Evaluation of the Growth and Yield Responses of Rice Cultivars to Bed Preparation Methods and Seedling Production Times

IranianJournalFieldC 6 views 17 slides Oct 15, 2024
Slide 1
Slide 1 of 17
Slide 1
1
Slide 2
2
Slide 3
3
Slide 4
4
Slide 5
5
Slide 6
6
Slide 7
7
Slide 8
8
Slide 9
9
Slide 10
10
Slide 11
11
Slide 12
12
Slide 13
13
Slide 14
14
Slide 15
15
Slide 16
16
Slide 17
17

About This Presentation

The food providing for the growing world population has always been one of the main concerns of mankind and rice is one of the most important sources of human food. The importance of rice plant in human nutrition and the necessity of achieving self-sufficiency in its production through increasing yi...


Slide Content

Iranian Journal of Field Crops Research
Homepage: https://jcesc.um.ac.ir


Research Article
Vol. 22, No. 3, Fall 2024, p. 243-259


Evaluation of the Growth and Yield Responses of Rice Cultivars to Bed
Preparation Methods and Seedling Production Times

1
F. Fayaznia
1
, H. Roshanfekr
2*
, P. Hassibi
2
, A. A. Gilani
3

1- PhD. Student of Agrotechnology, Department of Plant Production and Genetics, Faculty of Agriculture, Shahid
Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
2- Associate Professor, Department of Plant Production and Genetics, Faculty of Agriculture, Shahid Chamran
University of Ahvaz, Ahvaz, Iran
3- Associate Professor of Khuzestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO,
Ahvaz, Iran
(*- Corresponding Author Email: [email protected])

Received: 01 November 2023
Revised: 02 March 2024
Accepted: 09 March 2024
Available Online: 31 July 2024
How to cite this article:
Fayaznia, F., Roshanfekr, H., Hassibi, P., & Gilani, A. A. (2024). Evaluation of the Growth
and Yield Responses of Rice Cultivars to Bed Preparation Methods and Seedling Production
Times. Iranian Journal of Field Crops Research, 22(3), 243-259. (in Persian with English
abstract). https://doi.org/10.22067/jcesc.2024.85092.1277

Introduction
The food providing for the growing world population has always been one of the main concerns of mankind
and rice is one of the most important sources of human food. The importance of rice plant in human nutrition and
the necessity of achieving self-sufficiency in its production through increasing yield is not hidden from anyone.
Among the solutions that humans have used to deal with this problem is choosing the right planting method,
planting date and cultivars. Currently, the cultivation of this plant is carried out in most parts of the world in the
form of transplanting. Supplying sufficient amount of water is necessary to increase crop production and lack of
water is one of the basic limitations in the development of rice cultivation in some regions of the world.
Therefore, it is an undeniable necessity to choose a suitable bed for planting plants that will reduce water
consumption and produce optimal crops. Also, planting date can have a significant impact on crop growth and
rice yield, and it is important to determine the most suitable cultivars for a special planting date. Despite the
great importance of different rice transplanting beds on its crop production and the optimal management of these
beds through the application of appropriate planting dates that can have a significant impact on crop production,
so far not many studies have been conducted in Khuzestan.

Materials and Methods
This research was designed to determine the feasibility of establishing rice cultivar seedlings in dry beds and
compare it with wet conditions at different times of seedling production. The experiment was carried out during
the cropping years of 2021 and 2022 at the Shavur research station in Khuzestan province, located 65 km north
of Ahvaz. It was conducted using a split-plot design within a randomized complete block design with three
replications. The main factor, planting beds for the seedlings, included transplanting in a conventional bed
(paddling), transplanting in a bed with field capacity, transplanting in a flat bed under dry conditions, and
transplanting in a raised bed under dry conditions. The sub-factor was the date of seedling production, which
included June 2, June 12, and June 23. The rice cultivars, which were the sub-sub-factors, included Champa,


©2024 The author(s). This is an open access article distributed under Creative Commons Attribution
4.0 International License (CC BY 4.0), which permits use, sharing, adaptation, distribution and
reproduction in any medium or format, as long as you give appropriate credit to the original author(s)
and the source.
https://doi.org/10.22067/jcesc.2024.85092.1277

422 دلج ،ناریا یعارز یاهشهوژپ هیرشن22 هرامش ،3 زییاپ ،3043
Anbori, Germez-Paboland, and Daniyal.

Results and Discussion
The results of comparing the average of traits showed that the highest yield of paddy in the two years of the
experiment was related to the flat planting bed and the planting date of 2 June (5190 kg.ha
-1
in first year, 6536
kg.ha-1 in second year, respectively in Anbori, Germez-Paboland and Champa). Rice yield showed a high
correlation with biological yield, number of panicles per square meter, panicle length and plant height. The
lowest yield of paddy in the two years of the experiment belonged to the conventional bed (2811 kg.ha
-1
in 12
June in first year, 2964 kg.ha
-1
in 23 June in second year, respectively in Anbori, Germez-Paboland and
Daniyal).

Conclusion
Long-term waterlogging in the method of gerbera cultivation has caused disturbances in the growth and
production of the plant, resulting in a decrease in paddy yield. Therefore, it can be concluded that different beds
for transplanting have a significant impact on rice crop production. Optimal management of these beds, through
the application of appropriate planting dates and suitable cultivars, can effectively improve crop production.
Also, according to the obtained results, although the Daniyal cultivars is a high-yielding cultivars, compared to
the local varieties, it could not achieve better performance under the conditions of the treatments investigated in
this experiment.
Keywords: Flat transplanting bed, Paddling, Paddy yield, Panicle

ناراکمه و این ضایف، خساپ یبایزرا یاه و دشردرکلمع جنرب ماقراهویش هبهیهت یاه رتسبو نامزیاه هچهایگ دیلوت 422
هیرشنپناریا یعارز یاهشهوژ
Homepage: https://jcesc.um.ac.ir

یشهوژپ هلاقم
دلج22 هرامش ،3 زییاپ ،1043 ص ،252-203

خساپ یبایزرا یاه و دشردرکلمع جنرب ماقراهویش هبهیهت یاه رتسبو نامزیاه هچهایگ دیلوت

این ضایف همطاف
1
،رکفنشور هلا بیبح
2*
یبیسح نامیپ ،
2
ینلایگ یلعلادبع ،
3
:تفایرد خیرات01/10/0011
:شریذپ خیرات01/01/0011
هدیکچ
نیا شهوژپ اب فده عتیین ناکما رارقتسا گیهچها ماقرا جنرب رد اهرتسبی کشخ و اقمیهس نآ اب ارشیط بوطرم رد نامزیاه توافتم لوتید گیهچها
(هنازخگیری )حارطی درگید. هعرزم یشیامزآلاس رد یا یاه0011 و0010 روواش یتاقیقحت هاگتسیا رد- هب ناتسزوخ ناتساترور ترووص راوبود یاوه
کولب حرط بلاق رد هدشدرخلماش )یلصا لماع( تشار رتسب .دیدرگ ارجا رارکت هس اب یفداصت لمار یاه رد یراراشنلگ( موسرم رتسب،)یبارخ یراراشن
رد اب رتسبتبوطر دح رد ،یعارز تیفرظ رد یراراشن حطسم رتسب کشخ کاخ اب و یراراشن رد یورهتشپ کوشخ کاخ اب خیراوت ،هونازخ رد یوشاپرذب
)یعرف لماع( حطس هس رد لماش01 ،دادرخ11 و دادرخ1 )یعرف یعرف لماع( جنرب ماقرا و هامریت حطس هس رد و دنلباپ زمرق یروبنع ،اپمچ ماقرا لماش
لایناددوبدنشیب هر داد ناشن تافص نیگنایم هسیاقم جیاتن . خیرات و حطسم تشار رتسب هب طوبرم شیامزآ لاس ود رد کوتلش درکلمع نیرتهنازخیریگ
01 لوا لاس( دادرخ 0011 راتکه رد مرگولیرمود لاس و 6056 راتکه رد مرگولیرهبیروبنع ماقرا رد بیترت، دروکلمع .دوب )اپمچ و دنلباپ زمرق کوتلوش
اب ییلااب یگتسبمهیتسیز درکلمعمر .داد ناشن هتوب عافترا و هشوخ لوط ،عبرمرتم رد هشوخ دادعت ، هوب شیاومزآ لاوس ود رد زین کوتلش درکلمع نیرت
لگ تشار رتسب.تشاد قلعت یبارخ یم رظن هبلگ تشر شور رد تدم ینلاوط باقرغ دسردویلوت و دشر رد یتلالاتخا زورب بجوم ،یبارخ و هدوش هاویگ
یم اذل .تسا هتشاد یپ رد ار کوتلش درکلمع شهار تیریدم هر درر ناونع ناوتیراراشن یم بسانم مقر و تشار خیرات لامعا قیرط زا دویلوت رب دناوت
هب جیاتن هب هجوت اب .دشاب رثوم لوصحم رتهبتسدحم ماقرا اب هسیاقم رد اما ،تسا یلوصحمرپ مقر لایناد مقر هچرگا هدمآ یاهرامیت طیارش رد تسناوتن یل
.دبای تسد رتهب درکلمع هب یسررب دروم هب جیاتن هب هجوت ابتسد خیرات رد حطسم رتسب رب دنلباپ زمرق یروبنع و اپمچ ماقرا تشار ،رضاح شیامزآ زا هدمآ
تشار01 هب( هامدادرخ بیترت01 و11 هب ،)موسرم تشر اب هسیاقم رد کوتلش درکلمع شیازفا دصرد.دش یبایزرا رامیت نیرت

هژاو :یدیلک یاهرتسب تشر حطسم ،هشوخ ،یبارخلگ ،کوتلش درکلمع

همدقم
3

مهم زا یکی جنربناسنا ییاذغ عبانم نیرتهب تساهیروط هوب هور
هاجنپ زا شیب یاذغ )وئاف( دحتم للم یزرواشر و اذغ نامزاس شرازگ
یم لماش ار ناهج مدرم زا دصرد.دوش رد کوتلوش توشر رویز حطس
روشر110610 دویلوت نازیم ،راتکه5611116 دروکلمع و نوت0000

0- وجشنادی رتردی ژولونکتورگای، سدنهم هورگی لوتید تنژ ویک گیهای، هدکشناد
زرواشری، هش هاگشنادید ،زاوها ،زاوها نارمچاینار
1- رایشناد، هاگوشناد ،یزرواوشر هدکوشناد ،یهاویگ کویتنژ و دیلوت یسدنهم هورگ
ناریا ،زاوها ،زاوها نارمچ دیهش
5- ،رایشنادقحت زررمیتاق زرواشر شزومآ وی بط عباونم ویوعی ،ناتوسزوخ ناتوسا
قحت نامزاسی،تاق ورت و شزومآیج زرواشری، ا ،زاوهاینار
*(- :لوئسم هدنسیون Email: [email protected])
https://doi.org/10.22067/jcesc.2024.85092.1277
مرگولیر راتکه ردیم ریز حطس ،لماش ناتسزوخ ناتسا مهس هر دشاب
تشر10050 دیلوت نازیم ،راتکه551001 راوتکه رد دروکلمع و نت
0116 یوم مرگوولیردوشاب (Assistance of Statistics Center,
2023)شیپ ،ناهج تیعمج دشر هب هجوت اب . دویلوت هر تسا هدش ینیب
یم یعارز لوصحم نیا لاس ات تسیاب1150 دودح16 تبوسن دوصرد
تسیب نرق یادتبا تیعضو هبو دنر ادیپ شیازفا مکی (IRRI, 2008 .)
وثرا رد هایگ نیا تشر ،رضاح لاح ردهوب ناوهج طاوقن رترووص
لگ و فاص رتسب رد یراراشنبارخ هدشیم ماجنا( درویگMousavi,
Egdernezhad, & Gilani, 2019 کوی رد جنروب ،شور نویا رد .)
هدامآ رتسبیزاسلگ( هدشیبارخیم تشر )هدش.دوش هوچرگا رتسب نیا
لرتنر ،بآ ذوفن تافلت شهار قیرط زافلع بسانم لیهست ،زره یاه
یب طیارش داجیا ،هچهایگ رارقتسا رد و یومهارف شیازوفا تهج یزاوه
قویرط زا لمع نیا رارکت اما ؛تسا دنمدوس ییاذغ داوم ندوب سرتسد

