèfacenupreghiere,èlistessamaneraidiscìpulidii
Farisei?mautomanghjaèbeie?
34Èlidisse:Pudetefàdigiunateifigliolidiasposi,
mentrechìusposuhècunelli?
35Maveneranuighjorni,quanduusposuliseràcacciatu,
èalloradigiunaranuinquellighjorni.
36Èlidisseancuunaparabola;Nimuùnmetteunpezzu
diunvestitunovunantuàunvechju;s'elluùnhèmicca,
alluraunovufaceunaffittu,èupezzuchìhèstatupigliatu
daunovuùncuncordamiccacùuvechju.
37Ènimuùnmettevinunovuinvechjibuttigli;altrimenti,
uvinunovuromperàebuttigli,èsaràversatu,èebuttiglie
periranu.
38Mauvinunovudeveessemisuinbuttiglinovi;èidui
sòcunservati.
39Nimu,chìhàbevutuvinuvechju,ùnbramadinovu,
perchèdice:Uvechjuhèmegliu.
41

LUCA
CAPITOLU6
1Èavveneusicondusabbatudopuàuprimu,ch'ellu
passavapericampidigranu;èisodiscìpulistrappavanue
spighedigranu,èmanghjavanu,strofinandoleinesomani.
2ÈcertidiiFariseilidissenu:Perchèfateciòchìùnhè
miccapermessudifàinusabbatu?
3Ghjesùlirispose:ÙnavetemiccaleghjeciòchìDavid
hàfattu,quanduellustessueraafame,èquellichìeranu
cunellu?
4Cum'ellusin'andòinacasadiDiu,pigliòèmanghjai
panidiapruposta,èdettiancuàquellichìeranucunellu;
chìùnhèlicitedimanghjà,masoluperipreti?
5Èlidisse:ChìuFiglioludil'omuhèancuuSignorediu
sàbatu.
6Èavveneancuunaltrusabbatu,ch'elluentròina
sinagogaèinsignò;ècieraunomuchìamanudirittaera
secca.
7ÈiscribièiFariseiufighjulavanu,s'elluguarìusabbatu;
perpudètruvàunaaccusazionecontruàellu.
8Maellucunnisciaisopinsamenti,èdisseàl'omuchì
aviaamanusecca:Leva,èstàinmezuàmezu.Ès'arrizzò
ès'alluntanò.
9AlloraGhjesùlidisse:Vidumanduunacosa;Hèlicite
inighjornidisàbatuperfàubè,operfàumale?persalvà
avita,operdistrughje?
10Èfighjulenduàtutti,disseàl'omu:Stendiatomanu.È
hàfattucusì:èasomanufùrestauratasanacum'èl'altru.
11Èeranupienidipazzia;èsicumunicanuunucùl'altru
ciòchìpuderanufààGhjesù.
12Inquellighjorni,sin'andòinamuntagnaàpricà,è
cuntinuòtuttaanotteinpreghieraàDiu.
13Èquandufùughjornu,chjamòàelluisodiscìpuli;
14Simone,ch'elluchjamòancuPetru,èAndreauso
fratellu,GhjacumuèGhjuvanni,FilippuèBartolomeu,
15MatteuèTumasgiu,GhjacumuufiglioludiAlfeu,è
SimonechjamatuZeloti,
16ÈGhjuda,fratelludiGhjacumu,èGhjudaIscariota,chì
eraancuutraditore.
17Èfalòcunelli,èsifirmòinapiaghja,èacumpagniadi
isodiscìpuli,èunagrandemultitudedighjentedituttaa
GhjudeaèdiGhjerusalemme,èdiacostadiTiruèdi
Sidone,chìghjunsenuàsentelu.èesseguaritudaeso
malatie;
18Èquellichìeranuturbaticùspiritiimpuri,èsòstati
guariti.
19Ètuttaafollacercavadituccàlu,perchèunavirtùesce
daellu,èliguarìtutti.
20Èalzòl'ochjinantuàisodiscìpuli,èdisse:Beativoi
poveri,perchèuvostruhèuregnudiDiu.
21Beativoichìaveteafameavà,perchèsaretesaziati.
Beativoichìpienghjiteavà:perchèriderete.
22Beativoi,quandul'omiviodiaranu,èquanduvisi
separaranudaasocumpagnia,èvirimproveranu,è
cacciateuvostrunomecum'èumale,peramordiu
Figlioludil'omu.
23Rallegrateviinquellughjornu,èsaltatedigioia;perchè
eccu,avostraricumpensahègrandeinucelu;perchècusì
facianuisobabbicùiprufeti.
24Maguaiàvoichìsitericchi!perchèavetericevutua
vostracunsulazione.
25Guaiàvoichìsitepienu!perchèavretefame.Guaià
voichìridiavà!perchèpiangereteèpiangerete.
26Guaiàvoi,quandututtil'omiparranubèdivoi!perchè
cusìanufattuisobabbiàifalsiprufeti.
27Maiodicuàvoichìsentate:Amateivostrinemici,fate
bèàquellichìviodianu.
28Benedicetequellichìvimaledicà,èpregateperquelli
chìviusanuindisprezzu.
29Èàquelluchìtibattenantuàunaguanciaoffreancu
l'altra;èquelluchìtitoglieutomantelluimpediscedi
pigliàancuutomantellu.
30Dààogniomuchìtidumanda;èàquelluchìpigliai
vostribeniùnlidumandatepiù.
31Ècum'èvovuletechìl'omifacianuàvoi,fateancuvoi
àelli.
32Perchès'èvoamatequellichìviamate,chìringraziu
avete?perchèipeccatoriamanuancuquellichìl'amanu.
33Ès'èvofatebèàquellichìvifacenubè,chìringraziu
avete?perchèipeccatorifacenuancuulistessu.
34Ès'èvoprestateàquellidiqualesperaretediriceve,chì
ringraziuavete?perchèipeccatoriprestanuancuài
peccatori,perriceveancudinovu.
35Maamateivostrinemici,èfateubèèprestate,senza
sperendupiùnunda;èavostraricumpensaseràgrande,è
sareteifigliolidil'Altissimo,perchèelluhègentileà
l'ingrateèàumale.
36Siatedunquemisericordiosi,cum'èuvostruBabbuhè
misericordioso.
37Ùnghjudicatemicca,èùnsaretemiccaghjudicati:ùn
cundannatemicca,èùnsaretemiccacundannati:
pardunate,èvisaràpardunatu:
38Dà,èvisaràdatu;bonamisura,pressu,èscuzzulata
inseme,ècorrendu,l'omidaranuinutopettu.Perchècùa
listessamisurachìavetemisuratu,visaràmisuratadinovu.
39Èlidisseunaparabola:Ucecupòguidàucecu?ùn
cascanumiccatraminduiinafossa?
40Udiscìpuluùnhèmiccasopraàusomaestru,maquellu
chìhèperfettuseràcum'èusomaestru.
41Èperchèvedeapagliachìhèinl'ochjudiutofratellu,
maùnsivedeufasciuchìhèinutoochju?
42Ocumupudetedìàutofratellu:Fratellu,lasciami
cacciàapagliachìhèinutoochju,quandutùstessuùn
vedemiccaatravechìhèinutoochju?Ipocrita,scacci
primaatravedautoochju,èdopuvivedechjaramenteper
cacciàapagliachìhèinl'ochjudiutofratellu.
43Perchèunarbulubonuùnportamiccafrutticurrutti;nè
unarbrecurruttiùnportabonifrutti.
44Perchèogniarburuhècunnisciutudausofruttu.Perchè
dispinel'omiùncoglienufichi,nèdiunrovocuglienuuva.
45L'omubonu,daubonutesorudiusocore,tiraciòchì
hèbonu;èunomugattivudautesorumalediusocore
suscitaciòchìhèmale,perchèdil'abbundanzadiucore
parlaasobocca.
46Èperchèmichjamate,Signore,Signore,èùnfatemicca
ciòchìdicu?
47Quelluchìveneàmè,senteemoparolle,èlimettein
pratica,vimustraraghjuàqualeelluhèsimili:
48Hècum'èunomuchìhàcustruituunacasa,èhàscavatu
inprufundità,èpusòufundamentunantuàunaroccia;è
quanduudiluvius'erasuscitatu,uflussuhàbattutucù
forzanantuàquellacasa,èùnpudiamiccascuzzulà,
perchèerafundataannantuàunaroccia..
42

LUCA
49Maquelluchìsente,èùnfacimicca,hècum'èunomu
chìsenzafundamentuhàcustruituunacasanantuàaterra;
contr'àuqualeuflussuhàbattutuvehementamente,è
subituhècascatu;èaruinadiquellacasaeragrande.
CAPITOLU7
1Quanduebbefinitututteesoparolleinl'audienzadiu
populu,entrainCapernaum.
2Èunservitorediuncenturione,chìlieracaru,eramalatu
èprontuàmore.
3Èquand'elluhàintesuparlàdiGhjesù,mandòàellu
l'anzianidiiGhjudei,implorenduch'elluviniaèguarìuso
servitore.
4Ets'approchantdeJésus,ilsl'implorèrentaussitôt,et
disaient:qu'ilétaitdegnepourquiilferaitceci:
5Perchèelluamaanostranazione,ècihàcustruituuna
sinagoga.
6AlloraGhjesùandòcunelli.Èch'ellueraavàpocu
luntanudaacasa,ucenturionelimandòl'amichi,
dicendulu:Signore,ùntidisturbàmicca,perchèùnsò
miccadegnuchìtùentresottuàumotettu.
7Perquessa,ùnaghjumiccapensatumèstessudegnudi
veneàtè,madìinunaparolla,èumoservitoreserà
guaritu.
8Perchèsòancuunomusottumessuàl'autorità,chìaghju
sottumessusuldati,èdicuàunu:Vai,èelluvà;èàun
altru:Venite,èelluvene;èàumoservitore:Fatequestu,è
elluface.
9QuanduGhjesùhàintesuquestecose,s'hèmaravigliatu
diellu,èsivultò,èdisseàaghjentechìuseguitava:Avi
dicu,ùnaghjumiccatrovuunafedecusìgrande,nèin
Israele.
10Èquellichìeranumandati,vultenduincasa,truvaruu
servitoresanuchìerastatumalatu.
11Ughjornudopusin'andòinunacitàchjamataNain;è
parechjidiisodiscìpuliandavanucunellu,èassaighjente.
12Quandus'avvicinòàaportadiacità,eccu,erapurtatu
unmortu,usolufiglioludiasomamma,èeravedova,è
assaighjentediacitàeracunella.
13ÈquanduuSignorel'hàvistu,hàavutupietàdiella,èli
disse:Ùnpienghjemicca.
14Èghjunseètoccòacisterna;èquellichìl'anupurtatusi
fermavanu.Èelludisse:Ghjuvanottu,tidicu:Alzati.
15Etceluiquiétaitmorts'assit,etsemitàparler.Èl'hà
datuàasomamma.
16Èghjunseuntimorenantuàtutti,èglurificavanuàDiu,
dicendu:Ungranprufetahèrisuscitatutrànoi;è,ChìDiu
hàvisitatuusopopulu.
17ÈurumorediellusisparsepertuttaaGhjudea,èper
tuttaaregionecircundante.
18ÈidiscìpulidiGhjuvannilimustravanututtequeste
cose.
19Ghjuvanni,chjamààelluduidiisodiscìpuli,limandò
àGhjesù,dicendu:Sìtùchìvene?ocerchemuunaltru?
20Quandul'omisòghjuntiàellu,dissenu:Ghjuvan
Battistacihàmandatuàtè,dicendu:sìquelluchìdeve
vene?ocerchemuunaltru?
21Èinalistessaoraguarìparechjidiesoinfirmitàèpesti,
èdispiritimaligni;èàparechjicechihàdatuavista.
22AlloraGhjesùlirispose:Andate,èdìàGhjuvanniciò
chìavetevistuèintesu;cumuchìicechivedenu,izoppi
caminanu,ilebbrosisòpurificati,isordisentenu,imortisò
risuscitati,àipoveril'evangeluhèpredicatu.
23Èbenedettuquelluchìùnhèmiccaoffesuinmè.
24ÈquanduimessaggeridiGhjuvannisin'andò,cuminciò
àparlààaghjentediGhjuvanni:Chìsiteandatiàvedein
udesertu?Unacannascuzzulatadauventu?
25Machìsiteandatiàvede?Unomuvestitudivestiti
morbidi?Eccu,quellichìsòbellivestiti,ècampanu
delicatamente,sòincortidiirè.
26Machìsiteandatiàvede?Unprufeta?Iè,vidicu,è
assaipiùcàunprufeta.
27Questuhèquelludiqualehèscrittu:Eccu,manduumo
messaggerudavantiàatofàccia,chìprepararàatostrada
davantiàtè.
28Avidicu,àmezuàquellichìsònatidadonneùncihè
unprufetapiùgrandechèGhjuvanBattista;
29Ètuttuupopuluchìl'anuintesu,èipublicani,anu
ghjustificatuàDiu,essendubattezzatucùubattesimudi
Ghjuvanni.
30MaiFariseièl'avucatianurifiutatuucunsigliudiDiu
contr'àellistessi,ùnsòmiccabattizatudaellu.
31ÈuSignoredisse:Àqualedunqueaghjuparagunà
l’omidistagenerazione?èàqualesò?
32Sòcum'èizitellichìsipusanuàumercatu,èsi
chjamanul'unàl'altru,èdicenu:Avemupipatuàvoi,èùn
avetemiccaballatu;viavemupiantu,èùnavetemicca
pientu.
33PerchèGhjuvanniuBattistahèghjuntunèmanghjendu
paninèbeievinu;èdite:Hàundiavulu.
34UFiglioludil'omuhèvinutuàmanghjàèàbeie;èdite:
Eccuunomughiacciu,èunbevitoredivinu,unamicudii
publicanièdiipeccatori!
35Maasaviezzahèghjustificatadituttiisofiglioli.
36ÈunudiiFariseilidumandavadimanghjàcunellu.È
andòinacasadiuFariseu,èsipusòàmanghjà.
37Èeccu,unadonnainacità,chìeraunapiccatrice,sapia
chìGhjesùerapusatuàmanghjàinacasadiuFariseu,hà
purtatuunascatulad'alabastrudiprufume.
38Èsisteseàisopedidaretuàellupienghjendu,è
cuminciòàlavàisopedicùlacrime,èliasciugòcùi
capellidiasotesta,èbasgiòisopedi,èliungiòcù
l'unguentu.
39Quanduupharisianuchìl'aviainvitatu,hàdettuinellu
stessu,dicendu:Cetomu,s'ellueraunprufeta,sapiaquale
èqualehèquestadonnachìutocca,perchèhèuna
piccatrice.
40Ghjesùlirispose:Simone,aghjudadìàtè.Èelludisse:
Maestru,dite.
41Ilyavaituncréancierquiavaitdeuxdébiteurs:l'un
devaitcinqcentsdeniers,etl'autrecinquante.
42Èch'elliùnavianunundaàpagà,lipardunò
francamentetuttidui.Dimmidunque,qualediellil’amerà
più?
43Simonerisposeèdisse:Pensuchìquelluàqualehà
pardunatupiù.Èlidisse:Aveteghjudicatubè.
44Èsivultòversuadonna,èdisseàSimone:Videsta
donna?Sòintrutuinatocasa,ùnm'hàdatuacquaperimo
pedi,maellahàlavatuimopedicùlacrime,èliasciugòcù
icapellidiasotesta.
45Ùnm'hàdatumiccaunbasgiò:mastadonna,dapoi
ch'eaghjuintrutu,ùnhàmiccacessatudibasgiàimopedi.
43

LUCA
46Ùnm'avetemiccauntuumocapucùl'oliu,masta
donnahàuntuimopedicùununtu.
47Perquessa,vidicuchìisopiccati,chìsòparechji,sò
pardunati;perchèellaamavaassai:maàquelluchìpocu
hèpardunatu,ulistessuamapocu.
48Èlidisse:Itopiccatisòpardunati.
49Èquellichìstavanuàmanghjàcunellucuminciaruàdì
insè:Qualehèquestuchìpardunaancuipiccati?
50Èdisseàadonna:Atofedet'hàsalvatu;andatein
pace.
CAPITOLU8
1Èdopu,ch'ellusin'andòinognicitàèpaese,predicendu
èfacenduabonanovadiuregnudiDiu,èidodicieranu
cunellu.
2Ècertedonne,chìeranuguaritedaspiritimaligniè
infirmità,MariachjamavaMaddalena,daqualepartianu
settedimònii.
3ÈGhjuvanna,amògliadiCuza,l'intendentediErode,è
Susanna,èparechjialtri,chìliservavanudiisobeni.
4Èquanduunagrandeghjenteeraadunata,èghjunseà
elludaognicità,disseperunaparabola:
5Unsuminatoresurtìàsuminàasosumente;èfù
calpestatu,èl'acellidil'arial'anumanghjatu.
6Ècerticascònantuàunapetra;èappenasbuchjata,si
secca,perchèùnmancaval'umidità.
7Qualchidunucascòtràespine;èispinispuntavanucun
ellu,èl'affucanu.
8Èunaltrucascòinterrabona,èspuntò,èhàdatufruttu
centuvolte.Èquand'elluaviadettuquestecose,gridò:
Quelluchìhàl'arechjepersente,ch'ellusente.
9Isodiscìpulilidumandò,dicendu:Chìpuderiaessesta
paràbula?
10Èdisse:Àvoihèdatuàcunnosceimisteridiuregnudi
Diu;maàl'altriinparabole;chìvedenduùnpudianu
miccavede,èsentenduùnpudianumiccacapisce.
11Avàaparàbulahèquestu:Asumentehèaparolladi
Diu.
12Quellichìsòinulatudiastradasòquellichìsentenu;
Alloraveneudiavulu,ècacciàaparolladaisocori,perùn
credemiccaèessesalvatu.
13Sòquellichìsònantuàaroccia,chì,quandusentenu,
ricevenuaparollacungioia;èquestiùnanumiccaradica,
chìperuntempucrede,èintempuditentazionecascanu.
14Èciòchìhècascatuàmezuàespinesòquellichì,
quanduanuintesu,partenu,èsòsbulicatidae
preoccupazionièricchezzeèpiacèdistavita,èùnportanu
miccafruttuàaperfezione.
15Machìinterrabonasòquellichìinuncoreonestuè
bonu,avèintesuaparolla,aguardanu,èportanufruttucù
pacienza.
16Nimu,quand'elluhàallughjatuunacandela,acoprecù
unvasu,oamettesottuàunlettu;maumettenantuàun
candelabro,chìquellichìentranuvedanualuce.
17Perchènundaùnhèsicretu,chìùndeveesse
manifestatu;nènundahèammucciatu,chìùnseràmicca
cunnisciutuèveneàl'esteru.
18Fighjatedunqueàcumusisente:perchèàquelluchìhà,
lisaràdatu;èquelluchìùnhàmicca,daelluseràpigliatu
ancuciòchìpareavè.
19Alloraghjunsenuàelluasomammaèisofratelli,èùn
pudianuandààelluperastampa.
20Èlifùdettuchìcertichìdicianu:Atomammaèito
fratellistanufora,vulenduvedeti.
21Rispose,èlidisse:Amomammaèimofratellisò
quellichìsentenuaparolladiDiuèafacenu.
22Or,unghjornu,sin'andòinunabarcacùisodiscìpuli,è
lidisse:Passemuàl'altrapartediulavu.Èsisòlanciati.
23Ma,mentrech'elliimbarcavanu,s'addorminò;èeranu
pienid'acqua,èeranuinpericulu.
24Ilss'approchèrentdeluietl'éveillèrentetdisaient:
Maître,maître,nouspérissons.Alloras'arrizzò,è
rimproveròuventuèafuriadil'acqua:ècessanu,èciera
unacalma.
25Èlidisse:Induvahèavostrafede?Èspaventatisi
maravigliavanu,dicendul'unàl'altru:Chìhèquestuomu!
perchèellucumandaancuiventièl'acqua,èliubbidiscenu.
26ÈghjunsenuinupaesediiGadareni,chìhèdifronteà
aGalilea.
27Èquand'ellusin'andòinterra,liscontròforadiacità
unomuchìaviadimòniilongutempu,èùnsipurtava
miccavestiti,nèstavaincasa,mainitombi.
28VidenduàGhjesù,gridò,sifalòdavantiàellu,èdisseà
altavoce:Chìaghjuàfàcùtè,Ghjesù,oFiglioludiDiu
Altissimo?Tipregu,ùnmiturmenti.
29(Perch'elluaviaurdinatuàuspirituimpurudiesceda
l'omu;perchèspessul'aviachjapputu;èeratenutuliatucù
cateneèincatene;èrompeiligami,èfùcacciatudau
diavuluinudesertu.)
30Ghjesùlidumandò,dicendu:Chìtichjama?Èdisse:
Legione,perchèassaidimòniisòstatiintrutiinellu.
31Èlipregavanuch'elluùnlicumandassidiandàinu
prufondu.
32Ilyavaitlàuntroupeaudeporcsquisenourrissaientsur
lamontagne;Èlihàpatitu.
33Alloraidimòniivanuforadil'omu,èintrinuiniporchi;
èabandadacurriaviulenteperunlocuripiduinulavu,è
hèstatasuffocata.
34Quand'ellianuvistuciòchìerafattu,sinefughjenuèsi
n'andòàcuntàinacitàèincampagna.
35Allorasurtitiàvedeciòchìerafattu;èghjunseà
Ghjesù,ètruvòl'omu,dauqualeidimòniieranupartiti,
pusatuàipedidiGhjesù,vistutuèinasomentesana,è
anuapaura.
36Ancuquellichìl'avianuvistulidissenudachìmanera
eraguaritaquelluchìeradimòniu.
37AlloratuttaamultitùdinediupaesediiGadareni
intornuusupplianudialluntanassidaelli;perch'ellisò
statipigliaticungrandetimore,èsin'andòinubattellu,è
vultòtorna.
38Or,l'omudaqualesòstatipartitiidimòniiusupplia
d'essecunellu;maGhjesùumandòvia,dicendu:
39Ritornaincasatoia,èmostraquantecosechìDiuhà
fattupertè.Èsin'andò,èpubblicòintuttaacitàquante
cosegrandichìGhjesùliaviafattu.
40Èavvenechì,quanduGhjesùeratornatu,upopulu
l'accoltacunpiacè,perchètuttil'aspittavanu.
41Edeccu,ghjunseunomuchjamatuJairu,chìeracapudi
asinagoga;èfalòàipedidiGhjesù,èusuppliadivultàin
asocasa.
44

LUCA
42Perchèelluaviaunasolafigliola,circadodicianni,è
ch'ellastavamorente.Macum'elluandava,aghjente
l'accumpagnava.
43Èunadonnachìaviaunflussudisanguedadodicianni,
chìaviapassatututtaasovitaàimedichi,èùnpudiaesse
guaritadanimu.
44Vennedaretuàellu,ètoccuubordudiusovistitu,è
subituusoflussudisangues'hèfermatu.
45Ghjesùdisse:Qualem'hàtoccu?Quandututtiineganu,
Petruèquellichìeranucunelludissenu:Maestru,a
ghjentet'accumpagnaètipressa,ètùdici:Qualem'hà
toccu?
46ÈGhjesùdisse:Qualchissiam'hàtoccu:perchèaghju
capituchìavirtùhèescedamè.
47Èquanduadonna,videnduch'ellaùneramiccapiatta,
ghjunsetremanda,èfalendudavantiàellu,lidichjara
davantiàtuttuupopuluperqualeeraacausach'ellal'avia
toccu,ècumuerastataguaritasubitu.
48Èlidisse:Figlia,cunsulatebè:atofedet'hàguarita;
andateinpace.
49Mentrech'elluparlavaancora,hèvinutuunudaacasa
diucapimachjadiasinagoga,chìlidisse:Atofigliolahè
morta;ùnpreoccupamiccauMaestru.
50MaGhjesù,intesu,lirispose,dicendu:Ùnàbbiapaura:
credesolu,èellaseràguarita.
51Èquand'elluhèghjuntuincasa,ùnhàpermessuànimu
dientre,salvuPetruèGhjacumuèGhjuvanni,èubabbuè
amammadiazitella.
52Ètuttipienghjenuèsilamentavanu:maelludisse:Ùn
pienghjemicca;ellaùnhèmorta,madorme.
53Èsiridivanudiellu,sapenduch'ellaeramorta.
54Èlifeceforatutti,èapigliòperamanu,èchjamò,
dicendu:serva,alzati.
55Èusospirituhètornatu,èsialzòsubitu,èliurdinòdi
dààmanghjà.
56Èisoparentis'eranumaravigliati,maliurdinòdidìà
nimuciòchìerafattu.
CAPITOLU9
1Allorachjamòisododicidiscìpuli,èlideteuputereè
l'autoritànantuàtuttiidimònii,èdiguarìemalatie.
2ÈlimandòàpridicàuregnudiDiu,èàguarìimalati.
3Èlidisse:Ùnpigliatenundaperuvostruviaghju,nè
bastone,nèsaccu,nèpane,nèsoldi;nèùnanudui
mantelluperognunu.
4Èinognicasaind'èvoentrerete,stàquì,èdaquìpartete.
5Èquelluchìùnviricevemicca,quanduescedaquella
cità,scuzzulateapolveradiivostripediperuna
tistimunianzacontruàelli.
6Etilss'enallèrentetmarchèrentparlesvilles,prêchant
l'évangileetguérissantpartout.
7Erode,utetrarca,hàintesuparlàdituttuciòchìerafattu
daellu;
8Èdicerti,chìEliaeraapparsu;èd'altri,chìunudii
vechjiprufetierarisuscitatu.
9ÈErodedisse:Ghjuvannil'aghjudecapitatu;Èvulia
vedelu.
10Èl'apòstuli,tornati,licuntòtuttuciòch'elliavianufattu.
Èlipigliò,èsin'andòàparteinunlocudesertuchì
apparteneàacitàchjamataBetsaida.
11Èupopulu,quanduusapia,useguitanu,èliriceve,èli
parladiuregnudiDiu,èguarìquellichìavianubisognudi
guariscenza.
12Èquanduughjornucuminciòàsguassate,tandu
ghjunsenuidodici,èlidissenu:Mandateaghjentevia,per
andàinipaesièinipaesicircundani,èsiallughjanuè
piglianuvitto;locudesertu.
13Maellulidisse:Dateliàmanghjà.Èdissenu:Ùn
avemupiùchècinquepanièduipesci;salvuchìduvemu
andààcumpràcarnepertuttustupopulu.
14Perchèeranucircacinquemilaomi.Èdisseàiso
discìpuli:Fateliàpusàpercinquantainunacumpagnia.
15Èfecenucusì,èlifecepusàtutti.
16Allorapigliòicinquepanièiduipesci,è,guardenduin
ucelu,libenedisse,lirumpia,èlideteàidiscìpuli,da
mettedavantiàaghjente.
17Èmanghjanu,èsisazianututti;èiframmentichìli
restavanusòstatipigliatidodicicesti.
18Èavvenech'elluerasoluàpricà,isodiscìpulieranu
cunellu,èlidumandò,dicendu:Qualediceupopuluchì
sò?
19Rispundenu,disse:GhjuvanBattista;macertidicenu:
Elia;èaltridicenuchìunudiivechjiprufetihèrisuscitatu.
20Iddulidisse:Mavoi,qualeditechìsò?Petrurispose,
disse:UCristudiDiu.
21Èliurdinòstrettamente,èliurdinòdidìànimuquella
cosa;
22Dicendu:UFiglioludil'omuhàdasoffriassaicose,è
esseriittatudal'anziani,iprincipalisacrificadorièiscribi,
èesseuccisu,èrisuscitatuuterzughjornu.
23Èlidisseàtutti:S'elluvolevenedopuàmè,ch'ellusi
rinneghi,ch'ellupiglissiasocroceognighjornu,èmi
suvita.
24Perquelluchìhàdasalvàasovita,aperdarà;ma
quelluchìaperdaasovitapermè,quelluchìasalvarà.
25Perchèchìhèunvantaghjuàl'omu,s'elluguadagnau
mondusanu,èsiperde,os'elluhècacciatu?
26Perquelluchìsivergognaràdimèèdiemoparolle,u
Figlioludil'omusivergognaràdiellu,quanduelluvenein
asogloria,èinquelladiusoBabbu,èdiisantianghjuli.
27Maavidicuinverità,chìcisòquì,chìùntasteranu
miccaamorte,finuàch'ellivedanuuregnudiDiu.
28Èavvenecircaottughjornidopuàsteparolle,pigliò
PetruèGhjuvannièGhjacumu,ècullàinmuntagnaàpricà.
29Èmentrepricava,amodadiusovisueracambiata,èi
sovestitieranubianchièscintillanti.
30Etvoilà,ilss'entretenaientavecluideuxhommes,qui
étaientMoïseetElie:
31Chìapparsuingloria,èhàparlatudiasomortech'ellu
aviadafàinGhjerusalemme.
32MaPetruèquellichìeranucunellueranupisatidau
sonnu;èquand'ellieranusvegliati,anuvistuasogloria,èi
duiomichìstavanucunellu.
33Èavvenechì,mentrech'ellisialluntananudaellu,Petru
disseàGhjesù:Maestru,hèbonupernoidiessequì;è
femutrètabernaculi;unupertè,èunuperMosè,èunuper
Elia:senzasapèciòch'elludisse.
34Mentrech'elluparlavacusì,unanuvolaghjunse,èli
coprìl'ombra;èebbenupauraquand'ellientravanuina
nuvola.
35Èghjunseunavocedaunuvuluchìdiceva:Questuhè
umoFiglioluamatu:àsentelu.
45

LUCA
36Èquanduavoceerapassata,Ghjesùfùtrovusolu.È
l'anutenutuvicinu,èùnanudettuànimuinquellighjorni
qualcosadiciòch'elliavianuvistu.
37Èavvenechìughjornudopu,quand'ellieranufalatidaa
muntagna,assaighjenteuscontra.
38Èeccu,unomudiacumpagniagridò,dicendu:
Maestru,tipregu,fighjateàumofigliolu,perchèhèumo
unicufigliolu.
39Èeccu,unspirituupigliò,èdicolpugridava;èli
strappach'ellufaschiumadinovu,èubrusgiatus'alluntana
daellu.
40Èaghjudumandatuàitodiscìpulidicacciàlufora;èùn
pudianumicca.
41ÈGhjesù,risposendu,disse:Ogenerazioniinfideè
perversa,finuàquandusaraghjucunvoièvisoffriraghju?
Portautofiglioluquì.
42Ècum'ellueraancughjuntu,udiavuluufecefalà,èu
tarrenu.ÈGhjesùhàrimproveratuuspirituimpuru,èguarì
uzitellu,èurinviòàusobabbu.
43ÈtuttieranumaravigliatidiaputenzaputentediDiu.
Mais,tandisqu'ilss'étonnaienttousdetoutesleschoses
queJésusfaisait,ilditàsesdisciples:
44Lasciatefalàquesteparolleinl'arechje:perchèu
Figlioludil'omuseràlivatuinmanudil'omi.
45Maùnanumiccacapitustaparolla,èlieraammucciata,
perch'elliùnl'avìanumiccacapitu;
46Alloras'hèghjuntuunragiunamentutràelli,qualedi
ellideveesseupiùgrande.
47ÈGhjesù,avenduupensamentudiusocore,pigliòun
zitellu,èupusòvicinuàellu.
48Èlidisse:Quelluchìricevestuzitelluinumonome,
miriceve;
49Ghjuvannirisposeèdisse:Maestru,avemuvistuunu
chìcacciavaidiavuliinutonome;èl'avemupruibitu,
perchèùnseguitamiccacunnoi.
50ÈGhjesùlidisse:Ùnlipruibitemicca,perchèquellu
chìùnhècontruànoihèpernoi.
51Èavvenechì,quandueraghjuntul'orach'elluaviada
essericivutu,fermafermamenteasofacciaperandàin
Ghjerusalemme.
52Mandòmessaggeridavantiàellu,èandavanu,èintrinu
inunpaesediiSamaritani,perappruntàperellu.
53Èùnl'accoltavanu,perchèasofacciaeracum'ès'ellu
andavainGhjerusalemme.
54ÈquanduisodiscìpuliGhjacumuèGhjuvanni,videndu
questu,dissenu:Signore,vuletechìnoimandimuufocuà
falàdaucelu,èliconsuma,cum'èElia?
55Masivultò,lirimproverò,èdisse:Ùnsapetediquale
spiritusì.
56PerchèuFiglioludil'omuùnhèmiccavinutuper
distrughjeavitadil'omi,mapersalvà.Èsin'andòinun
altrupaese.
57Èavvenechì,mentrech'elliandavanuinucaminu,un
omulidisse:Signore,viseguitaraghjuinduvetùvai.
58ÈGhjesùlidisse:Ivolpianubuche,èl'acellidil'aria
anunidi;mauFiglioludil'omuùnhàinduvemetteuso
capu.
59Èdisseàunaltru:Seguimi.Maelludisse:"Signore,
permettemiprimadiandààsepultàumobabbu".
60Ghjesùlidisse:"Lasciateimortiintarràisomorti;ma
tuvaièpredicàuregnudiDiu.
61Unaltrudisseancu:Signore,viseguitaraghju;ma
lasciamiprimadiandààliaddiu,chìsòincasaàamocasa.
62ÈGhjesùlidisse:Nimu,chìhàmessuamanuàl'aratu,
èguardenduindaretu,ùnhèadattatuperuregnudiDiu.
CAPITOLU10
1Dopuàquestecose,uSignorehàdesignatuancualtri
settanta,èlimandòduièduidavantiàelluinognicitàè
locuinduveellustessuvene.
2Alloralidisse:Aracoltahèveramentegrande,mai
travagliadorisòpochi:pricatedunqueuSignoredia
racolta,ch'ellumandilabradoriàasoracolta.
3Andate,eccu,vimanducum'èagnellitràilupi.
4Ùnportatenèborsa,nèsaccu,nèscarpi,èùnsalutànimu
instrada.
5Èinognicasach'ètùentre,primadì:Paceàstacasa.
6Ès'ellucihèufiglioludiapace,atopaceriposarànantu
àellu;
7Èstanuinalistessacasa,manghjenduèbeieciòch'elli
dà,perchèutravagliadorehèdegnudiusosalariu.Ùn
andatemiccadacasaàcasa.
8Èinognicitàch'èvoentrerete,èviricevenu,manghjate
ciòchìvisòpostidavanti:
9Eguarìimalatichìcisò,èditeàelli:UregnudiDiuhè
vicinuàvoi.
10Mainognicitàch'èvoentrerete,èùnviricevenumicca,
andateinestradediastessa,èdite:
11Ancuapolvaradiavostracità,chìcihèattaccataànoi,
tisguassemucontruàvoi,masiatesicuruchìuregnudi
Diuhèvicinuàvoi.
12Mavidicuchì,inquellughjornu,seràpiùtollerabile
perSodomachèperquellacità.
13Guaiàtè,Corazin!Guaiàtè,Betsaida!perchèse
l'opereputentisòstatefatteinTiruèSidone,chìsòstate
fatteinvoi,sisòstatiassaipintitifà,àpusàinusaccuèin
cendra.
14MaseràpiùtollerabileperTiruèSidoneàughjudiziu
chèpervoi.
15Ètù,Capernaumu,chìsiteelevatusin’àucelu,sarete
cacciatuàl’infernu.
16Quelluchìvisenteàsentemi;èquelluchìtidisprezza
midisprezza;èquelluchìmidisprezza,disprezzaquellu
chìm'hàmandatu.
17Èisettantaturnonudinovucungioia,dicendu:Signore,
ancuidimòniisòsottumessiànoiperviadiutonome.
18Èlidisse:AghjuvistuàSatanassucum'èunlampu
cascatudaucelu.
19Eccu,vidugnuuputeredipistànantuàiserpentièi
scorpioni,èsopratuttuuputerediunemicu,ènundaùnvi
faràmale.
20Purtantuinquestuùnrallegratemicca,chìispiritisò
sottumessiàvoi;mapiuttosturallegrate,perchèivostri
nomisòscrittiinucelu.
21Inquellaora,Ghjesùsirallegrainuspiritu,èdisse:Ti
ringraziu,oBabbu,Signorediuceluèdiaterra,chìavete
piattusticosiàisàviièprudenti,èl'aveterevelatuài
zitelli.perchècusìparevabèàivostriocchi.
22TutteecosemisòstaterimessedaumoBabbu,ènimu
sàqualehèuFigliolu,mauBabbu;èqualehèuBabbu,ma
uFigliolu,èquelluàqualeuFiglioluurevelarà.
46

LUCA
23Èuvultòversuisodiscìpuli,èdisseinparticulare:
Beatil'ochjichìvedenuciòchìvoivede.
24Perchèvidicuchìparechjiprufetièrèanuvulsutuvede
ciòchìvoivede,èùnl'anumiccavistu;èàsenteecose
chìaveteintesu,èùnl'avetemiccaintesu.
25Èeccu,uncertuavucatus'arrizzò,èutentò,dicendu:
Maestru,chìfàpererediteavitaeterna?
26Iddulidisse:Chìhèscrittuinalege?comuleghji?
27Ellurispose:«AmateuSignore,utoDiu,cùtuttuuto
core,ècùtuttaatoànima,ècùtuttaatoforza,ècùtuttaa
tomente;èutovicinucum'ètèstessu.
28Èlidisse:Aveterispostubè:fatequestu,èvicamperai.
29Maellu,vulendughjustificà,disseàGhjesù:Èqualehè
umovicinu?
30Ghjesùrispose:«UnomuhèfalatudaGhjerusalemme
àGhjericu,ècascòàmezuàibriganti,chìuspogliòdiiso
vistimenti,uferissi,èsin’andò,lascenduluàmezumortu.
31Èpercasu,unsacerdotescendevadaquellastrada;è,
quanduuvidia,passavadal'altraparte.
32ÈancuunLevitu,quand'elluerainulocu,ghjunse,u
fighjulà,èpassòdal'altraparte.
33MauncertuSamaritanu,mentrech'elluviaghjava,
ghjunseinduveelluera;
34Èandòversuellu,liòesoferite,versendul'oliuèuvinu,
èupusònantuàasopropriabestia,èupurtòinunaosteria,
èhàpigliatucuradiellu.
35Udumanech'ellusin'andò,pigliòduisoldi,èlideteà
l'ospiti,èlidisse:«Prendicuradiellu!ètuttuciòchìtù
spendidipiù,quand'ellughjunghjeraghju,tirimbursaghju.
36Qualedistitrè,pensate,eravicinuàquelluchìhè
cascatutràiladri?
37Èdisse:Quelluchìhàfattumisericordiadiellu.Allora
Ghjesùlidisse:Vai,èfàlistessamanera.
38Or,ch'elliandavanu,ch'elluentròinuncertupaese,è
unadonna,chjamataMarta,uriceveincasasoia.
39ÈaviaunasurellachjamataMaria,chìsipusòancuài
pedidiGhjesù,èintesuasoparolla.
40MaMartaeraimpastitadiservireassai,èghjunseàellu
èlidisse:Signore,ùntiimportamiccachìamosurella
m'hàlasciatuàservesolu?Ditedunquech'ellam'aiuti.
41Ghjesùlirisposeèlidisse:Marta,Marta,tùsìattentaè
turbatadiparechjecose.
42Maunacosahèbisognu:èMariahàsceltuquellabona
parte,chìùnlisaràmiccatolta.
CAPITOLU11
1Èavvenechì,mentrech'ellupricavainuncertulocu,
quanduellucessò,unudiisodiscìpulilidisse:Signore,
insegnaciàpricà,cum'èGhjuvannihàancuinsignatuàiso
discìpuli.
2Èlidisse:Quandupricate,dite:Babbunostruchìsitein
ucelu,siasantificatuutonome.Veniutoregnu.Ato
vulintàsiafatta,cum'èinucelu,cusìinterra.
3Daccighjornuàghjornuunostrupanediognighjornu.
4Èperdonainostripeccati;pernoiancupardunàtutti
quellichìhèindebituànoi.Èùnciportamiccain
tentazione;maliberacidaumale.
5Èlidisse:Qualedivoiaveràunamicu,andaràversuellu
àmezanotte,èlidicia:Amicu,prestamitrèpani;
6Perchèunamicumioinusoviaghjuhèghjuntuàmè,è
ùnaghjunundaàmettedavantiàellu?
7Èellurispunniràdal'internuèdicerà:Ùnmiturbate
micca:aportahèchjusa,èimofigliolisòcunmèinu
lettu;Ùnpossualzàèdàti.
8Avidicu:Ancus'elluùnsialzàèùnlidarà,perchèhèu
soamicu,maperviadiasoimpurità,sirisuscitaràèlidarà
quant'ellucivole.
9Èvidicu:dumandate,èvisaràdatu;cercate,ètruverete;
batte,èvisaràapertu.
10Perquelluchìdumandariceve;èquelluchìcercatrova;
èàquelluchìbatteseràapertu.
11Siunfiglioludumandaupaneàqualcunudivoichìhè
babbu,lidaràunapetra?os'elludumandaunpesciu,li
daràunserpenteperunpesciu?
12Os'elludumandaunovu,lipruponeunscorpione?
13Sèvodunque,essendugattivu,sapetedàbonirigaliài
vostrifiglioli:quantupiùuvostruBabbucelestedaràu
SpìrituSantuàquellichìlidumandanu?
14Ècacciavaforaundiavulu,èeramutu.Èghjunsechì,
quanduudiavuluerasurtitu,umutuparlava;èaghjentesi
dumandava.
15Macertidiellidicenu:Idduscacciaidimòniipermezu
diBelzebùbbu,ucapudiidimònii.
16L'altri,chìutentavanu,licercavanuunsegnudaucelu.
17Maellu,sapenduisopinsamenti,lidisse:Ogniregnu
spartucontruàsèstessuhèpurtatuàadesolazione;èuna
casadivisacontruàunacasacasca.
18SiSatanahèancudivisucontr'àellustessu,cumuseràu
soregnu?perchèditechìaghjucacciatuidiavulipermezu
diBelzebù.
19Ès'èeiu,perBeelzebù,scacciauidimònii,perqualei
vostrifigliolilicaccianu?dunqueseranuivostrighjudici.
20Mas'èeiucùuditodiDiuscacciauidimònii,senza
dubbituuregnudiDiuhèghjuntunantuàvoi.
21Quanduunomufortearmatumanteneusopalazzu,iso
benisòinpace:
22Maislorsqu'unplusfortqu'ils'abatsurluietlevaincre,
illuiôtetouteslesarmesdanslesquellesils'étaitconfié,et
partagesonbutin.
23Quelluchìùnhèmiccacunmèhècontruàmè,èquellu
chìùnsiriuniscemiccacunmèsparghje.
24Quanduuspirituimpuruhèsurtitudaunomu,cammina
perilochiasciutti,incercadiriposu;èùntruvendunimu,
disse:Vultaraghjuàamocasadainduvesòsurtitu.
25Èquanduelluvene,utrovaspazzatuèadornatu.
26Alloraelluvà,èpigliaàellusettealtrispiritipiùgattivi
chèellu;èentranu,èabitanuquì:èl'ultimustatudiquellu
omuhèpeghjuchèuprimu.
27Èavvenechì,mentreparlavaquestecose,unacerta
donnadiacumpagniaalzòasovoceèlidisse:Beatuu
ventrechìt’hàpurtatu,èipettichìt’haisuttatu.
28Maelludisse:Iè,piuttostu,beatiquellichìsentenua
parolladiDiuèaguardanu.
29Èquanduupopuluerariunitu,cuminciòàdì:Questa
hèunagenerazionimaligna:cercanuunsegnu;èùnci
saràdatuunsegnu,mausegnudiJonasuprufeta.
30Perchècum'èGhjonaeraunsegnuperiNiniviti,cusì
seràancuuFiglioludil'omuperquestagenerazione.
31Areginadiusudurisusciteràinughjudiziucùl'omidi
stagenerazione,èlicundannarà:perchèellahèghjuntada
l'estremitàdiaterrapersenteasaviezzadiSalomon;è,
eccu,hèquìunpiùgrandediSalomone.
47

LUCA
32L'omidiNiniverisusciteranuinughjudiziucùsta
generazione,èacundannaranu,perchèsisòpentitiàa
predicazionediGhjona;è,eccu,unpiùgrandechèJonas
hèquì.
33Nimu,quand'elluhàallughjatuunacandela,amettein
unlocusicretu,nèsottuàunbulu,manantuàun
candelabro,perchìquellichìentranuvedanualuce.
34Alucediucorpuhèl'ochju:dunquequanduutoochju
hèunicu,tuttuutocorpuhèancupienudiluce;ma
quanduutoochjuhèmale,utocorpuhèancupienudi
bughjura.
35Fighjatedunquechìalucechìhèintèùnsiamicca
bughjura.
36Sidunquetuttuutocorpuhèpienudiluce,senzaparti
scura,tuttuseràpienudiluce,cum'èquanduusplendoredi
unacandelatidàluce.
37Èmentreparlava,unFariseuupricavadimanghjàcun
ellu;
38ÈquanduuFariseul'hàvistu,simaravigliòch'elluùn
s'eralavatuprimaprimadicena.
39ÈuSignorelidisse:Avà,Farisei,pulitel'esternodia
tazzaèdiuplatu;maatoparteinternahèpienadi
raveningèdimale.
40Ostupidi,quelluchìhàfattuciòchìhèforaùnhàmicca
fattuancuciòchìhèinl'internu?
41Mapiuttostudàl'elemosinadiecosechìavete;è,eccu,
tutteecosesòpuripervoi.
42Maguaiàvoi,Farisei!perchètidecimuamentaèa
rutaèognitipud'erbe,ètrascurateughjudiziuèl'amoredi
Diu:questiduverebbefà,èùnlasciàmiccal'altru.
43Guaiàvoi,Farisei!perchèamateipostipiùaltuine
sinagoghe,èisalutiinimercati.
44Guaiàvoi,scribièFarisei,ipocriti!perchèsìcum'è
tombichìùnparenumicca,èl'omichìcamminanunantuà
elliùnsòmiccacuscentidielli.
45Alloraunudiiprufessiunalirispose,èlidisse:Maestru,
dicenducusì,cirimproveriancunoi.
46Èdisse:Guaiancuàvoi,avvocati!pervoicarichi
l'omicùcarichigravosidasopportà,èvoistessiùntoccate
miccaicarichicùunudiivostriditi.
47Guaiàtè!perchècustruiteisepulcridiiprufeti,èi
vostribabbil'hanutombu.
48Veramente,rendetistimunianzechìpermettel'attidii
vostribabbi,perchèellil'hanutombu,èvoicustruiteiso
sepulcri.
49Perquessa,asaviezzadiDiuhàdettuancu:Li
manderaghjuprufetièapòstuli,èalcunidielli
ammazzaranuèperseguiteranu.
50Chìusanguedituttiiprufeti,chìhèstatuversatudaa
fundazionediumondu,pòessedumandatuàsta
generazione;
51Dausangued'AbelàusanguediZaccaria,chìhèmortu
tràl'altareèutempiu:inverità,vidicu,seràdumandatuà
stagenerazione.
52Guaiàvoi,avvocati!perchèavetetoltuachjavedia
cunniscenza:ùnavetemiccaentratuinvoistessi,èquelli
chìeranuentratiind'èaveteimpeditu.
53Ècum'ellulidiciasticose,iscribièiFarisei
cuminciaruàinviàellucùvehemenza,èàpruvucàluà
parlàdiparechjecose.
54Aspittendulu,ècircandudicatturàqualcosadaaso
bocca,perch'ellil'accusinu.
CAPITOLU12
1Intantu,cum'èunamansainnumerabiledighjentechì
s'erariunita,chìsicalpestavanul'unaannantuàl'altru,
cuminciòàdìàisodiscìpuliprimadituttu:Attentiàu
levitudiiFarisei,chìhèl'ipocrisia.
2Perchèùncihènundacupertu,chìùnseràmicca
revelatu;nèammucciatu,chìùnseràmiccacunnisciutu.
3Dunquetuttuciòchìavetedettuinabughjuraseràintesu
àaluce;èciòchìavetedettuàl'arechjainl'armariiserà
pruclamatunantuàitetti.
4Èvidicuàimoamichi:Ùnàbbiatepauradiquellichì
uccidenuucorpu,èdopuùnanupiùciòch’elliponufà.
5Mav'aghjudaavvistàdiqualeduvereteteme:teme
quelluchì,dopuavèuccisu,hàuputerediscacciàin
l'infernu;iè,vidicu,temeellu.
6Cinquipasseriùnsòmiccavendutiperduisoldi,ènimu
d'ellihèscurdatudavantiàDiu?
7Maancuicapellidiutocapusòtuttinumerati.Ùnàbbia
pauradunque:sitedipiùvalorechèparechjipasseri.
8Avidicuancu:Qualechìmicunfesseràdavantiàl'omi,
uFiglioludil'omuacunfesseràancudavantiàl'anghjulidi
Diu.
9Maquelluchìmiricusadavantiàl'omiserànigatu
davantiàl'anghjulidiDiu.
10EtàquiconqueparleracontreleFilsdel'homme,illui
serapardonné;
11Èquand'ellivipurtaranuàesinagoghe,èàimagistrati
èàiputeri,ùnpensatemiccacumuociòchìrisponderete,
ociòchìdite:
12PerchèuSpìrituSantuviinsignààalistessaoraciòchì
duvetedì.
13Èunudiacumpagnialidisse:Maestru,parlaàumo
fratellu,ch'ellusispartel'ereditàcunmè.
14Èlidisse:Omu,qualem'hàfattughjudiceospartitore
ditè?
15Èlidisse:Fateattentièfatecuradiacupidigia,perchè
avitadil'omuùnhèmiccainl'abbundanzadiecose
ch'ellupussede.
16Èlidisseunaparabola,dicendu:Aterrad'unomuriccu
hàpurtatuassai.
17Èpinsavaind'èellu,dicendu:Chìfà,perchèùnaghju
miccalocuinduvedàimofrutti?
18Elludisse:«Faraghjuquestu:abbatteraghjuimo
granaiècustruiraghjupiùgrande;ècidaraghjututtiimo
fruttièimobeni.
19Èdicuàamoànima:Anima,t'aiassaibeniripostiper
parechjianni;rilassatevi,manghjate,beieèsiateallegri.
20MaDiulidisse:Oscemu,stanotteatoànimatisarà
dumandata;
21Hècusìàquelluchìaccupauntesoruperellustessu,è
ùnhèmiccariccuversuDiu.
22Èdisseàisodiscìpuli:Perquessa,vidicu:Ùnvi
pigliatemiccacuradiavostravita,diciòchìaveteda
manghjà;nèperucorpu,ciòchìvimette.
23Avitahèpiùchèacarne,èucorpuhèpiùchèuvestitu.
24Cunsiderateicorbi:perchèùnsiminanunècuglieranu;
chìùnanunèmagazzinunègrana;èDiulinutre:quantu
piùsitemegliuchèl'acelli?
25Qualedivoi,cunpenseru,pòaghjunghjeàasostatura
uncubitu?
48

