Greek - Ecclesiasticus.pdf

The Book of Sirach or Ecclesiasticus is a Jewish work, originally written in Hebrew. It consists of ethical teachings, from approximately 200 to 175 BCE, written by the Judahite scribe Ben Sira of Jerusalem, on the inspiration of his father Joshua son of Sirach. Joshua is sometimes called Jesus son of Sirach or Yeshua ben Eliezer ben Sira.

2. ΚΕΦΑΛΑΙΟ1
1ΟΠρόλογοςτηςΣοφίαςτουΙησούτουΥιούτουΣιράχ.
Ενώπολλάκαισπουδαίαπράγματαμαςέχουνπαραδοθεί
απότοννόμοκαιτουςπροφήτες,καιαπόάλλουςπου
ακολούθησανταβήματάτους,γιαταοποίαοΙσραήλ
πρέπειναεπαινείταιγιαμάθησηκαισοφία.καιγι'αυτόόχι
μόνοοιαναγνώστεςπρέπειναγίνουνεπιδέξιοιοιίδιοι,
αλλάκαιόσοιεπιθυμούνναμάθουνναμπορούννα
επωφεληθούναπόαυτούςπουδενέχουν,τόσομιλώντας
όσοκαιγράφοντας:οπαππούςμουΙησούς,ότανείχε
δώσειπολλάστηνανάγνωσητουνόμου,καιοιπροφήτες,
καιάλλαβιβλίατωνπατέρωνμας,καιείχεαποκτήσεικαλή
κρίσησεαυτά,στράφηκεεπίσηςστονεαυτότουγιανα
γράψεικάτισχετικόμετημάθησηκαιτησοφία.μεσκοπό
όσοιεπιθυμούνναμάθουνκαιείναιεθισμένοισεαυτάτα
πράγματα,ναωφεληθούνπολύπερισσότεροότανζουν
σύμφωναμετονόμο.Γι'αυτό,επιτρέψτεμουνασας
παρακαλέσωνατοδιαβάσετεμεεύνοιακαιπροσοχή,και
ναμαςσυγχωρήσετε,όπουμπορείναφαίνεταιότιδεν
έχουμεκάποιεςλέξεις,τιςοποίεςκοπιάσαμενα
ερμηνεύσουμε.Διότιταίδιαπράγματαπουλέγονταιστα
εβραϊκάκαιμεταφράζονταισεάλληγλώσσα,δενέχουν
τηνίδιαισχύμέσατους·καιόχιμόνοαυτά,αλλάκαιο
ίδιοςονόμος,καιοιπροφήτεςκαιταυπόλοιπαβιβλία,δεν
έχουνμικρήδιαφορά,ότανμιλιούνταιστηδικήτους
γλώσσα.Διότικατάτοόγδοοκαιτριακοστόέτος
ερχόμενοςστηνΑίγυπτο,ότανοΕυεργέτηςήτανβασιλιάς,
καισυνέχισαεκείγιακάποιοχρονικόδιάστημα,βρήκαένα
βιβλίομεκαθόλουμικρήμάθηση:γι'αυτόθεώρησαότι
ήτανπιοαπαραίτητογιαμέναναεπιδείξωλίγηεπιμέλεια
καικόπογιανατοερμηνεύσω.χρησιμοποιώνταςμεγάλη
εγρήγορσηκαιεπιδεξιότητασεαυτόντονχώρογιανα
τελειώσειτοβιβλίο,καινατοπαρουσιάσεικαισεαυτούς,
πουσεμιαξένηχώραείναιπρόθυμοιναμάθουν,
προετοιμασμένοιπρινμετρόπουςναζήσουνμετάτονόμο.
ΌληησοφίαπροέρχεταιαπότονΚύριο,καιείναιμαζίτου
γιαπάντα.
2Ποιοςμπορείνααριθμήσειτηνάμμοτηςθάλασσαςκαι
τιςσταγόνεςτηςβροχήςκαιτιςημέρεςτηςαιωνιότητας;
3Ποιοςμπορείναανακαλύψειτούψοςτουουρανού,και
τοπλάτοςτηςγης,καιταβαθιά,καιτησοφία;
4Ησοφίαδημιουργήθηκεπριναπόόλα,καιηκατανόηση
τηςσύνεσηςαπότοναιώνα.
5ΟλόγοςτουυψίστουΘεούείναιηπηγήτηςσοφίας.και
οιδρόμοιτηςείναιαιώνιεςεντολές.
6Σεποιοναποκαλύφθηκεηρίζατηςσοφίας;ήποιος
γνώρισετιςσοφέςσυμβουλέςτης;
7Σεποιονφανερώθηκεηγνώσητηςσοφίας;καιποιοςέχει
καταλάβειτημεγάληεμπειρίατης;
8Υπάρχειέναςσοφόςκαιπολύφοβισμένος,οΚύριος
κάθεταιστονθρόνοτου.
