ΑΣΚΗΣΕΙΣ 77
Η επιτάχυνση μπορεί επίσης να παρασταθεί συναρτήσει των συνιστωσών της παράλ
ληλα και κάθετα προς τη διεύθυνση της στιγμιαίας ταχύτητας.
κεντρομόλος επιτάχυνση
περίοδος • Στην κίνηση βλημάτων, αχ = Ο και ay = -g. Οι συντεταγμένες και οι συνιστώσες της
ταχύτητας, συναρτήσει του χρόνου, είναι
σχετικ1j ταχ
ύτητα.
χ = (υο cos ao)t,
y = (υο sin ao)t -t gt2•
υ χ = υο COS αο,
Vy = υο sin αο-gt.
Η μορφή της τροχιάς βλήματος είναι πάντοτε παραβολή.
(3-20)
(3-21)
(3-22)
(3-23)
• Όταν ένα σωμάτιο κιΥείται σε κυκλική τροχιά ακτίνας R με ταχύτητα υ, έχει επιτά
χυνση με μέτρο
2
α -υ rad-R' (3-30)
που πάντοτε κατευθύνεται προς το κέντρο του κύκλου κάθετα προς το υ. Η περίοδος
Τ της κυκλικής κίνησης είναι ο χρόνος μιας περιφοράς. Εάν το μέτρο της ταχύτητας εί
ναι σταθερό, τότε υ = 2πR/Υ, και
(3-32)
Όταν το μέτρο της ταχύτητας δεν είναι σταθερό, υπάρχει επίσης μια συνιστώσα της α
παράλληλη προς την τροχιά· αυτή είναι ίση προς το ρυθμό μεταβολής του μέτρου της
ταχύτητας, dυ/dt.
• Όταν σώμα Ρ κινείται σε σχέση με άλλο σώμα (ή σύστημα αναφοράς) Β, και το Β
κινείται σε σχέση με το Α, παριστάνουμε την ταχύτητα του Ρ ως προς το Α με VΡΙΑ και
την ταχύτητα του Β ως προς το Α με v81A. Αυτές οι ταχύτητες συνδέονται με την
(3-35)
ΑΣΚΗΣ ΕΙ Σ
_________ _ __ ___ _______
_
Εδάφιο 3-1
Το διάνυσμα της ταχύτητας
3-1 Ένας σκίουρος έχει συντεταγμένες χ καιy (2,7 m, 3,8 m) τη
στιγμή ι, =Ο, και συντεταγμένες (-4,5 m, 8,1 m) τη στιγμή ιz = 4,0 s.
Για το χρονικό διάστημα μεταξύ tι και tz βρείτε a) τις συνιστώσες
της μέσης ταχύτητας b) το μέτρο και την κατεύθυνση της μέσης τα
χύτητας.
3-2 Ένας ελέφαντας είναι στην αρχή των συντεταγμένων τη
στιγμή ι, = Ο. Για το χρονικό διάστημα από ι, = Ο έως ιz = 20,0 s,
η μέση ταχύτητα του ελέφαντα έχει συνιστώσες (υx)av = 3,6 m/s και
(υy)av =-5,2 m/s. Τη στιγμή ιz = 20,0 s, a) ποιες είναι οι συντεταγ
μένες χ και y του ελέφαντα; b) Πόσο μακριά από την αρχή είναι ο
ελέφαντας;
Εδάφιο 3-2
Το διάνυσμα της επιτάχυνσης
3-3 Ένα αεριωθούμενο τη στιγμή ι, = Ο έχει συνιστώσες ταχύτη
τας Vx = 190 m/s και Vy = -120 m/s. Τη στιγμή ιz = 20,0 s οι συνιστώ
σες της ταχύτητας είναι Vx = 110 m/s, Vy = 60 m/s. Για το χρονικό
διάστημα μεταξύ ι, και ιz υπολογίστε a) τις συνιστώσες της μέσης ε
πιτάχυνσης b) το μέτρο και την κατεύθυνση της μέσης επιτάχυνσης.
3-4 Ένας σκύλος που τρέχει σε κάποιο χωράφι έχει συνιστώσες
ταχύτητας Vx = 4,5 m/s και Vy = 3,2 m/s τη στιγμή ι, = 10,0 s. Για το
χρονικό διάστημα από το ι, = 10,0 s έως ιz = 20,0 s η μέση επιτά
χυνση του σκύλου έχει μέτρο 0,55 m/s' και κατεύθυνση 52,0 ο από
τον άξονα + χ προς την αντίθετη φορά της κίνησης των δεικτών
του ρολογιού. Τη στιγμή ι= 20,0 s, a) ποιες είναι οι συνιστώσες χ
και y της ταχύτητας του σκύλου; b) Ποιο είναι το μέτρο και η κα
τεύθυνση της ταχύτητας του σκύλου;
3-5 Οι συντεταγμένες ενός πουλιού που πετά στο επίπεδο xy
δίνονται ως συναρτήσεις του χρόνου από τις σχέσεις χ =2,0 m
αι και y = βι', όπου α = 3,6 m/s και β= 2,8 m/s'. a) Υπολογί
στε τα διανύσματα της ταχύτητας και της επιτάχυνσης του πουλιού
συναρτήσει του χρόνου. b) Υπολογίστε το μέτρο και την κατεύ
θυνση της ταχύτητας και της επιτάχυνσης του πουλιού τη στιγμή
ι= 3,0 s.
*3-6 Ένα μοτοποδήλατο κινείται στο επίπεδοχy με επιτάχυνση α
= αι'ί + βιj, όπου α= 1,2 m/s' και β= 3,5 m/s'. a) Υποθέτοντας
ότι το μοτοποδήλατο είναι σε ηρεμία στην αρχή των αξόνων τη
στιγμή ι = Ο, βρείτε τις εκφράσεις για την ταχύτητα και τα διανύ
σματα θέσης συναρτήσει του χρόνου. b) Σχεδιάστε τη διαδρομή
του μοτοποδηλάτου. c) Βρείτε το μέτρο και την κατεύθυνση ταχύ
τητας τη στιγμή ι = 3,0 s.