Educação freudiana

1. 99
 
 
A Pedagogia Freudiana? 
Sergio Sklar
*
 
 
 
Resumo APedaegoiAiAFgruFndgueAeg?iguSiAkleAreAerud*eRe?elAeguSeAsSeloAeAiA
uemRiniv-eodniniAcrhdSA1.FrueSçA-eS?iSSeãirçAgerueAuequiçA?iãiAdAeol?dtpiAreA
uiSgilA lãA ueãdA -SFaFRenFdoiA gdA Se.ReqpiA oeA sSeloáA jrud*eRe?eãirA drA *drerA
-eRdrAkldFrAdA-rF?dg2RFreAreAd-SiqFãdAodA-eodninFdçAoeRFãFudgoiAuSCrAeud-drAgiA
oFr?lSriA.SeloFdgi AFgF?FdRãegueçAoeAêf(fAdAêfê9çAeãArenlFodçAoeAêfê0AdAêf37A
eçA.FgdRãegueçAoeAêf37AdAêf99áAA
Palavras-chave A1rF?dg2RFre)A1eodninFd)A1.FrueS)AsSeloáAA
 
   
crhdSA1.FrueSAóêí:9vêí745A
1. A educação em questão para Freud 
Psicanálise e pedagogia juntas?  
zeA?igrFoeSdSãirAdAduegtpiAoFr-egrdodA
-iSA sSeloA BA eol?dtpiA eA iA ãioiA
egulrF2ruF?iA ?iãA kleA iA -druiSA eA
eol?doiSA crhdSA 1.FrueSA óêí:9vêí74çA
GlSFkle5çA oiluiSA eãA .FRiri.FdA eA oiluiSA
honoris causaAeãAueiRinFdçAd-SiqFãdAdA
FgaeruFndtpiA-rF?dgdRWuF?dAoirA-Si?errirA
eol?d?FigdFrçA reãA oIaFodáA cA eg?iguSiA
ãerãiA oirA oiFrA FgaeruFndoiSerçA rldrA
uSi?drA eA ?iguSiaTSrFdrçA d?egoeãA dA
?EdãdA odA eSloFtpiA kleA d?iã-dgEdA dA
?iRi?dtpiAodAi*SdA.SeloFdgdAgiA?eg2SFiA
odrA ?FCg?FdráA JRTãA oiA -Se.2?FiA er?SFuiA
-iSAsSeloçAeãAêfê9çAdAlãARFaSiAeãAkleA
iA-eodninivuemRiniArlWtiAãdgF.erudArelA
eg?dguiA ?iãA iA oFSe?FigdãeguiA
-rF?dgdRWuF?iA -dSdA dA eol?dtpiçA
FguFulRdoiçAO  Método  Psicanalítico: 
Uma  Exposição  Empírico-sistemática9
ósPjy,çA êffêdçA -á00ív07(5A eA lãdA
RigndA?iSSer-igoCg?FdAeguSeAirAoiFrçAoeA
êf(fAdAêf9íAósPjy,çAêfí(5çA1.FrueSATA
drrFãAAReã*Sdoi AA
ód5A giA uequiA .SeloFdgiAO 
Interesse  Científico  da 
PsicanáliseçA oeA êfê9çA -eRdA
dSuF?lRdtpiA eguSeA dA dtpiA
-eodnmnF?dA eA drA ?ig?e-tOerA
-rF?dgdRWuF?drçA eãA kleA dA
eol?dtpiAreASe?ig?FRFdA?iãA.drerA
oiA oeregaiRaFãeguiA Fg.dguFRA eA
drrFãFRdA dA ?iguSF*lFtpiA
rFngF.F?duFadA oeA Fã-lRrirA
-eSaeSrirA eA drri?FdFrA -dSdA dA
.iSãdtpiA oiA ?dS2ueSçA reSaFgoiçA
dFgodçAoeA-Si.FRdqFdAFgoFaFoldRABrA
gelSirerA ósPjy,çA êff4*çA
-á0êfv03(5)AA
ó*5A gdAHistória  do  Movimento 
PsicanalíticoçA -l*RF?doiA eãA
êfê0çA-iSA1.FrueSAueSAreAer.iStdoiA

2. 100
ráo ixdaIuáido iOo uc7uiOo
-drlcui iOo cao Mdiíi:8ao cro
rclticadrOo ro xvdataOeo
iOOu i:i caoOrloxixr:o-dr MroiaOo
xOuti i:uOMiOosur r OrOeoaOoPliuOeo
u -:lr tuicaOo xr:ao  asao
dr-rdr tui:oMrmdutaeoOrosa:Miáeo=vo
ráoLbLQeoxidioaoi:Maosi:adoPlroOro
crsroiMduíludoioláio>rOx7turocro
xrciéaéuio á7cuti?o “Unó:;eoo
LbbLíeoxHR”ERbqFoo
“tqo ráoPsicanálise  e  Teoria  da 
Libidoeo cro Lbägeo xr:io iMr Cfao
crOxrdMicio cro xiOMadrOo ro
xrciéaéaOoxidioiOou srOMuéiC<rOo
xOuti i:5MutiOo “Unó:;eo Lb”Reo
xHää”EääbqFo
-519429Autobiografiao“Lbäyqeoxado
ã-uOMrdoMrdoiírdMaoaotiáu 8aoxr:ao
Pli:o io OrIli:ucicro ro ao
crOr sa:suár Mao xO5Plutao ciOo
tdui CiOo Oro r ta Mdiáo taáo io
iMusucicro rcltitua i:o “Unó:;eo
LbbLceoxHbyEbõqHoo
;liOo uc7uiOo xrdtaddráo tr Mdi:ár Mro
rOMiOo ár C<rOHo ;ro láo :icaeo io
u Ma:rd@ tuiocuOxr OicioxadoUdrlcoOaídro
iOo xdrOO<rOo ta:aticiOo xr:io tusu:uAiCfaeo
xdaclAu cao ta -:uMaOo taáxadMiár MiuOo
Plro uáxrcráo ao ta Mda:ro ro -u:Mdiéráeo
xr:io u OM@ tuio cao réaeo cro xdatrOOaOo
xO5PlutaOo cuár Oua icaOo r Mdro iOo
 rtrOOucicrOo íua:méutiOo “rIuéT tuiOo cro
uáxl:OaOo alo xl:O<rOqo ro io icixMiCfao 3o
sucio xdvMutio “uáxaOuC<rOo OatuiuOqo Bo
 rldaOrOo tl:MldiuOHo Ca -adáro iOOu i:ieo
xrciéaéaOo i i:uOMiOo drMu-utiduiáo láio
:itl io crOMro xadMrHo ;ro alMdao :icaeo
Pli cao srdu-utio Plro io OlxdrOOfao  io
u -@ tuio cro Mdi OMad aOo  rdsaOaOo ro
áacu-utiC<rOo  ao tidvMrdo r sa:sro
xOuti i:uOMiOo ro xrciéaéaOeo iao i-udáido
ráoA  Questão  da  Análise  Leigaeo cro
Lbäõo“Unó:;eoLbbL-eoxHä”QEä”yqhoo
>ãado áruao cro láo MdiMiár Mao Plro
áuOMldro io u -:lT tuio i i:5Mutio taáo
árcuciOoxrciéméutiOeocrOr sa:sucao
xado xrOOaiOo Plro  fao crOxdrAiáo
atlxidEOro cro tudtl OM@ tuiOo cao
iáíur Mrou -i Mu:eorotaáxdrr cráoao
tiáu 8ao xidio r Mdido  io sucio
i 5áutio cio tdui Cieo ta OrélrEOro
xda Miár Mro Mi Mao Olxduáudo aOo
Mdi OMad aOo  rdsaOaOeo Pli Mao
crO-iArdoio iOtr Mroáacu-utiCfaocro
tidvMrdHo DaOOao ta 8rtuár Mao Oaídro
ao Oué u-uticao ciOo  rldaOrOo u -i MuOo
Bo cuOtdrMiOeo taáo -drPET tuio Beo
taáao cuOxaOuCfao xidio édisrOo
r -rdáucicrOol:MrduadrOeo aOoáaOMdio
Plro rOMiOo i v:uOrOo cro tdui CiOo
Ordsráo taáao rItr:r Mro áruao
xda-u:vMutaHo Fo u révsr:o Plro io
xOuti v:uOro iu cio Mr 8io áluMaOo
u uáuéaOHo Dfao Oruo cro Plro áruao
xacrdfao cuOxado xidio Miáí7áo rsuMido
io iMusucicro cro i i:uOMiOo
xrciéméutaOeo alo xrciéaéaOo
i i:uOMiOeo ro  fao tdruao xaOO5sr:o Plro
ta Ouéiáo uOMao MaMi:ár MrHo GiOeo
 l tio Oro xacro rOMido MaMi:ár Mro Mfao
Orélda?Ho
9o iCfao caOo OlxaOMaOo u uáuéaOo  fao
ta Orélulo crMrdeo cro -iMaeo io l ufao ciOo
cliOo vdriOHo óOMio 7o crsuciár Mro
r -iMuAicio ráo Orlo MrIMao ilMaíuaédv-utao
croLbäyeoárOáaoOr caota:aticioiao:icao
croláiouOr CfaoxrOOai:oxidiouáxadoláo
dláaoxrciéméutao3OoOliOoxa crdiC<rOho
>ãrOOai:ár Mreo iciota Mduíl5oxidio
io ix:utiCfao cio xOuti v:uOro 3o
xrciéaéuiFo áiOo rdio  iMldi:o Plro aOo
crOtaíduár MaOo i i:5MutaOo
dr-rdr MrOo 3o sucio OrIli:o ro
crOr sa:suár Mao i 5áutao ciOo
tdui CiOo iMdi5OOráo io iMr Cfao caOo
xrciéaéaOeocruIi caosrdoláio asio
:lAo Oaídro Orlo Mdiíi:8ao rclticadHo
DrOMro Or Mucaeo -auo láo u -iMuévsr:o
xdrtldOadoaoxiOMadoxdaMrOMi MropOçido
ã-uOMrdeo cro 4lduPlro “HHHq?o “Unó:;ho
LbbLceobyEbõqHoo
pOo MrdáaOo Ofao íráo t:idaOo  ao Plro cuAo
drOxruMaoiaoitrOOao iMldi:ocrorclticadrOo
Oaídro xa MaOo xdusu:réuicaOo xr:io
xOuti v:uOrHo ãado r:reo drcudrtua iáaOo
 aOOao ta -da Mao Mrmdutao taáo io