422 دلج ،ناریا یعارز یاهشهوژپ هیرشن22 هرامش ،3 زییاپ ،3043
کاخ بیرختهنادهیلا رد ییاوارت شهار ،اه لیکشت و یحطسریز یاه
هیلا روب یوفنم تاروثا ،کاوخ یحطوس هویلا لااومعا رد تخوس یاه
یووگژیویووم کاووخ یووکیزیف یاووهدراذووگ(Sharma, Ladha, &
Bhushan, 2003) دوویلوت شیازووفا یارووب یفاوور بآ رادووقم نیماووت .
تیدودحم زا و تسا یرورض یرما لوصحم هعوسوت رد یوساسا یاوه
یم بآ دوبمر ،ایند قطانم زا یخرب رد جنرب تعارزهب .دشابیرووط هور
،ایسآ هراق رد هب و ییاتوسور قطاونم و یتعنوص لوماوع هعوسوت لویلد
هب ،یرایبآ تحت جنرب دیلوت ،نیمز و بآ عبانم تیدودحم لاحرد تعرس
هووب طوووبرم هوونیزه زووین اووقیرفآ هراووق رد و تووسا شهاوور هعووسوت
تخاسریزهدمع عنام یرایبآ یاه قویرط زا جنرب دیلوت شیازفا یارب یا
ان یرایبآ اذل .تسا هدش ناونع یرایبآهن بسانم توینما مدوع هوب اوهنت
دح زا شیب تفررده دننام یطیحم تلاکشم و لئاسم هب هکلب ییاذغ
یووهتنم ندووش بادوونام و یروووش شیازووفا ،بآ توویفیر شهاوور ،بآ
یم( ددرگRosegrant, Cai, & Cline, 2002). باختنا روظنم نیدب
هدامآ شور نیرتهب یزاس تشار رتسب فروصم شهاور ناکما هر هایگ
.توسا ریذوپانراکنا یترورض ددرگ بجوم ار هنیهب لوصحم دیلوت و بآ
هوطبار نیا رد ناراوکمه و نایفوسوی (Yousefiyan, Shahnazari,
Zia-Tabar Ahmadi, Rayini Sarjaz, & Arabzadeh, 2017)
نیا اب هر دندرر نایبمع نیرتشیب هر توشار طیاروش رد کوتلوش درکل
هب یباقرغ رایوسب یویزج شنت طیارش رد درکلمع شهار اما ،دمآ تسد
هوچیوج ناویم رد کوی یراویبآ و دوب مرهفروص ببوس اوه ییووج51
هوعرزم شیاومزآ جیاوتن یط .دش بآ فرصم رد یدصرد روصم رد یا
یم هر داد ناشن جیاتن نودوب ار جنروب عرازم رد یرایبآ بآ دربرار ناوت
بهوب ،دویلوت هنیزه شیازفا نودب ای جنرب درکلمع نتخادنا رطخ ه رووط
لباق تشار شور زا هدافتسا دندرر ناونع ناققحم .داد شهار یهجوت
هتشپ و یوجهفرص ببس یا ییوج6/50 و دش بآ فرصم رد یدصرد
ار درکلمع1/5 ( داد شیازوفا توشر یتنس شور هب تبسن دصردEl-
Bably, Meleha, Allah, & El-Khoby, 2008.)
هدزاوب ندوومن هونیهب ببوس بوسانم توشار خیرات رگید یوس زا
( دوش دوهاوخ دروکلمع روب رثؤم لماوع زا هدافتساAli & Rahman,
1992.) ینلایگ Gilani (2010) ،جنرب هشوخ ندش رپ دنور یسررب اب
یریخأت تشار خیرات رد ار هشوخ کشخ نزو شیازفا )هامریت(هب لیلد
خیراوت زا رتوشیب یدشر طیارش ندوب بسانم نآ زا لوبق توشار یاوه
)هامدادرخ(.دومن ناونع ناراکمه و یچومیل (Limouchi, Siyadat,
& Gilani, 2013) خیرات یسررب اب موقر هد روب توشار فولتخم یاه
لاوقتنا شهاور و ماوقرا دوشر هرود لووط شهاور ،ناتسزوخ رد جنرب
تاردیهوبرر لماوع زا ار هناد ینعی یلصا نزخم هب ینامتخاسریغ یاه
توسناد درکلمع شهار رد رثؤمدن نیرتوشیب هور دوش ناویب نیونچمه .
ه ،هشوخ اب طبترم تافص و درکلمع نیب یگتسبمه و توبثم یگتسبم
ینعم کوتلش درکلمع نیب راد و( هشوخ نزو
**
56/1 .دوب ) بماکوسنیل
ناراوکمه و(Linscombe, Jordan, Burns, & Viator, 2004)
اد راهظایم تشار خیرات دنتش ریثات دناوتییازسب و لووصحم دوشر روب
بسانم نییعت و دشاب هتشاد جنرب درکلمع خیراوت کوی یاروب مقر نیرت
رد عوقاو هقطنم کی رد دندرر ملاعا ناققحم .دراد تیمها هژیو تشار
انایزیول یبرغ بونج اکیرمآ رد رخاوا رد جنرب یتقو توشر سراوم هام
زا شیب یدرکلمع دش0/0 هب راتکه رد نت توشار هوچره و دمآ تسد
هب کوتلش درکلمع ،داتفا ریخأت هبام لیاوا( شهار یطخ روط ،نوئوژ ه
0/6 طسوت یرگید شهوژپ رد .تفای )راتکه رد نت ناراکمه و سراف
(Fox, Subasinghe, Looby, & Wornes, 2004) اوب ایلارتوسا رد
یسررب015 هاگتساخ زا جنرب هتیراو ریثاوت دوش ملاوعا نوگاونوگ یاوه
گ ناومز هوب دودوحم اوهنت هاویگ یومیقع و دشر رب نییاپ یامد یهدول
یمن نازیم رد نییاپ یامد ضرعم رد هایگ یریگرارق نامز تدم و دشاب
شیاومزآ جیاوتن .تسا رثوم هایگ یمیقع و یهدلگ رد ریخات و یچوومیل
ناراوکمه (Limouchi, Siyadat, & Gilani, 2015) ناوشن جیاوتن
نزو و رپ هناد دادعت ،هشوخ رد هناد نزو ،هناد درکلمع نیرتشیب هر داد
تشار خیرات هب طوبرم ،هناد رازه0 رد یروراب نازیم نیرتشیب ،هام ریت
تشار خیرات11 مه و دادرخ رد کووپ هناد دادعت نازیم نیرتشیب نینچ
تشار خیرات رد کوپ هچلگ رازه نزو و هشوخ0 اشم دادرخ.دوش هده
ناراوکمه و یونلایگ (Gilani, Siyadat, Jalali, & Limouchi,
2016) توشار خیراوت رد کوتلوش دروکلمع نیرتشیب دندرر ناونع0
هب )بولطم( دادرخ تشار خیرات هب تبسن هر دمآ تسد00 توشهبیدرا
شیازفا )ماگنهدوز(0/61 .تشاد یدصرد
یلعتیمها مغر ناوارفشورهداومآ ددعتم یاه یزاوسیاهرتوسب
یراراشن زا اهرتوسب نویا هونیهب تیریدم و نآ لوصحم دیلوت رب جنرب
یم هر بسانم تشار خیرات لامعا قیرط ریثاوت لوصحم دیلوت رب دناوت
لباقدشاب هتشاد یهجوت نونراوت تاوعلاطم ینادونچ یاهرتوسب هراوبرد
توافتم یراراشن توافتم تشار خیرات وماوجنا ناتوسزوخ رد هوتفرگن
اذل ،تسا نیا شیامزآ فده اب لماع ود نیا رثا هعلاطم رب مقر ود یموب
جنرب لوصحم رپ مقر کی و و هسیاقم یگژیویاه یوخرب زین و یدشر
نآ یعارز تایصوصخاه .دش ارجا

شور و داوماه
شیامزآ نیا هعرزملاس رد یا یاه0011 و0010 لوماع هوس اوب
لماششیهویاوه هتویه رتوسب یراراوشن خیراوت ،هونازخیرویگ موقر و
هبترر تروصکوولب حروط بولاق رد هدشدرخ رابود یاه لومار یاوه
هب هتسباو( روواش یزرواشر تاقیقحت هاگتسیا رد رارکت هس اب یفداصت
نویا .دویدرگ ارجا )ناتسزوخ یعیبط عبانم و یزرواشر تاقیقحت زررم
رد هاگتسیا60 اوها لامش یرتمولیرزاووها هداج رد ز– اوب کوشمیدنا
ییایفارغج لوط00 و هجرد11 ییاویفارغج ضروع و یقرش هقیقد50
و هجرد01 هقیقد و یلامش51 هوتفرگ راروق اویرد حطوس زا عافترا رتم
لودج رد شیامزآ یارجا نامز یسانشاوه تاعلاطا .تسا0 هدش هئارا

ناراکمه و این ضایف، خساپ یبایزرا یاه و دشردرکلمع جنرب ماقراهویش هبهیهت یاه رتسبو نامزیاه هچهایگ دیلوت 422
قومع رد هعرزم کاخ .تسا اوت رفوص51 یتناوسب یاراد یروتم توفا
یمولیوسر ،10/1 =pH ،05/0= ECیولیمیتناوس روب سنومیز و روتم
هب نآ میساتپ و رفسف ،نژورتین رصانع ریداقم بیترت11/1 ،دوصرد0/1
و150 یلیم زوین یلآ هدام دصرد و کاخ مرگولیر رد مرگ1/1 رد .دووب
راهچ شیامزآ نیا هیهت هویش لماش تشر رتسب0 . رد یراراشن رتوسب
لگ( موسرم ،)یبارخ1 . رد یراراشنتبوطر یاراد رتسب دح رد تیفرظ
،یعارز5 . رد یراراشن و کوشخ طیارش رد حطسم رتسب0 . یراراوشن
یور ردهوب کشخ طیارش رد هتشپخیراوت ،یلوصا لوماع ناوونع یاوه
فلتخمهنازخ رد یشاپرذب لماوش )هونازخ هویهت نامز(01 ،دادروخ11
و دادرخمود ترر رد هام ریتعرف یاه لماوش جنرب ماقرا و ی0 اوپمچ .
هب هقطنم موسرم مقر( ،)دهاوش ناونع1 موقر( دونلباپ زومرق یرووبنع .
و )یلحم5ترر رد )لوصحمرپ مقر( لایناد . راروق یوعرف یوعرف یاه
.دندش هدادمقر اپمچ یمقر اب هجنپیهد ،طوسوتم عاوفترا هوتوب 001-
000 یتناووس،رووتم هرود دووشر 050-051 زور و رووپ اووش و رووب اووب
ربیاه ،کیراب زبس و ًاتبسن نشور یمدشاب .هوشوخاوه درز ونر و
نودب کشیر اب هناد طسوتم و رطعم اب نیگناویم دویلوت 0-0/0 نوت رد
راتکه کوتلش تسا .جنرباهی این هورگ ًلاومعم هناد روطق و هاتور اوب
دودح لوط6 ات 1 میلیروتم دونراد و ًلاوومعم دویسرر دنتوسه .موقر
یروبنع زمرق دنلباپ یاراد ربیاوه کویراب هوب ونر زبوس هرویت و
هشوخیاه زمرق اب کشیریاه هاتور هوهقیا ، نر هرود دوشر 001-
000 زور و هنادیاه طسوتم ًاتبسن رطعم اب نیگنایم دویلوت 0-0/0 نوت
رد راتکه کوتلش تسا. مقر نادیلا راگزاوس هوب اروشیط بآ و اووهیی
ناتسزوخ و مواقم هب تسلاب توسا .موهمروتین ویوگژی موقر نادویلا
درکلمع سبیرا لااب و تمواقم هب تسلاب و سرو توسا (Limouchi,
2013).