9Τηδημιούργησε,καιτηνείδε,καιτηνμέτρησε,καιτην
έχυσεπάνωσεόλατουταέργα.
10Είναιμεκάθεσάρκασύμφωναμετοδώροτου,καιτην
έχειδώσεισεόσουςτοναγαπούν.
11ΟφόβοςτουΚυρίουείναιτιμή,καιδόξα,και
αγαλλίαση,καιστεφάνιαγαλλίασης.
12ΟφόβοςτουΚυρίουκάνειχαρούμενηκαρδιά,καιδίνει
χαρά,καιαγαλλίαση,καιμακροζωία.
13ΌποιοςφοβάταιτονΚύριο,θατουπάεικαλάστοτέλος,
καιθαβρειχάρητηνημέρατουθανάτουτου.
14ΤοναφοβάσαιτονΚύριοείναιηαρχήτηςσοφίας·και
δημιουργήθηκεμετουςπιστούςστημήτρα.
15Έχειχτίσειένααιώνιοθεμέλιομετουςανθρώπους,και
θασυνεχίσειμετοσπέρματους.
16ΤοναφοβάσαιτονΚύριοείναιπληρότητασοφίας,και
γεμίζειτουςανθρώπουςμετουςκαρπούςτης.
17Γεμίζειόλοτοσπίτιτουςμεεπιθυμητάπράγματα,και
τουςσυλλέκτεςμετηναύξησητης.
18ΟφόβοςτουΚυρίουείναιστεφάνισοφίας,πουκάνει
τηνειρήνηκαιτηντέλειαυγείαναανθίσει.καιταδύο
είναιταδώρατουΘεού·καιμεγαλώνειτηχαράτουςόσοι
τοναγαπούν.
19Ησοφίαβρέχειτηνικανότητακαιτηγνώσητης
κατανόησηςναστέκεται,καιτουςεξυψώνειγιανα
τιμήσουνεκείνουςπουτηνκρατούν.
20ΗρίζατηςσοφίαςείναιναφοβάσαιτονΚύριο,καιτα
κλαδιάτηςείναιμακροζωία.
21ΟφόβοςτουΚυρίουδιώχνειτιςαμαρτίες·καιόπου
είναιπαρών,απομακρύνειτηνοργή.
22Έναςεξαγριωμένοςάνθρωποςδενμπορείνα
δικαιολογηθεί.γιατίηεπιρροήτηςοργήςτουθαείναιη
καταστροφήτου.
23Ουπομονετικόςάνθρωποςθαδακρύσειγιαλίγο,και
μετάχαράθαξεπηδήσειπάνωτου.
24Θακρύψειταλόγιατουγιαλίγο,καιταχείληπολλών
θαδηλώσουντησοφίατου.
25Οιπαραβολέςτηςγνώσηςβρίσκονταιστουςθησαυρούς
τηςσοφίας·αλλάηευσέβειαείναιβδέλυγμαγιατον
αμαρτωλό.
26Ανθέλειςσοφία,φύλαξετιςεντολές,καιοΚύριοςθα
σουτηδώσει.
27ΔιότιοφόβοςτουΚυρίουείναισοφίακαι
διδασκαλία·καιηπίστηκαιηπραότηταείναιηχαράτου.
28ΜηνεμπιστεύεσαιτονφόβοτουΚυρίουότανείσαι
φτωχός·καιμηνέρχεσαισεαυτόνμεδιπλήκαρδιά.
29Μηγίνεσαιυποκριτήςσταμάτιατωνανθρώπωνκαι
πρόσεχεκαλάτιλες.
30Μηυψώνειςτονεαυτόσου,γιαναμηνπέσειςκαι
φέρειςατιμίαστηνψυχήσου,καιέτσιοΘεόςανακαλύψει
ταμυστικάσουκαισερίξεικάτωστημέσητηςεκκλησίας,
επειδήδενήρθεςμεαλήθειαστονφόβοτουΚυρίου,αλλά
στηνκαρδιάσουείναιγεμάτοαπάτη.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ2
1Γιεμου,ανέρθειςναυπηρετήσειςτονΚύριο,
προετοίμασετηνψυχήσουγιαπειρασμό.
2Καθάρισετηνκαρδιάσουκαιυπομένειςσυνεχώς,και
μηνβιάζεσαισεκαιρόθλίψης.
3Προσκολλήσουσεαυτόνκαιμηφύγεις,γιανααυξηθείς
στοτελευταίοσουτέλος.
4Ό,τισεφέρουν,πάρεμεχαρά,καικάνευπομονήόταν
μετατραπείςσεχαμηλάεπίπεδα.
5Διότιοχρυσόςδοκιμάζεταιστηφωτιά,καιοι
ευπρόσδεκτοιάνθρωποιστοκαμίνιτηςσυμφοράς.