LUCA
26Sètanduùnpudetefàciòchìhèuminimu,perchè
pensateàurestu?
27Cunsiderateigiglicumucrescenu:ùnsifaticanu,ùn
filanumicca;èancuvidicuchìSalomoneintuttaaso
gloriaùneramiccavestitucum'èunudiquesti.
28SidunqueDiuvestecusìl'erbachìhèoghjeinucampu,
èdumanehèghjittatainufornu;quantupiùvivestirà,o
voidipocafede?
29Èùncercatemiccaciòchìavetedamanghjà,ociòchì
vibeie,èùnsiamiccadimentedubbitu.
30Pertuttequestecoseenazionidiumonducercanu,èu
vostruBabbusàchìavetebisognudiquestecose.
31MapiuttostucircateuregnudiDiu;ètuttequestecose
visaranuaghjunte.
32Ùntememicca,picculabanda;perchèhèupiacèdiu
vostruBabbudidàuregnu.
33Venditeciòchìavete,èfatel'elemosina;Pruvatevi
sacchettichìùninvechjenumicca,untesoruinicelichìùn
mancamicca,induvenimulatrus'avvicina,nèfalenaùn
corrompe.
34Perchèinduvehèuvostrutesoru,ciseràancuuvostru
core.
35Cinghjenuivostrilombi,èevostreluciardenti;
36Èvoistessicum'èl'omichìaspettanuusosignore,
quanduelluvultaràdaumatrimoniu;affinchìquanduellu
veneèpisseghjanu,liponuapresubitu.
37Beatiquelliservitori,chìusignore,quand'ellu
ghjunghjerà,truveràveghjanu:inverità,vidicu,ch'ellusi
cinghjerà,èliferààpusààmanghjà,èesceèliserve.
38Ès'elluveneàasecondaveglia,oàaterzaveglia,èli
trovacusì,beatiquelliservitori.
39Èsàchì,s'èupadronediacasaaviasaputuàqualeora
veneulatru,averiaveghjatu,èùnlassìmiccachìasocasa
fussisfondata.
40Siatedunqueprontiancuvoi,perchèuFiglioludil'omu
veneàl'orachìùnpensatemicca.
41AlloraPetrulidisse:Signore,staparàbulaparliànoi,o
ancuàtutti?
42ÈuSignoredisse:Qualehèdunquequelluintendente
fiduèsàviu,chìusosignorehàdafàcapudiasocasa,per
dàliasopartedicarneàutempudegne?
43Beatuquelluservitorechìusosignore,quanduellu
ghjunghje,truveràcusì.
44Inverità,vidicu,ch'elluufaràcapudituttuciòch'ellu
hà.
45Mas'èquelluservitorediceinusocore:Umosignore
ritardaasovenuta;èprincipiarààbatteiservitorièe
fanciulle,èàmanghjàèàbeie,èàibriacà;
46Usignorediquelluservitorevinaràinunghjornu
ch'elluùnl'aspittava,èàl'orach'elluùnsàmicca,utaglierà
inpezzi,èlidaràasopartecùl'increduli.
47Èquelluservitore,chìhàcunnisciutuavulintàdiuso
signore,èùnhàmiccapreparatu,èùnhàmiccafattu
seconduasovulintà,seràbattutucùparechjebattute.
48Maquelluchìùnhàsappiutu,èhàfattucosedegnedi
striscia,seràbattutucùunipochidicolpi.Perchèàquellu
chìhèdatuassai,saràassaidumandatu;
49Sòvinutuàmandàufocunantuàaterra;èch'eiu,s'ellu
hèdigiàaccesu?
50Maaghjuunbattèsimuperessebattezucù;ècumusò
strettufinuàch'ellasiafatta!
51Pensatech'esòvinutuàdàapaceinterra?vidicu,nò;
mapiuttostudivisione:
52Perchèdaquìcisaranucinqueinunacasadivisa,trè
contruàdui,èduicontruàtrè.
53Ubabbuseràdivisucontruàufigliolu,èufigliolu
contruàubabbu;amammacontr'àafigliola,èafigliola
contr'àamamma;anuoracontr'àasonura,èanuora
contr'àasomamma.
54Èdisseancuàupopulu:Quanduvivedeunanuvola
chìnascedaupunente,ditesubitu:Cihèunapiovana.è
cusìhè.
55Èquanduvivedeuventudiusudu,dite:Cisaràu
calore;èveneàpassà.
56Ipocriti,pudetediscernisceafacciadiuceluèdiaterra;
macumuhèchìùndiscernemiccastavolta?
57Iè,èperchèancudivoistessuùnghjudicatemiccaciò
chìhèghjustu?
58Quanduandatecùutoavversariuàumagistratu,cum'è
tùsìinastrada,dàdiligenzaperesseliberatudaellu;de
peurqu'ilt'amèneaujuge,etquecelui-cit'alivréà
l'officier,etquel'officiert'ajetéenprison.
59Avidicu,ùnpartiraidaquì,finuàchìùnavetemicca
pagatul'ultimuacaru.
CAPITOLU13
1Ilyavaitencetemps-làquelques-unsquiluiparlaient
desGaliléens,dontPilateavaitmêlélesangàleurs
sacrifices.
2ÈGhjesùlirispose:PensatechìquestiGalileieranu
peccatoripiùdituttiiGalilei,perchèanupatitutalicose?
3Avidicu,nò:ma,s'elluùnvipentite,tuttiperiscerete
ancu.
4Oquellidiciottu,nantuàiqualiatorreinSiloèhè
cascataèlitombu,pensatech'ellieranupeccatorisopraà
tuttil'omichìabitavanuinGhjerusalemme?
5Avidicu,nò:ma,s'elluùnvipentite,tuttiperiscerete
ancu.
6Parlaancustaparàbula;Uncertuomuaviapiantatuun
ficuinasovigna;èghjunseècercòfruttunantuàellu,è
ùntruvònimu.
7Alloradisseàuvignaghjoludiasovigna:Eccu,sòtrè
annichìvenguàcercàufruttunantuàstuficu,èùnne
truvamu;perchès'ingerisceaterra?
8Èrispundenu,lidisse:Signore,lasciateancuquist'annu,
finuàch'eaghjuscavatuind'èelluèl'aghjuscavatu.
9Ès'elluportafruttu,bè:ès'elluùnhèmicca,doputaglià.
10Èinsignavainunadiesinagogheusàbatu.
11Edeccu,c'eraunadonnachìaviaunspiritudiinfirmità
diciottuanni,èerainchinatainseme,èùnsipudiarialzà.
12ÈGhjesù,videndula,achjamòàelluèlidisse:Donna,
tùsìliberatadaatoinfirmità.
13Es'imponeemaninantuàella,èsubituellahèstata
dritta,èglurificààDiu.
14Ucapudiasinagogarisposeindignatu,perchèchì
Ghjesùaviaguarituusabbatu,èdisseàaghjente:Cihè
seighjorniinqualel'omiduveranutravaglià;ghjornudi
sàbatu.
15AllorauSignorelirispose,èdisse:Ipocrita,ognunudi
voiùnsbulicàmiccausàbatuusoboeousosumeredaa
stalla,èuportaàabbeverà?
49

LUCA
16Èstadonna,chìeraunafigliolad'Abrahamu,chìSatana
hàliatu,eccu,stidiciottuanni,ùndeveesseliberatadastu
ligameinusàbatu?
17Èquand'elluaviadettuquestecose,tuttiisoavversari
s'eranuvergognati,ètuttuupopulusirallegravapertuttee
cosegloriosechìeranufattedaellu.
18Alloradisse:ÀchìhèuregnudiDiu?èàquale
l'asmigliaraghju?
19Hècum'èungranudimustarda,chìunomupigliò,è
ghjittòinusogiardinu;ècriscìu,ècresciuungranarburu;
èl'acellidil'arias'hèallughjatuinirami.
20Èdinovudisse:ÀqualeparagunàuregnudiDiu?
21Hècum'èulevitu,chìunadonnapigliòèpiattaintrè
misuredifarina,finuàchìtuttueralievitu.
22Èandòperecitàèipaesi,insignenduèmarchjendu
versuGhjerusalemme.
23Alloraunulidisse:Signore,sòpochichìsòsalvati?È
lidisse:
24Sforzateperentreperaportastretta:perchèparechji,vi
dicu,cercheranudientre,èùnpuderanumicca.
25Quanduupatronediacasas'arrizzò,èchjosuaporta,è
voicuminciateàstàfora,èàpissààaporta,dicendu:
Signore,Signore,apreànoi;èelluvirispunniràèvidicerà:
Ùnsòmiccadiinduvesite.
26Alloracumminciateàdì:Avemumanghjatuèbeieina
toprisenza,èaveteinsignatuininostricarrughji.
27Maelluvidicu:vidicu:ùnsòmiccacunnoscudi
induvesite;alluntanatedamè,tuttiitravagliadoridi
l'iniquità.
28Cisaràupientuèustrincudidenti,quanduvivede
Abràhamu,Isaac,Ghjacobbu,ètuttiiprufeti,inuregnudi
Diu,èvoistessiscacciati.
29Èvinaranudaulivanteèdaupunente,èdaunorduè
dausudu,èsimetteranuinuregnudiDiu.
30Èeccu,cisòl'ultimichìsaranuprimi,ècisòiprimichì
saranul'ultimi.
31Ustessughjornu,alcunidiiFariseighjunsenu,dicendu
àellu:Esce,èpartediquì,perchèErodetiammazzarà.
32Èlidisse:Andate,èditeàquellavolpe:Eccu,aghju
cacciatuidimònii,èfàcureoghjeèdumane,èuterzu
ghjornusaraghjuperfettu.
33Tuttavia,aghjudamarchjàoghje,èdumane,èughjornu
dopu,perchèùnpòessechìunprufetaperiscaforadi
Ghjerusalemme.
34OGhjerusalemme,Ghjerusalemme,chìuccidiiprufeti,
èlapidatequellichìsòmandatiàtè;Quantevolteavaria
riunituitofiglioli,cum'èunaghjallinariunisceasocovata
sottuàesoali,èùnvulete!
35Eccu,avostracasavihèlasciatadisolata,èinveritàvi
dicu:Ùnmivedarete,finuàutempuchìvidicerete:
BenedettuquelluchìveneinnomediuSignore.
CAPITOLU14
1Èavvenech'elluandavaincasadiunudiiprincipali
Fariseipermanghjàupaneughjornudiusàbatu,ch'elliu
fighjulavanu.
2Èeccu,cieradavantiàelluunomuchìavial'idropisia.
3ÈGhjesù,rispunnendu,hàparlatuàl'avucatièàiFarisei,
dicendu:Hèlicitediguarìusabbatu?
4Èsitacenu.Èupigliò,uguarì,èulasciòandà;
5Èlirispose:«Qualedivoiaveràunsumereounboe
cascatuinunafossa,èùnutiraràmiccasubituusàbatu?
6Èùnlipudianupiùrispondeàquestecose.
7Èhàprupostuunaparabolaàquellichìeranuinvitati,
quand'elluhàvistucumusiscelsanuestanzeprincipali;
dicenduàelli,
8Quandusiteinvitatudaqualcunuàunmatrimoniu,ùn
pusatemiccainastanzapiùalta;perch'elluùnsia
mandatuunomupiùhonorablechètè;
9Èquelluchìt'hàurdinatuàtèèàelluveneètidice:
Lasciaunlocuàstuomu;ètùprincipiacùvergognaà
pigliàastanzapiùbassa.
10Maquanduvisòinvitati,andateèpusateinastanzapiù
bassa;affinchì,quanduvenequelluchìt'hàdettu,tidica:
Amicu,vaipiùaltu;tanduviveneràaduràdavantiàquelli
chìsipusanuàmanghjàcuntè.
11Perchèquelluchìs'innalza,seràumiliatu;èquelluchì
siumiliaseràelevatu.
12Alloraelludisseancuàquelluchìl'hàdettu:Quandu
faciuncenaounacena,ùnchjamamiccaitoamichi,nèi
tofratelli,nèitoparenti,nèitoricchivicini;perch'elliùn
t'anupiùinvitati,ètisiafattuunaricumpensa.
13Maquandufaciunafesta,chjamateipoveri,istorpi,i
zoppi,icechi:
14Ètùsaraibenedettu;perch'elliùntiponuricumpensà:
perchètùsarèricompensatuàarisurrezzionediighjusti.
15Èquanduunudiquellichìstavanuàmanghjàcunellu,
intesuquestecose,lidisse:Beatuquelluchìmanghjaràu
paneinuregnudiDiu.
16Alloralidisse:Unomuhàfattuunagrandecena,èhà
dettuàparechji:
17Èmandòusoservitoreàl'oradiacenaperdìàquelli
chìeranuinvitati:Venite!perchètutteecosesòavà
pronte.
18Ètutti,cununaccunsentu,cuminciaruàscusa.Uprimu
lidisse:Aghjucompruunpezzuditerra,èdeveandàà
vede:tipreguchìmiscusi.
19Èunaltrudisse:Aghjucomprucinqueghjugghidiboi,
èvààpruvàli:tipreguchìmiscusi.
20Unaltrudisse:Aghjumaritatuunamoglia,èdunqueùn
possumiccavene.
21Allorauservitoreghjunse,èhàdettuàusosignore
questecose.Alloraupatronediacasa,arrabbiatu,disseàu
soservitore:Vaiprestupericarrughjièichjassidiacità,è
portaquìipoveri,èistorpi,èichjappièicechi.
22Uservitoredisse:Signore,hèfattucum'ètùl'avete
urdinatu,macihèspaziu.
23Usignoredisseàuservitore:Andatepericarrughjièe
siepi,èobbligaliàentre,perchèamocasasiapiena.
24Perchèvidicuchìnimudiquelliomichìsòstatiinvitati
ùntasteraràamocena.
25Èandavanucunelluunagrandefolla,èsivultòèli
disse:
26Sèqualchissiaveneàmè,èùnodiamiccausobabbu,è
amamma,èamoglia,èifiglioli,èifratellièesurelle,è
ancuasovita,ùnpòesseumodiscìpulu.
27Èquelluchìùnportamiccaasocroce,èùnvenedopuà
mè,ùnpòesseumodiscìpulu.
28Perqualedivoi,chìintendedicustruisceunatorre,ùn
simettemiccaprima,ècuntaucostu,s'elluhàabbastanza
perfinisce?
50

LUCA
29Perch'elluùnhàpusatuufundamentu,èùnhàmicca
pussutufinisce,tuttiquellichìvedenucumincianuàburlà
diellu.
30Dicendu:Questuomuhàcuminciatuàcustruisce,èùn
pudiafinisce.
31Oqualerè,andenduàfàaguerracontr'àunaltrurè,ùn
simettemiccaprima,ècunsultas'ellupòcundecemilaà
scuntràquelluchìvenecontruàellucùvintimila?
32Osinnò,mentril'altruhèancuassailuntanu,mandaun
ambasciata,èbramaecundizionidipace.
33Cusì,quelluchìhèdivoichìùnabbanduneghjamicca
tuttuciòch'elluhà,ùnpòesseumodiscìpulu.
34Usalihèbonu;mas'elluhàpersuusosapori,cùquale
saràstaghjunatu?
35Ùnhènèadattatuperaterra,nèancuperafossa;ma
l'omilacaccianufora.Quelluchìhàl'arechjepersente,
ch'ellusente.
CAPITOLU15
1Alloras'avvicinavanuàellututtiipublicanièipeccatori,
persentelu.
2ÈiFariseièiscribimurmuravanu,dicendu:Questuomu
riceveipiccatori,èmanghjacunelli.
3Èlidissestaparabola,dicendu:
4Qualeomudivoi,chìhàcentupecure,s'elluneperdeuna,
ùnlasciamiccaenovantanoveinudesertu,èandadopuà
quelluchìhèpersu,finuàch'elluatruva?
5Èquand'ellul'hàtrovu,umettenantuàesospalle,
rallegrandu.
6Èghjuntuincasa,riunìisoamichièisovicini,dicendu
àelli:Rallegratecunmè!perchèaghjutrovuamopecura
chìerapersa.
7Avidicu,chìalistessagioiaseràinuceluperun
peccatorechìsipente,piùchèpernovantanovegiusti,chì
ùnanubisognudipentimentu.
8Ochìdonnachìhàdecepezzid'argentu,s'elluperdeun
pezzu,ùnaccendemiccaunacandela,èspazzaacasa,è
cercadiligentementefinuàch'ellaatrovi?
9Èquand'ellal'avètrovu,chjamòisoamichièisovicini,
dicendu:Rallegratecunmè!perchèaghjutrovuupezzu
ch'eaghjupersu.
10Dilistessamanera,vidicu,cihègioiainaprisenzadi
l'anghjulidiDiuperunpeccatorechìsipente.
11Èdisse:Unomuaviaduifiglioli:
12Upiùchjucudiellidisseàusobabbu:Babbu,dammia
partediibenichìmitoccu.Èlihàspartutuasovita.
13Èpocudighjornidopu,ufigliolupiùchjucuriunìtutti,
èsin'andòinunpaeseluntanu,èculàrisiduiisobècùuna
vitasbulicata.
14Èquand'elluebbespesututtu,s'insinuaunagranfamein
quellupaese;ècuminciòàesseinbrama.
15Èandòèsiunìàuncitadinudiquellupaese;èumandò
inisocampiperpasceiporchi.
16Èch'elluaviavulsutuchjappàusoventrediibuchichìi
porchimanghjavanu,ènimuùnlidetti.
17È,ghjuntuinsè,disse:Quantimercenaridiumobabbu
anuupaneàbastanza,èperiudifami!
18Mialzaraghjuèandaraghjuversuumobabbu,èlidicu:
Babbu,aghjupeccatucontruàuceluèdavantiàtè.
19Èùnsòpiùdegnudiessechjamatuutofigliolu:fatemi
cum'èunudiivostriservitori.
20Èsialzò,èghjunseàubabbu.Maquand'ellueraancu
assailuntanu,usobabbul'hàvistu,èebbecompassione,
corse,cadenduàucolluèubasgiò.
21Ufigliolulidisse:Babbu,aghjupeccatucontr'àucelu
èinivostriocchi,èùnsòpiùdegnudiessechjamatuuto
figliolu.
22Maubabbudisseàisoservitori:Portateupiùbellu
mantellu,èmettetelu.èmetteunanelluàamanu,èiscarpi
àipedi:
23Èpurtatequìuvitellugrassu,èuccidelu;èmanghjemu,
èsimuallegri:
24Perquestuumofigliolueramortu,èhètornainvita;
erapersu,èhètrovu.Ècuminciaruàesseallegri.
25Avàusofigliolumaiòerainucampu;ècum'ellu
ghjunseès'avvicinavaàacasa,intesumusicaèballi.
26Chjamòunudiiservitori,èlidumandòciòchìvuliadì.
27Èlidisse:Utofratelluhèghjuntu;èutobabbuhà
tombuuvitellugrassu,perchèl'hàricevutusanuèsanu.
28Ès'eraarrabbiatu,èùnvuliamiccaentre;
29Èrisposeàubabbu:Eccu,sòtantiannichìtiserve,è
ùnaghjumaitrasgrettuutocumandamentu;maùnm’hà
maidatuuncaprettu,perfàfestacùimoamichi.
30Maappenahèghjuntustutofigliolu,chìhàmanghjatua
tovitacùeprostitute,avetetombuperelluuvitellugrassu.
31Èlidisse:Figliolu,tùsìsemprecunmè,ètuttuciòchì
aghjuhèuto.
32Eraghjustach'ènofaciamufesta,ècirallegrassi,perchè
stutofratellueramortuèhètornatuàavita;èerapersu,è
hètrovu.
CAPITOLU16
1Èdisseancuàisodiscìpuli:Cieraunomuriccu,chì
aviaunintendente;èulistessufùaccusatuàelluch'ellu
aviapersuisobeni.
2Èuchjamò,èlidisse:Cumuhèch'eaghjuintesuquestu
ditè?rendecontudiatoamministrazione;perchètùùnpò
essepiùsteward.
3Alloral'intendentedisseind'èellu:chìfà?perchèumo
signoremitogliel'amministrazione:ùnpossumiccascavà;
perpregàmivergogna.
4Sòdecisudifàchì,quandumisòcacciatuda
l'amministrazione,miponuriceveinesocase.
5Allorachjamavatuttiidebitoridiusosignore,èdisseàu
primu:Quantuduveteàumosignore?
6Èdisse:Centumisurid'oliu.Èlidisse:Pigliateuto
billu,pusateprestuèscrivitecinquanta.
7Alloradisseàunaltru:Èquantuduvete?Èdisse:Centu
misuridigranu.Èlidisse:Pigliateutobillu,èscrivi
ottuventi.
8Èusignorericunnòuamministratoreinghjustu,
perch'elluaviafattusàviu,perchèifigliolidistumondusò
inasogenerazionepiùsàvichèifigliolidialuce.
9Èvidicu:Fateàvoiamicidiamammonadi
l'inghjustizia;affinchì,quanduvifallimentu,viponu
riceveinabitazionieterne.
10Quelluchìhèfiduinuminimuhèfiduancuinassai;
11Sèdunqueùnavetemiccastatufideliinamammona
inghjusta,qualeviconfidaràavostraveraricchezza?
12Ès'èvoùnavetestatufideliinciòchìhèdiunaltru,
qualevidaràciòchìhèuvostrupropiu?
51

LUCA
13Nisunservitorepòserveàduimaestri:oodieràl'unu,è
amaràl'altru;osinonusiteneàl'unu,èdisprezzal'altru.
ÙnpudetemiccaserveàDiuèMammon.
14ÈancuiFarisei,chìeranucupidi,anuintesututtesse
cose,èsiburlavanudiellu.
15Èlidisse:Voisìquellichìvighjustifichidavantià
l'omi;maDiucunnosceivostricori,perchèciòchìhè
assaistimatutràl'omihèabominazioneinvistadiDiu.
16AlegeèiprufetieranufinuàGhjuvanni:daquellu
tempuuregnudiDiuhèpridicatu,èogniomus'impegnain
ellu.
17Èhèpiùfaciulechìuceluèaterrapassanu,chèun
tituludialegeperfallu.
18Quelluchìlasciaasomoglia,èsimaritacùunaaltra,
commetteadulteriu;
19C'eraunomuriccu,chìeravistutudipurpuraèdilinu
finu,ès'affacciavaognighjornudimanerafastuosa.
20ÈcieraunmendicantechjamatuLàzaru,chìerapusatu
àasoporta,pienudipiaghe.
21Èvulenduessenutitucùebriciolechìcascanudaa
tavuladiuriccu;inpiù,icanisòghjuntièliliccavanueso
piaghe.
22Èavvenechìumendicantehèmortu,èfùpurtatuda
l'anghjuliinupettud'Abrahamu;uriccuhèancumortu,è
fùintarratu;
23Èinl'infernualzal'ochji,ch'elluerainiturmenti,èvide
àluntanuAbràhamuèLàzaruinusopettu.
24Ègridenduèdisse:BabbuAbràhamu,abbipietàdimè,
èmandateàLàzaru,perch'elluimmergeapuntadiuso
dettuinacqua,èrinfriscàamolingua;perchèsò
turmentatuinquestafiamma.
25MaAbràhamudisse:Figliolu,ricurdatevichì,ina
vostravita,avetericivutuivostriboni,èancuLàzaruimali;
26Èinpiùdituttuquestu,trànoièvoi,cihèungrande
abissufissatu:cusìchìquellichìvolenupassàdaquìàvoi
ùnponumicca;nèùnponupassàànoi,chìveneriadaquì.
27Alloraelludisse:Tipregudunque,obabbu,chìtu
l’avetemandatuincasadiumobabbu:
28Perchèaghjucinquefratelli;ch'ellulirende
tistimunianza,perch'elliùnvenenuancuinstulocudi
turmentu.
29Abràhamulidisse:HanuMosèèiprufeti;lasciatelià
sente.
30Èelludisse:Innò,babbuAbràhamu;mas'ellusi
n'andòdaimortiàelli,sipientiranu.
31Èlidisse:S'elliùnsentenumiccaMosèèiprufeti,ùn
anumiccapersuade,ancus'elluhèrisuscitatudaimorti.
CAPITOLU17
1Alloradisseàidiscìpuli:Ùnhèimpussibile,machì
l'offeseùnvenenu;maguaiàquelluperqualevenenu!
2Eramegliuperelluch'ellusimettissiunamacinaàu
collu,èch'ellusighjittassiinumare,chèch'elluoffenda
unudiquestichjuchi.
3Fateattentiàvoi:s’èutofratelluviinghjulia,
rimproveratelu;ès'ellusipente,pardunallu.
4Ès'elluhàinghjustucontruàtèsettevolteinunghjornu,
èsettevolteinunghjornutornaàtè,dicendu:Mipentu;
tulipardunerai.
5Èl'apòstulidissenuàuSignore:Aumentàanostrafede.
6ÈuSignoredisse:S'èvoaveteafedecum'èungranudi
mustarda,pudetedìàst'arburudisicamina:Siate
sguassatudaaradica,èsiatepiantatuinumare;è
duverebbeubbidisci.
7Maqualedivoi,avenduunservitorechìaraopasceu
bestiame,lidirààpocuàpocu,quand'elluhèghjuntudau
campu:Vaiàpusààmanghjà?
8Èùnlidiceràpiuttostu:Preparateciòch'epossucena,è
cinghje,èservemi,finuàch'eaghjumanghjatuèbeie;è
dopumanghjareteèbeie?
9Hèringraziatuquelluservitoreperchèhàfattuciòchìli
eracumandatu?Ùnaghjumicca.
10Cusìancuvoi,quanduavetefattututteecosechìvisò
urdinate,dite:Simuservitoriinutili:avemufattuciòchì
eraunostruduveredifà.
11Èavvenech'elluandavainGhjerusalemme,ch'ellu
passavaàmezuàaSamariaèaGalilea.
12Ècum'elluentravainuncertupaese,liscontranudece
omichìeranulebbrosi,chìstavanuluntanu.
13Èalzavanuasovoce,èdissenu:Ghjesù,Maestru,abbi
pietàdinoi.
14Èquand'ellulividia,lidisse:Andateàfàvedeàipreti.
Èavvenechì,mentreandavanu,eranupurificati.
15Èunud'elli,videnduch'ellueraguaritu,sivultòin
daretu,èglurificààDiuàgranvoce.
16Èfalòafacciaàisopedi,ringraziendulu,èera
Samaritanu.
17Ghjesùrispose:Ùncieramiccadecepuri?mainduve
sòinove?
18ÙnsòmiccatrovuchìvultòàdàgloriaàDiu,salvustu
straneru.
19Iddulidisse:Alzati,vai,atofedet'hàguaritu.
20Èquand'ellufùdumandatudaiFarisei,quanduuregnu
diDiuhàdavene,lirisposeèdisse:UregnudiDiuùn
venemiccacunosservazione.
21Ùndiceranumancu:Eccu!o,eccu!perchè,eccu,u
regnudiDiuhèintè.
22Èlidisseàidiscìpuli:Ighjornivinaranu,quand'èvo
vuletevedàunudiighjornidiuFiglioludil'omu,èùna
videretemicca.
23Èvidiceranu:Vedequì;o,vediquì:ùnandatedopuà
elli,nèseguite.
24Perchècum'èulampu,chìsplendedaunapartesottuàu
celu,brillaàl'altrapartesottuàucelu;cusìseràancuu
Figlioludil'omuinusoghjornu.
25Maprimadevesoffreassaicose,èesseriittatudasta
generazione.
26ÈcumuerainighjornidiNoè,cusìseràancuini
ghjornidiuFiglioludil'omu.
27Manghjavanu,beievanu,simaritavanu,simaritavanu,
finuàughjornuchìNoèintrìinl'arca,èghjunseudiluviu,
èidistrughjiatutti.
28CumeeraancuinighjornidiLot;anumanghjatu,beie,
compru,vindutu,piantanu,custruianu;
29MaustessughjornuchìLoterasurtitudaSodoma,
pioveufocuèuzolfodaucelu,èidistruggitutti.
30AncucusìseràinughjornuchìuFiglioludil'omuserà
revelatu.
31Inquellughjornu,quelluchìserànantuàutettu,èaso
robainacasa,ch'elluùnfalàmiccaperpiglià;
32RicurdatevidiamogliadiLot.
52

LUCA
33Quelluchìcercaràdisalvàasovita,aperderà;èquellu
chìperdeasovita,apriservà.
34Avidicu,inquellanottecisaranuduiomiinunlettu;
l'unusaràpigliatu,èl'altrusaràlasciatu.
35Duidonnesimacinaranuinseme;unusaràpigliatu,è
l'altrulasciatu.
36Duiomiseranuinucampu;unuseràpigliatu,èl'altru
lasciatu.
37Èlirisposenuèlidissenu:Induve,Signore?Èlidisse:
Induvehèucorpu,culàl'aquileseranuriunite.
CAPITOLU18
1Èlidisseunaparàbulainquestuscopu,chìl'omi
duveranusemprepricà,èmiccasventà;
2Dicendu:C’erainunacitàunghjudice,chìùntemeva
Diu,nèguardaval’omu.
3Ècieraunaveduvainquellacità;èghjunseàellu,
dicendu:Vindemidiumoavversariu.
4Èùnvuliamiccaperunpocutempu,madopudisseinsè
stessu:Ancus'elluùntememiccaDiu,nècunsidereghja
l'omu;
5Eppuru,perchèstavedovamiturba,l'aghjuvindicata,
perchèch'ellaùnmistanchiperasoghjuntacontinua.
6ÈuSignoredisse:Ascoltateciòchìdiceughjudice
inghjustu.
7ÈDiuùnvindicheràmiccaisoeletti,chìughjornuèa
nottegridanuàellu,ancus'ellusisopportacunelli?
8Vidicuch'ellulivindicàprestu.Tuttavia,quanduu
Figlioludil'omuvene,truveràafedenantuàaterra?
9Èdissestaparàbulaàcertichìsicunfidavanuinelli
stessichìeranughjusti,èdisprezzavanul'altri:
10Duiomisòcullatiinutempiuperpricà;l'unuera
Fariseu,èl'altrupublicanu.
11UFariseustavaèpricavacusìcunellustessu:Diu,ti
ringraziu,chìùnsòmiccacum'èl'altriomi,estorsioni,
inghjusti,adulteri,oancucum'èstupublicanu.
12Aghjudigiunatuduievolteàsettimana,dàdecimadi
tuttuciòchìpussede.
13Èupublicanu,stenduluntanu,ùnvuliamiccaalzàiso
ochjiàucelu,masichjappòinupettu,dicendu:Diusia
pietàdimè,peccatore.
14Avidicu,questuomuhèfalatuinasocasapiù
ghjustificatuchèl'altru;èquelluchìsiumiliaseràelevatu.
15Èlipurtonuancuizitelli,perch'ellulituccassi;
16MaGhjesùlichjamòàellu,èdisse:Lasciatechìi
zitellivenenuàmè,èùnliimpediscenumicca,perchèdi
talihèuregnudiDiu.
17Inverità,vidicu,quelluchìùnricevemiccauregnudi
Diucum'èunzitelluùnentreràinellu.
18Èuncapulidumandò,dicendu:Maestrubonu,chìfà
perlascitaavitaeterna?
19Ghjesùlidisse:Perchèmichjamatebè?nimuhèbonu,
salvuunu,valeàdìDiu.
20Cunnisciteicumandamenti:Ùnfatemiccaadulteriu,Ùn
tumbàmicca,Ùnarrubàmicca,Ùnportamiccafalsi
tistimunianzi,Onorautobabbuèatomamma.
21Elludisse:Tuttiquestil'aghjuguardatudaamo
ghjuventù.
22QuanduGhjesùhàintesuquestecose,lidisse:Una
cosatimanca:vendituttuciòchìt'avete,èsparteàipoveri,
èt'avereteuntesoruinucelu;
23Èquand'elluhàintesuquestu,eraassaitristu,perchèera
assairiccu.
24Ghjesù,videnduch'ellueraassaidulore,disse:Quantu
ùnentreranuinuregnudiDiuquellichìanuricchezze!
25Perchèhèpiùfaciuleperuncammelluperpassàper
l'ochjudil'agulla,chèperunomuriccuentreinuregnudi
Diu.
26Èquellichìanuintesudìssenu:Qualehèdunquechìpò
essesalvatu?
27Elludisse:Ciòchìhèimpussibileàl'omi,hèpussibule
àDiu.
28AlloraPetrudisse:Eccu,avemulasciatututtu,èvi
seguitamu.
29Èlidisse:Inverità,vidicu:ùncihènimuchìhà
lasciatucasa,ogenitori,ofratelli,omoglia,ofiglioli,peru
regnudiDiu.
30Qualeùnriceveràparechjepiùinquestutempupresente,
èinumonduàveneavitaeterna.
31Allorapigliòàelluidodici,èlidisse:Eccu,andemuin
Ghjerusalemme,ètuttuciòchìhèscrittudaiprufetiin
quantuàuFiglioludil'omuseràfattu.
32Perchèelluseràlivatuàipagani,èseràburlatu,
imploratu,èsputatu.
33Èuflagelleranu,èumetteranuàmorte,èuterzu
ghjornuresuscitarà.
34Èùncapiscenunundadiquestecose;èstaparollaliera
ammucciata,èùnsapianumiccaciòchìeradettu.
35Èavvenechì,cum'ellus'avvicinavadiGhjericu,uncecu
s'assittònantuàastradaàmendicà.
36Èsentenduaghjentechìpassava,lidumandòciòchì
significava.
37ÈlidissenuchìGhjesùdiNazarethpassava.
38Ègridava,dicendu:Ghjesù,FiglioludiDavid,abbi
pietàdimè.
39Èquellichìandavanuinnanziurimproveravanuch'ellu
sitaceva;maellugridavadipiù:FiglioludiDavid,abbi
pietàdimè.
40ÈGhjesùs'avvicinò,èhàurdinatuch'ellufussipurtatuà
ellu;
41Dicendu:Chìvuletech'etifacissi?Èelludisse:
Signore,perpudèriceveamovista.
42ÈGhjesùlidisse:Riceveavista:atofedet'hàsalvatu.
43Èsubituhàricivutuavista,èuseguitò,glurificààDiu;
CAPITOLU19
1ÈGhjesùintrìèpassòperGhjericu.
2Èeccu,cieraunomuchjamatuZaccheu,chìeraucapu
tràipublicani,èerariccu.
3ÈcircavaàvedeàGhjesùqualeera;èùnpudiamicca
perastampa,perchèerapocudistatura.
4Ècurriadavanti,ècullàinunsicomorupervedelu,
perchèelluaviadapassàdaquì.
5ÈquanduGhjesùhèghjuntuàulocu,alzòiochji,uvide,
èlidisse:Zaccheu,prestuprestuèfalà;perchèoghjedevu
stàincasatoia.
6Èsiprecipitò,falò,èl'accoltacungioia.
7Equand'ellivittinu,tuttimurmuravanu,dicendu:ch'ellu
eraandatuperesseinvitatucùunomuchìhèpiccatore.
8ÈZaccheusistete,èdisseàuSignore;Eccu,Signore,a
mitàdiimobenidugnuàipoveri;ès'èaghjupigliatu
53

LUCA
qualcosadaqualcunuomuperunafalsaaccusazione,u
restituisciquattruvolte.
9ÈGhjesùlidisse:Ghjèoghjeasalvezzaghjuntaàsta
casa,perchèelluhèancufigliolud'Abrahamu.
10PerchèuFiglioludil'omuhèvinutuàcircàèàsalvàciò
chìerapersu.
11Èquanduanuintesussecose,aghjunseèdisseuna
parabola,perchèeravicinuàGhjerusalemme,èperchè
pensavanuchìuregnudiDiuavissisubituapparsu.
12Dissedunque:«Unnobilesin’andòinunpaese
luntanu,perpigliàperelluunregnu,èpervultà.
13Chjamòisodeceservitori,lidesedecelire,èlidisse:
Occupatefinuàch'eaghjuvintu.
14Maisocitadinil'odiavanu,èanumandatuunmissaghju
dopuàellu,dicendu:Ùnvulemuchìst'omuregnunantuà
noi.
15Èavvenechì,quandueravultatu,dopuavèricivutuu
regnu,hàurdinatudichjamàquestiservitoriàellu,àquale
aviadatuisoldi,persapèquantuogniomuavia
guadagnatudaucummerciu.
16Alloraghjunseuprimu,dicendu:Signore,atolibbrahà
guadagnatudecelire.
17Èlidisse:Ebbè,bravuservitore,perchètùsìstatu
fideluinunpocupocu,aveteautoritànantuàdececità.
18Èghjunseusicondu,dicendu:Signore,atolibbrahà
guadagnatucinquelire.
19Èlidisselistessa:Siateancutùsopracinquecità.
20Èghjunseunaltru,dicendu:Signore,eccu,eccuato
libbra,ch’eaghjutenutaind’èunnappa.
21Perchèt'aghjupaura,perchèsìunomuausteru:pigliate
ciòch'ùndetti,ècuglieteciòchìùnavetemiccasuminatu.
22Èlidisse:Daatoboccatighjudicheraghju,oservitore
gattivu.Sapiatech'eeruunomuaustero,piglienduciò
ch'ùnaghjumiccadetti,ècuglienduchìùnaghjumicca
suminatu:
23Perchèdunqueùnavetemiccadatuimosoldiinbanca,
perchì,àumoghjuntu,aghjudumandatuumiopropiucù
usura?
24Èdisseàquellichìstavanu:Pigliatelualibbra,èdàà
quelluchìhàdecelibbra.
25(Èlidissenu:Signore,hàdecelire).
26Perchèvidicu,chìàtuttiquellichìhàdaessedatu;è
daquelluchìùnhà,ancuciòch'elluhà,seràpigliatudaellu.
27Maquellimionemici,chìùnvulianumiccach'eaghju
regnunantuàelli,portatequì,èuccidelidavantiàmè.
28Èdopuavèparlatucusì,sin'andòdavanti,cullàin
Ghjerusalemme.
29Èavvenech'ellufùvicinuàBetfageèBetania,àa
muntagnachjamataamuntagnadil'Olivi,mandòduidii
sodiscìpuli.
30Dicendu:Andateinpaesedifronteàvoi;inuquale,à
avostraentrata,truvereteunpuledroligatu,nantuàuquale
ùnhèmaistatupusatuomu;
31Ès'èqualcunuvidumandu:Perchèulasciate?cusìli
dicerete:PerchèuSignorehàbisognudiellu.
32Èquellichìsòstatimandatisin'andò,ètruvaru
cum'elluliaviadettu.
33Èmentreslegavanuupuledro,isopatronilidissenu:
Perchèslegateupuledro?
34Èdissenu:USignorehàbisognudiellu.
35ÈupurtonuàGhjesù,èghjittanuisovistimentinantuà
upuledro,èpusonuàGhjesù.
36Èmentrech'elluandava,sparghjenuisovestitiinu
caminu.
37Èquandueravicinu,ancuavààadiscesadiamuntagna
dil'Olivi,tuttaamultitùdinediidiscìpulicuminciòà
rallegraèàlodareàDiuàvocealtapertutteeopereputenti
ch'elliavianuvistu;
38Dicendu:BenedettusiauRèchìveneinnomediu
Signore:paceinucelu,ègloriainupiùaltu.
39ÈcertiFariseidiaghjentelidissenu:Maestru,
rimproverateitodiscìpuli.
40Rispose,èlidisse:Avidicuchì,s'ellisitacenu,epetre
grideranusubitu.
41Èquandus'avvicinò,vidiaacitàèpienghjenantuàella.
42Dicendu:S'ètùaviacunnisciutu,ancutù,almenuinstu
ghjornu,ecosechìappartenenuàatopace!maavàsò
ammucciatidaitoochji.
43Perchèighjornivinaranuannantuàtè,chìitonemichi
tighjittaranuunafossaintornuàtè,ticircundanu,èti
teneranuinognilatu.
44Ètimetteinterra,èitofiglioliintè;èùnlasciaranu
miccaintèunapetranantuàl'altra;perchèùncunnosci
miccautempudiavostravisita.
45Èandòinutempiu,ècuminciòàcacciàquellichìci
vindianu,èquellichìcumprà;
46Dicenduàelli:Hèscrittu:Amocasahèacasadi
preghiera;
47Èinsignavaognighjornuinutempiu.Maisles
principauxsacrificateursetlesscribesetleschefsdu
peuplecherchaientàlefairepérir,
48Èùnpudiatruvàciòch'ellipuderanufà,perchètuttuu
populueraassaiattentuàsentelu.
CAPITOLU20
1Etilarrivaqu'undecesjours,alorsqu'ilenseignaitau
peupledansletempleetprêchaitl'Évangile,lesprincipaux
sacrificateursetlesscribesvinrentsurluiaveclesanciens.
2Èlidisse:Diteci,cùqualeautoritàfacistecose?oquale
hèquelluchìt'hàdatustaautorità?
3Eellurisposeèlidisse:«Vidumanduancuunacosa;e
rispondimi:
4UbattèsimudiGhjuvanni,eradaucelu,odil'omi?
5Èragiunavanuind'èsèstessi,dicendu:S'ènodicemu:
Daucelu;Elludirà:Perchèdunqueùnavetemiccacridutu
inellu?
6Mas'ènodicemu:Dil'omi;tuttuupòpulucilapidarà,
perchèsòcunvintichìGhjuvannieraunprufeta.
7Èrispundenuch'elliùnpudianudìd'induveera.
8ÈGhjesùlidisse:Ùnvidicumiccacùqualeautorità
facciuquestecose.
9Alloracuminciòàparlààupopulustaparàbula;Un
certuomupiantòunavigna,lasciòforaàivignaghjoli,è
andòinunpaeseluntanuperunbellupezzu.
10Èàutempu,mandòunservitoreàivignaghjoli,per
ch'ellilidessidiufruttudiavigna;
11Mandòdinovuunaltruservitore;èubattevanuancu,è
l'imploravanucùvergogna,èumandavanuviotu.
12Èdinòmandòunterzu,èliferiteancu,èuscacciòfora.
13Allorausgiòdiavignadisse:Chìfà?Manderaghjuu
mofiglioluamatu:pòessechìuveneranuquanduuvedenu.
54

LUCA
14Maquanduuvittiruivignaghjoli,siragiunavanutràelli,
dicendu:Questuhèl'erede:venite,uccidemulu,perchè
l'ereditàsianostra.
15Allorauscacciòforadiavigna,èutombu.Chìdunque
lifaràusignorediavigna?
16Ilviendraetdétruiracesvignerons,etdonneralavigne
àd'autres.Èquand'ellil'anuintesu,dissenu:Diuùnne
guardà.
17Èlividia,èdisse:Chìhèdunquequestuchìhèscrittu:
Apetrachìicustruttorianurifiutatu,hèdiventataucapudi
l'angulu?
18Quelluchìcascànantuàquellapetra,seràstruttu;ma
nantuàquelluchìcascarà,umacineràinpolvera.
19Èicapidiisacrificadorièiscribi,inalistessaora,
cercavanudimetteamanunantuàellu;etilscraignaient
lepeuple,carilsserendirentcomptequ'ilavaitditcette
parabolecontrelui.
20Etilsl'observèrentetl'envoyèrentdesespions,quise
feraientsemblantd'hommesjustes,afindes'emparerdeses
paroles,afindelelivreràlapuissanceetàl'autoritédu
gouverneur.
21Èlidumandavanu,dicendu:Maestru,sapemuchìtù
dicièinsegnibè,èùnaccettatemiccaapersonadinimu,
mainsegniveramenteaviadiDiu.
22CihèpermessudidàtributuàCesare,onò?
23Maelluhàvistuasoastuzia,èlidisse:Perchèmi
tentate?
24Mostramiuncentesimu.Qualehèl'imaghjiniè
l'iscrizione?Risposenuèdissenu:DiCesare.
25Èlidisse:RendetedunqueàCesareciòchìhèdi
Cesare,èàDiuciòchìhèdiDiu.
26Èùnpudianupigliàesoparolledavantiàupopulu;èsi
maravigliavanudiasorisposta,èsitacevanu.
27AlloraghjunghjenuàellucertidiiSadducei,chìnianu
chìcisiarisurrezzione;èlidumandò,
28Dicendu:Maestru,Mosècihàscrittu:Sìufratelludi
qualcunumori,avèunamoglia,èmorsesenzafiglioli,chì
usofratellupiglissiasomòglia,èsusciteràasumenteàu
sofratellu.
29Eradunquesettefratelli,èuprimupigliòunamoglia,è
morsesenzafiglioli.
30Èusiconduapigliòinmoglie,èmorsesenzafiglioli.
31Uterzuapigliò;èinlistessamaneraancuisette:èùn
lascianumiccafiglioli,èmortu.
32Infine,adonnahèancumorta.
33Dunque,inarisurrezzione,diqualehèamoglia?
perchèsettel'avianuamoglia.
34Ghjesùlirispose:Ifigliolidistumondusimaritanu,è
sòdatuinmatrimoniu.
35Maquellichìsaranuriputatidegnidiottenequellu
monduèarisurrezzionedaimorti,ùnsimaritanu,nèsò
datuinmatrimoniu.
36Èùnponupiùmore:perchèsòugualiàl'anghjuli;èsò
ifigliolidiDiu,essenduifigliolidiarisurrezzione.
37Avàchìimortisòrisuscitati,ancuMosèhàmostratuàa
machja,quand'elluchjamauSignoreuDiud'Abrahamu,u
Diud'Isaac,èuDiudiGhjacobbu.
38PerchèùnhèmiccaDiudiimorti,madiivivi:perchè
tutticampanuperellu.
39Alloracertidiiscribirispundenu:Maestru,avetedettu
bè.
40Èdopuùnosavanufànundadiquistione.
41Èlidisse:CumudicenuchìCristuhèufiglioludi
David?
42ÈDavidstessudisseinulibrudiiSalmi:USignorehà
dettuàumoSignore:Siateàamodiritta.
43Finuàfàitonemichiutosgabello.
44AlloraDaviduchjamaSignore,cumuhèdunqueuso
figliolu?
45Allorainl'audienzadituttuupopulu,disseàiso
discìpuli:
46Attentiàiscribi,chìvolenumarchjàinvestitilongu,è
amanuisalutiinimercati,èipostipiùaltiinesinagoghe,
èestanzeprincipaliinifeste;
47Chìdivoranuecasedieveduve,èperunspettaculu
facenulongupreghiere:elliriceveranupiùdannazione.
CAPITOLU21
1Èalzòavista,èvidiairicchichìmettevanuisorigaliin
utesoru.
2Èvidiaancuunavedovapoverachìmetteinlàduiacari.
3Èelludisse:Inverità,vidicuchìstapoveravedovahà
messuinpiùditutti.
4Perchètuttiquestianudaasoabbundanzagettatiin
l'offertediDiu;maella,diasomiseria,hàgettatututtuciò
chìaviaavutu.
5Èmentrecertiparlavanudiutempiu,chìeraadornatudi
bellepetreèdirigali,disse:
6Inquantuàquestecosechìvedete,veneranuighjorni,in
qualeùnsaràmiccalasciatuunapetranantuàl'altra,chìùn
seràmiccaghjittata.
7Lidumandonu,dicendu:Maestru,maquandusaranu
questecose?èchìsegnucisaràquanduquestecosesaranu?
8Èelludisse:Fateattenzioneàùnesseingannati:perchè
parechjiveneranuinumonome,dicendu:SòCristu;èu
tempus'avvicina:ùnandatedunquedopuàelli.
9Maquanduaveteintesuparlàdiguerrièdicummossioni,
ùnvispaventate:perchèquestecosedevenuesseprima;
maafineùnhèmiccapervia.
10Alloralidisse:Nazionesisuscitaràcontrunazione,è
regnucontruregnu.
11Ècisaranuterremotigrandiinparechjilochi,ècarestie
èpesti;èvisteterribiliègrandisegniseranudaucelu.
12Maprimadituttiquesti,vimetteranuemaninantuàvoi,
èviperseguiteranu,vilinduranuàesinagogheèinprigiò;
13Èviturneràperuntistimunianza.
14Fatedunqueinivostricori,perùnmeditatemicca
primadiciòchìrisponderete:
15Perchèvidaraghjuunaboccaèunasaviezza,chìtuttii
vostriavversariùnpuderanumiccacontru,nèresiste.
16Èsaretetraditidaigenitori,èifratelli,èiparentiè
l'amichi;èalcunidivoiferanuessemessiàmorte.
17Èsareteodiatidatuttil'omiperumonome.
18Mauncapellidiuvostrucapuùnperirà.
19Inavostrapacienzapussedeevostreanime.
20ÈquanduvivedeGhjerusalemmecircundatad'armate,
allorasapetechìasodesolazionehèvicinu.
21AlloraquellichìsòinGhjudeafughjenuinmuntagna;è
chìquellichìsòinmezuàellupartenufora;èùnlasciate
miccaquellichìsòinipaesientre.
22Perchèsòighjornidivindetta,perchìtuttuciòchìhè
scrittusicumpiissi.
55

