fil 1 aralin 1 at 2 CRISZIA MAE G. FLORES.docx

Filip.

1. CRISZIA MAE G. FLORES FIL 101
BSFT 1
WIKA AT KULTURA SA MAPAYAPANG LIPUNAN
_________________________________________________________________
Aralin 1
SUBUKIN NATIN!
Panuto: Batay sa ating naging talakayan sa VMGO, gumawa ng poster na nagpapakita ng estado
ng WMSU 10 taon mula ngayon. Maaaring digital o manual ang inyong gagawing poster.
KABANATA 1
ARALIN 1: BISYON, MISYON, MITHIIN AT LAYUNIN

2. Rubrik ng gawain:
Kategorya10 puntos 6 puntos 3 puntos Iskor
Kalinawan
ng mensahe
Napakalinaw ng
mensaheng
ipinaparating ng
nabuong poster
Malinaw ang mensahe ng
nabuong poster ngunit may
kulang na elemento
Hindi malinaw ang
mensaheng ipinaparating
ng nabuong poster
Lay –out at
Disenyo
Magkakaugnay ang
mga grapikong
ginamit na nagbibigay
ng isang kahulugan
Magkakaugnay ang mga
grapikong ginamit ngunit hindi
masyadong mahusay ang
pagkakadisenyo
Walang kaugnayan ang
mga grapikong ginamit at
magulo ang mga disenyo
PAG-ISIPAN MO!
Upang mas lalong mapahusay ang VMGO ng ating pamantasan, bumuo ng isa pang
bisyon at misyon ng ating pamantasan at mithiin at layunin ng inyong kolehiyo na sa iyong
palagay ay mahalagang makamit para sa lalong pagpapahusay ng kalidad ng edukasyon
tatamasahin ng mga mag-aaral na WMSU.
BISYON:
Ang pampamahalaang pamantasan ng kaunlarang Mindanao ay
magiging sentrong institusyong pang-edukasyon sa paghuhubog ng mga
propesyonal na may angking talent at paglilinang ng kanilang mga
kakayahan sa kahit anong aspeto. Maging isang propesyonal na maaring
maipamalas ang angking galing pandaigdigang pataasan.
MISYON:
Makapaglaan ng mataas na uri at malawakang saklaw na
edukasyon para sa lahat ng mag-aaral na may mga iba’t ibang
programang handa para sa paglilinlang ng mga isipan at moral na aspekto
higit sa kanilang mga kakayanan sa mga kursong kanilang pinili.
Makapaglikha ng mga propesyunal na kakayahang teknikal para sa
sosyo- ekonomiko, pulitikal at teknolohiya na pag uunlad ng rehiyon at
ng bansa.
MITHIIN:
Ang pampamahalaang pamantasan ng kaunlarang Mindanao ay
nakapagsanay ng mga mag-aaral na maging produktibong
mamamayan at may sapat na kabatiran sa kanilang tungkulin at
pakikilahok sa komunidad at lalo na sa global na aspeto.

3. GAWIN NATIN!
A.Panuto ; Ipaliwanag ayon sa sariling pag-unawa ang Bisyon at Misyon ng WMSU.
BISYON :
MISYON
B.Ibigay ang Mithiin ng inyong sariling kolehiyo at ipaliwanag ito.
Sa aking pag-unawa sa Bisyon ng WMSU ay ang pamantasan ay
naglalayong maging isang unibersidad na kilala sa pag-hubog ng mga mag-
aaral maging kilala sa pandaigdigang aspekto na ang mga proseso sa
paglilinang ng mga kakayahan ay gamit ang mga masisinang pananaliksik.
Sa aking pag-unawa sa Misyon ng WMSU makapagbunga ng mga propesyonal
na mahusay sa kani-kanilang mga kursong pinili na may kakayahang teknikal
para sa sosyo-ekonomiko, pulitikal at teknolohiya na pag-unlad ng rehiyon at
ng bansa. At mapalawak ang sakop ng edukasyon sa bansa.
-Ang pagkaroon ng mahusay, nauukol at may kaugnayang pagtuturo sa agrikultura sa
kanilang
mga mag-aaral, sa pamamagitan nito ang mga mag-aaral ay may sapat na kaalaman at
karanasan na kanilang magagamit at maibabahagi para sa kaunlaran ng agrikultura.

LAYUNIN:
Naglalayong maging isang modelong paaralan na
nakasentro sa paghubog ng mga mag-aaral ang propesyonal na
may kakayahang makipag sabayan sa global na pamantasan.