لودج3- لاس( روواش یزرواشک تاقیقحت زکرم رد شیامزآ یارجا هقطنم یسانشاوه تاعلاطا یاه3044 و3043)
Table 1- Meteorological information of the experiment implementation area at Shavur Agricultural Research Station (2021
and 2022 years)
هام
Month
یگنایمن
Mean
لقادح
Min
ثکادحر
Max
یگنایمن
Mean
لقادح
Min
ثکادحر
Max
یتناس هجرددارگ ℃ یتناس هجرددارگ ℃
2021 2022
دادرخJune 36.50 21.0 49.7 36.18 16.8 48.7
ریتJuly 39.30 17.0 50.6 38.11 23.2 50.6
دادرمAugust 39.77 25.4 51.5 40.02 29.3 50.1
رویرهشSeptember 36.82 15.3 48.6 29.98 19.5 41.8
رهمOctober 31.26 12.4 43.0 28.12 15.9 42.2
نابآNovember 24.13 11.7 35.3 21.41 8.80 38.6
رذآDecember 18.20 6.50 26.4 16.82 5.30 30.4

ترر هنازخ هیهت یارب داعبا هب ییاه0/5 ×5 روه یاروب عوبرمرتم
هب هنازخ رد یشاپرذب و دش هتفرگ رظن رد مقرهب و یتسد تروص تروص
هناوج یاهرذب ندیشاپ راددوب بآ زا عابشا کاخ رد. یفرصم رذب نازیم
دادعت لوصح تهجهچهایگ یفارهبروظنم نیمز رد تشر یارب یلصا
( دنلباپ زمرق یروبنع و اپمچ ماقرا00 موقر یاروب و راتکه رد مرگولیر
لایناد15 یکچوور یشخب( هنازخ هیهت زا سپ .دوب راتکه رد مرگولیر
یگدیسر و )یلصا نیمز زاب مزلا یاه دیلوت یارهوچهایگ ،یووق یاوه
هچهایگ هلحرم رد اه0-0 هوب ،یگرب یلوصا نیومز هوب یتوسد ترووص
یاهرتوسب یاروب حروط هوشقن ساوسا روب یلوصا نیمز .دندش لقتنم
دروم یاهدور .دش هدامآ و هیهت تشار هناگراهچ زاین یلوصا نیومز رد
هیوصوت ریداوقم و کاوخ نوومزآ جیاتن ساسارب تاوقیقحت زوررم هدوش
یزرواشر دروم جنرب هایگ یارب ناتسزوخ ناتسا .دونتفرگ راروق هدافتسا
( هروا عبنم زا نژورتین رصنع06 هب )صلاخ نژورتین دصرد رادوقم001
و )دونلباپ زومرق یرووبنع و اوپمچ ماقرا یارب( راتکه رد مرگولیر101
هب رفسف ،)لایناد مقر یارب( راتکه رد مرگولیر تافوسف رپووس ترووص
اتپ رصنع و لپیرتتافلوس عبنم زا میسهب میساتپ نازویم هب بیترت01 و
011 رپووس یاوهدور رادوقم یماومت .دندش هدافتسا راتکه رد مرگولیر
تافلوس و لپیرت تافسف و میساتپ01 موه هروا دوور زا دصرد اوب ناومز
هچهایگ لاقتنا توبون ود رد نژورتین هیقب و یلصا نیمز هب اه10 و10
یدصردفر هقاس یادتبا ردهب ینتسبآ و نتکروس ناوونع و لوا یاوه
( دندوش فرصم مودGilani, Fathi, & Siyadat, 2001 .)یراراوشن
ترر رد داعبا هب ییاه0×5 رد هوچهایگ دادوعت .تفرگ تروص عبرمرتم
هب هپر ره تباث روطجنپ هوچهایگ(Gilani et al., 2016 ) لوصاوف و
فیدر نیب هلصاف( تشار اه ×هپر هلصاففیدر یور اه ماوقرا یارب )اه
دنلباپ زمرق یروبنع و اپمچ06×06 یتناس رتم(51 )عوبرمرتم رد هتوب و
لایناد مقر یارب10×10 یتناوس روتم(06 )عوبرمرتم رد هوتوب روظن رد
هتشپ عافترا و ضرع هتشپ رد تشر شور رد .دش هتفرگهوب اه بویترت
01 و11 یتناس و دوش هوتفرگ روظن رد رتم5 و اوپمچ ماوقرا زا فویدر

422 دلج ،ناریا یعارز یاهشهوژپ هیرشن22 هرامش ،3 زییاپ ،3043
و دنلب اپ زمرق یروبنع1 .دندش تشر هتشپ ره رب لایناد مقر زا فیدر
یوج رد بآ عافترا شور نیا رد باوغاد لحم ات اه(0-0 یتناوس )روتم
.دوبرد رتوسب لوگوبارخی و فرظویت هوعرزم اوت اپوینا هرود زابیتوفا
هچهایگاه، ترراه هب عافترا 0-0 تناسیرتم هبروط مئاد بآیرای دندش،
اما رد ارشیط رتسب کشخ (حطسم و وری هتشپاهی دونلب )بآویرای هوب
مهین عافترا و با هرودی 0-5 هزور تروص تفرگ .سپ زا اپوینا هرود
زابیتفا هچهایگ رد مامت ترریاوه طووبرم هوب اهرتوسبیراراوشن ی،
بآیرای هبتروص 0-5 زور رد مینا اب عافترا 0-0 تناسیرتم ماجنا دوش .
اب زاغآ هرود دشر ازیشی و وطیل ندش هقاساه و شوشوپیوهد لومار
،هعرزم بآیرای اب رود 5-1 زور رد مینا ات نامز 01 زور لبق زا تشادرب
(سریگدی فیزیژولویکی )ترووص توفرگ. فولع نیوجو رد زروه یاوه
هب فلتخم یاهرتسب .دش ماجنا یتسد تروص
ندیسر نامز رد00 هناد زا دصردهتوب ،هشوخ رد اه رد دوجوم یاه
دوصرد ،هشوخ لوط و هدش تشادرب ترر ره زا عبرمرتم کی تحاسم
یسررب عبرمرتم رد هشوخ دادعت و هشوخ رد هچلگ دادعت ،هشوخ یروراب
هب .دندشرازوه نزو و هوتوب عاوفترا یبایزرا روظنم رد زوین هوناد ناومز
هتوب ،کیژولویزیف یگدیسر ره زا عبرمرتم کی تحاسم رد دوجوم یاه
هزادنا زا سپ و هدش تشادرب تررهناد یزاسادج و هتوب لوط یریگ اه
رذب هورگ ود شرامش(011 یاروب .دوش نیویعت هوناد رازوه نزو )ییات
هووبتووسد یگدیووسر ناوومز رد ،کوویژولویب و کوتلووش درووکلمع ندروآ
ب ،هایگ کیژولویزیفهتو روه زا عوبرمرتم کوی تحاوسم رد دوجوم یاه
هب رامیتفر لمار روط( نوآ رد ندوومن کوشخ زا سوپ و هدوش رب00
یامد رد تعاس11 یتناس هجرد دروکلمع .تفرگ تروص نیزوت ،)دارگ
مادنا لمار یزاسادج اب زین کوتلشهب کوتلش زا هایگ ییاوه.دمآ تسد
زین تشادرب صخاش اصتقا درکلمع میسقت زا هوب )کوتلش درکلمع( ید
یتسیز درکلمع برض رد011 هداد .دش هبساحم شیامزآ زا لصاح یاه
مرن زا هدافتسا اب یرامآ رازفاSAS 9.1.3 .دش لیلحت و هیزجت هب روظنم
هداد نیگنایم هسیاقم ماجناهنماد دنچ نومزآ زا اه حطوس رد نوکناد یا
جنپ لامتحاهومانرب زا اوهرادومن موسر یاروب و دوصرد Excel 2013
مرن زا هدافتسا اب تافص نیب یگتسبمه عون و نازیم .دش هدافتسا رازوفا
SAS .تفرگ تروص

ثحب و جیاتن
لودوج( تافوص سناویراو هیزجت زا لصاح جیاتن1 لوا لاوس رد )
رثا هر داد ناشن شیامزآشیهویاه توافتم هتویه رتوسب یراراوشن روب
یروراوب دوصرد ،تشادرب صخاش ،کوتلش درکلمع ریظن یتافص یور
ینعم رثا عبرمرتم رد هشوخ دادعت و هناد رازه نزو ،هشوخ .تشاد یراد
،کوتلش درکلمع تافص رب تشار خیرات رثایتوسیز درکلمع صخاوش ،
هوچلگ دادوعت ،هتوب عافترا ،هشوخ لوط ،هشوخ یروراب دصرد ،تشادرب
شوخ دادعت و هشوخ ردیونعم روثا عبرمرتم رد ه دروکلمع .توشاد یراد
،کوتلشیتسیز درکلمع لوط ،هشوخ یروراب دصرد ،تشادرب صخاش ،
هشوخ دادعت و هشوخ رد هچلگ دادعت ،هناد رازه نزو ،هتوب عافترا ،هشوخ
یونعم فلاتوخا فولتخم ماقرا رد ،عبرمرتم رد جیاوتن .دونداد ناوشن راد
لودج( سنایراو هیزجت زا لصاح1شن )هس لباقتم رثا هر داد نا هوبناج
شیهویاه توافتم هتیه رتسب یراراشن ماومت روب موقر و تشار خیرات ،
هب( یسررب دروم تافصیونعم یرامآ فلاتخا یاراد )هتوب عافترا زج راد
.دوب
لودوج( تافوص سناویراو هیزجت زا لصاح جیاتن1 مود لاوس رد )
رثا هر داد ناشن شیامزآشیهویاه توافتم هتویه رتوسب یراراوشن روب
دوصرد ،هوشوخ رد هوچلگ دادوعت ،کوتلوش درکلمع ریظن یتافص یور
ینعم رثا هناد رازه نزو و هشوخ یروراب توشار خیرات رثا .تشاد یراد
،کوتلش درکلمع تافص ربیتسیز درکلمع ،عوبرمرتم رد هوشوخ دادعت ،
روثا هوناد رازوه نزو و هوشوخ رد هوچلگ دادوعت ،هشوخ یروراب دصرد
ینعماد ،کوتلش درکلمع .تشاد یریتسیز درکلمع ،تشادرب صخاش ،
دادوعت ،هوناد رازه نزو ،هتوب عافترا ،هشوخ لوط ،هشوخ یروراب دصرد
فلاتوخا فولتخم ماقرا رد ،عبرمرتم رد هشوخ دادعت و هشوخ رد هچلگ
ینعم لودج( سنایراو هیزجت زا لصاح جیاتن .دنداد ناشن راد1 ناوشن )
هس لباقتم رثا هر داد هبناجشیهویاه تواوفتم هتویه رتوسب یراراوشن ،
هوب( یوسررب درووم تافوص ماومت رب مقر و تشار خیرات صخاوش زوج
ینعم یرامآ فلاتخا یاراد )تشادرب.دوب راد

