Dosyalar (Hesap altında hazırlananların tümü)

Mart 2025Õteki son halleri ile
Dosyalar
menemenazdacorba
menemenazdacorba hakkõnda
Gerekler
Yorumsuz +
…zetler
KŸŸk Ekler
Neler Var
iyilik, gŸzellik
Kelimeler
Fõrõn
Hatalar
YouTube kanalõ
gŸncelleme dosyasõ
iin notlar
menemenazdacorba hakkõnda
Bu dosya hem hesabõ hem de hazõrlananlar ile ilgili bazõ noktalarõ aõklamaya
alõşõyor; diğer yandan da hesabõn asõl oluşturuluş amacõ olan kitaplar ve
okumak ile ilgili yazõlarõ ieriyor: elbette fikirlere/yazõlara kaynaklõk etmiş
kitaplardan alõntõlarla beraber.
Gerekler
Cemil Meri'e ait olan 'İrfan, dŸşŸncenin bŸtŸn kutuplarõnõ kucaklayan bir
kelime' ifadesinde olduğu gibi; burada, gerek olanõ/gšrŸneni tekrar
değerlendirmeye, bakõş aõlarõnõn ve sorgulamanõn yarattõğõ zenginliğe işaret
edebilecek alõntõlar paylaşõlmõştõr. Dosyaya ilk kaynaklõk eden alõntõdan:
'gerekler vardõr, ama gerek yoktur' Albert Camus (Sisifos Sšyleni).
Yorumsuz +
Bu dosyada šne õkarma veya not ekleme gibi herhangi bir yorum yapõlmadan
alõntõlar verilmiştir. …ncesinde ise yorumun ve yorum yapmanõn 'ne olduğu/ne
olmadõğõ' konusunda fikir verebilecek alõntõlar ve yazõlar paylaşõlmõştõr.
…zetler
İeriklerin konusu hakkõnda fikir verebilecek kõsa šzetler paylaşmak amacõyla
bu dosya hazõrlanmõştõr. Burada ilgili başlõktan seilen bazõ alõntõlar ve ifadeler
ile notlar olacaktõr.
KŸŸk Ekler
İeriklere daha sonra eklenecek olan yeni alõntõlarõn/eserlerin bazõlarõ bu
dosyada paylaşõlmõştõr. GŸncellemeler hemen yapõlamayacağõndan; hõzlõca ve
kolayca tesir edebilecek alõntõlarõ/eserleri hem aylarca/yõllarca bekletmemek
hem de ilk karşõlaşma heyecanõndan mahrum kalmamak amalanmõştõr.
Neler Var
İeriklerin sonuna eklenen bu sayfa hazõrlananlarõ takip etmeyi kolaylaştõra-
bilecek notlar iermektedir.
iyilik, gŸzellik
Kendimizi iyi hissetmeye ihtiya duyduğumuz zamanlarda, başta mŸzik olmak
Ÿzere; bize pozitif enerji verebilecek, bazen neşelendirebilecek, bazen kõsa
huzur anlarõna davet edebilecek, É šrnek eserlerle karşõlaşmamõza ve bize
uygun olan yenileri keşfedebilmemize olanak sağlamak amacõ ile bu dosya
oluşturulmuştur: Karşõlaştõklarõmõzõn, gšrdŸklerimizin, dinlediklerimizin,
okuduklarõmõzõn, É bizler Ÿzerindeki etkisine işaret edebilecek alõntõlarla/
fikirlerle beraber.
Kelimeler
Alõntõlardan/Eserlerden bilmediğimiz veya az rastladõğõmõz kelimelerin getiği
kõsõmlar ile kelimenin/ifadenin anlamõnõ ok gŸzel gšsteren/šrnekleyen
cŸmlelerin olduğu yerler paylaşõlmõştõr.
Fõrõn
Burada hazõrlanmasõ planlanan yeni ierikler ve gŸncellenecek başlõklar ile ilgili
notlar paylaşõlmõş; alõntõlardan bazõ šrnekler verilmiştir.
Hatalar
Hata ve dŸzeltme notlarõnõn paylaşõldõğõ dosya.
YouTube kanalõ
Burada kanala eklenen kayõtlara ait gšrseller ve videoya erişim bağlantõlarõ,
kimi zaman da ilgili bazõ notlar paylaşõlmõştõr.
gŸncelleme dosyasõ iin notlar
İerikler yeni alõntõlarla kimi zaman da yeni notlarla gŸncellenmektedir. Şu an
bu sayfanõn da dahil olduğu 'gŸncelleme dosyasõ' hem sanki bir zaman
izelgesi gibi yapõlanlarõ kaydetmekte hem de hazõrlananlara ait erişim
bağlantõlarõnõ iermektedir. Burada, yani 'gŸncelleme dosyasõ iin notlar'da,
šnce ok kõsa hesaptan bahsedilmiş ardõndan 'gŸncelleme dosyasõ' hakkõnda
bazõ notlar/detaylar verilmiştir.
Dosyalar hakkõnda kõsa kõsa
Dosyalarõn kapaklarõ ve biimleri gŸncellemeler nedeni ile farklõ olabilir.

Her şey yapay zekaya veri olmak iin miydi? İnsan olmanõn tadõnõ õkaracak
vaktimiz varken; menemen kadar basit, orba kadar karõşõk
Òbizler, yaptõklarõmõz ..."16 Mar 2024
menemenazdacorba hakkõnda\ 16 Mar 2024
108
2
Her ne kadar Ôinsanlõk bugŸne kadar ne yaptõ?Õ sorusuna verilebilecek cevabõ biraz gšstermeye alõşacaksam da;
aslõnda šzellikle siz genleri kitap okumaya teşvik etmek iin kandõrmak istiyorum.
Bizden olan, bu coğrafyaya šzgŸ olan menemen ve orba kelimeleri ile oluşturulan menemenazdacorba hesabõ,
Ôgarson bey menemen az da orba lŸtfenÕ diye seslenene, kŸŸk bir kafa hareketiyle buna cevap veren garsona;
yani hepimize tanõdõk gelecekti. Hayata ve insana dair her şeyin de bize, hepimize, tanõdõk geleceği gibi. Aynõ
zamanda bu iki kelime ieriklerin basit bir dil ile hazõrlanmaya alõşõldõğõna ve kimi zaman farklõ disiplinlerin
birbirine karõştõğõnõ da vurgulayan sloganda geen kelimelerdi.
Her şey yapay zekaya veri olmak iin miydi? İnsan olmanõn tadõnõ õkaracak vaktimiz varken;
menemen kadar basit, orba kadar karõşõk Òbizler, yaptõklarõmõz ÉÓ
Bilimsel eğitim gemişinin getirdiği eleştirel bakõşla beraber; benzerlikleri, ilişkileri, geişleri, elişkileri fark
edebilmeyi šne õkarabilecek ieriklerin olduğu sšylenebilir. Bilgiden ve donanõmdan bağõmsõz olarak; hepimizin,
doğamõz gereği yapabileceği ve zamanla geliştirebileceği bšyle bir okuma 'kandõrmanõn da en iyi yolu'.
‚ŸnkŸ sizi kitaplarla daha yakõn bir bağ kurmaya da yavaş yavaş teşvik ediyor. menemenazdacorba hakkõnda

\ 16 Mar 2024 108
3
GšrŸşleri, bakõş aõlarõ, ifadeleri, šrnekleri, É ile yazõlanlara doğrudan vesile olan kitaplar ve yazarlarõ
Kitaplar
Bu †lke - Cemil Meri
Hind Edebiyatõ - Cemil Meri
Neden Avrupa Tarihi? - der. Huri İslamoğlu
Newton Neden TŸrk Değildi? - A. M. Celal Şengšr
Rekin Teksoy'un Sinema Tarihi - Rekin Teksoy
KatmanduÕdan MeksikaÕya - Zeynep Oral
Kral, Bilge ve Soytarõ - Shafique Keshavjee
PopŸler Roman Kahramanlarõ - Umberto Eco
TŸrk Mizahõ ve Hicvi - Ferit …ngšren
Cultural History of Physics - K‡roly Simonyi
İdeal Devlet - Farab”
Deyimler SšzlŸğŸ - Emin …zdemir
Yazõn İletişim İdeoloji - Ahmet Oktay
Antik Yunan'õn KŸltŸr Tarihi - Egon Friedell
Ne Kitapsõz Ne Kedisiz - Bilge Karasu
Anlatõ Ormanlarõnda Altõ Gezinti - Umberto Eco
Mitos ve Kuşku - Atill‰ Dorsay
Ağlamak ve GŸlmek - İlhan Seluk
TŸrk Resmi - Kaya …zsezgin
Şimdi Doğu Zamanõ - NilgŸn Cerrahoğlu
Alõmlama Gšstergebilimi - Umberto Eco
Yõkanmak istemeyen ocuklar olalõm - †nsal Oskay
Gezi Yazõlarõ - der. Erdal Alova
Ne Sšylesem Bir Eksik - Ahmet Oktay
The Web of Life - Fritjof Capra
Artificial Intelligence Basics - Tom Taulli
GerekŸstŸcŸlŸk - haz. S. Hil‰v, E. Ertem, O. Kutlar
MŸzik ve Yabancõlaşma - †nsal Oskay
İnsanlõğõn Mahrem Tarihi - Theodore Zeldin
Avrupa Tarihi - John Morris Roberts
Pastoral Senfoni - AndrŽ Gide
Simetri - Leon M. Lederman, Christopher T. Hill
Genin YŸzyõlõ - Evelyn Fox Keller
Cadõ Kazanõ - Arthur Miller
Sisifos Sšyleni - Albert Camus
Sanata Giriş - Seluk MŸlayim
DŸz Yazõnõn Sorgulayan GŸcŸ - der. Emin …zdemirmenemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
4
Birinci kõsõm: 2021 yõlõnda yazõldõğõ haliyle bõrakõlan, hesabõ ve amacõnõ anlatan bšlŸm
Salgõn šncesi ve sonrasõ hepimiz değiştik; šğrenmek, değerler, šncelikler,É gibi bir ok konuda algõlarõmõz dšnŸştŸ,
farklõlaştõ. Yine de bu kõsmõ olduğu gibi bõrakõyorum, biraz ağa uygun olmayan ifadeler varsa bundan dolayõdõr.
İkinci kõsõm: İerikler ile ilgili notlarõn olduğu bšlŸm
Biim/TŸr gereği hazõrlanan konularda tam bir bŸtŸn oluşturmak pek mŸmkŸn değil, bu durum ierikleri takip etmeyi de
biraz zorlaştõrabilir. Belki bazõ başlõklar iin ÔfikirleriÕ temel alan bir kitap yazõlmak istense uzmanlarõ iin bile yõllar alõr. Yine
de para para olsa da hepimiz iin hoş alõntõlar ve ayrõntõlar var. Bu bšlŸmde verilen bazõ detaylarõn ierikleri daha kolay
takip edebilmek iin de faydalõ olabileceğini dŸşŸnŸyorum.
†ŸncŸ kõsõm: Hesap ile ilgili oluşturulan sayfalarõn ve hesap ile ilgili sŸrecin verildiği bšlŸm
DšrdŸncŸ kõsõm: Hesabõn asõl oluşturuluş amacõ olan ÔkitaplarÕ ve ÔokumakÕ ile ilgili bazõ yazõlar
TŸm ifadelerimiz insanlõğa ait birikim ile ortaya õkõyor, tamamen ben yazdõm demek hi doğru olmaz. GšrŸşleri, bakõş
aõlarõ, ifadeleri veya šrnekleri ile en azõndan yazõlanlara doğrudan vesile olan kitaplardaki alõntõlarõ buraya koymaya
alõştõm. Kitaplardan yola õkarak doğrudan aldõğõm ifadeleri ya da fikirleri, šzellikle kitap ve yazar adõ anõlmamõş ise,
mŸmkŸn olduğunca yazõlarda işaretledim. Yazõlarõn hemen ardõndan paylaşmak hem okunurluğu zorlaştõracağõndan hem
de birka farklõ başlõkta aynõ alõntõlar ile ilgili yerler olabileceğinden onlarõ en son kõsõma ekledim. Alõntõlarda da ilgili
kõsõmlarõ šne õkardõm.
Son kõsõm: Kitaplardan alõntõlar
Kõsõmlar ile ilgili notlar
Bazõ kõsõmlarõn el yazõsõ ile eklendiği bu dosyasõnõn bir šnceki taslak haline buradan ulaşabilirsiniz.menemenazdacorba hakkõnda

\ 16 Mar 2024 108
5
Kõsõmlar
-Sizi neden kandõrmak istiyorum?
-Kitap okumak ve okumayõ sŸrdŸrmekle
ilgili sõkõntõ yaşõyor musunuz?
-Hesabõ hazõrlayan
-Demlen(e)meme ‚ağõ
-Eleştirmen / Gerekler
-İerik sayfalarõ ile aõklamalar
I-GŸncelleme Dosyasõ
-İeriklerin biimsel šzellikleri
-Başlõklar nasõl ortaya õkõyor?
-Alõntõlar nasõl seiliyor ?
-Başlõklar ne zaman hazõrlanõyor?
-İeriklerden bazõ notlar
-Vakit kaybettirici şeyler, er šp fikirler
-AgšzlŸlŸk
II-Hesap ile ilgili oluşturulan sayfalar
Akla Gelenler, YouTube, Neler var
-Hesap ile ilgili sŸre
III-karşõlaşmak / farkõna varmak / kendimizde taşõdõğõmõz şey
-insana ve hayata dair her şey
-ilişkileri gšrebilmek ≠ listelemek
-ilişkiler / šrŸntŸ (pattern)
-kitaplar / sõğõnak / vazgememek
-yazarlar ve biz
-yazarlar / kitaplar
-Teknoloji / Yapay Zeka / insan
-algõlama / kontrastlar - zõtlar - kutuplar / sõnõr
-Okuma / Yorumlama
-Yorumlama
-basit ve aõk
-İlgisiz şeyler bir araya mõ geliyor?
-Her şey ÔšzŸnde bir mantõk probleminin šzŸmŸÕ
-šğretim aracõ
✗ mizah _ paylaşmak
✓
-Didaktik †slup / Ahk‰m Kesme / Yšnlendirme
-ilk ŸÕler
IVmenemenazdacorba hakkõnda
Alõntõlar
Her ne kadar Ôinsanlõk bugŸne kadar ne yaptõ?Õ sorusuna verilebilecek cevabõ biraz gšstermeye alõşacaksam da;
aslõnda šzellikle siz genleri kitap okumaya teşvik etmek iin kandõrmak istiyorum.
‣Kabul etmek gerekir ki, herkes šnceki dšnemlere nazaran ok daha fazla şey biliyor. Bunun iyi bir şey olup
olmadõğõndan kimi zaman kuşkuya da dŸşebiliriz. Yine de, anlama gayreti hepimiz iin vazgeilmez. Gemişte
benim deneyimlediğim gibi, kitap okumak ya da okumayõ sŸrdŸrmek ile ilgili sizler de biraz sõkõntõ yaşõyor
olabilirsiniz; belki de buradaki ieriklerin neden olacağõ bir etki sizin bu konuda yaşadõğõnõz probleme šzŸm
bulmanõzda yardõmcõ olabilir.
‣Burada karşõlaştõklarõnõzdan merak edip bir kitaba bakabilirsiniz; o kitaptan kendi yolunuzu bulabilir,
seveceğiniz konularõ keşfedebilir ve kitap listelerinizi oluşturabilirsiniz.
‣Konularõn uzmanõ olmadõğõmdan olağanŸstŸ şeyler olmayacak, yine de tek bir kitaptan arpõcõ yerleri
vurgulayan ya da farklõ disiplinler arasõndaki ilişkileri/geişleri biraz da olsa fark ettirebilen ierikler olacak.
Konuyla ilgili merak oluştuğunda, diğer kitaplarõ, yazarlarõ ve konunun uzmanlarõnõ araştõrmak size dŸşŸyor.
‣İerikler bazõlarõnõza gŸzel, bazõlarõnõza fazla sõradan ve basit, belki de ok karõşõk/sama gelebilir. Bšyle bir
spektrumun (~derecelendirilmiş sõralama) olmasõ ok doğal, oğumuzda bu spektrumun zamanla kaymasõ-
štelenmesi de ok doğal.
SšzŸn kõsasõ, aforizmalar şeklinde sosyal medyadan šğrenip-okumanõn yanõ sõra; buralarda okuduklarõnõzõn
asõl bulunduğu yerlere, yani kitaplara bakmanõz, menemenazdacorbaÕnõn yapmaya alõşacağõ şey olacak. menemenazdacorba hakkõnda
Sizi neden kandõrmak istiyorum?\ 16 Mar 2024
108
6

Kendi šzŸmlerinizi oluşturmanõz konusunda fikir verici olabilmesi adõna benim yaşadõğõm sŸreten kõsaca
bahsedeceğim.
Birka yõldõr eşimle dŸzenli kitap okuma abamõz vardõ. Onun gemişi benden daha iyi, benim de kapağõnõ veya
adõnõ beğenerek aldõğõm kitaplardan oluşan bir kŸtŸphanem vardõ. YŸzde kaõnõ bitirdiğimi sšylemek istemem.
‚oğu, 3-5 sayfasõ bazen de 10-20 sayfasõ okunmuş ve bõrakõlmõş kitaplar. (Sanõrõm bir tarafa yaslõ gauss dağõlõmõ ile
ifade etmek uygun olur.) 2018 yõlbaşõ kararlarõ ile olay aynen şšyle başladõ:
‣Ocak 2018Õde kitap okuma yarõşõ yapmaya karar verdik.
‣En ince kitaplarõ seiyoruz. Bir ara Aziz NesinÕin ok ince bir kitabõnõ okuyorum, meğerse ocuk kitabõymõş.
‣Oturduğumuz semtte 3-5 katlõ kapanacak bir kitabevi-kõrtasiye vardõ. Birka defa ziyaret ettik, her şey ok
ucuzdu. Biraz fazla kitap aldõk galiba. Muhtemelen aralarõnda ÔateşleyiciÕ karakterde bazõ kitaplar vardõ.
‣Hala zorlanõyorum, okuyorum ama eskisi gibi sayfalar sadece dšnŸyor (arka planda da eşitli hayaller). Sadece
skor oluyor. İki farklõ kitabõ bir arada okusam, Ÿ de oluyor gibi, dšrt É.. ‚ok abuk sõkõlõyorsanõz farklõ farklõ
konulardaki paralel okumayõ deneyebilirsiniz. HenŸz bitmeyen kitaplarõn sebebi bu.
‣Mayõs 2018Õde işin rengi değişmeye başladõ, skor tablosunu bir kenara bõraktõm. Merak uyandõran konular daha
da belirginleşmeye başladõ. Muhteşem kitaplar var, ama anlamakta ok zorlanõyorum. …zellikle sosyal/insani
bilimlerle ilgili olanlarõ. ‚ŸnkŸ o konularda gemişten gelen hibir donanõmõm yok. Pozitif bilimler ya da sosyal
bilimler; arada anladõğõnõz az şey bile size zevk veriyorsa burada bõrakmak yerine devam etmelisiniz, kendinize
de zaman vermelisiniz. menemenazdacorba hakkõnda
Kitap okumak ve okumayõ sŸrdŸrmekle ilgili sõkõntõ yaşõyor musunuz? - 1\ 16 Mar 2024
108
7
‣Bu dšnemde konu adõ vs. ile aradõğõm, bulduğum kitaplarõn ok azõna devam ettim. Sevdiğiniz iyi tanõnan
yazarlar, o yazarlarõn kendi kitabõnda bahsedip, sizde merak uyandõran başka diğer yazarlarõn kitaplarõnõ
okumakÉ; ilk zamanlar bu silsile ile devam etmek ok daha iyi olabilir.menemenazdacorba hakkõnda
Kitap okumak ve okumayõ sŸrdŸrmekle ilgili sõkõntõ yaşõyor musunuz? - 2 Bunlar sŸrele ilgili bazõ noktalar. Umarõm fikir veya ilham verici olur.
Gelecekte birka madde daha ekleyebilir ya da kendime saklamaya devam edebilirim :)
‣Aralõk 2018 gibi, K‡roly SimonyiÕnin Cultural History of Physics
kitabõnda yandaki şekli gšrdŸm. İnsanlõğa ait neredeyse her
şey; bilim, sanat, insani bilimler vs. hepsinin gelişimi birbirini
besliyor. Bu resim, bu temsil ok etkileyici ve teşvik edici idi.
‣Nisan 2019Õda da katõldõğõm bir derste asõl eserin uyarlamasõ
olan Jean AnouilhÕin Antigone isimli kitabõnõ okurken, kitabõn
en son 2-3 cŸmlesi, başka bir derste sõklõkla gšrdŸğŸm bir
resimdeki sahneyi anlatõyordu. İnsan ok seviniyor, biraz yol
alõp bu ilişkileri gšrmeye başladõğõ ilk an.
Bu dersler herkesin katõlabildiği atšlye/seminer gibi etkinliklerdi. \ 16 Mar 2024
108
8

Derecelerimi fizik bšlŸmŸnden aldõm. Lisans ve yŸksek lisans projelerim biyolojik problemler ile ilgiliydi. Doktora
konum da katõ hal fiziği alanõnda idi. ‚alõşmalarõmda da oğunlukla hesaplamalõ yšntemleri kullandõm.
Doktora derecesi olan herkes; ok farklõ disiplinlerden olsa da, šğrenmeyi šğrenmiş olduğu iin, farklõ bir konuda
(ok detaylõ olamasa da) okuyarak-araştõrarak belli bir seviyeye gelebilir; diğer herkes iin ise sadece sŸre biraz
daha uzun olacaktõr.
Şu konuda da sizleri uyarmak zorundayõm. Sadece Mayõs 2018 den bu yana dŸzenli okuyorum. …ncesinde, ders
kitaplarõ dõşõnda hi okumadõm desem pek de yalan olmaz. Sosyal bilimler mezunu olmadõğõm iin, roman-hikaye
tŸrŸ de hala pek okuyamadõğõmdan, dildeki veya ifadelerdeki eksiklikler/hatalar zamanla azalsa da sŸrecektir.
Ayrõca burada geecek kitaplarõn oğunu/bazõlarõnõ henŸz bitirmediğimi de eklemek isterim, nedenini ÔKitap
okumak ve okumayõ sŸrdŸrmekle ilgili sõkõntõ yaşõyor musunuz?Õ adlõ sayfalarda gšrebilirsiniz.*
Yasemin ŞengŸn Demircan
Hesabõ hazõrlayan:
* farklõ kitaplarõ eş zamanlõ okumaktan dolayõ menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
9
https://www.linkedin.com/in/yaseminsengundemircan
Artõk geri dšnŸşŸ pek de mŸmkŸn olmayan bir Õdemlen(e)meme ağõÕndayõz. ‚ok yeni kitap okuma alõşkanlõğõ
edinmiş ve ok az sayõda eserle karşõlaşma olanağõ bulmuş olmama rağmen; neredeyse sšylenecek her şey
yŸzlerce, binlerce yõl šnce sšylenmiş gibi. O gŸzel eserler uzun yõllarõn birikimi, demlenmesi ile ortaya õkõyor
olmalõydõ. Hatta sŸrekli yanlõşlanan (K. Popper) daha iyi bir teori/aõklama ile gelişen pozitif bilimlerle ilgili
kitaplarda bile, kimi zaman kullanõlan dil, anlatõmõn yoğunluğu/doyuruculuğu eski kitaplarda ok daha naif, keyif
verici ve tatmin edici.
Akademik araştõrma yapan genler fikirlerini Google ile araştõrmaya dahi ekinebiliyor, fikri en hõzlõ şekilde yayõna
dšnŸştŸrmeye alõşõyor. Sosyal medyada aklõmõza geleni hemen yazõyoruz. Bazen o kadar bŸyŸk ifadeler
gšrŸyoruz ki; birbirimize, hi değilse 1-2 gŸn Ÿzerinde dŸşŸnseydin, Ôfikrin az da olsa demlenseydiÕ dediğimiz
anlar oluyordur. Bu duruma hepimiz dŸşŸyoruz; ancak kitaplar, hele hele eski kitaplar o demlenmişliğin keyfini
yaşamak iin eşsiz bir olanak.
Yaptõklarõmõz bazen manasõz bir nostalji/gemişe-šzlem gibi duruyorsa da, iinden getiğimiz dšnem daha da
kškten değişimleri getirecek gibi. Değişimler iyi şeylere de sebep olur, muhakkak. Eskilerin yerine yeniler
yerleştiğinde kar-zarar hesabõnõ yapmak daha mŸmkŸn olacaktõr.
Bu yazdõklarõmõzõ da siborglar (sibernetik organizmalar) bile okumayacak. Belki en fazla yapay zekaya veri olabilir.
El yazõsõ, renkli kalemler ve resimli anlatõmlar ile kafalarõnõ karõştõrõp; insanlõğõn sonunu getirmelerini
yavaşlatabiliriz. :)
Demlen(e)meme ‚ağõ - 1menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
10

Demlen(e)meme ‚ağõ - 2 menemenazdacorba hakkõnda
Sibernetik Organizmalar: Bizim yerimizi alacak, tamamen bize benzer bir yapay-canlõnõn yaratõlmasõ şu an pek
šngšrŸlmese bile; bizleri daha iyi yapacak yapay kõsõmlar vŸcudumuza eklenebilir. Ama bu değişimlerin
bazõlarõna biz zaten kendimiz de neden olabiliriz, belki iyi belki kštŸ. …rneğin saatlerce bilgisayar başõnda
oturmak, neredeyse kumar gibi masa başõndan kalkamamak; plastik bir organ olan beynimizin kendisini
değiştirmesine, belki de sonraki nesillere bu šzelliklerin aktarõlmasõna yol aabilir.
Plastik derken; şekil verilebilme/değiştirebilme gibi bir šzelliği vurguluyoruz. Kelime kškeni iin yukarõdaki
paragrafa bakabilirsiniz.
?
?
ÒPlastik sanatlar terimiyle ifade edilen sanatlar, insanõn maddeye şekil vererek yarattõğõ sanat dallarõnõ ierir.
Gšzle gšrŸlŸp algõlanõr, bu bakõmdan bu gruba giren sanatlara Ògšrsel sanatlarÓ da deniyor. Mimari, heykel,
kabartma ve resmi ieren plastik sanatlar, gerekten maddenin yoğrulduğu sanatlardõr. YunancaÕdaki ÒplasseinÓ
(şekil verme) sšzŸ LatinceÕye ÒplastikusÓ olarak gemiş, buradan bŸtŸn batõ dillerine yayõlmõştõr. Şekilsiz olan,
daha doğrusu tanõmlanabilir bir şekli olmayan (amorf) bir malzemeyi elle ve aletlerle işleyerek, tanõmlanabilir ve
anlamlõ şekiller elde edilebilir. İşte bšyle bir işlemle uğraşan sanatlara genel olarak plastik sanatlar diyoruz.Ó
s. 23
MŸlayim, S., 1989 (ilk basõm 1989), Sanata Giriş, Sanat Tarihi Araştõrmalarõ Dergisi Yayõnlarõ
Sanata Giriş - Seluk MŸlayim\ 16 Mar 2024
108
11
İki soru iin de; elbette hayõr, mŸmkŸn değil!
Setiğim konu ve šrneklere bakõnca; sadece, bilimsel eğitim gemişinin getirdiği eleştirel bakõşõ, ayrõca
benzerlikleri/ilişkileri/geişleri/elişkileri fark edebilmeyi šne õkarabilecek ieriklerin olduğu sšylenebilir.
Giorgio ManganelliÕnin yazõsõndan eleştirmen ve eleştiri hakkõnda šnemli noktalarõ šğrenebiliriz.
Gerekleri/doğrularõ gšsterme konusunda ise; bšyle bir iddia zaten elişkili durumlar yaratõr, hepimiz iin. En
başta insan olmayõp daha Ÿst bir varlõk olduğumuz gibi tuhaf/sama bir noktaya getirir bizi. Bunu birka
tanemiz iddia etse, daha da elişkili bir duruma varõrõz. Bir de Ÿzerine, o doğrularõ gšsterdiğimiz Ôo anÕ, hangi
an ise, o anÕdan sonra bu gereğe veya bilgiye ne yeni bir şey ekleyebilir, ne eksik-hatalõ kõsõmlarõnõ biraz
dŸzeltebilir ne de hemen hemen her şey iin vazgeilmez olan ÔsŸreÕ olma šzelliğini koruyabiliriz.
Albert CamusÕun kitabõndan gerekler hakkõndaki kõsmõ okuyabiliriz. Belki onun dedikleri de gerek veya doğru
değil ya da gereklerden biri. Ve ardõndan CamusÕun kitabõndaki Sizifos (Sisifos)Õun adõnõn da getiği
Cemil MeriÕin binbir gšrŸnŸşlŸ hakikati, yani yine gerekler hakkõndaki gšrŸşlerini yazdõğõ sayfayõ da
okuyabiliriz. Belki onun dedikleri de gerek veya doğru değil ya da gereklerden biri. Fakat kendiniz cevaplarõ
bulmaya alõşõrken hoş yol arkadaşlarõ, yoldaşlar olabilirler.
Herkesin yapabileceği de, sadece, bu yoldaşlar ile karşõlaşma olanağõ sunmak olabilir.menemenazdacorba hakkõnda
Eleştirmen miyim? / Size gerekleri mi gšstermeye alõşõyorum? *\ 16 Mar 2024
108
12
* Bu ifadenin/başlõğõn ok hoş olmadõğõnõ daha iyi fark ediyorum. Ancak ilk halini koruyorum, ŸnkŸ başlõğõn kendisi de iyi bir cevap veriyor.

menemenazdacorba hakkõnda ÒGrazia Cherchi, iyi eleştirmenin kitabõn olay šrgŸsŸnŸ šzetlemesi, uygun bir alõntõyla metinden šrnek vermesi gerektiğini
šne sŸrŸyor. Bu noktalarõ tartõşmadan šnce, aõk gšrŸnecek bir ilkeyi yeniden ele alalõm: Eleştirmenin, kitabõ tŸmŸyle ve
dikkatle okumasõ gerektiği ilkesini. Yarõsõna dek okunan kitaplar hakkõnda yargõ vermekten uzak durmayan eleştirmenler
olduğu šne sŸrŸlŸr; ben kendi apõma saygõn bir eleştirmenin bir kitabõ iki kez okumasõ gerektiğini dŸşŸnŸyorum; ama
sorun yalnõzca gšrŸnŸşte ahlaksaldõr. Geenlerde, Rosetta Loy, bir eleştirmenin, kitabõndan sšz ederken, aõk maddi
hatalara dŸşmesinden yakõnõyordu: KštŸ, acele, belki de, denegeldiği gibi, aprazlama olarak okumuştu kitabõ. Bundan
pek de emin değilim. İnsanõn sevmediği ya da hatta sõkõldõğõ bir kitabõ, gŸlŸ karakteri veri alõnõrsa, okumasõ olasõdõr; ama
onu bir kez daha okumasõ olasõ değildir. Hõzlõ ve sempatiden yoksun bir okuma, kolayca yer değiştirmelere, yanlõşlara yol
aar; (É) Anlatõlabilir bir olay šrgŸsŸ olan, ok fazla değilse de, birok kitap vardõr; ama bu kitaplar gerekten iyiyseler,
olay šrgŸsŸnden arõndõrõldõklarõnda, gizli bir imge, iinde gerekten bir kitabõn bŸyŸklŸğŸnŸn yattõğõ bir yeraltõ katmanõ
sunarlar. (É)
Beni; kimin koca, kimin aşõk, kimin deli amca, kimin yoksul, kimin varsõl olduğunu aklõmda tutmaya zorlayan bir ÔšykŸÕsŸ
olan kitaplarõ sevmem; kitabõn yarõsõnda birbirine karõştõrmaya başlarõm onlarõ. Anlatõlabilir bir šykŸsŸ olan, ama anlatmaya
değmeyen šrnek bir kitap, Ivan Ilyi'in …lŸmŸ'dŸr. İnce šykŸleri olan bu kitaplarõn kimi zaman, her zaman değil, bir
sayfalarõ olur; demek istediğim, yoğun bir biimde yazõlmõşlardõr. Baş kişilerin adlarõnõ unutabilirim, ama dŸzyazõnõn ince
sesi zihnimde kalõr. Karõştõrõlmalarõ olanaksõzdõr: kimi zaman ilk okunuşta insanõ yorarlar, ama yeniden okunduklarõnda
gšrkemli bir biimde ieklenirler; yeniden okunmayõ gerektiren kitaplardõr bunlar. (É) iyi bir eviri haklõ olarak ilgi
ekecektir; kštŸ bir eviriyse metne haksõzlõk eder; bŸtŸn evirilerin šncesiz sonrasõz ikilem iinde bocaladõklarõ bilinir:
renksiz, ama dŸrŸst bir yorum alõşmasõ yapmak ya da yeniden yazmak. Eleştirinin ereğinin šzgŸn yapõt değil, evirinin
kendisi olduğu durumlar dõşõnda, bir eviriden alõntõ yapmak genellikle yanõltõcõdõr. (‚ev: Şadan Karadeniz)Ó
ss. 220-223
…zdemir, E. (Derleyen), 2003 (ilk basõm 2003), DŸz Yazõnõn Sorgulayan GŸcŸ, 2. Baskõ, DŸnya Yayõncõlõk
DŸz Yazõnõn Sorgulayan GŸcŸ - der. Emin …zdemir
DŸz Yazõnõn İnce Sesi - Giorgio Manganelli (1922-1990)\ 16 Mar 2024
108
13
Ò…yle ya, kim ve ne hakkõnda ÔBunu biliyorum!Õ diyebilirim ki? İimdeki bu yŸreği duyabiliyorum, var olduğu yargõsõna varõyorum.
Bu dŸnyaya dokunabiliyorum, onun da var olduğu yargõsõna varõyorum. TŸm bilgim burada duruyor, gerisi kurmaca. ‚ŸnkŸ
varlõğõndan kuşku duymadõğõm bu ÔbenÕi kavramaya alõştõm mõ, onu tanõmlamaya, šzetlemeye alõştõm mõ parmaklarõm
arasõndan akõp giden bir su oluveriyor. BŸrŸnebildiği tŸm yŸzleri bir bir izebilirim, ona verilmiş olan her şeyi, bu eğitimi, bu
kškeni, bu ateşliliği ya da bu susmalarõ, bu bŸyŸklŸğŸ ya da dŸşŸklŸğŸ de bir bir izebilirim. Ama yŸzlerin toplamõ yapõlmaz.
Benim olan bu yŸrek bile hep tanõmlanmaz kalacak benim iin. Varoluşum konusunda vardõğõm bu kesinlikle, bu gŸven vermeye
alõştõğõm šz arasõndaki ukur hibir zaman dolmayacak. Kendi kendime yabancõ kalacağõm hep. Mantõkta olduğu gibi tinbilimde
de gerekler vardõr, ama gerek yoktur. Sokrates'in Ôkendini tanõÕ sšzŸnŸn değeri, gŸnah õkarma yerlerimizin Ôerdemli olÕ
sšzŸnŸn değerini aşmaz. Bir šzlemle birlikte, bir bilgisizlik de belirtirler. BŸyŸk konular Ÿzerinde kõsõr oyunlar bunlar. Yaklaştõrma
olduklarõ šlŸde geerlidirler ancak.Ó
ss. 36-37
Meri, C., 2020 (ilk basõm 1974,1985), Bu †lke, 61. Baskõ, İletişim Yayõnlarõ
Sisifos Sšyleni - Albert Camus
Ò ÓDŸşŸnce dŸnyasõnda hibir fetih niha” değildir. Hepimiz birer Sizifos'uz. Hele diyaloğun olmadõğõ bir ŸlkedeÉ TŸrk aydõnõnõn
kaderi, mahpesinde şarkõlar sšylemek. Bu lanetler berzahõndan nasõl ve ne zaman kurtulacağõz? TefekkŸr bir arayõştõr, itima” bir
arayõş." (Jurnal, 18.6.1974) "MŸnakaşada zafer, mağlup olanõndõr, yenilmek zenginleşmektir. ...MŸnakaşa hakikati birlikte
aramaktõrÉ Hakikat binbir cepheli, binbir gšrŸnŸşlŸ. Karşõnõzdaki, gšremediğinizi gšsterecek size. Sizden farklõ dŸşŸndŸğŸ
šlŸde yaratõcõ ve šğreticidirÉ Cemiyetle beraber hakikatler de gelişir. Tek tehlike bunu kavramamak, kõzõl şal gšrmŸş İspanyol
boğasõ gibi, her dŸşŸnceye ve her dŸşŸnene saldõrmak: bu canõm memleket bu yŸzden bir cŸzzamlõlar Ÿlkesidir." (Jurnal,
19.11.1964) "DŸşŸnce şŸpheyle başlar. DŸşŸnce, tezatlarõyla bŸtŸndŸr. Zõt fikirlere kulaklarõmõzõ tõkamak, kendimizi hataya
mahkžm etmek değil midir?" (Jurnal, 24.7.1964) Ò... Ben, herhangi bir tarikatõn sšzcŸsŸ değilim. Yani, il‰n edilecek hazõr bir
formŸlŸm yok. Derslerimde de, konuşmalarõmda da tekrarladõğõm ve darağacõna kadar tekrarlayacağõm tek hakikat: her
dŸşŸnceye saygõ." (Jurnal, 19.11.1964) "DŸşŸnmek, insan Ÿzerinde dŸşŸnmek, mutlaka yasak bšlgelerden birkaõna dalõp
õkmakla olur. Zaten demokrasi ve liberalizm yasak bšlgeleri kaldõrmak m‰n‰sõna gelir." (Jurnal, 29.4.1964) Ó
s. 55
Camus, A., 2012 (ilk basõm 1942), Sisifos Sšyleni, Can Sanat Yayõnlarõ, ‚ev. Tahsin YŸcel
Bu †lke - Cemil Meri
-Bu kõsõm ÔGereklerÕ başlõğõ ile ayrõ bir dosya olarak hazõrlanmaktadõr. Son hal: Gerekler
v. 4 menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
14

menemenazdacorba hakkõnda Altõ sayfanõn tek sayfada gšsterildiği bu bšlŸm, bu kõsõmdakilerin tamamõnõ da ieren šnceki tarihli bu dosyadan
daha rahat okunabilir; anlatõm videosu'ndan da takip edilebilir.\ 16 Mar 2024
108
15
İerik sayfalarõ ile aõklamalar:
İeriklere ait dosyalar Ÿzerinden bazõ biimsel yazõlõşlarõ aõklayan notlar.\ 16 Mar 2024
108
16
Kõsõmlar-Sizi neden kandõrmak istiyorum?
-Kitap okumak ve okumayõ sŸrdŸrmekle
ilgili sõkõntõ yaşõyor musunuz?
-Hesabõ hazõrlayan
-Demlen(e)meme ‚ağõ
-Eleştirmen / Gerekler
-İerik sayfalarõ ile aõklamalar
-GŸncelleme Dosyasõ
-İeriklerin biimsel šzellikleri
-Başlõklar nasõl ortaya õkõyor?
-Alõntõlar nasõl seiliyor ?
-Başlõklar ne zaman hazõrlanõyor?
-İeriklerden bazõ notlar
-Vakit kaybettirici şeyler, er šp fikirler
-AgšzlŸlŸk-karşõlaşmak / farkõna varmak / kendimizde taşõdõğõmõz şey
-insana ve hayata dair her şey
-ilişkileri gšrebilmek ≠ listelemek
-ilişkiler / šrŸntŸ (pattern)
-kitaplar / sõğõnak / vazgememek
-yazarlar ve biz
-yazarlar / kitaplar
-Teknoloji / Yapay Zeka / insan
-algõlama / kontrastlar - zõtlar - kutuplar / sõnõr
-Okuma / Yorumlama
-Yorumlama
-basit ve aõk
-İlgisiz şeyler bir araya mõ geliyor?
-Her şey ÔšzŸnde bir mantõk probleminin šzŸmŸÕ
-šğretim aracõ
✗ mizah _ paylaşmak
✓
-Didaktik †slup / Ahk‰m Kesme / Yšnlendirme
-ilk ŸÕler
Alõntõlar -Hesap ile ilgili oluşturulan sayfalar
Akla Gelenler, YouTube, Neler var
-Hesap ile ilgili sŸre
I
II
III
IV
ilk kõsõm ⎘ menemenazdacorba hakkõnda menemenazdacorba hakkõnda

menemenazdacorba hakkõnda GŸncelleme Dosyasõ - 1 \ 16 Mar 2024
108
17
İerikler sunum biiminde pdf dosyasõ olarak paylaşõlmakta ve şu an iin depo olarak kullanõlan aşağõdaki web ortamlarõna
yŸklenmektedir.
https://menemenazdacorba.com ve https://menemenazdacorba.info
Hem yŸklenen ieriklere hem de hesap ile ilgili diğer dosyalara ait tŸm bağlantõlara, gŸncelleme dosyasõndan erişebilirsiniz.
…rneğin en son halini burada bulabilirsiniz. Sonraki sayfada nasõl bir plana sahip olduğunu gšrdŸğŸnŸz bu dosyadan
šzellikle son ierikler iin hangi kitaplardan alõntõlarõn verildiğini de šğrenebilirsiniz.
ÔGŸncelleme dosyasõÕna hem yukarõdaki web sayfalarõndan hem de aşağõdaki sosyal medya hesaplarõndan ulaşabilirsiniz:
https://twitter.com/azdacorba ve https://twitter.com/menemenazdacorb
GŸncelleme dosyasõndaki birok şeye tõklanabilir* ve ilgili dosya pdf olarak aõlõr.
Willy Wonka & the Chocolate Factory
Willy Wonka ve ‚ikolata Fabrikasõ
1971 - Mel Stuart
https://uproxx.com/viral/a-london-cake-maker-made-a-fully-
edible-garden-that-is-straight-out-willy-wonka/
https://www.imdb.com/title/tt0067992/
ÒA Fully Edible GardenÓ
* ÔBu bahedeki her şey yenebilir.Õ
. . .menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
18
GŸncelleme Dosyasõ - 2
başlõk
ieriğin pdf bağlantõsõ
hazõrlanan diğer dosyalar ve bağlantõlarõ
dosyadan birka sayfa

İeriklerin biimsel šzellikleri
‣İerikler 2 sayfa da 100 sayfa da olabilir. ‚oğunlukla 10-30 sayfa arasõnda olduklarõ sšylenebilir. Ancak sunum biiminde
hazõrlandõğõ iin bazen bir sayfada tek bir satõrõn olduğu gšz šnŸnde bulundurulmalõ, yani ieriklerin sayfa sayõsõ
gšrŸnenden ok daha az.
Sunum biiminde hazõrlandõklarõndan bilgisayarda sayfa sayfa oynatõlarak okunmasõ daha uygun olabilir. ‚ok sõk
olmamakla birlikte, šrneğin Su Aygõrõ
v. 2 başlõklõ ierikteki kŸŸk mizahõ gšrebilmek iin bu biraz gerekli.
Konularõn tŸrŸ, yoğunluğu farklõlaşabildiğinden tam bir standart şablon tutturmak zor, bunu tam başaramadõm. Yine de
son zamanlarda biimsel bir dŸzenin hemen hemen oturduğu sšylenebilir. İerikler gŸncellendike de, tamamõ bu aynõ
biime gšre hazõrlanacak.
Biim konusunda iki-Ÿ defa değişiklik oldu. …rneğin;
¥Web sayfasõ hazõrlamaya alõşõrken ona gšre bir biim belirlemiştim. Oradaki teknik sorunlarõ šzemediğimden,
ieriklerin biimini tekrar değiştirmek zorunda kaldõm.
¥…zellikle 40-60 nolu ieriklerin biimini son hal gibi dŸşŸnmŸştŸm. İerikleri anlatabilirim bir taraftan diyerek son
kõsma bazõ notlar eklemiştim. Ancak bu kõsmõ hazõrlamak fazla vakit aldõ, bununla birlikte oturup anlatmadan bir
anlatõm taslağõ õkarmak ya da birka kişiye anlatõp geri dšnŸş almadan bir anlatma planõ uygulamak da doğru
değildi. Planlar biraz değişince, ieriklerin birikmesine neden de olunca bu vakit alõcõ kõsmõ iptal ettim.
‣+ Hepimizin heybesinde Ôbelli şeylerÕ vardõr. O belli şeyler, belli bakõş aõlarõ elbette bir sŸre sonra tŸkenir. KŸŸklerinki ise
daha abuk tŸkenir. Tahminim eskilerle beraber 150-200 başlõk olacağõ. GŸncellemeler ve eklemeler ise uzun bir sŸre
devam edecektir.
Ya da artõk ÔShrekÕ serisinden šrnek sahneler veremediğimde ieriklerin de sonu gelmiş demektir! Bu arada Kung Fu
PandaÕnõn olduğu ieriklerde var ama onlara henŸz sõra gelmedi.\ 16 Mar 2024
108
19 menemenazdacorba hakkõnda menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
20
Alõntõlar nasõl seiliyor?
Kitaptan konuya/başlõğa/vurguya en uygun alõntõ mõ seiliyor? Hayõr.
Verilen alõntõnõn šncesinde veya kitabõn okumadõğõm sonraki kõsmõnda belki ok daha uygun bir alõntõ vardõ. Seilen alõntõ
kitaptan/bšlŸmden kõsmi bir para olduğundan ender olarak konu ile ilgili hatalõ veya eksik anlaşõlmalara da yol aabilecek
durumlar olmuş olabilir. Dolayõsõyla, eğer fark etmemişsem, kõyaslamak veya sõkõntõlõ taraflarõ fark etmek okuyucuya dŸşŸyor.
Mutlaka bšyle ierikler olmuştur, yine de genel olarak bakõldõğõnda ciddi bir sõkõntõya yol amayacağõnõ veya sõk
olmayacağõnõ okuyucu anlayacaktõr.
Bu durum iin tam uygun olmasa da şu šrneği verebilirim; sihir kayboldu
v. 2 ieriğinde verdiğim alõntõda belli olmasõna
rağmen benim yanlõş fark ettiğim ve vurguladõğõm bir konuda ifadelerim oldu. Kõsa bir sŸre sonra başka bir kitapta
okuduğum satõrlar ile bunu anlayõnca yeni bir versiyonla dŸzelttim. Benzer şekilde zaman ierisinde fark ettiğim hatalar/
eksikler iin geri dšnŸp bunlarõ dŸzelteceğim.
Sonu olarak alõntõlarõn seiminde bir rastgelelik var, daha doğrusu denk gelmeler var. Ama bunlar gŸzel karşõlaşmalarÉ
Başlõklar nasõl ortaya õkõyor?
Kitaplarõ okurken mutlaka belli kõsõmlar daha belirgin olarak aklõmõzda kalõr, hatta ok hoşumuza gidenleri not ederiz.
Başlõklar oğunlukla tam kitabõ okurken ortaya õkõyor. Okuduğum kitaptaki yazõlanlar, 3 gŸn/3 yõl šnce okuduğum ve
aklõmda kalan başka bir yazara ait kitaptaki alõntõlarla bir araya gelerek bir başlõk da oluşturabiliyor. Kimi zaman da gŸnlŸk
yaşamda karşõlaştõğõm veya tanõk olduğum şeyler de bir başlõk fikrine yol aabiliyor. Başlõk oluştuktan sonra konu ile ilgili
alõntõlara rastladõka veya fikirler aklõma geldike bunlarõ notlara ekliyorum.

menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024 108
21
Başlõklar ne zaman hazõrlanõyor?
Yeni okuduğum bir alõntõ, gemişte okuduğum bir alõntõnõn gšzŸme ilişmesi, bazen de bir film ya da başka bir sanat eseri/
ŸrŸnŸ bir başlõğõ hazõrlamaya başlamam iin tetikleyici olabiliyor. Hatta ok daha sonra hazõrlamayõ planladõğõm bir başlõğõn
daha šnce hazõrlanmasõnõ sağlayabiliyor.
Yukarõda da sšylediğim gibi rastlantõsallõğõn ve šzellikle denk gelmelerin ciddi bir ağõrlõğõ var, bunu seviyorum. Arasanõz
bulamayacağõnõz şeyler, tam da benzer şeylere odaklanmõşken hi ummadõğõnõz bir kitapta karşõnõza õkõyor. Veya birka
hafta šnce okuduğum bir kõsmõ bir-iki paragraf geriden başlayõp tekrar okuduğumda, daha šnce dikkatimden kaan yer bir
ieriğin en can alõcõ kõsmõ olacak kadar šnemli olup başlõğõn hazõrlanmasõnõ šne ekebiliyor. Bazõ şeyleri planlõyor olsam da
bu az, daha ok ilgin karşõlaşmalar oluyor. (*)
Başlõklarõn veriliş sõrasõnõ kimi zaman konularõn birbirleriyle ilişkili olmalarõ belirliyor. …rneğin Bakalõm, hangimiz yõldõz
olabileceğiz
v. 1, reklam
v. 1 ve orap/ayakkabõ
v. 1 aralarõnda ilişki olanlara šrnek olarak gšsterilebilir. Belli bir zamana/
dšneme/yere uygun olmasõna gšre de o başlõk yapõlabiliyor. …rneğin ÔaraÕ anlamõna gelen intermezzo
v. 1 başlõklõ ierik kõsa
bir aradan ve biim değişiminden šnce yapõldõ; veya 100 nolu ieriğin başlõğõ ÔBilim ve SanatÕ olacak. ‚ŸnkŸ ilk ierik
hesabõn bakõş aõsõnõ da ifade eden Sanat ve Bilim
v. 3 idi. Aralarõnda kŸŸk bir ilişki olacak.
(*) Aramak - Bulmak - Karşõlaşmak: Kelimelerin tam karşõlõk geldiği anlamlarda zaman ierisinde değişiklik olabiliyor ya da
bizim kelimelere bakõşõmõz değişiyor. Bakõşõmõzõn değişmesi yerleşince kelimenin de anlamõ değişiyor.
Kadõnlar mutlaka farkõndadõr; šzellikle bir eteğe, bir kazağa, bir ayakkabõya, É en uygun pantolunu, bluzu, tişšrtŸ, É arayõp
illaki bir şey satõn aldõğõmõzda sonu oğunlukla hŸsran oluyor. Alelade zamanlarda karşõlaşmalar ile satõn aldõklarõmõz en
sevdiklerimiz, en ok giydiklerimiz haline geliyor.
Cemil MeriÕin Hind Edebiyatõ kitabõnda ifade ettiği gibi, şŸphesiz insan neyi ararsa onu buluyor. Buradaki ÔaramakÕ
kelimesi aslõnda şu an Ôzihnin meşgul olduğu şeylerÕ anlamõna daha oturuyor olabilir. Zihin bir şeylerle meşgul iken karşõsõna
geleni daha iyi gšrŸyor, değerlendiriyor ve fark ediyor. Benzer şekilde kadõnlar da (elbette erkekler de) AyÕdan inip alõşveriş
yapmõyor, dŸnya Ÿzerinde nasõl şeyleri, ne tŸr kumaşlarõ, É sevdiğini biliyor; bunlar zaten zihninde var; karşõlaşõnca da
kaõrmõyor.menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
22
İeriklerden bazõ notlar - 1
-En kštŸ başlõklardan biri B. RussellÕõn kitabõndan notlar
v. 1 oldu. İerikle ilgili bilgi vermiyor, gŸzel bir başlõk olmadõ. Antik
YunanÕla ilgili bir konu olduğu bile anlaşõlmõyor. ‚ok keyif alarak, hatta biraz ders notu gibi hazõrlamaya alõşõnca
yorgunlukla beraber uygun başlõk seimini yapamadõm.
Nedenini tokat / basit / şaft
v. 1 Ôda biraz anlattõm. Ayrõca hesabõ ilk
kurduğum sõrada, kemik/tencere izimleriyle bile aklõmda olan
basit
v. 1 (kemik suyu/integral) başlõğõnõ da iyi ki sonraya
bõrakmõşõm. Nihayetinde bu Ÿ ierik tam ard arda sõralanmasa da hem basitlik algõsõ hem de Bertrand Russell ile ilişkili
olmuş oldu.
-Bazen alõntõlardan ya da aklõma gelen hoş bir ifadenin ierik hazõrlanõp paylaşõldõğõnda artõk sŸrekli dilime gelmediğini fark
ettim. ÔYazõn, yazmak size iyi gelirÕ derler hep. Aslõnda genelde kštŸ deneyimleri, anõlarõ yazõn derler ama sanki gŸzel olan
şeyleri de yazõnca Ôyeni gŸzel şeylerÕ iin yer aõlõyor gibi. …rneğin şaşkõnõm, biriciğim
v. 1 başlõğõ da Marguerite YourcenarÕõn
kitabõnda rastladõğõm, dilime ok dolanan bir ifade idi. Veya Voodoo Bebeği
v. 2 Ônde Ôaz geliyorsa şişÕ sloganõ.
Lezzet aısından kuzu
kemik šnerilir.
deney:
malzemeler

menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024 108
23
İeriklerden bazõ notlar - 2
-Kimi zaman ierikleri hazõrlamaya oturuyorum, ya en başta ya da az bir yol aldõktan sonra başka bir başlõğõn cazibesine
kapõlõp bõrakabiliyorum. Bunun iyi taraflarõ da olabiliyor. …rneğin ÔBir ve AynõÕ başlõklõ ieriği hazõrlamak iin alõntõlarõn
verileceği yandaki kitap listesini 1-1.5 yõl šnce oluşturmuşum. Bu ilk aşamada bõrakmõşõm. Sizler de bakõp
hazõrlayabilirsiniz, hangi kitaplar olduğu oğunlukla anlaşõlõyor. Şu an bu listede olmayan, daha sonra rastladõka başka
kitaplardan alõntõlarõ da bu başlõğa elbette ekledim.
Asõl sšyleyeceğime gelirsem, son iki ay iinde şu okuduğum iki kitap olmadan hazõrlamam yanlõş olurmuş. İdeal Devlet
(Farab”) ve Simetri (Leon M. Lederman, Christopher T. Hill).
Farab”Õnin kitabõnda bu ifade, Bir ve Aynõ ifadesi doğrudan geiyor, biraz okuyup sindirmek de gerekir. Simetri kitabõ ise
šğrencilik yõllarõnda aldõğõm bir kitap. Belki 10-15 yõldõr kapağõnõ amadõğõm, muhtemelen 5-10 sayfasõ okunup bõrakõlmõş
bir kitap. Bu kitabõ dosyayõ hazõrlarken dinlenmek ve odağõmõ biraz değiştirmek iin semiştim.
Biyolojik problemler ve hesaplamalõ fizik alanõnda alõşmõş olmama rağmen
gereğinden fazla, yoğun matematiği olan semeli dersler aldõm. Grup
Teorisi, Paracõk Fiziği, Clifford Cebri vs. gibi derslerde bir şekilde simetri
ve simetri dšnŸşŸmleri altõndaki değişmezlik ile ilgili konular vardõ. Biraz
hissettirdim galiba :) Simetri dšnŸşŸmleri altõndaki değişmezlik! Bu tŸr
fikirler ÔbrainstormingÕ gibi bir yere varõr ya da varmaz, doğru veya yanlõş
bakõş aõsõna sahiptir. Bunlar biraz yol alõnca, oturup başõna oturunca,
tutarlõ olup olmadõğõ gšrŸlebilecek şeyler.
Nihayetinde, bu iki kitabõ tam da ardõ ardõna okuyunca insan enteresan
şeyler hissediyor. MŸmkŸn olsaydõ ve şu an bu dosyayõ hazõrlamasaydõm,
hemen bu başlõğõ, ÔBir ve AynõÕ başlõğõnõ hazõrlamak bile istedim.
İşte yine bir karşõlaşma, bu dosyayõ hazõrlarken dinlenmek iin Simetri
kitabõnõ semiştim. Bu dosya iin de ok gŸzel, tam merkezdeki
sšylenenlere paralel alõntõlarla karşõlaştõm ve burada da paylaştõm. menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
24
Başlõklarla ilgili bazõ fikirlerin hem basit bir anlatõm aracõna hem de mizahi šrneklere dšnŸştŸğŸ olabiliyor. Bu bazõ alõntõlarõn
okunmasõ konusunda kandõrõcõ bir rol de oynayabiliyor. …rneğin, iindeki izim ve šrneklerden ikisini aşağõya eklediğim,
karõnca
v.1 başlõklõ ierikte Yuval Noah HarariÕye ve Ahmet HaşimÕe ait alõntõlar var.
Bu tŸr fikirler/izimler; HarariÕnin yazdõklarõ daha rahat anlaşõlõr gšrŸnse de gŸndelik hayatta karşõlõklarõna işaret
edebileceğinden, dilinden/anlatõm yoğunluğundan HaşimÕin yazdõklarõnõ da daha severek/anlayarak okumamõz konusunda
teşvik edici olabiliyor.
Ancak her zaman šyle olmuyor!
Vakit kaybettirici şeyler, er šp Þkirler - 1

menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024 108
25
Zaman Makinesi 1973
(2014 - Aram GŸlyŸz)
https://www.youtube.com/watch?v=h_iNdnOvNsw
ÔAslan yatağõndan belli olurÕ derler, keklik mi yoksa zebra mõ avlayabiliyor o da belli olur. …rneğin mutfakta Ÿ eşit yemek
yapsam; sonra mutfağa baksalar manzara sanki otuz eşit yemek yapõlmõş gibidir. O dağõnõklõkta hem malzeme bulmak hem
de mutfağõ toplamak yemek yapmaktan daha zor oluyor. WasabiÕnin deney masasõndaki gibi bir dŸzenin %10Õu olsa yeterdi.
Yani ieriklere bakõldõğõnda titizlik/detaycõlõk fark edilebilir. Ama dŸzen veya dŸzenli olmak farklõ bir şeydir. Elbette tŸm
disiplinlerde gereklidir ancak šzellikle bilim ve sanat detaylara šnem vermeden veya detaylarõ gšrmeden nasõl yapõlõr,
bilemiyorum. Bu biraz karakter yapõsõ, fizik bšlŸmŸnŸ semiş olmamda da belirleyici olmuştur. ‚ok detaycõsõnÕcõlar iin
cevap vermek istedim.
Ufak ufak fikirlerin toplanarak/kaydedilerek karõşõklõğa ve vakit kaybõna neden olduğu muhakkak. Atmaya kõyamadõğõmõz
şeyler olur, onlara benziyor. Zaman Makinesi 1973 filminde bunu anlatan gŸzel bir sahne vardõ. Denize dŸşen arabadan
bulduklarõnõ bir kenara koyup biriktirirler;
ÒhaÕbunun iftÕunu bulursak giyeruk haÓ
Bšyle bir biriktirme pek iyi bir yere varmasa gerekÉ
Ek olarak bu ok gŸzel bir filmdir. Karadenizli tiplemesi muhteşem. Kara gŸn dostu gibi; hem kara gŸn tiplemesi hem de kara gŸn filmi.
‚ok duyulmamasõ bazõ hassaslõklardan kaynaklanõyor olabilir. Birbirinin karşõtõ ÔgšrŸnenÕ gruplara eşit bir mizah ile yaklaşmasõ gŸzel.
Ancak bize ait bir gemişi anlattõğõ iin ve birka sahneden dolayõ filmin ok bilinmediğini tahmin ediyorum. Bazõ sahnelerde bizde
hassasiyet uyandõrmasõ gayet olağan.
Vakit kaybettirici şeyler, er šp Þkirler - 2
Big Hero 6
6 SŸper Kahraman
(2014 - Don Hall, Chris Williams)
https://www.youtube.com/watch?app=desktop&v=hv4kPhwHMxA menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
26
Web sayfasõ hazõrlamaya alõşmak da vakit kaybettirici bir sŸreti.
Ama ile aracõ karõştõrmamak gerekiyor; bu konu ile ilgili kŸŸk bir ierik de olacak. Kitap okurken de yaptõğõmõz benzer
hatalar olabiliyor.
Aşağõdaki gšrdŸğŸnŸz de hem vakit kaybetmeye hem de er špÕe gŸzel bir šrnek; vakit kaybettiren web sitesi
hazõrlamaya alõşmaktõ. Dolaylõ olarak, er šp ise tek bir izimin etinden sŸtŸnden faydalanmaktõ; Ôayakkabõnõn tekini
bulursak giyerizÕ misali.
Bu resim Ôsayfa bulunamadõÕ iin aõlacak gšrseldi. İlk ve tek izimleri dšndŸrerek, tersine evirerek yapmõştõm.
Karadenizlilerde ziyan etmek, boşa harcamak pek sevilmiyor! Biriken bir dağõnõklõk olsa da kullanõlacağõ zaman illaki oluyor,
bazen zorlama olsa da :)
Yani gšnŸllŸ web sayfasõ hazõrlamak isteyen olursa tasarõm hazõr, muhtemelen bir šnceki hayatõmda grafik tasarõmcõsõ idim :)
Vakit kaybettirici şeyler, er šp Þkirler - 3

menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024 108
27
‚er šp fikirlerin kimi zaman işe yarayõp, mizaha dšnŸştŸrŸlebileceğini de sanõrõm 2020Õlerde yazdõğõm bu yazõdan
sonra fark ettim. Bir yakõnõma lise tuveletine asmasõ iin vermiştim :) Bu da ziyan olmasõn.
Vakit kaybettirici şeyler, er šp Þkirler - 4 menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
28
VoodooÕlandõm ya da bŸyŸlendim !
Elinizde malzeme olmasõ hepsini yemeğe dšnŸştŸrebileceğiniz anlamõna gelmiyor. İnsani sõnõrlar da sšz
konusu, arada dinlenmek gerekiyor.
Salgõn sonrasõ biraz daha kolay sağlõk problemleri yaşamaya başladõk. Soğuk algõnlõğõndan gõda
zehirlenmesine uzanan bir yelpazeÉ
En son ÔVoodoo BebeğiÕ ni hazõrlamõştõm. Ne olduysa orada oldu ya da olağan bir yorgunluğa rast geldi.
Gõlgamõş Destanõ ile ilgili olan İlham Kaynağõ
v. 1 ieriğinde dallarõndan mŸcevherler sarkan bir ağa vardõ. Bu ağalarla dolu
bir ormana girdiğinizi dŸşŸnŸn; muhteşem tasarõma sahip kŸpeler, kolyeler, halhallar É da var. Dokunabiliyorsunuz,
bakabiliyorsunuz. Hepsi bŸyŸleyici. Hatta alõp gitme hakkõnõz da var. Ne kadar alõrsõnõz? AgšzlŸlŸk yapõp neredeyse hepsini
yanõmõzda gštŸrmek isteriz, değil mi? Doğamõz bšyle. GŸzel olana, değerli olana ve mŸmkŸnse de hepsine sahip olmak
isteriz. Peki mŸmkŸn mŸ? Hayõr.
Hepsini alamayacağõz. ‚ok daha fazlasõnõ gštŸrebilmek iin areler dŸşŸneceğiz, aklõmõz da alamadõklarõmõzda kalacak.
Voodoo Bebeği
v. 2 ieriğinden sonra aşağõdaki paylaşõmõ yapmõştõm. Fiziksel ve zihinsel yorgunluk agšzlŸlŸkle birlikte
artabiliyor. Hazõrlayacağõm başlõklar var, sanki o alõntõlarõ yanõmda taşõyor gibi hissediyorum. İerikleri hazõrlayõp bitirince
kargo ile eve yollayabildiğim mŸcevherler gibi oluyor, rahatlõyorum. Bir ikilem sšz konusu. HenŸz aşamadõm. Mesela
amacõm bu Ôhakkõnda dosyasõÕnõ hazõrlayarak dinlenmek idi. DšrdŸncŸ kõsmõ tam bšyle planlamõyordum. Sonra yine aynõ
şeyi yaparken buldum kendimi. Okuduğum kitaplar tam da sšylemek istediklerimi nasõl sšyleyebileceğimi ya da
sšyleyebileceklerim konusunda ok kõşkõrtõcõ oldular. İşte insan neyi ararsa onu buluyor ya da gšrŸyor; agšzlŸlŸkten de
geri duramõyor.
AgšzlŸlŸk

\ 16 Mar 2024 108
29
Kõsõmlar-Sizi neden kandõrmak istiyorum?
-Kitap okumak ve okumayõ sŸrdŸrmekle
ilgili sõkõntõ yaşõyor musunuz?
-Hesabõ hazõrlayan
-Demlen(e)meme ‚ağõ
-Eleştirmen / Gerekler
-İerik sayfalarõ ile aõklamalar -GŸncelleme Dosyasõ
-İeriklerin biimsel šzellikleri
-Başlõklar nasõl ortaya õkõyor?
-Alõntõlar nasõl seiliyor ?
-Başlõklar ne zaman hazõrlanõyor?
-İeriklerden bazõ notlar
-Vakit kaybettirici şeyler, er šp fikirler
-AgšzlŸlŸk -karşõlaşmak / farkõna varmak / kendimizde taşõdõğõmõz şey
-insana ve hayata dair her şey
-ilişkileri gšrebilmek ≠ listelemek
-ilişkiler / šrŸntŸ (pattern)
-kitaplar / sõğõnak / vazgememek
-yazarlar ve biz
-yazarlar / kitaplar
-Teknoloji / Yapay Zeka / insan
-algõlama / kontrastlar - zõtlar - kutuplar / sõnõr
-Okuma / Yorumlama
-Yorumlama
-basit ve aõk
-İlgisiz şeyler bir araya mõ geliyor?
-Her şey ÔšzŸnde bir mantõk probleminin šzŸmŸÕ
-šğretim aracõ
✗ mizah _ paylaşmak
✓
-Didaktik †slup / Ahk‰m Kesme / Yšnlendirme
-ilk ŸÕler
Alõntõlar
-Hesap ile ilgili oluşturulan sayfalar
Akla Gelenler, YouTube, Neler var
-Hesap ile ilgili sŸre
I
II
III
IV
ilk kõsõm ⎘ menemenazdacorba hakkõnda menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
30
Hesap ile ilgili oluşturulan sayfalar:
Akla Gelenler
Bu kõsõm ilk olarak hemen alõntõnõn arkasõndan verilerek doğrudan ya da dolaylõ olarak ilgili olan film/mŸzik/kişisel gšrŸş/É
ile şematik anlatõmlarõ paylaşmak iin oluşturuldu. Kimi zaman takibi zor alõntõlar iin okuyucunun tekrar geri dšnerek
alõntõlara bakmasõna vesile olabilecek şekilde de dikkat ekici olarak hazõrlanmaya alõşõldõ.
Daha sonra ise dosyanõn en sonunda verilen biraz daha geniş bir kõsõm olarak hazõrlanmaya başlandõ. Burada oğunlukla
kŸŸk bir alt başlõk ile farklõ kitaplardan alõntõlar bir arada verilerek bir vurgu ya da kişisel gšrŸş šne õkarõldõ.
Bu kõsõm iki tŸrlŸ de oluşturulmaya devam edecek.
Neler var
Ara ara gŸncellenen bu kõsõm ayrõ ayrõ pdf dosyasõ olarak paylaşõlan dosyalar okunduğunda takip etmeyi kolaylaştõrmak
amacõ ile okuyucu iin bazõ notlar iermektedir. Son biim ile hazõrlananlarda ieriklerin son sayfasõnda verilmektedir.
YouTube
Bu hesap ilerleyen zamanda etkin hale gelecektir. Şu an hesabõ tanõtan ve bir ieriği anlatan šrnek bir video ve sesli okuma
kayõtlarõ eklenmiştir. Bazõ iyileştirmelerden sonra sesli okuma yapmaya başlayacağõm, ierikleri anlatmanõn ise daha sonra
olacağõnõ tahmin ediyorum.
https://www.slideshare.net/YaseminSengunDemirca https://www.facebook.com/menemenazdacorba/ https://www.instagram.com/menemenazdacorba/
Hesap ile ilgili fikir verebilen sayfalar
Bazõ diğer hesaplar:

Hesap ile ilgili olarak oluşturulan sayfalar: - 1
Akla gelenler
Masabaşõ madenciliği ile her olayõ Ôtespit ettik, değerlendirenleri bir araya getirdik, kõyasladõk, šzdŸk, ÉÕ yanõlgõsõna hep
kapõlsak da istemediğimiz acõ gerekleri gšrsek de kimi zaman kabul etmek zorunda kalsak da; insanoğlu elinde sahip
olduklarõ kadarõyla ÔbunlarõÕ yapmaya devam edecektir. İdeal olan ile gerekte olanlar neredeyse her zaman birbirine uzaktõr.
Yine de, yanlõşlarõn iinde doğrularõ, doğrularõn iinde de yanlõşlarõ gšrmek anlamayõ daha da keskinleştirebiliyor. Yanlõş olana
da, doğru olana da; birbirinin zõttõ olan/gšrŸnen şeylere de; ideal olana da gerekte olana da ihtiyacõmõz var. Birbirleriyle
etkileşen, birbirini yaratan tŸm unsurlara ihtiyacõmõz var.
Azra Erhat ok gŸzel sšylŸyordu; onunla da tam olmuyor onsuz da tam olmuyor.
Ya da insanlõğõn bu kadar uğraşõsõ boşuna mõ dedirten Will DurantÕõn şu ifadesi tamamen yanlõş mõ ya da tamamen doğru mu?
DurantÕa ait bu ifadenin Ôtamamen yanlõşÕ ya da Ôtamamen doğruÕ olduğu cevabõnõn gštŸreceği yerde olmak ister miydik?
ÒBugŸn okuyucu Homeros destanlarõnõn tadõna varmak iin bilimden ne kadar arõnmaya alõşsa boşuna uğraşõr,
bilime ne kadar dalsa, o kadar õkmaza girer, kõsacasõ bilimle de yapamaz, bilimsiz de edemez.Ó
Òİnsan tabiatõ hakkõnda, sokaktaki adamõn hemen hemen hi kitap amaksõzõn
šğrenebileceğinden fazlasõnõ mõ šğrendiniz?Ó
⋮
Homeros
v. 1 ve Gerekler
v. 4 başlõklõ ieriklerden alõntõlarõn hangi kitaplardan olduğunu šğrenebilirsiniz.
⋮
Will DurantÕõn bu ifadeyi yazdõğõ paragraflara ve birikim mi sõrama mõ
v. 2 başlõklõ ierikten šzellikle Fritjof CapraÕya ait
alõntõlara bakarak kendi yorumlarõnõzõ da yapabilirsiniz. Tek bir yorum ya da bakõş aõsõ yok.
. . .\ 16 Mar 2024 108
31menemenazdacorba hakkõnda
GŸncelleme, Ocak 24
Hakkõnda
Farklõ disiplinlere ait kitaplardan alõntõlar ile belli başlõklar altõnda ierikler
hazõrlõyorum.
İlerleyen dšnemlerde burada bazõlarõnõ anlatmaya alõşacağõm. Bu yavaş yavaş
olacak. Bšylece hem planladõğõm başlõklarõ hazõrlamak/tamamlamak iin hem
de biraz daha iyi anlatabilmek iin gerekli zamanõ kendime tanõmõş olacağõm.
Bizden olan, bu coğrafyaya šzgŸ olan menemen ve orba kelimeleri ile
oluşturulan menemenazdacorba hesabõ, Ôgarson bey menemen az da orba
lŸtfenÕ diye seslenene, kŸŸk bir kafa hareketiyle buna cevap veren garsona;
yani hepimize tanõdõk gelecekti. Hayata ve insana dair her şeyin de bize,
hepimize, tanõdõk geleceği gibi. Aynõ zamanda bu iki kelime ieriklerin basit
bir dil ile hazõrlanmaya alõşõldõğõna ve kimi zaman farklõ disiplinlerin birbirine
karõştõğõnõ da vurgulayan sloganda geen kelimelerdi.
Her şey yapay zekaya veri olmak iin miydi? İnsan olmanõn tadõnõ õkaracak
vaktimiz varken; menemen kadar basit, orba kadar karõ şõk Òbizler,
yaptõklarõmõz ÉÓ
https://www.youtube.com/@menemenazdacorba
Oynatma listesi: Sesli Alõntõlar
Hazõrlanan ieriklerde verilen alõntõlardan bir sayfa seslendirilmiştir.
Eğer videoyu hem dinleyip hem de sayfaya bakarak takip ederseniz; šne
õkarõlan ifadeler/cŸmleler, bazõ işaretlemeler ve aõklamalar gšrebilirsiniz.
Bunlar hem ieriğin konusu ile alakalõdõr hem de ieriğin tŸmŸ ile birlikte bir
anlam oluşturmaktadõr. İlgili ieriğin tamamõna verilen bağlantõdan ulaşarak
alõntõnõn bŸtŸndeki yerini gšrebilirsiniz.
Bir kitaptan neden sadece birka paragraf okunuyor?
Biri genel diğeri de bireysel olan iki sebebi var.
Genel sebep:
Belli bir başlõk altõnda hazõrlanan ieriklerde oğunlukla inceleme tarzõndaki
kitaplardan alõntõlar paylaşõlmõştõr. Bu tŸr kitaplarõ sesli kitap gibi okumak ve
anlaşõlõr kõlmak zordur. Yine de okuyucularõn bšyle gŸzel kitaplarla tanõşmasõna
vesile olmak iin bir sayfa dahi yeterli olabilir.
Bireysel sebep:
Hem kişisel donanõmõn eksikliği hem de vakit ile alakalõ olarak ierikleri
anlatmak daha ilerleyen dšnemlerde olabilir. …nceliğim planlanan başlõklarõ
hazõrlamak olduğundan en azõndan sayfa sayfa alõntõlarõ okuma mutluluğunu
yaşamak.
Ayrõca birka denemede şunu gšrdŸm. İeriği anlatõrken alõntõnõn tamamõnõ
okumak hem konuyu hem de ilgiyi dağõtõyor. Sadece konu veya başlõk ile
alakalõ olarak šne õkarõlan kõsõmlarõ seslendirdiğimizde de yazarlarõn o
muhteşem ifadeleri okunmadan/vurgulanmadan geilmiş oluyor. Bu oynatma
listesi ile birlikte o alõntõlarõn tamamõ okunmuş ya da dinlenmiş olacak.
https://www.youtube.com/playlist?list=PLIPlmVovA-vTUxLj2txXxi6bf-SkdQSZL
Oynatma listesi: tattõrõcõ
Belirtilen kõsõmlarõn okunarak kitaplarõn tanõtõlacağõ bu oynatma listesinin adõ
Cemil MeriÕe ait olan ÒÉ yalnõz tanõtõcõsõ değil, tattõrõcõsõ da olmak isterdiÓ
ifadesinden ilham alõnarak oluşturuldu.
Şu an veya daha sonra da bu ÔağõrÕ kelimenin gereğini yerine getirmek
mŸmkŸn değil. Bu oynatma listesinin adõnõ haksõzcasõna belirlemiş olduğumu
kabul ediyorum. Ancak hem sšzcŸğŸn gŸzelliği hem de hesabõn adõ ile
uyumluluğu karşõsõnda geri duramadõm.
Burada kõsa olan arka kapak yazõlarõnõn tamamõ; sunuş yazõsõndan/šnsšzden ve
kitap iinden ise sadece birka paragraf okunacaktõr.
https://www.youtube.com/playlist?list=PLIPlmVovA-vSq5NHCJjueuRxSmQ0MWHoi
Hesap ile ilgili olarak oluşturulan sayfalar: - 2\ 16 Mar 2024
108
32menemenazdacorba hakkõnda

\ 16 Mar 2024 108
33
GŸncelleme, Şubat 24
sayfa sayfa
ana
hatlarõyla
akõş
versiyonlar hesap ve ierikler hakkõnda
Neler var
‚eşitli disiplinlere ait kitaplardan alõntõlar ile hazõrlanan ve ayrõ ayrõ başlõklar altõnda sunum biiminde paylaşõlan bu ieriklerde tam bir bŸtŸn oluşturmak oğunlukla
mŸmkŸn değil. Yine de para para verilen alõntõlarla bile disiplinlerarasõndaki ilişkileri/geişleri/vurgularõ fark edebiliriz. Bunun iin takip etmeyi kolaylaştõrmak
amacõyla ana hatlarõyla kimi zaman akõşõn verilmesi, kimi zaman sayfa sayfa olanlarõ anlatmak veya kõsa notlar eklemek faydalõ olabilir. Ancak aõklamaya alõşmak
sõkõntõya, hataya neden olabilir; hatta hata olmamasõ mŸmkŸn de değildir. SšzŸn kõsasõ okuduğunuz sayfalarda hatalar, eksikler bulunabileceğini unutmayõn. İster
istemez bazõ şeyleri ifade ederken yorum yapmõş oluruz. Zaten olayõn doğasõ gereği de yazõyõ/yazarõ tam anlamak veya tam işaret ettiğine odaklanmak, yŸzeyde
gšsterilen anlamõn dõşõndakileri gšrmek, aslõnda yazõlanõn tam tersinin kastedildiğini anlamak, birka anlam katmanõnõn hepsini gšrmek, É vs. mŸmkŸn değildir.
Ayrõca bilgimiz, deneyimlerimiz, zannettiklerimiz, É bizi sõnõrlar, nasõl/ne kadar anladõğõmõza da, anlattõğõmõza da sõnõr koyar.
bazõ işaretlemeleranlam
katmanlarõ
kŸtŸphaneler
gŸncel olan
-Alõntõlarda ilginizi eken ve merak ettiğiniz şeyler olduğunda, edinerek ya da kŸtŸphanelerden
ulaşarak kitabõn tamamõnõ okumanõz amalanmaktadõr.
-İngilizce olan alõntõlarda bazõ kõsa notlar tŸrke olarak eklenebilir. Bu notlar tam bir eviri olarak
değil de; hem konu ile ilgili yerleri šne õkaran hem de takip etmeyi kolaylaştõrabilecek şekilde
gerekli durumda eksiltmelerin ya da ek ifadelerin olduğu biimde olacaktõr.
-TŸm disiplinler iin geerli olmakla birlikte šzellikle pozitif bilimlerle ilgili konularda yeni
keşiflerle birlikte gŸncel olanõn tarafõnõzdan araştõrõlmasõ gerektiğini unutmayõn.
-İlk zamanlarda olduğu kadar alõntõlarda yazarõn vurgulamalarõnõ gšsteren, eğik veya diğer farklõ
biimlerde yazõlõşlarõ koruyamõyorum. Bunlar šnemli olduğundan kitaplardan alõntõlara tekrar
bakmanõz gerektiğine dikkat ediniz.
-İerikler sunum biiminde pdf dosyasõ olarak hazõrlanmakta ve şu an iin depo olarak kullanõlan
aşağõdaki ortamlara yŸklenmektedir.
https://menemenazdacorba.com https://menemenazdacorba.info
-Bu yŸklenen dosyalara ait bağlantõlara gŸncelleme dosyasõndan erişebilirsiniz. Aynõ zamanda bu
dosyadan tŸm ieriklere ve hesap ile ilgili diğer bağlantõlara da ulaşabilirsiniz. GŸncelleme
dosyasõ šncelikle aşağõdaki hesaplarda paylaşõlmaktadõr.
https://twitter.com/azdacorba https://twitter.com/menemenazdacorb
-İeriklere zaman zaman yeni kitaplardan alõntõlar eklenebilir. İlgili dosyanõn adõndaki -v1, -v2, -v3,
É ekleri (ya da bağlantõlarõ verilirken
v. 1, v. 2, v. 3 biimindeki Ÿst simgeler) ieriğin versiyon
numarasõnõ gšstermektedir. İeriklerin tŸm versiyonlarõna gŸncelleme dosyasõndan ulaşabilirsiniz.
-İeriklerde (başlõklarda) ve dosyalarda kullanõlan ekler, Ÿst simgeler ve işaretlemeler:
v2 : ieriğin ikinci versiyonu
vt : taslak halinde ilk hali verilen başlõk/dosya
vg : šncesindeki veya sonrasõndaki başlõklarla ilişkili olduğundan gelecekte
hazõrlanmak Ÿzere eklenen başlõk
v1d : imla başta olmak Ÿzere sadece kŸŸk değişiklikler yapõlmõş ierik (šrneğin
ieriğin birinci versiyonunun ok kŸŸk değişiklik yapõlmõş hali)
v1(ilk) : numarasõz* olarak ilk biimle hazõrlanan henŸz gŸncellenmemiş başlõk ya
da gŸncellenmiş bir başlõğõn o dšnemde hazõrlanan (ilk) hali; biimsel ve ieriksel
olarak hatalar ve eksikler olabilir
_c : boyutu kŸŸltŸlmŸş dosya, compressed yani sõkõştõrõlmõş olduğundan
resimlerin šzŸnŸrlŸğŸnde kimi zaman sõkõntõ olabilir
(É) : alõntõlarda paragrafõn tamamõ verilemediğinde yazõlamayan kõsõmlarõ belirtir
/ : ilişkili ya da ilişkilendirilecek kavramlarõ belirtmek iin kullanõlõr: ÔveÕ bağlacõ
birbirine benzer ya da konu iin eş olabilecek kavramlar iin yazõlõyor; bu işaret
ise benzer ifadeler iin kullanõlsa bile ilgisiz gšrŸnen ama ierikte aralarõnda bir
bağ kurulacağõnõ da ifade eder
É : okuyucunun da kendine gšre ekleyebileceği ifadelerin olduğunu hatõrlatõr menemenazdacorba hakkõnda menemenazdacorba hakkõnda
Arka sayfada daha šnce yazdõklarõmõ değiştirmeden bõrakõyorum. Yukarõda kõsa bir şekilde bunlarõ tekrar ifade edip, gŸncel olanlarõ ekliyorum.
-Ômenemenazdacorba hakkõndaÕ dosyasõnõn ikinci halinin oluşturulmasõ, (hemen šnceki taslak halinden sonra)
Mar 24, Oca 24
-ÔSesli AlõntõlarÕ ve 'tattõrõcõÕ başlõklõ oynatma listelerinin oluşturulmasõ, Eyl 23, Oca 24
-ÔKelimelerÕ, ÕHatalarÕ, ÔKŸŸk EklerÕ ve ÕYorumsuz +Õ başlõklõ dšrt dosyanõn eklenmesi, Ara 23, Ara 23, Nis/May 24*
-İlk šnce 10Õlu gruplar olarak, daha sonra kõsa šzetleri de veren 5Õli gruplar halinde toplu olarak ieriklerin
paylaşõlmasõ, Oca 23, Haz 23
-Bir šrnek olmasõ iin ÔAtom/Bayt/GenÕ başlõklõ ieriğin anlatõm videosunun paylaşõlmasõ, Ara 22
-ÔGereklerÕ kõsmõnõn ayrõ bir dosya olarak hazõrlanmaya başlanmasõ, Eyl 22
-Ômenemenazdacorba hakkõndaÕ dosyasõnõn ilk halinin oluşturulmasõ ve bu dosya Ÿzerinden hesabõn yapmaya
alõştõklarõnõ anlattõğõm bir videonun eklenmesi, Şub 22, May 22
-Yeni bir biim ve şu anki numaralandõrma ile ieriklerin paylaşõlmasõ, Kas 21
-ÔSizi neden kandõrmak istiyorum? başlõğõ ile TwitterÕda atõğõm hesapta ilk olarak ieriklerin paylaşõlmaya
başlanmasõ, Şub 21\ 16 Mar 2024
108
34
Hesap ile ilgili sŸre - 1:
* Burada yer almasõ iin şimdiden yazõlan, ÔKŸŸk EklerÕ ve ÕYorumsuz +Õ başlõklõ iki dosya daha sonra hazõrlanacaktõr.

menemenazdacorba hakkõnda Hesap ile ilgili sŸre - 2:-İerik akõşõnõ ve ilişkileri takip etmeyi daha rahat hale getirebilecek sayfayõ ve pdf dosyalarõna ulaşõlacak bağlatõyõ da
ekleyerek, diğer ikinci bir hesaptan, https://twitter.com/menemenazdacorb (yasemin şengŸn demircan@
menemenazdacorb), ierikleri tekrar paylaşacağõm.
-Temmuz 2022Õde, eklenen kapak sayfalarõ ile beraber 40Õa tamamlanan yenilere ve ilk hazõrlananlara ulaşõlabilecek
bağlantõlarõn olduğu dosyayõ paylaştõm. İerikleri https://twitter.com/azdacorba hesabõndan paylaşmaya da devam
edeceğim.
-Kasõm 2021Õde ierikleri tekrar gšzden geirerek, hepsi aynõ biime sahip olarak, takip etmeyi kolaylaştõracak şekilde
yoğunluğu azaltarak, kŸŸk hatalarõ dŸzelterek, kimi zaman eklemeler de yaparak tekrar yayõmlamaya başladõm. Keyif ve
zevk duyarak ierikleri hazõrlamaya devam edebilmek; yani her birini yine kendi eşref saatinde yapmak ve yenileri
oluşturabilmek iin olanak bulabilmek iin de farklõ numaralar verdim.
-Daha sonra Şubat 2021Õde salgõn dšneminin başlamõş olduğu hepimiz iin belirsiz ve zor geen dšnemde
benzer ierikleri tek konu ve başlõk altõnda ayrõ ayrõ oluşturmaya başladõm ve https://twitter.com/azdacorba
(menemen@azdacorba) hesabõndan paylaşmaya alõştõm. Elbette o dšnemin kargaşasõ, sosyal medya konusundaki
deneyimsizlikler ieriklere yansõdõ. …zellikle ilk aylarda hazõrlananlarõ takip etmek biraz zor.
-Bu hesabõn oluşturulmasõndan daha šnce, EylŸl 2019Õda, kitap ve kitap okumayla ilgili olarak Okuma Motivasyonu adlõ
ilk ieriği hazõrlamõştõm. Kaba ve acemi bir biimde idi, tek seferlik olabilecek kõsa bir seminerin ilk taslak hali gibi
dŸşŸnmŸştŸm.
Ard arda tarihleri gšrŸnce şu an sšylemekten geri duramayacağõm. Erdal AlovaÕnõn derlediği Gezi Yazõlarõ adlõ kitap Piri Reis ile başlõyor,
Uğur Kškden ile son buluyor. Bu sayfa ara sõra olay ve yerin šnŸne geebilen bu kitaptaki ilk gezginlerin zaman takõntõsõnõ hatõrlattõ :)
Son sayfada Gezi Yazõlarõ ve Ne Sšylesem Bir Eksik kitaplarõndan šrnek alõntõlarõ okuyabilirsiniz. \ 16 Mar 2024
108
35menemenazdacorba hakkõnda
menemenazdacorba hesabõnõ ilk olarak tanõttõğõm paylaşõmdan:
Hesap ile ilgili sŸre - 3:
Zõmba değil ama iğ sŸt reklamõ yapmõşõmÉ \ 16 Mar 2024
108
36

\ 16 Mar 2024 108
37
Kõsõmlar-Sizi neden kandõrmak istiyorum?
-Kitap okumak ve okumayõ sŸrdŸrmekle
ilgili sõkõntõ yaşõyor musunuz?
-Hesabõ hazõrlayan
-Demlen(e)meme ‚ağõ
-Eleştirmen / Gerekler
-İerik sayfalarõ ile aõklamalar -GŸncelleme Dosyasõ
-İeriklerin biimsel šzellikleri
-Başlõklar nasõl ortaya õkõyor?
-Alõntõlar nasõl seiliyor ?
-Başlõklar ne zaman hazõrlanõyor?
-İeriklerden bazõ notlar
-Vakit kaybettirici şeyler, er šp fikirler
-AgšzlŸlŸk
-karşõlaşmak / farkõna varmak / kendimizde taşõdõğõmõz şey
-insana ve hayata dair her şey
-ilişkileri gšrebilmek ≠ listelemek
-ilişkiler / šrŸntŸ (pattern)
-kitaplar / sõğõnak / vazgememek
-yazarlar ve biz
-yazarlar / kitaplar
-Teknoloji / Yapay Zeka / insan
-algõlama / kontrastlar - zõtlar - kutuplar / sõnõr
-Okuma / Yorumlama
-Yorumlama
-basit ve aõk
-İlgisiz şeyler bir araya mõ geliyor?
-Her şey ÔšzŸnde bir mantõk probleminin šzŸmŸÕ
-šğretim aracõ
✗ mizah _ paylaşmak
✓
-Didaktik †slup / Ahk‰m Kesme / Yšnlendirme
-ilk ŸÕler
Alõntõlar-Hesap ile ilgili oluşturulan sayfalar
Akla Gelenler, YouTube, Neler var
-Hesap ile ilgili sŸre
I
II
III
IV
ilk kõsõm ⎘ menemenazdacorba hakkõnda menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
38
karşõlaşmak / farkõna varmak / kendimizde taşõdõğõmõz şey
YŸzlerce belki de binlerce yõl šnce yazõlanlarõ gšrŸp şaşõrabiliyoruz. Fark edilip/anlaşõlmõş olup aktarõlmasõna hayret ediyoruz.
Kendimizde taşõdõğõmõz bazõ temel şeyler olduğu sšylenir/yazõlõr. Aslõnda en basit şey bile olsa deneyimlediğimizde/
gšrdŸğŸmŸzde/okuduğumuzda 'o şeyleri' fark edebiliyoruz. Belki farkõndalõğõn bšyle bir anlamõ da var.
Fark etmek iin bir karşõlaşma gerekiyor. Elbette sõnõrsõz zamanõmõz/enerjimiz olsa dŸşŸnerek veya deneyimleyerek bizler de
birok şeyi, insana/hayata dair birok şeyi kavrar/anlar ve ilişkileri gšrebiliriz. Bunun iin de ÔokumakÕ en iyi yollardan biri.
Her şeyi anladõk, šğrendik peki bu ne işimize yarayacak diye sorabiliriz. Elbette karnõmõz doymayacak, diğer pek ok
ihtiyacõmõz da karşõlanmayacak.
Hepimiz kitap okumak zorunda da değiliz. Farklõ yollar, farklõ kabŸller, farklõ dšnemler/zamanlar var.
Yine de hepimiz mutlu olmayõ isteriz. Mutlu olmanõn yolu konusunda, šzellikle dŸşŸnsel dŸzeyde bu duyguyu hissetmenin
yolu konusunda Farab” hepimize, bakõş aõmõza gšre eşitli ilhamlar verebilir. Mutlu olmanõn yolu insanõ/hayatõ derinliği ve
genişliği ile bilmekten geer. Bu sŸre ile herkes aynõÕlaşmaz; kendine has olanla birlikte bŸyŸk bir zenginliğe temas
ettiğinden farklõÕlaşõr. Bu zengin bir farklõÕlaşmadõr.
Benzer şeyler farklõ durum ve alanlar iin olsa da hep sšyleniyor;
her cepheden yaklaşmak É bŸtŸnle temas etmek É sonra aşmak É
ÒYaratõcõlõğõn yasasõ, aynõ alanda daha šnce ortaya konmuş olanlarla hesaplaşmayõ, onlarõ šzŸnleyip değerlendirmeyi ve
aşmayõ gerektiriyor.Ó
ÒAlexander, Ôtekil olgulara tahammŸl edemiyor, herhangi bir şeyi anlayabilmek iin ona her cepheden yaklaşmak gerektiğiÕne
inanõyordu. HumboldtÕa gšre bunun šdŸlŸ Ôkendinizi dŸnyanõn bŸtŸnŸyle temas halindeÕ hissedebilmekti. (É) Bir başka
alõşõlmadõk dŸşŸncesi de, dŸşŸnce zenginliği olmadan hakikati keşfetmenin olanaksõzlõğõydõ.Ó
✦İdeal Devlet
✦GerekŸstŸcŸlŸk
✦İnsanlõğõn Mahrem Tarihi
Kitaplar :

menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024 108
39
insana ve hayata dair her şey
Maddi/Manevi her neyi ister/arzular ve sahip olursak sonra da 'aaa.. bu kadar mõydõ?Õ deriz. Bir sŸre sonra da o şeyler
šnemini/değerini yitirir.
Ancak o arabayõ, o evi, o işi, ... elde etmek iin uğraşõlarõmõz, Ÿstesinden geldiğimiz zorluklar, başarõlarõmõz, É; yani tŸm
sŸre, tŸm yol aslõnda en keyifli ve mutlu olduğumuz kõsõmdõr. Elde etmenin, sahip olmanõn šncesindeki zaman, emek
verdiğimiz zaman.
Kitaplar ve okumak iin tam eşdeğer olmasa da bazõ benzerlikler veya paralellikler var.
ÔGereği aramak, gereğin kendisinden daha değerlidir.Õ *Anlam değiştirilmeden alõntõ da ok kŸŸk bir değişiklik yapõlmõştõr.
ÒSenin iinde bŸyŸmedike o bilginin sana yararõ olmaz.Ó
ÒEvrendeki šğrenilecek şeyleri bitirip ne yapmak niyetindesiniz.Ò... Òİnsan mutluluğu bilmekte sanõyor. Bence mutluluk
šğrenmekte(É)Ó
Bilgi
bilgi
G
G
*
*Bilgi : bilgiyi her şeyin ŸstŸnde tutan
bilgi : bilgiyi yeren
Burada, ikisi bir arada iken, bana gšre karşõlõk gelen anlamlarõnõ yazdõm. Her zaman iin tam bu anlamda denemez, konuya gšre de
değişebilir. Yine de başlõklarda kullandõğõm kŸŸk/bŸyŸk harf seimi iin, okuyucuya da pay bõrakarak, paralel/benzer bir anlam var
denebilir.
Bu sayfanõn başlõğõ ise kŸŸk harfle başlõyor. İnsani; bize ve hepimize šzgŸ şeyler, hepimizin yapabileceği/ulaşabileceği şeyler
anlamõna karşõlõk geliyor.
✦Kral, Bilge ve Soytarõ
✦KatmanduÕdan MeksikaÕya
✦Newton Neden TŸrk Değildi?
Kitaplar :menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
40
İnsana ve hayata dair ok şey šğrendim, madde madde sõralayabiliyorum!
…zellikle ortaokul yõllarõnda sŸrekli madde madde, liste halinde bir şeyler sõralardõk; sšzlŸ sõnavlarda, yazõlõ sõnavlarda.
Neydi o kadar sõraladõğõmõz hi hatõrlamõyorum.
"The Hangover 2 (Felekten Bir Gece 2)Ó filmindeki ilgili sahneyi hatõrlõyor musunuz?
ŞŸkŸr ki okumak/šğrenmek gerekte bšyle bir şey değil. Okuduklarõmõzõn bizde bir şeylere dokunmasõ gerekiyor. O an
değil belki; beş ya da on yõl sonra, başõmõzdan geen bir olayõn ardõndan, başka bir kitapta okuduğumuz satõrlarõn
ardõndan É Sonrasõnda ilişkileri gšrebilmek ve kurabilmek mŸmkŸn de olmaya başlayacak.
İşte o nedenle hep yolun/arayõşõn değerinden bahsediyoruz. Kişiye šzgŸ sŸreler. İşin gŸzelliği de değeri de burada.
Belirsiz, standart sebep-sonu ilişkisi olmayan ve liste halinde duraklarõnõ da sõralayamayacağõnõz, sonu gelmeyecek bir yol.
Size ait, sizin belirlediğiniz seimlerle, karşõlaştõğõnõz sŸrprizlerle dolu bir yol. Bu sizin yolunuz.
ilişkileri gšrebilmek ≠ listelemek
The Hangover Part II (Felekten Bir Gece 2)
(2011 - Todd Phillips)
https://www.youtube.com/watch?v=xe6kO-SJYCk

menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024 108
41
Fark etmez diyebilir miyiz? ‚oğumuz patates kõzartmasõnõ tercih edeceğiz.
Aslõnda iki yemeğin de malzemeleri aynõ.
Peki nasõl ortaya õkõyor bu fark?
ilişkiler / šrŸntŸ (pattern) - 1
Patates kõzartmasõnõ mõ yoksa patates kavurmasõnõ mõ seversiniz?
✦Genin YŸzyõlõ
✦The Web of Life
✦Artificial Intelligence Basics
Kitaplar :
Diğer canlõlarla genlerimiz neredeyse tamamen aynõ ise bizi bir fareden ayõran şey nedir?

Felekten Bir Gece-2 filmindeki karakter Ÿlke hakkõnda verdiği bilgileri nasõl anlatõrsa sšyledikleri daha anlamlõ hale gelmeye başlar?
Bu başlõğõn tamamõ iin bu Ÿ kitaptan faydalanõlmõştõr.
⚙
⚙
⚙
šrŸntŸ (pattern) ne kadar šnemli olabilir ki?menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
42
ilişkiler / šrŸntŸ (pattern) - 2
Malzemeler aynõ olmasõna rağmen pişirme usulŸ (malzemelerin birbirleriyle ilişkileri) farklõ olduğundan yemek de farklõ oluyor.
malzemeler aynõ, malzemeler arasõndaki bağlar farklõ ➜ bağlarõn oluşturduğu šrŸntŸ/pattern farklõ, yemek farklõ
her bir ubuk bağ (ilişki); šrneğin fõrõn patates iin, malzemeler ve dšrt ubuğun oluşturduğu yapõ da šrŸntŸ/pattern
Patatesler dilimlenir, tŸm baharatlar ve ardõndan zeytinyağõ da eklenerek
derin bir kapta karõştõrõlõr. Yağlõ kağõt serilen fõrõn tepsisine serilir. Soğan ve
domates dilimleri de eklenerek fõrõna verilir.
Soğan zeytinyağõ ile sotelenir, ardõndan domates eklenir. Birka dakika sonra
haşlanmõş ve ezilmiş patates ile tŸm baharatlar da eklenerek karõştõrõlõr. (Yufka ile gŸl
şekli vereceğiniz bšrek i malzemesi olarak kullanõp, yoğurt ve yumurta karõşõmõnõ
Ÿzerine sŸrer ve šrekotu da serperseniz, patates kõzartmasõ kadar sevilebilir.) patates kavurmasõ patates kõzartmasõ
(fõrõn patates)
Malzemeler arasõndaki bağlar uydurma olarak belirlenmiştir, temsili olarak malzemeleri gen/nšron/É bağlarõ da genlerin/nšronlarõn/É
kendi aralarõndaki ilişkiler olarak dŸşŸnebilirsiniz.

menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024 108
43
ilişkiler / šrŸntŸ (pattern) - 3
Diğer canlõlarla genlerimiz neredeyse tamamen aynõ ise bizi bir fareden ayõran şey nedir?