6Πίστεψεσεαυτόν,καιθασεβοηθήσει.τάξετοδρόμο
σουσωστάκαιεμπιστεύσουτον.
7ΕσείςπουφοβάστετονΚύριο,περιμένετετοέλεόςτου.
καιμηνπαραμερίσετε,γιαναμηνπέσετε.
8ΕσείςπουφοβάστετονΚύριο,πιστέψτετον.καιη
ανταμοιβήσαςδενθαχαθεί.
9ΕσείςπουφοβάστετονΚύριο,ελπίζετεσεκαλό,καισε
αιώνιαχαράκαιέλεος.

3. 10Κοίταξετιςπαλιέςγενεέςκαιδες.εμπιστεύτηκεποτέ
τονΚύριοκαιμπερδεύτηκε;ήέμεινεκανείςστονφόβοτου
καιεγκαταλείφθηκε;ήποιονπεριφρόνησεποτέ,πουτον
κάλεσε;
11ΔιότιοΚύριοςείναιγεμάτοςσυμπόνιακαιέλεος,
μακροθυμίακαιπολύελεεινός,καισυγχωρείαμαρτίεςκαι
σώζεισεκαιρόθλίψης.
12Αλίμονοστιςφοβισμένεςκαρδιές,καιστααδύνατα
χέρια,καιστοναμαρτωλόπουακολουθείδύοδρόμους!
13Αλίμονοσ'αυτόνπουείναιλιπόψυχος!γιατίδεν
πιστεύει.επομένωςδενθαυπερασπιστεί.
14Αλίμονοσεεσάςπουχάσατετηνυπομονή!καιτιθα
κάνετεότανθασαςεπισκεφθείοΚύριος;
15ΌσοιφοβούνταιτονΚύριοδενθαπαρακούσουντον
Λόγοτου.καιαυτοίπουτοναγαπούνθακρατήσουντους
δρόμουςτου.
16ΕκείνοιπουφοβούνταιτονΚύριοθαζητήσουναυτό
πουείναικαλό,ευάρεστοσεαυτόν.καιόσοιτοναγαπούν
θαγεμίσουνμενόμο.
17ΕκείνοιπουφοβούνταιτονΚύριοθαπροετοιμάσουντις
καρδιέςτουςκαιθαταπεινώσουντιςψυχέςτουςμπροστά
του,
18Λέγοντας:ΘαπέσουμεσταχέριατουΚυρίουκαιόχι
σταχέριαανθρώπων·γιατίόπωςείναιημεγαλειότητάτου,
έτσιείναικαιτοέλεόςτου.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ3
1Ακούστεμετονπατέρασας,παιδιά,καικάντετομετά,
γιαναείστεασφαλείς.
2ΔιότιοΚύριοςέδωσετιμήστονπατέραέναντιτων
παιδιών,καιεπιβεβαίωσετηνεξουσίατηςμητέραςπάνω
στουςγιους.
3Όποιοςτιμάτονπατέρατουκάνειεξιλέωσηγιατις
αμαρτίεςτου:
4Καιεκείνοςπουτιμάτημητέρατουείναισανεκείνος
πουμαζεύειθησαυρούς.
5Όποιοςτιμάτονπατέρατουθαέχειχαράγιαταδικάτου
παιδιά.καιότανκάνειτηνπροσευχήτου,θαεισακούεται.
6Αυτόςπουτιμάτονπατέρατουθαέχειμακροζωία.και
αυτόςπουείναιυπάκουοςστονΚύριοθαείναιπαρηγοριά
γιατημητέρατου.
7ΑυτόςπουφοβάταιτονΚύριοθατιμήσειτονπατέρατου,
καιθαυπηρετήσειστουςγονείςτου,όπωςστουςκυρίους
του.
8Τίματονπατέρακαιτημητέρασουκαιμελόγιακαιμε
έργα,γιαναέρθειμιαευλογίαεπάνωσουαπόαυτούς.
9Διότιηευλογίατουπατέραεδραιώνειτασπίτιατων
παιδιών.αλλάηκατάρατηςμητέραςξεριζώνειθεμέλια.
10Μηδόξαςστηνατίμωσητουπατέρασου.γιατίη
ατίμωσητουπατέρασουδενείναιδόξασεσένα.
11Διότιηδόξατουανθρώπουείναιαπότηντιμήτου
πατέρατου.καιηάτιμημάναείναιόνειδοςγιαταπαιδιά.
12Γιεμου,βοήθησετονπατέρασουστηνηλικίατουκαι
μηντονστεναχωρείςόσοζει.
13Καιαναποτύχειηκατανόησήτου,ναέχετευπομονή
μαζίτου.καιμηντονπεριφρονείςότανείσαισεπλήρη
δύναμήσου.
14Διότιηανακούφισητουπατέρασουδενθα
ξεχαστεί·καιαντίγιααμαρτίεςθαπροστεθείγιανασε
οικοδομήσει.