کوتلش درکلمع
لکش( نیگنایم هسیاقم جیاتن0هوس لباقتم رثا ) یاوهرامیت هوبناج
لوا لاوس رد کوتلوش دروکلمع نیرتوشیب هر داد ناشن شیامزآ دروم
تشار خیرات و حطسم تشار رتسب هب طوبرم شیامزآ01 مقر و دادرخ
دروکلمع نیگناویم اوب دنلباپ زمرق یروبنع0011 مرگوولیر راوتکه رد
( شیازفا01 لگ تشر رامیت اب هسیاقم رد یدصردیوبارخ لاوس رد و )
وبرم مود توشار خیرات و حطسم تشار رتسب هب ط01 موقر و دادروخ
درووکلمع نیگناوویم اووب اووپمچ6056 مرگووولیر ( راووتکه رد شیازووفا11
لگ تشر رامیت اب هسیاقم رد یدصردیبارخب )ه نیروتمر .دومآ توسد
راومیت لوا لاس رد زین کوتلش درکلمع رد یوبارخ لوگ توشار رتوسب
تشار خیرات11 زمرق یروبنع مقر رد دادرخ درکلمع نیگنایم اب دنلباپ
1000 مرگولیر رتوسب هوب طووبرم راومیت رد مود لاوس رد و راوتکه رد
لگ( موسرم تشار توشار خیراوت و )یوبارخ1 اوب لاویناد موقر و رویت
درکلمع نیگنایم1160 مرگولیر .دش لصاح راتکه رد یم رظن هب دسر
ینلاوط باقرغ لگ( موسرم تشر شور رد تدمزوروب بجوم ،)یبارخ
هرود لوط رد یتلاکشم رثا رد ءایحا طیارش داجیا هلمج زا جنرب دشر ی
تاوفآ هب هایگ تیساسح ،هشیر طیحم رد یمس داوم عمجت ،هیوهت مدع
یرامیب ویم کاخ و بآ یگدولآ نینچمه و اه( دوشMao, 2002.)

ناراکمه و این ضایف، خساپ یبایزرا یاه و دشردرکلمع جنرب ماقراهویش هبهیهت یاه رتسبو نامزیاه هچهایگ دیلوت 422

422 دلج ،ناریا یعارز یاهشهوژپ هیرشن22 هرامش ،3 زییاپ ،3043


لکش3- خیرات و اهرتسب یاهرامیت لباقتمرثا رد کوتلش درکلمع نیگنایم هسیاقمیعارز لاس ود رد جنرب ماقرا یراکاشن فلتخم یاه
نیگنایمینعم یرامآ فلاتخا دقاف هباشم فورح یاراد یاه نکناد( راد0 یم )دصرد.دنشاب
Figure 1- Mean comparison of the interaction effect of different planting beds and transplanting dates in some rice cultivars
on paddy yield in two crop seasons
The averages that have at least one letter in common have no significant statistical difference (Duncan α =5%)


لودج3- خیرات و اهرتسب دربراک طیارش رد تافص یگتسبمه بیارضیعارز لاس ود رد جنرب ماقرا یخرب رد یراکاشن فلتخم یاه
Table 3- Correlation coefficients of the traits under the conditions of using different planting beds and transplanting dates on
some rice cultivars in two crop seasons
9 رازه نزو .
هناد
8 دصرد .
هشوخ یروراب
7 رد هچلگ دادعت .
هشوخ
6هشوخ لوط . 5عبرمرتم رد هشوخ دادعت .
0 عافترا .
هتوب
3 صخاش .
تشادرب
2 . درکلمع
یتسیز
3 درکلمع .
کوتلش

9. 1000
grain
weight
8. Panicle
fertility
7. Number of
floret per panicle
6. Panicle
length
5. Number of panicles
per square meter
4. Plant
height
3. Harvest
index
2. Biological
yield
1. Paddy
yield

1 0.53 ** 2
2021


1 -0.64** 0.28 ** 3

1 -0.26** 0.6** 0.48** 4

1 0.48** 0.1ns 0.28** 0.49** 5

1 0.05ns 0.37** -0.08ns 0.22* 0.19 * 6

1 0.28** -0.31** -0.05ns 0.03ns 0.02ns 0.10ns 7

1 -0.3** -0.1ns -0.23* -0.06ns 0.11ns 0.13ns 0.30** 8
1 -0.17ns -0.15ns -0.06ns -0.27** -0.13ns 0.01ns -0.11ns -0.17ns 9

1 0.88** 2
2022


1 0.39** 0.76** 3

1 0.60** 0.66** 0.75** 4

1 0.52** 0.64** 0.60** 0.73** 5

1 0.26** 0.58** 0.37** 0.38** 0.45** 6

1 0.37** 0.17ns 0.49** 0.26** 0.39** 0.41** 7

1 -0.51** -0.06ns -0.39** -0.09ns -0.012ns 0.002ns -0.004ns 8
1 0.10ns -0.28** -0.03ns -0.26** -0.11ns -0.08ns -0.03ns -0.06ns 9
**، * و ns زا ظاحل رامآی رد حطس 0 و 0 دصرد ارادی فلاتخا رامآی نعمیراد و دقاف فلاتخا رامآی نعمیراد دنتسه.
**,* and ns have statistically significant differences at the 1 and 5 percent level, respectively, and no statistically significant
differences (n=108).

ناراوکمه و ونای (Yang, Zhou, & Zhang, 2017) راوهظایم جنرب هر دنتشاد تبوسن یرتشیب لوصحم ،مر قمع اب بآ رد دناوت
l-o
c-f
i-lim
p
mno
ijki-li-ni-l
b-e
i-l
ghi
fgh
op
c-f
bc
fgh
c-f
a
i-l
efg
ijk
j-o
ab
b-e
k-o
bcbc
l-o
bcd
ab
nop
def
l-o
hij
0
2000
4000
6000
8000
درکلمع
کوتلش
Paddy yield (ton.ha
-
1
)
2021
ef
ab
ijk
de
b-e
klm
e
a
m
cde
e
lm
b-e
efg
klm
ab
a
hij
a
ab
fgh
efge
klm
abca-d
ghi
b-e
ef
jkl
ef
b-eb-e
abcab
hij
0
2000
4000
6000
8000
Champa Anbori Daniyal Champa Anbori Daniyal Champa Anbori Daniyal Champa Anbori Daniyal Champa Anbori Daniyal Champa Anbori Daniyal Champa Anbori Daniyal Champa Anbori Daniyal Champa Anbori Daniyal Champa Anbori Daniyal Champa Anbori Daniyal Champa Anbori Daniyal
02-Jun12-Jun23-Jun02-Jun12-Jun23-Jun02-Jun12-Jun23-Jun02-Jun12-Jun23-Jun
conventional field capacity flat raised
درکلمع
کوتلش
Paddy yield (ton.ha
-
1
)
Treatment رامیت
2022

ناراکمه و این ضایف، خساپ یبایزرا یاه و دشردرکلمع جنرب ماقراهویش هبهیهت یاه رتسبو نامزیاه هچهایگ دیلوت 422
وعاب ،مر قمع اب و یبوانت یرایبآ نوچ .دنر دیلوت یباقرغ طیارش هب
یم بش رد نآ شهار و زور یط رد بآ یامد شیازفا رما نیا هر دوش
هجنپ ببس.دوش دوهاوخ روتهب دوشر و رتوشیب ینز ناراوکمه و هوتوم
(Mote, Rao, Ramulu, Kumar, & Devi, 2017) ناوشن دونداد
توسیز و روب حطوس ،هجنپ دادعت ،بوانتم یرایبآ هر و رتوشیب هدووت
یم دیلوت مئاد باقرغ هب تبسن یرتلااب درکلمع هجیتنرد نینچمه .دنر
یم ،درکلمع رد شهار یمر دصرد اب یرایبآ بسانم رود لامعا اب ناوت
بآ فرصم رد هفرص ییلااب نازیم هب یرایبآییوج ( دومنPan et al.,
2017.) لا-ناراکمه و یلباب (El-Bably et al., 2008) ناوونع زین
هتوشپ و یووج تشار شور زا هدافتسا دندررهفروص ببوس یا ییووج
6/50 ار درکلمع و دش بآ فرصم رد یدصرد1/5 دصرد هوب تبوسن
لاوس( یتسیز درکلمع شیامزآ نیا رد .داد شیازفا تشر یتنس شور
لوا05/1 =r مود لاس و00/1 =r دروکلمع اب ار یگتسبمه نیرتشیب )
لودوج( داد ناوشن کوتلش5 صخاوش نووچمه یتافوص نیونچمه .)
یونعم یگتوسبمه زوین هوتوب عاوفترا و هوشوخ لوط ،تشادرب اوب یراد
.دنتشاد کوتلش درکلمع ومیتناراکمه و نایر (Timourian, Glovi,
Pirdashti, & Nasiri, 2008) وشهوژپ ردی موقر هوس یور روب هور
دندومن ملاعا و دنتفای تسد یهباشم جیاتن هب دنداد ماجنا جنرب فلتخم
یگژیو رب هولاع هر رد بوولطم طیارش ندومن مهارف ،هایگ ینورد یاه
نآ دشر طیحمتسد یارب زینهب ریثأت رتلااب درکلمع یبای .دراد ییازوس
رد اذل هونیهب توشار خیرات تیاعر و تشار رتسب رییغت اب شیامزآ نیا
وب لومعم تشر رتسب هب تبسن یرتلااب کوتلش درکلمعه .دومآ توسد
شهوژووپ جیاووتن یووف یووجرف و شخب(Feizbakhsh & Faraji,
2022) نیویعت موهم لوماوع زا یکی تشار خیرات هر داد ناشن هدوننر
یم درکلمعیوم شهاور هوناد درکلمع تشار رد ریخأت اب و دشاب .دوبای
دومآرار تیریدوم رد مهم لماوع زا یکی بسانم تشار خیرات باختنا
لوحارم و یکیژوولوفرومویزیف یاهدونیارف لااوبطنا اوب هر تسا یعارز
هناوج نوچمه هایگ یکیژولونفز یهدلگ ،یشیور دشر ،ندش زبس و ند
هوب شقن ییاوه و بآ بولطم طیارش اب یگدیسر وازوسیی لروتنر رد
دونراد دویلوت .(Dinesh, Lodh, Sahoo, Nanda, & Chander,
1997) رد حطوسم تشار رتسب رامیت هب کوتلش درکلمع نیرتشیب اذل
تشار خیرات01 .تشاد قلعت دادرخ

درکلمعیتسیز
مقر رد تشار خیرات رد تشار رتسب لباقتم تارثا نیگنایم هسیاقم
لکش(1 دروکلمع رادقم نیرتشیب هر داد ناشن )زیتوسی لوا لاوس رد
رد حطسم رتسب رامیت زا شیامزآ01 دونلباپ زومرق یرووبنع رد دادروخ
لداعم 01060 مرگولیر اوب رتوسب زا شیاومزآ مود لاس رد و راتکه رد
خیرات رد یعارز تیفرظ تبوطر1 دونلباپ زومرق یرووبنع موقر رد ریت
لداعم00611 مرگولیر زا لوا لاوس رد نآ رادوقم نیرتمر و راتکه رد
لگ رامیت رد یبارخ11 لایناد مقر رد دادرخ نازیم اب6101 مرگولیر رد
ب رامیت زا مود لاس رد و راتکه رد یوعارز تویفرظ توبوطر اب رتس01
لایناد مقر رد دادرخ نازیم اب0001 مرگولیر نیا .دش لصاح راتکه رد
لودوج( جیاوتن قوبط تفص5 دروکلمع اوب توبثم یگتوسبمه یاراد )
نووچ لوا توشار خیراوت رد .دوب دصرد کی لامتحا حطس رد کوتلش
هتوب یشیور دشربسانم یطیحم طیارش اب اه یرت(بشیاه تورهارت و
کنخ،رت اهزوری نلاوطیرت و مرگ و رتشباوت قتوسمیم هدووب هوجاوم )
ماوقرا اذول و هدیدرگ کشخ هدام رتشیب عمجت و دیلوت شیازفا هب رجنم
رد توسناوت )دونلباپ زومرق یرووبنع مقر شیامزآ نیا رد( یسررب دروم
اوب و دویامن هدافتوسا سرتسد رد یطیحم عبانم زا یرتشیب نامز تدم
د ریخأت درکلمع تشار رزیتسی .تفای شهار زین یفیجرف و شخب
(Feyzbakhsh & Faraji, 2022) ناووونع ار یهباووشم جیاووتن زووین
یم رظن هب .دندررتسیز دیلوت هر دسر درکلمع( هدوتزیتسی رد رتشیب )
مقر ود رد .دوشاب مقر نیا یتاذ لیسناتپ هب طوبرم دنلباپ زمرق یروبنع
درکلمع نیب شیامزآ لاسزیتسی ،هوشوخ لووط ،کوتلوش دروکلمع اب
یونعم و توبثم یگتوسبمه هوتوب عاوفترا و عبرمرتم رد هشوخ دادعت راد
لودج( دش هدهاشم5 .)