Bu başlõk iin temsili/şematik bir anlatõm Ÿslžbu kullanõlmõş hem de bazõ kavramlar benzerleriyle birlikte sõk sõk tekrar edilmiştir. Bu hem
kavramlarõn daha kolay anlaşõlabilmesi hem de teknik ve teknik olmayan kelimelerin aynõ/benzer şeyleri ifade ettiklerini gšsterebilmek
iin yapõlmõştõr. Detaylarda olabilecek hata ve eksikler iin konuyu kitaplardan hatta gŸncel yayõnlardan araştõrmanõz šnerilir.
…nce alõntõlardan yola õkarak birka not ve sonrasõnda iki şema bulacaksõnõz.
ÒEğer genler "esas itibarõyla aynõ" iseler, o zaman bir organizmayõ sinek ve bir başkasõnõ fare,
şempanze ya da insan yapan şey nedir? Cevap, šyle gšrŸnŸyor ki, gen şebekelerinin yapõsõnda,
genlerin diğer genlerle -etkileşimleri belli bir genin nerede ve ne zaman ifade edileceğini belirleyen
karmaşõk dŸzenleyici mekanizmalar aracõlõğõyla- bağlanma şeklinde gizlidir.Ó (Genin YŸzyõlõ)
šrŸntŸ/pattern/şebeke/ağ/network
bağ / ilişki / dŸzenleyici mekanizma / É : Her bir durum iin değişir; etkileşim kimyasal, fiziksel, elektriksel, É olabilir. menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
44
ilişkiler / šrŸntŸ (pattern) - 4
-Her şey; biz, diğer canlõlar, sinir hŸcrelerimiz (nšronlar), genlerimiz, É hem kendi aralarõnda hem de birbirleriyle ilişki halindedir.
Yani aralarõnda bağlar vardõr.
-…rneğin nšronlar arasõnda bağlar var. Bu bağlarõn/ilişkilerin oluşturduğu tŸm yapõya da šrŸntŸ/pattern/şebeke/ağ/network
diyebiliriz. Nšronlar arasõndaki bu ağõ/networkÕŸ/šrŸntŸyŸ/patternÕi anlamak iin basit matematik veya mekanik bir aõklama da
yeterli olmuyor.
-…rŸntŸ/Pattern o kadar šnemli ki, šrneğin birka nšron zarar gšrŸp hŸcre šlŸmŸ gerekleşirse yaşamaya devam edebiliyoruz.
Ancak nšronlar tamamen sağlõklõ iken eğer šrŸntŸÕde/patternÕde bir bozulma/tahribat olursa šlŸyoruz. Yani aralarõndaki iletişimin/
haberleşmenin devam etmesi her birinden daha šnemli.
-Hatta Yapay Zeka (AI - Artificial Intelligence) veriler arasõndaki ilişkileri/patternÕi algõlayõp işleyebilirse etkin olabiliyor. Verilere yani
bilgilere sahip olmasõ pek de anlamlõ değil, hele hele Ÿst seviye işlevler iin.
-…rneğin biz; tŸm genleri, genlerin kimyasal/fiziksel šzelliklerini anladõk tŸm bilgileri depoladõk diyelim. Ancak genler arasõndaki
ilişkileri yani birbirleri arasõndaki dŸzenleyici mekanizmalarõ šzemediysek hŸcre ii fonksiyonlarõn nasõl meydana geldiği, canlõlõğõn
nasõl devam ettiği gibi birok olayõ yine tam olarak aõklayamõyoruz.
-Belki ÔBilginin tek başõna bir anlamõ yok!Õ da denebilir.
-Yemek kõsmõndaki noktalarõ (malzemeleri) ve noktalarõ birleştiren ubuklarõ (bağlarõ), ardõndan ortaya õkan šrŸntŸÕnŸn/patternÕin
(malzemeler ve ubuklar toplamõnõn) yemek tŸrŸnŸ belirlemesi gibi;
šrŸntŸnŸn/patternÕin aynõ malzemelerden bambaşka şeylerin ortaya õkmasõnõ sağlayabileceğini de sšyleyebiliriz.
Alõntõlardan bazõ šnemli kõsõmlar aşağõda verilmiştir:
ÒAll things are connected.Ó ÒWe may need to get beyond the clock mechanisms.Ó ÒAI systems are also effective in terms of managing
and structuring the data, as the algorithms can recognize patterns.Ó ÒThe study of pattern is crucial to the understanding of living
systems because systemic properties, as we have seen, arise from a configuration of ordered relationships. Systemic properties are
properties of a pattern. What is destroyed when a living organism is dissected is its pattern. The components are still there, but the
configuration of relationships among them -the pattern- is destroyed, and thus the organism dies.Ó

menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024 108
45
ilişkiler / šrŸntŸ (pattern) - 5
Buradaki maddeler karşõlõklõ olarak verilmemiştir, verilememiştir. Kavramlarõ anlatabilmek amacõ ile şematik bir yapõ
oluşturmak iin hazõrlanmõştõr. menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
46
ilişkiler / šrŸntŸ (pattern) - 6

✦PopŸler Roman Kahramanlarõ
✦Neden Avrupa Tarihi?
Kitaplar :menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
47
kitaplar/sõğõnak/vazgememek
TŸm dŸnyada popŸlerleşmenin her şeyi, iyi/gŸzel bir şekilde bile başlayan her şeyi bozduğu; sonra da o bozulmuş/ŸrŸmŸş
şeyi eğlenceli/olağan da kõldõğõ tuhaf/tedirgin edici/ŸzŸcŸ bir dšnemdeyiz gibi.
Tam da bšyle dšnemler sõk sõk, eskide kalan ve gŸzel olduğunu hatõrladõğõmõz/dŸşŸndŸğŸmŸz anlara bizi gštŸrŸr. Kitaplara da
sõğõnõrõz, belki de daha ok eski kitaplara.
‚oğumuz roman/šykŸ tŸrleri ile bunu yaşõyoruz. Aslõnda ok eşitli diğer kitaplarda tahmin ettiğimizden daha ok, daha gŸzel
sõğõnaklar olduğunu da gšrebiliriz.
Sadece biraz daha emek vermek, sabõr gšstermek ve bunlarla birlikte arõzi bazõ dŸşŸncelere/gšrŸşlere inanmamak gerekiyor.
Yani bize sšylenen kolaycõ/popŸler šzŸm kalõplarõnõ deneyip vazgememek gerekiyor. Başardõğõmõz ve başaramadõğõmõz her
şey, okuduğumuz/okuyamadõğõmõz tŸm sayfalar/kitaplar, dikkatimizi verdiğimiz/veremediğimiz tŸm saatler, adõnõ ilk defa
duyduğumuz insanlar/kavramlar É hem karmaşõk bir şekilde birbirini etkileyen hem de kişiye šzel sŸrelerdir. Devam ettike
bize yolumuzu bulduracak yani rehberlik edecek Ôşeyleri' keşfedeceğiz.
yõlbaşõ iin yapõlan šn paylaşõmdan menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
48
yazarlar ve biz
Kişisel uğraşlarõmõzõn oğunda, hatta mesleğimiz iin yaptõklarõmõzla ya sadece kendimize ya da sadece belli bir gruba
faydamõz olur. Halbuki kitaplar kimi zaman Òele verir telkini kendi yutar salkõmõ" tŸrŸnden ideal olanõ anlatsa da; yazarlar
sayesinde gšze gšrŸnmeyen bŸtŸn dŸnya šnŸmŸze serilir. Bununla birlikte şunu da duyarõz.
ÒGšzleri olan insanlar mutluluğun ne olduğunu bilmezler.Ó *
Bu gereğe rağmen tam bu gerilim/atõşma nedeni ile yaşamõn/hayatõn var olabildiğini de biliriz. Kimi zaman hoşlansak da
kimi zaman hoşlanmasak da yazarlarõn anlattõğõ dŸnyalarda, illaki zihinsel sŸrelerimize/yolculuğumuza/keşiflerimize/... kattõğõ
şeylerle karşõlaşõrõz; derinleştiren/sorgulatan/É şeylerle karşõlaşõrõz.
Yazarlar sayesinde; bilim, sanat, edebiyat, É gibi tŸm alanlarda yõllarõnõ vererek yazan insanlar sayesinde insanlõk tŸm
šğrendiklerini, birikimlerini ve deneyimlerini birbirine aktarabiliyor; kitaplarla da kalõcõ hale getirerek varlõğõnõ gŸlŸ kõlõyor.
✦Cultural History of Physics
✦Deyimler SšzlŸğŸ
✦Cadõ Kazanõ
✦Pastoral Senfoni
Kitaplar :
* Zaman zaman ifade etmiştim. Roman, hikaye okumakta zorlanõyorum; hem tŸr gereği hem de olay ve karakterleri takip
edememekten dolayõ. Pastoral Senfoni ilk zamanlar okuduğum bir kitaptõ, kalõn olsa muhtemelen devam etmezdim. O zaman bu
basit gereğin bu kadar yalõn ifadesi ile karşõlaşmamõş olacaktõm. …nyargõlarõmõz ve genellemelerimiz hep olacak arada kŸŸk
kaamaklar yapmak gerek. Aslõnda biraz yol alõnca oğu šnyargõnõn ve bazõ genellemelerin geersiz olduğunu da gšrŸyorsunuz.
İncelemelerden okuduğum, fark ettiğim kadarõyla šyle romanlar, šykŸler var ki; olaylarõ, kurguyu ve karakterleri takip edebilmek
herkesin yapabileceği bir şey değil.

menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024 108
49
yazarlar / kitaplar - 1
ÒHŸrriyet amelden ok dŸşŸncede.Ó
Sadece yapõlanlara bakõp, olanlarõ izleyerek insanõn/hayatõn tŸm renklerini/heyecanõnõ/sõnõrlarõnõ/É /karanlõğõnõ/... kõsaca
gerek eşitliliği gšremeyiz. Yazarlar yanlõ/yansõz veya taraflõ/tarafsõz olsalar da veya kimseye yaranamasalar da; o eşitliliği
dŸşŸnce dŸzeyinde biraz kavrayabilmek bile ok değerli.
İptidai dšnemlerden yol katederek vardõğõmõz modernleşme/dijitalleşme/yapay zeka teknolojileri šnŸne geilemez bir
şekilde bizler gibi kitaplarõ da değiştiriyor. Yeni bir algõ/biim ortaya õkõyor. Elbette ÔyeniÕ olan hemen kabul gšrmez. Ama
kabul gšrdŸkten sonra eskiyi bozar ve yõkar; pekiştiği anda da yõkõlacak, yerine başkasõnõn geeceği bir Ôeski' haline gelir.
ÔYeni'lerin haklõ mõ haksõz mõ/ kutsal mõ parasal mõ bir dava olduğunu zaman gšsterecektir. Bu õkargšzetir dŸnya dŸzeninde
yerini nasõl ÔyeniÕlere bõrakacağõnõ da zaman gšsterecektir.
Mesela Farab” Õnin Ôİdeal DevletÕ kitabõnõn tam adõ Ôİdeal Devlet Yurttaşlarõnõn GšrŸşlerinin Ana İlkeleriÕ. Satõşa bu şekilde
sunulsa ve adõna bakarak kitabõ almaya karar verecek olsam ben de satõn almam ya da tereddŸt ederim. Yeni dšnemin
getirdiklerinden biri de zor (veya zor gšsterilen) ve kolay olana bakõşõmõzõn değişmesi.
✦Hind Edebiyatõ
✦Mitos ve Kuşku
✦Şimdi Doğu Zamanõ
✦Ne Kitapsõz Ne Kedisiz
✦Ağlamak ve GŸlmek
✦GerekŸstŸcŸlŸk
Kitaplar : menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
50
https://www.youtube.com/watch?v=AZul4okMhYA
Yusuf ile Kenan
(1979 - …mer Kavur)
yazarlar / kitaplar - 2
GerekŸstŸcŸlŸk kitabõnõ hazõrlayanlardan Onat KutlarÕõn da senaryo yazarlarõndan olduğu ÔYusuf ile KenanÕ filminde;
aşağõdaki sahnede eski Yeşilam filmlerindeki kštŸ kadõn tiplemesinin biraz ÔyeniÕ versiyonu bir kadõnõn; kšylŸ ocuklarõ iin
Òbunlarõ eğitmek değil šğŸtmek lazõmÓ diye bir repliği vardõr.
Kitapta da, daha ok dŸşŸnce dŸzeyinde olan akõmõn zamanla anlamsõzlaştõğõna hatta karşõ olduğu değerlerin aracõ haline
geldiğine işaret edilir. Bir nevi eski haline gelen ÔGerekŸstŸcŸlŸkÕ šğŸtŸlmŸştŸr.
Benzer olarak šğŸtŸlen GerekŸstŸcŸlŸk gibi; kitaplar ve yazarlarla alakalõ olan ÔyeniÕlerin de iyi/gŸzel şeyleri
šğŸtmeyeceğini umut ediyoruz.

\ 16 Mar 2024 108
51
Teknoloji / Yapay Zeka / insan - 1
Yapay Zeka iin hesaba ait sloganõn da işaret ettiği bir algõ var. Bu algõ elbette bir dŸşmanlõk değil veya u raddedeki bir
boyutta değil; hepimizin hissettiği ekinceler kadar diye tahmin ediyorum.
Eğer Ô6 SŸper KahramanÕ animasyon filmindeki doktor robotu (robot doktoru) dŸşŸnŸrsek yapay zekayõ sevip kucaklamamak
mŸmkŸn değil, Ôsarõlasõ tasarõmõnaÕ karşõ durmak da mŸmkŸn değil. Bšyle cici bir robotu, hele hele yapay zeka ile šğrenip
daha da şirinleşen bu robotu kim sevmez. Aşağõdaki sahnede Ôaferin, ok uslu durdun, al sana lolipopÕ ifadesi de dublajõn
gerek diyaloğu/seslendirmeyi aştõğõ durumlara šrnektir :)
Faydalõ ve gŸzel şeylerin olacağõna eminiz, ancak aşağõdaki videoyu izlediğimizde ekincelerin šyle ufacõk tefecik olmadõğõnõ
da anlayabiliriz. Videodan;
ÒÉ Ben ok uzak vadedeki endişeden bahsediyorum. ‚ok uzak da ok uzak değil, dedim ya 2 ile 5 ya da 10 ya da 20. Neyse
ama yakõn zamandaki gerek tehlikeyi tabii sšylemem lazõm. O da şu, ne gerek ne yapay ne doğru ne uydurma; kim insan
kim robotu bilememe olasõlõğõmõz ok hõzlõ gerek olabilir. Yani yarõn olabilir bu, o hani bir iki yõl iinde de olabilir ÉÓmenemenazdacorba hakkõnda
Big Hero 6
6 SŸper Kahraman
(2014 - Don Hall, Chris Williams)
https://www.youtube.com/watch?v=rcmhEASNk14 https://www.youtube.com/watch?v=VvzIE1eh1MY menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
52
Teknoloji / Yapay Zeka / insan - 2
Hala bizlerden kalõrsa; yeni teknolojilerin rekabet halini/duygusunu arttõrõp bizleri Ôkibar ve medeni gšrŸnenÕ vahşilere evirme
olasõlõğõnõ daha da arttõracağõ šngšrŸlebilir. rekabet = vahşilik ?
v.1 başlõklõ ieriğe de bakabilirsiniz.
Akla şu animasyon filmi de geliyor, Zootopia Hayvanlar Şehri (2016 - Byron Howard,É). Filmde eski vahşilerden olan ÔAslanÕ
dan şŸphelenilirken olaylarõn arkasõndaki asõl karakter kibar, masum ve minik ÔkoyunÕ dur.
Hepimiz melek olalõm, yapay zeka da melek gibi olsun diye bir beklentimiz yok. KštŸye/KštŸlŸğe ihtiyacõmõz olduğunu da
biliyoruz. Yine tekrar edersek; hep sšylenegeldiği gibi gerilim/atõşma olmadan yaşam var olamazdõ, bizler de var olamazdõk.
Veya bizler ve hayvanlar arasõndaki fark ortaya õkmayabilirdi. Bizler isteğimize/ihtiyalarõmõza gšre etrafõnõ şekillendirebilen/
değiştirebilen yani yapabilen/yõkabilen canlõlarõz. Gerilim/‚atõşma ve sonrasõndaki šzŸm arayõşlarõ hem bizleri harekete
geiren hem de medeniyeti yaratan sŸreci sŸrekli besleyen etkenler. Yapay ZekaÕyõ karanlõk gŸler ele geirirse halimiz nice
olur demek yerine karşõlaşacağõmõz problemleri fark edip šzŸmleri bulacak olanlar da bizleriz.
Şšyle bir korkumuz da olabilir :)
Gelecekte kitaplar yapay zeka ile bŸyŸ yapõp, iğne batõrabilme marifeti kazanabilir mi?
Not: Cadõ KazanõÕndan esinlenen bu mizahi soruda ilk gšrŸnenden şŸphelenmemek lazõm, yapay zeka denilen şeyi de yapan
biziz. Oyunda da ÔŞeytan, SalemÕde fink atõyorÕ denir, halbuki fink atan mağdur gšrŸnen Abigail ve iftiralarõdõr.
İnsan doğasõnõn iyi olduğuna inanmakla birlikte, muhtemelen hepimiz aşağõdaki alõntõyõ gšrdŸğŸmŸzde ÔyanlõşÕ da diyemiyoruz.
ÒBu durumda, insanõn neden olabildiği tŸm bu kštŸlŸk nereden geliyor? Bu kštŸlŸğŸn, insandan başka bir yerden gelmediğini
kabul etmek zorundasõnõz. Yapõlan bŸtŸn kštŸlŸkler, insanlardan kaynaklanõr.Ó
✦Avrupa Tarihi
✦Cadõ Kazanõ
✦Kral, Bilge ve Soytarõ
Kitaplar :

menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024 108
53
Òİrfan, dŸşŸncenin bŸtŸn kutuplarõnõ kucaklayan bir kelime.Ó
Zõtlarõn birlikteliğinin değeri, birbirlerini etkilemesi ve birbirlerini yaratan unsurlar olmasõ daima sšylenir. Algõlama yani
anlama iin de kontrastlarõn/zõtlarõn/kutuplarõn birlikteliğine ihtiyacõmõz var.
Cemil Meri ÒKŸltŸr, homo ekonomikus'un kanlõ fetihlerini gizlemeye yarayan bir şal.Ó ifadesi ile biraz sert hissettirse de
'irfan' ve 'kŸltŸr' kelimelerini ayõrmasõnõn, farklõ gšrmesinin sebeplerini sezebiliyoruz.
KŸltŸr, sadece ekonomik hayatõn gerekli bulduğu şeyleri değerli gibi gšsterip karşõsõndakileri (kontrastlarõnõ/zõtlarõnõ/
kutuplarõnõ) ise değersizleştiren bir kavrama dšnŸşmŸş olabilir ya da bšyle algõya yol aõyor olabilir.
İrfan ise tŸm kutuplarõ/zõtlarõ/kontrastlarõ bir arada gšrmeye gayret ediyor; ama sadece anlamak ve algõlamak olduğundan,
bunun iin hepsine ihtiyacõ olduğunu biliyor hem de onlara saygõ duyuyor. Hangi kutupta olunduğundan bağõmsõz olarak
da, karşõlõklõ saygõ ilkesi korunmuş oluyor.
Sanki zõtlõk ve sõnõrlar arasõnda da dolaylõ olarak bir ilişki var gibi gšrŸnŸyor, şšyle:
kontrastlar
zõtlar
kutuplar
algõlama/ /
sõnõr - 1
✦Bu †lke
✦Antik Yunan'in KŸltŸr Tarihi
Kitaplar : menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
54
Beynin Gizli Hayatõ(David Eagleman) kitabõnda yazõlanlardan yola õkarak hazõrladõğõm Sõnõr
v.1(ilk) başlõklõ ierikte, deniz/kara
geişi izimi ile birlikte ifade ettiğim şu notu hatõrlõyorum.
ÔFarklõ ortamlar, farklõ durumlar, farklõ algõlar vs. Birinden diğerine geerken, yani bir sõnõrdan geerken,
ortaya õkan tuhaflõklar, değişimler,É !Õ
Sõnõrlar yeni şeyler šğrenmemizi veya fark etmemizi sağlayan bir ÕpencereÕ gšrevi gšrebilir mi?Õ
Sanki anlamak iin bulunduğumuz tarafõn karşõsõna gememiz lazõm. Elbette tekrar geri dšnebiliriz, dšnmeyebiliriz de. Belki
de her şey ÔBir ve AynõÕ. Biim olarak henŸz gŸncellenmemiş ve yeni alõntõlarõn da ekleneceği biraz dağõnõk bir ierik olsa
bile eşitli disiplinlerden verilen šrnekler konu Ÿzerinde dŸşŸnmek iin yararlõ olabilir.
kontrastlar
zõtlar
kutuplar
algõlama/ /
sõnõr - 2

menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024 108
55
Okuma / Yorumlama - 1
Bir yazarõn yazdõğõnõ:
-ne kadar anlayabiliriz?
-ne kadar yorumlayabiliriz?
-hepimiz aynõ şekilde anlayõp yorumlayabilir miyiz?
Zemin/Temel bilgimiz yoksa ilgili disiplindeki kitaplarõ anlamakta zorlanõrõz. Bu tamamen doğru. Ancak ok bilginin 'kirlenme'
olarak gšrŸldŸğŸ de olur. Bir uzmanõn gšremediği bir durumu bazen sokaktaki 'bir adam', dŸşŸnen bir adam daha berrak
olarak da gšrebilir. Ayrõca her temel, iyi bir Ôtemel' de değildir.
Buradaki maddi gereklerle beraber; bizi okumaktan alõkoyacak mutlak ve değişmez kabŸllere de gerek yok. Bu gerekleri de
aklõmõzda tutarak asõl bahsetmek istediğim konuya gelirsem:
Okumak/Anlamak/Yorumlamak kişiye šzgŸdŸr. Eğitim/Hayat gemişleri birbirine ok benzeyen iki kişi iin bile kişiye šzgŸdŸr.
Bu akademik dŸzeyde de tartõşõlan bir konudur.
Yani, Ône kadar bilirsen, o kadar yorumlayabilirsinÕin de štesinde karmaşõk ilişkiler var. EcoÕnun asõl ifadesiyle Òokur ve metin
arasõnda karmaşõk bağlantõlarÓ var.
Belki metin ya da yazõn iin de buna benzer bir h‰l var. Şšyle ki yazõlanlar arasõnda da yazõnõn kendi iinde de farklõ ilişkiler/
bağlantõlar var. menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
56
Eco'nun ve Oktay'õn kitaplarõndan yola õkarak şšyle yazõlabilir.
¥yazõn gerekliğin yansõmasõ mõ?
¥yazõn gerekliğin yeniden yaratõlmasõ mõ?
¥yazõn o dšnemin/anõn iindeyken, yani dõşardan gšzlemleme olanağõ olmadan, yazõlanlar mõ?
๏okur yazõnda tam işaret edileni anlayan mõ?
๏okur yazõnda anlamlandõrdõğõ kadarõnõ/halini anlayan mõ?
๏okur ilişkileri kurma becerisine/uzmanlõğõna gšre kimi zaman daha azõnõ kimi zaman da daha fazlasõnõ anlayan mõ?
…zet olarak bu konu o kadar basit değil, girdisi ve õktõsõ hep aynõ olan bir yapõda değil.
Aslõnda bu ok gŸzel! Diğer tŸrlŸ okumak ok ÔmekanikÕ bir sey olurdu.
Eco'nun Anlatõ Ormanlarõnda Altõ Gezinti kitabõnda; bir kõz ocuğuna bir šykŸ okunur ve bu šykŸden anladõklarõ hakkõnda
kendisine sorular sorulur. Fikir verebilecek hoş bir šrnek. ‚ocuğun Ÿ yaşõnda olmasõna takõlmayõn!
Okuma / Yorumlama - 2
✦Alõmlama Gšsterge Bilimi
✦Anlatõ Ormanlarõnda Altõ Gezinti
✦Yazõn İletişim İdeoloji
Kitaplar :

menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024 108
57
Yorumlama - 1
Bu konu iin šncelikte hesaptan bir šrnek vereyim:
Bir ierikte alõntõlar verdim, gšrŸnŸşte hibir not veya aõklama yazmadõm diyelim; burada bile yorum/yorumlama yok
diyemeyiz. …ne õkardõğõm kõsõmlar bir tarafa; setiğim alõntõlar hatta başlõğõn kendisi bile bir yorumdur. Anladõğõm kadarõyla,
zannettiğim kadarõyla, bildiğim kadarõyla doğrudan değilse bile dolaylõ olarak yapõlmõş yorumlardõr/aõklamalardõr.
Taraflara eşit durmaya alõşsak dengeyi korumaya gayret etsek bile insani taraflarõmõz rengini belli edecektir. ÔNe yazõk kiÕ
yorumumuzun olmadõğõ tek bir eylemimiz yoktur. Belki gelecekte robotlar neredeyse tarafsõz olabilir. Ancak onlar da yine
kodlarõndaki belirlenen, yani Ôbelirlediğimiz algoritmaÕya gšre karar vereceklerdir.
…nŸmŸzdeki aylarda, bu dosyayõ bitirip štelemiş olduğum dinlenme dšneminden sonra ÔYorumsuz +Õ başlõklõ bir dosya
hazõrlayacağõm. Detaylarõ orada vereceğim. Burada ise sayfadaki başlõkla ilgili olarak dosya adõna ilham olan haber kanalõnõn
bir yayõnõndan bahsedeceğim.
On yõl kadar šnce, evde TVÕler varken EuronewsÕin haberlerini severek seyrediyorduk. Kanalõn haberleri sunuşu bile olduka
tarafsõz iken bunun Ÿzerine ÔNo CommentÕ (Yorumsuz) denilen bir bšlŸm de vardõ. Sadece kayõt/gšrŸntŸ gšsteriliyor, herhangi
bir aõklama olmuyordu. Haberin bu bšlŸmŸnde tŸm dŸnyadan etkileyici, gŸzel ekimler izleyebiliyorduk.
Lafõ şuraya getireceğim. Bu kõsõmda, ÔNo CommentÕ (Yorumsuz) kõsmõnda bile; kameranõn ektiği şey, odaklandõğõ şey,
odaklandõğõ sŸre, É gibi bir ok parametre aslõnda bir yorumdur.
Sonu olarak yorum yapmak, yorumlamak olağan ve insani bir şey, yok edemeyiz. Sadece doz, samimiyet, dŸrŸstlŸk, niyet, É
etkiyi belirleyebilir; yapõcõ mõ, yõkõcõ mõ, yõksa bile sonra yapõcõ mõ, dšnŸştŸrŸcŸ mŸ, aydõnlatõcõ mõ É vs.menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
58
Homo Alone (Evde Tek Başõna)
(1990 - Chris Columbus)
https://www.youtube.com/watch?v=CYzgh2fHJe8
Yorumlama - 2
Yorumlama doğrudan/somut/aõk gšstergelerden ya da dolaylõ/soyut/kapalõ
gšstergelerden yola õkarak yapõlabilir.
İki filmden šrnek verebiliriz. İlki filmin konusundan ziyade gšrdŸğŸmŸz
sahnelerdeki bir konu iin diğeri de yšnetmenin işaret etmiş olabileceği
anlam ile ilgili olacak.
ÔEvde Tek BaşõnaÕ filminde, ekran gšrŸntŸlerinden bile fark edildiği Ÿzere,
yaşa en bŸyŸk iki gencin boyunlarõnda dikkat ekici bir šne eğilme var.
Benim yorumum şu: İlgili yõllarda ev bilgisayarlarõ/oyun konsollarõ yeni yeni
yaygõnlaşmaya başlamõştõ. Bundan dolayõ insan anatomisine olacak etkileri
henŸz šngšrŸlemiyordu. Sebebinin de bu olduğunu tahmin ediyorum.
Somut gšstergelerden yola õkõlarak bšyle bir yorum yapabiliriz. Yanõlma payõ
olabilir, bununla birlikte neredeyse hepimiz aynõ yorumu yaparõz.
Dolaylõ/soyut/kapalõ veya šrtŸk/mecazi/metaforik gšstergelerden yola õkarak
yorum yapmak daha etrefilli bir iştir, farklõ yorumlarõn ortaya õkmasõ da kimi
zaman olağan bir durumdur. ‚ŸnkŸ eseri ortaya koyan kişi birden fazla anlam
katmanõ da yerleştirmiş olabilir.
Bu tŸr eserlerde elbette oğumuz ilk šnce doğrudan gšrŸnenler/gšsterilenler
Ÿzerinden yorum yaparõz. Bu genelde yanlõş bir yorum olmuş olur. Mecazi
olarak işaret edileni yorumlayabilsek bile kişisel gemişimize ve arka plandaki
birikimimize bağlõ olarak yine farklõlõklar ortaya õkacaktõr. …yle veya bšyle bu
tŸr yorumlamalar iin keskin bir biimde doğrudur/yanlõşdõr pek denemez.
Yanlõş şõkkõ mõ setim diye korkmaya gerek yok!

menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024 108
59
Yorumlama - 3
Bacheha-ye Aseman (CennetÕin ‚ocuklarõ)
(1997 - Majid Majidi )
Mecazi/Metaforik yorumlara šrnek iin ise orap/ayakkabõ
v. 1 ve Acõ
v. 1
ieriklerinde konu olan ÔCennetÕin ‚ocuklarõÕ filminin son dakikalarõ iin
šrnek verebilirim.
Filmde tek ayakkabõyõ paylaşmak zorunda kalan biri kõz biri erkek, iki
kŸŸk ocuk vardõr. Filmin sonunda;
Babalarõ ocuklarõna ayakkabõ satõn alõr ve bisikletine yŸkler.
Erkek ocuk da boşa olan bir yarõş sonunda ayaklarõndaki yaralarõ kendi
evlerinin bulunduğu avluda, iinde birka balõk olan kŸŸk havuza
daldõrarak iyileştirmeye alõşõr.
Film biter.
Yšnetmen, babalarõnõn eve gelip ayakkabõlarõ ocuklarõna getirdiği ve
onlarõn sevindiğini gšsteren sahneyi vermez.
Burada eşitli yorumlar olabilir. Her bir detayõn kattõğõ ayrõntõlar da
olabilir.
İlk bakõşta benim yorumum şu; o bšlge ocuklarõnõn bir daha mutlu
olmalarõ mŸmkŸn olmadõğõndan, yšnetmen ocuklarõ mutlu gšrdŸğŸmŸz
bir sahne ile, bšyle bir son ile filmi bitirmek istememiştir.
https://www.imdb.com/title/tt0118849/mediaviewer/
rm2801685504?ref_=ttmi_mi_all_pos_33
https://framesandreels.com/children-of-heaven/
✦Kral, Bilge ve Soytarõ
Kitaplar :menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
60
basit ve aõk - 1
Hesabõn temel bakõş aõsõ tam da bunun Ÿzerine kurulu. Basit bir dil/anlatõm ile aõk bir dil/anlatõm kullanmaya gayret ederek
eşitli konularõ/disiplinleri biraz hissettirebilmek. Ancak şu hep aklõmõzda olursa gŸzel olur.
Basit ve aõk bir Ÿslupla ifade etmeye alõşmak; karşõ tarafõn kolayca ve emeksiz elde etmesini sağlamak demek değildir. Bu
Ôkarşõlõklõ olarakÕ iyi niyetin/iyi dŸşŸncenin gŸzel şeyler yaratabilmesine yol amaktõr. İlgi ve yatkõnlõk varsa ilk adõmõn
atõlabilmesi iin cesaret vermektir. basit
v. 1 başlõklõ ieriğe de bakabilirsiniz.
Rahata/Kolayca elde edilen şeylerin hem sağlam bir zemin yaratamayacağõnõ hem de değersizleşivereceğini biliriz.
…rneğin, Eşkiya filminde bir sahnede Ôburanõn en ucuz oteliÕ ifadesinden sonra kamera 'Cumhuriyet Oteli' tabelasõna
odaklanõr. …nce şekerci geer, sonra diyalog seslendirilir ve ardõndan kamera tabelayõ gšsterir.
Eşkiya
(1996 - Yavuz Turgul)
https://www.youtube.com/watch?v=2l-flx3aaqs

menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024 108
61
MenemenAzdaCorba hesabõ uzmanlaşma yeri değil. Her şeyi ok basit/kolay gibi gšsterip yŸzeysel bilgileri sunma yeri de
değil. MŸmkŸn olduğunca kişiye biraz ilham vermek, akõllarda soru işaretleri oluşturmak ve yola õkmak iin az da olsa biraz
cesaret verebilmek en gŸzel sonu olur.
Arada teorik/soyut kavramlar geiyorsa onlara da ihtiyacõmõz var. Hem insanõ ve hayatõ anlamaya alõşõrken hem de yeni şeyler
keşfederken. ‚ŸnkŸ problemleri ele almak, onlarõ ifade edebilmek, onlarla başa õkabilmek iin; ortak noktalarõ/farklõlõklarõ/
ilişkileri hem gšrmemizi hem de ifade etmemizi mŸmkŸn kõlõyorlar.
…rneğin bilim; artõyor, azalõyor, yarõya iniyor, Ÿ katõna õkõyor, É gibi sšzel ifadeler dõşõnda bir alfabeye/dile sahip olmasaydõ!
şu an nerede olurduk? Kõsacasõ dŸnyadaki/yaşamdaki eşitliliği anlamayõ/anlatmayõ/yaratmayõ olanaklõ kõlõyor; zor dediğimiz
teknik terimler, matematik, soyut kavramlar, É
Burada kastettiğim karmaşõk/etrefil bir dil ve anlatõm değil. …rneğin pullu, ok sŸslŸ kõyafetler oğunlukla sevilmez. Ancak
modadan ve kõyafetten anlayamayan biri bu karmaşayõ ok gŸzel zannedebilir. Yani teknik kelimelerin/ifadelerin pullu abiye
kõyafetlerdeki gibi bir h‰l ile bir araya gelmesi kimi zaman konunun anlaşõlmadõğõnõn, bağlantõ ve ilişkilerin verilemediğinin de
gšstergesidir.
…nemli olan Ôzor gibi gšsterilenÕ arõzi tutumlarõn peşinden değil de; zor olanõ emek vererek šğrenebileceğiniz kendinize ait
tutumlarõ benimseyerek yola devam etmeniz.
basit ve aõk - 2menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
62
İlgisiz şeyler bir araya mõ geliyor? - 1
Farklõ disiplinlerin olmasõ bir yana birbirleriyle hi alakasõ olmayan ya da šyle gšrŸnen konular/alõntõlar bir araya geliyor
olabilir. Aşõrõ yorum denilen durumlar da ortaya õkmõş olabilir; doz tutturulamamõş veya mŸmkŸn olanõn da štesine
geilmiş olabilir.
İlk bakõşta gšrŸnen bir benzerliği ya da farklõlõğõ vurgulamak iin verilen alõntõlar; belki de ancak uzmanlarõnõn gšrebildiği
daha derin yšnleri aõsõndan yanlõş/hatalõ/gereksiz olabilir. Bu durumun ender olabileceğini tahmin ediyorum.
Roman yazarlarõ anlattõklarõnda belli bir dozu tutturamazlarsa, hikayesi de karakterleri de gŸlŸn hale gelebilir. Hatta yazar
karakterlerinden daha da komik hale gelebilir. Bir de yazar olmayõp yazanlarõ dŸşŸnŸn. Hepimiz yazõyoruz artõk; 5 yaşõndaki
de yazõyor 55 yaşõndaki de yazõyor. Niye yazõyoruz? Bu sorunun cevabõnõ da dŸşŸnmek lazõm.
Filmlerde, šzellikle eski tŸrk filmlerinde Ôdeus ex machinaÕ da denilen uhrevi bir şekilde olaylarõn bir anda meydana gelmesi
gibi bir durum vardõr. …rneğin kšr olan birinin, bir olayõn ardõndan hemen gšzleri aõlõr. Hatta daha da štesi doğuştan kšr
olan birinin, bilimsel aõdan olanaksõz olmasõna rağmen, ameliyatla gšzleri aõlõnca hemen etrafõ gšrŸp algõladõğõnõ
seyrederiz. 'Deus ex machinaÕ nõn bile sõnõrlarõnõ zorlayan 3-5 şeyin neredeyse tek bir anda olduğu Feride filminin son
sahnesi akla geliyor.
Feride
(1971 - Metin Erksan) https://www.youtube.com/watch?v=s3zb_uROLYM

menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024 108
63
Sonu olarak komik hale gelmeler, absŸrt ve olamayacak şeylerin bir araya geldiği durumlar olabilir. †zerine bir de "yoğun
bir işilikle sŸslenmiş yinelemecilik ve oyun" var. Hepsini kabul ediyorum. Ancak sõk olduğunu zannetmiyorum (sŸslemecilik
ve yinelemecilik hari).
Bazen fazla not veya aõklama yazamamõşsam ieriği okuyan kişinin yorumlamasõ ile ilgili bir durum da olabilir.
Yine de u durumlar olmadõğõnõ dŸşŸnŸyorum. …rneğin;
Resim - İş Dersi
sanatõ bakõş aõsõ alõşan/gšrevli bakõş aõsõ *
Resim ve İş dersleri birbirinden farklõ, šzellikle bakõş aõlarõ ok farklõ. Belki şu dšnem iin biraz yersiz bir gšrŸş, yine de bir
araya gelmemeleri gerekir. En azõndan bu tŸr bir u noktada ÔorbaÕ pişirmediğimi tahmin ediyorum.
Kitaplar, insanlar ve hayata dair şeyler paylaşõyorum. Mesela, ilaveten zõmba satõşõ iin reklam yapmõyorum.
* Burada tam bir sõnõr izemesek bile şšyle aõklayabiliriz. Sanatõ da gšrevli olabilir, gšrevli de sanatõ olabilir. Birinde keyif alõnarak,
dolayõsõyla yaratõcõlõğõn eşlik ettiği tamamen kişinin kendi istekleri doğrultusunda Ÿretilen şeyler vardõr, diğerinde de maaş karşõlõğõ
yapmasõ gereken gšrevler doğrultusunda yapõlan işler vardõr. KŸŸk hobileri olanlarõ da bir an sanatõ gibi dŸşŸnŸrsek aslõnda herkes
hem sanatõ hem de alõşandõr/gšrevlidir. Yani keyif alarak yaptõğõ şeyler ayrõdõr, hayatõnõ devam ettirmek Ÿzere para kazanmak iin
yaptõklarõ ayrõdõr. Sanatõ ve alõşan arasõndaki farkõ biraz aõklayabilmek iin bu šrnekleri verdim, bŸtŸnŸyle yanlõş değil. Hepimizin
sanatõ olarak kabul ettiği, ok ok uzun yõllar eğitim alan/emek veren insanlardõr. Bununla birlikte tam bir tanõmõ da yapõlamaz
hepsinin kendine šzgŸ durumlarõ/duruşlarõ vardõr.
İlgisiz şeyler bir araya mõ geliyor? - 2
✦Yõkanmak istemeyen ocuklar olalõm
✦Anlatõ Ormanlarõnda Altõ Geziti
✦TŸrk Resmi
Kitaplar : menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
64
İdeal Devlet, GerekŸstŸcŸlŸk ve İnsanlõğõn Mahrem Tarihi kitaplarõndan;
Òmutluluğa erişmenin yolu bu dŸnyanõn reddinden ve ondan kamaktan değil, onu bŸtŸn derinliği ve genişliği ile bilmekten
geer.Ó É ÒYaratõcõlõğõn yasasõ, aynõ alanda daha šnce ortaya konmuş olanlarla hesaplaşmayõ, onlarõ šzŸnleyip
değerlendirmeyi ve aşmayõ gerektiriyor.Ó É ÒAlexander, Ôtekil olgulara tahammŸl edemiyor, herhangi bir şeyi anlayabilmek
iin ona her cepheden yaklaşmak gerektiğiÕne inanõyordu. HumboldtÕa gšre bunun šdŸlŸ Ôkendinizi dŸnyanõn bŸtŸnŸyle
temas halindeÕ hissedebilmekti. (É) Bir başka alõşõlmadõk dŸşŸncesi de, dŸşŸnce zenginliği olmadan hakikati keşfetmenin
olanaksõzlõğõydõ.Ó
Tekrar verdiğim bu alõntõlarda, belli ve farklõ konular iin benzer ifadelerin olduğunu gšrŸyoruz. ‚eşit eşit disiplinlerde benzer
yorumlarla, benzer bakõş aõlarõyla ara ara karşõlaşõyoruz. Okuduka/…ğrendike/Deneyimledike/É benzer şeyleri sšylemiş
insanlarla hatta ağlarla karşõlaşõyoruz.
Nasõl oluyor bu iş?
Simetri kitabõndan cevabõ gšrebiliriz/hissedebiliriz. …rneğin; hem aşağõda anlatõlanlardan kõsa bir para verdiğim alõntõdan;
ÒHesiodos hibir zaman fark edemeyecek de olsa, antik mitleri incelediğimizde kendi bilimsel aõklamalarõmõzla onlar arasõnda arpõcõ
paralelliklerin olduğunu gšrebiliriz. …rneğin, Gaia'nõn karanlõk kardeşi Tartarus, bugŸn birok 'galaksinin merkezinde bulunduğuna
inanõlan devasa kara delikleri temsil ediyor olabilir. Evrende oluşmuş ilk yapõlardan olan kara delikler, ilksel bŸyŸk gaz bulutlarõnõn kendi
iine škmesiyle meydana gelir. Bir volkandan geerek Tartarus'a ulaşma olayõ, devasa bir kara deliğin sõnõrõ olan olay ufkundan ieri
girerek kendi evine ve evrenine asla ulaşamayacak olan bir uzay gezgininin talihsiz yolculuğunun şiirsel bir anlatõmõna benzemektedir.Ó
hem de farklõ bir konu ve başlõk iin sšylenmiş olsa da şu ifadeden (kŸŸk bir değişim ve ekle);
Her şey ÒšzŸnde bir mantõk probleminin šzŸmŸÓ
Her şey ÔšzŸnde bir mantõk probleminin šzŸmŸÕ - 1

menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024 108
65
Hepimiz benzer/aynõ kabiliyetlere sahibiz. Odaklandõğõmõz/Sevdiğimiz/Araştõrmak istediğimiz konuya gšre; insanlõğõn elinde o
ana kadar hangi malzemeler varsa ona gšre benzer šzŸmler bulmamõz, benzer yorumlar yapmamõz ok olağan.
Bunun iin temsili/şematik bir anlatõm ile iki šrnek vereceğim. Biri klasik fizik diğeri de kuantum fiziği ile ilgili olacak. Bilimdeki
teoriler/yasalar doğada olan olaylarõ matematiksel bir yapõya, bir denkleme oturtur/uydurur. Uygun denklemi bularak olaylarõ
anlamak, šngšrmek veya tahmin etmek mŸmkŸn hale gelir.
…rneğin aynõ sonucu verdiği taktirde hem F=ma formŸlŸnŸ hem de henŸz bilmediğimiz Z
3=Cm
2F gibi bir formŸlŸ cisim
Ÿzerine etki eden kuvveti, FÕyi, bulmak iin kullanabilirim. Yani doğru sonucu verdiği sŸrece farklõ matematiksel formŸlleri,
denklemleri kullanabiliriz. Pozitif bilimlerde aynõ olayõ anlatan/aõklayan/tanõmlayan birka farklõ denklemin olduğu durumlar
da vardõr. Velhasõl olaylar, yani doğadaki veya gŸndelik hayattaki olaylar bir matematiksel denkleme oturtulur. En iyi sonucu
veren veya en doğru sonuca yaklaşan da yasa/teori olur.
Kõsacasõ matematiksel denklemleri biz tasarlõyoruz. Sonsuz bir seim sšzkonusu değilse de ÔtipiÕni biz belirliyoruz. Bakkaldan
alõnmõş gibi ÔhazõrÕ bir ŸrŸn veya madenden õkarõlmõş değerli Ôbelli bir elementÕ gibi bulamõyoruz. İnsanlõk o gŸne kadar ne
yaptõ ise, elinde hangi malzemeler varsa teoriyi kurarken de bunlardan yararlanõyor.
Benzer olarak ne okuduysak, ne duyduysak, ne bildiysek bunlar keşfetmeye alõştõğõmõz o bilimsel teorilerin fiziksel yorumuna
da matematiksel ifadesine de yansõyor.
…rneğin İdeal Devlet kitabõnõn ok az kõsmõnõ okudum, henŸz anlamadõm. Birka kez okunmasõ gerekir. Enteresan ve değerli
bir kitap olduğu muhakkak. Gõlgamõş DestanõÕnõ okuduğumda biraz ŸrkmŸştŸm. Bu kitapta da benzer şeyler hissettim. İdeal
DevletÕte asõl konu ve asõl anlatõlanlarla birlikte, bunlarõn yanõnda sŸrekli kuantum mekaniğini/fiziğini ağrõştõran şeyler gšrdŸm.
Birka yõl šnce bunu hissetmiştim. ‚eşitli disiplinlerde, kuantum mekaniğini akla getiren anlatõmlarõn tahmin ettiğimden fazla
olduğunu sonradan daha iyi fark ettim.
Her şey ÔšzŸnde bir mantõk probleminin šzŸmŸÕ - 2menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
66
Dolayõsõyla 1900ÕlŸ yõllarla birlikte fizikileri bile allak bullak eden tuhaflõklarla dolu kuantum mekaniğine ait tŸm ilkelerin o
yõllarda sõfõrdan, bambaşka bakõş aõlarõ ile yaratõldõğõnõ sšylemek pek mŸmkŸn değil. İnsanlõğõn, o ana kadar eşitli alanlarda
yarattõğõ birikimlerden ilham alõndõğõ ortada.
Yani elimizde neler varsa, her şeyi onlarõ kullanarak ifade edebiliyoruz. Olmayan malzemeden yemek yapamõyoruz. Yepyeni
malzemeler yaratmak yani paradigma değişimi denilen olgu da sŸrekli ve sõk olan bir durum değil. Bununla ilgili olan birikim
mi sõrama mõ
v. 2 başlõklõ ieriğe bakabilirsiniz.
Simetri kitabõnda yazõlanlarla tekrar edersek:
Gemişte ifade edilenlerle bilimsel teorilerimiz arasõnda arpõcõ paralellikler var. Nihayetinde,
Her şey ÒšzŸnde bir mantõk probleminin šzŸmŸÓ.
. . .
Ek olarak: Kimi zaman akademik camiayõ da aşan birok alanda ÔkuantumÕ kelimesi ile başlayan/aõklanan/yazõlan şeyler var.
Fizikiler genelde ya kõzõyor ya da dalga geiyor. Aslõnda ben diğer alanlardaki arkadaşlara hak veriyorum; fizikileri kõzdõran
taraflarõna değil de kuantum fiziğindeki fikirlerin, Ôo fikirlerinÕ ok kõşkõrtõcõ oluşuna.
‚ŸnkŸ gemişten gŸnŸmŸze, hatta olduka az eserle karşõlaşmõş olmama rağmen, kuantum fiziğinin ilkelerini ağrõştõran
bayağõ yorum/anlatõ/sšylence/aõklama/É var.
Her şey ÔšzŸnde bir mantõk probleminin šzŸmŸÕ - 3
✦İdeal Devlet
✦GerekŸstŸcŸlŸk
✦İnsanlõğõn Mahrem Tarihi
✦Simetri
Kitaplar :
Bu başlõğõn tamamõ iin bu dšrt kitaptan faydalanõlmõştõr.

menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024 108
67
- šğretim aracõ
✗ mizah _ paylaşmak
✓
Bu hesabõ ve ierikleri kuru bir eğitim/šğretim aracõ olarak hazõrlõyorum demek son derece yanlõş olur. Severek/Keyif alarak
okuduğum/gšrdŸğŸm şeyleri; yine ok keyif alarak hazõrladõğõm ieriklerle herkes gšrsŸn diye paylaştõğõmõ sšylemek daha
doğru olur. Bu kitaplarõ/alõntõlarõ herkes gšrsŸn diye paylaştõğõmõ sšylemek daha doğru olur.
Kullandõğõm keyif kelimesi veya zaman zaman ieriklerde olan mizah hakkõnda konuşmak gereksiz. DŸnyanõn zor gŸnler
geirdiği bšyle dšnemlerde hangimiz 'ok eğlenerekÕ bir şeyler yapabilir.
Gelecekte hazõrlayacağõm konulardan biri de olan ÔMizahÕ oğunlukla tam da gšrŸndŸğŸnŸn tersi bir durumu anlatmaya
alõşan bir ifade biimidir. Hatta acõnõn, ŸzŸntŸnŸn aktarõlma abasõdõr.
Belki sõkõcõ olan didaktik tarzõmõn gšrŸnŸrlŸğŸnŸ azaltmak iin de mizahõ kullanõyorum.
Şunu da belirteyim; keyif/haz kelimelerini šncelikle gŸndelik hayattaki šrnekleri ile dŸşŸnŸyoruz. Halbuki †nsal OskayÕõn
vurguladõklarõnõ dikkate alarak tekrar değerlendirdiğimizde, šzel bir aba ile ve belli bir šğrenme sŸreci sonrasõnda
yaptõğõmõz/fark ettiğimiz/ É şeyler ile elde edilen keyif/haz duygularõnõn kendimizi gerekleştirme sŸrelerinde šnemli ve
değerli olduğunu anlõyoruz.
✦Rekin Teksoy'un Sinema Tarihi
✦TŸrk Mizahõ ve Hicvi
✦MŸzik ve Yabancõlaşma
Kitaplar : \ 16 Mar 2024
108
68
Didaktik †slup / Ahk‰m Kesme / Yšnlendirme - 1
Sõkõcõ olan didaktik bir Ÿslup veya ok iyi eksiksiz gšrŸnen bir anlatõm šğretici olabilir. O bilgileri šğretebilir. Ama sadece
šğretebilir, kişiye yolunu bulmasõnda faydalõ olabileceği veya ilham verebileceği anlamõna gelmez. Hatta insan hep bšyle
Ÿsluplarla karşõlaşõrsa iyi šğrenir, ancak šğrendikleri arasõnda ilişkiler kuramayabilir ve šğrendiklerini de 1-2 yõlda unutabilir.
…rneğin; šğrencilik yõllarõmda Ÿniversitede ok zor anlatan, kštŸ/karõşõk anlatan, hibir şey anlatmayan hocalarõn bana daha ok
faydasõ olmuştur. Her bir durum farklõ olmakla birlikte alõşmaya zorlamalarõ aõsõndan benzerlik vardõr. Kõsaca dersinden zor
getiğim hocalarõn daha ok faydasõ olmuştur.
Bu tŸr hocalar šnem verdiğiniz bir konuda sizi daha fazla alõşmaya/araştõrmaya mecbur bõraktõklarõndan, aklõnõzda sorularõn
belirmesine neden olduklarõndan faydalõ olurlar. Elbette kişiye šzgŸ durumlara gšre Ÿniversiteyi bõrakmanõza veya bšlŸm
değiştirmenize neden de olabilirler.
Diğer taraftan iyi/gŸzel anlatan, daha doğrusu kafada hi soru işareti bõrakmayan ve ortalama bir alõşma ile gayet gŸzel bir
şekilde getiğim derslerden/hocalardan; hatta bu tŸr kitaplardan kõsa bir sŸre sonra aklõmda hibir şeyin kalmadõğõnõ gšrdŸm.
Yine kişiye gšre değişen tavõrlara yol asa da; size hi soru sordurmayan, aklõnõza bazõ sorularõ getirmeyen veya anlaşõlmayan
noktalar bõrakmayan bir anlatõmõn faydalõ olmayacağõ gšrŸşŸndeyim.
İnkar edemem, ne yazõk ki bende de didaktik bir Ÿslžp var. İlla anlatacağõm, illa šğreneceksiniz diye šğrencileri bunalttõğõm
olmuştur. Anladõklarõnda bazen gšzlerindeki parõltõ ve mutluluğu gšrmek gŸzel olsa da anlamalarõ/šğrenmeleri konusunda
bšyle bir baskõ hoş değil. Bšyle bir hakimiyet/hegemonya kurmaya alõşmak hoş değil. İlla şšyle yapõn, bšyle yapõn, şu şekilde
alõşõn tŸrŸndeki yšnlendirmeler iyi niyetli olmakla birlikte oğumuzun hoşuna gitmez. Elbette birka gšrŸş, šneri, deneyim, É
dinleyebiliriz ama yolumuzu kendimize gšre yšntemlerle bulmak isteriz; belki igŸdŸsel olarak asõl bunun bize faydalõ olacağõnõ
biliyoruz. Bize ÔalanÕ bõrakmayan tarzlarõ sevemiyoruz. Ben bile didaktik bir Ÿsluba sahip olmayan insanlarõ dinlemeyi/okumayõ
tercih ediyorum. Neyse ki her tipe az ok ihtiya oluyor!menemenazdacorba hakkõnda
✦MŸzik ve Yabancõlaşma
✦Kral, Bilge ve Soytarõ
Kitaplar :

\ 16 Mar 2024 108
69
Didaktik †slup / Ahk‰m Kesme / Yšnlendirme - 2
Bu hesapta da didaktik olmanõn dõşõnda bir de yakõn akrabasõ ahk‰m kesmenin had safhaya vardõğõ birka ierik var. En belirgin
olarak gšrŸneni Korku/Umut/Fal/Astroloji/‚škŸş
v. 3; bu Ÿslžbu ortaya õkaran muhtemelen birok şehirde birden meydana
gelen deprem sonrasõ yaşadõklarõmõzdõ. Hem biraz uzun olduğundan hem de bšldŸğŸmde anlaşõlõrlõk azaldõğõndan, o kõsõmdan
para vermek yerine, en azõndan (en sevdiğim) kapak gšrselini aşağõya ekledim.
Didaktik ve yšnlendirme tŸrŸ baskõcõ Ÿslžplar; iyi yšnŸne denk gelirsek Ôcesaret vermesiÕ, kštŸ yšnŸne denk gelirsek de
Ôsilkelenme etkisiÕ yaratmasõ aõsõndan yararlõ olabilir. Bu etkilerle ne yapõp yapmayacağõ da kişiye kalmõştõr. Hepimiz genken
kitap okumanõn šnemine dair šğŸtlerle ok fazla karşõlaştõk. Bana faydasõ olmadõ. Ancak Ôokuyabildiğim anÕdan itibaren o
šğŸtleri/konuşmalarõ ok andõm, yaşadõm, anladõmÉ yani sonradan da dolaylõ olarak biraz faydasõ oldu.
işte, bu ÔaraÕ kişiye šzgŸ
eşitli konularda yõğõnla reete olmasõ ve oğunun bizde hi işe yaramamasõ bundan
Belki bazõlarõmõza Dolunay faydalõ olabilir :)
Hayat ok gŸzel menemenazdacorba hakkõnda
Emek vererek ortaya õkardõğõmõz her tŸrlŸ şeyin bizim iin šzel bir yeri ve değeri olur. Bu yemek bile olsa, elimizdeki
malzemeler ve pişirmeyi bildiğimiz yemek eşitleri ok az olsa da. Lezzetini onlara borlu olduğumuz malzemeler iin veya
pişirmeyi en ok sevdiğimiz yemekler iin mutlaka bir sõralamamõz vardõr.
Hesabõn adõ ile uyumlu bir benzetme yapõlmõştõr. Karşõlõklõ yapõsal bir benzerlik sšz konusu değildir.
İlk Ÿ isim ve ilk Ÿ ierik iin benimki de şšyle:
Cemil Meri, Ahmet Oktay ve Ahmed
Acõ
v. 1, intermezzo
v. 1 ve Tuhaf Şeyler
v. 1
Yazdõklarõnõ referans alõntõlarla/kişilerle sõk ilişkilendiren, belki de hakikati bulmaya alõşmaktan šte bir taraflarõ olmadõğõnõ da
hissettiğim Cemil Meri ve Ahmet Oktay.
Bu tŸr bir Ÿslupta hem gšrŸşlerin hangi kitaba ve yazara ait olduğunu gšrebilir hem de doğrudan alõntõ da verildiğinde (o an
dar bir erevede gšrŸyor bile olsak) bireysel bir değerlendirmeye de olanak buluruz. Diğer bir ifade ile; yazarõn kendi
gšrŸşŸ, yazarõn kendi gšrŸşŸnŸ oluşturan diğer yazarõn gšrŸşŸ ve doğrudan alõntõnõn kendisi bir arada olmuş olur. Bu bazõ
tŸrler iin olağan olsa da bu iki yazarõmõzda bana daha dikkat ekici geldi.
†ŸncŸ isim Ahmed ise Acõ
v. 1 başlõklõ ierikte annesinin "Ahmed'imi gšrdŸn mŸ?Ó diye gelene geene sorarak aradõğõ oğlu.
Hatta ÔlŸzumsuz' sõfatõ ile de anõlan genlerden biri. Yanlõş anlaşõlmasõn. Ahmed dedim. Ahmed'ler demedim.
Ahmed bir istatistik değildi.
AhmedÕin annesi de bir istatistik değildi.
Feride de bir istatistik değildi.
Feride'nin babasõ da bir istatistik değildi. menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
70
ilk Ÿ'ler

õn verildiği kitaplar \ 16 Mar 2024
108
71
Alõntõlar
ilk kõsõm ⎘
* Bu Ÿ kitaptan alõntõlar dosya iinde verilmiştir.menemenazdacorba hakkõnda
Bu †lke - Cemil Meri
Hind Edebiyatõ - Cemil Meri
Neden Avrupa Tarihi? - der. Huri İslamoğlu
Newton Neden TŸrk Değildi? - A. M. Celal Şengšr
Rekin Teksoy'un Sinema Tarihi - Rekin Teksoy
KatmanduÕdan MeksikaÕya - Zeynep Oral
Kral, Bilge ve Soytarõ - Shafique Keshavjee
PopŸler Roman Kahramanlarõ - Umberto Eco
TŸrk Mizahõ ve Hicvi - Ferit …ngšren
Cultural History of Physics - K‡roly Simonyi
İdeal Devlet - Farab”
Deyimler SšzlŸğŸ - Emin …zdemir
Yazõn İletişim İdeoloji - Ahmet Oktay
Antik Yunan'õn KŸltŸr Tarihi - Egon Friedell
Ne Kitapsõz Ne Kedisiz - Bilge Karasu
Anlatõ Ormanlarõnda Altõ Gezinti - Umberto Eco
Mitos ve Kuşku - Atill‰ Dorsay
Ağlamak ve GŸlmek - İlhan Seluk
TŸrk Resmi - Kaya …zsezgin
Şimdi Doğu Zamanõ - NilgŸn Cerrahoğlu
Alõmlama Gšstergebilimi - Umberto Eco
Yõkanmak istemeyen ocuklar olalõm - †nsal Oskay
Gezi Yazõlarõ - der. Erdal Alova
Ne Sšylesem Bir Eksik - Ahmet Oktay
The Web of Life - Fritjof Capra
Artificial Intelligence Basics - Tom Taulli
GerekŸstŸcŸlŸk - haz. S. Hil‰v, E. Ertem, O. Kutlar
MŸzik ve Yabancõlaşma - †nsal Oskay
İnsanlõğõn Mahrem Tarihi - Theodore Zeldin
Avrupa Tarihi - John Morris Roberts
Pastoral Senfoni - AndrŽ Gide
Simetri - Leon M. Lederman, Christopher T. Hill
Genin YŸzyõlõ - Evelyn Fox Keller
Cadõ Kazanõ - Arthur Miller
Sisifos Sšyleni - Albert Camus*
Sanata Giriş - Seluk MŸlayim*
DŸz Yazõnõn Sorgulayan GŸcŸ - der. Emin …zdemir*
Bu †lke - Cemil Meri
Òİrfan, dŸşŸncenin bŸtŸn kutuplarõnõ kucaklayan bir kelime. TecessŸsŸ madde dŸnyasõna ivilemeyen, zek‰yõ zirvelere
kanatlandõran, beşer”yi il‰hi ile kuts”leştiren, uzun ve ileli bir nefis terbiyesi. İsl‰m, insanõ paralamaz. İrfan, kem‰le
aõlan kapõ, amelle talanan ilim. Batõnõn "kŸltŸr"Ÿnde bu zenginlik, bu ihtişam, bu hayata istikamet veriş yok. İrfan bir
mevhibedir. Cehille gelişen bir mevhibe. KŸltŸr, katõ, fakir ve tek buutlu bir l‰fõz. İrfan, beşeri beşer yapan vasõflarõn
bŸtŸnŸdŸr. KŸltŸr, homo ekonomikus'un kanlõ fetihlerini gizlemeye yarayan bir şal. İrfan, din” ve dŸnyev” diye ikiye
ayrõlamaz. Yani her bŸtŸn gibi tecezzi kabul etmez.Ó
s. 175
Meri, C., 2020 (ilk basõm 1974,1985), Bu †lke, 61. Baskõ, İletişim Yayõnlarõmenemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
72
Hind Edebiyatõ - Cemil Meri
ÒBatõ bizden šğrenmiş Hind masallarõnõ. HŸm‰yunn‰me AvrupaÕnõn bŸtŸn dillerine evrilmiş. Ama biz tanõmamõşõz
HindÕi. Kelile ve DimneÕnin, Heft PeykerÕin, TžtinameÕnin vatanõnõ tanõmamõşõz.
†lkeler de kitaplara benzer. Onlarda aradõğõmõzõ buluruz. AbdŸlhak H‰mid BombayÕa giderken en ok hindistan cevizi
ağalarõnõ merak ediyordu. ÇŞair-i åzamÈ õn mektuplarõnda Hind şiirinden, Hind dŸşŸncesinden tek põrõltõ yok.
Aydõnlarõmõzõn tecessŸsŸ hi bir zaman Himalaya zirvelerine yŸkselemedi. Rõza TevfikÕin tasavvuf bilgisi İran sõnõrlarõnõ
aşmaz. SŸleyman NazifÕe gšre, bir miskinler tekkesisidir Hind.Ó
ss. 7-8
Meri, C., 1964 (ilk basõm 1964), Hind Edebiyatõ, Dšnem Yayõnlarõ
ÒAma bu devrimci gšrŸnŸşe aldanmayalõm. Tantrizm br isyan değil, bir kabul. İmtiyaz yalnõz ruhani hayattan kovulmuş.
Kastõn DharmaÕya değil Kula mŸridini gereğe bağlayan bir altõn zincir. Şahlanõş dharmaÕya değil rir‰ya karşõ. HŸrriyet
amelden ok dŸşŸncede. DŸnya olduğu gibi gŸzel. (É)Ó
s. 55

Neden Avrupa Tarihi? - der. Huri İslamoğlu
ÒBurada šnerilen karşõlaştõrmalõ tarih anlayõşõ aynõ zaman da Avrupa'nõn varsayõlan ŸstŸnlŸğŸnŸn, onun egemenliğinin
sorgulanmasõnõ amalamaktadõr. Bunu sšylerken 1970'li yõllarda yaygõn olan bir †ŸncŸ DŸnya tepkiselliği erevesinde hareket
etmiyorum. Sadece gŸnŸmŸzde kapitalist ekonominin farklõ bšlgelere sağladõğõ imkanlar ve dŸnya kapitalizmi iersinde oluşan
yeni gŸ dengeleri gšz šnŸne alõndõğõnda, kapitalist gelişmede başarõnõn ve bu nedenle de ŸstŸnlŸğŸn Batõ'nõn tekelinde
olmadõğõna işaret etmek istiyorum. Burada Batõ'nõn başarõlarõnõn ve son iki yŸzyõllõk dŸnya tarihi Ÿzerinde kurmuş olduğu
egemenliğin yadsõnmasõ sšz konusu olamaz. Ancak bu egemenliğin ve başarõlarõn tarihsel olarak arizi olduğuna ve Batõ'nõn sahip
olduğu mutlak ve zaman iinde pek de değişmeyen šzelliklerin sonucu olmadõğõna dikkati ekmek istiyorum. Başka bir deyişle,
burada eleştirilen aslõnda arõzi bir şekilde ortaya õkmõş šğeleri mutlak kategoriler halinde sunarak tarihte farklõ bšlgelerin başarõ
veya başarõsõzlõklarõnõ mutlaklaştõran bakõş aõlarõdõr.Ó
ss. 21-22
Aõlõş yazõsõ, Huri İslamoğlu
ÒDiğer taraftan, karşõlaştõrmalõ tarih yazõmõ Batõ ve Batõ-dõşõ bšlgenin šzelliklerini tanõmlayan mutlak kategorilerin karşõ karşõya
getirilip šnceden belirlenmiş başarõ ve başarõsõzlõk reeteleri sunmaktan vazgeip Batõ ve Batõ-dõşõ bšlgelerin kapitalist gelişmeleri
sŸrecinde karşõlaştõklarõ ortak sorunlar Ÿzerinde yoğunlaştõğõnda, gemişin kolaycõ ideolojik kalõplara sõğdõrõlamayacak kadar
elişkili, karmaşõk sŸrelerden oluştuğu gšrŸlecektir. Gemişin sorunlu ve karmaşõk olarak algõlanmasõ her şeyden šnce tarihiyi
belirli bir tarihsel durumun sonularõndan bağõmsõz olarak, ortaya õkardõğõ imkanlara, olasõlõklara duyarlõ kõlar. Yani, mŸmkŸn olup
da gerekleşemeyenler ve yarõm kalmõş mŸcadeleler, gerekleşmiş ve başarõya ulaşmõş deneyimler kadar gerek ve dŸnya tarihinin
paralarõdõrlar. Bu nedenle başarõyõ başarõsõzlõktan ayõran keskin bir izgiden sšz edilemez. Dahasõ gemişin karmaşõk ve ok
boyutlu olarak tanõmlanmasõ, kapitalist modernitenin, sonularõ šnceden tahmin edilemeyen ok sayõda ve farklõ dŸzlemlerde
cereyan eden gŸ ilişkilerinden oluşan ve sŸrekli değişen bir olgu olarak algõlanmasõ anlamõna gelir.Ó
s. 22
ÒTabii ki yukarõda šnerdiğim mukayeseli tarih yazõmõna yeni bir bakõş aõsõnõn varolan ve burada eleştirdiğim yaklaşõmlardan farklõ
olarak ideolojik kaygõlardan arõnmõş olduğunu iddia etmiyorum. Sadece šnerdiğim bakõş aõsõnõn arkasõnda yatan kaygõlarõn, bir
bšlgenin šbŸrŸnŸ ezmesi veya onun tarafõndan ezilmesi kavramlarõ ile sõnõrlõ ideolojik ve siyasi konumlardan daha yaygõn bir
şekilde paylaşõldõğõnõ sanõyorum. Burada ifade etmeğe alõştõğõm, hepimizin iin de bulunduğu, ok hõzlõ değişen ve bize kendimizi,
tarihimizi tanõmlamak iin uzun sŸredir rehberlik eden kavramlarõn giderek ortadan kalktõğõ bir dŸnyanõn kaygõlarõdõr. (É)Ó
ss. 22-23
der. İslamoğlu, H., 1997 (ilk basõm 1994), Neden Avrupa Tarihi?, İletişim Yayõnlarõmenemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
73
Newton Neden TŸrk Değildi? - A. M. Celal Şengšr
ÒGen kõzõn kendinden emin, sakin tavrõ bende ‰deta bir aşağõlõk kompleksi yaratmõştõ. Menon'da Sokrates'in
sorguladõğõ kšleye dšnmŸştŸm. Karşõmdaki "Beni Sokrates'le karşõlaştõrdõğõnõza ŸzŸldŸm" deyince iyice afalladõm!
Farkõnda olmadan sšyleniyorum herhalde diye geirmiştim iimden, bu sefer dudaklarõmõ iyice sõkarak. "Sokrates
bilmediği ve bilemeyeceği şeyleri var sayõyordu. Halbuki benim tezim tam tersi. Ben, evrende olanlarõ šğrenmeli insanlar
diyorum. Evrenin gereği, aklõn šlŸsŸdŸr." "Ama bu sonsuz bir iş!" diye heyecanla itiraz ettim. Sohbet arkadaşõmõn
başõnõ hafife eğerek o mŸthiş gšzleriyle bana baktõğõnõ hatõrladõm yine iim Ÿrpererek. "Aceleniz varmõş gibi
konuşuyorsunuz. Evrendeki šğrenilecek şeyleri bitirip ne yapmak niyetindesiniz?" Ò.....?!Ó Ağzõm aõk bakakaldõm! Bu
soruyu hi beklemiyordum. "Sõkõntõdan patlarsõnõz, inanõn" diye pek bilmişcesine devam etmişti. "Zaten mesele şu
andaki sorunlarõ šzmek değil mi? O sorunlarõn šzŸmleri, şimdi akla bile gelmeyen ne başka sorunlar, ne tŸrlŸ olasõlõklar
sunacaktõr insanlara. İnsanlar sorunlarõnõ šzmenin zevkini yaşarken onlarõn kendilerine sunacağõ yeni aõnõmlarõn
sezgisiyle sevinmelidirler. Her şeyin cevabõnõ bildiğini iddia eden her kim veya her šğreti yalnõz yalancõ veya yalan değil,
aynõ zamanda bšn bir insan, verimsiz, kupkuru bir šğretidir. İnsan mutluluğu bilmekte sanõyor. Bence mutluluk
šğrenmektedir. Her şeyi bildiklerini iddia eden bir sŸrŸ iddia, inan, şu son yŸzyõllarda šğrenilenler karşõsõnda ‰deta
ocuk masallarõna dšnmedi mi? Tabiat yalanõ kaldõrmaz! Onun iin aklõ tartacak tek šlŸ gerektir. Ama her gereği kesin
bilmek olanaksõzdõr. Tabii bu onlarõn peşinden gidilmesin demek değil. Yalnõz her adõmda aklõn sõnõrlarõnõn farkõnda
olunmalõdõr. O yeter. …ğrenildike o sõnõrlarõn geliştiği gšrŸlecektir. Tarih bunun en gŸzel isbatõ değil mi?"Ó
ss. 150-151
Şengšr, A. M. C., 2015 (ilk basõm 2015), Newton Neden TŸrk Değildi?, Ka Kitap
yazar tarafõndan ithaf olarak yazõlmõş kŸŸk bir ÔšykŸÕdenmenemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
74

Rekin Teksoy'un Sinema Tarihi - Rekin Teksoy
ÒDikkati eken ilk sinemacõ, romanlar da yayõnlayan Alkaly Kaba oldu. Sinema šğrenimi iin Kanada'ya giden Kaba,
burada ektiği Wandjalanka'da (1971) Montreal'deki Afrikalõ šğrencilerin durumunu belgeledi. Yšnetmenin ikinci filmi
Wallanda (Ders, 1974) ayrõ katmanlardan genler arasõndaki evlilik konusunu masalsõ bir havada ele aldõ. Bir gen kõzõn,
yeni zengin bir ailenin oğlu yerine, bir balõkõ ile evlenmeyi yeğlemesini aktaran film, paranõn yozlaştõrõcõ etkilerine
değinirken, tŸketim toplumu ile geleneklerin atõşmasõnõ da vurguladõ. Yšnetmen, Wamba'da (1976) gšnlŸnŸ Ÿniversite
šğrencisi yoksul bir kõza kaptõran soylu bir gencin, sevgilisine kavuşabilmek iin, gelenekler uyarõnca hŸlle yapmak
zorunda kalõşõnõ bir gŸldŸrŸ ortamõnda verdi. Afrikalõ yšnetmenlerin oğu gibi, sinemayõ bir šğretim aracõ olarak
kullandõğõ gšrŸlen Kaba, Kanada'ya yerleştikten sonra sinemadan uzaklaştõÓ
s. 719
Teksoy, R., 2005 (ilk basõm 2005), Rekin Teksoy'un Sinema Tarihi (2. cilt), 3. Baskõ, Oğlak Yayõnlarõmenemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
75
KatmanduÕdan MeksikaÕya - Zeynep Oral
Ò
Ç Senin iinde bŸyŸmedike
o bilginin sana yararõ olmaz. È
Budist AtasšzŸ
Ó
s. 9
Oral, Z., 1985 (ilk basõm 1985), KatmanduÕdan MeksikaÕya, GŸr Yayõnlarõ
Kral, Bilge ve Soytarõ - Shafique Keshavjee
ÒBilge MŸslŸman, sakince yerine oturdu. Christian ClŽment hi zaman kaybetmeden sšz aldõ:
- Tanrõtanõmamazlõk dŸşmanõmõz olmamakla kalmõyor, bence aynõ zamanda, Tanrõ gereğini sorgulamamõz konusunda
bize õşõk tutmayõ sŸrdŸrŸyor. Tanrõtanõmamazlõk, katõlaşmamõza engel olan itici bir gŸ. Lessing: ÒGereğin arayõşõ,
gereğin kendisinden daha değerlidir,Ó demişti. Bu konuda kesinlikle haklõydõ.Ó
s. 46
- Sevgili †stat. Buda dinini ya da felsefesini ok yakõndan tanõmõyorum. Buna karşõn birok meslektaşõm bana, yapõsalcõ
dŸşŸnŸrlerimizin vardõğõ bazõ sonularõn, sizinkilerle aynõ olduğunu sšylediler.
Bilge zaman kaybetmeden sšze karõştõ.
- Aõk ve basit bir dille halka aõklamadõklarõ durumda, šğretilere ya da soyut dŸşŸncelere kesinlikle başvurmamalarõ
gerektiğini yarõşmacõlara hatõrlatmak isterim.Ó
ss. 39-40
Keshavjee, S., 2002 (ilk basõm 1998), Kral, Bilge ve Soytarõ, 2. Baskõ, Can Yayõnlarõ, ‚ev. Aylin Yenginmenemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
76

Kral, Bilge ve Soytarõ - Shafique Keshavjee
ÒBilge MŸslŸman, sakince yerine oturdu. Christian ClŽment hi zaman kaybetmeden sšz aldõ:
- Tanrõtanõmamazlõk dŸşmanõmõz olmamakla kalmõyor, bence aynõ zamanda, Tanrõ gereğini sorgulamamõz konusunda
bize õşõk tutmayõ sŸrdŸrŸyor. Tanrõtanõmamazlõk, katõlaşmamõza engel olan itici bir gŸ. Lessing: ÒGereğin arayõşõ,
gereğin kendisinden daha değerlidir,Ó demişti. Bu konuda kesinlikle haklõydõ.Ó
s. 46
- Sevgili †stat. Buda dinini ya da felsefesini ok yakõndan tanõmõyorum. Buna karşõn birok meslektaşõm bana, yapõsalcõ
dŸşŸnŸrlerimizin vardõğõ bazõ sonularõn, sizinkilerle aynõ olduğunu sšylediler.
Bilge zaman kaybetmeden sšze karõştõ.
- Aõk ve basit bir dille halka aõklamadõklarõ durumda, šğretilere ya da soyut dŸşŸncelere kesinlikle başvurmamalarõ
gerektiğini yarõşmacõlara hatõrlatmak isterim.Ó
ss. 39-40
Keshavjee, S., 2002 (ilk basõm 1998), Kral, Bilge ve Soytarõ, 2. Baskõ, Can Yayõnlarõ, ‚ev. Aylin Yenginmenemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
77
Kral, Bilge ve Soytarõ - Shafique Keshavjee
ÒChristian Clement ona, bu 'karmaşõklõk yasalarõnõn' nereden
kaynaklandõklarõnõ ve rastlantõlarõn nasõl olup da bšyle bir dŸzen
yarattõğõnõ sormaya zaman bile bulamadan, Haham konuşmasõna
kaldõğõ yerden devam etti:
- Sayõn Filozof, kaynağõnõ tam olarak bilemediğiniz bir enerjinin
varlõğõna inanõyorsanõz, bizim de ÒTanrõÓ olarak adlandõrdõğõmõz
şeyin, nereden kaynaklandõğõ sorusunu šzŸmleyemediğimizi
anlõyor olmalõsõnõz. Bšylece ilk Neden hakkõndaki sorunuz,
yanõtsõz kalõyor. İnanlõ ya da inansõz insanlar olarak tek
sšyleyebileceğimiz, hepimizin gšzŸmŸzden kaan nedenler
sonucunda da olsa, evrenin gerekten var olduğu... Dindar
insanlarõ štekilerden ayõran šzellik, bizim iin evrenin belli bir
amaca yšnelmiş olmasõ. Ona hayat veren bir Anlam var. Ve
elimizden geldiğince, dini yaşantõmõzda šzmeye alõştõğõmõz şey,
Tanrõ'nõn gizemi, yani tam anlamõyla bu 'Yšnlendirici Hareket'.
Tanrõ en bŸyŸk
- Bšylece ikinci soruma gelmiş oluyoruz, diye sšz aldõ Profesšr,
aslõnda ilk soru bu: Bu sšzŸnŸ ettiğiniz Anlam gerekten varsa,
neden bu kadar sessiz? Sšzlerinizde, ne anlattõğõm Afrikalõ aile
avuntu buluyor, ne de Auschwitz'de katledilmiş olan Musevi
ocuklar.
TŸm bakõşlar Haham'a evrildi. Musevi katõlõmcõ bir anlõk
kararsõzlõktan sonra yanõt verdi:
- SšzŸ tekelime almak istemem, ama madem bu konudaki
dŸşŸncemi sormak istiyorsunuz, bir kez daha sorunuza karşõlõk
vermeme izin verin. Bir an iin daha -Tanrõ beni bir kez daha
affetsin- Tanrõ'nõn olmadõğõnõ dŸşŸnelim. Bu durumda, insanõn
neden olabildiği tŸm bu kštŸlŸk nereden geliyor? Bu kštŸlŸğŸn,
insandan başka bir yerden gelmediğini kabul etmek zorunda-
sõnõz. Yapõlan bŸtŸn kštŸlŸkler, insanlardan kaynaklanõr. Bu
noktada, her ikimiz de aynõ dŸşŸnceyi paylaşõyoruz. Tanrõtanõmaz-
larda, -en azõndan bazõlarõnda- beni hayrete dŸşŸren şey, Tanrõ'ya
olan gŸvenlerini yitirmiş olduklarõ halde, insana gŸven duymayõ
sŸrdŸrebilmeleri. İnsanlõk tŸmŸyle insanoğlunun kadir olduğuna
inandõğõnõz gaddarlõklarõn elindeyken, bu dŸnyada yaşayacak
cesareti nasõl bulabildiğinize şaşõyorum. Bizi Tanrõtanõmazlardan
ayõran şey, biz mŸminler iin, bŸtŸn akõl almazlõğõna rağmen,
kštŸlŸğŸn tarihteki son sšz olmak olmasõ. Peki ya kimilerinin,
'afyon' olarak nitelendirdikleri bu gŸven, bize nereden mi
geliyor? 'Tanrõ' diye adlandõrdõğõmõz bu 'Yšnlendirici Hareket'e
duyduğumuz inantan. Bize bu inancõ asõl sağlayan ise, bu
'Hareket'in hayatõmõzdaki yeri.
Christian Clement, Haham'õn, kendi aklõndan geenlerin
aynõlarõnõ sšylemesinden mutluydu. Şeyh Ali bin Ahmed bile
Musevi meslektaşõnõn dŸşŸncelerine katõlõyor ve aralarõnda neden
h‰l‰ bu kadar dŸşmanlõk olduğunu dŸşŸnŸyordu. …te yandan
Budist Ÿstat, bu tŸr bir gšrŸşŸ kabul edemezdi; ama sessiz
kalmaya karar verdi. Swami'ye gelince; yŸzŸnŸ aydõnlatan gizemli
gŸlŸmsemesinden bir şey kaybetmemişti.
- Herkesin bu inanca sahip olmadõğõnõ gšz šnŸne alõrsak, diye
fõsõldadõ Alain Tannier, õkarmamõz gereken sonu, 'Yšnlendirici
Hareket' olarak adlandõrdõğõnõz bu duygunun, yalnõzca bazõ
seilmiş insanlarda bulunduğu mu?
Haham, Filozofun bu eleştirisinin, Musevilerin kendilerini seilmiş
bir toplum olarak gšrmeleriyle ilgili olduğunu kavramõştõ,
MŸslŸman ve Hõristiyanlar boş yere Ÿzerlerine alõnmõşlardõ.
- Herkes kendine gšre seilmiş sayõlõr, diye yanõt verdi kõsaca.Ó
ss.
42-44
Keshavjee, S., 2002 (ilk basõm 1998), Kral, Bilge ve Soytarõ, 2. Baskõ, Can Yayõnlarõ, ‚ev. Aylin Yenginmenemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
78

PopŸler Roman Kahramanlarõ - Umberto Eco
ÒAnlatõsal yapõlarõn yorumunda, gšstergebilim araştõrmalarõnõn ortak varsayõmõndan, yani anlatõda yinelenen yapõlarõn var
olduğundan yola õkõlõp daha sonra SueÕnŸn yapõtõnda bu yapõlarõn nasõl ve niin yazara šzgŸ biimler aldõğõ incelenmeye
alõşõldõ. ÒEvrenselÓ şemanõn bu bireysel eşitlemelerini aõklamak iin, tam da benzeşik olan (ya da šyle kõlõnan) diğer
unsurlara -ideolojik unsur ile tefrikanõn piyasa dağõtõm yapõsõ unsuru- başvuruldu.Ó
ss. 48-49
Ò(É) Sue, proleterlerin dilini ve dŸnyasõnõ seer, ama gene de herkes tarafõndan beğenilir. Başarõ nedir? Kalabalõklarõ
dšnŸştŸrmŸş mŸdŸr, yoksa kendi dšnŸşŸmŸ yalnõzca bir gšrŸntŸden mi ibarettir. Giderek kitleler SueÕyŸ toplumsal
sorunun havarisi gibi gšrŸp onu yŸceltecek; yazar, betimlediği şeyin, konunun benzersizliğinin etkisi ile belge, toplum
hakkõnda hŸkŸm, siyasal protesto, dšnŸşŸme ağrõ haline gelmekte olduğunu fark edecektir. BŸyŸk bir olasõlõkla yazar
okuyup bilgilendike, dikkati giderek daha az analitik ve giderek daha katõlõmcõ bir hal alõyordu. Ama gerek itici gŸcŸ,
kesinlikle halkõn talebiydi. Bunu Bory de sŸrekli vurgular: Ò(Konusu itibarõyla) popŸler roman, (başarõsõ itibarõyla) popŸler
hale gelirken, ok gemeden Þkirleri ve biimi aõsõndan popŸler hale gelecektir.Ó
1 Ó
ss. 61-62
Eco, U., 2017 (ilk basõm 1976), PopŸler Roman Kahramanlarõ, 1. Baskõ, Alfa Kitap, ‚ev. Kemal Atakaymenemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
79
TŸrk Mizahõ ve Hicvi - Ferit …ngšren
ÒMizahõn kškeninde eğlence ve hoşgšrŸ yer alõyor. YeryŸzŸnde, hemen bŸtŸn alanlarõ iine alan mizah, eğlence ve
hoşgšrŸ boyutlarõ ile kişilik kazanmõş ve gelişimini sŸrdŸrebilmiştir. (É)
(É) Eğlence bir gŸdŸ olarak, her tŸrlŸ bilgi ve deneyden šnce, yaşamõmõzda ortaya õkar. Eğlence, bŸtŸnŸ ile mizah
olmadõğõ gibi, mizahõn bŸtŸnŸ de eğlence olmuyor. Aralarõnda bir kšk ilişkisi sšz konusu. (É)
(É) Mizahõn eğlence ile bu kšk ilişkisi yšnŸnden, mizahla gŸlmeyi birbirine karõştõrõr olmuşuz. GŸlme deyince mizah
anlõyoruz, mizah deyince gŸlme başlõyor. GŸlme, mizahõn yalnõzca alkõşõ yerinde. Her gŸlme mizahõ ilgilendirmediği gibi,
her mizah ŸrŸnŸ de gŸldŸrmŸyor. (É)Ó
s. 15
ÒMizahõn, hoşgšrŸ yšnŸnden, ana sorunu şu oluyor: Mizah, niin hoşgšrŸyŸ gerektiriyor? Ortada hoşgšrŸlecek bir
durum var demektir. Hicivde durum yalõn olarak belirir. Hicivde belirli bir kisi ya da kişiler topluluğuna saldõrõ sšz
konusudur. Saldõrõya uğrayandan ve en šnemlisi bu durumu gšzleyen toplumdan beklenilen hoşgšrŸnŸn anlamõ aõktõr.
Ancak, mizahõn bŸtŸnŸnde hicivdeki gibi kişilere aõk bir saldõrõ sšz konusu değildir; Ÿstelik mizahõn geniş bir bšlŸmŸnde
saldõrõ bile sšz konusu değildir. Bu durumlarda hoşgšrŸ niin gerekli olsun. Mizah, topluluk durumundaki insanlarõn
koyduklarõ sosyal, politik, ekonomik ve cinsiyet baskõlarõna dokunmakla, onlarõ õrgalamakla, hoşgšrŸyŸ harekete geirir.
Sosyal, ekonomik, politik ve cinsiyet konularõnda toplumun koyduğu baskõlarõn bir adõ da toplum dŸzeni oluyor. İnsanlar
bu dŸzenin bozulmasõnõ sert tepki ile karşõlõyor. Mizahõn parmak bastõğõ ve harekete geirdiği temel hoşgšrŸ, bu noktada
dŸğŸmleniyor. Nitekim, ŸrŸn eğlencelerinde; sosyal baskõ yerine soylu ile halk arasõnda eşitlik ve arkadaşlõk kurulur;
politik baskõ yerine yšnetici ile yšneten arasõnda senlibenli olurlar; ekonomik yšnden, herkes birbirinin ŸrŸnŸnŸ yiyebilir;
cinsiyet baskõsõ yerine ok šzgŸr bir kadõn-erkek ilişkisi, giyimlerde aõklõk-saõklõk gšrŸlŸr. Buna, toplumsal bir hoşgšrŸ
de diyebiliriz.Ó
s. 16
…ngšren, F., 2017 (ilk basõm 1976), TŸrk Mizahõ ve Hicvi, 1. Baskõ, TŸrkiye İş Bankasõ KŸltŸr Yayõnlarõmenemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
80

Cultural History of Physics - K‡roly Simonyi
ÒTo the illustrious athletes who had won the Olympic, Pythian, Isthmian, and Nemean Games, the forebears of the
Greeks awarded such great honor that not only are they given palms, garlands and praises as they stand before the
assembled public, but also, when they return home victorious to their cities, they are carried in triumph in four-horse
chariots through their city walls to their homes, and at public expense they enjoy the rest of their lives on a pension.
Now when I observe this, I am amazed that the same honors -or honors greater still- are not bestowed on writers, who
provide every nation with endless utility for everlasting ages. For this would have been a much more worthy institution
to have set up, because athletes make their own bodies stronger by exercising, whereas writers strengthen not only
their own wits, but indeed everyoneÕs, by preparing books for learning and the sharpening of the minds.
What good does it do humanity that MILO OF CROTON was undefeated, or the others who were champions of this
kind, other than that, so long as they were alive, they held distinction among their own fellow citizens? The valuable
precepts of PYTHAGORAS, on the other hand, of DEMOCRITUS, PLATO, ARISTOTLE, and the other sages, cultivated
by daily industry, not only produce ever fresh and flourishing fruit for their own fellow citizens, but indeed for all the
nations. And those who from an early age enjoy an abundance of learning develop the best judgment, and in their
cities they have established civilized customs, equal justice, and those laws without which no community can exist
safely.
Since so many private and public gifts have been prepared for humanity by the wisdom of writers, I conclude that more
than palms and garlands should be awarded them - indeed triumphs should be declared for them and to them it ought
to be decided to dedicate thrones among the gods.
VITRUVIUS, The Ten books on Architecture Ó
s. 29
Simonyi, K., 2012 (ilk basõm 1978), Cultural History of Physics, CRC Press Taylor & Francis Groupmenemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
81
İdeal Devlet Yurttaşlarõnõn GšrŸşlerinin Ana İlkeleri - Farab”
ÒHenŸz felsefileşmemiş, ancak felsefileşme yolunda olan bu ahl‰ki ileciliğe, bu šbŸr dŸnyacõ kaõşõlõğa, bu kelimenin her iki
anlamõndaki "medeniyet dŸşmanlõğõ"na (toplumsallõk ve dŸnyayõ imar etme anlamõnda) karşõ Farab” acõmasõzdõr. Aõka
temsilcilerini zikretmediği, adlarõnõ vermediği bu davranõş ve dŸşŸnce hareketini "bozuk", "yanlõşlõk iindeki" bir hareket olarak
nitelendirir. ‚ŸnkŸ Farab” ne gšrŸnen dŸnya ile gerek dŸnya, ne bedenle ruh, ne ahl‰k ile siyaset, ne bireysel kurtuluş ile
toplumsal faaliyet arasõnda bu tŸrden bir uyuşmazlõk, zõtlõk gšrmektedir. ŞŸphesiz ruha bedenden, šbŸr dŸnyaya bu dŸnyadan
daha fazla değer vermekle birlikte, biri olmaksõzõn diğerinin olabileceğine, birini feda etmek suretiyle diğerinin kazanõlabileceğine
kesinlikle inanmamaktadõr. Platoncu-Aristotelesi siyaset felsefesinin sadõk bir takipisi olarak bu dŸnyadan, toplumdan, toplumsal
šrgŸtlemeden, dŸnyayõ tedvir ve imar etmekten, siyaset talebinden kaõnan bu gšrŸşŸ şiddetle mahkžm etmektedir. Bununla
birlikle, Farab”Õnin kendisi de bir anlamda mistiktir. ‚ŸnkŸ her şeyden šnce onun sistemi de bir anlamda Vahdet-i VŸcududur. Her
şeyin Tanrõ'dan õktõğõ, Tanrõ'nõn tšzŸnden pay aldõğõ, tanrõsal tšzŸn bir modifikasyonu olduğu gšrŸşŸnŸ savunur. Sonra, yine onun
bilgi teorisi, psikolojisi, antropolojisi, ahl‰ki hedef olarak insana, "kazanõlmõş akõl" seviyesinde gšksel alana yŸkselerek onun bir
parasõ olan Faal Akõl'la birleşmeyi teklif eder. Bu ona gšre insani saadetin en Ÿst noktasõ, kurtuluşun, cennetin ta kendisidir."
Ancak dikkate değer olan nokta şudur: Farab” bu noktaya ulaşmak iin dŸnyayõ reddetmeyi, ondan kamayõ değil, onu aşmayõ
šğŸtler. Bu aşõm, dŸnyanõn daha šnceden bŸtŸn ayrõntõlarõnda bilinmesinin arkasõndan gelecek olan bir aşõmdõr. Farab” ok
anlamlõ bir şekilde, Faal Akõl'a yŸkselmenin yolunun šnce bu dŸnyanõn bŸtŸn akõlsallarõnõn (ma'kullerinin) bilinmesinden getiğini
belirtir. O halde tanrõsal ‰leme yŸkselmenin ve mutluluğa erişmenin yolu bu dŸnyanõn reddinden ve ondan kamaktan değil, onu
bŸtŸn derinliği ve genişliği ile bilmekten geer. Farab”Õnin "akl"õn yerine "nakl"i, "k‰l"in yerine "hal"i, "nazar"õn yerine "keşf"i
koymasõ dŸşŸnŸlemez bile. Netice olarak diyebiliriz ki, Farab”'nin mistisizmi "entelektŸel" bir mistisizmdir. Onun mistisizmi bireyi
Tanrõ'nõn varlõğõnda asimile eden, eriten, onun bireyselliğini, kişiliğini ortadan kaldõran bir "ittihat" mistisizmi değil, kendi iinde
kendi Ÿzerine yŸkselten, arõtan, ilke karşõsõnda kişiliğini, bireyselliğini muhafaza ettiren "ittisal" mistisizmidir.Ó
s. 49
Sunuş yazõsõ, Ahmet Arslan
Farab”, 2022 (ilk basõm 10. yy), İdeal Devlet, 15. Baskõ, TŸrkiye İş Bankasõ KŸltŸr Yayõnlarõ, ‚ev. Ahmet Arslanmenemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
82

Deyimler SšzlŸğŸ - Emin …zdemir
ÒDeyimlerle atasšzlerini karõştõrmamalõ
CŸmle biimindeki deyimlerle atasšzleri birbirine karõştõrõlmamalõdõr. Atasšzleri, genel kural niteliği taşõr, yani yalnõz šzel
bir durum karşõsõnda değil, her zaman doğrudur. Deyimler ise genel kural niteliği taşõmaz, sadece šzel bir durum
karşõsõnda doğrudur. …rneğin, Korkunun ecele faydasõ yoktur - Demiri tavõnda dšvmeli sšzleri atasšzŸdŸr. ‚ŸnkŸ, her
ikisi de değişmez kuraldõr; herkes iin her zaman doğrudur. …ğŸt olan atasšzleri de genel kural niteliğindedir: DŸşmanõn
karõnca ise hor bakma sšzŸ gibi.
…te yandan, Ele verir telkini kendi yutar salkõmõ - Geti BorÕun pazarõ sŸr eşeği NiğdeÕye sšzleri deyimdir. ‚ŸnkŸ,
bunlar değişmez kural değildir; herkes ve her olay iin sšylenemez. Birincisi yalnõz, başkasõna doğru yolu gšsteren, ama
kendisi bunun tersini yapan kişiler iin sšylenir. İkincisi de ancak, bir iş vaktinde yapõlmadõğõ ve fõrsat kaõrõldõğõ zaman
sšylenebilir.Ó
ss. 6-7
…zdemir, E., 1986 (ilk basõm 1981), Deyimler SšzlŸğŸ, 3. Baskõ, Remzi Kitabevimenemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
83
Yazõn İletişim İdeoloji - Ahmet Oktay
ÒSoruna ilk yaklaşan Roman Ingarden, yazõnsal yapõtõn bir bŸtŸn olarak Ÿretildiği, ancak eşitli katmanlardan oluştuğu gšrŸşŸnŸ
šne sŸrer. Bu katmanlarõn ilişkilendiriliş biimi dolayõsõyla Òokuma sõrasõnda yapõt zaman ierisinde oluşur, onun iin eserin sanki
zamanla ilgili bir yayõlõma sahip olduğu sšylenir.Ó
11 Bu tabakalõ yapõt anlattõğõ olaylarõ, betimlediği durumlarõ tamammõşlar gibi
işlemesine karşõlõk bu tamamlanõşõn nasõl gerekleştirildiğini kesin bir aõklõkla gšstermemiş, Òtek anlamlõ biimde
kararlaştõrmamõştõr.Ó
12 …rneğin Orta Direk kişilerinin yaşamlarõnõn bŸtŸn šğelerini, yayõldõğõ zaman diliminin bŸtŸn olaylarõnõ tek tek
sergilemez; arada atlanmõş, anlatõlmamõş bšlŸmler vardõr. İşte bu bšlŸmleri okur kendi zihninde yeniden Ÿretir. Bu aõdan
bakõldõğõnda, bir roman, šykŸ ya da şiir yazarõnõn anlamladõğõ olduğu kadar, tŸketicinin anlamlandõrdõğõdõr. Bu sorunÕun
šzŸmlenmesi, doğrudan doğruya ideolojinin işleyiş biimi Ÿzerinde dŸşŸnmeyi gerektirir hi kuşkusuz. Bu soruna yeniden
dšnmek Ÿzere şunu sšyleyelim: Anlamsal ok katmanlõlõğõna rağmen yapõt son kertede tŸketicinin kişisel isteğine bõrakõlmõş
değildir elbet.Ó
s. 52
ÒGenel anlamda sanatõn, šzel anlamda yazõnÕõn gerekliğin bir yansõmasõ ya da yeniden-yaratõlmasõ olduğu yolundaki gšrŸşlerin
bir yana bõrakõlmasõ, yalnõzca zevk almak yada yalnõzca eleştirilmek Ÿzere okunan ŸrŸnŸn nesnel kavranõşõnõn giderek bir
šngerekliliği olacağa benziyor. Nedeni de şu: İki yaklaşõm da son kertede yazõn'õn yansõtmak, yaratmak durumunda olduğu bir
šz'den yola õkõyor: İnsanõn ya da yaşamõn, Lukacs'õn daha kapsayõcõ ve aydõnlatõcõ terimini seersek ÒÔtarihsel dšneminÓ šzŸ. Bizzat
yazarõnõn henŸz iinde yaşadõğõ, etkilendiği, değerlendirmeyi ve anlamayõ sŸrdŸrdŸğŸ, bu yŸzden de bir fiziksel nesne, šrneğin bir
ÒparacõkÓ gibi dõşardan gšzlemleme olanağõndan yoksun bulunduğu tarihsel dšnemin ÒšzŸnŸnÓ bir romanda ya da šykŸde
yansõtõlmasõnõn, gšrŸnŸr kõlõnmasõnõn mŸmkŸn olup olmadõğõ sorulabilir elbet. ‚ŸnkŸ besbelli: İnsanlarõn verili maddi koşullarda ve
o koşullarõn belirleyiciliğinde tarihlerini kendilerinin yaptõğõnõ šne sŸren biri iin bireyin gerekleştirmek zorunda olduğu ya da
kendi kendine gerekleşecek bir šzŸ yoktur. Dolayõsõyla da šzŸmleme yšntemi insanõ değil, Òekonomik dšnemiÓ gšzšnŸnde
bulundurur ve yšntemin šzgŸl dŸzeylere, burada yazõnÕa uygulanmasõ sõrasõnda da bağlayõcõ terimin Ÿretim olmasõ gerekir. Yazõn
tarihsel dšnemin šzŸnŸ yansõtmaz, tam tersine: Tarihsel dšnemin ilişkileri metinde yeniden-Ÿretilir ve bu ilişkilerin gšndergeleri
somut gerekte değil, okura sunulan gšzden geirilmiş, başka biime sokulmuş bu sšzde gerek'te yapõlanõr. Bir
gšstergebilimciyi, AndrŽ Helbo'yu izlersek: ÒYazõn yapõtõnõn belirttiği evren var olan dŸnyaya bağlanmaz, her şeyden šnce
algõlanmõş (yani yeniden kurulmuş ve eksik) bir gereği belirtir.ÓÓ
ss. 45-46
Oktay, A., 1982 (ilk basõm 1982), Yazõn İletişim İdeoloji, 1. Baskõ, Adam Yayõncõlõkmenemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
84

Antik Yunan'õn KŸltŸr Tarihi - Egon Friedell
ÒSmyrna civarõndaki KlazomenaiÕde doğan Anaksagoras, 460 yõlõnda AtinaÕya yerleşti ve bu kentin bin yõldan fazla
sŸrecek olan felsefesinin temellerini attõ. Başõna gelen son olaylarõ daha šnce gšrmŸştŸk. Tanrõtanõmazlõkla sulanmasõna
yol aan eseri, Yunanlõlarda aõklayõcõ izimler, ÒdiyagramlarÓ ieren ilk kitaptõ. Kitapta hem ok hoş hem de ok ince
izimlerin yer aldõğõ sšylenir. Algõlamayõ, kontrast yasasõyla aõklar: Aynõ olan, Òaynõ olanõ duyamazÓ; bu yŸzden õşõğõ
algõlayabilmesi iin gšzŸn karanlõk, õsõnabilmesi iin de bedenin soğuk olmasõ gerekir.Ó
s. 227
Friedell E., 1999 (ilk basõm 1940), Antik Yunan'õn KŸltŸr Tarihi, 1. Baskõ, Dost Kitabevi Yayõnlarõ, ‚ev. Necati Aamenemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
85
Ne Kitapsõz Ne Kedisiz - Bilge Karasu
ÒBu yeni, bir sŸrenin gemesiyle yeni oluyor. Yeniliğe hazõrlõksõzlõğõn, onu gšrememenin, algõlayamamanõn, yavaş yavaş
bir seebilme, tanõma, kavrama durumuna dšnŸşmesi vakit ister. Bildiklerimiz arasõna bu yeniliğin girebilmesi, kendine
aacağõ yere gšre bildiklerimizin yeniden dŸzenlenmesi vakit ister.
Bšyle bir yeni, kavrandõktan, kullanõlabilecek bir šğe, bir biim olarak gšrŸldŸkten sonra, Ÿretime katõlõr; yapõlagelenin
erevesini bozar, genişletir; gŸnŸn birinde de, ÒyapõlagelenÓ haline gelir. Bu yeni durum, pekiştiği anda, yeni bir
yeniliğe karşõ koyan, onu gšremeyen, ona kendinde yer bulamayan bir ereve oluşturup õkacaktõr. (É)Ó
s. 49
Karasu, B., 2020 (ilk basõm 1994), Ne Kitapsõz Ne Kedisiz, 12. Baskõ, Metis Yayõnlarõ
Anlatõ Ormanlarõnda Altõ Gezinti - Umberto Eco
Ò(É) Reading and UnderstandingÕde Roger Schank bize bir
başka šykŸ anlatõyor:
John, MaryÕyi seviyor, ancak Mary onunla evlenmek
istemiyordu. Bir gŸn, bir ejderha MaryÕyi şatodan kaõrdõ.
John, atõnõn terkisine atlayõp ejderhayõ šldŸrdŸ. Mary onunla
evlenmeyi kabul etti. O andan sonra mutlu mesut yaşadõlar.
Bu kitabõnda, ocuklarõn okuduklarõndan ne anladõklarõyla
ilgilenen Schank, Ÿ yaşõndaki bir kõz ocuğuna šykŸyle ilgili
bazõ sorular sormuştur:
ÒJohn, ejderhayõ niin šldŸrdŸ?Ó
ÒKštŸydŸ de ondan.Ó
ÒKštŸ yšnŸ neydi?Ó
ÒJohnÕu yaralamõştõ.Ó
ÒNasõl yaralamõştõ onu?Ó
ÒBelki de onun Ÿzerine alev pŸskŸrtmŸştŸr.Ó
ÒNeden Mary, John ile evlenmeyi kabul ediyor?Ó
ÒMary onu ok seviyordu da ondan, John da onunla
evlenmeyi ok istiyordu.Ó
ÒNasõl olup da Mary başlangõta JohnÕla evlenmeyi
istemezken sonradan onunla evlenmeye karar veriyor?Ó
ÒBu zor bir soru.Ó
ÒEvet, ama sence yanõtõ ne?Ó
Ò‚ŸnkŸ başlangõta Mary onu istemiyordu, sonra John ok
tartõştõ ve MaryÕye onunla evlenmekten sšz etti; o zaman da
Mary onunla evlenmek istedi.Ó
Aõkca gšrŸlŸyor ki, ejderhalarõn burun deliklerinden alev
pŸskŸrttŸğŸ, bu kõz ocuğunun bildiği şeyler arasõndaydõ;
ancak karşõlõksõz bir sevgiye, yalnõzca minnettarlõk ya da
hayranlõk adõna karşõlõk verilebileceğini bilmiyordu. (É)Ó
ss. 16-17
ÒAlõntõ sama gšrŸnŸyor, ŸnkŸ šnce kişiler sšylemeleri gerekenden azõnõ sšylŸyorlar, sonunda ise metnin sšylemesi gerekmeyen
şeyleri sšylemek (ve sšylendiğini duymak) gereksinimini duyuyorlar.
Kimi zaman bir yazar, ok fazla şey sšyleyerek kişilerinden daha komik hale gelebilir. (É) Ó
s. 15
Eco, U., 2019 (ilk basõm 1994), Anlatõ Ormanlarõnda Altõ Gezinti, 14. Baskõ, Can Sanat Yayõnlarõ, ‚ev. Kemal Atakaymenemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
86

