GAY X.HO.ppt123456666666666666666666666666666666666

sdghasbhdhwjk

1. GÃY XƯƠNG HỞ
Phùng Ngọc Hoà- Bộ môn Ngoại

2. ĐẠI CƯƠNGĐẠI CƯƠNG
1.ĐỊNH NGHĨA:
Gãy xương hở là loại gãy xương mà ổ gãy
thông với môi trường bên ngoài qua vết thương
phần mềm.
Trên một đoạn chi có gãy xương kín cộng với
một VTPM, chúng ta phải điều trị như gãy
xương hở.

3. Gãy xương hở cẳng chânGãy xương hở cẳng chân

5. 2.DỊGH TỄ HỌC:2.DỊGH TỄ HỌC:
GXH đứng đầu trong cấp cứu chấn thương
(40-50% gãy xương nói chung).
Gặp ở mọi giới, mọi tuổi- song nhiều nhất là:
giới nam, tuổi trưởng thành (20-40T).
Chi hay bÞ g·y x
­¬ng hë nhÊt theo thø tù
lµ: c¼ng ch©n, c¼ng tay, c¸c ngãn tay,
ngãn ch©n, ®ïi.

6. NGUYÊN NHÂN VÀ CƠ CHẾNGUYÊN NHÂN VÀ CƠ CHẾ
Gãy hở do chấn thương trực tiếp gây nên loại
GXH ngoài vào ( chiếm 90%). Là loại gãy hở
rất nặng cả phần mềm và xương.
-Thời chiến: gãy hở do hoả khí.
-Thời bình: chủ yếu do tai nạn giao thông, tai
nạn lao động…

7. Gãy hở do chấn thương gián tiếp gây nên gãy
hở trong ra.
•Tổn thương phần mềm nhẹ, xương thường
gãy chéo vát.
•Tiên lượng loại này tốt.
•Chú ý tránh bỏ sót thương tổn nặng.

8. GIẢI PHẪU BỆNHGIẢI PHẪU BỆNH
1. DA:
Nếu gãy hở trong ra thì vết thương ở da nhỏ,
gọn sạch.
Nếu gãy hở do chấn thương trực tiếp thì có thể
bong lóc da diện rộng, lộ xương.

10. 2. CƠ:
Tổn thương cơ bao giờ cũng rộng và nặng hơn
da.
Cơ có thể đụng dập, có thể mất rộng.

12. 3. MẠCH VÀ THẦN KINH:
Bị chèn ép, co thắt .
Bị đụng dập.
Hoặc mất đoạn (IIIc)

14. 4. XƯƠNG:
Nếu chấn thương trực tiếp thì xương gãy phức
tạp, mất đoạn.
Nếu chấn thương gián tiếp thì xương gãy đơn
giản: gãy chéo, xoắn.

15. SINH LÝ BỆNHSINH LÝ BỆNH
1. NHIỄM TRÙNG VẾT THƯƠNG:
Tất cả vết thương đều có sự hiện diện của vi
khuẩn, nhưng có gây nên nhiễm khuẩn vết
thương hay không còn phụ thuộc vào:
Thể trạng bệnh nhân, độ gãy hở, môi trương
bị ô nhiễm
Thời gian bị tai nạn
Sự can thiệp của thầy thuốc

16. 2. DIỄN BIẾN NHIỄM TRÙNG VẾT THƯƠNG:
Giai đoạn đầu: đến viện sau tai nạn sớm, trước
6-8 giờ.
Giai đoạn tiềm tàng: 8-12 giờ.
Giai đoạn nhiễm khuẩn: sau 12 giờ.

17. 3. LIỀN VẾT THƯƠNG VÀ LIỀN XƯƠNG:
Liền xương phụ thuộc vào liền vết thương.
Liền vết thương tốt khi không còn dị vật, không
bị chèn ép và không bị nhiễm khuẩn.
Liền xương tốt khi vết thương liền sớm, xương
được bất động vững và không được mất đoạn

18. 4. SỐC CHẤN THƯƠNG:
Do đau.
Do mất máu: xương đùi mất khoảng 1000ml-
1500ml, cẳng chân mất khoảng 500ml-1000ml.
Xương chậu có thể mất tới 2500ml máu.