تشادرب صخاش
خیرات رد تشار رتسب لباقتم تارثا نیگنایم هسیاقم مقر رد تشار
لکش(5 شیامزآ لوا لاس رد تشادرب صخاش نیرتشیب هر داد ناشن )
رد حطسم رتسب رامیت زا1 لداوعم اوپمچ مقر رد هامریت0/06 و دوصرد
رد هتشپ یور تشر رامیت زا نآ دصرد نیرتمر1 یرووبنع مقر رد ریت
لداعم زمرق1/11 لکوش( دوش لوصاح دصرد5 صخاوش نیرتوشیب .)
لاس رد تشادرب رد حطسم رتسب رامیت زا شیامزآ مود01 رد هامدادرخ
لداعم دنلباپ زمرق یروبنع مقر5/01 زا نآ دوصرد نیروتمر و دوصرد
رد مووسرم تشر رامیت1 لداوعم لاویناد موقر رد رویت56/50 دوصرد
زا دوعب و لبق هرود لوط ریظن یلماوع هب تشادرب صخاش .دش لصاح
( امد نیگنایم و کشخ هدام ،هناد دشر )هوناد درکلمع رب ریثأت قیرط زا
دراد یگتسب (Soltani, Torabi, & Zarei, 2005).

424 دلج ،ناریا یعارز یاهشهوژپ هیرشن22 هرامش ،3 زییاپ ،3043


لکش2- خیرات و اهرتسب یاهرامیت لباقتمرثا رد یتسیز درکلمع نیگنایم هسیاقم لاس ود رد جنرب ماقرا یراکاشن فلتخم یاهیعارز
نیگنایمینعم یرامآ فلاتخا دقاف هباشم فورح یاراد یاه نکناد( راد0 یم )دصرد.دنشاب
Figure 2- Mean comparison of the interaction effect of different planting beds and transplanting dates in some rice cultivars
on biological yield in two crop seasons
The averages that have at least one letter in common have no significant statistical difference (Duncan=α5%)



لکش3- خیرات و اهرتسب یاهرامیت لباقتمرثا رد تشادرب صخاش نیگنایم هسیاقمیعارز لاس ود رد جنرب ماقرا یراکاشن فلتخم یاه
نیگنایمهباشم فورح یاراد یاه ینعم یرامآ فلاتخا دقاف نکناد( راد0 یم )دصرد.دنشاب
Figure 3- Mean comparison of the interaction effect of different planting beds and transplanting dates in some rice cultivars
on harvest index in two crop seasons
The averages that have at least one letter in common have no significant statistical difference (Duncan=α5%)
d-gdef
k-n
d-g
i-l
n
abc
k-n
f-i
d-g
e-h
lmn
bcd
f-i
lmn
f-i
a
h-k
a
a
k-n
j-mj-m
lmn
ijk
abc
i-l
d-g
ab
i-l
d-g
g-j
mn
cde
ab
lmn
0
4000
8000
12000
16000
یتسیز درکلمع
Biological yield
(kg.ha
-
1
)
2021
e-h
abc
jkl
d-g
a-d
kl
f-i
a-d
l
c-g
e-h
l
c-gc-g
kl
a-d
a
g-j
ab
b-e
ijk
b-eb-e
kl
c-gd-gd-g
a-d
e-h
hij
c-gd-gc-f
a-da-d
e-h
0
4000
8000
12000
16000
Champa Anbori Daniyal Champa Anbori Daniyal Champa Anbori Daniyal Champa Anbori Daniyal Champa Anbori Daniyal Champa Anbori Daniyal Champa Anbori Daniyal Champa Anbori Daniyal Champa Anbori Daniyal Champa Anbori Daniyal Champa Anbori Daniyal Champa Anbori Daniyal
02-Jun12-Jun23-Jun02-Jun12-Jun23-Jun02-Jun12-Jun23-Jun02-Jun12-Jun23-Jun
conventional field capacity flat raised
یتسیز درکلمع
Biological yield (kg.ha
-
1
)
Treatment رامیت2022
pq
h-l
b-f
n-qopq
b-f
qr
e-h
l-p
n-q
e-h
b-e
n-q
f-j
g-k
d-g
l-p
b-f
m-q
i-m
c-f
abc
e-he-h
a
k-o
i-m
f-i
k-nj-n
e-h
ab
f-i
j-n
r
a-d
0
20
40
60
صخاش
تشادرب
Harvest index (%)
2021
a-ea-e
f-i
a-fc-f
g-k
abcab
k
b-fa-e
g-k
a-d
f-i
g-k
abca-d
ijk
abc
a
a-e
f-je-h
g-k
aa
h-k
c-fa-f
ijk
d-g
a-da-eabcabc
jk
0
20
40
60
Champa Anbori Daniyal Champa Anbori Daniyal Champa Anbori Daniyal Champa Anbori Daniyal Champa Anbori Daniyal Champa Anbori Daniyal Champa Anbori Daniyal Champa Anbori Daniyal Champa Anbori Daniyal Champa Anbori Daniyal Champa Anbori Daniyal Champa Anbori Daniyal
02-Jun12-Jun23-Jun02-Jun12-Jun23-Jun02-Jun12-Jun23-Jun02-Jun12-Jun23-Jun
conventional field capacity flat raised
تشادرب صخاش
Harvest index (%)
Treatmentرامیت
2022

ناراکمه و این ضایف، خساپ یبایزرا یاه و دشردرکلمع جنرب ماقراهویش هبهیهت یاه رتسبو نامزیاه هچهایگ دیلوت 422

هب هجوتابنیا هر رد لوا لاس نیروتمر و نیرتوشیب شیاومزآ نویا
( موس تشر خیرات رد تشادرب صخاش دصرد1 اب و دش ثداح )هامریت
نیا هب هجوت و هناد درکلمع هفلؤم ود عبات تشادرب صخاش هر درکلمع
یتسیز ( تساLimouchi, Gilani, & Siyadat, 2010)، روتگرزب اذل
صخاش دصرد ندوبرتسب رامیت تشادرب حطوسم رد1 موقر رد هاومریت
شهار لیلد هب اپمچیتسیز درکلمع هتشپ رتسب رامیت هب تبسن نآا ی
خیرات رد 1 یروبنع مقر رد هامریت.تسا هدوب دنلباپ زمرق جیاوتن قباطم
لودج5 و یوفنم یگتوسبمه شیاومزآ لوا لاوس رد تشادرب صخاش
ینعم( راددصرد کی لامتحا حطس رد اب )یتسیز درکلمع .تشاد

عبرمرتم رد هشوخ دادعت
لودج قباطم0 رد توشار رتوسب لوباقتم تارثا نیگنایم هسیاقم ،
رد عبرمرتم رد هشوخ دادعت نیرتشیب هر داد ناشن مقر رد تشار خیرات
هتشپ رتسب رامیت زا لوا لاس رد یا11 زومرق یرووبنع موقر رد دادروخ
لداعم دنلباپ66/000 توبوطر رتوسب راومیت زا مود لاوس رد و هوشوخ
رد یعارز تیفرظ01 لداعم دنلباپ زمرق یروبنع مقر رد دادرخ5/510
ا دقاف( هشوخینعم یرامآ فلاتخهتشپ رتسب اب راد رد یا11 رد دادروخ
لوصاح جنرب رد کوتلش درکلمع .دش لصاح )دنلباپ زمرق یروبنع مقر
رازوه نزو ،عوبرمرتم رد هشوخ دادعت ،هشوخ رد هناد دادعت( ءزج نیدنچ
یم )هشوخ رد رپ هناد دادعت و هناد هلحرم رد ازجا نیا زا مادر ره و دشاب
گ دشر زا یصاخیم لکش هاینآ یبوسن تیمها و دریگ دروکلمع رد اوه
( تسا توافتم هنادMatsushima, 1970هر یشهوژپ رد .) و یچومیل
ناراکمه (Limouchi et al., 2010) خیراوت روثا یوسررب یارب یاوه
( تشار10 ،دنفسا10 و نیدرورف0 درخ و هوشوخ تایوصوصخ روب )دا
روظن هب هر دندرر شرازگ دنداد ماجنا ناتسزوخ رد جنرب ماقرا درکلمع
یم رتلااب ترارح هجرد دوجو تلع هب موس و مود تشار خیرات رد دسر
ینلاوط یاهزور ،لوا تشار خیرات هب تبسن ،طیحم رتشیب تبوطر و رت
هناوجینز رارقتسا و هب توسا هوتفرگ ماوجنا بولطم روط شیازوفا اوب و
دادعت ،ترارح هجرد یم شیازفا هشوخ هوب روضاح شهوژوپ رد اذل .دبای
یم رظنبولطم طیارش مود تشار خیرات هر دسر شیازفا تهج ار یرت
هتوشپ رتوسب و هتخاس مهارف حطس دحاو رد هشوخ دادعت یاراد زوین یا
بسانم هیوهتب موسرم رتسب هب تبسن یرتهموقر اذول هدروآ دووجو روپ
لوصحم دویلوت ار یروتمر هوشوخ دادوعت رترید تشر خیرات رد لایناد
.تسا هدومن دادعت هارمه هب عبرمرتم رد هشوخ دادعترد )هناد( هچشوخ
هناد دصرد ،هشوخرازه نزو و رپ یاه مهم زا هنادازجا نیرتی درکلمع
دنتسه جنرب رد هناد(Matsushima, 1970) .