3. 101
reqldRFodoeA eA dA Fg.@g?FdçA dã-RFdgoiA iA
eg.ikleA -rF?dgdRWuF?iA oiA
oeregaiRaFãeguiA Fg.dguFRA dA iluSirA
oiãWgFirA kleA reA aiRudãA -dSdA dA
rl*KeuFaFodoeAElãdgdçAeguSeAirAkldFrçAdA
eol?dtpiáA HSeaeçA eReA oe.FgeA lãA oirA
ãlFuirA FgueSerrerA ?FeguW.F?irçA oeguSiA oeA
lãdAnSdgoeAueiSFd AeATABArldA-SiKetpiAgdA
i*SdA.SeloFdgdAkleAgirA oFSFnFãirAgerueA
ãiãeguiáA
2.  A  Correspondência  com  Pfister 
(1909-1937)  e  a  formulação  de  um 
referencial  pedagógico-psicanalítico 
entre 1909 e 1913 
CiãiA d.FSãdA jSgruA sSeloçA drA ?dSudrA
uSi?dodrA eguSeA relA -dFA eA 1.FrueSA
d?iã-dgEdãA dA .lgodtpiA eA
erud*eRe?FãeguiA odrA *drerA odA
-rF?dg2RFreAóêf(fvêf9í5çAregoiAdAIRuFãdA
odudodA oiA oFdA êíA oeA ãdStiA oeA êf9íáA
CigKlndA ê90A ãdglr?SFuirA BA ?dSudrçA
-irudFrA eA ueRenSdãdrA BçA ê((A eoFudoirA
reãA ?iSuerçA gpiA ?iguegoiçA giA egudguiçA
lãdA*idA-dSueA oirA iSFnFgdFrA oeA 1.FrueSçA
irA kldFrçA -iSA oereKiA -Sm-SFiçA .iSdãA
oeruSlWoirA-iSArelAFgueSRi?luiSáA
CdSFgEirdãegueAReã*SdoiA-eRdA.FREdAoeA
sSeloçA JggdçA iA -eodninivuemRiniA eSdA
Se?e*FoiA ?iãA gWuFoiA egulrFdrãiA -eRdA
.dãWRFdáA jRdA Se?iSodA kleA relA -dFA iA
?igrFoeSdadAgpiAlãALrdguiAEiãeãçAãdrA
?eSuiA .RdluFrudA oeA IdãeRFgçA kleA rmA
-Se?FrdadAui?dSArelAFgruSlãeguiA-dSdAueSA
lãdAãlRuFopiAoeA-dSuFo2SFirAduS2rAoeArF?A
ósPjy,çA 1sJzKjPçA êfí(çA -áê(5áA JRuiA
d-SetiA ãdgF.erudoiA RiniA gdA -SFãeFSdA
?dSudA oeA sSeloA diA dãFniA eãA êíA oeA
KdgeFSiAoeAêf(fçArdRFegudgoiA?iãiArldrA
FgaeruFndtOerçAdiAoeRFgedSeãAlãAuSig?iA
?iãlãçA Lóááá5A .iSdãA d*riSaFodrA -eRirA
-druiSerçAkleAuCãARFaSeAd?erriABrAdRãdrA
oeAudguirAFgoFaWolirAKiaegrAeAadRiSirir?A
ósPjy,çA 1sJzKjPçA êfí(çA -áêê5áA jReA
rlneSeçA drrFãçA giA kleA oFAA Ser-eFuiA BA
-rF?dg2RFreçAoeAkleAãioiAeRdAeg?iguSdSFdA
drA ãdFrA doekldodrA ?FS?lgru@g?FdrA -dSdA
reSA lrdodçA reA .irreA ?ig.SigudodA ?iãA
lãdArFuldtpiAgiSãdR AiAãlgoiA-rWklF?iA
oirA rpiráA jA eSdA-iSA erueA ?ig.SiguiA kleA
1.FrueSA ãdS?dadA rldA duldtpiA ueiRmnF?iv
-eodnmnF?dáA
GdrA TA ?iãiA eol?doiSA kleA rldA
Fã-iSu@g?FdA ?Ser?eA ?igrFoeSdaeRãegueA
-dSdAdAueiSFdA.SeloFdgdáAjg?dgudoiA?iãA
dA -rF?dg2RFreA eãA êf(íçA ?iãetdA dA
.iSãlRdSA lãdA -eodninFdA ri*A lãA iREdSA
-rF?iRmnF?içA Fg.Rleg?FdgoiA
oe?FrFadãegueA iA eã-SeniA odrA
?ig?e-tOerA -rF?dgdRWuF?drA diA oiãWgFiA
eol?d?FigdRáAPegoeAlãAgiãeA-Sm-SFiAdA
erueA egRdtdãeguiA ?ig?eFuldR A
L-rF?dg2RFreA -eodnmnF?dA óPädanalyse1?9
ósPjy,çA1sJzKjPçAêfí(çA-áí(5áA
1.FrueSATA?SWuF?iAkldgoiAreAoe*SltdAri*SeA
dAueiRinFd)A?ig.iSãeASerrdRudAgdA?dSudAoiA
oFdA ê(L(fLêf34çA eRdA reA -eSoeA glãdA apA
oFr-ludA -iSA -SFg?W-FirA ósPjy,çA
1sJzKjPçAêfí(çA-áêê(5çAdiAFgaTrAoeAreA
-Sei?l-dSA ?iãA iA *eãverudSA -rWklF?iA eA
ElãdgiáA 1dSdA rdgdSA erudA Rd?lgdçA
er.iStilvreA-dSdAerud*eRe?eSAlãdA-igueA
eguSeAiAoFr?lSriA.SeloFdgiAeAdrASe.ReqOerA
ueiRmnF?drA eA -eodnmnF?dráA cA -drriçA
eguSeudguiçA gpiA oFãFglFlA rldrA
oFr?iSo@g?FdrA ?iãA drA FoTFdrA ReadgudodrA
-iSA sSeloA giA uequiAFuturo  de  uma 
Ilusão -l*RF?doiA eãA êf3:A ósPjy,çA
êffêE5A BA ri*SeA drA Fã-irFtOerA eA
SegIg?FdrA-rF?iRmnF?drAodA?FaFRFAdtpiçAdrA
Se-SeregudtOerA SeRFnFirdrçA rldrA iSFnegrçA
FRlrOerçAdrASeRdtOerA?FaFRFAdtpivSeRFnFpiçA
SeRFnFpiv?FCg?FdA BçA d-Si.lgodgoivdrA
glãA ãdglr?SFuivSer-irudçA“Ilusão  de 
um  Futuro”A ó1sJzKjPçA êff9çA -á77:çA
7:f5áA yãA SerlãiA odrA oF.eSeguerA
-irFtOerA ãdguFodrA girA oiFrA uequirA
d-dSe?eAgdA?dSudAoeA3(L(3Lêf3íçAkldgoiA
1.FrueSçA oe.egoegoiA lãA eadgneRFrãiA
RFaSeçAd.FSãdAdiAdãFni A
LJA oF.eSegtdA *dreFdvreA
-SFg?F-dRãegueA giA .duiA oeA kleA iA
regEiSA?Ser?elA-SmqFãiAodrA.iSãdrA
SeRFnFirdrA -duiRmnF?drçA regoiA erudrA
aFrudrA?iãiAMdASeRFnFpiN)AelAuegEiAdA