19. PHÂN LOẠI GÃY XƯƠNG HỞPHÂN LOẠI GÃY XƯƠNG HỞ
1. THEO CƠ CHẾ CHẤN THƯƠNG:
Gãy hở ngoài vào.
Gãy hở trong ra.

20. 2. THEO THỜI GIAN:
Gãy hở đến sớm.
Gãy hở đến muộn.
Gãy hở nhiễm khuẩn.

21. 3. THEO GUSTILO:
Độ I: vết thương nhỏ <1 cm, gọn sạch
Độ II: vết thương từ 2-10 cm, gọn sạch
Độ III: vết thương nặng, lại chia ra:
Độ IIIa:dập nát phần mềm nhiều.
Độ IIIb: mất phần mềm rộng, lộ xương.
Độ IIIc: kèm theo tổn thương mạch & thần kinh

22. CHẨN ĐOÁNCHẨN ĐOÁN
1. CHẨN ĐOÁN XÁC ĐỊNH GXH:
Gãy xương hở có đầu xương gãy lộ ra ngoài.
Tại vị trí vết thương có nước tuỷ xương chảy ra.
Cắt lọc VTPM thấy thông với ổ gãy xương.
Gãy xương hở đến muộn, VT chảy mủ, lộ
xương viêm.

23. 2. CHẨN ĐOÁN ĐỘ GXH THEO GUSTILO :
ChÈn ®o¸n x¸c ®Þnh g·y x
­¬ng hë th­êng lµ dÔ,
nh
­ng chÈn ®o¸n ®é g·y hë míi lµ quan träng.
NhiÒu khi vÕt th
­¬ng nhá t­¬ng øng ®é 1, dÔ
chñ quan kh«ng theo dâi, sÏ bá sãt mét ®ông
dËp nÆng c©n c¬ bªn trong , dÉn ®Õn côt chi.
Tr
­íc bÖnh nh©n, ng­êi thÇy thuèc ph¶i ®¸nh
gi¸ chÝnh x¸c ®é g·y hë v× c¨n cø vµo ®ã mµ
phÉu thuËt viªn chän ph
­¬ng ph¸p mæ thÝch
hîp

24. 3. CHẨN ĐOÁN TỔN THƯƠNG PHỐI HỢP :
GXH nặng thường do các chấn thương mạnh,
dễ gây nên đa chấn thương: CTSN, CT ngực-
bụng…
Có thể nhờ các phương tiện cận lâm sàng :siêu
âm, chụp cắt lớp vi tính, cộng hưởng từ…để
chẩn đoán.

25. ĐIỀU TRỊĐIỀU TRỊ
VÊn ®Ò ®iÒu trÞ g·y x
­¬ng hë:
Tr
­íc TK 19, g·y x­¬ng hë ®­a ®Õn c¾t côt chi.
ViÖc ph¸t hiÖn ra bét ®Ó bÊt ®éng chi,
®¸nh dÊu mét giai ®o¹n quan träng cña cÊp
cøu C.T.
Ngµy nay, viÖc c¾t côt chi vÉn cßn, song tû
lÖ gi¶m nhiÒu v× nh÷ng tiÕn bé v
­ît bËc cña
ngµnh y tÕ vµ c¸c ngµnh khoa häc kh¸c, nh
­:

26. HiÓu s©u c¸c c¬ chÕ, sinh lý bÖnh cña g·y x
­¬ng
hë.
TiÕn bé trong phÉu thuËt t¹o h×nh.
TiÕn bé trong lÜnh vùc kh¸ng sinh.
Tæ chøc tèt c¸c trung t©m cÊp cøu chÊn th
­¬ng
tõ c¬ së ®Õn trung
­¬ng.
S¶n xuÊt ®
­îc c¸c lo¹i vËt liÖu tèt ®Ó cè ®Þnh
ngoµi .

27. V× vËy viÖc ®iÒu trÞ g·y x
­¬ng hë
chØ cßn vÊn ®Ò lµ : lµm sao cho mau khái
vµ tr¸nh nhiÔm trïng vÕt th
­¬ng.


28. ĐIỀU TRỊĐIỀU TRỊ
1. CẤP CỨU BAN ĐẦU:
Băng vết thương.
S¸t trïng, b¨ng Ðp vÕt th
­¬ng ®Ó cÇm
m¸u.
H¹n chÕ tèi ®a viÖc më b¨ng nhiÒu lÇn
t¹i phßng kh¸m ®Ó tr¸nh béi nhiÔm.