LUCA
23Maguaiàquellichìsòincinteèàquellichìallattanu,in
quellighjorni!perchècisaràunagrandeangustiainu
paese,èl'iranantuàstupopulu.
24Ècascanuàufiludiaspada,èseranupurtatiinprigiune
intutteenazioni;èGhjerusalemmeseràcalpestadai
Gentili,finuàchìitempidiiGentilisòcompiuti.
25Ècisaranusegniinusole,èinalunaèinestelle;è
nantuàaterraangustiadienazioni,cunperplessità;u
mareèl'onderuggite;
26Icoridil'omilifallenuperpaura,èperguardàquelli
chìvenenunantuàaterra,perchèeputenzidiucelusaranu
scuzzulate.
27ÈtanduvideranuuFiglioludil'omuchìveneinuna
nuvolacùputenzaègloriamaiò.
28Èquandusticosicumincianuàaccade,allorafighjate,è
alzateatesta;perchèatoredenzionesiavvicina.
29Èlidisseunaparabola;Eccuuficu,ètuttil'arburi;
30Quand'ellisparanuavà,vedièsapetedavoistessuchì
l'estatehèavàvicinu.
31Cusì,ancuvoi,quanduvedetechìquestecoseaccadenu,
sapetechìuregnudiDiuhèvicinu.
32Inverità,vidicuchìstagenerazioneùnpasserà,finuà
chìtuttusiacumpletu.
33Uceluèaterrapassanu,maemoparolleùnpassanu
micca.
34Èattentiàvoistessi,perùnavèmiccachìivostricori
ùnsiamiccasopraàl'abbundanza,èl'ubriachezza,èi
preoccupazionidistavita,ècusìquellughjornuvivinaà
l'improvvisu.
35Perchècum'èunatrappulavenenantuàtuttiquellichì
abitanunantuàafacciadiaterrasana.
36Fighjatedunque,èpricatesempre,affinchìsiateritenuti
degnidiscappàdituttequestecosechìanudaaccade,èdi
stàdavantiàuFiglioludil'omu.
37Èinughjornuch'elluinsignavainutempiu;èdinotte,
sin'andò,èstavainamuntagnachìsichjamaamuntagna
dil'Olivi.
38Ètuttuupopulughjunseàmatinaàelluinutempiu,per
sentelu.
CAPITOLU22
1Avàs'avvicinavaafestadiipanisenzalevatu,chìsi
chjamaaPasqua.
2Èiprincipalisacrificadorièiscribicercanucumusi
pudianutumballu;perchètemevanuaghjente.
3AlloraSatanassuentròinGhjuda,chjamatuIscariot,chì
eradiunumerudiidodici.
4Èsin'andò,èhàparlatucùicapidiisacrificadorièi
capitani,cumusipudiatradilluàelli.
5Ès'eranucuntenti,ès'allianudidàlisoldi.
6Èhàprumessu,ècercòl'uppurtunitàditradilluàelliin
l'absenzadiamultitùdine.
7Allorahèvinutuughjornudiipanisenzalevatu,quandu
aPasquadeveessetombata.
8MandòàPetruèGhjuvanni,dicendu:Andateè
appruntateciaPasqua,damanghjà.
9Èlidissenu:Induvevuletechìavemupreparatu?
10Èlidisse:Eccu,quand'èvosareteentratiinacità,vi
incontreràunomuchìportaunabroccad'acqua;seguitelu
inacasaduv’elluentre.
11Èditeàubravudiacasa:UMaestruvidice:Induve
hèastanzad'ospiti,induveaghjudamanghjàaPasquacùi
modiscìpuli?
12Èvimustraràunagrandestanzasupranafurnita:culà
preparate.
13Andavanu,ètruvarucum'elluliaviadettu,è
appruntavanuaPasqua.
14Èghjuntal'ora,sipusò,èidodiciapòstulicunellu.
15Iddulidisse:Cundesideriu,aghjuvulsutumanghjàsta
Pasquacunvoi,primadisoffre.
16Perchèvidicuchìùnnemanghjaraghjupiù,finuà
ch'ellusicompieinuregnudiDiu.
17Èpigliòatazza,ringraziò,èdisse:Pigliatequestu,è
spartelutràvoi.
18Perchèvidicu,ùnbeiemiccadiufruttudiavigna,finu
àchìveneuregnudiDiu.
19Pigliòupane,ringraziò,uspezzò,èlidete,dicendu:
Questuhèumocorpuchìhèdatupervoi:fatequestuin
ricordudimè.
20Cumedinòatazzadopuàacena,dicendu:Questa
coppahèunovuTestamentuinumosangue,chìhèversatu
pervoi.
21Maeccu,amanudiquelluchìmitradiscehècunmè
nantuàatavula.
22ÈveramenteuFiglioludil'omuvà,cum'ellueradecisu:
maguaiàquelluomudaqualeelluhètraditu!
23Èsicuminciaruàdumandàtràelli,qualedielliaviada
fàstacosa.
24Ècieraancuunadisputatràelli,qualediellideveesse
cunsideratuupiùgrande.
25Iddulidisse:Irèdiipaganis'impegnanunantuàelli;
èquellichìesercitanul'autoritànantuàellisòchjamati
benefattori.
26Maùnsaretecusì:maquelluchìhèupiùgrandetràvoi,
ch'ellusiacum'èupiùchjucu;èquelluchìhècapu,cum'è
quelluchìserve.
27Chìhèpiùgrande,quelluchìsimetteàmanghjà,o
quelluchìserve?ùnhèmiccaquelluchìsimetteà
manghjà?masòtràvoicum'èquelluchìserve.
28Voisìquellichìsòstaticunmèinimotentazioni.
29Èvidegnuunregnu,cum'èumoBabbum'hàstabilitu;
30Perpudèmanghjàèbeieàamotavulainumoregnu,è
pusatenantuàitroniàghjudicàedodicitribùd’Israele.
31ÈuSignoredisse:Simone,Simone,eccu,Satanassuhà
vulsutuavèàtè,perch’elluvisivagliacum’èugranu.
32Maaghjupricatupertè,chìatofedeùnmancassi;è
quandusitecunvertitu,rinfurzàitofratelli.
33Èlidisse:Signore,sòprontuàandàcuntè,siainprigiò
siaàamorte.
34Èelludisse:Tidicu,Petru,chìughjalluùncantarà
oghje,primach'ètùtinegheretetrèvoltechìmicunnosci.
35Èlidisse:Quanduv'aghjumandatusenzaborsa,è
saccu,èscarpi,vimancavaqualcosa?Èlidisse:Nunda.
36Alloraiddulidisse:Maavà,quelluchìhàunaborsa,
ch'ellupiglii,èdinòusosaccu;
37Perchèvidicu,chìquestuchìhèscrittudeveancuesse
realizatuinmè,èhèstatucunsideratuàmezuài
trasgressori,perchèecosechìmiriguardanusòfinite.
38Èdissenu:Signore,eccu,eccuduiespade.Èlidisse:
Basta.
39Èesce,èsin'andò,com'erad'abitudine,àamuntagnadi
l'Olivi;èisodiscìpuliuseguitanuancu.
56

LUCA
40Èquand'elluerainulocu,lidisse:Pregatech'èvoùn
entreintentazione.
41Ès'hèalluntanatudaelliàpocupressuàunapetra,èsi
ghjinochje,èpricava:
42Dicendu:Babbu,s'ètùvoli,cacciàdamèstacoppa;
maùnsiafattaamovulintà,maatoia.
43Èliapparveunanghjuludaucelu,chìufurtificava.
44Èch'elluerainl'agonia,pricavapiùdipiù,èusosudore
eracum'ègrandigoccedisanguechìfalavanuinterra.
45È,alzatudaapreghiera,èghjuntuàisodiscìpuli,li
truvòchìdormenuperudulore.
46Èlidisse:Perchèdormi?alzateèpregate,perùnentre
intentazione.
47Èmentrech'elluparlavaancora,eccuunafolla,èquellu
chìerachjamatuGhjuda,unudiidodici,andavadavantià
elli,ès'avvicinòàGhjesùperbasgillu.
48MaGhjesùlidisse:Ghjuda,tradisciuFiglioludil'omu
cùunbasgiò?
49Quanduquellichìeranuind'èellu,videnduciòchìavia
daseguità,lidissenu:Signore,avemudachjappàcùa
spada?
50Èunud'ellibattòuservitorediusuvrasacerdote,èli
tagliòl'arechjadiritta.
51Ghjesùrisposeèdisse:Lasciatefinuàquì.Èsitoccò
l'arechja,èuguarì.
52AlloraGhjesùdisseàiprincipalisacrificadorièàicapi
diutempiu,èàl'anzianichìeranughjuntiàellu:Siate
esce,cum'ècontruàunlatru,cùspadeèbastone?
53Quandueruognighjornucunvoiinutempiu,ùnavete
miccastesumanicontruàmè,maquestuhèavostraora,è
uputerediabughjura.
54Alloraupigghiaru,upurtonu,èupurtonuinacasadiu
suvrasacerdote.ÈPetruseguitavaluntanu.
55Èdopuavèallughjatuunfocuinmezuàasala,èsisò
statipusatiinseme,Petrusipusòàmezuàelli.
56Maunacertaserva,uvidenduch'ellueraàpusàvicinuà
ufocu,èufighjulavafighjulamenti,èdisse:Questuomu
eraancucunellu.
57Èunegò,dicendu:Donna,ùnucunnoscumicca.
58Èdopuunpocuditempu,unaltruuvide,èdisse:Tusì
ancudielli.ÈPetrudisse:Omu,ùnsòmicca.
59Ècircaun'oradopul'altruaffirmòcunfiducia,dicendu:
Inverità,stuomueraancucunellu,perchèhèGalileu.
60ÈPetrudisse:Omu,ùnsòmiccaciòchìdici.Èsubitu,
mentrech'elluparlavaancora,ugallos'arrizzò.
61ÈuSignoresivultò,èguardòàPetru.ÈPetru
s'arricurdavadiaparolladiuSignore,cumuliaviadettu:
Primachìugallocanti,mirinnegaràtrèvolte.
62ÈPetruesce,èpienghjeamaramente.
63Èl'omichìtenenuGhjesùsiburlanudiellu,èu
battevanu.
64Èl'avèbendatul'occhi,ubattevanuinfaccia,è
l'interroganu,dicendu:Prufetizza,qualehèquelluchìt'hà
battu?
65Etantealtrecoseparlavanublasfemamentecontruàellu.
66Appenasifaciaughjornu,l'anzianidiupopuluèicapi
diisacrificadorièiscribis'aduniscenu,èupurtonuinuso
cunciliu,dicendu:
67SòuCristu?dicci.Èlidisse:S'èvidicu,ùncrederete
micca.
68Ès'elluvidumanduancu,ùnmirispondimicca,nèmi
lasciateandà.
69DopuquìuFiglioludil'omus'assederààamanudiritta
diuputerediDiu.
70Alloratuttidissenu:SòdunqueuFiglioludiDiu?Èli
disse:Voiditechìsò.
71Èdissenu:Chìavemubisognudipiùtistimunianza?
perchènoistessiavemuintesuparlàdiasopropriabocca.
CAPITOLU23
1Ètuttaamultitùdinediellis'arrizzò,èupurtòàPilatu.
2Ècuminciaruàl'accusà,dicendu:«Avemutrovuquestu
omuchìpervertiaanazione,èpruibiscedidàtributuà
Cesare,dicenduchìellustessuhèCristuRè.
3Pilatulidumandò,dicendu:SòurèdiiGhjudei?Èellu
risposeèdisse:Tudici.
4AlloraPilatudisseàicapidiisacrificadorièàupopulu:
Ùnaghjutrovunisunaculpainquestuomu.
5Èch'ellieranupiùferoci,dicendu:Ilsuscitaupopulu,
insignenduintuttaaGhjudei,cuminciendudaaGalilea
finuàquestulocu.
6QuanduPilatuhàintesuparlàdiGalilea,dumandòs'ellu
eraGalileu.
7Èappenasapiach'elluapparteneàaghjuridizionedi
Erode,umandòàErode,chìellustessuerain
Ghjerusalemmeàquellutempu.
8ÈErode,quand'elluvideàGhjesù,eraassaicuntentu;
perch'elluaviavulsutuvedeludaunalongastagione,
perchèaviaintesuassaicosediellu;èsperad'avèvistu
qualchìmiraculufattudaellu.
9Alloraliinterrogòinparechjeparolle;maùnlirispose
nunda.
10Èicapidiisacrificadorièiscribisisòstatiinpiediè
l'accusanuassai.
11ÈEroducùisoomidiaguerra,usminticò,èsiburlòdi
ellu,èl'hàvistutud'unasplendidarobba,èumandòdi
novuàPilatu.
12Ustessughjornu,PilatuèErodusisòfattiamici,perchè
primach'ellieranuinimicitràelli.
13ÈPilatu,dopuavèriunituiprincipalisacrificadorièi
capièupopulu,
14Lidisse:"Avetepurtatuàmèst'omu,cum'èquelluchì
pervertiupòpulu;èeccu,aghjuesaminatudavantiàvoi,
ùnaghjumiccascupertuinquestuomuinciòchìl'accusate.
15Innò,nèancuErode,perchèviaghjumandatuàellu;è,
eccu,nundadegnudimortehèfattuperellu.
16Dunqueupuniraghju,èulascià.
17(Perbisognu,civoleàliberàunuàelliàafesta.)
18Ès'imploravanututtid'unavolta,dicendu:Viacù
st'omu,èliberateciàBarabba.
19(Chìperunacertasedizionefattainacità,èper
l'assassiniu,hèstatughjittatuinprigiò.)
20Pilatudunque,vulendulasciààGhjesù,liparlòdinovu.
21Maellicriavanu,dicendu:Crucificàlu,crucifissulu.
22Èlidisseaterzavolta:Perchè,chìmalehàfattu?Ùn
aghjutrovunisunacausadimorteinellu:dunqueu
castigaraghju,èulasciàandà.
23Etilsfurentinstantanésàhautevoix,demandantqu'il
fûtcrucifié.Èevocid'ellièdiiprincipalisacerdotianu
prevalsu.
24ÈPilatuhàfattuunasentenzach'ellusifaciacum'elli
vulianu.
57

LUCA
25Èlilibbiravaquelluchìpersedizioneèassassiniufù
ghjuntuinprigiò,ch'elliavianudesideratu;mahàdatu
Ghjesùàasovulintà.
26È,mentrech'ellil'anupurtatu,s'apregnavanuàuncertu
Simone,Cireneu,chìescevadaupaese,èlipusonuacroce,
perch'elluapurtòdopuàGhjesù.
27Èuseguiuunagrandecumpagniadighjenteèdidonne,
chìsilamentavanuèsilamentavanu.
28MaGhjesù,vultenduversuelli,disse:Figliedi
Ghjerusalemme,ùnpienghjemiccapermè,mapienghjite
pervoièperivostrifiglioli.
29Perchè,eccu,venenuighjorni,inqualesidicerà:Beati
isterili,èigrembichìùnanumaiparturitu,èipappichìùn
anumaisuttatu.
30Alloracuminciaranuàdìàemuntagne:Cascatenantuà
noi;èàemuntagne,Coprenoi.
31Perchès'ellifacenuquestecoseinunarburuverde,chì
seràdafàinuseccu?
32Ècieraancuduialtri,malfattori,purtaticunelluper
essemessiàmorte.
33ÈghjuntiàulocuchjamatuuCalvariu,ucrucifissuà
elluèimalfattori,unuàamanudirittaèl'altruàamanca.
34AlloraGhjesùdisse:Babbu,pardunalli!perchèùn
sanumiccaciòchìfacenu.Èsispartevanuisovestiti,è
tiravanuàsorte.
35Èupopulustavaàvede.Èicapiancucunellisi
burlanudiellu,dicendu:Hàsalvatul'altri;ch'ellusisalvi,
s'elluhèCristu,usceltudiDiu.
36Etlessoldatsaussisemoquaientdelui,s'approchantde
luietluioffrantduvinaigre.
37Èdicendu:S'ètùsìurèdiiGhjudei,salvati.
38Èhèstatuancuscrittuannantuàelluinletteredigrecu,
latinuèebreu:QUESTUhèurèdiiGhjudei.
39Èunudiimalfattorichìeranuimpiccatiliinsultò,
dicendu:S'ètùsìCristu,salvassiènoi.
40Mal'altru,rispundenu,urimproverò,dicendu:Ùnavete
miccapauradiDiu,chìtùsìinastessacundanna?
41Ènoiveramenteghjustu;perchèavemuricevutua
ricumpensadiinostriatti:maquestuomuùnhàfattu
nundadimale.
42ÈdisseàGhjesù:Signore,ricurdatevidimèquanduvi
ghjunghjiteinutoregnu.
43ÈGhjesùlidisse:Inverità,vidicu:oghjesaretecun
mèinparadisu.
44Èeraversuasestaora,ècieraunabughjuranantuà
tuttaaterra,finuàanonaora.
45Èusoles'obscureu,èuveludiutempiusistrappavaà
mezuàumezu.
46ÈquanduGhjesùhàchianciatuàunavoceforte,disse:
Babbu,inetomani,aghjuricumandatuumospiritu.
47Quanduucenturionevideciòchìerafattu,hà
glurificatuàDiu,dicendu:Certamentequestueraunomu
ghjustu.
48Ètuttuupopuluchìsiriunìàquelluspettaculu,videndu
ciòchìerafattu,sibattevanuupettuèvultò.
49Ètuttiisocunnisciuti,èedonnechìuseguitanudaa
Galilea,stavanuluntanu,videnduquestecose.
50Edeccu,c’eraunomuchjamatuGhjiseppu,cunsigliere;
èeraunomubonuèghjustu:
51(Ustessuùnaviamiccaaccunsentutuàucunsigliuèà
l'attudielli;)eradiArimatea,citàdiiGhjudei;chìellu
stessuaspettavauregnudiDiu.
52St'omusin'andòversuPilatu,èimploròucorpudi
Ghjesù.
53Etillefitdescendre,l'enveloppad'unlino,etlemit
dansunsépulcretaillédanslapierre,oùjamaispersonne
n'avaitétémisauparavant.
54Èquellughjornueraapreparazione,èusàbatu
s'avvicinava.
55ÈancuedonnechìvinianucunelludaaGalilea,
seguitavanudopu,èfighjenuusepulcru,ècumuusocorpu
erapusatu.
56Èturnavanu,èpreparanuspezieèunguenti;èriposuu
sàbatuseconduucumandamentu.
CAPITOLU24
1Uprimughjornudiasettimana,àamatinaassaiprima,
ghjunsenuàusepulcru,purtendul'aromich'elliavianu
preparatu,ècertialtricunelli.
2Ètruveranuapetrachjappatadausepulcru.
3Èentranu,èùnanutrovuucorpudiuSignoreGhjesù.
4Èavvenechì,cum'ellieranuassaiperplessi,eccu,dui
omistavanuvicinuàelliinvistitubrillanti:
5Èch'elliavianuapaura,ès'inchinavanuafacciainterra,
lidissenu:Perchècercateuviventitràimorti?
6Ùnhèmiccaquì,mahèrisuscitatu;
7Dicendu:UFiglioludil'omudeveesselivatuinmanudi
l'omipeccatori,èessecrucifissu,èuterzughjornu
resuscita.
8Èsiricurdavanudiesoparolle,
9Èvultatudausepulcru,èhàdettututtequestecoseà
l'undicièàtuttil'altri.
10EraMariaMaddalena,èGhjuvanna,èMaria,amamma
diGhjacumu,èaltredonnechìeranucunelli,chìanudettu
questecoseàl'apòstuli.
11Èesoparolleliparianucom'èstorieinutili,èùnli
crèdenumicca.
12AlloraPetrusialzò,ècorseàusepulcru;ès'inchina,
videnduipannidilinumessidaelli,èsin'andò,
maravigliatuinellustessudiciòchìeraaccadutu.
13Èeccu,duid'ellisin'andòquellughjornuinunpaese
chjamatuEmmaus,chìeradaGhjerusalemmeàcirca
sessantastadi.
14Èparlavanuinsemedituttequestecosechìeraaccadute.
15Èavvenechì,mentrech'ellis'amparavanuè
ragiunavanu,Ghjesùstessus'avvicinò,èandavacunelli.
16Maisoochjieranuchjusiperùncunnoscimicca.
17Èlidisse:Chìmodudicumunicazionisòquestichì
aveteunuàl'altru,mentreandate,èsitetristi?
18Èquelludielli,chìsichjamavaCleopas,lirispose:Sò
solustranieruinGhjerusalemme,èùnsapetemiccaciòchì
hèaccadutuquìinquestighjorni?
19Èlidisse:Chìcose?Etilsluidirent:Àproposde
JésusdeNazareth,quiétaitunprophètepuissantenœuvres
etenparolesdevantDieuetdevanttoutlepeuple.
20Ècumuicapidiisacerdotièinostricapil'anumandatu
peressecundannatuàmorte,èl'anucrucifissu.
21Maavemuacunfidenzachìeraelluchìaviadariscattà
Israele;èinpiùdituttuquestu,oghjehèuterzughjornuda
chìquestecosesòstatefatte.
22Iè,èancucertedonnedianostracumpagniacianu
stunatu,chìeranuprimaàusepulcru;
58

LUCA
23Èch'elliùnanutrovuusocorpu,sòghjunti,dicendu
ch'elliavianuvistuancuunavisioned'anghjuli,chìdicenu
ch'ellueravivu.
24Ècertidiquellichìeranucunnoisin'andòàusepulcru,
ètruvarucusìcum'èedonneavianudettu,maùnl'anuvistu.
25Alloralidisse:Oinsensati,èlentidicoreàcredetuttu
ciòchìiprufetianudettu:
26ÙnduveriamiccachìCristuaviasuffrituquestecose,è
entreinasogloria?
27ÈcuminciòdaMosèèdatuttiiprufeti,lispiegòintutte
eScrittureecosechìsicuncernavanuàellustessu.
28Ès'avvicinavanuàupaese,induvesineandavanu;
29Mal'anucustrettu,dicendu:"Statecunnoi,perchèhè
versuasera,èughjornuhèpassatuassai".Èintrìperstà
cunelli.
30Èavvenechì,mentrech'ellus'assittòàmanghjàcunelli,
pigliòupane,ubenedisse,urumpiaèlidetti.
31Èisoochjisòstatiaperti,èucunniscianu;èsvanìfora
diasovista.
32Èsidicianul'unàl'altru:Unostrucoreùns'era
brusgiatuind'ènoi,mentrech'elluciparlavapervia,è
mentreciaprevaeScritture?
33Alistessaorasisuscitanu,èturnavanuin
Ghjerusalemme,ètruvarul'undiciriuniti,èquellichìeranu
cunelli.
34Dicendu:USignorehèveramenterisuscitatu,èhè
apparsuàSimone.
35Èanudettuciòchìerafattuinastrada,ècumusi
cunnisciavadaelliinapartituradiupane.
36Èmentreparlavanucusì,Ghjesùstessustavaàmezuà
elli,èlidisse:Apaceàvoi.
37Mas'eranuspavintatièspavintati,èpensanuch'elli
avianuvistuunspiritu.
38Èlidisse:Perchèsiteturbati?èperchèipinsamenti
nascenuinivostricori?
39Eccuimomanièimopedi,chìsòeiustessu:
manighjatemièvede;perchèunspirituùnhàmiccacarne
èossa,cum'èvedechìaghju.
40Èdopuavèparlatucusì,limostròesomanièisopedi.
41Èmentrech'elliùncrèdenuancorapergioia,èsi
maravigliavanu,lidisse:«Avetequìdamanghjà?
42Èlideteunpezzudipiscigrigliatuèdiunfavo.
43Upigliò,èmanghjòdavantiàelli.
44Èlidisse:Quessisòeparollechìviaghjudettu,
quandueraancucunvoi,chìtuttuciòchìerascrittuina
legediMosè,iniprufetièinisalmi,deveessecumpletu.
riguardantimè.
45Allorahàapertuasointelligenza,perpudècapiscenue
Scritture,
46Èlidisse:Cusìhèscrittu,ècusìcivuliaàchìCristu
soffre,èrisuscitadaimortiuterzughjornu.
47Èchìupentimentuèarimissionediipeccatideveesse
pridicatuinusonomeàtutteenazioni,cumincienduda
Ghjerusalemme.
48Èsitetistimunianzidisticosi.
49È,eccu,manduaprumessadiumoBabbunantuàvoi;
50Èliguidòforasin’àBetania,alzòemanièlibenedisse.
51Èavvenechì,mentrech'ellulibenedisse,hèstatu
separatudaelli,èpurtatuinucelu.
52Èliaduranu,èturnavanuinGhjerusalemmecungrande
gioia:
53Èstavanuinpermanenzainutempiu,lodenduè
benedicenduDiu.Amen.
59

Ghjuvanni
CAPITOLU1
1InuprincipiueraaParolla,èaParollaeracunDiu,èa
ParollaeraDiu.
2UlistessuerainuprincipiucùDiu.
3Tutteecosesòstatefattedaellu;èsenzaelluùnhèstatu
fattunundadiciòchìhèfattu.
4Inellueraavita;èavitaeraalucedil'omi.
5Èalucebrillainabughjura;èabughjuraùnl'hàmicca
capitu.
6CieraunomumandatudaDiu,chìsichjamava
Ghjuvanni.
7Ustessuhèvinutuperuntistimunianza,perrende
tistimunianzadiaLuce,chìtuttil'omiperellucredenu.
8ÙneramiccaquellaLuce,mahèstatumandatuperrende
tistimunianzadiquellaLuce.
9ChìeraaveraLuce,chìilluminaogniomuchìveneinu
mondu.
10Erainumondu,èumonduhèstatufattudaellu,èu
monduùnucunniscia.
11Hèghjuntuàisoi,èisoiùnl'accoltanu.
12Maàquellichìl'accoltavanu,lihàdatuuputeredi
diventàfigliolidiDiu,ancuàquellichìcredenuinuso
nome.
13Chìsònati,miccadausangue,nèdaavulintàdia
carne,nèdaavulintàdil'omu,madaDiu.
14ÈaParolas'hèfattacarne,èabitavaàmezuànoi(è
avemuvistuasogloria,agloriacum'èl'unicunascitudiu
Babbu),pienadigraziaèdiverità.
15Ghjuvannilirendetistimunianza,ègridava,dicendu:
Questueraquelludiqualeaghjuparlatu:Quelluchìvene
dopuàmèhèmegliuprimadimè,perchèeraprimadimè.
16Èdiasopienezzatuttiavemuricevutu,ègraziaper
grazia.
17PerchèalegehèstatadatadaMosè,maagraziaèa
veritàhèvinutadaGhjesùCristu.
18NimuùnhàvistuàDiu;uFiglioluunigenitu,chìhèin
upettudiuBabbu,l'hàdichjaratu.
19ÈquestuhèutestimoniudiGhjuvanni,quandui
GhjudeianumandatuipretièiLevitidaGhjerusalemme
perdumandàellu:Qualesì?
20Èhàcunfessu,èùnricusò;macunfessu,ùnsòmiccau
Cristu.
21Èlidumandò:Chìdunque?SòElia?Èelludisse:Ùn
sòmicca.Sìquelluprufeta?Èellurispose:No.
22Alloralidissenu:Qualesì?perpudèdàunarispostaà
quellichìcianumandatu.Chìdicidisèstessu?
23Elludisse:Sòavocediquelluchìgridainudesertu:
FatedrittaaviadiuSignore,cum'èdisseuprufetaIsaia.
24ÈquellichìeranumandatieranudiiFarisei.
25Lidumandonu,èlidissenu:Perchèvobatteziallora,s'è
tùùnsìmiccaquelluCristu,nèElia,nèquelluprufeta?
26Ghjuvannilirispose,dicendu:Iubattezucùacqua;
27Hèquelluchìvenedopuàmèhèpreferituprimadimè,
àuqualeùnsòmiccadegnudisviàucinturionediiscarpi.
28QuestecosesòstatefatteinBethabaraoltreu
Ghjurdanu,induveGhjuvannibattezava.
29UghjornudopuGhjuvannivideàGhjesùchìvenia
versuellu,èdisse:Eccul'AgnelludiDiu,chìcacciàu
peccatudiumondu.
30Questuhèquelludiqualeaghjudettu:Dopuàmèvene
unomuchìhèmegliuprimadimè,perchèeraprimadimè.
31Èùnucunnoscumicca,maperch'ellusiamanifestatuà
Israele,perquessa,sòvenutuàbattezid'acqua.
32ÈGhjuvannirendetestimoniu,dicendu:Aghjuvistuu
Spìritufalàdaucelucum'èunaculomba,èstavanantuà
ellu.
33Èùnl'aghjucunnoscu,maquelluchìm'hàmandatuà
battezzàcùl'acqua,ustessum'hàdettu:Àquelluchìvi
vedeuSpìritufalà,èstànantuàellu,hèquelluchì
battezeghjacùuSpìrituSantu.
34Èaghjuvistu,èaghjudatutestimonianzachìquestuhè
uFiglioludiDiu.
35Ulindumanedopu,Ghjuvanni,èduidiisodiscìpuli
s'eranudinovu;
36FighjenduàGhjesùchìcaminava,disse:Eccul'Agnellu
diDiu!
37Èiduidiscìpulil'anuintesuparlà,èseguitanuàGhjesù.
38AlloraGhjesùsivultò,videnduch'elliseguitavanu,èli
disse:Chìcercate?Iddilidissenu:Rabbi,(valeàdìchìhè
interpretatu,Maestru),induvestai?
39Lidisse:Veniteàvede.Venneruèvideruinduveellu
stava,èstanucunelluquellughjornu,perchèeraversua
decimaora.
40UnudiiduichìanuintesuparlààGhjuvannièu
seguitanu,eraAndrea,fratelludiSimonePetru.
41PrimatruvòusofratelluSimone,èlidisse:Avemu
trovuuMessia,chìhè,peresseinterpretatu,uCristu.
42ÈupurtòàGhjesù.ÈquanduGhjesùuvidia,disse:"
TusìSimone,ufiglioludiGhjona;tisaràchjamatuCephas,
chìsignificachìhèunapetra".
43Ughjornudopu,Ghjesù,esciainGalilea,truvòà
Filippu,èlidisse:Seguimi.
44OraFilippueradiBetsaida,acitàd'AndriaèdiPetru.
45FilipputruvòàNatanaelu,èlidisse:Avemutrovu
quelludiqualeMosèhàscrittuinalegeèiprufeti,Ghjesù
diNazareth,ufiglioludiGhjiseppu.
46Nathanaëllidisse:Cipòessequalcosadibonuda
Nazaret?Filippulidisse:Veniteàvede.
47GhjesùhàvistuchìNatanaeleghjunghjiaversuellu,è
dissediellu:Eccuunveruisraelitanu,inqualeùncihè
miccaingannimentu!
48Natanaelelidisse:Dainduvemicunnosci?Ghjesù
risposeèlidisse:PrimachìFilipput'hàchjamatu,quandu
erisottuàuficu,t'aghjuvistu.
49Natanaelerisposeèlidisse:Rabbi,tùsìuFiglioludi
Diu;sìuRèd'Israele.
50Ghjesùrisposeèlidisse:Perchèt'aghjudettu:t'aghju
vistusottuàuficu,credi?vivedepiùcosechèqueste.
51Èlidisse:Inverità,inverità,vidicu:Daquì,vivedete
uceluapertu,èl'anghjulidiDiuascendenduèfalendu
nantuàuFiglioludil'omu.
CAPITOLU2
1UterzughjornucihèstatuunmatrimoniuinCanadi
Galilea;èamammadiGhjesùeraquì:
2ÈGhjesùerachjamatu,èisodiscìpuli,àumatrimoniu.
3Èquand'ellivulianuvinu,amammadiGhjesùlidisse:
Ùnanumiccavinu.
60

Ghjuvanni
4Ghjesùlidisse:Donna,chìaghjudafàcùtè?amoora
ùnhèancughjunta.
5Asomammadisseàiservitori:Qualchesech’elluvi
dice,fate.
6Ècisòstatipostiseivasid'acquadipetra,cum'èa
maneradiapurificazionediiGhjudei,cunteneduiotrè
firkinsperognunu.
7Ghjesùlidisse:Pigliated'acquaivasid'acqua.Èli
pieniufinuàubordu.
8Èlidisse:Tirateavà,èportateàuguvernatorediafesta.
Èl'anupurtatu.
9Quanduucapudiafestaaviatassatul'acquachìerafatta
vinu,èùnsapiadainduveera:(maiservitorichìtiravanu
l'acquasapianu;)uguvernatorediafestachjamausposu.
10Èlidisse:Ogniomu,àuprincipiu,mettevinubonu;è
quandul'omianubevutubè,alloraciòchìhèpeggiu:ma
avetetenutuuvinubonufinuàavà.
11StuprincipiudimiraculifeceGhjesùinCanadiGalilea,
èmanifestaasogloria;èisodiscìpulianucridutuinellu.
12Dopuàquestu,ellu,ellu,èasomamma,isofratellièi
sodiscìpuliscendinuinCapernaumu,èùnstanumicca
assaighjorni.
13ÈaPasquadiiGhjudeieravicinu,èGhjesùcullàin
Ghjerusalemme.
14Ètruvòinutempiuquellichìvindianuboièpecureè
colombe,èicambiassiassititi:
15Èdopuch'elluaviafattuunflagelludipicculicorde,li
cacciatuttiforadiutempiu,èepecureèiboi;èversòi
soldidiicanciatori,èsbulicòitavulini;
16Èdisseàquellichìvindianucolombe:Pigliatequeste
cosedaquì;ùnfatemiccaacasadiumoBabbuunacasa
dimercaderia.
17Èisodiscìpulis'arricordavanuch'elluerascrittu:U
zeludiatocasam'hàmanghjatu.
18AlloraiGhjudeirisposenuèlidissenu:Qualesegnuci
cimostra,postuchìfacistecose?
19Ghjesùrisposeèlidisse:Distrughjitestutempiu,èin
trèghjorniurisuscitaraghju.
20AlloraiGhjudeidissenu:Quarantaseiannistutempiu
hèstatuincustruzzione,ètùl'aveterialzatuintrèghjorni?
21Maparlòdiutempiudiusocorpu.
22Quandudunqueerarisuscitatudaimorti,isodiscìpuli
s'arricordavanuch'elluliaviadettuquestu.ècridunu
l'Scrittura,èaparollachìGhjesùaviadettu.
23Or,quand'elluerainGhjerusalemmeàaPasqua,inu
ghjornudiafesta,parechjicredenuinusonome,quandu
anuvistuimiraculich'ellufacia.
24MaGhjesùùns'hèaffidatuàelli,perchècunnoscetutti
l'omi.
25Èùnaviabisognuchìqualchissiarendetistimunianzadi
l'omu,perchèellusapiaciòchìerainl'omu.
CAPITOLU3
1CieraunomutràiFarisei,chjamatuNicodemu,uncapu
diiGhjudei:
2UlistessughjunseàGhjesùdinotte,èlidisse:Rabbi,
sapemuchìtùsìunmaestruvinutudaDiu,perchènimupò
fàissimiraculichìfaci,chèDiuùnsiacunellu.
3Ghjesùrisposeèlidisse:Inverità,inverità,tidicu:
s'elluùnhènatudinovu,ùnpòvedeuregnudiDiu.
4Nicodemulidisse:Cumupòessenatuunomuquandu
hèvechju?pòentreasecondavoltainuventrediaso
mamma,ènasce?
5Ghjesùrispose:Inverità,inverità,tidicu:s'elluùnhè
natudal'acquaèdauSpìritu,ùnpòmiccaentreinuregnu
diDiu.
6Ciòchìhènatudaacarnehècarne;èciòchìhènatuda
uSpìrituhèspiritu.
7Ùnmaravigliatemiccachìt'aghjudettu:Civoleànasce
dinovu.
8Uventusoffiaduv’elluvole,èsentuusonudiellu,ma
ùnsipòdìd’induveveneèduv’elluva:cusìhètuttiquelli
chìsònatidauSpìritu.
9Nicodemurisposeèlidisse:Cumupòessequestecose?
10Ghjesùrispose,èlidisse:Sòunmaestrud'Israele,èùn
sapetemiccaquestecose?
11Inverità,inverità,tidicu:Parlemuciòchìsapemu,è
tistimuniamuchìavemuvistu;èùnricevetemiccaunostru
tistimunianza.
12S'eviaghjudettuecosediaterra,èùnavetemicca
cridutu,cumucrederete,s'ovidicuecosecelesti?
13Ènimuhèghjuntuinucelu,maquelluchìhèfalatuda
ucelu,ancuuFiglioludil'omuchìhèinucelu.
14Ècum'èMosèhàalzatuuserpenteinudesertu,cusì
deveesseelevatuuFiglioludil'omu.
15Chìquelluchìcredeinelluùnperisca,mahàavita
eterna.
16PerchèDiuhàtantuamatuumondu,ch'elluhàdatuuso
Figlioluunigenitu,chìquelluchìcredeinelluùnperisca,
mahàavitaeterna.
17PerchèDiuùnhàmandatuusoFiglioluinumonduper
cundannàumondu;machìumonduperellupuderiaesse
salvatu.
18Quelluchìcredeinelluùnhèmiccacundannatu,ma
quelluchìùncredemiccahèdigiàcundannatu,perchèùn
hàmiccacridutuinunomediuFiglioluunigenitudiDiu.
19Èquestuhèacundanna,chìalucehèghjuntainu
mondu,èl'omianuamatuabughjurapiuttostuchèaluce,
perchèesoattieranumale.
20Perchèquelluchìfaceumaleodiaaluce,èùnvene
miccaàaluce,perch'elluùnsiaripresuisoatti.
21Maquelluchìfaceaveritàveneàaluce,perchìisoatti
simanifestanu,chìsòfattiinDiu.
22Dopuàquestu,Ghjesùèisodiscìpulighjunsenuinu
paesediGhjudea;èquìsistesecunelli,èbattezzò.
23ÈGhjuvannibattezeghjaancuinEnon,vicinuàSalim,
perchècieraassaiacqua;
24PerchèGhjuvanniùneraancughjittatuinprigiò.
25Alloracihèstataunaquistionetràalcunidiidiscìpuli
diGhjuvannièiGhjudeinantuàapurificazione.
26ÈghjunsenuàGhjuvanni,èlidissenu:Rabbi,quellu
chìeracuntèaldilàdiuGhjordanu,àqualeavetedatu
tistimunianza,eccu,ustessubatteza,ètuttil'omivanuà
ellu.
27Ghjuvannirisposeèdisse:Unomuùnpòricevenunda,
s'elluùnlihèdatudaucelu.
28Voistessimirendetetistimunianzachìaghjudettu:Ùn
sòmiccauCristu,machìsòmandatudavantiàellu.
29Quelluchìhàasposahèusposu;mal'amicudiusposu,
chìsifermaèusente,sirallegraassaiperviadiavocediu
sposu:questuamogioiahèdunquecompia.
30Elludevecresce,maiodevecalà.
61

Ghjuvanni
31Quelluchìvenedal'altuhèsopraàtutti:quelluchìhè
diaterrahèterrenu,èparladiaterra:quelluchìvenedau
celuhèsopraàtutti.
32Èciòch'elluhàvistuèintesu,ch'ellurende
tistimunianza;ènimuriceveusotistimunianza.
33Quelluchìhàricivutuusotistimunianza,hàfattuuso
sigelluchìDiuhèveru.
34PerchèquelluchìDiuhàmandatu,diceeparollediDiu,
perchèDiuùnlidàmiccauSpìrituàmisura.
35UBabbuamauFigliolu,èhàdatututteecoseinmanu.
36QuelluchìcredeinuFiglioluhàavitaeterna;mal'ira
diDiustanantuàellu.
CAPITOLU4
1QuandudunqueuSignorehàsappiutucumuiFarisei
avianuintesuchìGhjesùhàfattuèbattezatupiùdiscìpuli
chèGhjuvanni,
2(AncuchìGhjesùstessuùnhàbattezu,maisodiscìpuli,)
3AbbandunòaGhjudeaèsin'andòdinovuinGalilea.
4ÈcivoleàpassàperSamaria.
5AlloraghjunseinunacitàdiSamaria,chjamataSicar,
vicinuàaparcelladiterrachìGhjacobbuhàdatuàuso
figlioluGhjiseppu.
6AvàeraquìupozzudiGhjacobbu.AlloraGhjesù,stancu
diusoviaghju,sipusòcusìnantuàupozzu,èeraversua
sestaora.
7VenneunadonnadiSamariaperpigliàl'acqua:Ghjesùli
disse:Dammiàbeie.
8(Perchèisodiscìpulisòandatiincitàpercumpràcarne.)
9AlloraadonnadiSamarialidisse:Cumuhèchìtù,
essenduGhjudeu,dumandassiàmè,chìsòunadonnadi
Samaria?perchèiGhjudeiùnanumiccatrattatucùi
Samaritani.
10Ghjesùrisposeèlidisse:S'ètùcunniscissiurigaludi
Diu,èqualehèquelluchìtidice:Dammiàbeie?tuli
avissidumandatu,èt'aviadatuacquaviva.
11Adonnalidisse:Signore,ùnavetenundaperpiglià,è
upozzuhèprufondu;dainduveavetel'acquaviva?
12SòpiùgrandechèunostrubabbuGhjacobbu,chìcihà
datuupozzu,ènebeieellustessu,èisofigliolièuso
bestiame?
13Ghjesùrisposeèlidisse:Quelluchìbeadist'acquahà
tornaasete:
14Maquelluchìbeiedil'acquachìlidaraghjuùnavràmai
sete;mal'acquachìlidaraghjuseràinelluunpozzu
d'acquachìsorgeinavitaeterna.
15Adonnalidisse:Signore,dammist'acqua,chìùnaghju
miccasete,nèvenaquìàtirà.
16Ghjesùlidisse:Vai,chjamautomaritu,èvenitequì.
17Adonnarisposeèdisse:Ùnaghjumiccamaritu.
Ghjesùlidisse:Avetedettubè:Ùnaghjumiccamaritu.
18Perchèaveteavutucinquemariti;èquelluchìaveteavà
ùnhèmiccautomaritu:inquestuavetedettuveramente.
19Adonnalidisse:Signore,aghjucapituchìtùsìun
prufeta.
20Inostribabbianuaduratuinstamuntagna;èditechìin
Ghjerusalemmehèulocuinduvel'omiduveranuadurà.
21Ghjesùlidisse:Donna,credeàmè,venel'ora,chìnèin
stamuntagna,nèancuinGhjerusalemme,adorereteu
Babbu.
22Voiadurateùnsapetemiccaciòchì:sapemuciòchì
aduramu,perchèasalvezzahèdiiGhjudei.
23Mavenel'ora,èhèavà,quanduiveriadoratori
aduraranuuBabbuinspirituèinverità:perchèuBabbu
cercataliaduràellu.
24DdiuhèunSpìritu,èquellichìl'adoranu,anuda
aduràluinspirituèinverità.
25Adonnalidisse:SòchìveneMessia,chìhèchjamatu
Cristu;
26Ghjesùlidisse:Sòeiuchìtiparlu.
27Ènantuàquestu,isodiscìpulisòghjunti,èmaravigliati
ch'elluparlavacùadonna;o:Perchèparlicunella?
28Alloraadonnalasciòasopignatta,andòinacità,è
disseàl'omi:
29Venite,vedeunomuchìm'hàdettututtuciòchìaghju
fattu:ùnhèmiccaquestuuCristu?
30Alloravanuforadiacitàèghjunsenuàellu.
31Intantuisodiscìpuliupricavavanu,dicendu:Maestru,
manghja.
32Maiddulidisse:Aghjucarnedamanghjàch’ùn
cunnosci.
33Alloraidiscìpulisidicianul'unàl'altru:Qualcunulihà
purtatudamanghjà?
34Ghjesùlidisse:Amocarnehèdifàavulintàdiquellu
chìm'hàmandatu,èdifinisceusotravagliu.
35Ùnditemicca:Cisòancuquattrumesi,èpovenea
cugliera?eccu,vidicu:Alzatel'ochji,èfighjatenantuài
campi;perch'ellisòdigiàbianchiàcugliera.
36Èquelluchìcuglie,riceveusalariu,ècoglieufruttuper
avitaeterna,chìsiaquelluchìsuminaèquelluchìcugliesi
rallegranuinseme.
37Èquìhèaparollavera:unusumina,èunaltruraccoglie.
38V'aghjumandatuàcuglieraciòchìùnavetemiccafattu
travagliu:altriomitravagliavanu,èvoisiteintrutiiniso
travagli.
39ÈassaidiiSamaritanidiquellacitàcridunuinelluper
aparolladiadonna,chìhàtistimuniatu:M'hàdettututtu
ciòchìaghjufattu.
40Allora,quanduiSamaritanieranughjuntiàellu,u
pricanudistàcunelli,èsistetequìduighjorni.
41Èassaipiùcridutuperviadiasoparolla;
42Èdisseàadonna:Avàcridemu,miccaperviadiato
parolla,perchèl'avemuintesunoistessu,èsapemuchì
questuhèveramenteuCristu,uSalvatorediumondu.
43Dopuduighjorni,sin'andòinGalilea.
44PerchèGhjesùstessuhàtistimuniatuchìunprufetaùn
hàmiccaonoreinusopaese.
45Allora,quand'ellueraghjuntuinGalilea,iGalileiu
ricevenu,dopuavèvistututteecosech'ellufaciain
Ghjerusalemmeàafesta,perchèandavanuancuàafesta.
46AlloraGhjesùghjunsetornainCanadiGalilea,induve
fecevinul'acqua.Etilyavaitunhommenobledontlefils
étaitmaladeàCapernaüm.
47Lorsqu'ilentenditqueJésusétaitsortideJudéeen
Galilée,ils'enallaversluietlepriadedescendreetde
guérirsonfils,carilétaitsurlepointdemourir.
48AlloraGhjesùlidisse:Seùnavetevistusegniè
maraviglie,ùncrederete.
49Unobilelidisse:Signore,falàprimachìumofigliolu
mori.
50Ghjesùlidisse:Vai;utofiglioluvive.Etl'hommecrut
àlaparolequeJésusluiavaitdite,etils'enalla.
62

Ghjuvanni
51Èmentrech'ellufalava,isoservitoriliscontranuèli
dissenu:Utofiglioluvive.
52Alloralidumandaàl'orach'ellucuminciòàmudificà.È
lidissenu:Ieriàasettimaora,afrebbal'abbandunò.
53Alloraubabbuhàsappiutuchìeraàlistessaorainquale
Ghjesùlidisse:Utofigliolucampa;
54QuestuhèdinovuusicondumiraculuchìGhjesùhà
fattu,quandueraghjuntudaGhjudeainGalilea.
CAPITOLU5
1Dopuàquestu,cieraunafestadiiGhjudei;èGhjesù
cullàinGhjerusalemme.
2Ora,inGhjerusalemme,vicinuàumercatudiepecure,ci
hèunapiscina,chìsichjamainlinguaebraicaBetesda,chì
hàcinqueportiche.
3Inquestistavaunagrandemultitùdinedighjente
impotente,ciechi,fermati,secchi,aspittenduumuvimentu
dil'acqua.
4Perchèunanghjuluscendevaàuncertutempuina
piscina,èturbaval'acqua;quelluchìallora,dopuàu
turbuludil'acqua,hèstatuguaritudaqualunquemalatia
ch'elluavia.
5Èeraquìunomuchìaviatrentaottuanniinfirmità.
6QuanduGhjesùuvittimentitu,èsapiach'elluerastatuda
tantutempuinquestucasu,lidisse:Vuleteesseguaritu?
7L'omuimpotentelirispose:Signore,ùnaghjumicca
omu,quandul'acquahèturbata,permettemiinapiscina;
8Ghjesùlidisse:Alzate,pigliateutolettu,èmarchjate.
9Èsubitul'omufùguaritu,pigliòusolettu,èmarchjò,èu
stessughjornuerausàbatu.
10AlloraiGhjudeidissenuàquelluchìeraguaritu:Ghjè
usàbatu:ùnvihèmiccapermessudipurtàutolettu.
11Ellulirispose:Quelluchìm'hàrispostu,ellum'hà
dettu:Pigliateutolettu,èmarchjate.
12Alloralidumandò:Chìomuhèquelluchìt’hàdettu:
Pigliateutolettuèmarchja?
13Èquelluchìeraguarituùnsapiamiccaqualeera,perchè
Ghjesùs'erapurtatu,chìeraunafollainquellulocu.
14Dopu,Ghjesùutruvòinutempiu,èlidisse:Eccu,tùsì
guaritu:ùnpeccatipiù,perùnviveneunacosapeghju.
15L'omusin'andò,èdisseàiGhjudeichìeraGhjesùchì
l'aviaguaritu.
16ÈdunqueiGhjudeiperseguitavanuàGhjesù,ècircaru
ditumballu,perchèelluaviafattuquestecoseusàbatu.
17MaGhjesùlirispose:UmoBabbutravagliafinuàquì,
èeiutravaglia.
18Perquessa,iGhjudeicercavanudipiùditumballu,
perchèùnsoluùnaviaviolatuusàbatu,maancudiciachì
DiuerausoBabbu,chìsifaceugualiàDiu.
19AlloraGhjesùrispose,èlidisse:Inverità,inverità,vi
dicu:uFiglioluùnpòfànundadaellustessu,maciòchì
vedeuBabbufà,perchètuttuciòch'elluface,ancuquestiu
Figliolufacecusì.
20PerchèuBabbuamauFigliolu,èlimostratutteecose
chìellustessuface;
21Perchècum'èuBabburisuscitaimorti,èlidàvita;
ancucusìuFiglioluviveàqualeelluvole.
22PerchèuBabbuùnghjudicàànimu,mahàaffidatututtu
ughjudiziuàuFigliolu:
23Chìtuttil'omianuonoreàuFigliolu,cum'èch'elli
onoranuuBabbu.QuelluchìùnonorauFiglioluùnonora
miccauBabbuchìl'hàmandatu.
24Inverità,inverità,vidicu:quelluchìsenteamo
parolla,ècredeinquelluchìm'hàmandatu,hàavitaeterna,
èùnveneincundanna;mahèpassatudaamorteàavita.
25Inverità,inverità,vidicu:L'orahèghjunta,èhèavà,
quanduimortisenteranuavocediuFiglioludiDiu,è
quellichìl'anuintesu,vivrà.
26Perchècum'èuBabbuhàavitainellustessu;cusìhà
datuàuFiglioluperavèavitainellustessu;
27Èlihàdatuancul'autoritàdifàghjudiziu,perchèellu
hèuFiglioludil'omu.
28Ùnmaravigliatemiccadiquestu,perchèvenel'orain
qualetuttiquellichìsòinitombi,senteranuasovoce.
29Èescerà;quellichìanufattubè,àarisurrezzionedia
vita;èquellichìanufattuumale,finuàarisurrezzionedia
dannazione.
30Ùnpossufànundadimèstessu:cum'èaghjuintesu,
ghjudicà:èumoghjudiziuhèghjustu;perchèùncercu
miccaamovulintà,maavulintàdiuBabbuchìm'hà
mandatu.
31S'eaghjutistimunianzadimèstessu,umotistimunianza
ùnhèvera.
32Cihèunaltruchìrendetistimunianzadimè;èsòchìu
tistimunianzach'ellutistimuniadimèhèvera.
33AvetemandatuàGhjuvanni,èellurendetestimoniudia
verità.
34Maùnricivumiccatistimunianzadal'omu;masticose
dicu,perch'èvopudeteessesalvatu.
35Eraunalumeraardenteèsplendente,ètùeratedispostu
peruntempuperrallegrassiinasoluce.
36Maaghjutistimunianzapiùgrandechèquelladi
Ghjuvanni:perchèl'operechìuBabbum'hàdatuper
finisce,elistesseoperech'efacciu,rendenutistimunianza
dimèchìuBabbum'hàmandatu.
37ÈuBabbustessu,chìm'hàmandatu,hàresu
tistimunianzadimè.Ùnavetenèintesuasovoceinogni
mumentu,nèvistuasoforma.
38Èùnavetemiccaasoparollachìstàinvoi;
39CercateeScritture;perchèinellipensatechìavetea
vitaeterna,èsòquellichìtestimonianudimè.
40Èùnvenereteàmè,peravèavita.
41Ùnaghjumiccal'onoredil'omi.
42Mavicunnoscuchìùnavetemiccal'amorediDiuintè.
43SòvinutuinnomediumoBabbu,èùnmiricevete
micca:s'elluveneunaltruinusonome,elluriceverete.
44Cumupudetecrede,chìricevenul'onoreunudil'altru,è
ùncercatemiccal'onorechìvenedaDiusolu?
45ÙnpensatemiccachìviaccusaraghjuàuBabbu:cihè
quelluchìviaccusa,ancuMosè,inqualeavetefiducia.
46Perchès'avissicridutuàMosè,avaristicridutuàmè,
perchèelluhàscrittudimè.
47Mas'èvoùncredetemiccaisoscritti,cumucrederetee
moparolle?
CAPITOLU6
1Dopuàquestecose,GhjesùandòsopraumarediGalilea,
chìhèumarediTiberiade.
2Èunagrandefollauseguitava,perchèvidenduiso
miraculich'ellufacianantuàimalati.
63