Mitos ve Kuşku - Atill‰ Dorsay
ÒSONSUZ …L†M (Butch Cassidy and the Sundance Kid)
Yšnetmen : George Roy Hill / Oyuncular : Robert Redford, Paul Newman, Katharine Ross.
ÇSonsuz …lŸmÈ bizleri, 'vahşi Batõ'nõn' parlak, efsanevi dšneminin sona erdiği gŸnlere gštŸrŸyor, bir kez daha.. Tõpkõ PeckinpahÕõn
ÇVahşi BeldeÈsinde olduğu gibi... Amerikan toplum yapõsõnõn hõzla değiştiği, kentleşmenin, sanayileşmenin hõzlõ bir tempoya
eriştiği yŸzyõl başlarõna...
Hayalci, iyimser, ocuk ruhlu Butch Cassidy ile gereki, ayaklarõ yerde Sundance Kid, gerekten yaşamõş bu iki kafadar haydut,
erkeke, sağlam dostluklarõnõn kõvrõmõna aldõklarõ gŸzel šğretmen Etta ile can ekişen western mitos'unun son gŸnlerine tanõk
oluyor, o gŸnlerin buluşu bir bisiklet ile simgelenen (ÇVahşi BeldeÈydi bu simge, ilk otomobillerdi) sanayileşmenin šnŸne
geilemez gelişiminin kendi kurallarõnõ koyacağõ, kişisel ve insancõl değerleri yok edeceği, yok etmeye başladõğõ bir yeni ağda,
yŸreklerinden gŸ alan serŸvencilere artõk yer olmadõğõnõ bile bile umutsuz bir savaşõ sŸrdŸrŸyor, kaõnõlmaz sonlarõna doğru adõm
adõm yaklaşõyorlar. Bir oyun oynarmõşasõna, yaptõklarõnõn bilincine varmaksõzõn sanki.. Western fonu Ÿzerinde bir `Bonnie ve Clyde'
oyunu bu sanki, bir `Jules ve Jim" Ÿgeni tasasõzlõğõ iinde oynananÉÓ
s. 62
ÒKARA ŞERİF (Tick, Tick, Tick)
Yšnetmen : Ralph Nelson / Oyuncular : Jim Brown, George Kennedy, Fredric March, Don Stround.
Amerikan sinemasõ, šzeleştiriye devam ediyor.. Bir GŸney kasabasõnda geen olaylar erevesinde, AmerikaÕnõn en bŸyŸk i
sorunu, õrk davasõ bir kez daha işleniyor.. Zencilerin desteğiyle işbaşõna gelen zenci şerif Price (Jim Brown), yaptõğõ işlerle ne
beyazlara, ne de kendi õrkdaşlarõna yaranabiliyor.. Ancak kendisinden šnceki zenci dostu beyaz şerif (George Kennedy) ve
Belediye Başkanõnõn (Fredric March) yardõmõyle, işin Ÿstesinden gelmeyi başarõyor.. Sorunu fazlasõyle, basit, şematik bir biimde ele
alan ve šzŸmleyen bu film; benzer sorunlarõ işleyen ÇKaaklar - The chaseÈ veya ÇGecenin Sõcağõnda - In the Heat of the NightÈ
gibi filmlere kõyasla zayõf... Oyuncularõn, šzellikle Fredric March'õn kompozisyonunun başarõsõna işaret edilebilir.Ó
s. 63
Dorsay, A., 1977 (ilk basõm 1977), Mitos ve Kuşku, 1. Baskõ, Gšrsel Yayõnlarmenemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
87
Ağlamak ve GŸlmek - İlhan Seluk
ÒBİLİN‚?
Pierre L'Ermite 12'nci yŸzyõlõn başlangõcõnda bir eşeğe binip kšy kšy dolaşarak halkõ Halõ Seferleri'ne ağõran papazõn
adõdõr. Hõristiyanlõk dŸnyasõnõn kutsal KudŸs kentini MŸslŸmanlarõn elinden kurtarmak iin Doğu'ya saldõrmasõ, tarihin en
ilgin savaşlarõndan birini yaratmõştõr. Ne var ki bu kutsal gšrŸnŸmŸn ardõnda yatan temel neden ekonomiktir. Avrupa,
MŸslŸmanlarõn denetiminde bulunan ve Asya'ya yšnelen kervan yollarõnõ ele geirmek istiyordu. İpek ve baharat
kervanlarõ ‚in-i MainÕden, Hindistan'dan Batõ'ya doğru İslam gŸmrŸklerinden geerek ulaşabiliyordu.
Eşek ŸstŸnde kšy kšy dolaşan papaz, bu gereği biliyor muydu?
s. 122
**
ÒPapaz Pierre L'Ermite "kutsal bir dava" peşinde koştuğunu sanõyordu. Oysa "parasal bir dava"nõn adamõydõ. ‚oğu
zaman bu kural geerlidir: DšvŸşenler neden dšvŸştŸklerini bilmezler. Bilinsizliğin ŸrŸnŸdŸr tarihteki atõşmalar,
kavgalar, savaşlar... Ó
s. 124
Seluk, İ.,1994 (ilk basõm 1982), ağlamak ve gŸlmek, 10. Bas(k)õ, ‚ağdaş Yayõnlarõmenemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
88

TŸrk Resmi - Kaya …zsezgin
ÒAnkara'da 1932'de kurulan ve ilk elemanlarõnõ Malik Aksel, Refik Epikman, Zeki Faik İzer gibi hocalarõn oluşturduğu Gazi
Eğitim EnstitŸsŸ'ne bağlõ Resim-İş BšlŸmŸ, başlangõta Anadolu'daki orta šğretim kurumlarõna resim šğretmeni
yetiştirmek amacõ taşõdõğõ halde, zaman iinde bir sanatõ kadrolaşmasõnõn yarattõğõ olağan gelişmelerle Ankara'da
sanatõ kuşaklarõnõn oluşmasõnda etkin bir kaynak olma işlevini de Ÿstlenmiştir. İlk Inkõlap Sergisinin ardõndan, Ankara'da
sanat etkinlikleri oluşmaya başlayõnca, sanatõlar başkentte yerleşme ve alõşma olanaklarõ araştõrõrlar: Cemal Tollu,
1935'te Ankara Arkeoloji MŸzesi'ndeki gšrevine atanõr; Muhittin Sebati, Ankara Erkek Lisesi'nde resim šğretmenliği
gšrevi Ÿstlenir; Turgut Zaim, resimlerine değişmez konu yaptõğõ Ankara ve evresini yaşama alanõ olarak seer, Eşref †ren
bu yšrede resminin ana malzemesini bulur. Arif Kaptan ve Cemal Bingšl de bu sanatõ kuşağõna katõlõr. Onlarõ, daha
gen sanatõlar izler.
Gazi Terbiye EnstitŸsŸ adõyla 1932-33 šğretim yõlõnda faaliyete geen okulun Resim-İş BšlŸmŸ, başlangõta resim ve iş
kollarõ ayrõ ayrõ ele alõnarak kurulmuştu. Ancak sõnõflarõ az olan orta dereceli okullara Ÿ saat resim dersi iin bir resim
šğretmeni, Ÿ saat iş dersi iin ayrõ bir iş šğretmeni verilmesine, bŸte nedeniyle olanak bulunmadõğõndan, şube,
aõldõktan bir yõl sonra bu iki kol birleştirilerek Resim-İş BšlŸmŸ haline getirildi. (É)Ó
s. 41
…zsezgin, K., 1999 (ilk basõm 1999), TŸrk Resmi, 1. Baskõ, TŸrkiye İş Bankasõ KŸltŸr Yayõnlarõmenemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
89
Şimdi Doğu Zamanõ - NilgŸn Cerrahoğlu
Ò"Asya'nõn En GŸzel LimanõÓ
Deniz sularõ doldurularak birbirine bağlanmadan šnce, başlangõta yedi ada-takõmadalardan oluşan Bombay, zamanõnda
bir bŸyŸk balõkõlõk ve balõkõlar cennetiymiş...
Salman RŸştŸ, Hindistan'õn bağõmsõzlõğõna kavuştuğu yõllarõ anlattõğõ en gŸzel eseri Geceyarõsõ ‚ocuklarõ'õnda Bombay'õ
anlatõrken "…nce burada balõkõlar varmõş..." diyerek sšze giriyor:
"…nce, zamanõn şafağõnda, Bombay halter şeklinde bir adayken ve ortasõndaki dar, parlak kum şeridinin ardõnda
Asya'nõn en gŸzel ve en bŸyŸk doğal limanõ varken, Mazagaon ve Worli, Matunga ve Mahim, Salsette ve Colaba henŸz
adayken... denize yapõlan dolgular yedi adayõ batõya Umman Denizi'ne doğru uzanan, aõk bir el şeklindeki uzun bir
yarõmadaya dšnŸştŸrmeden šnce, saat kulelerinden šnceki bu iptidai dŸnyada Koli denen balõkõlar tek direkli Arap
kadõrgalarõnõn kõrmõzõ yelkenlerini batan gŸneşe karşõ aarmõş. Pomfret ve pavurya avlayõp hepimize balõğõ
sevdirmişler..."Ó
ss. 74-75
Cerrahoğlu, N., 2011 (ilk basõm 2011), Şimdi Doğu Zamanõ, 1. Baskõ, Cumhuriyet Kitaplarõmenemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
90

Alõmlama Gšstergebilimi - Umberto Eco
ÒAlõmlama Gšstergebilimi †stŸne NotlarÕda sšzŸnŸ ettigi …rnek Okur (Lettore Modello) kavramõnõ da burada geliştirir.
ÒHibir şey kapalõ bir metin kadar aõk olamazÓ diyen U. Eco metin karşõsõnda okurun rolŸnŸ ortaya koymaya alõşmõştõr;
bu bağlamda, okuma edimi yansõz bir edim olamaz; okur ve metin arasõnda karmaşõk bağõntõlarõn varlõğõ sšz konusudur;
bu bağõntõlar šzgŸn yazõÕnõn doğasõnõ gšzle gšrŸlŸr biimde değiştirir. U. Eco …rnek Okur'un bir metin stratejisi
olduğunu sšyler. Ona gšre metin, tembel bir makinedir ve okur tarafõndan harekete geirilmesi gerekir.Ó
s. 10
Sema RifatÕõn Umberto Eco ŸstŸne başlõklõ yazõsõndan
Eco, U., 1991 (*), Alõmlama Gšstergebilimi, 1. Baskõ, DŸzlem Yayõnlarõ, ‚ev. Sema Rifat
* Kitap Umberto EcoÕya ait 1985 ve 1989 yõllarõndaki, sõrasõyla, bir konferans metni ile bir sšyleşinin evirisini iermektedir. menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
91
Yõkanmak istemeyen ocuklar olalõm - †nsal Oskay
ÒTarihimizde hep olduğu gibi, bizim bu yeni sorunlarla karşõlaşmamõz da gene ok hazõrlõksõz olmaktadõr. Halka, yaşamõn
en temel sorunlarõnõ anlamakta bile olanak tanõnmamõştõr gemişimizin trajik dšnemelerinde. Halkõ 'kurtarmak'
isteyenler, en trajik dšnemlerde bile halka gŸvenilir ve gŸlŸ bir mŸttefik gšzŸyle bakamayan pozitivist patrimonyal bir
sekincilik iinde kalmõşlardõr. †stelik Tanpõnar'õn Namõk Kemal iin sšylediği gibi, yenilikiliklerinde bile "eski ile yeni
arasõnda bir muvazaa" olarak kalmõşlardõr. Ya da Doktor Abdullah Cevdet ve Dšnemi başlõklõ titiz alõşmasõnda Dr. ŞŸkrŸ
Hanioğlu'nun dediği gibi, "Batõ'daki gelişkin teorileri anlayacak dŸzeyde olmadõklarõ iin, oğu kez, sekinciliği, kaba
materyalizmi, sosyal Darwinciliği, õrkõlõğõ, popŸlizmi ya da bunlarõn ŸŸnŸ beşini bir araya getiren garip 'reeteleri'
izlemekten šteye gidememişlerdir.Ó Sanat ve kŸltŸr hayatõmõzda da, Cumhuriyet dšnemine kadar gereklik ile
etkileşimden kaynaklanan canlõ ve zengin bir `dilÕimiz; Doğu dŸnyasõnõn šykŸ ve masal geleneğini aşabilmiş bir
romancõlõğõmõz; bunu sağlayacak olan plastik sanatlardaki gelişmelerimiz; sanatõ ve dŸşŸnŸr kesimini toplumsal bir
işleve kavuşturacak bir toplumsal hayat ve taşrada kŸltŸr aracõsõ olabilecek aydõn kesimlerimiz; altõ yŸzyõllõk tarihimiz
iinde Doğu uygarlõğõndan yapõlmõş elli evirimiz; Batõ kŸltŸrŸ ile halkõ da kapsamõna alan bir tanõşõklõğõmõz; sanat ve
kŸltŸr hayatõmõzda gelişme sağlayacak gerek anlamda bir "tefekkŸrŸmŸz" olmamõştõr. Hayat ve gereklik karşõsõndaki
bakõşõmõz, h‰l‰ Doğulu insanõn gerekliğe ilk rastlayõşõnda ona verdiği, atfettiği ilk šzelliklerle yetinmek ve bu yŸzeysel
(ampirik/etikle sõnõrlõ) algõlamayõ kendi iinde biimsel olarak mŸkemmelleştirmek ve gelenekleştirmek biiminde
olmuştur. Sanatta, Intellect'in reddine dayanan coşumcu bir duygululuk; eşyanõn arasõnda ilk bakõşta yakaIanabilen
benzerlikler ve yakõnlõklar dŸzeyinde kalmõş, ama yoğun bir işilikle sŸslenmiş yinelemecilik ve oyun vardõr. "Muhayyile"
ise henŸz canlanmamõştõr. …ykŸ ve masallarõmõzda zaman ve mekan belirsizdir. Tanpõnar'õn deyişiyle, "‚õplak bõrakõlmõş
bir ‚in ya da Hint kelimesi, yahut uzak bir şehir adõ mekan olarak kifayet etmektedir". Karakterler arasõnda bir farklõlaşma
yoktur. İnsan ve kaderi arasõnda bir gerilim yoktur. Dil, bu durağan hayatõ olumlayan "hikmetin" taşõyõcõsõ, bir sulta
aracõdõr. Sanatõn amacõ gereklikten kaõştõr; etiğin olumlanmasõyla biten kaõş dŸşleri yaratmaktõr. Hayat hakkõnda
ayrõntõlara girmesini bilmediği iin šz ve esasõ da yakalayamaz. (É)Ó
ss. 36-37
Oskay, †., 2021 (ilk basõm 1998), Yõkanmak istemeyen ocuklar olalõm, İnkilap Kitabevi Yayõnlarõmenemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
92

Gezi Yazõlarõ - der. Erdal Alova
åli Bey (Direktšr) (1844-1899)
ÒErtesi Cuma gŸnŸ sabah erkenden İzmirÕe vardõk. İzmirÕde gšrevimle ilgili bir işim yoktu. İskenderun yoluna işleyen vapurlardan
birine binmek iin buraya gelmiştim.
Perşembe gŸnŸne dek vapur olmadõğõnõ anlayõp rõhtõm Ÿzerinde limana bakan Mil oteline indim. Gittiğim gŸn ilin valisi Naşit Paşa
ve ondan başka hŸkŸmet gšrevlileriyle buluştum.
İzmirÕde memurlardan birok dost ve yerlilerden, šnceki gezilerimden tanõştõğõmõz pek ok bildiklerim vardõ. Yedi gŸn sŸren
konukluğum sŸresince her akşam bir ziyafet ve davette vakit geti.
Şubatõn birinci cuma gŸnŸ Mesajeri kumpanyasõnõn Alfa adlõ vapuruyle İzmirÕden ayrõldõ. Vapurun komutanõ İkas adõnda ince ruhlu
ve dostluğu aranõr bir kişi idi. Yolcu olarak Almanyalõ tacir Simon Henchel ve Kredi Liyone Bankasõnõn mŸfettişlerinden Rut adõnda
iki kişiden başka vapurda kimse yoktu.
Ertesi akşam saat iki sõralarõnda Rodos adasõna vardõk. İki saat sonra RodosÕtan kalktõğõmõz sõrada hava bozmaya başlayõp şubatõn
dšrdŸncŸ pazartesi gŸnŸne dek fõrtõna sŸrdŸ. O gŸn ezandan sonra MersinÕe ulaştõk. Vapur burada yirmidšrt saat durdu, ertesi salõ
gŸnŸ karaya õkõp Mersin kasabasõnõ gezdim.Ó
s. 51
Alova, E. (Derleyen), 2002 (ilk basõm 1993), Gezi Yazõlarõ, 3. Baskõ, Adam Yayõnlarõ
Ne Sšylesem Bir Eksik - Ahmet Oktay
Òİbnulemin Mahmut Kemal İnal'õn gŸnlŸğŸ ise eğlenceli sahnelerle doludur. 30 Nisan 1957'de şunlarõ yazmõş šrneğin:
Ò9'da kalktõm. Ispanak bšreği malzemesi hazõrladõm. 10'da tembih edilen iki adam 11'de geldi. Başlarõnda durup, bŸyŸk odayõ
temizledik. 3'te gittiler. Bšrek pişirdim. Kur'an okuyamadõm. Ali'den mektupta k‰ğõtõlarõn şimdi de bayramdan sonra vereceklerini
yazõyor. Bu işe giriştiğime nadim oldum. Kõymalõca biraz, yoğurtlu bakla (iyi olmadõ), uryai yedim. Nazif, iki kilodan fazla Trabzon
yağõ gšndermiş, aferin. Gece hesab-õ şehri'ye (aylõk hesaba) baktõm. Hoş Sada'ya baktõm. Zeytin, yağlõ simit, portakal yedim.
12.15'te yattõm.Ó
ss. 53-54
Oktay, A., 2005 (ilk basõm 2005), Ne Sšylesem Bir Eksik, 1. Baskõ, Everest Yayõnlarõ
ÔHesap ile ilgili sŸreÕ kõsmõndaki zaman takõntõsõ ile ilgili alõntõlarmenemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
93
The Web of Life - Fritjof Capra
Ò
This we know.
All things are connected
like the blood
which unites one family . . . .
Whatever befalls the earth,
befalls the sons and daughters of the earth.
Man did not weave the web of life;
he is merely a strand in it.
Whatever he does to the web,
he does to himself.
Ñ TED PERRY, inspired by Chief Seattle
Ó
Aõlõş Yazõsõ
Capra, F., 1996 (ilk basõm 1996), The Web of Life, 1. Baskõ, Doubledaymenemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
94
A New Scientific Understanding of Living Systems
ÒMolecular biologists have discovered the fundamental building blocks of life, but this has not helped them to understand the
vital integrative actions of living organisms. Twenty-five years ago one of the leading molecular biologists, Sidney Brenner, made
the following reflective comments:
In one way, you could say all the genetic and molecular biological work of the last sixty years could be considered a long
interlude. . . . Now that that program has been completed, we have come full circleÑback to the problems left behind unsolved.
How does a wounded organism regenerate to exactly the same structure it had before?How does the egg form the organism? É
I thinkin the next twenty-five years we are going to have to teach biologists another languageÉ. I donÕt know what itÕs called yet;
nobody knowsÉ.It may be wrong to believe that all the logic is at the molecular level. We may need to get beyond the clock
mechanisms.
1 Ó
s. xviii

The Web of Life - Fritjof Capra
Capra, F., 1996 (ilk basõm 1996), The Web of Life, 1. Baskõ, Doubledaymenemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
95
A New Scientific Understanding of Living Systems
ÒModels of Self Organization
Applied Systems Thinking
During the 1950s and 1960s systems thinking had a strong influence on engineering and management, where systems concepts
-including those of cybernetics- were applied to solve practical problems. These applications gave rise to the new disciplines of
systems engineering, systems analysis, and systemic management.
1 Ó
s. 75
ÒAt the same time, the problems that resist the mechanistic approach of molecular biology became ever more apparent during
the second half of the century. While biologists know the precise structure of a few genes, they know very little of the ways in
which genes communicate and cooperate in the development of an organism. In other words, they know the alphabet of the
genetic code but have almost no idea of its syntax. It is now apparent that most of the DNA -perhaps as much as 95 percent- may
be used for integrative activities about which biologists are likely to remain ignorant as long as they adhere to mechanistic
models.Ó
ss. 77-78
ÒThe Importance of Pattern
To understand the phenomenon of self-organization, we first need to understand the importance of pattern. The idea of a pattern
of organization- a configuration of relationships characteristic of a particular system- became the explicit focus of systems
thinking in cybernetics and has been a crucial concept ever since. From the systems point of view, the understanding of life
begins with the understanding of pattern.
We have seen that throughout the history of Western science and philosophy there has been a tension between the study of
substance and the study of form. The study of substance starts with the question, What is it made of? The study of form with the
question, What is its pattern? These are two very different approaches, which have been in competition with one another
throughout our scientific and philosophical tradition. Ó
ss. 79-80
The Web of Life - Fritjof Capra
Capra, F., 1996 (ilk basõm 1996), The Web of Life, 1. Baskõ, Doubledaymenemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
96
A New Scientific Understanding of Living Systems
ÒAt the same time, throughout the same history of philosophy and science the study of pattern was always present. It began with
the Pythagoreans in Greece and was continued by the alchemists, the Romantic poets, and various other intellectual movements.
However, for most of the time the study of pattern was eclipsed by the study of substance until it reemerged forcefully in our
century, when it was recognized by systems thinkers as essential to the understanding of life.
I shall argue that the key to a comprehensive theory of living systems lies in the synthesis of those two very different approaches,
the study of substance (or structure) and the study of form (or pattern). In the study of structure we measure and weigh things.
Patterns, however, cannot be measured or weighed; they must be mapped. To understand a pattern we must map a
configuration of relationships. In other words, structure involves quantities, while pattern involves qualities.
The study of pattern is crucial to the understanding of living systems because systemic properties, as we have seen, arise from a
configuration of ordered relationships.
13 Systemic properties are properties of a pattern.What is destroyed when a living organism
is dissected is its pattern. The components are still there, but the configuration of relationships among them -the pattern- is
destroyed, and thus the organism dies.Ó
s. 81
ÒNetworks - the Patterns of Life
Having appreciated the importance of pattern for the understanding of life,we can now ask: Is there a common pattern of
organization that can be identified in all living systems? We shall see that this is indeed the case. This pattern of organization,
common to all living systems, will be discussed in detail below. Its most important property is that it is a network pattern.
Whenever we encounter living systems organisms, parts of organisms, or communities of organismsÑwe can observe that their
components are arranged in network fashion. Whenever we look at life, we look at networks.
This recognition came into science in the 1920s, when ecologists began to study food webs. Soon after that, recognizing the
network as the general pattern of life, systems thinkers extended network models to all systems levels. Cyberneticists, in
particular, tried to understand the brain as a neural network and developed special mathematical techniques to analyze its
patterns. The structure of the human brain is enormously complex. It contains about 10 billion nerve cells (neurons), which are
interlinked in a vast network through 1,000 billion junctions (synapses). The whole brain can be divided into subsections, or
subnetworks, which communicate with each other in network fashion. All this results in intricate patterns of intertwined webs,
networks nesting within larger networks.Ó
s. 82

Artificial Intelligence Basics: A Non-Technical Introduction - Tom Taulli
Ò
Data
The Fuel for AI
Pinterest is one of the hottest startups in Silicon Valley, allowing users to pin their favorite items to create engaging boards.Ó
s. 19
Ò
Data can also come from many different sources. Here is just a sampling:
¥Web/social (Facebook, Twitter, Instagram, YouTube)
¥Biometric data (fitness trackers, genetics tests)
¥Point of sale systems (from brickandmortar stores and ecommerce sites)
¥Internet of Things or IoT (ID tags and smart devices)
¥Cloud systems (business applications like Salesforce.com)
¥Corporate databases and spreadsheets Ó
s. 21
ÒAI systems are also effective in terms of managing and structuring the data, as the algorithms can recognize patterns.Ó
s. 22
Ò Big Data
With the ubiquity of Internet access, mobile devices, and wearables, there has been the unleashing of a torrent of data. (É)
Then what exactly is Big Data? WhatÕs a good definition? Actually, there isnÕt one, even though there are many companies that focus on this
market! But Big Data does have the following characteristics, which are called the three Vs (Gartner analyst Doug Laney came up with this
structure back in 20018): volume, variety, and velocity.Ó
ss. 23
Taulli, T., 2019 (ilk basõm 2019), Artificial Intelligence Basics, Apressmenemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
97menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
98
Selahattin Hil‰v
GerekŸstŸcŸlŸk - haz. Selahattin Hil‰v, Ergin Ertem, Onat Kutlar
Òİnsan bir yandan sõnõrsõz isteklerinin, kayõt tanõmaz dŸşlerinin ardõndan gitmek istiyor, šte yandan gŸnlŸk hayatõn õkargšzetir
dŸzenine, hesaplarõna, dar mantõğõna boyun eğerek kendi yarattõğõ ama kendisine yabancõlaşmõş bir zorunluluğun tutsağõ oluyor.
İnsanõn bu yõrtõlõş ve paralanõşõ ağdaş felsefenin temel konularõndan biridir. Filozoflar, yabancõlaşmanõn nedenlerini aõklamağa,
insansal bŸtŸne gštŸren yollarõ belirtmeğe alõştõlar, šzellikle HegelÕde, dõşlaşma, yabancõlaşma ve bŸtŸnlŸk kavramlarõnõn šnemle
ele alõndõğõ gšrŸlŸr. İnsansal bŸtŸnŸ ama edinmek isteyen ağdaş dŸşŸnce akõmlarõ (Nazizm, Marksizm, Varoluşuluk) kaynaklarõnõ
HegelÕde bulurlar.
1 Toplumsal šnyargõ ve sõnõrlayõşa, hayatõn õkargšzetir dŸzenine, dar bir nesnellik ve akõl anlayõşõna başkaldõrarak
bilindõşõnõn, cinsiyetin, dŸşŸn, imgelemin hakkõnõ geri almak ve bšylece insansaI bŸtŸnlŸğŸ gerekleştirmek isteyen
gerekŸstŸcŸlŸk de bu dŸşŸnce akõmlarõ arasõnda yer alõyor. Yšneldiği amaca ulaşmak iin her aracõ kullanan gerekŸstŸcŸlŸk
kendini bir sanat akõmõ olarak değil, bir devrim hareketi olarak gšrŸyordu. Bu yŸzden, bilincin koyduğu engelleri kaldõrmak iin,
Freud՟n yšntemleriyle, şiir ve resmin bir ara olarak kullanõlmasõna başvurulduğu gibi; hayatõn karşõsõna, alay etme, rezalet
õkarma, adam dšvme gibi tavõrlarla, toplumun karşõsõna da belli bir politika anlayõşõ ve onun gerektirdiği eylemle õkõlõyor; šte
yandan nesnel gerekliği yõkmak iin gerekŸstŸcŸ nesneler (hem kurt - hem masa heykel, ya da DuchampÕnõn mermer - kesme şe-
keri gibi) yaratõlõyordu. Ama sõnõrlayõşlarõ yõkarak insansal bŸtŸnlŸğŸ ve šzgŸrlŸğŸ gerekleştirmek isteyen bu akõmõn zamanla, eski
sanat eserlerine yenilerini katmaktan başka bir iş yapmadõğõ gšrŸlmeğe başlandõ.
2 Kullanõlan aralar, varõlmak istenen amaca
uygun dŸşmemiş, beklenilen devrim gerekleşmemişti. Ana eğilimi bakõmõndan yalnõz dŸşŸnce alanõnda kalan her hareket gibi
gerekŸstŸcŸlŸk de zararsõz hale girmeğe başlamõş, zamanla evcilleşmiş ve başkaldõrdõğõ toplumun kullandõğõ bir ara durumuna
dŸşmŸştŸ. (É) Ó
ss. 9-10
ÒGerekŸstŸcŸlŸk, devrimci bir hareket olarak, başlangõta kendisine izmiş olduğu amalara varmamõş olsa da, şiir bakõmõndan,
yŸzyõlõmõzõn en šnemli akõmõ olmak šzelliğini edinmiştir. GŸnŸmŸzde, hibir şair gerekŸstŸcŸlŸğŸn şiir deneyini šnce yaşamak
sonra da aşmak zorunda olduğunu bilmezlikten gelemez. Yoksa kaõnõlmaz biimde şiirin gelişim izgisinin gerisinde kalacaktõr.
BŸtŸn yŸceliğine rağmen, gerekŸstŸcŸ şiirin de gŸnŸmŸzŸn duyarlõğõna yetmediği sšylenebilir. Bu şiirin yaşayacak yanlarõnõ
benimseyerek aşkõn bir dŸzeyde yeniden değerlendirmek šdevi bugŸnŸn şairine dŸşŸyor. Yaratõcõlõğõn yasasõ, aynõ alanda daha
šnce ortaya konmuş olanlarla hesaplaşmayõ, onlarõ šzŸnleyip değerlendirmeyi ve aşmayõ gerektiriyor.Ó
s. 10
haz. Hil‰v, S., Ertem, E., Kutlar, O., 1962 (ilk basõm 1962), GerekŸstŸcŸlŸk, 1. Baskõ, de yayõnevi
Giriş

MŸzik ve Yabancõlaşma - †nsal Oskay
ÒGŸnŸmŸz toplumlarõ iin šnem taşõyan iletişimin KŸltŸrel İşlevleri sorununu değişik yšnleri ile ele almak olanaklõ. Bu alõşmamõzda
gŸnŸmŸz toplumlarõnda ideolojik hegemonyanõn oluşturulmasõnda mŸziksel iletişimin katkõlarõ Ÿzerinde durulacaktõr. İdeolojik
hegemonya, toplumdaki siyasal ve ekonomik iktidar yapõsõnõn, gŸndelik yaşamda şiddete ve zor kullanõmõna her an başvurma
zorunluluğuna sŸrŸklenmeden etkinlikle işlemesine; işlevlerini yerine getirmesine yarayan bir kŸltŸrel yapõnõn kurulmasõnõ amalar.
Başka bir deyişle, toplumun yšnetiminin, zor kullanõmõnõn arkalara ekilebildiği bir dŸzenleme iinde, asl” sõnõflar ve yandaşlarõ olan
tabakalarõn karşõlõklõ egemenlik ve bağõmlõlõk konumlarõna gšre belirlenmiş reel yaşam iinde, insanlar arasõ ilişkilerle işleyen
ÇkŸltŸrelÈ yaşamdaki eşitli dŸzenlemeler aracõlõğõyla sŸrdŸrŸlmesini amalamaktadõr. Bu nitelikteki kŸltŸr yaşamõnda, ekonomik,
toplumsal ve siyasal yšnden egemen durumda olan sõnõflarõn ve onlarõn yanõnda yeralan tabakalarõn kŸltŸrleri bağõmlõ konumdaki
sõnõf ve tabakalarõn kŸltŸrleri Ÿzerinde başat bir durum edinmektedir. Bu sõnõf ve tabakalarõn kŸltŸrleri, yaşanmakta olan toplumsal
sistemde, daha ok, birer alt-kŸltŸr olarak varlõklarõnõ sŸrdŸrmektedir. Toplumsal yaşamõn en šnemli alanlarõ (yani, toplumsal
yapõnõn etkinlikle işlerliğini sŸrdŸrmesi ve toplumsal formasyonun yeniden-Ÿretilmesi iin šnem taşõyan toplumsal etkinlik alanlarõ)
egemen konumdaki sõnõflarõn ve onlardan da ok, yandaşõ olan toplumsal tabakalarõn Ÿrettikleri, topluma sosyalize ettikleri başat
kŸltŸrŸn değerlerine, davranõş kalõplarõna ve dŸzenleyici normlarõna gšre yŸrŸtŸlmektedir. Bağõmlõ konumdaki sõnõf ve toplumsal
tabakalarõn kendi kŸltŸrleri olan altkŸltŸrler ise, ya toplumsal yapõ iin temel šnem taşõmayan alanlarda, ya heran denetlenmesi
eşitli yšnlerden olanaksõz alanlarda, ya da -šzellikle Çyapay negativiteÈye gereksinim duyulan ağdaş sanayi toplumlarõnda- ok
sõkõ denetlenmesi sistemin verimliliği aõsõndan zararlõ olabilecek yaşam-alanlarõnda varlõklarõnõ sŸrdŸrmektedir.Ó
ss. 9-10
ÒAristo, bu anlamdaki serbest zaman yaşamõnõn ÇoyunÈla bir tutulmasõ gereken etkinlikler ile değerlendirilmesi gerektiğini de
belirtiyor. ÇOyunÈ, Aristo'ya gšre, işle, alõşmayla bağlantõlõdõr. ‚alõşmanõn sonrasõnda dinlenmek de gerekli olduğu iin, oyunun
sağõltõcõ yanlarõ olduğunu kabul eder. Ama oyunun šzgŸr insan iin yaşamõn ereği olamayacağõnõ kesinlikle savunur.
1 MŸzik, pratik
yararõ olmayõşõnõn yanõsõra, oyun olmayõşõ ile de šzgŸr insanlarõn toplumsal konumlarõna yaraşan bir šzgŸr zaman yaşamõ šğesidir
ona gšre. Verdiği haz bile, yemek yemenin verdiği haz gibi insanõn doğal yanõ ile tadõna varabileceği bir haz olmayõp, Çšnceden
bir eğitim gšrmeyi gerektirmektedirÈ.
2 Bu šnceden eğitim gšrmŸş olma ise, kazandõrdõğõ gelişkin beğeni aracõlõğõ ile, šzgŸr olan
insanõn karakterinin bir belirtkeni olmaktadõr. …te yandan, šzgŸr insan mŸzikte gelişkin bir beğeni dŸzeyine õkmakla bir başat
yetenek daha kazanmõş olmakta; doğru bir eleştirici değerlendirme alõşkanlõğõ edinmektedir.
3Ó
s. 17
Oskay, †., 1982 (ilk basõm 1982), MŸzik ve Yabancõlaşma, 1. Baskõ, Dost Kitabevi Yayõnlarõmenemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
99
Giriş
İnsanlõğõn Mahrem Tarihi - Theodore Zeldin
ÒHumboldt global dŸşŸncenin šncŸlerinden biriydi, amacõnõn sadece evreni bir bŸtŸn olarak kavramak değil, aynõ
zamanda aralõksõz olarak Ÿrettiği trajediler yŸzŸnden yaşanan acõlarõn šnŸne gemek olduğunu saklamamõştõ. Tabiat
†zerine GšrŸşler (1808) adlõ alõşmasõnõ Òtasanõn ağõrlõğõ altõnda ezilen zihinlere... hayatõn fõrtõnasõndan kamaya [istek
duyanlara]Ó ithaf etmiş ve eklemişti: ҆lkelerin savaşlarla birbirini kõrõp geirmesini seyretmekten usanmõş olanlarõ,
bitkilerin sessiz yaşamõyla ilgilenmeye ve yerkŸrenin h‰l‰ taze yaşamlarla dolu olduğunu hatõrlamaya ağõrõyorum.Ó
Varoluşun trajedilerine katlanabilmenin yolu onlara daha uzak bir perspektiften bakmaktõ, aralarõndaki bağlantõlarõn
farkõna varmak ve evrensel bir sŸrecin parasõ olduğunuzu hissedebilmekti. Sekin bir dilbilimci olan erkek kardeşi
WilhelmÕin sšylediği gibi Alexander, Òtekil olgulara tahammŸl edemiyor, herhangi bir şeyi anlayabilmek iin ona her
cepheden yaklaşmak gerektiğiÕÕne inanõyordu. HumboldtÕa gšre bunun šdŸlŸ Òkendinizi dŸnyanõn bŸtŸnŸyle temas
halindeÓ hissedebilmekti. Yaşamõn romantik idealizasyonu ona anlamsõz gšrŸnŸyordu, ayrõca insanlarõn tabiatõn esiri
olduklarõ doğrultusundaki gšrŸşŸ de reddediyordu: Onun amacõ, šzgŸrlŸğe giden yolu gšstermekti. Evrensel bir
perspektif geliştirmek demek, sšzgelimi 1945 sonrasõna kadar eğitimli Batõlõlarõn pek oğunun zihnini ele geirmiş olan
õrkõlõğa karşõ õkmak demekti. Humboldt kesin bir dille şunlarõ yazmõştõ: Ò†stŸn ve aşağõ õrk diye bir şey yoktur. Hi
ayrõmsõz bŸtŸn insanlar šzgŸrlŸğŸ hak ederler.Ó Bir başka alõşõlmadõk dŸşŸncesi de, dŸşŸnce zenginliği olmadan hakikati
keşfetmenin olanaksõzlõğõydõ. Ayrõca hakikat bilgisine yšnelik arayõşta ama, ÒgŸ kazanmak değil, hayatõn keyfine
varmakÓ olmalõydõ. Humboldt bu yŸzden araştõrmalarõyla Òsevilebilir olan her şeyi anlamaya dšnŸk bir uyanõşÓa šn ayak
olmak istiyordu. Hayatõn uyumlu cephelerini keşfetmek trajedileri telafi ediyordu. Humboldt Òtarihten õkarõlacak yeg‰ne
dŸşŸncenin insanileşme anlayõşõÓ olduğuna inanmõştõ, Òšnyargõnõn ve dinlerin oluşturduğu engellerin yõkõlmasõ,
insanlõğõn, tabiatõnda bulunan šzellikleri değiştirmeye muktedir bŸyŸk ve tek bir cemaat olarak gšrŸlmesiÓ demekti bu.
Humboldt da kendi ağõnõn šrŸmcek ağõna -naif optimizm- takõlmõş ve tarihin ileriye olduğu kadar geriye doğru da
hareket edebildiğini gšzden kaõrmõştõ; ancak ierdiği naiflik bir kenara bõrakõlõrsa, dŸşŸnceleri bugŸn bile šnemli ve
arpõcõdõr.Ó
ss. 223-224
Zeldin, T., 2021 (ilk basõm 1994), İnsanlõğõn Mahrem Tarihi, 8. Baskõ, Ayrõntõ Yayõnlarõ, ‚ev. Elif …zsayarmenemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
100

Avrupa Tarihi - John Morris Roberts
Òİnsanoğlunun Avrupa'ya nasõl veya ne zaman geldiği arkeologlarla prehistoryacõlar tarafõndan oka tartõşõlmõş ve h‰l‰
tartõşõlmaktadõr. Neyse ki bu sorular Avrupa tarihini etkilemediğinden bizi de engellemek durumunda değildir. Avrupa'da
insanõn šykŸsŸnŸ anlatmaya yaklaşõk on bin yõl šncesinden başlayabiliriz. Son buz ağõnõn sonuna yaklaştõğõ bu
dšnemde, Homo sapiens sapiens adõ verilen insan tŸrŸ uzun zamandõr burada yaşõyordu. Onlarõn yirmi ila otuz bin yõl
šnce yaşamõş atalarõ da fizyolojik aõdan "modern" insanlar olarak tanõmlanmõştõr. Onlarõn modern olarak nitelenmesi her
şeyden šnce beyinlerinin bŸyŸklŸğŸyle ilgili olup, bu aõdan diğer kõtalardaki tŸrdeşlerine benziyorlardõ. Tarih šncesi
ağlarõn son aşamasõnda, Avrupa'nõn ilk insanlarõ, genetik olarak dŸnyanõn diğer yerlerindeki insanlarla aynõ zihinsel
yeteneği paylaşõyordu. Bu yetenek insanlara evrelerinde değişiklik yapmak, kendi yaşam tarzlarõnõ biimlendirmek iin
eşsiz ve iten gelen bir gŸ ile doğuştan Þzyolojik bir ikilik sağlõyordu. Bu šzellik insanoğlunu diğer canlõlardan ayõrt
ettiği gibi h‰l‰ onun iin bir sorun oluşturmaktadõr. İster fizyolojik ister başka bir kškeni olsun; hem gemişten gelen
duygusal mirasõn kõsõtlayõcõ ve igŸdŸsel varlõğõ hem de bu mirasõn penesini gevşetip sõkabilen akõlcõ dŸşŸnce gŸcŸ h‰l‰
bizi terk etmemiştir. Avrupalõlar da bu bakõmdan farklõ bir šzelliğe sahip değildi.Ó
s. 30
Roberts, J. M., 2015 (ilk basõm 1996), Avrupa Tarihi, İnkõlap Kitabevi Yayõn, ‚ev. Fethi Aytunamenemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
101
Pastoral Senfoni - AndrŽ Gide
ÒBu karşõlaştõrma ve benzetmelerle šyle meşguldŸm ki Gertrude'un Neuch‰kel konserinden ne kadar bŸyŸk bir zevk
aldõğõndan hi bahsedemedim. O gŸn tam da Pastoral Senfoni alõyordu.
6 "Tam da" diyorum ŸnkŸ, kolayca
anlayacağõnõz gibi ona dinletmeyi en ok istediğim paraydõ bu. Gertrude konser salonunu terk ettikten sonra uzun bir
sŸre sessiz kalmõştõ. Sonra kendinden gemiş bir şekilde, birden, "GšrdŸkleriniz gerekten o kadar da gŸzel mi?"
deyiverdi.
"Ne kadar gŸzel mi tatlõ kõzõm?Ó
"Şu, dere kenarõndaki sahne kadar."
Hemen cevap veremedim, ŸnkŸ tarif edilemeyecek kadar gŸzel olan bu ses uyumu, dŸnyayõ olduğu gibi değil,
kštŸlŸklerden ve gŸnahlardan arõnmõş bir şekilde, olmasõ gerektiği gibi anlatõyordu. Ve ben Gertrude'a o zamana kadar
kštŸlŸkten, gŸnahtan ve šlŸmden bahsetmeye cesaret edememiştim:
"Gšzleri olan insanlar mutluluğun ne olduğunu bilmezler." dedim bir sŸre sonra.Ó
ss. 39-40
Gide, A., 2019 (ilk basõm 1994), Pastoral Senfoni, 9. Baskõ, Timaş Yayõnlarõ, ‚ev. Buket Yõlmaz
Simetri - Leon M. Lederman, Christopher T. Hill
ÒHesiodos hibir zaman fark edemeyecek de olsa, antik mitleri incelediğimizde kendi bilimsel aõklamalarõmõzla onlar arasõnda
arpõcõ paralelliklerin olduğunu gšrebiliriz. …rneğin, Gaia'nõn karanlõk kardeşi Tartarus, bugŸn birok 'galaksinin merkezinde
bulunduğuna inanõlan devasa kara delikleri temsil ediyor olabilir. Evrende oluşmuş ilk yapõlardan olan kara delikler, ilksel bŸyŸk
gaz bulutlarõnõn kendi iine škmesiyle meydana gelir. Bir volkandan geerek Tartarus'a ulaşma olayõ, devasa bir kara deliğin sõnõrõ
olan olay ufkundan ieri girerek kendi evine ve evrenine asla ulaşamayacak olan bir uzay gezgininin talihsiz yolculuğunun şiirsel bir
anlatõmõna benzemektedir. Bir kere olay ufku geildi mi kara delikte başlayan tutukluluk šylesine kalõcõdõr ki, bšylesine bir gŸcŸ ne
demir kapõlar ne de korkun yaratõklar sağlayabilir. Orada uzay ve zaman tekrar dŸzenlenir ve kara delikteki hapishaneden õşõğõn
kendisi bile kaõp kurtulamaz.
Hesiodos'un yaşadõğõ zamanlar, tõpkõ Avrupa Ršnesans'õnõn ilk zamanlarõ gibi edebiyatõn en verimli dšnemlerinden birisiydi; diğer
bir değişle Yunan medeniyeti altõn ağõnõ yaşõyordu. Ve yine tõpkõ Ršnesans'tan sonra olduğu gibi daha analitik, daha akõlcõ bir ağ,
bir "aydõnlanma" ağõ geldi ve bu da matematiğin gelişimini sağladõ. Antik Yunan'da bu sŸre, İ… altõncõ yŸzyõlda bŸyŸk
matematiki Pisagor'un ŸnlŸ okulunun doğumuyla başladõ. Bu zaman ve aydõnlanmanõn gerekleştiği yer, insanlõk tarihi aõsõndan
eşsiz bir aşamayõ temsil etmekteydi; ŸnkŸ dŸşŸnen insan ilk olarak matematiğin fiziksel dŸnyayõ aõklayabildiğini anlamõştõ.
Ellerindeki yeni geometri silahõyla Pisagorcu dŸşŸnŸrler evrenle ilgili yapõsal problemlere kafa yormaya başladõlar. Matematiğin
mantõksal yapõsõnõ gšz šnŸnde bulundurarak, evrenin, bu mantõksal yapõyõ oluşturacak şekilde nasõl vŸcuda geldiği sorusunun
cevabõnõ aramaya koyuldular. Evrenin şekli nasõldõ? Paralarõ nasõl hareket ediyordu? Maddelerin (atomik) yapõsõ nasõldõ? DŸnya
evrenin merkezinde miydi ve eğer šyleyse gšklerdeki gezegenlerin hareketleri bu varsayõmla nasõl bağdaştõrõlabilirdi? Kafalarõndaki
bu sorularla Yunanlõlar, geometri ve mantõğõ mŸkemmelleştirip dalgalar, hava, ilklerin kškeni ve evrimi, tõp, madde ve evren gibi
oğu doğal fenomen hakkõnda ayrõntõlõ bilimsel teoriler geliştirdiler.
Bu arpõcõ aydõnlanma dšnemi, zeki filozof Aristarchus tarafõndan yaklaşõk olarak İ… 310 yõlõnda ortaya konan bilimsel ve teorik bir
şaheserde en yŸksek noktasõna ulaştõ. Selefi Herakleides tarafõndan daha šnce ileri sŸrŸlen GŸneş merkezli gŸneş sistemi teorisini
temel alan Aristarchus, teoriyi daha da geliştirerek, GŸneş evresinde dolaşan DŸnya ve diğer gezegenlerin ve DŸnya evresinde
dolaşan AyÕõn yšrŸngelerinin gerek yapõsõnõ ortaya koymayõ başardõ. Bu eser tarih iinde yitirilmiş olsa da, Yunan bilim adamõ
Arşimed ve Roma ağõ filozofu Plutarch sayesinde varlõğõndan bihaber değiliz. Bu alõşma aslõnda simgesel olarak Yunan bilimsel
felsefesinin en yŸksek noktasõnõ ve aynõ zamanda onun altõn ağõnõn sonunu da temsil etmekteydi; ta ki Kopernik, Kepler ve Galileo
bu ağõn mirasõnõ yeniden gŸn yŸzŸne õkarana kadar.
3Ó
ss. 34-36
Lederman, L. M., Hill, C. T., 2005 (ilk basõm 2004), Simetri, GŸncel Yayõncõlõk, ‚ev. Barõş Akalõnmenemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
102
ve Evrenin Gšrkemli GŸzelliğini Anlamak

Simetri - Leon M. Lederman, Christopher T. Hill
ÒGŸneş merkezli teori bazõlarõ tarafõndan anlamsõz bulundu ve daha sonraki Yunan filozoflarõ arasõnda kabul gšrmedi (ne yazõk ki,
insanlõğõ fizik kanunlarõnõ keşfedilmesine gštŸrecek olan bu anahtarõn Kepler ve Kopernik tarafõndan tekrar keşfedilmesi iin iki bin
yõlõn gemesi gerekecekti). Yavaş yavaş felsefenin yapõsõ değişti ve matematiksel ve bilimsel akõlcõlõğa olan saygõ ortadan kayboldu;
toplum bŸyŸk değişimler iindeydi ve artõk Aristo ve Platon'un ağõ başlõyordu. Bu felsefeciler evrenin yapõsõnõ anlamada başarõsõz
oldular; ne var ki gšrŸşlerinin toplum iinde yaygõn bir şekilde kabulŸ, insanlõğõn fiziği ve doğal fenomenleri yanlõş olarak kavramasõ
sonucunu doğurdu. TŸm bunlara ek olarak bu yanlõş gšrŸşler, otoriter Katolik Kilisesinin doktrinlerinin iinde kutsal bir hale
getirildi.
Gšze arpõcõ başarõlarõna rağmen, Pisagorcularõn ağõnda evrenin kozmik kškeninin detaylõ bir aõklamasõ, Hesiodos'un şiirlerindeki
alegorilerin štesine gemiyordu. Tabii ki o zamanlar derin uzayõn detaylõ ve bilimsel olarak gšzlenmesi mŸmkŸn değildi. Ne var ki
etkileyici bir şekilde, pagan yaratõlõş miti bizlere, yaratõlõş sorusunun mantõklõ bir cevabõnõ sunmaktaydõ Ñve aslõnda cevap
doğruydu da! Bu mit doğru bir şekilde, evrenin karmakarõşõk tek bir yaratõlõş olayõyla meydana geldiğini sšylŸyordu; evren kaostan,
belirsiz bir hiten fõşkõrmõştõ; geniş bir perspektiften baktõğõmõzda bizim modern bŸyŸk patlama teorimize ok benziyordu bu
gšrŸş.
Antik bir mitle bizim modern bilimsel yaratõlõş teorimiz arasõnda nasõl bšyle arpõcõ bir benzerlik olabilir? Aslõnda elimizde fazla bir
seenek de yoktur. Her yaratõlõş teorisi šzŸnde bir mantõk probleminin šzŸmŸdŸr. Ya evren her zaman var olmuştur ki bu durumda
yaratõlõş problemi tartõşmalõ bir konu haline gelir; ya da o, zamanõn belli bir anõnda yaratõlmõştõr. Bir ŸŸncŸ olasõlõk ise, ki bu bakõş
aõsõ olarak biraz Zen felsefesini andõrmaktadõr, gereklik bir illŸzyondur ve bildiğimiz haliyle evren asla yaratõlmamõştõr Ñbu
durumda yaratõlõş sorusunun kendisi anlamsõzlaşõr. Yunan yaratõlõş miti bu bilmeceyi tek bir yaratõlõş anõnõn olduğunu šne sŸrerek
šzer; ne var ki bu gšrŸş, bu eşsiz olayõ "aõklama" zorunluluğunu da beraberinde getirir. Antik insanlarõn yapmaya alõştõklarõ
aõklama aynõ zamanda, bu yaratõlõş olayõnõ yšneten sŸreleri, "doğa kanunlarõ" aracõlõğõ ile detaylõ bir şekilde inceleme ve anlama
girişimidir de; ne var ki burada kanunlar olarak kastedilen şeyler insan duygularõ, tanrõlarõn kaprisleri ve onlarõn hõrõn doğalarõdõr.
Bu ilgi ekici hik‰yelere gšz gezdirdiğimizde, insanõn iyi ve kštŸ duygularõnõn bir haritasõnõn õkarõldõğõnõ gšrŸrŸz. Hik‰yelerde her
zaman takip edilen mantõksal yapõ ile en sonunda iinde yaşadõğõmõz DŸnya gezegenine varõlõr.Ó
ss. 36-37
Lederman, L. M., Hill, C. T., 2005 (ilk basõm 2004), Simetri, GŸncel Yayõncõlõk, ‚ev. Barõş Akalõnmenemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
103
ve Evrenin Gšrkemli GŸzelliğini Anlamak
Genin YŸzyõlõ - Evelyn Fox Keller
Fox Keller, E., 2004 (ilk basõm 2000), Genin YŸzyõlõ, 1. Baskõ, Metis Yayõnlarõ, ‚ev. Haluk Barõşcan menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
104

Cadõ Kazanõ - Arthur Miller
ÒPARRIS Durun bakalõm, neymiş bu kitap?
Bn. PUTNAM Ne var bu kitapta?
HALE (‚ok kitap karõştõrmõş bir insan tavrõyla) Gšze gšrŸnmeyen bŸtŸn dŸnya bunun iinde. Ne varsa o dŸnyada,
yakalanmõş, šlŸlmŸş, biilmiş, aõklanmõş burada. Bu kitaplar şeytanõ gizli kapaklõ her kštŸlŸğŸnden soyup õkarmõş,
õrõplak gšstermişler. Bildiğiniz bŸtŸn cinler, periler; kadõnlarõn, erkeklerin dŸşlerine yapõşan bŸtŸn karalar kurular; yerde,
havada, suda gezen bŸtŸn cadõlar; gecenize, gŸndŸzŸnŸze bŸyŸ katanlar, hepsi bu kitaplarda. Hi korkmayõn, bulur
õkarõm onu aramõzdaysa. Hele bir yŸzŸnŸ gšstersin, ezerim kafasõnõ. (Yatağa doğru gider)
REBECCA ‚ocuk ok acõ ekecek mi?
HALE Bir şey sšyleyemem. Şeytan onu iyice penesine aldõysa, koparõp atmak iin kesmek, bimek gerekebilir.Ó
s. 41
Miller, A., 2015 (ilk basõm 1953), Cadõ Kazanõ, 2. Baskõ, Mitos-Boyut Yayõnlarõ, ‚ev. S. Eyuboğlu, V. GŸnyolmenemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
105menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
106
Cadõ Kazanõ - Arthur Miller
Miller, A., 2015 (ilk basõm 1953), Cadõ Kazanõ, 2. Baskõ, Mitos-Boyut Yayõnlarõ, ‚ev. S. Eyuboğlu, V. GŸnyol
ÒHALE RebeccaÕya ne su buluyorlar, Bay Nurse?
FRANCIS (alaylõ, yarõ cŸretli bir gŸlŸşle) Adam šldŸrmekle
sulandõrõyorlar! (Celp k‰ğõdõnda gšrdŸğŸ sšzŸ alayla tekrarlayarak)
ÒPutnamÕõn ocuklarõnõ insan dõşõ, doğaŸstŸ karanlõk gŸlere
başvurarak šldŸrmek suuyla.Ó Ben şimdi ne yapayõm, Bay Hale?
HALE (bŸyŸk bir sarsõntõ iindeki FrancisÕin yŸzŸne bakamayarak)
İnanõn bana, Bay Nurse, karõnõzõn iine bir bozukluk girmişse, hibir
şey dŸnyayõ cayõr cayõr yakmaktan kurtaramaz. Mahkemenin
adaletine gŸvenin. Yakõnda onu evine geri yollayacaktõr, eminim.
FRANCIS Mahkeme šnŸne mi õkaracaklar onu? Olmaz bšyle şey!
HALE (kendini savunur gibi) İimiz sõzlõyor, ama ne gelir elimizden,
Bay Nurse? şimdiki zamanlar bšyle! …yle karanlõk, šyle sinsice
hazõrlanmõş bir tuzak šnŸndeyiz ki, eski dostlarõmõza bağlõ kalõr, hatõr
gšnŸl dinlersek gŸnaha gireriz. Mahkemede šyle tŸyler Ÿrpertici
gereklerin ortaya õktõğõnõ gšrdŸm kiÉ Şeytan, SalemÕde Þnk
atõyor, her parmağõn gšsterdiği ipucunun ardõndan gitmek
zorundayõz. Gitmemek ne haddimize!
PROCTOR (šfkeyle) Bšyle bir kadõn nasõl ocuk šldŸrebilir?
HALE (bŸyŸk bir azap iinde) Behey insanoğlu, unutuyor musun?
Şeytan cehenneme dŸşmezden bir saat šnce, Allah onu gŸzel
gŸzel oturuyor sanõyordu.
GILES Ben hibir zaman karõmõn cadõ olduğunu sšylemedim, Bay
Hale. Birtakõm kitaplar okuyor dedim sadece.
HALE Karõnõz iin asõl sšylenen neydi, Bay Corey?
GILES O Walcott haydudu dil uzattõ ona. Beş yõl šnce, gelip
karõmdan bir domuz satõn alõyor, domuz geberiyor az sonra. Seninki
gelip karõma musallat oluyor, parasõnõ geri istiyor. Karõm da diyor ki
ona, domuzu doğru dŸrŸst beslemezsen, šmrŸn olduka domuz
sahibi olamazsõn. Şimdi, gitmiş mahkemeye demiş ki, o gŸnden
beri hibir domuzu sağ kalmõyormuş. Dšrt hafta geer gemez
hepsi geberiyormuş. Nedeni de neymiş, benim Martha kitaplarõyla
bŸyŸ yapõyormuş onlara.
(Ezekiel Cheever girer. Bir şaşkõnlõk duraklamasõ)
CHEEVER Akşamlarõnõz hayõrlõ olsun!
PROCTOR Siz misiniz, Bay Cheever? Hoş geldiniz.
CHEEVER Hepinize merhaba! Merhaba, Bay Hale!
PROCTOR İnşallah mahkeme yollamõyordur sizi?
CHEEVER Evet, Proctor, mahkeme. Mahkemenin buyru ğunda
alõşõyorum şimdi, biliyorsun ya!
(Muhtar Herrick girer. Otuz yaşlarõndadõr. Biraz sõkõntõlõ bir hali
vardõr.)
GILES Yazõklar olsun Ezekiel, senin gibi cennete gidecek namuslu
bir terzi cehennemlik olsun ha! Bu yŸzden cehennemde
yanacaksõn. Biliyor musun?
CHEEVER Sen de biliyorsun, ne derlerse yapmak zorundayõm.
Bilmemen diye bir şey olamaz, Giles. Beni bšyle şõp diye
cehenneme gšndermen doğru değil. Bunun lafõnõ bile etmek hoş
değil, lafõnõ bile. (ProctorÕdan ekinir, ceplerini arar.) Bakõn bana,
Proctor! Yasanõn bŸtŸn ağõrlõğõ benim sõrtõmda bu akşam. (Celp
k‰ğõdõnõ õkarõr.) Karõnõz iin bir celp var.
PROCTOR (HaleÕe) Sulanmadõ demiştiniz onun iin.
HALE Benim bundan hi haberim yok. (CheeverÕa) Ne zaman
sulandõrdõlar?
CHEEVER Bu akşam on altõ celp k‰ğõdõ verdiler bana. Bir tanesi de
bu.
PROCTOR Sulandõran kim?
CHEEVER Kim olacak? Abigail.Ó
ss. 72-74

menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024 108
107
Cadõ Kazanõ - Arthur Miller
Miller, A., 2015 (ilk basõm 1953), Cadõ Kazanõ, 2. Baskõ, Mitos-Boyut Yayõnlarõ, ‚ev. S. Eyuboğlu, V. GŸnyol
ÒPROCTOR Neye dayanarak, neye? Sšylesene!
CHEEVER (odaya gšz gezdirerek) Bay Proctor, vaktim dar.
Mahkeme evinizde arama yapmamõ istedi. Ama ben sevmem evleri
aramayõ. Karõnõzõn evde sakladõğõ bebek falan varsa, arattõrmayõn
da, verin.
PROCTOR Bebek mi?
ELIZABETH Ben bebek saklamam evimde, ta gen kõzlõğõmdan
beri.
CHEEVER (ocağõn ŸstŸnde duran bebeği, Mary WarrenÕõn getirdiği
bebeği gšzŸ ile ekine ekine gšstererek) Ben bir tanesini
yakaladõm, Bayan Proctor.
ELIZABETH Ha! (Almaya gider.) MaryÕnin bebeği.
CHEEVER Onu bana verir misiniz lŸtfen?
ELIZABETH (bebeği CheeverÕa uzatõr, HaleÕe sorar) Mahkeme şimdi
de bebeklere mi tanõklõk ettiriyor yoksa?
CHEEVER (bebeği šzenle tutarak) Bundan başka var mõ evde?
PROCTOR Yok, bu akşama kadar bu da yoktu. Nedir bu bebek
hikayesi?
CHEEVER Ne olacak, bebek...(Dikkatle bebeğin arkasõnõ evirir.) Bir
bebek bazen ok şeyÉ Bayan, lŸtfen benimle gelir misiniz?
PROCTOR Gelemez. (ElizabethÕe) Git, MaryÕyi buraya ağõr!
CHEEVER (kabaca ElizabethÕin šnŸnde durarak) Olmaz, olmaz!
GšzŸmŸn šnŸnden ayrõlmasõ yasak.
PROCTOR (kollarõnõ tutup iterek) GšzŸnden de ayõracaksõn onu,
aklõndan da õkaracaksõn, anlõyor musun? Git, MaryÕyi ağõr,
Elizabeth! (Elizabeth merdivenden yukarõ õkar.)
HALE Bebek de ne demek oluyor, Bay Cheever?
CHEEVER (ellerinde bebeği evirip evirerek) Ne demek mi?
Diyorlar ki, bebekÉ (Bebeğin eteğini kaldõrõr, gšzleri korkudan fal
taşõ gibi aõlõr.) Bakõn, işte, işte!
PROCTOR (bebeğe uzanarak) Nedir, ne var?
CHEEVER Ne mi? İşte! (Bebekten uzun bir iğne õkarõr.) İğne
burada, Herrick, Herrick iğne burada! (Herrick yanõna gelir.)
PROCTOR (šfkeli ve şaşkõn) Ne olmuş, iğne varmõş da?
CHEEVER (elleri titreyerek) Ne sšylŸyorsunuz, Proctor? Karõnõz iin
ok fena bu. Kuşkulanmõyor değildim, kuşkulanõyordum ama, bu bir
yõkõm, Proctor. (HaleÕe gšstererek) GšrdŸnŸz ya, bayõm, iğne işte,
iğne.
HALE E, ne var, nedir bunun anlamõ?
CHEEVER (gšzlerini aarak, titreye titreye) Kõz, kõz, WilliamsÕõn kõzõ
Abigail! Bu akşam, rahip ParrisÕin evinde sofraya oturmuş, oturur
oturmaz da tek sšz sšylemeden yere yuvarlanmõş. Vurulmuş bir
hayvan gibi dŸşŸvermiş; šyle bir õğlõk da koparmõş ki, danalarõn
yŸreği bile dayanmaz. Rahip yardõmõna koşmuş, bakmõş ki karnõna
koca bir iğne saplanmõş, iki parmak bŸyŸklŸğŸne bir iğne; ekmiş
õkarmõş. Bunu kimin soktuğunu sorunca, kõz demiş ki...(ProctorÕa
dšnerek) Karõnõzõn ruhu geldi soktu, demiş.
PROCTOR Kendi sokmuştur, kendi. (HaleÕe) İnşallah bunu ciddiye
almazsõnõz, Bay Hale!
(Hale bu delil karşõsõnda donakalmõş, susar.)
CHEEVER Ciddiye alõnmayacak gibi değil! (HaleÕe) Bayan ProctorÕõn
evinde bir bebek buluyorum, ben, kendim buluyorum. Bu bebeğin
karnõna da bir iğne saplanmõş. Allah bilir ya, Proctor, bu kadar
korkun bir kanõtla karşõlaşacağõm aklõmdan gemezdi, onun iin
bõrakõn, engel olmayõn bana, yoksa...
(Elizabeth, Mary WarrenÕla girer. Proctor, MaryÕyi gšrŸr gšrmez,
gidip kolundan eker.)
PROCTOR Gel bakalõm buraya! Bu bebek benim evime nasõl geldi,
Mary?Ó
ss. 74-76menemenazdacorba hakkõnda \ 16 Mar 2024
108
108
Cadõ Kazanõ - Arthur Miller
Miller, A., 2015 (ilk basõm 1953), Cadõ Kazanõ, 2. Baskõ, Mitos-Boyut Yayõnlarõ, ‚ev. S. Eyuboğlu, V. GŸnyol
ÒMARY WARREN (korkudan sesi de ğişmiş) Hangi bebek, ne
bebeği?
PROCTOR (hemen CheeverÕõn elindeki bebe ğe parmağõnõ
uzatarak) şu bebek, şu!
MARY WARREN (bebe ğe bakarak,kaamaklõ) Bu mu? Bu
bebek...benimki galiba...
PROCTOR Senin mi, değil mi bu bebek? Sšyle!
MARY WARREN (işin neye varacağõnõ kestiremeyerek) Evet, ne
olacak? Benim.
PROCTOR Bu eve nasõl girdi bu bebek?
MARY WARREN (merakla bekleyen yŸzlere bir gšz atarak) Ne var?
Mahkemede yaptõm; bu akşam da Bayan ProctorÕa verdim.
PROCTOR (HaleÕe) Duydunuz değil mi, bayõm?
HALE Mary Warren, bu bebeğin iinde bir iğne bulundu.
MARY WARREN (afallamõş) Evet? Ne var bunda?
PROCTOR (abucak) Sen bõraktõn değil mi bu iğneyi?
MARY WARREN Olabilir, evet, evet, ben bõraktõm.
PROCTOR (HaleÕe) Kaldõ mõ bir diyeceğiniz?
HALE (Mary WarrenÕa dikkatle bakarak) Kõzõm, aklõn başõnda
olduğundan emin misin? Belki şu an biri iine girip sšyletiyor seni,
başka biri?
MARY WARREN Ba şka biri mi? Neden? Yoo...Aklõm başõmda
sanõrõm. Susanna WalcottÕa sorun isterseniz: Mahkemede bebeği
dikerken gšrdŸ beni. AbigailÕe sorun daha iyisi: Yanõ başõmda
oturuyordu Abigail, dikerken.
PROCTOR (HaleÕe CheeverÕõ kastederek) Sšyleyin, gitsin artõk. İşin
ne olduğunu anladõnõz artõk. Sšyleyin gitsin, Bay Hale.
ELIZABETH İğne de ne oluyor?
HALE Mary, ne yaptõğõnõ biliyor musun? AbigailÕi sulandõrõyorsun
Bile bile birini šldŸrmeye kalkmakla sulandõrõyorsun.
MARY WARREN …ldŸrmeye mi? Ben kimseyi...
HALE Abigail hanerlendi bu akşam; koca bir iğne buldular
karnõnda.
ELIZABETH Bunu benim yaptõğõmõ sšylŸyorlar, değil mi?
HALE Evet.
ELIZABETH(soluğu kesilerek) Katil! Korkun bir katil bu kõz! Yok
etmeli bu kõzõ ortadan!
CHEEVER (ElizabethÕe parmağõnõ uzatarak) Duydunuz değil mi,
Bay Hale? Yok etmeli bu kõzõ dedi. Herrick duydun, duydun, değil
mi?
PROCTOR (CheeverÕõn elinden celp k‰ğõdõnõ ekip alarak) Defol
buradan!
CHEEVER Proctor, bu k‰ğõda dokunamazsõn!
PROCTOR (k‰ğõdõ yõrtarak) Defol!
CHEEVER Valinin buyruğunu yõrttõn, valinin buyruğunu!
PROCTOR Valinin de Allah belasõnõ versin! Defol evimden!
HALE Proctor, kendine gel, Proctor!
PROCTOR Haydi siz de, siz de õkõn gidin onlarla! Rahipliğiniz
kalmamõş sizin de!
HALE Proctor, karõnõz susuzsa mahkeme...
PROCTOR Susuzsa! Neden Parris iin, Abigail iin susuzsa
demiyorsunuz? Başkasõna kštŸ diyen iyi midir her zaman? Hep
amur atanlar mõdõr AllahÕõn temiz kullarõ? SalemÕde ne oluyor,
sšyleyeyim mi size? İftira başa geiyor SalemÕde! Bizler ne idiysek
yine oyuz burada, ama devletin anahtarlarõ birka kõzõn eline
gemiş, oynuyorlar bizimle. Dedikodu aldõ yŸrŸdŸ; iftira yasa oldu
SalemÕde. Bu celp k‰ğõdõ yok mu, iftira k‰ğõdõ bu! Karõmõ iftiranõn
kucağõna atamam ben.Ó
ss. 76-78

Gerekler
v. 4
menemenazdacorba
v. 3 ⎘
v. 2 ⎘
v. 1 ⎘
Gerekler
⎘
Ógerekler vardõr, ama gerek yokturÓ
Óhakikat binbir cepheli, binbir gšrŸnŸşlŸÓ
Albert Camus
Cemil Meri
Sisifos Sšyleni - Albert Camus
Bu †lke - Cemil Meri
İlkağ ve Ortaağ Felsefe Tarihi - Ernst von Aster
ZŸmrŸtname - A. M. Celal Şengšr
A History of Western Philosophy - Bertrand Russell
Aylaklõğa …vgŸ - Bertrand Russell
Bertrand RussellÕdan Semeler - haz. Mete Tuncay
İliği Olmayan DŸğme - Ahmet Oktay
Incognito Beynin Gizli Hayatõ - David Eagleman
Ağlamak ve GŸlmek - İlhan Seluk
Yorum ve Aşõrõ Yorum - U. E, R. R, J. C, C. Brooke-Rose
Hayat Kõsa Kuşlar Uuyor - A. Haşim (Belgesel TRT)
Edebiyat Olarak Hayat - Alexander Nehamas
DŸnya Yazõn Tarihi - Antal Szerb
İnsanõn Kozmostaki Yeri - Max Scheler
Sanat ve Yanõlsama - Ernst H. Gombrich
Sanat PsikolojisiÕne Giriş - Sõtkõ M. Erin
Denemeler - Michel de Montaigne
Sanat †zerine Denemeler ve Eleştiriler - S. Eyuboğlu
The Tao of Physics - Fritjof Capra
Sšzden Sšze Ararken - Nurullah Ata
DšrtlŸkler - …mer Hayyam
The Lessons of History - Will Durant, Ariel Durant
Tarihten Alõnacak Dersler - Will Durant, Ariel Durant
Kitaplar \ 1 Ağu 2023
104
2
v. 4
Gerekler

Size gerekleri mi gšstermeye alõşõyorum?
*
Elbette hayõr, mŸmkŸn değil!
Setiğim konu ve šrneklere bakõnca; sadece, bilimsel eğitim gemişinin getirdiği eleştirel bakõşõ, ayrõca
benzerlikleri/ilişkileri/geişleri/elişkileri fark edebilmeyi šne õkarabilecek ieriklerin olduğu sšylenebilir.
Albert CamusÕun kitabõndan gerekler hakkõndaki kõsmõ okuyabiliriz. Belki onun dedikleri de gerek veya
doğru değil ya da gereklerden biri. Ve ardõndan CamusÕun kitabõndaki Sizifos (Sisifos)Õun adõnõn da
getiği Cemil MeriÕin binbir gšrŸnŸşlŸ hakikati, yani yine gerekler hakkõndaki gšrŸşlerini yazdõğõ
sayfayõ da okuyabiliriz. Belki onun dedikleri de gerek veya doğru değil ya da gereklerden biri. Fakat
kendiniz cevaplarõ bulmaya alõşõrken hoş yol arkadaşlarõ, yoldaşlar olabilirler. Herkesin yapabileceği de,
sadece, bu yazarlar ve eserleri ile karşõlaşma olanağõ sunmak olabilir.
* Bu kõsmõ ilk olarak 2021Õde, menemenazdacorba hesabõ hakkõndaki dosyanõn bir parasõ olarak hazõrlamõştõm. Yapmaya alõşõlanlarõn vurgusuna ok
gŸzel işaret ettiğinden ve eklemeler de olacağõndan bir ierik olarak değil, ayrõ bir bšlŸm olarak hazõrlamaya devam edeceğim. \ 1 Ağu 2023
104
3
v. 4
Gerekler
gerek, gerekler É hakikat, hakikatler É doğru, doğrular É
Gelecekte ԂelişkiÕ başlõklõ ierik hazõrlandõğõnda bununla ilgili alõntõlarõ gšrebilirsiniz.
Bu bšlŸme adõnõ da veren, Albert CamusÕun Sisifos Sšyleni, Cemil MeriÕin de Bu †lke adlõ eserinden,
ilgili alõntõlarõ okuyabilirsiniz.
Sonrasõnda vurgular bazen farklõ olsa bile yine de konuya hi uzak olmayan, farklõ bakõş aõlarõnõ gšsteren,
hatta kimi zaman birbirleriyle de elişen (zaten olmasõ da gereken) diğer kitaplardan alõntõlarõ da gelecek
sayfalarda bulabilirsiniz. ‚elişkiler yanlõş cevaplarõ elemek iin ipularõ verirken yaratõcõ etki de
oluşturabilirler.
Her daim, kendi gereğinizdeki bazõ bakõş aõlarõnõ eleyebilirsiniz, kendi gereğinize yeni
gŸzel şeyler ekleyebilirsiniz, diğer insanlarõn gereklerini de anlayabilirsiniz,
yeni yollar keşfedebilirsiniz, É\ 1 Ağu 2023
104
4
v. 4
Gerekler

Alõntõlarla neler var \ 1 Ağu 2023
104
5
v. 4
Gerekler
başlangõta manzara olarak kabul ettiğimiz şeyin, aslõnda terk edilmiş bir binanõn etrafõnõ kuşatan gerekŸstŸ bir fresk olduğunu gšrŸrŸz
salt gereklik (É) yaşamõn en bŸyŸk dŸşmanõdõr, her tŸrlŸ
organizmayõ paralayan zehirdir (É) ilacõ eylemden
sanatõn becerisi, gereği, diğer tŸm alanlara oranla ok daha
arpõcõ ve ok daha eldirici bir şekilde vermesidir
akla uygun hibir şey yoktur ki tam tersi de akla uygun olmasõn
descriptions of the same reality, each of them being only partly
correct and having a limited range of application
o doğrular beni bõrakõp kamõş olabilirler. niin koşayõm arkalarõndan?
onlarõn yerine başka doğrular geldi
zamanõn, evrenin ve ruhun ihtiyalarõna gšre savaşõ
g‰h hayal g‰h gerek kazanõyor
insan Òhayõr diyebilen", "yaşam karşõsõnda askete davranabilen", õplak gereklik karşõsõnda ebedi protestandõr
gafiller! doğru yol ne odur, ne bu!
topyekŸn perspektif ise bir optik yanõlmadõr (É) sõnõrlar dahilinde, realiteye sabõrla katlanabilmek,
ve biribirimizin vehimlerine saygõ beslemek iin tarihten yeterince šğreneceklerimiz vardõr
dŸşŸnmek, insan Ÿzerinde dŸşŸnmek, mutlaka yasak
bšlgelerden birkaõna dalõp õkmakla olur
bŸyŸk konular Ÿzerinde kõsõr oyunlar bunlar. yaklaştõrma
olduklarõ šlŸde geerlidirler ancak
akla uygunluk, evrensel ve kişilik dõşõ bir gerek šlŸsŸne başvurma
(É) insanoğlunun iyiliği bakõmõndan ok bŸyŸk šnem taşõr
gerekliğin elişkin birliği
ne gereği arar ne de dŸnyanõn anlamõnõ dŸşŸnŸr
insan, kendi kendini sorun yapmaktan vazgemeyen varlõktõr
gerekilik bir yazarõn yŸreğini incitebilir
ustam, gerek dediğin nedir ki?
kendisinde buldu bulan
tŸm bilgim burada duruyor
kendimizde taşõdõğõmõz şey
Alõntõlar tõrnak işareti arasõnda sayfa numaralarõ ile beraber verilmiştir. …rneğin; Òİrfan, dŸşŸncenin bŸtŸn kutuplarõnõ kucaklayan bir kelime.Ó
s.175 C. M.
Sisifos Sšyleni
Albert Camus
Camus, A., 2012 (ilk basõm 1942), Sisifos Sšyleni, Can Sanat Yayõnlarõ, ev. Tahsin YŸcel\ 1 Ağu 2023
104
6
v. 4
Gerekler

Sisifos Sšyleni - Albert Camus
ÓKendisinde buldu bulan (É) İnan nedir şimdi bildimÒ dizelerini hatõrlatõr. Muhyiddin AbdalÕa ait eserin, Fazõl SayÕa ait bestesini
buradan dinleyebilirsiniz.
Ò…yle ya, kim ve ne hakkõnda ÔBunu biliyorum!Õ diyebilirim ki? İimdeki bu yŸreği duyabiliyorum, var olduğu
yargõsõna varõyorum. Bu dŸnyaya dokunabiliyorum, onun da var olduğu yargõsõna varõyorum. TŸm bilgim
burada duruyor, gerisi kurmaca. ‚ŸnkŸ varlõğõndan kuşku duymadõğõm bu ÔbenÕi kavramaya alõştõm mõ, onu
tanõmlamaya, šzetlemeye alõştõm mõ parmaklarõm arasõndan akõp giden bir su oluveriyor. BŸrŸnebildiği tŸm
yŸzleri bir bir izebilirim, ona verilmiş olan her şeyi, bu eğitimi, bu kškeni, bu ateşliliği ya da bu susmalarõ, bu
bŸyŸklŸğŸ ya da dŸşŸklŸğŸ de bir bir izebilirim. Ama yŸzlerin toplamõ yapõlmaz. Benim olan bu yŸrek bile
hep tanõmlanmaz kalacak benim iin. Varoluşum konusunda vardõğõm bu kesinlikle, bu gŸven vermeye
alõştõğõm šz arasõndaki ukur hibir zaman dolmayacak. Kendi kendime yabancõ kalacağõm hep. Mantõkta
olduğu gibi tinbilimde de gerekler vardõr, ama gerek yoktur. Sokrates'in Ôkendini tanõÕ sšzŸnŸn değeri,
gŸnah õkarma yerlerimizin Ôerdemli olÕ sšzŸnŸn değerini aşmaz. Bir šzlemle birlikte, bir bilgisizlik de
belirtirler. BŸyŸk konular Ÿzerinde kõsõr oyunlar bunlar. Yaklaştõrma olduklarõ šlŸde geerlidirler ancak.Ó
ss. 36-37 \ 1 Ağu 2023
104
7
v. 4
Gerekler
Alõntõlar tõrnak işareti arasõnda sayfa numaralarõ ile beraber verilmiştir. …rneğin; Òİrfan, dŸşŸncenin bŸtŸn kutuplarõnõ kucaklayan bir kelime.Ó
s.175 C. M.
Bu †lke
Cemil Meri
Meri, C., 2020 (ilk basõm 1974,1985), Bu †lke, 61. Baskõ, İletişim Yayõnlarõ\ 1 Ağu 2023
104
8
v. 4
Gerekler

Bu †lke - Cemil Meri
Ò ÓDŸşŸnce dŸnyasõnda hibir fetih niha” değildir. Hepimiz birer Sizifos'uz. Hele diyaloğun olmadõğõ bir
ŸlkedeÉ TŸrk aydõnõnõn kaderi, mahpesinde şarkõlar sšylemek. Bu lanetler berzahõndan nasõl ve ne zaman
kurtulacağõz? TefekkŸr bir arayõştõr, itima” bir arayõş." (Jurnal, 18.6.1974)
"MŸnakaşada zafer, mağlup olanõndõr, yenilmek zenginleşmektir. ...MŸnakaşa hakikati birlikte aramaktõrÉ
Hakikat binbir cepheli, binbir gšrŸnŸşlŸ. Karşõnõzdaki, gšremediğinizi gšsterecek size. Sizden farklõ
dŸşŸndŸğŸ šlŸde yaratõcõ ve šğreticidirÉ Ó
s. 55
Sisyphe yahut Sisyphos (veya Sisifos)
Kitabõn ÔkanavieÕ adlõ sšzlŸk kõsmõndan
ÒSisyphe yahut Sisyphos: Korent'in efsanev” kralõ. Cezasõ malum, ama suu pek belli değil. Kimine gšre muhterem bir
zatõn nişanlõsõnõ baştan õkarmõş... Kimine gšre zincire vurmuş šlŸmŸ. Cehennemde iri bir kayayõ dik bir dağõn tepesine
õkarmak zorundadõr. Kaya tepeye varõr varmaz aşağõya yuvarlanõr. Sisyphos adõ, gŸ ve sonuca varmayan bir işi boyuna
tekrarlayan kimseler iin kullanõlõr.Ó
s. 332 \ 1 Ağu 2023
104
9
v. 4
Gerekler
Bu †lke - Cemil Meri
ÒCemiyetle beraber hakikatler de gelişir. Tek tehlike bunu kavramamak, kõzõl şal gšrmŸş İspanyol boğasõ gibi,
her dŸşŸnceye ve her dŸşŸnene saldõrmak: bu canõm memleket bu yŸzden bir cŸzzamlõlar Ÿlkesidir." (Jurnal,
19.11.1964)
"DŸşŸnce şŸpheyle başlar. DŸşŸnce, tezatlarõyla bŸtŸndŸr. Zõt fikirlere kulaklarõmõzõ tõkamak, kendimizi hataya
mahkžm etmek değil midir?" (Jurnal, 24.7.1964)
Ò... Ben, herhangi bir tarikatõn sšzcŸsŸ değilim. Yani, il‰n edilecek hazõr bir formŸlŸm yok. Derslerimde de,
konuşmalarõmda da tekrarladõğõm ve darağacõna kadar tekrarlayacağõm tek hakikat: her dŸşŸnceye
saygõ." (Jurnal, 19.11.1964)
"DŸşŸnmek, insan Ÿzerinde dŸşŸnmek, mutlaka yasak bšlgelerden birkaõna dalõp õkmakla olur. Zaten
demokrasi ve liberalizm yasak bšlgeleri kaldõrmak m‰n‰sõna gelir." (Jurnal, 29.4.1964) Ó
s. 55\ 1 Ağu 2023
104
10
v. 4
Gerekler

Alõntõlar tõrnak işareti arasõnda sayfa numaralarõ ile beraber verilmiştir. …rneğin; Òİrfan, dŸşŸncenin bŸtŸn kutuplarõnõ kucaklayan bir kelime.Ó
s.175 C. M.
İlkağ ve Ortaağ Felsefe Tarihi
Ernst von Aster
von Aster, E., 2002 (ilk basõm 2002), İlkağ ve Ortaağ Felsefe Tarihi, 3. Baskõ,
İm Yayõnevi (GŸnŸmŸz diline uyarlayan: Vural Okur) \ 1 Ağu 2023
104
11
v. 4
Gerekler
İlkağ ve Ortaağ Felsefe Tarihi - Ernst von Aster
ÒFelsefe konularõndaki sorunlar hi de sonu gelen, kanõtlanmõş sorunlar değildir. Bunlar doğru šzŸmŸ
bulunmayan, bizi daima birok mŸmkŸn šzŸmlerle karşõ karşõya bõrakan sorunlardõr.
İnsan nedir? Bu, felsefenin daima Ÿzerinde yeniden durduğu bir sorundur. Kuşkusuz bu soruya bir yanõt
verebiliriz; İnsan, kendi kendini sorun yapmaktan vazgemeyen varlõktõr.Ó
s. 38
ÒSayabilmek iin de šnceden (2)'nin ve (10)'un ne olduğunu bilmem gerekir. Şayet bende šnceden sayõlar ile
ilgili bir imaj bulunmasaydõ, saymama imk‰n olmazdõ. Sonu olarak her tŸrden bilme, bende bilin dõşõnda
bile olsa, birtakõm bilgilerin var olmasõnõ şart koşuyor. GŸzelin ve irkinin, iyinin ve kštŸnŸn ne olduklarõnõ
bilmeseydim, bir değer yargõsõnda bulunamazdõm. Eşitliği, benzerliği, farklõlõğõ bilmeseydim, karşõlaştõrma
yapamazdõm. (2)'nin, (10)Õun ne olduğunu bilmeseydim, sayamazdõm. Bšylece her tŸrden bilgi iin, belirli
kavramlarõn ieriği konusunda šnceden bilindõşõ da olsa bir bilgiye sahip olmamõz gerekir. ‚ŸnkŸ bilgide,
algõladõğõmõza başka bir şey ekleniyor; bu eklenen bizim "kendimizde taşõdõğõmõz" şeydir.
Eflatun, doğuştan getirdiğimiz bilgiyi, "doğuştan bilgiyiÓ bilgi problemine temel yapan ilk dŸşŸnŸrdŸr.
Efl‰tun'a gšre doğuştan bilgi vardõr. şayet bu tŸr bilgilerimiz olmasaydõ, bilgi de olmazdõ. Eflatun'dan bugŸne
bu doğuştan bilgi konusu felsefe tarihinde sŸrekli tartõşõlmõştõr. Bu konuda farklõ iki eğilim daha vardõr: Bilgiyi
yalnõzca algõlardan ibaret sayanlar, algõlanana ya da deneye bir de doğuştan olan şeyleri ekleyenler.Ó
ss. 219-220\ 1 Ağu 2023
104
12
v. 4
Gerekler

Alõntõlar tõrnak işareti arasõnda sayfa numaralarõ ile beraber verilmiştir. …rneğin; Òİrfan, dŸşŸncenin bŸtŸn kutuplarõnõ kucaklayan bir kelime.Ó
s.175 C. M.
ZŸmrŸtname
M. Celal Şengšr
Şengšr, A.M.C., 1999 (ilk basõm 1999), ZŸmrŸtname, 1. Baskõ, Yapõ Kredi Yayõnlarõ \ 1 Ağu 2023
104
13
v. 4
Gerekler
ZŸmrŸtname - A. M. Celal Şengšr
⋮
⋮
ÒBŸtŸn bunlardan benim yõllardõr varlõğõndan şŸphelendiğim bambaşka bir Brecht manzarasõ õkmaktadõr:
tamamen šznel, ie dšnŸk nedenlerle oluşturulmuş eleştiriye kapalõ inanlarõn gŸdŸmŸnde, bir zamanlar
Hegel'in dediği gibi kendi yarattõğõnõn "kendisini nesnel olarak yaratan bir niha” amacõ" olduğu konusunda
tereddŸtŸ olmayan, "ama aracõ belirler" eğiliminde bir politik dŸşŸnŸr ve kişisel reklamõna dŸşkŸn bir yazar.
Bu šzelliklere sahip bir insan, ne olursa olsun, ne bilimin, ne de onu temel alan bilim ağõnõn yazarõ, şairi veya
tiyatrocusu olabilir. Gereği aramak yerine ona sahip olduğu imanõnda olan kişiler, doğal olarak "gereğin"
her tutum ve davranõşõ haklõ õkaracağõ kanõsõnda olurlar. Halbuki evrensel gereğin veya gereklerin
keşfedilmiş olduğu iddiasõ gayri bilimseldir. Bilimsel dŸşŸnen insanlar, jeolog Charles Lyell veya fiziki
Richard Feynman gibi edebiyat yaptõklarõ zaman da, biyolog Jacques Monod veya matematiki Henri
PoincarŽ gibi felsefe yaptõklarõ zaman da, ne nesnellikten ne de dŸrŸstlŸkten ayrõlabilmişlerdir. Bilimsel
dŸşŸnce, yalnõz bilim iin değil, tŸm yaşam ve uygarlõk iin asla vazgeilmemesi gereken bir temeldir. Ama
Brecht'in 1923'te dediği gibi "şairler hep insanõn kafasõnda canlandõrdõğõndan başkadõrlar."Ó
s. 55
\ 1 Ağu 2023
104
14
v. 4
Gerekler
⋮ Charles Lyell 100 puan alan Darwin adlõ ierikte geen ÔDarwinÕin kafasõnda ok parlak bir ampul yakanÕ kitabõn yazarõ idi.
⋮ FeynmanÕõn šnsšzŸ başlõklõ ieriğe de bakabilirsiniz.

Alõntõlar tõrnak işareti arasõnda sayfa numaralarõ ile beraber verilmiştir. …rneğin; Òİrfan, dŸşŸncenin bŸtŸn kutuplarõnõ kucaklayan bir kelime.Ó
s.175 C. M.
A History of Western Philosophy
Bertrand Russell Russell, B., 1996 (ilk basõm 1946), A History of Western Philosophy, Routledge Russell, B., 2016 (ilk basõm 1935), Aylaklõğa …vgŸ, 4. Baskõ, Cem Yayõnevi, ‚ev. Mete Ergin Russell, B., 1982 (ilk basõm É), Bertrand RussellÕdan Semeler, Varlõk Yayõnlarõ, Haz. Mete Tuncay
Aylaklõğa …vgŸ
Bertrand Russell
Bertrand RussellÕdan Semeler
haz. Mete Tuncay \ 1 Ağu 2023
104
15
v. 4
Gerekler
Alõntõlarla ilgili notlar
~ ProtagorasÕa gšre tarafsõz, kişiye gšre değişmeyen bir doğru/gerek yoktur denilebilir; kuşkucu
olup duyularõn yanõltõcõ olabileceğini de gšz šnŸnde bulundurunca.
A History of Western Philosophy
~ başka, başka gerekler → savaş ve rekabet ile kendi gereğine inandõrmak
~ akõl, akla uygunluk, evrensellik → insanoğlunun iyiliği
~ mantõksõzlõk → kişisel tutkular → ekişme
Aylaklõğa …vgŸ
~ Bazen sõnõrlar; inandõklarõmõz hatta inanmadõklarõmõz bile, o kadar net izgilerle izilemeyebiliyor.
Bertrand RussellÕdan SemelerThis is interpreted as meaning that each man is the measure of all things, and that, when men differ, there is no objective truth in virtue of
which one is right and the other wrong. The doctrine is essentially sceptical, and is presumably based on the 'deceitfulness' of the senses. \ 1 Ağu 2023
104
16
v. 4
Gerekler

A History of Western Philosophy - Bertrand Russell
ÒProtagoras was born about 500 B.C. at Abdera, the city from which Democritus came. He twice visited
Athens, his second visit being not later than 432 B.C. He made a code of laws for the city of Thurii in 444-3
B.C. There is a tradition that he was prosecuted for impiety, but this seems to be untrue, in spite of the fact
that he wrote a book On the Gods, which began: 'With regard to the gods, I cannot feel sure either that they
are or that they are not, nor what they are like in figure; for there are many things that hinder sure knowledge,
the obscurity of the subject and the shortness of human life.'
His second visit to Athens is described somewhat satirically in Plato's Protagoras, and his doctrines are
discussed seriously in the Theaetetus. He is chiefly noted for his doctrine that 'Man is the measure of all
things, of things that are that they are, and of things that are not that they are not.' This is interpreted as
meaning that each man is the measure of all things, and that, when men differ, there is no objective truth in
virtue of which one is right and the other wrong. The doctrine is essentially sceptical, and is presumably
based on the 'deceitfulness' of the senses.Ó
ss. 93-94

\ 1 Ağu 2023
104
17
v. 4
Gerekler
Aylaklõğa …vgŸ - Bertrand Russell
Ò1848'den beri gittike ilerlemekte olan milliyetilik hummasõ, mantõksõzlõk akidesinin bir biimidir. Tek ve
evrensel gerek fikri terk edilmiş bulunuyor: Şimdi İngiliz gereği var, Fransõz gereği var, Alman gereği,
Karadağlõ gereği, Monako Prensliği gereği var. Aynõ şekilde, işiler iin başka gerek, kapitalistler iin başka
gerek var. Bu başka başka gerekler arasõnda karar vermenin -eğer inandõrma yolundan umut iyice kesilirse-
biricik yolu olarak savaş ve propagandacõlõk õlgõnlõğõ alanõnda rekabet kalõyor. DŸnyamõza hastalõk bulaştõran,
uluslararasõ ve sõnõflararasõ derin dŸşmanlõklar halledilmedike, insanlõğõn akõllõca bir dŸşŸnŸş alõşkanlõğõna
yeniden kavuşmasõ kolay kolay beklenemez. Yalnõz, burada bir gŸlŸk vardõr, o da, mantõksõzlõk egemen
olduğu sŸrece, dertlerimize ancak bir şans eseri are bulunabileceği gereğidir; zira akõl, kişilik dõşõ oluşu
dolayõsõyla evrensel işbirliğini mŸmkŸn kõldõğõ halde, mantõksõzlõk, kişisel tutkularõ temsil ettiği iin ekişmeleri
kaõnõlmaz kõlar. İşte bundan štŸrŸdŸr ki, akla uygunluk, evrensel ve kişilik dõşõ bir gerek šlŸsŸne başvurma
anlamõnda, sadece egemen olduğu ağlarda değil, aynõ zamanda ve hatta daha fazla, paylaşamadõğõ gšrŸşŸ
šldŸrebilmek erkekliğinden yoksun adamlarõn boş rŸyasõ diye hor gšrŸldŸğŸ, reddedildiği talihsiz
dšnemlerde de, insanoğlunun iyiliği bakõmõndan ok bŸyŸk šnem taşõr.Ó
s. 86
\ 1 Ağu 2023
104
18
v. 4
Gerekler

bertrand russellÕdan semeler - haz. Mete Tuncay
ÒBabaannem, Anlaşmacõlarõn
1 ahlak katõlõğõnõ taşõyan bir Puritandõ. Evde rahatlõğõ kŸŸmser, yemeğe
dŸşkŸnlŸk gšstermez, şaraptan nefret eder ve tŸtŸn imeyi gŸnah sayardõ. Dedemin 1866 yõlõnda emekli
olmasõna kadar bŸtŸn yaşamõnõ bŸyŸkler dŸnyasõnda geirdiği halde, tamamõyla bu dŸnyadan uzak bir
kadõndõ. Paraya karşõ, ancak ona her zaman yeterince sahip olmuş kimselerin gšsterebilecekleri bir ilgisizlik
duyardõ. ‚ocuklarõnõn ve torunlarõnõn faydalõ ve erdemli yaşamlar sŸrmelerini isterdi, fakat onlarõn başkalarõnca
başarõ sayõlacak şeylere ulaşmalarõ yahut ÇiyiÈ evlenmeler yapmalarõ yolunda herhangi bir arzusu yoktur. Tam
Protestanca bir tutumla, šzel yargõya ve vicdanõn ŸstŸnlŸğŸne inanõrdõ. Onikinci doğum gŸnŸmde bana (h‰l‰
sakladõğõm) bir Kutsal Kitap verdi; başõndaki boş sayfaya kitaptan en ok beğendiği sšzleri yazmõştõ. Bu
sšzlerden biri ÇBir kštŸlŸk işlemek iin bir kalabalõğõn ardõna dŸşmeyeceksinÈ idi, bir başkasõ da ÇGŸlŸ ve
cesaretli ol, korkma ve umutsuzluğa kapõlma; ŸnkŸ Rabbin Tanrõ nereye gitsen seninle birliktedir.È
Bu sšzler yaşamõmõ derinliğine etkilemiş, Tanrõ'ya inanmayõ bõraktõktan sonra da bana hala anlamlõ
gšrŸnmeye devam etmiştir.Ó
s. 17

Ò(1) Covenanters: 1638 tarihli İsko Ulusal Anlaşmasõnõ tutanlar.Ó
s. 17 \ 1 Ağu 2023
104
19
v. 4
Gerekler
Alõntõlar tõrnak işareti arasõnda sayfa numaralarõ ile beraber verilmiştir. …rneğin; Òİrfan, dŸşŸncenin bŸtŸn kutuplarõnõ kucaklayan bir kelime.Ó
s.175 C. M.
İliği Olmayan DŸğme
Ahmet Oktay
Oktay, A., 2005 (ilk basõm 2005), İliği Olmayan DŸğme , 1. Baskõ, Everest Yayõnlarõ \ 1 Ağu 2023
104
20
v. 4
Gerekler

Alõntõlarla ilgili notlar
Ôgerekliğin elişkin birliği'
olaylara bakõş, bireysel psikolojileri betimleyiş, toplumsal/siyasal olaylarõ yorumlayõş
şabloncu, yargõlayõcõ ve sulayõcõ tutumdan uzak; yansõz ve eleştirel
bu eleştirel bakõş da Ôeklemlenme dŸzeyindeÕ
Tek tek olay veya kişi Ÿzerinden değil de, olay ve kişilerin ilişkileri, yani
Ôtemas edilen noktalar(konular) Ÿzerinden eleştiriÕ anlamõ kastediliyor gibi.
Ahmet OktayÕõn, Atilla …zkõrõmlõÕya ait gšrŸşlerden de faydalanarak yazar Sevgi SoysalÕõn Şafak adlõ
eseri hakkõnda yazdõklarõndan;
ÔBurjuva Duyarlõğõndan Siyasal SorumluluğaÕ başlõklõ bšlŸmden \ 1 Ağu 2023
104
21
v. 4
Gerekler
İliği Olmayan DŸğme - Ahmet Oktay
ÒÒSevgi Soysal'õn šykŸlerinde ve romanlarõnda biyografik šgelerin ağõrlõklõ bir yeri vardõr. Kişisel yaşam, kişisel anõlar,
kişisel deneyimler anlatõ katmanlarõnda kimi zaman aõk, kimi zaman šrtŸk biimde yer alõr.
Atilla …zkõrõmlõ, bu noktada şunlarõ yazmaktadõr:
"Tante Rosa, şaşõrtõcõlõk peşinde koşan bir yazar hayalgŸcŸnŸn ŸrŸnŸ değildir. Soysal'õn annesinin Alman olduğunu,
levanten bir evrede bŸyŸdŸğŸnŸ biliyoruz. YŸrŸmek'in El‰'sõ iki kez evlenir. İkinci evlilikte de aranan bulunmamõştõr.
Romanõn yayõmlandõğõ yõl, Sevgi'nin kendi hayatõndaki kopuklula eşzamanlõdõr. Şafak, 12 Mart sonrasõnõn, Adana
sŸrgŸnlŸğŸnŸn ŸrŸnŸdŸr. Barõş Adlõ ‚ocuk'taki kimi šykŸler belirgin biimde biyografik ayrõntõlarla yŸklŸdŸr."
Ama bu noktada ok šnemli bir vurgulama yapar …zkõrõmlõ. Şunlarõ yazar:
"Şunu sšylemek istiyorum: Sevgi Soysal'õn hayat izgisiyle yazarlõk izgisi birbirine paralel olarak yŸrŸr. Biri štekinden
ayrõlamaz ya da soyutlanamaz. Hayatõ ne oranda, ne yšnde, nasõl değişmişse sanatõ da aynõ izgide gelişimini
sŸrdŸrmŸştŸr. Bu yargõ, Sevgi Soysal'õn otobiyografiye kapandõğõnõ gšstermez, tersine otobiyografik šgelerin šykŸ ya
da roman gereğine dšnŸştŸrŸlebilmesi gibi bir ustalõğõ gšsterir."
1975 yõlõnda Sevgi Soysal'õn otobiyografik šgeleri, tam da …zkõrõmlõÕnõn vurguladõğõ biimde bir romana dšnŸştŸrmeyi
başardõğõ yapõtõ yayõmlanõr: Şafak.
Şafak'ta SevgiÕnin olaylara bakõşõnda, bireysel psikolojileri betimleyişinde, toplumsal/siyasal olaylarõ yorumlayõşõnda
ok gelişkin bir yansõzlõk ve eleştirellik duygusu gšrŸlmektedir. Her tŸrlŸ şabloncu, yargõlayõcõ ve sulayõcõ tutumdan
uzak durmaktadõr. Eleştiri, anlatõ ve anlatõm dŸzeyinde değil olaylarõn, olgularõn, kişilerin sšz, dŸşŸnce ve eylemlerinin
eklemleniş dŸzeyinde belirmektedir. Romana ideolojik gŸcŸnŸ veren de, artistik/estetik dŸzeyde sağlanan ve
gerekliğin elişkin birliğini yansõtabilen bu başarõdõr.Ó
ss. 38-39
\ 1 Ağu 2023
104
22
v. 4
Gerekler

Alõntõlarla ilgili notlar
gemiş şimdi gelecek
ÔGemiş BilinciÕ başlõklõ bšlŸmden
﹜
gerekliğin anlaşõlmasõnõ zorlaştõrõr.
sadece gemişe odaklanmak, sadece gemişe değer vermek ..
sadece şimdiye odaklanmak, sadece şimdiye değer vermek ..
sadece geleceğe odaklanmak, sadece geleceğe değer vermek ..
~ gemişi, şimdiyi ve geleceği birlikte dŸşŸnmek
~ Doğrudan birbirlerine etkilerinin yanõsõra gemiş daima yeniden (yaşanan şimdiye gšre) yorumlanabilir. \ 1 Ağu 2023
104
23
v. 4
Gerekler
İliği Olmayan DŸğme - Ahmet Oktay
Ò GE‚MİŞ BİLİNCİ
Hepimiz yaşadõğõmõz zamanõn değer yargõlarõ, zevkleri ve beklenti ufku ile evriliyiz, kendi zamanõmõzõn šlŸtleri ile
sõnõrlõyõz. Doğal bu. Dolayõsõyla, reel zaman dediğimiz yaşanan gŸne nasõl gelindiğini pek dŸşŸnmŸyor, durduğumuz
noktada kolaylõkla eleştirdiğimiz kimi olgularõ ve olaylarõ tarih”liği iinde gšremiyoruz.
TŸrkiye, alabildiğine hõzlõ bir dšnŸşŸm sŸreci iinde bulunuyor. ‚elişkilerle dolu bir dšnŸşŸm sŸreci ama. Bir yanda
bilgisayar ağõnõ yakalamaya uğraşõyor, šte yanda, šrneğin tarõm alanõnda h‰l‰ ilkel teknolojiler kullanõyoruz.
Muhafazak‰rlõkla modernlik bir arada yaşanõyor.
Bir yerde, bu durumun yararlõ olduğu dŸşŸnŸlebilir elbet. ‚oksesli bir toplum, šzellikle dŸşŸnsel ve kŸltŸrel yaşam
iin yaratõcõlõğõn ve Ÿreticiliğin kalkõş noktasõdõr ŸnkŸ. Eskiler, tam da yŸzden, gereğin ancak karşõt dŸşŸncelerin
atõşmasõndan doğacağõnõ sšylemişlerdir.
Ancak, hõzlõ dšnŸşŸm zamanlarõnda insanlarõn sadece gŸnŸn değerlerine bağlanarak yaşamalarõ, belli bir bellek
yitimine de yol aabiliyor. GŸnŸn geerli sayõlan šlŸtlerinin yŸceltilmesi, sadece onlarõn šnemsenmesi, gemişle
aramõzõ atõğõ gibi etik alanda bir erozyon da yaratabiliyor.
Oysa sadece gemişin aşkõnlaştõrõlmasõ gibi sadece şimdinin ve geleceğin aşkõnlaştõrõlmasõ da gerekliğin
anlaşõlmasõnõ zorlaştõrõyor.
Kimliğimizi bulabilmemiz, kişiliğimizi edinebilmemiz iin daha tŸmlŸklŸ bir zaman anlayõşõna gereksinimimiz var.
Gemişi, şimdiyi ve geleceği birlikte dŸşŸnebildiğimiz šlŸde kŸltŸrel yaşamõmõz daha canlanacaktõr.
Gemiş, tam da bu šzelliğinden dolayõ daima yeniden yorumlanan, yorumlanabilen bir gerekliktir. Dahasõ, her yeni
yorum, ister istemez, bir gelecek šngšrŸlerek yapõlõr. Setiğimiz ya da seeceğimiz bir yaşamõn šlŸleri iinde yaparõz
yorumu. Ve asõl šnemlisi, her yorum kişisel/bireysel olanõn sõnõrlarõnõ aşar, başkalarõna eklenir. Başka insanlarõn
dŸşŸnceleriyle, duygularõyla iletişim iinde gelişir yorum.Ó
ss. 94-95
\ 1 Ağu 2023
104
24
v. 4
Gerekler
⋮ Buradaki alõntõ şimdiki zaman
v.1 başlõklõ ierikte de verilmiştir.