15Τηνημέρατηςθλίψηςσουθαθυμηθεί.Οιαμαρτίεςσου
επίσηςθαλιώσουν,όπωςοπάγοςστονκαλόζεστόκαιρό.
16Αυτόςπουεγκαταλείπειτονπατέρατουείναισαν
βλάσφημος.καιαυτόςπουεξοργίζειτημητέρατουείναι
καταραμένος:τουΘεού.
17Γιεμου,συνέχισετιςδουλειέςσουμεπραότητα.έτσιθα
είσαιαγαπητόςαπόαυτόνπουείναιεγκεκριμένος.
18Όσομεγαλύτεροςείσαι,τόσοπιοταπεινόςοεαυτόςσου,
καιθαβρειςεύνοιαενώπιοντουΚυρίου.
19Πολλοίείναιυψηλοίκαιφημισμένοι·αλλάταμυστήρια
αποκαλύπτονταιστουςπράους.
20ΔιότιηδύναμητουΚυρίουείναιμεγάλη,καιτιμάται
απότουςταπεινούς.
21Μηναναζητάςπράγματαπουείναιπολύδύσκολαγια
σένα,ούτεψάχνειςταπράγματαπουείναιπάνωαπότις
δυνάμειςσου.
22Αλλάαυτόπουσουέχειδιαταχθεί,σκέψουτομε
ευλάβεια,γιατίδενχρειάζεταιναδειςμεταμάτιασουτα
κρυφά.
23Μηνείσαιπερίεργοςσεπεριττάζητήματα:γιατίσου
δείχνουνπερισσότεραπράγματααπόόσακαταλαβαίνουν
οιάνθρωποι.
24Διότιπολλοίεξαπατώνταιαπότημάταιηγνώμητους.
καιμιακακήυποψίαανέτρεψετηνκρίσητους.
25Χωρίςμάτιαθαθέλειςφως:μηνομολογείςτηγνώση,
επομένως,πουδενέχεις.
26Μιαπεισματάρακαρδιάθαπάθειτοκακόστοτέλος.
καιαυτόςπουαγαπάτονκίνδυνοθαχαθείμέσασεαυτόν.
27Μιαπεισματικήκαρδιάθαείναιφορτωμένημεθλίψεις.
καιοπονηρόςθασυσσωρεύσειαμαρτίαπάνωστην
αμαρτία.
28Στηντιμωρίατωνυπερήφανωνδενυπάρχειθεραπεία.
γιατίτοφυτότηςκακίαςέχειριζώσειμέσατου.
29Ηκαρδιάτουσυνετούθακαταλάβειμιαπαραβολή.και
έναπροσεκτικόαυτίείναιηεπιθυμίαενόςσοφού
ανθρώπου.
30Τονερόθασβήσειμιαφλεγόμενηφωτιά.καιη
ελεημοσύνηκάνειεξιλέωσηγιατιςαμαρτίες.
31Καιαυτόςπουανταμείβειτιςκαλέςστροφέςέχειυπόψη
τουαυτόπουμπορείναέρθειστοεξής.καιότανπέσει,θα
βρειδιαμονή.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ4
1Γιεμου,μηνεξαπατάςτουςφτωχούςτηςζωήςτουκαι
μηνκάνειςταμάτιαπουέχουνανάγκηναπεριμένουνπολύ.
2Μηνκάνετεμιαπεινασμένηψυχήναλυπάται.ούτενα
προκαλείένανάνθρωποστηστενοχώριατου.
3Μηνπροσθέτετεάλλαπροβλήματασεμιακαρδιάπου
είναιστενοχωρημένη.καιαναβάλετεναμηνδώσετεσε
αυτόνπουέχειανάγκη.
4Μηναπορρίπτετετηνπαράκλησητουταλαιπωρημένου.
ούτενααποστρέφειςτοπρόσωπόσουαπόένανφτωχό.
5Μηναποσπάςτομάτισουαπότονφτωχόκαιμηντου
δίνειςαφορμήνασεκαταραστεί.
6Διότιανσεκαταριέταιμέσαστηνπίκρατηςψυχήςτου,η
προσευχήτουθαεισακουστείγιααυτόνπουτονέκανε.
7Αποκτήστετηναγάπητηςεκκλησίαςκαισκύψτετο
κεφάλισαςσεένανσπουδαίοάνθρωπο.
8Αςμησεστεναχωρείνακλίνειςτοαυτίσουστονφτωχό
καινατουδίνειςμιαφιλικήαπάντησημεπραότητα.
9Λύστεαυτόνπουυποφέρειαπότοχέριτουκαταπιεστή.
καιμηλιποθυμάςότανκάθεσαιστηνκρίση.

4. 10Γίνεσανπατέραςγιαταορφανά,καιαντίσύζυγοςγια
τημητέρατους·έτσιθαείσαισανογιοςτουΥψίστου,και
θασεαγαπήσειπερισσότεροαπότημητέρασου.