4. Aralin 2
-Ang pagkaroon ng mahusay, nauukol at may kaugnayang pagtuturo sa agrikultura sa
kanilang
mga mag-aaral, sa pamamagitan nito ang mga mag-aaral ay may sapat na kaalaman at
karanasan na kanilang magagamit at maibabahagi para sa kaunlaran ng agrikultura.

5. B. Panuto : Magbigay ng iyong konsepto tungkol sa wika.
SUBUKIN NATIN !
A.Panuto : Subukin natin kung natatandaan pa ninyo ang
kahalagahan ng wika sa bawat indibidwal sa pagkakaroon ng
maayos at mabuting ugnayan.
WIKA
________________
________________
________________
________________
________________
________________
________________
________________
________________
_
________________
________________
________________
________________
________________
________________
________________
________________
________________
______________x
_______________
_______________
_______________
_________
_______________
_______________
_______________
_______________
__aZ____________
_______________
_______________
___
Napaunlad ng isang tao ang
kanyang sarili sa pamamagitan ng
kanyang pakikipagtalastasan sa
kanyang kapaligiran gamit ang wika.
Walang sinuman sa mundo
ang nabubuhay para sa sarili lamang
kung kaya’t kailangan nating
makipag ugnayan sa ating kapwa at
nagagawa natin ito dahil sa wika.
Gamit ang wika nagagawang
maipahayag ng isang tao ang kanyang
nararamdaman, emosyon at hangarin
sa buhay.
Sa pamamagitan ng wika,
mas nagkakaroon ng ugnayan,
pagkakaintindihan at pagtutulungan
na nagdudulot ng kaayusan sa
lipunan.

6. KAHULUGAN NG WIKA:
Ang wika ay nagmula sa
salitang “lengua” na ang
kahulugan ay dila. Ito’y isang
misesteeming gamit sa
pakikipagtalastasan o pakikipag
komunikasyon na binubuo ng
mga simbolo at panuntunan
KAHALAGAHAN NG WIKA:
Samakatuwid, napakahalaga ng wika sapagkat
ito ang nagbibigay buhay, diwa at ang
nagpapakilala sa bansa, ito ang sumasalamin sa
kultura, kaugalian, paniniwala, kaalamn at
karunungan ng mga mamayan ang nagbabatid
ng kakayahan ng mga tao, ito ang daluyan ng
ating komunikasyon, ito ang larawan na
nagpapakita ng ating pagkakakilanlan, kung
paano tayo tatanawin at ituturing ng mga tao sa
labas ng bansa.
TUNGKULIN NG WIKA:
Ang wika ay may tungkulin na magtaglay
na malalim, malawak at natatanging
kaalaman at karunungan. Kung Mahusay
nating magagamit ito sa ating buhay at iba-
iba pang mga aspeto nito ay masasabi
ngang magbubunga ito ng kaunlaran at
karunungan.
KATANGIAN NG WIKA:
1.Ang wika ay masistemang
balangkas
2.Ang wika ay sinasalitang tunog
3.Ang wika ay arbitraryong simbolo
ng mga tunog
4.Ang wika ay komunikasyon
5.Ang wika ay pantao
6.Ang wika ay kaugnay ng kultura
7.Ang wika ay ginagamit
8.Ang wika ay natatangi
9.Ang wika ay dinamiko
10.Ang wika ay malikhain
GAMIT NG WIKA:
Ang wika ay nagagamit bilang
instrument ng komunikasyon dahil
ginagamit ang wika upang
ipahayag ang ating damdamin,
pangangailangan, at iniisip
sapagkat ito ang ginagamit sa
pakikipag talastasan at pakikipag
ugnayan ng isang tao sa lahat ng
pagkakataon.
ANTAS NG WIKA:
Ang wika ay mahalagang bahagi ng
lipunan sa dahilang ito ang
kasangkapang kailangan sa
pakikipagtalastasan.
WIKA

7. Ang Wika
Ang wika ay nakakatulong upang magkaroon ng ugnayan
ng bawat indibiduwal sa pamamagitan ng pagusap at
pagsulat.
Ang wika ay parte ng kultura ng tao, Mahalaga malaman
ito upang ang bawat indibiduwal ay mag bigay galang sa
isa’t isa at magkaroon ng ugnayan ang bawat isa. Ang
wika ay ginagamit ng isang bilang indibiduwal sa
pamamagitan ng isang komunikasyon upang magkaroon
ang dalawa ng
pakikipagtalastasan.