لودج0- خیرات و اهرتسب دربراک طیارش رد تافص نیگنایم هسیاقمیعارز لاس ود رد جنرب ماقرا یخرب رد یراکاشن فلتخم یاه
Table 4- Comparison of the average interaction effect of different planting beds and transplanting date in the cultivars on
some traits in two crop seasons
رتسب
تشاک
Planting
bed
تشاک خیرات
Planting
date
مقر
Cultivar
عیرمرتم رد هشوخ دادعت
Number of
panicles per
square meter
هشوخ لوط
Panicle length
(cm)
رد هچلگ دادعت
هشوخ
Number of
floret per
panicle
یروراب دصرد
هشوخ
Panicle
fertility (%)
هناد رازه نزو
1000 grain
weight (g)
هتوب عافترا
Plant
height (cm)
2021
C
onventional


موسرم


2 June

01
دادرخ

Champa
اپمچ
349 m-q 23.3 ab 100 e-j 48.0 e-j 20.4 a-h 119 a
Anbori
یروبنع
414 f-n 23.3 ab 126 ab 42.8 Jkl 19.9 c-k 104 cd
Daniyal
لایناد
431 d-m 20.5 e-j 111 cde 50.5 c-h 15.2 o 64 k
12 June

11
دادرخ

Champa
اپمچ
472 a-h 22.7 a-d 98 f-k 43.1 Jk 17.7 mn 110 b
Anbori
یروبنع
426 d-n 21.7 a-f 109 c-f 32.3 M 18.9 i-m 95 hi
Daniyal
لایناد
347 m-q 21.6 b-g 91 i-n 49.2 d-j 21.3 ab 60 mno
23 June

1
ریت

Champa
اپمچ
504 a-e 21.4 c-h 84 mno 45.9 f-j 19.8 c-k 101 efg
Anbori
یروبنع
361 k-q 20.0 f-l 97 g-l 56.0 Bc 18.6 k-n 91 j
Daniyal
لایناد
274 q 19.8 h-m 109 c-f 60.6 Ab 19.5 c-k 58 no
Field
capacit
y

تبوطر
رد
دح تیفرظ
یعارز

2 June

01
دادرخ

Champa
اپمچ
362 k-q 20.7 e-i 89 j-n 54.4 Bcd 21.4 ab 119 a
Anbori
یروبنع
466 a-i 22.7 a-d 113 cd 44.3 Hij 19.8 c-k 106 c

422 دلج ،ناریا یعارز یاهشهوژپ هیرشن22 هرامش ،3 زییاپ ،3043
Daniyal
لایناد
341 m-q 21.7 a-f 102 d-i 50.8 c-g 20.7 a-d 63 kl
12 June

11
دادرخ

Champa
اپمچ
409 f-o 22.3 a-e 89 j-n 54.9 Bcd 19.4 d-k 109 b
Anbori
یروبنع
383 h-p 21.2 c-i 93 h-m 47.2 e-j 18.8 klm 99 g
Daniyal
لایناد
357 l-q 19.8 g-l 91 i-n 44.1 Ij 21.6 a 61 lm
23 June

1
ریت

Champa
اپمچ
506 a-d 18.0 m 87 k-o 52.3 Cde 19.2 g-l 102 d-g
Anbori
یروبنع
383 h-p 22.7 a-d 99 f-k 65.2 A 19.2 f-l 91 j
Daniyal
لایناد
320 opq 20.3 f-k 108 c-g 62.6 A 19.5 c-k 58 no
Flat

رتسب
حطسم
اب
کاخ
کشخ

2 June

01
دادرخ

Champa
اپمچ
343 m-q 23.5 a 136 a 47.6 e-j 20.2 b-j 119 a
Anbori
یروبنع
547 ab 21.1 c-i 113 cd 47.3 e-j 17.9 lmn 106 c
Daniyal
لایناد
337 n-q 21.0 d-i 117 bc 45.0 g-j 20.6 a-e 65 k
12 June

11
دادرخ

Champa
اپمچ
481 a-g 22.7 a-d 98 f-k 45.8 f-j 19.8 c-k 111 b
Anbori
یروبنع
439 d-l 18.3 lm 118 bc 37.4 Klm 19.6 c-k 101 fg
Daniyal
لایناد
374 j-p 19.4 i-l 100 e-j 44.6 g-j 20.8 abc 61 lmn
23 June

1
ریت

Champa
اپمچ
532 abc 20.7 e-i 76 o 59.1 Ab 20.6 a-f 104 cde
Anbori
یروبنع
460 b-j 18.8 j-k 82 mno 54.9 Bcd 19.3 e-l 92 ij
Daniyal
لایناد
317 pq 20.0 f-l 119 bc 62.4 A 18.8 j-m 57 o
Raised

یور
هتشپ
اب
کاخ
کشخ

2 June

01
دادرخ

Champa
اپمچ
403 g-p 22.8 abc 118 bc 52.1 c-f 19.2 f-l 117 a
Anbori
یروبنع
406 f-p 22.7 a-d 137 a 44.5 g-j 19.0 h-m 102 def
Daniyal
لایناد
381 i-p 19.7 h-m 102 d-i 43.0 Jk 19.9 c-k 65 k
12 June

11
دادرخ

Champa
اپمچ
495 a-f 21.4 c-h 86 l-o 63.8 A 17.2 n 111 b
Anbori
یروبنع
552 a 20.7 e-i 98 f-k 45.1 g-j 19.8 c-k 96 h
Daniyal
لایناد
414 e-n 21.3 c-h 102 d-i 36.6 Lm 20.2 a-i 60 mno
23 June

1
ریت

Champa
اپمچ
514 a-d 22.2 a-e 87 k-o 46.6 e-j 20.5 a-g 106 c
Anbori
یروبنع
448 c-k 18.6 klm 81 no 46.8 e-j 19.8 c-k 94 hi
Daniyal
لایناد
341 m-q 19.7 h-m 105 d-h 49.7 c-i 21.5 a 63 kl
2022
Conventional

موسرم


2 June

01
دادرخ

Champa
اپمچ
362 ab 24.3 a-d 142 ef 49.7 K 19.9 e-i 134 a-e
Anbori
یروبنع
336 a-d 20.9 h-k 156 abc 61.1 Hi 19.4 ghi 128 de
Daniyal
لایناد
215 mn 19.6 k 112 l-o 78.6 Cde 20.3 c-h 77 f
12 June

11
دادرخ

Champa
اپمچ
227 klm 24.4 a-d 134 fgh 80.5 C 21.7 a-d 138 a-d
Anbori
یروبنع
343 abc 22.4 fgh 153 cde 53.5 Jk 20.3 c-h 125 e
Daniyal
لایناد
243 i-m 21.1 g-k 116 k-n 56.5 h-k 21.3 a-e 75 f

ناراکمه و این ضایف، خساپ یبایزرا یاه و دشردرکلمع جنرب ماقراهویش هبهیهت یاه رتسبو نامزیاه هچهایگ دیلوت 422
23 June

1
ریت

Champa
اپمچ
292 efg 23.1 c-f 115 k-o 78.3 Cde 20.7 c-h 139 a-d
Anbori
یروبنع
343 abc 20.8 ijk 154 bcd 58.9 hij 20.7 b-g 137 a-d
Daniyal
لایناد
176 no 22.0 f-i 105 no 75.5 c-f 21.3 a-e 76 f
Field capacity

تبوطر
رد
دح
تیفرظ
یعارز

2 June

01
دادرخ

Champa
اپمچ
262 g-l 25.1 ab 164 ab 63.0 gh 20.3 c-h 142 a
Anbori
یروبنع
374 a 22.0 f-i 135 fg 53.7 ijk 19.1 hij 130 b-e
Daniyal
لایناد
161 o 21.1 g-k 128 g-j 77.6 cde 19.4 ghi 77 f
12 June

11
دادرخ

Champa
اپمچ
235 j-m 25.8 a 152 cde 79.1 cde 20.2 d-h 141 a
Anbori
یروبنع
240 j-m 20.7 ijk 131 gh 78.1 cde 20.6 c-h 128 de
Daniyal
لایناد
168 o 20.1 k 120 i-l 81.8 bc 20.4 c-h 77 f
23 June

1
ریت

Champa
اپمچ
312 c-f 23.1 c-f 108 mno 89.7 a 20.4 c-h 139 a-d
Anbori
یروبنع
319 b-f 23.2 c-f 130 ghi 80.7 c 19.5 f-i 129 cde
Daniyal
لایناد
229 klm 20.9 h-k 113 k-o 80.8 c 19.4 ghi 76 f
Flat

رتسب
حطسم
اب
کاخ
کشخ

2 June

01
دادرخ

Champa
اپمچ
246 h-m 24.6 abc 166 a 78.6 cde 20.4 c-h 140 ab
Anbori
یروبنع
349 abc 22.6 efg 144 def 62.4 gh 19.7 e-i 134 a-e
Daniyal
لایناد
232 klm 20.3 jk 124 h-k 78.2 cde 20.2 d-h 77 f
12 June

11
دادرخ

Champa
اپمچ
240 j-m 24.1 b-e 137 fg 75.1 c-f 20.5 c-h 143 a
Anbori
یروبنع
263 g-l 22.8 d-g 155 abc 61.5 h 20.9 b-g 135 a-e
Daniyal
لایناد
171 o 19.5 k 118 j-m 74.8 c-f 21.3 a-e 77 f
23 June

1
ریت

Champa
اپمچ
286 fgh 24.9 ab 115 k-o 80.8 c 22.5 A 140 abc
Anbori
یروبنع
345 abc 22.5 fgh 110 l-o 88.2 ab 17.6 J 130 b-e
Daniyal
لایناد
230 klm 19.6 k 112 l-o 80.9 bc 21.1 a-f 75 f
Raised

یور
هتشپ
اب
کاخ
کشخ

2 June

01
دادرخ

Champa
اپمچ
256 g-m 24.3 a-d 166 a 72.2 efg 18.5 Ij 143 a
Anbori
یروبنع
285 f-i 21.8 f-j 117 j-m 79.5 cd 19.4 ghi 135 a-e
Daniyal
لایناد
228 klm 20.1 jk 107 mno 72.0 ef 21.2 a-e 78 f
12 June

11
دادرخ

Champa
اپمچ
269 g-k 25.0 ab 119 i-l 72.4 efg 22.3 ab 141 a
Anbori
یروبنع
338 abc 20.7 ijk 116 k-n 69.7 fg 20.8 b-g 135 a-e
Daniyal
لایناد
333 a-e 23.2 c-f 105 o 74.6 c-f 21.6 a-d 77 f
23 June

1
ریت

Champa
اپمچ
293 d-g 24.7 abc 107 mno 90.0 a 21.6 a-d 141 a
Anbori
یروبنع
277 f-j 19.9 k 129 ghi 78.6 cde 21.8 abc 135 a-e
Daniyal
لایناد
222 lm 17.8 l 110 l-o 77.0 c-f 21.9 abc 75 f
نیگنایم نوتس ره رد یرامآ فلاتخا دقاف هباشم فورح یاراد یاهینعم نکناد( دنتسه راد0 )دصرد
In each column, the averages that have at least one letter in common have no significant statistical difference (Duncan=α5%)

422 دلج ،ناریا یعارز یاهشهوژپ هیرشن22 هرامش ،3 زییاپ ،3043

هشوخ رد هچلگ دادعت
قبط نیگنایم تاسیاقم جیاتن( لودج0 )گ دادعت نیرتشیب رد هوچل
هب شیامزآ مود و لوا لاس رد هشوخهتوشپ رتوسب رامیت زا بیترت رد یا
01 لداعم دنلباپ زمرق یروبنع مقر رد دادرخ50/051 رامیت زا و هچلگ
هتشپ و( حطسم رتسب رد )یا01 لداوعم اوپمچ موقر رد دادروخ1/060
یم رظن هب .دش لصاح هچلگینلاوط اب دسردادوعت دشر هرود ندش رت
هچلگ رد .تفای شیازفا هشوخ ناراوکمه و یچوومیل (Limouchi et
al., 2010) دادعت ندوب لااب لیلد هچلگ رد توشار خیراوت و لوا یاوه
( مود10 و دنفسا10 هوب تبوسن دوشر هرود لوط شیازفا ار )نیدرورف
( موس تشار خیرات0 دوندومن ملاعا و دنتسناد )دادرخدادوعت هوچلگ رد
هشوخ زا یازجا مهم رد درکلمع جنرب یمدشاب و یمدناوت هبناونع کی
نزخم رب یوق دونیارف و دویلوت لاوقتنا تاردویهوبرر هدرواروف ویاوه
و یزتنسوتف رد تیاهن درکلمع هناد .دراذگ ریثات