29. Bất động ổ gãy xương b»ng c¸c lo¹i nÑp, trªn
vµ d
­íi æ g·y 1 khíp.
L
­u ý: kh«ng ®­îc kÐo ®Çu x­¬ng tôt vµo,
tr¸nh ®
­a vi khuÈn vµo s©u bªn trong..

30. Hồi sức: phòng và chống sốc b»ng dÞch vµ m¸u
tïy theo m¹ch, HA vµ sè l
­îng hång cÇu cña
bÖnh nh©n.
Kh«ng nªn chê cã dÊu hiÖu sèc råi míi håi
søc. CÇn håi søc ngay khi H.A <100 mmHg,
M >100lÇn/phót vµ g·y hë nÆng (®é 3).

31. Dùng thuốc:
 Thuèc phßng uèn v¸n( S.A.T 1500 ®.v ,
Anatoxin )
 Kh¸ng sinh toµn th©n.
Thuèc gi¶m ®au( Morphin 0,01g, FeldÌne
20 mg) .NÕu ch
­a lo¹i trõ nh÷ng th­¬ng
tæn kh¸c th× kh«ng ®
­îc dïng.

32. CẤP CỨU BAN ĐẦUCẤP CỨU BAN ĐẦU
Ưu tiên (ABC)
Airway
Breathing
Circulation
*****
Khí đạo
Hô hấp
Tuần hoàn

33. CẤP CỨU BAN ĐẦUCẤP CỨU BAN ĐẦU
Ưu tiên cấp cứu gãy xương chi (the 3 B’s)
Breathing (Hô hấp)
Bleeding (Chảy máu)
Bones (Xương)

34. Chảy máuChảy máu
Làm ngừng chảy
máu ngay lập tức
Băng ép

35. CẤP CỨU BAN ĐẦUCẤP CỨU BAN ĐẦU
Nên làm
Rửa, Sát khuẩnVT
Băng vô khuẩn
Bất động
SAT
Kháng sinh
Chuyển sớm
Không nên làm
Lấy dị vật (±)
Nắn đẩy đầu xương
chồi vµo trong da
Đổ thuốc sát khuẩn,
kháng sinh vào VT
Thăm dò VT

36. 2. TẠI PHÒNG CHUẨN BỊ MỔ:
Vô cảm cho bệnh nhân: NKQ, tê vùng…
Rửa vết thương bằng xà phòng và nhiều nước…
Cạo lông xung quanh vết thương.

37. 3. TẠI PHÒNG MỔ:
Xö lý vÕt th
­¬ng phÇn mÒm
theo 2 th×
Th× bÈn:
Cắt mép VT 2-5 mm, lấy hết dị vật bẩn ở nông
Cắt lọc cân- cơ dập nát.
Làm sạch đấu xương.
Rửa VT bằng nhiều nước, ô-xy già, bê-ta-din

38. THÌ SẠCH: thay dụng cụ, thay găng.
Rạch rộng VT theo trục chi.
R¹ch réng vÕt th
­¬ng theo trôc chi, h×nh Z.
§Çu chi g·y cµng s
­ng nÒ cµng ph¶i r¹ch
réng, c©n r¹ch réng h¬n da.
§
­êng r¹ch réng da th­êng b»ng ®­êng kÝnh
®o¹n chi.
Chó ý tr¸nh vïng da ngay trªn x
­¬ng ( mÆt
tr
­íc trong x­¬ng chµy) vµ tr¸nh c¾t ngang
nÕp gÊp cña khíp

39. C¾t läc tæ chøc dËp n¸t phÝa trong s©u tíi
chç c¬ lµnh. PhÉu thuËt viªn ph¶i biÕt ®¸nh
gi¸ ®©u lµ c¬ dËp n¸t, ®©u lµ c¬ lµnh, nÕu
cÊt läc triÖt ®Ó qu¸ th× chi mÊt c¬ n¨ng vµ
nÕu bá sãt th
­¬ng tæn th× rÊt nguy hiÓm
cho bÖnh nh©n.
C¬ lµnh lµ c¬ cßn ch¾c, ch¶y m¸u tèt, c¬ co
khi kÝch thÝch.
Rửa vết thương: ô-xy già, bê ta din.

