Loyihani tanlash Tasavvur qiling , bir IT kompaniya ikki xil loyiha taklifini ko‘rib chiqmoqda : Yangi mobil ilova yaratish Eskirgan dasturni yangilash Ikkalasining ham foydasi bor , lekin kompaniyada faqat bitta loyihaga yetadigan mablag ‘ va mutaxassis bor. Yangi ilova katta daromad olib kelishi mumkin , lekin xatarlari ko‘p ( bozorda qanday qabul qilinadi noma'lum ). Eski dasturni yangilash esa kamroq xatarli , lekin unchalik ko‘p foyda keltirmaydi . Kompaniya bu loyihalardan birini tanlashdan oldin qaysi biri ko‘proq tavakkalga ega , qaysi biri foydaliroq , va resurslar yetarlimi kabi savollarni o‘rganadi . Bu loyiha tanlash jarayonining o‘zi tavakkal tug‘diradi va shu tavakkallarni hisobga olgan holda tanlov qilinadi . Bu esa loyiha portfeli boshqaruvi orqali amalga oshiriladi .
Loyihada xodimlar , resurs va vaqtni aniqlashtirish Bir universitet axborot tizimlarini yangilamoqchi . Ular uchta loyiha tanlashni ko‘rib chiqmoqda : Onlayn kutubxona tizimini yaratish Talabalar uchun mobil ilova ishlab chiqish Ichki moliyaviy boshqaruv tizimini yangilash Agar universitet bu loyihalarning tavakkalini yaxshi baholamasa ( masalan , qaysi biri ko‘proq xodim talab qiladi , qaysi biri tez yakunlanadi , qaysi biri katta xarajat talab qiladi ), va bir vaqtning o‘zida hammasini boshlasa , resurslar yetmaydi va loyihalar oxiriga yetmay qoladi . Shuning uchun , loyiha portfeli boshqaruvi bu loyihalarni ustuvorlikka qo‘yib , qaysi birini qachon boshlash kerakligini , tavakkaliga qarab rejalashtiradi .
Ko‘plab texnik loyihalarda rejalashtirishga befarqlik yoki qarshilik mavjud . Bu quyidagi sabablarga bog‘liq bo‘lishi mumkin :
Loyiha darajasida Ko‘plab loyiha rahbarlari loyiha rejalashtirishdan qochish uchun turli sabablarni keltiradilar . Ba’zilar aytadiki , o‘zgarishlar juda tez-tez sodir bo‘ladi , shuning uchun reja tuzish foydasiz . Boshqalar rejalashtirish foydali ekanligini bilsa ham, o‘z vaqtining ozligini bahona qilib , faqat “ haqiqiy ish ” bilan shug‘ullanishni afzal ko‘radi . So‘nggi vaqtlarda esa , “Internet davrida rejalashtirish vaqt sarfidir ” degan fikr keng tarqalmoqda .
Ko‘p hollarda loyihalar shunchaki "bu ish foyda keltiradi " degan taxmin asosida boshlanadi .
Ikki usuli
Misol Tasavvur qiling , siz IT bo‘limida yangi dasturiy ta’minot ishlab chiqyapsiz . Tashkilotda hech qanday loyiha rejalashtirish tizimi yo‘q . Boshqa xodimlar “ reja tuzib o‘tirish foydasiz ” deb o‘ylashadi . Siz esa , yashirincha : Loyihaning maqsadlarini yozib chiqasiz Ishni bosqichlarga ajratasiz Har bir bosqichga mas’ul va muddat belgilaysiz Har hafta bajarilgan ishni nazorat qilasiz Natijada , sizning loyihangiz vaqtida va sifatli yakunlanadi . Boshqalar esa ko‘p xatolik va kechikishlar bilan qiynaladi . Bu holatni keyinchalik rahbarlarga misol qilib ko‘rsatib , “ qarang , yaxshi boshqaruv qanday foyda keltirdi ” deb ularni ishontirishingiz mumkin .
Loyiha boshqaruvi quyidagi afzalliklarni beradi :
Lekin , loyiha boshqaruvi xarajatsiz emas :
Holat 1: Rejalashtirishsiz loyiha Avvalgi loyiha rahbari hech qanday reja tuzmagan , talablar yozilmagan , ishlar og‘zaki kelishilgan . Natijada : Dizayn uch marta o‘zgartirilgan Dasturchilar ishdan ketgan Mijoz norozilik bildirgan 3 oylik loyiha 6 oyga cho‘zilgan Holat 2: Siz rejalashtirish kiritgansiz Siz loyiha boshlanishida : Mijoz bilan to‘liq talablarni aniqladingiz Ishlarni bosqichma-bosqich rejalashtirdingiz Har haftada natijalarni baholadingiz Natijada : Vaqtida tugadi Hech qanday jiddiy o‘zgarish bo‘lmadi Jamoa stresssiz ishladi Mijoz mamnun bo‘ldi Endi siz bu ikki loyiha o‘rtasidagi farqni rahbarlarga ko‘rsatib : " Rejalashtirishga 1 hafta vaqt ajratdik , lekin 3 oy vaqt yutdik " deb aniq foydani isbotlab bera olasiz .
Loyiha boshqaruvi jarayonlarining foydasini isbotlash uchun mantiqiy modellardan ham foydalanish mumkin . Asosan shunday fikr ilgari suriladi : loyiha kattalashgan sari uni boshqarish murakkablashadi , va yaxshi natija olish uchun rejali ishlash zarur bo‘ladi .
Misol 1. Kichik loyiha : Login ekranini yaratish . → Buni dizayner va dasturchi og‘zaki kelishib bajaradi . Natija yaxshi . Hech qanday loyiha boshqaruvi kerak emas . 2. O‘rta loyiha : To‘liq foydalanuvchi profili moduli: sozlamalar , avatar yuklash , maxfiylik sozlamalari . → Agar rejasiz boshlansa , talablar tushunarsiz bo‘ladi , kod ikki marta yoziladi , vaqt cho‘ziladi . → Agar “to-do list” va oddiy jadval bo‘lsa , ish ancha silliq ketadi . 3. Katta loyiha : Butun ilovani to‘liq ishlab chiqish (backend, mobil , UI/UX, sinov ). → Loyiha rejasiz boshlandi : talablar doim o‘zgaradi , guruhlar moslashmaydi , xarajat 3 barobar ortadi . → Keyingi safar loyiha boshqaruv metodologiyasi qo‘llaniladi ( masalan , Agile yoki PMBOK), va loyiha vaqti va narxi oldindan taxmin qilinadi , risklar erta aniqlanadi .