Ghjuvanni
3ÈGhjesùcullànantuàamuntagna,èquìsipusòcùiso
discìpuli.
4ÈaPasqua,festadiiGhjudei,eravicinu.
5AlloraGhjesù,alzatul'ochji,èvidenduchìunagrande
summithèghjuntaàellu,disseàFilippu:Induvecumpràu
pane,perch'ellimanghjanu?
6Èquestuhàdettuperpruvàlu:perchèellustessusapia
ciòch'elluaviadafà.
7Filippulirispose:Duicentucentesimidipaniùnli
bastanu,perch'ellinepiglianuunpocuàognunu.
8Unudiisodiscìpuli,Andrea,ufratelludiSimonPetru,li
disse:
9Cihèquìunpicciottuchìhàcinquepanid'orzuèdui
piscichjuchi:machìsòquellitràtanti?
10ÈGhjesùdisse:Fatepusàl'omi.Avàcieraassaierbain
ulocu.Alloral'omisipusonuàpusà,innumerucirca
cinquemila.
11ÈGhjesùpigliòipani;È,dopuavèringraziatu,hà
distribuituàidiscìpuli,èidiscìpuliàquellichìeranu
assititi;èancudiipesciquant'èch'ellivulianu.
12Quand'ellifuranusapienti,disseàisodiscìpuli:
Raccoglieteiframmentichìrestanu,chìnundaùnsiperde.
13Perquessa,iriuniscenu,èrimpianudodicicanestricùi
frammentidiicinquepanid'orzu,chìrestavanusopraà
quellichìavianumanciatu.
14Alloraquelliomi,quand'elliavianuvistuumiraculuchì
Ghjesùhàfattu,dissenu:Questuhèveramentequellu
prufetachìdeveveneinumondu.
15Ghjesù,dunque,s'avvicinenduch'elliavianudaveneà
pigliàperelluperfàunrè,sin'andòdinovuinuna
muntagnaellustessu.
16Èquandueraasera,isodiscìpulifalòàumare.
17Èintrìinunanave,èandòsopraumareversu
Capernaum.Èavàerabughju,èGhjesùùneramicca
venutuàelli.
18Èumares'arrizzòperviadiungranventuchìsoffiava.
19Allora,quand'elliavianurematucircavinticinqueo
trentastadi,anuvistuàGhjesùchìcamminavanantuàu
mare,ès'avvicinavaàanave,èanuapaura.
20Maellulidisse:Sòeiu;ùnavèpaura.
21Alloral'accoltanudivuluntàinubattellu,èsubituu
battellueraàaterraduv'elliandavanu.
22Ughjornudopu,quanduaghjentechìstavadil'altra
partediumare,videch'elluùncieramiccaunaaltrabarca,
salvuquellaind'èisodiscìpulisòentrati,èchìGhjesùùn
andavacùisodiscìpuliinabarca,machìidiscìpulisò
andatisolu;
23(Mad'altrebarchedaTiberiades'avvicinavanuàulocu
induvesimanghjavanuupane,dopuchìuSignoreavia
ringraziatu:)
24Allora,quanduaghjentehàvistuchìGhjesùùnera
miccaquì,nèisodiscìpuli,anupigliatuancuunanave,èsi
n'andòàCapernaumàcircààGhjesù.
25Èquand'ellil'avètrovudal'altrapartediumare,li
dissenu:Rabbì,quandusiteghjuntuquì?
26Ghjesùlirisposeèdisse:Inverità,inverità,vidicu:
micercatemiccaperchèavetevistuimiraculi,maperchè
avetemanghjatudiipanièsitesaziatu.
27Ùntravagliatemiccaperacarnechìperisce,maper
quellacarnechìduraàavitaeterna,chìuFiglioludil'omu
vidarà,perchèelluhàsigillatuDiuuBabbu.
28Alloralidissenu:Chìfaremuperfàl'operediDiu?
29Ghjesùrisposeèlidisse:Questahèl'operadiDiu,chì
credeinquelluchìelluhàmandatu.
30Alloralidissenu:Qualesegnudunquefaci,perch’èno
vediamuèticridemu?chìtravaglia?
31Inostribabbimanghjavanumannainudesertu;cum'è
hèscrittu,lideteupanedauceluàmanghjà.
32AlloraGhjesùlidisse:Inverità,inveru,vidicu:Mosè
ùnvihàdatuquellupanedaucelu;maumoBabbuvidà
uverupanedaucelu.
33PerchèupanediDiuhèquelluchìfaladaucelu,èdàa
vitaàumondu.
34Alloralidissenu:Signore,dasemprepiùstupane.
35Ghjesùlidisse:Sòupanediavita:quelluchìveneà
mèùnaveràmaifame;èquelluchìcredeinmèùnaverà
maisete.
36Mav'aghjudettu:chìancum'avetevistu,èùncrede
micca.
37TuttuciòchìuBabbumidà,veneàmè;èquelluchì
veneàmèùnaghjumiccacacciatufora.
38Perchèsòfalatudaucelu,miccaperfàamovulintà,
maavulintàdiquelluchìm'hàmandatu.
39ÈquestuhèavulintàdiuBabbuchìm'hàmandatu,chì
dituttuciòch'ellum'hàdatu,ùnperdanunda,mal'aghju
risuscitatuàl'ultimughjornu.
40Èquestuhèavulintàdiquelluchìm'hàmandatu,chì
tuttiquellichìvedeuFigliolu,ècredeinellu,possaavita
eterna;èurisuscitaraghjuàl'ultimughjornu.
41AlloraiGhjudeimurmuravanucontruàellu,perchèellu
disse:Sòupanechìhèfalatudaucelu.
42Èellidissenu:ÙnhèmiccaquestuGhjesù,ufiglioludi
Ghjiseppu,diusobabbuèasomammaavemu
cunnisciutu?com'èdunquech'elludice:Sòfalatudau
celu?
43AlloraGhjesùrisposeèlidisse:Ùnmurmuretemicca
tràdivoi.
44Nimupòveneàmè,chèuBabbuchìm'hàmandatu
l'attrae,èurisuscitaraghjuàl'ultimughjornu.
45Hèscrittuiniprufeti:TuttiseranuinsignatidaDiu.
Ogniomudunquechìhàintesu,èhàamparatudauBabbu,
veneàmè.
46MiccachìqualchissiahàvistuuBabbu,salvuquelluchì
hèdiDiu,hàvistuuBabbu.
47Inverità,inverità,vidicu:quelluchìcredeinmèhàa
vitaeterna.
48Sòquellupanedivita.
49Ivostribabbianumanghjatumannainudesertu,èsò
morti.
50Questuhèupanechìfaladaucelu,chìl'omupò
manghjà,èùnmore.
51Sòupanevivuchìhèfalatudaucelu;s'èqualchissia
manghjadistupane,vivràpersempre;èupanechì
daraghjuhèamocarne,chìdaraghjuperavitadiumondu.
52AlloraiGhjudeisilitigavanutràelli,dicendu:Cumu
pòissuomudàasocarneàmanghjà?
53AlloraGhjesùlidisse:Inverità,inverità,vidicu:
s'elluùnmanghjateacarnediuFiglioludil'omuèùnbeie
usosangue,ùnavetemiccaavitainvoi.
54Quelluchìmanghjaamocarne,èbeieumosangue,hà
avitaeterna;èurisuscitaraghjuàl'ultimughjornu.
55Perchèamocarnehèveramentecarne,èumosangue
hèveramentebevande.
64

Ghjuvanni
56Quelluchìmanghjaamocarne,èbeieumosangue,sta
inmè,èeiuinellu.
57Cum'èuBabbuvivum'hàmandatu,èch'eaghju
campatudauBabbu;
58Questuhèupanechìhèfalatudaucelu:miccacum'èi
vostribabbimanghjavanuamannaèsòmorti:quelluchì
manghjadistupanecampàpersempre.
59Ildisaitceschosesdanslasynagogue,commeil
enseignaitàCapharnaüm.
60Perquessa,parechjidiisodiscìpuli,quanduanuintesu
questu,dicenu:Questahèunaparolladura;qualepò
sente?
61QuanduGhjesùhàsappiutuinellustessuchìiso
discìpulimurmuravanu,lidisse:Questuvioffende?
62Es'èvovivedeuFiglioludil'omuascendeinduveera
prima?
63Hèuspirituchìanima;acarneùnprufittànunda:e
parollechìvidicu,sòspiritu,èsòvita.
64Macisòqualchidivoichìùncredemicca.Perchè
Ghjesùhàsappiutudauprincipiuqualeeranuquellichìùn
anumiccacridutu,èqualel'avianutraditu.
65Èelludisse:Perquessa,viaghjudettuchìnimupò
veneàmè,s'elluùnlihèstatudatudaumoBabbu.
66Daquellutempu,parechjidiisodiscìpulisinevultonu,
èùnmarchjòpiùcunellu.
67AlloraGhjesùdisseàidodici:Andateancuvoi?
68AlloraSimonPetrulirispose:Signore,àqualeandemu?
aveteeparollediavitaeterna.
69ÈcridemuèsimusicurichìtùsìquelluCristu,u
FiglioludiuDiuvivu.
70Ghjesùlirispose:Ùnaghjumiccasceltuàvoidodici,è
unudivoihèundiavulu?
71IlparladeJudasIscariote,filsdeSimon,carc'étaitlui
quidevaitlelivrer,l'undesdouze.
CAPITOLU7
1Dopuàquestu,GhjesùmarchòinGalilea,perchèùn
vuliamiccamarchjàinGhjudei,perchèiGhjudei
cercavanuditumballu.
2AvàafestadiitabernaculidiiGhjudeieravicinu.
3Alloraisofratellilidissenu:Partediquì,èandatein
Ghjudea,chìitodiscepulivedanuancul'operech'ètùfaci.
4Perchèùncihèomuchìfaciqualcosainsecretu,èellu
stessucercadiessecunnisciutuapertamente.S'ètùfacisti
cosi,mustràtiàumondu.
5Perchènèisofratelliùnanucridutuinellu.
6AlloraGhjesùlidisse:Umotempuùnhèancughjuntu,
mauvostrutempuhèsempreprontu.
7Umonduùntipòodià;mamiodia,perchèaghju
testimuniatudiquestu,chìesooperesòmale.
8Saliteàstafesta:ùnaghjumiccaancucullatuàstafesta;
perchèumotempuùnhèancucumpletu.
9Quand'elluliebbedettequesteparolle,stavasemprein
Galilea.
10Maquanduisofratellieranucullati,tandusin'andò
ancuelluàafesta,miccaapertamente,macum'èinsicretu.
11AlloraiGhjudeiucercòàafesta,èdissenu:Induvehè?
12Ècieraassaimurmuriutràaghjenteinquantuàellu:
perchècertidicenu:Hèunomubonu;maelluingannau
populu.
13Manimuhàparlatuapertamentedielluperpauradii
Ghjudei.
14Versuàmezuàafesta,Ghjesùcullàinutempiuè
insignò.
15ÈiGhjudeisimaravigliavanu,dicendu:Cumu
cunnoscist'omuelettere,ùnavèmaiamparatu?
16Ghjesùlirispose,èdisse:Amoduttrinaùnhèmiccaa
mo,maàquelluchìm'hàmandatu.
17S'ellucivoleàfàasovulintà,sapiràdiaduttrina,s'ellu
hèdiDiu,os'elluparludimèstessu.
18Quelluchìparladiellustessucercaasogloria,ma
quelluchìcercaasogloriachìl'hàmandatu,questuhèveru,
èùncihèmiccainghjustiziainellu.
19Mosèùnvihàmiccadatualege,èancunimudivoi
guardaalege?Perchèandateàtumbàmi?
20Upopulurisposeèdisse:Aveteundiavulu:qualevàà
tumbà?
21Ghjesùrisposeèlidisse:Aghjufattuunasolaopera,è
voituttimaravigliate.
22Mosèdunquevihàdatuacircuncisione;(miccaperchè
hèdiMosè,madiibabbi;)èvoiughjornudiusàbatu
circuncideteunomu.
23Sèunomuusàbbaturiceveacircuncisione,chìalege
diMosèùnsiamiccaviolata;Sòarrabbiaticunmè,perchè
aghjufattuunomuintuttuusabatu?
24Ùnghjudicheghjamiccasecondul'apparenza,ma
ghjudicateughjudiziughjustu.
25AlloraalcunidiquellidiGhjerusalemmedissenu:Ùn
hèquelluchìcercanuditumbà?
26Ma,eccu,parlacuncura,èùnlidicenununda.I
guvernantisanuveramentechìquestuhèuCristustessu?
27Masapemuchìst'omuhèd'induvehè;
28AlloraGhjesùgridòinutempiumentreinsignava,
dicendu:Voimicunnoscitramindui,èsapeted'induvesò;
29Maucunnoscu,perchèsòdaellu,èellum'hàmandatu.
30Alloracircavanudipigliàlu,manimuùnlimettiaa
manu,perchèasooraùneraancughjunta.
31Èassaidiaghjentecridianuinellu,èdicenu:Quandu
Cristuvene,faràpiùmiraculichèquellichìst'omuhàfattu?
32IFariseianuintesuchìupopulumurmuravatalicose
cunellu;èiFariseièicapidiipretimandòl'ufficialiper
pigliàellu.
33AlloraGhjesùlidisse:"Ancoraunpocuditempusò
cunvoi,èdopuvààquelluchìm'hàmandatu.
34Micercherete,èùnmitruverete,èinduvesò,ùnpudete
miccavene.
35AlloraiGhjudeisidicianutràdielli:Induveandarà,
ch'elluùnutruveremu?AndarààidispersitràiGentili,è
insignààiGentili?
36Chìmaneradidìch'elludisse:Micercherete,èùnmi
truverete?
37Inl'ultimughjornu,quellughjornumaiòdiafesta,
Ghjesùsistavaègridava,dicendu:Siqualchissiahàsete,
ch'elluvengaàmèèbeie.
38Quelluchìcredeinmè,cum'èl'Scritturahàdettu,dau
soventrescorriranufiumid'acquaviva.
39(MaquestuparlavadiuSpìritu,chìquellichìcredevanu
inelluriceveranu,perchèuSpìrituSantuùneraancudatu,
perchèchìGhjesùùneraancuglurificatu).
40Parechjediaghjentedunque,quanduanuintesusta
parolla,disse:Inverità,questuhèuPrufeta.
65

Ghjuvanni
41L'altridicianu:QuestuhèuCristu.Macertidicianu:
CristuescedaGalilea?
42L'ScritturaùnhàmiccadettuchìCristuhèvinutudaa
sumentediDavid,èdaacitàdiBetlemme,induveDavid
era?
43Alloracieraunadivisionetràupopuluperviadiellu.
44Ècertidiellil'avianupigliatu;manimuhàmessue
maninantuàellu.
45Alloral'ufficialighjunghjenuàicapidiisacerdotièài
Farisei;èlidissenu:Perchèùnl'avetepurtatu?
46L'ufficialerisposenu:Maiomuhàparlatucum'èst'omu.
47AlloraiFariseilirisposenu:Sòancuvoiingannati?
48QualcunudiicapiodiiFariseihàcridutuinellu?
49Mastupopuluchìùncunnoscimiccaalegehè
maledettu.
50Nicodemulidisse:(quelluchìhèghjuntuàGhjesùdi
notte,essenduunudielli)
51Anostralegeghjudicheràqualcunu,primach'ella
l'ascolta,èsapèciòch'elluface?
52Risposenuèlidissenu:SòancutùdiGalilea?Cerca,è
fighjate,perchèdaaGalileaùnnascemiccaunprufeta.
53Èognunusin'andòincasasoia.
CAPITOLU8
1Ghjesùandòàamuntagnadil'Olivi.
2Èàamatina,tornòàutempiu,ètuttuupopulughjunseà
ellu;etils'assitetlesenseignait.
3ÈiscribièiFariseilipurtonuunadonnapigliatain
adulteriu;èquand'ellil'avianumessiinmezu,
4Lidicenu:Maestru,stadonnahèstatapresainadulteriu,
inustessuattu.
5AvàMosè,inalege,cihàurdinatuchìtalisòstati
lapidati:mavoichìdite?
6Ilsdisaientceci,letentant,afinqu'ilsl'accusaient.Mais
Jésuss'inclinaetécrivitdudoigtparterre,commes'ilne
lesentendaitpas.
7Allora,quand'ellicuntinueghjanuàdumandàellu,
s'arrizzò,èlidisse:Quelluchìhèsenzapeccatutràvoi,
ch'ellulanciaprimaunapetra.
8Ès'inclinòdinovuèscriviainterra.
9Èquellichìl'anuintesu,essenducunvintidaasopropria
cuscenza,escenuunuàunu,cuminciendudaimaiò,finuà
l'ultimi;
10QuanduGhjesùs'eraalzatu,èùnvidianimuchèa
donna,lidisse:Donna,induvesòitoaccusatori?nimuùn
t'hàcundannatu?
11Elladisse:Nimu,Signore.ÈGhjesùlidisse:Ùnvi
cundannaraghjunètè:vai,èùnpeccatepiù.
12AlloraGhjesùliparlòdinovu,dicendu:Sòalucediu
mondu:quelluchìmiseguitaùncaminaràinabughjura,
maavaràalucediavita.
13AlloraiFariseilidissenu:Turenditestimunianzedisè
stessu;utorecordùnhèmiccavera.
14Ghjesùrispose,èlidisse:Ancus'eaghjutestimoniudi
mèstessu,maumotestimoniuhèvera:perchèsòd'induve
sòvinutuèinduvevanu;maùnpudetemiccadìdainduve
vengu,èinduvevanu.
15Voighjudicateseconduacarne;Ùnghjudicàmicca
omu.
16Eppuru,s'ellughjudicheghju,umoghjudiziuhèvera:
perchèùnsòmiccasolu,maeiuèuBabbuchìm'hà
mandatu.
17Hèancuscrittuinavostralege,chìatistimunianzadi
duiomihèvera.
18Sòquelluchìrendetistimunianzadimèstessu,èu
Babbuchìm'hàmandaturendetistimunianzadimè.
19Alloralidissenu:InduvahèutoBabbu?Ghjesù
rispose:"Voiùnmicunnoscimicca,nèumoBabbu;s'èvo
miaviacunnisciutu,avariatecunnisciutuancuumo
Babbu".
20QuesteparolleGhjesùhàdettuinutesoru,mentreellu
insignavainutempiu;perchèasooraùneraancughjunta.
21AlloraGhjesùlidissedinovu:"Vaiuumomodu,èmi
cercherete,èmurereteinivostripeccati:induveandaghju,
ùnpudetemiccavene.
22AlloraiGhjudeidissenu:Siammazzerà?perchèellu
dice:Induveandaghju,ùnpudetemiccavene.
23Èlidisse:Voisitedisottu;Sòdisopra:voisitedistu
mondu;Ùnsòmiccadistumondu.
24Perquessa,vidicuchìmurireteinivostripeccati,
perchès'èvoùncredetechìeiusòellu,murereteinivostri
piccati.
25Alloralidissenu:Qualesì?ÈGhjesùlidisse:Ancuu
listessuchìvidicudauprincipiu.
26Aghjuparechjecoseàdìèàghjudicàdivoi:maquellu
chìm'hàmandatuhèveru;èparluàumonduciòchìaghju
intesudiellu.
27Ùnanumiccacapituch'elluliparlavadiuBabbu.
28AlloraGhjesùlidisse:QuanduavetealzatuuFigliolu
dil'omu,allorasapetechìeiusòellu,èchìùnaghjufattu
nundadimèstessu;macum'èumoBabbum'hàinsignatu,
parluquestecose.
29Èquelluchìm'hàmandatuhècunmè:uBabbuùnm'hà
miccalasciatusolu;perchèfacciusempreecosechìli
piacenu.
30Mentrech'elludiciasteparolle,parechjicridianuinellu.
31AlloraGhjesùdisseàquelliGhjudeichìanucridutuin
ellu:S'èvoperseverateinamoparolla,allorasìveramente
imodiscìpuli;
32Ècunnoscereteaverità,èaveritàvifaràliberu.
33Lirisposenu:Simuadiscendenzad'Abrahamu,èùn
eramumaiinschiavitùdinimu:cumudici:Sereteliberati?
34Ghjesùlirispose:Inverità,inverità,vidicu:Qualechì
faceupeccatuhèuservitorediupeccatu.
35Èuservitoreùnstàincasapersempre,mauFigliolu
fermasempre.
36SedunqueuFiglioluvifaràliberi,sareteveramente
liberi.
37Sòchìsìasumented'Abrahamu;mavoicircatedi
tumbàmi,perchèamoparollaùnhàmiccalocuintè.
38ParluciòchìaghjuvistucùumoBabbu,èvoifateciò
chìavetevistucùuvostrubabbu.
39Risposenuèlidissenu:Abrahamhèunostrubabbu.
Ghjesùlidisse:Sèvositefigliolid'Abrahamu,farial'opere
d'Abrahamu.
40Maavàcircateditumbàmè,unomuchìvihàdettua
veritàchìaghjuintesuparlàdiDiu:ùnhàmiccafattu
questu.
41Fatel'attidiutobabbu.Alloralidissenu:Ùnsimu
miccanatidafornicazione;avemuunBabbu,ancuDiu.
66

Ghjuvanni
42Ghjesùlidisse:SiDiuerauvostruBabbu,miavariate
caru;nèsòvinutudamèstessu,maellum'hàmandatu.
43Perchèùncapitemiccaumodiscorsu?ancuperchèùn
pudetemiccasenteamoparolla.
44Voisitediuvostrubabbu,udiavulu,èibramidiu
vostrubabbu,vifarà.Eraunassassinudauprincipiu,èùn
abitavamiccainaverità,perchèùncihèmiccaveritàin
ellu.Quand'elludiceunaminzogna,parladiusopropiu,
perchèhèunbugiardariu,èubabbudiquestu.
45Èperchèvidicuaverità,ùnmicredemicca.
46Qualedivoimicunvincediupeccatu?Èsedicua
verità,perchèùnmicredemicca?
47QuelluchìhèdiDiu,senteeparollediDiu;perquessa,
ùnlisentemicca,perchèùnsitemiccadiDiu.
48AlloraiGhjudeirisposenuèlidissenu:Ùndicemu
miccabèchìtùsìunSamaritano,èchìaveteundiavulu?
49Ghjesùrispose:Ùnaghjumiccaundiavulu;maonoru
umoBabbu,èvoimidisonorate.
50Èùncercumiccaamogloria:cihèquelluchìcercaè
ghjudicà.
51Inverità,inverità,vidicu:Sèunomuguardaamo
parolla,ùnvedemaiamorte.
52AlloraiGhjudeilidissenu:Avàsapemuchìaveteun
diavulu.Abràhamuhèmortu,èiprufeti;ètudici:Sèun
omumanteneamoparolla,ùnhàmaitastàamorte.
53SòpiùgrandediunostrubabbuAbràhamu,chìhè
mortu?èiprufetisòmorti:qualetifaci?
54Ghjesùrispose:S'omionore,umoonoreùnhènunda:
hèumoBabbuchìmionora;diqualeditechìelluhèu
vostruDiu:
55Maùnl'avetecunnisciutu;maucunnoscu:ès'elludicu,
ùnucunnoscumicca,seraghjuunbughjonecum'ètè,mau
cunnoscu,èmanteneasoparolla.
56UtobabbuAbràhamusirallegradivedeumoghjornu;
57AlloraiGhjudeilidissenu:Ùnaveteancu
cinquant’anni,èavetevistuAbràhamu?
58Ghjesùlidisse:Inverità,inverità,vidicu:Primachì
Abràhamuera,eiusò.
59Allorapiglionuepetreperscacciànantuàellu;ma
Ghjesùsipiatta,èsurtìdautempiu,andenduàmezuàelli,
ècusìpassò.
CAPITOLU9
1ÈquanduGhjesùpassava,videunomuchìeracecudaa
sonascita.
2Èisodiscìpulil'interruganu,dicendu:Maestru,qualehà
fattupeccatu,questuomu,oisoparenti,ch'elluhènatu
acecu?
3Ghjesùrispose:Nèst'omuùnhàmiccapeccatu,nèiso
genitori,machìl'operediDiusimanifestanuinellu.
4Devutravagliàl'operediquelluchìm'hàmandatu,
mentrech'elluhèghjornu:veneanotte,quandunimupò
travaglià.
5Finuch'esòinumondu,sòalucediumondu.
6Quand'elluebbeparlatucusì,sputòinterra,feceargilla
cùasaliva,èungiòl'ochjidil'omucecucùl'argilla.
7Èlidisse:Vai,lavateinapiscinadiSiloè,(chìhèper
interpretazione,Mandatu).
8Ivicinidunque,èquellichìprimal'avianuvistuch'ellu
eracecu,dissenu:Ùnhèmiccaquestuquelluchìstavaà
pusàèmendicava?
9Qualchissiadicenu:Questuhè,altridicenu:Hècum'è
ellu;maelludisse:Sòellu.
10Alloralidissenu:Cumusòstatiapertiitoochji?
11Ellurisposeèdisse:UnomuchjamatuGhjesùhàfattu
aterra,èm'hàuntul'ochji,èm'hàdettu:Andateàapiscina
diSiloèèlavate;
12Alloralidissenu:Induvehè?Elludisse,ùnsòmicca.
13AnupurtatuàiFariseiquelluchìprimaeracecu.
14Èerausàbatu,quanduGhjesùhàfattul'argilla,èhà
apertul'ochji.
15AlloradinòiFariseilidumandòdinòcumuaviaricivutu
avista.Iddulidisse:"M'hàmessuargillanantuàl'ochji,è
aghjulavatu,èaghjuvistu.
16Perquessa,certiFariseidicenu:St'omuùnhèmiccadi
Diu,perchèùnguardamiccausabbatu.Altridicenu:Cumu
unomuchìhèunpeccatorepòfàtalimiraculi?Èciera
unadivisionetràelli.
17Dicenudinovuàucecu:Chìdicidiellu,ch’ellut’hà
apertul’ochji?Elludisse:Hèunprufeta.
18MaiGhjudeiùnanumiccacridutunantuàellu,ch'ellu
erastatucecuèhàricivutuavista,finuàch'ellichjamanui
genitoridiquelluchìaviaricivutuavista.
19Èlidumandò,dicendu:Hèquestuuvostrufigliolu,chì
ditechìhènatucecu?cumusivedeavà?
20Isoparentilirisposenuèlidissenu:Sapemuchìquestu
hèunostrufigliolu,èchìhènatucecu;
21Maperqualemoduvedeavà,ùnsapemumicca;o
quelluchìhàapertul'ochji,ùnsapemumicca:hèmaiò;
dumandatelu:elluparleràperellustessu.
22Questeparolleanudettuisoparenti,perchètemevanui
Ghjudei,perchèiGhjudeiavianudigiàaccunsentutuchì
s'ellucunfessavach'ellueraCristu,ch'ellusiacacciatudaa
sinagoga.
23Perquessa,isogenitoridissenu:Hèmaiò;
dumandatelu.
24Allorachjamavanudinovul'omuchìeracecu,èli
dissenu:LaudeàDiu:sapemuchìst'omuhèunpiccatore.
25Ellurispose:s'ellusiapeccatoreonò,ùnsòmicca;a
sounacosa,chì,mentrieracecu,avàvecu.
26Alloralidissenudinò:Chìt’hàfattu?cumuhàapertui
toochji?
27Ellulirispose:Avil'aghjudigiàdettu,èùnavete
miccaintesu:perchèvuliteàsente?Sereteancuiso
discìpuli?
28Allorauinsultavanu,èdissenu:Tusìusodiscìpulu;
masimudiscìpulidiMosè.
29SapemuchìDiuhàparlatuàMosè;inquantuàquestu
omu,ùnsapemudainduvehè.
30L'omurisposeèlidisse:Perchèquìhèunacosa
maravigliosa,chìùnsapetedainduveelluhè,èancum'hà
apertul'ochji.
31AvàsapemuchìDiuùnsentemiccaipeccatori,ma
s'elluhèunadoratorediDiu,èfaceasovulintà,ellusente.
32Dapoil'iniziudiumonduùnhèstatuintesuchì
qualchissiahàapertul'ochjidiquelluchìeranatucecu.
33Sist'omuùneramiccadiDiu,ùnpudiafànunda.
34Risposenu,èlidissenu:Tusìintuttunatuinipeccati,è
ciinsegni?Èl'anucacciatufora.
35Ghjesùhàintesuch'ellil'avianucacciatufora;èquandu
l'aviatrovu,lidisse:CrediinuFiglioludiDiu?
36Ellurisposeèdisse:Qualehè,Signore,perch'epossu
credeinellu?
67

Ghjuvanni
37Ghjesùlidisse:L'avetevistu,èhèquelluchìviparla.
38Èelludisse:Signore,credu.Èuvenerà.
39ÈGhjesùdisse:Perughjudiziusòvinutuinstumondu,
affinchìquellichìùnvedenuvedanu;èchìquellichì
vedenuponuessececu.
40ÈalcunidiiFariseichìeranucunellu,intesusteparolle,
èlidissenu:Semuancunoicechi?
41Ghjesùlidisse:S'èvositecechi,ùnavetemicca
peccatu;maavàdite:Avemuvistu;dunqueuvostru
peccatuferma.
CAPITOLU10
1Inverità,inverità,vidicu,quelluchìùnentremiccaper
aportainl'ovile,macullàinunaltrumodu,hèulatruèun
briganti.
2Maquelluchìentreperaportahèupastorediepecure.
3Àelluapreupurtinatore;èepecuresentenuasovoce,è
elluchjamaàesopecurepernome,èliportafora.
4Èquand'ellusimetteforaesopecure,vàdavantiàelli,è
epecureuseguitanu,perchècunnoscenuasovoce.
5Èunstraneruùnseguitanumicca,mafughjeranudaellu,
perchèùncunnoscimiccaavocediistranieri.
6StaparàbulalidisseàGhjesù,maùnsanumiccaciò
ch'ellieranuciòch'ellulidisse.
7AlloraGhjesùlidissedinovu:Daveru,daveru,vidicu:
Sòaportadiepecure.
8Tuttiquellichìsòghjuntidavantiàmèsòladrièbriganti,
maepecureùnl'anuintesu.
9Sòaporta:permè,s'elluentre,elluseràsalvatu,entreràè
fora,ètruveràpasture.
10Ulatruùnvene,maperarrubà,èpertumbà,èper
distrughje:Sòvinutuperch'elliavianuavita,èperch'elli
l'avèpiùabbundanza.
11Sòubonupastore:ubonpastoredàasovitapere
pecure.
12Maquelluchìhèmercenaria,èmiccaupastore,àquale
ùnsòmiccaepecure,vedeulupuchìvene,abbanduneghja
epecure,èfughje;
13Umercenariofughje,perchèhèmercenaria,èùnsicura
diepecure.
14Sòubonpastore,ècunnoscuemopecure,èsò
cunnisciutudiemio.
15Cum'èuBabbumicunnosci,cusìcunnoscuuBabbu,è
aghjudatuamovitaperepecure.
16Ealtrepecurech'eaghju,chìùnsòmiccadist'ovile;èci
saràunovile,èunpastore.
17Perquessa,umoBabbumiama,perchèaghjudatua
movita,perpudèripiglià.
18Nimumipiglia,mal’aghjudettadamèstessu.Aghjuu
puteredimette,èaghjuuputerediripiglià.Stu
cumandamentuaghjuricevutudaumoBabbu.
19CieradunquetornaunadivisionetràiGhjudeiper
questeparolle.
20Èparechjidiellidicenu:Hàundiavuluèhèpazzu;
perchèusente?
21Altridicenu:Ùnsòmiccaeparollediquelluchìhàun
diavulu.Undiavulupòaprel'ochjidiicechi?
22ÈerainGhjerusalemmeafestadiadedicazione,èera
invernu.
23ÈGhjesùmarchjavainutempiuinuporticodi
Salomone.
24AlloraiGhjudeis'avvicinòàellu,èlidissenu:Finuà
quanducifacitedubbità?SètùsìuCristu,dicci
chjaramente.
25Ghjesùlirispose:L'aghjudettu,èùnavetemicca
cridutu:l'operech'eaghjufattuinnomediumoBabbu,sò
tistimunianzedimè.
26Maùncredimicca,perchèùnsitemiccadiemopecure,
cum'èviaghjudettu.
27Emopecuresentenuamovoce,èicunnoscu,èmi
seguitanu:
28Èlidugnuavitaeterna;èùnperiranumai,nènimuùn
listrapparàdaamomanu.
29UmoBabbu,chìm'hàdatu,hèpiùgrandeditutti;è
nimuhècapacidicacciàellidaamanudiumioBabbu.
30EiuèumoBabbusimuunu.
31AlloraiGhjudeipigliòdinovuepetreperlapidallu.
32Ghjesùlirispose:Viaghjufattuvedeparechjeopere
bonidaumioBabbu;perqualediquesteoperemilapidate?
33IGhjudeilirisposenu,dicendu:Perunabonaoparaùn
tilapidemu;maperablasfemia;èperchètù,essenduun
omu,tifaciDiu.
34Ghjesùlirispose:Ùnhèmiccascrittuinavostralege:
Aghjudettu:Sòdii?
35S'ellulichjamòdii,àiqualiaparolladiDiuhèghjunta,
èl'Scritturaùnpòesserumpia;
36DitediquelluchìuBabbuhàsantificatuèhàmandatuà
umondu:Tublasfemi;perchèaghjudettu:SòuFigliolu
diDiu?
37S'elluùnaghjumiccal'operediumoBabbu,ùnmi
crede.
38Mas'eaghjufattu,ancus'èvoùnmicredimicca,crede
àl'opere:persapèècredechìuBabbuhèinmè,èeiuin
ellu.
39Perquessach'ellicercavanudinovudipigliàellu,ma
elluscappòdaasomanu.
40Èsin'andòdinovuoltreuGhjurdanuinulocuinduve
Ghjuvanniprimabattezzò;èculàstava.
41Èparechjis'avvicinavanuàellu,èdicenu:Ghjuvanni
ùnhàmiccafattumiraculu;matuttuciòchìGhjuvannihà
dettudiquestuomueravera.
42Èassaicicridianuinellu.
CAPITOLU11
1Orunomueramalatu,chjamatuLàzaru,diBetania,a
citàdiMariaèasosurellaMarta.
2(EraquellaMariachìungiòuSignorecununguentu,è
asciugòipedicùisocapelli,chìufratelluLazaruera
malatu).
3Perquessa,isosureddilimandòàdì:Signore,eccu,
quelluchìtùamatehèmalatu.
4QuanduGhjesùhàintesuquestu,disse:Stamalatiaùnhè
miccaperamorte,maperagloriadiDiu,chìuFiglioludi
Diupòesseglurificatuperquessa.
5OrGhjesùamavaMarta,èasosurella,èLàzaru.
6Dopuavèintesudìch'ellueramalatu,stavaduighjorniin
ustessulocuinduveelluera.
7Dopu,disseàisodiscìpuli:AndemudinovuinGhjudea.
8Isodiscìpulilidissenu:Maestru,iGhjudeidil'ultimi
tempianucercatudilapidati;ècivaidinovu?
68

Ghjuvanni
9Ghjesùrispose:Ùncisòmiccadodicioreinughjornu?
Sìqualchissiacamminainughjornu,ùnsbattemicca,
perchèvedealucedistumondu.
10Mas'èunomucamminadinotte,s'imbazza,perchèùn
cihèmiccaluceinellu.
11Dissequestecose,èdopulidisse:Unostruamicu
Làzarudorme;mavà,perch'epossusvegliuludausonnu.
12Alloraisodiscìpulidissenu:Signore,s'elludorme,farà
bè.
13Eppuru,Ghjesùhàparlatudiasomorte,masipensanu
ch'elluaviaparlatudiriposuinusonnu.
14AlloraGhjesùlidissechjaramente:Làzaruhèmortu.
15Èsòcuntentupervoichìùnerumiccaquì,perpudè
crede;quantunqueandemuàellu.
16AlloraTumasgiu,chìhèchjamatuDidimu,disseàiso
cumpagnididiscìpuli:Andemuancunoi,permorecun
ellu.
17Allora,quanduGhjesùhèghjuntu,truvòch'ellueragià
quattrughjornich'elluerachjosuinatomba.
18BetaniaeravicinuàGhjerusalemme,àunaquindicina
distadi.
19ÈparechjidiiGhjudeighjunsenuàMartaèMaria,per
cunsulallunantuàusofratellu.
20AlloraMarta,appenaintesuchìGhjesùvenia,sin'andò
àscuntrààellu,maMariastavaàpusàincasa.
21AlloraMartadisseàGhjesù:Signore,s'ètùfossistatu
quì,umofratelluùneramiccamortu.
22Masòchìancuavà,tuttuciòchìdumandireteàDiu,
Diuvidarà.
23Ghjesùlidisse:Utofratellurisuscitarà.
24Martalidisse:Sòch’ellurisuscitaràinarisurrezzione
inl’ultimughjornu.
25Ghjesùlidisse:Sòarisurrezzioneèavita:quelluchì
credeinmè,ancus'ellueramortu,vivrà.
26Èquelluchìcampaècredeinmèùnmoreràmai.Credi
questu?
27Iddalidisse:Iè,Signore:CreduchìtùsìuCristu,u
FiglioludiDiu,chìveneinumondu.
28Èdissicusì,sin'andò,èchjamòMaria,asosurella,in
sicretu,dicendu:UMaestruhèghjuntuètichjama.
29Appenaintesuquessa,sialzòprestuèghjunseàellu.
30Or,Ghjesùùneraancughjuntuinacità,maerain
quellulocuinduveMartal'hàscontru.
31AlloraiGhjudei,chìeranucunellaincasa,èa
cunsulavanu,videnduchìMariasialzòinfrettaèescia,a
seguitanu,dicendu:«Vainatombaperpienghjequì.
32Allora,quanduMariaeraghjuntainduveeraGhjesù,èu
vidia,cascòàisopedi,dicenduàellu:Signore,s'ètùfossi
statuquì,umofratelluùneramiccamortu.
33AlloraGhjesù,videnduch'ellapienghje,èancui
Ghjudeichìsòvenuticunella,pienghjenu,gemeinu
spiritu,èeraturbatu.
34Èdisse:Induvel'avetemessi?Lidissenu:Signore,
veniteàvede.
35Ghjesùpienghje.
36AlloraiGhjudeidissenu:Eccucumul'amò!
37Qualchidunud'ellidicenu:Ùnpuderiamiccast'omuchì
hàapertul'ochjidiicechi,ùnpudiamiccafàchìancu
questuomuùnsiamortu?
38AlloraGhjesù,tornaingemeinsèstessu,veneina
tomba.Eraunacaverna,èunapetras'hèstendusopra.
39Ghjesùlidisse:Pigliateapetra.Marta,asurelladi
quelluchìeramortu,lidisse:Signore,àquestutempu
puzza,perchèhèmortuquattrughjorni.
40Ghjesùlidisse:Ùnt'aghjumiccadettuchì,s'ètùcredi,
tuavissiavedeagloriadiDiu?
41Allorapiglionuapetradaulocuduv’elluerapusatuu
mortu.ÈGhjesù,alzatul'ochji,èdisse:Babbu,tiringraziu
chìm'aveteintesu.
42Esapiach'ètùmisentisempre,maperviadiaghjente
chìstanuvicinu,l'aghjudettu,perch'ellicredenuchìtù
m'avetemandatu.
43Èdopuavèparlatucusì,gridòàgranvoce:Làzaru,esce.
44Èquelluchìeramortughjunsefora,ligatumanièpedi
cùunatomba,èasofacciaeraligatacùunnappa.Ghjesù
lidisse:Liberalu,èlascialluandà.
45AlloraparechjidiiGhjudei,chìsòghjuntiàMaria,è
avianuvistuciòchìGhjesùhàfattu,cridevanuinellu.
46Macertidiellisin'andòàiFarisei,èlidissenuciòchì
Ghjesùaviafattu.
47AlloraicapidiisacerdotièiFariseianuriunituun
cunciliu,èdissenu:Chìfacemu?perchèst'omuface
parechjimiraculi.
48Sel'avemulasciatucusì,tuttil'omicrederanuinellu;èi
Rumaniveneranuèpigliaranuunostrulocuèanazione.
49Èunud'elli,chjamatuCaïfa,chìerausuvvernu
sacrificadoruquellastessaannu,lidisse:Voiùnsapete
nunda.
50Nècunsideràch'ellucihèconvenientechìunomumori
perupopulu,èchìanazionesanaùnperisca.
51Etilneparlaitpasdelui-même;maisétantsouverain
sacrificateurcetteannée-là,ilprophétisequeJésusdevait
mourirpourcettenation.
52Èmiccasoluperquellanazione,maancuperriuniscein
unasolaifigliolidiDiuchìeranuspargugliatifora.
53Allora,daquellughjornu,sicunsultavanuinsemepè
metteluàmorte.
54AlloraGhjesùùncamminòpiùapertamentetrài
Ghjudei;masin'andòinunpaesevicinuàudesertu,in
unacitàchjamataEphraim,ècuntinuòcùisodiscìpuli.
55ÈaPasquadiiGhjudeieravicinu,èparechjiandavanu
foradiupaeseàGhjerusalemmeprimadiaPasqua,per
purificàsi.
56AlloracercòàGhjesù,èsiparlavanutràelli,mentre
ch'ellistavanuinutempiu:Chìpensatech'elluùnveneàa
festa?
57Or,iprincipalisacrificadorièiFariseiavianudatuun
cumandamentu,chì,s'ellusapiainduv'elluera,ch'ellu
l'insegnia,perch'ellil'anupigliatu.
CAPITOLU12
1AlloraGhjesù,seighjorniprimadiaPasqua,ghjunsein
Betania,induveeraLàzaru,chìeramortu,ch'elluhà
risuscitatudaimorti.
2Alloralifecenuunacena;èMarthasirvìa;maLàzaru
eraunudiquellichìsipusonuàatavulacunellu.
3AlloraMariapigliòunalibbrad'unguentudinardo,assai
caru,ungiòipedidiGhjesù,èasciugòisopedicùiso
capelli,èacasaerapienadil'odoredil'unguentu.
4Alloraunudiisodiscìpuli,GhjudaIscariota,ufiglioludi
Simone,chìutrahiera:
69

Ghjuvanni
5Perchèstuunguentuùnhèstatuvindutupertrècentu
dentini,èùnhèmiccadatuàipoveri?
6Ildisaitceci,nonqu'ils'inquiètedespauvres;maperchè
eraunlatru,èaviausaccu,èpurtavaciòchìcieramessu.
7AlloraGhjesùdisse:Lascialainpace:inughjornudia
mosepulturahàguardatuquestu.
8Peripoveriavetesemprecunvoi;maùnavetemicca
sempre.
9Perquessa,assaighjentediiGhjudeisapiach'ellueraquì,
èùnsòmiccavinutisoluperGhjesù,mapervedeancu
Làzaru,chìelluaviarisuscitatudaimorti.
10Maicapidiisacrificadorisicunsultavanuperpudè
metteancuàmorteLàzaru;
11Perchèchì,perviadiellu,parechjidiiGhjudeisi
n'andò,ècredenuinGhjesù.
12Ughjornudopu,assaighjentechìeraghjuntaàafesta,
quand'ellianuintesuchìGhjesùeraghjuntuin
Ghjerusalemme,
13Pigliòiramidipalme,andòàscuntràellu,ègridò:
Hosanna:BenedettuhèuRèd'Israelechìveneinunome
diuSignore.
14ÈGhjesù,quand'elluaviatrovuunghjovanusumere,si
pusòsopra;comuhèscrittu,
15Ùnàbbiapaura,figlioladiSion:eccu,utoRèvene,
pusatunantuàunsumere.
16Questecoseùnanumiccacapituprimaisodiscìpuli,
maquanduGhjesùfùglurificatu,allorasiricurdavanu
ch'ellieranuscrittidaellu,èch'ellil'avianufattu.
17Upopuludunquechìeracunellu,quand'elluhà
chjamatuLàzarudaasotomba,èurisuscitatudaimorti,
rendetestimonianza.
18Perquessa,upopuluancuuscontru,perchèintesu
ch'elluaviafattustumiraculu.
19AlloraiFariseisidicianutràdielli:Capitechìùn
vincitenunda?eccu,umonduhèandatudopuàellu.
20ÈcieracertiGrechiàmezuàellichìsisòghjuntià
adurààafesta:
21IssughjunsedunqueàFilippu,chìeradiBetsaidadi
Galilea,èudumandava,dicendu:Signore,vulemuvede
Ghjesù.
22FilippughjunseàdìàAndreu;èdinovuAndreuè
FilippulidicianuàGhjesù.
23Ghjesùlirispose,dicendu:L'orahèghjuntachìu
Figlioludil'omusiaglurificatu.
24Inverità,inverità,avidicu:seungranudigranuùn
cascàinterraèmori,fermasolu;
25Quelluchìamaasovita,aperderà;èquelluchìodiaa
sovitainstumonduamanteneavitaeterna.
26S'ellumiserve,ch'ellumiseguita;èinduvesò,cisarà
ancuumoservitore:s'ellumiserve,umoBabbul'honorerà.
27Avàamoànimahèturbata;èchìdicu?Babbu,salvami
daquestaora:maperquestacausasòghjuntuàquestaora.
28Babbu,glorificateutonome.Alloraghjunseunavoce
daucelu,chìdiceva:L'aghjuglurificatu,èl'aghju
glorificatudinovu.
29Upopuludunque,chìstavavicinuèintesu,dissech'ellu
tronava;altridicianu:Unanghjululihàparlatu.
30Ghjesùrisposeèdisse:Stavoceùnhèghjuntapermè,
mapervoi.
31Avàhèughjudiziudistumondu:avàuprincipedistu
monduseràcacciatufora.
32Èeiu,s'ellusòalzatudaaterra,attiraraghjuàmètutti
l'omi.
33Dissequestu,indicàamortech'elluaviadamore.
34Upopululirispose:"AvemuintesudaalegechìCristu
fermapersempre;ècumudici:UFiglioludil'omudeve
esseelevatu?QualehèstuFiglioludil'omu?
35AlloraGhjesùlidisse:Unpocuditempuhèalucecun
voi.Camminatementreavetealuce,perchèabughjuraùn
vivina,perchèquelluchìcamminainabughjuraùnsà
induvevà.
36Mentreavetealuce,credeinaluce,perpudèesse
figliolidialuce.QuestecoseGhjesùhàparlatu,èsin'andò,
èsipiattudaelli.
37Mas'elluaviafattutantimiraculidavantiàelli,ùnanu
miccacridutuinellu.
38Perch'ellus'accompassiaparolladiuprufetaIsaia,
ch'elludisse:Signore,qualehàcridutuàanostraparolla?
èàqualehèstaturevelatuubracciudiuSignore?
39Dunqueùnpudianucrede,perchèIsaiahàdettudinovu:
40Hàcecuisoochji,èendurcituusocore;ch'elliùn
vedenucùisoochji,nècapiscenucùusocore,èesse
cunvertiti,èliguariscenu.
41Isaiadissequestecose,quand'elluvideasogloria,è
parlavadiellu.
42Tuttavia,ancutràicapicapi,parechjicridevanuinellu;
maperviadiiFariseiùnl'anumiccacunfessu,perùnesse
cacciatudaasinagoga.
43Perchèamavanualodedil'omipiùchèalodediDiu.
44Ghjesùgridò,èdisse:Quelluchìcredeinmè,ùncrede
miccainmè,mainquelluchìm'hàmandatu.
45Èquelluchìmivede,vedequelluchìmihàmandatu.
46Sòvenutuunaluceinumondu,affinchìquelluchì
credeinmèùnstàmiccainabughjura.
47Ès'èqualchissiasenteemoparolle,èùncredemicca,
ùnl'aghjughjudicatu,perchèùnsòmiccavinutuper
ghjudicàumondu,mapersalvàumondu.
48Quelluchìmirifiuta,èùnricevemiccaemoparolle,hà
quelluchìughjudicheghja:aparollach'eaghjudettu,u
listessuughjudicheràinl'ultimughjornu.
49Perchèùnaghjumiccaparlatudimèstessu;mau
Babbuchìm'hàmandatu,m'hàdatuuncumandamentu,ciò
chìavissidadì,èciòchìdevuparlà.
50Èsòchìusocumandamentuhèavitaeterna:tuttuciò
chìparludunque,cum'èuBabbum'hàdettu,cusìparlu.
CAPITOLU13
1Avà,primadiafestadiaPasqua,Ghjesùhàsappiutuchì
asooraeraghjuntaperandàdastumonduàuBabbu,avè
amatuisoichìeranuinumondu,lihàamatufinuàafine.
2Èfinitaacena,udiavuluhàmessuincoreàGhjuda
Iscariota,ufiglioludiSimone,pertradillu;
3GhjesùsapenduchìuBabbuaviadatututteecoseineso
mani,èch'ellueravinutudaDiu,èsin'andòàDiu;
4Sialzòdaacena,èsiabbandunòisovistimenti;èpigliò
unaspugna,èsicinghje.
5Dopu,versal'acquainunbacinu,ècuminciòàlavàipedi
diidiscìpuli,èàsguassatecùaspugnadiqualeeracintu.
6AlloraghjunseàSimonPetru,èPetrulidisse:Signore,
milavateipedi?
7Ghjesùrisposeèlidisse:Chìfacciu,ùnsapeteavà;ma
asapetedaquìinlà.
70