11Ησοφίαεξυψώνειταπαιδιάτης,καικρατάαυτούςπου
τηναναζητούν.
12Όποιοςτηναγαπάαγαπάτηζωή.καιόσοιτην
αναζητούννωρίςθαγεμίσουνμεχαρά.
13Αυτόςπουτηνηστεύειθακληρονομήσειτηδόξα.και
όπουκαιανεισέλθει,οΚύριοςθαευλογήσει.
14ΕκείνοιπουτηνυπηρετούνθαδιακονούντονΆγιο·και
όσουςτηναγαπούνοΚύριοςαγαπά.
15Όποιοςτηςακούειθακρίνειταέθνη·καιαυτόςπουτην
προσέχειθακατοικείμεασφάλεια.
16Ανκάποιοςαφοσιωθείσεαυτήν,θατηνκληρονομήσει.
καιηγενιάτουθατηνέχειστηνκατοχήτης.
17Διότιστηναρχήθαπερπατήσειμαζίτουαπόστραβά
δρόμους,καιθατονφέρειφόβοκαιτρόμο,καιθατον
βασανίσειμετηδιαπαιδαγώγησήτης,μέχριναεμπιστευτεί
τηνψυχήτουκαινατονδοκιμάσεισύμφωναμετους
νόμουςτης.
18Τότεθαεπιστρέψειστονευθύδρόμοπροςαυτόν,και
θατονπαρηγορήσεικαιθατουδείξειταμυστικάτης.
19Ανόμωςκάνειλάθος,θατονεγκαταλείψεικαιθατον
παραδώσειστηνκαταστροφήτου.
20Παρατηρήστετηνευκαιρίακαιπροσέξτετοκακό.και
μηντρέπεσαιόταναφοράτηνψυχήσου.
21Διότιυπάρχειντροπήπουφέρνειτηναμαρτία.και
υπάρχειμιαντροπήπουείναιδόξακαιχάρη.
22Μηναποδέχεσαικανένανεναντίοντηςψυχήςσου,και
ηευλάβειακανενόςαςμηνσεκάνειναπέσεις.
23Καιμηνμιλάς,ότανυπάρχειπερίπτωσηνακάνειςκαλό,
καιμηνκρύβειςτησοφίασουστηνομορφιάτης.
24Διότιαπότονλόγοθαγίνειγνωστήησοφία,καιη
μάθησηαπότονλόγοτηςγλώσσας.
25Σεκαμίαπερίπτωσημηνμιλάτεενάντιαστηναλήθεια.
αλλάντροπιαστείτεγιατοσφάλματηςάγνοιάςσας.
26Μηντρέπεσαιναεξομολογηθείςτιςαμαρτίεςσου.και
αναγκάζωόχιτηνπορείατουποταμού.
27Μηνκάνειςτονεαυτόσουυποχείριοσεένανανόητο.
ούτενααποδεχτείςτοπρόσωποτωνισχυρών.
28Αγωνίσουγιατηναλήθειαμέχριθανάτου,καιοΚύριος
θαπολεμήσειγιασένα.
29Μηβιάζεσαιστηγλώσσασου,καιστιςπράξειςσου
νωθρήκαιάτονη.
30Μηγίνεσαισανλιοντάριστοσπίτισου,ούτεξέφρενος
ανάμεσαστουςδούλουςσου.
31Αςμηναπλωθείτοχέρισουγιαναλάβεις,καικλείσε
ότανπρέπειναανταποδώσεις.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ5
1Μηνβάλειςτηνκαρδιάσουστααγαθάσου.καιμηνπεις,
έχωαρκετάγιατηζωήμου.
2Μηνακολουθείςτομυαλόσουκαιτηδύναμήσου,γιανα
περπατάςστουςδρόμουςτηςκαρδιάςσου.
3Καιμηλες:Ποιοςθαμεελέγξειγιαταέργαμου;γιατίο
Κύριοςσίγουραθαεκδικηθείτηνυπερηφάνειάσου.
4Μηνπείτε,αμάρτησα,καιτικακόμουσυνέβη;επειδήο
Κύριοςείναιμακροθυμικός,δενθασεαφήσεισεκαμία
περίπτωσηναφύγεις.
5Σχετικάμετηνεξιλέωση,μηνείστεχωρίςφόβονα
προσθέσετετηναμαρτίαστηναμαρτία:
6ΚαιμηνπείτεότιτοέλεόςΤουείναιμεγάλο.θα
ειρηνευθείγιατοπλήθοςτωναμαρτιώνμου·γιατίτοέλεος
καιηοργήπροέρχονταιαπόαυτόν,καιηαγανάκτησήτου
στηρίζεταιστουςαμαρτωλούς.