8. A.Panuto: Ipaliwanag sa sariling opinyon ang bawat pananaw ng
Awtor tungkol sa wika. Ilapat ang iyong sagot sa nakalaang
Espasyo ng T-chart.
SENARYO A
Ang aking karanasan ay habang ako ay na sa klase. Ang aming guro ay
nagbigay ng isang gawain na may kasama instruksyon upang aming
maiintindihan at masagutan ang gawain. Mababase natin ang wila dito sa
pamamagitan ng pagbigay ng aming guro ng instruksyon, dahil ang wika ay
hindi lamang kumunikasyon sa pagsasalita kundi ito ay gumagamit ng
pagsusulat
PAG-ISIPAN MO !
SENARYO B
Ang aking isang pa sa karanasan ay sa pamamagitan ng pag bebenta naming
mango float at cake, dahil kame ay nagkakalat ng ng balita tungkol sa aming
benta. Kaya kung makikita ng isang tao ang aming binebenta magkakaroon kame
ng transakyon personal o sa “messenger application”. Dito ang wika na makikita
ay pag susulat at pag sasalita.

9. RUBRIKS
Pamantayan sa pagbibigay ng puntos sa pagsulat ng komposisyon, talata at sanaysay.
Pamantayan
Napakahusay
(5)
Katamtaman
(3)
Di-gaanong
Mahusay
(2)
Marka
1.Sistematiko at malinaw na
pagkalahad ng detalye
Napakalinaw at
sistematiko ang
paglahad ng
detalye
Hindi gaanong
malinaw at maayos
ang pagkalahad ng
detalye
Mahirap
maintindihan ang
ipinahahayag na
detalye
2.Kaangkupan sa nilalaman ng
paksa
Angkop ang
nilalaman ng
paksa
Hindi gaanong
angkop ang
nilalaman ng paksa
Walang ibinigay na
bago at angkop sa
nilalaman ng paksa
3. Pagsunod sa tuntuning
panggramatika
Mahusay na
nasunod ang
tuntuning
panggramatika
Hindi gaanong
nasunod ang ilang
tuntuning
panggramatika
Hindi mahusay ang
pagsunod sa
tuntuning
panggramatika
4.Kalinisan at kaayusan sa
pagsulat
Napakalinis at
napakaayos ang
pagkakasulat
Maayos subalit
hindi gaano malinis
ang pagkakasulat
Madumi at magulo
ang paraan ng
pagkakasulat
KABUUAN
Pamantayan sa pagbibigay ng puntos sa pagsagot ng mga pagsasanay .
Pamantayan
Napakahusay
(5)
Katamtaman
(3)
Di-gaanong
Mahusay
(2)
Marka
1.Malinaw ang pagkalahad ng detalye.
Malinaw na
malinaw ang
pagkalahad ng
detalye
Hindi gaanong
malinaw ang
pagkalahad ng
detalye
Mahirap
intindihin ang
ipinahahayag
na detalye
3. Nasunod nang wasto ang panuto
Nasunod nang
wasto ang
panuto
Hindi gaanong
nasunod ang
panuti
Hindi nasunod
ang panuto
4.Kalinisan at kaayusan sa pagsulat
Napakalinis at
napakaayos
ang
pagkakasulat
Maayos
subalit hindi
gaano malinis
ang
pagkakasulat
Madumi at
magulo ang
paraan ng
pagkakasulat
KABUUAN
Gawain 2