Ghjuvanni
8Petrulidisse:Ùnmilavàmaiipedi.Ghjesùlirispose:
Sèùntilavumicca,ùnavetemiccapartecunmè.
9SimonPetrulidisse:Signore,miccasoluimopedi,ma
ancuemiomanièumocapu.
10Ghjesùlidisse:Quelluchìhèlavatuùnhàmicca
bisognudilavàisopedi,mahèpulitudituttu,èvoisite
puri,mamiccatutti.
11Perch'ellusapiaqualel'aviatraditu;dunquedisse:Ùn
sitemiccatuttipuri.
12Allora,dopuch'elluliavialavatuipedi,èpigliòiso
vistimenti,ès'erarimessainterra,lidisse:Sapeteciòchì
viaghjufattu?
13VoimichjamateMaestruèSignore,èditebè;perchè
cusìsò.
14Sidunqueeiu,uvostruSignoreèMaestru,aghjulavatu
ivostripedi;duveteanculavàipedil'unuàl'altru.
15Perv'aghjudatuunesempiu,ch'èvofatecum'èaghju
fattupervoi.
16Inverità,inverità,vidicu:Uservitoreùnhèmiccapiù
grandechèusosignore;nèquelluchìhèmandatupiù
grandediquelluchìl'hàmandatu.
17S'èvosapetesticosi,cuntentisìs'èvofate.
18Ùnparlumiccadivoitutti:sòàqualeaghjusceltu,ma
perchìl'Scritturasiacumpiita:Quelluchìmanghjaupane
cunmè,hàalzatuusocalcagnocontruàmè.
19Avàvidicu,primach'elluavvena,chì,quand'elluserà
accadutu,crederetechìeiusòellu.
20Inverità,inverità,vidicu:Quelluchìriceveàquellu
chìmandu,miriceve;èquelluchìmiricevericevequellu
chìmihàmandatu.
21QuanduGhjesùaviadettucusì,eraturbatuinuspiritu,è
tistimuniaèdisse:Inverità,inverità,vidicuchìunudi
voimitradirà.
22Alloraidiscìpulisifighjavanul'unl'altru,dubbitendudi
qualeelluparlava.
23AvàeraappughjatuannantuàupettudiGhjesùunudii
sodiscìpuli,chìGhjesùamava.
24SimonPetrudunquelifeceuncennuperdumandàquale
eradiqualeelluparlava.
25Allora,chjinatunantuàupettudiGhjesù,lidisse:
Signore,qualehè?
26Ghjesùrispose:Ghjèquelluàqualedaraghjuunazuppa,
quandul’aghjuinzuppata.Èdopuavètrempatuazuppa,u
deteàGhjudaIscariota,ufiglioludiSimone.
27Èdopuàasopa,Satanassuintrìinellu.AlloraGhjesùli
disse:Chìtùfaci,fateprestu.
28Avànimuàatavulaùnsapiaperqualeintenzionelihà
dettuquestu.
29Peralcunid'ellipensavanu,perchèGhjudaaviausaccu,
chìGhjesùliaviadettu:Cumprateciòchìavemubisognu
diafesta;o,ch'elludevedàqualcosaàipoveri.
30Allora,dopuavèricevutuazuppa,sin'andòsubitu,è
eranotte.
31Perquessa,quand'elluerasurtitu,Ghjesùdisse:Avàu
Figlioludil'omuhèglurificatu,èDiuhèglurificatuinellu.
32S'èDiuhèglurificatuinellu,Diuuglorificaràancuin
ellustessu,èsubituuglorificarà.
33Figlioli,ancoraunpocutempusòcunvoi.Mi
cercherete,ècum'èaghjudettuàiGhjudei:Induve
andaghju,ùnpudetemiccavene;dunqueavàvidicu.
34Vidugnuuncumandamentunovu:chìviamatel'un
l'altru;cum'èv'aghjuamatu,chìancuvoiamatel'unl'altru.
35Perquessa,tuttil'omicunnosceranuchìsìimodiscìpuli,
s'èvoavetel'amoreunuàl'altru.
36SimonPetrulidisse:Signore,induvevai?Ghjesùli
rispose:Induvevanu,ùnmipudetemiccaseguitàavà;ma
tumiseguiraidopu.
37Petrulidisse:Signore,perchèùntipossuseguitàavà?
Midaraghjuamovitapervoi.
38Ghjesùlirispose:Vuletedàatovitapermè?Inverità,
inverità,tidicu,ugazzuùncantarà,finuàch'ètùùn
m'aveterinnegatutrèvolte.
CAPITOLU14
1Ùnlasciatemiccaturbatàuvostrucore:credeinDiu,
credeancuinmè.
2InacasadiumoBabbucisòparechjipalazzi:s'elluùn
eramiccacusì,vil'averiariadettu.Vaiuàpreparàunlocu
pervoi.
3Ès'ovààpreparàunlocupervoi,vultaraghjuèvi
riceveraghjuinmèstessu;chìinduv’eiusò,cisiateancu
voi.
4Èduv’aghju,asapete,avia.
5Tumasgiulidisse:Signore,ùnsapemuunnitùvai;è
cumupudemucunnosceastrada?
6Ghjesùlidisse:Sòavia,averitàèavita:nimuùnvene
àuBabbu,mapermè.
7S'ètùm'avissicunnisciutu,avariatecunnisciutuancuu
moBabbu;
8Filippulidisse:Signore,mostraciuBabbu,ècibasta.
9Ghjesùlidisse:Sòtantutempucunvoi,èùnm’avete
miccacunnisciutu,Filippu?quelluchìm'hàvistu,hàvistu
uBabbu;ècumudicidunque:MostraciuBabbu?
10ÙncredimiccachìsòinuBabbu,èuBabbuinmè?E
parollechìvidicuùnsòmiccadimèstessu,mauBabbu
chìabitainmè,facel'opere.
11Credimich'esòinuBabbu,èuBabbuinmè,ocredeà
mèperl'opere.
12Inverità,inverità,vidicu:quelluchìcredeinmè,
l'operech'eaghjufattu,ellufaràancu;èoperepiùgrande
ch'èquestefarà;perchèandoàumoBabbu.
13Ètuttuciòchìvidumandateinumonome,ufaraghju,
chìuBabbusiaglurificatuinuFigliolu.
14Sèvodumandatequalcosainumonome,l’aghjudafà.
15Semiamate,guardateimocumandamenti.
16PregheraghjuàuBabbu,èvidaràunaltrucunsulatore,
perch'ellustàcunvoipersempre;
17AncuuSpìritudiaverità;chìumonduùnpòriceve,
perchèùnuvede,nèucunnosci;mavoiucunnosci;perchè
elluabitacunvoi,èsaràintè.
18Ùnvilasceraghjusenzacunfortu:veneraghjuàtè.
19Unpocuditempu,èumonduùnmivedepiù;mami
vedi:perchèeiucampà,campareteancuvoi.
20InquellughjornusapetechìsòinumoBabbu,èvoiin
mè,èeiuintè.
21Quelluchìhàimocumandamenti,èiguarda,hèquellu
chìmiama;
22Ghjudalidisse,miccaIscariota:Signore,cumuti
manifestassiànoi,èmiccaàumondu?
23Ghjesùrisposeèlidisse:S'èunomum'aima,guarderà
emoparolle,èumoBabbul'amerà,èandemuàellu,è
facemuanostradimoracunellu.
71

Ghjuvanni
24Quelluchìùnmiamamicca,ùnguardamiccaemo
parolle:èaparollachìvoaveteintesuùnhèmiccameia,
madiuBabbuchìm'hàmandatu.
25Tiaghjudettuquestecose,essenduancucunvoi.
26MauConsolatore,chìhèuSpìrituSantu,chìuBabbu
hàdamandàinumonome,viinsegneràtutteecose,èvi
ricurdaràtuttuciòchìviaghjudettu.
27Apacevilassu,amopacevidugnu:miccacum'èu
mondudà,vidaraghju.Ùnlasciatemiccachìuvostrucore
siadisturbatu,nèlasciatemiccaapaura.
28Aveteintesucumuv'aghjudettu:và,èvultuàtè.S'èvo
miamate,virallegrate,perchèaghjudettu:VaiuàuBabbu,
perchèumoBabbuhèpiùgrandechèmè.
29Èavàvil'aghjudettuprimach'ellasiaaccadutu,chì,
quanduseràaccadutu,pudetecrede.
30Daquì,ùnviparleraghjuassai,perchèuprincipedistu
monduvene,èùnhànundainmè.
31MachìumondusapiachìamuuBabbu;ècum'èu
Babbum'hàdatucumandamentu,ancucusìaghju.Alzati,
andemudaquì.
CAPITOLU15
1Sòaveravigna,èumoBabbuhèuvignaghjolu.
2Ogniramuinmèchìùnportamiccafruttu,ellucaccià,è
ogniramuchìportafruttu,upurga,perch'ellupòpruduce
piùfruttu.
3Avàsìpuriperviadiaparollachìviaghjudettu.
4Restainmè,èeiuintè.Cum'èuramuùnpòmiccadà
fruttudasèstessu,salvuch'elluùnstàinavigna;ùnpudete
miccapiù,seùnrestateinmè.
5Sòavigna,voisìirami:quelluchìstàinmè,èeiuin
ellu,dàassaifruttu,perchèsenzamèùnpudetefànunda.
6Siunomuùnstàinmè,hècacciatuforacum'èunramu,è
secca;èl'omiiriuniscenu,ighjettanuinufocu,èsò
brusgiati.
7Sèvositeinmè,èemoparollestanuintè,dumandate
ciòchìvulete,èvisaràfattu.
8InquestuhèumoBabbuglurificatu,chìportaassai
fruttu;cusìsareteimodiscìpuli.
9Cum'èuBabbum'hàamatu,cusìt'aghjuamatu:cuntinuà
inumoamore.
10Sèvoguardàimocumandamenti,stàinumoamore;
cum'èaghjuguardatuicumandamentidiumoBabbu,èstà
inusoamore.
11Tiaghjudettuquestecose,chìamogioiafermaintè,è
chìatogioiasiapiena.
12Questuhèumocumandamentu:chìviamatel'unl'altru,
cum'èv'aghjuamatu.
13Nimuhàamorepiùgrandechèquestu,chìunomudàa
sovitaperisoamichi.
14Sòimoamichi,s'èvofateciòch'evicumandimu.
15Daavàùnvichjamumiccaservitori;perchèuservitore
ùnsàciòchìfaceusosignore:maviaghjuchjamatuamici;
pertutteecosechìaghjuintesudiumoBabbuviaghju
fattucunnosce.
16Ùnm'avetemiccasceltu,maaghjusceltuàvoi,èvi
aghjuurdinatu,perandà,èportatefruttu,èchìuvostru
frutturesta,chìtuttuciòchìdumandateàuBabbuinumo
nome,vidarà..
17Timandusticose,chìviamatel'unl'altru.
18Sèumonduviodia,sapetech'ellum'hàodiatuprimadi
voi.
19Sèvositediumondu,umonduamaràusopropiu;ma
perchèùnsitemiccadiumondu,maviaghjusceltuforadi
umondu,dunqueumonduviodia.
20Ricurdatevidiaparollachìviaghjudettu:Uservitore
ùnhèmiccapiùgrandechèusosignore.S'ellim'anu
perseguitatu,viperseguiteranuancu;s'ellianuguardatuu
modettu,mantenenuancuuvostru.
21Matuttequestecoseviferanuperumonome,perchè
ùncunnoscimiccaquelluchìm'hàmandatu.
22S'elluùnlifossivenutuèliparlassi,ùnavianumicca
peccatu,maavàùnanumiccamantelluperusopiccatu.
23Quelluchìmiodia,odiaancuumoBabbu.
24S'elluùnaviafattutràellil'operechìnimualtruhàfattu,
ùnavianumiccapeccatu;
25Maquestuhèaccadutu,perchìaparollascrittainaso
legesicumpiissi:M'anuodiatusenzacausa.
26MaquanduuConsolatoreseràghjuntu,chìvi
manderaghjudauBabbu,ancuuSpìritudiaverità,chì
venedauBabbu,ellutistimuniaràdimè.
27Èancuvoirenderetetistimunianza,perchèsitestaticun
mèdauprincipiu.
CAPITOLU16
1Tiaghjudettusticose,perùnesseoffesi.
2Viscacciaranuforadiesinagoghe:iè,veneutempu,chì
quelluchìviucciderà,penseràch’ellufaceuserviziudi
Diu.
3Esticoseviferanu,perchèùnanumiccacunnisciutuu
Babbu,nèmè.
4Masticosevil'aghjudettu,perchìquanduutempuvene,
viricurdatechìvil'aghjudettu.Èquestecoseùnviaghju
miccadettuàuprincipiu,perchèerucunvoi.
5Maavàvàamostradaversuquelluchìm’hàmandatu;è
nimudivoimidumanda:Induvevai?
6Maperchèviaghjudettusticose,udulorehàpienuu
vostrucore.
7Mavidicuaverità;Hèconvenientepervoich'emine
vanu:perchès'elluùnnevàmicca,uConsolatoreùnvene
miccaàvoi;mas'emipartu,umanderaghjuàtè.
8Èquanduelluseràghjuntu,rimproveràumondudiu
peccatu,èdiaghjustiziaèdiughjudiziu.
9Diupeccatu,perchèùncredemiccainmè;
10Diaghjustizia,perchèvààumoBabbu,èùnmivedi
più;
11Dighjudiziu,perchèuprincipedistumonduhè
ghjudicatu.
12Aghjuancuassaicosedadìàvoi,maùnpudetemicca
suppurtàavà.
13Maquanduellu,uSpìritudiaverità,seràghjuntu,vi
guidàintuttaaverità,perchèùnparraràmiccadisèstessu;
matuttuciòch'ellusente,ciòch'elluhàdaparlà,èvi
mustraràecoseàvene.
14Ellumiglorificarà,perchèelluriceveràdiimei,èvi
l'hàdavede.
15Tuttuciòch'elluhàuBabbuhèmio;
16Unpocuditempu,èùnmivedrete;
17Alloraalcunidiisodiscìpulidissenutràelli:Chìghjè
questuchìcidice:«Unpocuditempu,èùnmivedete
micca?Babbu?
72

Ghjuvanni
18Alloradissenu:Chìhèquestuchìdice:Unpocu?ùn
pudemumiccadìciòchìdice.
19AvàGhjesùsapiach'ellivulianudumandààellu,èli
disse:«Inquirtatetràdivoiciòch'eaghjudettu:unpocu
ditempu,èùnmivedrete;?
20Inverità,inverità,vidicuchìpiengereteèlagnerete,ma
umondusirallegrarà;
21Adonna,quand'ellahèintravagli,hàdulore,perchèa
soorahèghjunta;ma,appenahèparturitudiuzitellu,ùn
siricordapiùdil'angoscia,pergioiachìunomuhènatuin
umondu.
22Èavà,dunque,avetedulore;mavivederaghjudinovu,
èuvostrucoresirallegrarà,èavostragioianimuùnvi
piglierà.
23Èinquellughjornuùnmidumandatenunda.Inverità,
inverità,vidicu,tuttuciòchìdumandateàuBabbuinu
monome,elluvidarà.
24Sin'àavàùnavetedumandatunundainumonome:
dumandate,èviriceverete,chìavostragioiasiapiena.
25Sticosevil'aghjudettuinpruverbii;mahèutempuchì
ùnviparleraghjupiùinpruverbii,mavimustraraghju
chjaramentediuBabbu.
26Inquellughjornudumandareteinumonome;èùnvi
dicumiccachìpregheraghjuuBabbupervoi:
27PerchèuBabbustessutiama,perchèm'aveteamatu,è
avetecridutuchìsòsurtudaDiu.
28SòsurtitudauBabbu,èsòghjuntuinumondu:di
novu,lasciòumondu,èvaiàuBabbu.
29Isodiscìpulilidissenu:Eccu,avàparlichjaramente,è
ùndicemiccapruverbiu.
30Avàsimusicurichìtùcunnoscitutteecose,èùnhè
miccabisognuchìnimutidumanda:perquestuavemu
cridutuchìtùsiasurtitudaDiu.
31Ghjesùlirispose:Criditeavà?
32Eccu,l'orahèghjunta,sì,hèghjunta,chìvisarete
spargugliati,ognunuàusopropiu,èmilasciàsolu,maùn
sòmiccasolu,perchèuBabbuhècunmè.
33Tiaghjudettuquestecose,perchìinmèaveteapace.In
umonduaveretetribulazione;Aghjuvintuumondu.
CAPITOLU17
1QuesteparolledisseGhjesù,èalzòl'ochjiàucelu,è
disse:Babbu,l'orahèghjunta;glurificàutoFigliolu,chì
ancuutoFigliolutiglorificarà:
2Cumel'avetedatuuputerenantuàognicarne,perch'ellu
dessiavitaeternaàquellichìl'avetedatu.
3Èquestuhèavitaeterna,perch'elliticunnoscenuusolu
veruDiu,èGhjesùCristu,chìtùl'haimandatu.
4Tiaghjuglurificatunantuàaterra:aghjufinituu
travagliuch'ètùm'hàdatuàfà.
5Èavà,oBabbu,miglorificatecunvoistessucùagloria
ch'eaghjuavutucuntèprimachìumonduera.
6Aghjumanifestatuutonomeàl'omichìm'hàdatuforadi
umondu:itoieranu,èmil'haidatu;èanuguardatuato
parolla.
7Avàsanuchìtutteecosechìm'haidatusòditè.
8Perchèliaghjudatueparollechìm'hàdatu;èl'anu
ricivutu,èsanudisicuruchìsòsurtudatè,èanucridutu
chìtùm'avetemandatu.
9Preguperelli:ùnpricuperumondu,maperquellichì
m’haidatu;perchèsòivostri.
10Ètuttiimeisòtoi,èitoisòmei;èsòglurificatuinelli.
11Èavàùnsòpiùinumondu,maquestisòinumondu,è
venguàtè.BabbuSantu,guardàpermezudiutonome
quellichìm'haidatu,perch'ellisianuunu,cum'ènoi.
12Mentreerucunelliinumondu,l'aghjuguardatuinuto
nome:quellichìm'hàdatul'aghjuguardatu,ènimuùnhè
persu,maufiglioludiaperdizione;chìl'Scritturapòesse
cumprita.
13Èavàvenguàtè;esticosiparluinumondu,perch'elli
ponuavèamogioiacumpletainellistessi.
14Liaghjudatuatoparolla;èumondulihàodiatu,
perchèùnsòmiccadiumondu,cum'èùnsòmiccadiu
mondu.
15Ùnpregumiccach’ètùlicaccissiforadiumondu,ma
ch’ètùliguardiscidaumale.
16Ùnsòmiccadiumondu,cum'èùnsòmiccadiumondu.
17Santificaliperviadiatoverità:atoparollahèaverità.
18Cum'ètùm'haimandatuinumondu,cusìl'aghjuancu
mandatuinumondu.
19Èperellimisantificu,perch'ellianuancuesse
santificatiperviadiaverità.
20Nepreguperellisolu,maancuperquellichìcrederanu
inmèperviadiasoparolla;
21Ch'ellisòtuttiunu;cum'ètù,Babbu,sìinmè,èeiuin
tè,perch'ellisòancuunuinnoi,chìumonducredechìtù
m'haimandatu.
22Èagloriach'ètùm'haidatul'aghjudatu;ch'elliponu
esseunu,cum'ènoisimuunu:
23Eiuinelli,ètùinmè,perch'elliponuesseperfettiin
unu;èchìumondusapich'ètùm'haimandatu,èl'avete
amatu,cum'ètùm'aiamatu.
24Babbu,vogliuchìancuquellichìtùm'haidatu,sòcun
mèinduvesò;ch'elliponuvedeamogloria,chìtùm'hai
datu,perchèm'hàamatuprimadiafundazionediumondu.
25OBabbughjustu,umonduùnt’hàmiccacunnisciutu,
maiot’aghjucunnisciutu,èquestianusappiutuchìtù
m’haimandatu.
26Èliaghjudichjaratautonome,èudichjararaghju,chì
l'amorechìm'aveteamatusiainelli,èeiuinelli.
CAPITOLU18
1QuanduGhjesùebbedettequesteparolle,sin'andòcùi
sodiscìpuliperutorrentediCedron,induveeraun
giardinu,inqualeelluentra,èisodiscìpuli.
2ÈancuGhjuda,chìl'hàtraditu,cunnisciavaulocu,
perchèGhjesùandavaspessuquìcùisodiscìpuli.
3AlloraGhjuda,dopuavèricevutuunabandadiomiè
ufficialidaicapidiisacerdotièdiiFarisei,ghjunsequìcù
lanterniètorcheèarmi.
4Ghjesùdunque,sapendututtuciòchìliaviadavene
nantuàellu,sin'andòèlidisse:Qualevocircate?
5Lirisposenu:GhjesùdiNazareth.Ghjesùlidisse:Sò
ellu.ÈancuGhjuda,chìutradiva,stavacunelli.
6Appenach'elluliaviadettu:Sòellu,sin'andòindaretuè
cascòinterra.
7Alloralidumandòdinovu:Qualecercate?Èdissenu:
GhjesùdiNazareth.
8Ghjesùrispose:Viaghjudettuch’esòellu:s’èdunque
micercate,lasciateandààelli:
9Perch'ellusicompiaaparollach'elludisse:Diquellichì
m'haidatuùnaghjupersunimu.
73

Ghjuvanni
10AlloraSimonPetru,avenduunaspada,l'hàsguassata,è
batteuservitorediusuvrasacerdote,èlitagliòl'arechja
diritta.UservitoresichjamavaMalchus.
11AlloraGhjesùdisseàPetru:Mettiteaspadaina
guaina:acoppachìumoBabbum'hàdatu,ùnlabeiu?
12Alloraabandaèucapitanuèl'ufficialidiiGhjudei
pigliòàGhjesù,èuligà.
13ÈupurtòprimaàAnna;carilétaitbeau-pèredeCaïphe,
quiétaitlegrandprêtrecettemêmeannée.
14OraCaïfaeraquelluchìhàdatucunsigliuàiGhjudei,
chìeraconvenientechìunomumorseperupopulu.
15ÈSimonPetruseguitavaàGhjesù,èancuunaltru
discìpulu:quelludiscìpulueracunnisciutudausuvvernu
sacrificadore,èandòcunGhjesùinupalazzudiusuvvernu
sacrificadore.
16MaPetrustavaforaàaporta.Alorssortitcetautre
disciple,connudusouverainsacrificateur,etparlaàcelle
quigardaitlaporte,etfitentrerPierre.
17AlloraazitellachìtenevaaportaàPetrudisse:Ùnsite
ancutùunudiidiscìpulidist'omu?Elludice,ùnsòmicca.
18Èiservitorièl'ufficialistavanuquì,chìavianufattuun
focudicarbone;perchèerafretu,èsiriscaldavanu,èPetru
stavacunelli,èsiriscaldava.
19AllorausuvvernusacrificadoredumandaàGhjesùdii
sodiscìpulièdiasoduttrina.
20Ghjesùlirispose:Aghjuparlatuapertamenteàu
mondu;Aghjusempreinsignatuinasinagoga,èinu
tempiu,induveiGhjudeisempreritruvà;èinsicretuùn
aghjudettununda.
21Perchèmidumandu?dumandateàquellichìm'anu
intesu,ciòchìaghjudettuàelli:eccu,sanuciòchìaghju
dettu.
22Èdopuavèparlatucusì,unudil'ufficialichìstavanu
vicinu,battòàGhjesùcùapalmadiasomanu,dicendu:
Rispondicusìàusuvrasacerdote?
23Ghjesùlirispose:S'eaghjuparlatumale,rende
tistimunianzadiumale:mas'elluhèbè,perchèmibatti?
24Annal'aviamandatuliatuàCaifa,usuvvernusacerdote.
25ÈSimonPetrusisteteèsiriscalda.Alloralidissenu:
Ùnsìancutùunudiisodiscìpuli?Unigatu,èdisse:Ùn
sòmicca.
26Unudiiservitoridiusuvrasacerdote,chìerauso
parenteàuqualePetruhàtagliatul'arechja,disse:Ùn
t'aghjumiccavistuinl'ortucunellu?
27AlloraPetruricusòdinovu,èsubituugallocantò.
28AlloracunduceruàGhjesùdaCaifaàasaladi
ghjudiziu;èellistessiùnsòmiccaandatiinasaladi
ghjudiziu,perùnesseimpurtati;maperpudèmanghjàa
Pasqua.
29AlloraPilatusin'andòversuelli,èlidisse:Chì
accusazioneportateàst'omu?
30Risposenuèlidissenu:S'elluùneramiccaun
malfattore,ùnl'avemumiccalivatuàtè.
31AlloraPilatulidisse:Pigliatelu,èghjudicallusecondu
avostralege.AlloraiGhjudeilidissenu:Ùncihèmicca
permessudimetteàmortenimu.
32Perch'ellus'accomplissiaparolladiGhjesù,ch'elluhà
dettu,chìsignificheghjaamortech'elluaviadamore.
33AlloraPilatuintrìdinovuinasaladighjudiziu,è
chjamòàGhjesù,èlidisse:SòurèdiiGhjudei?
34Ghjesùlirispose:«Stacosadicidisèstessu,ol'altriti
l'hanudettudimè?
35Pilaturispose:SòGhjudeu?Atoproprianazioneèi
capidiisacerdotit'hàdatuàmè:chìavetefattu?
36Ghjesùrispose:Umoregnuùnhèmiccadistumondu;
s'èumoregnueradistumondu,alloraimoservitorisi
batteranu,perùnessemiccalivatuàiGhjudei;maavàu
moregnuùnhèmiccadaquì.
37AlloraPilatulidisse:Sòdunquerè?Ghjesùrispose:
Tudicichìsòunrè.Perquestuscopusònatu,èperquesta
causasòghjuntuinumondu,perrendetistimunianzadia
verità.Tuttiquellichìsòdiaveritàsentenuamovoce.
38Pilatulidisse:Chìghjèaverità?Èquand'elluavia
dettuquestu,sin'andòdinovuversuiGhjudei,èlidisse:
Ùnaghjutrovuinellunundadiculpa.
39Mavoavetel'abitudinech'evilasciàunuàaPasqua:
vulemudunquechìvilasciàurèdiiGhjudei?
40Alloratuttigridavanudinovu,dicendu:Ùnquestuomu,
maBarabba.AvàBarabbaeraunladrone.
CAPITOLU19
1AlloraPilatupigliòGhjesùèuflagellava.
2Èisuldatichjappàunacuronadispine,èlimettenu
nantuàatesta,èlimettenuunarobbapurpura.
3Èdisse:Salute,rèdiiGhjudei!èlibattevanucùeso
mani.
4Pilatudunquesin'andòdinovu,èlidisse:Eccu,vi
l'aghjupurtatufora,persapèchìùnaghjutrovuinellu
nisunaculpa.
5AlloraGhjesùghjunsefora,cùacoronadispineèu
vestitupurpura.ÈPilatulidisse:Eccul'omu!
6Quandudunqueicapidiisacrificadorièl'ufficialil'avè
vistu,criavanu,dicendu:Crucificatelu,crucifissilu.Pilatu
lidisse:Pigliatelu,ècrucificàlu,perchèùnaghjutrovuin
ellunisunaculpa.
7IGhjudeilirisposenu:Avemuunalege,èperanostra
legedevemore,perchès'hèfattuuFiglioludiDiu.
8QuanduPilatuhàintesustaparolla,erapiùscantu;
9Èandòdinovuinasaladighjudiziu,èdisseàGhjesù:
Dainduvesite?MaGhjesùùnlidetemiccarisposta.
10AlloraPilatulidisse:Ùnmiparlimicca?Ùnsapete
miccachìaghjuuputeredicrucifissi,èchìaghjuuputere
diliberàti?
11Ghjesùrispose:Ùnpuditemiccaavènundadiputere
contr'àmè,s'elluùnt'aviadatudal'altu;dunquequelluchì
m'hàdatuàtèhàupeccatupiùgrande.
12ÈdatanduPilatucircavadiliberàlu,maiGhjudei
gridavanu,dicendu:S'ètùlasciandààst'omu,ùnsite
miccaamicudiCesare;
13Pilatudunque,intesustaparolla,feceforaGhjesù,è
s'assittòinutribunaleinunlocuchjamatuPavimenta,ma
inebreuGabbatha.
14ÈeraapreparazionediaPasqua,versuasestaora,è
disseàiGhjudei:EccuuvostruRè!
15Mach'elligridavanu:Viacunellu,viacunellu,
crucificàlu.Pilatulidisse:CrucificàuvostruRè?Icapi
sacerdotirisposenu:ÙnavemumiccarèchèCesare.
16Alloraulihàdatuperessecrucifissu.Èpigghiaruà
Ghjesù,èupurtonu.
17È,purtenduasocroce,sin'andòinunlocuchjamatuu
locudiucraniu,chìhèchjamatuinebraicuGolgotha.
18Induvel'anucrucifissu,èduialtricunellu,daognilatu,
èGhjesùinmezu.
74

Ghjuvanni
19ÈPilatuhàscrittuuntitulu,èumettiunantuàacroce.È
ascritturaera:GESÙDINAZARETHURÈDIIJUDEI.
20AllorastutìtululittianuassaidiiGhjudei,perchèulocu
induveGhjesùfùcrucifissueravicinuàacità,èerascrittu
inebreu,grecuèlatinu.
21AlloraicapisacerdotidiiGhjudeidissenuàPilatu:Ùn
scrivitemicca:UrèdiiGhjudei;mach'elludisse:Sòrèdi
iGhjudei.
22Pilaturispose:Ciòch'aghjuscrittul'aghjuscrittu.
23Alloraisuldati,dopuavècrucifissuàGhjesù,pigliòiso
vistimenti,èfecequattruparti,àognisuldatuunaparte;è
ancuusomantellu:avàumantelluerasenzacucitura,
tissutudaacimaintuttu.
24Dicenudunquetràdielli:Ùnastrappamumicca,ma
tiramuasorteperellu,diqualeserà,perchèsicompia
l'Scritturachìdice:Sisòspartutiimovistimentiinmezuà
elli,èperamovesteanufattusorte.Questecosedunquei
suldatifecenu.
25OrastavanuvicinuàacrocediGhjesù,asomammaèa
surelladiasomamma,Maria,amògliadiCleophas,è
MariaMaddalena.
26AlloraGhjesù,videnduasomamma,èudiscìpuluchì
stavavicinu,ch'elluamava,disseàasomamma:Donna,
eccuutofigliolu!
27Alloradisseàudiscìpulu:Eccuatomamma!Èda
quellaoraquelludiscìpulul'hàpurtatuincasasoia.
28Dopuàquestu,Ghjesù,sapenduchìtutteecosesòstate
compiute,perchìl'Scritturasiacumpiita,disse:Aghjusete.
29Oracieraunvasupienud'acitu;èsiriempiauna
spongecùl'acitu,èumettiunantuàl'isopo,èumettenuàa
sobocca.
,dopuavèricevutul'acitu,disse:Hèfinitu;
31IGhjudeidunque,perchèeraapreparazione,chìicorpi
ùnrestanumiccanantuàacroceughjornudiusàbatu,
(perchèquellughjornudiusàbatueraunghjornualtu),
pregavanuàPilatuchìesogammilifussinurotteèch'elli
pigliatu.
32Alloraghjunsenuisuldati,èrumpianuegambediu
primu,èdil'altruchìeracrucifissucunellu.
33Maquand'ellisòghjuntiàGhjesù,èvidenduch'elluera
digiàmortu,ùnlirumpianumiccaegambe.
34Maunudiisuldati,cùunalancia,hàtrafittuusofiancu,
èsubituneescesangueèacqua.
35Èquelluchìl'hàvisturendetestimoniu,èuso
testimoniuhèveru;
36Perquestecosesòstatefatte,perchìl'Scritturasia
cumpiita:Unossudielluùnseràmiccarottu.
37Èdinòun'antraScritturadice:Fighjeranuquelluchìanu
trafittu.
38DopuàquestuGhjiseppud'Arimatea,chìeradiscìpulu
diGhjesù,mainsicretu,perpauradiiGhjudei,supplicòà
PilatudipigliàucorpudiGhjesù,èPilatulidetepermessu.
Hèvinutudunque,èpigliòucorpudiGhjesù.
39ÈghjunseancuNicodemu,chìuprimughjunseà
Ghjesùdinotte,èpurtòunamisturadimirraèd'aloe,di
circacentulibbra.
40AllorapiglionuucorpudiGhjesù,èuferiteinpannidi
linucùispezie,cum'èamaneradiiGhjudeidisepultà.
41Inulocuduv'ellueracrucifissu,cieraungiardinu;èin
ugiardinuunsepulcrunovu,induveùneramaistatu
pusatuomu.
42AllorapusonuGhjesù,perviadiughjornudia
preparazionediiGhjudei;perchèusepulcrueravicinu.
CAPITOLU20
1Uprimughjornudiasettimana,MariaMaddalena
ghjunseprima,quandueraancubughju,àusepulcru,è
vedeapetratoltadausepulcru.
2Alloraellacorse,èghjunseàSimonPetruèàl'altru
discìpuluchìGhjesùamava,èlidisse:Hanucacciatuu
Signoredausepulcru,èùnsapemuinduvel'anumessu.
3AlloraPetrusin'andò,èquellualtrudiscìpulu,èghjunse
àusepulcru.
4Allorasicurrianutraminduiinseme;èl'altrudiscìpulu
fecepiùdiPetru,èghjunseprimaàusepulcru.
5Ès'inchinòèfighjulendu,videipannidilinuchjinatu;
maùnhèandatuin.
6AlloraSimonPetrughjunsedopuàellu,èandòinu
sepulcru,èvidechìipannidilinugiacevanu.
7Èutovagliolu,chìerainusocapu,ùnstendumiccacùi
pannidilinu,maavvoltuinsemeinunlocusolu.
8Alloraintrìancul'altrudiscìpulu,chìhèghjuntuuprimu
àusepulcru,èvidendu,èhàcridutu.
9Perchèùnanumiccacunnisciutuancul'Scrittura,chì
deverisuscitatudaimorti.
10Alloraidiscìpulisin'andòtornaincasasoia.
11MaMariastavaforaàusepulcrupienghjendu;è
mentreellapienghje,s’inchina,èguardòinusepulcru.
12Èvededuianghjuliinbiancupusatu,unuàatesta,è
l'altruàipedi,induveucorpudiGhjesùerapostu.
13Èlidicenu:Donna,perchèpienghji?Iddalidisse:
PerchèanupigliatuumoSignore,èùnsòmiccainduve
l'anumessu.
14Èquanduellaaviadettucusì,sivultòindaretu,èvideà
Ghjesùchìstava,èùnsapiachìeraGhjesù.
15Ghjesùlidisse:Donna,perchèpienghji?chicerchi?
Ella,supponenduch'ellueraughjardinari,lidisse:Signore,
s'ètùl'avetepurtatudaquì,dimmiinduvel'aidetti,è
l'aghjupurtatu.
16Ghjesùlidisse:Maria.Ellasivultòèlidisse:Rabbuni!
valeàdì,Maestru.
17Ghjesùlidisse:Ùnmitocca;perchèùnsòancuascesu
àumoBabbu;èàumoDiu,èuvostruDiu.
18MariaMaddalenahèghjuntaèdisseàidiscìpulich'ella
aviavistuuSignore,èch'elluliaviadettuquestecose.
19Alloraulistessughjornuàasera,chìerauprimu
ghjornudiasettimana,quandueporteeranuchjuseinduve
idiscepulieranuriunitiperpauradiiGhjudei,Ghjesù
ghjunseèsisteseàmezuàelli,èlidisse:Apaceàvoi.
20Èdopuavèdettucusì,limostròesomanièusofiancu.
Alloraidiscìpulieranucuntenti,quanduanuvistuu
Signore.
21AlloraGhjesùlidissedinovu:Apaceàvoi!
22Èdopuavèdettuquestu,spirònantuàelli,èlidisse:
RiceveteuSpìrituSantu.
23Qualunqueipeccatirimettete,lisòrimessi;èquellichì
ipeccatiritene,sòritenuti.
24MaTumasgiu,unudiidodici,chjamatuDidimu,ùnera
miccacunelliquanduGhjesùghjunse.
25Alloral'altridiscìpulilidissenu:AvemuvistuuSignore.
Malidisse:"Seùnaghjuvistuinesomanil'improntadie
75

Ghjuvanni
unghie,èùnmetteumodituinl'improntadieunghie,èùn
aghjumiccaamanuinusolatu,ùncrederaghjumicca.
26Èdopuàottughjorni,isodiscìpulieranuind'èdinovu,
èTumasgiucunelli;tandughjunseGhjesù,eportechjuse,
èsifirmòàmezuàèdisse:Apaceàvoi.
27AlloradisseàTumasgiu:Portaquìutodettu,èeccue
miomani;èghjunghjitequìatomanu,èmettilainumo
fiancu:èùnsiatemiccainfide,macrede.
28Tumasgiurisposeèlidisse:UmoSignoreèumoDiu.
29Ghjesùlidisse:Tumasgiu,perchèm'avetevistu,avete
cridutu:beatiquellichìùnanumiccavistu,machìanu
cridutu.
30ÈassaialtrisegnichìGhjesùhàveramentefattuin
presenzadiisodiscìpuli,chìùnsòmiccascrittiinstu
libru:
31Maquestisòscritti,perpudècredechìGhjesùhèu
Cristu,uFiglioludiDiu;èchìcredechìpudeteavèavita
permezudiusonome.
CAPITOLU21
1Dopuàquestecose,Ghjesùsimostròdinovuài
discìpulinantuàumarediTiberiade;ècusìsimostraellu
stessu.
2EranuinsemeSimonePetru,èTumasgiuchjamatu
Didymu,èNatanaelediCanainGalilea,èifigliolidi
Zebedee,èduialtridiisodiscìpuli.
3SimonPetrulidisse:Vogliuàpiscà.Lidicianu:Noi
ancuandemucuntè.Sin'andòfora,èintrinusubituinuna
nave;èquellanotteùnanupigliatununda.
4Maquandueraghjuntaamatina,Ghjesùstavanantuàa
riva;maidiscìpuliùnsapianuchìeraGhjesù.
5AlloraGhjesùlidisse:Figlioli,avetedamanghjà?Li
rispundenu:No.
6Èlidisse:Gettatearetaàulatudrittudianave,è
truverete.Ilslançaientdonc,etmaintenantilsnepouvaient
pastirerledessuspourlamultitudedepiscis.
7AlloraudiscìpuluchìGhjesùhàamatudisseàPetru:Hè
uSignore.QuanduSimonPetruhàintesudìchìerau
Signore,hàcenatuusomantelludipiscadoru(perchèera
nudu)èsighjittassiinumare.
8Èl'altridiscìpulighjunsenuinunapicculabarca;
(perch'elliùneranumiccaluntanudaaterra,macum'èduie
centucubiti),trascinenduaretacùipesci.
9Appenaghjuntiàaterra,vittinuquìunfocudicarbone,è
ipescimessisopra,èupane.
10Ghjesùlidisse:Portateipescich’èvoavetepigliatu
avà.
11SimonPetrucullighja,ètiraaretainterrapienadipesci
grandi,centucinquantaètrè;
12Ghjesùlidisse:Veniteàcena.Ènimudiidiscìpuliùn
osavadumandàellu:Qualesì?sapenduchìerauSignore.
13AlloraGhjesùghjunse,pigliòupaneèlidà,èpiscidinò.
14HèaterzavoltachìGhjesùsimostraàisodiscìpuli,
dopuch'elluhèstaturisuscitatudaimorti.
15Allora,dopuàcena,GhjesùdisseàSimonPetru:
Simone,figlioludiGhjona,miamipiùchèquesti?Idduli
disse:Iè,Signore;sapetechìtiamu.Iddulidisse:Pascei
moagnelli.
16Lidissedinovuasecondavolta:Simone,figlioludi
Ghjona,miami?Iddulidisse:Iè,Signore;sapetechìti
amu.Iddulidisse:Pasceemiopecure.
17Lidisseaterzavolta:Simone,figlioludiGhjona,mi
ami?Petrueraafflittuperchèelludisseaterzavolta:Mi
amate?Èlidisse:Signore,sapetetutteecose;sapetechì
tiamu.Ghjesùlidisse:Pasceemopecure.
18Inverità,inverità,tidicu,quand'ètùeraghjovanu,ti
cinghjia,èandaviduv'ètùvoli;ùnavissimicca.
19Questuhàdettu,chìindicavaperqualemortech'ellu
aviadaglurificààDiu.Èdopuavèparlatuquestu,lidisse:
Seguimi.
20AlloraPetru,vultendu,videchìseguitaudiscìpuluchì
Ghjesùamava;chìsiappoghjaancuàusopettuàacena,
èdisse:Signore,qualehèquelluchìtitradisce?
21Petru,videndulu,disseàGhjesù:Signore,èchìfarà
st'omu?
22Ghjesùlidisse:s'evogliuch'ellusistessifinuàch'e
aghjuvintu,chìtihè?seguitemi.
23Allorasin'andòàdìàmezuàifratellichìquellu
discìpuluùnmuririamicca;ma,s'elluvogliuch'ellu
s'aspittassifinuàch'evingu,chìhèquestupervoi?
24Questuhèudiscìpuluchìtistimunieghjadiquestecose,
èchìhàscrittuquestecose,èsapemuchìasotistimunianza
hèvera.
25ÈcisòancuassaialtrecosechìGhjesùhàfattu,chì,
s'elludeveessescrittitutti,supponuchìancuumondu
stessuùnpudiacunteneilibrichìdeveessescrittu.Amen.
76

Attidil'Apòstuli
CAPITOLU1
1Uprimutrattatuaghjufattu,oTeofilu,dituttuciòchì
Ghjesùhàcuminciatuàfàèàinsignà,
2Finuàughjornuch'ellufùpigliatu,dopuchì,perviadiu
SpìrituSantu,aviadatucumandamentiàl'apòstulich'ellu
aviasceltu:
3Àqualeancuellusimostravivudopuàasopassioneper
parechjeproveinfallibili,essenduvistudaelliquaranta
ghjorni,èparlendudiecosechìriguardanuuregnudiDiu.
4È,essenduriuniticunelli,liurdinòch'elliùnsi
alluntanassidaGhjerusalemme,maaspittàvanuaprumessa
diuBabbuchì,diceellu,aveteintesuparlàdimè.
5PerchèGhjuvannihàveramentebattezud'acqua;mavoi
saretebattezzaticùuSpìrituSantudapocudighjorni.
6Allora,quand'ellis'eranuriuniti,lidumandavanu,
dicendu:Signore,inquestutempurestituiràuregnuà
Israele?
7Èlidisse:Ùnvitoccaàcunnosceitempioestagionichì
uBabbuhàmessuinusopropiuputere.
8Maricevereteuputere,dopuchìuSpìrituSantuhè
ghjuntunantuàvoi,èsaretetistimunianzipermèin
Ghjerusalemme,èintuttaaGhjudea,èinSamaria,èfinuà
l'estremitàdiaterra.
9Èquand'elluaviaparlatuquestecose,mentrech'elli
vedevanu,fùpigliatu;èunanuvolal'accoltaforadiaso
vista.
10Èmentrech'ellifighjavanufissiinucelu,mentrech'ellu
cullighjava,eccu,duiomistavanuvicinuàelliinvestiti
bianchi;
11Qualehàdettuancu:OmidiGalilea,perchèstateà
fighjàinucelu?StustessuGhjesù,chìhèstatupurtatuda
voiinucelu,venecusìcumul'avetevistuandàinucelu.
12AlloraturnonuinGhjerusalemmedaumontechjamatu
Olivet,chìhèdaGhjerusalemmeunviaghjudisabbatu.
13Èquand'ellisòghjuntiind'èunastanzasuprana,induve
stavanuPetruèGhjacumuèGhjuvannièAndrea,Filippuè
Tumasgiu,BartolomeuèMatteu,Ghjacumu,figliolu
d'Alfeu,èSimonuZelote.èGhjudaufratelludiGhjacumu.
14Quessitutticuntinueghjanuinunapreghieraè
supplicazione,cùedonne,èMaria,amammadiGhjesù,è
cùisofratelli.
15ÈinquellighjorniPetrus'arrizzòàmezuàidiscìpuli,è
disse:(unùmmurudinomiinsemeeracircacentuvinti).
16Omièfratelli,staScritturadeveessestatacumpleta,chì
uSpìrituSantuperboccadiDavidhàparlatuprimadi
Ghjuda,chìeraguidaperquellichìanupigliatuGhjesù.
17Perchèeracuntatucunnoi,èaviaottenutuunapartedi
stuministeru.
18Avàst'omuhàacquistatuuncampucùaricumpensadi
l'iniquità;ècascàatesta,sisfondòàmezuàmezu,ètutte
esovisceresbuchjavanu.
19Èeracunnisciutudatuttil'abitantidiGhjerusalemme;
inquantuquellucampuhèchjamatuinasolinguapropria,
Aceldama,valeàdì,Ucampudisangue.
20PerchèhèscrittuinulibrudiiSalmi:Chìaso
abitazionesiadesolata,èch'elluùncisianimu;
21Perquessa,distiomichìsòstaticumpagniecunnoi
tuttuutempuchìuSignoreGhjesùhèandatuèesciatrànoi,
22PartendudaubattèsimudiGhjuvanni,finuàquellu
ghjornuch'elluhèstatupigliatudanoi,deveesseurdinatu
peressetistimunianzecunnoidiasorisurrezzione.
23Èanudesignatudui,GhjiseppuchjamatuBarsaba,chì
erachjamatuGhjustu,èMattia.
24Eanupricatu,èdicenu:Tu,oSignore,chìcunnoscii
coridituttil'omi,mostras'elludistiduiavetesceltu.
25Perch'ellupòpigliàpartedistuministeruèdi
l'apostulatu,daqualeGhjudahècascatupertrasgressione,
perandàinusolocu.
26Èanudatuisosorte;èulottuhècascatunantuà
Matthias;èfùnuminatucùl'undiciapòstuli.
CAPITOLU2
1ÈquanduughjornudiaPentecostehèghjuntu
cumplettamente,eranututticununaccorduinunlocu.
2Èsubbitughjunseunsonudaucelucum'èdiunventu
forte,èchjappàtuttaacasaduv'ellistavanuàpusà.
3Èliapparsulinguefessucum'èdifocu,èsipusònantuà
ognunudielli.
4ÈtuttieranupienidiuSpìrituSantu,ècuminciaruàparlà
altrelingue,cum'èuSpìritulidavaàparlà.
5ÈabitavanuinGhjerusalemmeGhjudei,omidevoti,da
ogninazionesottuàucelu.
6Or,quand'elluhèstaturumore,amultitùdines'adunava,è
eracunfusa,perchèchìognunulisenteparlàinasolingua.
7Ètuttieranumaravigliatièmaravigliati,dicendul'unà
l'altru:Eccu,ùnsòmiccatuttiquellichìparlanuGalilei?
8Ècumusisentemuogniomuinanostralingua,ind’èchì
avemunatu?
9Parti,Medi,Elamiti,èl'abitantiinMesopotamia,in
GhjudeaèinCappadocia,inuPontuèinl'Asia,
10FrigiaèPanfilia,inEgittu,èinepartidiLibiavicinuà
Cirene,èstranieridiRoma,Ghjudeièproseliti,
11CretièArabi,lisentimuparlàinanostralingual'opere
maravigliosediDiu.
12Ètuttieranumaravigliati,èeranuindubbitu,dicendu
l'unàl'altru:Chìsignificaquestu?
13L'altridicianuinburla:Questiomisòpienidivinu
novu.
14MaPetru,stenducùl'undici,alzòasovoce,èlidisse:
OmidiGhjudea,èvoituttichìabitateinGhjerusalemme,
siatecunnisciutidavoi,èascoltateemoparolle:
15Perchèquestiùnsòmiccaubriachi,cum'èvoisupponete,
chìùnhèchèaterzaoradiughjornu.
16MaquestuhèquelluchìhèstatudettudauprufetaJoël;
17Inl'ultimighjorni,diceDiu,versaraghjudaumoSpìritu
nantuàognicarne;èivostrifigliolièevostrefigliole
prufetizeranu,èivostrighjovaniviranuvisioni,èivostri
vechjiviranusogni.:
18Ènantuàimoservitoriènantuàemoserva,
versaraghjuinquellighjornidiumoSpìritu;è
prufetizeranu:
19Fararaghjumiraculiinucelu,èsegniinterrasottu;
sangueèfocuèvaporedifumu:
20Usoleseràcambiatuinbughjura,èalunainsangue,
primachìvenequellughjornugrandeènotevolediu
Signore:
21ÈseràchìquelluchìinvocàunomediuSignoreserà
salvatu.
22Oomid'Israele,sentenusteparolle;GhjesùdiNazareth,
unomuappruvatudiDiutràvoipermiraculièmaraviglie
77