7ΜηδιστάζετεναστραφείτεστονΚύριοκαιμην
αναβάλετεαπόμέρασεμέρα·γιατίξαφνικάθαεμφανιστεί
ηοργήτουΚυρίου,καιστηνασφάλειάσαςθα
καταστραφείτεκαιθαχαθείτετηνημέρατηςεκδίκησης.
8Μηβάλειςτηνκαρδιάσουσεαγαθάπουαποκτήθηκαν
άδικα,γιατίδενθασεωφελήσουντηνημέρατης
συμφοράς.
9Μηνκερδίζετεμεκάθεάνεμο,καιμηνπηγαίνετεσεκάθε
δρόμο·γιατίέτσικάνειοαμαρτωλόςπουέχειδιπλή
γλώσσα.
10Ναείσαισταθερόςστηνκατανόησήσου.καιαςείναιο
λόγοςσουοίδιος.
11Ναείστεγρήγοροιστοναακούτε.Καιαφήστετηζωή
σαςναείναιειλικρινής.καιμευπομονήαπαντήστε.
12Ανέχειςκατανόηση,απάντησεστονπλησίονσου.αν
όχι,βάλετοχέρισουστοστόμασου.
13Τιμήκαιντροπήείναιολόγος·καιηγλώσσατου
ανθρώπουείναιηπτώσητου.
14Μηναποκαλείσαιψιθυριστή,καιμηνπεριμένειςμετη
γλώσσασου·γιατίόνειδοςείναιοκλέφτης,καικακή
καταδίκηστηδιπλήγλώσσα.
15Μηναγνοείτετίποτασεμεγάλοήμικρόθέμα.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ6
1Αντίγιαφίλο,γίνεόχιεχθρός.γιατίέτσιθα
κληρονομήσειςκακόόνομα,ντροπήκαιόνειδος·έτσικαιο
αμαρτωλόςπουέχειδιπλήγλώσσα.
2Μηνεξυμνείςτονεαυτόσουστησυμβουλήτηςκαρδιάς
σου.γιαναμηνκομματιαστείηψυχήσουσανταύροςπου
παρασύρεταιμόνος.
3Θαφαςταφύλλασου,καιθαχάσειςτονκαρπόσου,και
θααφήσειςτονεαυτόσουσανξερόδέντρο.
4Μιαπονηρήψυχήθακαταστρέψειαυτόνπουτηνέχει,
καιθατονκάνειναπεριφρονείτουςεχθρούςτου.
5Ηγλυκιάγλώσσαθαπολλαπλασιάσειτουςφίλους·καιη
ορθόφωνηγλώσσαθααυξήσειτουςευγενικούς
χαιρετισμούς.
6Ναείστεσεειρήνημεπολλούς·ωστόσοναέχετεμόνο
ένανσύμβουλοτωνχιλίων.
7Ανθέλειςναβρειςφίλο,απόδειξέτουπρώτακαιμη
βιαστείςνατονπιστώσεις.
8Διότικάποιοςείναιφίλοςγιατηδικήτουπερίστασηκαι
δενθαμείνειτηνημέρατηςθλίψηςσου.
9Καιυπάρχειέναςφίλος,πουστρέφεταισεεχθρότητα,
καιησύγκρουσηθαανακαλύψειτηνονειδισμόσου.
10Καιπάλι,κάποιοςφίλοςείναισύντροφοςστοτραπέζι
καιδενθασυνεχίσειτηνημέρατηςθλίψηςσου.
11Αλλάστηνευημερίασουθαείναισαντονεαυτόσου,
καιθαείναιτολμηρόςπάνωστουςδούλουςσου.
12Ανσευποβιβάσουν,θαείναιεναντίονσου,καιθα
κρυφτείαπότοπρόσωπόσου.
13Χωρίσουτονεαυτόσουαπότουςεχθρούςσουκαι
πρόσεχετουςφίλουςσου.
14Έναςπιστόςφίλοςείναιμιαισχυρήάμυνα·καιαυτός
πουέχειβρειέναντέτοιοέχειβρειένανθησαυρό.
15Τίποταδεναντισταθμίζειένανπιστόφίλο,καιη
εξοχότητάτουείναιανεκτίμητη.

5. 16Οπιστόςφίλοςείναιτοφάρμακοτηςζωής.καιαυτοί
πουφοβούνταιτονΚύριοθατονβρουν.
17ΌποιοςφοβάταιτονΚύριοθακατευθύνειτηφιλίατου
σωστά·γιατίόπωςείναιαυτός,έτσιθαείναικαιοπλησίον
του.
18Γιεμου,μάζεψεδιδασκαλίααπότηνεότητάσου·έτσι
θαβρειςσοφίαμέχριταβαθιάσουγεράματα.
19Έλακοντάτηςσανοργώνεικαισπέρνει,καιπερίμενε
τουςκαλούςκαρπούςτης·γιατίδενθακοπιάσειςπολύγια
αυτήν,αλλάθαφαςαπότουςκαρπούςτηςαμέσως.