10. Panuto: Basahin at unawain ang balita tungkol sapaglaho ng mga katutubong wika sa
Pilipinas. Mula rito, sumulat ng isang repleksiyong papel na may pamagat ng nauugnay sa
“Kahalagahan ng pagpreserba ng mga Katutubong wika
Paglaho ng mga Katutubong Wika sa Pilipinas, Layong pigilan
Anjo Bagaoisan, ABS-CBN News
Posted at Jul 30 2019 12:40 AM
Bukod sa wikang pambansang Filipino, kailangan ding panatilihing buhay ang mga
katutubong wika ng Pilipinas.Iyan ang ipinahayag ng Komisyon sa Wikang Filipino (KWF) nang
ilunsad ang pagdiriwang ng Buwan ng Wikang Pambansa ngayong taon na tema ang "Wikang
Katutubo: Tungo sa isang bansang Filipino".
Isinabay sa lingguhang pagtaas ng bandila sa pamahalaang-lungsod ng Maynila noong
Lunes ang pagsisimula ng taunang pagdiriwang, na ginaganap tuwing Agosto.
Ayon kay Virgilio Almario, Pambansang Alagad ng Sining para sa Panitikan at tagapangulo ng
KWF, unang pagkakataon ito sa kasaysayan ng pagdiriwang ng Buwan ng Wika na bibigyang
halaga rin ang mga katutubong wika.
Bukod sa mga wika na marami ang gumagamit gaya ng Cebuano, Iloko, at Bikol, tahanan
din ang Pilipinas ng mga wika gaya ng Ivatan na gamit sa Batanes, Kinaray-a sa Antique, at
Sama sa Tawi-Tawi.
"Nais natin pagpugayan at patunayan na mahalagang bahagi ng ating pagkabansa ang
mahigit 130 katutubong wika ng Pilipinas," ani Almario."Ang wika po kasi ang una at
pangunahing pamanang pangkultura ng sangkatauhan. Ito ang nagbibigay artikulasyon sa ating
nakaraan, sa ating kasaysayan ng mga tagumpay at pagkabigo. Nasa wika ang yaman ng ating
nakaraan na hitik sa katutubong karunungan."
Kaya ayon kay Almario, mahalagang alagaan ang mga wikang katutubo, na kabilang din sa mga
pinagbabatayan ng pambansang wika na Filipino.
"Kung hindi natin ito alagaan, nanganganib ito. At kung ating pababayaan, maaaring
maglaho pa nang tuluyan. Kapag naglaho ang isang wika, tila may isang tahanan o isang bodega
ng ating mga alaala at tradisyon ang nawawala at di na mababawi kailanman."Ayaw nating
mangyari ito."
https://news.abs-cbn.com/spotlight/07/30/19/paglaho-ng-mga-katutubong-wika-sa-pilipinas-layong-
pigilan
“Kahalagahan ng pagpreserba ng mga katutubong wika”
Ano nga ba ang wika?

11.  Ang wika ay isang sistemang komunikasyon na madalas ginagamit ng
tao sa isang particular na lugar. Marami nangangamba na baka tuluyang
mawawala ang katutubong wika, Kaya maraming nagtatanong kung bakit nga
ba mahalaga ang pagreserba ng mga katutubong wika? Ang katutubong wika
ay klase ng wika ay nanggaling pa sa ating mga ninuno kaya kung mawawala
ito tila may isang tahanan o isang bodega ng ating mga alaala at tradisyon
ang nawala at di na mababawi kailanman.   Kaya gumawa ng paraan ang
Komunikasyon sa Wikang Filipino (KWF) sa pamamagitan ng pagdiwang ng
buwan ng wika tuwing Agosto. Ayon kay Virgilio Almario, Pambansang Alagad
ng Sining para Panitikan at tagapangulo ng KWF, unang pagkakataon ito sa
kasaysayan ng pagdiriwang ng Buwang ng Wika na bibigyang halaga rin ang
mga katutubong wika, At ayon din kay Almario “Ang wika pa kasi ang una at
nakaraan, sa ating kasaysayan ng mga tagumpay at pagkabigo. Nasa wika
ang yaman ng ating wikang katutubo dahil dito rin pinagbabatayan ng
pambansang wika ng Filipino  
Base saaking natutunan sa balita na aking binasa, kailangan parin
nating mahalin at alagaan ang mga katutubong wika dahil sa itong wika na
galing sa ating mga ninuno. Kaya gaya ng sabi ni Almario “Kung hindi natin ito
alagaan, nanganganib ito. At kung ating pababayaan, maaaring maglaho pa
nang tuluyan. Kapag naglaho ang isang wika, tila may isang tahanan o isang
bodega ang ating mga alaala at tradisyon ang nawawala at di na mababawi
kailanman.
Rubrik para sa Repleksiyong Papel

13. WIKA W
GAWIN NATIN
GAWAIN 1
PANUTO : Ipaliwanag ang ipinahihiwatig sa ilustrasyon .
GAWAIN 1
PANUTO : Ipaliwanag ang ipinahihiwatig sa ilustrasyon .
TAO
WIKA
WIKA
TAO
Ang wika ang nag uugnay o namamagitan sa bawat tao, ang wika ay
ginagamit sa anumang bagay o Gawain, saan mang lugar o pagkakataon,
Ang wika ay lagi nating ginagamit. Ito ang nagbibigay katuparan sa lahat n
gating pagkilos, kinokontrol nito an gating pag-iisip maging ang pag-uugali.
Wika din ang daan ng mga tao upang makapagpahayag ng saloobin at
impormasyon sa iba.
Gawain 2
Panuto :Ibigay ang iyong sariling opinyon tungkol sa tanong.
1.Bakit ang wika ay maituturing na isa sa mga mahalagang sangkap sa pakikipag-ugnayan
at pakikipagtalastasan ng bawat indibidwal ?

