Günvurma nədir ? Günvurma — orqanizmin birbaşa gün əş şüalarının təsirinə məruz qalaraq , istilik tənzimləməsinin pozulması nəticəsində yaranan vəziyyətdir . Əsasən baş hissə uzun müddət gün əş şüaları altında qaldıqda baş verir. Uşaqlar , yaşlılar və açıq havada çalışan insanlar daha risk altındadır.
Günvurmanın səbəbləri Uzun müddət birbaşa gün şüası altında qalmaq Maye qəbulunun az olması (susuz qalmaq ) Həddindən artıq isti hava şəraiti Qapalı və havasız mühitdə qalmaq Qalın və tünd rəngli geyim
Əlamətləri Baş ağrısı, başgicəllənmə Ürəkbulanma , qusma Bədən temperaturunun yüksək olması (39-41°C) Tərləmənin dayanması Şüurun itməsi , halsızlıq Dəri qızarması və isti olması
İlk yardım tədbirləri Zərərçəkəni kölgəyə və ya sərin yerə aparın. Üst geyimini çıxarıb və bədənini sərinlədin : Sərin su ilə kompres Ventilyator və ya yelpik Bol maye verin: Su və ya elektrolit məhlulları Qətiyyən alkoqollu və kofeinli içkilər verməyin ! Təcili yardım çağırın – vəziyyət ağırdırsa və ya huşsuzluq varsa.
Nə etmək olmaz? Buzlu su ilə duş etdirmək (şok verə bilər ) Zorla su içirmək ( şüur yoxdursa ) Tərk etmək və " keçər " demək Qapalı və isti yerdə saxlamaq
Qarşısını alma yolları Günün ən isti saatlarında (12:00–16:00) çölə çıxmamaq K ölgədə qalmaq , şapka və açıq rəngli geyim geyinmək Bol su içmək
Bayılma və Kollaps nədir ? Hal Bayılma (Sinkop) Kollaps Təyinat Beyinə qan axınının qısa müddətli dayanması ilə yaranan huş itkisi Qan təzyiqinin kəskin düşməsi ilə damar çatışmazlığı (kəskin şok) Şüur itkisi Var, lakin adətən qısa və keçici Var və ya olmaya bilər, amma daha ağır və potensial təhlükəlidir Başlanma Qəfil, emosional və ya fiziki səbəblərlə Qəfil və ya tədricən, ciddi səbəblərlə (xəstəlik, qan itkisi və s.) Bədən vəziyyəti Tez sağalır, bəzən ayağa qalxma ilə düzəlir Bədən zəifləmiş , huşsuz , reaksiya vermir , vəziyyət stabil deyil
Səbəblər Bayılma Uzun müddət ayaq üstə qalmaq Qorxu , stress , emosional gərginlik Kəskin ağrı Qan şəkərinin və ya təzyiqin düşməsi Ürək xəstəlikləri Kollaps Uzun müddət ayaq üstə qalmaq Kəskin ağrı Qan şəkərinin və ya təzyiqin düşməsi Ürək xəstəlikləri Ağır qan itkisi Zəhərlənmə , infarkt , allergik şok
Klinik əlamətlər Əlamət Bayılma Kollaps Dəri rəngi Solğun və ya bir az qızarmış Solğun, bozarmış, soyuq tərli Nəbz Zəif , lakin hiss olunur Çox zəif və ya hiss olunmur Tənəffüs Adətən normal və ya səthi Səthi, sürətli, zəif Gözlər Qapanır , bəzən çevrilir Şüur bulanıq , reaksiya zəif Bədən temperaturu Dəyişmir Düş ür və ya normal qal ır Şüurun bərpası Tez (1–2 dəqiqə) Gecikə bilər və ya olmaya bilər
İlk yardım tədbiri Yerə uzadın, ayaqları qaldırın Tə miz hava, pəncərə açmaq Geyimi boşaltmaq Su və ya şəkərli maye vermək (huşu özündədirsə) Soyuq su ilə üzünü silmək Təcili yardım çağırmaq Nəbz-tənəffüsə nəzarət
Nə etmək olmaz? Ayağa qaldırmaq Zorla su içirmək Tərk etmək Dərman vermək ( özbaşına )