Dementia care of patient at the hospital level

dementia

1. डिमेन्सिया : विस्मृतिको रोग मस्तिस्क , यसका स्नायूकोष , स्नायूरेशा लगायतको क्षय भई यसका कामहरु , विशेष गरी स्मृति वा स्मरण शक्ति , पहिले सिकेका शारिरीक क्रियाकलापहरु सम्पादन , चिनेका व्यक्तिहरूको पहिचान र परिस्थिति अनुरुप सोचीविचारी नियोजित रुपमा योजना गर्न असमर्थ भई क्रमिक रुपमा व्यक्तित्व र दैनिकीमा समस्या पर्दै जाने जिर्ण व्यापक अवस्थालाई विस्मृति वा डिमेन्सिया भनिन्छ । डिमेन्सिया एउटा फराकिलो शब्द हो जसमा तार्किक रूपमा सोच्ने क्षमताको हानि, क्रमशः स्मरणशक्तिको कमी, र निर्णय गर्ने क्षमतामा कमी समावेश हुन्छ।

2. डिमेन्सियामा देखिने १० मुख्य लक्षणह रू १. स्मरण शक्तिको ह्रासले साह्रै भुलक्कड भई दैनिक जीवनयापनमा कठिनाइ हुनु; विशेष गरी भर्खरैका घटनाहरु र व्यक्तिका नामहरु समेत बिर्सनु । २. तर्क गर्ने क्षमता हराउनु तथा सामान्य समस्याहरु पनि समाधान गर्न नसक्नु । ३. सधैं गर्ने गरेका घरायसी, व्यावसायिक अथवा सामान्य काम गर्न पनि असमर्थ हुनु । ४. समय तथा स्थानको ज्ञान हराउनु र बाटो हराउनु । ५. आँखाले देखेका कुराहरु नचिन्नु तथा नजिक– टाढाको दूरी अथवा सम्बन्ध छुट्ट्याउन नसक्नु ।

3. ६. कुराकानी गर्दा अथवा लेख्ने बेलामा चाहिएको शब्द नभेट्टिनु । ७. सामानहरु अलपत्र पारी चाहिएको बेलामा भेट्टाउन नसक्नु । ८. स्वविवेक र निर्णय शक्ति क्षीण हुनु । ९. घरायसी तथा व्यावसायिक क्रियाकलापबाट टाढिँदै जानु । १०. व्यक्तिको मूड तथा व्यक्तित्वमा परिवर्तन हुनु ।

4. हेरचाह गर्नु भनेको के हो हेरचाह भन्नाले साथी, परिवारका सदस्य, जीवनसाथी वा छिमेकीले कुनै बिरामी वा सहयोग आवश्यक परेका व्यक्तिलाई स्वास्थ्यसँग सम्बन्धित विविध कार्यहरूमा प्रदान गर्ने सहयोगलाई जनाउँछ।

5. हेरचाहको महत्त्व हेरचाह गर्नु केवल सहयोग गर्नु होइन ; यो माया , दया , र करुणा को प्रतीक हो। बिरामी , अशक्त वा बृद्ध अवस्थामा व्यक्तिलाई हेरचाह गर्नेको भूमिका अत्यन्तै महत्वपूर्ण हुन्छ। हेरचाहले स्वास्थ्यमा सुधार ल्याउन र भावनात्मक सन्तुलन कायम राख्न सहयोग पुर्‍याउँछ। यसले बिरामीको दैनिक जीवन सहज बनाउन मद्दत गर्छ। धेरैजसो अवस्थामा हेरचाह परिवार , साथी वा छिमेकीबाट निःशुल्क रूपमा प्रदान गरिन्छ। हेरचाहले बिरामी मात्र होइन , परिवार र समुदायलाई पनि आपसी सम्बन्धमा बाँध्न मद्दत गर्छ।

6. हेरचाह प्रदायकको मुख्य कर्तव्यहरू सुस्वास्थ्यको प्रवर्द्धन लक्षणहरू व्यवस्थापन गर्ने आत्मनिर्भरता कायम राख्नुहोस् सुरक्षित वातावरण तयार पार्नु भावनात्मक समर्थन प्रदान गर्नुहोस्

7. सुस्वास्थ्यको प्रवर्द्धन पर्याप्त पोषण, पानी पिउने बानी, र राम्रो निद्राको सुनिश्चितता गर्नुहोस्, साथै शरीर र मस्तिष्कलाई सक्रिय राख्ने गतिविधिहरूमा संलग्न हुनुहोस्।

8. लक्षणहरू व्यवस्थापन गर्ने स्मृति कम हुनुलाई, कुरा गर्न गारो हुनु, र व्यवहार फेरिनेजस्ता समस्यालाई सजिलो चिन्ह, मिलेको दिनचर्या, र औषधिको राम्रो हेरचाह गरेर समाधान गर्न सकिन्छ। हेरचाहको लक्ष्य के हो भनेर तय गर्नुहोस्। डिमेन्सिया भएका व्यक्तिको चाहना सबैलाई जानकारी दिनुहोस्। हेरचाह केन्द्रमा राम्रो सेवाका लागि आवाज उठाउनुहोस्। अस्पताल वा बृद्धाश्रममा केही खतरा देख्नुभयो भने भन्नुहोस् — यसले सुरक्षा बढाउँछ।

9. आत्मनिर्भरता कायम राख्नुहोस् ।

10. सुरक्षित वातावरण तयार पार्नु चुलोका सामान वा गाडी चलाउँदा हुने खतरा जस्ता घरभित्रका खतराहरू चिन्नु र कम गर्न जरुरी छ। खानुपर्ने औषधि र डाक्टरले भनेको रोग याद गरेर राख्नुहोस्। एउटा रोगको उपचारले अरूमा असर गर्न सक्छ भनेर बुझ्नुहोस्। बीमा केकेमा लाग्छ भनेर बुझ्नुहोस् , र फारामहरू भर्न सहयोग लिनुहोस्। पैसाको हिसाब मिलाएर राख्नुहोस्।

11. भावनात्मक समर्थन प्रदान गर्नुहोस्   निराशा, डर वा रिसको बेला व्यक्तिलाई ढाडस दिनुहोस्, समझदारी देखाउनुहोस्, र ध्यानपूर्वक सुन्नुहोस्। डिमेन्सिया भएका व्यक्तिलाई सक्रिय रहन प्रोत्साहित गर्नुहोस्। तिनीहरूलाई सान्त्वना र समर्थन प्रदान गर्नुहोस्

12. अरूको ख्याल गर्ने तपाईंले, कहिलेकाहीँ आफ्नै ख्याल राख्न पनि जरुरी हुन्छ। तपाईंको माया, सेवा र समर्पण अमूल्य छ। डिमेन्सियाको हेरचाहले शरीर र मन दुवैमा असर पार्छ। हेरचाह गर्ने व्यक्ति बिरामी भएमा , राम्रो हेरचाह दिन सक्दैन। लगातारको तनावले मानसिक थकान ल्याउन सक्छ। तपाईंले अनुभव गर्न सक्नुहुन्छ : अवसाद (Depression) चिन्ता (Anxiety) रिस , झर्को , वा दोषबोध (Anger, frustration, or guilt) आफ्नो ख्याल राख्नु पनि उतिकै जरुरी छ। सहयोग माग्न संकोच नमान्नुहोस्।

13. Thank You