4. 102
OadMro cro áro xrdáuMudo sa:Mido xidio
láio -adáio dr:uéuaOio :usdreo io Pli:o
xidrtro xidio ao Or 8ado láo
rOsiAuiár Mao cao CduOMui uOáaeo
r Pli Maorloiosr=aotaáaoaotr Mdi:oro
OlíOMi tui:o cao rsi ér:uOáa?o
“Unó:;eoãUJ2KóneoLb”AeoxHLgLqHoo
ãad7áeo iOo cusrdéT tuiOo  fao uáxrcudiáo
láio u tuMi Mro dr-:rIfao sa:Micio xidio ao
8aáráo iao :a éao cio taddrOxa cT tuio
r Mdro aOo cauOeo áaMusi cao ao cuv:aéao
ta M5 laocioxOuti v:uOrotaáoioiMusucicro
xrciéméutio cao rclticadHo 9o u -@ tuieo
 rOMio taddrOxa cT tuio r Mdro iOo vdriOeo
árOáao:ráídicio iOotidMiOeoOmoárdrtro
áiuadrOo ta OucrdiC<rOo io xidMudo cio
i v:uOro ro tldio cao xrPlr ao Ii Oo
“plMlídaLLbARo io plMlídaLLbA”qeo  ao
áaár Mao ráo Plro Udrlco ái u-rOMiEOro
t:idiár Mroio-isadociorcltiCfaou -i Mu:eo
ta Oucrdi caEio crtuOusio xidio crMrdo alo
crOr ticrido rldaOrOho
>FoáluMaox:ilO5sr:oao-iMaocroPlroio
rcltiCfao cio tdui Cio xaOOio rIrdtrdo
láioxacrdaOiou -:lT tuioio-isadoalo
ta Mdio ao Plro drOl:Mio  láio
cuOxaOuCfao 3o  rldaOreo áiOo iPlu:ao
xidioaoPlroiorcltiCfaocrsroiOxudido
ro  ao Plro u Mrds7áeo xrdái rtráo
xa MaOo iíOa:lMiár Mro cuOtlM5sruO?o
“Unó:;eoLbbgeoxHgRRqHoo
9o u -:lT tuio iPluo ár tua icio rOMvo
iMdr:icioioláioálci CiocroxrdOxrtMusio
taáo dr:iCfao iaOo áruaOo rcltitua iuOHo
óáo xaltiOo xi:isdiOho áu uáuAido io
caáu iCfaoalodrxdrOOfaociOoxl:O<rOoPlro
rOMfao  io íiOro cao taáxadMiár Mao
u -i Mu:eo taáao u OMdlár Mao xduaduMvduao
xidio io iMliCfao cao rclticadHo :Oli:o  io
7xatieo rOMro áruaeo ta -adáro i-udáio
Udrlceo  fao dr crlo drOl:MicaOo
OiMuO-iMmduaOHo ó:ro ta sucio io tiáu 8ido
 láiocudrCfaocu-rdr MreoiOOu i:i caoPlro
io Oatui:uAiCfao cao u cus5clao crsrduio
ataddrdo Orél cao xrdciOo á5 uáiOo cio
tixitucicro cro iéudo alo Oro taáxadMidHo
píOrdsi caoaotláxduár MaocrOMiodrédio
ro itdrOtr Mi cao aOo crsucaOo
rOt:idrtuár MaOo xOuti i:5MutaOo Oaídro io
xdasr uT tuiociOoxiMa:aéuiOoxO5PlutiOoro
iOo rOMdlMldiOo ciOo cusrdOiOo  rldaOrOeo ao
xrciéaéao Mrduio ráo áfaOo iOo áiuOo
si:uaOiOo íiOrOo xidio drél:ido aOo
xdatrcuár MaOoPlroicaMiotaáodr:iCfao3Oo
tdui CiOHoo
óOMio drél:iCfao u t:luduio ao tlucicao ráo
 fao uáxado -u Oo xrOOaiuOo 3Oo Mr cT tuiOo
:uírdiciOo cao taáxadMiár Mao u -i Mu:eo
taáao ta OMio ráoRecomendações  aos 
Médicos que Exercem a Psicanáliseeocro
LbLäHo Udrlco “Lbbõieo xHg”yqo cr-r cro io
uc7uio cro Plro ao rclticadeo xdmIuáao cao
i i:uOMieocrsiodrOMdu éudoOliOocu:uéT tuiOo
3Oo tixitucicrOo xdmxduiOo cao Ordo taáo
PlráoiMliHo;rOixdasiox:iOáidEOroiosucio
caorclti caotaáo-u OoPlroaoárOáao fao
xaOOio taáxadMidHo ãauOo ao rclticado
xOuti i:5Mutaeo Orél cao u cutio láo i ao
crxauOo  ao xdr-vtuao io ã-uOMrdeo
ixdaIuái caEOro  rtrOOiduiár Mro cio
u -@ tuio ro =lsr Mlcreo Orduio aíduéicao io
ucr Mu-utidEOro taáo iOo tudtl OM@ tuiOo
xO5PlutiOo u -i MuOo ro =lsr uOFo Olio
drOxa Oiíu:ucicro t8réio árOáao io Oro
Oaídrxado3ocaoi i:uOMihoo
>óáo láo 6 utao ro crMrdáu icao
xa Maeo io drOxa Oiíu:ucicro cao
rclticadoMi:srAoOr=ioáiuadocaoPlroio
cao á7cutaHo po á7cutao crsro iéudo
drél:idár Mro Oaídro -adáiC<rOo
xO5PlutiOo =vo rOMiír:rtuciOeo d5éuciOeo
r ta Mdi caeo  io u cusucli:ucicro
itiíiciocaocar Mreoláo:uáuMro3oOlio
xdmxduio iMusucicreo áiOeo Miáí7áeo
láio éidi Muio xidio io u crxr cT tuio
caoxitur MrHoOvoaorclticadoMdiíi:8io
taáoláoáiMrdui:ox:vOMutaeoitrOO5sr:o
io Pli:Plrdo uáxdrOOfaeo ro crsro Oro
uáxado ao taáxdaáuOOao cro  fao
x:iOáido io =asráo sucio xO5Plutio cro
itadcao taáo OrlOo xdmxduaOo ucriuOo
xrOOaiuOeo áiOo crsro i MrOo áa:cvE:io
3Oo cuOxaOuC<rOo ro xaOOuíu:ucicrOo
xidMutl:idrOo cao aí=rMa?o “Unó:;eo
LbbLieoxHQyAqHoo
óo7oioT -iOroiaoitrOOaocaorclticado ao
l usrdOao xO5Plutao ciOo tdui CiOo Plro siuo