Akla gelenler
ÒGemiş, tam da bu šzelliğinden dolayõ daima yeniden yorumlanan, yorumlanabilen bir gerekliktir.Ó
s. 95
Alõntõdan:
ilham alarak:
GŸzellik/‚irkinlik, daima yeniden yorumlanan, yorumlanabilen bir gerekliktir.
Adalet/Adaletsizlik daima yeniden yorumlanan, yorumlanabilen bir gerekliktir.
Eşitlik/Eşitsizlik daima yeniden yorumlanan, yorumlanabilen bir gerekliktir.
.
.
.
GŸzellik/‚irkinlik hazõrlanacak olan sõradaki ieriğin başlõğõdõr. \ 1 Ağu 2023
104
25
v. 4
Gerekler
Alõntõlar tõrnak işareti arasõnda sayfa numaralarõ ile beraber verilmiştir. …rneğin; Òİrfan, dŸşŸncenin bŸtŸn kutuplarõnõ kucaklayan bir kelime.Ó
s.175 C. M.
Incognito - Beynin Gizli Hayatõ
David Eagleman
Eagleman, D., 2018 (ilk basõm 2011), Incognito, 26. Baskõ, Bkz Yayõncõlõk, ‚ev. Zeynep Arõk Tozar \ 1 Ağu 2023
104
26
v. 4
Gerekler

Incognito Beynin Gizli Hayatõ - David Eagleman
Burada verilen Ô
3 Visions after early blindness-MacLeod ve
FineÕ adlõ eserle birlikte tŸrke basõmõ olan Oliver SacksÕõn
ÒMarsÕta Bir AntropologÓ adlõ kitabõndan da konu ilgili
gerek hikayeler okuyabilirsiniz.
Aklõmõza eski tŸrk filmleri gelir, bize her şey kolay zaten :)
⋮ Bu kõsõm sõnõr
v. 1(ilk) başlõklõ ierikte de verilmiştir.
ÒG…ZLERİ A‚MAK
ÒGšrmeÓ eylemi bize šylesine doğal gelir ki, sŸrecin altõnda yatan muazzam karmaşõklõktaki dŸzeneği takdir
etmek gŸtŸr. Beynin yaklaşõk Ÿte birinin gšrmeye adanmõş olmasõ bu nedenle şaşõrtõcõ gelecektir size.Ó
ss. 22-23

ÒAma beyniniz, gšzŸnŸze arpan bu gšrŸntŸleri belirsizlikten arõndõrmak iin koşullar ve bağlamõ hesaba
katarak, varsayõmlarda bulunarak ve birazdan gšreceğimiz hilelere başvurarak epeyce bir sõkõntõya girer.
Ancak tŸm bunlar; yõllar sŸrmŸş kšrlŸğŸn ardõndan ameliyatla gšrme yetisini yeniden kazanmõş hastalarda
izleneceği Ÿzere, šyle pek de zahmetsiz gerekleşen şeyler değildir. Bu hastalar dŸnyayõ birdenbire gšrmek
yerine, gšrmeyi yeniden šğrenmek zorundadõr.
3 Ó
s. 23

Ò…mrŸ boyunca gšrebilmiş olanlarõmõz iin, gšrme olgusunun aslõnda bir inşa işi olduğu gereğini anlamanõn
en iyi yolu, gšrme sistemlerimizin sõklõkla hataya dŸştŸğŸnŸ hatõrlamak olacaktõr. Gšrsel yanõlsamalar
(illŸzyonlar), bu sistemin evriminin, ulaştõğõ noktada yapmamõza izin verdiği işlerin tam sõnõrõnda gerekleşir ve
bu šzellikleriyle de beyin iine bakmaya olanak sağlayan sağlam birer pencere gšrevi gšrŸrler.
4
ÒYanõlsamaÓ sšzcŸğŸne keskin ve tam bir tanõm getirmek kolay değildir; zira bir başka aõdan bakõldõğõnda,
gšrme olgusu da aslõnda başlõ başõna bir yanõlsama sayõlabilir.Ó
s. 23

⋮ \ 1 Ağu 2023
104
27
v. 4
Gerekler
Incognito Beynin Gizli Hayatõ - David Eagleman
Ò‚evresel gšrŸşŸnŸz, tahmin edebileceğinizden ok daha kštŸdŸr aslõnda, ŸnkŸ normal koşullarda beyniniz
gšz kaslarõnõza, yŸksek šzŸnŸrlŸklŸ merkezi gšrŸşŸnŸzŸ doğrudan ilgilendiğiniz nesnelere yšneltmenizi
sağlayacak komutlarõ vermektedir. Ó
s. 24

ÒGšrme olgusunun biraz daha derinlerine indike, doğru anahtarlarõ doğru kilitlere yerleştirmeniz koşuluyla
beyninizin size son derece ikna edici algõlamalar sunduğu bariz hale gelir. Ó
s. 24

ÒBelki de dŸşŸlen en yaygõn yanõlgõ, gšrme sisteminin karşõnõzdaki dŸnyayõ, bir sinema kamerasõnõn
sadakatiyle temsil ettiğine inanmaktõr. Ó
s. 25

ÒDŸnyayõ, gšrdŸğŸnŸzŸ sandõğõnõz zengin ayrõntõlarla gšrmediğiniz ortada; bunun da štesinde gšzŸnŸze
arpan oğu şeyin de farkõnda değilsiniz.Ó
s. 26

ÒDiliniz, ağzõnõzõn iinde nasõl konumlanmõştõr? Bu soru size bir kez sorulduğunda cevabõnõ verebilirsiniz; ama
tahminen, soru sorulmadan šnce cevabõn farkõnda bile değildiniz. Genel olarak beynin oğu şeyi bilmesine
gerek yoktur; asõl bildiği şey, verileri toplayõp getirmektir. Hesaplamalarõnõ bilme gerekliliği temelinde yapar.
Dilinizin aldõğõ konumu her an bilinli şekilde izlemiyor olmanõz şaşõrtõcõ değildir; ŸnkŸ bu bilgi ancak nadiren
işinize yarar.Ó
s. 28

ÒBunun da štesinde, aslõnda yalnõzca ve yalnõzca bilmeye gereksinim duyduğumuz şeyleri gšrdŸğŸmŸz halde,
tam ve zengin bir resimle karşõ karşõya olduğumuz yanõlgõsõna da kapõlmõşõzdõr.Ó
s. 28
\ 1 Ağu 2023
104
28
v. 4
Gerekler

Incognito Beynin Gizli Hayatõ - David Eagleman
ÒGšrme šylesine zahmetsiz bir iş gibidir ki, suyu anlamaya zorlanan balõklardan farkõmõz yoktur bizim de:
Balõklar başka hibir şey deneyimlemedikleri iin suyu gšrŸp kavramalarõ neredeyse olanaksõzdõr. Ama
sorgulayõcõ bir balõğõn šnŸnde yŸkselmekte olan bir kabarcõk šnemli bir ipucu sunabilir ona. Baloncuklar gibi
gšrsel yanõlsamalar da normalde gšzŸmŸze arpmayan, kanõksamõş olduğumuz şeylere dikkatimizi ekebilir;
bu yšnleriyle, beyinde sahne arkasõnda işleyen mekanizmalarõ anlamamõza yardõmcõ olan kritik birer
aratõrlar.Ó
ss. 30-31

Bu balõk šrneği, Nazõm HikmetÕin Akrep Gibisin Kardeşim adlõ şiirini hatõrlatõr.
3000 yõl Mõsõr
v. 2 adlõ ierikte şiirin tamamõ verilmişti.
É.
Koyun gibisin kardeşim,
gocuklu celep kaldõrõnca sopasõnõ
sŸrŸye katõlõverirsin hemen
ve ‰deta mağrur, koşarsõn salhaneye.
DŸnyanõn en tuhaf mahlukusun yani,
hani şu derya ire olup
deryayõ bilmeyen balõktan da tuhaf.
É.
. . . \ 1 Ağu 2023
104
29
v. 4
Gerekler
Incognito Beynin Gizli Hayatõ - David Eagleman
ÒSayfada herhangi bir değişim olmadõğõna gšre, değişimin beyninizde gerekleşiyor olmasõ gerekir. Gšrme
edilgen değil, etkin bir olgudur. Gšrme sistemi, uyaranõ birden fazla biimde yorumlayabildiği iin olasõlõklar
arasõnda gidip gelir. Benzer tersinmeler yŸz-vazo yanõlsamasõnda da kendini gšsterir: Sayfada herhangi bir
değişiklik gerekleşmediği halde bazen yŸzleri, bazen vazoyu algõlarsõnõz, ikisini aynõ anda gšremezsiniz.Ó
s. 31 https://bilimfili.com/klasik-bir-illuzyon-ve-onu-mumkun-kilan-beyin-mekanizmasi
Kitapta da bir benzeri olan bu şekil, yŸz-vazo yanõlsamasõnõ hatõrlatmak iin eklenmiştir.
. . .\ 1 Ağu 2023
104
30
v. 4
Gerekler

Incognito Beynin Gizli Hayatõ - David Eagleman
ÒEtkin gšrŸşŸn ilkeleri hakkõnda daha da arpõcõ šrnekler bulmak mŸmkŸn. Algõsal ÒdeğiştokuşÓ, sol
gšzŸnŸze bir gšrŸntŸ (šr. bir inek), sağ gšzŸnŸze başka bir gšrŸntŸ (šr. bir uak) sunulduğunda da
gerekleşir. İkisini aynõ anda gšrmediğiniz gibi, ikisinin birleşimini de gšrmezsiniz; šnce birini, sonra diğerini,
sonra yine bir šncekini gšrŸrsŸnŸz.
12 Gšrme sisteminiz bu arada birbiriyle elişen iki bilgi arasõnda savaş
vermektedir; siz ise gerekte olanlarõ değil, yalnõzca hangi algõnõn diğerini yendiğine bağlõ olarak anbean
değişen bir gšrŸntŸyle karşõ karşõyasõnõzdõr. Dõş dŸnya sabit kaldõğõ halde beyniniz size dinamik biimde farklõ
yorumlar sunmaktadõr.Ó
s. 31-32
ÒDõş dŸnyada olup bitenleri etkin biimde yorumlamanõn da štesinde, beyin bazen gšrev sõnõrlarõnõ aşarak
kendisi de uydurmaktan geri kalmaz. Retina šrneğini ele alalõm. Retina, gšzŸn arkasõnda bulunan ve
ÒfotoreseptšrÓ adõ verilen hŸcrelerden oluşan šzelleşmiş hŸcre tabakasõdõr. 1668Õde Fransõz dŸşŸnŸr ve
matematiki Edme Mariotte gšz Ÿzerinde alõşmalar yaparken olduka beklenmedik bir durumla karşõlaştõ:
Retinada fotoreseptšrlerden yoksun ve hatõrõ sayõlõr bŸyŸklŸkte bir yama vardõ.
13 Bu yamanõn MariotteÕu
şaşõrtmasõnõn nedeni, gšrme alanõnõn, sŸrekli ve kesintisiz olduğu izlenimini vermesidir; gšrŸşte,
fotoreseptšrlerin bulunmadõğõ bu bšlgeye karşõlõk gelen bir boşluk ortaya õkmaz.Ó
s. 32 \ 1 Ağu 2023
104
31
v. 4
Gerekler
Incognito Beynin Gizli Hayatõ - David Eagleman
ÒYoksa õkar mõ? Mariotte konunun derinlerine indike, gšrŸşŸmŸzde aslõnda gerekten de bir ÒdelikÓ
olduğunu fark etti: Her bir gšz iin artõk Òkšr noktaÓ olarak bilinen kŸŸk bir bšlge.
İyi ama nasõl oldu da kimse gšrŸşteki bu deliği daha šnce fark etmedi? Nasõl oldu da Michelangelo,
Shakespeare ve Galileo gibi bŸyŸk dehalar, gšrŸşle ilgili bu temel gereği hi fark etmeden yaşayõp šldŸler?
Bunun nedenlerinden biri, iki gšzŸmŸz olmasõ ve her ikisindeki kšr nokta konumlarõnõn birbiriyle
akõşmamasõdõr. Yani iki gšz aõkken sahne kesintisizdir. Ancak daha da šnemlisi, beyin aslõnda kšr noktadaki
eksik bilgiyi kendisi ÒtamamlarÓ. Sayfadaki siyah nokta kšr nokta Ÿzerine dŸştŸğŸnde, onun olmasõ gerektiği
yerde gšrdŸklerinize dikkat edin. Siyah nokta gšzden kaybolduğunda, onun yerinde beyaz ya da siyah bir
delik yoktur, ŸnkŸ beyniniz fondaki desenden šrŸlŸ bir yama icat etmiş; gšrsel uzamda o noktayla ilgili
herhangi bir bilgiye sahip olmadõğõndan, evredeki fonu alõp boşluğu onunla doldurmuştur.
ÒOradaÓ var olanlarõ algõlamazsõnõz sonuta. Beyniniz ne isterse onu algõlarsõnõz.Ó
ss. 32-33
\ 1 Ağu 2023
104
32
v. 4
Gerekler

Akla gelenler
v. 4
Gerekler
reklam
v. 1 başlõklõ ierikten Gšrme Biimleri adlõ kitabõn bilgilerine ulaşabilir, konu Ÿzerinde dŸşŸnme fõrsatõ verebilecek gŸzel
detaylar bulabilirsiniz.
ÒalfabeÓ kelimesinin nereden geldiğini sšyleyen kitabõ alfa/beta/gama
v. 2 adlõ ierikte bulabilirsiniz.⋮
⋮ \ 1 Ağu 2023
104
33
⋮
⋮
⋮Dil
v. 2
⋮tuhaf şeyler
v. 1
-Elimizde ne kadarlõk alfabe varsa (mecazi anlamda da), o kadarlõk ifade yeteneğimiz olur. Mesela sadece bir-iki
şiir biliyorsak sŸrekli onlarõ šrnek olarak veririz. Benzer şekilde, Ône kadarÕ gšrŸrsek, o kadarõnõ yorumlayabilir hatta
hep o erevede aõklama getiririz.
-‚oğu zaman bilimsel teorilerde bile; aõklamalarõmõz, adlandõrmalarõmõz, É yine hep insanlõğõn o ana kadar ki
gemişinde yapõlanlar ve olanlar erevesinde kalõr.
-Bu kitaptaki bazõ ifadeler kuantum mekaniğini akla getiriyor. Zenginleşen bir dil gibi; yeni deney yšntemlerini
keşfedene kadar atomaltõ dŸnyayõ, o kŸŸcŸk paracõklarõn pek de beklemediğimiz tuhaf davranõşlarõnõ asla
bilemezdik. Atomlar hakkõndaki gereğe biraz daha yaklaşamazdõk.
-Ya da birikim mi sõrama mõ başlõklõ ierikte ilgili alõntõlarõn olduğu EinsteinÕa ait teorilerde de olduğu gibi, ok ok
hõzlõ hareket eden veya ok bŸyŸk kŸtleli cisimlerin neden olduğu tuhaf gereklere biraz daha yaklaşamazdõk.
Yeni gšrme biimlerinin olabileceğini fark ettiğimizde, kabul ettiğimizde Einstein gibi meydan okuyan cevaplar da
bulabiliyoruz.
Kuantum mekaniği; yeni deney sonularõnõ eski teori (Newton mekaniği) aõklayamayõnca ortaya õktõ denebilir;
yani bildiklerimizin, kabullerimizin sõnõrõna yaklaşõnca; šnceki teori ile elişen deney sonularõnõ gšrdŸğŸmŸzde.
EinsteinÕõn genel ve šzel gšrelilik teorileri ise šnce yeni bir matematiksel bir bakõş aõsõ ile keşfedildi, yazõldõ.
Deneylerle ispatõ ise ok daha sonra oldu.
-ÒSõnõr, yanõlsama, elişki, ÉÓ ok da benzer şeyler gibi. Olaylarõ/durumlarõ yorumlarken de, anlarken de, teorisini
kurarken de, deneyini tasarlayõp yaparken de, É. bize hep ÔyeniÕ şeyleri ya da henŸz farkõnda olmadõğõmõz şeyleri
gšsterebiliyor, yeni yollar buldurabiliyor, É , erevenin dõşõna biraz õkarabiliyor.
Alõntõlar tõrnak işareti arasõnda sayfa numaralarõ ile beraber verilmiştir. …rneğin; Òİrfan, dŸşŸncenin bŸtŸn kutuplarõnõ kucaklayan bir kelime.Ó
s.175 C. M.
Ağlamak ve GŸlmek
İlhan Seluk
Seluk, İ.,1994 (ilk basõm 1982), ağlamak ve gŸlmek, 10. Bas(k)õ, ‚ağdaş Yayõnlarõ\ 1 Ağu 2023
104
34
v. 4
Gerekler

ağlamak ve gŸlmek - İlhan Seluk
ÒFİLOZOF İLE …ĞRENCİSİ
Filozof, gŸn gšrmŸş geirmiş adamdõ. Ak sakalõ gšğsŸne
dek dŸşerdi. Geniş alnõnõn bitiminde seyrelmiş beyaz
salarõ başlardõ. GšzlŸklerinin ŸstŸnden yumuşak; ama
delici bakõşlarõyla bakardõ. Bilirdi evreni, yaşamõ, dŸnŸ,
bugŸnŸ, yarõnõ... Kitaplarõna dalar, sayfalarõ karõştõrõr, notlar
alõr ve durmadan dŸşŸnŸrdŸ.
…ğrenci delidolu bir genti.
Kamõştan dŸdŸk yapar, kõrlarda õlgõnlar gibi koşar, derede
yŸzer, kitaplara boş verir, derslerini gereğince hazõrlamaz,
yarõnlarõnõ dŸşŸnmezdi. Cin gibiydi; hazõrcevaptõ; kibrit
akar gibi parlar; aklõna ne gelirse sšylerdi.
Filozof arasõra šğrencisini karşõsõna alõr, šğŸtler verir,
tartõşma yollarõnõ arardõ. BugŸn yine šyle yaptõ filozof ve
sšzcŸkleri tane tane sšyleyerek dedi ki:
Ñ Kuşlarõn yŸrŸrken bile kanatlarõ vardõr.
…ğrenci hemen yanõtladõ:
Ñ Ey bŸyŸk ustam, kuşlarõn uarken bile ayaklarõ olduğunu
sakõn unutma!É
F - ‚alõşan kazanõr.
… - Kazanan alõşõr.
F - Cennette šyle ok melek vardõr ki cennette melek
šnemini yitirir.
… - Demek ki šnemsiz biri de cennette melek olabilir.
F - Yağmurdan sonra hava aar.
… - Aõk havadan šnce yağmur yağar.
F - Umut yoksulun ekmeğidir.
… - Ekmek yoksulun umududur.
Filozof şaşõrdõ. Nasõl oluyordu da her gereğin tersi de
gerek gibi gšrŸnŸyordu? İin iin kuşkuya dŸşmekle
birlikte filozof sšzŸnŸ sŸrdŸrdŸ:
F - GŸzel bir yapõt iyi bir taklittir.
… - GŸzel bir taklit iyi bir yapõttõr.
F - Aşk, kšpeği bile uyakla (kafiye ile) havlatõr.
… - Uyakla havlayan kšpek ‰şõktõr.
F - Her politikacõ kendi yalanõnõ yutarken šlŸr.
… - Kendi yalanõnõ yutan her politikacõ šlŸr. Ó
ss. 20-21 \ 1 Ağu 2023
104
35
v. 4
Gerekler
Buradakilere benzer bakõş aõsõ olan alõntõlar dipnot ile belirtilmiştir.
ağlamak ve gŸlmek - İlhan Seluk
ÒFilozof bir kez daha sarsõldõ. …ğrencisine yeniliyor muydu?
Oysa šğrenci kurnazdõ. Her sšzŸ orap gibi alõyor, tersine
evirdikten sonra kullanõyordu. Filozof yenilgiyi iine
sindiremediğinden tartõşmayõ bitirmedi:
F - DŸnya sonsuzluğun iinde bir parantezdir.
… - Parantez sonsuzluğun iinde bir dŸnyadõr.
F - Korku bilgisizlikten doğar.
… - Bilgisizlik korkudan doğar.
F - Edebiyat, yazõlardan oluşan bir cumhuriyettir.
… - Cumhuriyet yazõlardan oluşan bir edebiyattõr.
F - En kštŸ hapishanede olmak, en iyi okulda olmakla
eşanlamlõdõr.
… - En iyi okul, en kštŸ hapishane gibidir.
F - DŸşŸnŸyorum, šyleyse varõm.
… - Varõm, šyleyse dŸşŸnŸyorum.
Filozof en sonunda kõzdõ:
Ñ Samalõyorsun, dedi, benim sšylediklerimin zõddõna
gitmekle gereğe ulaşamazsõn.
…ğrenci sordu:
Ñ Ustam, gerek dediğin nedir ki?
Filozof gŸldŸ:
Ñ Bak, dedi, sana Şirazlõ Şeyh Sadi'nin bir šykŸsŸnŸ
anlatayõm. Bir õfõt ile bir MŸslŸman kavga ediyorlarmõş.
MŸslŸman diyormuş ki: "Eğer sšzlerim gerek değilse
senin gibi õfõt olayõm." ‚õfõt, kahkahayla gŸlŸp yanõt
vermiş: "Eğer benim sšylediklerim yalansa, senin gibi
MŸslŸman olayõm." Demek ki gerek insanõna gšre
değişiyor.
…ğrenci:
Ñ İnsanõna gšre değişmeyen gerek yok mu?
Filozof:
Ñ Var, ama o gerek sšzlerde değil, yaşamõn sŸrelerinde
ortaya õkar. Ó
ss. 21-22
TDK\ 1 Ağu 2023
104
36
v. 4
Gerekler

Alõntõlar tõrnak işareti arasõnda sayfa numaralarõ ile beraber verilmiştir. …rneğin; Òİrfan, dŸşŸncenin bŸtŸn kutuplarõnõ kucaklayan bir kelime.Ó
s.175 C. M.
Yorum ve Aşõrõ Yorum
U. Eco, R. Rorty, J. Culler, Christine Brooke-Rose
Eco, U., Rorty, R., Culler, J., Brooke-Rose, C., 1996 (ilk basõm 1992), Yorum ve Aşõrõ Yorum, Can Yayõnlarõ, ‚ev. Kemal Atakay \ 1 Ağu 2023
104
37
v. 4
Gerekler
Yorum ve Aşõrõ Yorum -U. Eco, R. Rorty, J. Culler, Christine Brooke-Rose
Ò
Palimpsest
1 Tarih
2
CHRISTINE BROOKE-ROSE
Yazõmõn başlõğõ, artõk herkese bilinen, ancak Salman RŸshdie'nin romanõ Shame'de šzellikle iyi dile getirilmiş
bir kavramdan uyarlanmõştõr. Bu kavram, tarihin kendisinin bir kurmaca olduğudur, dile getiriliş biimi ise
eşitlilik gšsterir. …nce kõsa bir alõntõ: "BŸtŸn šykŸler", diyor Rushdie araya giren yazar olarak, "olabilecekleri
šykŸlerin hayaletlerinin istilasõ altõndadõrlar" (s. 116). Şimdi de uzun bir alõntõ:Ó
s. 139

Ò
1 Palimpsest: †stŸnde yazõlõ metnin bŸtŸnŸyle ya da kõsmen silinmesinden sonra yeni bir metnin yazõldõğõ, rulo ya da
kitap sayfasõ biiminde parşšmen. (‚ev.)
2 Bu yazõnõn bir versiyonu şu kitabõn 12. BšlŸmŸ olarak da yayõmlanmõştõr: Stories, Theories and Things (Cambridge
University Press, 1991).Ó
s. 139 \ 1 Ağu 2023
104
38
v. 4
Gerekler

Yorum ve Aşõrõ Yorum -U. Eco, R. Rorty, J. Culler, Christine Brooke-Rose
Ò
1 Salman Rushdie, Shame (Londra, Jonathan Cape, 1985), s. 87-8.
Ò "olabilecekleri šykŸlerin hayaletlerinin istilasõ altõndadõrlar" (s. 116). Şimdi de uzun bir alõntõ:

Tarihi yeniden yazma gšrevini kim ele geirdi? Gšmenler, muhacirler. Hangi dillerde? Urduca ve
ingilizcede, ikisi de ithal edilmiş diller. Pakistan'õn daha sonraki tarihini, iki zaman katmanõ arasõndaki bir
dŸello olarak gšrmek mŸmkŸndŸr, dayatõlmõş olandan bir yolunu bulup õkmaya alõşan karartõlmõş dŸnya.
Kendi gšrŸşŸnŸ dŸnyaya dayatmak her sanatõnõn gerek arzusudur; ve Pakistan, giderek daha ok kendisiyle
savaş halindeki, o pul pul dškŸlen, paralanan palimpsest, dŸş gšren zihnin bir başarõsõzlõğõ olarak
betimlenebilir. Belki de kullanõlan boyalar, kalõcõ olmayan boyalar, LeonardoÕnunkiler gibi yanlõş boyalardõ; ya
da belki de yer yetersiz olarak imgelenmişti, birbiriyle uzlaşmaz šğelerden, ağõrbaşlõ, yerli Sindhi şalvar-
kurtalara karşõ karnõ aõkta bõrakan gšmen sarilerden, Pencablõlara karşõ Urdulardan, o zamana karşõ
şimdi'den oluşmuş bir tablo olarak: Ters giden bir mucize.
Bana gelince: Ben de, bŸtŸn gšmenler gibi, bir hayalperestim. DŸşsel Ÿlkeler kuruyor ve onlarõ varolan
Ÿlkelere dayatmaya alõşõyorum. Ben de, tarih sorunuyla yŸz yŸze geliyorum: Neyi korumalõ, neyi atmalõ,
belleğin korumada õsrar ettiği şeye nasõl bağlõ kalmalõ, değişimle nasõl uğraşmalõ.
…ykŸmŸn palimpsest Ÿlkesinin, yineliyorum, kendi adõ yok.
1Ó
ss. 139-140
\ 1 Ağu 2023
104
39
v. 4
Gerekler
Yorum ve Aşõrõ Yorum -U. Eco, R. Rorty, J. Culler, Christine Brooke-Rose
ÒAncak, birka satõr sonra, Rushdie şimdi GŸney Pakistan olan yerdeki Sind'i fethetmesinin ardõndan
Òtek bir sšzden oluşan bir iletiyle (ÔPeccaviÕ: gŸnah işledim) suluyu İngiltere'ye geri gšnderen"
Napier'in apokrif šykŸsŸnŸ anlatõr ve ekler: "Aynam Pakistan'õ bu ikidilli (ve kurmaca, ŸnkŸ aslõnda
hibir zaman dile getirilmemiş) sšz oyunuyla adlandõrmanõn ekiciliğini duyuyorum: Peccavistan
olsun.Ó (s. 88).
Gene araya giren yazar olarak daha šnce şunu sšylemişti: "Ama farzet bu gereki bir roman olsun!
DŸşŸn başka ne koyabilirdim onun iine". Bunu gerek dehşetlerle, gerek adlarla, aynõ zamanda
gerek komik olaylarla dolu uzun bir paragraf izler ve paragraf şšyle sona erer: "GŸlŸklerimi bir
dŸşŸn!" Ve yazar devam eder:
Şimdi, bu 'nitelikte bir kitap yazõyor olsam, Pakistan hakkõnda değil, evrensel olarak yazdõğõmõ
sšyleyerek karşõ õkmamõn bana hibir yararõ olmazdõ. Kitap yasaklanõr, šp tenekesine atõlõr, yakõlõrdõ.
TŸm bu abalar boşuna: Gerekilik bir yazarõn yŸreğini incitebilir.
Neyse ki, yalnõzca bir tŸr ağdaş peri masalõ anlatõyorum, o yŸzden her şey yolunda; kimsenin altŸst
olmasõna gerek yok ya da sšylediğim herhangi bir şeyi ciddiye almasõna. KšklŸ bir eyleme
girişmelerine de gerek yok.
Ne bŸyŸk rahatlõk!
Bu son pasajõn, yarõ bilinli dramatik ironisi i burkucu.Ó
ss. 140-141
\ 1 Ağu 2023
104
40
v. 4
Gerekler

Alõntõlar tõrnak işareti arasõnda sayfa numaralarõ ile beraber verilmiştir. …rneğin; Òİrfan, dŸşŸncenin bŸtŸn kutuplarõnõ kucaklayan bir kelime.Ó
s.175 C. M.
Hayat Kõsa Kuşlar Uuyor
Ahmet Haşim / Belgesel-TRT
https://www.youtube.com/watch?v=IFD1znAeXeI&list=PLX7eNJcnlKoKxf3FBixt0qBL-0K74RIF8 \ 1 Ağu 2023
104
41
v. 4
Gerekler
0:24
Ağõr ağõr õkacaksõn bu merdivenlerden
Eteklerinde gŸneş rengi bir yõğõn yaprak
Ve bir zaman bakacaksõn semaya ağlayarak
Sular sarardõ yŸzŸn perde perde solmakta
Kõzõl havalarõ seyret ki akşam olmakta
Eğilmiş arza kanar muttasõl kanar gŸller
Durur alev gibi dallarda kanlõ bŸlbŸller
Sular mõ yandõ neden tunca benziyor mermer
Bu bir lis‰n-õ hafidir ki ruha dolmakta
Kõzõl havalarõ seyret ki akşam olmakta
1:20
Cumhuriyet devri modern şiirimizin kurucularõndan
Şiirimizdeki modernist dšnŸşŸmŸ başlatan
Şair Ahmet Haşim
1901Õde 16 yaşõnda iken ilk şiirini yayõnlayan Haşim, az
yazan bir şairdir
Birka yõl bir dize bile yazmadõğõ dšnemler olur
Karamsar bir kişiliği olan şairin ruhsal karmaşa ve
atõşmalarõ şiirlerinde karşõlõğõnõ bulur
Sõka kullandõğõ akşam, gece, karanlõk, siyah, hŸzŸn gibi
sšzcŸkler
İ dŸnyasõnõ oradaki acõyõ yansõtõr
2:03
Haşim ne gereği arar ne de dŸnyanõn anlamõnõ dŸşŸnŸr
O var olanõ betimlemekle yetinir
2:20
Kimilerine gšre sembolist, kimilerine gšre ise izlenimci
olan Ahmet HaşimÕin imgesel, kapalõ bir şiiri vardõr
Soyutlayõcõ, simgesel, sezinleten bir şiirdir bu
Herkesin kolayca anlayacağõ şiiri niteliksiz bulur
BŸyŸk şiirin kapõlarõnõn sular iindeki şehirlerin tun
kanatlõ kapõlarõ gibi sõmsõkõ kapalõ olduğunu
Bunlarõ herkesin aamayacağõnõ sšyler
2:50
Şiirin šzel bir dili olmasõ gerektiğini dŸşŸnen şair
Şiirde anlamdan ok mŸziğe šnem verir
.
.
5:53
Hayat Kõsa Kuşlar Uuyor - Ahmet Haşim (Belgesel-TRT)
anlatõm metni \ 1 Ağu 2023
104
42
v. 4
Gerekler

Hayat Kõsa Kuşlar Uuyor - Ahmet Haşim (Belgesel-TRT) \ 1 Ağu 2023
104
43
v. 4
Gerekler https://www.youtube.com/watch?v=IFD1znAeXeI&list=PLX7eNJcnlKoKxf3FBixt0qBL-0K74RIF8
Akla gelenler
Ahmet Haşim gereği aramõyor da olsa, sihirli şeyler yaptõğõ da muhakkak,
belki gereği aramamak da bir gerek,
ya da gereği aramamak da gereklerden biri É\ 1 Ağu 2023
104
44
v. 4
Gerekler
Şiirin ruhu veya sihiri diyebileceğimiz konuyu Ahmet HaşimÕin Merdiven adlõ eseri Ÿzerinden bir šrnekle anlatan kitabõ
sihir kayboldu
v. 2 adlõ ierikten šğrenebilirsiniz.
⋮
⋮

Alõntõlar tõrnak işareti arasõnda sayfa numaralarõ ile beraber verilmiştir. …rneğin; Òİrfan, dŸşŸncenin bŸtŸn kutuplarõnõ kucaklayan bir kelime.Ó
s.175 C. M.
Edebiyat Olarak Hayat
Alexander Nehamas
Nehamas, A., 1999 (ilk basõm 1985), Edebiyat Olarak Hayat-Nietzsche aõsõndan, 1. Baskõ, Ayrõntõ Yayõnlarõ, ‚ev. Cem Soydemir
Nietzsche aõsõndan \ 1 Ağu 2023
104
45
v. 4
Gerekler
ÒDŸnyaya ilişkin perspektival yaklaşõmlar, bundan dolayõ, bazen NietzscheÕnin kendisinin de inanabildiği gibi,
birbirinden kopuk değildir.
9 Her yaklaşõm kendisini dŸzeltme kapasitesine sahiptir ve biroğu da bŸnyesine yeni
malzeme dahil edebilir, hatta daha kapsamlõ pratik ve sorgulama sistemleri oluşturmak iin diğer yaklaşõmlarla
birleşebilir. Olanaksõz olansa, bir noktada mevcut malzemenin ÒtŸmŸnŸÓ tek bir yaklaşõmda bŸtŸnleştirmemiz veya
ÒherÓ muhtemel bakõş aõsõna sahip olmamõzdõr.
Bu gšrŸş, Alain ResnaisÕin insan davranõşõnõn betimlenip aõklanabileceği farklõ ama her zaman karşõlõklõ olarak
bağdaşmayan dŸzeyleri işleyen film alõşmasõ Mon Oncle d'AmeriqueÕin (Amerikalõ Amcam) final sahnesinde ok iyi
aõklanõyor.Ó
s. 81

Edebiyat Olarak Hayat - Alexander Nehamas\ 1 Ağu 2023
104
46
v. 4
Gerekler
. . .

Edebiyat Olarak Hayat - Alexander Nehamas
ÒBu sahne, ekranõ kaplayan õşõl õşõl bir kõr manzarasõyla başlar. Daha sonra, manzaranõn aslõnda bir şehrin ortasõnda
olduğu gereğini fark edip, bunun Ÿzerine dŸşŸnmek zorunda bõrakõlõrõz. Bšylece, başlangõta manzara olarak kabul
ettiğimiz şeyin, aslõnda terk edilmiş bir binanõn etrafõnõ kuşatan gerekŸstŸ bir fresk olduğunu gšrŸrŸz. Hatlarõ
kesinleşip belirginleştike ayrõntõlarõ da yavaş yavaş ortaya õkar: Dallarõn ve yapraklarõn her biri iyice gšze arpar;
pŸrŸzlŸ bir kenar yoktur. Ama kamera yaklaştõka bu etki kaybolur. Bu uzaklõktan duvarõn dŸz olmadõğõnõ, farklõ
tuğlalardan oluştuğunu fark ederiz; artõk izgiler pŸtŸrleşmiş, renkler canlõlõğõnõ yitirmiştir; manzara h‰l‰ oradadõr ama
artõk bir gerekŸstŸcŸnŸn alõşmasõndan ok bir izlenimcinin alõşmasõnõ andõrmaktadõr. Kamera daha da yakõnlaşõp
tŸm pŸrŸzleri gšsterecek biimde birka tuğla Ÿzerinde odaklandõğõnda ise, manzara tamamen gšzden kaybolur.
Şimdi tek gšrebildiğimiz, başka fõra darbeleriyle kesişen, Ÿst Ÿste binen ama yine de tuğlalarõ birbirinden ayõran
izgilerle birbirinden ayrõ duran fõra darbeleridir. Film sahnesinin bize sorduğu soru ise şudur: Resmin gerek
izgileri ve renkleri hangisidir? Gerek resim hangisidir? Filmin bu soruya verdiği yanõt, bu vakanõn olgularõ hakkõnda
ne bilirsek bilelim, bir izgi ve renk grubunu gšrŸyorsak, başka bir grubu, resmin başka bir ÒdeğişkesiÓni
gšremeyeceğimizdir. Resim tŸm bu gruplarõn birbirine eklenmesinden oluşur; ama bu, tŸm bu değişkelerin birer
gšrŸnŸşŸnŸ teşkil ettiği gereklik olan tek bir şey Ÿretmeyen šzel bir birleştirmedir. Resim tam da, her biri belirli bir
uzaklõktan, belirli bir bakõş aõsõndan gšrŸlen bu gšrŸnŸşlerin toplamõdõr. Eğer bunlar, hepsinde de bulunabilecek tek
bir şeyin gšrŸnŸşleri değillerse (tabii ki, orada yalnõzca tek bir duvar veya resim, tek bir ÒnesneÓ bulunduğuna ilişkin
sama anlam dõşõnda), gerekten de Òburada gšrŸnŸşten sšz etme hakkõmõzdan eser kalmaz.Ó Ó
ss. 81-82 \ 1 Ağu 2023
104
47
v. 4
Gerekler
fresk ≈ resim
ÒNietzscheÕnin gšrŸşŸnŸ ayrõntõlõ biimde aõklarken, kendisinin diğer alanlara genellemeye can attõğõ sanatsal
modele başvurmayõ tercih ettim. Bir anlamda bir romancõ, aynen bir ressamõn bir resimde yansõtõlabilecek her şeyi
yansõtmasõ gibi, bir romanda anlatõlabilecek her şeyi anlatõr. Ama başka bir anlamdaysa, tŸm anlatõlar ve yansõtmalar,
sonsuz sayõda bilgiyi dõşarõda bõrakmaktadõr. Ressamlar Òtamamen gšrdŸkleri şeyinÓ resmini yapabilirler; ama
gšrdŸkleri şey kaõnõlmaz olarak manzaranõn son derece kendine šzgŸ, dolayõmlanan ÒparasõÓdõr ve genellikle
herhangi bir manzaranõn parasõ veya sonuta dŸnyanõn başka bir parasõ değildir. Ernst GombrichÕin Art and
IllusionÕda (Sanat ve Yanõlsama) gšstermiş olduğu gibi, en yalõn bir konunun aslõna en sadõk temsili bile, basit bir
temsil değildir.
14 BŸtŸn ressamlar zorunlu olarak bir Ÿslup kullanõr ve bu da, onlara belirli tercihler, kararlar ve
dõşlamalar dayatõr; dahasõ, bu Ÿslup kapsamõnda her biri, ok sayõda daha šzel kararlar vermek zorundadõr. Her karar,
ne denli genel veya šzel olduğu šnemli olmaksõzõn, kişinin setiği konunun šğelerini, diğer šğelerin gšz ardõ
edilmesi pahasõna šn plana õkarõr ve dolayõsõyla, tam da bu konunun yaratõlmasõndan sorumludur. Bu bağlamda,
elinizdeki kitabõn akõşõnda bizi tekrar meşgul edecek olan, šnemli bir muğlaklõk bulunmaktadõr: Ressamlarõn daha
šnce mevcut olan bir konuyu betimlediklerini mi sšylememiz gerekir, yoksa sanat pratiği esnasõnda konuyu tamamen
kendileri mi yaratmaktadõrlar? Empresyonizm, neoklasik yapõtlarõ karakterize eden nesnelerin kesin hatlarõnõ
yansõtamaz, hatta bunu tasvip etmez bile; ama renklendirilen gšlgelerin etkileşimi aynõ nedenle, neoklasik
ressamlarõn hem aralarõnõn hem de imgelemlerinin štesindedir. Ó
ss. 87-88
Edebiyat Olarak Hayat - Alexander Nehamas\ 1 Ağu 2023
104
48
v. 4
Gerekler

Akla gelenler \ 1 Ağu 2023
104
49
v. 4
Gerekler
-Bu dosyanõn Ocak-2023Õte ŸŸncŸ versiyonunu hazõrlarken, bu kitaptan alõntõlarõ yazdõm. İlgili kõsõm filmi izlettirmek
iin de olduka teşvik ediciydi, seyrettim. Ancak uurum olmasa bile, filmin sonu tam anlatõldõğõ gibi değil diye
dŸşŸndŸm, anlayamadõm. Bundan dolayõ alõntõlarõ eklemedim. …zellikle bu tŸr filmleri en az 2-3 kez seyretmek lazõm.
-Yanõlõyor da olabilirim ya da bšlgeye/coğrafyaya gšre veya eşitli nedenlerle farklõ paralel sahneler de ekilebiliyor.
Bu film iin bunun yapõldõğõnõ da pek zannetmiyorum. Kõsaca bu versiyonda bu filmle ilgili alõntõyõ koyuyorum, tekrar
seyrettiğimde gŸncelleme yapacağõm.
-ÔGerek, gerekler ÉÕ den bahsederken nerede ise her konu bu aõdan değerlendirilebilir. Filmin tamamõ bu son
sahnede anlatõlanlardan daha fazlasõ. Belgesel-Sinema-AmŽlie tarzlarõ bir arada denebilir. Filmde fiziksel olarak bir
amerikalõ amca da yoktu galiba :) Eski bir film ama gŸzel diyaloglar var. Tekrar izlediğimde alõntõ ile ilgili kõsmõ da biraz
netleştirip gelecek versiyonlarda filmle ilgili aldõğõm notlarõ da paylaşacağõm.
https://www.imdb.com/title/tt0081176/?ref_=tt_mv_close ÒBu sahne, ekranõ kaplayan õşõl õşõl bir kõr manzarasõyla başlar. Daha sonra, manzaranõn aslõnda bir şehrin ortasõnda
olduğu gereğini fark edip, bunun Ÿzerine dŸşŸnmek zorunda bõrakõlõrõz. Bšylece, başlangõta manzara olarak kabul
ettiğimiz şeyin, aslõnda terk edilmiş bir binanõn etrafõnõ kuşatan gerekŸstŸ bir fresk olduğunu gšrŸrŸz.Ó
Filmden bazõ sahneler:
Filmle ilgili alõntõdan:
v. 4
Gerekler
⋮ sõnõr
v. 1(ilk) başlõklõ ierikten ilgili sayfa Gerek resim hangisidir? Filmin bu soruya verdiği yanõt, bu vakanõn olgularõ hakkõnda ne bilirsek bilelim, bir izgi ve renk grubunu
gšrŸyorsak, başka bir grubu, resmin başka bir ÒdeğişkesiÓni gšremeyeceğimizdir. Resim tŸm bu gruplarõn birbirine eklenmesinden
oluşur; ama bu, tŸm bu değişkelerin birer gšrŸnŸşŸnŸ teşkil ettiği gereklik olan tek bir şey Ÿretmeyen šzel bir birleştirmedir. Resim tam
da, her biri belirli bir uzaklõktan, belirli bir bakõş aõsõndan gšrŸlen bu gšrŸnŸşlerin toplamõdõr.
Akla gelenler
Alõntõdan:\ 1 Ağu 2023
104
50 Bu sõnõr geişinde; kesinlik yerini olasõlõklara bõrakõr, Þziksel bŸyŸklŸklerin değerlerindeki sŸreklilik de kesikli hale (kuantalanma)
gelmeye başlar vs.
GŸndelik yaşamda sõnõrõn sol tarafõnda kalmak, yani klasik mekanik (Newton Mekaniği) bizim iin yeterlidir.
Ama šzellikle boyutlar, atom boyutlarõna kadar kŸŸldŸğŸnde buradaki davranõşlarõ şu an iin kuantum mekaniği ile
aõklayabiliyoruz. Klasik mekanik, yani šnceki teori ise buradaki olaylarõ aõklayamõyor.
Akla Gelenler
‣Kuantalanma // (modŸler olma?)
‣SŸperpozisyon
‣Degeneration
‣Tam bir kesinlik yerine belirsizlik
ÉGškyŸzŸne bakõp Òaaa! buluttan tavşan gšrdŸmÓ ayarõna gelmeden: Soldaki bazõ
kavramlar; genetik kod, beyin, network É gibi konularla bazen benzerlikler
gšsteriyor gibi. Gšz ve beyindeki modŸler yapõ, yanõlsamalara neden olabiliyor;
kuantum mekaniğinde de belki yanõlsama tam denemese de kesinlikten sšz
edemiyoruz; paracõğõ temsil eden fonksiyon, birka tanesinin sŸperspozisyonuyla
veriliyor. Veya beyinde bazõ (aynõ) şeyler birka yerde saklanõr (sanki degeneration
gibi). Bšyle bir durumda belli bir beyin bšlgesi zarar gšrdŸğŸnde; šrneğin ilgili
motor beceriniz zarar gšrmez vs. Bununla ilgili de gelecekte ierik(ler) olacaktõr.
21 Haziran 2021
no. 42 (16 s.)
sŸperpozisyon ≈ toplam
her bir farklõ toplam farklõ paracõğa karşõlõk geliyor gibi ya da o an algõmõzõ oluşturan/belirleyen şeylere gšre vazoyu ya da yŸzleri gšrŸyoruz gibi

Alõntõlar tõrnak işareti arasõnda sayfa numaralarõ ile beraber verilmiştir. …rneğin; Òİrfan, dŸşŸncenin bŸtŸn kutuplarõnõ kucaklayan bir kelime.Ó
s.175 C. M.
DŸnya Yazõn Tarihi
Antal Szerb
Szerb, A., 2008 (ilk basõm 1941), DŸnya Yazõn Tarihi, 1. Baskõ, Dost Kitabevi Yayõnlarõ, ‚ev. Vural Yõldõrõm \ 1 Ağu 2023
104
51
v. 4
Gerekler
DŸnya Yazõn Tarihi - Antal Szerb
Ò á VALƒRY
Paul ValŽry (1871-1945) yirmili ve otuzlu yõllar boyunca Fransõz yazõnõnõn en saygõn kişisidir. Fransõzlarõn gšzŸnde yazõlarõyla değil, daha ok
tutumuyla ulusunun kutsal geleneklerini, uyumu, mantõklõlõğõ, dŸşŸncenin ŸstŸnlŸğŸnŸ ve gururunu o temsil etmektedir.
Kapsamõ pek kŸŸk olan alõşmalarõnõn yanõnda ondan sšz eden yazõn, yorumlar yõğõnõ yirmi kat daha fazladõr. Neredeyse ValŽry'nin kendisi
yapõtlarõnõ aõklamalarõ iin davetiye õkarõr: şiirlerinin sanki bir tek, kesin anlamõ varmõş gibi davranõlmasõnõ kabul etmez, "mes vers ont le
sens qu'on leur prte'', şiirlerimin anlamõ onlara yŸklenenlerdir der. Yapõtõnõn bulanõklõğõ dõşõnda bŸyŸk yaşamšykŸsel gizem de merak
uyandõrõr ve aõklama bekler: Ozanõn genlik dšnemi şiirleri ve Jeune Parque arasõndaki yirmi yõllõk suskunluk, yazõnla değil de başka her
şeyle, en başta matematikle ilgilendiği yirmi yõl.
á SUSKUNLUK YILLARI
İnsan genlik ağõnda bir tane değil de sayõsõz kişilik barõndõrõr iinde, onlarõ sõrayla dener ve sonunda eğilimlerini izleyerek ve dõşsal
koşullarõn baskõsõyla birinde karar kõlar. Yaşamõn karşõsõnda kariyer, tutum seer -ve bu rol dõşa doğru değil de ie doğru kabuk bağlar:
Kariyerin başõnda, beklentilerin tersine, bir mŸhendis olan N. N . 'i tanõrõz ve daha sonra rastlantõ sonucu N. N. adõndaki bir mŸhendisi
tanõrõz, gšrev bilinci, dõşa dšnŸk bir kişilik ve rol yavaş yavaş Ben Ÿzerinde egemen olacaktõr. ValŽry buna katlanmayõ başaramaz. Yazõn
onun iin pek ok olanağõn yanõ sõra bir başka olanaktõ ve kendisini ona bağlamak istemiyordu. Acõmasõz temizlik arzusu yalnõzca yazõnsal
işliğe, modern yazõnõn sanayi karakterine, uzlaşmalarõna ve okuyucuya hizmete karşõ õkmakla kalmõyor, genel olarak yazarlõk etkinliğine de
karşõ õkõyordu. Yazar yapõtõnda kendisini benliğinden daha dar biimler arasõna sõkõştõrõr, oysa, benlik yapõttan daha šnemlidir; yazan biri
benliğinin bir olanağõnõ gerekleştiriyor demektir ve bu bir tek olanak iin šteki yŸzlerce olanaktan vazgeer.Ó
ss 796-797

Òá LA JEUNE PARQUE
Ama, daha sonra, yine de yazõna geri dšndŸ. Neden? ‚ŸnkŸ zaman gemişti, geicilik tehdit ediyordu ve de bireyin tam bir
yalnõzlõğõna insan katlanamazdõ. Salt gereklik, der ValŽry, L'‰me et la danse adlõ Platon diyalogunda, yaşamõn en bŸyŸk
dŸşmanõdõr, her tŸrlŸ organizmayõ paralayan zehirdir, yaşamsal bõkkõnlõğa sŸrŸkler, ki bunun ilacõ eylemden başka bir şey
değildir. "Conna”tre" ve "tre" arasõnda, tanõma ve varlõk arasõnda bir seim yapmasõ gerekiyordu ve eğer yaşamak istiyorsa
yaşamõ semek zorundaydõ; "le vent se lve, il faut tenter de vivre. . ." En bŸyŸk iki şiiri La jeune Parque ve Le cimetire marin
bu savaşõmdan sšz eder; bu sonuncu şiirinde ozan deniz kõyõsõndadõr, temiz õşõklar saan, kendisi iin var olan gŸneş ve hi-
durmaksõzõn-değişen, canlõ, yani belirsiz ve temiz olmayan deniz arasõndadõr- ve de denize katõlõr.Ó
ss 797-798

ValŽry hakkõnda
ValŽryÕnin bir eseri hakkõnda \ 1 Ağu 2023
104
52
v. 4
Gerekler

Alõntõlar tõrnak işareti arasõnda sayfa numaralarõ ile beraber verilmiştir. …rneğin; Òİrfan, dŸşŸncenin bŸtŸn kutuplarõnõ kucaklayan bir kelime.Ó
s.175 C. M.
Sanat PsikolojisiÕne Giriş
Sõtkõ M. Erin
Erin, S. M., 2004 (ilk basõm 1998), Sanat PsikolojisiÕne Giriş, †topya Yayõnevi \ 1 Ağu 2023
104
53
v. 4
Gerekler
Sanat PsikolojisiÕne Giriş - Sõtkõ M. Erin
ÒSanatbilimin hangi dalõndan hareketle sanata yanaşõrsak yanaşalõm,
değişmeyen tek bulgu sanatõn insanõ araştõrdõğõdõr. Yani hibir sanat dalõ yoktur
ki insana yšnelmesin, insanda noktalanmasõn. Sanatõn becerisi, gereği, diğer
tŸm alanlara oranla ok daha arpõcõ ve ok daha eldirici bir şekilde
vermesidir. Bir alõcõ bu arpõcõlõğõn, bu eldiriciliğin etkisinde kalarak da sanatõ
değerlendirebilir ve onunla duygusal bir bağlantõya geebilir. Bu ilişki bile,
sanat psikolojisi aõsõndan değerli bulgularõ ieriyor olabilir. Fakat er ya da ge,
alõcõ, bu biimsel albeninin etkisinden kurtulabilir ve hele yaşantõlarõ sonunda
yapacağõ değerlendirme ve karşõlaştõrmalarla bir šnceki sanat eserinin bu
šzgŸn zannettiği ve yeterli bulduğu niteliklerinden vazgeebilir, hatta onlar
Ÿzerine olumsuz yargõlar bile oluşturabilir.Ó
s. 146

ÒŞimdi, kimi sanat alanlarõndan alõnan šrneklerle bu etkileri psikolojik verileri
aõsõndan ele alalõm ve en temel olasõlõklara değinilerek konumuza daha somut
bir gšrŸnŸm kazandõrmaya alõşalõm.Ó
s. 147

Ò1993 yõlõnõn Nisan ayõnda Ankara, Şekerbank Sanat Galerisi'nde aõlan Hamiye
‚olakoğlu'nun yŸksek pişirim seramik sergisinde Bombalar ‚iek Amalõ adlõ
bir dŸzenleme bulunmaktaydõ (kitabõn sonundaki resme bakõnõz). Ó
s. 149
\ 1 Ağu 2023 104
54
v. 4
Gerekler https://tr.wikipedia.org/wiki/Hamiye_‚olakoğlu#/media/Dosya:Hacettepe_†niversitesi,_Beytepe_KampŸsŸ,_Hamiye_‚olakoğlu_Seramik_MŸzesi,_2020.jpg_07.jpg
Kitap sonundaki resim siyah beyaz olduğundan aynõ eserin webÕdeki renkli bir gšrseli sağ
tarafa eklenmiştir. Kitaptaki tek gšrsel olarak da bu eser seilmiştir.

\ 1 Ağu 2023 104
55
v. 4
Gerekler
Akla gelenler https://www.bruegel.org/about/history
Dil
v. 2 başlõklõ ierikte, Pieter Bruegel'i de anarak kimi zaman resmin edebiyata/yazõna gšre daha ok şey anlatabileceğini, ağõn sarsõntõsõnõ
hissettirebileceğini ifade eden kitabõ šğrenebilirsiniz.
Pieter Bruegel - Karnaval ve Perhiz Arasõndaki Savaş (The Fight between Carnival and Lent)
šrnek - 1
ÒSanatõn 'becerisi, gereği, diğer tŸm alanlara oranla ok daha arpõcõ ve ok daha eldirici bir şekilde vermesidir.Ó\ 1 Ağu 2023
104
56
v. 4
Gerekler
Akla gelenler https://tr.wikipedia.org/wiki/Guernica_(tablo)
her şeyi aõklayan eyrek altõn
v. 1(ilk) başlõklõ ieriğe bu tabloyu eklediğimde ayrõntõlarõ bilmiyordum. Detaylar sarsõntõyõ daha da katlõyor.
ÒSanatõn 'becerisi, gereği, diğer tŸm alanlara oranla ok daha arpõcõ ve ok daha eldirici bir şekilde vermesidir.Ó
Pablo Picasso - Guernica https://www.youtube.com/watch?v=qJLH7JAsBHA
. . .
šrnek - 2

\ 1 Ağu 2023 104
57
v. 4
Gerekler
Akla gelenler
Alain Resnais - Hiroshima mon amour (Hiroşima Sevgilim)
. . .
Hiroşima ile ilgili eserlerin/alõntõlarõn olduğu Acõ
v. 1 ve tuhaf şeyler
v. 1 başlõklõ ieriklere de bakabilirsiniz. Acõ başlõklõ ierikte bu film
konu olan Ÿ eserden de biridir, ilgili bazõ detaylarõ orada bulabilirsiniz. https://www.criterion.com/films/217-hiroshima-mon-amour
¥Sõtkõ Erin de ÔBombalar ‚iek AmalõÕ dŸzenlemesi ile ilgili devam eden sayfalarda, konunun odağõ farklõ olsa da, ilk akla gelenin
atom bombasõ ve Japonya olduğunu sšyler.
¥Filmin yšnetmeni, Alain Resnais aynõ zamanda Edebiyat Olarak Hayat - Alexander NehamasÕtan verdiğimiz alõntõda konu olan Mon
Oncle d'AmeriqueÕin (Amerikalõ Amcam) de yšnetmenidir.
ÒSanatõn 'becerisi, gereği, diğer tŸm alanlara oranla ok daha arpõcõ ve ok daha eldirici bir şekilde vermesidir.Ó
šrnek - 3
Alõntõlar tõrnak işareti arasõnda sayfa numaralarõ ile beraber verilmiştir. …rneğin; Òİrfan, dŸşŸncenin bŸtŸn kutuplarõnõ kucaklayan bir kelime.Ó
s.175 C. M.
Denemeler
Michel de Montaigne
Montaigne, M. de, 1994 (ilk basõm 1580-89), Denemeler, 23. Baskõ, Cem Yayõnevi, ‚ev. Sabahattin EyŸboğlu\ 1 Ağu 2023
104
58
v. 4
Gerekler

Denemeler - Michel de Montaigne \ 1 Ağu 2023
104
59
v. 4
Gerekler
…ne õkarõlan bu iki ifadeyi bir arada dŸşŸndŸğŸmŸzde inandõğõmõz doğrulara, gereklere bağlõlõğõmõz da zõttõnõn varlõğõ
nedeni ile bileniyor olabilir mi?!
bkz. ÒNasõl oluyordu da her gereğin tersi de gerek gibi gšrŸnŸyordu?Ó / Ağlamak ve GŸlmek - İlhan Seluk
Ò
Zorluğun Değeri
Filozoflarõn en akõllõlarõ derler ki: akla uygun hibir şey yoktur ki tam tersi de akla uygun olmasõn. Yakõnlarda
gevelediğim bu gŸzel sšzŸ eskilerden biri (Seneca) yaşamayõ kŸŸmseme yolunda kullanmõş. Ona gšre, yalnõz
yitirmeye hazõrlandõğõmõz bir nimet bize zevk verebilir.
In auquo est dolor amissae rei, et timor amittendae.
(Seneca)
Yitirme acõsõyla yitirme korkusu bir kapõya õkar.
Demek ister ki bununla, yaşamayõ yitirme korkusunda olursak, yaşamanõn tadõnõ õkaramayõz. Ama bunun tersi
de sšylenebilir: Yaşamaya bu kadar sõkõ sarõlõp, bšylesine bir sevgiyle bağlanmamõz, onun temelli olmadõğõnõ
gšrdŸğŸmŸz, elimizden õkmasõndan korktuğumuz iindir. Gerek ortada ŸnkŸ: Ateş nasõl soğuktan hõz
alõyorsa bizim istemimiz de kendi karşõtõyla bilenip keskinleşiyor:
Si numquam Danaen habuisset abenea turis,
Non esset Danae de Jove facta parens.
(Ovidius)
Danae yi tuntan kuleye komasalardõ
JŸpiter den hi gebe kalmazdõ Danae.
Bolluğun verdiği doygunluktur zevkimizi en fazla kšrleten; zevkimizi en fazla bileyen, coşturan şeyse
šzlediğimizi az ve zor bulmaktõr.Ó
ss. 330-331

Alõntõlar tõrnak işareti arasõnda sayfa numaralarõ ile beraber verilmiştir. …rneğin; Òİrfan, dŸşŸncenin bŸtŸn kutuplarõnõ kucaklayan bir kelime.Ó
s.175 C. M.
The Tao of Physics
Fritjof Capra
Capra, F., 1977 (ilk basõm 1975), The Tao of Pyhsics, Bantam Books\ 1 Ağu 2023
104
60
v. 4
Gerekler

The Tao of Physics - Fritjof Capra
ÒThe fundamental importance of the uncertainty principle is that it expresses the limitations of our classical
concepts in a precise mathematical form. As described previously, the subatomic world appears as a web of
relations between the various parts of a unified whole. Our classical notions, derived from our ordinary
macroscopic experience, are not fully adequate to describe this world. To begin with, the concept of a distinct
physical entity, like a particle, is an idealization which has no fundamental significance. It can only be defined in
terms of its connections to the whole, and these connections are of a statistical natureÑprobabilities rather than
certainties. When we describe the properties of such an entity in terms of classical conceptsÑlike position,
energy, momentum, and so forthÑwe find that there are pairs of concepts which are interrelated and cannot be
defined simultaneously in a precise way. The more we impose one concept on the physical Òobject,Ó the more the
other concept becomes uncertain, and the precise relation between the two is given by the uncertainty principle.
For a better understanding of this relation between pairs of classical concepts, Niels Bohr has introduced the
notion of complementarity. He considered the particle picture and the wave picture as two complementary
descriptions of the same reality, each of them being only partly correct and having a limited range of
application. Each picture is needed to give a full description of the atomic reality, and both are to be applied
within the limitations given by the uncertainty principle.
This notion of complementarity has become an essential part of the way physicists think about nature, and Bohr
has often suggested that it might be a useful concept also outside the field of physics; in fact, the notion of
complementarity proved to be extremely useful 2,500 years ago. It played an essential role in ancient Chinese
thought which was based on the insight that opposite concepts stand in a polarÑor complementaryÑrelationship
to each other. The Chinese sages represented this complementarity of opposites by the archetypal poles yin and
yang and saw their dynamic interplay as the essence of all natural phenomena and all human situations.Ó
ss. 144-145
\ 1 Ağu 2023
104
61
v. 4
Gerekler\ 1 Ağu 2023
104
62
v. 4
Gerekler
Akla gelenler ÒHe considered the particle picture and the wave picture as two complementary descriptions of the same
reality, each of them being only partly correct and having a limited range of application. Each picture is
needed to give a full description of the atomic reality, and both are to be applied within the limitations given
by the uncertainty principle.Ó
Belki de; gerekler
bazen aynõ gerekliğin farklõ yŸzleri
Sanat ve Bilim
v. 3 başlõklõ ierikte, kõsa olarak sağdaki not ile
bahsettiğim Ôbir ve aynõÕ başlõklõ konu gelecekte hazõrlanacak.
HenŸz gŸncellenmemiş de olsa Ÿstteki şeklin yer aldõğõ Ôher
şeyi aõklayan eyrek altõnÕ başlõklõ ieriğe bakabilirsiniz.
Yasalar, disiplinler, alanlar É belki de her şeyin tek bir
şeyin farklõ gšrŸnŸmleri olduğu fikri, kitaplarda da sõklõkla
karşõmõza õkar. Bunlarla sizin karşõlaşmanõzõ sağlamaya
alõşmak da, menemenazdacorba hesabõnõn yapmaya
alõştõğõ şeylerden.
. . .

Alõntõlar tõrnak işareti arasõnda sayfa numaralarõ ile beraber verilmiştir. …rneğin; Òİrfan, dŸşŸncenin bŸtŸn kutuplarõnõ kucaklayan bir kelime.Ó
s.175 C. M.
Sšzden Sšze Ararken
Nurullah Ata
BŸtŸn Eserleri 3-4
Ata, N., 1968 (ilk basõm 1952), Sšzden Sšze Ararken, Varlõk Yayõnlarõ \ 1 Ağu 2023
104
63
v. 4
Gerekler
Sšzden Sšze Ararken - Nurullah Ata
Ò Yõllardõr yazarõm, iyi kštŸ... Yazdõklarõmõn, iyi olduğunu ben de pek sanmõyorum. Ama ne de olsa kişi, bunca yõllõk
alõşmasõnõn, bir izi kalsõn istiyor. Bir yazarõn bir degeri var mõ? edebiyat alanõna, fikir alanõna bir şey getirebilmiş
mi? ancak kitaplarõndan anlaşõlõr. Dergilerde, gazetelerde õkan yazõlarõ, yõllar getikten sonra, nerereden bulup
da Ÿzerlerinde dŸşŸneceksiniz? İşte ben onun iin bir kitabõm, birok kitaplarõm olsun isterim: okuyanlar
yargõlasõnlar, bir değeri olup olmadõğõnõ sšylesinler diye. Bir gŸn okuyup gazeteyi atanlar arasõnda beğenen de
olur, beğenmiyen de. Onlarõn yargõlarõ pek sayõlmaz. Hele bir de dura dura okusunlar gšrŸşleri değişir belki,
beğendikleri yazõlarõn da šyle bir değeri olmadõğõnõ anlayõverirler.
Yõllardõr yazdõklarõm arasõndan bir tutamõnõ okuyacaksõnõz bu kitapta. Kendim semedim, yazõlarõmõ saklamam ki
sonra aralarõndan seebileyim. Birka tanesi Yaşar Nabi'nin eline gemiş, o istedi bunlardan bir kitap yapmağõ.
Nazlanmak şšyle dursun, ok sevindim. Altõ yedi yõl oluyor, Akba bir kitabõmõ basmõştõ: "GŸnlerin getirdiği". O
yetmedi bana. Biliyorum, bu da yetmiyecek, daha başka yazõlarõm da kurtulsa diye iim titriyecek. Ne olacak
kurtulacak da? Dedim ya, bir umuttur kişinin iinde, yazõ yazmağa başladõk mõ değersizliğimizi bilsek de gene bir
şey bekleriz.
Okursanõz bu yazõlarõ, aralarõnda bir birlik, bŸtŸnlŸk var mõ, biribirini tutuyor mu? pek araştõrmayõn orasõnõ. Bunlar
da gŸnlerin, biribirine uymaz gŸnlerin getirdikleridir, kimi bir yana eğilir, kimi šte yana. Hepsini de inanarak bir
doğruyu sšylediğimi sanarak yazdõm. Sonra o doğrular beni bõrakõp kamõş olabilirler. Niin koşayõm
arkalarõndan? Onlarõn yerine başka doğrular geldi.
Yel alõp gštŸrecek bŸtŸn bu yapraklarõ. Hepsi de dağõlõp ŸrŸmeden šnce bir kişinin gšzŸ bir tanesine bir an
takõlõrsa... İşte budur bir yazarõn bŸtŸn beklediği.
N. ATA‚ Ó
ss. 7-8
\ 1 Ağu 2023
104
64
v. 4
Gerekler
⋮ Yaşar Nabi NayõrÕa ait alõntõlarõ şimdiki zaman
v. 1 adlõ ierikten okuyabilirsiniz.
⋮

Alõntõlar tõrnak işareti arasõnda sayfa numaralarõ ile beraber verilmiştir. …rneğin; Òİrfan, dŸşŸncenin bŸtŸn kutuplarõnõ kucaklayan bir kelime.Ó
s.175 C. M.
Sanat ve Yanõlsama
Ernst H. Gombrich
Gombrich, E.H., 1992 (ilk basõm 1992), Sanat ve Yanõlsama, Remzi Kitabevi, ‚ev. Ahmet Cemal \ 1 Ağu 2023
104
65
v. 4
Gerekler
Sanat ve Yanõlsama - Ernst H. Gombrich
Ò(É) Teknik buluşlarõn oğu başlangõta dŸşŸnŸlebilecek her tŸrden "kšr inancõ" ve gereksiz takõntõlarõ
peşlerinden sŸrŸklerler; bu takõntõIar, zaman iersinde bir elmas gibi işlenip dŸzeltilir. Sanat tarihinde buna
benzer sŸrelere birincil olarak bŸyŸk ustalarõn yaşamlarõnda rastlamaktayõz. Bu ustalarõn en bŸyŸkleri bile Ñ ve
belki de en ok onlar Ñ, uğraşlarõna hibir şeyi rastlantõya bõrakmayan, ağõr tempolu demesek bile ok ayrõntõlõ
bir teknikle başlamõşlardõr. Daha šnceki bšlŸmlerden birinde Vasari'nin, Tizian'õn erken dšnem eserlerindeki
alõşma biimi ile son dšneminin başyapõtlarõnda uyguladõğõ gevşek renk dokusu arasõndaki ayrõma ilişkin
aõklamalarõndan alõntõ yapmõştõm. Gere kullanõmõnda bšylesine azla yetinme, ancak indirgeme aracõlõğõyla
gerekleştirilebilir. Bir başka šrnek de Rembrandt'õn gelişmesidir. Bu sanatõ šrneğin yaşadõğõ dšnemde resmi
giysileri sŸsleyen altõn sõrma şeritleri betimlemeyi en ufak ayrõntõsõna değin bilmeseydi (258, 259), sonradan aynõ
betimlemelerde nelerden vazgeebileceğini asla aramaya kalkõşamazdõ. Sonunda, izleyiciye Rembrandt'õn
sanattan anlayan koruyucusu Jan Six'i betimlediği ŸnlŸ tablosunda izleyiciye bir altõn sõrma şerit gšsterebilmek
iin tek bir fõra vuruşu yeterli olmuştur (260, 261); ancak sanatõ bu neredeyse bir tŸr sihirbazlõk sayõlabilecek
yalõnlaştõrmayõ başarabilmek iin herhalde sayõsõz deneme yapmak zorunda kalmõştõr!Ó
s. 320

ÒEğer bu yeni betimleme tŸrŸ, eski ve daha gŸ olan yšntemden ok daha fazla yanõlsama yaratmasaydõ, burada
sihirbazlõktan belki de hi sšz etmeyecektik - bu ayrõm, herhalde tedirgin kõlabilecek ya da bir aõklamayõ
gerektirebilecek kadar boya kullanõlmamasõndan kaynaklanmaktadõr. Bu noktada eski ‚in'e ait formŸlŸ
anõmsayalõm: "dŸşŸncenin var olduğu yerde fõra dinlenebilir." Yansõtmamõza aykõrõ kaabilecek şeyler azaldõka,
dŸşŸnce de o derecede yoğun olarak var olur. Ó
s. 320
\ 1 Ağu 2023
104
66
v. 4
Gerekler
Sanat eserini daha az ayrõntõ ile gerek olana benzetme - sihirbazlõk

Sanat ve Yanõlsama - Ernst H. Gombrich \ 1 Ağu 2023
104
67
v. 4
Gerekler
sihirbazlõk - izlerevre - teknik
ÒBšylesine bir sihirbazlõk, Ÿsluplar gelişme tarihiyle aõklanamayacak bir başarõdõr. Buna karşõlõk izleyicinin
"karşõlõklar bulma oyununa" hazõr olmasõnõn belirleyici nitelik kazandõğõ, benzer buluş ve yalõnlaştõrma sŸrelerine
Ÿslubun tarihinin akõşõ iersinde de tanõk olmaktayõz. Bu bağlamda olmak Ÿzere, Uccello'nun ya da Piero della
Francesca'nõn uzam ve cisimsellik etkisi uyandõrmak iin kullandõklarõ ayrõntõlõ ve zahmetli tasarõmlarõ, izlerevre
bunlarõ "varsaymaya" hazõr olduğunu belli eder etmez zorunlu olmaktan õkmõştõr. Bu arada bŸtŸn bu teknik
gerelerin tek tek dikkatle incelenmesinin, izlerevrede uygun tinsel tutumun oluşmasõndan sonra yalnõzca
gereksiz değil, fakat aynõ zamanda engelleyici nitelik taşõdõğõ ortaya õkmõştõr. Resimde arpõcõ elişkilerin
yanõlsamanõn oluşumunu šdememesi koşuluyla, bu noktada da tek bir etki, başkaca ok sayõda etkinin yerini
tutabilmiştir.Ó
s. 321

Burada gereki gšrŸntŸyŸ elde etmek iin yapõlanlarõn, tekniğin, sihirbazlõğõn (belki de hilenin) izlerevreye (yani sanat eserine bakõp
değerlendiren herhangi bir kişiye) fark ettirilmemesi veya šğretilmemesi kastediliyor gibi. Yani bizler oradaki tekniği veya hileyi
anladõğõmõzda o sanat eserinden artõk eskisi kadar etkilenmeyebiliyoruz/beğenmeyebiliyoruz.
Av Mevsimi (Yavuz Turgul - 2010)Õdeki Şener Şen ile ‚etin TekindorÕun oynadõğõ sahne akla geliyor. AvcõlõkÕda pek makbul olmasa da
tuzak da bir yšntemdir anlamõnda bir diyalog vardõ. En son şšyle demişti Tekindor, bu yšntemin kuralõ hakkõnda;
Ôtuzağõ avõna hissettirmeyeceksinÕ
Sanat ve Yanõlsama - Ernst H. Gombrich
ÒYŸzeysel dokunun yansõtõlmasõ, bu tŸrden kolektif, yani Ÿsluba ilişkin gelişmenin bir başka šrneğini
oluşturmaktadõr. Jan van Eyck, "her ipliğiÓ resmederdi, ya da en azõndan gšrŸnŸş bu yoldaydõ. Ancak õşõk
becerikli bir biimde dağõtõlabildiği takdirde bu abanõn gereksiz olduğunun anlaşõlmasõ, uzun sŸrmedi. Bu
etkileri yaratabilmek iin bir Rembrandt olmaya da gerek yoktur. Kimi acemiler de resmettikleri testiye aslõnda bu
acemilikleriyle hi de hak etmedikleri kadar doğal bir gšrŸnŸm kazandõran parlama etkilerinin bulunuşunu
şŸkranla karşõlamõşlardõr. Bu saptamaya daha on altõcõn yŸzyõlda LomazzoÕda rastlanmaktadõr. Lomazzo,
orantõlardan pek anlamayan, ama õşõklarõ biraz olsun doğru yerleştirebilme konusunda belli bir beceri kazanmõş
ressamlarõn aslõnda hak etmedikleri bir Ÿne kavuşmalarõndan sšz eder.
Işõğõn biim karşõsõndaki bu ŸstŸnlŸğŸnŸn gerekesini irdelemek, aslõnda ilgin bir konudur. Kanõmca bu durum
belki de şu ya da bu biimde bir yŸzey dokusunun niteliklerinin bilincimizin derindeki kesitlerini doğrudan
etkilemesiyle ilintilidir. Geri parõldayan her şeyin altõn olamayacağõnõ, ama dŸzgŸn, parlak bir şey olduğunu
igŸdŸsel olarak duyumsarõz. Bšyle duyu ağõrlõklõ bir izlenime ok daha dolaysõz tepki gšsteririz; bundan štŸrŸ de
bšyle bir yaşantõyõ šzŸmlemede ok daha gŸlŸk ekeriz. ‚ŸnkŸ gšrdŸğŸmŸz, yšresel renk ya da yansõma gibi
tek tek šğeler değil, ama "dŸzgŸnlŸk", "õslaklõk" gibi bŸtŸnsel izlenimlerdir; bu tŸrden betimleme biimlerinin
şaşõrtõcõ ve zorlayõcõ yanõlsama etkisi, bu durumdan kaynaklanõr. Ó
s. 321-3211
\ 1 Ağu 2023
104
68
v. 4
Gerekler
ayrõntõyõ gereksiz kõlan sihir - bilinaltõ

Sanat ve Yanõlsama - Ernst H. Gombrich
ÒYukarda değinilen, kestirim niteliğindeki dŸşŸnceleri, artõk hayatta olmayan šğretmenim ve dostum Ernst Krisle
birlikte karikatŸrŸn tarihine ilişkin bir inceleme Ÿzerindeki ortak alõşmamõza borluyum. O sõralarda õkõş noktasõ
olarak aldõğõmõz soru, şuydu: Portre karikatŸrŸ, yani kurban seilen birinin yŸz izgilerinin şakacõ bir ifadeyle
arpõtõlmasõ, Batõ sanatõnda neden bu denli ge ortaya õkmõştõr? KarikatŸr sšzcŸğŸ ve kurumu ilk kez on altõncõ
yŸzyõlõn sonunda ortaya õkmõştõr; bu sanatõ bulanlar ise politik ya da başkaca amalõ, şu ya da bu biimde yŸzyõllar
šnce de rastlanan resimli propagandanõn yaratõcõlarõ değil, fakat idealist geleneğin bilinli savunucularõ olan
Carracci kardeşlerdir (274). Geri onlarõn elinden õktõğõna kesin gšzŸyle bakõlabilen ve halen elde bulunan
karikatŸrlerin sayõsõ ok azdõr, ama kurbanlarõnõn yŸzlerini, daha sonra bŸtŸn karikatŸristlerin yapageldikleri gibi,
hayvanlara ya da cansõz nesnelere, dšnŸştŸrenlerin de Carracci kardeşler olduğunu belirten yazõlõ kaynaklardan
kuşkulanmak iin bir neden bulunmamaktadõr.
O zamanlar bšyle şaka niteliğindeki izimlerin ortaya ge õkõşõnõ imgenin bŸyŸlŸ yanõ karşõsõnda duyulan korku,
bilin altõnda bŸtŸnŸyle ciddi nitelik taşõyan bir şeyin şakasõnõ yapma karşõsõnda duyulan isteksizlik olarak
aõklamõştõk. Bu motiflerin anõlan bağlamda belli bir rol oynadõğõna bugŸn de inanõyorum; ancak aynõ zamanda
kuramõn biraz daha geniş anlaşõlmasõ gerektiğini de dŸşŸnŸyorum. (É) Ó
s. 330
\ 1 Ağu 2023
104
69
v. 4
Gerekler
imge - bilinaltõ - etki
Sanat ve Yanõlsama - Ernst H. Gombrich
Ò(É) Nasõl iyi bir portrenin gerekliğe tam bir šykŸnme olmasõ gerekmiyorsa (ve iyi bir karikatŸr doğasõ gereği
bšyle bir šykŸnme niteliğini zaten taşõyamazsa), gerekliğin iyi bir kopyasõnõn da başarõlõ bir karikatŸr ya da iyi bir
portre bağlamõnda hayranlõkla karşõladõğõmõz o arpõcõ benzerlik izlenimini her zaman uyandõrabilmesi diye bir
durum sšz konusu değildir. Bšyle olsaydõ eğer, fotoğraf makinesinin deklanşšrŸne basarak ektiğimiz resimde
arkadaşõmõzõn iyi bir betimlemesini elde etme konusunda daha şanslõ oluduk. Oysa gerekte bšyle bir resmin bizi
memnun ettiği ok enderdir. Bšyle bir resmi oğu kez karakteristik olmaktan uzak, dahasõ tuhaf buluruz; bunun
nedeni, merceğin yol atõğõ arpõtma değil, fakat ifadenin ezgisi ierisinde rasgele yakalayõp saptadõğõnõz kesitin,
bir bŸtŸn olarak ezginin, başka deyişle arkadaşõmõzõn fizyonomisine ruh kazandõran canlõ ifadenin yarattõğõ etkiyi
uyandõramamasõdõr. ‚ŸnkŸ gerek yaşamda insanõn gšrŸnŸşŸ ve karakteristik ifadesi, en az durağan etkenler
kadar devinimi de temel alõr; sanatõnõn gšrevi ise amalanan izlenimin yaratõlmasõ iin gerekli bŸtŸn bilgiyi,
zamanŸstŸ tek bir bakõş aõsõnda šzetlemektir.Ó
s. 332
\ 1 Ağu 2023
104
70
v. 4
Gerekler
resim - fotoğraf
resim (portre) ve fotoğraf : Hangisi gereği, gerek gšrŸntŸyŸ daha iyi gšsterir? Konuyu fark etmek ve Ÿzerinde dŸşŸnmek iin
yukarõdaki alõntõ (alõntõnõn olduğu bšlŸm de) ok gŸzel yol gšsteriyor.
resim → durağan gšrŸntŸ + devinim + sanatõnõn yetkinliği
fotoğraf → durağan gšrŸntŸ + devinim + sanatõnõn yetkinliği

Sanat ve Yanõlsama - Ernst H. Gombrich
ÒBurada belki de biraz ekingen ve soyut biimde dile getirdiğimiz bu sorunun pratik sonularõ oktandõr
bilinmekte olup, akademik geleneğin savunucularõnca gerekliğe karşõ da kullanõlmõştõr. Bu izgideki yazarlardan
olan ve on sekizinci yŸzyõl başlarõnda Hollandalõ ustalarõn yaşam šykŸlerilerini kaleme alan Arnold Houbraken, bu
sorunu, karşõsõnda eleştirel tutum aldõğõ RembrandtÕa ayõrdõğõ bir bšlŸmde ele almõştõr. HoubrakenÕe gšre
Rembrandt akademik geleneğin šngšrdŸğŸ ustalõk yolunu yermiş ve sanatõnõn yalnõzca doğaya šykŸnmesi
gererktiğinde direnmiştir. Houbraken'in kanõsõnca bšyle bir yšntem hibir zaman hedefe gštŸremez; ŸnkŸ
õplak doğada yalnõzca gŸzellik değil, ama sanatõn ierdiği ve RembrandtÕõn onca sõk zedelediği soyluluk da
eksiktir. Yine Houbraken'e gšre, Rembrandt'õn istediği, her tŸrlŸ değerlendirme bir yana bõrakõldõğõnda da
olanaksõzdõr. Geri doğa model alõnarak bir šlŸdoğa resmi yapõlabilir. Ama šrneğin koşmak, umak ya da atlamak
gibi hõzlõ devinimler nasõl doğa model alõnarak betimlenebilir. Bu devinimler sanatõ daha kalemini oynatma
fõrsatõnõ bulamadam olup biter. Houbraken'e gšre, kendisinin "insani duygularõn ifadesi" diye adlandõrdõğõnõn
taklit edilebilmesi ise daha da umutsuz bir girişimdir. Geri bir modelden ağlar ya da gŸler gibi yapmasõ
istenebilir; ama bunun sonunda ortaya ancak yapay bir ifade õkacaktõr, ŸnkŸ hakiki ifade ancak hakiki duygudan
kaynaklanabilir; ayrõca duygu da - belki de en šnemli nokta budur - zaman ierisinde gelişir.
s. 333
\ 1 Ağu 2023
104
71
v. 4
Gerekler
Rembrandt gerek olanõ resmederken
Sanat ve Yanõlsama - Ernst H. Gombrich
ÒBu noktaya vardõğõnda Houbraken, dŸşŸncelerinde aşõrõya katõğõ izlenimine kapõlõr. ‚ŸnkŸ RembrandtÕõ pek ok
aõdan eleştirmekle birlikte, onun insan yŸreğini tanõmaktaki eşsizliğini, ifade ve davranõşlar alanõndaki aşõlmaz
ustalõğõnõ belirtmek zorunluluğunu duyar. Sanat šğrencilerinin yararlanabilecekleri bir šrnek olarak Rembrandt'õn
kaybolmuş izimlerinden biri šrnek alõnarak yapõlmõş bir kazõ resmi gšsterir (277). Bu kazõresimde, biraz evvel
Hazreti İsa olduğunu anladõklarõ yoldaşlarõnõn birden bire kaybolmasõ karşõsõnda Emmauslu Havarilerin sevinli
şaşkõnlõklarõ ve saygõyla karõşõk korkularõ betimlenmiştir. Aynõ temaya ilişkin olup RembrandtÕõn elinden õkma ve
halen elimizde bulunan bir alõşmadan (278) anlaşõldõğõ kadarõyla anõlan kopya, bŸyŸk ustanõn olağanŸstŸ
inceliklerle šrŸlŸ sanatõnõn teatral bir tutumla kabalaştõrõlmõş bir biimidir. ‚ŸnkŸ yŸz ifadesinde korku ile sevincin
aõka savaştõğõ bir havariyi betimleyen bu acele izilmiş alõşma, birbiriyle elişen duygu dalgalanmalarõnõ
yansõtma bakõmõndan bildiğim en etkileyici betimlemeler arasõndadõr.
HoubrakenÕengšre RembrandtÕõn bu olağanŸstŸ yeteneğinin temelinde onun olağanŸstŸ bir gšrsel belleğe
sahip olmasõ yatar; bu bellek ustaya bir devinimin her evresini tinsel dŸzeyde tutmayõ ve sonradan resimlerinde
kullanmayõ sağlamõştõr.Ó
ss. 333-334
\ 1 Ağu 2023
104
72
v. 4
Gerekler
Rembrandt gerek olanõ resmederken

Alõntõlar tõrnak işareti arasõnda sayfa numaralarõ ile beraber verilmiştir. …rneğin; Òİrfan, dŸşŸncenin bŸtŸn kutuplarõnõ kucaklayan bir kelime.Ó
s.175 C. M.
Sanat †zerine Denemeler ve Eleştiriler
Sabahattin Eyuboğlu
Eyuboğlu, S., 1997 (ilk basõm 1997), Sanat †zerine Denemeler ve Eleştiriler, Cem Yayõnevi, Haz. Azra Erhat \ 1 Ağu 2023
104
73
v. 4
Gerekler
Ò
Don Kişot, Romanlarõn Romanõ
Gustave Flaubert: ÒBen ÔDon KişotÕu okumadan šnce, ezbere biliyordum.Ó demişti. Bu bŸyŸk sšze, FlaubertÕi belki
iyi anlamõş olan ThibaudetÕnin bile gereken šnemi vermemesine şaşõlõr. İlk akla gelen, şŸphesiz FlaubertÕ in ÒDon
KişotÓu ocukluğunda dinlemiş olmasõdõr. …yleyse, bŸyŸk romancõ herkesin sšyleyebileceği bir şeyi sšylemiş
oluyordu. BŸtŸn ŸnlŸ kitaplarõn ortak kaderi Òokunmadan bilinmekÓ değil midir? Ka aydõn ÒİlyadaÓyõ, ÒKutsal
KitapÓõ, ÒKurÕanÓõ, Òİlahi KomedyaÓyõ ya da ÒLeyla ile MecnunÓu okumuştur? Bununla birlikte bu kitaplarõ Òaşağõ
yukarõÓ bildiğini sanõr herkes. En ŸnlŸ kitaplar en az okunan kitaplardõr, diyeceğim geliyor. Sšzle šzetlenmeye
elverişli bŸtŸn şaheserler toz tutmaya mahkžmdurlar. Onlarõ biz; istemeden, šzlemeden, zahmet ekmeden
kitaplõklar dõşõnda buluruz; hava gibi, su gibi, ekmek gibi. Bilinen şeyleri yeniden bulmanõn tadõnõ õkarmak
herkesten beklenemez. Dahasõ var: …lŸmsŸz olmak tam anlamõyla šlmek demektir! Hesabõ gšrŸlmŸş şeylerden
bize ne? ParisÕte bŸyŸk adam heykellerinin šnŸnden geerken iimde tuhaf bir sõkõntõ duyardõm. Bir gŸn anladõm ki
bu sõkõntõ bana o heykellerin mahkžm olduklarõ sonsuz yalnõzlõktan geliyordu. Ne gŸnahlarõ vardõ ki onlarõ kšşe
başlarõnda zorla seyredilmeye, gšrmeden bakõlmaya, okumadan bilinmeye mahkžm ettiler! Ne mutlu bana ki en
ok sevdiğim sanatõlarõn heykellerine hibir yerde rastlamadõm.Ó
ss. 21-22
Sanat †zerine Denemeler ve Eleştiriler - Sabahattin Eyuboğlu\ 1 Ağu 2023
104
74
v. 4
Gerekler
Kitaplarla ilgili acõ gereklerden biri

ÒAma Don KişotÕu romanlarõn romanõ yapan yalnõz ruhsal ieriği değildir. Bu kitabõn gerek serŸveni, idealle
gereğin savaşõdõr. Diyeceksiniz ki bu bŸtŸn insanlõk tarihinin serŸvenidir. Ama ÒDon KişotÓta ideal ile gerek, yerle
gšk, Don KişotÕla Sanşo Panza, nihayet eşit gŸlerle karşõlaşõyorlardõ. İlk olarak yeryŸzŸ hayal gŸcŸne karşõ koyuyor,
yel değirmenleri idealizmin kaburga kemiklerini kõrõyordu. Eleştiri ağõ başlamõştõ artõk. Ama iyimser Cervantes bu
savaştan bir dram değil, bir denge, bir uyum yaratõyordu! Kitabõn asõl mucizesi bu işteÉ Don KişotÕla Sanşo Panza
birbirini yok etmiyor, tamamlõyorlar; ruhla beden, õşõkla gšlge gibi.
İşte onlar, hayal ve gerek, İspanyaÕnõn gŸneşli bir yolundalar: Don Kişot šnde, bir hayalet gibi uzun ve zayõf,
gšzleri uzaklardaÉ Sanşo arkada, şişman ve kõrmõzõ, gšzleri elindeki soğan ekmekte. …ndekinin aklõ ileride,
arkadakinin aklõ geride, gidiyorlar. Onlarõ yalnõz šlŸm ayõracak ruhla beden gibi yŸrŸdŸkleri yol hayat yolu. Romanõn
bŸtŸn olaylarõ ‰deta bu sonsuz yŸrŸyŸşŸn g‰h ideale õkan, g‰h gereğe inen bir grafiğini izerler. Nasõl destan ve
masallardaki bŸtŸn olaylar iyilikle kštŸlŸğŸn, irkinlikle gŸzelin, dŸnyevi ile ilah”nin kavgalarõna indirgenebilirse
hayal ve gerek karşõtlõğõ da ÒDon KişotÓun tek ve Òher yerde hazõrÓ temasõdõr. Bu tema roman edebiyatlarõna šzgŸ
bir aõklõkla olaylarda, gšrŸntŸlerde hatta Ÿslupta bile durmadan değişir, genişler, zenginleşir: Devler ve yel
değirmenleri, şato ve han, ideal ve alõk, Don KişotÕun aşkõ ve RossinanteÕnin kõsraklara saldõrõsõ, hayal” sevgili ve
fahişe Marie Tornez, sihirli miğfer ve berber anağõ vb. her zaman aynõ şey, hep aynõ bŸyŸk karşõtlõğõn kõrõntõlarõ.
Cervantes romanõna sonsuzca devam edebilirdi. Don Kişot bitmeyen romanlardandõr.Ó
ss. 24-25

Sanat †zerine Denemeler ve Eleştiriler - Sabahattin Eyuboğlu \ 1 Ağu 2023
104
75
v. 4
Gerekler
ideal ve gerek ≈ hayal ve gerek
ÒDon Kişot, Sanşo beraberliğini yŸzyõllarõn hayatõnda da gšrŸyoruz: Tabii daha karmaşõk, daha dengesiz biiminde.
Zamanõn, evrenin ve ruhun ihtiyalarõna gšre savaşõ g‰h hayal g‰h gerek kazanõyor. Sanat tarihinde durmadan
devam ettiğini gšrdŸğŸmŸz Òdoğadan uzaklaşmaÓ ve Òdoğaya yaklaşmaÓ akõmlarõ aynõ savaşõn aşamalarõ değil
midir? Klasik edebiyatta hayal gŸcŸnŸn dizginlerini tutan ŸnlŸ ÒsağduyuÓ bizim Sanşo değil midir? ÒGerekten
başka gŸzellik yoktur.Ó sšzŸ SanşoÕ nun ÒGŸzellikten başka gerek yoktur.Ó sšzŸ de Don KişotÕundur. Ama,
mŸspet bilim ilerledike hayalin tepkileri daha pahalõya mal olacak ve sonunda Madame Bovary gereğe karşõ
gelmesini hayatiyle šdeyecektir.
Romantizm Don KişotÕun yeni bir atõlõmõ, bir isyanõdõr. XIX. yŸzyõlda hayal ve gereğin savaşlarõ artõk barõşla değil,
ÒdramÓla bitmeye başlõyor. Ruhlarõ bu drama sahne olan kahramanlar saymakla bitmez: Werther, Faust, Don Juan,
Julien Sorel, Eugnie Grandet, Madame Bovary, Raskolnikof. XIX. yŸzyõlda gerekliği yenmiş hangi roman
kahramanõnõ tanõyorsunuz? Hangisi rŸyasõnõ kana kana iebilmiştir? Her savaşta kanatlarõ kõrõlan ÒhayalÓ Don KişotÕ
un atõndan dŸştŸğŸ zaman sšylediği sšzŸ bir nakarat yaptõ: ÒYo soy el most desdichado caballero de la tierraÓ
(Ben yeryŸzŸnŸn en mutsuz şšvalyesiyim).Ó
ss. 25-26
Sanat †zerine Denemeler ve Eleştiriler - Sabahattin Eyuboğlu\ 1 Ağu 2023
104
76
v. 4
Gerekler
bkz. ÒNasõl oluyordu da her gereğin tersi de gerek gibi gšrŸnŸyordu?Ó / Ağlamak ve GŸlmek - İlhan Seluk

Alõntõlar tõrnak işareti arasõnda sayfa numaralarõ ile beraber verilmiştir. …rneğin; Òİrfan, dŸşŸncenin bŸtŸn kutuplarõnõ kucaklayan bir kelime.Ó
s.175 C. M.
İnsanõn Kozmostaki Yeri
Max Scheler
Scheler, M., 1998 (ilk basõm 1928), İnsanõn Kozmostaki Yeri, Ayra Yayõnevi, ‚ev. Harun Tepe \ 1 Ağu 2023
104
77
v. 4
Gerekler
İnsanõn Kozmostaki Yeri - Max Scheler\ 1 Ağu 2023
104
78
v. 4
Gerekler
⋮
Zihinde daha šnceden temellenen bir şeyler olmasõ gerektiğini ifade eden Orson Welles/Tõrtõl
v. 1 başlõklõ ierikteki
Hoimar von DitfurthÕun Başlangõta Hidrojen Vardõ adlõ kitabõnda verilen alõntõlarõ hatõrlatõyor.
Bu kõsõmlarõ Ôa prioriÕ ile ilişkili gibi zannediyorum. Bu zor kelimenin anlamlarõnõ ve diğer notlarõ birka sayfa sonra bulabilirsiniz.
Ò(É) O halde gereklik yaşantõsõ, bizim dŸnyaya ilişkin her tŸrlŸ ÒtasarõmÓõmõzdan sonra değil, šnce
verilmiştir.
DŸnyanõn direncinin yaşantõsõ olarak kšklŸ gereklik yaşantõsõ, her tŸrlŸ bilinten, her tŸrlŸ tasarõmdan ve
her tŸrlŸ algõdan šnce gelir. Hatta en rahatsõz edici duyusal algõ bile hibir zaman yalnõzca uyarõ ve sinir
sisteminin normal işlemesiyle gerekleşmez: Bununla birlikte, bu ister istek ister nefret olsun, [bunlarda]
hep bir itkisel yšnlendirme de bulunmaktadõr; bu en basit duyumda da bšyledir. Yaşam itilimimize ilişkin
bir tepki, tŸm olanaklõ duyumlarõn ve algõlarõn zorunlu koşulunu oluşturduğundan, evremizdeki cisimlerin
temelinde yatan gŸ merkezlerinin ve ("duyu imgeleri" kendi başlarõna bŸtŸnŸyle etkisiz olan) gŸ
alanlarõnõn bizim yaşam itilimimize direnleri, olmasõ mŸmkŸn olan bir algõnõn herhangi bir anõnda ÑhenŸz
bir bilinli "imge" algõsõnõn oluşmadõğõ yerde deÑ yaşanabilir. O halde gereklik yaşantõsõ, bizim dŸnyaya
ilişkin her tŸrlŸ "tasarõm"õmõzdan sonra değil, šnce verilmiştir.Ó
s. 85

⋮

İnsanõn Kozmostaki Yeri - Max Scheler \ 1 Ağu 2023
104
79
v. 4
Gerekler
Ò (É) [Yukarõda da] gšrdŸğŸmŸz gibi, hayvan ise bŸtŸnŸyle somut olanda ve gereklik iinde yaşar. (É)
İnsan olmaksa, bu tŸrden gerekliğe gŸlŸ bir ÒhayõrÓ diyebilmektir. ÒTek tek şeyleri seyretmenin ok
gŸzel, şey olmanõnsa korkunÓ olduğunu sšylediğinde Buda bunun bilincindeydi ve dŸnya ile kişinin
kendisinin gerekliğinden sõyrõlmasõna ilişkin bir teknik geliştirdi.(É)Ó
s. 83

Ò…yleyse, benim yukarõda sšz ettiğim, "hayõr"õn anlamõ nedir? DŸnyayõ gerekliğinden "sõyõrmak" ya da
dŸnyayõ "ideleştirmek" de nedir? Bu, Husserl'in kastettiği gibi, (her doğal algõda zaten yer alan) varoluşa
ilişkin yargõ vermekten kaõnmak demek değildir; "A gerektir" yargõsõ, eğer "gerek" boş bir sšzcŸk
değilse, daha yŸkleminde kendisi bir yaşantõ doluluğunu gerektirir. Bunun anlamõ daha ok, gereklik
unsurunun kendisini Ñdeneme amacõylaÑ (kendimiz iin) ortadan kaldõrmaktõr; bŸtŸn ve bšlŸnmez bir
biimde ok gŸlŸ olan gereklik izlenimini, duygu yŸklŸ bağlaşõğõyla birlikte yok etmektir Ñbu ise, "her
tŸrlŸ dŸnyevi korkuyu yenmek, Schiller'in dediği gibi, "saf biimlerin bulunduğu alanlara girmek"tir.
‚ŸnkŸ her tŸrlŸ gereklik olduğu iin ve ne olduğunun hibir šnemi olmaksõzõn her yaşayan varlõk iin
šncelikle bir engelleyici, sõkõştõrõcõ bir baskõdõr; (nesnesi olmayan) "saf' korku ise onun bağlaşõğõdõr. Eğer
varolmak "karşõ koymak" ise, gerekliğinden sõyõrma asketik edimi, temelde yaşam itiliminin ortadan
kaldõrõlmasõyla, devre dõşõ bõrakõlmasõyla varlõk kazanõr; bu yaşam itilimiyle bağlantõsõnda, dŸnya her şeyden
šnce karşõ koyma olarak gšrŸnŸşe gelir ve bu aynõ zamanda raslantõsal olarak şimdi ve burada-bu biimde
olana ilişkin her tŸrlŸ duyusal algõnõn da koşuludur. İtkiler ve duyular birbirinden ayrõlamadõklarõndan,
Platon felsefe yapmanõn "sonu gelmez bir aba" olduğunu sšyler Ñve yine bu nedenle her tŸrlŸ usuluk
de eninde sonunda "asketik ideal"e dayanõr.Ó
ss. 85-86

ÒAma bu [dŸnyayõ] gerekliğinden sõyõrma edimini, yalnõzca bizim "tin" dediğimiz şeye sahip olan varlõk
gerekleştirebilir. Yalnõzca tin, saf "isteme" biiminde, isteme edimi yoluyla Ñve bu engelleme (durdurma)
edimi demektirÑ, bizim gerekliğin gerekliğine giriş diye bildiğimiz, duyusal-itilim merkezini susturabilir.
İnsan, tine sahip olmasõyla, iini şiddetli bir korkunun kapladõğõ, kendi yaşamõna karşõ, ilke olarak, Ñkendi
tepkisel-itkilerini baskõlayarak ve aşağõya iterek, yani algõ imgeleri ve tasarõmlarla onlarõn beslenmesine
engel olarak asketik bir biimde davranabilir. Gerekliğe her zaman -tiksindiği ve katõğõ yerde bileÑ
"evet" diyen hayvanla karşõlaştõrõldõğõnda insan Òhayõr diyebilen", "yaşam karşõsõnda askete
davranabilen", õplak gereklik karşõsõnda ebedi protestandõr. Bu dŸnya gšrŸşlerinden ve değer
sorunlarõdan tŸmŸyle bağõmsõzdõr; (iinde bulunduğu durum ne olursa olsun bu soruyu başka insanlardan
derin bir biimde yanõtlamõş olan Buda'nõn kastettiği anlamda) tinin gerek olmayan šzler alanõna
yŸkselişinin, nihai ama olarak peşinde olup olmamasõndan da bağõmsõzdõr; ŸnkŸ gerekliğin kendisi
zaten kštŸlŸk olarak gšrŸlŸr ("omne ens est malum")Ñ, veya šzler alanõndan benim dogru bulduğumÑ
onu daha iyi kõlmak iin (başlangõta varolma, iyi ve kštŸye karşõ kayõtsõzdõr), hep yeniden gerekliğe ve
onun burada ve şimdi olduğu gibi olmasõna geri dšnmeye alõşõp alõşmamasõndan, ve asõl yaşam ile
insanõn asõl yazgõsõnõ, bu ide ve gereklik, tin ve itilim arasõndaki ebedi ritmde Ñonlarõn ara sõrada her
zaman varolan gerilimi dengelemede bulup bulmamasõndan bağõmsõzdõr.Ó
s. 86

İnsanõn Kozmostaki Yeri - Max Scheler\ 1 Ağu 2023
104
80
v. 4
Gerekler

ÒHer durumda, varolmasõ gŸnlŸk kaygõlarõn štesine geemeyen hayvana gšre insan, ebedi "Faust"tur;
yeni olana tutkulu bir vahşi (bestia cupidissima rerum novarum), hibir zaman kendisini kuşatan
gereklikle yetinmeyen her zaman burada-şimdi-olduğu gibi olmanõn sõnõrlarõnõ yõkmaya istekli, onu
evreleyen gerekliği Ñbu arada kendisinin o andaki gerekliğini deÑ aşmaya istekli bir varlõktõr.
Sigmund Freud da, bu anlamda insanõ "itkilerini bastõran" bir varlõk olarak gšrŸr.
8 İnsan šyle olduğu iindir
ki Ñbu šzelliğiyle insan arasõra değil, sŸrekli olarak itkilere "hayõr" derÑ kendi algõ dŸnyasõ Ÿzerinde bir
dŸşŸne dŸnyasõ kurabilir, diğer yandan kendisinde bastõrõlmõş olarak bulunan itkilerde uyumakta olan
enerjiyi, gittike daha fazla, tinin hizmetine sunabilir (yŸkseltebilir). Bu, insanõn kendi itkisel enerjisini tinsel
etkinliklere "yŸkseltmesi demektir.Ó
s. 87

İnsanõn Kozmostaki Yeri - Max Scheler \ 1 Ağu 2023
104
81
v. 4
Gerekler\ 1 Ağu 2023
104
82
v. 4
Gerekler
Kitaptan, TDKÕya ait sšzlŸklerden ve WikipediaÕdan tanõmlamalarõ
A priori
Ò…yleyse ideleştirme, zek‰ tarafõndan gerekleştirilen gšzlemlerin bŸyŸklŸğŸnden ve sayõsõndan, tŸmevarõmsal
õkarõmlardan bağõmsõz olarak, dŸnyanõn šzsel niteliklerini ve yapõ biimlerini, ilgili šz alanõnõn bir tek šrneğinde (birlikte)
kavramak demektir. Ama bizim bu yolla kazandõğõmõz bilgi, tek bir šrnekle kazanõlmõş olsa da, aynõ šzŸ taşõyan tŸm
olabilecek nesneler iin ve bizim insansal rastlantõya dayalõ duyularõmõzdan ve duyularõn uyarõlabilirliğinin tŸrŸnden ve
šlŸsŸnden bağõmsõz olarak, aynõ madde Ÿzerinde dŸşŸnen tŸm tinsel šzneler iin geerlidir. Bizim bu yolla kazandõğõmõz
gšrŸşler, duyusal deneyimlerimizin sõnõrlarõ štesinde de geerlidirler; bu gšrŸşler yalnõzca gerek olarak var olan dŸnya
iin değil, tŸm olanaklõ dŸnyalar iinde geerlidirler. Biz onlara felsefe dilinde a priori bilgiler diyoruz.Ó
s. 81

Bu zor kelimeyi tam anlayamasak bile burada karşõlõklarõnõ vermekte fayda var. Zamanla, karşõlaştõka anlamõ daha da oturabilecek kelimelerden.