هناد رازه نزو
هناد رازه نزو تسا ماقرا تایصوصخ نیرترادیاپ زا جنربKalita, (
), 1995Ojha, & Talukdar نآ یلااوب یوکیتنژ تاوبث لویلد هوب و
درکلمع یازجا ریاس هب تبسن1992(Ali & Rahman, ( خیراوت رثا ،
یب نآ رب تشار.دوب ریثات یعیفر )8200 ,Rafiei( یط هر داد شرازگ
شیامزآ یارجا لاس ودریثأت تحت هناد رازه نزو راروق توشار خیراوت
ناوشیا اوما ،دراد تقباطم رضاح شیامزآ لوا لاس جیاتن اب هر تفرگن
هر دندرر ملاعا هوناد رازوه نزورد ریخأوت اوب دوقاف( شهاور توشار
ینعم فلاتخا .داد ناشن )راد لودج جیاتن ساسا رب0 نیگنایم هسیاقم ،
لباقتم تارثا درووم تافوص ،موقر رد توشار خیراوت رد توشار رتوسب
هزادنا شیامزآ لوا لاس رد هناد رازه نزو نیرتشیب هر داد ناشن یریگ
رد یوعارز تیفرظ تبوطر اب رتسب رامیت زا11 لاویناد موقر رد دادروخ
لداعم06/10 رد حطوسم رتسب رامیت زا شیامزآ مود لاس رد و مرگ1
لداعم اپمچ مقر رد ریت01/11 گنویا هب هجوت اب .دش لصاح مر رد هور
لاویناد موقر زا هوناد رازوه نزو نیرتمر و نیرتشیب شیامزآ لوا لاس
به هناد رازه نزو نیرتمر و نیرتشیب شیامزآ مود لاس رد و دمآ تسد
لووط و توشر طیحم طیارش ،مقر ریثأت ،تشاد قلعت حطسم رتسب هب
یووم راکووشآ حوووضو هووب هووناد رازووه نزو رادووقم رووب هرود.ددرووگ
یهلادبعAbdulahi, (2015) ًاتدومع هوناد رازوه نزو دوومن شرازگ
ییاووه و بآ طیارش و پیتونژ اما ،تسا نزخم تردق و هزادنا زا رثأتم
.دنتوسه رثؤوم نآ روب زوین هاویگ ومن و دشر هرود ناراوکمه و یوحتف
(Fathi, Pirdashti, Nasiri, & (Bakhshandeh, 2021 شرازوگ
و امد رظن زا توافتم یمیلقا طیارش ریثأت تحت هناد رازه نزو هر دنداد
یمن رارق یدیشروخ عشعشت تدش توحت رتشیب تفص نیا نوچ ،دریگ
هب هناد هزادنا و تسا یکیتنژ لماوع ریثأت دودوحم هتوسوپ هزادنا هلیسو
یم.دوش

هشوخ یروراب دصرد
ایم هسیاقم رد توشار خیراوت رد توشار رتوسب لباقتم تارثا نیگن
هزادونا درووم تافص ،مقر شیاومزآ لوا لاوس رد هور داد ناوشن یریگ
تویفرظ توبوطر یاراد رتوسب راومیت زا هشوخ یروراب دصرد نیرتشیب
خیرات رد یعارز1 لداعم دنلباپ زمرق یروبنع مقر رد ریت10/60 دصرد
رتسب رامیت زا شیامزآ مود لاس رد و هتشپ رد یا1 اوپمچ موقر رد رویت
لداعم11/01 هر یقیقحت رد .دش لصاح دصرد ناراوکمه و یچوومیل
(Limouchi et al., 2013) یوسررب اوب دنتوشاد5 ( توشار خیراوت0
،دادرخ11 و دادرخ0 اوپمچ و )هاتور و دنلب( زمرق یروبنع ماقرا و )ریت
تشار خیرات هب طوبرم یروراب رادقم نیرتمر هر دندرر ملاعا0 دادرخ
نایم رد .تفای شیازفا زین یروراب رادقم تشار خیرات رد ریخأت اب و دوب
زمرق یروبنع مقر زین ماقرا خیراوت رد( نازویم نیرتوشیب یاراد دونلب اپ
تشار11 تواوفتم شنوراو زا یشان ار رما نیا لیلد نانآ .دوب )دادرخ
رد لوولحم ینامتخاوسریغ تاردویهوبرر عمجت و دیلوت دنیارف رد ماقرا
داووم هویهت رد نآ شوقن و هوشوخ راتخاوس زوین و هایگ یشیور شخب
شخب رد یزتنسوتفب یشیور و یشیاز یاههساو نویا رثؤوم شوقن هط
تاردیهوبررهناد دیلوت رد اه ندوش روپ ،سفنوت نازیم ،هدنز هدرگ یاه
زوین شیاومزآ نویا رد .دنتوسناد نآ توشادرب صخاش تیاهن رد و هناد
یرووبنع موقر زا شیاومزآ لوا لاس رد هشوخ یروراب دصرد نیرتشیب
( مووس تشار خیرات رد هتبلا دنلباپ زمرق1 هوتبلا .دوش لوصاح )هاومریت
هلگ تشار رتسب نتشاد لیلد هب مود تشار خیرات رد مقر نیم یبارخ
.تشاد ار هشوخ یروراب دصرد نیرتمرینلایگ ناراوکمه و (Gilani
et al., 2001) نیرتوشیب رویت لوا توشار خیراوت هر دنتشاد نایب زین
دش نایامن نوچ تشار خیرات نیا رد .تشاد یروراب دصرد و هوشوخ ن
هچشوخ حیقلتنییاپ ًاتبسن ییامد طیارش رد اهبسانم و رت ترووص یرت
هور دوندرر شرازوگ نیونچمه نانآ .تفای شیازفا یروراب سپ هتفرگ
هوشوخ ناومز ییاومد طیارش زا رثأتم لامار ماقرا یروراب دصرد نازیم
یم رظن هب اذل .تسا نووچ زوین )مود لاوس( روضاح شیاومزآ رد دوسر
صرد نیرتشیب هوب موقر نیا رد دش لصاح اپمچ مقر زا هشوخ یروراب د
مزلا ناومز تدم ،)ریت مود( موس تشار خیرات هب ندش کیدزن تازاوم
هاوتور یدودوح اوت هشوخ شیادیپ اتهوشوخ و هدوش روت یاووه رد اوه
کنخ.تسا هتفای شیازفا یروراب دصرد و دندش رهاظ یرت

هشوخ لوط
قبط نیگنایم تاسیاقم جیاتن( لودج0 ) رد هوشوخ لوط نیرتشیب
هب شیامزآ مود و لوا لاس رد حطوسم رتسب رامیت زا بیترت01 دادروخ
لداعم اپمچ مقر رد00/15 یتناس یعارز تیفرظ تبوطر اب رتسب و رتم

ناراکمه و این ضایف، خساپ یبایزرا یاه و دشردرکلمع جنرب ماقراهویش هبهیهت یاه رتسبو نامزیاه هچهایگ دیلوت 422
رد11 لداوعم اپمچ مقر رد دادرخ01/10 یتناوس فلاتوخا دوقاف( روتم
ینعم یرامآ رد حطسم رتسب رامیت اب راد01 مقر رد دادرخ لصاح )اپمچ
شهوژوپ جیاوتن اب هر دش ناراوکمه و یچوومیل., et alLimouchi (
)5201 نیا رب ینبم فلاتوخا جنروب فولتخم ماوقرا هوشوخ لووط هور
ینعم ریثأوت مدوع درووم رد ناوشیا جیاتن اب اما ،تشاد تقباطم دراد راد
هوشوخ لوط یور رب تشار خیرات رامیت جیاوتن ارویز .توشاد تریاوغم
خیرات نیب رد هر داد ناشن نانآ شهوژپ( توشار یاوه10 ،دنفوسا10
و نیدرورف0 ینعم یرامآ فلاتخا )دادرخ لاس رد اما .دشن هدهاشم راد
حطس رد تشار خیرات و مقر لباقتم رثا و ماقرا نیب رضاح شیامزآ لوا
لاسم نیا لیلاد .تشاد دوجو توافت دصرد کی لامتحا روب هولاوع ار ه
توافتیم ماقرا نیب یپیتونژ یاه دوشر هرود لووط رد تواوفت هب ناوت
پویتونژ .توسناد طبتروم جنرووب فولتخم یاوه ناراووکمه و ناویرومیت
)., 2008et alTimourian ( توافتهشوخ لوط ار فولتخم ماقرا رد
ناونع تفص نیا رب یکیتنژ لرتنر ریثأت دیؤم قوبط تفص نیا .دندرر
لودج( جیاتن5یونعم توبثم یگتسبمه یاراد شیامزآ لاس ود رد ) راد
دوب کوتلش درکلمع اب . یلووفزد یوشوش)1998 ,Shushi Dezfuli(
رد هناد دادعت شیازفا زا یشان ار درکلمع شیازفا دوخ شیامزآ یط زین
.دومن ملاعا هشوخ لوط و هشوخهب یم رظن و روتهب رارقتوسا هور دسر
یوقلوگ رتسب هب تبسن حطسم رتسب رد هچهایگ رت هوب روجنم یوبارخ
یوق یهایگ دیلوت طیارش زا هتسناوت هر هدش یگدیسر هرود لوط رد رت
هرهب رتهب دوجوم عبانم و یطیحم لیکشت ار یرتدنلب هشوخ و ددرگ دنم
.دهد

هتوب عافترا
نیگنایم هسیاقم( لودج0 )ن لوا لاوس رد هور دوومن صخوشم زی
لگ رتسب رامیت شیامزآ رد یبارخ01 عاوفترا اوب اوپمچ موقر رد دادروخ
06/001 یتناس رد حطوسم رتسب رامیت و رتم1 اوب لاویناد موقر رد رویت
عافترا55/01 یتناسهب رتم عاوفترا نیروتمر و نیرتشیب بیترت رد هوتوب
دندوب اراد ار تشادرب نامز. یامزآ مود لاس رد نیروتمر و نیرتوشیب ش
هتوب عافترا هب رد حطسم رتسب رامیت هب بیترت11 اب اپمچ مقر رد دادرخ
عافترا0/001 یتناس رد هتوشپ یور توشر و( رتم01 موقر رد دادروخ
رد حطسم رتسب و )اپمچ1 لداوعم لایناد مقر رد ریت0/10 یتناوس روتم
هوب تبسن یرتدنلب عافترا یلحم اپمچ مقر سپ .تشاد قلعت روپ موقر
عاوفترا شیاومزآ لاوس ود رد .توشاد لاویناد لوصحم ناومز رد هوتوب
ینعم و تبثم یگتسبمه تشادرب کوی .تشاد کوتلش درکلمع اب یراد
ید مرارت سپ هتشاد یرتهب هیوهت دنلب یپونار نآ لوخاد نبرردیوسرا
تسا رتشیب((Kuroda, Ookawa, & Ishihara, 1989. یف شخب
یوجرف و Feizbakhsh & Faraji (2022) خیراوت رد دوندرر ملاوعا
هوب تشار خیرات هب تبسن ماگنهرید تشار بوسانم هرود نووچ عوقوم
موه ینلاووط و مروگ یاوهزور اوب جنرب یشیور دشرهاوتور و ناومز رت
یمیم هتوب عافترا شهار هب رجنم ،دوش نیونچمه .ددرگ ملاوعا ناونآ
یم فولتخم ماوقرا نیوب هوتوب عافترا توافت هر دنتشاد زا یوشان دوناوت
نآ یکیتنژ توافت ،ییاذوغ روصانع هلمج زا دشر عبانم زا هدافتسا رد اه
خیرات رد هوتوب عافترا شیازفا .دشاب یدیشروخ عشعشت و تبوطر یاوه
یم رتدوز تشارد هقاس هب ییاذغ داوم رتشیب صیصخت لیلد هب دناوت ر
ینلاوط هزاب دشاب هایگ هب ینامز رت(2015 Rabiee & Jilani,) . موقر
یگتسب هر دوب لایناد مقر هب تبسن یرتشیب عافترا یاراد اپمچ یلحم
.دراد ماقرا یکیتنژ تایصوصخ هب