5. 103
ãdS?dSAiAdgiAoeAêfê9áAPe?igrFoeSdgoiA
dg2RFrerA eA eaFoCg?FdrA ?RWgF?drçA dA erueA
Ser-eFuiçAsSeloASeuiãdAdAFg?iã-SeegrpiA
oirAdolRuirA-dSdAiA*iãAeguegoFãeguiAoiA
oeregaiRaFãeguiA -rF?iRmnF?iA Fg.dguFRçA
FgoF?dgoiA dA rldA SeuF.F?dtpiA -eRdA
-rF?dg2RFreçA ?driA irA eol?doiSerA reA
Se?ig?FRFdrreãA ?iãA oeueSãFgdodrA .drerA
oiA oeregaiRaFãeguiA dgWãF?içA
drrFãFRdgoiA dA Fã-iSu@g?FdA gdA Fg.@g?FdA
oirAFã-lRrirA-eSaeSrirAeAdrri?FdFráA1dSdA
dR?dgtdSAerueA.FãçAgiAegudguiçAlãAgiaiA
iREdSA ri*SeA dA giSãdRFodoeA
?iã-iSudãegudRAuiSgdadvreAge?err2SFiáAA
CiãA dA dKlodA oiA uSd*dREiA ?RWgF?içA erueA
-drriA reA ?ig?SeuFAiláA 1iSA eReA
oeãigruSdadvreA kleA iA doie?FãeguiA
-rF?iRmnF?iA RFndadvreA diA ãdlA lriA oirA
ãeFirA eol?d?FigdFrçA SerlRudgoiA eãA
-eSodrAoiASegoFãeguiAeAniAiA-rWklF?iráA
jrudAã2AluFRFAdtpiA-ioeSFdAreSA?iSSFnFodçA
reA .irreA -Se?FrdodA dA ?iguSF*lFtpiA ododA
-eRdrA .d?eudrA -eSaeSrdrA eA drri?FdFrA gdA
.iSãdtpiA oiA ?dS2ueSA Fg.dguFRA duSdaTrA odA
rl*RFãdtpiABAoeraFiAoirA.FgrAiSFnFg2SFirA
odrA-lRrOerA-dSdA-Si-mrFuirAoF.eSeguerAeA
adRFiriráA JoTFdA *2rF?d A Fã-iSA diA
eol?doiSA dA FoTFdA oeA kleA LgirrdrA
ãeREiSerA aFSuloerA ?Ser?eSdãçA ri*A dA
.iSãdAoeASedtOerAeArl*RFãdtOerçAri*SeAiA
ueSSegiA odrA -FiSerA oFr-irFtOer?A
ósPjy,çAêff4*çA-á03(5áA
crA dRairA eol?d?FigdFrçA aiRudoirA -dSdA dA
Fg?iS-iSdtpiA oeA .iSãdrA giA
?iã-iSudãeguiA oiA eol?dgoiçA erudadãA
eãAKiniáAjãAIRuFãdAFgru@g?FdçArenlgoiA
?ig?RlWdA ?RFgF?dãegueA sSeloçA dA .FqdtpiA
-rWklF?dA oerudrA .iSãdrA ?igoF?FigdadvreA
BA dtpiA oeA Fã-lRrirçA egeSnFdrçA kleA
?igruFuleãA drA oFr-irFtOerA
?iã-iSudãegudFráA ,eA rldA -Se?eoCg?FdçA
LdA eol?dtpiA oeaeSFdA eaFudSçA -iSA
-Se?dltpiçA riueSSdSA drA -Se?FirdrA .iguerA
oeAegeSnFdAPodrAoFr-irFtOerQAeARFãFudSvreA
dAFã-lRrFigdSAirA-Si?errirA-iSAãeFiAoirA
kldFrA rpiA oFSFnFodrA udFrA egeSnFdrA -iSA
*igrA ?dãFgEir?A ósPjy,çA êff4*çA
-á03(5áA J-egdrA ?lã-SFgoiA udRA udSe.dA BA
ãegtpiAFã-iSudgueABçAeRdA-drrdSFdAdAreSA
lãA -ioeSiriA ãeFiA -Si.FR2uF?iA ?iguSdA iA
oeregaiRaFãeguiA FgoFaFoldRA odrA
gelSireráAjATAri*AdAFgr-FSdtpiAdA-egrdSA
?iãiA reA ?ig?SeuFAdA erueA .FãçA kleA iA
oFr?lSriA .SeloFdgiA uiSgdvreA -SiãFrriSA
eguSeA êf(fvêfê9A -dSdA dSuF?lRdSA dFgodA
ãdFrA dA ?iRi?dtpiA RdoiA dA RdoiA odrA
-SeuegrOerA -eodnmnF?drA ?iãA irA
-SFg?W-FirA -rF?dgdRWuF?iráA zeA erudA
dSuF?lRdtpiA adFA reA ?igriRFodSçA TA iA kleA
girrirA-SmqFãirA-drrirAoeaeãA-Se?FrdSáA 
 