Alõntõlar tõrnak işareti arasõnda sayfa numaralarõ ile beraber verilmiştir. …rneğin; Òİrfan, dŸşŸncenin bŸtŸn kutuplarõnõ kucaklayan bir kelime.Ó
s.175 C. M.
DšrtlŸkler
…mer Hayyam
…mer Hayyam, 2020 ( ~1100Õler), Rubailer, 29. Baskõ, İş Bankasõ Yayõnlarõ, ‚ev. Sabahattin Eyuboğlu
Rubailer \ 1 Ağu 2023
104
83
v. 4
Gerekler
Ò
Kimi dinde imanda buldu yolu
Kimi akõl, bilim yolunu tuttu.
Derken ses geldi karanlõklardan:
Gafiller! doğru yol ne odur, ne bu!
Ó
s. 20

DšrtlŸkler - …mer Hayyam\ 1 Ağu 2023
104
84
v. 4
Gerekler

Alõntõlar tõrnak işareti arasõnda sayfa numaralarõ ile beraber verilmiştir. …rneğin; Òİrfan, dŸşŸncenin bŸtŸn kutuplarõnõ kucaklayan bir kelime.Ó
s.175 C. M.
The Lessons of History
Will Durant, Ariel Durant
Durant, W., Durant, A., 1968 (ilk basõm 1968), The Lessons of History, Simon and Schuster - Newyork \ 1 Ağu 2023
104
85
v. 4
Gerekler
Tarihten Alõnacak Dersler
Will Durant, Ariel Durant
Durant, W., Durant, A., 1994 (ilk basõm 1968), Tarihten Alõnacak Dersler, Bedir Yayõnevi, ‚ev. Nejat Muallimoğlu
ÒI. Hesitations
As his studies come to a close the historian faces the challenge: Of what use have your studies been? Have you
found in your work only the amusement of recounting the rise and fall of nations and ideas, and retelling Òsad stories
of the death of kingsÓ? Have you learned more about human nature than the man in the street can learn without so
much as opening a book? Have you derived from history any illumination of our present condition, any guidance for
our judgments and policies, any guard against the rebuffs of surprise or the vicissitudes of change? Have you found
such regularities in the sequence of past events that you can predict the future actions of mankind or the fate of
states? Is it possible that, after all, Òhistory has no sense,Ó
1 that it teaches us nothing, and that the immense past was
only the weary rehearsal of the mistakes that the future is destined to make on a larger stage and scale? Ó
s. 11

ÒI. TereddŸtler
İncelemeleri sona eren tarihi bir meydan okuma ile karşõ karşõya: BŸtŸn bu alõşmalarõnõn ne faydasõ oldu?
‚alõşmalarõnõzda, sadece milletlerin ve fikirlerin yŸkseliş ve dŸşŸşlerini nakletmenin, ve "krallarõn šlŸmlerinin acõklõ
hik‰yelerini yeniden anlatmanõn zevkini mi tattõnõz? İnsan tabiatõ hakkõnda, sokaktaki adamõn hemen hemen hi kitap
amaksõzõn šğrenebileceğinden fazlasõnõ mõ šğrendiniz? Tarihten, bugŸn iinde bulunduğumuz şartlan
aydõnlatabilecek herhangi bir õşõk, hŸkŸmlerimiz ve takip edeceğimiz politikalar iin herhangi bir rehber, sŸrprizlerin
ret ve tersliklerine veya değişmenin iniş ve õkõşlarõna karşõ herhangi bir korunma õkarabildiniz mi? Mazinin, biribirini
takip eden h‰diselerinde, beşeriyetin istikbalde nasõl hareket edeceğinde veya devletlerin kaderlerinin nasõl tecelli
edeceğinde kehanette bulunabileceğiniz muntazamlõklar buldunuz mu? Nasõl olsa, "Tarihin hissi yoktur,Ó
1 sšzŸ doğru
mudur; y‰ni, tarih bize bir şey šğretmez, y‰ni, v‰si m‰zi, istikbalin, daha bŸyŸk bir sahnede ve daha bŸyŸk šlŸde
tekrarlanmasõ kaderinde yazõlõ hat‰larõn bõkkõn provalarõndan başka bir şey değil midir? Ó
s. 23
\ 1 Ağu 2023
104
86
v. 4
Gerekler
ing
tr
The Lessons of History / Tarihten Alõnacak Dersler - Will Durant, Ariel Durant

ÒAt times we feel so, and a multitude of doubts assail our enterprise. To begin with, do we really know what the past
was, what actually happened, or is history Òa fableÓ not quite Òagreed uponÓ? Our knowledge of any past event is
always incomplete, probably inaccurate, beclouded by ambivalent evidence and biased historians, and perhaps
distorted by our own patriotic or religious partisanship. ÒMost history is guessing, and the rest is prejudice.Ó
2 Even
the historian who thinks to rise above partiality for his country, race, creed, or class betrays his secret predilection in
his choice of materials, and in the nuances of his adjectives. ÒThe historian always oversimplifies, and hastily selects a
manageable minority of facts and faces out of a crowd of souls and events whose multitudinous complexity he can
never quite embrace or comprehend.Ó
3 Ñ Again, our conclusions from the past to the future are made more
hazardous than ever by the acceleration of change.Ó
ss. 11-12

ÒZaman zaman biz de šyle hissediyoruz, ve ok sayõda şŸpheler teşebbŸsŸmŸzŸ engellemeğe alõşõyor. İlkin, mazinin
ne olduğunu, nelerin vuku bulduğunu, veya tarihin, Ÿzerinde henŸz bir "anlaşmaya varõlmamõş bir masal" olup
olmadõğõnõ gerekten biliyor muyuz? Mazide vuku bulmuş herhangi bir h‰dise hakkõndaki bilgimiz daima eksik
olduğundan, ve kesin olmayan delillerle ve tek taraflõ tarihilerle karartõldõğõndan muhtemelen yanlõştõr, ve belki de
kendimizin mill” ve din” partizanlõğõmõzla tahrif edilmiştir. "Tarihin bŸyŸk bir kõsmõ tahmin, ve mŸtebakisi peşin
hŸkŸmlerdir."
2 Hatt‰ kendi Ÿlkesi, õrkõ, inancõ, veya sõnõfõ iin duyabileceği tarafgirlik hislerinin ŸstŸne õktõğõnõ sanan
tarihi bile, setiği malzemesi ile, ve kullandõğõ sõfatlardaki nŸanslarla kendi gizli tercihlerini aõğa vurur. "Tarihi,
daima gerektiğinden fazla basitleştirir, ve ok yšnlŸ muğlaklõğõnõ hi bir zaman benimseyemediği veya anlayamadõğõ
kalabalõk ruhlar ve h‰diseler arasõndan kolaylõkla yoğurabileceği azõnlõktaki gerekleri ve insanlarõ acele ile seer."
3
Yine, mazide olup bitenlerden istikbal iin õkardõğõmõz neticeler, değişmenin gittike hõz kazanmasõndan štŸrŸ, šnceki
zamanlardakinden fazla rizikolu oluyor.Ó
ss. 23-24
\ 1 Ağu 2023
104
87
v. 4
Gerekler
ing
tr
The Lessons of History / Tarihten Alõnacak Dersler - Will Durant, Ariel Durant\ 1 Ağu 2023
104
88
v. 4
Gerekler
The Lessons of History / Tarihten Alõnacak Dersler - Will Durant, Ariel Durant
Beni Kategorize Etme
v. 1 başlõklõ ierikte kuantum mekaniğinin keşfedilmesi ile beraber herkesin konuştuğu konulardan olduğu
vurgulanmõştõ, bu alõntõ da onlara šrnek olabilir.
⋮
ÒIn 1909 Charles PŽguy thought that Òthe world changed less since Jesus Christ than in the last thirty yearsÓ;
4 and
perhaps some young doctor of philosophy in physics would now add that his science has changed more since 1909
than in all recorded time before. Every yearÑsometimes, in war, every monthÑsome new invention, method, or
situation compels a fresh adjustment of behavior and ideas. Ñ Furthermore, an element of chance, perhaps of
freedom, seems to enter into the conduct of metals and men. We are no longer confident that atoms, much less
organisms, will respond in the future as we think they have responded in the past. The electrons, like CowperÕs God,
move in mysterious ways their wonders to perform, and some quirk of character or circumstance may upset national
equations, as when Alexander drank himself to death and let his new empire fall apart (323 B.C.), or as when
Frederick the Great was saved from disaster by the accession of a Czar infatuated with Prussian ways (1762).Ó
s. 12

ÒCharles Peguy 1909'da, "dŸnyada, İsa'nõn zamanõndan itibaren vuku bulan bŸtŸn değişmelerin, son otuz yõldaki
değişmelerden azÓ
4 olduğunu sandõ; ve belki gŸnŸmŸzde, fizik Ÿzerine doktora yapmõş gen bir ilim adamõ, kendi
ilminin 1909Õdan bu yana, daha šnceki yazõlõ tarih boyunca gšrdŸğŸ değişmelerden fazla değişikliğe uğradõğõnõ
sšyleyecektir. Her seneÑbazen, harpte, her ayÑyeni bir icad, metod, veya durum, davranõş ve fikirlerin yeniden
dŸzenlenmesine zorluyor. †stelik, tes‰dŸf” bir unsurun, belki de metallerin ve insanlarõn davranõşlarõna tesir ettikleri
anlaşõlõyor. Biz, organizmalar bir yana, atomlarõn bile istikbalde, mazide hareket ettiklerini sandõğõmõz tarzda hareket
edeceklerine artõk emin değiliz. Elektronlar, Cowper'in Tanrõsõ gibi, hayret uyandõrõcõ icraatlarõnõ esrarengiz şekillerde
yaparlar, ve İskender'in, kendisini, kendisini šldŸrecek kadar ikiye vererek, kurduğu yeni imparatorluğunun
paralanmasõna sebep oluşu gibi (M.…. 323), veya Rusya tahtõna Prusyalõlar'õn davranõş ve usullerine aşõk bir ‚arõn
tahta gemesinin (1762) BŸyŸk Frederick'i fel‰ketten kurtarmasõ gibi, herhangi bir karakterin acayip bir hareketi veya
bir durum mill” denklemleri altŸst edebilir. Ó
ss. 24-25

ing
tr
⋮

\ 1 Ağu 2023 104
89
v. 4
Gerekler
3000, 5000, 7000 ?
v. 1 başlõklõ ieriğe de bakabilirsiniz.⋮
ÒObviously historiography cannot be a science. It can only be an industry, an art, and a philosophyÑan industry by
ferreting out the facts, an art by establishing a meaningful order in the chaos of materials, a philosophy by seeking
perspective and enlightenment. ÒThe present is the past rolled up for action, and the past is the present unrolled for
understandingÓ
5Ñor so we believe and hope. In philosophy we try to see the part in the light of the whole; in the
Òphilosophy of historyÓ we try to see this moment in the light of the past. We know that in both cases this is a
counsel of perfection; total perspective is an optical illusion. We do not know the whole of manÕs history; there were
probably many civilizations before the Sumerian or the Egyptian; we have just begun to dig! We must operate with
partial knowledge, and be provisionally content with probabilities; in history, as in science and politics, relativity rules,
and all formulas should be suspect. ÒHistory smiles at all attempts to force its flow into theoretical patterns or logical
grooves; it plays havoc with our generalizations, breaks all our rules; history is baroque.Ó
6 Perhaps, within these limits,
we can learn enough from history to bear reality patiently, and to respect one anotherÕs delusions.Ó
ss. 12-13

ÒBesbelli ki, tarih yazõcõlõğõ bir ilim değildir. O, sadece bir emek, bir sanat, ve bir felsefe olabilirÑgerekleri bulup
õkarmakla bir emek, eldeki kaotik malzemeye anlaşõlõr bir dŸzen vermekle bir sanat, perspektif ve aydõnlatma
uğrunda bir felsefe. "Şimdiki zaman, bir yumak h‰linde harekete gemeye hazõr m‰zi, ve m‰zi de, anlamamõz iin
yumağõndan šzŸlmŸş şimdiki zamandõr,"
5 veya biz bšyle olduğuna inanõyor ve Ÿmit ediyoruz. Felsefede, bŸtŸnŸn
õşõğõnda parayõ gšrmeğe alõşõrken, "tarih felsefesõ'nde ise, mazinin õşõğõnda şimdiki ‰nõ gšrmeğe alõşõrõz. Biz her iki
durumda da, bunun, bir mŸkemmellik tedbiri olduğunu biliyoruz; topyekŸn perspektif ise bir optik yanõlmadõr. Biz,
insanoğlunun bŸtŸn tarihini bilmiyoruz; SŸmer ve Mõsõr medeniyetlerinden šnce, muhtemelen bir ok medeniyet
vardõ; kazõlarõmõza ancak başladõk! Biz bu işe, kõsm” bilgimizle girişmeli, ve şartlõ olarak, ihtimallerle tatmin olmalõyõz;
tarihte, ilim ve politikada olduğu gibi, hŸkŸmranlõk eden nisb”liktir, ve bŸtŸn formŸller şŸphe ile ele alõnmalõ. "Tarih,
kendi akõşõnõ teorik šlŸlere veya mantõk” kanallara zorlama teşebbŸslerine gŸlŸmser; bizim genelleştirmelerimizi
altŸst eder, bŸtŸn kurallarõmõzõ iğner; tarih baroque' dõr.Ó
6* Belki bu sõnõrlar dahilinde, realiteye sabõrla katlanabilmek,
ve biribirimizin vehimlerine saygõ beslemek iin tarihten yeterince šğreneceklerimiz vardõr.Ó
ss. 25-26

⋮
ing
tr
The Lessons of History / Tarihten Alõnacak Dersler - Will Durant, Ariel Durant\ 1 Ağu 2023
104
90
v. 4
Gerekler
Sosyal bilimler de olduğu gibi doğa bilimlerinde de ÔahmakÕ gibi hissedildiği ya da ahmak durumuna dŸşme
v. 1 sšz konusu olabiliyor.⋮
ÒSince man is a moment in astronomic time, a transient guest of the earth, a spore of his species, a scion of his race,
a composite of body, character, and mind, a member of a family and a community, a believer or doubter of a faith, a
unit in an economy, perhaps a citizen in a state or a soldier in an army, we may ask under the corresponding headsÑ
astronomy, geology, geography, biology, ethnology, psychology, morality, religion, economics, politics, and warÑ
what history has to say about the nature, conduct, and prospects of man. It is a precarious enterprise, and only a fool
would try to compress a hundred centuries into a hundred pages of hazardous conclusions. We proceed.Ó
s. 13

Òİnsanoğlu, astronomik zamanda bir ‰n, yeryŸzŸnŸn geici bir misafiri, kendi cinsinden olanlarõn bir tohumu, kendi
õrkõnõn bir evl‰dõ, VŸcuttan, karakterden, ve akõldan oluşan bir bileşik, ailenin ve topluluğun bir Ÿyesi, bir dine inanan
veya şŸphe eden biri, bir ekonomide bir Ÿnite, belki bir devletin vatandaşõ veya bir ordunun askeri olduğundan, biz
de bunlara tekabŸl eden başlõklar altõndaÑastronomi, jeoloji, coğrafya, etnoloji [õrklarõ araştõran ilim], psikoloji,
moralite [ahl‰k], din, ekonomi, politika, ve harpÑinsan tabiatõ, davranõşõ, ve gšrŸnŸşŸ hakkõnda tarihin neler
dediklerini šğrenebiliriz. Bu nazik, rizikolu bir teşebbŸs, ve ancak bir ahmaktõr ki, yŸzlerce asrõ gŸvenilemez
sonularla dolu yŸz sayfaya sõkõştõrmağa alõşabilir. Biz bu işleme başlõyoruz. Ó
s. 26

⋮
ing
tr
The Lessons of History / Tarihten Alõnacak Dersler - Will Durant, Ariel Durant

Akla gelenler \ 1 Ağu 2023
104
91
v. 4
Gerekler
Akla gelenler \ 1 Ağu 2023
104
92
v. 4
Gerekler
TŸm bakõş aõlarõna sahip olmak, aynõ anda her şeyi gšrmeyi beklemek ancak bir ilŸzyon olabilir ?! Valery bile
şiirinin tek bir anlamõ olduğunu kabul etmez.
Şšyle desek olur mu?Sayfada herhangi bir değişiklik gerekleşmediği halde bazen yŸzleri, bazen vazoyu algõlarsõnõz, ikisini aynõ anda
gšremezsiniz. Olanaksõz olansa, bir noktada mevcut malzemenin ÒtŸmŸnŸÓ tek bir yaklaşõmda bŸtŸnleştirmemiz veya ÒherÓ muhtemel
bakõş aõsõna sahip olmamõzdõr. Gerek resim hangisidir? Filmin bu soruya verdiği yanõt, bu vakanõn olgularõ hakkõnda ne bilirsek bilelim, bir izgi ve renk
grubunu gšrŸyorsak, başka bir grubu, resmin başka bir ÒdeğişkesiÓni gšremeyeceğimizdir.
Incognito Beynin Gizli Hayatõ - David Eagleman
Edebiyat Olarak Hayat - Alexander NehamastopyekŸn perspektif ise bir optik yanõlmadõr - total perspective is an optical illusion
Tarihten Alõnacak Dersler - Will Durant, Ariel DurantNeredeyse ValŽry'nin kendisi yapõtlarõnõ aõklamalarõ iin davetiye õkarõr: şiirlerinin sanki bir tek, kesin anlamõ varmõş gibi
davranõlmasõnõ kabul etmez, "mes vers ont le sens qu'on leur prte'', şiirlerimin anlamõ onlara yŸklenenlerdir der.
DŸnya Yazõn Tarihi - Antal Szerb

Akla gelenler \ 1 Ağu 2023
104
93
v. 4
Gerekler
Sanat ve Yanõlsama kitabõndaki bu anlatõlanlarõ da Incognito kitabõndan verilen tŸm alõntõlarla bir arada
dŸşŸnebilirsiniz.Işõğõn biim karşõsõndaki bu ŸstŸnlŸğŸnŸn gerekesini irdelemek, aslõnda ilgin bir konudur. Kanõmca bu durum belki de
şu ya da bu biimde bir yŸzey dokusunun niteliklerinin bilincimizin derindeki kesitlerini doğrudan etkilemesiyle ilintilidir. O zamanlar bšyle şaka niteliğindeki izimlerin ortaya ge õkõşõnõ imgenin bŸyŸlŸ yanõ karşõsõnda duyulan korku, bilin
altõnda bŸtŸnŸyle ciddi nitelik taşõyan bir şeyin şakasõnõ yapma karşõsõnda duyulan isteksizlik olarak aõklamõştõk. Gere kullanõmõnda bšylesine azla yetinme, ancak indirgeme aracõlõğõyla gerekleştirilebilir. Bir başka šrnek de
Rembrandt'õn gelişmesidir. Bu sanatõ šrneğin yaşadõğõ dšnemde resmi giysileri sŸsleyen altõn sõrma şeritleri
betimlemeyi en ufak ayrõntõsõna değin bilmeseydi (258, 259), sonradan aynõ betimlemelerde nelerden vazgeebileceğini
asla aramaya kalkõşamazdõ. Sonunda, izleyiciye Rembrandt'õn sanattan anlayan koruyucusu Jan Six'i betimlediği ŸnlŸ
tablosunda izleyiciye bir altõn sõrma şerit gšsterebilmek iin tek bir fõra vuruşu yeterli olmuştur (260, 261); ancak sanatõ
bu neredeyse bir tŸr sihirbazlõk sayõlabilecek yalõnlaştõrmayõ başarabilmek iin herhalde sayõsõz deneme yapmak zorunda
kalmõştõr!
Sanat ve Yanõlsama - Ernst H. Gombrich
resim - imge - bilinaltõ
Incognito Beynin Gizli Hayatõ - David Eagleman
Akla gelenler \ 1 Ağu 2023
104
94
v. 4
Gerekler
Belki romanlar gibi tarih de bir masal !?tarihin, Ÿzerinde henŸz bir "anlaşmaya varõlmamõş bir masal" olup olmadõğõnõ gerekten biliyor muyuz?
Neyse ki, yalnõzca bir tŸr ağdaş peri masalõ anlatõyorum, o yŸzden her şey yolunda; kimsenin altŸst olmasõna gerek
yok ya da sšylediğim herhangi bir şeyi ciddiye almasõna. KšklŸ bir eyleme girişmelerine de gerek yok.
Yorum ve Aşõrõ Yorum - U. E, R. R, J. C, C. Brooke-Rose
Tarihten Alõnacak Dersler - Will Durant, Ariel Durant
Şšyle abartsak olur mu?

Akla gelenler \ 1 Ağu 2023
104
95
v. 4
GereklerBŸtŸn ressamlar zorunlu olarak bir Ÿslup kullanõr ve bu da, onlara belirli tercihler, kararlar ve dõşlamalar dayatõr; dahasõ,
bu Ÿslup kapsamõnda her biri, ok sayõda daha šzel kararlar vermek zorundadõr. Her karar, ne denli genel veya šzel
olduğu šnemli olmaksõzõn, kişinin setiği konunun šğelerini, diğer šğelerin gšz ardõ edilmesi pahasõna šn plana õkarõr
ve dolayõsõyla, tam da bu konunun yaratõlmasõndan sorumludur.
Edebiyat Olarak Hayat - Alexander NehamasHatt‰ kendi Ÿlkesi, õrkõ, inancõ, veya sõnõfõ iin duyabileceği tarafgirlik hislerinin ŸstŸne õktõğõnõ sanan tarihi bile, setiği
malzemesi ile, ve kullandõğõ sõfatlardaki nŸanslarla kendi gizli tercihlerini aõğa vurur.
Tarihten Alõnacak Dersler - Will Durant, Ariel DurantBesbelli ki, tarih yazõcõlõğõ bir ilim değildir. O, sadece bir emek, bir sanat, ve bir felsefe olabilir
ressam - tarihi
sanat
tercihler - seimler
Akla gelenler \ 1 Ağu 2023
104
96
v. 4
GereklerEmpresyonizm, neoklasik yapõtlarõ karakterize eden nesnelerin kesin hatlarõnõ yansõtamaz, hatta bunu tasvip etmez bile;
ama renklendirilen gšlgelerin etkileşimi aynõ nedenle, neoklasik ressamlarõn hem aralarõnõn hem de imgelemlerinin
štesindedir.
Edebiyat Olarak Hayat - Alexander NehamasGere kullanõmõnda bšylesine azla yetinme, ancak indirgeme aracõlõğõyla gerekleştirilebilir. Bir başka šrnek de
Rembrandt'õn gelişmesidir. Bu sanatõ šrneğin yaşadõğõ dšnemde resmi giysileri sŸsleyen altõn sõrma şeritleri
betimlemeyi en ufak ayrõntõsõna değin bilmeseydi (258, 259), sonradan aynõ betimlemelerde nelerden vazgeebileceğini
asla aramaya kalkõşamazdõ. Sonunda, izleyiciye Rembrandt'õn sanattan anlayan koruyucusu Jan Six'i betimlediği ŸnlŸ
tablosunda izleyiciye bir altõn sõrma şerit gšsterebilmek iin tek bir fõra vuruşu yeterli olmuştur (260, 261); ancak sanatõ
bu neredeyse bir tŸr sihirbazlõk sayõlabilecek yalõnlaştõrmayõ başarabilmek iin herhalde sayõsõz deneme yapmak zorunda
kalmõştõr!
inanõlmaz ayrõntõ
Sanat ve Yanõlsama - Ernst H. Gombrich
yalõnlaştõrma
(sihirbazlõk)
empresyonizm
ayrõntõ giderek azalõyor,
hokus-pokus ile kolayca sihir mi yapõlõyor,É yoksa ?!

Akla gelenler \ 1 Ağu 2023
104
97
v. 4
GereklerFakat er ya da ge, alõcõ, bu biimsel albeninin etkisinden kurtulabilir ve hele yaşantõlarõ sonunda yapacağõ
değerlendirme ve karşõlaştõrmalarla bir šnceki sanat eserinin bu šzgŸn zannettiği ve yeterli bulduğu niteliklerinden
vazgeebilir, hatta onlar Ÿzerine olumsuz yargõlar bile oluşturabilir.
Sanat PsikolojisiÕne Giriş - Sõtkõ M. ErinBir gŸn okuyup gazeteyi atanlar arasõnda beğenen de olur, beğenmiyen de. Onlarõn yargõlarõ pek sayõlmaz. Hele bir de
dura dura okusunlar gšrŸşleri değişir belki, beğendikleri yazõlarõn da šyle bir değeri olmadõğõnõ anlayõverirler
Sšzden Sšze Ararken - Nurullah AtaHepsini de inanarak bir doğruyu sšylediğimi sanarak yazdõm. Sonra o doğrular beni bõrakõp kamõş olabilirler. Niin
koşayõm arkalarõndan? Onlarõn yerine başka doğrular geldi.
eski gerekler yeni gerekler
doğrular doğrular
beğeniler beğeniler
yerine
BugŸn beğenmişsin, yarõn beğenmemişsin. BugŸn doğru demişsin, yarõn yanlõş demişsin. Gayet normal gšrŸnŸyor. DŸşŸnsenize,
şšyle diyoruz: ben 5 yaşõndan beri (É 20 yaşõndan beri, 30 yaşõndan beri É..) hep en doğrularõ biliyor, en iyileri beğeniyordumÉ
Hibir fikrim, anlayõşõm, algõm É değişmedi É
Sanki bu daha anormal É uhrevi bir sõfatõnõz var anlamõna gelebilir.
Akla gelenler \ 1 Ağu 2023
104
98
v. 4
GereklerSalt gereklik, der ValŽry, L'‰me et la danse adlõ Platon diyalogunda, yaşamõn en bŸyŸk dŸşmanõdõr, her tŸrlŸ
organizmayõ paralayan zehirdir, yaşamsal bõkkõnlõğa sŸrŸkler, ki bunun ilacõ eylemden başka bir şey değildir. [Yukarõda da] gšrdŸğŸmŸz gibi, hayvan ise bŸtŸnŸyle somut olanda ve gereklik iinde yaşar. (É)
İnsan olmaksa, bu tŸrden gerekliğe gŸlŸ bir ÒhayõrÓ diyebilmektir. ÒTek tek şeyleri seyretmenin ok gŸzel, şey
olmanõnsa korkunÓ olduğunu sšylediğinde Buda bunun bilincindeydi ve dŸnya ile kişinin kendisinin gerekliğinden
sõyrõlmasõna ilişkin bir teknik geliştirdi.(É)
DŸnya Yazõn Tarihi - Antal Szerb
İnsanõn Kozmostaki Yeri - Max Scheler
Salt gereklik : yaşamõn en bŸyŸk dŸşmanõ ve organizmayõ paralayan bir zehir
ilacõ eylem
ya da o gereklik yokmuş gibi yapmanõn bir tekniğini geliştireceğiz

Akla gelenler \ 1 Ağu 2023
104
99
v. 4
GereklerIt can only be defined in terms of its connections to the whole, and these connections are of a statistical natureÑ
probabilities rather than certainties. When we describe the properties of such an entity in terms of classical conceptsÑ
like position, energy, momentum, and so forthÑwe find that there are pairs of concepts which are interrelated and
cannot be defined simultaneously in a precise way.
The Tao of Physics - Fritjof Capra bu işe, kõsm” bilgimizle girişmeli, ve şartlõ olarak, ihtimallerle tatmin olmalõyõz; tarihte, ilim ve politikada olduğu gibi,
hŸkŸmranlõk eden nisb”liktir, ve bŸtŸn formŸller şŸphe ile ele alõnmalõ
Tarihten Alõnacak Dersler - Will Durant, Ariel Durant
İnsanlarõn dŸnyasõnda da atomaltõ paraõklarõn dŸnyasõnda da ihtimallerle tatmin olmalõyõz denebilir.
ihtimaller ya da olasõlõklar
Akla gelenler \ 1 Ağu 2023
104
100
v. 4
Gerekler
Antal SzerbÕin DŸnya Yazõn Tarihi kitabõndaki Goethe ile ilgili şu ifadesi hep aklõmdaydõ.
ÒEğer bir gŸn yok olacak olursak, Mars'ta yaşayanlarõn tŸrŸmŸzŸn bŸyŸklŸğŸnŸ ve zayõflõklarõnõ onun anõlarõyla
incelemeleri gerekecektir.Ó
Aldõğõm notlardan, konuya gšre alõntõlayacağõm kõsmõn biraz šncesini ve sonrasõnõ da tekrar okumaya alõşõyorum.
İlgin bir şekilde oğu alõntõladõğõm yerde ya da yakõnlarõnda Goethe ile ilgili kõsõmlar vardõ. TŸrŸmŸz yok olmadan
da ondan veya eserlerinden bayağõ bahsediyoruz. Antal SzerbÕe hak vermemek mŸmkŸn değil.
Bazõlarõ da ÔsõnõrÕ kavramõ ile ilgili. Bu da gŸzel bir rastlantõ. Birka tanesini de ekledim.
Bu sayfa dahil gelecek Ÿ sayfada ilgili kõsõmlarõ vermeye alõştõm. Bu versiyon biraz fazla dağõldõ gibi.
Sonraki versiyonda bu kõsmõ da biraz daha iyi toparlamaya alõşacağõm.
Goethe, sõnõr ve yok olmamõz - 1

ÒGOETHE
Goethe'nin en Goethe nitelikli izgisi herkesin bildiği Ÿzere bŸtŸnselliktir. Yapõtlarõ bir Yunan heykeli gibi tek tek,
kapalõ yetkinlikleri iinde -bŸtŸne uyum sağladõklarõ iin- Goethe'nin yaşamõ boyunca verdiği yapõtlarõn birer
parasõdõr. Yalnõzca yapõtlar değil, tŸm Goethe de šlŸmsŸzdŸr ve buna Goethe'nin yŸzŸ, Goethe'nin odasõ,
koşuşturan sevgilileri ve kağõda dškŸlmŸş sšyleşileri, ziyaretileri ve sekreterleri de, onunla bağlantõsõ olan her
şey ve en başta da kişiliğini sarmõş olan ve saran kŸlt de dahildir; bu, Goethe adõyla iyelik ilişkisi kurulabilen her
tŸrlŸ šnemsiz şeye bir anlam verir. Goethe kŸltŸ Alman ve ortak Avrupa insancõllõğõnõn en gŸzel yaratõlarõndan
biridir: Avrupa insanõ Goethe'de kendisine saygõ duymuş ve kendisini an yŸceliklere õkarmõştõr.
¥ "İNSAN"
‚ŸnkŸ Goethe'nin gizemi, herhangi bir biimde, hep birlikte onun paydaşõ olmamõzdõr. İnsan bunu dŸşŸndŸğŸ
zaman tuhaf, hoş ve etkileyici bir sõcaklõk duyumsar: Onda kendimizi severiz, kendimizde sevilesi olanõ severiz.
Goethe, Napoleon'a yaptõğõ ziyaretten sonra salonu terk edince imparator şšyle haykõrmõştõr: "Voila, un homme!"
Bunda Goethe ile ilgli olarak sšylenebilecek en šnemli şey saklõdõr. Tõpkõ bir insan gibiydi. İnsan tŸrŸnŸn en
karakteristik šrneğiydi. Eğer bir gŸn yok olacak olursak, Mars'ta yaşayanlarõn tŸrŸmŸzŸn bŸyŸklŸğŸnŸ ve
zayõflõklarõnõ onun anõlarõyla incelemeleri gerekecektir.Ó
s. 401
\ 1 Ağu 2023
104
101
v. 4
Gerekler
DŸnya Yazõn Tarihi - Antal Szerb
Goethe, sõnõr ve yok olmamõz - 2
Goethe ile ilgili kõsõmdan
Akla gelenler \ 1 Ağu 2023
104
102
v. 4
GereklerGšrsel yanõlsamalar (illŸzyonlar), bu sistemin evriminin, ulaştõğõ noktada yapmamõza izin verdiği işlerin tam sõnõrõnda
gerekleşir ve bu šzellikleriyle de beyin iine bakmaya olanak sağlayan sağlam birer pencere gšrevi gšrŸrler.
Incognito Beynin Gizli Hayatõ - David EaglemanBu bšlŸmŸn amacõ ise bŸtŸn bu sõnõrlamalarõn sanat aõsõndan neden bir zayõflõk değil, fakat bir gŸ kaynağõ olduğunu
gšstermektir. Bšylece sšylemek istediğim, yalnõzca Goethe'nin hak verdiğim: "Usta, kendini asõl sõnõrlamalar ierisinde
belli eder" sšzleriyle sõnõrlõ değil. (s. 360) İnsanõn pek‰l‰, KantÕõn Òsõnõr kavramõ olarak farkõna vardõğõ ve reddettiği -ama GoetheÕnin aõkca kabul ettiği-
Òintellectus archetypusÓu vardõr.Ó (s. 82- dipnot) Kendi kişi olarak varlõğõmõza ilişkin yapabilceğimiz şey, yalnõzca [dikkatimizi] ona toplamak, kendimizi ona
yoğunlaştõrmaktõr - ama onu nesneleştiremeyiz. Başka kişiler de kişiler olarak nesneleştirilemez. (Bu anlamda Goethe,
LiliÕye ilişkin olarak şšyle der: ÒOnu o kadar sevmişti ki, sanki onu gšzleyebilirdiÓ.) (s.79)
Sanat ve Yanõlsama - Ernst H. Gombrich
İnsanõn Kozmostaki Yeri - Max SchelerRuhlarõ bu drama sahne olan kahramanlar saymakla bitmez: Werther, Faust, Don Juan, Julien Sorel, Eugnie Grandet,
Madame Bovary, Raskolnikof. XIX. yŸzyõlda gerekliği yenmiş hangi roman kahramanõnõ tanõyorsunuz?
Sanat †zerine Denemeler ve Eleştiriler - S. EyuboğluHer durumda, varolmasõ gŸnlŸk kaygõlarõn štesine geemeyen hayvana gšre insan, ebedi "Faust"tur; yeni olana tutkulu
bir vahşi (bestia cupidissima rerum novarum), hibir zaman kendisini kuşatan gereklikle yetinmeyen her zaman burada-
şimdi-olduğu gibi olmanõn sõnõrlarõnõ yõkmaya istekli, onu evreleyen gerekliği Ñbu arada kendisinin o andaki
gerekliğini deÑ aşmaya istekli bir varlõktõr.
Goethe, sõnõr ve yok olmamõz - 3
buradaki alõntõlardan ilgili kõsõmlar ++

\ 1 Ağu 2023 104
103
v. 4
Gerekler
Bazen demlenme, yani olduğu hali ile bir sŸre beklemek, sonra tekrar (acõlaşmadan) gšzden geirmek, hatalarõ dŸzeltmek, daha
anlaşõlõr veya takip edilebilir hale getirmek ve buradaki karalama notlarõnõ da eklemek uygun olabilir.
Karalama BšlŸmŸ
İeriklerde neler olduğunu aõklamaya alõşmak sõkõntõya, hataya neden olabilir; hatta hata olmamasõ mŸmkŸn de değildir. Ancak
šzellikle bazõ uzun ierikler iin, takip etmeyi kolaylaştõrmak amacõyla ana hatlarõyla; kimi zaman akõşõn verilmesi, kimi zaman sayfa
sayfa olanlarõ anlatmak faydalõ olabilir. Yani burayõ takip eden sayfalara gšz atõn, ancak hatalar, eksikler bulunabileceğini unutmayõn.
İster istemez bazõ şeyleri ifade ederken yorum yapmõş oluruz. Zaten olayõn doğasõ gereği de yazõyõ/yazarõ tam anlamak, tam işaret
ettiğine odaklanmak, yŸzeyde gšsterilen anlamõn dõşõndaki gšrmek, aslõnda yazõlanõn tam tersinin kastedildiğini anlamak, birka
anlam katmanõnõn hepsini gšrmek É vs. mŸmkŸn değildir. Ayrõca bilgimiz, deneyimlerimiz, zannettiklerimiz É bizi sõnõrlar, nasõl/ne
kadar anladõğõmõza da, anlattõğõmõza da sõnõr koyar.
¥İerikler aõklama ile devam edebilir veya ilk sayfalarda akõş verilebilir. Ya da buradan sonra sayfa sayfa gelen aõklamalar olabilir. Bu
takip etme kolaylõğõna ya da ieriğin tŸrŸne gšre değişebilir.
¥Metin ingilizce ise bazõ kõsa notlar tŸrke olarak verilebilir. Bu notlar eviri olarak değil de; hem konu ile ilgili yerleri šne õkaran hem
de takip etmeyi kolaylaştõrabilecek şekilde gerekli durumda eksiltmelerin ya da ek ifadelerin olduğu tŸrde olacaktõr.
¥TŸm disiplinler iin geerli olmakla birlikte šzellikle pozitif bilimlerle ilgili konularda yeni keşiflerle birlikte gŸncel olanõn tarafõnõzdan
araştõrõlmasõ gerektiğini unutmayõn.
¥İeriklere zaman zaman yeni kitaplardan alõntõlar eklenebilir. Bu sayfalarõn olduğu pdf dosyasõnõn adõndaki -v1, -v2 É ekleri ieriğin
versiyon numarasõnõ gšstermektedir. İeriğin tŸm versiyonlarõna yani eski/yeni hallerine ulaşmak iin https://twitter.com/azdacorba
adresinden ilgili dosyayõ yŸkleyebilirsiniz. Aynõ zamanda bu dosyadan tŸm ieriklere ve hesaba ait bağlantõlara da erişebilirsiniz.
Alõntõlardan sizi eken şeyler olduğunda, kitabõ edinerek ya da kŸtŸphanelerden ulaşarak tamamõnõ okumanõz amalanmaktadõr.
İeriklerin hazõrlanmasõ konusunda aşağõdaki kõsmõ da lŸtfen gšz šnŸnde bulundurunuz. menemenazdacorba
hakkõnda
Neler var
sayfa sayfa
ana
hatlarõyla
akõş
versiyonlar
hesap hakkõnda
GŸncelleme , 6 Temmuz 23\ 1 Ağu 2023
104
104
v. 4
Gerekler

keşke, başlõk
olabilseydi
Yorumsuz +
v. 1
Yorumsuz +
Euronews haberlerinin ÔNo CommentÕ (Yorumsuz) bšlŸmŸnden ilhamla başlõk oluşturulmuştur. Artõ işareti hem yorum yapmamanõn pek mŸmkŸn
olmadõğõna hem de yorum yapmayõ da yapmamayõ da aşan durumlarõn olabileceğine işaret etmektedir.
menemenazdacorba
~ Ô metin tembel bir makinedir ve okur tarafõndan harekete geirilmesi gerekir Õ
Ò yatõştõrõcõ yanõtlar aramak iin değil de tartõşma yapmak iin burada bulunuyoruz Ó
Umberto Eco
Ò amacõmõz bir sorular sŸreci başlatmak Ó
John Berger*
v. 1
Yorumsuz + \ 7 May 2024
2
49
Kõsõmlar
Gšrme Biimleri - John Berger | Genin YŸzyõlõ - Evelyn Fox Keller | Alõmlama Gšstergebilimi - Umberto Eco
konu iin verilen kitaplar ve alõntõlar s
Yorumsuz +
Ôlar
s
yorum ile ilgili giriş:s
Bu nedir?
yorum / yorum yok
kavramlar, ifadeler, É
yorumÕun kelime anlamlarõ
yorum hakkõnda bazõ šrnekler
yorumlama ve anlama iin Umberto EcoÕnun ele aldõğõ kavramlar
yorum hakkõnda akla gelebilecek bazõ sorular
yorumsuzÕlar hakkõnda
zor metinlerde/eserlerde gerekli olabilir mi?

v. 1
Yorumsuz + \ 7 May 2024
3
49
KõsõmlarÕa dšn
Bu nedir ?- 1
v. 1
Yorumsuz + https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/567829
Bu bir at resmidir.
Gšrme Biimleri kitabõnda konu edinilen yandaki eserde; at resminin
altõnda Ôkapõ (the door)Õ yazmasõ belirleyici değildir. Bu bir kapõ değildir. Bu
bir at resmidir.
Elbette gšrdŸğŸmŸze inanõrõz. Metin gšrsel yanõnda anlamõnõ yitirir.
Anlamamõzõ veya yorumumuzu belirleyen resimdir, gšrdŸğŸmŸzdŸr.
Elbette ÔgšrmekÕ her zaman bu kadar kolay olmaz, kolay sunulmaz.
Yorum yapmak, anlamak, aõklamak veya yapõlan yorumu değerlendirmek
de her zaman kolay olmayabilir.
Yorum ve Gšrmek arasõndaki ilişki biraz i ie gemiş ve aralarõnda elişik
bazõ taraflar da bulunabilir. Aralarõndaki yakõn ilişkiyi yine de inkar edemeyiz,
dilimizde bile hissedilir:
Yorumun nedir? = GšrŸşŸn nedir? \ 7 May 2024
4
49
Bu nedir ?- 2
Bu sayfa konu iin alõntõlanan kitaplardan yola õkarak oluşturulan kişisel ifadelerle yazõlmõştõr. Bu dosyanõn tamamõ bu şekilde olmakla birlikte, bazen kişisel
ifade/gšrŸş ile alõntõlarõn šzellikle i ie gemesi durumunda konu ile ilgili hatalõ ifadelerim olabilir. Yazarõn/Kitabõn adõnõ veya yazõlan gšrŸşŸ tam olarak
ifade edip, kişisel bir yazõ yazmak mŸmkŸn olmayabilir. Konunun uzmanlarõ tarafõndan yazõlanlara, verilen alõntõlara lŸtfen bakõnõz.

v. 1
Yorumsuz +
Yorumsuz (yorum yapõlmamõş, yorum yok)Õdan šnce YorumÕun ne olduğunu biraz anlamak başlangõ iin daha yerinde olabilir.
Dil
v. 2 başlõklõ ierikte, aşağõda bir kõsmõnõ gšrdŸğŸnŸz paragrafta kelime ve kelimenin zõttõ hakkõnda verilen alõntõlar vardõ.
ÒThe only true being is Ôthe OneÕ, which is infinite and indivisible. It is not, as in Heraclitus, a union of opposites, since there are
no opposites. He apparently thought, for instance, that ÔcoldÕ means only Ônot hotÕ, and ÔdarkÕ means only Ônot light.ÕÓ
s. 66
A History of Western Philosophy - Bertrand Russell
…rneğin; aydõnlõk/karanlõk yerine aydõnlõk/aydõnlõk değil diyebiliriz. Buradaki felsefi tartõşmayõ tam anlayamasak bile ÔkaranlõkÕ
yerine Ôaydõnlõk değilÕ ifadesini sšyleyebileceğimizi gšrebiliriz. Eğer Ôaydõnlõk ne anlama gelir?Õ sorusuna cevap verebilirsem
ÔkaranlõkÕõ da tanõmlayabilirim. Asõl anlamam gereken ÔaydõnlõkÕtõr. ‚ŸnkŸ ÔaydõnlõkÕõn yokluğu ÔkaranlõkÕtõr.
[Şimdi kalanlarla devam edelim :) Jim CarreyÕnin bir filmi vardõ. Film normalden daha sama/absŸrt bir şekilde başlõyordu. Ne samalõyor deyip filmi
hemen kapatõrsõnõz. Zaten birka dakika sonra bunun bir oyun olduğunu, filme kalanlarla devam edeceğini sšylŸyordu.]
Benzer olarak asõl anlamamõz gereken yorumÕdur.
Yorum yapmak, yorumlamak olağan ve insan”Õdir, hatta yok edemeyiz. Herhangi bir aõklama yapõlmadan bir haberde sadece
kayõt/gšrŸntŸ gšsterilse bile kameranõn ektiği şey, odaklandõğõ şey, odaklandõğõ sŸre gibi bir ok parametre aslõnda bir
yorumdur. \ 7 May 2024
5
49
yorum / yorum yok- 1
v. 1
Yorumsuz +
Bu hesapta hazõrlanan ieriklerde alõntõlar verdim, gšrŸnŸşte hibir not veya aõklama yazmadõm diyelim; burada bile yorum/
yorumlama yok diyemeyiz. …ne õkardõğõm kõsõmlar bir tarafa; setiğim alõntõlar hatta başlõğõn kendisi bile bir yorumdur.
Anladõğõm kadarõyla, zannettiğim kadarõyla, bildiğim kadarõyla doğrudan değilse bile dolaylõ olarak yapõlmõş yorumlardõr/
aõklamalardõr. Taraflara eşit durmaya alõşsak dengeyi korumaya gayret etsek bile insan” taraflarõmõz rengini belli edecektir. ÔNe
yazõk kiÕ yorumumuzun olmadõğõ tek bir eylemimiz yoktur. Sadece doz, samimiyet, dŸrŸstlŸk, niyet etkiyi belirleyebilir. Doğru/
Yanlõş bazen gšreceli olsa bile yanlõş bir yorum yaptõğõmõzõ fark edersek geri dšnŸp bunu dŸzeltme şansõmõz her zaman vardõr.
Yorum bir yšnlendirme de ierir; iyi ve gŸzel olduğunu dŸşŸndŸğŸmŸz bir şeyi gŸzel anlatõrõz, kštŸ anlatmayõz/yorumlamayõz.
O iyiye ve gŸzele bir yšnlendirme yapmõş oluruz.
Bazen bilinli bir sõralama bazen de tamamen bilinsiz yapõlan bir sõralama ile cŸmlelerin/alõntõlarõn verilmesi bile bir alt metnin/
anlamõn ortaya õkmasõna neden olabilir. Hatta anlam/yorum iin belirleyici de olabilir.
SšzlŸk karşõlõğõ ÔaõklamaÕ olarak verilen ÔyorumÕ bu tanõmlama ile tam anlamõnõ bulmuş olmayabilir. Umberto EcoÕnun
konferans konuşmasõnda ifade ettiği Ôama yatõştõrõcõ yanõtlar bulmak değil, tartõşmakÕ olarak işaret ettiği şeyin, belki yorumlar
ve yorumlarõn tartõşõlmasõ olarak da sšylenebileceğini gšz šnŸnde bulundurabiliriz. Belki yatõştõrõcõ bir yanõt da yatõştõrõcõ bir
anlam/yorum da yok. Belki de asõl šnemli olan hem BergerÕin hem de EcoÕnun ifadeleri ile sorular sŸreci başlatarak metine/
esere hayat vermek, canlandõrmak.
İnsan” bilimlerde, bizler mekanik varlõklar olmadõğõmõzdan olaylar ÔyasaÕ gibi formŸllerle pek ifade edilemez. Tartõşmaya,
tartõşmayõ doğuran farklõ farklõ yorumlara, hem šncesinde hem sonrasõnda ihtiya vardõr. Yorumlamak/Anlamak hakkõndaki
şeyler gŸndelik hayatta fark ettiklerimizden daha fazlasõ da olabilir. Konu ile ilgili alõntõlardan yola õkarak sšylenenleri/
gšsterilenleri işaret ederek, etkisini ve nasõl yapõldõğõnõ anlamaya alõşmak, šrneklendirmek belki daha ok yardõmcõ olur.\ 7 May 2024 6
49
yorum / yorum yok- 2

v. 1
Yorumsuz + \ 7 May 2024
7
49
kavramlar, ifadeler, É
yorum
gšrŸş
anlam
bağlam
gšrme
seim
şimdi
gemiş
gelecek
anlamõn oğalmasõ
anlamõn bšlŸnmesi
anlamõn bulandõrõlmasõ
bŸtŸnŸ anlatmayan ayrõntõya odaklanma
belli sõralama ile istenilen anlama yšnlendirme
varsayõlanlar dizisi ile anlamak
anten → verici - alõcõ
yazar → metin - okuyucu
televizyonun ilettiği kod
metnin ilettiği kod
alõcõnõn kendi koduna gšre iletileni almasõ
bŸtŸn
ayrõntõ
v. 1
Yorumsuz +
TDK
Kelimenin anlamõ olarak aşağõdaki karşõlõklarõ dŸşŸnebiliriz:\ 7 May 2024
8
49
yorumÕun kelime anlamlarõ- 1
yorumsuz = aõklama yok/anlatma yok/değerlendirme yok/gšrŸş yok (~gšrme yok)
yorum = aõklama/anlatma/değerlendirme/gšrŸş (~gšrme)

v. 1
Yorumsuz +
Bšyle bir arada gšrŸnce yorum yapmamanõn zor olduğunu veya ender karşõlaşõlabileceğini anlayabiliriz.
…rneğin Ôyorumsuz gšrŸnenÕ bir cŸmle;
Su 100¡ CÕde kaynar.
Aynõ cŸmleyi şšyle yazsam;
Su 100¡ CÕde fokurdamaya başlar.
Aslõnda ikisi de aynõ şeyi sšylŸyor. Farklõ iki yorum olarak da dŸşŸnebiliriz. Belki biri daha resm”
bir ifade diğeri ise daha az.
Bu olduka basit šrnekte bile iki cŸmle ile zihnimizde hemen şekillenen şey, şekillenmeye ait ayrõntõlar aynõ mõ?
Belki de 4 nolu tanõmdaki gibi farklõ aõlardan ifade ettiğim bu gerek, karşõ tarafõn zihninde de
daha farklõ yorumlara yol aõyor olabilir mi?
Şimdi, bu iki cŸmle tamamen aynõ mõ?\ 7 May 2024
9
49
yorumÕun kelime anlamlarõ- 2 yorumsuz = aõklama yok/anlatma yok/değerlendirme yok /gšrŸş yok (~gšrme yok) yorum = aõklama/anlatma/değerlendirme /gšrŸş (~gšrme)
v. 1
Yorumsuz +
Okuma alõşkanlõğõmõz oluşmadan šnce oğumuzun yaptõğõ bir şeydir; kitabevine gidip
gŸzel, ilgi ekici bir kitap bulup satõn almak.
Kitabevine geldik, yandaki kitabõn rafta yepyeni halini gšrdŸğŸmŸzŸ hayal edelim.
-Başlõk gŸzel. ÔGšrme BiimleriÕ. İini karõştõrdõm, bayağõ resim var, bu da iyi. Gerekten
yazõdan ok resim var, harika. En azõndan şu kapağõ okuyayõm. É. ayy basõm hatasõ É.
ÔgšrŸrŸzÕ Ÿn fontu yanlõş olmuş. Ooo kapak bšyle ise ii hata doludur. Almõyorum.
Yazarõ ve kitabõnõ, yayõnevini tanõmõyorsak kapaktaki bu yazõm farkõ bizi yanõltabilir. ‚ŸnkŸ
oğunlukla šne õkarmak iin daha kalõn/koyu yazõ biimi tercih edilir. Burada tersi bir
durum var; bu yazarõn sanatõ yšnŸnden ortaya õkan bir tercih olabilir, zaten kitabõn
iinde de bu yazõm tercihi devam eder. Baskõ veya yazõm hatasõ yoktur. Biz biraz yanlõş
yorumlamõşõzdõr.
Kapağõ hatalõ kitap mõ olur, diyebiliriz. Biraz sama bir šrnek olmakla birlikte, konuyu anlamak
iin okuduğumuz bir kitaptan šrnek vermek ilişkileri gšrme kolaylõğõ aõsõndan yararlõ olabilir.
Kaldõ ki, hayatta šyle şeyler oluyor ki, buna da şaşõrmayõz artõk. \ 7 May 2024
10
49
yorum hakkõnda bazõ šrnekler
~ konu iin alõntõlarõn verildiği kitaplardan
1

v. 1
Yorumsuz +
ÒSšz gelimi "yarõn, 21 Salõ, sabah 10.15'te geliyorum" diyen bir telgraf, tehdit edici olduğu kadar umut verici
imalarla yŸklŸ olabilir.Ó
s. 27, Alõmlama Gšstergebilimi-Umberto Eco
Bu ifade nasõl yorumlanabilir? EcoÕnun tartõştõğõ durum ile ok yakõn olmasa bile ok da uzak olmayan gŸndelik hayattan
bir šrnek vererek şšyle aõklayabiliriz. Bu size gelen bir telefon mesajõ olsun
Ôyarõn, 21 Salõ, sabah 10.15'te geliyorumÕ
‣Bu ifadeyi tartõşmalõ/kavgalõ olduğunuz biri sšylerse Ôtehdit ediciÕ bir anlama/yoruma gelir. Tehdit edici olarak
yorumlarõz.
‣Yardõma ihtiyacõnõz olduğu bir konuda size yardõm edecek bir tanõdõğõnõz bunu sšylerse Ôumut vericiÕ bir anlama/
yoruma gelir. Umut verici olarak yorumlarõz.
‣Hatta biz de bir tane ekleyebiliriz. Uzun sŸredir uzakta olan bir sevdiğinizin bu mesajõ yazmasõ ise mutluluk verici bir
anlama/yoruma yol aar, yani bizi mutlu edecek bir şekilde yorumlarõz.
Tek ve aynõ cŸmle ortama/bağlama gšre farklõ yorumlanabiliyor.\ 7 May 2024
11
49
yorum hakkõnda bazõ šrnekler
~ konu iin alõntõlarõn verildiği kitaplardan
1
v. 1
Yorumsuz + https://www.youtube.com/watch?v=LacV874gg88 \ 7 May 2024
12
49
Bu kaydõ seyreden genlerin yorumlarõ her biri iin değişir, sahne alan
sanatõlarõ ocukluğunda tanõyanlar iin de değişir. Bilgiden, beğeniden başka
hatõralarõmõz/gemişimiz de yorumlarõmõzõ farklõlaştõrõr.
Bu eski kayõt bazõlarõmõzõ gŸldŸrebilir.
Bazõlarõmõzõ da gŸlŸmsetir. Asõl mŸzik alanlarõnõn dõşõnda bu şarkõyõ seslendiren
sanatõlar, sšyleyişleri/mimikleri ve kadõn sanatõmõzõn hem gerek hem de
mecazi anlamda Ôsazõ eline almasõÕ gibi birok ayrõntõ bizi gemişe gštŸrŸr,
mutlu hissettirir.
GŸlmek ya da gŸlŸmsemek. Bu yorumlarõmõzdan illaki biri yanlõş olmak
zorunda mõ?
Ekonomik buhrandan šnce bir yurtdõşõ gezisinde sõrt antasõ almõştõm. GŸzel bir indirim vardõ, hafifliği ve kullanõşlõlõğõnõ ok
beğenmiştim. Bir-iki yõl sonra antanõn marka adõnõn yazdõğõ fermuar-dikiş kõsmõnda, kelimelerin Ÿzerinden geen izgi hattõ gibi
yazõnõn bšlŸndŸğŸnŸ, kesildiğini fark ettim. İndirimli olarak aldõğõmõzdan meğerse defoluymuş diye iimden geirdim. Sonra bir yõl
kadar daha geti, aslõnda bu durumun markanõn hoş bir reklam ifadesi olduğunu anladõm. ÔGerekirse kendimi bile keserimÕ :)
Kesinlikle bšyledir diyemesem de bu tŸrlŸ markalar bšyle hatalõ bir ŸrŸnŸ sattõrmaz. ‚anta bir bõak-akõ markasõnõn idi. Arka
planda bildiğimiz bir marka, bu yorumum muhtemelen vitrinlerde birka kez karşõlaşõp bilin dŸzeyine gelmesi ile ortaya õktõ. Yine
de o ÔAha! anõÕ otobŸste otururken gšzŸn o yazõya ilişmesi ve ÔgšrmesiÕ ile oldu. …zetle, bazen eksik bilginin bazen odaklanõlanõn
farkõ olmasõnõn bazen de bakõp gšrmemenin sonucu olarak yanlõş yorum yapabiliyoruz.
Yanlõş/Eksik yorumun nelere bağlõ olabileceği konusunda buna benzer sebepler -eksik bilgi/odaklanõlan yer/bakma-gšrme
sõnõrõ/É-her zaman olur.
yorum hakkõnda bazõ šrnekler
kişisel
2

v. 1
Yorumsuz +
¥eser / gšsteri / performans Ôda sadece ilk hint dansõ videosunu verseydim yorumlar şšyle olabilirdi:
Birbirini kõskanan iki kadõnõn ekişme dansõ veya bir ÔKathak Hint DansõÕ šrneği.
Her durumda tek başõna bšyle bir videonun paylaşõlmasõ pek de anlamlõ olmazdõ. Genelde bize dokunmayan, bizle ilişkisini/
benzerliğini gšremediğimiz şeyler anlamsõz kategorisine yerleştirilip rafa kaldõrõlõr. İkinci videoyu yani Meksikalõ erkek şarkõcõlarõ
seyrettiğimizde vurgulanmak istenen aslõnda tamamen anlaşõlõr. †ŸncŸ olarak bize ait bir videoyu koymasaydõm bile ortak noktalarõ
gšrŸlmŸş olurdu. Bu Ÿ videonun ortak noktalarõ sebebi ile paylaşõldõğõ anlaşõlõrdõ. Hatta 5 yaşõnda okuma-yazma bilmeyen bir ocuk
bile ilk iki videodan olayõ hisseder. GšrdŸğŸ mimikler ve bakõşlar yeterlidir. TŸrk sanatõlardan da birka kelime kapsa ÔvurguÕyu
tamamen hisseder, cŸmlelere dškemese bile olayõ anlar.
¥ÔBak Bir Varmõş Bir YokmuşÕ kitabõndan verilen alõntõda benim işaret etmek istediğim tek bir yer var. Farklõ farklõ kişilere bu paragrafõ
okutup Ôburada neyi šne õkarõrsanõz?Õ diye sorsak en az 3-5 farklõ cevap/yorum gelir. ‚ŸnkŸ paragraf buna mŸsait.
¥† kitabõn olduğu Antik Yunan ile ilgili kõsõmda ise işaret edilen anlaşõlõyor. Kitaplardan tekini paylaştõğõmda ok bŸyŸk ihtimalle neyin
šne õkarõlmak istendiği anlaşõlmazdõ. O nedenle veri ve istatistik ipucu verme konusunda olduka işe yarar. Dans/MŸzik
videosundaki gibi ortak noktalar yerine burada birbirleriyle elişkili olan alõntõlarõn paylaşõldõğõnõ anlarõz.
¥Buz pateni paylaşõmõnda ise sadece daha yeni tarihli olan videoyu verseydim -arama, seyretme sonularõndan da belli olduğu Ÿzere-
tarihin belki de en iyi gšsterisini eklemiş olduğum dŸşŸnŸlŸrdŸ. Belki de buz patenindeki en iyi yorumlardan biridir. Futbol
malarõnda hayatlarõnda hi spor yapmamõş erkeklerin bile gšzlerinin dolmasõ gibi, bu gšsteriyi izleyip de insan õrkõnõn
yapabilecekleri karşõsõnda gšzyaşõ dškmeyecek kişi ok azdõr. YouTube yorumlarõnda gšzleri dolanlarõn yazdõklarõnõ okuyabilirsiniz.
Muhteşem bir gšsteridir.
Ancak diğer videoyu verdiğimde ikinci performansõn bazõ aõlardan daha da zor taraflarõ olduğunu hissedebiliriz. Hatta ilk icra eden
iin daha zordur, sonraki icra eden ondan birok şeyi de šğrenmiştir. İşin profesyonelleri bunun zaten farkõndadõr. Ama bizler hemen
yŸzeysel yorumlar yapabiliyoruz. Birok alanda birikimin, birbirinden šğrenmenin šnemini ve bŸyŸk başarõlarõn tek kişiye
atfedilemeyeceğini gšzden kaõrabiliyoruz. Bu iki performansõ seyrettiğimizde ikisi de ok iyidir, ancak ÔmŸziğinÕ bŸtŸne kattõğõ bŸyŸ
misali bir şey bir tanesini daha muhteşem kõlar. Hatta antrenšrŸn kameraya yansõyan gšrŸntŸleri bŸyŸyŸ daha da arttõrõr. Kadõn
sporcunun transa girmiş, mŸzikten ayõramayacağõnõz hali de bŸyŸyŸ katlar.
…nceki sayfadaki kadõn sanatõmõz tek başõna gitarõ, pardon sazõ evirerek ÔŞinanayÕ şarkõsõnõ sšylese aynõ etkiyi yaratamaz. Ancak bu
koroda sanki ÔbŸyŸyŸÕ sağlayan etki oluyor, aynõ buz patenindeki mŸzik, adanmõşlõk, É etkileri gibi.
[Bu da gizli bir yorum oldu:) Kurallar bazen bozulmak iin vardõr.]
Konu hakkõnda Mayõs 24Õde ilk olarak paylaşõlan ÔyorumsuzÕlar ile ilgili šrnekler verilmiştir. \ 7 May 2024
13
49
yorum hakkõnda bazõ šrnekler
yorumsuzÕlardan kõsa kõsa
3
v. 1
Yorumsuz +
- Okuduğumuz bir yorum o konu hakkõnda bizi sõnõrlayabilir mi?
- Yapõlan yorum az ya da ok her zaman bir yšnlendirme ierir mi?
- Her şeyi aõklamaya veya yorum yapmaya gerek var mõ?
- Yorum, yorumu yapana bağlõ olduğu kadar; okuyucunun yorumu nasõl anlayabileceğine de bağlõ olabilir mi?
- Kişi kendi yorumlarõnõ yapabileceği zamana kadar ok daha fazla yorum okumaya ihtiya duyabilir mi?
- Yorum/Anlam bağlama, yani šncesinde/sonrasõnda neyin olduğuna/verildiğine veya yorumun nerede/ne zaman
yapõldõğõna bağlõ olabilir mi?
- Yorum asõl šnemli olanõ gšzden kaõrmamõza ve dikkatin šnemsiz yere evrilmesine yol aabilir mi?
- Metin(Yazõ)/Aõklama ile gšrsel/kayõt arasõnda bir elişki varsa bizler gšrdŸğŸmŸze mi inanõrõz?
- Gšzlerin daha doğruyu sšylŸyor olmasõ gibi, kameranõn odaklanmasõ/gšrseller oğunlukla sšzel anlatõmdan daha
fazlasõnõ sšylŸyor olabilir mi?
- Bu hesapta hazõrlanan ieriklerde, not veya biraz aõklama yazdõğõmda ben de sizi belli bir yere odaklanma
konusunda sõnõrlõyor olabilir miyim?\ 7 May 2024
14
49
yorum hakkõnda akla gelebilecek bazõ sorular
~ konu ile ilgili kitaplardan

v. 1
Yorumsuz +
Òokur ve metin arasõnda karmaşõk bağõntõlarÓ vardõr.
EcoÕnun alõntõlar verdiğimiz kitabõndan šnemli detaylarõ gšrebiliriz. …zellikle Ÿstteki yazõsõ yorumlama/anlama konusunda
bizi doğru bir noktadan başlatabilecek, cesaret verebilecek bir ifade. Yine kendisinin yazdõklarõndan yola õkarak;
Bir yapõtõ (bir kitabõ, bir resmi, bir heykeli, É) anlamaya alõştõğõmõzda, kendimize gšre yorum yapmaya gayret
ettiğimizde ÔcanlananÕ bir varlõk gibidir. …zellikle uzun bir emek sŸreci ortaya õkan yapõtlar, tam da bizim gayretimizle
ÔcanlananÕ, ÔserpilenÕ; yoğun anlamlarõnõ keşfedebileceğimiz bir hal alõr. ‚oğunlukla farklõ farklõ yorumlara da aõk olan
yapõtlarõn ÔzamanlaÕ anlamõnõn/yorumunun genişleyeceğini de biliriz. Biz yani alõcõ/okur/izleyen/dinleyen ile metin/eser
arasõndaki karmaşõk ilişkilerin varlõğõnõ fark ettiğimizde, her birimize gšre değişecek anlam/yorum eşitliliğini de daha
olmasõ gerektiği gibi karşõlayabiliriz.
Eco ÒGšstergebilim ve Dil Felsefesi É yapõtõnda É beş kavramõ incelemiştir:
Gšsterge, gšsterilen, eğretileme, simge, kod.Ó
Daha zor metinlerde/eserlerde yorumlama konusunda gerekli olabilecek bu kavramlarõ biraz dŸşŸnebiliriz. Elbette
hemen sindiremeyiz, yõllar alabilir. Yine de tanõşmõş olalõm, arka sayfada şematik bir şekilde de vermeye alõşalõm. \ 7 May 2024
15
49
yorumlama ve anlama iin Umberto EcoÕnun ele aldõğõ kavramlar
zor metinlerde/eserlerde gerekli olabilir mi?
- 1
Gšsterge bilim: İletişim amacõyla kullanõlan her tŸrlŸ gšsterge dizgesinin yapõsõnõ, işleyişini inceleyen bilim; im bilimi,
semiyoloji, semiyotik.
Gšsterge: Bir şeyi belirtmeye yarayan şey, belirti, im; işaret
Gšsterilen: Gšstergenin kavram yšnŸ, gšsterenle birleşerek gšstergeyi oluşturan ierik.
Eğretileme: Bir şeyi anlatmak iin ona benzetilen başka bir şeyin adõnõ eğreti olarak kullanma.
Kod: Bir bilgiyi ifade etmek veya bilgiye ulaşmak iin kullanõlan simge veya simgeler dizisi.
Simge: Duyularla ifade edilemeyen bir şeyi belirten somut nesne veya işaret; alem, remiz, rumuz, timsal, sembol.
TDKÕdan
v. 1
Yorumsuz +\ 7 May 2024
16
49
yorumlama ve anlama iin Umberto EcoÕnun ele aldõğõ kavramlarGšrseller https://pixabay.com'dan alõnmõştõr.
simge : sembol, šrneğin har"er : a, b, c, β, γ, x, w, …
kod : semboller kullanılarak oluşturulan bilgi, šrneğin dil
eğretileme : bir bilgiyi benzeyen başka şey ile anlatma
gšsterilen : elma
gšsterge : elmanın izimi
gšsterge bilim : tŸm bu kavramları ve aralarındaki ilişkileri inceleyen disiplin
tŸrkede olan har"er
tŸrkede kod: ÕelmaÕ
- sana pazardan Ôal yanaklıÕ aldım
Hem kendim hem de sizler iin daha rahat anlayabilmek iin alt yarõdaki tanõm ve šrnekleri verdim. Ancak biraz hatalõ olduğunu hissettiğim yerler var. İlgileniyorsanõz,
lŸtfen konuyu araştõrõnõz. Gelecekte daha iyi aõklayabilmek iin alõntõlara rastlarsam ve daha iyi šrnekler verebilirsem elbette gŸncelleyeceğim.
- 2
zor metinlerde/eserlerde gerekli olabilir mi? Gšsterge bilim: İletişim amacõyla kullanõlan her tŸrlŸ gšsterge dizgesinin yapõsõnõ, işleyişini inceleyen bilim; im bilimi,
semiyoloji, semiyotik.
Gšsterge: Bir şeyi belirtmeye yarayan şey, belirti, im; işaret
Gšsterilen: Gšstergenin kavram yšnŸ, gšsterenle birleşerek gšstergeyi oluşturan ierik.
Eğretileme: Bir şeyi anlatmak iin ona benzetilen başka bir şeyin adõnõ eğreti olarak kullanma.
Kod: Bir bilgiyi ifade etmek veya bilgiye ulaşmak iin kullanõlan simge veya simgeler dizisi.
Simge: Duyularla ifade edilemeyen bir şeyi belirten somut nesne veya işaret; alem, remiz, rumuz, timsal, sembol.
TDKÕdan

v. 1
Yorumsuz + \ 7 May 2024
17
49
yorumsuzÕlar hakkõnda
biimsel
seilen alõntõlarda neler olabilir?
๏Burada her bir ÔyorumsuzÕ iin bazen tek bazen de iki veya daha fazla sayõda kitaptan alõntõlar paylaşõlacaktõr.
๏Kimi zaman eşitli diğer eserlerden de ÔyorumsuzÕ sayfalarõ olacaktõr.
๏Alõntõlarda šne õkarma tŸrŸ işaretlemeler olmayacaktõr.
๏İpucu olabilecek şeyler/durumlar istense de istenmese de bazen odaklanõlan yeri işaret edebilir.
๏Hesapta sŸrekli yapõldõğõ biimde sadece odaklanõlan yer/cŸmle değil, kitabõ ve yazarõnõ daha iyi tanõyabilmemiz iin
mŸmkŸn olduğu kadar, konuyu ok fazla dağõtmayacak şekilde paragraflar verilecektir.
๏İşaret edildiği dŸşŸnŸlen şeyler okuyucuya gšre değişebilir/değişecektir.
๏İeriklerde bazen yazõm ile alakalõ kŸŸk notlar verebiliyorum. Ancak burada not yazõlmayacağõ iin, kişisel bir yazõm
hatasõ olasõlõğõ olmakla birlikte, eski basõm tarihli eserlerde bazõ yazõm farklarõnõn olabileceğini gšz šnŸnde tutunuz.
๏Hesapta hazõrlanan Ôİlk ieriklerÕ anlaşõlõrlõk anlamõnda biraz sõkõntõlõ. ‚oğunlukla sadece alõntõlar verildiğinden, aõklama
olmadõğõndan buradaki ÔYorumsuz +Õ lardan olarak dŸşŸnŸlebilirler. Renk değişimleri başõnõzõ dšndŸrmez ise buradan
İlk ierikler Õe de bakabilirsiniz.
-birbirine kaynaklõk etmiş fikirler
-arpõcõ, şaşõrtõcõ fikirler
-birbiri ile elişkili fikirler
-birbirini pekiştiren fikirler
-bir arada iken ufak bir Ôlezzet patlamasõÕ (Ratatouille-2007) yaratan fikirler
-uzak gšrŸnen disiplinler arasõndaki benzer kavram, algõ ve bakõş aõlarõna işaret edebilecek fikirler
-yorum yapmanõn pek de mŸmkŸn olmadõğõ durumlar/fikirler
-É.
v. 1
Yorumsuz +\ 7 May 2024
18
49
Yorumsuz +
Ôlar
KõsõmlarÕa dšn

v. 1
Yorumsuz + https://www.youtube.com/watch?v=epYiGd853mQ https://www.youtube.com/watch?v=PrRkT7rLd8Y https://www.youtube.com/watch?v=BXlqZrkph50 \ 7 May 2024
19
49
eser / gšsteri / performans
1
v. 1
Yorumsuz +\ 7 May 2024
20
49
eser / gšsteri / performans https://www.youtube.com/watch?v=l30Ua6KTEfM https://www.youtube.com/watch?v=6bNOnXTe4Ok
2

v. 1
Yorumsuz +
İki kitaptan vurgulanan konuyu bir cŸmle ile birleştirirsek;
…nce nimet olan ekmekler bozuldu, sonra her şeyÉ
GŸnŸmŸze dšnersek;
…nce nimet olan ekmekler bozuldu, sonra her şeyÉ sonra da simitler
ekmek / simit
v. 1
s. 7Õden https://ilkha.com/gundem/pazardaki-limon-fiyatini-goren-kaciyor-16948
~ 2024, ilkbahar
2022, Aralõk\ 7 May 2024
21
49
ieriklerden
3
v. 1
Yorumsuz +\ 7 May 2024
22
49
Bak Bir Varmõş Bir Yokmuş
Naim Dilmener
ÒAynõ sõralarda bŸyŸk bir kavga daha vardõr. Bu sefer bŸtŸn şarkõcõlar, mŸzisyenler aynõ taraftadõr ve karşõlarõna TRT
Merkez Denetleme Kurulu'nu almõşlardõr. Denetleme Kurulu'nun ok keyfi davrandõğõ ve radyo ve televizyonda
yayõnlanmasõna izin vermediği şarkõlar iin gšsterdiği gerekelerin temelsiz, sama hatta kimi zaman komik olduğu hep
sšylenegelmekteydi zaten. Ama ilk defa 1972 yõlõnda, bŸtŸn şarkõcõ ve mŸzisyenler gŸbirliğine giderek, kurulu aõka
eleştirmeye ve değişmesi iin aba harcamaya başladõlar. Başõnõ Şerif YŸzbaşõoğlu, Selmi Andak, Şanar Yurdatapan,
Atilla …zdemiroğlu ve ErgŸder Yoldaş gibi šnemli isimlerin ektiği epeyce kalabalõk bir grup TŸrk-İşÕin
GŸmŸşsuyu'ndaki binasõnda toplantõ ŸstŸne toplantõ yaparak ortak kararlar almaya alõştõ. Denetleme Kurulu'nun,
"mŸzik hatalarõnõ değerlendirmekte hangi šlŸyŸ kullandõğõnõn" belli olmadõğõ ve "entonasyon konusunu değerlendir-
mekte tutarsõz" olduğu sšylenmekteydi. Uzun tartõşmalardan sonra uzun bir liste oluşturulmuştu. Kurulun
kõyaslamalarõnda tutarsõz olduğu ("dšrt yaşõndaki bebek, Viyana Korosu ile kõyaslanõyor"), enstrŸmanlarõ bile tanõmadõğõ
("bir plakta mevcut olmayan bir enstrŸmanõn akortsuz olduğunu sšyleyebiliyor"), aynõ bandõ bir defasõnda red bir
defasõnda kabul edebildiği ("kuruldaki kişilerin psikolojik durumlarõna gšre kararlar değişiyor"), bŸtŸn dŸnyada ser-
beste uygulanan yeni akõm ve denemelere yolu kapadõğõ ("hafif Batõ mŸziği sazlarõ yanõnda bağlama kullanmayõ bu
kişiler su olarak gšrŸyor") ve benzeri konular uzun uzun, šrnekleriyle tartõşõldõktan sonra, mŸzisyenlerimiz, bu kurulun
değişmesi gerektiği sonucuna varõyordu: "Şimdiki denetim kurulu hemen değişmeli, yerine diskjokey'lerin, sšzŸ
denetleyecek bir sorumlunun ve tekniği denetleyecek bir tonmayster'in gireceği yeni bir kurul oluşturulmalõdõr..." Ağõr
bir denetimin altõnda inlemekte olan mŸzisyenlerimizin hayallerini, elbette tamamen denetimsiz mŸzik yapõlabilecek bir
ortamõn yaratõlmasõ sŸslemekteydi ama o zamanki şartlarda bunun olabilmesi imkansõzdõ ve onlar da ancak "kurulun bir
para iyileştirilmesi" gibi bir talepte bulunabiliyorlardõ. Ancak ne bu toplantõ, ne de daha sonra yapõlanlar hibir sonu
vermeyecektir. Bir zaman sonra, Denetleme Kumlu'nun niteliği değişecek, Ÿyeleri arasõna mŸzisyenler de girecek ama
sonu yine değişmeyecektir. Yarattõğõnõz ya da sšylediğiniz şarkõlarõ birilerine ulaştõrabilmeniz iin sizin abanõz
yetmeyecek ve bu, kurulun ağzõndan õkan sšze bağlõ olacaktõr. MŸzik dŸnyasõ, işi gŸcŸ yasaklamak olan bu tŸr
kurullardan, ancak 90'larla birlikte patlayan šzel radyo ve televizyonlar sayesinde kurtulacaktõr.Ó
s. 185
Dilmener, N., 2003 (ilk basõm 2003), Hafif TŸrk Pop Tarihi, 1. Baskõ, İletişim Yayõnlarõ
4

v. 1
Yorumsuz + \ 7 May 2024
23
49
Simetri
Leon M. Lederman, Christopher T. Hill
KatmanduÕdan MeksikaÕya
Zeynep Oral
Oral, Z., 1985 (ilk basõm 1985), KatmanduÕdan MeksikaÕya, GŸr Yayõnlarõ
ÒNepalliler ve heykeller konusunda dikkatimi eken bir diğer nokta da şu: Bir tapõnağõ sabahõn erken saatlerinde,
kimse yokken uzaktan gšrŸyorsunuz: †zeri kabartma ve heykel dolu. Yaklaşõyorsunuz, a, a hayret uzaktan heykel
sandõğõnõz, etli canlõ Nepallilermiş meğer. Demek istediğim onca haşõr neşir olduğunuz heykellerdeki tavõr, duruş
biimleri, Nepal'in insanlarõna sinmiş. Hani Çheykel gibi insanÈ denir ya. İşte Nepallilerin yŸrŸyŸşŸ, oturuşu, kalkõşõ,
šmelişi, pirinci havaya savuruşu, tepeleme saman yõğõnlarõnõ taşõyõşõ, vb. tõpkõ Çheykel gibi.È
Nepal'deki bu ÇerotikÈ heykel ve kabartmalarõn benzerlerine Hindistan'da da rastlayacaktõm. Delhi'de, Agra'da ve
dŸnyanõn sayõlõ mŸzelerinden olan Delhi Ulusal MŸzesi'nde. MŸzede de tõpkõ Hindistan'õn geri kalan her yerinde,
her kšşesinde olduğu gibi, ancak ve ancak İngilizlerden arda kalanõ, kalabileni gšrebilecektim. Hindistan'daki bu
heykellerde de aynõ yumuşaklõk, sõcaklõk, doğayla bŸtŸnleşme, doğayla uyum ve şiir egemen. Kadõnla erkeğin
birleşmesi, evrenin tŸm gŸlerinin birleşmesinin simgesi olup õkmõş. Bir Hint sanat tarihisine nasõl olur da, bu
heykellerin erotizmle değil de hŸmanizmle yoğrulduğunu sorduğumda şu yanõtõ verdi: ÇHindularõn tek tanrõsõ
Mutlak GŸ Brahman, kendi isteği, kendi tutkusuyla binbir paraya bšlŸndŸ. Yine aynõ istek ve tutkuyla bu binbir
paranõn birleşme, tek olma abasõnda bizleri şaşõrtan ne olabilir ki...ÈÓ
ss. 44-45
5
v. 1
Yorumsuz +\ 7 May 2024
24
49
Simetri
Leon M. Lederman, Christopher T. Hill
KatmanduÕdan MeksikaÕya
Zeynep Oral
ÒBugŸn tam olarak anlayamadõğõmõz sebeplerden dolayõ, belki de temel paracõklarõn, ilksel sisin iinde bulunan gizemli ve bizim
şu an bilmediğimiz bir tŸrŸ yŸzŸnden bir şey meydana geldi. Bu olay muhtemelen kuvantum deviniminin etkisiyle, karmaşõk
yapõlarõn minik ilksel tohumlarõnõ meydana getirecek olan paracõklarõn kendiliğinden kŸmelenmelerinden başka bir şey değildi;
tõpkõ Kansas'taki geniş tarlalara yağmur damlalarõ olarak dŸşecek olan su buharõnõn bir toz tanesi etrafõnda yoğunlaşmasõ gibi... Ne
var ki bu šnemsiz gibi gšrŸnen olay kŸtleekimini meydana getirmek iin yeterliydi. KŸtleekiminin kontrolsŸz ve yenilmez
kudreti sis paralarõnõ devasa bulutlar oluşturacak şekilde bir araya getirmeye başladõ. BŸyŸk hidrojen bulutlarõ, adeta gelecek
fõrtõnayõ haber veriyormuşasõna dšnmeye ve girdaplar oluşturmaya başladõlar. KŸtleekiminin meydana getirdiği škme daha da
yoğunlaştõ. Birka yŸz milyon yõl iinde şekilsiz sis yepyeni bir şekil almõştõ. Her biri, iinde milyarca gen ve soluk õşõklõ yõldõz
barõndõran bŸyŸk, ilkel, damla biimli galaksiler parõldamaya başladõ. Evrenin iekleri sonunda amõştõ.
Bu ilk yõldõzlar var olacak her şeyin atasõydõlar. Bazõlarõ zar zor parõldayan bŸyŸk ve sõcak hidrojen gazõ toplarõndan başka bir şey
değildi; diğerleri ise kocaman parlak kŸrelere, hidrojen ve helyumdan oluşan ilk yakõtlarõnõ iştahla tŸketirken evrenin her yanõna
doğru mavi mavi parõldayan sŸper yõldõzlara dšnŸştŸler. Bu muazzam yõldõzlarõn ekirdeklerinin en derinlerinde, hidrojen ve
helyumun nŸkleer fŸzyon aracõlõğõyla birleşmesiyle daha ağõr atomlar meydana geldi.
NŸkleer fŸzyonu besleyen şey, yõldõzlarõn ekirdeklerinde bulunan aşõrõ derecede yŸksek basõn ve sõcaklõktõ. Atom ekirdeklerinin
bir araya gelmeleri ya da diğer bir deyişle eriyerek birleşmeleri daha ağõr atomik ekirdeklerin oluşmasõnõ sağladõ.Bir ift helyum
ekirdeği arpõşarak bir berilyum ekirdeğini oluşturdu; buna bir helyumun daha eklenmesi karbonu doğurdu; karbon bir
helyumla birleşerek oksijeni verdi; ve bu bšylece devam etti. Bu sŸre yõldõzlarõ besleyen enerjinin oluşmasõnõ da sağladõ; bu
enerjiyle gŸlŸ bir şekilde parõldamaya başlayan yõldõzlar yoğun õşõk radyasyonlarõnõ uzayõn karanlõk boşluğunun her tarafõna
yaymaya başladõlar.Ó
ss. 30-31
ÒGŸnŸmŸzde doğanõn kanunlarõnõ sistemli bir şekilde anlama aşamasõna geldik. Biz bunlara fizik yasalarõ diyoruz. Doğa
kanunlarõnõn dili matematiktir. Bu kanunlarõ hala tam olarak anlayamadõğõmõzõ kabul ediyoruz; ne var ki, "bilimsel metot" -gšzlem
ve uslamlamadan oluşan ve bšylece doğayla ilgili deneysel olarak doğru bilgilere varmamõzõ sağlayan mantõksal sŸre- sayesinde
anlayõşõmõzõ geliştirebilecek gŸce de her zaman sahibiz. Belirttiğimiz bu "mantõksal sŸre", belirsizliklerle kaplõ, kafa karõşõklõğõnõn
işgali altõnda, hatalarla sendeleyen, bŸrokrasiyle geciktirilen ve kimi zaman kişisel bencilliklerle durdurulan bir sŸre olsa da, son
tahlilde bizi başarõya gštŸren silahtõr. Bilim insanlarõ bu sayede doğanõn değişmeyen yasalarõnõ bulmaya abalarlar. GŸnŸmŸzde,
var olan fizik yasalarõnõn evrenin yaratõlõş anõndadaki yasalarla birebir aynõ olduğunu dŸşŸnsek de, bu yalnõzca bir bilimsel tezdir ve
bilim insanlarõ her zaman bunu doğrulayacak gšzlem verilerinin peşindedirler.Ó
s. 32
Lederman, L. M., Hill, C. T., 2005 (ilk basõm 2004), Simetri, GŸncel Yayõncõlõk, ‚ev. Barõş Akalõn
5

v. 1
Yorumsuz + \ 7 May 2024
25
49
ÒGitaÕda iki inan kaynaşõr: Samkhya, Yoga. Samkhya, tahlil demek. SamkhyaÕya gšre varlõğõn cevheri, iki: SŸkžn. ve
hareket. SŸkžnu puruşa temsil eder, hareketi prakriti. Pruruşa, ruh. S‰f, şuurlu, değişmeyen varlõk: mutlak nur. Prakriti Ÿ
kuvvetin kaynağõ: zek‰, enerji, atalet ve şuursuzluk. Bu Ÿ kuvvet dengede ise, hareket yoktur, yaratõş yoktur, şuur yoktur.
Denge bozuldu mu kavga başlar. Kavga, yani kalõptan kalõba giriş, doğuş, bŸyŸyŸş, siliniş. Kosmos bu cidalin eseri.
Prakriti, hem madde, hem irade. Madde nasõl şuur oluyor? Puruşaya aksetmek suretiyle. Şuurun õşõğõ mekanik enerjinin
işleyişinden doğuyor. Yani bir vehim: maya. İlk durak vehimden kurtuluş. Bir pruşa yok, bin pruşa var. Tecelliler ‰lemini
kendi gšzŸ ,le gšrŸr her şuur. Samkhya šyle diyor. Ama GitaÕnõn Puruşasõ tek. Sonsuz olan bu Tanrõnõn tecellileri. Kimi
iinde bulut Tanrõyõ, kimi geleneğin izdiği yoldan varõr ona. BŸtŸn inanlar gŸzel, bŸtŸn vehimler meşru. Anlayõşlarõ ne
olursa olsun, varlõklarõn hepsi tanrõsal. Neyi seversen Tanrõ odur. Prakriti pruşayõ eğlendirmek iin sahnede. Pruşa sessis ve
seyirci. Ama sadece seyirci değil, k‰inatõn efendisi de. İradenin faaliyetini dŸzenleyen: tabiat. Ne var ki iradenin de,
şuurun da kaynağõ ezeli ruh, ezeli şuur. Pruşa, bilen, hŸkmeden. Kosmozsun nedeni, puruşa. Prakriti onun tecellisi ‰deta.
Upanişadlar iki puruşa var diyorlardõ: aynõ ağata iki kuşÉ Gitaya gšre kuşlar tek. Puruşa hem hareket hem SŸkžn. Hem
tek, hem sonsuz.Ó
ss. 44-45
Ò- Tanrõ sizinle aynõ dŸşŸncede değil. Bay Clement, Yuhanna İncili'nin 14. babõnõn, 6. ayetinde, "Ben yolum, ben
gereğim, ben yaşamõm. Hi kimse, benim izimden gitmeden, Tanrõ'ya ulaşamaz," diyen Hz. İsa'yõ şahsen tanõmõyor.
Yeniden dŸnyaya gelmiş gerek bir Hõristiyan'õn gereği aramasõna gerek yoktur. Gereği İsa'da bulmuştur. Başkalarõnõn
hoşuna gitmese de, bunu onlara da bildirmesi gerekir. Havarilerden Petrus, Hamsin Yortusu'nda: "Kurtuluşu İsa'dan
başkasõnda aramayõn; ŸnkŸ Tanrõ katõnda insanlara, kurtulmalarõ iin gerekli başka bir isim sunulmamõştõr," diye
aõklamõştõ. Bu sšzler, Resullerin İşleri, 4. bap, 12. ayette yer alõr. Başka bir yerinde, şu sšzler...
Bilge, gen adamõn sšzŸnŸ serte kesti:
- Beyefendi, dinleyicilere az sonra sšz hakkõ tanõnacak. Sizin gibi dŸşŸnmeyenlere karşõ birazcõk da olsa nezaket ve saygõ
gšsteremiyorsanõz, yeriniz burasõ değil. Sizinkine benzer yersiz bir mŸdahaleye daha hoşgšrŸ gšstermeyeceğim. Doktor
Clement, lŸtfen konuşmanõza kaldõğõnõz yerden devam edin.
- TeşekkŸr ederim, ama bitirmiştim. Benim sõram geldiğinde, bu gen adama yanõt vereceğim.
- Peki ya siz, Profesšr Tannier, diye konuşmasõnõ sŸrdŸrdŸ hakem, sšylemek istediğiniz başka bir şey var mõ?Ó
s. 47
Hind Edebiyatõ
Cemil Meri
Kral, Bilge ve Soytarõ
Shafique Keshavjee
Meri, C., 1964 (ilk basõm 1964), Hind Edebiyatõ, Dšnem Yayõnlarõ
Keshavjee, S., 2002 (ilk basõm 1998), Kral, Bilge ve Soytarõ, 2. Baskõ, Can Yayõnlarõ, ‚ev. Aylin Yengin
6
v. 1
Yorumsuz +\ 7 May 2024
26
49
‚in Şiiri
L. Sami Akalõn
ÒAynõ şekilde Kilise Babalarõ da Yunanlar gibi Keldaniler, Mõsõrlõlar, Persler, Hintler, Keltler vb."barbarlarõn"da ok šnemli
felsefi yapõtlar verdiklerini sšylemişlerdir. Aristeides, Justinus, Tertullianus birok kez barbar filozoflara değinmiştir.
6
İskenderiyeli Clemens ise şšyle der: "‚ok yararlõ olan bu felsefe zenginliği barbarlarda ok eskiden beri gelişmişti ve
halklar arasõnda ok ilgi gšrŸyordu; daha sonra da Yunanlara geti."
7Metnin devamõnda Diogenes Laertios'un
sõnõflandõrmasõna benzeyen bir sõnõflandõrma gšrŸlŸr: "Onlarõn ustalarõ Mõsõr'da k‰hinler, Asur'da Keldaniler, Galya'da
rahipler, Baktriya'da şamanlar, Kelt Ÿlkesinde šbŸr dŸnya filozoflarõ, İran'da mŸneccimler (bunlar İsa'nõn doğumunu bile
haber vermiş ve Yahudi Ÿlkesine vardõklarõnda bir yõldõz tarafõndan yšnlendirilmişlerdir), Hindistan'da jimnosofistler ve
başka barbar filozoflar olmuştur." Clemens deyim yerindeyse standart olan bu listeye Buda ve šğrencilerini de ekler.
Bšylece Buda adõ Yunancada ilk kez telaffuz edilmiş olur:"Hindistan'da Buda'nõn ilkelerine bağlõ olanlar da vardõr... son
derece kutsal gšrdŸkleri bu insana bir tanrõya tapar gibi taparlar."Ó
s.14
7
ÒFelsefeye birok dilin ve birok dŸşŸnce biiminin dahil olmasõ antikağda son bulmamõştõr. Bu sŸrecin tarihsel izgisini
yeniden belirtmeden neredeyse ağõmõza kadar sŸrdŸğŸnŸ sšylemekle yetinelim. Ršnesans'tan modern ağa kadar
gelen felsefe tarihlerinde felsefenin sadece Yunan kškenli olduğuna dair hibir bilgi yoktur. Bu tŸr bir analizi sadece
Yunanlarõn geliştirdikleri konusunda argŸmanlar aramak boş bir abadõr. Aksine "barbarlarõn felsefesi" (burada hibir
olumsuz anlamdan sšz edilmediğini bir kez daha yineleyelim) başka diyarlarõn felsefelerinde dŸzenli biimde anõlmõş ve
dikkate alõnmõştõr."Ó
s.15
Eski Yunan
Thomas R. Martin
Başka Diyarlarõn Felsefeleri
der. Roger-Pol Droit
Droit, R-P. (der), 2014 (ilk basõm 2008), Başka Diyarlarõn Felsefeleri, 1. Baskõ, Say Yayõnlarõ, ‚ev. İsmail Yerguz

v. 1
Yorumsuz + \ 7 May 2024
27
49
‚in Şiiri
L. Sami Akalõn
7
Eski Yunan
Thomas R. Martin
Başka Diyarlarõn Felsefeleri
der. Roger-Pol Droit
Akalõn l. S., 1964 (ilk basõm 1964), ‚in Şiiri, Yenilik Basõmevi
Ò‚in'de biraz yorulacaksõnõz; hem Ÿlke geniş, hem gelenek eski. Avrupa'dan bŸyŸk bir toprakta gezinip dšrtbin yõlõn
biriktirdiğini gšzden geireceğiz.
Ama yorulmaya değer doğrusu; Eski Yunanistan'da daha barbarlar yaşarken ‚in'de toplum filozoflarõ yetişti. Seramiği,
barutu, matbaayõ..., šnce ‚inliler buldu. Vatandaşlar arasõnda šyle terbiyeli bir davranõş dŸzenleri oldu ki imreneceksiniz.
Kadife odanõn ipek sediri ŸstŸne yerleşip hi yerinizi değiştirmeden zaman sinemasõnõn perdesinde Asur-B‰bil, Pers, Atina,
Roma, Venedik ve İspanya'nõn nasõl kurulduğunu, ne gŸnler yaşadõğõnõ, nasõl yõkõldõğõnõ seyredeceksiniz. Kamõşlarla pil‰v
yemeğe alõşõverseniz yeme-imede de sõkõntõnõz olmayacak; ne dilerseniz bulup sunmaya alõşõrõm, bana ‚inli dostlarõm da
yardõm ederler, yoksul da olsalar ok konuksever kişilerdir; insanlõk sevgisini din yapmõşlardõr.Ó
s.11
ÒSavaşta ele geirilen esirler šnemli bir kšle kaynağõydõ ve ok az sayõda kšle, alõştõklarõ hanede doğmuş ve bŸyŸmŸş gibi
gšrŸnmektedir. Kšleler aynõ zamanda, Yunanlõ olmayanlarõn korsanlar ya da yabancõ saldõrganlar tarafõndan kaõrõldõklarõ
vahşi bšlgelerden Yunanistan'õn kuzey ve doğu bšlgelerine ithal edildiler. Bu bšlgelerdeki yerli eteler de birbirlerini esir
aldõlar ve esirleri kšle tŸccarlarõna sattõlar. Kšle tŸccarlarõ satõn aldõklarõ esirleri Yunanistan'da satarak ciddi k‰rlar elde ettiler.
Yunan tarihi Herodotos, M… 5. YŸzyõlda Yunan anakarasõnõn kuzeyinde yaşayan bir grup olan Traklar iin Òkendi ocuklarõnõ
sattõlarÓ (Tarih, 5.6) şeklinde yazmõştõr. Ama bu aõklama olasõlõkla bir Trak etesinin kendisinden farklõ gšrdŸğŸ başka Trak
etelerinden kaõrdõklarõ ocuklarõ sattõklarõnõ ifade ediyor. Yunanlõlar Yunanca konuşmayan bŸtŸn yabancõlarõ toptan
ÒbarbarlarÓ (barbaroi) konuşmalarõ Yunanlõlarõn kulağõna Òbar, barÓ gibi anlamsõz sšzcŸklerin tekrarlanmasõ gibi gelen
insanlar olarak etiketlediler. Traklar ve diğer kšle sahibi halklar gibi, Yunanlõlar da kendilerinden farklõ olduklarõnõ
dŸşŸndŸkleri, etnik ve kŸltŸrel farklõlõk taşõyan insanlarõ šnemsememeyi kolaylaştõran kšleleştirme yolunu daha fazla
benimsediler. Gelgelim, Yunanlõlar aynõ zamanda, šzellikle savaşta yenilmiş olanlar olmak Ÿzere, emsal Yunanlõlarõ da
kšleleştirmelerine rağmen, bu Yunanlõlar efendileri gibi aynõ kent-devletinin Ÿyeleri değildiler. Zengin aileler, bu dšnemde
ocuklar iin devlet okullarõ bulunmadõğõndan ocuklarõna šzel hocalõk yapabilmeleri iin Yunanlõ kšleleri eğitim karşõlõğõnda
kõsmi olarak šdŸllendirdiler.Ó
ss.123-124
Martin, R. T., 2014 (ilk basõm 1996), Eski Yunan, 2. Baskõ, Say Yayõnlarõ, ‚ev. †mit HŸsrev Yolsal
v. 1
Yorumsuz +\ 7 May 2024
28
49
The Web of Life
Fritjof Capra
ÒDuring this century the change from the mechanistic to the ecological paradigm has proceeded in different forms and
at different speeds in the various scientific fields. It is not a steady change. It involves scientific revolutions, backlashes,
and pendulum swings. A chaotic pendulum in the sense of chaos theory oscillations that almost repeat themselves, but
not quite, seemingly random and yet forming a complex, highly or ganized pattern-would perhaps be the most
appropriate contemporary metaphor.
The basic tension is one between the parts and the whole. The emphasis on the parts has been called mechanistic,
reductionist, or atomistic; the emphasis on the whole holistic, organismic, or ecological. In twentieth-century science the
holistic perspective has become known as ÒsystemicÓ and the way of thinking it implies as Òsystems thinking.Ó In this
book I shall use ÒecologicalÓ and ÒsystemicÓ synonymously, ÒsystemicÓ being merely the more technical, scientific term.
The main characteristics of systems thinking emerged simultaneously in several disciplines during the first half of the
century, especially during the 1920s. Systems thinking was pioneered by biologists, who emphasized the view of living
organisms as integrated wholes. It was further enriched by Gestalt psychology and the new science of ecology, and it
had perhaps the most dramatic effects in quantum physics. Since the central idea of the new paradigm concerns the
nature of life, let us first turn to biology.Ó
ss. 17-18
Capra, F., 1996 (ilk basõm 1996), The Web of Life, 1. Baskõ, Doubleday
8 https://www.tcm.phy.cam.ac.uk/~bds10/aqp/handout_operator.pdf

v. 1
Yorumsuz + \ 7 May 2024
29
49
9
YaylagŸl L., 2006 (ilk basõm 2006), Kitle İletişim Kuramlarõ, 1. Baskõ, Dipnot Yayõnlarõ
ÒDŸşŸk beğeni dŸzeyine sahip bu kitle kŸltŸrŸ, sõradanlõğõn, konformizmin, pasifliğin ve kaõşõn kŸltŸrŸdŸr. Bu yaklaşõmõn
kškeninde 19. yŸzyõl Avrupa'sõnõn romantik idealizmi yer almakta ve bu yaklaşõm, modern topluma yšnelik duygusal saldõrõlar
dŸzeyinde kalmaktadõr (Cantor, 1982:319). Kitle toplumu kuramcõlarõ kitle medyasõnõ da benzer bir biimde eleştirmektedirler.
Medya, popŸler kŸltŸrŸ yayan bir kitle kŸltŸrŸ formudur. Bu kŸltŸr yŸksek kŸltŸrŸn karşõtõdõr; ve kar peşinde koşan kapitalistlerin
õkarõna hizmet eden bir kŸltŸrdŸr. Yani kŸltŸr endŸstrisi iin dŸşŸk dŸzeyli standartlaşmõş ŸrŸnler yaratmak karlõdõr. Bu eleştiri
ucuz romanlara, sinemaya, radyoya, izgi romanlara, popŸler mŸzik paralarõna ve televizyon programlarõna da uygulanmõştõr.
Bu yaklaşõmõn temel argŸmanõna gšre, ticari sistem kitle beğenisine cazip ŸrŸnler sunmak amacõndadõr. Bu durum program
yaratõcõlarõnõn yenilik yapma ve kendilerini ifade etmelerini sõnõrlar. Ayrõca, ticari sistem insanlarõn sorgulama yeteneğini etkiler ve
onlarõ medyayõ kullananlarõn amalarõna entegre ederek pasifleştirir. Bu bakõş aõsõ kimilerince sekinci olarak değerlendirilmiştir.
19. yŸzyõl eleştirmenleri, kitle kŸltŸrŸnŸn yarattõğõ sorunlarõ šzmek iin eski toplumsal ilişki formlalarõna, kendi eski sekin statŸ
sistemlerine dšnmeyi savunmuşlardõr (Cantor, 1982:320). Kitle insanõ gittike yalnõzlaşmakta, yalnõzlaştõka kitle iletişim
aralarõna daha bağõmlõ hale gelmekte ve medyada gšrdŸkleri onun gerek deneyimi olmaktadõr. Ó
s.17
ÒBenim otuz yõl šnce šzetlediğim, ve sanatõn geleceğine yšnelttiğim iyimser bakõş şimdi daha ocuksu geliyor bana. Pangloss
gibi, bende, bir iyimser olarak kalmaya abalõyorum, fakat batõ uygarlõğõ, Voltaire gibi, beni de hayal kõrõklõğõna uğratarak bir
knisizm'e doğru yol alõyor. Her yerde kitlelerin bŸyŸk dšnŸşler iinde olduğu ÇbŸyŸk bir sanatõn koşullarõÈ yerine bŸtŸn sanatõn
sinsice bir yõkõma uğratõldõğõ gšzleniyor. Savunmasõ yapõlan ÇdŸşŸk zevklerin yalõnlõğõÈ benim tasarõlarõmda ok farklõ bir nitelik
taşõyor. Gerek odurki, gŸlŸ ve acõmasõz endŸstri oyunu, yalnõzca kitlelerin ortaya õkõşõ ve yabancõlaşmalarõnõ ok iyi biliyor.
Sinema, iletişim aralarõ pop şarkõlarõ ve caz mŸziği zevklerin nasõl saptõğõnõ gšsterir apaõk olgulardõr. Bšylesine bir ortama
katõlõrken, kŸltŸrel değer sorunu, katõlõk ve hoşgšrŸsŸzlŸk gibi tavõrlarõ beraberinde getirmektedir.
BŸtŸn bunlar benim aklõmõn almadõğõ şeylerdir. Gerekli olan şey, sanatla eğlence arasõnda bir ayõrõm yapabilmek ve sonra da
bŸtŸn kŸltŸrel faaliyetlerimizi bu ayõrõm iinde değerlendirmektir. Bu ayõrõmõ yapacak kişiler, eğitimde sšz sahibi kimseler, kŸltŸr
bakanlõğõ gšrevlileri gibi doğrudan konunun iinde olan kişilerdir.Ó
…nsšz (1967)
R., H., 1981 (ilk basõm 1936), Sanat ve Toplum, Umran Yayõnlarõ, ‚ev. Seluk MŸlayim
Kitle İletişim Kuramlarõ
Levent YaylagŸl
Sanat ve Toplum
Herbert Read
v. 1
Yorumsuz +\ 7 May 2024
30
49
ieriklerden
10
menemenazdacorba hakkõnda
Mar 24
Emek vererek ortaya õkardõğõmõz her tŸrlŸ şeyin bizim iin šzel bir yeri ve değeri olur. Bu yemek bile olsa, elimizdeki
malzemeler ve pişirmeyi bildiğimiz yemek eşitleri ok az olsa da. Lezzetini onlara borlu olduğumuz malzemeler iin veya
pişirmeyi en ok sevdiğimiz yemekler iin mutlaka bir sõralamamõz vardõr.
Hesabõn adõ ile uyumlu bir benzetme yapõlmõştõr. Karşõlõklõ yapõsal bir benzerlik sšz konusu değildir.
İlk Ÿ isim ve ilk Ÿ ierik iin benimki de şšyle:
Cemil Meri, Ahmet Oktay ve Ahmed
Acõ
v. 1, intermezzo
v. 1 ve Tuhaf Şeyler
v. 1
Yazdõklarõnõ referans alõntõlarla/kişilerle sõk ilişkilendiren, belki de hakikati bulmaya alõşmaktan šte bir taraflarõ olmadõğõnõ da
hissettiğim Cemil Meri ve Ahmet Oktay.
Bu tŸr bir Ÿslupta hem gšrŸşlerin hangi kitaba ve yazara ait olduğunu gšrebilir hem de doğrudan alõntõ da verildiğinde (o an
dar bir erevede gšrŸyor bile olsak) bireysel bir değerlendirmeye de olanak buluruz. Diğer bir ifade ile; yazarõn kendi
gšrŸşŸ, yazarõn kendi gšrŸşŸnŸ oluşturan diğer yazarõn gšrŸşŸ ve doğrudan alõntõnõn kendisi bir arada olmuş olur. Bu bazõ
tŸrler iin olağan olsa da bu iki yazarõmõzda bana daha dikkat ekici geldi.
†ŸncŸ isim Ahmed ise Acõ
v. 1 başlõklõ ierikte annesinin "Ahmed'imi gšrdŸn mŸ?Ó diye gelene geene sorarak aradõğõ oğlu.
Hatta ÔlŸzumsuz' sõfatõ ile de anõlan genlerden biri. Yanlõş anlaşõlmasõn. Ahmed dedim. Ahmed'ler demedim.
Ahmed bir istatistik değildi.
AhmedÕin annesi de bir istatistik değildi.
Feride de bir istatistik değildi.
Feride'nin babasõ da bir istatistik değildi.
ilk Ÿ'ler

v. 1
Yorumsuz + \ 7 May 2024
31
49
ieriklerden
10
Cemil Meri
Ahmed ve Feride
Marilyn Monroe
FŸruğ Ferruhzad
Freddie Mercury
Wolfgang Amadeus Mozart
Ahmet Kaya
Zeki MŸren
Asaf Halet ‚elebi
Ahmet Hamdi Tanpõnar
Sevgi Soysal
Gaffar Okkan
Sabahattin Eyuboğlu
Ahmet Oktay
Elvis Presley
Sokrates
Oğuz Atay
Albert Camus
Konca Kuriş
Ludwig Boltzmann
Onat Kutlar
Necip Hablemitoğlu
kimler geldi, kimler geti
v. 1
Yorumsuz +\ 7 May 2024
32
49
konu iin verilen kitaplar ve alõntõlar
Gšrme Biimleri
John Berger
Genin YŸzyõlõ
Evelyn Fox Keller
Alõmlama Gšstergebilimi
Umberto Eco
KõsõmlarÕa dšn
Bazõ notlar alõntõlarõn hemen altõnda ya da alõntõlarõn šncesinde paylaşõlmõştõr.