ATTIDIL'APOSTULI
èsegni,chìDiuhàfattuperelluinmezuàvoi,cum'èvoi
stessusapete:
23Iddu,essenduliberatudaucunsigliudeterminatuèa
prescienzadiDiu,l'avetepigliatu,èpermanigattivil'avete
crucifissuèuccisu.
24QualeDiuhàrisuscitatu,avendusbulicatuiduloridia
morte,perchèùneramiccapussibulech'ellusiaritenutu.
25PerchèDavidparladiellu:Aghjusemprevistuu
Signoredavantiàamofaccia,perchèelluhèàamodiritta,
perùnessemiccamossu.
26Perquessa,umocoresirallegra,èamolinguas'aligra;
inpiùamocarneriposaràinsperanza:
27Perchèùnlasciaretemiccaamoànimainl'infernu,nè
permetteretechìutoSantuvedaacorruzzione.
28M'haifattucunnosceimodidiavita;mifaraipienadi
gioiacùutovisu.
29Omièfratelli,lasciamiparlàcunvoidiupatriarca
David,chìhèmortuèintarratu,èusosepulcruhècunnoi
finuàoghje.
30Perquessa,essenduprufeta,èsapenduchìDiuliavia
ghjuratucùunghjuramentu,chìdiufruttudiisolombi,
seconduacarne,risuscitaràCristuperpusànantuàuso
tronu;
31Videnduquestuprima,hàparlatudiarisurrezzionedi
Cristu,chìasoànimaùneramiccalasciatainl'infernu,nè
asocarnehàvistuacorruzzione.
32StuGhjesùhàrisuscitatuDiu,diqualesimututti
tistimoni.
33Perquessa,essenduàamanudirittadiDiuesaltatu,è
avèricevutudauBabbuaprumessadiuSpìrituSantu,hà
spulatuquestuchìavàvedeèsente.
34PerchèDavidùnhèmiccacullatuiniceli,maellu
stessudice:USignorehàdettuàumoSignore:Siateàa
modiritta.
35Finuàfàitonemichiutosgabello.
36Perquessa,chìtuttaacasad'IsraelesàbèchìDiuhà
fattuquellustessuGhjesùchìavetecrucifissu,siaSignore
èCristu.
37Or,quand'ellianuintesuquestu,s'hèpicchituinuso
core,èdissenuàPetruèàl'altriapòstuli:Omièfratelli,
chìfaremu?
38AlloraPetrulidisse:Pentitevi,èchìognunudivoisia
battizatuinunomediGhjesùCristu,perarimissionedii
peccati,èricevereteurigaludiuSpìrituSantu.
39Perchèaprumessahèpervoi,èperivostrifiglioli,èper
tuttiquellichìsòluntanu,quant'èuSignore,unostruDiu,
chjamarà.
40Ècùparechjealtreparolletistimuniaèesurtò,dicendu:
Salvatevidastagenerazioneperversa.
41Alloraquellichìcunpiacèricevenuasoparollaeranu
battezzati;èulistessughjornulisòaghjuntucircatrèmila
anime.
42Ècuntinueghjanufermamenteinaduttrinaèina
fraternitàdil'apòstuli,èinapartizionediupaneèina
preghiera.
43Èutimorevinanantuàogniànima,èparechjimiraculi
èsegnieranufattidal'apòstuli.
44Ètuttiquellichìcrèdenueranuinseme,èavianututtee
cosecumune;
45Èvindutuisopussidimentièisobeni,èlisparteàtutti
l'omi,cum'èogniomuaviabisognu.
46Èch'ellistavanuognighjornuinutempiu,èrompendu
upanedicasaincasa,manciavanuasocarnecungioiaè
uncoreunicu.
47LodenduàDiu,èavègraziaàtuttuupopulu.Èu
Signoreaghjunghjiaàachjesaognighjornucumusideve
essesalvatu.
CAPITOLU3
1OrPetruèGhjuvannicullòinsemeinutempiuàl'oradia
preghiera,chìeraanovenaora.
2Èfùpurtatuunomuzoppudauventrediasomamma,
ch'ellimettevanuognighjornuàaportadiutempiuchìsi
chjamaBella,perdumandàl'elemosinaàquellichì
entravanuinutempiu.
3Quale,videnduPetruèGhjuvanniperandàinutempiu,
dumandòl'elemosina.
4ÈPetru,fighjendul'ochjinantuàellucùGhjuvanni,
disse:Fighjateànoi.
5Èlifeceattente,aspittenduàricevequalcosadielli.
6AlloraPetrudisse:Ùnaghjunèargentunèoru;maciò
ch'eaghjudatuti:InunomediGhjesùCristudiNazareth,
alzatiècammina.
7Èupigliòperamanudiritta,èl'alzò,èsubituisopediè
l'ossadil'anchjericivutuforza.
8È,saltendu,s'arrizzò,andò,èintrìcunelliinutempiu,
marchjendu,saltendu,èlodenduàDiu.
9ÈtuttuupopuluuvidiacamminenduèlodavaàDiu:
10Èsapianuchìeraquelluchìs'assittòperl'elemosinaàa
BellaPortadiuTempiu;
11Ècum'èuzoppuchìeraguaritutiniaàPetruè
Ghjuvanni,tuttuupopulucurriaàelliinuportico
chjamatudiSalomone,assaimaravigliatu.
12ÈPetru,videnduciò,risposeàupopulu:Omid'Israele,
perchèvimaravigliatediquestu?operchèciguardatecusì
seriamenteànoi,cum'ès'èperunostruputereosantità
avemufattust'omuàmarchjà?
13UDiud'Abrahamu,d'Isaac,èdiGhjacobbu,uDiudii
nostribabbi,hàglurificatuusoFiglioluGhjesù;ch'èvo
aveterinunziatu,èl'aveterinnegatuinpresenzadiPilatu,
quandueradecisudilascialluandà.
14MavoiricusateuSantuèuGhjustu,èvulevatechìun
assassinuvisiadatu;
15ÈtombuuPrincipediavita,chìDiuhàrisuscitatudai
morti;diqualesimutistimoni.
16Èusonome,perviadiafedeinusonome,hàfattustu
omuforte,chìvoivedeteècunnosci:iè,afedechìhèda
ellulihàdatustasanitàperfettainpresenzadivoitutti.
17Èavà,fratelli,sòchìperignuranzal'avetefattu,cum'è
ancuivostricapi.
18MaciòchìDiuprimaaviadimustratudaaboccaditutti
isoprufeti,chìCristuaviadasoffre,l'hàcumpiutucusì.
19Pentitevidunque,èsiatecunvertiti,chìivostripeccati
ponuessesguassati,quanduitempidirinfrescantevenenu
daapresenzadiuSignore;
20ÈmandarààGhjesùCristu,chìprimavierapridicatu:
21Qualechìuceludevericevefinuàitempidia
restituzioneditutteecose,chìDiuhàparlatudaaboccadi
tuttiisoprufetisantidapoiuprincipiudiumondu.
22PerchèMosèhàdettuveramenteàibabbi:USignore,u
vostruDiu,visusciteràunprufetadiivostrifratelli,cum'è
mè;ellusentereteintuttuciòchìvidirà.
78

ATTIDIL'APOSTULI
23Èaccadechìogniànima,chìùnsentemiccaquellu
prufeta,seràdistruttatràupopulu.
24Iè,ètuttiiprufetidaSamuelèquellichìseguitanudopu,
quantianuparlatu,anuancupreditudistighjorni.
25Voisìifigliolidiiprufeti,èdil'allianzachìDiuhà
fattucùinostribabbi,dicenduàAbràhamu:Èinato
discendenzaseranubenedettituttiiparentidiaterra.
26Àvoiprima,Diu,avendurisuscitatuusoFigliolu
Ghjesù,umandòàbenedizzionedivoi,alluntanendu
ognunudivoidaesoiniquità.
CAPITOLU4
1Etcommeilsparlaientaupeuple,lesprêtres,lecapitaine
dutempleetlessadducéensvinrentsureux.
2Essenduafflittatich'ellianuinsignatuàupopulu,è
pridicatupermezudiGhjesùarisurrezzionedaimorti.
3Èlipusonuemani,èlimettenuinsplutazionifinuàu
ghjornudopu,perchèeraoraasera.
4Eppuru,parechjidiquellichìanuintesuaparolla
cridevanu;èunumerudil'omieracircacinquemila.
5Èavveneudumanechìisocapi,isoanzianièiscribi,
6ÈAnnausuvrasacrificadore,èCaifa,èGhjuvanni,è
Lisandru,ètuttiquellichìeranudiaparentidiusuvra
sacerdote,sisòriunitiinGhjerusalemme.
7Èquand'ellil'avianumessiàmezuàelli,lidumandò:Per
qualeputenza,operqualenome,avetefattuquestu?
8AlloraPetru,pienudiuSpìrituSantu,lidisse:Voicapi
diupopuluèanzianid'Israele,
9S'èoghjeavemuesaminatudiabonaazionefattaàl'omu
impotente,perqualemoduhèstatuguaritu?
10Sappiateàvoitutti,èàtuttuupopulud'Israele,chì,per
unomediGhjesùCristudiNazareth,chìavetecrucifissu,
chìDiuhàrisuscitatudaimorti,ancuperellu,questuomu
hèquì,sanu,davantiàvoi.
11Questahèapetrachìhèstataabbandonatadavoi
custruttori,chìhèdiventataucapudil'angulu.
12Ùncihènèsalvezzainalcunualtru,perchèùncihè
nisunaltrunomesottuàuceludatuàl'omi,perquale
avemudaessesalvatu.
13Or,quand'ellianuvistul'audaciadiPetruèGhjuvanni,è
s'avissich'ellieranuomiignorantièignoranti,si
maravigliavanu;èpigghiarucunniscenzadielli,ch'elli
eranustaticunGhjesù.
14Èvidendul'omuchìeraguarituchìstavacunelli,ùn
pudianudìnundacontruàellu.
15Maquanduliavianuurdinatudiandàforadiucunsigliu,
sicunferiscenutràelli:
16Dicendu:Chìfaremuàquestiomi?perchèchì
veramenteunmiraculunotabilehèstatufattudaellihè
manifestatuàtuttiquellichìabitanuinGhjerusalemme;è
ùnpudemumiccanigà.
17Mach'ellaùnsisparghjepiùàmezuàupopulu,
minacciamuch'elliùnparranupiùànimuinquestunome.
18Èlichjamavanu,èlicumandavanudiùnparlàmiccanè
d'insignàinunomediGhjesù.
19MaPetruèGhjuvannilirisposenuèlidissenu:S'ellu
hèghjustudavantiàDiuàsentevoipiùchèàDiu,ghjudicà
voi.
20Perchèùnpudemuchèparlàdiecosechìavemuvistuè
intesu.
21Allora,dopuavèminacciatudipiù,lilasciòandà,ùn
truvendunundadimanerach'ellipudianupunisce,pervia
diupopulu,perchètuttil'omiglurificavanuàDiuperciò
chìerafattu.
22Perchèl'omuerapiùdiquarant'anni,àqualehèstatu
fattustumiraculudiguariscenza.
23Èesseliberati,sin'andòind'èasocumpagnie,è
annunzianututtuciòchìicapidiisacrificadorièl'anziani
liavianudettu.
24Èquanduanuintesuquessa,alzavanuasovoceàDiu
cununaccordu,èdissenu:Signore,tùsìDiu,chìavete
fattuuceluèaterraèumare,ètuttuciòchìhèinelli.
25Quale,perboccadiutoservitoreDavid,hàdettu:
Perchèipaganis'arrabbianu,èupopulus'imaginacose
vani?
26Irèdiaterras'arrizzò,èicapisòstatiriuniticontruàu
SignoreècontruàusoCristu.
27Inverità,contr'àutosantufiglioluGhjesù,chìt'aiuntu,
ErodeèPonziuPilatu,cùipaganièupopulud'Israele,
eranuriunitiinseme.
28Perfàtuttuciòchìatomanuèutocunsigliuhàdecisu
primadifà.
29Èavà,oSignore,eccuesominacce,èdààitoservitori
chì,cùtuttal'audacia,ponudìatoparolla.
30Stenduatomanuperguarì;èchìisegnièmeraviglie
ponuessefatticùunomediutosantufiglioluGhjesù.
31Èquand'elliavianupricatu,ulocuduv'ellieranuriuniti
insemesiscuzzulò;ètuttieranupienidiuSpìrituSantu,è
anuparlatuaparolladiDiucunaudacia.
32Èamultitùdinediquellichìcrèdenueranudiuncoreè
d'unaànima;maavianututteecosecumune.
33Ècungrandeputenzaanudatul'apòstulitistimunianza
diarisurrezzionediuSignoreGhjesù,èunagrandegrazia
eranantuàellitutti.
34Ùncin'eranimuchìmancava,perchètuttiquellichìanu
pussedediterreodicaselivendevanu,èpurtonuuprezzu
diecosechìeranuvendute.
35Èlipusòàipedidil'apòstuli;èsifaciaadistribuzione
àognunuseconduch'elluaviabisognu.
36ÈGhjiseppu,chìl'apòstulichjamavaBarnaba,(chìhè
interpretatuufiglioludiacunsulazione),Levitu,èdiu
paesediCipru.
37Avenduaterra,uvindutu,èpurtòisoldi,èupusòài
pedidil'apòstuli.
CAPITOLU5
1MaunomuchjamatuAnanias,cùSapphira,asomoglia,
hàvindutuunpussessu,
2Èriservòunapartediuprezzu,asomogliaeraancu
cunnisciuta,ènepurtòunacertaparte,èapusòàipedidi
l'apòstuli.
3MaPetrudisse:Anania,perchèSatanahàpienuutocore
permentiàuSpìrituSantu,èperrinfurzàunapartediu
prezzudiaterra?
4Mentrech'elluera,ùneramiccauvostrupropiu?èdopu
chìeravindutu,ùneramiccainuvostrupropiuputere?
perchèavetecuncipitustacosainuvostrucore?ùnavete
miccamentituàl'omi,maàDiu.
5ÈAnania,intesusteparolle,cascò,èabbandunòuspirtu;
èunagrandepauraghjunseàtuttiquellichìanuintesu
questecose.
79

ATTIDIL'APOSTULI
6Etlesjeunesgenss'élevèrent,leblessèrent,l'emportèrent
etl'enterraient.
7Èeracircatrèoredopu,quanduasomoglia,senzasapè
ciòchìerafattu,intrì.
8ÈPetrulirispose:Dimmis'èvoavetevindutuaterraper
tantu?Èelladisse:Iè,pertantu.
9AlloraPetrulidisse:Cumuhèchìvoaveteaccunsentutu
insemepertentàuSpìritudiuSignore?eccu,ipedidi
quellichìanuintarratuutomaritusòàaporta,èti
purteranufora.
10Allorach'ellacascòsubituàisopedi,èabbandunòu
fantasma;èighjovanighjovanuentranu,atruvarumorta,
è,purtendulafora,l'anuintarratadausomaritu.
11Èungrandetimoreghjunseàtuttaachjesa,èàquelli
chìanuintesustecose.
12Èdaemanidil'apòstuli,parechjisegnièmaravigliisò
statifattitràupopulu;(èeranututticununaccorduinu
porticodiSalomone.
13Èdil'altri,nimuùnosavauniscesiàelli,maupopululi
magnificava.
14ÈicredentieranupiùaghjuntuàuSignore,multitùdine
d'omièdidonne.)
15Aupointqu'ilsconduisaientlesmaladesdanslesrues,
etlesmettaientsurdeslitsetdescanapés,afinqu'aumoins
l'ombredePierrequipassait,fûtombragéeparquelques-
unsd'entreeux.
16Unamultitùdinediecitàdil'intornughjunseancuà
Ghjerusalemme,purtenduimalati,èquellichìeranu
turbatidaspiritiimpuri,ètuttisòstatiguariti.
17Alorslesouverainsacrificateurseleva,ettousceuxqui
étaientaveclui(quiestlasectedesSadducéens)etfurent
remplisd'indignation.
18Ès'imponenuemaninantuàl'apòstuli,èimettein
prigiòcumuni.
19Mal'ànghjuludiuSignorehàapertudinotteeportedia
prigiò,èlifecefora,èdisse:
20Vai,stammièparlainutempiuàupopulututtee
parolledistavita.
21Èquand'ellianuintesuquessa,entranuinutempiudi
matina,èinsignanu.Mausuvvernusacrificadoreghjunse,
èquellichìeranucunellu,ècunvocòucunsigliu,ètuttuu
sinatudiifigliolid'Israele,èmandòàaprigiòperesse
purtati.
22Maquandul'ufficialisòghjunti,èùnlitruvarumiccain
prigiò,sinevultonuèdissenu:
23Dicendu:Aprigiòtruvemuveramentechìavemu
chjusuintuttasicurezza,èiguardianichìstavanufora
davantiàeporte;maquanduavemuapertu,ùnavemu
trovuomuind'uinternu.
24Quanduusuvvernusacrificadoreèucapudiutempiuè
icapidiisacrificadorianuintesuquestecose,dubitavanu
d'ellidachìquestupuderiacresce.
25Alloraunus'avvicinòèlidisse:Eccu,l'omich'èvo
avetemessuinprigiòstanuinutempiuèinsignanuàu
populu.
26Alloraucapitanusin'andòcùl'ufficiali,èlipurtòsenza
viulenza,perchètemevanuupopulu,ch'elliùnanudaesse
lapidatu.
27È,quandul'avianupurtatu,ipusonudavantiàu
cunciliu;
28Dicendu:Ùnviavemumiccastrettuurdinatudiùn
insignàinstunome?è,eccu,aveteriempitu
Ghjerusalemmecùavostraduttrina,èaveteintenzionedi
purtàusanguediquestuomunantuànoi.
29AlloraPetruèl'altriapòstulirispundenuèdissenu:
AvemudaubbidìàDiupiuttostuchèàl'omi.
30UDiudiinostribabbihàrisuscitatuàGhjesù,chìvo
avetetombuèimpiccatuàunarbre.
31Diul'hàesaltatucùasomanudirittaperesseun
PrìncipeèunSalvatore,perdàapenitenzaàIsraeleèu
pirdunudiipiccati.
32Ènoisimuisotistimunianzidisticosi;ècusìhèancu
uSpìrituSantu,chìDiuhàdatuàquellichìubbidiscenu.
33Quand'ellil'anuintesu,sòstatichjappiinucore,è
pigghiarucunsigliuditumbàli.
34AlloraunFariseu,chjamatuGamaliel,chìeraunduttore
dialege,chìerainriputazionetràtuttuupopulu,s'hè
rializatuinucunsigliu;
35Èlidisse:Omid'Israele,fateattenzioneàciòchì
intendetefàinquantuàquestiomi.
36Primadistighjorni,Théudass'alzò,sivantavad'esse
qualcunu;àqualeunnumerudiomi,circaquattrucentu,
s'uniscenu:qualehèstatuuccisu;ètuttiquellichì
ubbidivanu,eranuspargugliati,èpurtatiànulla.
37Dopuàquestuomu,GhjudadiGalilea,inighjornidi
l'impositu,s'hèrializatu,èhàattiratuassaighjentedopuà
ellu;ètutti,ancuquellichìubbidivanu,eranuspargugliati.
38Èavà,vidicu:Astenitedastiomi,èlasciateliinpace:
perchès'èstucunsigliuostutravagliuhèdil'omi,ùnserà
miccasbuchjatu.
39Mas'elluhèdiDiu,ùnpudetemiccasfondà;perùnesse
trovuancuàluttàcontruàDiu.
40Ècunelluaccunsentì,è,dopuavèchjamatul'apòstuli,è
libattu,urdinòch'elliùnsiparlassiinunomediGhjesù,è
lilasciàandà.
41Ès'alluntanudaaprisenzadiucunsigliu,rallegrandu
ch'ellieranuriputatidegnidisoffredivergognaperuso
nome.
42Èognighjornuinutempiu,èinognicasa,ùncessanu
d'insignàèdipredicààGhjesùCristu.
CAPITOLU6
1Èinquellighjorni,quanduunumerudiidiscìpuliera
multiplicatu,sisuscitaunamurmurazionediiGrecicontr'à
l'Ebrei,perchèesoveduveeranutrascurateinuministeru
diognighjornu.
2Alloraidodicichjamavanuamultitùdinediidiscìpuli,è
lidissenu:Ùnhèmiccaraghjonechìavemudaabbandunà
aparolladiDiuèserveàtavule.
3Perquessa,fratelli,fighjateàmezuàvoisetteomionesta,
pienidiuSpìrituSantuèdiasaviezza,àqualepudemu
designàperquestuaffare.
4Macidaremusempreàapreghiera,èàuministerudia
parolla.
5Èstaparollapiaccòàtuttaaghjente,èscelsinuStefanu,
unomupienudifedeèdiuSpìrituSantu,èFilippu,è
Prucoru,èNicànuru,èTimonu,èParmenas,èNicolau,
proselitudiAntiochia.
6Ch'ellipusonudavantiàl'apòstuli,è,dopuavèpricatu,li
imposenuemani.
7ÈaparolladiDiucresce;èunumerudiidiscìpulisi
multiplicòassaiinGhjerusalemme;èunagrande
cumpagniadiipretieranuubbidientiàafede.
80

ATTIDIL'APOSTULI
8ÈStefanu,pienudifedeèdiputenza,hàfattugrandi
miraculièmiraculitràupopulu.
9Allorasisuscitanucertidiasinagoga,chìhèchjamata
sinagogadiiLibertini,èdiCireneèdiAlessandria,èdi
quellidiaCiliciaèdil'Asia,disputenducùStefanu.
10Èùnanupussuturesisteàasaviezzaèàuspiritucù
qualeelluparlava.
11Tandusubornavanul'omi,chìdissenu:L'avemuintesu
parlàblasfemicontr'àMosèècontruàDiu.
12Etilssoulevèrentlepeuple,lesanciensetlesscribes,
s'approchèrentdelui,l'attrapèrentetleconduisirentau
conseil.
13Èfacianufalsitistimunianzi,chìdicenu:St'omuùn
cessàdiparlàblasfemicontruàstulocusantuèàalege.
14Perchèl'avemuintesudìchìquestuGhjesùdiNazareth
hàdadistrughjestulocu,èhàdacambiàl'usichìMosèci
hàliberatu.
15Ètuttiquellichìstavanuinucunciliu,fighjulendu
fighjulendunantuàellu,vittinuasofacciacum'èquella
d'unanghjulu.
CAPITOLU7
1Allorausuvrasacerdotedisse:Sòcusìcusì?
2Èdisse:Omi,fratellièbabbi,ascoltate;UDiudia
gloriaapparsuàunostrubabbuAbraham,quanduerain
Mesopotamia,primach'elluabitòinCharran,
3Èlidisse:Escedautopaeseèdaatoparentela,èvenite
inupaesechìtimustraraghju.
4AlloraescedaupaesediiCaldei,èhàabitatuin
Charran;
5Èùnlidetemiccainereditàinquestu,micca,miccatantu
permetteusopede;mahàprumessuch'ellulidariain
pussessu,èàasodiscendenzadopuàellu,quand'elluùn
aviamiccafigliolu..
6ÈDiuhàparlatucusì:Chìasosumentedevestàinun
paesestraneru;èch'ellilipurtassiinschiavitù,èlipricàu
malequattrucentuanni.
7Èghjudicheraghjuanazioneàqualesaranuinschiavitù,
disseDiu;èdopu,esceranu,èmiservenuinstulocu.
8Èlidetel'allianzadiacircuncisione;ècusìAbràhamu
nasceàIsaac,èucirconcisul'ottughjornu;èIsaccunascì
àGhjacobbu;èGhjacobbugeneròidodicipatriarchi.
9Èipatriarchi,mossid'invidia,vindunuGhjiseppuin
Egittu,maDiueracunellu.
10Èuliberatudatutteesoafflizzioni,èlidetegraziaè
saviezzainvistadiFaraone,rèd'Egittu;èufacia
guvernatoredil'Eggittuèdituttaasocasa.
11Oracihèstataunacarenzaintuttuupaesed'Egittuèdi
Canaan,èunagrandeafflizione,èinostribabbiùnanu
trovusustenimentu.
12MaquanduGhjacobbuintesuchìcieragranuinEgittu,
hàmandatuprimainostribabbi.
13ÈàasecondavoltaGhjiseppufùfattucunnosceàiso
fratelli;èaparenteladiGhjiseppufùcunnisciutaà
Faraone.
14AlloramandòGhjiseppu,èchjamòàelluusobabbu
Ghjacobbuètuttiisoparenti,sessantacinqueanime.
15GhjacobbufalòinEgittu,èmorse,elluèinostribabbi.
16ÈsòstatipurtatiinSichem,èpostiinusepulcruchì
Abrahamhàcompruperunasommadisoldidaifigliolidi
Emmor,babbudiSichem.
17Maquanduutempudiaprumessas'avvicinava,chìDiu
aviaghjuratuàAbràhamu,upòpulucriscinuèsimultiplicò
inEgittu.
18Finuàchìs'arrizzòunaltrurèchìùncunnoscimicca
Ghjiseppu.
19Ustessuhàtrattatuinmodusottilecùinostriparenti,è
umalesupplicòinostribabbi,perch'elliscaccianuiso
figliolipicciotti,finuàafinediùncampà.
20InquellutempuMosèhènatu,èeraassaibellu,èhà
nutritutrèmesiinacasadiusobabbu.
21Èquand'ellufùcacciatu,afiglioladiFaraoneupigliò,è
l'hàalimentatuperusofigliolu.
22ÈMosèeraamparatuintuttaasaviezzadil'Egiziani,è
eraputenteinparolleèinatti.
23Èquanduerapienudiquarant'anni,livinniincoreper
visitàisofratelli,ifigliolid'Israele.
24Etvoyantl'und'euxsouffrirdutort,illedéfendit,
vengeaceluiquiétaitopprimé,etbattitl'Égyptien.
25Perchèsupponechìisofratelliavarianucapitucumu
chìDiuliliberariadaasomanu,maùnanumiccacapitu.
26Ulindumanelisimostròmentrech'ellilitigavanu,èli
vuliaritruvà,dicendu:Signori,sìfratelli;perchèvi
sbagliateunuàl'altru?
27Maquelluchìhàfattumaleàusovicinu,l'hàcacciatu,
dicendu:Qualehèchìt'hàfattucapuèghjudicenantuà
noi?
28Miammazzarà,cum’ètùl’haifattueriàl’Egizianu?
29AlloraMosèfughjituàstaparolla,èerastraneruinu
paesediMadian,induvehànatuduifiglioli.
30Èquanduquarantaannisòscaduti,liapparveinu
desertudiamuntagnaSinaunanghjuludiuSignoreinuna
fiammadifocuinunmachja.
31QuanduMosèl'hàvistu,s'hèmaravigliatudiavista;
32Dicendu:SòuDiudiitobabbi,uDiud'Abrahamu,u
Diud'Isaac,èuDiudiGhjacobbu.AlloraMosètremò,èùn
osavavede.
33AllorauSignorelidisse:«Toglieiscarpidaitopedi:
ulocuduv’ètùstaihèterrasanta.
34Aghjuvistu,aghjuvistul'afflizzionidiumopòpuluchì
hèinEgittu,èaghjuintesuusolamentu,èsòfalatuper
liberà.Èavàvenite,timanderaghjuinEgittu.
35StuMosèch'ellianuricusatu,dicendu:Qualehèchì
t'hàfattucapuèghjudice?ulistessuDiuhàmandatuper
esseuncapuèunliberatoredaamanudil'anghjuluchìli
apparsuinamachja.
36Lifecefora,dopuch'elluaviafattumiraculièsegniinu
paesed'Egittu,èinuMariRossu,èinudesertuquaranta
anni.
37QuestuhèquelluMosè,chìdisseàifigliolid'Israele:U
Signore,uvostruDiu,visusciteràunprufetadiivostri
fratelli,cum'èmè;elluusenterete.
38Questuhèquelluchìerainachjesainudesertucù
l'ànghjuluchìliparlavanantuàamuntagnaSina,ècùi
nostribabbi;
39Àqualeinostribabbiùnanumiccaubbiditu,mal'anu
cacciatudaelli,èinisocorisivultonuinEgittu.
40DicenduàAaronu:Fatecidiiperandàdavantiànoi,
perchèinquantuàstuMosè,chìcihàpurtatuforadiu
paesed'Egittu,ùnsapemumiccaciòchìhèstatudaellu.
41Etilsfirentunveauencesjours,etoffrirentunsacrifice
àl'idole,etseréjouirentdel'œuvredeleurspropresmains.
81

ATTIDIL'APOSTULI
42AlloraDiusivultò,èlideteàaduràl'armatadiucelu;
cum'èhèscrittuinulibrudiiprufeti:Ocasad'Israele,
m'aveteoffrittubestieimmolateèsacrificiinuspaziudi
quarantaanniinudesertu?
43Iè,avetepigliatuutabernaculudiMoloch,èastelladiu
vostrudiuRemphan,figurechìavetefattuperaduràelli,è
vipurteraghjuforadiBabilonia.
44Inostribabbiavianuutabernaculuditistimunianzainu
desertu,cum'ellul'aviaurdinatu,parlenduàMosè,ch'ellu
l'aviafattuseconduamodach'elluaviavistu.
45Chìancuinostribabbi,chìsòghjuntidopu,purtonucun
Ghjesùinupussessudiipagani,chìDiuhàcacciatu
davantiàafacciadiinostribabbi,finuàighjornidi
David;
46ChìhàtrovufavoredavantiàDiu,èvuliatruvàun
tabernaculuperuDiudiGhjacobbu.
47MaSalomonelicustruìunacasa.
48Mal'Altìssimuùnabitamiccaintempiifattidaemani;
comudiciluprufeta,
49Uceluhèumotronu,èaterrahèumosgabellodipedi:
chìcasamicustruite?diceuSignore:ochìhèulocudiu
moriposu?
50Ùnamomanuhàfattututtequestecose?
51Voidicollurigiduèincircuncisidicoreèd'arechje,
resistetesempreàuSpìrituSantu:cum'èivostribabbi,
fatecusì.
52Qualediiprufetiùnanumiccaperseguitatuivostri
babbi?èanuuccisuquellichìanudimustratuprimadia
venutadiuGhjustu;diqualesìstatuavàitraditoriè
l'assassini:
53Chìanuricivutualegedaadispusizionedil'angeli,èùn
l'anumiccaguardatu.
54Quand'ellianuintesussecose,sòstatichjappiinucore,
èstringhjenunantuàellucùisodenti.
55Maellu,ch'elluerapienudiuSpìrituSantu,guardò
fermuinucelu,èvideagloriadiDiu,èGhjesùchìstavaà
adirittadiDiu.
56Èdisse:Eccu,vecuiceliaperti,èuFiglioludil'omu
chìsitrovaàadirittadiDiu.
57Alloragridavanuàgranvoce,sifermanul'arechje,èsi
currianuannantuàellud'unamanera.
58Èuscacciòforadiacità,èulapidau;èitistimunianzi
deposenuisovestitiàipedidiunghjovanu,chìsi
chjamavaSaul.
59ÈanulapidatuàStefanu,chjamenduàDiu,èdicendu:
SignoreGhjesù,riceveumospiritu.
60Èsighjinochje,ègridòàunavoceforte:Signore,ùn
imponiscemiccastupeccatuàelli.Èquand'elluaviadettu
questu,siaddurmintò.
CAPITOLU8
1ÈSaulaccunsentìàasomorte.Èinquellutempuciera
unagrandepersecuzionecontruàachjesachìerain
Ghjerusalemme;etilsétaienttousdispersésdansles
régionsdeJudéeetdeSamarie,àl'exceptiondesapôtres.
2ÈomidevotipurtonuStefanuàasosepultura,èfeceuna
grandelamentazioneannantuàellu.
3InquantuàSaul,hàsappiutuachjesa,intrutuinogni
casa,è,cacciatuomièdonne,limisiinprigiò.
4Perquessa,quellichìeranuspargugliatiandavanuinogni
locupredicenduaparolla.
5AlloraFilippufalòinacitàdiSamaria,èliannunziavau
Cristu.
6ÈupopulucununaccordufeceattenteàciòchìFilippu
dicia,intesuèvidenduimiraculich’ellufacia.
7Perchèispiritiimpuri,gridenduàvoceforte,escevanuda
parechjich'ellin'eranupussessi;èparechjiparalisi,èzoppi,
eranuguariti.
8Ècieraunagrandegioiainquellacità.
9Maisilyavaitunhomme,nomméSimon,quiautrefois,
danslamêmeville,pratiquaitlasorcellerieetenchantaitle
peupledeSamarie,déclarantlui-mêmequ'ilétaitungrand.
10Àqualetuttil'ascoltavanu,daupiùchjucuàupiù
grande,dicendu:QuestuomuhèugrandeputerediDiu.
11Èàellusicunsidereghja,perchèchìdalongutempuli
aviaincantaticùamagia.
12MaquanduanucridutuàFilippuchìpredicavaecose
riguardantiuregnudiDiuèunomediGhjesùCristu,sò
statibattezzati,omièdonne.
13AlloraSimonestessuhàcridutuancu;è,quand'ellufù
battizatu,stavacunFilippu,ès'eramaravigliatu,videndui
miraculièisegnichìeranufatti.
14Quandul'apòstulichìeranuinGhjerusalemme,anu
intesuchìSamariaaviaricevutuaparolladiDiu,li
mandanuàPetruèGhjuvanni.
15Quale,quand'ellieranufalati,pricavaperelli,perch'elli
ricevenuuSpìrituSantu.
16(Perch'elluùneraancucascatuannantuànimud'elli;
soluch'ellieranubatteziinunomediuSignoreGhjesù.)
17Alloraliimponiscenuemani,èricevenuuSpìrituSantu.
18Simone,videnduchì,perl'imposizionediemanidi
l'apòstuli,uSpìrituSantueradatu,lioffrìsoldi.
19Dicendu:Dàancuàmèstuputere,affinchìàquelluchì
metteemani,riceveuSpìrituSantu.
20MaPetrulidisse:Ivostrisoldiperiscanucuntè,perchè
avetepensatuchìurigaludiDiupòesseacquistatucùsoldi.
21Ùnavetenèpartenèsorteinquestamateria:perchèu
tocoreùnhèmiccaghjustuinvistadiDiu.
22Pentitevidunquedistatogattivezza,èpricateàDiu,
s'elluforseupensamentudiutocorevipòessepardunatu.
23Perchèaghjucapituchìsiteinufieledil'amarezza,èin
uligamedil'iniquità.
24Simonerispose,èdisse:PregateàuSignorepermè,chì
nundadiquestecosech'èvoavetedettuùnmisiavenuta.
25Èelli,dopuavètistimuniatuèpridicatuaparolladiu
Signore,sinevultonuinGhjerusalemme,èanupredicatuu
VangeluinparechjipaesidiiSamaritani.
26Èl'ànghjuludiuSignorehàparlatuàFilippu,dicendu:
Alzate,èandateversuusudu,versuastradachìfalada
GhjerusalemmeàGaza,chìhèdesertu.
27Sialzò,andò,èeccuunomud'Etiopia,uneunucudi
grandeautoritàsottuCandace,reginadil'Etiopi,chìaviaa
curadituttuusotesoru,èeraghjuntuàGhjerusalemme
peradurà.
28Riturnò,è,pusatuinusocarru,leghjeuprufetaIsaia.
29AllorauSpìritudisseàFilippu:Avvicinatevi,èuniteà
stucarru.
30Filippus'avvicinòàellu,èl'intendeleghjeuprufeta
Isaia,èdisse:Capisciciòchìleghje?
31Èelludisse:Cumupossu,s'elluùnmiguidaunomu?
ÈhàdumandatuàFilippuch'ellusimetteàpusàcunellu.
82

ATTIDIL'APOSTULI
32Ulocudil'Scritturach'elluhàlettueraquestu:Hèstatu
purtatucum'èunapecuraàl'abattage.Etcommeunagneau
muetdevantsontondeur,iln'ouvritpointlabouche:
33Inasoumiliazione,usoghjudiziuhèstatutoltu:è
qualedichjaràasogenerazione?perchèasovitahè
pigliatudaaterra.
34L'eunucurisposeàFilippu,èdisse:Tipregu,diquale
parlastuprufeta?diellustessu,odiqualcunualtruomu?
35AlloraFilippuhàapertuabocca,èprincipiadaa
listessaScrittura,èliannunziavaGhjesù.
36Èmentrech'elliandavanuinusocaminu,ghjunghjenu
àunacertaacqua;chìm'impedisced'essebattezu?
37Filippudisse:S'ètùcredidituttuutocore,sì.Èellu
risposeèdisse:CreduchìGhjesùCristuhèuFiglioludi
Diu.
38Èurdinòàucarrudistàfermu;èubattezzò.
39Èquand'ellisòstatiforadil'acqua,uSpìritudiu
SignorehàpigliatuàFilippu,chìl'eunucuùnuvidepiù;
40MaFilippusitruvòinAzotu;è,passandu,predicavain
tutteecità,finuàch'ellughjunseàCesarea.
CAPITOLU9
1ÈSaul,chìrespiravaancuminacceèmassacrecontr'ài
discìpulidiuSignore,andòversuugransacrificadore.
2IlluidemandadeslettresàDamasqueauxsynagogues,
afinqu'illesconduiseliésàJérusalem,s'iltrouvait
quelqu'undecettemanière,qu'ilsfussenthommesou
femmes.
3Èmentrech'elluviaghjava,s'avvicinòàDamascu;è
subbituunalucedaucelusplendeintornuàellu.
4Ècascòinterra,èsintìunavocechìlidicia:Saulu,
Saulu,perchèmiperseguite?
5Èelludisse:Qualesì,oSignore?ÈuSignorehàdettu:
SòGhjesùchìperseguite:hèdifficiulepervoidicalcià
contruàipungi.
6Ètremanduèstunatudisse:Signore,chìvuletech'e
aghjufattu?ÈuSignorelidisse:Arghjite,andateinacità,
èvisaràdettuciòchìduvetefà.
7Èl'omichìviaghjàvanucunellustavanusenzaparolle,
intesuunavoce,maùnvedenuomu.
8ÈSaulsialzòdaaterra;Èquanduisoochjisòstati
aperti,ùnvidianimu;
9Èstavatrèghjornisenzavede,èùnmanghjanèbeie.
10ÈcieraundiscìpuluinDamascu,chjamatuAnania;èà
elludisseuSignoreinunavisione,Ananias.Èelludisse:
Eccu,sòquì,Signore.
11ÈuSignorelidisse:Alzati,andateinastradachìsi
chjamadritta,èdumandateinacasadiGhjudaquelluchì
hèchjamatuSaulu,diTarsu,perchèeccu,pricà.
12ÈhàvistuinunavisioneunomuchjamatuAnaniachì
entrava,èmetteasomanunantuàellu,perpudèritruvàa
vista.
13AlloraAnaniarispose:Signore,aghjuintesuda
parechjidiquestuomuquantumalehàfattuàitosantiin
Ghjerusalemme:
14Èquìhàl'autoritàdaicapisacerdotidiligàtuttiquelli
chìinvocanuutonome.
15MauSignorelidisse:Vai,perchèelluhèunvasusceltu
permè,perpurtàumonomedavantiàipagani,àirèèài
figliolid'Israele.
16Perchèlimustraraghjuquantugrandicosech'elludeve
soffreperumonome.
17Ananiasin'andò,èintrìincasa;èpusenduesomani
nantuàelludisse:FratelluSaul,uSignore,ancuGhjesù,
chìt'hèapparsuinastradachìtùvinissi,m'hàmandatu,per
ch'ètùpossiriceveavistaèessepienudiuSpìrituSantu.
18Èsubitucadutudaisoochjicum'èsquame;èhà
ricevutusubituavista,ès'arrizzò,èfùbattizatu.
19Èquand'elluaviaricivutuacarne,erafurtificatu.Allora
SauleracertighjornicùidiscìpulichìeranuinDamascu.
20ÈsubitupridicatuàCristuinesinagoghe,ch'elluhèu
FiglioludiDiu.
21Matuttiquellichìl'anuintesueranumaravigliati,è
dissenu:Ùnhèmiccaquestuquelluchìhàdistruttuquelli
chìinvocavanustunomeinGhjerusalemme,èhèghjuntu
quìperquestuscopu,perpurtàliliatiàiprincipali
sacerdoti?
22MaSaulsisforzòdipiù,ècunfondeiGhjudeichì
stavanuinDamascu,pruvenduchìquestuhèuCristu.
23Èdopuchìparechjighjornisòstaticumpiiti,iGhjudei
anucunsigliatupertumballu:
24MaasoattesaeracunnisciutadaSaul.Èfighjulavanui
portighjornuènottepertumballu.
25Alloraidiscìpuliupigghiarudinotte,èufecefalààu
muruinunacestera.
26ÈquanduSauleraghjuntuàGhjerusalemme,hàpruvatu
àunisceàidiscìpuli,matuttiavianuapauradiellu,èùn
cridianumiccach'ellueraundiscìpulu.
27MaBarnabasupigliò,èupurtòversul'apòstuli,èli
dissecumuaviavistuuSignoreinucaminu,èch'elluli
aviaparlatu,ècumuhàpridicatuàDamascuinunomedi
Ghjesù.
28ÈeracunellichìentravaèesciainGhjerusalemme.
29ÈparlavacuncurainunomediuSignoreGhjesù,è
disputòcontr'àiGreci;
30Chì,quanduifratellil'anusappiutu,upurtonuin
Cesarea,èumandòinTarsu.
31AlloraechjeseanuriposuintuttaaGhjudeaèaGalilea
èaSamaria,èsòstateedificate;ècamminenduinutimore
diuSignore,èinucunfortudiuSpìrituSantu,eranu
multiplicati.
32ÈavvenechìPetrupassavapertuttiiquartieri,discendu
ancuàisantichìstavanuinLidda.
33ÈcitruvòunomuchjamatuEnea,chìaviatenutuuso
lettuottuanni,èeraparaliticu.
34ÈPetrulidisse:Enea,GhjesùCristutiguarisce:alzati,
èfateutolettu.Ès'arrizzòsubitu.
35ÈtuttiquellichìstavanuinLiddaèinSaronuuviranu,
èsivultonuàuSignore.
36Or,c'erainGhjaffaunadiscìpulachjamataTabitha,chì
perinterpretazionehèchjamataDorcas:stadonnaera
pienadiboniopereèdilimosinach'ellafacia.
37Èavveneinquellighjornich'ellaeramalata,èmurìu;
ch'ellisisòlavati,apusonuinunacamerasuprana.
38Ècum'èLyddaeravicinuàGhjoppa,èchìidiscìpuli
avianuintesuchìPetrueraquì,limandòduiomi,
pritenduluch'elluùntardassemiccaàveneàelli.
39AlloraPetrusialzòèandòcunelli.Quand'ellufù
ghjuntu,upurtonuinacamerasuprana;ètutteeveduve
stavanuvicinuàellu,pienghjendu,èmostranuitunicheèi
vestitichìDorcashàfattu,mentrech'ellaeracunelli.
83

ATTIDIL'APOSTULI
40MaPetrulifeceforatutti,sighjinochjòèpricava;è
vultenduluversuucorpudisse:Tabita,alzati.Èhàapertu
l'ochji,èquanduellavidePetru,sipusò.
41Èlideseamanu,l'alzò,è,dopuavèchjamatuisantièe
veduve,l'hàpresentataviva.
42ÈeracunnisciutaintuttuGhjoppa;èparechjicridianu
inuSignore.
43Èavvenech'ellusisteseassaighjorniinGhjoppacùun
certuSimone,untanner.
CAPITOLU10
1IlyavaitàCésaréeunhommenomméCorneille,
centuriondelabande,appeléebandeitalienne,
2Unomudevotu,èchìtemeàDiucùtuttaasocasa,chì
faciaassailimosinaàupopulu,èpricavaàDiusempre.
3Videnduinunavisioneevidentementeversuanonaora
diughjornu,unanghjuludiDiuchìveniaversuellu,èli
disse:Corneliu.
4Èquanduufighjendu,siscantò,èdisse:Chìghjè,
Signore?Èlidisse:Etopreghiereèatolimosinasò
ghjunteinmemoriadavantiàDiu.
5Èavàmandatel'omiinGhjaffa,èchjamateunSimone,
chìsichjamaPetru:
6AlloghjacununSimone,untanner,chìasocasahèin
rivaàumare:elluvidiciaciòchìduvetefà.
7Èquandul'anghjuluchìparlavaàCornelius'erapartitu,
chjamòduidiisoservitori,èunsuldatudevotudiquelli
chìl'aspittavanuincontinuu;
8Èdopuliaviadichjaratatuttequestecose,limandòà
Ghjaffa.
9Udumane,mentrech'elliandavanuinviaghju,è
s'avvicinavanuàacità,Petrucullànantuàutettuperpricà
versuasestaora.
10Èhàavutuassaifami,èvuliamanghjà;
11Èvidiauceluapertu,èuncertuvasechìdescendia
versuellu,cum'èungrandelignutricottuàiquattruangoli,
èfalatuàaterra.
12Induvec'eraognitipudibestiequadrupedediaterra,è
bestiesalvatiche,èstriscianti,èuccellidil'aria.
13Èghjunseunavoceàellu:Rileva,Petru;tumbà,è
manghja.
14MaPetrudisse:Ùnhècusì,Signore;perchèùnaghju
maimanghjatunundachìhècumunuoimpuru.
15Èavocelidissedinovuasecondavolta:CiòchìDiu
hàpurificatu,ùnchjamatemiccacumuni.
16Questuhèstatufattutrèvolte,èuvasufùricivutuinu
celu.
17Or,mentriPetrudubitavainellustessuciòchì
significavastavisionech'elluaviavistu,eccu,l'omi
mandatidaCorneliuavianudumandatuàacasadiSimone,
èsisòstatidavantiàaporta.
18Chjamò,èdumandòs'ellueraallughjatuquìSimone,
chìerachjamatuPetru.
19MentrePetrupensavaàavisione,uSpìritulidisse:
Eccu,trèomiticercanu.
20Alzatedunque,èscendete,èandatecunelli,senza
dubbitànunda,perchèl'aghjumandatu.
21AlloraPetrufalòversul'omichìlieranumandatida
Corneliu;èdisse:Eccu,sòquelluchìvocircate:chìhèa
causaperquessachìsiteghjuntu?
22Èdissenu:Corneliuucenturione,unomughjustu,è
quelluchìtemeDiu,èdibonareputazionetràtuttaa
nazionediiGhjudei,hèstatuavvistatudaDiudaun
anghjulusantudimandààvoiinasocasa,èdisente.
parolleditè.
23Alloralichjamòèliallughjava.ÈudumanePetrusi
n'andòcunelli,ècertifratellidiGhjoppa
l'accumpagnavanu.
24Èudumanedopuch'ellientranuinCesarea.Et
Corneillelesattendait,etavaitconvoquésesprochesetses
amisproches.
25Ècum'èPetruentrava,Cornelius'avvicinòàellu,si
prostròàisopedièl'adorò.
26MaPetruupigliò,dicendu:Alzati!Sòancuunomu.
27Èmentreparlavacunellu,intrì,ètruvòparechjichì
s'eranuriuniti.
28Èlidisse:Sapetechìhèunacosaillegaleperunomu
chìhèGhjudeudifàcumpagnia,odiveneàunudil'altru
nazione;maDium'hàdimustratuchìùnaghjumicca
chjamatuunomucumunuoimpuru.
29Perquessa,sòvinutuàvoisenzacuntesta,appenamisò
statumandatu:vidumandudunqueperqualescopuavete
mandatupermè?
30ÈCorneliudisse:Quattrughjornifàaghjudigiunatu
finuàst'ora;èàanonaoraaghjupricatuinamocasa,è
eccu,unomustavadavantiàmèinvestitibrillanti,
31Èdisse:Corneliu,atopreghierahèintesa,èato
limosinahèstataricurdatainvistadiDiu.
32MandatedunqueinGhjaffa,èchjamateSimone,chìsi
chjamaPetru;hèallughjatuinacasadiuncertuSimone,
untanner,àulatudiumare:chì,quand'elluvene,vi
parlerà.
33Subbitudunqueaghjumandatuàtè;èaifattubèch'ètù
sìghjuntu.AvàdunquesimututtiquìprisentidavantiàDiu,
persentetutteecosechìvisòurdinatedaDiu.
34AlloraPetruapreaboccaèdisse:Inverità,aghju
capituchìDiuùnhèmiccarispettudiepersone.
35Mainogninazione,quelluchìuteme,èfàaghjustizia,
hèaccettatucunellu.
36AparollachìDiuhàmandatuàifigliolid'Israele,
predicenduapaceperGhjesùCristu(hèuSignoreditutti:)
37Staparolla,dicu,asapete,chìfùpublicataintuttaa
Ghjudea,èprincipiadaGalilea,dopuàubattèsimuchì
Ghjuvannipredicava;
38CumuDiuhàuntudiuSpìrituSantuèdiputenzaà
GhjesùdiNazareth;perchèDiueracunellu.
39Èsimutistimunianzidituttuciòch'elluhàfattuinu
paesediiGhjudeièinGhjerusalemme;ch'ellianuuccisu
èimpiccatuàunarbre:
40Iddul'hàrisuscitatuuterzughjornu,èl'hàmanifestatu;
41Miccaàtuttuupopulu,maàitistimunianzisceltiprima
diDiu,ancuànoi,chìavemumanghjatuèbeiecunellu
dopuch'elluhèrisuscitatudaimorti.
42Ècihàurdinatudipridicààupopulu,èditistimuniàchì
hèquelluchìhèstatuurdinatudaDiuperesseuGhjudice
diivivièimorti.
43Tuttiiprufetirendenutistimunianzadiellu,chì,peru
sonome,quelluchìcredeinelluriceveràaremissionedii
piccati.
44MentrePetruparlavaancuquesteparolle,uSpìritu
Santucascavaannantuàtuttiquellichìanuintesuaparolla.
84