3. A educação para Freud: 1914-19259
Cig.iSãeAaFãirAdgueSFiSãegueçAiAgiãeA
oeA 1.FrueSA TA Reã*SdoiA gdAHistória  do 
Movimento  PsicanalíticoçA oeA êfê0A
ósPjy,çA êffê*çA -á:ív:f5áA sSeloA
Se?igEe?eA dRFA kleA rldrA FgaeruFndtOerA
ri*SeAirAFã-lRrirAreqldFrAeAoeruFgirAodA
reqldRFodoeA .iSdãA oe?FrFadrA giA relA
d?erriA BA -eodninFdáA jãA renlFodçA
SeReadgoiAirAer.iStirAoFr-egrdoirA-eRiA
-eodninivuemRiniA rlWtiA eãA d-RF?dSA
gitOerA -rF?dgdRWuF?drA diA ?dã-iA
eol?d?FigdRçA SeaCA relA -d-eRA oFdgueA oirA
-rF?dgdRFrudrAaFegegrerçAirAkldFrA-drrdãA
dA aFrRlã*SdSçA K2A eãA êfê0çA iA dRuiA
rFngF.F?doiA uemSF?iA duSF*lWoiA dA ?eSudA
-eodninFdAãToF?dáAA
9

6. 104
Como caracterizá-la?  
JASer-irudAgirAReadAdAdadgtdSAgiAueã-içA
?iãA iA uequiA“Tipos  característicos  do 
trabalho psicanalítico”çAoeAêfê4çAri*AiA
eguegoFãeguiA oiA kleA ãi*FRFAdA
?eguSdRãegueA dA duFaFodoeA dgdRWuF?d A
oFrudg?FdSA iA dgdRFrdgoiA oirA -SdAeSerA
.lndAerAeAFãeoFduiráARleãAreArlKeFudABA
dg2RFreçA d-SegoeA dA uSi?dSA rduFr.dtOerçA
kleA?igolAeãAdAodgirA-rWklF?irA-iSAreA
?ig?eguSdSeãA gdA *lr?dA oiA -SdAeSçA -iSA
iluSdrA ãdFrA renlSdrçA gpiA i*rudgueA
doFdodrA BA FguenSdgoiA dA SedRFodoeáA jãA
iluSdrA -dRdaSdrçA reA eol?dA -iSA ãeFiA odA
LFg.RlCg?FdAkleAlãAEiãeãAeqeS?eAri*SeA
iluSiA reSA Elãdgi?A ósPjy,çA êffê?çA
-á9445áAjAerudA?d-d?FodoeAoeAFg.Rleg?FdSA
erudSFdA ?igoF?FigdodA diA *iãA lriA odA
.iStdAoiAdãiSáAjReATAudguiAdA-etdv?EdaeA
-dSdA dA ?igriRFodtpiA oirA-SFãeFSirA eRirA
ElãdgirA eol?d?FigdFrA BA kldgoiA irA
EiãegrA d-SegoeãA dA LSer-eFudSA irA
ãdgodãeguirAodAge?errFodoeAeAeaFudSAirA
?druFnirAodrAuSdgrnSerrOerAoirAãerãir?A
ósPjy,çA êffê?çA -á9445A BçA kldguiA iA
dRF?eS?eA -eRiA kldRA reA ?lã-SeA dA ãFrrpiA
-SeaeguFaiv-eodnmnF?dA ?iguSdA drA
gelSirerABA.FãAodA-eodninFdçAdRF2rçAkleA
reASedRtdAlãdAaeAAãdFrçAoe-iFrAoeAêfê9çA
gdrA SFtOerA JguSiolumSFdrA BA 1rF?dg2RFreçA
oeAêfê4AósPjy,çAêfí4çA-áA9:f5áA
,eaeãirA drrFgdRdSA kleA eguSeA êfê0A eA
êf37A iA oFr?lSriA .SeloFdgiA reA nSdoldA
lgFaeSrdRãegueçA reA ?igrFoeSdSãirA
udã*TãA iA er.iStiA eãA oFdRindSA ?iãA iA
oiãWgFiA -eodnmnF?iáA sSeloA -eS?iSSeA
relrA -Sm-SFirA -drrirA eãAPsicanálise  e 
Teoria  da  LibidoA oeA êf39A ósPjy,çA
êfí:çA -á33íA vA 33f5çA oerud?dgoiA kleA dA
-rF?dg2RFreA *eãA ?eoiA lRuSd-drrilA dA
?iã-SeegrpiAeAFg.RlCg?FdAoirArFguiãdrA
gelSmuF?irçA dã-RFdgoiA eRirA -irrWaeFrA
oirA -Si?errirA dgWãF?irA Fg?igr?FeguerA
?iãA iluSdrA 2SedrA oiA ?igEe?FãeguiáA
CigaeSuelvreA glãdA -rF?iRinFdA
-Si.lgodçAlgFaeSrdRFAdgoivreABrA?FCg?FdrA
oiA er-WSFui)A eguSeA drA ãerãdrçA 1.FrueSA TA
lãdAaeAAãdFrAReã*SdoiçA-eRiACqFuiAeãA
uSdgr-iSA iA lã*SdRA kleA re-dSdA dA
-rF?dg2RFreA odA ueiRinFdA eA -eodninFdçA
duSdFgoiA -druiSerA eA -eodninirA -dSdA dA
d-RF?dtpiA K2A *eãA oeregaiRaFodA oirA
?ig?eFuirA -rF?dgdRWuF?irA BA eol?dtpiáA
zelrAer.iStirAd?d*dSdãA-iSAFg.Rleg?FdSA
lãdA aFrpiA reReuFadA oiA eqeS?W?FiA odA
-rF?dg2RFreçASeruSFudAd-egdrAdirAãToF?ir A
relA lriA -eRirA ReFnirA uiSgdadvreA
oiSdadgueA lãdA equegrpiA odrA rldrA
d-RF?dtOerAósPjy,çAêffêoçA-áf45áAjrudA
d*eSulSdçA rFgdRFAdgoiA giairA dSerçA
oerRi?dadAiA.i?iAdgdRWuF?iA-dSdAirAgpiv
gelSmuF?ir)AeATAeãAuiSgiAoerueAgiaiAélan9
?ig?eFuldRA kleA eguegoeãirA dA ueS?eFSdA eA
IRuFãdA eud-dA odA dRudA eruFãdA .SeloFdgdA
-eRdA-eodninFdáA
4. A educação para Freud: 1925-1933 
Seã*SdgoiA kleA iA ueãdA odA Fg.@g?FdA
uiSgilvreAeãAêf37AiA-SFg?F-dRAi*KeuiAodA
FgaeruFndtpiA-rF?dgdRWuF?dçAoerRi?dgoiAdA
-SFãdAFdAdiAeruloiAd-egdrAodrAgelSirerçA
sSeloA óêffêeçA -á747v74:5A -Se.d?FdA lãA
RFaSiA oeA JlnlruA JF?EiSgçA -SerFoegueA
gerudAT-i?dAoiAJgruFuluiA1rF?dgdRWuF?iAoeA
TFegdçA ?ig?eSgegueA BA Fg.RlCg?FdA
eol?doiSdA eãA ãegiSerA oerdã-dSdoiráA
cAFgW?FiAoiAuequiAgirA?EdãdAdAduegtpiçA
diA reRdSA dA Fã-iSu@g?FdA odA duFaFodoeA
-eodnmnF?dA -dSdA iA oeregaiRaFãeguiA
Fg.dguFR A
L,eA uiodrA drA d-RF?dtOerA kleA dA
-rF?dg2RFreA ueaeçA gegElãdA
oer-eSuilA udguiA FgueSerreçA geãA
Fgr-FSilA udgudrA er-eSdgtdrA eA duSdFlA
?igrekEegueãegueA udguirA
?iRd*iSdoiSerA ?d-dAerçA ?iãiA dA
ueiSFdA eA dA -S2uF?dA odA eol?dtpiA
Fg.dguFRáA FA .2?FRA ?iã-SeegoeSA FruiçA
-iFrA dA ?SFdgtdA ?igaeSuelvreA giA
-SFg?F-dRA i*KeuiA oeA FgaeruFndtpiA
-rF?dgdRWuF?dA eA rl*ruFulFlA eãA udRA
reguFoiA diA gelSmuF?içA ?iãA iA kldRA
dkleRdA FgF?FilA relA uSd*dREiáA JA
dg2RFreA oeãigruSilA kleA giA oiegueçA
?iãiA giA rigEdgueA eA giA dSuFrudçA dA
?SFdgtdA -il?iA reA ãioF.F?dçA gdA