v. 1
Yorumsuz +
Alõntõlar tõrnak işareti arasõnda sayfa numaralarõ ile beraber verilmiştir. …rneğin; Òİrfan, dŸşŸncenin bŸtŸn kutuplarõnõ kucaklayan bir kelime.Ó
s.175 C. M.
Gšrme Biimleri
John Berger*
Berger, J., 1986 (ilk basõm 1972), Gšrme Biimleri, Metis Yayõnlarõ, ‚ev. Yurdanur Salman
* Kitap John Berger, Sven Blomberg, Chris Fox, Michael Dibb, Richard Hollis tarafõndan hazõrlanmõştõr. \ 7 May 2024
33
49
v. 1
Yorumsuz +
Gšrme Biimleri - John Berger
ÒOkurun dikkatine
Bu kitabõ beş kişi hazõrladõk. ‚õkõş noktamõz televizyonda Gšrme Biimleri adlõ dizi konuşmalarda geen bazõ šnemli
gšrŸşler oldu. Bu gšrŸşleri amaya, irdelemeye alõştõk. GšrŸşler sšyleyeceklerimizi de, bunlarõ nasõl sšyleyeceğimizi de
belirledi. Amacõmõzõ ve savlarõmõzõ başka biimde dŸzenlenmiş bir kitapta sunamazdõk.
Kitap yedi denemeden oluşmuştur. Bu denemeler istenen sõrayla okunabilir. Denemelerin dšrdŸnde hem sšzcŸkler hem
de imgeler, ŸŸnde yalnõz imgeler kullanõlmõştõr. Yalnõz resimlerden oluşan (kadõnlara bakma biimlerini ve yağlõboya
resim geleneğinin eşitli elişik yanlarõnõ inceleyen) bu denemeler, yazõlõ denemeler gibi seyirci-okurun kafasõnda soru
uyandõrmak amacõyla hazõrlanmõştõr. Resimli denemelerde yayõnlanan imgeler Ÿzerine bazan, hibir bilgi verilmemiştir.
Bizce bu tŸr bilgiler dikkati, anlatõlmak istenen şeyden başka yere kaydõrabilir. Bununla birlikte her resim hakkõnda
istenen bilgi kitabõn sonunda verilen Yapõtlarõn ListesiÕnde bulunabilir
Bu denemelerde konunun belli yanlarõ dõşõnda başka hibir şey Ÿzerinde durulmamõştõr. Yalnõzca konunun ağdaş tarihsel
bilinlenmeyle aydõnlõğa õkan yanlarõ Ÿzerinde durulmuştur. Başlõca amacõmõz bir sorular sŸreci başlatmak olmuştur. Ó
s. 5
*de/da bağlacõnõ ok fazla kullanõyorum. Geriye dšnŸp baktõğõmda, beni de rahatsõz ediyor ve bazõlarõnõ siliyorum. Tekrar baktõğõmda
bazõlarõnõ yine ekliyorum. Sarmalsal, embersel bir sŸrece giriyor :) Burada tam yeri gelmişken; aslõnda olasõ diğer gšrŸşlerin de her zaman
olabileceğini dŸşŸndŸğŸmden; yani anlamõ, olasõlõklarõ sõnõrlandõrmamak iin de Ôde/daÕ bağlalarõnõ fazla kullandõğõmõ gšrŸyorum. Yorum
ile ilgili olarak tartõşmak, anlamak, sormak É ile ilgili bir yer bunu sšylemenin de en doğru zamanõ. Aşağõdakilerin ŸŸ de anlam veya
kesinlik derecesi aõsõndan aynõ mõ?
‣Ôdikkati istenen şeyden başka yere de kaydõrabilir.Õ
‣Ôdikkati istenen şeyden başka yere kaydõrabilir.Õ
‣Ôdikkati istenen şeyden başka yere kaydõrõr.Õ
-‚eşitli elişik yanlarõ olabilen durumlarda, okurun kafasõnda sorular
uyandõrmak iin yorum yapmadan alõntõlar/eserler verilebilir.
-Yorum yapmak veya bilgi vermek dikkati istenen şeyden başka yere
de kaydõrabilir.
-Òamacõmõz bir sorular sŸreci başlatmakÓ ifadesi Umberto EcoÕnun
Ô~ yanõtlar bulmak yerine tartõşma sŸreci başlatmakÕ sšzlerini
hatõrlatõr.\ 7 May 2024
34
49

v. 1
Yorumsuz +
Gšrme Biimleri - John Berger
ÒGšrme konuşmadan šnce gelmiştir. ‚ocuk konuşmaya başlamadan šnce bakõp tanõmayõ šğrenir.
Ne var ki başka bir anlamda da gšrme sšzcŸklerden šnce gelmiştir. Bizi evreleyen dŸnyada kendi yerimizi gšrerek
buluruz. Bu dŸnyayõ sšzcŸklerle anlatõrõz ama sšzcŸkler dŸnyayla evrelenmiş olmamõzõ hibir zaman değiştiremez. Her
akşam gŸneşin batõşõnõ gšrŸrŸz. DŸnyanõn gŸneşe arkasõnõ dšnmekte olduğunu biliriz. Ne var ki bu bilgi, bu aõklama
gšrdŸklerimize uymaz hibir zaman. GerekŸstŸcŸ ressam Magritte DŸşlerin Anahtarõ adlõ resminde sšzcŸklerle gšrŸlen
nesneler arasõnda her zaman var olan bu uurumu yorumlamõştõr.Ó
s. 7
ÒDŸşŸndŸklerimiz ya da inandõklarõmõz nesneleri gšrŸşŸmŸzŸ etkiler. İnsanlarõn Cehennem'in gerekten var olduğuna
inandõklarõ OrtaağÕda ateşin bugŸnkŸnden ok değişik bir anlamõ vardõ kuşkusuz. Gene de onlardaki bu cehennem
kavramõ -yanõklarõn verdiği acõdan olduğu šlŸde- ateşi her şeyi yutan, kŸl eden bir şey olarak gšrmelerinden doğmuştur.
Seven birisi iin sevgiliyi gšrmenin hibir sšzcŸk ya da kucaklayõşla karşõlaştõrõlamayacak bir bŸtŸnlŸğŸ vardõr; bu
bŸtŸnlŸk, geici olarak, ancak sevişmeyle sağlanabilir.
Gene de sšzcŸklerden šnce gelen ve sšzcŸklerle tam olarak anlatõlamayan gšrme, uyarõcõlara karşõ mekanik bir tepkide
bulunup bulunmama sorunu değildir. (Gšrme eylemi, ancak gšzŸn retinasõnõ ilgilendiren sŸrecin kŸŸk bir bšlŸmŸnŸ
alõrsak bšyle tanõmlanabilir.) Yalnõzca baktõğõmõz şeyleri gšrŸrŸz. Bakmak bir seme edimidir. Bu edimin sonucu olarak
gšrdŸğŸmŸz nesne -her zaman elimizle dokunabileceğimiz bir nesne anlamõnda olmasa da- ulaşabileceğimiz bir alana
getirilmiş olur. İnsanõn bir şeye dokunmasõ demek, kendisini o şeyle ilişkili bir duruma sokmasõ demektir. (Gšzlerinizi
kapayõn, odada dolaşõn, dokunma duygusunun durağan, sõnõrlõ bir gšrme biimine dšnŸştŸğŸne dikkat edin.) Tek bir
nesneye değil, nesnelerle aramõzdaki ilişkilere bakarõz her zaman. GšrŸşŸmŸz sŸrekli olarak canlõdõr, hareketlidir; herşeyi
evresindeki bir ember iinde tutar; bulunduğumuz durumda bizim iin orada var olabilecek herşeyi gšsterir bize.Ó
ss. 8-9
-‚ocuklarõn gšrme konusundaki yeteneklerinin konuşmadan šnce
gelmesi (5 yaşõndaki ocuk šrneği)
-Yazõ ve metin arasõnda elişki var ise, gšrdŸğŸmŸze mi inanõrõz?
hatta setiğimize mi inanõrõz?
-Bakmak ve gšrmek arasõndaki ilişkide semek nasõl šnemli ise,
yorumlamak ve nesnel gereklik arasõnda da benzer bir ilişki olabilir
mi?
-Yorumlarõmõz hep bizimle ilişkili olanlar -dŸşŸndŸklerimiz,
inandõklarõmõz, temas halinde olduklarõmõz- etrafõnda olabilir mi?\ 7 May 2024
35
49
v. 1
Yorumsuz +
Gšrme Biimleri - John Berger
ÒBir imge, yeniden yaratõlmõş ya da yeniden Ÿretilmiş gšrŸnŸmdŸr. İmge ilk kez ortaya õktõğõ yerden ve zamandan -birka
dakika ya da birka yŸzyõl iin -kopmuş ve saklanmõş bir gšrŸnŸm ya da gšrŸnŸmler dŸzenidir. Her imgede bir gšrme
biimi yatar. Fotoğraflarda bile. ‚ŸnkŸ fotoğraßar oğu zaman sanõldõğõ gibi mekanik kayõtlar değildir. Her bir fotoğrafa
baktõğõmõzda, ne denli az olursa olsun, fotoğrafõnõn sõnõrsõz gšrŸnŸm olanaklarõ arasõndan o gšrŸnŸmŸ setiğini fark
ederiz. Rastgele aile fotoğraflarõnda da bšyledir bu. Fotoğrafõnõn gšrme biimi konuyu seişinde yansõr. (É) Ó
s. 10
ÒŞu da var ki imge sanat yapõtõnda verildiği zaman insanlarõn ona bakõşõ sanat konusunda edindikleri varsayõmlar dizisinin
etkisinden kurtulamaz. Bu varsayõmlar şunlarla ilgilidir:
GŸzellik / Gerek / Deha / Uygarlõk / Biim / Toplumsal konum / Beğeni vb.
Bu varsayõmlarõn oğu bugŸnkŸ durumuyla artõk dŸnyaya uymuyor. (BugŸnkŸ durumuyla dŸnya salt nesnel bir gereklik
değildir; buna bilinlilik de katõlmõştõr.) GŸnŸmŸze tam olarak uymamalarõnõn dõşõnda bu varsayõmlar gemişe de gšlge
dŸşŸrŸrler. Gemiş hibir zaman olduğu yerde durup yeniden keşfedilmeyi, aynõyla, olduğu gibi tanõnmayõ beklemez.
Tarih her zaman belli bir şimdiÕyle onun gemişi arasõndaki ilişkiyi kurar. Demek ki şimdiÕden korkmak eskiyi
bulandõrmaya yol aõyor. Gemiş iinde yaşanacak bir şey değildir. Eyleme geerken iinden bir şeyler ekip õkarttõğõmõz
bir sonular kuyusudur. Gemişin ekinsel aõdan bulandõrõlmasõ iki katlõ bir kayõba yol aar. …nce sanat yapõtlarõ
gerektiğinden ok eskilere itilmiş olur. Sonra gemişten bize eylem olarak tamamlanmasõ gereken daha az sonu kalmõş
olur.Ó
s. 11
-İmge burada yapõlan bir resim, bir fotoğraf, bir olayõn bir nesnesinin
herhangi bir şekilde temsili olabilir. Sanatõ (fotoğrafõ, ressam, É)
eserini oluştururken nesnel bir gerekliği değil aynõ zamanda
bilincinde var olan, zamanla var olmuş algõlara gšre belli bir seimle
eserini ortaya koyar.
-Yorum burada bir olayõn, bir nesnesinin, bir durumun aõklamasõ, dil
ve sšz ile aktarõlmasõ ise yazar/uzman/É eserini oluştururken nesnel
bir gerekliği değil aynõ zamanda bilincinde var olan, zamanla var
oluşmuş algõlara gšre belli bir seimle eserini/yorumunu ortaya
koyabilir.
⋮
⋮
şimdiki zaman
v. 1, şimdiki zaman \ 7 May 2024
36
49

v. 1
Yorumsuz +
Gšrme Biimleri - John Berger
ÒBir doğa resmi ÔgšrdŸğŸmŸzdeÕ kendimizi onun iine koyarõz. Gemişte yapõlmõş sanata ÔbakõyorsakÕ o zaman kendimizi
tarihin iine koymuş oluruz. Bu sanatõ gšrmemiz engellendiğinde aslõnda bizim olan tarihten yoksun bõrakõlmõş oluruz.
Bu yoksunluktan kim yarar sağlar? Sonuta gemişin sanatõ, mutlu azõnlõğõn kendine bir tarih yaratmaya abalamasõndan
dolayõ bulandõrõlmaktadõr. Bu tarih, geriye bakõldõğõnda yšnetici sõnõflarõn oynadõğõ tarihsel rolŸ haklõ gšsterebilir. Bšyle
bir haklõ õkarmanõn ağdaş dilde hi bir anlamõ yoktur. Bundan štŸrŸ ister istemez bulandõrõcõdõr.
Bu tŸr bulandõrmaya iyi bir šrnek dŸşŸnelim. Yakõnda Frans Hals Ÿzerine iki ciltlik bir inceleme yayõmlandõ. Bu inceleme
bir ressam Ÿzerine bugŸne dek yapõlan alõşmalarõn en gŸvenilir olanõdõr. Uzmanlaşmõş bir sanat tarihi incelemesi
olaraksa bu kitabõn šbŸr sõradan kitaplardan ayrõlan bir yanõ yoktur.Ó
s. 11
(É)
ÒYazar devam ediyor:
Bazõ eleştirmenlere gšre bu inandõrma bŸtŸnŸyle başarõlõ olmuştur. …rneğin dŸşŸk kŸlahõ uzun, dŸz salarõnõ iyice
kapamayan, garip yapõlmõş gšzleri belli bir yere bakmayan YšneticiÕnin sarhoş olarak gšsterildiği sšylenmiştir.
Yazara gšre bu, resimde yalan sšylemektir. Yazar o zamanlarda şapkanõn bšyle yana yatõk olarak giyildiğini savunuyor.
YšneticiÕnin ifadesinin yŸz felci sonunda bšyle olduğunu kanõtlamak iin tõbba başvuruyor. İlerinden biri sarhoş
gšsterilmiş olsa resmin Yšneticilerce kabul edilmeyeceğini direnerek sšylŸyor. Bu gšrŸşlerin herbiri sayfalarca
tartõşõlabilir. (Onyedinci YŸzyõl HollandaÕsõnda erkekler serŸvenci ve zevk dŸşkŸnŸ gšrŸnmek iin şapkalarõnõ yana yatõk
giyerlerdi. ‚ok imek hoş gšrŸlen birşeydi vb.) Oysa bšylesi savlar yazarõn tartõşmaktan kaõndõğõ tek šnemli gšrŸşten
daha da uzaklaştõrõr bizi.Ó
ss. 14-15
-Olağan bir şekilde herhangi bir konu hakkõnda farklõ farklõ
gšrŸşler/yorumlar olabilir; gšrmediğimiz/fark etmediğimiz şeylerin
olabileceğini her zaman bunlarõn tartõşõlabileceğini unutmamak
gerekiyor.
BugŸn beğenmişsin, yarõn beğenmemişsin. BugŸn doğru demişsin,
yarõn yanlõş demişsin. Gayet normal gšrŸnŸyor. DŸşŸnsenize,
Şšyle diyoruz: Ben 5 yaşõndan beri (É 20 yaşõndan beri, 30 yaşõndan
beri É..) hep en doğrularõ biliyor, en iyileri beğeniyordumÉ Hibir
fikrim, anlayõşõm, algõm É değişmedi É
Sanki bu daha anormal É uhrevi bir sõfatõnõz var anlamõna gelebilir.
Gerekler
v. 4Õten\ 7 May 2024
37
49
v. 1
Yorumsuz +
Gšrme Biimleri - John Berger
ÒHer resimin biricikliği bir zamanlar bulunduğu yerin biricik olmasõndan kaynaklanõyordu. Resim bir yerden başka bir yere
taşõnabilirdi. Ama hibir zaman aynõ anda iki yerde birden gšrŸlemezdi. Fotoğraf makinasõ, resmin fotoğrafõnõ ekerek
resmin imgesinin taşõdõğõ biricikliği ortadan kaldõrmõş oldu. Bunun sonucunda resmin anlamõ değişti. Daha kesin
sšylersek resmin anlamõ oğaldõ, birok anlama bšlŸndŸ.
Herhangi bir resim televizyon camõnda gšrŸndŸğŸnde olanlar buna ok canlõ bir šrnektir. Resim her seyircinin evine
girer. Seyircinin evindeki duvar k‰ğõtlarõ, mobilya ve hatõra eşyalarõyla evrelenir. O ailenin havasõna girer. Konuşmalarõna
konu olur. Kendi anlamõnõ onlarõn anlamõna katar. Bu resim aynõ anda başka milyonlarca eve de girer, bunlarõn her birinde
değişik bir bağlam iinde gšrŸlŸr. Fotoğraf makinesi aracõlõğõyla artõk resim, seyirciye gitmektedir, seyirci resme değil.
Bšylelikle resmin anlamõ oğalmaktadõr.Ó
ss. 19-20
ÒBu šnemli gšrŸş şudur: Erkek ve Kadõn Yšneticiler
karşõlarõnda duran HalsÕa, ŸnŸnŸ yitirmiş, vakõf yardõmõyla
yaşayan yoksul, yaşlõ ressama bakmaktadõrlar: Hals onlarõ
herşeye karşõn nesnel olmaya (yani bir yoksulun bakõşõndan
kurtulmaya) alõşan yoksul bir adamõn gšzleriyle inceler.
Resimlerdeki dram budur aslõnda. ÔUnutulmaz elişkiÕnin
dramõ.Ó
s. 15\ 7 May 2024
38
49
ÒBu resimsel canlandõrma ağõnda resimlerin anlamlarõ artõk onlardan ayrõlamaz bir şey değildir; bir yerden bir yere
aktarõlabilir bu anlamlar: Başka deyişle bir tŸr bilgi olmuştur, bŸtŸn bilgiler gibi ya kullanõlõr ya da bir yana atõlõr. Bilgi,
kendi iinde šzel bir yetke taşõmaz. Bir resim kullanõldõğõ zaman anlamõ ya kayar ya da bŸtŸnŸyle değişir. Bunun nelere
yol aabileceğini aõka kavramak gerekir. Yeniden yaratmanõn imgenin belli yanlarõnõ aynõyla yansõtmamasõ demek
değildir bu; yeniden canlandõrmanõn, imgenin ok değişik ama iin kullanõlmasõnõ, yeniden canlandõrõlan imgenin,
šzgŸn yapõtõn tersine, bŸtŸn bu amalarõn hepsine uyabilmesini sağlamak ya da bunu kaõnõlmaz kõlmak demektir.
Yeniden canlandõrõlan imgenin bu yolla bulandõrõlõşõnõ gšsteren bir ka šrnek inceleyelim..Ó
ss. 24-25

v. 1
Yorumsuz +
Gšrme Biimleri - John Berger \ 7 May 2024
39
49
Yeniden canlandõrma yoluyla bir resmin bir ayrõntõsõ bŸtŸnŸnden ayrõlabilir. Ayrõntõ değişime uğrar. Alegorik bir insan
imgesi, bir kõz portresine dšnŸşebilir.Ó
ss. 24-25
-Anlam/Yorum konusu Ÿzerinde dŸşŸnmek ve daha iyi ifade edebilmek iin biraz zaman/deneyim gerekebilir. Bu sayfadaki ve gelecek
sayfadaki šrnek olarak verilenler fikir verme aõsõndan yararlõ olabilir. …rneğin bu sayfadaki šrnekte, aslõnda tabloda bŸtŸn ile var olan bir
kadõnõn izimi alõnõp tek başõna sunulduğunda sanki bu kişinin portresinin izildiğini dŸşŸnebiliriz.
Bu šrneği hem tersten hem de bize ait bir gemişin olduğu kurgusal/abartõlõ bir benzeri ile aõklayalõm. Bu tŸr canlandõrmalar daha
kolay kavramayõ ve gšrŸndŸğŸnden daha da šnemli olan durumlarõ vurgulamak aõsõndan yararlõ olur.
Fatih Sultan MehmetÕi hem askeri/siyasi başarõlarõ hem de sahip olduğu ilgi ve yetenekleri ile anarõz. Portresini gšrdŸğŸmŸzde
hissettiklerimizin arka planõnõ belirleyen budur. Portrelerinin ya da šnemli tarihi olaylara ait tablolarda šne õkan bir şekilde
resmedilmesinin de arka planõnda bu vardõr. Şimdi;
Kurgusal bir paralel tarihte ressamlar Fatih Sultan MehmetÕi hep pazar yerinde onlarca kişinin de olduğu tablolarda neredeyse hi de
ayõrt edilemeyecek bir şekilde resmediyor. Bunu kabul edebilir miyiz?
…nemli bir kişiyi detaylarõ ile resmetmek veya šnemli bir olayda o kişiyi šne õkaran bir tablo izmek ile alelade bir pazar yerini
resmetmek aynõ şey değildir.
v. 1
Yorumsuz +
Gšrme Biimleri - John Berger
ÒBir resim, film makinasõyla yeniden canlandõrõldõğõnda ister istemez film yapõmcõsõnõn savõnõ doğrulayan bir malzeme olup
õkar. Bir resmin eşitli imgelerini yeniden canlandõran bir Þlm, seyirciyi resmin iinden geirerek Þlm yapõmcõsõnõn
istediği sonulara gštŸrŸr. Resim, film yapõmcõsõnõn buyruğuna girmiştir. ‚ŸnkŸ film zaman iinde yayõlõr, oysa resim
yayõlmaz. Filmde bir imgenin šbŸrŸnŸ izleyişi, imgelerin ardarda sõralanõşõ, tersine evrilemeyecek bir deyiş biimi
kurar.Ó
s. 26
Her bir cŸmlenin arasõnda resimler olan bu kõsõm (s.26) ard arda yazõlmõştõr.
ÒSonu olarak yeniden canlandõrma, resmin aslõndaki imgeyi gšstermenin yanõsõra başka imgelerin gšsterdiği bir şey de
olur. Bir imgenin anlamõ onun hemen yanõnda gšrŸlen ya da hemen arkasõndan gelen şeye gšre değişir. O imgenin
taşõdõğõ yetke, iinde gšrŸndŸğŸ tŸm bağlama yayõlõr.Ó
s. 29\ 7 May 2024
40
49
-Anlamõ/Yorumu belirleyen şey ortamdõr veya bağlamdõr.
-Alõntõlarõ belli bir sõra ile vermek de bir bağlam yaratõp yorumu belirleyici hale getirebilir.
-EcoÕnun verdiği šrnekte, Óyarõn, 21 Salõ, sabah 10.15'te geliyorumÓ ifadesinin ÔtehditÕ mi Ôumut vericiÕ mi olduğu nasõl bağlama bağlõ ise;
KellerÕin fare geninin sirkesineğine aktarõlmasõ ile genin ortama/bağlama bağlõ yorumu ile nasõl sirkesineği gšzŸ oluşuyor ise,É birok konuda
da anlam/yorum ortama/bağlama bağlõdõr.

v. 1
Yorumsuz +
Alõntõlar tõrnak işareti arasõnda sayfa numaralarõ ile beraber verilmiştir. …rneğin; Òİrfan, dŸşŸncenin bŸtŸn kutuplarõnõ kucaklayan bir kelime.Ó
s.175 C. M.
Genin YŸzyõlõ
Evelyn Fox Keller
Fox Keller, E., 2004 (ilk basõm 2000), Genin YŸzyõlõ, 1. Baskõ, Metis Yayõnlarõ, ‚ev. Haluk Barõşcan \ 7 May 2024
41
49
v. 1
Yorumsuz +
Yorum ve bakmak/gšrmek arasõndaki yakõn ilişkiden dolayõ ÔgšzÕ ile ilgili bu alõntõ seilmiştir, ŸnkŸ ikisi iin de paralel/benzer
õkarõmlar geerli olabilir. GšzŸn doğasõ veya gšzŸn nasõl/ne kadar gšrebileceği, bağlama yani ortama (canlõnõn tŸrŸne, canlõnõn
yaşõna, É) bağlõdõr ifadesi yorumun da bağlama yani ortama bağlõ olmasõ arasõnda bir benzerlik vardõr. Gšz her canlõda ve aynõ
canlõnõn her yaşõnda aynõ šzeliklere ve becerilere sahip değildir. Yapõlan yorum da, yorum yapmak da, yapõlan yorumu anlamak/
değerlendirmek de yani işaret edileni gšrmek de eşitli etkenlere bağlõdõr. menemenazdacorba hakkõnda
Mar 24 dosyasõnda
Ôilişkiler/šrŸntŸÕ başlõklõ kõsõmda verilen šrneklerde anlatõldõğõ gibi birbirleriyle ilişki halinde olan, birbirini etkileyen hem de
šrŸntŸye/bağlama gšre de anlam kazanan şeyler vardõr. Hangi paralarõn nasõl bir araya geldiği hem olayõ hem de bizim
yorumumuzu belirler.
Birok durumda doğru/yanlõş yorum yapõlmasõnõn veya bizim yorumu doğru/yanlõş anlamamõzõn štesinde sŸreler sšz
konusudur. Belki de tek bir cevap/yanõt da yoktur. Hayat bir sŸretir, yoksa her şeyin tek bir noktaya škmesi, tek bir varlõğõn/
maddenin olmasõ gibi bir durum olabilirdi. Yani buradaki konu aõsõndan şšyle; bir yazõ/metin var, herkes bu metinden aynõ şeyi
anlõyor/yorumluyor. ‚eşit yok, renk yok. Durduk, nokta olduk! O nedenle sŸre diyoruz, atõşma diyoruz, yaşamõn dinamik bir
sistem gibi alõşarak var olabildiğini sšylŸyoruz vs.
konu olan alõntõ ile ilgili:
-Alõntõlanan bu kõsõmda teknik detaylar biraz daha da fazla, anlamamõzõ gŸleştiriyor. Anlaşõlõrlõğõ azaltan ÔgšzsŸzÕ kelimesinin
aslõnda yanlõş bir kelime seimi olduğuna dair notu da ekledim. Dilimize evrilince daha da zorlaştõrõyor metni.
-Bu disiplin iin olduka eski sayõlabilecek bir kitap, yine de kabaca sšylenen şu:
Bir gen var, biz G geni diyelim. Bu gen gšz oluşumunu başlatõyor. TŸm hŸcrelerde bu gen var. Eğer bu geni deneysel
olarak aktive edersek sirkesineğinin anteninde bacağõnda bile gšz oluşumu başlõyor.
Gšz oluşumunu başlatan fareden alõnan benzer bir gen sirkesineğinin kromozomuna (DNAÕsõna) yerleştirildiğinde yine gšz
oluşumu başlõyor. Aslõnda fare gšzŸnŸn oluşmasõ beklenirken yine sirkesineğinin gšzŸ oluşmaya başlõyor. Gen fareye ait
olsa da, ortam genin yorumunu belirliyor. Eklediğim diğer dipnotda da gšrŸldŸğŸ gibi, gšzŸn oluşmasõnõ başlatmak
ayrõdõr É gšzŸn oluşmasõ iin gereken yŸzlerce binlerce diğer etken, gen ayrõdõr. Hatta genin ifade edilmesi hŸcre
ekirdeği dõşõndaki sitoplazma dediğimiz ortama da bağlõ olabiliyor. Bu tŸr alõşmalar deneysel araştõrmalardõr. …rneğin,
ama gšz oluşumunu başlatan geni bulmaktõr; sŸrecin tamamlanmasõ ve gšren bir gšz oluşmasõ daha başka bir konudur. \ 7 May 2024
42
49
Alõntõlarla ilgili notlar

v. 1
Yorumsuz +
Genin YŸzyõlõ - Evelyn Fox Keller
ÒBenzer bir biimde Walter Gehring ve meslektaşlarõ, sirkesineğinde, gšzsŸz (eyeless) geninin hedef seilerek aktive
edilmesinin, kanatlarda, bacaklarda, antenlerde ve normalde gšz Ÿretmeyen daha pek ok dokuda tamamen gelişmiş
gšzlerin oluşumunu başlattõğõnõ ilan ettikleri zaman manşetlere gemişlerdi. Bu başarõya dayanarak Gehring gšzsŸz'Ÿn
"gšz morfogenezinin ana kontrol geni" olabileceğini šne sŸrmŸştŸr. Bu gšrŸş, bir yõl sonra, farede bulunan homolog
(yani gšzsŸz'Ÿn sekansõna eş uzun bšlgelere sahip) bir genin, sirkesineğine yerleştirildiğinde gšzsŸz ile aynõ sihirli etkiye
yol atõğõnõn bulunmasõyla doğrulanmõş gibiydi. Ancak bu buluşun tam olarak neyi gšsterdiğini sorabiliriz. Bizzat
Gehring'in de belirttiği gibi, "Elbette bu gšzler, sirkesineğinin gšzleridir... ŸnkŸ fare ancak şalter geni sağlamõştõr, gšzŸ
oluşturmak iin gerekli diğer 2500 gen, sirkesineğinin işe katkõsõdõr.Ó
Gšz, bilim tarihinde šzel bir šneme sahiptir. En azõndan Darwin'den sonra bir tasarõm šrneği olarak -oluşumlarõ ok uzun
bir sŸre bilimsel aõklamaya direnmiş olan bŸtŸn o "aşõrõ mŸkemmel ve karmaşõk organlarõn" bir prototipi olarak- hizmet
etmiştir. Bizzat Darwin'in de kabul ettiği gibi, "TŸm eşsiz donanõmõyla gšzŸn... doğal seim yoluyla oluşmuş olabileceğini
varsaymak, itiraf edeyim ki son derece sama gšrŸnŸyor." Bšyle bir arka plan sšz konusu olunca, gšz morfogenezinden
sorumlu "ana kontrol geni"nin bulunmasõ gerekten de šnemli bir haberdi. Ancak bir anlamda bu iddia, tam da onu
desteklediği dŸşŸnŸlen deney ile aõka elişkiye dŸşŸyordu. Farede gšzsŸz'e karşõlõk gelen gen (Pax-6) gerekten bir
"ana kontrol geni" ise, o zaman sirkesineği gšzŸnŸn değil de fare gšzŸnŸn oluşumuna yol amasõnõ beklememiz
gerekmez miydi? Fare geninin, sinek tarafõndan kendi gšz tŸrŸnŸ oluşturmak iin kullanõlmasõnõn olduka farklõ bir iddiayõ
-yani gšzsŸz'Ÿn oluşumu sŸrecinde temel bir rol oynadõğõ gšzŸn doğasõnõn, genin iinde bulunduğu bağlam tarafõndan
belirlendiği iddiasõnõ- desteklediği şeklinde bir yorum yapõlamaz mõ?Ó
ss. 114-115 \ 7 May 2024
43
49
Dipnotlardan: É Bu geni gšzsŸz olarak adlandõrmak bugŸn son derece uygunsuz gšrŸnŸyor; fakat başka pek ok gen gibi bu gen de, ilk
olarak tam bir gšzŸn oluşturulmasõnda başarõsõz olan mutant biimi sayesinde bulunmuştu. (s.114) É Gehring'in, bir sirkesineği gšzŸ
oluşturmak iin 2500 genin gerekli olduğu yolundaki tahmini ok etkileyicidir; ŸnkŸ bu sayõ, sirkesineğindeki (yakõn bir tarihte 8000 ile 17000
arasõnda olduğu tahmin edilmiş olan) toplam gen sayõsõnõn %30'una karşõlõk gelmektedir. Arka planda ki (genetik olan ya da olmayan)
koşullarõnõn šneminin doğrudan kanõtõ, homolog genin ifadesinin her dokuda gšz oluşumuna yol amamasõdõr. (s.115) É DNA'nõn genetik
enformasyonu iinde barõndõrdõğõ ve genetik kodun, DNA sekansõnõ proteinlerin yapõsõna bağladõğõ ilkelerinin ortaya atõlmasõna yol atõ. Bu
yaklaşõm ok bŸyŸk bir başarõ elde etmiş olsa da, tekil bir biyolojik işlev ancak ok ender olarak tek bir molekŸle yŸklenebilir... Tam tersine,
biyolojik işievlerin oğu, ok sayõda bileşenin birbiriyle etkileşimlerin den kaynaklanõr. (s.119)
v. 1
Yorumsuz +
Alõntõlar tõrnak işareti arasõnda sayfa numaralarõ ile beraber verilmiştir. …rneğin; Òİrfan, dŸşŸncenin bŸtŸn kutuplarõnõ kucaklayan bir kelime.Ó
s.175 C. M.
Alõmlama Gšstergebilimi
Umberto Eco
Eco, U., 1991 (*), Alõmlama Gšstergebilimi, 1. Baskõ, DŸzlem Yayõnlarõ, ‚ev. Sema Rifat
*Kitap Umberto EcoÕya ait 1985 ve 1989 yõllarõndaki, sõrasõyla, bir konferans metni ile bir sšyleşinin evirisini iermektedir. \ 7 May 2024
44
49

v. 1
Yorumsuz +
…ne õkarmanõn, daha koyu ya da farklõ renkte yazmanõn amalarõndan biri de; zor metinlerin, akademik veya yarõ
akademik metinlerin, uzmanlarõ iin yazõlmõş metinlerin;
bir-iki cŸmlesine bakõp bir-iki kelimesine bakõp elimizden bõrakmadan ÉÉ. bir şans verilmesine vesile olmak.
Bu tŸr zor metinleri okumak istemeyişimiz gayet normal: uydu/anten, alõcõ-verici arasõndaki teknik konular veya arkasõndaki
matematiksel teoriyi anlatan bir kitabõ, bir dergiyi fiziki olmamarağmen bende aar ve sonra hemen kapatõrõm, okumam.
Bu tŸr konular ve detaylar Elektrik-Elektronik FakŸltesi mezunlarõnõn uzmanlõk alanlarõ, dolayõsõyla Ôinsana ve hayata dair
şeylerÕe ait ortak havuzun olduka dõşõndalar.
Edebiyat, sanat, mŸzik, É. ise oğumuzun ilgi duyabileceği şeyler arasõnda. Herkesin anlayabileceği ok şey var, biraz
daha detaylarõ anlamak istersek kişisel gayretle de az da olsa yol alabiliriz.
Kõsaca Umberto EcoÕnun yazdõklarõnõ okumakta zorlanõrõz, okuyucusundan fazlaca şey talep eder. Mecazi olarak da ederi
fazladõr. Yeni işe giren bir gencin 1-2 yõlda araba satõn almasõ pek mŸmkŸn olmadõğõ gibi; bu tŸr konularõ okumaya yeni
başlamõş birinin EcoÕyu okuyup anlamasõ da pek mŸmkŸn değildir. …ncesinde uzun yõllar okuma serŸveninin olmasõnõ
talep eder. Sonrasõnda uzmanlarõ kadar anlayamasak bile değerli bir şeye yakõnlaşmanõn mutluluğunu hissedebiliriz.
Arabayõ satõn alamasak bile arada gider bakarõz; yŸksek değeri olan şeyler, bu yŸksek ederi hak eden şeyler bizi cezbeder.
…ne õkarõlan cŸmleleri okuyup anlamaya alõşmamõz arabayõ alana kadar arada Ôdeneme sŸrŸşleriÕ yapmak olarak
dŸşŸnŸlebilir.
EcoÕnun kitabõnda metin iinde numaralarla verilen referanslar veya notlar yazõlmamõştõr. Bazõ paragraflardan da sadece
bazõ ifadeler seilerek verilmiştir. Detaylar ve bŸtŸnŸ daha doğru gšrmek iin lŸtfen kitaba bakõnõz.
kitaba mõ? kendimize mi? \ 7 May 2024
45
49
Yazar ve kitap ile ilgili not
v. 1
Yorumsuz +
Alõmlama Gšstergebilimi - Umberto Eco
Sema RifatÕõn Umberto Eco ŸstŸne başlõklõ yazõsõndan
Ò(É) İşte bŸtŸn bu etkiler Opera Operta'nõn (Aõk Yapõt, 1962) oluşmasõnda rol oynayan šğelerdir. 1958-1962 yõllarõ
arasõnda yazdõğõ bu kitapta U. Eco yorumlama an'õnda yaşayan yapõtõ incelemişti.
"Okura tek bir anlamõn kendini zorla kabul ettirmesini šnlemek gerekir" ("Bisogna evitare che un senso unicosi
imponga di colpo") diyen yazar bu alõşmasõnda bir sanat ŸrŸnŸnŸn yoruma aõk olduğu savõnõ geliştirmiştir. Aynõ
biimde herhangi bir sanat yapõtõnõn, alõcõ'nõn (okurun, dinleyenin, izleyenin) šzgŸrce mŸdahalesini bir "šngerek"
olarak nasõl ortaya atabileceğini anlamaya alõşmõş ve okuru, metinden, onun sšylemediği ama varsaydõğõ şeyleri
õkarmaya yšnelten "işbirliği"ni ele almõştõr.Ó
s. 8
ÒAlõmlama Gšstergebilimi †stŸne NotlarÕda sšzŸnŸ ettigi …rnek Okur (Lettore Modello) kavramõnõ da burada geliştirir.
ÒHibir şey kapalõ bir metin kadar aõk olamazÓ diyen U. Eco metin karşõsõnda okurun rolŸnŸ ortaya koymaya alõşmõştõr;
bu bağlamda, okuma edimi yansõz bir edim olamaz; okur ve metin arasõnda karmaşõk bağõntõlarõn varlõğõ sšz konusudur;
bu bağõntõlar šzgŸn yazõÕnõn doğasõnõ gšzle gšrŸlŸr biimde değiştirir. U. Eco …rnek Okur'un bir metin stratejisi
olduğunu sšyler. Ona gšre metin, tembel bir makinedir ve okur tarafõndan harekete geirilmesi gerekir.Ó
s. 10
ÒAlmanya'da yaygõnlõk kazanmõş olan alõmlama estetiğine de ilgi duymuş olan U. Eco bir yaratõcõlõk ŸrŸnŸnŸn yapõsõnõn,
kendisine getirilen yorumlamaya gšre incelendiğini dŸşŸnŸr.
1984'te yayõmladõğõ Semiotica e filosofia del linguaggio'da (Gšstergebilim ve Dil Felsefesi) daha šnceki iki yapõtõnda (Il
segno ve Trattato di semiotica generale) bir taslağõnõ oluşturmaya alõştõğõ kuram erevesi iinde ve tarihsel boyutta ele
alõnan beş kavramõ incelemiştir: Gšsterge, gšsterilen, eğretileme, simge, kod.Ó
s. 11
ÒU. Eco, Alõmlama Gšstergebilimi †stŸne NotlarÕda metne bakõş aõsõnõ, yazar-metin-okur ŸlŸsŸnŸ ele alõş biimini,
gerek anlam sorununu, anlamsal ve eleştirel okuma biimlerini, metnin yorumlanmasõ ve kullanõmõyla ilgili
dŸşŸncelerini, vb'ni daha šnce yazmõş olduğu yapõtlara ve başka birok kuramcõnõn bu alanlardaki gšrŸşlerine dayanarak
aõklar.Ó
s. 13
Sema RifatÕõn Sunuş yazõsõndan\ 7 May 2024
46
49

v. 1
Yorumsuz +
Alõmlama Gšstergebilimi - Umberto Eco
ÒBŸtŸn bu eğilimlerin her birinin altõnda yatan sav şudur: Herhangi bir metnin (dilsel olmayan bir metin de olabilir)
işleyişi, Ÿretilme anõnõn yanõ sõra (ya da Ÿretilme anõ yerine) bu metnin anlaşõlmasõ, gerekleşmesi, yorumlanmasõ
aõsõndan hem alõcõsõnõn (gšnderilen) oynadõğõ rol, hem de metnin bu tŸr katõlõm biimlerini nasõl šngšrdŸğŸ gšz šnŸne
alõndõğõnda aõklanabilir.Ó
ss. 16-17
Ò(É) Bu arada bu sorunun biimci kškenleri konusunda da son gŸnlerde Donatello Ferrari Bravo ok ilgin şeyler
sšylemiştir. Gšstergebilim geleneğine gelince MorrisÕin daha Foundations of the Theory of SignsÕda bile, klasik
gšstergebilimlerde de her zaman iin yorumcuya başvurunun bulunduğunu saptadõğõnõ anõmsõyorum (sšz konusu klasik
gšstergebilimler Yunan ve Latin retoriği, sofistlerin pragmatiği, Aristoteles retoriği, Augustinus gšstergebilimi
[anlamlama sŸrecini, gšstergenin, yorumcunun zihninde yarattõğõ dŸşŸnceye başvurarak aõklar],vb.Õdir).
Ayrõca kitle bildirişim gšstergebilimi alanõnda alõşan İtalyan araştõrmacõlarõn, 1965'teki Perugia kolokyumunda televizyon
ve izleyicisi arasõndaki bağõntõlar konusunda katkõsõnõ da anõmsõyorum". Orada Paolo Fabbri, ben ve başkalarõ, televizyon
bildirisini ve etkilerini tanõmlamak iin, bildirinin, yalnõzca kendi vericilerinin kodlarõna uygun olarak, ne anlama
geldiğinin incelenmesinin yeterli olmayacağõnõ belirtmiş, bunun iin ayrõca, kendi alõcõlarõnõn kodlarõna bağlõ olarak, ne
sšylediğinin ya da ne sšyleyebileceğinin de incelenmesi gerektiğini vurgulamõştõk.Ó
s. 21
ÒALIMLAMA G…STERGEB İLİMİ
†ST†NE NOTLAR
Geen yõl bu kongrenin konusu olarak "alõmlama gšstergebilimiÓni ben mi šnerdim anõmsamõyorum. …zŸr dilerim ama,
ne olursa olsun bugŸn sizlere eksiksiz bir sunuş değil de birok kişiye henŸz tutarsõz gibi gelebilecek notlar sunacağõm.
Tembellikten değil ama! Bu deneme, benim daha šnce yazmõş ve yayõmlamõş olduğum bir iki şey ile, geen yõl bir dizi
konferansta, kendi bakõş aõlarõm arasõnda bağlantõ kurarak ve dŸzeltmeler yaparak yazõp sunduğum pek ok şeyi bir
araya getiriyor. BugŸn burada kararsõzlõklarõmõn, kafamõ kurcalayan sorularõn ne durumda olduğunu aõklayacağõm. Bu işi
de, konuyla ilgili olanlar karşõsõnda yapacağõm; biz, yatõştõrõcõ yanõtlar aramak iin değil de tartõşma yapmak iin burada
bulunuyoruz.Ó
s. 15 \ 7 May 2024
47
49
v. 1
Yorumsuz +
Alõmlama Gšstergebilimi - Umberto Eco
Ò2. † tŸr ama.
Şimdi de gŸnŸmŸzdeki duruma gelelim. †retici yaklaşõm (yol atõğõ etkilerden bağõmsõz olarak, betimlenebilir kabul
edilen metinsel nesnenin Ÿretim kurallarõnõ šngšrŸr) ile yorumlayõcõ yaklaşõm arasõndaki karşõtlõk, yorumbilim alõşmalarõ
evresinde yaygõn olan ve ŸlŸ biiminde eklemlenen başka tip bir karşõtlõkla tŸrdeş değildir: Bu ŸlŸ, yaratõcõnõn
amacõnõn (intentio auctoris) araştõrõlmasõ olarak yorum, yapõtõn amacõnõn (intentio operis) araştõrõlmasõ olarak yorum ve
son olarak da okurun amacõnõn (intentio lectoris) verilişi olarak yorum arasõndaki ayrõmdõr.
Her ne kadar son zamanlarda okurun girişimine (metnin tanõmlanmasõnõn tek ve biricik šlŸtŸ olarak) tanõnan ayrõcalõk,
son derece belirginleşmişse de, gerekte klasik tartõşma her şeyden šnce şu iki program arasõndaki karşõtlõk evresinde
eklemleniyordu:
- metinde, yazarõn ne sšylemek istediğini aramak gerekir;
- metinde, metnin ne sšylediğini (yazarõnõn amalarõndan bağõmsõz olarak) aramak gerekir.
Ve aşağõdaki karşõtlõk da ancak bu karşõtlõğõn ikinci šğesi benimsendiğinde sağlanabilirdi:
metinde, metnin ne sšylediğini, metnin kendi bağlamsal tutarlõlõğõna ve gšnderdiği anlamlama dizgelerinin durumuna
başvurarak araştõrmak gerekir;
metinde, alõcõnõn orada ne bulduğunu, alõcõnõn kendi alõmlama dizgelerine ve/ya da arzularõna, itkilerine, isteklerine
başvurarak araştõrmak gerekir.Ó
ss. 23-24
ÒHerhangi bir metnin, kuşku gštŸrmeyen sonsuz ya da belirsiz sayõda yoruma yol ama olanağõ karşõsõnda, (É)Ó
s. 25
ÒOkurun girişimlerine bağlõ olan yorumlarõn sonsuzluğu, (É)Ó
s. 25
ÒGerekten de, yazarõnõn kesinlikle tekanlamlõ olarak tasarladõğõ bir metin, sonsuz kez yorumlanabilir bir biimde
okunabilir (É)Ó
s. 26
Ò…te yandan yapõtõn amacõna gšre kesinlikle tekanlamlõ olan bir metin, gšz šnŸne alõnan tŸrŸn uzlaşmalarõna uygun
davranõldõğõnda, sonsuz kez yorumlanabilir bir biimde okunabilir: Sšz gelimi "yarõn, 21 Salõ, sabah 10.15'te geliyorum"
diyen bir telgraf, tehdit edici olduğu kadar umut verici imalarla yŸklŸ olabilir.
Ne var ki, iş bu kadarla kalmaz. Herhangi bir kişi, yazarõnõn sonsuz kez yorumlanabilir olmasõnõ istediği bir metni
tekanlamlõ olarak okuyabilir (É)Ó
ss. 26-27\ 7 May 2024
49
48

v. 1
Yorumsuz + \ 7 May 2024
49
49
GŸncelleme, Mart 24
‚eşitli disiplinlere ait kitaplardan alõntõlar ile hazõrlanan ve ayrõ ayrõ başlõklar altõnda sunum biiminde paylaşõlan bu ieriklerde tam bir bŸtŸn oluşturmak oğunlukla
mŸmkŸn değil. Yine de para para verilen alõntõlarla bile disiplinlerarasõndaki ilişkileri/geişleri/vurgularõ fark edebiliriz. Bunun iin takip etmeyi kolaylaştõrmak
amacõyla ana hatlarõyla kimi zaman akõşõn verilmesi, kimi zaman sayfa sayfa olanlarõ anlatmak veya kõsa notlar eklemek faydalõ olabilir. Ancak aõklamaya alõşmak
sõkõntõya, hataya neden olabilir; hatta hata olmamasõ mŸmkŸn de değildir. SšzŸn kõsasõ okuduğunuz sayfalarda hatalar, eksikler bulunabileceğini unutmayõn. İster
istemez bazõ şeyleri ifade ederken yorum yapmõş oluruz. Zaten olayõn doğasõ gereği de yazõyõ/yazarõ tam anlamak veya tam işaret ettiğine odaklanmak, yŸzeyde
gšsterilen anlamõn dõşõndakileri gšrmek, aslõnda yazõlanõn tam tersinin kastedildiğini anlamak, birka anlam katmanõnõn hepsini gšrmek, É vs. mŸmkŸn değildir.
Ayrõca bilgimiz, deneyimlerimiz, zannettiklerimiz, É bizi sõnõrlar, nasõl/ne kadar anladõğõmõza da, anlattõğõmõza da sõnõr koyar.
-Alõntõlarda ilginizi eken ve merak ettiğiniz şeyler olduğunda, edinerek ya da kŸtŸphanelerden
ulaşarak kitabõn tamamõnõ okumanõz amalanmaktadõr.
-İngilizce olan alõntõlarda bazõ kõsa notlar tŸrke olarak eklenebilir. Bu notlar tam bir eviri olarak
değil de; hem konu ile ilgili yerleri šne õkaran hem de takip etmeyi kolaylaştõrabilecek şekilde
gerekli durumda eksiltmelerin ya da ek ifadelerin olduğu biimde olacaktõr.
-TŸm disiplinler iin geerli olmakla birlikte šzellikle pozitif bilimlerle ilgili konularda yeni
keşiflerle birlikte gŸncel olanõn tarafõnõzdan araştõrõlmasõ gerektiğini unutmayõn.
-İlk zamanlarda olduğu kadar alõntõlarda yazarõn vurgulamalarõnõ gšsteren, eğik veya diğer farklõ
biimlerde yazõlõşlarõ koruyamõyorum. Bunlar šnemli olduğundan kitaplardan alõntõlara tekrar
bakmanõz gerektiğine dikkat ediniz.
-İerikler sunum biiminde pdf dosyasõ olarak hazõrlanmakta ve şu an iin depo olarak kullanõlan
aşağõdaki ortamlara yŸklenmektedir.
https://menemenazdacorba.com https://menemenazdacorba.info
-Bu yŸklenen dosyalara ait bağlantõlara gŸncelleme dosyasõndan erişebilirsiniz. Aynõ zamanda bu
dosyadan tŸm ieriklere ve hesap ile ilgili diğer bağlantõlara da ulaşabilirsiniz. GŸncelleme
dosyasõ šncelikle aşağõdaki hesaplarda paylaşõlmaktadõr.
https://twitter.com/azdacorba https://twitter.com/menemenazdacorb
-İeriklere zaman zaman yeni kitaplardan alõntõlar eklenebilir. İlgili dosyanõn adõndaki -v1, -v2, -v3,
É ekleri (ya da bağlantõlarõ verilirken
v. 1, v. 2, v. 3 biimindeki Ÿst simgeler) ieriğin versiyon
numarasõnõ gšstermektedir. İeriklerin tŸm versiyonlarõna gŸncelleme dosyasõndan ulaşabilirsiniz.
sayfa sayfa
ana
hatlarõyla
akõş
versiyonlar hesap ve ierikler hakkõnda
Neler var
bazõ işaretlemeleranlam
katmanlarõ
kŸtŸphaneler
gŸncel olan
-İeriklerde (başlõklarda) ve dosyalarda kullanõlan ekler, Ÿst simgeler ve işaretlemeler:
v2 : ieriğin ikinci versiyonu
vt : taslak halinde ilk hali verilen başlõk/dosya
vg : šncesindeki veya sonrasõndaki başlõklarla ilişkili olduğundan gelecekte
hazõrlanmak Ÿzere eklenen başlõk
v1d : imla başta olmak Ÿzere sadece kŸŸk değişiklikler yapõlmõş ierik (šrneğin
ieriğin birinci versiyonunun ok kŸŸk değişiklik yapõlmõş hali)
v1(ilk) : numarasõz* olarak ilk biimle hazõrlanan henŸz gŸncellenmemiş başlõk ya
da gŸncellenmiş bir başlõğõn o dšnemde hazõrlanan (ilk) hali; biimsel ve ieriksel
olarak hatalar ve eksikler olabilir
_c : boyutu kŸŸltŸlmŸş dosya, compressed yani sõkõştõrõlmõş olduğundan
resimlerin šzŸnŸrlŸğŸnde kimi zaman sõkõntõ olabilir
(É) : alõntõlarda paragrafõn tamamõ verilemediğinde yazõlamayan kõsõmlarõ belirtir
/ : ilişkili ya da ilişkilendirilecek kavramlarõ belirtmek iin kullanõlõr: ÔveÕ bağlacõ
birbirine benzer ya da konu iin eş olabilecek kavramlar iin yazõlõyor; bu işaret
ise benzer ifadeler iin kullanõlsa bile ilgisiz gšrŸnen ama ierikte aralarõnda bir
bağ kurulacağõnõ da ifade eder
É : okuyucunun da kendine gšre ekleyebileceği ifadelerin olduğunu hatõrlatõr
taslak, gelecekte : Bu iki ifade ile belirtilen ieriklerde kõsa olarak tanõtõcõ bazõ
eserler veya notlar vardõr. Yeni bir başlõğõn ana fikrinin taslak olarak verildiği bir
ierik || Şu an hazõrlanmasõ planlanmayan ama šncesinde gelen başlõktan/
başlõklardan sonra yerini almasõ iin eklenmiş, gelecekte hazõrlanacak ierik
‚ift taraflõ yazdõrma iin bu sayfa boş bõrakõlmõştõr.

menemenazdacorba
…zetler
İerikler ve dosyalar hakkõnda kõsa notlar
25 Mar 25
İeriğe ait konu hakkõnda fikir verebilecek kõsa bir šzet paylaşmak amacõ ile bu dosya hazõrlanmõştõr. İerikten/Dosyadan seilen bazõ
alõntõlar ve ifadeler ile notlar olacaktõr. Gerekli durumda başlõktaki iml‰ ve ifade hatalarõ dŸzeltilerek šzetler oluşturulacaktõr. TŸm
başlõklara ait šzetler zamanla bu dosyaya eklenecektir.
Bu dosyanõn hazõrlanmasõyla: Tek sayfa ile hem başlõğa ait ana fikri daha aõk bir şekilde sunmak hem de anlaşõlõrlõğõ biraz daha arttõrmak
hedefleniyor. ‚ŸnkŸ başlõklarõn tamamõnda az ya da ok eksik/hatalõ olan yazõm/ifade/sunuş/... biimleri var; bunlarõ dŸzeltmek ve
gŸncellemek hemen mŸmkŸn olamayacak. KŸŸk imla/ifade yanlõşlarõ Hatalar
v. 1 dosyasõnda belirtilmeye gayret ediliyor; ancak biimsel
sõkõntõlarla beraber daha da šnemlisi ifadelerdeki eksiklik veya šzetin/akõşõn olmamasõ nedeni ile de anlaşõlõrlõk azalabiliyor.
16 sayfa
İeriklere ve dosyalara ait šzetler
Alõntõlardan ifadeler karõşõk olarak, kõsa kõsa yazõlmõştõr. Tam hallerini okumak ve hangi kitaba ait olduğunu šğrenmek iin lŸtfen ieriğe/
dosyaya bakõnõz. İlgili bağlantõlar notlar kõsmõnõn sonunda, başlõğõn versiyonlarõ kõsmõnda verilmiştir. En son hazõrlanan haline/versiyonuna
yani en yeni tarihli olana tõklayõp pdf dosyasõnõ aabilirsiniz. GŸncelleme dosyasõndan da tŸm ieriklere ait bağlantõlara erişebilirsiniz.
¥‚irkinlik / GŸzellik
¥Voodoo Bebeği
¥Son İmparatorluk Osmanlõ
¥Gerekler
¥FeynmanÕõn šnsšzŸ
¥Ôplay-backÕ

Ôplay-backÕ
…zet: Bize ait olan yakõn gemişte; dšnemin zorluklarõ ve verilen emek konusunda birbirinin ters šrnekleri olarak da dŸşŸnŸlebilecek, mŸzik ve
resim alanõndaki iki olaya ait alõntõlar paylaşõlmõştõr.
İerikten:
Òşarkõcõlarõmõz .. bir gece evvel bir iki saat iinde sšzleri yazõlmõş şarkõlarõ, beş dakika
iinde okuyup işlerini bitirir olmuşlardõ.Ó
ÒBu dšnem ressamlarõnõn, tuval bulamamalarõ nedeniyle, aynõ tuvali arkalõ-šnlŸ
kullandõklarõ dikkati eker.Ó
GŸndŸz gece ter dškmeye ne gerek, al sana play-back; play-back yap, ge !
Ormanda bedava waffle gšrŸnce hem işkillenmek hem de Ÿzerine atlamak yerine
waffle pişirmeyi šğrenmek lazõm.
Notlar: Bu başlõk takip etmesi rahat, ana fikrin sade ve kõsa olarak verildiği hatta gšrebildiğim bir hatanõn da olmadõğõ ender ieriklerden. Ancak
şunu gšz šnŸnde bulundurmamõz lazõm, hem bu hem de diğer tŸm ierikler iin: Burada birazcõk genelleme yapõlõyor, aslõnda bir iki kŸŸk šrnek
ile bu yapõlamaz. Sadece bu coğrafyaya ait bir konu olduğundan, birbirimizi biraz tanõdõğõmõzdan kimi zaman abartõlõ da olan genellemeler
yapabiliyoruz. Bundan dolayõ da bu hesabõn hem biraz popŸler hem de biraz akademik tarafõ var diyorum. Tek bir biime oturamõyor. Buradaki
ana fikrin bir yŸksek lisans tez konusu olduğunu dŸşŸnelim: Lisans eğitiminde en azõndan Ÿlkemizin yakõn tarihine ait mŸzik ve resim gemişi ile
ilgili iyi bir bakõş kazanõlmõş olmasõ gerekir. Sonra, ideal olarak Ÿ dšnem konu hakkõnda šzel bir araştõrma yapõlmasõ, son bir dšnemde de ciddi
bir yoğunlaşma ile bunu akademik kurallara da uyan bir biimde yazõlõ olarak yayõnlayabilmek gerekir. Kõsaca mŸmkŸn olduğunu varsaysak bile,
bir kişinin ilgili kaynaklarõ bir yõl iinde okuyup fikirleri tutarlõ, uygun bir biimde ifade ederek tez yazmasõ (bile) olanaklõ değildir. Bilgi uzun bir
zaman iinde sindirilerek, ilişkileri gšrerek, Ÿzerine sŸrekli yeni bakõşlar ekleyerek edinilir. // Başlõğõn versiyonlarõ: Kas 23, v.1
Bak Bir Varmõş Bir Yokmuş - Naim Dilmener TŸrk Resmi - Kaya …zsezgin
menemenazdacorba no. 87, 8 sayfa / İerik šzeti, Mar 25
https://www.youtube.com/watch?v=Zo2rkKXL2gk
FeynmanÕõn šnsšzŸ
…zet: Richard Feynman yakõn dšnemde yaşamõş olan nobel šdŸllŸ fizikilerden olmakla birlikte; sšzleri, yaptõklarõ ve renkli karakteri nedeni ile
tanõnan bir bilimci. ‚ŸnkŸ nobel šdŸlŸ alan fizikilerin adlarõ bazõ istisnalar dõşõnda pek bilinmez. Burada ana bakõş ÔkõskanlõkÕ Ÿzerine olmakla
birlikte Feynman šzelinde bir šrnek verilmiştir. †nlŸ kitap serisi iin Ôšnsšz yazacağõ gŸn, bir meslektaşõnõn sšyledikleri onun Ÿzerinde olumsuz
bir etki yaratmõş olabilirÕ biiminde bir fikir paylaşõlmõştõr.
Notlar: FeynmanÕõn yazacaklarõnõ/yazdõklarõnõ olumsuz etkilemiş olabileceğini aslõnda meslektaşõ/arkadaşõ da itiraf ediyor. Burada kõskanlõktan
dolayõ bu olmuş olabilir imasõ tarafõmdan yapõlmõş olmakla birlikte; anlatõlan/rastlanõlan bazõ diğer anektotlarõn da etkisi var; yine de kişisel bir
tahmin olup kesinlik ifade etmez. // ‚eşitli aõlardan sevdiğimiz bir konu; ÔkõskanlõkÕ ve onun yakõnõ ÔdedikoduÕ. Bundan dolayõ acaba ne olmuş
merakõ ile dikkat ekmesi muhtemel olsa da pedagojik aõdan takip etmesi zor bir ierik; dŸzen ve sõralamada, ifadelerde eksikler ve hatalar var.
Pedagojik olmaya alõşõrken tam da bunu baltalayan bir karõşõklõk olmuş. Ana hatlarõ ile şu şekilde okursanõz biraz daha takip edilebilir olur: …nce
tŸm alõntõlarõ (ss. 7-17) ÔkõskanlõkÕ vurgusu olduğunu hatõrlayarak okuyup ardõndan Feynman ile ilgili olan kõsõmlarõ da bir šrnek olarak
okuyabilirsiniz. // Feynman Fizik Dersleri kitabõnõn neden šzel olduğu konusunda fikir verebilecek son sayfadaki alõntõda/yazõda olan bir eksiği
de belirteyim: Bu yazõ Yeni Milenyum Basõmõnõn …nsšzŸÕnden bir kõsõmdõr ve yazarõ da Kip S. ThorneÕdur. Eklenmiş olan web sayfasõ
bağlantõsõndan metni kopyaladõğõmõ ifade etmek istedim ancak bu šnsšzŸn kime ait olduğunu belirtmemişim. //Başlõğõn versiyonlarõ: Haz 22, v.1
‚irkinliğin Tarihi - Umberto Eco
İnsanlõğõn Mahrem Tarihi - T. Zeldin
Mutlu Olma Sanat - Bertrand Russell
Aylaklõğa …vgŸ - Bertrand Russell
BŸyŸk Ressamlar - Sadun Altuna
FeynmanÕs TIPS ON PHYSICS - R. Feynman, ..
menemenazdacorba no. 37, 20 sayfa / İerik šzeti, Mar 25
İerikten: ÒKitap, alõşõldõk fiziğe giriş konularõnõn dõşõna õkar. Kuantum fiziğine giriş niteliği de taşõyan bu
kitap, Feynman'õn dehasõnõ ve en zor konularõ basite indirme becerisini yansõtmaktadõr. .. Belki de hibir fizik
kitabõ serisi şu ana dek bu kadar etkili olmamõştõr.Ó
Òkadõnlarõn arasõnda ekememezlik šnemli bir yer tutar. .. aynõ şeye erkekler arasõnda da rastlanõr; yalnõz şu
farkla ki, kadõnlar diğer bŸtŸn kadõnlarõ kendilerine rakip olarak gšrdŸkleri halde, erkekler bu duyguyu ancak
kendi meslektaşlarõna karşõ beslerler. Ó
Kitabõndan švgŸlerle bahsedilen biri šnsšzde neden bunlarõ yazar?É tam başarõlõ olamadõm É šğrencilerden
tepki gelmemesi ciddi idi É galiba bu işi doğru yapamadõm É šğrencilere šzen gšsteremedim É https://www.nexuspercussion.com'dan

‚irkinlik / GŸzellik
…zet: 'Allah kahretsin, eskiden geyik avlar yerdik. Artõk avlanamõyoruz, ok ok ŸzŸlŸyoruz.' Sanõrõm şu an kimse bšyle bir şey demiyor. Benzer
şekilde mŸkemmel olmak, kusursuz olmak (biraz robot ve makina olmak anlamõna gelse de veya cinsiyetlerin arasõndaki ayrõm silikleşmeye
başlasa da - tek tip tŸr ÔmŸşteriÕ ya da ÔdişliÕ olacak olsa da) belki de iine girdiğimiz dšnemin NormalÕi bu olacaktõr. Yani avlanmõyor olmamõz
bizim iin şu an nasõl normal olan ise, animasyon karakterleri gibi kusursuz gšrŸnmek de šnŸmŸzdeki dšnemin normali olabilir.
İerikten: ÒGŸzellik kavramõnõ mŸphem, ok defa aldatõcõ belirtiler gšsteren ve tarih boyunca
durmadan değişen bir olay olarak kabul etmek bence en doğrusudur. ... Reklamlarla her
birimize bir nesne daha satõn alarak kendimizi ya da yaşamlarõmõzõ değiştirmemiz šnerilir. ..
Bu nesneyle ekici olacaksõnõz. .. ‚ekicilik ağõmõzda yaratõlmõş bir şeydir. ... sanat eserlerinin
yapõsõnõ inceledike onlarõ basit ve aõk formŸllere sokmanõn ne kadar zor olduğunu
gšrŸyoruz. 'Hibir kusursuz gŸzellik yoktur ki šlŸlerinde biraz aykõrõlõk olmasõn.'Ó
Hepimiz hatta belki de tŸm canlõlar gŸzel ve iyi gšrŸnmek, bakõmlõ olmak iin uğraşõyoruz.
Yemek pişirmekten ocuk yetiştirmeye kadar severek yaptõğõmõz tŸm eylemlerimizde,
Ÿrettiğimiz her şeyde gŸzeli yaratmak da istiyoruz. Bu o kadar olağan ki tersi anormal olurdu.
‚oğunlukla doğamõz gereği yaptõğõmõz şeyler iyiliğimiz iin olan şeylerdir de. Sadece ÔdozÕun
konuyu olağanõn dõşõnda farklõ yerlere taşõyabileceği durumlar olabilir.
Notlar: Bu başlõk ilk olarak Umberto Eco'nun ilgili kitaplarõnõn basõm sayõsõndaki farka işaret ederek oluşturuldu. Hazõrlanan yeni haline 'GŸzellik'
ile ilgili alõntõlar ve gšrŸşler eklendi. İki kavram hep bir arada dŸşŸnŸlse de doğrudan irkinlik ile ilgili alõntõlar bu başlõkta verilmemiştir. // Son iki
versiyon arasõnda dŸzeltmeler dõşõnda bŸyŸk bir fark yoktur. // Başlõğõn versiyonlarõ: Eyl 23, v.2 / Ağu 23, v.1 / Nis 21, ilk
İeriden - Ece Temelkuran
‚irkinliğin Tarihi - Umberto Eco
Gen - Siddhartha Mukherjee
Sanata Giriş - Seluk MŸlayim
Sanatõn Anlamõ - Herbert Read
Homo Deus - Yuval Noah Harari
Yunus EmreÕye sel‰m - Sabahattin Eyuboğlu
Globalleşme Senaryosunun Aktšrleri - D. †. Arõboğan
Hayvan Deyip de Geme - Aziz Nesin
Gšrme Biimleri - John Berger
Medya Gereği - Noam Chomsky
menemenazdacorba no. 81, 62 sayfa / İerik šzeti, Oca 25
Voodoo Bebeği
…zet: Voodoo bebeğinden veya bŸyŸsŸnden bahsedildiğinde sinemanõn da etkisiyle, gšzŸmŸzde hemen ilkel insanlar ve kabile hayatõ canlanõr.
Sanatõn ve bilimin konuyla doğrudan ve dolaylõ olarak neler dediğine bakmak, hem onlarla hem de kendimizle ilgili yargõlarõmõzõ tekrar gšzden
geirmemiz iin fõrsat yaratabilir.
İerikten: ÒBu, insana vudu bŸyŸsŸ gibi geliyor. Kuantum mekaniğinin bšyle bir šzelliği
olabileceğini fark eden ilk fizikilerden olan -ve bunu eleştiren- Einstein, buna ÕŸrkŸtŸcŸÕ
demişti. Ama gšreceğimiz gibi, bu deneylerin doğruladõğõ uzun mesafeli bağlantõlar son
derece zor fark edilebilir bağlantõlardõr ve bizim kontrol yeteneğimizin temelli dõşõndalardõr.Ó
Boş bir kağõdõn ortasõna sevdiğiniz birinin fotoğrafõnõ yapõştõrõn. .. Şimdi iğneyi elinize alõn ve
o kişinin yŸzŸne batõrõn. .. hi tereddŸt etmeden iğneyi batõrabildiniz mi? Ben bu deneyden
bir şey anlamadõm, illa batõrmak istiyorum diyorsanõz, hi sevmediğiniz birinin fotoğrafõ ile
deneyi baştan yapabilirsiniz. BŸyŸk ihtimalle yine yapamayacaksõnõz.
BŸyŸ var mõdõr? BŸyŸ vardõr demiyorum, ancak GombrichÕin de belirttiği gibi bŸyŸ yoktur da
diyemiyorum. .. Elbette bazõ cevaplarõ kolaylõkla eleyebilirsiniz, ancak bu cevabõ bulduğunuz
anlamõna da gelmez. .. BŸyŸye dšnersek elimde iki cevap kategorisi varsa (bŸyŸ vardõr ve
bŸyŸ yoktur) ve henŸz bir ŸŸncŸsŸ, dšrdŸncŸsŸ, É yoksa aynõ kuantum mekaniğindeki gibi
olasõlõklar ile cevap vermek en uygun olanõ gibi.
Notlar: İerikler arasõnda šne õkarmanõn yapõlmadõğõ tek başlõk denebilir (ilk verilen šzet dõşõnda). Bunun yerine dikkati odak konulara ekmek
iin bazõ anahtar ifadeler alõntõlarõn altõnda belirtilmiştir. // Başlõğõn versiyonlarõ: Eki 23, v.2 / Eyl 23, v.1
Sanatõn …ykŸsŸ - Ernst H. Gombrich
Sanat ve Yanõlsama - Ernst H. Gombrich
Evrenin Dokusu - Brian Greene
The Fabric of the Cosmos - Brian Greene
Newton Neden TŸrk Değildi? - A. M. C. Şengšr
Music and the Mind - Anthony Storr
menemenazdacorba no. 84, 41 sayfa / İerik šzeti, Oca 25

Son İmparatorluk Osmanlõ
…zet: İlber Ortaylõ'nõn Son İmparatorluk Osmanlõ kitabõndan bazõ šne õkarõlan noktalar ile ilgili alõntõlar verilmiş, kimi zaman kõsa notlar
paylaşõlmõştõr.
İerikten: ÒVe nihayet bu Ÿlke elan inkunabel dediğimiz ilk basma eserlerimizin ve asõl šnemlisi
yazmalarõmõzõn kaõrõldõğõ bir yer haline gelmiş. Ka kişi kendine bunu dert edinmiş. 17. asõrdan beri hibir
seyyah, diplomat yok ki bizim kitaplarõ heybesine doldurup gštŸrmemiş olsun. (É) Paris, Vatikan, Londra,
Viyana'nõn kŸtŸbhaneleri yazmalarõmõzla dolu. ... Latince ÔbeşikÕ anlamõna gelen incunabula, XV. yŸzyõlda, yani
matbaanõn henŸz ÔbeşikteÕ olduğu devirde basõlmõş kitaplar iin kullanõlan bir terimdir. ... Doğu-Batõ tŸrŸnde
bir gerilim sadece TŸrklere has değildir. Nitekim geen asõrda İran toplumu, bunun adõnõ ok mizahi bir
biimde koymuştur; 'depremzede' gibi 'garpzede' diye bir tabir ortaya õkmõştõr. Ama bu MŸslŸman
toplumlarõn modernleşmesine has bir terim de değildir. ... Bir mağara dolusu hi bilinmeyen kitap!Ó
Notlar: Bu ierik, tek bir kitabõn tamamõndan seilen alõntõlarõn olduğu tek başlõktõr. Tek bir kitap olduğundan dikkat ekilen konularõn başlõk
olarak verilmesi ilk aşamada sõkõntõ yaratmasa da, U. Eco ve J. C. Carrire'e ait kitaptan alõntõ verildiğinde hangi kitap olduğu biraz
belirsizleşiyor. Bu belirsizliğe, aõklamalarõn ve kitaba ait basõm bilgilerinin ok aõk tonlarda yazõlmasõ, yani okunurluğun zorlaşmasõ da ne yazõk
ki olumsuz olarak katkõ sağlõyor. Diğer bir sõkõntõ da, alõntõlarda diller ile ilgili vurgu olduğundan paylaşõlan, iki kelimeye ait son eklerin anlam
benzerliğine işaret eden son sayfadaki; konglomera ve kimera ile ilgili kõsõm. Burada kelime kškenleri veya son ek kškenleri aynõ değil. Birinin
kelime kškeni eski yunancadan (kimera) diğerininki ise latinceden (konglomera) geliyor (Kimera kelimesi Gšrevimiz Tehlike 2 (2000 - John Woo)
filminde de geer hatta tanõmõ da verilir). Elbette eski yunanca ve latince birbiri ile yakõn ilişki iinde ama 'mera' olarak vurgulanan kõsõm,
tŸrkede yazõm benzerliğine sahip, o dillerde aynõ benzerliğe sahip değil gšrŸnŸyor. Yine de biri mixture (farklõ şeylerin karõşmasõ) diğeri ise
cluster (benzer şeylerin bir araya gelmesi) anlamõnda olup aralarõnda biraz benzerlik var.
Burada olan birka tane sõkõntõyõ belirttim, hem biimsel hem akõşõn dŸzeltilmesi ile ilgili olarak hem de son sayfadaki kelimeler ilgili bilgilerin
verilmesi/dŸzeltilmesi ile gŸncelleme yapõlacaktõr. // Başlõğõn versiyonlarõ: Oca 22, v.2 / Şub 21, v.1(ilk)
Son İmparatorluk Osmanlõ - İlber Ortaylõ Kitaplardan Kurtulabilece ğinizi Sanmayõn - Umberto Eco, Jean-Claude Carrire
menemenazdacorba no. 15, 14 sayfa / İerik šzeti, Oca 25
https://32minutes.wordpress.com 'dan
Gerekler
Sisifos Sšyleni - Albert Camus
Bu †lke - Cemil Meri
İlkağ ve Ortaağ Felsefe Tarihi - E. von Aster
ZŸmrŸtname - A. M. Celal Şengšr
A History of Western Philosophy - B. Russell
Aylaklõğa …vgŸ - Bertrand Russell
Bertrand RussellÕdan Semeler - haz. M. Tuncay
İliği Olmayan DŸğme - Ahmet Oktay
Incognito- David Eagleman
Ağlamak ve GŸlmek - İlhan Seluk
Yorum ve Aşõrõ Yorum - U. Eco, R. R, J. C, C. B-Rose
Edebiyat Olarak Hayat - Alexander Nehamas
DŸnya Yazõn Tarihi - Antal Szerb
İnsanõn Kozmostaki Yeri - Max Scheler
Sanat ve Yanõlsama - Ernst H. Gombrich
Sanat PsikolojisiÕne Giriş - Sõtkõ M. Erin
Denemeler - Michel de Montaigne
Sanat †zerine Denemeler ve Eleştiriler - S. Eyuboğlu
The Tao of Physics - Fritjof Capra
Sšzden Sšze Ararken - Nurullah Ata
DšrtlŸkler - …mer Hayyam
The Lessons of History - Will Durant, Ariel Durant
Tarihten Alõnacak Dersler - Will Durant, Ariel Durant
menemenazdacorba 104 sayfa / Dosya šzeti, Oca 25
İerikten: ÒSanatõn becerisi, gereği, diğer tŸm alanlara oranla ok daha arpõcõ ve ok daha eldirici bir şekilde vermesidir. ... Şafak'ta
SevgiÕnin olaylara bakõşõnda, bireysel psikolojileri betimleyişinde, toplumsal/siyasal olaylarõ yorumlayõşõnda ok gelişkin bir yansõzlõk ve
eleştirellik duygusu gšrŸlmektedir. Her tŸrlŸ şabloncu, yargõlayõcõ ve sulayõcõ tutumdan uzak durmaktadõr. ... İnsanõna gšre değişmeyen gerek
yok mu? ... gemişin aşkõnlaştõrõlmasõ gibi sadece şimdinin ve geleceğin aşkõnlaştõrõlmasõ da gerekliğin anlaşõlmasõnõ zorlaştõrõyor ... beyniniz
fondaki desenden šrŸlŸ bir yama icat etmiş; gšrsel uzamda o noktayla ilgili herhangi bir bilgiye sahip olmadõğõndan, evredeki fonu alõp
boşluğu onunla doldurmuştur. 'Orada' var olanlarõ algõlamazsõnõz sonuta. Beyniniz ne isterse onu algõlarsõnõz.Ó
Notlar: Bu ilk olarak hazõrlanan dosyaya elbette eklenecek yeni alõntõlar var; ancak yakõn zaman iinde hem bazõ dŸzeltmeleri yapmak hem de
eklemeleri yapmak mŸmkŸn olmayacaktõr. …rneğin, bir hatayõ Indiana Jones 3Õun ilk sahnelerini seyrederken fark ettim; aslõnda gerek ve doğru
kavramlarõ tam aynõ şey değil. Bu dosyada iki kavramõ da sõk sõk aynõ anlamda gibi kullandõm.
Biimsel farklõlõklar veya diğer eşitli sõkõntõlar olsa da takip etmek aõsõndan bu başlõk fena sayõlmaz. Sadece farklõ bakõş aõlarõ ard arda
geldiğinden, kimi zaman yan konulara da dikkat eken kõsõmlar olduğundan para para veya kitap kitap okunmasõ daha uygun olabilir. //
Başlõğõn versiyonlarõ: Ağu 23, v.4 / Oca 23, v.3 / Eyl 22, v.2 / Kas 21, v.1
…zet: Cemil Meri'e ait olan 'İrfan, dŸşŸncenin bŸtŸn kutuplarõnõ kucaklayan bir kelime' ifadesinde olduğu gibi; burada, gerek olanõ/gšrŸneni
tekrar değerlendirmeye, bakõş aõlarõnõn ve sorgulamanõn yarattõğõ zenginliğe işaret edebilecek alõntõlar paylaşõlmõştõr. Dosyaya ilk kaynaklõk eden
alõntõdan: 'gerekler vardõr, ama gerek yoktur' Albert Camus (Sisifos Sšyleni).

Karõşõk olarak kõsa šzetler ve gšrseller
Buradaki sayfalar daha šnce hazõrlanmõş dosyalardan eklenmiştir. İlk verilenler de ieriğin başlõğõ ve seilen bir gšrseli; sonraki
verilenlerde ise ieriklere ait gšrseller, kitaplar ve kõsa šzetler vardõr.
Yeni biimle šzetler hazõrlanõncaya kadar fikir verici olabileceğinden bu sayfalar da paylaşõlmõştõr.

-Alõntõlarda ilginizi eken ve merak ettiğiniz şeyler olduğunda,
edinerek ya da kŸtŸphanelerden ulaşarak kitabõn tamamõnõ
okumanõz amalanmaktadõr.
-TŸm disiplinler iin geerli olmakla birlikte šzellikle pozitif bilimler
ile ilgili konularda yeni keşiflerle birlikte gŸncel olanõn tarafõnõzdan
araştõrõlmasõ gerektiğini unutmayõn.
-İngilizce olan alõntõlarda bazõ kõsa notlar tŸrke olarak eklenebilir. Bu
notlar tam bir eviri olarak değil de; hem konu ile ilgili yerleri šne
õkaran hem de takip etmeyi kolaylaştõrabilecek şekilde gerekli
durumda eksiltmelerin ya da ek ifadelerin olduğu biimde olacaktõr.
-Yazarõn vurgulamalarõnõ gšsteren, eğik veya diğer farklõ biimlerde
yazõlõşlarõ ilk zamanlarda olduğu kadar koruyamayabilirim. Bu
detaylar šnemli olduğundan kitaplardan alõntõlara tekrar bakmanõz
gerektiğine dikkat ediniz.
-İerikler/Dosyalar sunum biiminde pdf olarak hazõrlanmakta ve şu
an depo olarak kullanõlan aşağõdaki ortamlara yŸklenmektedir.
https://menemenazdacorba.com ; https://menemenazdacorba.info
-YŸklenen tŸm başlõklarõn bağlantõ adreslerine ÔgŸncelleme
dosyasõÕndan erişebilirsiniz. GŸncelleme dosyasõ šncelikle aşağõdaki
hesaplarda paylaşõlmaktadõr:
https://twitter.com/azdacorba ; https://twitter.com/menemenazdacorb
-İeriklere zaman zaman yeni kitaplardan alõntõlar eklenebilir. İlgili
dosyanõn adõndaki -v1, -v2, -v3, É ekleri (ya da bağlantõlarõ verilirken
v. 1, v. 2, v. 3 biimindeki Ÿst simgeler) ieriğin versiyon numarasõnõ
gšstermektedir. İeriklerin tŸm versiyonlarõna da gŸncelleme
dosyasõndan ulaşabilirsiniz.
-GŸncellemeler daha ok hazõrlayan kişi iin šnemli ve gerekli olup,
okuyucunun son yapõlanlara bakmasõ šnerilir.
-İeriklerde yeri geldiğinde šnceki diğer ieriklerin bağlantõlarõ
verilebilir; bağlantõsõ verilen ieriğin -şu an ok sõk karşõlaşõlmasa da-
daha yeni bir versiyonu olup olmadõğõnõ gŸncelleme dosyasõndan
kontrol edebilirsiniz.
-Dosyalarda bazõ teknik sõkõntõlarõn ortaya õkmamasõ iin 2025 yõlõ
itibarõyla yŸklenenlere koruma eklenmiştir; bu sadece dosyanõn
ierik ve biiminin bozulmamasõ adõna yapõlmõş olup, pdf dosyasõnõn
okunmasõna bir engel teşkil etmemektedir.
-v2 : ieriğin ikinci versiyonu (h‰li)
-v1d : kŸŸk dŸzeltmeler yapõlmõş ierik (šrneğin ieriğin birinci
versiyonunun ok kŸŸk dŸzeltmeler yapõlmõş hali)
-v1dd : dŸzeltme ve değişiklikler yapõlmõş ierik (šrneğin ieriğin
birinci versiyonunda dŸzeltmeler/değişiklikler yapõlmõş, kişisel notlar
eklenmiş ancak yeni alõntõ eklenmemiş h‰li, ieriğin ana iskeletinin
değişmemiş h‰li)
-v1(ilk) veya ilk : numarasõz olarak ilk biimle hazõrlanan henŸz
gŸncellenmemiş başlõk ya da gŸncellenmiş bir başlõğõn o dšnemde
hazõrlanan (ilk) hali; biimsel ve ieriksel olarak hatalar ve eksikler
fazla olabilir
-vt : taslak halinde ilk hali verilen başlõk
-vg : šncesindeki veya sonrasõndaki başlõklarla ilişkili olduğundan
gelecekte hazõrlanmak Ÿzere eklenen başlõk
-_c : boyutu kŸŸltŸlmŸş dosya, compressed yani sõkõştõrõlmõş
olduğundan resimlerin šzŸnŸrlŸğŸnde kimi zaman sõkõntõ olabilir
-(É) : alõntõlarda paragrafõn tamamõ verilemediğinde yazõlamayan
kõsõmlarõ belirtir
-/ : ilişkili ya da ilişkilendirilecek kavramlarõ belirtmek iin kullanõlõr:
ÔveÕ bağlacõ birbirine benzer ya da konu iin eş olabilecek kavramlar
iin yazõlõyor; bu işaret ise benzer ifadeler iin kullanõlsa bile bazen
ilgisiz gšrŸnen ama ierikte aralarõnda bir bağ kurulacağõnõ da
gšsterebilir
-É : okuyucunun da kendine gšre ekleyebilece ği ifadelerin
olduğunu hatõrlatõr
-~ : yaklaşõk tanõm/anlam/šrnek É
-Ò yerine Ô : tõrnak işaretleri arasõnda verilen alõntõda da šzellikle fazla
sayõda ift tõrnak işareti varsa; okunurluğu kolaylaştõrmak iin verilen
alõntõda ift tõrnak işareti değiştirilerek tek tõrnak işareti olarak
yazõlabilir
-taslak | gelecekte (yer tutma iin -placeholder-): Bu iki ifade ile
belirtilen ieriklerde kõsa olarak tanõtõcõ bazõ eserler veya notlar
vardõr; yeni bir başlõğõn ana fikrinin taslak olarak verildiği bir ierik
(veya hatalarõ/eksikleri azaltmak iin birinci versiyonunun az
šncesinde šn paylaşõmõ yapõlan ierik) | şu an hazõrlanmasõ
planlanmayan ama šncesinde/sonrasõnda gelen ba şlõktan/
b aşl õ k l a rd a n s o n r a y e r i n i a l m a s õ i i n e k l e n m iş, g e l e c e k t e
hazõrlanacak ierik
-renk tonlarõ : sayfada asõl odaklanõlan alõntõyõ/yazõyõ okurken dikkatin
dağõlmamasõ iin bazõ notlar aõk tonlar ile yazõlabilir
-kŸŸk/bŸyŸk harf: genelde başlõklarda yapõlan bu tercih rastgele
olmayõp bazen bağlama bazen de kelimeye gšre belirlenmektedir;
menemenazdacorba hakkõnda dosyasõnda šrnek bir aõklama
bulabilirsiniz
-kişisel notlar: eserler ile birlikte değerlendirilmesi gereken yazõlardõr;
ender olarak tamamen bağõmsõz yazdõklarõm dõşõnda fikri/konuyu
vurgulayan, destekleyen, šrnekleyen, tersi bir durumu anlatan, É
tŸm yazdõğõm notlar başta alõntõlar olmak Ÿzere filmler/mŸzikler/
resimler/É ile yani başlõkta verilen eserlerle birlikte anlamlõ hale
gelmektedir; bu her zaman hatõrda tutulduğunda ifade eksiklikleri
veya hatalar nedeni ile oluşan sõkõntõlar okuyucu tarafõndan
tamamlanabilir veya okuyucu kendi yorumunu oluşturmada asõl
referans olan/olacak eserleri hep gšz šnŸnde bulundurmuş olur
-referans (kaynak) notlarõ : ieriklerde bazõ kişisel notlar kitap adõ ile
birlikte anõlõp yazõlõrken kimi zaman şšyle bir yanlõş anlama olabilir;
gšrŸşŸ/fikri vurgulayarak yazdõğõm not ile sanki gšrŸş/fikir kitabõn
yazarõna ait gibi zannedilirken aslõnda kitabõn yazarõnõn gšrŸşŸnŸ
belirttiği başka bir yazara ait olabilir; diğer bir ifade ile ilgili konu
hakkõnda ierikte yazõlan kişisel not; kitabõn yazarõna ait gšrŸşten
değil de kitabõn yazarõnõn da başka bir yazara ait olan bir gšrŸşŸ
y a z d õğõ / a k t a rd õğõ k õ s õ m d a n o l a b i l i r ; v e y a a l õ n t õ n õ n i e r iğe
eklenmeyen (konu ile ilgili olmadõğõndan ve bu detay gšzŸmden de
kamõş olduğundan eklemediğim) kõsmõnda gšrŸşŸn asõl sahibi
anõlmõş da olabilir; bu tŸr durumlar ender olsa bile, oğunlukla
inceleme/araştõrma tŸrŸndeki kitaplardan alõntõlar da verildiğinden
bu konuya dikkat etmeniz gerekebilir
-hazõrlayan kişinin gšsterdiği benzer hassaslõğõn, emeğe duyulan
saygõnõn gšstergesi olarak sŸrdŸrŸlmesi, karşõlõklõ iyi niyetin olumlu
etkisini daha da arttõrõr
GŸncellemeler, erişim É / İeriklerde ve dosyalarda kullanõlan ekler, Ÿst
simgeler, işaretlemeler / Birka not
GŸncelleme, 11 Mar 25
‚eşitli disiplinlere ait kitaplardan alõntõlar ile hazõrlanan ve ayrõ ayrõ başlõklar altõnda sunum biiminde
paylaşõlan bu ieriklerde tam bir bŸtŸn oluşturmak oğunlukla mŸmkŸn değil. Yine de para para verilen
alõntõlarla bile disiplinlerarasõndaki ilişkileri/geişleri/vurgularõ fark edebiliriz. Bunun iin takip etmeyi
kolaylaştõrmak amacõyla ana hatlarõyla kimi zaman akõşõn verilmesi, kimi zaman sayfa sayfa olanlarõ
anlatmak veya kõsa notlar eklemek faydalõ olabilir. Ancak aõklamaya alõşmak sõkõntõya, hataya neden
olabilir; hatta hata olmamasõ mŸmkŸn de değildir. SšzŸn kõsasõ okuduğunuz sayfalarda hatalar, eksikler
bulunabileceğini unutmayõn. İster istemez bazõ şeyleri ifade ederken yorum yapmõş oluruz. Zaten olayõn
doğasõ gereği de yazõyõ/yazarõ tam anlamak veya yazõnõn/yazarõn asõl işaret ettiğine odaklanmak, yŸzeyde
gšsterilen anlamõn dõşõndakileri gšrmek, aslõnda yazõlanõn tam tersinin kastedildiğini anlamak, birka
anlam katmanõnõn hepsini gšrmek, É vs. mŸmkŸn de ğildir. Ayrõca bilgimiz, deneyimlerimiz,
zannettiklerimiz, É bizi sõnõrlar, nasõl/ne kadar anladõğõmõza da, anlattõğõmõza da sõnõr koyar.
Burada yazõlanlar hakkõnda doğrudan ve dolaylõ olarak fikir verebilecek alõntõlarõn olduğu Yorumsuz+
v. 1 ve
sõnõr
ilk başlõklarõna da; kitaplar ve okumak ile ilgili alõntõlarõn ve yazõlarõn olduğu menemenazdacorba
hakkõnda
Mar 24 dosyasõna da bakabilirsiniz.
Òİrfan, dŸşŸncenin bŸtŸn kutuplarõnõ kucaklayan bir kelime.Ó
s.175
Cemil Meri (Bu †lke)
ÒOkuma nšronlar aõsõndan ve entellektŸel aõdan dolambalõ bir edimdir, gšzden metne doğrudan
mesajla olduğu kadar okurun õkarõmlarõ ve dŸşŸncelerinin kestirilemeyen dolaylõlõklarõ sayesinde de
zenginleşir.Ó
s.23
Maryanne Wolf (Proust ve MŸrekkepbalõğõ)
ÒGŸnŸn geerli sayõlan šlŸtlerinin yŸceltilmesi, sadece onlarõn šnemsenmesi, gemişle aramõzõ atõğõ gibi
etik alanda bir erozyon da yaratabiliyor. .. Oysa sadece gemişin aşkõnlaştõrõlmasõ gibi sadece şimdinin ve
geleceğin aşkõnlaştõrõlmasõ da gerekliğin anlaşõlmasõnõ zorlaştõrõyor.Ó
s.95 Ahmet Oktay (İliği Olmayan DŸğme)
ÒÉ mutluluğa erişmenin yolu bu dŸnyanõn reddinden ve ondan kamaktan değil, onu bŸtŸn derinliği ve
genişliği ile bilmekten geer. F‰r‰b”Õnin 'akl'õn yerine 'nakl'i, 'k‰l'in yerine 'hal'i, 'nazar'õn yerine 'keşf'i
koymasõ dŸşŸnŸlemez bile.Ó
s. xix / Sunuş yazõsõ, Ahmet Arslan / F‰r‰b” (İdeal Devlet)
Alõntõlar tõrnak işaretleri arasõnda sayfa numaralarõ ile beraber verilmiştir:
Hazõrlananlar ile ilgili kõsa aõklama:
Neler var
sayfa sayfaana
hatlarõyla
akõş
versiyonlar
hesap ve ierikler hakkõnda
bazõ işaretlemeler
anlam
katmanlarõ
kŸtŸphaneler
gŸncel olan
gŸncel olmayan