40. Xử lý mạch và thần kinh (nếu có)
Th¾t nh÷ng m¹ch m¸u nhá nu«i c¬.
Nèi hoÆc ghÐp m¹ch ( g·y x
­¬ng hë ®é IIIc),
phôc håi sù l
­u th«ng m¹ch cµng sím cµng tèt.
ThÇn kinh: nèi bao hoÆc sîi thÇn kinh b»ng
vi phÉu. NÕu kh«ng xö lý ®
­îc ngay th× tèt
nhÊt kh©u sau 3tuÇn – 45 ngµy v× lóc nµy
tæn th
­¬ng ®· râ rµng, bÖnh nh©n ®· ®­îc
chuÈn bÞ tèt vµ nhÊt lµ hÕt nguy c¬ nhiÔm
trïng.

41. Xö lý x
­¬ng
Xö lý x
­¬ng
§Çu x
­¬ng ®­îc lµm s¹ch, lÊy bá x­¬ng vôn. C¸c
m¶nh x
­¬ng dï to, dï nhá mµ cßn dÝnh víi
c©n, c¬ th× vÉn coi nh
­ cßn nu«i d­ìng vµ
kh«ng ®
­îc lÊy bá ®Ó tr¸nh mÊt x­¬ng sau nµy.
C¸c ph
­¬ng ph¸p cè ®Þnh x­¬ng gåm cã: KHX
bªn trong, KHX bªn ngoµi, kÐo t¹ vµ bã bét

42. 1. KÕt hîp x
­¬ng bªn trong
bằng đinh, nÑp vÝt nÕu
thÓ tr¹ng bÖnh nh©n tèt, g·y hë ®é 1, ®é 2
®Õn sím, phÉu thuËt viªn chuyªn khoa cã kinh
nghiÖm.
ë c¸c n
­íc tiªn tiÕn, ng­êi ta kÕt hîp x­¬ng bªn
trong ngay víi c¶ g·y hë ®é 3a. ë ViÖt nam,
chèng chØ ®Þnh nµy v× m«i tr
­êng tai n¹n bÈn,
®iÒu kiÖn trang thiÕt bÞ y tÕ ch
­a cho phÐp.
§©y lµ mét ph
­¬ng ph¸p tèt: x­¬ng ®­îc che phñ,
tû lÖ liÒn x
­¬ng kh¸ nh­ng hÕt søc thËn träng v×
dÔ nhiÔm khuÈn.

43. 2. Cè ®Þnh ngßai (K.C.§.N)
Khung cè ®Þnh ngoµi ®
­îc biÕt ®Õn ®Çu tiªn
bëi Malgaine tõ thÕ kû 19.
N¨m 1902 Lambotte dïng khung cè ®Þnh
ngoµi ®Ó kÕt hîp x
­¬ng.
Trong thÕ chiÕn thø II, nhiÒu kiÓu khung cè
®Þnh ngoµi (K.C.§.N) cña nhiÒu t¸c gi¶:
Hoffmann, Judet, Vidal, Ilizarop... víi nhiÒu ý t
­
ëng kh¸c nhau: kÕt x
­¬ng trong g·y kÝn ; g·y hë;
trong phÉu thuËt t¹o h×nh( kÐo dµi chi, ®iÒu
trÞ khíp gi¶, bµn ch©n khßeo...)

44.  ThËp niªn 70-80 ®Õn nay, nhiÒu lo¹i K.C.§.N míi,
­
u viÖt h¬n ra ®êi ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn cña
ngµnh chÊn th
­¬ng chØnh h×nh, nh­ : FESSA, AO,
ORTHOFIX...
 Ngµy nay, K.C.§.N øng dông nhiÒu trong cÊp
cøu chÊn th
­¬ng, ®Æc biÖt lµ nh÷ng g·y x­¬ng hë
nÆng ( ®é 3), g·y x
­¬ng hë ®Õn muén, nhiÔm
khuÈn...Môc ®Ých chÝnh lµ cøu chi khái ph¶i c¾t
côt( mµ tr
­íc ®©y kh«ng cã K.C.§.N, víi th­¬ng tæn
kiÓu nµy, bÖnh nh©n bÞ c¾t côt chi lµ ®iÒu ®
­
¬ng nhiªn)

45. Khung cè ®inh ngoµi mét khèi: Judet; Charnley;
Fessa; A.O...
 ¦u ®iÓm: x
­¬ng ®­îc bÊt ®éng rÊt ch¾c, ch¨m sãc
tèt vÕt th
­¬ng phÇn mÒm; ®Æc biÖt ®é 3b vµ 3c,
cøu chi khái c¾t côt. Khung cã cÊu t¹o ®¬n gi¶n,
ViÖt nam chÕ t¹o ®
­îc, gi¸ thµnh rÎ. Kü thuËt l¾p
khung ®¬n gi¶n, c¸c tuyÕn ngo¹i khoa ®Òu lµm ®
­
îc, ¸p dông tèt cho cÊp cøu hµng lo¹t( lµm nhanh)...
Nh
­îc ®iÓm: kh«ng ®­îc lµm cho g·y hë ®é I, g·y x­
¬ng kÝn, g·y x
­¬ng gÇn khíp, kh«ng thÓ chØnh
n¾n ®
­îc sau khi mæ. Tû lÖ khíp gi¶ cßn cao.