هجیتنیریگ
هب جیاتن ساسا ربتسد کوتلوش درکلمع نیرتشیب شیامزآ زا هدمآ
رد توشار خیرات و حطسم تشار رتسب هب طوبرم شیامزآ لاس ود01
رتوسب هوب شیامزآ لاس ود رد زین کوتلش درکلمع نیرتمر .دوب دادرخ
لگ تشار.تشاد قلعت یبارخ یم رظن هبینلاوط باقرغ دسر رد تدوم
لگ تشر شور درکلمع دیلوت و دشر رد یتلالاتخا زورب بجوم ،یبارخ
درکلمع شهار و هدش هایگ یم اذل .تسا هتشاد یپ رد ار کوتلش ناووت
لووصحم دویلوت روب هوچهایگ لاقتنا توافتم یاهرتسب هر درر ناونع
لباق ریثات جنرب قویرط زا اهرتوسب نویا هنیهب تیریدم و هتشاد یهجوت
یم بسانم مقر و تشار خیرات لامعا رثوم لوصحم رتهب دیلوت رب دناوت
هب جیاتن هب هجوت اب نینچمه .دشابسدتهدمآ، موقر لاویناد مقر هچرگا
طیاروش رد توسناوتن یولحم ماوقرا اب هسیاقم رد اما ،تسا لوصحمرپ
.دبای تسد رتهب درکلمع هب شیامزآ نیا یسررب دروم یاهرامیت

یرازگساپس
نیدب نارومچ دیهوش هاگوشناد یوشهوژپ مروتحم تنواعم زا هلیسو
حروط نویا یاروجا یاروب مزلا راوبتعا نیمأت تهج هب زاوها و رکوشت
یم ینادردق.دیامن

References
1. Abdulahi, A. (2015). Study on effect of seed density and planting date on yield and yield components of bread
Wheat in dry land conditions. Iranian Journal of Dryland Agriculture, 4(2), 99-114.
https://doi.org/10.22092/IDAJ.2016.106095
2. Ali, M. Y., & Rahman, M. M. (1992). Effect of seedling age and transplanting time on late planted Aman rice.
International Journal of Training and Development, 5, 75-83. Corpus ID: 131683677
3. Assistance of Statistics Center, Information and Communication Technology. (2023). Statistics of crops of the

422 دلج ،ناریا یعارز یاهشهوژپ هیرشن22 هرامش ،3 زییاپ ،3043
Ministry of Agriculture (Volume 1– Agronomic Crop). Ministry of Agricultural Jihad, Assistance Economic
Planning, Statistics Center, Information and Communication Technology. Published in August 2023. 103 pages.
4. Dinesh, C., Lodh, K., Sahoo, M., Nanda, B. B., & Chander, D. (1997). Effect of date of planting and spacing on
grain yield and quality of scented rice (Oryza sativa) varieties in wet season in coastal. Indian Journal of
Agricultural Science, 67, 93-97.
5. El-Bably, A. Z., Meleha, M. E., Allah, A. A., & El-Khoby, W. M. (2008). Increasing Rice Productivity, Water Use
Efficiency, Water Saving and Rice Productivity in North Delta, Egypt. The 3rd International Conference on Water
Resources and Arid Environments. King Fahd Cultural Centre in Riyadh, Saudi Arabia.
6. Fathi, N., Pirdashti, H., Nasiri, M., & Bakhshandeh, I. (2021). Influence of elevated air temperature during grain-
filling stage on milling parameters and rice grain wastage under different local climates in Mazandaran province.
Journal of Plant Production Reasearch, 28(1), 1-15. (in Persian). https://doi.org/10.22069/JOPP.2021.14824.2324
7. Feyzbakhsh, M. T., & Feraji, A. (2022). Effects of planting date on the yield and water efficiency of rice by direct
cultivation method in dry bed. Journal of Crops Improvement, 24(2), 437-447. (in Persian with English abstract).
https://doi.org/10.22059/jci.2021.319801.2523
8. Fox, K. M., Subasinghe, R., Looby, P. D., & Wornes, D. L. (2004). Screening for Rice Cold Tolerance: Low
temperature effects on flowering. 300p.
9. Gilani, A. (2010). Determination of tolerance mechanisms and physiological effect of heat stress in rice Cultivars
of Khouzestan. Ph.D. Thesis of Agronomy and Natural Resources University Ramin. Ahwaz. Iran. 250p. (in
Persian with English abstract).
10. Gilani, A., Fathi, Gh., & Siyadat, A. (2001). The effect of planting date on paddy yield and yield components of
seven varieties of rice in Khuzestan. Soil and Water Sciences , 6(1), 163-176.
https://dorl.net/dor/20.1001.1.24763594.1381.6.1.6.3
11. Gilani, A., Siyadat, A., Jalali, S., & Limouchi, K. (2016). Evaluating the Effects of Sowing Dates on the Peduncle
Anatomy and Grain Yeild of Rice Cultivars in the Climatic Condition of Khuzestan Province. Journal of Crop
Ecophysiology, 40(4), 975-990.
12. IRRI. (2008). Background Paper: The Rice Crisis: What Needs to Be Done? IRRI, Los Baños, Philippines,
www.irri.org/12pp.
13. Kalita, U., Ojha, N. J., & Talukdar, M. C. (1995). Effect of levels and time of potassium application on yield and
yield attributes of upland rice. Journal of Potassium Research, 11, 203-206.
14. Kuroda, E., Ookawa, T., & Ishihara, K. (1989). Analysis on difference of dry matter production between rice
cultivars with different plant height in relation to gas diffusion inside stands. Japanese Journal of Crop Science,
58(3), 374-382. ISSN: 1343-943X
15. Limouchi, K. (2012). Study of winter and summer planting dates on the flag leaf anatomy and yield of rice
varieties in Khuzestan. M.Sc. Thesis of Agronomy, College. Agricultural. Islamic Azad University Dezfoul. Iran.
186p. (in Persian with English abstract).
16. Limouchi, K., Gilani, A. A., & Siyadat, A. (2010). Effect of sowing dates on panicle characteristics and yield of
rice cultivars in Khuzestan. Journal of Production Research (Environmental Stresses in Plant Sciences), 3(2), 183-
195. https://sid.ir/paper/182168/en
17. Limouchi, K., Siyadat, A., & Gilani, A. A. (2015). Effect of Different Planting Dates on the Panicle Characteristics
and Yield of Rice Cultivars in Northern Khuzestan. Journal of Crop production and processing, 4(14), 77-88. (in
Persian with English abstract). https://dorl.net/dor/20.1001.1.22518517.1393.4.14.7.7
18. Limouchi, K., Siyadat, A., & Gilani, A. A. (2013). The effect of different planting dates on growth indexes and
yield of rice cultivars at northern Khozestan. Journal of Crop Production, 6(2), 167-184. (in Persian with English
abstract). https://dorl.net/dor/20.1001.1.2008739.1392.6.2.10.8
19. Linscombe, S. D., Jordan, D. L., Burns, A. B., & Viator, R. P. (2004). Rice Response to Planting date differs at
two locations in Louisiana. Plant managers Journal, 86, 41-53. https://doi.org/10.1094/CM-2004-0130-01-RS
20. Mousavi, S. A. H., Egdernezhad, A., & Gilani, A. A. (2019). Yield and Water Use Efficiency Simulation of
Different Rice Cultivars under Various Cultivation Methods Using AquaCrop and SWAP. Water Management in
Agriculture, 6(1), 123-134.
21. Mao, Z. (2002). Water efficient irrigation and environmentally sustainable irrigated rice production in China.
Wuhan University. Department of Irrigation and Drainage, 15p.
22. Matsushima. (1970). Crop science in rice. Fuji publ. Co, Ltd., Tokyo, 379p.
23. Mote, K., Rao, V. P., Ramulu, V., Kumar, K. A., & Devi, M. U. (2017). Standardization of alternate wetting and
drying (AWD) method of water management in low land rice (Oryza sativa L.). International Journal of Plant
Production, 11(4), 515-532. https://doi.org/10.1002/ird.2179
24. Pan, J., Liu, Y. Z., Zhong, X., Lampayan, R. M., Singleton, G. R., Huang, N., Liang, K., Peng, B., & Tian, K.
(2017). Grain yield, water productivity and nitrogen use efficiency of rice under different water management and
fertilizer-N inputs in South China. Agriculture Water Management , 184, 191-200.
https://doi.org/10.1016/j.agwat.2017.01.013

ناراکمه و این ضایف، خساپ یبایزرا یاه و دشردرکلمع جنرب ماقراهویش هبهیهت یاه رتسبو نامزیاه هچهایگ دیلوت 422
25. Rabiee, M., & Jilani, M. (2015). Determination of planting date, seed rate and row spacing on yield and
agronomical traits of Faba bean (Vicia faba L.) in Rasht area. Journal of Plant Products Technology, 15(2), 81-93.
https://sid.ir/paper/229753/en
26. Rafiei, M. (2008). Effect of Planting Date on Yield of some Rice Cultivars in Khorramabad Condition. Seed and
Plant Journal, 24(2), 251-263. https://sid.ir/paper/20574/en
27. Rosegrant, M. W., Cai, X., & Cline, S. A. (2002). Water and food to 2025: policy responses to the threat of
scarcity (No. 594-2016-39937).
28. Sharma, P. K., Ladha, J. K., & Bhushan, L. (2003). Soil physical effects of puddling in rice-wheat cropping
systems. In “Improving the Productivity and Sustainability of Rice-Wheat Systems: Issues and Impacts” (J. K.
Ladha, J. E. Hill, J.M. Duxbury, R.K. Gupta, and R.J. Buresh, Eds.), pp. 97–113. ASA, CSSA, SSSA, Madison,
WI, ASA Special Publication 65. https://doi.org/10.2134/asaspecpub65.c5
29. Shushi Dezfuli, A. A. (1998). Estimation of the effect of genes and correlation of some quantitative and qualitative
traits in rice cultivars. Master's thesis. Faculty of Agricultural Sciences. University of Gilan. (in Persian with
English abstract).
30. Soltani, A., Torabi, B., & Zarei, H. (2005). Modeling crop yield using a modified harvest index-based approach:
application in Chickpea. Field Crops Research, 91, 273-285. https://doi.org/10.1016/j.fcr.2004.07.016
31. Timourian, M., Glovi, M., Pirdashti, H., & Nasiri, M. (2008). Yield and yield components response of three
different varieties of rice in response to source and reservoir limitations and nitrogen fertilizer. Plant Production
Journal, 16(3), 49-56. (in Persian with English abstract).
32. Yang, J., Zhou, Q., & Zhang, J. (2017). Moderate wetting and drying increases rice yield and reduces water use,
grain arsenic level, and methane emission. The Crop Journal , 5(2), 151-158.
https://doi.org/10.1016/j.cj.2016.06.002
33. Yousefiyan, M., Shahnazari, A., Ziatabar Ahmadi, M. Kh., Arabzadeh, B., & Rayini Sarjaz, M. (2017).
Investigating the effect of Regulated Deficit irrigation and Partial Root Dring on some physical and qualitative
properties of rice grains and Nitrogen Absorption in furrow cultivation. Irrigation Sciences and Engineering,
45(4), 73-86. (in Persian with English abstract). https://doi.org/10.22055/JISE.2021.31483.1889