KŸŸk ekler
v. t
KŸŸk ekler
menemenazdacorba
İeriklerin gŸncellenmesi ya biraz fazla ekleme olacağõndan ya da sadece biimsel bir dŸzeltme olacağõndan ok daha sonra yapõlacaktõr. Bundan
dolayõ hõzlõca/kolayca tesir edebilecek alõntõlar/eserler hem aylarca bekletmemek hem de ilk karşõlaşma heyecanõnõ paylaşabilmek iin burada
verilecektir. Ekleme yapõlacak ieriğin başlõğõ ve erişim iin bağlantõ simgesi sayfanõn Ÿst kõsmõndadõr.
İlk taslak hali verilen bu dosyadaki biimsel eksiklikler dŸzeltilecek veya tamamlanacaktõr. Ancak burada sadece eklenecek alõntõ/eser verilecek ve
bazen kõsa notlar yazõlacaktõr. Eklerin ierik ile birlikte değerlendirilmesi gerekir.
İeriklere eklenecek bazõ alõntõlar/eserler
v. t
KŸŸk ekler
Anasõnõn Kuzusu (1964 - †lkŸ Erakalõn) https://www.youtube.com/watch?v=ssI4GcZbFPY
zengin ve fakir
v.3
⎘
✦
sayfa no. 96, kõsõm/alt başlõk: gemişteki zengin ve gŸnŸmŸzdeki fakir
ÔEski tŸrk filmlerinde diğer odalar değil de šzellikle mutfak kõsmõna dikkat ettiniz mi? O ok zengin iş adamlarõnõn, fabrika
sahiplerinin É mutfaklarõna, mutfaklarõndaki eşyalarõna hi dikkat ettiniz mi?Õ
Bu sahne de yine bir yšneticinin/mŸdŸrŸn mutfağõndan.
Bu sahnenin biraz karanlõk oluşuna ve filmin puanõna aldanmayõn :) Bayram neşesi tadõnda bir filmdir. ! \ 11 Nis 2024
10
2

v. t
KŸŸk ekler
Beytin asõl evirisi: ÒDivan şiirinin son bŸyŸk şairi sayõlan Şeyh Galip ŸnlŸ mesnevisi HŸsn Ÿ Aşk''õ bitirmeden bir "fahriye-i ş‰ir‰ne"de bulunur. Şairliğiyle ve
eseriyle švŸnŸr. Bu arada şu iki beyti de sšyler: (É) Bu iki beyti, HŸsn Ÿ Aşk''õ yayõma hazõrlayan Orhan Okay ve HŸseyin Ayan Beyler şšylece dŸzyazõya
aktarmõşlar: "Sõrlarõnõ Mesnevi''den aldõm. Hõrsõzlõk ettimse de beylik malõ aldõm. Sen de artõk anlamaya alõş, o cevheri bul da al." (HŸsn Ÿ Aşk, s. 348, Derg‰h
Y., İst., 1975)Ó https://www.yenisafak.com/yazarlar/ibrahim-kardes/eyh-galip-ve-mr-mali-52164
✦
EyuboğluÕnun sonraki sayfada tamamõnõ gšrebileceğiniz bu makalesi konu ile ilgili muhteşem bir yazõ. Verdiği bu iki alõntõ da
muhteşem. Sadece dikkat ekici gšrŸnen bu kõsmõnõ vermek istemedim, tamamõnõ arkaya ekledim.
Yukarõdaki beyti gŸnŸmŸz dili ve adabõyla, biraz da bayram neşesi tadõnda mizahi bir yorumla tekrar şšyle ifade edebiliriz.
MesneviÕden aldõm, var mõ bir diyeceğin?
Devletin malõ, devletimin malõ, kendi malõm gibi aldõm da, aldõm da.
Sõkõyorsa, bulabiliyorsan sen de bul,
Bu değere sahip bir şey bulabiliyorsan bul, sen de al.
Sanat †zerine Denemeler ve Eleştiriler - Sabahattin Eyuboğlu
Ò
Ç Orijinalin tarifi, taklit etmiyen değil, taklit edilemiyendir. È
Ó
s. 35
Ò
Ç Esrarõnõ mesneviden aldõm È
Ç ‚aldõmsa da mir” malõ aldõm È
Ç Fehmetmeğe sen de himmet eyle È
Ç Ol gevheri bul da sirkat eyle È
Ó
s. 35
Eyuboğlu, S., 1997 (ilk basõm 1997), Sanat †zerine Denemeler ve Eleştiriler, Cem Yayõnevi, haz. Azra Erhat
Taklit etmek
v.1
⎘
1 Ú 2 ! \ 11 Nis 2024
10
3
v. t
KŸŸk ekler
Taklit etmek
v.1
⎘
2 Ú 2
Eyuboğlu, S., 1997 (ilk basõm 1997), Sanat †zerine Denemeler ve Eleştiriler, Cem Yayõnevi, haz. Azra Erhat\ 11 Nis 2024
10
4

v. t
KŸŸk ekler
YŸcel, H.A., 2011 (ilk basõm 1956), İyi Vatandaş İyi İnsan, 5. Baskõ, TŸrkiye İş Bankasõ KŸltŸr Yayõnlarõ
şimdiki zaman
v.1
⎘
✦
Bulunduğumuz zamanõ gemiş ile kõyaslamak, gemişin hep daha iyi olduğunu dŸşŸnmek, zannetmek ile ilgili bu ieriğe;
M.…. 300Õlerde yaşayan Diogenes ile M.S.1500Õlerde yaşayan Aziz Mahmut Huda”Õnin yine benzer şikayetleri olduğunu gšsteren
bu kõsõm eklenecektir. \ 11 Nis 2024
10
5
Newton Neden TŸrk Değildi? - A. M. Celal Şengšr
ÒBu yeni teoriyi geliştiren gen, hemen šnŸne haritalarõ alõyor. Bir de bakõyor ki atollerin olduğu, yani kendi kuramõna gšre
škme olan yerlerde faal volkanlar yok denecek kadar az, halbuki daha šnce gšrdŸğŸ, GŸney Amerika And Dağlarõ gibi
yŸkselen yerlerde yanardağdan geilmiyor. Hemen bir yŸkselen ve alalan alanlar haritasõ hazõrlõyor ve yanardağlarõn
dağõlõmõyla birlikte bunlarõn yer kabuğunun dinamizmine işaret ettiğini vurguluyor. Darwin'in mercan adalarõnõn kšken ve
gelişimleri hakkõndaki kuramõ 1960'lõ yõllarda gelişen levha tektoniği kuramõyla yepyeni ve bŸyŸk bir destek daha kazandõ.
Birka gšzlem ve bunlarõn ok sõkõ bir mantõksal analizinden tŸreyen bu kuram Darwin'e "bŸtŸn imkansõz şõklarõ temizlersen,
geriye kalan ne derece olanaksõz gibi gšrŸnse de doğrudur" diye ifade edilebilecek olan "dõşlama kuralõ"nõ ilham etmişti.
Ama yõllar sonra kendisinin deniz taraalarõ diye yorumladõğõ Glen Roy'un "paralel yollarõ" denen taraalarõnõn aslõnda buzul
gšlleri tarafõndan oluşturulduğu kanõtlanõnca, Darwin bilimde "dõşlama ilkesine" de gŸvenmenin doğru olmadõğõnõ anladõ
ve bunu aõk kalplilikle itiraf etti: "İnsan doğada hi kimsenin o ana kadar gšrmediği sŸrelerin olabileceğini asla
unutmamalõ.Ó Ó
s. 101-102
Şengšr, A. M. C., 2015 (ilk basõm 2015), Newton Neden TŸrk Değildi?, Ka Kitap
v. t
KŸŸk ekler
uydurma
v.1
⎘
✦
ÒHangisi doğru, hangisi yanlõş? Yoksa ikisi de mi doğru? Bence bir ihtimal daha var: ikisinin de yanlõş ve uydurma olmasõ!Ó
Doğru TŸrke - Şiar Yalõn (ierikten)
✦
Ò ÔbŸtŸn imkansõz şõklarõ temizlersen, geriye kalan ne derece olanaksõz gibi gšrŸnse de doğrudurÕ diye ifade edilebilecek olan
Ôdõşlama kuralõÕ (É) Darwin bilimde "dõşlama ilkesine" de gŸvenmenin doğru olmadõğõnõ anladõ (É) Ôİnsan doğada hi kimsenin o
ana kadar gšrmediği sŸrelerin olabileceğini asla unutmamalõ.Õ Ó
Newton Neden TŸrk Değildi? - A. M. Celal Şengšr
Akla Gelenler kõsmõndan: Şiar Yalõn bize şunu hatõrlatõyor. Konu ve duruma gšre elbette değişir, ancak hayat bazen doğruyu/
gereği bulmak değil de; elişkilerden yola õkarak yanlõşlar arasõnda eleme yapmak. Yanlõşlardan en yanlõşlarõ elemek. Yani gšz ardõ
ettiğimiz diğer bir seeneği de hatõrlamak. İkisi de yanlõş, ŸŸ de yanlõş É (ierikten)\ 11 Nis 2024
10
6

v. t
KŸŸk ekler
Karadeniz, Ş., 1998 (ilk basõm 1998), Uan Kaan SšzcŸklerin Ardõnda, †mit Yayõncõlõk
tokat / basit / şaft
v.1
⎘
✦
tokat / basit / şaft başlõklõ ierikte gŸndelik hayatta da ifade ettiğimiz Ôiyiyi ve kštŸyŸ biz yaratõyoruzÕ cŸmlesinin asõl sahibinin
Epiktetos olduğu ve sšzŸn asõl hali dip not olarak eklenecektir.\ 11 Nis 2024
10
7
v. t
KŸŸk ekler
Dil
v.2
⎘
Cropper, W. H., 2005 (ilk basõm 2005), BŸyŸk Fizikiler, 1. Baskõ, Oğlak Bilimsel Kitaplar (‚ev. Nurettin ElhŸseyni)
✦
sayfa no. 59, kõsõm/alt başlõk: doğanõn dili
Carlo CercignaniÕnin Ludwig Boltzmann adlõ ingilizce basõlmõş
kitabõndan GalileoÕya ait Ôil saggiatoreÕ adlõ eserden alõntõyõ vermiş
ve yaklaşõk olarak tŸrkesini yazmõştõm; Ôil saggiatoreÕ nin anlamõna
ise bakmamõştõm.
BŸyŸk Fizikiler kitabõnda italyanca olan kelimenin bu hoş anlamõ
-il saggiatore : ayarcõ- ve GalileoÕdan verilen alõntõnõn buradaki
evirisi eklenecektir. ‚evirinin son cŸmlesi ise yalõn ama asõl
vurguyu ok ok iyi vermektedir.
O son cŸmle sonraki sayfada olduğundan burada gšrŸnmŸyor,
ieriği tekrar gŸncellediğimde elbette tamamõnõ vereceğim. Bu Dil
başlõklõ ierik dŸzenli, derli toplu hazõrlanmõş. Aklõm arkada
kalmadõğõ iin, konunun genişliği nedeniyle ok fazla yeni ek de
olduğundan en erken iki yõl kadar sonra bir gŸncelleme olabilir. Bu
son cŸmleyi gšrmek isterseniz, bu basõmõ artõk yapõlmadõğõndan
kitaba kŸtŸphanelerden ulaşabilirsiniz.
il saggiatore : ayarcõ \ 11 Nis 2024
10
8

v. t
KŸŸk ekler
ve Pop
v.1(ilk)
⎘
Dilmener, N., 2003 (ilk basõm 2003), Hafif TŸrk Pop Tarihi, 1. Baskõ, İletişim Yayõnlarõ
✦
kõsõm/alt başlõk: Notlar bšlŸmŸnŸn son satõrõ
Buraya sosyal medyadan gšrdŸğŸm/duyduğum bir bilgiyi de
kŸŸk bir not olarak yazmõştõm.
Konu ile ilgili olduğunu tahmin ettiğim yan sayfada bulunan bir
ayrõntõ da aõklama ile beraber bu nota eklenecektir.\ 11 Nis 2024
10
9
v. t
KŸŸk ekler
FeynmanÕõn šnsšzŸ
v.1
⎘
Nesin, A., 1980 (ilk basõm 1973), Hayvan Deyip de Geme, 3. Baskõ, Adam Yayõncõlõk
✦
Kõskanlõk, haset, ekememezlik ile ilgili alõntõlarõn verildiği bu ieriğe -hem kõskanan hem de kõskanõlan, hangi taraf kendisini
muzdarip hissediyorsa šzŸm bulabilmesinde fikir verebilecek- bu kõsa šykŸ eklenecektir. \ 11 Nis 2024
10
10

-Alõntõlarda ilginizi eken ve merak ettiğiniz şeyler olduğunda,
edinerek ya da kŸtŸphanelerden ulaşarak kitabõn tamamõnõ
okumanõz amalanmaktadõr.
-TŸm disiplinler iin geerli olmakla birlikte šzellikle pozitif bilimler
ile ilgili konularda yeni keşiflerle birlikte gŸncel olanõn tarafõnõzdan
araştõrõlmasõ gerektiğini unutmayõn.
-İngilizce olan alõntõlarda bazõ kõsa notlar tŸrke olarak eklenebilir. Bu
notlar tam bir eviri olarak değil de; hem konu ile ilgili yerleri šne
õkaran hem de takip etmeyi kolaylaştõrabilecek şekilde gerekli
durumda eksiltmelerin ya da ek ifadelerin olduğu biimde olacaktõr.
-Yazarõn vurgulamalarõnõ gšsteren, eğik veya diğer farklõ biimlerde
yazõlõşlarõ ilk zamanlarda olduğu kadar koruyamayabilirim. Bu
detaylar šnemli olduğundan kitaplardan alõntõlara tekrar bakmanõz
gerektiğine dikkat ediniz.
-İerikler/Dosyalar sunum biiminde pdf olarak hazõrlanmakta ve şu
an depo olarak kullanõlan aşağõdaki ortamlara yŸklenmektedir.
https://menemenazdacorba.com ; https://menemenazdacorba.info
-YŸklenen tŸm başlõklarõn bağlantõ adreslerine ÔgŸncelleme
dosyasõÕndan erişebilirsiniz. GŸncelleme dosyasõ šncelikle aşağõdaki
hesaplarda paylaşõlmaktadõr:
https://twitter.com/azdacorba ; https://twitter.com/menemenazdacorb
-İeriklere zaman zaman yeni kitaplardan alõntõlar eklenebilir. İlgili
dosyanõn adõndaki -v1, -v2, -v3, É ekleri (ya da bağlantõlarõ verilirken
v. 1, v. 2, v. 3 biimindeki Ÿst simgeler) ieriğin versiyon numarasõnõ
gšstermektedir. İeriklerin tŸm versiyonlarõna da gŸncelleme
dosyasõndan ulaşabilirsiniz.
-GŸncellemeler daha ok hazõrlayan kişi iin šnemli ve gerekli olup,
okuyucunun son yapõlanlara bakmasõ šnerilir.
-İeriklerde yeri geldiğinde šnceki diğer ieriklerin bağlantõlarõ
verilebilir; bağlantõsõ verilen ieriğin -şu an ok sõk karşõlaşõlmasa da-
daha yeni bir versiyonu olup olmadõğõnõ gŸncelleme dosyasõndan
kontrol edebilirsiniz.
-Dosyalarda bazõ teknik sõkõntõlarõn ortaya õkmamasõ iin 2025 yõlõ
itibarõyla yŸklenenlere koruma eklenmiştir; bu sadece dosyanõn
ierik ve biiminin bozulmamasõ adõna yapõlmõş olup, pdf dosyasõnõn
okunmasõna bir engel teşkil etmemektedir.
-v2 : ieriğin ikinci versiyonu (h‰li)
-v1d : kŸŸk dŸzeltmeler yapõlmõş ierik (šrneğin ieriğin birinci
versiyonunun ok kŸŸk dŸzeltmeler yapõlmõş hali)
-v1dd : dŸzeltme ve değişiklikler yapõlmõş ierik (šrneğin ieriğin
birinci versiyonunda dŸzeltmeler/değişiklikler yapõlmõş, kişisel notlar
eklenmiş ancak yeni alõntõ eklenmemiş h‰li, ieriğin ana iskeletinin
değişmemiş h‰li)
-v1(ilk) veya ilk : numarasõz olarak ilk biimle hazõrlanan henŸz
gŸncellenmemiş başlõk ya da gŸncellenmiş bir başlõğõn o dšnemde
hazõrlanan (ilk) hali; biimsel ve ieriksel olarak hatalar ve eksikler
fazla olabilir
-vt : taslak halinde ilk hali verilen başlõk
-vg : šncesindeki veya sonrasõndaki başlõklarla ilişkili olduğundan
gelecekte hazõrlanmak Ÿzere eklenen başlõk
-_c : boyutu kŸŸltŸlmŸş dosya, compressed yani sõkõştõrõlmõş
olduğundan resimlerin šzŸnŸrlŸğŸnde kimi zaman sõkõntõ olabilir
-(É) : alõntõlarda paragrafõn tamamõ verilemediğinde yazõlamayan
kõsõmlarõ belirtir
-/ : ilişkili ya da ilişkilendirilecek kavramlarõ belirtmek iin kullanõlõr:
ÔveÕ bağlacõ birbirine benzer ya da konu iin eş olabilecek kavramlar
iin yazõlõyor; bu işaret ise benzer ifadeler iin kullanõlsa bile bazen
ilgisiz gšrŸnen ama ierikte aralarõnda bir bağ kurulacağõnõ da
gšsterebilir
-É : okuyucunun da kendine gšre ekleyebilece ği ifadelerin
olduğunu hatõrlatõr
-~ : yaklaşõk tanõm/anlam/šrnek É
-Ò yerine Ô : tõrnak işaretleri arasõnda verilen alõntõda da šzellikle fazla
sayõda ift tõrnak işareti varsa; okunurluğu kolaylaştõrmak iin verilen
alõntõda ift tõrnak işareti değiştirilerek tek tõrnak işareti olarak
yazõlabilir
-taslak | gelecekte (yer tutma iin -placeholder-): Bu iki ifade ile
belirtilen ieriklerde kõsa olarak tanõtõcõ bazõ eserler veya notlar
vardõr; yeni bir başlõğõn ana fikrinin taslak olarak verildiği bir ierik
(veya hatalarõ/eksikleri azaltmak iin birinci versiyonunun az
šncesinde šn paylaşõmõ yapõlan ierik) | şu an hazõrlanmasõ
planlanmayan ama šncesinde/sonrasõnda gelen ba şlõktan/
b aşl õ k l a rd a n s o n r a y e r i n i a l m a s õ i i n e k l e n m iş, g e l e c e k t e
hazõrlanacak ierik
-renk tonlarõ : sayfada asõl odaklanõlan alõntõyõ/yazõyõ okurken dikkatin
dağõlmamasõ iin bazõ notlar aõk tonlar ile yazõlabilir
-kŸŸk/bŸyŸk harf: genelde başlõklarda yapõlan bu tercih rastgele
olmayõp bazen bağlama bazen de kelimeye gšre belirlenmektedir;
menemenazdacorba hakkõnda dosyasõnda šrnek bir aõklama
bulabilirsiniz
-kişisel notlar: eserler ile birlikte değerlendirilmesi gereken yazõlardõr;
ender olarak tamamen bağõmsõz yazdõklarõm dõşõnda fikri/konuyu
vurgulayan, destekleyen, šrnekleyen, tersi bir durumu anlatan, É
tŸm yazdõğõm notlar başta alõntõlar olmak Ÿzere filmler/mŸzikler/
resimler/É ile yani başlõkta verilen eserlerle birlikte anlamlõ hale
gelmektedir; bu her zaman hatõrda tutulduğunda ifade eksiklikleri
veya hatalar nedeni ile oluşan sõkõntõlar okuyucu tarafõndan
tamamlanabilir veya okuyucu kendi yorumunu oluşturmada asõl
referans olan/olacak eserleri hep gšz šnŸnde bulundurmuş olur
-referans (kaynak) notlarõ : ieriklerde bazõ kişisel notlar kitap adõ ile
birlikte anõlõp yazõlõrken kimi zaman şšyle bir yanlõş anlama olabilir;
gšrŸşŸ/fikri vurgulayarak yazdõğõm not ile sanki gšrŸş/fikir kitabõn
yazarõna ait gibi zannedilirken aslõnda kitabõn yazarõnõn gšrŸşŸnŸ
belirttiği başka bir yazara ait olabilir; diğer bir ifade ile ilgili konu
hakkõnda ierikte yazõlan kişisel not; kitabõn yazarõna ait gšrŸşten
değil de kitabõn yazarõnõn da başka bir yazara ait olan bir gšrŸşŸ
y a z d õğõ / a k t a rd õğõ k õ s õ m d a n o l a b i l i r ; v e y a a l õ n t õ n õ n i e r iğe
eklenmeyen (konu ile ilgili olmadõğõndan ve bu detay gšzŸmden de
kamõş olduğundan eklemediğim) kõsmõnda gšrŸşŸn asõl sahibi
anõlmõş da olabilir; bu tŸr durumlar ender olsa bile, oğunlukla
inceleme/araştõrma tŸrŸndeki kitaplardan alõntõlar da verildiğinden
bu konuya dikkat etmeniz gerekebilir
-hazõrlayan kişinin gšsterdiği benzer hassaslõğõn, emeğe duyulan
saygõnõn gšstergesi olarak sŸrdŸrŸlmesi, karşõlõklõ iyi niyetin olumlu
etkisini daha da arttõrõr
GŸncellemeler, erişim É / İeriklerde ve dosyalarda kullanõlan ekler, Ÿst
simgeler, işaretlemeler / Birka not
GŸncelleme, 17 Mar 25
‚eşitli disiplinlere ait kitaplardan alõntõlar ile hazõrlanan ve ayrõ ayrõ başlõklar altõnda sunum biiminde
paylaşõlan bu ieriklerde tam bir bŸtŸn oluşturmak oğunlukla mŸmkŸn değil. Yine de para para verilen
alõntõlarla bile disiplinlerarasõndaki ilişkileri/geişleri/vurgularõ fark edebiliriz. Bunun iin takip etmeyi
kolaylaştõrmak amacõyla ana hatlarõyla kimi zaman akõşõn verilmesi, kimi zaman sayfa sayfa olanlarõ
anlatmak veya kõsa notlar eklemek faydalõ olabilir. Ancak aõklamaya alõşmak sõkõntõya, hataya neden
olabilir; hatta hata olmamasõ mŸmkŸn de değildir. SšzŸn kõsasõ okuduğunuz sayfalarda hatalar, eksikler
bulunabileceğini unutmayõn. İster istemez bazõ şeyleri ifade ederken yorum yapmõş oluruz. Zaten olayõn
doğasõ gereği de yazõyõ/yazarõ tam anlamak veya yazõnõn/yazarõn asõl işaret ettiğine odaklanmak, yŸzeyde
gšsterilen anlamõn dõşõndakileri gšrmek, aslõnda yazõlanõn tam tersinin kastedildiğini anlamak, birka
anlam katmanõnõn hepsini gšrmek, É vs. mŸmkŸn de ğildir. Ayrõca bilgimiz, deneyimlerimiz,
zannettiklerimiz, É bizi sõnõrlar, nasõl/ne kadar anladõğõmõza da, anlattõğõmõza da sõnõr koyar.
Burada yazõlanlar hakkõnda doğrudan ve dolaylõ olarak fikir verebilecek alõntõlarõn olduğu Yorumsuz+
v. 1 ve
sõnõr
ilk başlõklarõna da; kitaplar ve okumak ile ilgili alõntõlarõn ve yazõlarõn olduğu menemenazdacorba
hakkõnda
Mar 24 dosyasõna da bakabilirsiniz.
Òİrfan, dŸşŸncenin bŸtŸn kutuplarõnõ kucaklayan bir kelime.Ó
s.175
Cemil Meri (Bu †lke)
ÒOkuma nšronlar aõsõndan ve entellektŸel aõdan dolambalõ bir edimdir, gšzden metne doğrudan
mesajla olduğu kadar okurun õkarõmlarõ ve dŸşŸncelerinin kestirilemeyen dolaylõlõklarõ sayesinde de
zenginleşir.Ó
s.23
Maryanne Wolf (Proust ve MŸrekkepbalõğõ)
ÒGŸnŸn geerli sayõlan šlŸtlerinin yŸceltilmesi, sadece onlarõn šnemsenmesi, gemişle aramõzõ atõğõ gibi
etik alanda bir erozyon da yaratabiliyor. .. Oysa sadece gemişin aşkõnlaştõrõlmasõ gibi sadece şimdinin ve
geleceğin aşkõnlaştõrõlmasõ da gerekliğin anlaşõlmasõnõ zorlaştõrõyor.Ó
s.95 Ahmet Oktay (İliği Olmayan DŸğme)
ÒÉ mutluluğa erişmenin yolu bu dŸnyanõn reddinden ve ondan kamaktan değil, onu bŸtŸn derinliği ve
genişliği ile bilmekten geer. F‰r‰b”Õnin 'akl'õn yerine 'nakl'i, 'k‰l'in yerine 'hal'i, 'nazar'õn yerine 'keşf'i
koymasõ dŸşŸnŸlemez bile.Ó
s. xix / Sunuş yazõsõ, Ahmet Arslan / F‰r‰b” (İdeal Devlet)
Alõntõlar tõrnak işaretleri arasõnda sayfa numaralarõ ile beraber verilmiştir:
Hazõrlananlar ile ilgili kõsa aõklama:
Neler var
sayfa sayfaana
hatlarõyla
akõş
versiyonlar
hesap ve ierikler hakkõnda
bazõ işaretlemeler
anlam
katmanlarõ
kŸtŸphaneler
gŸncel olan
gŸncel olmayan
‚ift taraflõ yazdõrma iin bu sayfa boş bõrakõlmõştõr.

iyilik, gŸzellik
v. 1
iyilik, gŸzellik
menemenazdacorba
okumak, duymak, gšrmek, É hatta sadece dŸşŸnmek bile beyinde neredeyse aynõ
aktiviteleri oluşturuyor; zihnimizde yer ettike de beyinde yeni ve kalõcõ bağlantõlar oluşuyor
Bu dosya kendimizi iyi hissetmeye ihtiya duyduğumuz zamanlarda, başta mŸzik olmak Ÿzere; iyi ve gŸzel hissettirebilecek, bize pozitif enerji
verebilecek, bazen neşelendirebilecek, É šrnek eserlerle karşõlaşmamõza ve bize uygun olan yenileri keşfedebilmemize olanak sağlamak amacõ ile
oluşturulmuştur. †st kõsõm Joseph EpsteinÕa ait alõntõdan; MarsÕta Bir Antropolog, Proust ve MŸrekkepbalõğõ kitaplarõndan; Seval Eroğlu ve Mine
Nakipoğlu hocalarõmõzõn konuşmalarõndan yola õkarak yazõlmõştõr.
insan ne okursa odur
insan ne dinlerse odur
insan ne gšrŸrse odur
É
v. 1
iyilik, gŸzellik \ 6 Ara 2024
2
16
Seval Eroğlu ve Mine Nakipoğlu hocalarõmõzõn konuşmalarõna ait video bağlantõlarõ
Proust ve MŸrekkepbalõğõ - Maryanne Wolf Ôdan alõntõlar
MarsÕta Bir Antropolog - Oliver Sacks Ôdan alõntõlar
YouTube Õdan šrnek olarak verilen eserler
Kõsa giriş
Akõş:
Birka not
Bu dosyada şu an iin dŸzeltme/değişiklik yapõlmamõş, sadece s. 11Õde biimsel bir değişiklik ile yapõlan bir hata, altta bir aõklama ile belirtilmiş ve ek
olarak kõsa bir not eklenmiştir; dosya eki de -v1d olarak yazõlmõştõr (12 Ara 24). …nceki hali de bu bağlantõdadõr.

v. 1
iyilik, gŸzellik \ 6 Ara 2024
3
16
Kõsa giriş - 1
Kitaplar, mŸzik, yerler, mek‰nlar, É hem bizi etkileyen ve olumlu olarak besleyebilecek deneyimlerin kaynaklarõ hem de esin
kaynaklarõ. O kadar etkilidirler ki, kitaplarõn šnsšzlerinde neredeyse her zaman yazar/sanatõ kendisini etkileyen eserleri,
hatta hayatõnõ değiştiren eserleri bŸyŸk bir tutku ile anlatõr. Kitaplar ile olan temas daha uzun ve etkileşim iinde getiğinden
elbette daha ok onlardan bahsedilir; ama mŸzik, resim, mek‰n, É ile ilgili šrneklerle de karşõlaşõrõz.
Bizler iin de šnemlidirler; gŸzel bir mŸzik, resim, É Ÿzerimizdeki ŸzŸntŸ bulutlarõnõ, eylemsizleşen/tembelleşen halimizi,
sõkõntõlarõmõzõ, É birden azaltabilir/dağõtabilir. Zihinsel ve fiziksel yorgunluklar, bir dosyamõzõn silinmesi gibi eşitli sõkõntõlar, É
ocuğumuz ile ilgili, gireceğimiz sõnavla ilgili É stresli sŸrelerde pozitif/eğlenceli/dokunaklõ bir şarkõ birden bizi
toparlayabilir. Aamir KhanÕõn ŸnlŸ filminde bir sahnede verildiği gibi elimizi kalbimize koyup Ôher şey yolunda, her şey
yolundaÕ dediğimizde problemlerimiz šzŸlmŸyor, ama bu tŸr telkin etkisi dahi gšsterebilecek iyi, gŸzel şeyler problemimizi
šzmek iin bize gŸ verebiliyor.
Dinlediklerimiz, gšrdŸklerimiz, É işte bu benzer etkiyi yaratabilirler; gerek anlamda da mecazi anlamda da harekete geme
konusunda etkili olabilirler. Hareket/Eylem ile ilgili bazõ alõntõlarõ şu an daha iyi kavrõyorum; salgõn dšneminde šnemini biraz
hissetmiştik. YŸrŸyŸş/Spor/Dans bu nedenle sŸrekli šneriliyor; sadece gšrŸnŸş, ağrõlar, yaratõcõlõk aõsõndan değil. İyilik
aõsõndan ÔhareketsizÕ bir yaşamõn kendimize uygun olan biimde ÔhareketliÕ bir yaşama dšnŸştŸrŸlmesi gerekiyor. İnsan
bedeni hareket etmek Ÿzerine tasarlanmõş. Beden gŸcŸmŸzŸ daha az kullanmaya başlamamõz ile spora olan ilginin/ihtiyacõn
artmasõ da bunu gšsteriyor. Gemişte oğunlukla yaşa bŸyŸk olan insanlarõn sağlõk iin yaptõğõ egzersizlere, artõk tŸm yaş
grubunda ihtiya duyulur olmasõ; buna Ôihtiya duyuranÕ nedenin hareketsizlik olduğunu biraz ispatlõyor. Ancak yaşa bŸyŸk
insanlar ile genlerin hareket miktarlarõnõn azalmasõnõn nedeni aynõ değil :)
Hareket de mŸzik gibi, mŸzik de hareket gibi hem zihinsel hem de bedensel iyilik iin etkili. İyilik hali beyinde hissedilen
(belki kalp olarak da hissediyoruzdur) bir durum olduğuna gšre beyinde bazõ değişiklikler/değişimler/aktiviteler olsa gerek.
v. 1
iyilik, gŸzellik\ 6 Ara 2024
4
16
Oliver SacksÕõn ve Maryanne WolfÕun kitaplarõndan beyin, šğrenme, yeteneklerimiz, potansiyellerimiz gibi konularda
anlatõlanlardan yaptõklarõmõzõn/karşõlaştõklarõmõzõn beyin Ÿzerine olan etkileri ile ilgili bazõ bilimsel taraflarõ gšrebiliyoruz.
Dinlediğimiz, gšrdŸğŸmŸz yani algõladõğõmõz her şey; hem her birimize gšre değişiyor hem de her birimiz iin beynimizde
farklõ yeni bağlantõlarõn oluşmasõnõ sağlõyor. Diğer bir ifade ile algõladõğõmõz/karşõlaştõğõmõz her şey hem beynimizde
şekillenen hem de beynimizin işleyişini de şekillendiren/değiştiren bir etkiye sahip. …rneğin her bir nota yerleşimi veya
notalarõn dizilimi her birimizde farklõ bir biimde anlamõnõ (~şekillenme) ve yorumunu (~şekillendirme) buluyor. Ancak bu
karşõlaşmalarõn saniyelik giriş õkõşlara (geişlere) değil de, zihnimizde de yer edinebilecek kadar sŸrelere/ilgilere ihtiyalarõ
var. Bšylelikle sinir hŸcreleri arasõnda yollar/bağlantõlar oluşabilsin.
Oliver Sacks kŸŸk sakatlõğõ sonrasõ herhangi bir şey yapmadan sağ elinin iyileşmesini beklese, ihtiyalarõnõ başkasõ karşõlasa
herhangi yeni bir beceri kazanamazdõ yani beyninde yeni bağlantõlar oluşamazdõ. Sacks kendinden verdiği bu šrnekle
kitabõna başlar; bir duyunun varlõğõnõn, yokluğunun ya da azalmasõnõn diğer duyular Ÿzerindeki etkileri, kişilerin abalarõ ile
yaşanan dšnŸşŸmleri anlatõr.
SackÕõn ilk hastasõ trafik kazasõ sonrasõ renkkšrŸ olan bir ressam. Bu sanatõnõn gšrme/duyma/koklama/É becerilerinde
olumlu-olumsuz değişiklikler olur; ressam zaman ierisinde farklõ beceriler geliştirir. Sacks ressamõn beyninde zedelenen
sistemlerin yerini zamanla yenilerinin aldõğõnõ sšyler. Burada kişinin yaşamõ birden değişir, olumsuz değişikliklere karşõ
savaşmaya alõşõr. Ve zamanla olumlu değişimler başlar. Katõ ve değişmez bir yapõmõz yok, tam tersi her koşulda değişime/
gelişime aõk bir yapõmõz var. WolfÕun Ôgenetik yapõmõz atõlõmlar yapmaya hazõrÕ derken bunun daima geerli olduğunu
unutmamak gerekiyor; evrimsel değişimler durmuyor yavaş da olsa sŸrekli devam ediyor. Kapsamlõ araştõrmalarõ sizin
yapmanõz gerekir, ancak buradaki šrneklerden ve kendi deneyimlerimizden de şunu õkarabiliriz: Hasta olmasak da, bir duyu
kaybõ yaşamasak da duyularõmõz yani oğunlukla kendi seimimizle belirlediğimiz etkilerle oluşan algõlarõmõz birbirini etkiliyor,
birbirinden bağõmsõz olduklarõnõ dŸşŸnemeyiz. ÔNe dinlediğim/gšrdŸğŸm/É, ne kadar az veya ne kadar sõk dinlediğim/
gšrdŸğŸm/É, šnemsizÕ diyemeyiz.
Kõsa giriş - 2

v. 1
iyilik, gŸzellik \ 6 Ara 2024
5
16
Kitaplar ve filmler iin yapõlan kõyaslamalarda kitaplarõn hayal gŸcŸne yer bõraktõğõnõn sšylenmesi gibi; šzellikle enstrŸmantal
olan mŸzik Ôbize šzgŸ alanÕ bõrakmak konusunda diğer insan deneyimlerinin/ŸrŸnlerinin aktarõmõndan daha farklõ/šzel bir
etkiye sahip olabilir. Kitaplar gibi mŸzik de bize alan bõrakan hatta alan aan eserler olabilirler.
Burada bizleri iyi hissettiren şeyler paylaşmayõ dŸşŸnŸyorum. Aşağõda, šzellikle YouTube iin, yemeklerden yola õkarak bir
šrnek verip sonra mŸziğe ve diğer eserlere bağlayacağõm:
Gurme yemekler, ok iyi yemekler, iyi yemekler, kštŸ yemekler vardõr.
†st sõnõf kalitede malzemeler ve daha da šnemlisi Ÿst sõnõf ustalõkla yapõlan gurme yemekleri oğumuz ya yiyemeyiz ya da
birka defa yeme şansõ buluruz. Zaten bu tŸr yemekler biraz sanat yšnŸ ile de Ÿretilir ve ama karõn doyurmak değildir,
biraz daha zihne hitap eden ŸrŸnlerdir/eserlerdir.
‚oğumuz hayatõmõz boyunca iyi ve ok iyi yemekler yeriz.
Bazen kštŸ yemeklere maruz da kalabiliriz, yemek zorunda da kalabiliriz.
Burada gurme yemekleri maddi aõdan birok insan yiyemez, bu gayet de olağan. Peki gurme yemeklerÉ yani ok šzel
bir şekilde yetiştirilmiş/Ÿretilmiş malzemeler kullanõlarak ve ŸstŸn ustalõkla/yšntemlerle pişirilmiş yemekler Ÿcretsiz ya da
ok ucuza bize sunulsa É bu yemekleri tatma fõrsatõnõ kaõrõr mõyõz? Elbette sŸrekli gurme yemek yenmez, sŸrekli kštŸ
yemek de yenmez. Ama bu gurme yemekleri arada tatma fõrsatõnõ kaõrõr mõyõz?
MŸziğe ve diğer Ÿretilen sanat eserlerine dšnersek É birok platform šzellikle YouTube bize bu fõrsatõ Ÿcretsiz ya da ok
ucuza sağlõyor. Sanki bu fõrsatõ kaõrmamak lazõm É Yõllar šncesinin muhteşem bir konserini, gŸnŸmŸzŸn muhteşem bir
performansõnõ É uzak bir Ÿlkenin geleneksel danslarõnõ É gurme yemekler gibi šnŸmŸze getiriyor É yapmamõz gereken
sadece semek É
YouTube şu an iin en usta yemekleri de, iyi niyetli amatšrce yapõlmõş yemekleri de, É ve diğerlerini de bize
sunuyor .. .. yapmamõz gereken sadece semek .. .. eşitliliğe, değişikliğe, renkliliğe, É izin vermek.
A) gurme yemekler B) ok iyi yemekler C) iyi yemekler D) kštŸ yemekler
Kõsa giriş - 3
v. 1
iyilik, gŸzellik\ 6 Ara 2024
6
16
Konuşmalardan šzet olarak, yaklaşõk ifadelerle yazõlan kõsõmlar olabilir; lŸtfen kayõtlarõn tamamõnõ dinleyiniz.
MŸzik ve Dil-Beyin ile ilgili konuşmalardan
~ 20 dak.
É dijital medyanõn õkõşõ ile birlikte É mŸzik hõzlõca
tŸketilebilen bir şey oldu, hõzlõca tŸketim iin hõzlõca
Ÿretmek gerekiyor É
artõk akõş hizmeti alõyoruz É artõk videolar indirilmiyor
bile É bilgisayarõnõzda, telefonlarõnõzda yer bile
kaplamõyor É dolayõsõ ile aslõnda bu şu anlama da
geliyor É zihninizde de yer kaplamõyor artõk É
https://www.youtube.com/watch?v=NUqpyMlN3mI&list=WL&index=9
Do. Dr. Seval Eroğlu
MŸziği DŸşŸnmek - TRT 2
~ 7 dak.
É konuşan bir kişi ile o kişiyi dinleyen kişinin beyin
aktiviteleri neredeyse aynõdõr É
~ 27 dak.
É hakkõnda dŸşŸnmeniz isteniyor ve magnetik rezonans
(MR) aletinde beynin aktivitesine bakõlõyor, siz hi
konuşmuyorsunuz ... sadece bir şeyler Ÿzerinde
dŸşŸnŸyorsunuz É konuştuğunuz zaman kullandõğõnõz
beyin bšlgelerinin aynõsõ dŸşŸndŸğŸnŸz zaman da
aktive oluyor É
https://www.youtube.com/watch?v=kq9BelKCkF4&list=WL
Do. Dr. Mine Nakipoğlu
Boğazii †niversitesi - Aõk Ders

v. 1
iyilik, gŸzellik \ 6 Ara 2024
7
16
ÒOkumak doğuştan gelmez. İnsanlar okumayõ sadece birka bin yõl šnce icat etmiştir. Biz bu icatla birlikte, bizatihi beynimizin
šrgŸtlenme tarzõnõ yeniden dŸzenledik; bu dŸzenleme sayesinde dŸşŸnebilme yšntemlerimiz oğaldõ ve bu da tŸrŸmŸzŸn
entelektŸel evrimini değiştirdi. Okumak tarihteki en kayda değer icatlardan biridir; tarihi kayda geirebilmek ise onun
sonularõndan biridir. Atalarõmõzõn icadõ ancak insan beyninin mevcut yapõlarõ arasõnda yeni bağlantõlar kurma yšnŸndeki
olağanŸstŸ kabiliyeti sayesinde gelişebilirdi; bu sŸreci beynin deneyim tarafõndan şekillendirilebilme yeteneği mŸmkŸn kõldõ.
Beynin tasarõmõnõn kalbinde yer alan bu esneklik bŸyŸk oranda bizim kim olduğumuzun ve kim olabileceğimizin temelini oluşturur.
Elinizdeki kitap, okuyan beynin entelektŸel evrim sŸrecimizin gelişimi dahilindeki hik‰yesini anlatõyor. Bu hik‰ye gšzŸmŸzŸn
šnŸnde ve parmaklarõmõzõn ucunda değişiyor. …nŸmŸzdeki yirmi-otuz yõl iinde, beynimizde entelektŸel gelişimimizi yeni ve farklõ
şekillerde tetikleyecek yeni bağlantõlar kurmamõzla birlikte, iletişim yetimizde dšnŸşŸmlere tanõk olacağõz. Okumanõn beynimizden
neler talep ettiğini ve dŸşŸnme, hissetme, õkarõm yapma ve diğer insanlarõ anlama yeteneğimize nasõl katkõ sunduğunu bilmek;
okuyan beyinden giderek dijital hale gelen bir beyne geiş yaptõğõmõz bugŸn bilhassa šnemlidir. Okumanõn tarihte nasõl
evrildiğini, bir ocuğun okuma yetisini nasõl edindiğini ve onun beynindeki biyolojik temelleri nasõl yeniden yapõlandõrdõğõnõ
anlamaya başlayarak, okuryazar bir tŸr olarak hayranlõk uyandõrõcõ giriftliğimize yeni bir gšzle bakabiliriz. Bu sayede, insan zek‰sõnõn
evrimindeki muhtemelen bir sonraki aşama ve bu geleceği şekillendirirken karşõlaşabileceğimiz tercihler de apaõk ortaya
serilecektir. Ó
ss. 13-14

Wolf, M., 2017 (ilk basõm 2007), Proust ve MŸrekkepbalõğõ, 2. Baskõ, Ko †niversitesi Yayõnlarõ, ‚ev. Ferit Burak Aydar
Proust ve MŸrekkepbalõğõ - Maryanne Wolf
Okuyan Beynin Bilimi ve Hik‰yesi
~ okumanõn beyni şekillendirmede etkisi
~ dijital iletişimin baskõn hale gelmesi ile beyinde
oluşabilecek değişikliklere işaret eden ilk gšrŸşler
v. 1
iyilik, gŸzellik\ 6 Ara 2024
8
16
ÒBu kitap, bilginin Ÿ alanõndan oluşuyor: SŸmerlilerden Sokrates'e uzanan dšnemde tŸrŸmŸzŸn okumayõ nasõl šğrendiğinin erken
dšnem tarihi; zaman iinde giderek daha da incelikli tarzda okumayõ šğrenen insanlarõn gelişimsel yaşam dšngŸsŸ; son olarak,
beyin okumayõ šğrenemediğinde olup bitenlerin hik‰yesi ve bilimi. Okuma hakkõndaki bu bilgiyi bŸtŸnlŸğŸ iinde
değerlendirmek hem okuyan, kayda geiren ve šncesinde olup bitenlerin štesine geen tŸr olarak başarõmõzõn bŸyŸklŸğŸnŸ
tasdik eder hem de dikkatimizi muhafaza edilmesi šnem arz eden şeylere yšneltir.
Okuyan beyne dair bu tarihsel ve evrimsel yaklaşõmõn bize sunduğu daha muğlak bir şey daha var. Okuma sŸrecinin en asli
yšnlerini nasõl šğrettiğimize dair hem ok eski hem de ok yeni bir yaklaşõm sunuyor: Gerek bu yetiyi edinmekten heyecan duyan
beyinler iin gerek disleksi diye bilinen okuma bozukluğunda olduğu gibi beyinleri farklõ bir şekilde šrgŸtlenmiş olabilecek
sistemlere sahip kişiler iin. Kuşaktan kuşağa genlerimizin yšnlendirmesiyle šn programlanan bu benzersiz fiziksel bağlantõlõ
sistemleri anlamak, bilgi birikimimizi beklenmedik şekillerde artõracaktõr ki bunun da daha yeni yeni keşfetmeye başladõğõmõz
ierimleri vardõr.
Beynin yeni bir şeyi nasõl šğrendiğine dair tikel bir gšrŸş kitabõn Ÿ bšlŸmŸnŸn iinden bir şerit gibi geiyor. İnsan beyninin yeni
bir entelektŸel işlevi šğrenmek iin kendini yeniden dŸzenleme konusundaki şaşõrtõcõ yeteneğine, okuma edimi kadar iyi ayna
tutan ok az şey vardõr. Beynin okumayõ šğrenme yeteneğinin temelinde, esasen insan evriminde daha uzun sŸredir var olan diğer
asli beyin sŸrelerine (gšrme ve konuşma dili) ayrõlmõş yapõlar ve devreler arasõnda yeni bağlantõlar kurma becerisi yatar. Ne zaman
yeni bir yetenek edinsek nšron gruplarõnõn kendi aralarõnda yeni bağlantõlar ve yolaklar oluşturduklarõnõ artõk biliyoruz. Bilgisayar
bilimcileri eşitlenen beklentilere uyum sağlamak Ÿzere değişecek (ya da yeniden dŸzenleme yapacak) kadar ok yšnlŸ olan bir
sistemi tarif etmek iin aõk mimari tabirini kullanõrlar. Genetik mirasõmõzõn kõsõtlõlõklarõ dahilinde, beynimiz aõk mimariye enfes bir
šrnek teşkil eder. Bu tasarõm sayesinde, doğanõn bize bahşettiklerini değiştirme yeteneğiyle programlanmõş halde dŸnyaya gelir
ve bšylece onun štesine geebiliriz. Sanki başõndan beri, genetik yapõmõz atõlõmlar yapmaya hazõrdõr. Ó
s. 14

Wolf, M., 2017 (ilk basõm 2007), Proust ve MŸrekkepbalõğõ, 2. Baskõ, Ko †niversitesi Yayõnlarõ, ‚ev. Ferit Burak Aydar
~ okumanõn insanõn kŸltŸrel evrimine etkisi ve bunu gšz
šnŸnde tutarak korumamõz gerekenleri hatõrlamak
~ her tŸrlŸ deneyim sonrasõnda, beynin aõk mimariye
benzeyen yeteneği ile kendini yeniden šrgŸtlemesi
Proust ve MŸrekkepbalõğõ - Maryanne Wolf
Okuyan Beynin Bilimi ve Hik‰yesi

v. 1
iyilik, gŸzellik \ 6 Ara 2024
9
16
ÒDolayõsõyla okuyan beyin, fevkalade başarõlõ bir ikili dinamiğin parasõdõr. Okuma ancak beynin esnek tasarõmõ sayesinde
šğrenilebilir ve okuma gerekleştiğinde, bu bireysel beyin hem fiziki hem de entelektŸel aõdan sonsuza dek değişir. …rneğin
nšronlar dŸzeyinde, ‚ince okumayõ šğrenen bir insan İngilizce okumak iin kullanõlan yolaklardan šnemli farklõlõklar gšsteren
belirli birtakõm nšron bağlantõlarõndan yararlanõr. ‚ince okurlarõ ilk kez İngilizce bir şey okumaya alõştõklarõnda, beyinleri ‚ince
temelli nšron yolaklarõndan yararlanmaya alõşõr. ‚ince karakterleri okumayõ šğrenme edimi ‚ince okuyan beyni kelimenin gerek
anlamõyla şekillendirmiştir. Benzer şekilde, nasõl dŸşŸndŸğŸmŸz ve ne dŸşŸndŸğŸmŸzde bŸyŸk oranda okuduklarõmõzdan gelen
ağrõşõmlara ve igšrŸlere dayanõr. Yazar Joseph Epstein'in ifade ettiği şekliyle, "Okuryazar herhangi bir insanõn biyografisi ne
okuduğunu ve ne zaman okuduğunu uzun uzadõya ele almak zorundadõr, zira insan bir anlamda ne okursa odur."
Okuyan beynin gelişimi ile evriminin bu iki boyutunun (kişisel-entelektŸel boyut ve biyolojik boyut) birlikte tasvir edildiği nadirdir,
oysa tam da bunu yapmakla keşfedilebilecek can alõcõ ve harikulade dersler vardõr. Elinizdeki kitapta okumanõn ok farklõ iki vechesi
iin ŸnlŸ Fransõz romancõ Marcel Proust'u metafor olarak, hak ettiği šnemi hibir zaman gšrememiş olan mŸrekkepbalõğõnõ da bir
analoji [šrnekseme] olarak kullanõyorum. Proust okumayõ insanlara ancak okuma sayesinde karşõlaşabilecekleri ya da
anlayabilecekleri binlerce farklõ gerekliğe erişme olanağõ sağlayan bir tŸr entelektŸel "mabet" olarak gšrŸrdŸ. Bu yeni
gerekliklerin her biri, okurlara entelektŸel yaşamlarõnõ, kurulduklarõ yerden kalkma zahmetine bile girmeden dšnŸştŸrme imk‰nõ
sunmaktadõr.
Bilimciler 1950'lerde nšronlarõn nasõl ateşlediğini ve birbirlerine iletim yaptõğõnõ anlamak ve bazõ durumlarda nšronlarõn yanlõş
giden şeyleri nasõl tamir ve telafi ettiğini kavramak iin utanga ama kurnaz mŸrekkepbalõğõnõn dev aksonuna başvururlardõ. Farklõ
bir inceleme dŸzeyinde, bilişsel sinirbilimciler bugŸn eşitli bilişsel (veya zihinsel) sŸrelerin beyinde nasõl işlediğini araştõrõyorlar.
Bu araştõrma dahilinde, okuma sŸreci, beyindeki mevcut yapõlardan yeni bir şey bekleyen yakõnlarda edinilmiş kŸltŸrel icadõn
kusursuz bir šrneğini sunar. İnsan beyninin okumak iin ne yapmasõ gerektiğinin ve işler ters gittiğinde akõllõca uyum sağlama
yšntemlerinin hik‰yesi sinirbilimin ilk dšnemlerindeki mŸrekkepbalõğõ araştõrmalarõna bir hayli benzemektedir.Ó
ss. 14-15

Wolf, M., 2017 (ilk basõm 2007), Proust ve MŸrekkepbalõğõ, 2. Baskõ, Ko †niversitesi Yayõnlarõ, ‚ev. Ferit Burak Aydar
~ okumanõn, elbette diğer deneyimlerin de bizleri inşa
ettiğine işaret edilmesi
~ kitabõn adõ iin, ProustÕun ve MŸrekkepbalõğõÕnõn neden
seildiğini gšsteren kõsõmlar
Proust ve MŸrekkepbalõğõ - Maryanne Wolf
Okuyan Beynin Bilimi ve Hik‰yesi
v. 1
iyilik, gŸzellik\ 6 Ara 2024
10
16\ 6 Ara 2024
10
MarsÕta Bir Antropolog - Oliver Sacks
ÒBu kitabõn oluşmasõnda en az kişiler kadar šnemli olan bir faktšr de, bana huzur ve esin kaynağõ olan mek‰nlardõr. Bunlarõn
başõnda uzun yŸrŸyŸşlere õktõğõm ve dŸşŸncelerimi toparladõğõm New York Botanical Garden (šzellikle şimdi kaldõrõlan eğreltiotu
bahesi) gelir. Bundan başka Lake Jefferson HotelÕi ve gšlŸnŸ, Blue Mountain CenterÕi (ve Harriet BarlowÕu), Bay I.Õnõn testlerini
yaptõğõmõz New York Institute for the HumanitiesÕi, eşitli kaynaklara ulaşmamõ sağlayan Albert Einstein Tõp FakŸltesiÕni ve en aõk
kafayla suyun iindeyken dŸşŸnebildiğim iin, Ÿlkenin eşitli yerlerindeki gšlleri, nehirleri ve yŸzme havuzlarõnõ sayabilirim.Ó
s. 10
~ insanõ besleyen kaynaklar
yazarõn kendi hakkõnda
yazarõn kendi hakkõnda
ÒBu satõrlarõ sol elimle yazõyorum ama aslõnda solak değilim. Bir ay šnce sağ omzumdan bir ameliyat geirdim, şu sõralar sağ elimi
kullanmam yasak, zaten istesem de kullanamam. Yavaş ve kargacõk burgacõk yazõyorum Ð ama her geen gŸn yeni durumuma biraz
daha alõştõğõm da bir gerek. Her gŸn yeni şeyler šğreniyorum, uyum sağlõyorum Ð yalnõz yazõ yazmayõ değil, birok işi sol elimle
yapmaya alõştõm: ayrõca askõda duran kolumun yarattõğõ sorunlarõ telafi etmek iin ayak parmaklarõmla cisimleri kavrama yeteneğimi
geliştirdim. Kolum hareketsiz kaldõktan sonra birka gŸn dengemi sağlamakta gŸlŸk ektim, şimdi biraz farklõ yŸrŸyorum,
dengemi sağlamak iin yeni yollar keşfettim. SŸrekli olarak yeni yšntemler geliştiriyor, yeni alõşkanlõklar ediniyorum... hatta, en
azõndan davranõşlarõm aõsõndan, yeni bir kimlik edindiğimi sšyleyebilirim. Beynimdeki bazõ devrelerde ve programlarda, sinaptik
ağõrlõklar, bağlantõlar ve sinyallerde Ðbeyin gšrŸntŸleme yšntemlerimiz henŸz bunlarõ saptayacak kadar gelişmiş olmasa daÐ bazõ
değişikliklerin meydana geldiğini sanõyorum.Ó
s. 15

~ her bir etkinin zamanla beyinde farklõlõklara yol amasõ
Sacks, O., 2020 (ilk basõm 1995), MarsÕta Bir Antropolog, 5. Baskõ, Yapõ Kredi Yayõnlarõ, ‚ev. Osman Yener
~ gšrme, dinleme, É gibi duyular arasõndaki ilişkilere šrnek
Òİşin ilgin yanõ, mŸzikle de başõ dertteydi. Eskiden sineztezi (eşduyum) duygusu ok gŸlŸydŸ; farklõ tonlar i dŸnyasõnda derhal
renklere dšnŸşŸr, mŸziği eşzamanlõ ve zengin bir renk senfonisinin eşliğinde dinlerdi. Renkleri anõmsama yeteneğiyle birlikte bu
yeteneği ile birlikte bu yeteneğini de yitirmişti - iindeki Òrenk organõÓ kštŸrŸm kalmõş, dinlediği mŸziğe eşlik eden imgeler yok
olmuştu; mŸziği tamamlayan en šnemli šğe silinmiş, mŸzik anlamõnõ kaybetmişti.Ó
ss. 28-29

yazarõn -sonradan renkkšrŸ olan- bir hastasõ hakkõndaki ilk kõsõmlardan / Devamõnõ okuduğunuzda dšnŸşŸmŸ, olumlu dšnŸşŸmŸ gšrebilirsiniz.

v. 1
iyilik, gŸzellik \ 6 Ara 2024
11
16\ 6 Ara 2024
11
16
Birka Not:
‣İlgilenen arkadaşlarõn Oliver SacksÕõn, renkkšrŸ olan ilk hastasõna ait
kõsõmlarõn tamamõnõ okumasõ bile duyularõn ve algõlarõn değişimini,
yaşanan dšnŸşŸmleri gšrmesi aõsõndan faydalõ olacaktõr. Ana konu
farklõ gibi gšrŸnmekle birlikte Mine NakipoğluÕnun konuşmasõnõn
tamamõnõn dinlenmesi de faydalõ olacaktõr. Siz bir kitaptan veya bir
konuşmadan en can alõcõ, ilgili ve šnemli yerleri verebilirsiniz. Ancak
bazen WolfÕun kullandõğõ kelime ile ÔgiriftÕ bir yapõ, yani bir nevi ok
i ie gemiş, birbiri ile yoğun bağlantõlõ ve birbirini besleyen fikirler
bir kitapta/konuşmada baskõn olduğunda seip/ayõrõp sunmak zor
oluyor. Konu iin bazen aktarõlamayan daha fazla kõsõm kalabiliyor.
Zaten hibir zaman sadece šne õkarõlan yeri veya cŸmleyi okuyunuz/
dinleyiniz amacõ ile bir paylaşõm yapõlmõyor; hesapta kitap adlarõnõn
yazõmõnda kullanõlan rengin amacõ gibi, ama kitaba yani eserin
tamamõna karşõ bir ilgi/sevgi oluşturmak.
‣1995 yõlõnda yazdõğõ bu kitabõnda, Oliver Sacks şšyle yazar:
ÕBeynimdeki bazõ devrelerde ve programlarda, sinaptik ağõrlõklar,
bağlantõlar ve sinyallerde Ðbeyin gšrŸntŸleme yšntemlerimiz henŸz
bunlarõ saptayacak kadar gelişmiş olmasa daÐ bazõ değişikliklerin
meydana geldiğini sanõyorum.Õ
1995 yõlõnda šlŸlemeyen beyin aktivitelerinin sonraki yõllarda
šlŸlebildiğini/gšrŸlebildiğini anlarõz. Maryanne Wolf šnsšzŸnde
disleksi hastalarõ Ÿzerinde yaptõklarõ araştõrmalarda (uyguladõklarõ
yšntemlerin etkisini/sonularõnõ) šnceki ve sonraki değişiklikleri
beyin Ÿzerinde gšrŸntŸleyebildiklerini sšyler. Mine Nakipoğlu da
konuşmasõ boyunca šlŸlen beyin aktivitelerinden bahseder.
…rneğin konuşmada o yšntemlerden birinin oksijen seviyesini
šlmek olduğunu šğreniriz; ŸnkŸ aktivitenin olduğu bšlgede
oksijen seviyesi değişim gšsterir.
-Bu dosyanõn birka gŸn šnceki ilk taslak halinde, birazdan gšrsellerini
gšreceğiniz videolara ait bağlantõlarõ vereceğimi ifade etmiştim. Ancak bunu
belki gelecekte kategorilere de ayõrarak bir oynatma listesi oluşturarak
yapabilirim. KŸŸk bir dinlenme paylaşõmõ olarak hazõrladõğõm bu dosya diğer
hazõrladõklarõmdan farklõ olarak ok yeni bir fikir idi, demlenmemiş bir fikirdi.
Diğer hazõrlayacaklarõma haksõzlõk etmeden, bu fikri biraz daha zamana
bõrakmak uygun olabilir. Gelecekte film, resim gibi eserler de ekleyebilirim.
Aslõnda bu dosyanõn belki de ilk fitilini ateşleyen A Good Year (2006 - Ridley
Scott) filmi idi. ÔMarslõÕ filmini izledikten sonra Ône gŸzel film, bilinaltõ-bilin
ŸstŸ hi negatif mesaj yok, yšnetmeni kim, başka filmi var mõ :)Õ derken bulup
izlediğim bir filmdi. Filmde Ÿ sahnede akrepler gšrŸlŸr ama rahatsõz bile
etmez. Ôİyi Bir Yõl (A Good Year)Õ filmini izleyebilirsiniz, ama bunlar kişisel
beğenilerdir; šrneğin adamõn amcasõnõn kõyafetlerini giymek zorunda
kalmasõndan dolayõ paspal hali bazõlarõmõzõ rahatsõz da edebilir. Akrep ve paspal
gibi biraz negatif gšrŸnen kelimeleri duymak da rahatsõz edebilir, kaõrabilir :)
-YouTube eser gšrselleri/adlarõ altõnda paylaştõklarõm (+ birka egzersiz kanalõ
šnerisi) kişisel bir seim ile oluşturulan bir listenin biraz elekten geirilerek
eklenmiş šrnekleridir. Diğer bir ifade ile, bu dosyanõn başlõğõna uygun olarak,
arama ve tarama sonrasõnda bulunmuş değillerdir, nice daha gŸzelleri vardõr.
Seenek fazla olunca karşõlaşamadõğõmõz nicesi vardõr. Ayrõca kişisel beğeni
farklõlõklarõmõz dõşõnda bazõ şeylerin zamanõ, dšnemi, É vardõr. …rneğin azeri
şarkõlara ocuk/gen yaşlarda gŸlerdim, onlarla dalga geerdim; şimdi bana
ok gŸzel geliyor. Gen ve kanõ kaynayan birinin bu şarkõlarõ beğenerek
dinlemesini pek beklemem, ağõrlar; ama ÔağõrÕ sõfatõ da ok kişisel. Aslõnda konu
yeni/eski, profesyonel/amatšr, doğru/yanlõş, modern/geleneksel/evrensel,
popŸler/popŸler olmayan É değil. Konu eseri oluşturan sanatõlarõn emeğini
ve gŸzel niyetini hissedebilmek. Konu kendimizi iyi hissettirecek şeyleri bizim
de emek vererek keşfetmemiz.
†stteki Ÿ sahnede akrebin gšrŸndŸğŸ ifadesi yanlõş; 2 sahnede akrep gšrŸlŸyor. Akrep ile ilgili 3. sahnede sadece korkan arkadaşõn bağõrmasõnõ duyuyoruz. Ancak baş karakter FransaÕdaki amcasõnõn
evine girdiği ilk sahnede kapõ sŸsŸ tamamen akrebi andõrõr. Sinemada rastlantõ olamaz kuralõnõn da dõşõnda kamera iki defa ve uzunca o kapõ aksesuarõnõ gšsterir. Akrepten korkma ile bağõrma + akrebe
benzeyen kapõ sŸsŸ = 0.5 +0.5 = 1 olursa; 2+1=3 defa akrep gšrŸndŸ desek de yapõlan hatanõn derecesi biraz azalmõş olabilir :) // Filmin belki de en renkli karakteri olan bağcõ ile baş karakter arasõndaki
tenis maõ šncesinde geen konuşmada buradaki verilen kitabõn adõna bile ilham olan ProustÕun adõ anõlõr ve kendisinden şu alõntõ verilir. ~ ÔGŸzel kadõnlarõ hayal gŸcŸ olmayan erkeklere bõrakõn.Õ //
Filmlerde mŸzikler her zaman vardõr, bu filmde ise mŸziklerin šnemi biraz daha fazla. Doğa gšrŸntŸleri ile beraber mŸzikler filmi gŸzelleştiren ve bizi iyi hissettiren etkiyi yaratõyor.
v. 1
iyilik, gŸzellik\ 6 Ara 2024
12
16
YouTube eser gšrselleri/adlarõ - 1

v. 1
iyilik, gŸzellik \ 6 Ara 2024
13
16
YouTube eser gšrselleri/adlarõ - 2
v. 1
iyilik, gŸzellik\ 6 Ara 2024
14
16
YouTube eser gšrselleri/adlarõ - 3

v. 1
iyilik, gŸzellik \ 6 Ara 2024
15
16
YouTube eser gšrselleri/adlarõ - 4
v. 1
iyilik, gŸzellik\ 6 Ara 2024
16
16
GŸncelleme, EylŸl 24
‚eşitli disiplinlere ait kitaplardan alõntõlar ile hazõrlanan ve ayrõ ayrõ başlõklar altõnda sunum biiminde paylaşõlan bu ieriklerde tam bir bŸtŸn oluşturmak oğunlukla
mŸmkŸn değil. Yine de para para verilen alõntõlarla bile disiplinlerarasõndaki ilişkileri/geişleri/vurgularõ fark edebiliriz. Bunun iin takip etmeyi kolaylaştõrmak
amacõyla ana hatlarõyla kimi zaman akõşõn verilmesi, kimi zaman sayfa sayfa olanlarõ anlatmak veya kõsa notlar eklemek faydalõ olabilir. Ancak aõklamaya alõşmak
sõkõntõya, hataya neden olabilir; hatta hata olmamasõ mŸmkŸn de değildir. SšzŸn kõsasõ okuduğunuz sayfalarda hatalar, eksikler bulunabileceğini unutmayõn. İster
istemez bazõ şeyleri ifade ederken yorum yapmõş oluruz. Zaten olayõn doğasõ gereği de yazõyõ/yazarõ tam anlamak veya tam işaret ettiğine odaklanmak, yŸzeyde
gšsterilen anlamõn dõşõndakileri gšrmek, aslõnda yazõlanõn tam tersinin kastedildiğini anlamak, birka anlam katmanõnõn hepsini gšrmek, É vs. mŸmkŸn değildir.
Ayrõca bilgimiz, deneyimlerimiz, zannettiklerimiz, É bizi sõnõrlar, nasõl/ne kadar anladõğõmõza da, anlattõğõmõza da sõnõr koyar.
Kitaplar ve okumak ile ilgili alõntõlarõn/yazõlarõn da olduğu hesap ile ilgili dosyaya buradan ulaşabilirsiniz.
-Alõntõlarda ilginizi eken ve merak ettiğiniz şeyler olduğunda, edinerek ya da
kŸtŸphanelerden ulaşarak kitabõn tamamõnõ okumanõz amalanmaktadõr.
-İngilizce olan alõntõlarda bazõ kõsa notlar tŸrke olarak eklenebilir. Bu notlar tam bir
eviri olarak değil de; hem konu ile ilgili yerleri šne õkaran hem de takip etmeyi
kolaylaştõrabilecek şekilde gerekli durumda eksiltmelerin ya da ek ifadelerin olduğu
biimde olacaktõr.
-TŸm disiplinler iin geerli olmakla birlikte šzellikle pozitif bilimlerle ilgili konularda
yeni keşiflerle birlikte gŸncel olanõn tarafõnõzdan araştõrõlmasõ gerektiğini unutmayõn.
-İlk zamanlarda olduğu kadar alõntõlarda yazarõn vurgulamalarõnõ gšsteren, eğik veya
diğer farklõ biimlerde yazõlõşlarõ koruyamõyorum. Bu detaylar šnemli olduğundan
kitaplardan alõntõlara tekrar bakmanõz gerektiğine dikkat ediniz.
-İerikler sunum biiminde pdf dosyasõ olarak hazõrlanmakta ve şu an iin depo olarak
kullanõlan aşağõdaki ortamlara yŸklenmektedir.
https://menemenazdacorba.com https://menemenazdacorba.info
-Bu yŸklenen dosyalara ait bağlantõlara gŸncelleme dosyasõndan erişebilirsiniz. Aynõ
zamanda bu dosyadan tŸm ieriklere ve hesap ile ilgili dosyalara ait diğer bağlantõlara
da ulaşabilirsiniz. GŸncelleme dosyasõ šncelikle aşağõdaki hesaplarda paylaşõlmaktadõr.
Bu dosyanõn nasõl takip edileceğine dair notlara da buradan ulaşabilirsiniz.
https://twitter.com/azdacorba https://twitter.com/menemenazdacorb
-İeriklere zaman zaman yeni kitaplardan alõntõlar eklenebilir. İlgili dosyanõn adõndaki -v1,
-v2, -v3, É ekleri (ya da bağlantõlarõ verilirken
v. 1, v. 2, v. 3 biimindeki Ÿst simgeler) ieriğin
versiyon numarasõnõ gšstermektedir. İeriklerin tŸm versiyonlarõna gŸncelleme
dosyasõndan ulaşabilirsiniz.
sayfa sayfa
ana
hatlarõyla
akõş
versiyonlar hesap ve ierikler hakkõnda
Neler var
bazõ işaretlemeleranlam
katmanlarõ
kŸtŸphaneler
gŸncel olan
v2 : ieriğin ikinci versiyonu
v1(ilk) : numarasõz olarak ilk biimle hazõrlanan henŸz
gŸncellenmemiş başlõk ya da gŸncellenmiş bir başlõğõn
o dšnemde hazõrlanan (ilk) hali; biimsel ve ieriksel
olarak hatalar ve eksikler olabilir
vt : taslak halinde ilk hali verilen başlõk/dosya
vg : šncesindeki veya sonrasõndaki başlõklarla ilişkili
olduğundan gelecekte hazõrlanmak Ÿzere eklenen başlõk
İeriğin paylaşõlmasõnõn hemen sonrasõnda imla başta
olmak Ÿzere;
v1d : sadece kŸŸk değişiklikler yapõlmõş ierik (šrneğin
ieriğin birinci versiyonunun ok kŸŸk değişiklik
yapõlmõş hali)
v1dd : dŸzeltme ve değişiklikler yapõlmõş ierik (šrneğin
ieriğin birinci versiyonunda değişiklikler yapõlmõş,
kişisel notlar eklenmiş/dŸzeltilmiş ancak yeni alõntõ
eklenmemiş, ieriğin ana iskeleti değişmemiş)
_c : boyutu kŸŸltŸlmŸş dosya, compressed yani
sõkõştõrõlmõş olduğundan resimlerin šzŸnŸrlŸğŸnde kimi
zaman sõkõntõ olabilir
(É) : alõntõlarda paragrafõn tamamõ verilemediğinde
yazõlamayan kõsõmlarõ belirtir
/ : ilişkili ya da ilişkilendirilecek kavramlarõ belirtmek iin
kullanõlõr: ÔveÕ bağlacõ birbirine benzer ya da konu iin eş
olabilecek kavramlar iin yazõlõyor; bu işaret ise benzer
ifadeler iin kullanõlsa bile ilgisiz gšrŸnen ama ierikte
aralarõnda bir bağ kurulacağõnõ da ifade eder
É : okuyucunun da kendine gšre ekleyebilece ği
ifadelerin olduğunu hatõrlatõr
Ò yerine Ô : tõrnak işaretleri arasõnda verilen alõntõda
šzellikle fazla sayõda ift tõrnak işareti varsa okunurluğu
kolaylaştõrmak iin yapõlõr
taslak, gelecekte (yer tutma iin -placeholder-): Bu iki
ifade ile belirtilen ieriklerde kõsa olarak tanõtõcõ bazõ
eserler veya notlar vardõr. Yeni bir başlõğõn ana fikrinin
taslak olarak verildiği bir ierik || Şu an hazõrlanmasõ
planlanmayan ama šncesinde gelen ba şlõktan/
başlõklardan sonra yerini almasõ iin eklenmiş, gelecekte
hazõrlanacak ierik
-İeriklerde (başlõklarda), dosyalarda ve ierik/dosya adlarõnda kullanõlan ekler, Ÿst simgeler ve işaretlemeler:

Kelimeler
v. 2
Kelimeler
Alõntõlardan
bilmediğimiz kelimeler
az rastladõğõmõz kelimeler
kelimenin/ifadenin anlamõnõ ok gŸzel gšsteren cŸmleler
+ +
Kelimelerin anlamõ TŸrk Dil Kurumuna ait https://sozluk.gov.tr adresinden yazõlacaktõr. Farklõ bir sšzlŸkten veya yerden kelimenin anlamõ verildiğinde
belirtilecektir. GŸncellemelerde iml‰/ifade hatalarõnõn dŸzeltilmesi dõşõnda bir değişiklik yapõlmayacağõndan kelimenin eklendiği gŸnŸn tarihi olduğu
gibi bõrakõlmõştõr. Dosyanõn sade yapõsõnõnõn zedelenmesi istenmese de bu ikinci versiyonda gšrsellerin verildiği, notlarõn yazõldõğõ kelimeler daha
fazla eklenmiştir.
Bazõ dŸzeltmeler yapõlõp birka aõklama eklendiğinden dosya eki -v2d olarak yazõlmõştõr. …nceki hali de bu bağlantõdadõr.
menemenazdacorba \
2
Kelimeler
34 s.28 Şub 2025
Şubat 25
klimaks
zahireci
ismail
kimera
ipucu vermek
yed-i emin
şifa
yanõlmak
sosyal medya
deterministik
v. 2

\ 3
Kelimeler
~ 21 dak
É hatõrlõyorum, gece gŸndŸz ocukluğun ağõr gšlgesi
iinde bulunduğumuz yõllarda annem arada bir elini ağrõyan
bir yerine bastõrarak ocuklar insanõn burasõnda nesi vardõr,
diye sorardõ. Eli safra kesesinin ya da karaciğerinin Ÿzerinde.
Evimizde her tŸrlŸ hastalõğa ve musibetlere karşõ tek bir
doktor ve ila vardõ: dua ve aspirin. Daima şifa bulduk.
Cahit Zarifoğlu belgeselinden
şifa
…
❖şifa : iyileşme, sağlõklõ olma.
https://www.luggat.com
34 s.
v. 2
https://www.youtube.com/watch?v=DTqvKFSViVU28 Şub 2025 \
4
Kelimeler
34 s.28 Şub 2025
ipucu vermek
❖ipucu vermek: aranõlan gereğe ulaştõrabilecek şeyle
ilgili, onu bulmaya yarayan bilgi vermek.
Tenten'in Maceralarõ
The Adventures of Tintin (2011- Steven Spielberg)
https://www.youtube.com/watch?v=So8pY62HDvA
…
Yukarõdaki sahnede yšnetmenin bize ipucu verdiği sšylenebilir, şšyle: ‚izgi filmlerde arpma, dŸşme sahnelerinde karakterin başõnõn
etrafõnda hayali kuşlar/yõldõzlar/É dšner. Burada gerekten kuşlar dšnŸyor. Biz asõl konu ile ilgili kõsma/karakterlere
odaklandõğõmõzdan oradaki espriyi kaõrabiliriz. O nedenle yšnetmen yan sahnedeki olanlarõ daha uzun sŸre gšstermeye devam eder,
hatta oradaki karakterlerin konuşmalarõnõ bile duyarõz. Yšnetmen o hoş detayõ kaõrmamamõz iin ipucu vermiş gšrŸnŸyor.
Bu film her aõdan kusursuz denebilir. Bir şeyi mŸkemmel yapmak da iyi değil, filmin bahsedilen sonraki bšlŸmŸnŸn henŸz ekilmemiş olmasõnda
belki bu da bir etkendir. Bir sonrakinin Ÿzerine katabileceğiniz şeyler bõrakmanõz gerekiyor, sanki.
v. 2

\ 5
Kelimeler
34 s.28 Şub 2025
sosyal medya
s. 7
Tanpõnar, A. H., 1997 (ilk basõm 1946), Beş Şehir, Milli Eğitim Bakanlõğõ Yayõnlarõ
Şehrin aktŸalitesi biraz da bu yeni binalarla Mustafa Kemal'in hayatõydõ. Bu nerde basõldõğõ
bilinmeyen, hatt‰ hi elinize gemeyen, fakat sizden başka herkesin okuduğu ve her ağzõn
beraberce size naklettiği bir gazeteye benziyordu, šyle ki aynõ fõkrayõ, herkesin ‰deta zarur” olarak
gŸnde birka defa birbirine rastladõğõ bu şehirde, bir saat iinde yirmi kişi birden size anlatabilirdi.
gemişte
sosyal medya
…
❖sosyal medya: genel ağda oluşturulan sosyal ağlar Ÿzerinden kullanõcõlar arasõnda gšrsel ve işitsel
malzeme paylaşõmõnõ, bilgi aktarõmõnõ, haberleşmeyi sağlayan iletişim ortamõ.
v. 2\
6
Kelimeler
34 s.28 Şub 2025
zahireci
❖zahireci: buğday, mõsõr, arpa, bulgur gibi bakliyat
haricindeki tarõm ŸrŸnlerinin ticaretini yapan kişi
anonim
Delisin
1975 - Ergin Orbey
https://www.youtube.com/watch?v=Z78cur7i484
Aralõk 2024, Beykoz
…
v. 2

\ 7
Kelimeler
Saydam, A., 2017 (ilk basõm 2005), Algõlama Yšnetimi, 8. Baskõ, Remzi Kitabevi
(É) stakeholder strateji literatŸrŸne Anglosakson hukukundan gemiş bir terimdi. Bu terim Anglosakson
hukukunda tõpkõ bizdeki gibi Ôyed-i eminÕ* anlamõnda kullanõlõyordu; yani bir davada hukuki bir anlaşmazlõk
šzŸlŸnceye kadar mal ve mŸlkŸn gŸvenilir ellerde kalmasõ, taraflardan hibirine verilmemesi gerekiyordu.
s. 30
yed-i emin
…
❖yed-i emin: Bir emanetin kendisine teslim edilebileceği hukuken gŸvenilir kişi.
kitabõn kendisinden
34 s.
v. 228 Şub 2025
klimaks\
8
Kelimeler
34 s.
❖klimaks (climax /κλιµαξ): bir şeyin ulaştõğõ en šnemli
ve heyecan verici Ÿst nokta, doruk/dŸğŸm noktasõ
Cambridge Dictionary
-klimaks: Bir filmde en kritik-krizli anlarõn olduğu sahneyi ifade etmek iin de kullanõlõr. Eski yunancadan gelen bu kelime gemişte
merdiven anlamõna geliyormuş; bugŸn de aşama aşama yŸkselmeyi tarif etmek iin kullandõğõmõz bir kavram. (bkz. alfa/beta/gama
v. 2)
Spartacus
1960 - Stanley Kubrick, Anthony Mann
https://www.youtube.com/watch?v=ouDfr9Jh0s8
…
1960 yapõmõ bu ŸnlŸ filmde birok šzel sahne, šnemli/kritik sahne var. Genelde filmlerde tek bir klimaks sahnesi olduğu
sšylenir. Bu film šzgŸrlŸkler ile ilgili olsa da, neredeyse aynõ šnemde yanõnda bir aşk hikayesi de işleniyor. Belki pek de
beklenmeyen bir yer filmin asõl doruk/klimaks sahnesi olabilir; yorumlar herkes iin elbette değişebilir. Filmi baştan sona
seyrettiğimizde yukarõdaki sahnenin az šncesinde karakterler arasõndaki konuşmayõ da dikkate alõp dšvŸş sahnesinin sonunda
kendimize gšre yorum yapabiliriz. Filmin sonlarõndaki sakin de denebilecek bu birka dakikalõk kõsõm filmin en etkileyici sahnesi
olabilir. Buradaki vurgu ise, bu sahneyi besleyen taraflarõ olsa bile asõl konudan farklõ olarak; bazen kadõnlarõ bile kõskandõran,
erkekler arasõndaki o šzel dostluk ilişkisidir.
v. 228 Şub 2025

\ 9
Kelimeler
May, R., 2023 (ilk basõm 1975), Yaratma Cesareti, 8. Baskõ, Metis Yayõnlarõ, ‚ev. ve Sun. Alper Oysal
Her cesaret eşidinde rastladõğõmõz tuhaf bir karakteristik paradoks burada karşõmõza õkõyor. Ortadaki karşõtlõk
şudur: Kendimizi tŸm bir dolulukla adamalõyõz, ama aynõ zamanda yanõlõyor olabileceğimizin de farkõnda olmalõyõz.
s. 53
yanõlmak
❖yanõlmak: tanõmayarak, niteliğini iyi anlamayarak aldanmak
34 s.
…
v. 228 Şub 2025 \
10
Kelimeler
34 s.
ismail
https://screenrant.com/matilda-movie-theory-dark-experiment/
Matilda
1996 - Danny DeVito
❖ismail: ibranice kškenli olup ÔTanrõ duyarÕ anlamõna gelir
https://uzemigunsem.gedik.edu.tr/ismail-isminin-anlami-nedir-detayli-isim-analizi
tanõmõn kõsaltõlmõş hali
Son bulmaca olarak, bu esrarengiz Mr. Pym, šykŸsŸne ÔBenim adõm Arthur Gordon PymÕ diye başlamaktadõr, bu
başlangõ MelvilleÕin ÔIshmael deyin banaÕ sõnõ šncelemekle kalmaz (É)
s. 36
Eco, U., 2019 (ilk basõm 1994), Anlatõ Ormanlarõnda Altõ Gezinti, 14. Baskõ, Can Sanat Yayõnlarõ, ‚ev. Kemal Atakay
https://sony.fandom.com/wiki/Matilda/Transcript
…
Moby Dick (Beyaz Balina) - Herman Melville
kitabõnõn ilk cŸmlesi olan Ôİsmail deyin banaÕ Matilda filminin kapanõşõnda okunur.
v. 228 Şub 2025

\ 11
Kelimeler
Şengšr, A. M. C., 2015 (ilk basõm 2015), Newton Neden TŸrk Değildi?, 1. Baskõ, Ka Kitap
Hele kaos kavramõnõn bizlere šğrettiği, başlangõ koşullarõndaki en kŸŸk belirsizliklerin, sŸrelerin gidişini bŸyŸk
šlŸde etkilediği gereği, deterministik (yani kuramsal olarak šnceden kestirilebilir) olaylarõn dahi seyrini tahmin
etmenin olanaksõz olduğunu gšsterdi.
s. 56
deterministik
…
❖deterministik: kuramsal olarak šnceden kestirilebilir
kitabõn kendisinden
34 s.
v. 228 Şub 2025 \
12
Kelimeler
34 s.
Mukherjee, S., 2018 (ilk basõm 2016), Gen, 3. Baskõ, Domingo Yayõnevi, ‚ev. Cem Duran
Fakat Berg'in insan genomunu değiştirme hayalleri kurmadan šnce Ÿstesinden gelmesi gereken bir zorluk vardõ:
VirŸsŸn genomuna yabancõ bir gen sokmak. VirŸsŸn genleriyle yabancõ bir geni yapay yollardan melezlemesi,
genetik bir Ôkimera'* yaratmasõ gerekiyordu.
s. 212
kimera
…
❖kimera: Yunan mitolojisinde, Anadolu'da yaşayan, kafasõ aslan, kuyruğu yõlan biiminde, gšvdesinden
kei başõ õkan bir yaratõk.
kitabõn kendisinden
https://www.youtube.com/watch?v=EWiuzqUtosg
Gšrevimiz Tehlike 2
Mission: Impossible 2
(2000 - John Woo)
https://transcripts.foreverdreaming.org/viewtopic.php?t=40391
v. 228 Şub 2025
Gšrevimiz Tehlike 2 filminde hem kimera kelimesi anõlõr hem de tanõmõ verilir.
…

\ 4 Tem 2024 13
v. 1
Kelimeler
ahimsa
arkadaş
dost
aşk
nazik
hastalõk
tesliyet
ağa
sonu
mizansen
34 s.
Temmuz 24\ 4 Tem 2024
14
v. 1
Kelimeler
Oktay, A., 2003 (ilk basõm 2003), EntellektŸel TereddŸt, 1. Baskõ, Everest Yayõnlarõ
Eski İstanbulÕda mimarinin saltanatõna rekabet eden başka gŸzellik varsa o da ağalardõ. Fakat buna rekabet
denilebilir mi? Doğrusu istenirse, ağa; mimarimizin ve bŸtŸn hayatõmõzõn en lŸtžfk‰r yardõmcõsõdõr. Beyaz
mermerle, yontulmuş taşla uyuştuğu kadar, harap atõ ile, sŸsleri bakõmsõzlõktan kaybolmuş, yalağõ kõrõlmõş eşme
ile de uyuşmasõnõ bilir. O gŸneşin altõnda sšylenmiş bir kasideye benzer. [ Ahmet Hamdi TanpõnarÕdan alõntõ ]
s. 143
ağa
…
❖ağa: mimariye rakip bir gŸzellik
gŸneşin altõnda sšylenmiş bir kaside
kitabõn kendisinden
34 s.

\ 4 Tem 2024 15
v. 1
Kelimeler
Zeldin, T., 2021 (ilk basõm 1994), İnsanlõğõn Mahrem Tarihi, 8. Baskõ, Ayrõntõ Yayõnlarõ
ZerdŸşt dininde Tanrõ anlamõnda kullanõlan sšzcŸk ÔArkadaşÕ sšzcŸğŸdŸr. Dualarõndan biri şšyledir: ÒEy Tanrõm,
ben istemeden sevgi gšsterecek gerek bir arkadaş bağõşla bana.Ó GŸvenebilecekleri, bağlõlõk ve sadakat
gšsterebilecekleri bir arkadaşa ihtiyalarõ vardõr. İdeal arkadaş kabileye dõşarõdan gelen, hibir şey talep etmeyen,
kimseyi boyunduruk altõna almayõ amalamayan kişidir.
s. 424
arkadaş
❖arkadaş: hibir şey talep etmeyen, kimseyi boyunduruk altõna almayõ amalamayan kişi
kitabõn kendisinden
…
34 s.\ 4 Tem 2024
16
v. 1
Kelimeler
Kutlar, O., 1995 (ilk basõm 1995), GŸndemdeki Sanatõ, 1. Baskõ, Yapõ Kredi Yayõnlarõ
Şimdi, onun o gŸzelim Sait-Yaşar kitabõnõn başõndaki šnsšzde yazdõğõ gibi sessizce rakõlarõmõzõ yudumluyorduk.
Tõpkõ babasõ ve onun arkadaşõ kahveci gibi. ÒUsul usul yağan gŸz yağmurlarõnõn meydanda yaptõğõ su
birikintilerine bakarak ay bardaklarõnda rakõ ierlerdi. Pek konuşmazlardõ. Konuşmuş olmak iin konuşmayõ
oktan aşmõş bir dostluklarõ vardõ.Ó
s. 23
dost
❖dostluk: konuşmuş olmak iin konuşmayõ oktan aşmõş arkadaşlõk
kitabõn kendisinden yorumla
…
34 s.

\ 4 Tem 2024 17
v. 1
Kelimeler
Eco, U., 2019 (ilk basõm 2004), GŸzelliğin Tarihi, 7. Baskõ, Doğan Egmont Yayõncõlõk, ‚ev. A. Cevat Akkoyunlu, É
aşk
❖aşk: insanõn gŸzel olanõ, var olan tanrõsal gŸzelliği, o biricik oluşu, gšrmesini sağlayan şey insanõ
gŸzelÕleştiren şey
kitabõn kendisinden ve yorumla beraber
…
Bir dŸşŸnelim hele, gŸzelin kendisini, sade, saf, katõksõz, insan teninin, renklerin ve daha bir sŸrŸ mŸzahrefatõn
kirine bulaşmamõş gŸzeli, kendi olduğu gibi gšrebilen, tanrõsal gŸzelliği kendi olduğu gibi, formunun biricikliği
iinde temaşa edebilen bir insan neler duyar acaba? (É) Ve de beni ikna etti. O beni ikna ettiği iin, şimdi ben de
başkalarõnõ ikna etmeye alõşõyor ve diyorum ki; insan doğasõnõ bu nimete kavuşturabilmek iin AşkÕtan daha iyi
bir yardõmcõ zor bulunur. [ PlatonÕa ait alõntõdan]
s. 41
34 s.\ 4 Tem 2024
18
v. 1
Kelimeler
Guiguzi, 2022 (ilk basõm, ~ M.…. 4. yy), İkna Sanatõ, 3. Baskõ, TŸrkiye İş Bankasõ KŸltŸr Yayõnlarõ, ‚ev. Giray Fidan
Ciddi tavõrlar ve nazik ifadeler varsa dõş gšrŸnŸşe bakarak bilgi edinmek imk‰nsõz hale gelir. Eğer durum
bšyleyse duygularõnõ gizle, dŸşmanca davranmaktan kaõn ve hemen oradan ayrõl.
s. 52
nazik
…
❖nazik: başkalarõna karşõ saygõlõ davranan
34 s.

\ 4 Tem 2024 19
v. 1
Kelimeler
Friedell E., 1999 (ilk basõm 1940), Antik Yunan'õn KŸltŸr Tarihi, 1. Baskõ, Dost Kitabevi Yayõnlarõ, ‚ev. Necati Aa
Kos OkuluÕnun kurucusu bŸyŸk Hippokrates, DemokritosÕun akranõ sayõlõr. …ğretisine gšre, en šnemli faktšr
doğanõn şifa gŸcŸdŸr; bir hekimin gšrevi bu gŸcŸ desteklemektir; hastalõk ahengin (harmonia) bozulmasõ
demektir, o zaman ahenk kendi kendisini yeniden oluşturmaya alõşõr; sağlõk ise karşõtlarõn dengede olmasõdõr.
s. 243
hastalõk
…
❖hastalõk: ahengin bozulmasõ
kitabõn kendisinden
34 s.
tesliyet
k‰besi\ 4 Tem 2024
20
v. 1
Kelimeler
Hazõrlayan: Muzaffer Reşit, 1969 (ilk basõm 1952), TŸrk Nesir Antolojisi, Varlõk Yayõnlarõ
É bir hayat ile tekrar dirilecek şeylerden šyleleri var ki ben onlarõ, evet h‰l‰ bu yaşta, bu bembeyaz salarla,
annemin dizi dibinde tõpkõ kŸŸcŸk bir ocuk gibi, sšylemek isterdim. Hayatõn šyle dakikalarõ var ki uzun
senelerin mihnetleri arasõndan insanõn ocuk ruhunu ihya eder ve ona yeg‰ne tesliyet k‰besi gibi annesinin
hayalini tavaf ettirir. [ Halit Ziya UşaklõgilÕe ait yazõdan]
s. 14
…
❖tesliyet k‰besi: annenin dizi dibinde, tõpkõ kŸŸcŸk bir ocuk gibi konuşup teselli edilme umudu ile
tekrar tekrar anneyi anmak/dŸşŸnmek
kitabõn kendisinden yorumla
❖tesliyet: avutma, teselli verme
Osmanlõca SšzlŸk, M. Nihat …zšn 34 s.

\ 4 Tem 2024 21
v. 1
Kelimeler
von Ditfurth, H., 2007 (ilk basõm 1976), Bilin Gškten DŸşmedi, 1. Baskõ, Cumhuriyet Kitaplarõ, ‚ev. Veysel Atayman
Ancak bu durum değişikliği, hem bu dõş etkilerin sonucu olarak bu etkilerin varlõğõna işaret eder, hem de dõş
dŸnyanõn belli bir niteliğini yansõtõr. Bu sŸrecin, madalyonun iki yŸzŸ gibi ifte yŸzlŸ olmasõnda anlaşõlmayacak bir
yan bulunmamaktadõr. Her sebep bir sonuca, bir etkiye yol aar ve sonu, ister istemez kendine yol aan sebebe
ilişkin bir bilgi ierir. İşte evrimin hayal edilmesi bile gŸ bir uyum sağlama ve buluş yapma yeteniğiyle, biyolojik
gerekliğin iindeki bu basit mantõksal ilişkiyi, duruma gšre, yaratõmlarõnõn hayatta kalabilme şanslarõnõ artõrma
doğrultusunda nasõl kullandõğõnõ gšrŸp şaşmamak elden gelmiyor.
s. 161
sonu
…
❖sonu: kendine yol aan sebebe ilişkin bilgi ieren durum
kitabõn kendisinden
34 s.\ 4 Tem 2024
22
v. 1
Kelimeler
Meri, C., 2020 (ilk basõm 1974,1985), Bu †lke, 61. Baskõ, İletişim Yayõnlarõ
HŸrriyet bir bağõş değil, bir fetih. Zafer acõya katlananõndõr. Zor, hayvana yakõşõr, Ôahimsa'* insana. Şiddet, uuruma
aõlan bir yol; sabõr hakikate.
s. 217
ahimsa
…
Scheler, M., 1998 (ilk basõm 1928), İnsanõn Kozmostaki Yeri, Ayra Yayõnevi, ‚ev. Harun Tepe
É insan, kendisinin kštŸ ve yõkõcõ bulduğu itkilere karşõ sabõrlõ olmayõ šğrenmelidir. İnsan bu tŸr itkilerle doğrudan
savaşa girişemez, ancak enerjisini -vicdanõnõn iyi ve uygun bulduğu ve kendisinin de yapabileceği- değerli işlerin
[gerekleştirilmesinde] kullanarak, onlarõ dolaylõ bir biimde yenmeyi šğrenmelidir. KštŸye Ôkarşõ koymamaÕ
šğretisinde SpinozaÕnõn da EtiğiÕnde anlamlõ bir biimde ortaya koyduğu gibi, bŸyŸk bir doğruluk bulunmaktadõr.
ss. 101-102
❖ahimsa: Hint ahl‰kõnõn ana ilkelerinden biri: KštŸlŸğe sevgi ile mukabele etmek.
kitabõn kendisinden (Bu †lke)
s. 301
34 s.

\ 4 Tem 2024 23
v. 1
Kelimeler
Tarkovski, A., 2017 (ilk basõm 1985), MŸhŸrlenmiş Zaman, 4. Baskõ, Agora Kitaplõğõ, ‚ev. Mazlum Beyhan
Sinemada mizansen bilindiği Ÿzere bir yerleştirme biimidir ve seilmiş nesnelerin ekim karesindeki
hareketlerini ve kare yŸzeyine gšre konumlarõnõ belirleyen bir kavramdõr. (É) Mizansen, olup bitenlerin anlamõnõ
dile getirmeye yarar. Hepsi bu. Ama bence mizansene bu kadar dar bir sõnõr izmek doğru olmaz.
s. 67
mizansen
…
❖mizansen: olup bitenlerin anlamõnõ dile getirmeye yarayan ÔyerleştirmeÕ
kitabõn kendisinden
Bir dŸğŸn gŸnŸnŸ konu alan bir sahne iin hangi ev daha uygun olur?
Her birinde bir dŸğŸn sahnesi ekilse aynõ/benzer duygu sšz konusu olabilir mi?
Zamanda Aşk (2013-Richard Curtis) ve Kanlõ DŸğŸn (1981-Carlos Saura) filmleri
Ôdar bir sõnõrÕ izilemeyeceğini gšsteren šrnekler olabilir mi? Yağmurun yağmasõ bir
dŸğŸnŸ mutsuz bir gŸne evirebilir mi? Neredeyse fiziksel hibir dekor yokken bile
anlamõ sanatsal aralarla da verebilir misiniz?
34 s.\
34 s.
24
v. 1
Kelimeler
ufak
zerre
kõrk ambar
serŸven
şema
can havli
mŸtecessis
riayet
menfaat
ivi yazõsõ
Aralõk 2314 Ara 2023

\ 14 Ara 2023 25
v. t
Kelimeler
Boysan, A., 1991 (ilk basõm 1991), İstanbul Esintileri, 1. Baskõ, Bas Yayõnlarõ
Macuncu fõrõldağõnda oynamak, uzaktan tabağa metal para atmak, Çbul karayõ al parayõÈ gibi oyunlar, cepteki
paranõn miktarõna bağlõ olarak oynanõrdõ. Bunlar ufak oyunlardõ ama biz de ufaktõk.
s. 43
❖ufak: šnemsiz
yaşa daha kŸŸk olan
ufak
…
34 s.
DŸnyada bir zerre yoktur ki gŸzel yazõlmak şartõyla bir mevzž-õ mŸhim addedilmesin.
ålem-i şemsin ahv‰lini tasvir etmekle bir hurdeb”n” bšceğin kalbini teşrih eylemek edebiyata mŸsavidir. \ 14 Ara 2023
26
v. t
Kelimeler
…
zerre
❖zerre: ok kŸŸk paracõk

s. 11
Samipaşazade Sezai, 2021 (ilk basõm 1891), KŸŸk Şeyler, 1. Baskõ, Kopernik Kitap
GŸzel yazõldõğõnda dŸnyada değerli ve šnemli olamayacak tek bir kŸŸk/šnemsiz şey yoktur.
Edebi olarak, k‰inatõ anlayõp anlatmaya alõşmakla minicik bir bšceğin kalbini tasvir etmenin kõymeti aynõdõr.
Sayfa altõnda bulunan sšzlŸkten de faydalanarak vurguyu
verebilecek az bir yorumla birlikte gŸnŸmŸz tŸrkesindeki hali
34 s.

\ 14 Ara 2023 27
v. t
Kelimeler
Meri, C., 1964 (ilk basõm 1964), Hind Edebiyatõ, Dšnem Yayõnlarõ
İlk Puranalarõn Mahabharata ile yaşõt olduğu sšyleniyor. Sonuncular İsaÕdan bin yõl gen. Kimi bŸyŸk, kimi kŸŸk.
Kiminde bir tarikatõn inanlarõ billurlaşmakta, kimi bir vukuat cedveli. MŸzikten, gramerden, tõptan, şiirden sšz
aanlarõ var. Puranalar tam bir kõrk ambar. Başka bir deyimle dŸzensiz bir ansiklopedi.
s. 51
❖kõrk ambar: dŸzensiz ansiklopedi
kitabõn kendisinden
…
kõrk ambar
34 s.\ 14 Ara 2023
28
v. t
Kelimeler
Szerb, A., 2008 (ilk basõm 1941), DŸnya Yazõn Tarihi, 1. Baskõ, Dost Kitabevi Yayõnlarõ, ‚ev. Vural Yõldõrõm
s. 51
❖serŸven: yazgõnõn karşõtõ
kitabõn kendisinden
…
serŸven
Arthur'un şšvalyeleri serŸvenler aramak iin yola õkarlar. SerŸven şšvalye yaşam anlayõşõnõn en šnemli šğesidir,
yazgõnõn tamõ tamõna karşõtõdõr; serŸven yazgõnõn kitabõna neredeyse hi uymayan, beklenmedik bir olaydõr:
Yenilmesi gereken beklenmedik bir dev, kurtarõlmasõ gereken -olasõlõkla kadõnsal yalnõzlõğõndan da- beklenmedik bir
kadõn- derken, şšvalye yoluna devam eder, sanki hibir şey olmamõş gibi, daha sonraki serŸvenlerine doğru ilerler.
s. 191
34 s.

\ 14 Ara 2023 29
v. t
Kelimeler
Dennett, D., 2017 (ilk basõm 1991), Bilin Aõklanõyor, 1. Baskõ, Alfa Basõm Yayõm, ‚ev. Sibel Kibar
şema
Ancak bu sistemlerin sõnõrlarõ da bellidir. Benim iddiamõ doğruluyorlar: Somut yanõlsamalarõ idame ettiren, fiziksel
kopyalarõn ve şemalaştõrmalarõn (gšrece kaba bir temsili) eşitli kombinasyonlarõndan ibarettir. En iyileri bile bir
andan daha fazla bir sŸreliğine gerek olduğu hatasõna dŸşemeyeceğiniz sanal sŸrrealizmin deneyimleridir.
s. 15
…
❖şema: kaba bir temsil
kitabõn kendisinden
34 s.
Birincil tekil kişi kipine rağmen MallarmŽÕnin bu dizeleri, kendi BenÕine ait olduğu kadar …tekiÕnin BenÕine de
aittir. Umarsõz sesine rağmen yine de bir can havli metni olarak okuyamõyorum şiiri. ‚ŸnkŸ nice abalar sonunda
yetkinleştirilmiş, bir biim/biem yansõtõr. Oysa can havli metni, neredeyse biim kazanmamõş olandõr; sezişler,
yanlõşlar, denenmemişler toplamõdõr. \ 14 Ara 2023
30
v. t
Kelimeler
Oktay, A., 2017 (ilk basõm 1991), Gizli ‚ekmece, 3. Baskõ, Doğan Egmont Yayõncõlõk
…
can havli
❖can havliyle: šlŸm korkusundan doğan gŸlŸ bir tepki ile

s. 238
34 s.

Avluya õktõm. Bizim memleketlerde gšrmiye alõşõk olmadõğõmõz berrak bir aydõnlõk vardõ. Ayõn parlak simasõ, şu taş
zindan iindeki fecaat-i hayata aõlmõş mŸtecessis bir gšz gibi bahenin her tarafõnõ seyrediyordu. İngilizlerin
ieriye girmesine m‰ni olamadõklarõ yeg‰ne yabancõ ehre bundan ibaretti. \ 14 Ara 2023
31
v. t
Kelimeler
Hazõrlayan: Muzaffer Reşit, 1969 (ilk basõm 1952), TŸrk Nesir Antolojisi, 2. Baskõ, Varlõk Yayõnlarõ
HŸseyin Cahit YalõnÕait yazõdan
…
mŸtecessis
❖mŸtecessis: gizliyi arayan, gizliyi gšzetleyen

ss. 39-40
34 s.
Toplumda yerleşecek hayvan sevgisi, şefkat ve merhamet hissi, o millete sŸkžnet iinde yaşamak, hak ve hukuka
riayet hislerinin yerleşmesini sağlayacaktõr. \ 14 Ara 2023
32
v. t
Kelimeler
…
riayet
❖riayet: uyma

s. 115
Nesin, A., 1980 (ilk basõm 1973), Hayvan Deyip de Geme, 3. Baskõ, Adam Yayõncõlõk
34 s.