ATTIDIL'APOSTULI
45Èquellidiacirconcisionechìanucridutueranu
maravigliati,tuttiquellichìsòvenuticunPetru,perchèchì
ancunantuàipaganieraversatuurigaludiuSpìrituSantu.
46Perchèl'anuintesuparlàinlingue,èmagnificenduà
Diu.AlloraPetrurispose:
47Puderàqualcunupruibiscel'acqua,chìùnsiamicca
battizatuquellichìanuricevutuuSpìrituSantucum'ènoi?
48ÈliurdinòàessebatteziinunomediuSignore.Allora
lipregavanudistàcertighjorni.
CAPITOLU11
1Èl'apòstulièifratellichìeranuinGhjudeaanuintesuchì
ipaganiavianuancuricevutuaparolladiDiu.
2ÈquanduPetrueraghjuntuàGhjerusalemme,quellichì
eranudiacircuncisionelitianucunellu.
3Dicendu:Sòandatuind'èl'omiincircuncisi,èavete
manghjatucunelli.
4MaPetruripigliòamateriadauprincipiu,èlispiegòper
ordine,dicendu:
5EruinacitàdiGhjaffa,inpreghiera;èinuntranceaghju
vistuunavisione:uncertuvaselluscendeva,cum'èera
statuungrandelenzulu,falatudauceludaquattruanguli;
èhèvinutuancuàmè:
6Àquelluchì,quanduaghjufighjatuimoochji,aghju
cunsideratu,èaghjuvistubestieàquattrupedidiaterra,è
animalisalvatichi,èstrisciantièuccellidil'aria.
7Èaghjuintesuunavocechìmidiceva:Alzati,Petru;
ammazzaèmanghja.
8Maaghjudettu:Ùnhèmiccacusì,Signore,perchè
nundadicumunuoimpuruùnhèmaientratuinamobocca.
9Maavocemirisposedinovudaucelu:CiòchìDiuhà
purificatu,ùnchjamatemiccacumuni.
10Èquestuhèstatufattutrèvolte,ètuttisòstatipurtatiin
ucelu.
11Èeccu,subituc'eranutrèomichìsòdigiàghjuntiàa
casainduveeru,mandatiàmèdaCesarea.
12ÈuSpìritum'hàdettudiandàcunelli,senzadubbità.
Inoltre,stiseifratellim'accumpagnavanu,èavemuintrutu
inacasadil'omu:
13Ècihàvistucumuaviavistuunanghjuluincasasoia,
chìstavaèlidisse:MandateomiinGhjaffa,èchjamate
Simone,chìsichjamaPetru;
14Qualevidiciaràeparollechìtùètuttaatocasaseranu
salvati.
15Ècum'èaghjucuminciatuàparlà,uSpìrituSantuhè
cascatunantuàelli,cum'ènantuànoiàuprincipiu.
16AlloraaghjuricurdatudiaparolladiuSignore,ch'ellu
disse:Ghjuvannihàbattezud'acqua;mavoisarete
battezzaticùuSpìrituSantu.
17PerchèdunqueDiulihàdatuurigalucum'èànoi,chì
avemucridutuinuSignoreGhjesùCristu;chìeraeiu,ch’e
pudiaresisteàDiu?
18Quanduanuintesuquestecose,sitacenu,è
glurificavanuàDiu,dicendu:AlloraDiuhàancudatuài
Gentiliupentimentuperavita.
19Ora,quellichìeranuspargugliatiàcausadia
persecuzionechìsuscitavaannantuàStefanuviaghjanu
finuàaPhénice,àCipruèàAntiochia,predicendua
parollaànimu,masoluàiGhjudei.
20ÈcertidiellieranuomidiCipruèdiCirene,chì,
ghjuntiàAntiochia,anuparlatuàiGrechi,predicenduu
SignoreGhjesù.
21ÈamanudiuSignoreeracunelli;
22Alloraanutiziadiquestecosehèghjuntaàl'arechjedia
chjesachìerainGhjerusalemme;
23Quale,quand'elluhèghjuntu,èch'elluaviavistua
graziadiDiu,eracuntentu,èl'esurtòàtutti,chìcunun
scopudicores'appiccassiàuSignore.
24Perchèeraunomubonu,èpienudiuSpìrituSantuèdi
afede;èassaighjentehèaghjuntuàuSignore.
25AlloraBarnabapartìinTarsu,percircààSaul:
26Èquandul'ebbetrovu,upurtòàAntiochia.Èghjunse
chìunannusanusisòriuniticùachjesa,èinsignòassai
ghjente.Èidiscìpulieranuchjamaticristianiprimain
Antiochia.
27Èinissighjorni,iprufetisòghjuntidaGhjerusalemme
àAntiochia.
28Ès'arrizzòunudielli,chjamatuAgabus,èhàdettuperu
Spìrituchìcisariaunagrandecarenzaintuttuumondu,chì
hèaccadutuinitempidiClaudiusCaesar.
29Alloraidiscìpuli,ognunuseconduasocapacità,decisu
dimandàaiutuàifratellichìstavanuinGhjudea:
30Chìfecenuancu,èumandòàl'anzianipermanudi
BarnabaèdiSaulu.
CAPITOLU12
1Àquellutempu,urèErodestendeesomaniperaffruntà
certidiachjesa.
2ÈtombuàGhjacumu,fratelludiGhjuvanni,cùaspada.
3Èsiccomuch'elluhàvistuchìpiacevaàiGhjudei,andò
piùinpiùàpigliàPetru.(Alloraeranuighjornidiipani
senzalevatu).
4Èdopul'ebbearrestatu,umettiuinprigiò,èulivòà
quattruquartidisuldatiperuguardà;intendendudopuà
Pasquaàpurtàluforaàupopulu.
5Petrudunqueeratenutuinprigiò,maachjesahèstata
pricatasenzacessààDiuperellu.
6ÈquanduErodel'aviapurtatufora,astessanottePetru
dormetràduisuldati,liatucùduiecatene;èiguardiani
davantiàaportaguardianuaprigiò.
7Èeccu,l'ànghjuludiuSignores'avvicinònantuàellu,è
unalumerabrillavainaprigiò;èchjappààPetruàulatu,
èl'hàrisuscitatu,dicendu:Levateprestu.Èesocatene
cascòdaesomani.
8Èl'ànghjululidisse:Cinghjite,èfateitosandali.Ècusì
hàfattu.Èlidisse:"Lanciateutovistituintornuàtè,è
seguitami".
9Èesce,èuseguita;èùnsapiamiccachìeraverachìera
fattudal'anghjulu;mahàpensatuchìhàvistuunavisione.
10Passatuuprimuèusiconduquartiere,ghjunghjenuàa
portadiferruchìportaàacità;chìlihàapertudaellu
stessu;èsubitul'ànghjulupartìdaellu.
11ÈquanduPetrus'avvicinòàellustessu,disse:"Orasò
sicuruchìuSignorehàmandatuusoanghjulu,èm'hà
liberatudaamanudiErode,èdatuttel'aspittàdiupopulu
diiGhjudei.
12È,dopuavèpensatuàacosa,ghjunseincasadiMaria,
amammadiGhjuvanni,chìsichjamavaMarcu;induv'elli
sòstatiriunitiinprighera.
85

ATTIDIL'APOSTULI
13Ècum'èPetrupichjavaàaportadiaporta,una
ghjovanaghjunseàsente,chjamataRoda.
14È,cunnisciutaavocediPetru,ùnhàmiccaapertua
portapergioia,macorseinasovoce,èhàdettuchìPetru
stavadavantiàaporta.
15Èlidissenu:Tusìpazza.Maellaaffirmava
constantementechìeraancucusì.Alloradissenu:Hèuso
anghjulu.
16MaPetrucuntinuòàpissà;è,dopuavèapertuaporta,è
uvittinu,sòstatistupiti.
17Maellu,fendusegnudiellicùamanuperstàinsilenziu,
lidichjaròcumuuSignorel'aviapurtatuforadiaprigiò.È
lidisse:AndateàfàvedequestecoseàGhjacumuèài
fratelli.Èsin'andò,èandòinunaltrulocu.
18Avà,appenasifaciaughjornu,ùncihèstatupocu
agitazionetràisuldati,ciòchìhèstatudiPetru.
19ÈErodel'avècercatuèùnl'avètrovu,hàesaminatui
guardiani,èhàurdinatuch'ellifussinumessiàmorte.Etil
descenditdeJudéeàCésarée,etilrestalà.
20ÈErodeeraassaidispiaciutudiquellidiTiruèdi
Sidone;masisòghjuntid'unamaneraàellu,è,avèfattuu
soamicuBlastus,l'amicudiurè,vulianuapace.perchèu
sopaeseeranutritudaupaesediurè.
21Èunghjornustabilitu,Erode,vistutudivestitiriali,si
pusònantuàusotronu,èlifeceunaorazione.
22Èupopulucriò,dicendu:Hèavocediundiu,èmicca
diunomu.
23Èsubitul'ànghjuludiuSignoreubattò,perchèùnhà
miccadatuagloriaàDiu;
24MaaparolladiDiucresceèsimultiplica.
25ÈBarnabaèSaulsinevultonudaGhjerusalemme,dopu
avèrializatuusoministeru,èsipurtonucunelliGhjuvanni,
chìsichjamavaMarcu.
CAPITOLU13
1Or,inachjesachìerainAntiochia,cieracertiprufetiè
maestri;cum'èBarnabas,èSimeonechìerachjamatu
Niger,èLuciudiCirene,èManaen,chìerastatucriatucù
Erodeutetrarca,èSaul.
2Cum'elliservevanuàuSignoreèdigiunavanu,uSpìritu
Santudisse:SeparamiBarnabasèSauluperutravagliuà
qualeliaghjuchjamatu.
3Èquand'elliavianudigiunatuèpricatu,èlipusonue
mani,limandavanuvia.
4Allora,mandatidauSpìrituSantu,sin'andòinSeleucia;
èdaquìvanuàCipru.
5Èquand'ellieranuinSalamina,anupridicatuaparolladi
DiuinesinagoghediiGhjudei,èavianuancuGhjuvannià
usoministru.
6Èquand'elliavianupassatul'isulainPaphos,truvaruun
mago,unfalsuprufeta,Ghjudeu,chìsichjamavaBarjesus.
7Chìeracùudiputatudiupaese,SergiuPaulu,omu
prudente;chìchjamavaBarnabasèSaulu,èvuliaàsentea
parolladiDiu.
8MaElimaustregone(perchèhècusìusonomeper
l'interpretazione)liresisteva,circandudialluntanàu
diputatudaafede.
9AlloraSaul,chìhèancuchjamatuPaulu,pienudiu
SpìrituSantu,pusòl'ochjinantuàellu.
10Èdisse:Opienud'ogniastuziaèdiognimalizia,o
figlioludiudiavulu,onemicudiognighjustizia,ùn
cessatemiccadipervertisceimodighjustidiuSignore?
11Èavà,eccu,amanudiuSignorehènantuàtè,èsarete
cecu,senzavedeusoleperunastagione.Èsubitucadde
nantuàelluunanebbiaèunabughjura;èandavaincerca
diqualcunuchìuguidàdaamanu.
12Alloraudiputatu,videnduciòchìerafattu,cridìa,
stunatudaaduttrinadiuSignore.
13QuanduPàuluèasocumpagnies'hèalluntanatuda
Paphos,ghjunsenuàPergeinPanfilia;èGhjuvanni,
partendudaelli,tornòinGhjerusalemme.
14Ma,partitidaPerge,ghjunsenuàAntiochiainPisidia,
andonuinasinagogaughjornudiusabbatu,èsipusonu.
15Èdopuàaletturadialegeèdiiprufeti,icapidia
sinagogalimandavanudicendu:Omièfratelli,s'èvo
avetequalchìparollad'esurtazionepèupopulu,dite.
16AlloraPàulus'arrizzòè,fenduuncennucùasomanu,
disse:Omid'Israele,èvoichìtemeteDiu,ascoltate.
17UDiudistupòpulud'Israelehàsceltuinostribabbi,è
esaltòupòpuluquand'elluabitavacum'èstranieriinu
paesed'Egittu,ècùunbracciualtulifeceforadiellu.
18Èversuutempudiquarant'annihàsuffrutuisomodiin
udesertu.
19ÈdopuavèdistruttusettenazioniinupaesediChanaan,
lihàspartutuusopaesepersorte.
20Èdopu,lideteghjudiciperuspaziudiquattrucentu
cinquantaanni,finuàuprufetaSamuel.
21Dopu,anudumandatuunrè,èDiulideteSaul,figliolu
diCis,unomudiatribùdiBenjamin,peruspaziudi
quarantaanni.
22Èdopuch'ellul'ebbesguassatu,lisuscitòàDavidper
esseusorè;àqualehàancudatutistimunianza,èdisse:
AghjutrovuDavid,ufiglioludiJesse,unomuseconduu
mocore,chìhàdarializàtuttaamovulintà.
23Daasumentedist'omu,Diu,seconduasoprumessa,hà
risuscitatuàIsraeleunSalvatore,Ghjesù.
24QuanduGhjuvanniaviapridicatuprimadiasovenutau
battèsimudipenitenzaàtuttuupopulud'Israele.
25Ècum'èGhjuvannicumpienduusocursu,disse:Quale
pensatech'esò?Ùnsòmiccaellu.Ma,eccu,veneunu
dopuàmè,chìisoscarpidiisopediùnsòmiccadegnudi
caccià.
26Omièfratelli,figliolidiarazzad'Abrahamu,èquelludi
voichìtemeàDiu,àvoihèmandataaparolladista
salvezza.
27PerquellichìabitanuinGhjerusalemme,èisocapi,
perchèùnl'anumiccacunnisciutu,nèancuevocidii
prufetichìsileghjenuognighjornudisàbbatu,l'anu
rializatucundannendulu.
28Etbienqu'ilsnetrouvèrentenluiaucunecausedemort,
ilsdemandèrentàPilatequ'ilfûtmisàmort.
29Èdopuavèrializatututtuciòchìerascrittudiellu,u
pigliòdal'arburu,èupusòinunsepulcru.
30MaDiul'hàrisuscitatudaimorti:
31Èhèstatuvistuparechjighjornidiquellichìsòghjunti
cunelludaGalileainGhjerusalemme,chìsòiso
tistimunianziàupopulu.
32Èvidichjaremuabonanova,cumuchìaprumessachì
hèstatafattaàibabbi,
86

ATTIDIL'APOSTULI
33Diuhàrializatuulistessupernoi,isofiglioli,chìhà
risuscitatuàGhjesù.cum'èhèscrittuancuinusalmu
secondu:TusìumoFigliolu,oghjet'aghjugeneratu.
34Èinquantuch'ellul'hàrisuscitatudaimorti,avàpiùper
vultààacorruzzione,dissecusì:Vidaraghjua
misericordiasicuradiDavid.
35Perquessa,diceancuinunaltrusalmu:Ùn
permetteretemiccachìutoSantuvedaacorruzzione.
36PerchèDavid,dopuavèservituasopropriagenerazione
peravulintàdiDiu,s'hècascatuinusonnu,èhèstatu
postuàisobabbi,èhàvistuacorruzzione.
37MaquelluchìDiuhàrisuscitatu,ùnhàvistu
corruzzione.
38Siatedunquecunnisciutiàvoi,omièfratelli,chìpervia
diquestuomuvihèannunziataupirdunudiipeccati.
39Èdaellututtiquellichìcrèdenusòghjustificatidatutte
ecose,daqualeùnpuderebbeesseghjustificatedaalege
diMosè.
40Attentidunque,ch'elluùnvivenenantuàciòchìhè
parlatuiniprufeti;
41Eccu,disprezzatori,èmaravigliate,èperisci:perchè
aghjufattuuntravagliuinivostrighjorni,untravagliuchì
ùncrederetemicca,ancus'elluvidichjaràunomu.
42ÈquanduiGhjudeieranusurtitidaasinagoga,ipagani
lidumandavanuchìstaparollalifussipredicatausabbatu
dopu.
43Quandul'assembleaeradistrutta,parechjidiiGhjudeiè
diiproselitireligiosiseguitanuàPauluèBarnaba,chì,
parrannuàelli,lipersuadevanudicuntinuàinagraziadi
Diu.
44Èusàbbatudopu,quasituttaacitàs'adunòpersentea
parolladiDiu.
45MaquanduiGhjudei,videnduaghjente,s'invidiavanu,
èparranucontr'àciòchìeradettuPaulu,cuntradiscenduè
blasfemu.
46AlloraPàuluèBarnabas'audavanu,èdissenu:Era
necessariuchìaparolladiDiuvisiastatadettaprima;.
47PerchècusìcihàurdinatuuSignore,dicendu:T'aghju
stabilituperesseunalucediipagani,peressepera
salvezzafinuàl'estremitàdiaterra.
48Èquanduipaganianuintesuquestu,siralegrianu,è
glurificavanuaparolladiuSignore,èquellichìeranu
urdinatiàavitaeterna,cridunu.
49ÈaparolladiuSignorefùpublicataintuttaaregione.
50MaiGhjudeisuscitanuedonnedevoteèonorevoli,èi
capidiacità,suscitanupersecuzionecontr'àPauluè
Barnaba,èlicacciavanuforadiisocunfini.
51Mascuzzulàapolveradiisopedicontruàelli,è
ghjunsenuàIconium.
52ÈidiscìpulieranupienidigioiaèdiSpìrituSantu.
CAPITOLU14
1ÈavveneinIconium,ch'elliandavanututtiinsemeina
sinagogadiiGhjudei,èparlanucusì,chìunagrande
multitudediGhjudeièancudiGrechicridianu.
2MaiGhjudeiincredulianususcitatuipagani,èanufattu
asomentemaleaffettatacontruàifratelli.
3Ilsrestèrentdonclongtemps,parlantavecassurancedans
leSeigneur,quirendittémoignageàlaparoledesagrâce,
etdonnaàleursmainsdessignesetdesprodiges.
4Maamultitùdinediacitàeradivisa,èunaparteeracuni
Ghjudei,èunapartecùl'apòstuli.
5Èquanducieraunassaltufattudiipagani,èancudii
Ghjudeicùisocapi,perusàlidisprezzuèperlapidali.
6Ilss'enaperçurent,ets'enfuirentàLystraetàDerbe,
villesdeLycaonie,etdanslarégionquil'entoure.
7ÈquìanupridicatuuVangelu.
8Etils'assitàLystreunhommeimpuissantàsespieds,
infirmedèsleventredesamère,quin'avaitjamaismarché.
9QuellustessuhàintesuparlààPaulu,chì,fighjulendulu,
ès'apercechìaviaafedeperesseguaritu.
10Dicenuàvocealta:Stammidrittunantuàitopedi.È
saltòèmarchò.
11Upopulu,videnduciòch'elluaviafattuPàulu,alzòa
voce,dicenduinudiscorsudiaLicaonia:Idiisòghjuntià
noicum'èl'omi.
12ChjamavanuBarnabasJupiter;èPaulu,Mercuriu,
perchèeraulocuprincipale.
13AlloraupretediJupiter,chìeradavantiàasocità,hà
purtatuboièguirlandeàeporte,èvuliasacrificàcùu
populu.
14Chìl'apòstuli,BarnabaèPàulu,l'anuintesuparlà,si
stracciòisovestiti,ècorseinmezuàupopulu,gridendu:
15Èdicendu:Signori,perchèfatestecose?Semuancu
omidipassionisimilicunvoi,èvipredicemuchìvivultate
daquestevanitààuDiuvivu,chìhàfattuuceluèaterra,è
umare,ètuttuciòchìcihè.
16Chìinitempipassatihàpermessuàtutteenazionidi
marchjàinisomodi.
17Tuttavia,ùnhàmiccalasciatuellustessusenza
tistimunianza,perch'elluhàfattuubè,ècihàdatua
pioggiadauceluèestagionifruttìvule,riempienduinostri
coridimanghjàèdigioia.
18Ècùquestiditti,àpocupressuupopulu,ùnliavianu
miccasacrificatu.
19EtilsvinrentlàdesJuifsd'Antiocheetd'Iconium,qui
persuadèrentlepeuple,et,aprèsavoirlapidéPaul,
l'attirèrenthorsdelaville,croyantqu'ilétaitmort.
20Tuttavia,cum'èidiscìpulistavanuintornuàellu,sialzò,
èghjuntuinacità,èughjornudopupartìcùBarnabasà
Derbe.
21Èdopuavèpredicatul'evangeluinquellacità,èavendu
insignatuàparechji,sinevultonudinovuinLystra,è
Iconium,èAntiochia.
22Cunfirmendul'ànimadiidiscìpuli,èesurtandulià
cuntinuàinafede,èchìduvemuperassaitribulazione
entreinuregnudiDiu.
23Èdopuavèurdinatuanzianiinognichjesa,èavèpricatu
cùudigiunu,liricumandanuàuSignore,inqualeanu
cridutu.
24ÈdopuavèpassatuintuttaaPisidia,ghjunsenuin
Panfilia.
25ÈdopuavèannunziatuaparollainPerge,sinevanuin
Attalia:
26Èdaquìsin'andòinAntiochia,dainduveeranustati
ricumandatiàagraziadiDiuperl'operach'ellianu
rializatu.
27Èquand'ellisòghjunti,èavìanuriunituachjesainseme,
ripigliòtuttuciòchìDiuaviafattucunelli,ècumuavia
apertuaportadiafedeàiGentili.
28Èquìstanuassaitempucùidiscìpuli.
87

ATTIDIL'APOSTULI
CAPITOLU15
1Ècertiomi,chìsòghjuntidaaGhjudea,insegnòài
fratelli,èdissenu:s'elluùnsiatecircuncisiàamaneradi
Mosè,ùnpudetemiccaessesalvati.
2QuandudunquePàuluèBarnabaebbenumiccapicculi
dissensionièdisputecunelli,anudecisuchìPàuluè
Barnaba,ècertialtrid'elli,andavanuinGhjerusalemme
versul'apòstulièl'anzianiperstaquistione.
3Èessepurtatidaachjesa,passavanuperPheniceè
Samaria,dichjarenduacunversionediipagani,èanufattu
unagrandegioiaàtuttiifratelli.
4ÈquandusòghjuntiàGhjerusalemme,sòstatiricevutida
aChjesa,èdal'apòstulièl'anziani,èanudichjaratututtu
ciòchìDiuaviafattucunelli.
5MaalcunidiasettadiiFarisei,chìanucridutu,s'arrizzò,
dicendu:Ilfallaitlescirconciseretleurordonner
d'observerlaloideMosè.
6Èl'apòstulièl'anzianisisòriunitipercunsideràsta
materia.
7Èquanducierastataassaidisputi,Petrusialzò,èli
disse:Omièfratelli,sapetechìunbellupezzufàDiuhà
sceltuàmezuànoi,chìipaganiperamoboccasentenua
parolladiuVangelu.ècrede.
8ÈDiu,chìcunnosceicori,lirendetistimunianza,dendu
uSpìrituSantu,cum'èelluhàfattuànoi;
9Èùnmettemiccasfarenzatrànoièelli,purificenduiso
coriperafede.
10AvàdunqueperchètentateàDiu,permettenantuàu
colludiidiscìpuliunjugulu,chìnèinostribabbinènoi
avemupussutupurtà?
11MaavemucridutuchìperviadiagraziadiuSignore
GhjesùCristuseremusalvi,cum'èelli.
12Alloratuttaafollafeceusilenziu,èdetel'udienzaà
BarnabaèàPaulu,dichjarenduchìmiraculièmiraculichì
Diuaviafattutràipaganiperelli.
13Èdopuch'ellisisòtaciuti,Ghjacumurispose,dicendu:
Omièfratelli,stammiàsenteàmè:
14SimeonehàdettucumuDiuhàvisitatuprimaipagani,
percacciàdaelliunpopuluperusonome.
15Èàquestuaccunsenueparollediiprufeti;comuhè
scrittu,
16Dopuquestu,vultaraghju,èricustruiraghjuu
tabernaculudiDavid,chìhècascatu;ècustruiraghjudi
novuesoruine,èl'aghjustaraghju:
17Perchìurestudil'omipudessicercàuSignore,ètuttii
pagani,nantuàqualeumonomehèchjamatu,diceu
Signore,chìfacetuttequestecose.
18CunnisciutedaDiusòtutteesooperedauprincipiudi
umondu.
19Perquessa,amosentenzahèchìùnavemumicca
disturbatuquellichì,tràipagani,sòturnatiàDiu.
20Mach'elliscrivimu,ch'ellis'astenenudaa
contaminazionedil'idoli,èdaafornicazione,èdaecose
strangolate,èdausangue.
21PerchèMosèdiitempiantichihàinognicitàquellichì
upredicanu,chìsòleghjitiinesinagogheognighjornudi
sàbatu.
22Alloral'apòstulièl'anziani,cùtuttaachjesa,anu
piaciutuàmandàomisceltidiasocumpagniainAntiochia
cùPauluèBarnaba;Valeàdì,GhjudachjamatuBarsaba,è
Silas,omiprincipalitràifratelli:
23Èscrivanuletteredaellicusìcusì;L'apòstulièl'anziani
èifratellimandanuunsalutuàifratellichìsòdiiGentili
inAntiochiaèSiriaèCilicia:
24Siccomuavemuintesu,quellichìsòpartitidanoivianu
turbatucùeparolle,sfondenduavostraànima,dicendu:Ci
voleàessecircuncisi,èosservàalege,àqualeùnavemu
miccadatutalicumandamenti.
25Cihèparsubè,essenduriunitid'unamanera,dimandàà
voiomiscelticùunostrucaruBarnabaèPaulu.
26Omichìanurisicatuasovitaperunomediunostru
SignoreGhjesùCristu.
27AvemudunquemandatuàGhjudaèàSilas,chìvi
diciaranuancuabocca.
28PerchèuSpìrituSantu,èànoi,cihèparsubèdiùn
imponànantuàvoinisunacaricapiùgrandechèqueste
cosenecessarie;
29Ch'èvoviastensidaimanciarioffertiàl'idoli,èdau
sangue,èdaecosestrangolate,èdaafornicazione;Vabè.
30Allora,quand'ellisòstatilicenziati,sòghjuntià
Antiochia;è,dopuavèriunituaghjente,anudatu
l'epistola:
31Chì,dopuavèlettu,sirallegravanudiacunsulazione.
32ÈGhjudaèSilas,chìeranuancuprufeti,esurtavanui
fratellicùparechjeparolle,èlicunfirmavanu.
33Èdopuch'ellis'eranustatiunspaziu,sòstatilasciati
andàinpacedaifratelliàl'apòstuli.
34Purtantu,Silapiacciòdistàsemprequì.
35PàuluèBarnabastanuancuinAntiochia,insignenduè
pridichenduaparolladiuSignore,cùparechjialtriancu.
36Qualchighjornidopu,PauludisseàBarnabas:Andemu
dinovuàvisitàinostrifratelliinognicitàinduveavemu
pridicatuaparolladiuSignore,èvedemucumusifacenu.
37ÈBarnabashàdecisudipigliàcunelliGhjuvanni,chìsi
chjamavaMarcu.
38MaPàuluùnhàmiccapensatubèdipigliàcunelli,chì
s'erapartitudaellidaaPamphylia,èùnsin'andòcunellià
utravagliu.
39Èadisputaeracusìfortetràelli,chìsispartianul'unda
l'altru;
40ÈPàuluhàsceltuSila,èsin'andò,ricumandatudai
fratelliàagraziadiDiu.
41ÈandòperSiriaèCilicia,cunfirmenduechjese.
CAPITOLU16
1AlloraghjunseàDerbeèàListra;èeccu,eraquìun
discìpuluchjamatuTimoteu,ufiglioludiunacertadonna,
chìeraGhjudea,èhàcridutu;mausobabbueragrecu:
2Qualehèstatuassaicuntatudaifratellichìeranuin
LystraèIconium.
3IdduavissiPàuluàandàcunellu;èupigliòèu
circoncisuperviadiiGhjudeichìeranuinquelliquartieri,
perchèsapianututtuchìusobabbueraGrecu.
4Èmentrepassavanuperecità,lianudatuidecretida
guardà,chìeranuurdinatidal'apòstulièl'anzianichìeranu
inGhjerusalemme.
5Ècusìechjesesòstatestabiliteinafede,ècrescein
numeruognighjornu.
6Or,quand'ellieranuandatiintuttaaPhrygiaèina
regionediaGalazia,èchìuSpìrituSantul'hàimpeditudi
predicàaparollainAsia,
88

ATTIDIL'APOSTULI
7Dopuch'ellisòghjuntiinMysia,anupruvatuàandàin
Bitinia;mauSpìrituùnlipermettemicca.
8PassenduperaMisia,discinuinTroas.
9ÈunavisioneapparsuàPàuluinanotte;Cistavaun
omudiMacedonia,èupricava,dicendu:Venitein
Macedòniaèaiutaci.
10Èdopuch'elluaviavistuavisione,subitupruvemu
d'andàinMacedònia,cunvintendudisicuruchìuSignore
ciaviachjamatuperpredicààelliuVangelu.
11Perciò,sbandatidaTroas,simughjuntidrittuin
Samotracia,èughjornudopuàNeapolis;
12ÈdaquìàFilippi,chìhèacitàprincipalediquellaparte
diMacedònia,èunaculunia;èstavamuinquellacitàper
certighjorni.
13Èusàbatu,andemuforadiacitàperunlatudiufiumu,
induvesifaciaapreghiera;èavemupusatu,èavemu
parlatuàedonnechìghjunsenuquì.
14Èunadonna,chjamataLydia,venditricedipurpura,dia
citàdiTiatira,chìadoravaàDiu,cihàintesu;
15Èquand'ellafùbattezzata,èasocasa,ciimplorava,
dicendu:S'èvom'aveteghjudicatufiduàuSignore,venite
incasamo,èstàquì.Ècihàcustrettu.
16Èavvenechì,mentreandavamuinpreghiera,cihè
ghjuntuàl'incontruunadonnachìhàunspiritudi
divinazione,chìhàpurtatuassaiguadagnuàisomaestri,
dicendu:
17UlistessuseguitavaPauluènoi,ègridava,dicendu:
QuestiomisòiservitoridiuDiuAltissimo,chìci
mostranuaviadiasalvezza.
18Èquestuhàfattuparechjighjorni.MaPaulu,essendu
afflittu,sivultòèdisseàuspiritu:Timandu,innomedi
GhjesùCristu,perescedaella.Èesceàalistessaora.
19Èquanduisomaestri,videnduchìasperanzadiiso
guadagnierasparita,chjappààPauluèàSilas,èi
trascinavanuinumercatuversuicapi.
20Èlipurtòàimagistrati,dicendu:Questiomi,chìsò
Ghjudei,dannuassaianostracità.
21Èinsignàicustumichìùncihèmiccalicitediriceve,nè
d'osservà,essenduRumani.
22Èaghjentes'arrizzòcontruàelli,èimagistratisi
stracciòisovestiti,èurdinòdibattellu.
23È,dopuavèchjapputuassai,lighjittassiinprigiò,
urdinenduàucarcerieridiguardàlisicuri.
24Quale,dopuavèricivutuunataleincaricata,lifeceina
prigiòinternu,èlifecefermaipediiniceppi.
25Èàmezanotte,PauluèSilaspricavanu,ècantavanu
lodeàDiu,èiprigiunerilisentenu.
26Èdicolpu,cifùungranterramotu,cusìchìi
fundamentidiaprigiòsòstatiscuzzulati;èsubitututtee
portes'aperte,èebandediognunusisòsciolte.
27Èuguardianudiaprigiò,svighjatudausosonnu,è
videndueportediaprigiòaperte,hàsguassatuasospada,
ès'eraammazzatu,supponenduchìiprigiunerieranu
fughjiti.
28MaPàulugridavaàgranvoce,dicendu:Ùnfatemicca
male,perchèsimututtiquì.
29Allorachjamòunalumera,s'avvicinò,èghjunse
tremantu,èsilampòdavantiàPauluèSilas.
30Elipurtòfora,èlidisse:Signori,chìdevefàperesse
salvatu?
31Èlidissenu:CriditeinuSignoreGhjesùCristu,è
saretesalvu,èatocasa.
32ÈlidissenuaparolladiuSignore,èàtuttiquellichì
eranuincasasoia.
33Èlipigliòalistessaoradianotte,èlavòesostrisce;è
fùbattezzatu,elluètuttiiso,subitu.
34Èquand'elluliaviapurtatuinasocasa,lipusòa
manciatadavantiàelli,èsirallegrava,credenduinDiucù
tuttaasocasa.
35Èquandusifaciaughjornu,imagistratimandòi
sergenti,dicendu:Lasciateandàquelliomi.
36ÈuguardianudiaprigiòdisseàPàulu:«Imagistrati
anumandatuperlasciàv’andà:avàparte,èvaiinpace.
37MaPàululidisse:Cianubattutusenzacundanna,
essenduRumani,ècianumessuinprigiò;èavàci
caccianuforainsegretu?nòveramente;mach'elli
venganuellistessièciportanufora.
38Èiservantidissisteparolleàimagistrati,èsitemevanu,
quand'ellianuintesuch'ellieranuRumani.
39Èghjunsenu,liimploravanu,lipurtonufora,èli
dumandavanudiandàforadiacità.
40Èsurtitidaaprigiò,èintrinuinacasadiLidia;èdopu
avèvistuifratelli,icunsulati,èsin'andò.
CAPITOLU17
1PassenduperAmphipolisèApollonia,ghjunghjenuà
Thessalonica,induveeraunasinagogadiiGhjudei.
2ÈPàulu,cum'èusomodu,sin'andòàelli,ètrèghjornidi
sàbbaturagiunòcunelliforadieScritture.
3Aperturaèaffirmannu,chìCristuaviabisognudi
soffrenu,èrisuscitatudaimorti;èchìquestuGhjesù,chì
viannunziate,hèCristu.
4Èunipochid'ellicridunu,ès'amparanucùPàuluèSilas;
èdiiGrechidevotiunagrandemultitùdine,èdiedonne
principalimiccapocu.
5MaiGhjudeichìùncrèdenumicca,mossid'invidia,
piglionuàellicertisburdinatidil'omivili,èradunòuna
cumpagnia,èmisututtaacitàinuntumultu,èassaltua
casadiGhjasonu,ècircavadicacciàlifora.àupopulu.
6Èch'elliùnlitruvavanu,attiravanuGhjasonuècerti
fratelliàicapidiacità,gridendu:Quessichìanusbulicatu
umondusòghjuntiancuquì;
7ChìGhjasonuhàricivutu,ètuttiquestifacenucontruài
decretidiCesare,dicenduchìcihèunaltrurè,unuGhjesù.
8Èturbavanuaghjenteèicapidiacità,quanduanuintesu
questecose.
9ÈdopuavèpigliatuasicuritàdiGhjasonuèdil'altru,li
lascianuandà.
10ÈsubituifratellimannanuPauluèSiladinottein
Berea;
11QuessieranupiùnobilichèquellidiTessalonica,
perch'elliricevevanuaparollacuntuttaprontezzadimente,
ècercavanuognighjornuinl'Scritture,s'ellueracusì.
12Perquessa,parechjidiellicridunu;ancudiedonne
onorevolichìeranugrechi,èdil'omi,miccapocu.
13MaquanduiGhjudeidiTessalonicaanusappiutuchìa
parolladiDiuerapridicatadaPauluinBerea,sòghjunti
ancuquì,èsuscitanuupopulu.
14AllorasubituifratellimandavanuàPàuluperandà
cum'èàumare;maSilaèTimoteustavanuquì.
15EtceuxquiconduisaientPaulleconduisirentàAthènes;
et,ayantreçul'ordreàSilasetàTimothéed'alleràluien
toutehâte,ilspartirent.
89

ATTIDIL'APOSTULI
16Or,mentriPàulul'aspittavainAtena,usospiritus'hè
suscitatuinellu,quand'elluvideacitàtuttadataà
l'idolatria.
17Perquessa,sidisputavainasinagogacùiGhjudei,ècù
ipienti,èinumercatuognighjornucùquellichì
scontravanucunellu.
18Alloracertifilòsufidil'EpicureièdiiStoicil'anu
scontru.Ècertidicianu:Chìdiceràstubabbone?àutricerti,
Iddupareesseunsetterforadidiistranieri:perchèli
predicavaGhjesù,èarisurrezzione.
19Èupigghiaru,èupurtonuinl'Areopagu,dicendu:
Pudemusapèciòchìhèstanovaduttrinadiqualeparli?
20Perchèciportatecertecosestraneàl'arechje:sapemu
dunqueciòchìsignificanuquestecose.
21(Pertuttil'Atenianièistranierichìeranuquìùn
passavanuusotempuinnundad'altru,maoperdì,oper
sentequalcosadinovu.)
22AlloraPàulusisteseàmezuàamuntagnadiMarte,è
disse:OmidiAtena,aghjucapituchìintutteecosesite
troppusuperstiziosi.
23Perchèpassaghju,èvedenduevostredevozioni,aghju
trovuunaltarecùstaiscrizzione:ÀUDIOSCUNU.
Quelludunqueignuranteadurà,elluvidichjaru.
24Diu,chìhàfattuumonduètutteecoseinellu,vede
ch'elluhèuSignorediuceluèdiaterra,ùnabitamiccain
tempiifatticùemani;
25Nemmenuhèaduratucùemanidil'omi,cum'ès'ellu
aviabisognudiqualcosa,chìdààtuttiavita,èusoffiu,è
tutteecose;
26Èhàfattud'unsanguetutteenazionidil'omiperabitare
nantuàtuttaafacciadiaterra,èhàstabilituitempiprima
stabiliti,èilimitidiasoabitazione;
27Perch'ellicercheranuuSignore,s'ellusisentenudopuà
ellu,èutruvallu,ancus'elluùnhèmiccaluntanuda
ognunudinoi.
28Perchèinellucampemu,muvimu,èavemuunostru
esse;cum'ècertidiivostripuetianudettuancu:Perchè
noisimuancuasodiscendenza.
29SiccomudunquesimuadiscendenzadiDiu,ùnduvemu
miccapensàchìaDivinitàhècum'èl'oru,ol'argentu,oa
petra,scolpitudal'artièl'artificiudil'omu.
30Èitempidist'ignuranzaDiusminticava;maavà
cumandaàtuttil'omiinognilocudipentimentu:
31Perchèelluhàstabilituunghjornu,inqualeellu
ghjudicheràumonduinghjustiziadaquelluomuchìhà
urdinatu;diqualeelluhàdatuassicuranzaàtuttil'omi,chì
l'hàrisuscitatudaimorti.
32Èquand'ellianuintesuparlàdiarisurrezzionediimorti,
certisiburlavanu,èaltridicianu:Visenteremudinovu.
33AlloraPàulupartìdamezuàelli.
34Tuttavia,certiomis'appoghjanuàelluècridunu,trài
qualieraDionigil'Areopagite,èunadonnachjamata
Damaris,èaltricunelli.
CAPITOLU18
1DopuàquestecosePàulupartìdaAtena,èghjunseà
Corintu;
2ÈtruvòunGhjudeuchjamatuAquila,natuinPontu,
venutudal'Italia,cùasomogliaPriscilla;(perchè
ClaudiusaviaurdinatuàtuttiiGhjudeidiabbandunàRoma)
èghjunseàelli.
3Etparcequ'ilétaitdemêmemétier,ildemeuraitauprès
d'euxettravaillait,carilsétaient,parleuroccupation,des
fabricantsdetentes.
4Èragiunavainasinagogaognisabbatu,èpersuadei
GhjudeièiGrechi.
5ÈquanduSilasèTimoteusòghjuntidaMacedònia,
Pàuluerapressatuinuspiritu,ètistimuniaàiGhjudeichì
GhjesùeraCristu.
6Èquand'ellis'opponevanuèblasfemavanu,scuzzulòiso
vistimenti,èlidisse:Uvostrusanguesianantuàivostri
capi!Sòpuri:daquìinavantiandaraghjuàiGentili.
7Sin'andòdaquì,èintrìinacasadiunomuchjamatu
Ghjustu,quelluchìveneravaàDiu,chìasocasas'unia
duramenteàasinagoga.
8ÈCrispus,ucapudiasinagoga,hàcridutuinuSignore
cùtuttaasocasa;èparechjidiiCorinthiansintesucridutu,
èsòstatibattezzati.
9AllorauSignoredisseàPàuluinanotteinunavisione:
Ùnàbbiapaura,maparla,èùntatatemicca.
10Perchèsòcuntè,ènimuùnvimetterànantuàtèperfà
umale,perchèaghjuassaighjenteinstacità.
11Èstavaquìunannuèseimesi,insignenduaparolladi
Diutràelli.
12EtquandGallionétaitdéputédel'Acaïe,lesJuifs
s'insurgèrentd'uncommunaccordcontrePaul,etle
conduisirentautribunal.
13Dicendu:Questuomupersuadel'omiàaduràDiu
contruàalege.
14ÈquanduPàulueraavàdaapreabocca,Gallionedisse
àiGhjudei:S'ellusitrattavadimaleodimalvagità,o
Ghjudei,aragiòch'evisopportessi.
15Mas'ellusitrattadiparolleèdinomi,èdiatolege,
fighjateàella;perchèùnsaraghjumiccaghjudiceditali
cose.
16Èlicacciòdautribunale.
17AlloratuttiiGrechipiglianuSosthenes,ucapudia
sinagoga,èubattevanudavantiàutribunale.ÈGallioùn
hàcuradinundadiquestecose.
18Dopuàquestu,Pàulus'hèfermatuancuunbellupezzu,
èdopus'hèalluntanatudaifratelli,èsin'andòinSiria,è
cunelluPriscillaèAquila;s'hètolatuatestainCenchrea,
perchèaviaunvotu.
19ÈghjunseàEfesu,èlilasciòquì;maellustessuintrutu
inasinagoga,èdiscutecùiGhjudei.
20Quand'ellivulianuch'ellustessipiùlongucunelli,ùn
accunsentì;
21Malihàsalutatu,dicendu:«Devuch'ellucivoleàfà
stafestachìveneinGhjerusalemme;ÈsbarcòdaEfesu.
22ÈsbarcòàCesarea,andò,salìachjesa,falòàAntiochia.
23Èdopuavèpassatuunpocuditempu,sin'andò,èandò
intuttuupaesediGalaziaèdiPhrygiainordine,
rinfurzendututtiidiscìpuli.
24ÈunGhjudeuchjamatuApollu,natuinAlessandria,un
omueloquente,èputenteinl'Scritture,ghjunseàEfesu.
25StuomuerastruituinaviadiuSignore;èessendu
ferventeinuspiritu,parlavaèinsignòdiligentementee
cosediuSignore,sapendusoluubattèsimudiGhjuvanni.
26Ècuminciòàparlàcuncurainasinagoga;quandu
AquilaèPriscillal'avianuintesu,upigliòàelli,èlispiegò
piùperfettamenteaviadiDiu.
90

ATTIDIL'APOSTULI
27Èquand'ellueradispostuàpassàinAcaia,ifratelli
scriviru,esortenduidiscìpuliàricevelu,chì,quand'elluera
venutu,aiutavaassaiàquellichìavianucridutupergrazia.
28PerchèhàcunvintuassaiiGhjudei,èquestu
publicamente,dimustrenducùeScritturechìGhjesùera
Cristu.
CAPITOLU19
1Èavvenechì,mentreApolluerainCorintu,Paulu,dopu
avèpassatuàtraversul'alticunfini,ghjunseàEfesu,è
truvòcertidiscìpuli,
2Lidisse:AvetericevutuuSpìrituSantudaquanduavete
cridutu?Èlidissenu:Ùnavemumancuintesus'ellucihè
unSpìrituSantu.
3Èlidisse:Inchìdunquesitebattezi?Èlidissenu:Àu
battèsimudiGhjuvanni.
4AlloraPauludisse:Ghjuvannihàveramentebattezutucù
ubattesimudipenitenza,dicenduàaghjentechìcredein
quelluchìvenedopuàellu,valeàdìinCristuGhjesù.
5Quanduanuintesuquestu,sòstatibattezzatiinunomedi
uSignoreGhjesù.
6ÈquanduPàululiaviamessuemani,uSpìrituSantu
ghjunsenantuàelli;èparlavanuinlingue,èprufetizavanu.
7Ètuttil'omieranucircadodici.
8Èandòinasinagoga,èhàparlatucuncoraggioperu
spaziuditrèmesi,disputenduèpersuadenduecose
riguardantiuregnudiDiu.
9Maiscommelesdiversfurentendurcis,etqu'ilsne
croyaientpoint,etqu'ilsparlaientmaldecettemanière
devantlafoule,ils'éloignad'euxetséparalesdisciples,et
sedisputaitchaquejouràl'écoled'uncertainTyrannus.
10Èquestucuntinuòperuspaziudiduianni;cusìchìtutti
quellichìabitavanuinAsiaintesuaparolladiuSignore
Ghjesù,siaGhjudeisiaGrechi.
11ÈDiuhàfattumiraculispicialidaemanidiPaulu:
12Perquessa,dausocorpusiportavanuàimalati
fazzolettiogrembiuli,èemalaties'eranupartutudaelli,èi
spiritimaligniescenudaelli.
13AlloracertidiiGhjudeivagabondi,esorcisti,anu
pigliatunantuàelliàchjamànantuàquellichìavianu
spiritimaligniunomediuSignoreGhjesù,dicendu:Vi
ghjuremuperGhjesùchìPaulpredica.
14ÈcieranusettefigliolidiunasolaSceva,Ghjudeu,è
capudiipreti,chìfecenucusì.
15Èuspiritumalignurisposeèdisse:Ghjesùcunnoscu,è
Pauluucunnoscu;machisì?
16Èl'omuinuqualeerauspiritumalignus'hèlampatu
nantuàelli,èlivincì,èhàvintucontruàelli,perch'elli
fughjenudaquellacasanudièferiti.
17ÈquestueracunnisciutudatuttiiGhjudeièiGrechichì
stavanuancuinEfesu;èutimorecascònantuàellitutti,è
unomediuSignoreGhjesùfùmagnificatu.
18Èparechjichìcrèdenughjunsenu,ècunfessanu,è
mustravanuisoatti.
19Parechjediquellichìanuutilizatuarticurioseanu
riunituisolibri,èibrusgiavanudavantiàtuttil'omi;èanu
cuntatuuprezzudielli,èlitruvarucinquantamilapezzi
d'argentu.
20HècusìfortechìaparolladiDiuhàcresciutuèhàvintu.
21Dopuàafinedissecose,Pàuluhàpensatuinuspiritu,
quand'elluaviapassatuperaMacedòniaèl'Acaia,perandà
inGhjerusalemme,dicendu:Dopuch'eaghjustatu,aghju
davedeancuRoma.
22AlloramandòinMacedòniaduidiquellichìli
servivanu,TimoteuèErastu;maellustessustàinAsiaper
unastagione.
23Èinulistessutempu,ùncihèstatupocuagitazioneper
quessa.
24PerchèunomuchjamatuDemetriu,unorfegliu,chì
faciasanctuarid'argentuperDiana,hàpurtatumiccapocu
àl'artighjani;
25Lichjamòinsemecùitravagliadoridilistessa
occupazione,èdisse:Signori,sapetechìdastumestiere
avemuanostraricchezza.
26Inoltre,vedeteèsentechì,miccasoluinEfesu,ma
quasiintuttal'Asia,stuPauluhàpersuadetuèalluntanatu
assaighjente,dicenduchìùnsòmiccadii,chìsòfatticùe
mani.
27Perquessa,miccasoluquestuunostrumistieruhèin
periculudiessesbulicatu;maancuchìutempiudia
grandedeaDianadeveessedisprezzatu,èaso
magnificenzadeveessedistrutta,chìtuttal'Asiaèumondu
veneranu.
28Èquand'ellianuintesuquesteparolle,eranupienid'ira,
ègridavanu,dicendu:GrandehèDianadil'Efesini.
29Ètuttaacitàerapienadicunfusione;è,dopuavè
pigliatuGaiuèAristarcu,omidiMacedonia,cumpagnidi
viaghjudiPaulu,s'avvicinuinuteatru.
30ÈquanduPauluvuliaentreinupopulu,idiscìpuliùn
l'hàmiccapermessu.
31Ècertidiicapidil'Asia,chìeranuisoamichi,limandò
àdumandàch'elluùnsiavventurassiinuteatru.
32Qualchidunudunquegridavanuunacosa,èl'altri
un'altra:perchèl'assembleaeracunfusa;èamaiòparteùn
sapiaperquessach'ellieranuriuniti.
33ÈlitiravanuLisandruforadiafolla,chìiGhjudeiu
mettenuavanti.ÈLisandrufecesegnucùamanu,èvulia
fàasodifesaàupopulu.
34Maquand'ellisapianuch'ellueraGhjudeu,tuttid'una
solavoce,inuspaziudiduieore,gridavanu:Grandehè
Dianadil'Efesini.
35Èquanduusegretariuhàappassiunatuupopulu,disse:
OmidiEfesu,qualehèomuchìùnsàmiccachìacitàdi
l'EfesinihèunadoratorediagrandedeaDianaèdi
l'imaghjinicascatidaJupiter??
36Videndudunquechìquestecoseùnsiponumicca
disprezzate,duvetestàtranquilli,èùnfànundainfretta.
37Perchèavetepurtatuquìquestiomi,chìùnsònèladridi
chjese,nèancublasfemidiavostradea.
38Perquessa,s'èDemetriuèl'artigianichìsòcunellu,anu
unacausacontruàqualcunu,alegehèaperta,ècisò
deputati:ch'ellis'accusanul'unl'altru.
39Mas'èvodumandatequalcosadialtrecose,seràdecisu
inunaassemblealegale.
40Perchèsimuinpericulud'essemessiindiscussioneper
utumultudistughjornu,ùncihèmiccaunacausaper
qualepudemurendecuntudistucuncorsu.
41Èdopuavèparlatucusì,abbandunòl'assemblea.
CAPITOLU20
1Èdopuchìutumultueracessatu,Pàuluchjamòàellui
discìpuli,liabbracciò,èpartìperandàinMacedònia.
91