20Είναιπολύδυσάρεστηγιατουςαμαθείς:αυτόςπουδεν
έχεικατανόησηδενθαμείνειμαζίτης.
21Θαξαπλώσειπάνωτουσανισχυρήπέτραδοκιμασίας.
καιθατηνπετάξειαπόαυτόνπρινπεράσειπολύςκαιρός.
22Διότιησοφίαείναισύμφωναμετοόνομάτης,καιδεν
είναιφανερήσεπολλούς.
23Άκουσε,γιεμου,λάβετησυμβουλήμουκαιμην
αρνηθείςτησυμβουλήμου,
24Καιβάλεταπόδιασουσταδεσμάτης,καιτολαιμόσου
στηναλυσίδατης.
25Σκύψετονώμοσουκαισήκωσέτηνκαιμηλυπάσαιμε
ταδεσμάτης.
26Έλασεαυτήνμεόλησουτηνκαρδιά,καικράτησετους
δρόμουςτηςμεόλησουτηδύναμη.
27Ψάξεκαιψάξε,καιθασουγίνειγνωστή·καιόταντην
πιάσεις,μηντηναφήσειςναφύγει.
28Διότιστοτέλοςθαβρειςτηνανάπαυσήτης,καιαυτόθα
μετατραπείστηχαράσου.
29Τότεταδεσμάτηςθαείναιισχυρήάμυναγιασένακαι
οιαλυσίδεςτηςιμάτιοδόξας.
30Διότιυπάρχειέναχρυσόστολίδιπάνωτης,καιοι
ταινίεςτηςείναιπορφυρήδαντέλα.
31Θατηφορέσειςωςχιτώνατιμής,καιθατηνβάλεις
γύρωσουωςστεφάνιχαράς.
32Γιεμου,ανθέλεις,θαδιδαχθείς·καιανθέλειςνα
εφαρμόσειςτομυαλόσου,θαείσαισυνετός.
33Αναγαπάςναακούς,θαλάβειςκατανόηση·καιαν
σκύβειςτοαυτίσου,θαείσαισοφός,
34Σταθείτεστοπλήθοςτωνπρεσβυτέρων.και
προσκολληθείτεσεαυτόνπουείναισοφός.
35Ναείστεπρόθυμοιναακούσετεκάθεθεοσεβήομιλία.
καιαςμησουξεφύγουνοιπαραβολέςτηςκατανόησης.
36Καιανδειςάνθρωπομεκατανόηση,πήγαινεκοντάτου
καιάφησετοπόδισουναφορέσειτασκαλιάτηςπόρτας
του.
37ΑςείναιονουςσουστιςδιαταγέςτουΚυρίουκαι
στοχάζεσαισυνεχώςστιςεντολέςτου:αυτόςθα
σταθεροποιήσειτηνκαρδιάσουκαιθασουδώσεισοφία
σύμφωναμετηδικήσουεπιθυμία.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ7
1Μηνκάνειςκακό,έτσιδενθασουέρθεικακό.
2Φύγεαπότονάδικο,καιηανομίαθααπομακρυνθείαπό
σένα.
3Γιεμου,μησπείρειςστααυλάκιατηςαδικίας,καιδενθα
ταθερίσειςεπταπλάσια.
4ΜηνζητάτετηνυπεροχήτουΚυρίου,ούτετουβασιλιά
τηνέδρατηςτιμής.
5ΜηδικαιολογείςτονεαυτόσουενώπιοντουΚυρίου.και
μηνκαυχιέσαιγιατησοφίασουενώπιοντουβασιλιά.
6Μηνεπιδιώκετενακριθείτε,μημπορώνταςνα
αφαιρέσετετηνανομία.μήπωςποτέφοβηθείςτοπρόσωπο
τουισχυρού,έναεμπόδιοστοδρόμοτηςευθύτηταςσου.
7Μηνπροσβάλειςτοπλήθοςμιαςπόλης,καιτότεδενθα
ρίξειςτονεαυτόσουανάμεσαστονλαό.
8Μηδεσμεύετετημιααμαρτίαπάνωστηνάλλη.γιατίσε
έναδενθαμείνειςατιμώρητος.
9Μηλέτε,οΘεόςθαδειτοπλήθοςτωνπροσφορώνμου,
καιότανπροσφέρωστονύψιστοΘεό,θατοδεχτεί.
10Μηλιποθυμάςότανκάνειςτηνπροσευχήσουκαιμην
παραμελείςναδώσειςελεημοσύνη.
11Μηγελάτεκανένανγιαναπεριφρονήσετετηνπίκρα
τηςψυχήςτου·γιατίυπάρχεικάποιοςπουταπεινώνεικαι
εξυψώνει.
12Μηνεπινοείςψέματαεναντίοντουαδελφούσου.ούτε
κάνεταπαρόμοιαστονφίλοσου.