7. 105
árcucio ráo Plro ta Mu lio susiFo
r:ltucaloOliOor rdéuiOoxl:Oua iuOoro
iOo Mr cT tuiOo Plro rOMiáxiáo  ao
xrPlr aoOrdoOrloOr:aotiditMrd5OMutaHo
ãrdOréluloiosuiocrocrOr sa:suár Mao
Plreo cio tdui Cieo :rsio 3o áiMlducicro
cao icl:MaHo Dfao tilOisio OldxdrOio ao
ixidrtuár MaociorOxrdi CiocroPlroao
ráxr 8ao cio xOuti v:uOro Oaídro io
tdui Cio ír r-utuiOOro io iMusucicro
xrciéméutieo io Pli:o éluieo ixmuio ro
xdaMréroiotdui CiocaOoOrlOorddaOeoráo
Orlo tiáu 8ao xidio io áiMlducicr?o
“Unó:;eooLbbLreoxHyõyqHo
;r Mdro aOo ráxdréaOo ár tua icaOeo io
T -iOro drtiuo Oaídro ao Mdiíi:8ao cro
9ut8ad eo cudrMadeo áluMaOo i aOeo ráo
J OMuMlMaOo Gl utuxiuOo cro 9OOuOMT tuio
2atui:Ho 2rlo taáxdaárMuár Mao taáo iOo
 rtrOOucicrOo xO5PlutiOo ciOo tdui CiOo
crOiáxidiciOor :rsioaoárOMdrosur r OrHo
Se
9io xOuti v:uOro xaltao xacuio r Ou idE
:8reo io rOMro drOxruMaeo a-rdrtuio  5MuciOo
=lOMu-utiMusiOo MrmdutiOo xidio Olio iCfao
rcltitua i:Ho ;ro Olio iMusucicreo cauOo
xa MaOo Ofao ta OucrdicaOHo po xduárudao
ta trd ro 3o dr:rs@ tuio ta trcucio 3o
-adáiCfao xOuti i:5Mutio ro io Ol=ruCfao 3o
i v:uOroxr:aOorclticadrOeoxauOoaoitrOOao
iao r uéávMutao ál cao u -i Mu:o rOMiduio
ta cutua icao io susT tuiOo u Mrd iOo xado
xidMro cro Plráo rcltiHo Ovo ao Orél cao
xa Mao cuAo drOxruMao io láio OrxidiCfao
r MdroioiCfaoxrciéméutioráotdui CiOoroao
drtldOao ilIu:uido a-rdrtucao 3o rcltiCfao
xado láio xOuti v:uOro u -i Mu:Fo ta -adáro
ár tua io Udrlceo láo ár ado
crOiáxidicaoPlrocrsroOrdorclticao fao
7o láo  rldmMutaeo cu-rdr Mrár Mro cao
icl:MaoPlroxdrtuOiduiodrr:iíadido-i:8iOoro
:itl iOo ráo Orlo crOr sa:suár Mao
xOuta:méutaoiMdis7Oocioi v:uOrHoo
9u cioOaídroioOuMliCfaoi i:5Mutieoláoi ao
crxauOeo r:ro siuo crOtaídudo cliOo
ta MduíluC<rOo cio i v:uOro xidio ao ál cao
rcltitua i:Ho :áio cr:iOo taáo ao MrIMao
Psico-Análiseeo cro Lbäõo “Unó:;eo
LbbLéeoxHgAyqeoiaou cutidocroPlroáacao
aOo icl:MaOo Mdi O-rdráo xidio ao i i:uOMio
s5 tl:aOo ráatua iuOo tidu 8aOaOo ro
8aOMuOeo OlOtuMicaOo  io u -@ tuio ráo Mad ao
caOoxiuOeodrrclti caeoxr:ioMdi O-rdT tuieo
drOuOMT tuiOo ro drti:PlrOo cao xiOOicao
u cusucli:Ho plMdio ta MduíluCfaeo
ár tua icio ráoA  Questão  da  Análise 
Leigaeo cro Lbäyo “Unó:;eo LbbLcqeo
Pli cao rOt:idrtro taáao xacro Ordo
drMu-uticaoaocu-5tu:otiáu 8aoPlrosiuociOo
xduárudiOo cuOxaOuC<rOo 3o tusu:uAiCfaeo
xdaclAu cao  rldaOrOo Oaío io xdrOOfao
PliOrou OlxadMvsr:ocaoál caotusu:uAicaeo
Oro xrciéaéaOo ro xOuti i:uOMiOo iMliOOráo
xda-u:iMutiár Mro ta Mdio ao icartuár Mao
xO5Plutao iOotdui CiOHo
óo 7o io u -@ tuio Plro MdiAeo ráo Lbggeo >io
áiuOo uáxadMi Mro ciOo iMusucicrOo
ta trd r MrOo 3o xOuti v:uOrho PHHHQo io
rcltiCfao cro érdiC<rOo su caldiO?o
“Unó:;eooLbbLueoxHLyRqHonrta 8rtr cao
aOo á7duMaOo cao Mdiíi:8ao cro Olio -u:8io
9  ieo io rOMro drOxruMaeo Udrlco dr:ráídio
Plro Orlo dláido xidio io xrciéaéuio -auo
crtucucao =lOMiár Mro xr:ao
ixda-l ciár Mao ciOo tiditMrd5OMutiOo
xO5PlutiOou -i MuOHo9oi v:uOrocaOoicl:MaOo
drsr:isio io uáxadM@ tuio caOo xduárudaOo
i aOo cro sucio “iM7o aOo tu tao i aOeo
ixdaIuáiciár MrqFo  rOMro xrd5acaeo  fao
Omo Oro crOMitisio ao uddaáxrdo cio
OrIli:ucicreo:réi caoxidioioáiMlducicro
láio8rdi CioxOuta:méutiocrtuOusieoáiOeo
Miáí7áeo io u tucT tuio cro uáxdrOO<rOo
OaídroláoréaouáiMldaoroc7íu:eoérdi caeo
taáo -drPET tuieo MdiláiOHo ãaOO5sruOo
Mdi OMad aOo xOuta:méutaOo xacuiáo Oro
ta Oa:ucidoiao:a éaocaocrOr sa:suár Mao
8lái aeo xdaí:ráiMuAi cao io iCfao
rcltitua i:o ioucicroxlrdu:ho
>Caáxdrr cráaOoPlroiocu-utl:cicro
ciou -@ tuiodrOucroráoPlroaoár u ao
crsio iOOuáu:ideo ráo láo ídrsro
xrd5acaocroMráxaeoaOodrOl:MicaOocro
láocrOr sa:suár Maotl:Mldi:oPlroOro
rOMr croiMdis7Oocroáu:T uaOou MrudaOeo
aota Mda:rociOoxl:O<rOeoioicixMiCfao
Oatui:o PHHHQHo 2mo láio xidMro crOMio