14. Gawain 3
Ipaliwanag sa sariling pag-unawa ang pananaw ng mga awtor tungkol sa wika.
Panuto :Ibigay ang iyong sariling opinyon tungkol sa tanong.
1.Bakit ang wika ay maituturing na isa sa mga mahalagang sangkap sa pakikipag-ugnayan
at pakikipagtalastasan ng bawat indibidwal ?

15. Mga Pananaw tungkol sa wika Paliwanag
1.Ayon kay Virgilio Almario, “Kung ano ang wika
mo, iyon ang pagkatao mo.”
Ibig sabihin ay kung ano ang kinagisnan at
kinalakihan mong wika yun ang pagkatao mo.
Kung wikang filipino ang iyong kinagisnang wika,
may katangian ka ng isang filipino na iyong
madadala kahit saan ka man maroroon. Yung
katangiang yun ay makikita at makikilala ng
kapwa mong filipino.
2. Trudgill (2000) “Ang wika ay isang panlipunang
tungkulin ng tao”.
Dahil ito ang sumasalamin sa pagkatao ng bawat
indibidwal ng ating bansa. Ito ang nagsisilbing
pagkakilanlan ng pagkatao ng bawat indibidwal.
3. Malinowski (1998 ), “ Wika ang pangunahing
kaisipan ng pagkakaisa at pakikipagtalamitam ”.
Dahil ang wika ang nagiging daan upang
magkaroon tayo ng komunikasyon sa ating
kapwa. Kung wala ang wika hindi
magkakaintindihan ang bawat tao.
4. Tumangan Sr. et al. (1977), “Ang wika ay isang
kabuuan ng mga sagisag na panandang binibigkas
na sa pamamagitan nito ay nagkakaunawaan,
nagkakaisa at nagkakaugnay-ugnay ang isang
pulutong ng mga tao”.
Wika ang nagiging daan upang magkakaunawaan
at nagkakaisa at nag-uugnayan ang mga tao.
Kung wala ang wika, maaring hindi tayo
magkakaintindihyan at magkakaroon lang tayo ng
pagtatalo.
RUBRIKS
Pamantayan sa pagbibigay ng puntos sa pagsulat ng komposisyon, talata at sanaysay .
Pamantayan
Napakahusay
(5)
Katamtaman
(3)
Di-gaanong
Mahusay
(2)
Marka
1.Sistematiko at malinaw na
pagkalahad ng detalye
Napakalinaw at
sistematiko ang
paglahad ng
Hindi gaanong
malinaw at maayos
ang pagkalahad ng
Mahirap
maintindihan ang
ipinahahayag na

16. detalye detalye detalye
2.Kaangkupan sa nilalaman ng
paksa
Angkop ang
nilalaman ng
paksa
Hindi gaanong
angkop ang
nilalaman ng paksa
Walang ibinigay na
bago at angkop sa
nilalaman ng paksa
3. Pagsunod sa tuntuning
panggramatika
Mahusay na
nasunod ang
tuntuning
panggramatika
Hindi gaanong
nasunod ang ilang
tuntuning
panggramatika
Hindi mahusay ang
pagsunod sa
tuntuning
panggramatika
4.Kalinisan at kaayusan sa
pagsulat
Napakalinis at
napakaayos ang
pagkakasulat
Maayos subalit
hindi gaano malinis
ang pagkakasulat
Madumi at magulo
ang paraan ng
pagkakasulat
KABUUAN
Pamantayan sa pagbibigay ng puntos sa pagsagot ng mga pagsasanay .
Pamantayan
Napakahusay
(5)
Katamtaman
(3)
Di-gaanong
Mahusay
(2)
Marka
1.Malinaw ang pagkalahad ng detalye.
Malinaw na
malinaw ang
pagkalahad ng
detalye
Hindi gaanong
malinaw ang
pagkalahad ng
detalye
Mahirap
intindihin ang
ipinahahayag
na detalye
3. Nasunod nang wasto ang panuto
Nasunod nang
wasto ang
panuto
Hindi gaanong
nasunod ang
panuti
Hindi nasunod
ang panuto
4.Kalinisan at kaayusan sa pagsulat
Napakalinis at
napakaayos
ang
pagkakasulat
Maayos
subalit hindi
gaano malinis
ang
pagkakasulat
Madumi at
magulo ang
paraan ng
pagkakasulat
KABUUAN