ATTIDIL'APOSTULI
2Et,aprèsavoirtraversécesrégions,etleuravoirdonné
beaucoupd'exhortation,ilvintenGrèce.
3Èquìstavatrèmesi.ÈquanduiGhjudeil'aspittàvanu,
mentrech'ellueraperandàinSiria,hàpensatudivultàin
Macedònia.
4SopaterdiBereal'accumpagnavainAsia;èdii
Tessalonicesi,AristarcuèSecundus;èGaiudiDerbe,è
Timoteu;èdil'Asia,TichicuèTrofimu.
5Quessichìandavanuinnanzisifermavanupernoiin
Troas.
6EmupartitidaFilippudopuàighjornidiipanisenza
levitu,èghjuntiàelliinTroasincinqueghjorni;induve
avemustatusetteghjorni.
7Èuprimughjornudiasimana,quanduidiscìpuli
s'adunavanuperrompeupane,Pàululipredicava,prontuà
partìudumane;ècuntinuòusodiscorsufinuàmezanotte.
8Ècieraparechjeluciinacamarasuprana,induveeranu
riuniti.
9Èunghjovanu,chjamatuEutychus,s'assittòàuna
finestra,chìeracascatuinunsonnuprufondu;è,mentre
Paulupredicavalongu,s'affondacùusonnu,èfalòdau
terzusoppalcu,èfùpigliatumortu.
10ÈPàulufalò,cadendunantuàellu,èl'abbracciòdisse:
Ùnviturbatimicca;perchèasovitahèinellu.
11Quand'elluhèdunquerighjuntu,èhàrottuupane,è
manghjatu,èparlavaassaitempu,finuàl'alba,allorasi
n'andò.
12Èpurtonuughjovanuvivu,èùnsòmiccapocu
cunsulati.
13Èandemudavantiàubattellu,èandemuinbarcaà
Assos,intendenduquìàpigliààPaulu,perchècusìl'avia
disignatu,pensanuàandàinpiedi.
14Èquand'ellus'incontròcunnoiinAssos,l'avemu
accoltuèghjuntiàMitilene.
15Enoiandemudilà,èandemuulindumaneversuChios;
èughjornudopusimughjuntiàSamos,ècifermamuin
Trogyllium;èughjornudopuavemughjuntuàMileto.
16PerchèPàuluaviadecisudinavigàperEfesu,perchèùn
vuliamiccapassàutempuinAsia;perchès'elluera
pussibili,s'ellusifussiinGhjerusalemmeughjornudi
Pentecoste.
17ÈdaMiletomandòàEfesu,èchjamòl'anzianidia
chjesa.
18Èquand'ellisòghjuntiàellu,lidisse:Sapete,dau
primughjornuchìsòghjuntuinAsia,cumusòstatucun
voiinognistagione.
19ServinduuSignorecùtuttal'umiltàdimente,ècù
parechjelacrimeètentazioni,chìm'hàaccadutuper
l'aspittàdiiGhjudei.
20Ècumuùnaghjutenutunundadiciòchìvierautile,ma
viaghjufattuvede,èviaghjuinsignatuinpublicu,èdi
casaincasa,
21TistimuniandusiaàiGhjudei,siaàiGrechi,a
penitenzaversuDiu,èafedeversuunostruSignore
GhjesùCristu.
22Èavà,eccu,vanuliatuinuspirituàGhjerusalemme,
senzasapèciòchìmiaccaderanuquì.
23SalvuchìuSpìrituSantutistimuniainognicità,
dicenduchìiligamièl'afflizzionimistanu.
24Manimudiquestecosemimossa,nècuntuamovita
caraàmèstessu,perpudèfinisceumocursucungioia,èu
ministeruchìaghjuricevutudauSignoreGhjesù,per
tistimuniàuVangeludiagraziadiDiu..
25Èavà,eccu,sòchìvoitutti,tràiqualisòandatuà
pridicàuregnudiDiu,ùnvedretepiùamofaccia.
26Perquessa,vipigliuàregistràoghjechìsòpuridau
sanguedituttil'omi.
27Perchèùnaghjumiccascappatudidichjarààvoituttii
cunsigliidiDiu.
28Fighjatedunqueàvoi,èàtuttuugregnu,chìuSpìritu
Santuvihàfattusurvegatori,perpasceaChjesadiDiu,
ch'elluhàacquistatucùusosangue.
29Perchèsòchì,dopuàamopartenza,entreranutràdivoi
lupidisgraziati,senzarisparmiàabanda.
30Ancudavoistessisisuscitaràomi,chìdicenucose
perverse,pertrascinàidiscepulidopuàelli.
31Perquessa,fighjateèricordatechìinuspaziuditrè
anniùnaghjumiccacessatudiavvistàtuttinotteèghjornu
cùlacrime.
32Èavà,fratelli,viricumandemuàDiu,èàaparolladia
sograzia,chìhècapacidicustruìvi,èdidàunaereditàà
mezuàtuttiquellichìsòsantificati.
33Ùnaghjubramatul'argentu,nèl'oru,nèuvestitudi
nimu.
34Iè,sapetevoistessi,chìstemanianuservituàemo
necessità,èàquellichìeranucunmè.
35Viaghjudimustratututteecose,cumuchìtravagliendu
cusìduvetesusteneidebuli,èricurdatedieparollediu
SignoreGhjesù,chìhàdettu:Hèpiùfelicedidàchèdi
riceve.
36Èdopuavèparlatucusì,sighjinochje,èpricavacunelli
tutti.
37Ètuttipienghjenuassai,sichjappààucolludiPauluèu
basgianu.
38Sopr'àtuttudisgraziatupereparollech'elluhàdettu,
ch'elliùnlivedanupiùinfaccia.Èl'accumpagnavanuàa
nave.
CAPITOLU21
1Èavvenechì,dopuchìavemuavutudaelli,èavemu
lanciatu,simughjunticùunastradadrittaàCoos,èu
ghjornudopuàRodi,èdaquìàPatara.
2ÈtruvenduunbattelluchìandavaversuaFenicia,
andemuàbordu,èpartimu.
3QuanduavemuscupertuCipru,l'avemulasciatuàamanu
manca,èandemuinSiria,èsbarcamuinTiru,perchèquìa
naveaviadascarcàasocarica.
4Ètruvenduidiscìpuli,avemustemuquìsetteghjorni,chì
disseàPaulu,perviadiuSpìritu,ch'elluùncullàin
Ghjerusalemme.
5Èquanduavemucompiuquellighjorni,andemuè
andemuanostrastrada;ètutticipurtonunantuàanostra
strada,cùemòglieèizitelli,finuàchìeramuforadiacità;
6È,dopuchìavemupigliatuunostrucongedianul'un
l'altru,avemupigliatuanave;ètornanuincasa.
7ÈquanduavemufinituunostruviaghjudaTiru,simu
ghjuntiàPtolemaida,èsalutemuifratelli,èstemucunelli
unghjornu.
8Ughjornudopu,noi,chìeramudiacumpagniadiPaulu,
andemu,èghjuntiinCesarea;èentramuinacasadi
Filippul'evangelista,chìeraunudiisette;èstàcunellu.
92

ATTIDIL'APOSTULI
9Èulistessuomuaviaquattrufigliole,vergini,chì
prufetizavanu.
10Ècum'ènoistemuquìparechjighjorni,hèghjuntuda
GhjudeaunprufetachjamatuAgabu.
11Èghjuntuànoi,pigliòacinturadiPàulu,liligòeso
manièipedi,èdisse:CusìdiceuSpìrituSantu:Allorai
GhjudeiinGhjerusalemmeligaranul'omuchìpussedesta
cintura,èudaranuemanidiiGentili.
12Èquanduavemuintesussecose,noi,èquellidiquellu
locu,upregavamudiùncullàinGhjerusalemme.
13AlloraPaulurispose:Chìsignificheghjudipienghjeè
dirompeumocore?perchèsòprontumiccasoluàesse
ligatu,maancuàmoreinGhjerusalemmeperunomediu
SignoreGhjesù.
14Èquand'elluùnvuliamiccaessecunvinta,avemu
cessatu,dicendu:AvuluntàdiuSignoresiafatta.
15Dopuàquellighjorni,avemupigliatuinostricarru,è
andemuinGhjerusalemme.
16Ciandavanuancucunnoialcunidiidiscìpulidi
Cesarea,èpurtonucunelliunMnasondiCipru,unvechju
discìpulu,cùqualeavemudaallughjà.
17ÈquandueramughjuntiinGhjerusalemme,ifratellici
anuricevutucunpiacè.
18ÈughjornudopuPauluintrìcunnoiàGhjacumu;è
tuttil'anzianieranuprisenti.
19Èdopuliaviasalutatu,hàdettuinparticulareciòchì
Diuaviafattutràipaganiperusoministeru.
20Èquand'ellil'anuintesu,glurificavanuuSignore,èli
dissenu:Vidite,fratellu,quantimillaiediGhjudeichì
credenu;èsòtuttizelosidialege:
21Èsòinfurmatiditè,chìinsegniàtuttiiGhjudeichìsò
tràipaganiàabbandunàMosè,dicenduchìùndevemicca
circuncisuisofiglioli,nèmarchjàdopuàl'usi.
22Chìghjèdunque?amultitùdinedeveesseriunite:
perchèsenteranuchìtùsìghjuntu.
23Fatedunquequestuchìtidicemu:Avemuquattruomi
chìanuunvotunantuàelli;
24Pigliate,èpurificatecunelli,èsiateincaricaticunelli,
perch'ellisirasaranuatesta;machìtùstessucammini
ancuinordine,èguardatealege.
25Inquantuàipaganichìcredenu,avemuscrittuè
cunclusuchìùnosservanununda,salvusoluch'ellisi
mantenenudaecoseoffritteàl'idoli,èdausangue,èda
strangolateèdafornicazione.
26AlloraPàulupigliòl'omi,èughjornudopu,purificendu
ellustessucunelli,intrìinutempiu,persignificà
l'accadimentudiighjornidipurificazione,finuàch'ellusi
offraun'offertaperognunudielli.
27Èquanduisetteghjornieranuguasifiniti,iGhjudeichì
eranudil'Asia,quand'ellil'anuvistuinutempiu,suscitanu
tuttuupopulu,èliimposenuemani.
28Cridendu,Omid'Israele,aiutu:Questuhèl'omuchì
insegnaàtuttil'omiinognilocucontruàupopulu,èalege,
èstulocu;
29(CarilsavaientdéjàvuavecluidanslavilleTrophime,
unÉphésien,qu'ilscroyaientquePaulavaitconduitdansle
temple.)
30Ètuttaacitàfùcummossa,èaghjentecurriainseme;è
pigliòPaulu,èutiranuforadiutempiu;
31Èmentrech'elliandavanuàtumballu,anutiziahè
ghjuntaàucapimachjadiabanda,chìtutta
Ghjerusalemmeerainuntumultu.
32Ch'ellipiglianusubituisuldatièicenturioni,ècorseà
elli;è,videnduucapimachjaèisuldati,abbandunonuà
batteàPaul.
33Alloraucapimachjas'avvicinò,upigliò,èurdinòdiligà
cùduiecatene;èdumandòqualeera,èciòchìaviafattu.
34Qualchissiagridavanuunacosa,qualcunil'altru,àmezu
àamultitùdine:èùnpudiasapèacertezzadiutumultu,
urdinòch'ellufussipurtatuinucastellu.
35Èquand'elluhèghjuntunantuàascala,eracusìch'ellu
eranatudaisuldatiperaviulenzadiupopulu.
36Perchèamultitùdinediupopuluseguitava,gridendu:
Viacunellu.
37ÈquanduPauluaviadaessepurtatuinucastellu,disse
àucapimachja:«Possuparlààtè?Qualehàdettu:Sapete
parlàgrecu?
38ÙnsìmiccaquelluEgizianu,chìprimadistighjornihà
fattuscuzzulate,èhàpurtatuforainudesertuquattrumila
omichìeranuassassini?
39MaPauludisse:SòunomuchìsòGhjudeudiTarsu,
unacitàinCilicia,uncitadinudiunacitànulla;
40Èquand'elluliaviadatualicenza,Pàulusifirmònantu
àascala,èfecesegnucùamanuàaghjente.Èquandufù
fattuungransilenziu,liparlavainlinguaebraica,dicendu:
CAPITOLU22
1Omi,fratellièbabbi,ascoltateamodifesachìvifacciu
avà.
2(Equanduanuintesuch'elluliparlavainlinguaebraica,
sitacevanudipiù,èdisse:)
3SòveramenteunomuGhjudeu,natuinTarsu,unacitàin
Cilicia,macriatuinstacitààipedidiGamaliel,èhà
insignatuseconduamaneraperfettadialegediibabbi,è
erazelosuperDiu,cum'èvoituttisòoghje.
4Èaghjuperseguitatuquestumodufinuàamorte,lienduè
metteinprigiòomièdonne.
5Cum'èusuvrasacerdotemirendetistimunianza,ètuttuu
patrimoniudil'anziani,daiqualiaghjuricevutulettereài
fratelli,èandòinDamascu,perpurtààGhjerusalemme
quellich'eranuliati,peressepuniti.
6Èavvenechì,mentrech'eaghjufattuumoviaghju,èera
vicinuàDamascuversumeziornu,dicolpusplendedau
celuunagranluceintornuàmè.
7Èaghjucascatuinterra,èaghjuintesuunavocechìmi
diceva:Saulu,Saulu,perchèmiperseguite?
8Eaghjurispostu:Qualesì,oSignore?Èmidisse:Sò
GhjesùdiNazareth,chìtùperseguite.
9Èquellichìeranucunmèanuvistuveramentealuce,è
anuapaura;maùnanuintesuavocediquelluchìmi
parlava.
10Èaghjudettu:Chìfà,oSignore?ÈuSignorem'hà
dettu:Alzati,èvaiinDamascu;èquìvisaràdettuditutte
ecosechìsòdesignatepervoiperfà.
11Èquanduùnpudiavedeperagloriadiquellaluce,
essenduguidatudaamanudiquellichìeranucunmè,sò
ghjuntuinDamascu.
12ÈunAnania,unomupiuttostusecondualege,chìavia
unbonrapportudituttiiGhjudeichìstavanuquì.
13Hèghjuntuàmèèsistete,èmidisse:FratelluSaul,
riceveavista.Èalistessaoraaghjufighjulatunantuàellu.
93

ATTIDIL'APOSTULI
14Èelludisse:UDiudiinostribabbit'hàsceltu,persapè
asovulintà,pervedequelluGhjustu,èpersenteavocedi
asobocca.
15Perchèsareteusotistimunianzaàtuttil'omidiciòchì
avetevistuèintesu.
16Èavà,perchès’arreti?alzati,èessebattezzatu,èlavài
topiccati,chjamenduunomediuSignore.
17Èavvenechì,quanduerutornatuàGhjerusalemme,
ancuquanduaghjupricatuinutempiu,eraintrance;
18Èuvidiuchìmidiceva:«Preste,èesceprestuda
Ghjerusalemme:perchèùnriceveranumiccaato
tistimunianzadimè.
19Èaghjudettu:Signore,sanuchìaghjuincarceratuè
battutuinognisinagogaquellichìcredevanuintè.
20ÈquanduusanguediutomartireStefanufùversatu,
eiuanch'eostavavicinu,èaccunsentìàasomorte,è
guardavaivestitidiquellichìl'avianuuccisu.
21Èm'hàdettu:Andate,perchèvimanderaghjuluntanu
daquìàiGentili.
22Èlidetel'audienzadistaparolla,èdopualzavanuaso
voce,èdissenu:Alluntanateuntaliomudaaterra,perchè
ùnhèmiccaghjustuch'ellucampa.
23Ècum'elligridavanu,èsguassateisovestiti,è
ghjittavanuapolvarainl'aria.
24Ucapimachjamandòch'ellufussipurtatuinucastellu,è
hàdettuch'ellufussiesaminatucùaflagellazione;per
ch'ellusapiaperquessach'ellicriavanucusìcontruàellu.
25Èmentrech'ellil'anuligatucùcinghie,Pàuludisseàu
centurionechìstavaquì:vihèlicitediflagellateunomu
chìhèRumanuèsenzacundanna?
26Quanduucenturionehàintesuquestu,andòàdìàu
capimachja,dicendu:Fateattenteàciòchìfate,perchè
st'omuhèRumanu.
27Alloraghjunseucapimachja,èlidisse:Dimmi,sìun
Rumanu?Elludisse:Iè.
28Ucapucapimachjarispose:Cùunagransommaaghju
ottenutustalibertà.ÈPauludisse:Masònatuliberu.
29Tandusubitusialluntanòdaquelluchìl'aviada
esaminà;èucapimachjaeraancupaura,dopuch'ellusapia
ch'ellueraRumanu,èperchèl'avialigatu.
30Lelendemain,parcequ'ilauraitconnulacertitudedece
qu'ilétaitaccuséparlesJuifs,illedélivradesesbandes,
ordonnaauxprincipauxsacrificateursetàtoutleurconseil
deseprésenter,etfitdescendrePaul,etleprésentadevant
eux.
CAPITOLU23
1ÈPaulu,fighjenduucunciliu,disse:Omièfratelli,aghju
campatuintuttabonacuscenzadavantiàDiu,finuàoghje.
2EtlesouverainsacrificateurAnaniasordonnaàceuxqui
setenaientprèsdeluidelefrapperàlabouche.
3AlloraPàululidisse:Diutibatterà,murubiancu;
perchèsìtùàghjudicàmisecondualege,èmicumanda
ch'èch'ellasiasbattucontruàalege?
4Èquellichìstavanuvicinudicianu:Viinsultateusuvra
sacerdotediDiu?
5AlloraPàuludisse:Ùnsapia,fratelli,ch’elluerausuvra
sacerdote;perchèhèscrittu:Ùnditemiccamalediucapu
diutopòpulu.
6MaquanduPàuluhàsappiutuchìl'unaparteeranu
Sadducei,èl'altriFarisei,gridòinucunciliu:Omiè
fratelli,sòFariseu,figlioludiFariseu;diasperanzaèdia
risurrezzionediimortisòchjamatu.inquistione.
7Èquand'elluaviadettucusì,s'inveceunadissensionetrài
FariseièiSadducei,èaghjentesisparse.
8PerchèiSadduceidicenuchìùncihènèrisurrezzione,nè
ànghjulu,nèspiritu,maiFariseicunfessututtidui.
9Ès'arrizzòungrangridu;èiscribichìeranudiiFarisei
s'arrizzò,èlitevanu,dicendu:Ùntruvamunundadimale
inquestuomu;Diu.
10Èquandus'eraghjuntaunagrandedissensione,u
capimachja,temechìPàulufussistrappatuinpezzi,urdinò
àisuldatidifalà,èdipigliallucùaforzadimezuàelli,è
dipurtalluinucastellu.
11Èanottedopu,uSignorestavavicinuàellu,èlidisse:
Coragisce,Paulu;perchècum'ètùm'aitistimuniatuin
Ghjerusalemme,cusìdevirendetistimunianzaancuin
Roma.
12Èquandueraughjornu,certidiiGhjudeis'uniscenu,è
sisòligatusottuàunamalidizzione,dicenduch'elliùn
manghjaranunèbeie,finuàch'elliavianutombuPaulu.
13Èeranupiùdiquarantachìavianufattustacuspirazione.
14Èghjunsenuàicapidiisacerdotièl'anziani,èli
dissenu:Cihèstatuligatusottuàunagrandemaledizzione,
chìùnmanghjeremununda,finuàch'ènoavemutombu
Paulu.
15Avàdunquevoi,cùucunsigliu,fateàdìàucapimachja,
ch’elluupurtassiàvoidumane,cum’ès’èvovuleriate
dumandàqualcosadipiùperfettunantuàellu:ènoi,o
ognivoltach’ellus’avvicina,simuprontiàtumballu.
16ÈquanduufiglioludiasurelladiPaulhàintesuparlàdi
asoagguata,andòèintrìinucastellu,èl'hàdettuàPaul.
17AlloraPàuluchjamòàelluunudiicenturioni,èdisse:
Cunducestughjovanuàucapimachja,perchèelluhàuna
certacosaàdì.
18Alloraupigliò,upurtòversuucapimachja,èdisse:
Pauluuprigiunerum'hàchjamatuàellu,èm'hàpricatudi
purtààtèstughjovanu,chìhàqualcosaàdìàtè.
19Alloraucapimachjaupigliòperamanu,andòcunellu
àparteèlidumandò:Chìaveteàdì?
20Èdisse:IGhjudeianuaccunsentutuàvulèch'ètù
facissifalààPauludumaneinucunciliu,cum'ès'elli
vulianuindagalluunpocupiùperfettamente.
21Maùncedemiccaàelli,perchècisòinagguatuperellu
diellipiùdiquarantaomi,chìsisòimpegnaticun
ghjuramentu,ch'elliùnmanghjaranunèbeie,finuàch'elli
l'anutombu:èavàsòpronti.cerchenduunaprumessadatè.
22Alloraucapimachjalasciòandàughjovanu,èliurdinò:
Guardatemiccadidìànimuchìm'avetefattuvedequeste
cose.
23Chjamòàelluduicenturioni,dicendu:«Preparate
duicentusuldatiperandàinCesarea,èsettantacavalieri,è
duicentulanciari,àaterzaoradianotte;
24Èdàlibestie,ch'elliponumettePaulu,èupurtonusanu
àFélix,uguvernatore.
25Èhàscrittuunaletteracusìcusì:
26ClaudiusLysiassalutal'excellentguvernatoreFélix.
27St'omuhèstatupigliatudaiGhjudei,èduveriaesse
uccisudaelli;tanduaghjuvinutucununesercitu,èl'aghju
salvatu,avècapituch'ellueraunRumanu.
28Èquanduaghjuvulsutusapèacausaperquessach'elli
l'accusanu,l'aghjupurtatuforainusocunsigliu.
94

ATTIDIL'APOSTULI
29Qualeaghjuvistuch'ellueraaccusatudiquistionedia
solege,mach'elluùnavianundaincaricatudignedimorte
odiligami.
30ÈquandumifùdettuchìiGhjudeiaspittàvanul'omu,
aghjumandatusubituàtè,èaghjudettuancuàiso
accusatorididìdavantiàtèciòch'elliavianucontruàellu.
Addiu.
31Alloraisuldati,cum'ellulieraurdinatu,pigliòPaulu,è
upurtonudinotteàAntipatris.
32Udumane,lasciavanuicavalieriperandàcunellu,èsi
nevultonuinucastellu:
33IlsvinrentàCésaréeetremirentl'épîtreaugouverneur,
etprésentèrentaussiPauldevantlui.
34Èquanduuguvernatoreavialettualettera,dumandòdi
qualepruvinciaera.Èquand'ellucapìch'ellueradiCilicia;
35Tisenteraghju,disse,quanduitoaccusatorisòancu
ghjunti.Etilordonnaqu'ilsoitgardédanslasalledu
jugementd'Erode.
CAPITOLU24
1Cinqueghjornidopu,usuvvernusacrificadoruAnanias
scendevacùl'anziani,ècununoratorechjamatuTertullus,
chìinformavauguvernatorecontruàPaul.
2Èquandufùchjamatu,Tertulucuminciòàl'accusà,
dicendu:Videnduchìdatèavemuavutuunagrande
tranquillità,èchìl'attiassaidegnisòfattiàstanazioneper
viadiatoprovidenza.
3L'accettamusempre,èintuttiilochi,nobilissimuFelice,
cùtuttuuringraziu.
4Purtantu,ch'ùntisiapiùfastidiosa,tipreguch'ètùci
sentidiatoclemenzaunipochidiparolle.
5Perchèavemutrovust'omuunomupestilentu,èmutore
disedizionetràtuttiiGhjudeiinumondu,èuncapudia
sectadiiNazareni:
6Qualehèancughjuntuàprofanàutempiu,chìavemu
pigliatu,èvulemughjudicàseconduanostralege.
7MaucapimachjaLisiashèghjuntunantuànoi,ècùuna
grandeviulenzaupigliòdaenostremani.
8Cumandenduàisoaccusatorichìvenenuàtè,
esaminenduqualetùstessupuderàcunnoscetuttequeste
cosechìl'accusemu.
9ÈancuiGhjudeiaccunsentiscenu,dicenduchìqueste
coseeranucusì.
10AlloraPàulu,dopuchìuguvernatorel'aviafattusegnu
diparlà,rispose:Siccomusòchìsòassaiannichìsite
ghjudicedistanazione,rispondudipiùcunpiùallegruper
mèstessu:
11Perchèch'ètùcapissi,ch'ellucisòancudodicighjorni
dach'eaghjucullatuinGhjerusalemmeperadurà.
12Etilsnem'ontpastrouvédansletempleendisputeavec
personne,sanssouleverlepeuple,nidanslessynagogues,
nidanslaville.
13Nèponupruvucàecosech'ellim'accusanuavà.
14Maquestuvicunfessu,chìdopuàaviach'ellichjamanu
eresia,aghjuaduràcusìuDiudiimobabbi,credendututtu
ciòchìhèscrittuinalegeèiniprufeti.
15ÈavèasperanzaversuDiu,chìellistessipermettenu
ancu,chìcisaràunarisurrezzionediimorti,diighjustiè
dil'inghjusti.
16Èquìmieserciteghju,peravèsempreunacuscenza
senzaoffenseversuDiuèversul'omi.
17Avà,dopuàparechjianni,sòghjuntuàpurtà
l'elemosinaàamonazione,èl'offerazioni.
18AlloracertiGhjudeidil'Asiam'hàtrovupurificatuinu
tempiu,nècùamultitùdine,nècuntumultu.
19Qualeduviaessequìdavantiàtè,ès'oppone,s'elli
avianuqualcosacontruàmè.
20Och'ellidicenuquì,s'ellianutrovuqualcosadimalein
mè,mentrestavadavantiàucunsigliu.
21Foradistasolavoce,ch'eaghjugridatuàmezuàelli:
Tucchenduarisurrezzionediimorti,misòchjamatuoghje
inquistionedavoi.
22Félix,quand'elluaviaintesuquestecose,avenduuna
cunniscenzapiùperfettadiquellastrada,lirinviò,èdisse:
QuanduucapuLisiascenderà,cunnosceraghjuafinedia
vostramateria.
23ÈhàurdinatuàuncenturionediguardàPaulu,èdi
lasciàellualibertà,èch'elluùnimpedisceànimudiiso
cunnisciutidiserveodiveneàellu.
24Èdopuàcertighjorni,quanduFélixghjunsecùaso
mogliaDrusilla,chìeraunaGhjudea,mandòchjamàà
Paulu,èl'anuintesudiafedeinCristu.
25Ècum'elluragiunavadiaghjustizia,diatemperanzaè
diughjudiziuàvene,Felicesitremò,èrispose:Vaiper
stavolta;quanduaghjuunastagionecunvene,ti
chjamaraghju.
26Speravaancuch'ellulifussidatusoldidaPaulu,per
ch'ellupudassisbarcà:perquessach'elluumandòpiù
spessu,èliparlava.
27Madopuàduianni,PorciusFestuintrìinastanzadi
Félix;èFélix,vulendufàpiacèàiGhjudei,lasciòPaulu
liatu.
CAPITOLU25
1QuanduFestueraghjuntuinapruvincia,dopuàtrè
ghjorni,sicullàdaCesareaàGhjerusalemme.
2AllorausuvvernusacrificadoreèucapudiiGhjudei
l'infurzòcontruàPaulu,èusupplianu:
3Èlidumandavagrazia,ch'ellul'avessimandatuin
Ghjerusalemme,aspittenduastradapertumballu.
4MaFestushàrispostuchìPauluavissidaessetenutuin
Cesarea,èchìellustessus'eraprestudaquì.
5Chìdunque,disse,quellichìtràvoisòcapaci,scendenu
cunmèèaccussanust'omu,s'ellucihèqualcosadimalein
ellu.
6Èdopuch'ellufussipiùdideceghjorniàmezuàelli,si
nefalòinCesarea;etlelendemain,assissurlesiègedu
jugement,ilordonnaqu'onconduisePaul.
7Èquand'ellufùghjuntu,iGhjudei,chìsòfalatida
Ghjerusalemme,s'eranuattornuàl'intornu,èsilagnavanu
àPauluassaiègravi,ch'elliùnpudianupruvà.
8Mentreellurispunsevaperellustessu:Nècontruàalege
diiGhjudei,nècontr'àutempiu,nèancucontr'àCésar,ùn
aghjumiccaoffesununda.
9MaFestu,vulendufàpiacèàiGhjudei,risposeàPàulu,è
disse:VuletecullàinGhjerusalemme,èesseghjudicatu
quìdavantiàmè?
10AlloraPàuludisse:SòàutribunalediCesare,induve
duverebbeesseghjudicatu:ùnaghjufattunundadimaleà
iGhjudei,cum'ètùsapetebè.
11Perchès'esòunoffensori,oaghjufattuqualcosadegne
dimorte,ùnmiricusanumiccadimori;mas'elluùncihè
95

ATTIDIL'APOSTULI
nundadiquestecosechìm'accusanu,nimuùnmipòdàà
elli.AppelluàCesare.
12AlloraFestu,dopuavècunsultatucùucunsigliu,
rispose:AvetefattuappelluàCesare?àCesareandai.
13Èdopuàcertighjorni,urèAgrippaèBernice
ghjunsenuàCesareapersalutàFestu.
14Èdopuch'ellieranustatiquìparechjighjorni,Festu
dichjaròacausadiPauluàurè,dicendu:Cihèunomu
lasciatuincatenedaFélix.
15Diquale,quandueruinGhjerusalemme,icapidiipreti
èl'anzianidiiGhjudeim'anuinfurmatu,vulenduavè
ghjudiziucontruàellu.
16Àqualeaghjurispostu:Ùnhèmiccaamaneradii
Rumanidiabbandunàunomuàmorte,primachìquelluchì
hèaccusatuhàl'accusatorifacciaàfaccia,èavèpermessu
dirispondeperellustessunantuàucriminefattucontruà
ellu.
17Perquessa,quand'ellieranughjuntiquì,udumane,
senzaritardu,aghjupusatunantuàutribunale,èaghju
urdinatuchìl'omusiapurtatufora.
18Contr'àiquali,quandul'accusatorisisòalzati,ùnanu
purtatunisunaaccusazionediciòch'eaghjupensatu:
19Maisilsavaientdesquestionscontreluiquantàleur
propresuperstition,etàuncertainJésus,quiétaitmort,et
quePauldisaitvivre.
20Èperchèdubitavadistumodudidumande,lidumandò
s'elluandavainGhjerusalemme,ècisaràghjudicatuda
questecose.
21MaquanduPàuluaviaappelluperesseriservatuà
l'audizioned'Augustu,aghjuurdinatuch'ellusiaguardatu
finuàch'epossumandààCesare.
22TanduAgrippadisseàFestu:Aghjuancuàsentel'omu
stessu.Dumane,disse,usenterete.
23Èudumane,quanduAgrippaeraghjuntuèBernice,cun
grandepompa,èeranuintrutiinulocudil'audizione,cùi
capicapitanièiprincipaliomidiacità,àucumandamentu
diFestuPaulufùpurtatufora.
24Festudisse:urèAgrippa,ètuttil'omichìsòquìcun
noi,vedetest'omu,diqualetuttaamultitùdinediiGhjudei
hàtrattatucunmè,siainGhjerusalemmesiaancuquì,
gridenduch'elluùndevemicca.campàpiù.
25Maquanduaghjutrovuch'elluùnaviafattunundadigne
dimorte,èch'elluellustessuhàfattuappelluàAugustu,
aghjudecisudimandàlu.
26Diqualeùnaghjunundaàscriveàumosignore.Per
quessa,l'aghjupurtatudavantiàtè,èsoprattuttudavantià
tè,orèAgrippa,chì,dopuàl'esaminazione,aghjuavutu
qualcosaàscrive.
27Perchèmipareirragionevuledimandàunprigiuneru,è
miccadisignificàicriminich'elluhèstatufattucontruà
ellu.
CAPITOLU26
1AlloraAgrippadisseàPàulu:Tihèpermessudiparlà
persèstessu.AlloraPaulusteseamanuèrisposeperellu
stessu:
2Mipensucuntentu,rèAgrippa,perchèrispundaraghju
oghjepermèstessudavantiàtè,ditutteecosech'esò
accusatudaiGhjudei:
3Soprattuttuperchèticunnoscuespertuintutteecustumi
èedumandechìsòtràiGhjudei:perquessa,tipreguà
sentemicunpacienza.
4Umomodudivitadaamoghjuventù,chìeraprimatràa
monazioneinGhjerusalemme,cunnoscetuttiiGhjudei;
5Chìmicunniscianudauprincipiu,s'ellitistimuniaranu,
chìdopuàasettapiùstrettadianostrareligioneaghju
campatuFariseu.
6Èavàstanuèsòghjudicatuperasperanzadiaprumessa
fattadaDiuàinostribabbi:
7Aqualeprumessaenostredodicitribù,chìservenu
istantaneamenteàDiughjornuènotte,speranudivene.Per
qualesperanza,rèAgrippa,sòaccusatudiiGhjudei.
8Perchèessepensateunacosaincredibilecunvoi,chìDiu
risuscitaimorti?
9Pensudaverucunmèstessuchìduveriafàparechjecose
contruàunomediGhjesùdiNazareth.
10ChìaghjufattuancuinGhjerusalemme;èparechjidii
santiaghjuchjusuinprigiò,avèricevutul'autoritàdaicapi
diisacerdoti;èquandusòstatimessiàmorte,aghjudatua
movocecontruàelli.
11Èlipunisiàspessuinognisinagoga,èlicustrettuà
blasfemi;èessenduassaipazzacontr'àelli,liperseguitai
ancuincitàstraniere.
12Allora,mentrech'eaghjuandatuinDamascucù
l'autoritàèl'incaricatudiicapisacrificadori,
13Àmeziornu,orè,aghjuvistuinastradaunalucedau
celu,sopraàusplendorediusole,chìbrillavaintornuàmè
èàquellichìviaghjavanucunmè.
14Èquandueramututticascatiinterra,aghjuintesuuna
vocechìmiparlavaèchìmidicevainlinguaebraica:
Saulu,Saulu,perchèmiperseguite?hèdifficiulepervoidi
calciàcontr'àipricks.
15Eiudicu:Qualesì,oSignore?Èelludisse:SòGhjesù
chìtùpersecute.
16Maalzati,èstànantuàitopedi,perchèvisòapparsu
perquestuscopu,perfàdivoiunministruèun
tistimunianzadiecosechìavetevistu,èdiquellecosein
qualeviapparisceraghju;
17Tiliberendudaupopuluèdaipagani,àiqualiti
manduavà,
18Perapreisoochji,èditurnàdaabughjuraàaluce,èda
uputerediSatanassuàDiu,perpudèriceveupirdunudii
piccati,èl'ereditàtràquellichìsòsantificatidaafedechì
hèinmè.
19Allora,orèAgrippa,ùnaghjumiccadisubbidituàa
visioneceleste:
20MaprimadimustravaàquellidiDamascu,èin
Ghjerusalemme,èintutteecostediGhjudea,èdopuài
pagani,ch'ellisirepentinuèsiturnavanuàDiu,èfàl'opere
adatteàupentimentu.
21Perquessa,iGhjudeimipigliòinutempiu,èandavanu
àtumbàmi.
22Dopuavèottenutul'aiutudiDiu,cuntinuufinuàoghje,
tistimunienduàipicculièàigrandi,ùndicendununda
d'altruch'èquellichìiprufetièMosèanudettuch'ellu
vene:
23ChìCristusoffre,èch'ellusiauprimuchìrisuscitadai
morti,èdafàluceàupopuluèàipagani.
24Èmentreparlavacusìperellustessu,Festudisseàalta
voce:Paulu,sìforadisèstessu;assaiampareratirende
pazzia.
96

ATTIDIL'APOSTULI
25Maelludisse:Ùnsòmiccapazza,onobilissimoFestu;
madicenueparollediveritàèsobrietà.
26Perchèurèsàdiquestecose,davantiàqualeancuparlu
liberamente:perchèsòcunvintachìnundadiquestecose
ùnlihèammucciatu;perchèstacosaùnhèstatafattainun
angulu.
27ReAgrippa,crediiprufeti?Sòchìtùcredi.
28AlloraAgrippadisseàPaulu:Quasimipersuadeàesse
cristianu.
29ÈPauludisse:"VogliuàDiu,chìmiccasolutu,ma
ancututtiquellichìmisentenuoghje,eranuquasi,ètuttu
ciòchìsò,foradistiligami.
30Etquandileutainsidit,leroiseleva,etlegouverneur,
Béréniceetceuxquiétaientassisaveceux:
31Èquand'ellis'alluntanu,siparlavanutràelli,dicendu:
St'omuùnfacinundadegnudimorteodiligami.
32AlorsAgrippaditàFestus:Cethommeauraitpuêtre
misenliberté,s'iln'avaitfaitappelàCésar.
CAPITOLU27
1Èquandufùdecisuch'ènoimbarcassiinl'Italia,anudatu
PauluècertialtriprigiuneriàunuchjamatuJulius,
centurionediabandad'Augustu.
2Èintrutuinunanaved'Adramyttium,avemulanciatu,chì
vuliadìànavigàperecostedil'Asia;unAristarcu,
MacedoniudiTessalonica,essenducunnoi.
3ÈughjornudopuavemutoccuàSidone.ÈJuliussupplia
Paulugentilmente,èlidetealibertàdiandààisoamichi
perrinfriscà.
4Èquanduavemulanciatudaquì,avemunavigatusottuà
Cipru,perchèiventieranucuntrariu.
5ÈquanduavemunavigatusopraumaridiCiliciaèdi
Panfilia,simughjuntiàMira,citàdiLicia.
6Èquìucenturionetruvòunanaved'Alessandriachì
andavainItalia;ècihàmessuinellu.
7Èquanduavemunavigatupianupianuparechjighjorni,è
pocughjuntuversuCnidus,uventuùncisoffre,avemu
navigatusottuàCreta,versuSalmone;
8È,àpocupressu,ghjunseàunlocuchjamatuIboni
paradisi;vicinuàinduveeraacitàdiLasea.
9Or,quandusipassavaassaitempu,èquanduavelaera
avàpericulosa,perchèudigiunueradigiàpassatu,Paululi
ammonì:
10Èlidisse:Signori,aghjucapituchìstuviaghjuseràcun
feriteèassaidanni,miccasoludiacaricaèdianave,ma
ancudianostravita.
11Maucenturionehàcridutuàupatroneèàupatronedia
nave,piùchèciòchìeradettuPaulu.
12Èperchèuparadisuùneramiccacòmoduperl'inguernu,
amaiòpartediamaiòpartecunsigliavadiparteancudilà,
s'ellusipudiaghjunghjeàFenicia,èquìàl'inguernu;chì
hèunparadisudiCreta,èsitrovaversuusuduvestuèu
nordupunente.
13Èquanduuventudiusudusoffiavadolcemente,
supponenduch'elliavianuuttenutuusoscopu,sguassendu
daquì,imbarcanuvicinuàCreta.
14Mapocudopu,s'hèrializatucontruàelluunventu
tempestuosu,chjamatuEuroclidone.
15Èquanduanavehèstatachjappata,èùnpudiasuppurtà
inuventu,l'avemulasciatacunduce.
16ÈcurrendusottuàunacertaisulachìsichjamaClauda,
avemuavutuassaitravagliudaveneinbarca.
17Quale,dopuavèpigliatu,anuusatuaiuti,sottumessuàa
nave;è,temech'elliùncascassinuinesabbiemobili,
strakevela,ècusìsòstaticacciati.
18Ènoichìeramuassaisbulicatidaunatempesta,u
lindumaneallugiscenuanave;
19Èuterzughjornuscacciòcùenostremani
l'attrezzamentudianave.
20Èquandunèusolenèstelleinparechjighjorniapparsu,
èùncieramiccaunapicculatempesta,ognisperanzachì
avemudaessesalvatihèstataalloracacciata.
21Madopuàunalongaastinenza,Pàulus'avvicinòàmezu
àelli,èdisse:Signori,aveteavutuàsenteàmè,èùnavè
miccaalluntanatudaCreta,èavèguadagnatustudannuèa
perdita.
22Èavàvipreguàessedicoraggio:perchèùncisarà
miccaperditadiavitadinimuàmezuàvoi,madianave.
23Perchèstanottemistavavicinul'ànghjuludiDiu,à
qualesò,èàqualeserve,
24Dicendu:Ùnàbbiapaura,Paulu;duveteessepurtatu
davantiàCesare:èeccu,Diuvihàdatututtiquellichì
naviganucunvoi.
25Perquessa,sgiò,siatedicori,perchècredeàDiu,
ch'ellusaràcum'èmihèstatudettu.
26Tuttavia,civoleàesseghjittatinantuàunacertaisula.
27Maquandueraghjuntaaquattordicesimanotte,mentre
eramupurtatiinAdria,versumezzanotti,imarinarianu
cridutuch'ellisiavvicinavanuàqualchìpaese;
28Èusonò,èutruvòvintibrase;è,quand'ellieranu
andatiunpocupiùinlà,sonòdinovu,èutruvòàquindici
brase.
29Tandu,timenduch'ènofussemucascatinantuàipetri,
scacciòquattruancoredaapoppa,èvulianuughjornu.
30Ècum'èimarinaristavanuperfughjeforadianave,
quand'elliavianufalatuabarcainumare,sottuculori,
cum'ès'ellivulianuscacciàl'ancoreforadiaprua.
31Pàuludisseàucenturioneèàisuldati:Forach'elliùn
sifermanuinubattellu,ùnpudetemiccaessesalvati.
32Alloraisuldatitaglionuefunidiabarca,è
l'abbandunonu.
33Èmentrechìughjornus'avvicinava,Pàululi
dumandavaàtuttidipigliàacarne,dicendu:Questu
ghjornuhèuquattordicesimughjornuchìaveteritardatuè
cuntinuvateudigiunu,senzaavèpigliatununda.
34Perquessa,vipregudipigliàunpocudicarne,perchè
questuhèperavostrasalute,perchèuncapedduùncascarà
daucapuànimudivoi.
35Èdopuavèparlatucusì,pigliòupane,èringraziòàDiu
inpresenzaditutti,è,quandul'ebberuttu,simisià
manghjà.
36Tandusisòstatituttid'allegria,èpigliòancuunpocudi
carne.
37Èeramuintuttuinanaveduiecentusessantaseianime.
38Èquand'elliavianumanciatuabbastanza,alluminavanu
anave,èscacciòugranuinumare.
39Èquandueraughjornu,ùncunnoscimiccaaterra,ma
scupreruunacertacalacùunariva,inqualesipensavanu,
s'elluerapussibule,discacciàinanave.
40Èdopuavèpigliatul'ancore,sis'impegnanuàumare,è
sguassateitimoniditimone,èissòavelamaestraàuventu,
èmarchjòversuariva.
97

ATTIDIL'APOSTULI
41Ècadutiinunlocuinduveduimaris'incontranu,sbarcò
anave;èaparteanterioreappiccicataferma,èsifirmò
immovevule,maaparteposteriorehèstatarottacùa
viulenzadil'onda.
42Èucunsigliudiisuldatieraditumbàiprigiuneri,per
ùnavènimud'ellinatàforaèscappassi.
43Maucenturione,dispostuàsalvàPàulu,liguardòdau
soscopu;èhàurdinatuchìquellichìsapianunatàsi
ghjittassiprimainumare,èghjunghjeàaterra.
44Èurestu,unipochinantuàtavulini,èaltrinantuàpezzi
rottidianave.Ècusìhèaccadutu,chìscappavanututti
sanuàterra.
CAPITOLU28
1Èquandusòscappati,tandusapianuchìl'isulasi
chjamavaMelita.
2Èupopulubarbarucihàmostratumiccapocudibontà,
perchèhàaccendituunfocu,ècianuricevutututti,pervia
diapiovanaattualeèperviadiufretu.
3ÈquanduPàuluaviariunituunfasciudibastoni,èlipusò
nantuàufocu,unaviperaghjunseforadiucalore,èsi
strinsenantuàasomanu.
4Èquanduibarbarianuvistuabestiavelenosaappiccicata
àasomanu,sidicenutràelli:Senzadubbituquestuomu
hèunassassinu,chì,bench'ellusiascappatudiumare,a
vindettaùnpermettemiccadicampà.
5Èscuzzulòabestiainufocu,èùnsisentimiccamale.
6Eppuru,anuvistuch'elluaviagonfiatu,ocadutumortu
subitu;madopuavèvistuunbellupezzu,èùnanuvistu
nundadimale,cambiassid'ideaèdicenuch'ellueraundiu.
7Ind’èistessiquartierisitrovavanuipussessidiucapudi
l’isula,chìsichjamavaPubliu;chìcihàricevutu,ècihà
allughjatutrèghjornidicortesia.
8ÈavvenechìubabbudiPubliugiacevamalatudaa
frebbaèdiunflussudisangue;àqualePauluintrì,è
pricava,ès'imponeemaninantuàelluèuguarì.
9Allora,quanduquestuhèstatufattu,ancud'altri,chì
avianumalatieinl'isula,sòghjuntièsòstatiguariti.
10Chìcihàancuonoratucùassaionori;èquanduavemu
partutu,cianucarricatucùecosechìeranunecessarii.
11Èdopuàtrèmesipartimuinunanaved'Alessandria,chì
aviainvernatuinl'isula,chìusegnueraCastoreèPolluce.
12ÈsbarcatiinSarausa,cistemutrèghjorni.
13Èdaquìavemupigliatuunabussola,èghjuntià
Rhegium;èdopuunghjornu,uventudiusudusoffiava,è
ghjuntiughjornudopuàPuteoli:
14Induveavemutrovufratelli,ècivuliaàstàcunellisette
ghjorni,ècusìandemuversuRoma.
15Èdaquì,quanduifratellianuintesuparlàdinoi,sò
ghjuntiàscuntràànoifinuàuforudiAppii,èàetrè
taverne;chìPaulu,videndu,ringraziòàDiuèhàpigliatu
curagiu.
16ÈquandusimughjuntiinRoma,ucenturionehàdatui
prigiuneriàucapudiaguardia;maPaulufùpermessudi
stàinsolitucùunsuldatuchìumantene.
17Èavvenechìdopuàtrèghjorni,Pàuluhàriunituucapu
diiGhjudei,èquand'ellis'eranuriuniti,lidisse:Omiè
fratelli,ancus'elluùnaghjufattunundacontruàupopulu,
oàl'usidiinostribabbi.,eppurusòstatuprigiuneru
prigiunerudaGhjerusalemmeinmanudiiRumani.
18Quale,quand'ellim'avianuesaminatu,m'avianulasciatu
andà,perchèùncierainmèunacausadimorte.
19MaquanduiGhjudeianuparlatucontruàellu,eiuera
custrettuàappelluàCesare;miccach'eaghjuavutuà
accusàamonazione.
20Perquessa,aghjuchjamatupervoi,pervedevièper
parlàcunvoi,perchèperasperanzad'Israelesòligatucù
stacatena.
21Èlidissenu:Ùnavemumiccaricevutulettereda
Ghjudeanantuàtè,nènimudiifratellichìsòghjuntiùnhà
miccadettuditè,nèhàdettuqualcosadimale.
22Mavulemusenteditèciòchìpensate:perchèinquantu
àstasetta,sapemuchìinognilocusiparlacontru.
23Èquand'ellil'avianustabilituunghjornu,sòghjunti
parechjiàelluinusolocu;àqualeelluhàspiegatuè
tistimuniatuuregnudiDiu,persuadulidiGhjesù,siadaa
legediMosèsiadaiprufeti,daamatinaàasera.
24Ècertianucridutuàecosechìsòstatedette,ècertiùn
crèdenumicca.
25Èch'elliùnaccunsenumiccatràdielli,sin'andò,dopu
chìPàuluaviadettuunasolaparolla:uSpìrituSantuhà
parlatubèàinostribabbipermezudiuprufetaIsaia.
26Dicendu:Andateàstupopulu,èdite:Intesusenterete,
èùncapiretemicca;èvidendu,vivede,èùncapiscemicca:
27Perchèucoredistupòpuluhèingrossu,èisoarechjesò
sbulicatiàsente,èisoochjisòchjusi;perùnvedecùiso
ochji,èsentenucùl'arechje,ècapiscenucùusocore,èùn
devenuessecunvertiti,èiguariscenu.
28SappiatedunquechìasalvezzadiDiuhèmandataài
Gentili,èch'elliasentenu.
29Èquand'elluaviadettusteparolle,iGhjudeisin'andò,è
avianuassairagiunamentutràelli.
30ÈPàuluhàcampatuduiannisaniinasocasa,èhà
ricevutututtiquellichìvenenuàellu.
31PredicàuregnudiDiu,èinsignàciòchìriguardau
SignoreGhjesùCristu,cuntuttacunfidenza,chìnimuùnli
pruibisce.
98
Tags