8. 106
uSdgr.iSãdtpiA iA ãegFgiA -ioeA
dR?dgtdSA -iSA ãeFiA oeA relA -Sm-SFiA
oeregaiRaFãegui)A iA SeruiA oeaeA reSA
Fã-iruiA dA eReA -eRdA eol?dtpi?A
ósPjy,çAêffêFçA-áê7í5áA
jReASeReã*SdçAgdArekECg?FdAoiAuequiçAkleA
gpiA ad?FRilA eãA d-RF?dSA dA dg2RFreA eãA
crianças
9-Si-egrdrA dA doklFSFSA rFguiãdrA
gelSmuF?iráA crA ndgEirA ?iãA erueA -drriA
adReSdãA irA SFr?irA odA ueguduFadáA jãA
d?STr?FãiçASe.iStilAdA?ig?RlrpiAoeAkleA
dA eol?dtpiA ?lã-SFdA Fã-eS.eFudãegueA
rldAãFrrpiçA-iSA?dlrdSçA?iãA.SekECg?FdçA
nSdaerA odgirA -rF?iRmnF?iráA sSeloA
ãiruSdvreA ?igaF?uiA oeA kleA eRdA rmA reSFdA
-SiãFrriSdA reA d?eFudrreA lãdA
-SiqFãFodoeA Fg?igoF?FigdRA ?iãA dA
-rF?dg2RFreçAReadgoivdAdAFã-eoFSAlãAoirA
-SFg?F-dFrA .duiSerA kleA oereg?doeFdãA
eg.eSãFodoerA gelSmuF?dr A irA uSdlãdrA
Fg.dguFrA d?FoegudFráA Pe?igEe?eçA giA
egudguiçA Fã-irrF*FRFodoerA -dSdA lãdA
-eodninFdA -rF?dgdRWuF?dA rl-SFãFSA dA
FguegrFodoeA odrA -lRrOeráA JA .iStdA
-lRrFigdRçAdAerueASer-eFuiçAoeaeAreSAdguerA
oeaFodãegueA?igrFoeSdodçA-dSdAlãA*iãA
eguegoFãeguiA oiA kleA duldA
-rFklF?dãegueA gdA ?SFdgtdáA jA TA giA
?dãFgEiA oerudA ?igrFoeSdtpiA kleA rpiA
SeaFrudrA ge?errdSFdãegueA drA eqFnCg?FdrA
ri?FdFrA oiãFgdgueráA 1iFrçA ri*A iA iREdSA
-rF?dgdRWuF?içA kldRkleSA -igoeSdtpiA
ri*SeA dA dtpiA eol?d?FigdRA oeaeA reSA
SFniSirdA gdrA ?igKe?ulSdrA ri*SeA dA
?FaFRFAdtpiçA-dSdAoer?i*SFSAoeAkleAãioiA
drAFgruFulFtOerA?FaFRFAdodrAuSdgr.iSãdãv
reAeãA.i?irAoiAdoie?FãeguiAgelSmuF?iáAA
Conclusão 
JiA reA eg?iguSdSA ?iãA 1.FrueSçA sSeloA
FgoF?dçA?iãAdA?RdSeAdAkleAREeATA-e?lRFdSçA
?iãiAdAeol?dtpiASil*ilA-dSueAodrArldrA
ãdFiSerA-Sei?l-dtOeráAJuSdaTrAoeRdçAeReA
dã-RFilA iA kleA EdaFdA oer?i*eSuiA ri*SeA
-iSãegiSerA oiA ãlgoiA Fg.dguFRçA
d?errdgoiA iA ?dãFgEiA -eRiA kldRA
-Si?errirA -eodnmnF?irçA dã-dSdoirA -iSA
-dS@ãeuSirA -rF?dgdRWuF?irçA drrenlSdadãA
dA-Si.FRdqFdAodrAgelSireráA
cAeg?iguSiçAeãAklerupiçAuiSgilvreAlãdA
odrA .d?eudrA odA -rF?dg2RFreçA drrFgdRdgoiA
lãA oeA relrA FgueSerrerA ?FeguW.F?iráA 1dSdA
eqdãFg2vRiA gdA nSdgoeA i*SdçA doãFuFãirA
uSCrA eud-dráA DlãA -SFãeFSiA ãiãeguiçA
eguSeA êf(fvêfê9çA aeSF.F?dãirA kleA dA
eol?dtpiA oeaeA -SFiSFAdSA dA ?igoFtpiA
ElãdgdA eãA uiSgiA odA ri?FdRFAdtpiA odA
?SFdgtdAeAoiAdolRuiçAreãAReadSAdA-eSodrA
gdA?d-d?FodoeAoeAdnFSAilAreA?iã-iSudSáA
1dSdA FruiçA iA -eodniniv-rF?dgdRWuF?içA
eol?dgoiA reãA dA FgueS.eSCg?FdA oeA relrA
FoedFrA -erridFrçA aFd*FRFAdSFdA lãdA
Se?ig?FRFdtpiA ?iãAFã-lRrirAdrri?FdFrA eA
-eSaeSrirA -SereguerA gdA Fg.@g?FdáA JrA
egeSnFdrA-rWklF?drçAeã*drdgoiçAegupiçAiA
?iã-iSudãeguiAElãdgiçAdRF?eStdadãAdrA
*drerA -dSdA lãdA d-SiqFãdtpiA oe.FgFuFadA
odA -rF?dg2RFreA ?iãA dA -eodninFdáA DlãA
renlgoiA ãiãeguiçA eguSeA êfê0vêf37çA
eRdrAgpiArpiAerkle?FodráAsSeloAd?eguldA
iA -d-eRA giu2aeRA oereã-egEdoiA -eRirA
Fã-lRrirA reqldFrA eA oeruFgirA odA
reqldRFodoeA-dSdArelASlãdSA-eodnmnF?iáA
jg?iguSdAlãAi*SdSAeol?duFaiAgiA?eguSiA
oiA uSdudãeguiA -rF?dgdRWuF?içA gdA ãeoFodA
eãA kleA irA dgdRFrdgoirA d-SegoeãA dA
uSi?dSAiA-SdAeSAFãeoFduiçA-rFklF?dãegueA
odgiriçA -iSA iluSdrA rduFr.dtOerA ãdFrA
renlSdrA eA doekldodrA BA SedRFodoeçA gpiA
i*rudgueçAdoFdodráAJA-SiqFãFodoeA?iãAdA
-eodninFdA Se.iStdçA gerreA -eSWioiçA dA
lgFaeSrdRFAdtpiA odA -rF?dg2RFreA BrA
?FCg?FdrA oiA er-WSFuiáA DlãA ueS?eFSiA
ãiãeguiçA.FgdRãegueçAeguSeAêf37vêf99çA
iA uSd*dREiA oeA JF?EiSgA ri*SeA ãegiSerA
oerdã-dSdoirA?SFrudRFAdAdAFg.@g?FdA?iãiA
ueãdA -SFaFRenFdoiA oeA lãdA -eodninFdv
-rF?dgdRWuF?dáA 1dSdA iA eg?iguSiA oerudrA
2SedrçArenlgoiA?ig?RlFAsSeloAeãAêf99çA
dAdg2RFreA?RWgF?dAFg.dguFRA-ioFdAdRF?eStdSA
iAkleAdAeol?dtpiAgpiA?igrenlFdA?iãAdrA
?SFdgtdrçA Se?iRi?dgoiA -dSdA iA ãlgoiA
-rWklF?iA iA ueiSA ElãdgiA odrA eqFnCg?FdrA
?FaFRFAdodrA eA ri?FdFrçA ri*A dA drrFãFRdtpiA
ge?err2SFdAodA.iStdA-lRrFigdRáA