Kelimeler de tabular vardõr. Ôİnsanlarõn oğunun sšyledikleri metali eritirÕ derler, onlarõn sšylediklerinde kendi
menfaatlerini dŸşŸndŸklerinden arpõtmalar vardõr. \ 14 Ara 2023
33
v. t
Kelimeler
…
menfaat
❖menfaat: õkar

s. 30
Guiguzi, 2022 (*), İkna Sanatõ, 3. Baskõ, TŸrkiye İş Bankasõ KŸltŸr Yayõnlarõ, ‚ev. Giray Fidan
* eserin tahmini olarak ortaya õkõşõ M.…. 4.-2. yŸzyõl arasõ
34 s.
❖xx
\ 14 Ara 2023
34
v. t
Kelimeler
kŸnyeform ≟ cuneiform ≟ ivi yazõsõ ≟ É
❖ivi yazõsõ: eski Farslarõn, Medlerin ve Asurlularõn kullandõğõ yazõ

Halikarnas Balõkõsõ, 2016 (ilk basõm 1980), Merhaba Anadolu, 9. Baskõ, Bilgi Yayõnevi
Because we have no written records, we have no answers to these questions. The earliest written records come relatively
late in the history of humankind. Cuneiform script and hieroglyphics, the earliest forms of writing, are only about five
thousand years old, much more recent than the emergence of modern man.
s. 2
Andreasen, N. A., 2005 (ilk basõm 2005), The Creating Brain, Dana Press
Aynõ zamanda tapõnaklar kutsal yerler olduğu iin parasõ ve değerli taş madenleri olan herkes alõnmalarõndan korktuklarõ iin
tapõnaklara teslim ediyordu. Bu nedenle tapõnaklarda bol miktarda para ve değerli madenler, taşlar bulunurdu. GŸneydoğu
AnadoluÕda bulunan toprak tabletlerin bazõlarõnõn ŸstŸnde ÒKŸnyeformÓ yazõsõyla yazõlmõş senetler bulunmuştur.
s. 35
❖cuneiform: denoting or relating to the wedge-shaped characters used in the ancient writing systems of Mesopotamia,
Persia, and Ugarit, surviving mainly on clay tablets.
Definitions from Oxford Languages (Google)
https://cuneiform.neocities.org/CWT/howtowritecuneiform?
…
34 s.

menemenazdacorba
Fõrõn
Burada hazõrlanmasõ planlanan bazõ yeni ierikler ve gŸncellenecek bazõ başlõklar ile ilgili notlar paylaşõlacaktõr. Bununla birlikte ok daha
šnceden planlanan ancak pek yakõnda hazõrlanamayacak başlõklarõn da bazõlarõ verilerek onlardan alõntõlar eklenecektir.
v. 1
Fõrõn20 Şubat 2025
hazõrlanacak ierikler ve gŸncellemeler hakkõnda notlar
yeni ierikler ve gŸncellenecek başlõklar ile ilgili notlar
adõ geen ieriklerden/dosyalardan ilgili kõsõmlar
pek yakõnda hazõrlanamayacak başlõklara ait alõntõlar ve notlar
kõsa giriş:
v. 1
Fõrõn \ 20 Şubat 2025
2\
12 s.
Bu dosyanõn adõ, hesabõn kurulduğu ilk dšnemde bilgisayarda oluşturulan ve yapõlacaklar ile ilgili notlarõn eklendiği
klasšrŸn adõ idi: fõrõnÕa verilmeyi bekleyen konular/başlõklar.
Birok konuda, hem yapmayõ istediğimiz hem de yapmaktan o an keyif alacağõmõz şeyleri; fiziksel/zihinsel enerjimize
uygun olacak şekilde seip yapmaya gayret ederiz. Bundan dolayõ mŸmkŸn ol duğu kadar yapacaklarõmõzõ/
yapabileceklerimizi uygun bir sõraya koymaya alõşõrõz, ŸnkŸ bu her yaptõğõmõzõn sonucuna yansõr. Yapmayõ sevdiğimiz bir
yemeğin tadõ bile her zaman aynõ olmayabilir; zorunda kalõp yaptõğõmõzda veya bir malzemeyi tam istediğimiz gibi
bulamadõğõmõzda. Zoraki yapõlanlarõn da canõm ne isterse onu yaparõm hoyratlõğõnõn da; bize de başkasõna da pek faydasõ
olmayacağõnõ biliriz. Uygun bir denge enerjimizi ve kaynaklarõmõzõ daha iyi değerlendirmeyi olanaklõ kõlar.
…rneğin teyzelerin romatizmalarõnõ şiddetlendiren yağmurlu/karlõ ama bereketli bu havalarda; yapsam iyi olur dediğim ve
pek de fõrsat bulamadõğõm dosyalarla ilgili dŸzenlemeleri paylaşmaya alõştõm.
Fõrõn dosyasõnõ ÔAgšzlŸlŸkÕ sayfasõnda (menemenazdacorba hakkõnda
Mar 24 ) belirttiğim bir rahatlamayõ yaşamak iin de
oluşturdum, denebilir. Bununla birlikte Ôaltõ ay iindeÕ yapacağõmõ sšylediğim bir gŸncellemeyi veya iki-Ÿ yõl šnce
hazõrlayacağõmõ sšylediğim yeni bir başlõğõ neden h‰l‰ yapamadõğõm ile ilgili notlarõ eklemek iin de oluşturdum, denebilir.
Kõsõmlar:

-F‰r‰b” konulu ve ÔBilim ve SanatÕ başlõklõ ierikleri hazõrlayacağõmõ daha
šnce belirtmiştim.
-sšzelÕci fenÕci konulu ierik iin de burasõ ok uygun. Yer tutma iin
bõrakabilirdim, kõsa bir ierik olduğundan ve diğer hazõrlayacağõm
başlõklarõ fazla geciktirmeyeceğinden onu da tamamlayõp paylaşacağõm.
-Cemil Meri bu ay karar verdiğim ok yeni bir başlõk, aklõma getiren eser
ile birlikte bir šn paylaşõm olarak hazõrlayacağõm. 100 noluÕdan sonra yeni
yapacağõm başlõklarõn sõralamasõnõ nedense bir tŸrlŸ kafamda
kesinleştiremiyordum. Nedeni yŸzbirinci yani 1. sõrada olmasõ gereken
ÔCemil MeriÕdi belki de.
-…fke, ilgili kaynaklarda anõldõğõndan bağõmlõlõkla ilgili olan Dõt DõtÕõn ne?
v.3
iin hazõrlamak istediğim başlõklardan biri idi. Cemil Meri ile ilgili eserde
ÔšfkeÕ ile ilgili kõsa bir kõsõm da olduğundan ardõndan bu başlõğõ yapmak
uygun olur diye dŸşŸndŸm.
-Sanat ve Bilim
v. 3 başlõğõnõ šzellikle biimsel olarak ve birka yeni alõntõ ile
gŸncelleyip ÔBilim ve SanatÕ başlõğõndan šnce paylaşacağõm. ÔBilim ve
SanatÕ kõsa bir ierik olacak, elbette ÔSanat ve BilimÕ başlõğõna da
gšnderme yapacağõm.
-Dõt DõtÕõn ne?
v.3 ieriğini dšrdŸncŸ versiyon ile gŸncelleyeceğimi
sšylemiştim. Aklõmda ikisi kŸŸk biri bŸyŸk Ÿ yeni başlõk vardõ. O
başlõklara ait fikirleri orada verip yeni versiyonda da gerekli kadarõndan
bahsedip o başlõklara referans gšndermeyi planlõyordum. Aõkcasõ en son
sadece kŸŸk olan iki taneyi yapmaya karar vermiştim. Ancak -tam da
menemenazdacorba hakkõnda
Mar 24 dosyasõnda ÔBaşlõklar ne zaman
hazõrlanõyor?Õ altõnda belirttiğime šrnek olacak bir şekilde- Kelimeler
v. 1
dosyasõnõ hazõrlarken MŸhŸrlenmiş Zaman (Andrey Tarkovski) kitabõnda
rastladõğõm fotoğraf fikrimi değiştirdi ve uzun olan Savaşmak
v.1 ieriğine
başladõm. Hazõrlamaya başlayõnca birazcõk daha bŸyŸdŸ, bundan dolayõ
Ôtahminen altõ ay iindeÕ hazõrlayacağõmõ sšylediğim ÔDõt DõtÕõn ne?Õ iin
yeni versiyonu hazõrlamak bayağõ štelendi.
-Savaşmak
v.1 iin ikinci versiyona başladõm; hatta taslak olarak da ekledim,
Savaşmak
v.2 /Taslak. Ancak bu taslakta hem olan kõsõmlara kŸŸk ekler ve
dŸzeltmeler var, hem de eklenecek yeni kõsõmlar var. Bundan dolayõ kŸŸk
eklemeleri yaparak ikinci versiyonu paylaşabilirim ve ieriğin tamamõnõ da
ŸŸncŸ bir versiyon ile yayõnlayabilirim. Zihinsel ve fiziksel olarak yoğun
bir enerji gerektirdiğinden buna zaman ierisinde karar verebileceğim.
v. 1
Fõrõn \ 20 Şubat 2025
3\
12 s.
Hazõrlayacağõm ve sõralamasõ belli olan yeni ierikler / GŸncellenecek ierikler :
102. …fke
101. Cemil Meri
100. Bilim ve Sanat
99. sšzelÕci fenÕci (konu veya başlõk)
98. F‰r‰b” (konu veya başlõk)94.Savaşmak
v. 2, v. 3 63. Dõt DõtÕõn ne?
v. 4
1.Sanat ve Bilim
v. 4
yeni ierikler ve gŸncellenecek başlõklar ile ilgili notlar
v. 1
Fõrõn\ 20 Şubat 2025
4\
12 s.
Başlõklarõn veriliş sõrasõnõ kimi zaman konularõn birbirleriyle ilişkili olmalarõ belirliyor. …rneğin Bakalõm, hangimiz yõldõz olabileceğiz
v. 1, reklam
v. 1 ve
orap/ayakkabõ
v. 1 aralarõnda ilişki olanlara šrnek olarak gšsterilebilir. Belli bir zamana/dšneme/yere uygun olmasõna gšre de o başlõk yapõlabiliyor.
…rneğin ÔaraÕ anlamõna gelen intermezzo
v. 1 başlõklõ ierik kõsa bir aradan ve biim değişiminden šnce yapõldõ; veya 100 nolu ieriğin başlõğõ
ÔBilim ve SanatÕ olacak. ‚ŸnkŸ ilk ierik hesabõn bakõş aõsõnõ da ifade eden Sanat ve Bilim
v. 3 idi. Aralarõnda kŸŸk bir ilişki olacak.
menemenazdacorba hakkõnda
Mar 24 dosyasõndan, s. 21
Bu başlõktan sonra Farab” (F‰r‰b”)Õnin İdeal Devlet kitabõndaki sunuş yazõsõnõn verildiği bšlŸm ile ilgili kõsa bir ierik paylaşacağõm. Bir anlatõm iin
hazõrlayacağõm dosyayõ ierik olarak da paylaşmak iyi bir fikir gibi geldi. …rneğin yer bilimleri veya coğrafya gibi bazõ disiplinlere pek ilgi duyamadõğõm
gibi salt/yoğun dini konularõn anlatõldõğõ eserlere karşõ da bir ilgim yok. Ancak irdeleme, dŸşŸnme, kõyaslama, yorumlama, É ieren ve bunu hakkõyla
yapan insanlarõn eserlerini gšrmek/okumak ok değerli. Batõ kŸltŸrŸne daha aşina olduğumuzdan, konu ile ilgili belli bir eğitimimiz de yoksa šzellikle
dilden dolayõ anlatõlanlarõ anlamak ve kavramak zor; olduğu kadarõnda da ok daha fazla hata/eksik olacaktõr. SšzlŸğŸ aõp karşõ gelen kelime
anlamlarõnõ (hangi anlamõ ?) bulmak ve yazõlanlarõ anlamak o kadar kolay olsa idi; yõllarca alõnan eğitimin verilen emeğin, ne anlamõ kalõrdõ? KŸŸk bir ek
farkõnõn, onlarca yŸzlerce detayõn yaratacağõ mana farklarõnõ gšrebilmek/aõklayabilmek ancak uzmanlarõnõn yapabileceği bir şey. (É)
…zel bir dŸşŸnŸr/filozof olan F‰r‰b”Õyi biraz tanõtmak ve okunmasõna vesile olmak iin, šzellikle bu disiplinlere uzak olup gemişte benim gibi yanlõş bir
bakõş aõsõna sahip olanlar iin hatalarõ/eksikleri ile beraber bir sonraki başlõğõ yine de hazõrlayacağõm.
Sadelik
v. 1 ieriğinden, s. 16
Mart-Haziran 2024Õde šn notlarla ara ara hazõrlananlarõ paylaştõğõm bu versiyonda; Eric R. KandelÕõn kitabõndaki ilgili bšlŸmde paylaşmak istediklerimin
tamamõnõ paylaştõm. İerikte gšrdŸğŸm kadarõyla dŸzen ve yazõm konusundaki dŸzeltmeleri de yaptõm. Aslõnda, ieriği tamamladõm. Sadece biraz ara
verdikten sonra, tahminen altõ ay iinde eklemeyi planladõğõm birka yazõ daha olacak. Onlarõ da dšrdŸncŸ versiyon olarak paylaşacağõm.
Dõt DõtÕõn ne?
v. 3 ieriğinden, s. 38
adõ geen ieriklerden/dosyalardan ilgili kõsõmlar

v. 1
Fõrõn\ 20 Şubat 2025
5\
12 s.
VoodooÕlandõm ya da bŸyŸlendim !
Elinizde malzeme olmasõ hepsini yemeğe dšnŸştŸrebileceğiniz anlamõna gelmiyor. İnsani sõnõrlar da sšz
konusu, arada dinlenmek gerekiyor.
Salgõn sonrasõ biraz daha kolay sağlõk problemleri yaşamaya başladõk. Soğuk algõnlõğõndan gõda zehirlenmesine
uzanan bir yelpazeÉ
En son ÔVoodoo BebeğiÕ ni hazõrlamõştõm. Ne olduysa orada oldu ya da olağan bir yorgunluğa rast geldi.
Gõlgamõş Destanõ ile ilgili olan İlham Kaynağõ
v. 1 ieriğinde dallarõndan mŸcevherler sarkan bir ağa vardõ. Bu ağalarla dolu
bir ormana girdiğinizi dŸşŸnŸn; muhteşem tasarõma sahip kŸpeler, kolyeler, halhallar É da var. Dokunabiliyorsunuz,
bakabiliyorsunuz. Hepsi bŸyŸleyici. Hatta alõp gitme hakkõnõz da var. Ne kadar alõrsõnõz? AgšzlŸlŸk yapõp neredeyse hepsini
yanõmõzda gštŸrmek isteriz, değil mi? Doğamõz bšyle. GŸzel olana, değerli olana ve mŸmkŸnse de hepsine sahip olmak
isteriz. Peki mŸmkŸn mŸ? Hayõr.
Hepsini alamayacağõz. ‚ok daha fazlasõnõ gštŸrebilmek iin areler dŸşŸneceğiz, aklõmõz da alamadõklarõmõzda kalacak.
Voodoo Bebeği
v. 2 ieriğinden sonra aşağõdaki paylaşõmõ yapmõştõm. Fiziksel ve zihinsel yorgunluk agšzlŸlŸkle birlikte
artabiliyor. Hazõrlayacağõm başlõklar var, sanki o alõntõlarõ yanõmda taşõyor gibi hissediyorum. İerikleri hazõrlayõp bitirince
kargo ile eve yollayabildiğim mŸcevherler gibi oluyor, rahatlõyorum. Bir ikilem sšz konusu. HenŸz aşamadõm. Mesela
amacõm bu Ôhakkõnda dosyasõÕnõ hazõrlayarak dinlenmek idi. DšrdŸncŸ kõsmõ tam bšyle planlamõyordum. Sonra yine aynõ şeyi
yaparken buldum kendimi. Okudu ğum kitaplar tam da sšylemek istediklerimi nasõl sšyleyebileceğimi ya da
sšyleyebileceklerim konusunda ok kõşkõrtõcõ oldular. İşte insan neyi ararsa onu buluyor ya da gšrŸyor; agšzlŸlŸkten de geri
duramõyor.
AgšzlŸlŸk
menemenazdacorba hakkõnda
Mar 24 dosyasõndan, s. 28
adõ geen ieriklerden/dosyalardan ilgili kõsõmlar
Pek yakõnda hazõrlanamayacaklar
Buradaki başlõklar hesabõn kurulduğu ilk zamanlarda oluşturuldu, hatta bazõlarõnõ hazõrlamaya da başladõm. Ancak eldirici başka konular veya
sebepler nedeni ile štelendi. Yapõlmasõ gereken zamanda, odağõm olduklarõ dšnemde yapamadõm. Yani başka baharlara kaldõlar, ancak bu
demek değil ki unutulacak. Zaten kesin hazõrlanacak olanlarõ buraya ekledim.
…zellikle burada yanlõş anlaşõlma olmamasõ iin şunu belirteyim: šrneğin doğu/batõ ve d‰h” konulu başlõklarda Huri İslamoğluÕnun kullandõğõ
Ô‰rõz”Õ kelimesinin geerli olduğunu, birok konuda geerli olanõ ok gŸzel ifade etttiğini dŸşŸnŸyorum. …rneğin ilk başlõklardan olan doğu/batõ
konusunu iptal edip etmemek arasõnda kaldõm. Daha sonra sadece alõntõalarõ vereceğim kõsa bir başlõk olarak yapmaya karar verdim. Veya d‰h”
konulu başlõk iin alõntõlarõn da akla getirdiği Ôhop atladõm, zõpladõm uzay ağõndayõm, kod yazõyorumÕ sloganõ ile Ah GŸzel İstanbul (1966 - Atõf
Yõlmaz) filminde geen Ômilli hastalõğõmõz, her şeyin kolayõna kamakÕ: bu yorumlarõ/alõntõlarõ yine vereceğim. Ama iki başlõk iin de; şu an o
yõllardaki gibi dŸşŸnmŸyor ve kabul etmiyorum. Bir durumun hangi şartlar altõnda ortaya õktõğõ da šnemli, şartlarõn sŸrekli devam edip etmediği
de šnemli; ŸnkŸ Ôo durumunÕ gemişini/şimdisini/geleceğini belirliyor. Ayrõca herkesin bildiği Ÿzere, bir yšnden kštŸ olanlar başka yšnden iyi
olan şeylerin zeminini de hazõrlar. İşte bunu unutmak bile ‰rõz” Ôdir. İyi ve kštŸ olanõ/gšrŸneni/gšsterileni/É abartmak da ‰rõz” Ôdir.
v. 1
Fõrõn\ 20 Şubat 2025
6\
12 s.
pek yakõnda hazõrlanamayacak başlõklara ait alõntõlar ve notlar

Sulak Bir Gezegenden …ykŸler - Sargun A. Tont
Tont, S. A., 1997 (ilk basõm 1997), Sulak Bir Gezegenden …ykŸler, 1. Baskõ, TŸbitak PopŸler Bilim Kitaplarõ
v. 1
Fõrõn konu: elişki \ 20 Şubat 2025
7\
12 s.
s. 2
Bilimler ve Sanatlar †zerine Sšylev
Jean-Jacques Rousseau
Rousseau, J.-J. 2022 (ilk basõm 1750), Bilimler ve Sanatlar †zerine Sšylev,
14. Baskõ, TŸrkiye İş Bankasõ KŸltŸr Yayõnlarõ, ‚ev. Sabahattin EyŸboğlu
v. 1
Fõrõn konu: kapitalizm\ 20 Şubat 2025
8\
12 s.
BŸyŸk Buhran
v.1 ieriğinden, s. 10
Bir şey abartõlõp ok yŸceltiliyorsa veya tersi yerlerde sŸrŸndŸrŸlŸyorsa biraz uzaklaşõp bakmakta fayda olabilir. Elbette yõllarca ciddi bir literatŸr taramasõ
yapmadan ve ilgili dšnemin şartlarõ gšz ardõ edilerek Ôşu anÕ fikir bey‰n etmek doğru olmaz (-izm hangisi olursa olsun); ancak fiziksel emek kadar zihinsel
emek de değerlidir, zihinsel emek kadar fiziksel emek de değerlidir. İnsanlõğõn ortak birikimi ve katkõsõ, daima, hem fiziksel hem de zihinsel emeğe
dahildir. Odağõ abartõnca bazõ şeyler gšzden kaabiliyor.
‚otuksšken, Y., 2005 (ilk basõm 2005), Uygulamalõ TŸrk Dili, 1.
Baskõ, Papatya Yayõncõlõk
Uygulamalõ TŸrk Dili
Yusuf ‚otuksšken

GŸlŸn Adõ - Umberto Eco
v. 1
Fõrõn
Eco, U., 1993 (ilk basõm 1980), GŸlŸn Adõ, 6. Baskõ, Can Yayõnlarõ, ‚ev. Şadan Karadeniz
konu: bir ve aynõ\ 20 Şubat 2025
9\
12 s.
s. 29
EntellektŸel TereddŸt - Ahmet Oktay
Oktay, A., 2003 (ilk basõm 2003), EntellektŸel TereddŸt, 1. Baskõ, Everest Yayõnlarõ
v. 1
Fõrõn konu: d‰h”\ 20 Şubat 2025
10\
12 s.
ss. 105-106
* mavi kalemle bir kõsmõ gšrŸnen de Cemil MeriÕden verilecek alõntõya aittir.

Alaklõğõn Evrensel Tarihi
Jorge Luis Borges
Borges, J. L., 1993 (ilk basõm 1935), Alaklõğõn Evrensel Tarihi, 3.
Baskõ, Telos Yayõncõlõk, ‚ev. Zeynep ‚ağlayan
v. 1
Fõrõn konu: doğu / batõ\ 20 Şubat 2025
11\
12 s.
ss. 65-66
https://www.youtube.com/watch?
v=yZZlwnl4Rec&list=PL0gMcF5aNgrMdaPAVhjTjL46ltXDfw2NY
ÒBurada Batõ'nõn başarõlarõnõn ve son iki yŸzyõllõk dŸnya tarihi Ÿzerinde kurmuş
olduğu egemenliğin yadsõnmasõ sšz konusu olamaz. Ancak bu egemenliğin ve
başarõlarõn tarihsel olarak arizi olduğuna ve Batõ'nõn sahip olduğu mutlak ve
zaman iinde pek de değişmeyen šzelliklerin sonucu olmadõğõna dikkati ekmek
istiyorum. Başka bir deyişle, burada eleştirilen aslõnda arõzi bir şekilde ortaya
õkmõş šğeleri mutlak kategoriler halinde sunarak tarihte farklõ bšlgelerin başarõ
veya başarõsõzlõklarõnõ mutlaklaştõran bakõş aõlarõdõr.Ó
ss. 21-22 Aõlõş yazõsõ, Huri İslamoğlu
menemenazdacorba hakkõnda
Mar 24 dosyasõndan, s. 73
~ son bšlŸmlerde; BorgesÕin anlattõklarõnõn ne zaman gerekten olduğunu ne
zaman kurgu olduğunu kestirmenin gŸ olduğu da sšyleniyordu
Kelimeler ve Şeyler - TRT 2
Neden Avrupa Tarihi?
der. Huri İslamoğlu
der. İslamoğlu, H., 1997 (ilk basõm 1994), Neden Avrupa Tarihi?,
İletişim Yayõnlarõ
Sõralama
v.2 ieriğine de bakabilirsiniz.
May, R., 2020 (ilk basõm 1953), Kendini Arayan İnsan, 19.
Baskõ, Okuyan Us Yayõnevi, ‚ev. Kerem Işõk
v. 1
Fõrõn konu: mizah\ 20 Şubat 2025
12\
12 s.
ss. 60-61
Yahşi Batõ
2009 - …mer Faruk Sorak
Kendini Arayan İnsan
Rollo May
https://www.youtube.com/watch?v=U_KrB31T84g
Mizahõn da talep ettikleri vardõr; šrneğin Yahşi Batõ filminde
yukarõdaki sahnede sadece ÔakbilÕ lafõna gŸlebiliriz; ancak
hafõzamõz iyi ise veya yakõn zamanda İyi, KštŸ ve ‚irkin (The
Good, The Bad and The Ugly) (1966 - Sergio Leone) filmini
seyretmişsek; aynõ kitaplardaki gibi, burada da katmanlõ bir
anlam/mizah olduğunu fark edebiliriz. ÔBillÕ bilmiyorumun
bilÕi de olabilir, akbil in bilÕi de olabilir veya kŸlt filmde adõ
sŸrekli geen ÔBill CarsonÕ a gšnderme de olabilir.

Hatalar
v. 1
Hatalar
Hata ve DŸzeltme Notlarõ
Bu dosya, ilk zamanlar bireysel ama iin hazõrlanacak; sonra biraz daha okuyucu dostu haline getirilecektir. İeriklerin bazõlarõna -az ya da ok- yeni
alõntõlardan eklemeler olacak; bazõlarõnda biimsel değişiklikler de yapõlacak. Hatalarõ dŸzeltmek iin yeni bir versiyonu paylaşmak yerine buradaki
notlar dikkate alõnarak ieriklerin gelecek versiyonlarõ hazõrlanacaktõr. Yeni başlõklarõn hazõrlanmasõ daha šncelikli olduğundan; šrneğin buradaki bazõ
başlõklarõn gŸncellenmesi iin šngšrŸlen en yakõn zaman iki-Ÿ yõl sonrasõdõr; bu dosyanõn hazõrlanma nedenlerinden biri de budur.
Hatalar rastlantõlar veya denk gelmelerle eklenmektedir. …rneğin 13 nolu ierikte ÔbirÕ hata veya dŸzeltme verildiğinde, o başlõkta tek hatanõn veya
dŸzeltmenin ÔverilenÕ olmadõğõ anlaşõlmalõdõr; yani başka hata veya dŸzeltmeler mutlaka vardõr. Kõsacasõ, zamansal ve bireysel olarak belli bir emek
gerektirdiğinden en baştan itibaren kontrol edip, tŸm hatalarõ/dŸzeltmeleri bulmak ve buraya yazmak mŸmkŸn değildir. Taslak halinden sonra
paylaşõlan bu birinci versiyon iin yeni hatalar eklenmiştir.
menemenazdacorba
v. 1
Hatalar
yanlõş doğru
no. ierik sayfa aõklama
46 Perili Kšşk
v. 1
belli bir anlatõm vurgusu ile başlõğõn oluşmasõna katkõsõ olan ve unutulan, šykŸye ait
video bağlantõsõ eklenecek, https://www.youtube.com/watch?v=79J9LTbdfC8
85 başkalarõnõn bakõşõ
v.1 18 hayatõmõzõ adamanõz hayatõmõzõ adamamõz
Kelimeler
v.1 4
dostluk: konuşmuş olmak iin
konuşmayõ oktan aşmõş arkadaş
dostluk: konuşmuş olmak iin
konuşmayõ oktan aşmõş arkadaşlõk
45 iş yaptõrma
v.1
5 yanlõşlõkla silinmiş olan diyaloğun nerede getiği notu; ÕAyieği tarlasõÕ eklenecek
77 Tuhaf Şeyler
v.1
27
kitaba ait yanlõş yazõlan referans bilgisi dŸzeltilecek
Eco, U., Rorty, R., Culler, J., Brooke-Rose, C., 1996 (ilk basõm 1992), Yorum ve Aşõrõ Yorum, Can Yayõnlarõ, ‚ev. Kemal Atakay
71 Beni Kategorize Etme
v.1
1
başlõk şarkõ sšzŸne ait olduğundan tõrnak iine alõnacak;
bu ieriğin ilk olarak hazõrlanan bir hali olduğundan gelecek versiyonda burada
versiyon numarasõnõn yanlõş yazõldõğõ ile ilgili (2 yerine 1 yazõldõğõ) not dŸşŸlecek
ilk Yetişkin Oyunlarõ
v.ilk
4 kŸŸk nŸanslar varsa nŸanslar varsa
20 Orson Welles / Tõrtõl
v.1
1 paralellik iin Ôbana 5 ayna lazõmÕ yerine Ôbana 5 sõrlõ ayna lazõmÕ yazõlacak \
4
220 Kas 2024

\ 4
3
v. 1
Hatalar
83 zengin ve fakir
v.3
39
kitaba ait yanlõş yazõlan referans bilgisi dŸzeltilecek
Boysan, A., 1991 (ilk basõm 1991), İstanbul Esintileri, 1. Baskõ, Bas Yayõnlarõ
71, 54 ‚irkinlik/GŸzellik
v. 3, Dil
v. 3 ‚irkinlik/GŸzellik
v. 2, Dil
v. 2
yanlõş doğru
no. ierik sayfa aõklama
3 Karasevdam Anadolum - Fikret Otyam Gizli ‚ekmece - Ahmet Oktay
13 Korku/Umut/Fal/Astroloji/‚škŸş
v.3
5
ÔBšyle kaygõ, korku ve endişe dolu dšnemlerde; gŸven duygusunun yitirildiği dšnemlerde genlerdeki
ÔumursamazÕ gšrŸnen tavõr; aynõ batõl inanlar gibi kişinin bŸtŸnlŸğŸnŸ koruma gayretindendir.Õ
ifadesi dipnot olarak verilmeliydi, ana metin ile ilişkisi olmayan bu kõsõm iin gerekli
dŸzeltme yapõlacak
40 intermezzo
v.1
1
Ôbizi manipŸle eden eserlere de dšnŸşŸrÕ yerine
Ôbizi manipŸle eden ŸrŸnlere de dšnŸşŸrÕ yazõlacak
50 reklam
v.1
6 kullanmõşardõr kullanmõşlardõr
88 huni
v.t/1
4
video da gšrŸlen resim/izim ile alõntõlarda adõ geen resimlerin aynõ ressama ait
olduğu gibi yanlõş bir anlam ortaya õkabileceğinden ifadeler dŸzeltilecek
89 doz
v.g
2, 5
Ôhep et tŸketenler hastalanõyorduÕ ile kitaptaki hali Ôhep et tŸketenler
hastalanõyorlardõÕ ifadesi farklõ olduğundan, değiştirilecek ya da not dŸşŸlecek
90 Deli
v.g
5
yšnetmen ve filmlerinden bahsederken, diğer bazõ filmlerin de adõ geince yanlõş
anlamaya aõk ifadeler kullanõlmõş, dŸzeltilecek20 Kas 2024
Birka gŸn šnce bu dosyayõ hazõrladõm (Aralõk 2023, ilk taslak hali), ama
iime sinmeyen bir şeyler oldu. Biimsel olarak da oturmayan şeyler var
gibi hissettim. Hayatta tuhaf rastlantõlar oluyor, sõklõkla da Slumdog
Millionaire (2008 - Danny Boyle, Loveleen Tandan) filmi aklõma geliyor.
Filmde bilgi yarõşmasõnda yarõşan ocuk aslõnda hibir şey bilmiyor, ancak
sorular hep hayatõndaki belli anlarda aklõnda kalanlardan geliyor ve doğru
cevap veriyor (gšrŸnŸyor).
Bazen arasanõz bulamayacağõnõz şeyler tam doğru zamanda šnŸnŸze
geliyor, hayatta gŸzel şeyler de oluyor.
BugŸn (Aralõk 2023), kŸtŸphanedeki bir kitapta en arka sayfalarda, sayfa
arasõna koyulmuş bšyle bir dŸzeltme notuna rastladõm. Eski ekmekleri
šzlemek gibi, bšyle şeyleri de gšrŸnce eski šzlenen ÔdeğerlerÕ akla
geliyor.
ekmek / simit
v. 1
eskiden ÔdŸzeltme notlarõÕ
Bu modern zamanlarda sosyal medyada yazdõklarõmõzda da veya
web Ÿzerinde yaptõğõmõz dosya paylaşõmlarõnda da hatalar
yapabiliyoruz, gerektiği zaman dŸzeltmeleri yapmak ya da iletmek
gerekiyor.
Fotoğrafta hem gemişte kitaplarda dŸzeltmelerin nasõl verildiğini
gšrebilir hem de biimsel olarak šrnek alabiliriz.
v. 1
Hatalar
Akla gelenler \
4
420 Kas 2024

/ 30 s. YouTube kanalõ v.1 / Oca 25
1
YouTube kanalõ
kayõtlara ait kapak gšrselleri ve notlar
menemenazdacorba
Kanala eklenen kayõtlarõn šn gšrsellerinin ve videoya erişim bağlantõlarõnõn paylaşõlmasõ, gerektiği durumda bazõ
hatalarõn dŸzeltilmesi ve bazõ notlarõn belirtilmesi amacõ ile bu dosya hazõrlanmõştõr.
Kanal aõlõş tarihi / May 22
/ 30 s. YouTube kanalõ v.1 / Oca 25
2
menemenazdacorba kanalõ
https://www.youtube.com/@menemenazdacorba

/ 30 s. YouTube kanalõ v.1 / Oca 25
3
Oynatma Listeleri
‣Hesap hakkõnda
‣yalõn bir biimde
‣tattõrõcõ
‣Sesli Alõntõlar
‣Anlatõm Videolarõ
video
ses kaydõ
ses kaydõ
ses kaydõ
video
⏐
⏐
⏐
⏐
⏐
Sol Ÿstteki logoya tõkladõğõnõzda ilgili sayfaya ait YouTube videosu/ses kaydõ aõlacaktõr. Logonun yanõnda
dahil olduğu oynatma listesinin adõnõ ve YouTube'a eklenme tarihini gšrebilirsiniz.
Kanalda oğunlukla tek sayfa gšrsel ile paylaşõlan ses kayõtlarõ vardõr. Her zaman değilse bile, kimi zaman sayfalardaki šne õkarmalar ve notlar ile beraber
dinlemenin ve izlemenin bir arada olmasõ gerekebilir. / Video šn gšrsellerindeki sayfa numaralarõnõn Ÿzeri bu dosyada kapatõlmõştõr. Sayfa kenarlarõndaki
bilgilerin yaratmõş olduğu karõşõklõğõ azaltmak iin bu yapõlmõştõr. / İmla yazõm hatalarõ fark edildiğinde bu dosya Ÿzerinde dŸzeltme yapõlacaktõr.
/ 30 s. YouTube kanalõ v.1 / Oca 25
4
Hesap hakkõnda
Hesap ile ilgili anlatõmlar
Bu oynatma listesi, hesabõ ilk olarak anlatan ve ilk olarak paylaşõlan
'Kitap okumak ve okumayõ sŸrdŸrmekle ilgili sõkõntõ yaşõyor musunuz?'
başlõklõ videoyu ieriyor. Hesap ile ilgili daha geniş -hem hesap hem de
kitaplar ve okumak ile ilgili yeni alõntõlarõn/yazõlarõn olduğu- bir dosya
menemenazdacorba hakkõnda
Mar 24 hazõrlandõ. Bu ilk video o dosyadaki,
yan tarafta gšrdŸğŸnŸz işaretli ilk kõsõmõ anlatõyor. Bu sarõ ile işaretlenmiş
kõsmõ eksiklerine/hatalarõna rağmen, bana gšre bazõ iyi taraflarõ da
olduğundan tekrar anlatmayacağõm. Buradaki diğer kõsõmlarõ da
gelecekte para para anlatõp bu oynatma listesine ekleyeceğim.
. . .

Hesap hakkõnda / May 22
/ 30 s. YouTube kanalõ v.1 / Oca 25
5
Kitap okumak ve okumayõ sŸrdŸrmekle ilgili
sõkõntõ yaşõyor musunuz?
/ 30 s. YouTube kanalõ v.1 / Oca 25
6
yalõn bir biimde
Oynatma listesinin adõ, Ôs‰de bir biimdeÕ bir konuyu / kavramõ / tartõşmayõ / sorgulamayõ /É veren alõntõlara
işaret etmek Ÿzere oluşturuldu.
İlk fikri veren FeynmanÕõn Fizik Dersleri kitabõnda ÔKuantum MekaniğiÕni anlatan yazõ oldu. Bu hesapta hazõrlanan
ieriklerde de gŸndelik hayatta da artõk sõk adõ geen bir konu diyebiliriz. Hafif gizemli gšrŸnen yapõsõ da
cezbedici bir etki yaratõyor olmalõ.
İlk Ÿ sesli alõntõdan šrnek verirsek;
- İlk sesli alõntõda okunan kõsõm ÔKuantum MekaniğiÕni hem s‰de bir biimde hem de šnemli yšnlerini en tesir
edebilecek ifadelerle anlatan bir yazõ.
- İkinci sesli alõntõ ÔKelebek EtkisiÕ olarak adlandõrdõğõmõz, son 50 yõl iinde karmaşõk sistemlerin
modellenmesinde / anlaşõlmasõnda kŸŸk etkilerin yaratabileceği sonularõ ifade etmek iin kullanõlan bir kavram
ile ilgili. Bu kavramõn veya bu etkinin yaklaşõk 2500 yõl šnceki yazõlõ kaynaklarda nasõl getiğini gšreceğiz.
- †ŸncŸ sesli alõntõda ise bir arka kapak yazõsõndan ÔAydõn kimdir?Õ sorusuna bir tanõm vererek değil de, olasõ
tanõmlarõ anarak dŸşŸnme/tartõşma konusunda farklõ noktalardan õkabileceğimizi hatõrlatan bir yazõ olacak.
Konuyu biraz gšsterebilmek iin okunan kõsõmdan sadece bazõ cŸmleler veya bazõ ifadeler gšrselde verilecektir.
Kimi zaman paragraf da gšzetilmeden ard arda yazõlabilirler. İlgili alõntõya verilen referans bilgilerinden
ulaşabilirsiniz.

yalõn bir biimde / May 24 menemenazdacorba 30 May 2024
kuantum mekaniği
yalõn bir biimde
Feynman, R., Gottlieb, M. A., Leighton, R. B., 2016 (ilk basõm, 1964), Feynman Fizik Dersleri - Cilt 3: Kuantum Mekaniği,
1. Baskõ, ALFA Basõm Yayõm, ‚ev. Murat Metehan TŸrkoğlu/Editšrler Kurulu
Feynman Fizik Dersleri - Feynman, Leighton, Sands
Okunan kõsõmdan:
‣Atom mekaniği
s. 23

‚ok kŸŸk šlekteki nesneler, herhangi bir doğrudan deneyime sahip olduğumuz şeyler gibi davranmazlar.
É şu ana kadar gšrdŸğŸnŸz hibir şey gibi davranmazlar. É
elektron aslõnda ne paracõk ne de dalga gibi davranõr. Artõk vazgeiyoruz ve diyoruz ki 'elektron bunlarõn
hibiri gibi değildir.Õ É
Atomik nesnelerin (elektronlar, protonlar, nštronlar, fotonlar vb gibi) kuantum davranõşõ tŸmŸ iin aynõdõr;
onlarõn hepsi 'paracõk dalgalarõ'dõr ya da onlarõ nasõl adlandõrõrsanõz odur. É
atomik ve kŸŸk-šlekli davranõş hakkõnda É gittike artan bir karõşõklõk É Bu karõşõklõk, en sonunda, 1926 ve
1927'de Schršdinger, Heisenberg ve Born tarafõndan šzŸldŸ. Bu fizikiler nihayet maddenin kŸŸk
šlekteki davranõşõ iin tutarlõ bir anlatõm elde ettiler. É
Atomik davranõş gŸnlŸk deneyimden o kadar farklõdõr ki, ona alõşmak aşõrõ derecede zordur É kŸŸk
šlekteki nesneler É hakkõnda, doğrudan deneyimlerimizle ilişkilendirmeye alõşmadan, soyut ya da imgesel
tarzda bilgi edinmeliyiz.
Okunan kõsõmdan sadece bazõ cŸmleler veya bazõ ifadeler kimi zaman paragraf da gšzetilmeden buraya ard arda yazõlmõştõr.
/ 30 s. YouTube kanalõ v.1 / Oca 25
7
yalõn bir biimde / May 24 menemenazdacorba 30 May 2024
kelebek etkisi
yalõn bir biimde
Guiguzi, 2022 (ilk basõm, ~ M.…. 4. yy), İkna Sanatõ, 3. Baskõ, TŸrkiye İş Bankasõ KŸltŸr Yayõnlarõ, ‚ev. Giray Fidan
İkna Sanatõ - Guiguzi
Okunan kõsõmdan:
‣Onar-Kõr bšlŸmŸnden
s. 13

Yakõnõnda ne olduğunu gšremeyenler sšylenenleri dinlemiyor demektir; gelecekte ne olacağõnõ bilenler
gemişi iyi inceleyenlerdir. É
gšze arpmayan işaretleri ayõrt edebilmeki in planlarõnõ ayrõntõlarõyla dŸşŸnŸrler. Sonbahar tŸyŸnŸn
1 fark
edilmeyen hareketleri Tai DağõÕnõ sallayabilir. É
1 Sonbaharda kuşlarõn ve hayvanlarõn yeni õkan tŸylerini işaret eder. Bir benzetme olarak kullanõlõr ve ok kŸŸk
şeyleri ifade eder.
Okunan kõsõmdan sadece bazõ cŸmleler veya bazõ ifadeler kimi zaman paragraf da gšzetilmeden buraya ard arda yazõlmõştõr.
/ 30 s. YouTube kanalõ v.1 / Oca 25
8

yalõn bir biimde / May 24 menemenazdacorba 30 May 2024
Aydõn kimdir?
yalõn bir biimde
Erhat, A., 2002 (ilk basõm, 2002), Osmanlõ MŸnevverinden TŸrk Aydõnõna, 1. Baskõ, Can Yayõnlarõ
Osmanlõ MŸnevverinden TŸrk Aydõnõna - Azra Erhat
Okunan kõsõmdan:
‣Arka kapak yazõsõ
'Aydõn' kimdir? 'Aydõn olmak' nedir? Kimilerine gšre dŸşŸnmek, dŸşŸnce Ÿretmek yeterli 'aydõn' olmak iin.
É Kimilerine gšre halkõn anlamadõğõ insandõr 'aydõn', kimilerine gšre ise halkõ anlamayandõr. Babil kulesi'ne
ekilenlere de 'aydõn' denildiği gšrŸlŸyor.
Okunan kõsõmdan sadece bazõ cŸmleler veya bazõ ifadeler kimi zaman paragraf da gšzetilmeden buraya ard arda yazõlmõştõr.
/ 30 s. YouTube kanalõ v.1 / Oca 25
9
/ 30 s. YouTube kanalõ v.1 / Oca 25
10
tattõrõcõ
Belirtilen kõsõmlarõn okunarak kitaplarõn tanõtõlacağõ bu oynatma listesinin adõ Cemil MeriÕe ait olan ÒÉ yalnõz
tanõtõcõsõ değil, tattõrõcõsõ da olmak isterdiÓ ifadesinden ilham alõnarak oluşturuldu.
Şu an veya daha sonra da bu ÔağõrÕ kelimenin gereğini yerine getirmek mŸmkŸn değil. Bu oynatma listesinin
adõnõ haksõzcasõna belirlemiş olduğumu kabul ediyorum. Ancak hem sšzcŸğŸn gŸzelliği hem de hesabõn adõ ile
uyumluluğu karşõsõnda geri duramadõm.
Burada kõsa olan arka kapak yazõlarõnõn tamamõ; sunuş yazõsõndan/šnsšzden ve kitap iinden ise sadece birka
paragraf okunacaktõr.

tattõrõcõ / May 24
/ 30 s. YouTube kanalõ v.1 / Oca 25
11 menemenazdacorba
Camus, A., 2021 (ilk basõm 1958), Yaratma Tehlikesi, 4. Baskõ, Can Sanat Yayõnlarõ, ‚ev. Alper Bakõm
Yaratma Tehlikesi
Albert Camus
tattõrõcõ*
Okunan kõsõmlar:
‣šn kapak/i kapak yazõlarõ
Yaratmak, bugŸn tehlike arz eden bir eylemdir ve sanatõnõn her eseri eylem niteliğindedir.
10 Aralõk 1957 tarihli konuşma
Bu konuşma, Nobel šdŸl tšreni yemeği sonrasõ, StockholmÕdeki H™tel de VilleÕde gerekleştirilmiştir.
‣ilk sayfalardan
ss. 13-15

É her daim sŸrdŸrmesi aba gerektiren É bildiği şeyler Ÿzerine yalan sšylemeyi reddetmek ve her tŸrlŸ
baskõya karşõ direnmek.5 Mayõs 2024
11
tattõrõcõ / Oca 24
/ 30 s. YouTube kanalõ v.1 / Oca 25
1212menemenazdacorba
Eyuboğlu, S., 1997 (ilk basõm 1997), Sanat †zerine Denemeler ve Eleştiriler, Cem Yayõnevi, haz. Azra Erhat
Sanat †zerine Denemeler ve Eleştiriler
Sabahattin Eyuboğlu
tattõrõcõ*
Okunan kõsõmlar:
‣šnsšz (Azra Erhat)
ss. 5-6

É onunla bir gereği paylaşarak, doğru ve gŸzelÕde onu eyleme itelemek amacõnõ gŸderdi É
‣ÔTenkid †zerineÕ başlõklõ bšlŸmden
ss. 27-28

É Ršnesansa medeniyetin yeniden doğuşu diyerek orta zamancõlarõ incitmektense, bu devri É1 Mayõs 2024

tattõrõcõ / Oca 24
/ 30 s. YouTube kanalõ v.1 / Oca 25
1313 menemenazdacorba
Lorenz, K., 2006 (ilk basõm 1949), Hz. SŸleymanÕõn YŸzŸğŸ, 1. Baskõ, Cumhuriyet Kitaplarõ, ‚ev. Evrim T. GŸney
Hz. SŸleymanÕõn YŸzŸğŸ
Konrad Lorenz
tattõrõcõ*
Okunan kõsõmlar:
‣arka kapak yazõsõ
É bilimsel yšnŸ son derece sağlam bir davranõşbilim metni É
‣tŸrke baskõya šnsšzÕden (Veysel Atayman)
s. 5

É beline kadar TunaÕnõn sularõna girip, birka šrdeğin ya da kazõn davranõş kodlarõnõ šzmeye alõşan iflah
olmaz hayvan ‰şõğõ É
‣kitaptan
ss. 100-101
É Sadece ÔmanitasõÕ da izliyorken yapar bunu! É2 Ocak 2024
tattõrõcõ / Oca 24
/ 30 s. YouTube kanalõ v.1 / Oca 25
14menemenazdacorba
Yourcenar, M., 2017 (ilk basõm 1951), HadrianusÕun Anõlarõ, 5. Baskõ, Helikopter Yayõnevi, ‚ev. Nili Bilkur
HadrianusÕun Anõlarõ
Marguerite Yourcenar
tattõrõcõ*
Okunan kõsõmlar:
‣arka kapak yazõsõ
É Sadece ayağõ 80 santimetre. Anlayõn. BŸyŸk imparator. É
‣HadrianusÕun Anõlarõ iin not defteriÕnden
s. 279

É dšnemleri arasõnda insanõn tek başõna direndiği benzersiz bir an vardõr É
‣ilk sayfadan
ss. 9-10
É bu sadõk yoldaş ve dostumun, sahibini yutarak šlŸme sŸrŸkleyebilecek kurnaz bir canavar olabileceği É2 Ocak 2024

tattõrõcõ / Oca 24
/ 30 s. YouTube kanalõ v.1 / Oca 25
15 menemenazdacorba
Meri, C., 1964 (ilk basõm 1964), Hind Edebiyatõ, Dšnem Yayõnlarõ
Hind Edebiyatõ
Cemil Meri
tattõrõcõ*
Okunan kõsõmlar:
‣arka kapak yazõsõ
É Şiiriyle, felsefesiyle, masalõyla É beş bin yõldõr ayakta duran Hind É
‣yazara ait ÔBirka SšzÕ
s. 5

É O, Hind edebiyatõnõn yalnõz tanõtõcõsõ değil, tattõrõcõsõ da olmak isterdi. É
‣giriş bšlŸmŸnden
ss. 7-10
É Kafaya ve gšnŸle seslenen bir devrim bu, mermerde değil kitapta tecelli ettiği iin farkõna varan az. É2 Ocak 2024
/ 30 s. YouTube kanalõ v.1 / Oca 25
16
Sesli Alõntõlar
Hazõrlanan ieriklerde verilen alõntõlardan bir sayfa seslendirilmiştir.
Eğer videoyu hem dinleyip hem de sayfaya bakarak takip ederseniz; šne õkarõlan ifadeler/cŸmleler, bazõ
işaretlemeler ve aõklamalar gšrebilirsiniz. Bunlar hem ieriğin konusu ile alakalõdõr hem de ieriğin tŸmŸ ile
birlikte bir anlam oluşturmaktadõr. İlgili ieriğin tamamõna verilen bağlantõdan ulaşarak alõntõnõn bŸtŸndeki yerini
gšrebilirsiniz.
Bir kitaptan neden sadece birka paragraf okunuyor?
Biri genel diğeri de bireysel olan iki sebebi var.
Genel sebep:
Belli bir başlõk altõnda hazõrlanan ieriklerde oğunlukla inceleme tarzõndaki kitaplardan alõntõlar paylaşõlmõştõr. Bu
tŸr kitaplarõ sesli kitap gibi okumak ve anlaşõlõr kõlmak zordur. Yine de okuyucularõn bšyle gŸzel kitaplarla
tanõşmasõna vesile olmak iin bir sayfa dahi yeterli olabilir.
Bireysel sebep:
Hem kişisel donanõmõn eksikliği hem de vakit ile alakalõ olarak ierikleri anlatmak daha ilerleyen dšnemlerde
olabilir. …nceliğim planlanan başlõklarõ hazõrlamak olduğundan en azõndan sayfa sayfa alõntõlarõ okuma
mutluluğunu yaşamak.
Ayrõca birka denemede şunu gšrdŸm. İeriği anlatõrken alõntõnõn tamamõnõ okumak hem konuyu hem de ilgiyi
dağõtõyor. Sadece konu veya başlõk ile alakalõ olarak šne õkarõlan kõsõmlarõ seslendirdiğimizde de yazarlarõn o
muhteşem ifadeleri okunmadan/vurgulanmadan geilmiş oluyor. Bu oynatma listesi ile birlikte o alõntõlarõn
tamamõ okunmuş ya da dinlenmiş olacak.
Sayfalardaki biimsel farklõlõklar hem hazõrlanan zamana hem de ieriğe gšre değişebilmektedir.
. . .

Sesli Alõntõlar / Haz 24
/ 30 s. YouTube kanalõ v.1 / Oca 25
1717 \ menemenazdacorba

Ò‚evresini gšzlemleyen ilk insan, ok gemeden, gšrdŸklerini iinde yaşadõğõ mağaranõn duvarlarõna
izmeye başladõ. Kuzey İspanya'nõn Santander ilindeki Altamira Mağarasõ'nda 1879'da paleolitik
dšnemden kalma renkli duvar resimleri ortaya õkarõldõ. Resimler başta bizon olmak Ÿzere at, geyik ve
yaban domuzu resimleriydi. Fransa'nõn Dordogne bšlgesinde Montignac'õn iki kilometre gŸneyindeki
Lascaux Mağarasõ'nõn duvarlarõnda da, paleolitik dšnem duvar resimleri vardõr. Genellikle tek renkli (siyah,
sarõ ya da kõrmõzõ) olan resimlerin konusu yine hayvanlardõr. Bu resimlerin bir šzelliği de, hayvanlarõn kimi
kez dšrt yerine sekiz ayaklõ olarak izilmiş olmalarõdõr. Bšylece hayvanõn yerinde durmadõğõ, yŸrŸdŸğŸ,
"hareket ettiği" belirtilmek istenmiştir. Bu resimler hem canlandõrma sinemasõnõn hem de izgi romanõn
uygarlõk tarihindeki ilk tohumu sayõlabilir.Ó
s. 15
Teksoy, R., 2009 (ilk basõm 2005), Rekin TeksoyÕun Sinema Tarihi (Birinci Cilt), 3. Baskõ, Oğlak Yayõncõlõk
Rekin Teksoy'un Sinema Tarihi - Rekin Teksoy
Her şey ok masumca başlamõştõ! İlk film denemeleri, sekiz ayaklõ izilen hayvanlar.
no. 35 9 Haziran 2022
paleolitik dšnem = eski taş ağõ = paleolithic period
~ 2 milyon yõl šnce başlayõp 12.000 yõl šnce son bulmuş dšnem
Sesli Alõntõlar / Haz 24
/ 30 s. YouTube kanalõ v.1 / Oca 25
18
18
von Aster, E., 2002 (ilk basõm 2002), İlkağ ve Ortaağ Felsefe Tarihi, 3. Baskõ,
İm Yayõnevi (GŸnŸmŸz diline uyarlayan: Vural Okur)
ÒYukardaki sšzŸ edilen gšrŸşŸn Yunandaki ilk temsilcisi şair Hesiod (M.…. 800 ya da 700)'dur. Sonradan Empedokles bu
gšrŸşe katõlmõştõr. O da başlangõta insanlarõn mutlu bir yaşam sŸrdŸklerine inanõr. Hesiod'a gšre insanlar altõn dšneminde
basit ve tekdŸze bir yaşam sŸrdŸler, fakat buna rağmen ok mutluydular. Bu mutluluk dšneminde henŸz elişme ve savaş
yoktu. İnsanlarõn başkalarõna baskõsõ da sšz konusu değildi. Bu dšnem, insanlar arasõnda tam bir sessizliğin hŸkŸm sŸrdŸğŸ,
doğa nimetlerinden rahatlõkla yararlanõldõğõ altõn bir dšnemdir. Hesiod'a gšre, bu başlangõ dšnemi, tam anlamõyla bir
barõş ve huzur dšnemidir. Demokrit ise bu ilk dšnemin bir sõkõntõ ve aresizlik donemi olduğuna inanõr. Hesiod'a gšre,
İnsanõn en tehlikeli buluşu ve icadõ olan para, yani servetin ortaya õkmasõ, insanlarõn gŸlŸ-gŸsŸz diye iki sõnõfa
ayrõlmasõma neden olmuştur. Altõn dšnem sona ermiş, demir dšnemi yani ekişme ve kavga dšnemi başlamõştõr. Bundan
sonra insanlar arasõnda para, servet, gŸ uğruna bir ekişme başlamõştõr. Bšylece adaletin bulunmadõğõ, bir baskõ, bir
zorlama dšnemi yaşanõr oldu. Fakat zamanla insanda ilk duruma geri dšnme, o mutlu dšnemi yeniden yaşama isteği
doğdu. İnsanlõk, şimdi yaşadõğõ kštŸ koşullardan kurtularak ilk mutlu dšneme dšnebilme tutkusunu sŸrekli iinde taşõdõ.
Hesiod'un bu gšrŸşŸ, Demokrit'in gelişme gšrŸşŸ ile atõşõr. Demokrit'e gšre insanlõk tarihi, sŸrekli bir gelişimdir. İnsan,
tarihinin akõşõ iinde, başlangõtaki hayvan yaşamõndan sŸrekli uzaklaşarak daha iyi bir yaşama kavuşmuştur. Hesiod'a gšre
tarih, sŸrekli bir dšnŸşŸm hareketidir. Yani tarih, altõn dšnemden başlayarak demir dšneminden getikten sonra yeniden
altõn dšnemine dšnen bir yol izler. Empedokles bu altõn dšnemi pek parlak, pek hayalci bir biimde canlandõrõr: Bu
dšnemde insanlarla hayvanlar arasõnda bile dŸşmanlõk yoktu, doğa canlõlara nimetlerini bol bol sunuyordu. Tarihin akõşõyla
ilgili birbiriyle atõşan bu iki gšrŸşe, felsefe tarihinin akõşõ iinde sõk sõk rastlayacağõz. Bunu doğrulamak iin bŸyŸk bir
sõrama yaparak XVIII. yŸzyõla bir gšz atalõm.Ó
ss. 137-138

İlkağ ve Ortaağ Felsefe Tarihi - Ernst von Aster
Hesiod
M… 750 - 650
no. 44\
‚embermenemenazdacorba 29 EylŸl 2022
22

Sesli Alõntõlar / Haz 24
/ 30 s. YouTube kanalõ v.1 / Oca 25
19
19\ menemenazdacorba
Fox Keller, E., 2004 (ilk basõm 2000), Genin YŸzyõlõ, 1. Baskõ, Metis Yayõnlarõ, ‚ev. Haluk BarõşcanGenin YŸzyõlõ - Evelyn Fox Keller
ÒBaşarõnõn bize alakgšnŸllŸlŸğŸ šğrettiği an, ok ender yaşanan ama aynõ zamanda muhteşem bir
andõr ve bence yirminci yŸzyõlõn sonuyla bšyle bir anõn iine girmiş bulunuyoruz. Gerekten de
sonuta genom biliminin bize sağladõğõ yararlarõn en bŸyŸğŸnŸn bu alakgšnŸllŸlŸk olduğu ortaya
õkabilir. Neredeyse elli yõldõr genetik enformasyonun molekŸler temelini keşfetmekle "yaşamõn
sõrrõ"nõ bulmuş olacağõmõz inancõna sõğõnõyorduk; DNA'nõn nŸkleotit sekansõndaki mesajõ bir
šzebilsek, bir organizmayõ o organizma yapan "program"õ anlayacağõmõzdan pek emindik.
Cevabõn da ne kadar basit gšrŸndŸğŸne hayret ediyorduk. Ama bugŸn, işlevsel genom biliminin
geliştirilmesi talebi, genetik "enformasyon" ile biyolojik anlam arasõndaki uurumun aslõnda ne
kadar derin olduğunun ŸstŸ kapalõ bir biimde kabullenilmesi olarak geliyor kulağõmõza en azõndan.
Bšyle bir uurumun varlõğõ elbette ok šnceden sezilmişti ve bizi uyarmaya alõşan seslerin de ok
nadir olarak duyulduğu sšylenemezdi. Yine de derinliğinin farkõna yeni yeni varõyor, yaşamõn
sõrlarõnõn basitliğine değil karmaşõklõğõna hayret ediyoruz. Yapõsal genombiliminin bize kibirimizle
yŸzleşebilmek iin muhta olduğumuz anlayõşõ, işin başõndaki hayallerimizin sõnõrlarõnõ
aydõnlatabilecek anlayõşõ kazandõrmõş olduğunu sšyleyebiliriz.Ó
ss. 21-22
5 / 6
no. 43
šzdŸk, šzemedik23 EylŸl 2022
27
Sesli Alõntõlar / Haz 24
/ 30 s. YouTube kanalõ v.1 / Oca 25
2020
ÒOrganizmadan makinaya doğru doğa tasarõmõnda vuku bulan arpõcõ değişim, insanlarõn doğal evre hakkõndaki
tavõrlarõ Ÿzerinde gŸlŸ bir etki yaptõ. Ortaağlarõn organik dŸnya gšrŸşŸ ekolojik davranõşa yol aan bir değer
sistemini kapsõyordu. Carolyn MerchantÕõn bu durumu şu sšzlerle dile getirir.
Bu kŸltŸrel kõsõtlamalar bilimden peydahlanan mekanizasyon (makinalaşma) sayesinde ortadan silindi. Mekanik
bir sistem tarzõndaki Kartezyen evren anlayõşõ, Batõ kŸltŸrŸnŸn ayõrõcõ niteliği haline gelen doğanõn işletilmesi ve
sšmŸrŸlmesi iin ÔbilimselÕ bir cevaz temin etti. Gerekte DescartesÕin kendisi, bilimin amacõnõ doğaya egemen
olmak ve onu kontrolŸ altõna almak olarak koyan BaconÕun fikrini paylaşõyordu; Bacon ise bilimsel bilginin Ôbizi
doğanõn efendileri ve malikleri yapmakÕ (18) amacõyla kullanõlabileceğini iddia ediyordu.Ó
ss. 61-62
\ menemenazdacorba 30 Mayõs 2022
cevaz : izin, mŸsaadeCapra, F., 1992 (ilk basõm 1982), Batõ DŸşŸncesinde DšnŸm Noktasõ, 2. Baskõ, İnsan Yayõnlarõ, ‚ev. Mustafa Armağan
no. 34 Batõ DŸşŸncesinde DšnŸm Noktasõ - Fritjof Capra - 2
Bu kitabõn yazarõ Fritjof Capra hakkõndaki kõsa bir alõntõyõ son sayfada okuyabilirsiniz.
Canlõ bir organizma ve besleyip bŸyŸten tarzõndaki yeryŸzŸ imgesi [eskiden] insanlarõn
eylemlerini sõnõrlayan kŸltŸrel bir kõsõtlama olarak iş gšrmŸştŸ. Bir insan, nasõl seve seve
annesini katletmez, altõn õkarmak iin onun bağõrsaklarõnõ deşmez ya da onun bedenini
kštŸrŸm etmezseÉ canlõ ve duygulu bir halde tasavvur edilen yeryŸzŸne karşõ da tahrip
edici eylemler icra etmek insanõn ahlaki davranõşõnõn bir ihlali olarak gšrŸlŸrdŸ. (17)

Sesli Alõntõlar / Eyl 23
/ 30 s. YouTube kanalõ v.1 / Oca 25
2121 \ menemenazdacorba

ÒGeometrik dŸzenlilikle keskin doğa gšzleminin bu kaynaşõmõ, tŸm Mõsõr sanatõnõn šzelliğidir. Bu
šzelliği, en iyi şekilde mezarlarõn duvarlarõnõ sŸsleyen kabartmalar ve resimlerde izleyebiliriz.
…lŸnŸn ruhundan başka hi kimsenin gšrmemesi gereken bir sanata, "sŸslemek" sšzcŸğŸ pek
yakõşmõyor. Gerekte de bu yapõtlar haz kaynağõ olsun diye yapõlmamõştõr. Gšrevleri, "yaşamõ
korumak"tõ. Bir vakitler, acõmasõz bir gemişte, gŸlŸ biri šldŸğŸnde, šte dŸnyada kendine
yaraşõr bir hizmeti topluluğuna sahip olsun diye, o gŸlŸyŸ, šldŸrŸlen uşaklarõ ve tutsaklarõyla
birlikte gšmme geleneği vardõ. Bu tŸr gelenekler daha sonralarõ ya ok acõmasõz ya da ok
masraflõ
* sayõlmõş ve imdada sanat yetişmiştir. YeryŸzŸ bŸyŸklerinin alayõnõ, gerek uşaklar
yerine, resim ve imgeler oluşturmaya başladõ. Mõsõr mezarlarõnda bulunan resim ve aralar, oğu
erken kŸltŸrlerde de rastlandõğõ gibi, šlenin ruhuna šte dŸnyada yardõmcõ olabilecek dostlar
sağlama amacõyla ilişkilidir.Ó
s.58
Gombrich, E. H., 2002 (ilk basõm 1950), Sanatõn …ykŸsŸ, 3. Baskõ, Remzi Kitabevi * o kadar uşak-tutsak šldŸrŸleceğine piramit inşasõnda iki taş koyar diye dŸşŸnŸlmŸş olmalõ, ziyan olmasõnlar
Sanatõn …ykŸsŸ - Ernst H. Gombrich23 Şubat 2022
no.21
Sesli Alõntõlar / Eyl 23
/ 30 s. YouTube kanalõ v.1 / Oca 25
22
22
Durant, W., 2003 (ilk basõm 1926), Felsefenin …ykŸsŸ, 2. Baskõ, İz Yayõncõlõk, ‚ev. Ender GŸrol
ÒBŸtŸn bu nedenler yŸzŸnden AristoÕnun astronomisi, kendinden šncekilerden pek fazla ileri gitmiyor. Sšzgelişi,
PitagorasÕõn, gŸneş sistemimizin merkezi olduğu gšrŸşŸne katõlmõyor. O şerefi yeryŸzŸne yakõştõrma yoluna
gidiyor. Ama meteoroloji Ÿzerine yazdõğõ kŸŸk eseri parlak gšzlemlerle dolu. Sadece dŸşŸnceye dayanan
aõklamalarõ bile aydõnlatõcõ ateşler saõyor. ÒBu bir ember dŸnyasõdõr,Ó diyor. GŸneş durmadan denizi
buharlaştõrõyor, õrmaklarõ ve põnarlarõ kurutuyor ve sonunda sõnõrsõz ummanõ õplak bir kaya h‰line getiriyor; šte
yandan gšğe õkan ve õrmaklar denizleri oluşturuyor yeniden. Her yerde, gšzle gšrŸlmeyen etkin bir değişiklik
sŸrŸp gidiyor, Mõsõr, ÒNilÕin eseridir,Ó binlerce yŸzyõl kalõntõlarõnõn ŸrŸnŸdŸr. Bir yandan deniz karaya sokulmak
isterken, šte yandan kara paralarõ, ekingen bir şekilde denize doğru uzanõyor. Yeni kõtalar ve denizler meydana
geliyor. Eski denizlerle kara paralarõ kayboluyor ve dŸnyanõn bŸtŸn yŸzŸ, bir bŸyŸk gelişim ve šzŸlŸm h‰linde
değişiyor, değişiyor. Bazen bu geniş olaylar birdenbire oluyor ve uygarlõğõ, hatta hayatõn jeolojik ve maddi
temelini yõkõyor. BŸyŸk doğal afetler yeryŸzŸnŸ zaman zaman õplak bõrakmõş, insanõ başlangõcõna geri getirmiştir.
Sisyphus* olayõ gibi, uygarlõk en son noktasõna eriştikten sonra barbarlõğa dšnmŸş, her şeyi bir kalemde silip
yeniden işe başlamõştõr. Bšylece, aynõ buluşlar ve keşifler, hemen hemen Òsonsuz tekrarlanõşÓ h‰lindeki birbirini
izleyen uygarlõklarda yeniden ortaya õkmõş, ağõr iktisadi ve kŸltŸrel birikimin aynõ Òkaranlõk-ağlarõÓ, šğrenim,
bilim ve sanatõn aynõ Òyeniden-doğuşlarõÓ yer almõştõr. Halk arasõnda yaşayan bazõ masallarõn eski kŸltŸrlerden
kalma, belli belirsiz gelenekler olduğunda kuşku yoktu. Bšylece insanõn hikayesi kõsõr bir dšngŸ iinde sŸrŸp
gitmektedir; ŸnkŸ kendisini taşõyan yeryŸzŸne hala egemen olamamõştõr.Ó
ss. 83-84

Felsefenin …ykŸsŸ - Will Durant
Aristo (Aristotales)* Gerekler adlõ dosyadan da bu olay/karakter hakkõndaki bazõ alõntõlara ulaşabilirsiniz.
M… 384 - 322
no. 44\
‚embermenemenazdacorba 29 EylŸl 2022
22

Sesli Alõntõlar / Eyl 23
/ 30 s. YouTube kanalõ v.1 / Oca 25
2323 \ menemenazdacorba
no.30Homeros, 2020 (*), İlyada, 15. Baskõ, TŸrkiye İş Bankasõ KŸltŸr Yayõnlarõ, ‚ev. Azra Erhat, A. Kadir
* eserin tahmini olarak ortaya õkõşõ M.…. 8. yŸzyõl civarõ
ÒHomeros kimdir? İnsanlar yirmi beş yŸzyõldõr bu soruyu evirdiler evirdiler, araştõrdõlar durdular, yine
de bir sonu alamadõlar. Homeros bir bilmece olarak kaldõ: Onu hi bilmiyoruz, hibir zaman
bilemeyeceğiz desek de yeri, biliyoruz, hibir şairi bilmediğimiz gibi biliyoruz desek de yeri. İnsanlõk
tarihinde bir gŸn geldi ki sanatõnõn kimliğini kestirmek iin eserine bakmakla yetinmez oldu
insanoğlu. Kimdi bu sanatõ, ne zaman doğdu, nerede doğdu, nasõl yaşadõ diye bir sŸrŸ soru sormaya
girişti. İşte o gŸn Homeros gŸrŸltŸye gitti, ŸnkŸ hi hazõrlõklõ değildi bu sorulara cevap vermeye. O
gŸn bilim doğdu diyeceksiniz, evet ama bilim Homeros'un ŸstŸne ŸstŸ karalõ k‰ğõtlarõ šyle bir yõğdõ ki
altõndan Homeros'u bulup õkarmak gŸ iş oluverdi. Bir Ÿniversite profesšrŸ, "Homeros sorunu mu?
40.000 cilt kitap!" derdi bana. Yani enikonu bilgin olmadan girişilmez Homeros'u anlatmaya demek
isterdi. Bu iş koyun okluğundan sŸrŸyŸ gšrmemeye varõr. Kitaplarõn altõnda az daha Homeros
kayboluyordu, hem biroklarõ iin kaybolmuştur bile. BugŸn okuyucu Homeros destanlarõnõn tadõna
varmak iin bilimden ne kadar arõnmaya alõşsa boşuna uğraşõr, bilime ne kadar dalsa, o kadar õkmaza
girer, kõsacasõ bilimle de yapamaz, bilimsiz de edemez. Ama Homeros'u bilime başvurmadan dinleyen
ağlar varmõş. Onlardan başlayalõm.Ó
s. ix5 Mayõs 2022
İlyada - Homeros - 1
Azra ErhatÕõn šnsšzŸnden
Sesli Alõntõlar / Eyl 23
/ 30 s. YouTube kanalõ v.1 / Oca 25
24
24
Zeldin, T., 2021 (ilk basõm 1994), İnsanlõğõn Mahrem Tarihi, 8. Baskõ, Ayrõntõ Yayõnlarõ
Òİnsanlar gemişte Ÿ temel nedenle kšle oldular. Birincisi korkuydu: Yaşamak ne kadar acõ verirse versin, insanlar šlmek
istemiyordu. Bšylece, savaşla šlmenin en bŸyŸk şeref olduğuna inanan ve insanlarõ kšleleştirmekle hayvanlarõ
ehlileştirmek arasõnda aynõ gŸ ve rahatlõk arayõşõnõn paralarõ olmalarõ itibariyle fark gšzetmeyen krallar, şšvalyeler ve
diğer şiddet bağõmlõlarõ tarafõndan hor gšrŸlmeye razõ oldular. Kšleler ayrõca, hayvan muamelesi gšrmeye, alõnõp
satõlmaya, kafalarõnõn kazõnmasõna, damgalanmaya, dšvŸlmeye, aşağõlayõcõ isimlerle anõlmaya da (Maymun. Mahzun,
Orospu, Kaşõntõ) gšz yumdular, ŸnkŸ zulŸm insanlõğõn bŸyŸk bšlŸmŸ iin yaşamõn kaõnõlmaz bir unsuru gibi
gšrŸnŸyordu. Han dšneminde ‚inÕde kullanõlan ÒkšleÓ sšzcŸğŸ, ÒocukÓ ya da Òkadõn ve ocukÓ sšzcŸklerinden
tŸremişti. Bšyle sorgusuz sualsiz itaat modelleri dŸnyanõn bŸyŸk bir bšlŸmŸnde, resmi olarak kšle olsun olmasõn,
insanlõğõn ezici oğunluğuna dayatõlmaktaydõ.
On iki milyon Afrikalõnõn Yeni DŸnya'da kšlelik yapmak Ÿzere kaõrõlmasõndan šnce başlõca kurbanlar, kšleliğe adõm
veren Slavlardõ.* Romalõlar, Hõristiyanlar, MŸslŸmanlar, Vikingler ve Tatarlar tarafõndan avlanan Slavlar, dŸnyanõn dšrt bir
kšşesine gšnderiliyordu. Zamanla Slav sšzcŸğŸ yabancõ anlamõnda kullanõlmaya başladõ; dinlerin bŸyŸk bšlŸmŸ
yabancõlarõn kšleleştirilmesine icazet veriyordu; bšylece kšle olarak dõşarõya pazarlanan Britanyalõ ocuklar (kõz ocuklarõ
daha fazla para etsin diye semirtilirdi) Slav oluverdiler. Daha yakõnlarda, kendilerini despotlarõn yšnetiminde bulan ve bir
kurtuluş umudu gšremeyen bazõ Slavlar, karamsarlõğa kapõlarak õrklarõnõn tabiatõnda onlarõ kšleliğe mahkžm eden bir şey
olduğu sonucuna vardõlar. Bu, kusurlu bir mantõksal õkarõmdõr, ŸnkŸ gerekleşen şeyleri kaõnõlmaz bir kadermiş gibi
ele alan bir bakõş aõsõna dayanõr. Hibir šzgŸr insanõn kabullenmeye yanaşmayacağõ ve umutsuzluğa kapõlmalarõ iin
kšlelere zorla kabul ettirilmiş bir akõl yŸrŸtme biimidir bu.
* Modern İngilizce'de kšle anlamõna gelen "slave" sšzcŸğŸnŸn kškeni, Ortaağ Latincesinde Orta Avrupa'da yaygõn olarak
kšleleştirilmiş Slavlar iin kullanõlan ÒsciavusÓ sšzcŸğŸne dayanõr. (.n.)Ó
ss. 18-19

İnsanlõğõn Mahrem Tarihi - Theodore Zeldin slave kelimesinin kškeni hakkõnda
no. 47\
tutsak ≢ kšlemenemenazdacorba 7 Ekim 2022
15

Sesli Alõntõlar / Eyl 23
25
25
Oktay, A., 2005 (ilk basõm 2005), İliği Olmayan DŸğme , 1. Baskõ, Everest Yayõnlarõ
ÒKuşkusuz, imaj ağõnõn genleri iin "tabiattaki yekpare keder", son derece can sõkõcõ, hatta ŸrkŸtŸcŸ bir
olgudur. Kitle iletişim aralarõ, ne yazõk ki dŸşŸnceyi, sanatõ bŸyŸk šlŸde eğlence sanayiine eklemliyor. Bu
yŸzden sanatõn dšnme hõzõ da Toffler'in vurguladõğõ Ÿzere giderek artõyor.
Ahmet Haşim'in 1928 yõlõnda İkdam gazetesinde yazdõğõ bir fõkrasõ ile bağlayacağõm. Metindeki gazete
sšzcŸğŸnŸ aynõ zamanda televizyon diye alõrsanõz, Haşim'in adeta gŸnŸmŸzŸ anlattõğõnõ anlarsõnõz:
"Gazetecilik, ticaret mahiyetini aldõktan sonra, kendisine `mŸşteri' ismi verilmesi daha doğru olan kariin
hoşuna gitmek gayretiyle gazeteler, tedricen sŸtunlarõndan `fikr'in bŸtŸn şekillerini sŸpŸrŸp attõlar. Atalete
dŸşen gŸzel bir vŸcudu nasõl her tarafõndan yağ tabakalarõ kaplarsa, gazeteler de bir taraftan yiyecek iecek
ilanlarõ, diğer taraftan metni tardeden resimlerin istilasõ altõnda kaldõ. DŸnya matbuatõna gšz atõlõnca
hŸkmedilir ki, zamanõmõzda mide ve bağõrsak, dimağdan ok daha şerefli birer uzuv payesini bulmuştur. Hatt‰
iri gšbekli insanlarõn etrafõmõzda oğaldõğõna bakõlõrsa, biroklarõnõn şimdi, dimağlarõnõ kemik mahfazasõndan
õkarõp karõnlarõnda taşõdõklarõna hŸkmetmek lazõm geliyor.
"Dimağ haysiyetinden bu kadar kaybettikten sonra, hayati faaliyette insanõn filden, karõncadan, leylek ve
zŸrafadan hibir farkõ kalmõyor."
"Rabbim! Her zevki tatmin edecek ve ismi yine 'sanat ve edebiyat' olacak hacer-felsefiyi nasõl bulmalõ?"Ó
ss. 80-81
ÒKitle iletişim aralarõ, insana, šzellikle bilgi edinme aõsõndan bŸyŸk kolaylõklar sağlõyor elbet. Ama bunun yanõ
sõra daha az dŸşŸnmeye, daha az dŸş gšrmeye, daha az kurmaya yol aõyor.Ó
ss. 77

İliği Olmayan DŸğme - Ahmet Oktay
no. 61\
karõnca23 Oca 2023
20
/ 30 s. YouTube kanalõ v.1 / Oca 25
/ 30 s. YouTube kanalõ v.1 / Oca 25
26
Anlatõm Videolarõ
‚eşitli disiplinlere ait kitaplardan alõntõlar ile hazõrlanan ve ayrõ ayrõ başlõklar altõnda sunum biiminde paylaşõlan
ieriklere ait anlatõm videolarõ.
Burada, ieriklerde alõntõlarõ nasõl bir araya getirdiğimi ve ilişkileri birazcõk gšsterebilmeyi amaladõm: menemenazdacorba hakkõnda
Mar 24
dosyasõnda şšyle yazmõştõm.
ÒBiim/TŸr gereği hazõrlanan konularda tam bir bŸtŸn oluşturmak pek mŸmkŸn değil, bu durum ierikleri takip etmeyi de biraz zorlaştõrabilir.
Belki bazõ başlõklar iin ÔfikirleriÕ temel alan bir kitap yazõlmak istense uzmanlarõ iin bile yõllar alõr. Yine de para para olsa da hepimiz iin hoş
alõntõlar ve ayrõntõlar var. Bu bšlŸmde verilen bazõ detaylarõn ierikleri daha kolay takip edebilmek iin de faydalõ olabileceğini dŸşŸnŸyorum.Ó
İlk başlarda dŸşŸndŸğŸm kadar ierik anlatmayacağõmõ tahmin ediyorum. Zaman ve donanõm eksikliği ile birlikte, ilgili konular hakkõnda
gereğinden fazla ve hatalõ konuşma olasõlõğõ var. …rneğin 'Hesap hakkõnda' kõsmõnda belirttiğim gibi o dosyayõ para para anlatacağõm. Hatta
başladõm, šnce o dosyadaki tŸm 'Alõntõlar'õn tamamõnõ okudum. Ama ard arda farklõ kitaplardan alõntõlarõ okumak pek bir anlam ifade etmedi,
hatta o kitaplara ve yazarlarõna haksõzlõk oldu. Şšyle ki sadece alõntõlarõ motamot okursam anlam ve değer yok oluyor, bu oynatma listesindeki
gibi ieriği anlattõğõmda da veya alõntõlar hakkõnda konuştuğumda da bir şekilde yorum yapõyorum. Uzmanõ olmadõğõm konularda yorum ve
değerlendirme yapmak ile motamot okuma arasõnda bir denge kurmak zor.
. . .

Anlatõm Videolarõ / Eyl 24
27 \ 29 Eyl 2024
27
Ÿtopya = distopya
no. 59
v. 2
kusursuzluk, katõlõk, değişemeyen/gelişemeyen
Ÿtopya = distopya
DŸnya Yazõn Tarihi
Antal Szerb
Gen
Siddhartha Mukherjee
Felsefenin …ykŸsŸ
Will Durant
Bu †lke
Cemil Meri
Ne Sšylesem Bir Eksik
Ahmet Oktay
14
Hepimizin Ÿtopyasõ aynõ olabilir mi?
Sevdiğimiz şeylerle donattõğõmõz Ÿtopya, zamanla
nefret ettiğimiz şeylerle dolu distopyaÕya
dšnŸşebilir mi?
Ne Sšylesem Bir Eksik kitabõnda verilen Neil PostmanÕa
ait alõntõdan ilhamla
Bu dosyada sadece 4 nolu sayfada ÔmurakabeÕ kelimesi iin olasõ diğer tanõm da eklenmiştir, bu nedenle dosya eki -v1d olarak yazõlmõştõr. …nceki hali de bu bağlantõdadõr.
/ 30 s. YouTube kanalõ v.1 / Oca 25
Anlatõm Videolarõ / Nis 24
28
28
şimdiki zaman
Denemeler
Michel de Montaigne
Ağlamak ve GŸlmek
İlhan Seluk
DŸz Yazõnõn Sorgulayan GŸcŸ
Emin …zdemir (derleyen)
DŸnya Yazõn Tarihi
Antal Szerb
İliği Olmayan DŸğme
Ahmet Oktay
ha bu diyar, ha o yõl ha bu yõl Eserlerden ilhamla oluşturulmuş şema.\ 26 Haz 2023
11
no. 79
v. 1
şimdiki zaman
Nerede o eski bayramlar !
Kaldõ mõ o eski sevgililer !
Bu devirde nerede bulacaksõn o erdemli adamõ !
Şimdiki genliğin hali ne bšyle !
Ah o eski sanatk‰rlar !
Ne derdi-tasasõ bitmeyen dšneme denk geldik, şansa bak !
Bir dur ! Yakõndan bakõnca her şey bozuk gšrŸnŸyor. Biraz uzaklaş É
gemiş şimdi gelecek
ha, işte şšyle. Biraz uzaktan bak.
7000 yõl šncesinden gŸnŸmŸze doğru yaklaşõrsak; (bir šnceki başlõğa bakabilirsiniz - 3000, 5000, 7000 ?)
/ 30 s. YouTube kanalõ v.1 / Oca 25

Anlatõm Videolarõ / Ara 22
/ 30 s. YouTube kanalõ v.1 / Oca 25
29 Kasõm 2021
no. 3 menemenazdacorba
Atom / Bayt / Gen
Gen
Siddhartha Mukherjee
Genin YŸzyõlõ
Evelyn Fox Keller
Nature Ð Şubat 2021
‚irkinliğin Tarihi
Umberto Eco
Neden Nasõl DŸşŸnŸrŸz?
Jean-Pierre Changeux, Paul Ricoeur
atom, gen, atom bombasõ, genetik bombasõ, manipŸle etmek,
terminatšr, dans maskõ
Siddhartha Mukherjee Ônin Gen isimli kitabõndan
gšrselleştirilmiş bir şema
/ 30 s. YouTube kanalõ v.1 / Oca 25
30
GŸncelleme, Aralõk 24
‚eşitli disiplinlere ait kitaplardan alõntõlar ile hazõrlanan ve ayrõ ayrõ başlõklar altõnda sunum biiminde paylaşõlan bu ieriklerde tam bir bŸtŸn oluşturmak oğunlukla
mŸmkŸn değil. Yine de para para verilen alõntõlarla bile disiplinlerarasõndaki ilişkileri/geişleri/vurgularõ fark edebiliriz. Bunun iin takip etmeyi kolaylaştõrmak
amacõyla ana hatlarõyla kimi zaman akõşõn verilmesi, kimi zaman sayfa sayfa olanlarõ anlatmak veya kõsa notlar eklemek faydalõ olabilir. Ancak aõklamaya alõşmak
sõkõntõya, hataya neden olabilir; hatta hata olmamasõ mŸmkŸn de değildir. SšzŸn kõsasõ okuduğunuz sayfalarda hatalar, eksikler bulunabileceğini unutmayõn. İster
istemez bazõ şeyleri ifade ederken yorum yapmõş oluruz. Zaten olayõn doğasõ gereği de yazõyõ/yazarõ tam anlamak veya tam işaret ettiğine odaklanmak, yŸzeyde
gšsterilen anlamõn dõşõndakileri gšrmek, aslõnda yazõlanõn tam tersinin kastedildiğini anlamak, birka anlam katmanõnõn hepsini gšrmek, É vs. mŸmkŸn değildir.
Ayrõca bilgimiz, deneyimlerimiz, zannettiklerimiz, É bizi sõnõrlar, nasõl/ne kadar anladõğõmõza da, anlattõğõmõza da sõnõr koyar.
Kitaplar ve okumak ile ilgili alõntõlarõn/yazõlarõn da olduğu hesap ile ilgili dosyaya buradan ulaşabilirsiniz.
sayfa sayfa
ana
hatlarõyla
akõş
versiyonlar hesap ve ierikler hakkõnda
Neler var
bazõ işaretlemeleranlam
katmanlarõ
kŸtŸphaneler
gŸncel olan
-Alõntõlarda ilginizi eken ve merak ettiğiniz şeyler olduğunda, edinerek ya da
kŸtŸphanelerden ulaşarak kitabõn tamamõnõ okumanõz amalanmaktadõr.
-İngilizce olan alõntõlarda bazõ kõsa notlar tŸrke olarak eklenebilir. Bu notlar tam bir eviri
olarak değil de; hem konu ile ilgili yerleri šne õkaran hem de takip etm eyi
kolaylaştõrabilecek şekilde gerekli durumda eksiltmelerin ya da ek ifadelerin olduğu biimde
olacaktõr.
-TŸm disiplinler iin geerli olmakla birlikte šzellikle pozitif bilimlerle ilgili konularda yeni
keşiflerle birlikte gŸncel olanõn tarafõnõzdan araştõrõlmasõ gerektiğini unutmayõn.
-İlk zamanlarda olduğu kadar alõntõlarda yazarõn vurgulamalarõnõ gšsteren, eğik veya diğer
farklõ biimlerde yazõlõşlarõ koruyamõyorum. Bu detaylar šnemli olduğundan kitaplardan
alõntõlara tekrar bakmanõz gerektiğine dikkat ediniz.
-İerikler sunum biiminde pdf dosyasõ olarak hazõrlanmakta ve şu an iin depo olarak
kullanõlan aşağõdaki ortamlara yŸklenmektedir.
https://menemenazdacorba.com https://menemenazdacorba.info
-Bu yŸklenen dosyalara ait bağlantõlara gŸncelleme dosyasõndan erişebilirsiniz. Aynõ zamanda
bu dosyadan tŸm ieriklere ve hesap ile ilgili dosyalara ait diğer bağlantõlara da
ulaşabilirsiniz. GŸncelleme dosyasõ šncelikle aşağõdaki hesaplarda paylaşõlmaktadõr. Bu
dosyanõn nasõl takip edileceğine dair notlara da buradan ulaşabilirsiniz.
https://twitter.com/azdacorba https://twitter.com/menemenazdacorb
-İeriklere zaman zaman yeni kitaplardan alõntõlar eklenebilir. İlgili dosyanõn adõndaki -v1, -v2,
-v3, É ekleri (ya da bağlantõlarõ verilirken
v. 1, v. 2, v. 3 biimindeki Ÿst simgeler) ieriğin versiyon
numarasõnõ gšstermektedir. İeriklerin tŸm versiyonlarõna gŸncelleme dosyasõndan
ulaşabilirsiniz.
v2 : ieriğin ikinci versiyonu
v 1 ( i l k) : n u m a r a s õ z o l a r a k i l k b i i m l e h a z õ r l a n a n h e n Ÿ z
gŸncellenmemiş başlõk ya da gŸncellenmiş bir başlõğõn o
dšnemde hazõrlanan (ilk) hali; biimsel ve ieriksel olarak hatalar
ve eksikler olabilir
vt : taslak halinde ilk hali verilen başlõk/dosya
vg : šncesindeki veya sonrasõndaki başlõklarla ilişkili olduğundan
gelecekte hazõrlanmak Ÿzere eklenen başlõk
İeriğin paylaşõlmasõnõn hemen sonrasõnda imla başta olmak
Ÿzere;
v1d : sadece kŸŸk değişiklikler yapõlmõş ierik (šrneğin ieriğin
birinci versiyonunun ok kŸŸk değişiklik yapõlmõş hali)
v1dd : dŸzeltme ve değişiklikler yapõlmõş ierik (šrneğin ieriğin
birinci versiyonunda değişiklikler yapõlmõş, kişisel notlar
eklenmiş/dŸzeltilmiş ancak yeni alõntõ eklenmemiş, ieriğin ana
iskeleti değişmemiş)
_c : boyutu kŸŸltŸlmŸş dosya, compressed yani sõkõştõrõlmõş
olduğundan resimlerin šzŸnŸrlŸğŸnde kimi zaman sõkõntõ
olabilir
(É) : alõntõlarda paragrafõn tamamõ verilemediğinde yazõlamayan
kõsõmlarõ belirtir
/ : ilişkili ya da ilişkilendirilecek kavramlarõ belirtmek iin kullanõlõr:
ÔveÕ bağlacõ birbirine benzer ya da konu iin eş olabilecek
kavramlar iin yazõlõyor; bu işaret ise benzer ifadeler iin kullanõlsa
bile ilgisiz gšrŸnen ama ierikte aralarõnda bir bağ kurulacağõnõ
da ifade eder
É : okuyucunun da kendine gšre ekleyebileceği ifadelerin
olduğunu hatõrlatõr
~ : yaklaşõk tanõm/anlam/É
Ò yerine Ô : tõrnak işaretleri arasõnda verilen alõntõda šzellikle fazla
sayõda ift tõrnak işareti varsa okunurluğu kolaylaştõrmak iin
yapõlõr
taslak; gelecekte (yer tutma iin -placeholder-): Bu iki ifade ile
belirtilen ieriklerde kõsa olarak tanõtõcõ bazõ eserler veya notlar
vardõr. Yeni bir başlõğõn ana fikrinin taslak olarak verildiği bir ierik
; Şu an hazõrlanmasõ planlanmayan ama šncesinde gelen
başlõktan/başlõklardan sonra yerini almasõ iin eklenmiş,
gelecekte hazõrlanacak ierik
renk tonlarõ : sayfada asõl odaklanõlan alõntõyõ okurken dikkatin
dağõlmamasõ iin bazõ notlar aõk tonlar ile yazõlabilir
bağlantõlar : ieriklerde šnceki bazõ ieriklerin bağlantõlarõ
verilmekte, şu an ok sõk karşõlaşõlmasa da bağlantõsõ verilen
ieriğin daha yeni bir versiyonu olup olmadõğõnõ gŸncelleme
dosyasõndan kontrol edebilirsiniz
-İeriklerde (başlõklarda), dosyalarda ve ierik/dosya adlarõnda kullanõlan ekler, Ÿst simgeler, işaretlemeler / Birka Not
Alõntõlar tõrnak işareti arasõnda sayfa numaralarõ ile beraber verilmiştir. …rneğin; Òİrfan, dŸşŸncenin bŸtŸn kutuplarõnõ kucaklayan bir kelime.Ó
s.175 C. Meri

gŸncelleme dosyasõ
iin notlar
menemenazdacorba
hazõrlananlarõn paylaşõldõğõ dosya hakkõnda notlar
1
Oca 25 / 29s Dosyanõn šnceki hali bu bağlantõdadõr.
GŸncelleme dosyasõnda daha ok biimsel bir değişiklik olsa bile burada yazõlanlar her zaman geerlidir. (Mart 25)
menemenazdacorba
hesabõ ne yapõyor?
hazõrlõyor.
Her ne kadar Ôinsanlõk bugŸne kadar ne yaptõ?Õ sorusuna verilebilecek cevabõ biraz gšstermeye alõşacaksam da;
aslõnda šzellikle siz genleri kitap okumaya teşvik etmek iin kandõrmak istiyorum.
Bizden olan, bu coğrafyaya šzgŸ olan menemen ve orba kelimeleri ile oluşturulan menemenazdacorba hesabõ,
Ôgarson bey menemen az da orba lŸtfenÕ diye seslenene, kŸŸk bir kafa hareketiyle buna cevap veren garsona;
yani hepimize tanõdõk gelecekti. Hayata ve insana dair her şeyin de bize, hepimize, tanõdõk geleceği gibi. Aynõ
zamanda bu iki kelime ieriklerin basit bir dil ile hazõrlanmaya alõşõldõğõna ve kimi zaman farklõ disiplinlerin
birbirine karõştõğõnõ da vurgulayan sloganda geen kelimelerdi.
Her şey yapay zekaya veri olmak iin miydi? İnsan olmanõn tadõnõ õkaracak vaktimiz varken;
menemen kadar basit, orba kadar karõşõk Òbizler, yaptõklarõmõz ÉÓ
Bilimsel eğitim gemişinin getirdiği eleştirel bakõşla beraber; benzerlikleri, ilişkileri, geişleri, elişkileri fark
edebilmeyi šne õkarabilecek ieriklerin olduğu sšylenebilir. Bilgiden ve donanõmdan bağõmsõz olarak; hepimizin,
doğamõz gereği yapabileceği ve zamanla geliştirebileceği bšyle bir okuma 'kandõrmanõn da en iyi yolu'.
‚ŸnkŸ sizi kitaplarla daha yakõn bir bağ kurmaya da yavaş yavaş teşvik ediyor.
https://twitter.com/azdacorba https://menemenazdacorba.com https://menemenazdacorba.info https://www.slideshare.net/YaseminSengunDemirca
2
Oca 25 / 29s

farklõ disiplinlere ait kitaplardan alõntõlar ile belli başlõklar altõnda hazõrlanan sunumlar
yazõ, şekil, kõsa notlar, resimler,
filmler, şarkõlar, É
İerik ile ne kastediliyor?
3
Oca 25 / 29s
šrneğin bu Ÿ ierik İlham Kaynağõ
karõnca
Beni Kategorize Etme
4
Oca 25 / 29s

Her bir satõrõndan sayõsõz eser/fikir iin ilham alõnan
bu destandan bazõ šrnekler
İlham Kaynağõ
5
Oca 25 / 29s
Harari teknolojik bazõ yenilikler ile battal boy karõncalara
dšnŸşebileceğimiz şeklinde bir benzetme yapar.
Ahmet Haşim de daha az dŸşŸnmeye başlamamõz sonucunda
bizim de diğer canlõlardan bir farkõmõz kalmayacağõnõ sšyler
ve verdiği šrneklerden biri yine karõncadõr.
karõnca
6
Oca 25 / 29s

Kategorize etmek; sulama kelimesi ile ortak bir şeyler, ortak
bir anlam ieriyor olabilir mi? PlatonÕun SokratesÕin Savunmasõ
adlõ eserinde bu kelime sulama anlamõna gelir.
Kategorize etmek veya sõnõflandõrmak en ilkel dšnemlerden
bu yana anlamak ve sorunu gšrmek/šzmek iin gerekli.
‚evreye adaptasyonumuzu sağlamaktan, bilimsel keşiflere
kadar uzanan vazgeemediğimiz bir yeteneğimiz.
Beni Kategorize Etme
7
Oca 25 / 29s
Bu hesap kitap mõ tanõtõyor? Hayõr.
Kitap tanõtõyor olmak iin kitabõn tamamõnõ okumuş olmak ve ilgili alan hakkõnda donanõm sahibi olmak gerekir. Paralel okuma
yapõldõğõndan ve farklõ disiplinlere ait alõntõlar verildiğinden bu mŸmkŸn değil. Yine de hazõrlanan ieriklerde, başlõğa gšre yazarõn
kitabõndan seilen birka paragrafõ gšrŸp okuyabilir; hem kitabõ hem de yazarõnõ tanõmak isterseniz bir vesile olabilir.
Bu hesap belli bir konu hakkõnda bilgi mi veriyor? Hayõr.
Belli bir konu hakkõnda bilgi verebilmek iin šncelikle araştõrmanõz ve belirlediğiniz başlõklarõ bir bŸtŸn halinde sunabilmeniz gerekir.
Peki, bu yapõlanlar hangi kategoriye giriyor? Şu an bir kategoriye girmiyor. …rneğin taze gõdalarõ meyve ve sebze olarak
kategorilere ayõrõrõz, hatta kendi iinde de kategorilere ayrõlõrlar ve benzerler bir arada olacak şekilde reyonlara yerleştirilirler. Yani
elma, salatalõk, portakal, yeşil soğan, ... diye bir yerleştirme olmaz veya karnabahar, kõvõrcõk, patlõcan, gšbek salata, ... diye yerleşim
de pek olmaz. Şimdi markete yeni 'bir şey' geldi, meyve de olabilir, sebze de. …rneğin meyve olduğuna karar versek bile, şekline/
tadõna gšre de bir kategoriye koymak isteyeceğiz. Muz gibi her durumda rağbet gšrecek bir meyve de olabilir, greyfurt gibi
zorunda kaldõğõmõz da tercih edeceğimiz bir meyve de olabilir ya da elma gibi iyisi kštŸsŸ bir şekilde tŸketilen ortalama bir meyve
de olabilir. Hemen bir kategoriye koyulamayan şeyler, genelde kenarda/kšşede kalõr. ‚ok iyi veya ok kštŸ değilse bile, zaman
ierisinde yerini biraz bulabilir. PopŸler/Akademik/Mizah”/... anlatõm biimlerinin bir arada olduğu sšylenebilir; anlayõş aõsõndan
popŸler değil ama anlatõm aõsõndan mŸmkŸn olduğunca basit bir dil kullanõlmaya alõşõlõyor. Hazõrlananlar şuna benzetilebilir:
…rneğin beş yŸz sayfalõk inceleme tŸrŸnde bir kitap var: Kitabõn yazarõ tek bir sayfayõ; okuduğu onlarca kitaptan, onlarca sanat
eserinden ve deneyimlerinden yola õkarak yazmõş olsun. İşte o tek bir sayfa genişletilerek yirmi otuz farklõ sunum halinde
hazõrlanõyor denebilir. Diğer bir ifade ile dŸzyazõ sunuma dšnŸştŸrŸlŸyor. Bu benzetme daha ok biimsel; ieriklerin nasõl
hazõrlandõğõnõ ve daha fazla ayrõntõyõ menemenazdacorba hakkõnda dosyasõnda bulabilirsiniz.
Yapõlanlar hangi kategoriye giriyor?
İlk defa hesap ile karşõlaşanlar iin kõsa bir aõklamadan sonra şimdi 'gŸncelleme dosyasõ' hakkõnda olan kõsõma başlayalõm. Aşağõdaki sosyal medya
hesaplarõndan en yeni haline ulaşabileceğiniz gŸncelleme dosyasõnõn biimi eklemeler olduka değişebilir; bununla birlikte burada anlatõlanlar her zaman
geerlidir. Dosyada šrnek sayfalar gšrsel olarak eklenmiştir, en son haline buradan ulaşarak bağlantõlarõn tõklanabilir olduğu pdf halini indirebilirsiniz.
https://twitter.com/azdacorba https://twitter.com/menemenazdacorb
. . .
8
Oca 25 / 29s
Mart 25

gŸncelleme dosyasõndan sayfalar
9
Oca 25 / 29s
hesabõn sloganõ
ok kõsa olarak ama ve nelerin/nasõl
yapõldõğõ
gŸncelleme tarihi
ieriklere ve diğer dosyalara erişim
bağlantõlarõ
ilk iki sayfa
10
Oca 25 / 29s

hem hesap hakkõnda
hem de kitaplar ve okumak ile ilgili alõntõlar/yazõlar
menemenazdacorba hakkõnda
11
Oca 25 / 29s
bağlantõdaki dosyadan šrnek sayfa / menemenazdacorba hakkõnda
hem hesap hakkõnda
hem de kitaplar ve okumak ile ilgili alõntõlar/yazõlar
menemenazdacorba hakkõnda Kõsõmlar sayfasõ + dšrt šrnek sayfa
12
Oca 25 / 29s

bağlantõdaki dosyadan šrnek sayfa / menemenazdacorba hakkõnda
menemenazdacorba hakkõnda
hem hesap hakkõnda
hem de kitaplar ve okumak ile ilgili alõntõlar/yazõlar Kõsõmlar sayfasõ + dšrt šrnek sayfa
13
Oca 25 / 29s
bağlantõdaki dosyadan šrnek sayfa / menemenazdacorba hakkõnda
menemenazdacorba hakkõnda
hem hesap hakkõnda
hem de kitaplar ve okumak ile ilgili alõntõlar/yazõlar Kõsõmlar sayfasõ + dšrt šrnek sayfa
14
Oca 25 / 29s

bağlantõdaki dosyadan šrnek sayfa / menemenazdacorba hakkõnda
menemenazdacorba hakkõnda
hem hesap hakkõnda
hem de kitaplar ve okumak ile ilgili alõntõlar/yazõlar Kõsõmlar sayfasõ + dšrt šrnek sayfa
15
Oca 25 / 29s
bağlantõdaki dosyadan šrnek sayfa / menemenazdacorba hakkõnda
menemenazdacorba hakkõnda
hem hesap hakkõnda
hem de kitaplar ve okumak ile ilgili alõntõlar/yazõlar Kõsõmlar sayfasõ + dšrt šrnek sayfa
16
Oca 25 / 29s

ieriğin başlõğõ
ierikte alõntõlarõn verildiği kitaplar
ieriğe erişim iin bağlantõ
tarihler, ieriğin versiyonlarõnõ gšsteriyor
(eski ve yeni halleri)
ve bağlantõ o versiyonu aõyor
İeriklerÕe ait sayfalardan
Bu dosyadakiler
17
Oca 25 / 29s
oğu gŸncellenmemiş ilk biimle hazõrlanan ierikler
toplu olarak erişim bağlantõlarõ
İlk ieriklerÕe ait sayfa
ieriğe erişim bağlantõsõ
Bu dosyadakiler
18
Oca 25 / 29s

toplu erişim bağlantõlarõ
İeriklere toplu olarak erişimÕe ait sayfalardan
Bu dosyadakiler
19
Oca 25 / 29s
hangi tarihte hangi başlõklarõn eklendiği ++
GŸncelleme NotlarõÕna ait sayfalardan
o tarihteki gŸncelleme dosyasõna erişim iin bağlantõ
Bu dosyadakiler
20
Oca 25 / 29s

Hesap ile ilgili diğer dosyalarÕa ait sayfa
tarihler, yine hem hazõrlandõğõ zamanõ
gšsteriyor hem de erişim bağlantõsõ
Bu dosyadakiler
21
Oca 25 / 29s
bağlantõdaki dosyadan šrnek sayfalar / Gerekler
Hazõrlanan dosyalar
22
Oca 25 / 29s

bağlantõdaki dosyadan šrnek sayfalar / Yorumsuz +
Hazõrlanan dosyalar
23
Oca 25 / 29s
bağlantõdaki dosyadan šrnek sayfalar / Kelimeler
Hazõrlanan dosyalar
24
Oca 25 / 29s

bağlantõdaki dosyadan šrnek sayfalar / KŸŸk Ekler
Hazõrlanan dosyalar
25
Oca 25 / 29s
bağlantõdaki dosyadan šrnek sayfalar / Hatalar
Hazõrlanan dosyalar
26
Oca 25 / 29s

Oynatma listeleri ve hesap hakkõndaki kõsõm
Hazõrlanan dosyalar
27
Oca 25 / 29s
Erişim bağlantõlarõ ile beraber yeni eklenenler; ierik, dosya, anlatõm, É
Son eklenenler
28
Oca 25 / 29s

ilk olarak hesapla karşõlaşanlar iin hem hesap hem de ierikler ile ilgili bazõ notlar
Neler varÕa ait sayfa
Neler var
29
Oca 25 / 29s
Mart 25

Dosyalar (Hesap altında hazırlananların tümü)

About This Presentation

Slide Content

Tags

Categories

Download

Quick Actions

Statistics

Related Slideshows

Dosyalar (Hesap altında hazırlananların tümü)

About This Presentation

Slide Content

Slide 1

Slide 2

Slide 3

Slide 4

Slide 5

Slide 6

Slide 7

Slide 8

Slide 9

Slide 10

Slide 11

Slide 12

Slide 13

Slide 14

Slide 15

Slide 16

Slide 17

Slide 18

Slide 19

Slide 20

Slide 21

Slide 22

Slide 23

Slide 24

Slide 25

Slide 26

Slide 27

Slide 28

Slide 29

Slide 30

Slide 31

Slide 32

Slide 33

Slide 34

Slide 35

Slide 36

Slide 37

Slide 38

Slide 39

Slide 40

Slide 41

Slide 42

Slide 43

Slide 44

Slide 45

Slide 46

Slide 47

Slide 48

Slide 49

Slide 50

Slide 51

Slide 52

Slide 53

Slide 54

Slide 55

Slide 56

Slide 57

Slide 58

Slide 59

Slide 60

Slide 61

Slide 62

Slide 63

Slide 64

Slide 65

Slide 66

Slide 67

Slide 68

Slide 69

Slide 70

Slide 71

Slide 72

Slide 73

Slide 74

Slide 75

Slide 76

Slide 77