47. Khung cè ®inh ngoµi cã khíp nèi ( chØnh ®
­îc
trong kh«ng gian ba chiÒu):Hofmann; A.O;
Orthofix; Fessa (thÕ hÖ3-4)...
¦u ®iÓm: kh¾c phôc ®
­îc c¸c nh­îc ®iÓm cña c¸c
lo¹i khung trªn.Tû lÖ liÒn x
­¬ng kú ®Çu cao.
Nh
­îc ®iÓm: nhËp khÈu hoµn toµn nªn rÊt
®¾t. §ßi hái PhÉu thuËt viªn cã kinh nghiÖm.

50. 3. kÐo liªn tôc: ¸p dông cho chi d
­íi.
G·y ®ïi: dïng ®inh Steimann hoÆc Kirschner
xuyªn qua låi cÇu ®ïi ®Ó kÐo liªn tôc trªn
khung Braun. G·y c¼ng ch©n kÐo qua x
­¬ng
gãt.
Träng l
­îng kÐo:1/8-1/6 träng l­îng c¬ thÓ.
 ¦u ®iÓm: ch¨m sãc vµ theo dâi ®
­îc vÕt th­
¬ng.
Nh
­îc ®iÓm: nhiÒu tr­êng hîp ph¶i phÉu thuËt
kÕt hîp x
­¬ng th× 2.

52. 4. Bã bét: sau khi xö lý vÕt th
­¬ng, lµm s¹ch
x
­¬ng, ®Æt x­¬ng vÒ th¼ng trôc, phñ c¬
che x
­¬ng, kÐo th¼ng chi vµ bã bét r¹ch
däc, bÊt ®éng 2 khíp l©n cËn.
¦u ®iÓm: ¸p dông ®
­îc réng r·i cho mäi
tuyÕn, ®¬n gi¶n, rÎ tiÒn.
Nh
­îc ®iÓm: khã ch¨m sãc vÕt th­¬ng,
kh«ng bÊt ®éng ®
­îc x­¬ng g·y.V× vËy khã
cøu ®
­îc chi g·y hë nÆng.

55. PHỤC HỒI PHẦN MỀMPHỤC HỒI PHẦN MỀM
Đặt ống dẫn lưu, dùng cơ che xương.
Nên để hở da với gãy hở nặng, ổ gãy ô nhiễm
nặng.
Cấm khâu kín những gãy hở đến muộn, nhiễm
trùng.

56. ĐIỀU TRỊ SAU MỔ:
Kháng sinh toàn thân liều cao.
Gác chân trên khung Braun, treo tay cao.
Theo dõi sát diễn biến của VTPM để có hướng
xử trí tiếp.

57. BIẾN CHỨNGBIẾN CHỨNG
1. BIẾN CHỨNG NGAY:
Sốc chấn thương.
Tổn thương mạch, thần kinh (độ IIIc).
Tắc mạch do mỡ tuỷ xương.

58. 2. BIẾN CHỨNG SỚM:
Nhiễm khuẩn: đặc biệt là nhiễm khuẩn yếm khí
Rối loạn dinh dưỡng .

59. 3. CÁC DI CHỨNG:
Viêm xương.
Chậm liền xương, khớp giả.
Can lệch xương.
Teo cơ, cứng khớp vì bất động lâu

60. KẾT LUẬNKẾT LUẬN
Là cấp cứu chấn thương hay gặp nhất.
Chẩn đoán xác định dễ nhưng có thể bỏ sót tổn
thương.
Cấp cứư ban đầu kịp thời, xử trí tốt VT giảm tỷ
lệ các biến chứng.
Cắt lọc- rạch rộng- cố định xương vững vad để
da hở là nguyên tắc chính trong điều trị GXH.

61. Xin ch©n thµnh c¸m ¬nXin ch©n thµnh c¸m ¬n