9. 107
Referências 
sPjy,çA zá)A 1sJzKjPçA cáABriefe êf(fvêf9fáA
Idã*lSn A zásFr?EeSA TeSRdnçA êfí(áA GUeFueA
Jl.RdneáA
sPjy,çA zFnãlgoáA JgdRVreA oeSA 1Ei*FeA eFgerA
.Eg.KWESFnegA Xgd*egA óêf(f5áA Jg A vvváA
Gesammelte  WerkeáA sSdgh.lSuA dãA GdFg A
zásFr?EeSA TeSRdnçA êff9áA zFe*ueA Jl.RdneáA HdgoA
TJJáAzeFuegA309v9::áA
YYYYYYYYYYYYYYáA Pdur?ERWneA .ESA oegA JSAuA *eFA
oeSA -rV?EidgdRVuFr?EegA HeEdgoRlgnA óêfê35áA Jg A
vvváAGesammelte  WerkeáA sSdgh.lSuA dãA GdFg A
zásFr?EeSA TeSRdnçA êff4áA DelgueA Jl.RdneáA HdgoA
TJJJáAzeFuegA9:7v9ííáA
YYYYYYYYYYYYYYáA ,drA JgueSerreA dgA oeSA
1rV?EidgdRVreA óêfê95áA Jg A vvváAGesammelte 
WerkeáA sSdgh.lSuA dãA GdFg A zásFr?EeSA TeSRdnçA
êff4áA DelgueA Jl.RdneáA HdgoA TJJJáA zeFuegA 9ífv
)*'!9
YYYYYYYYYYYYYYáA ,FeA -rV?EdgdRVuFr?EeA
GeuEioeçA eFgeA jS.dESlgnrUFrregr?Ed.uRF?Ev
rVrueãduFr?EeA ,dSrueRRlgnA aigA ,SáA czXJPA
1sJzKjPçA 1.dSSeSA lgoA zeãFgdSReESeSA FgA GESF?EA
ó1WodninFlãçA EeSdlrnene*egA aigA 1Si.áA ,SáA
crhdSA GerrãeSçA HdgoA J5áA OlRFlrA XRFghEdSouA
TeSRdnçASeF-AFnAóêfê95áAygaeSWgoeueSADeloSl?hA
êf3êçAoSFuueçAlãnedS*eFueueAJl.RdneAêf03áAJg Avvv
!9Gesammelte  WerkeáA sSdgh.lSuA dãA GdFg A
zásFr?EeSATeSRdnçAêffêáAJ?EueAJl.RdneáAHdgoAZáA
zeFueg A00ív07(áA
YYYYYYYYYYYYYYáA GlSA [er?EF?EueA oeSA
-rV?EidgdRVuFr?EegA HeUenlgnA óêfê05áA Jg A vvvá 
Gesammelte  Werke. sSdgh.lSuA dãA GdFg A záA
sFr?EeSA TeSRdnçA êffêáA J?EueA Jl.RdneáA HdgoA ZáA
zeFuegA09vêê0áA
YYYYYYYYYYYYYYáA jFgFneA CEdSdhueSuV-egA dlrA
oeSA -rV?EidgdRVuFr?EegA JS*eFuA óêfê45áA Jg A vvvá 
Gesammelte  WerkeáA sSdgh.lSuA dãA GdFg A
zásFr?EeSATeSRdnçAêffêáAJ?EueAJl.RdneáAHdgoAZáA
zeFuegA949v9f3áA
YYYYYYYYYYYYYYáA TiSRerlgnegA AlSA jFg.EESlgnA
FgA oFeA 1rV?EidgdRVreA óêfê45áA Jg A vvváA
Gesammelte  WerkeáA sSdgh.lSuA dãA GdFg A
zásFr?EeSA TeSRdnçA êfí4áA J?EueA A Jl.RdneáA HdgoA
ZJáAzeFueA7v0f:AAA
YYYYYYYYYYYYYYáA L1rV?EidgdRVre?A lgoA
LSF*FoiuEeiSFe?A óêf395áA Jg A vvváAGesammelte 
WerkeáA sSdgh.lSuA dãA GdFg A zásFr?EeSA TeSRdnçA
êfí:áA DelgueA Jl.RdneáA HdgoA ZJJJáA zeFuegA 3(fv
*()!9
YYYYYYYYYYYYYáAzeR*rodSrueRRlgnAóêf375áAJg Avvv
!9Gesammelte  WerkeáA sSdgh.lSuA dãA GdFg A
zásFr?EeSATeSRdnçAêffêáAzFe*egueAJl.RdneáAHdgoA
ZJTáAzeFuegA9êvf4áA
YYYYYYYYYYYYYáA [eReFuUiSuA AlA TeSUdESRirueA
OlnegoçA ,FeA 1rV?EidgdRVreA FgA oeSA
sESriSneeSAFeElgnçA GeEgA TiSuSWneA AlSA eSruegA
jFg.EESlgnAaigAJlnlruAJF?EiSgAóJgueSgduFigdReA
1rV?EidgdRVuFr?EeAHF*RFiuEehçADSáAZJZ5Aóêf375áA
JgueSgduFigdReSA 1rV?EidgdRVuFr?EeSA TeSRdnçA
SeF-AFnv\FegvGESF?EA óêf375áA Jg A vvváA
Gesammelte  WerkeáA sSdgh.lSuA dãA GdFg A
zásFr?EeSA TeSRdnçA êffêáA HdgoA ZJTáA zFe*egueA
Jl.RdneáAzeFuegA747v74:áA
YYYYYYYYYYYYYáA ,FeA sSdneA oeSA SdFegdgdRVreA
óêf345áA Jg A vvvá  Gesammelte  WerkeáA sSdgh.lSuA
dãA GdFg A zásFr?EeSA TeSRdnçA êffêáA zFe*egueA
Jl.RdneáAHdgoAZJTáAzeFuegA3(:v3fíáA
YYYYYYYYYYYYYáA1rV?EivJgdRVrFrAóêf345áAJg Avv
váAGesammelte  WerkeáA sSdgh.lSuA dãA GdFg A
zásFr?EeSATeSRdnçAêffêáAzFe*egueAJl.RdneáAHdgoA
ZJT!920709('+!9
PFISTERçA crhdSáA KEeA FRRlrFigA i.A dA .lulSeA
-%&*.1!9 J4 9International  Journal  of  Psycho-
Analysis, 74áAêff9çA-áA77:v7:fáA
sPjy,çA zFnãlgoáA ,FeA Glhlg.uA eFgeSA JRRlrFigA
óêf3:5áA Jg A vvváAGesammelte  WerkeáA sSdgh.lSuA
dãA GdFg A zásFr?EeSA TeSRdnçA êffêáA zFe*egueA
Jl.RdneáAHdgoAZJTáAzeFuegA939v9í(áA
YYYYYYYYYYYYYáA DeleA siRneA oeSA TiSRerlgnegA
AlSAjFg.EESlgnAFgAoFeA1rV?EidgdRVreAóêf995áAJg A
vvváAGesammelte  WerkeáA sSdgh.lSuA dãA GdFg A
zásFr?EeSATeSRdnçAêffêáAzFe*egueAJl.RdneáAHdgoA
ZTáAzeFuegA7v3(íáAAA
9
9


*
9 9SERGIO SKLARATA1Si.erriSvJoKlguiAoiA,e-dSudãeguiAoeAeruloirAodArl*KeuFaFodoeAElãdgdA
odAygFaeSrFodoeAoiAjrudoiAoiAPFiAoeAOdgeFSiAósd?lRodoeAoeAjol?dtpiv,jzsvyjPO5áA