13Μηλέτεψέματα,γιατίτοέθιμοτουδενείναικαλό.
14Μηχρησιμοποιείςπολλάλόγιασεπλήθοςπρεσβυτέρων
καιμηνκάνειςπολλέςβαβούρεςότανπροσεύχεσαι.
15Μημισείτετηνεπίπονηεργασία,ούτετηνκτηνοτροφία,
τηνοποίαοΎψιστοςέχειορίσει.
16Μηνμετράςτονεαυτόσουανάμεσαστοπλήθοςτων
αμαρτωλών,αλλάναθυμάσαιότιηοργήδενθααργήσει
πολύ.
17Ταπείνωσετονεαυτόσουπολύ·γιατίηεκδίκησητων
ασεβώνείναιφωτιάκαισκουλήκια.
18Μηναλλάζειςφίλογιακανένακαλόσεκαμία
περίπτωση.ούτεπιστόςαδελφόςγιατοχρυσάφιτουΟφίρ.
19Μηνεγκαταλείπετετησοφήκαικαλήγυναίκα·γιατίη
χάρητηςείναιπάνωαπότοχρυσάφι.
20Ενώοδούλοςσουεργάζεταιαληθινά,μηντον
παρακαλείςμεκακό,ούτετονμισθωτήπουπαραχωρείται
εξολοκλήρουγιασένα.
21Αςαγαπήσειηψυχήσουένανκαλόδούλο,καιμηντον
εξαπατήσειςτηνελευθερία.
22Έχειςβοοειδή;νατουςπροσέχεις·καιανείναιπρος
όφελοςσου,κράτατουςμαζίσου.
23Έχειςπαιδιά;διδάξτετουςκαισκύψτετολαιμότους
απότηνεότητάτους.
24Έχειςκόρες;ναπροσέχειςτοσώματουςκαιναμη
δείχνειςχαρούμενοςαπέναντίτους.
25Παντρέψουτηνκόρησου,καιέτσιθακάνειςκάτι
σημαντικό·αλλάδώσετηνσεένανάνθρωποπουέχει
κατανόηση.
26Έχειςγυναίκαμετομυαλόσου;μηντηνεγκαταλείψεις,
αλλάμηνπαραδώσειςτονεαυτόσουσεμιαανάλαφρη
γυναίκα.
27Τίματονπατέρασουμεόλησουτηνκαρδιάκαιμην
ξεχνάςτιςθλίψειςτηςμητέραςσου.
28Θυμήσουότιγεννήθηκεςαπόαυτούς.καιπώςμπορείς
νατουςανταποδώσειςταπράγματαπουέχουνκάνειγια
σένα;
29ΝαφοβάσαιτονΚύριομεόλησουτηνψυχήκαινα
σέβεσαιτουςιερείςτου.
30Αγάπααυτόνπουσεέφτιαξεμεόλησουτηδύναμη,και
μηνεγκαταλείπειςτουςλειτουργούςτου.
31ΝαφοβάστετονΚύριοκαινατιμάτετονιερέα.και
δώσετουτημερίδατου,όπωςσουέχειδιαταχθεί.τους
πρώτουςκαρπούς,καιτηνπροσφοράγιατοπαράπτωμα,
καιτοδώροτωνώμων,καιτηθυσίατουαγιασμού,και
τουςπρώτουςκαρπούςτωναγίωνπραγμάτων.
32Καιάπλωσετοχέρισουστουςφτωχούς,γιανα
τελειοποιηθείηευλογίασου.

6. 33Έναδώροέχειχάρησταμάτιακάθεζωντανού
ανθρώπου.καιγιατουςνεκρούςναμηντοκρατήσουν.
34Μηνείστεμαζίμεαυτούςπουκλαίνε,καιθρηνείτεμε
αυτούςπουθρηνούν.
35Μηναργείςναεπισκέπτεσαιτονάρρωστο·γιατίαυτό
θασεκάνειναγίνειςαγαπημένος.
36Ό,τικαιναπάρειςσταχέριασου,ναθυμάσαιτοτέλος
καιδενθακάνειςποτέλάθος.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ8
1Μηνπαλεύειςμεένανισχυρό,γιαναμηνπέσειςστα
χέριατου.
2Μηδιαφωνείςμεένανπλούσιο,μήπωςσε
υπερβαρύνει·γιατίοχρυσόςέχεικαταστρέψειπολλούςκαι
έχειδιαστρεβλώσειτιςκαρδιέςτωνβασιλιάδων.
3Μηπαλεύειςμεάνθρωποπουείναιγεμάτοςγλώσσακαι
μησυσσωρεύειςξύλαστηφωτιάτου.
4Μηνκοροϊδεύειςμεαγενήάνθρωπο,γιαναμην
ατιμαστούνοιπρόγονοίσου.
5Μηνκατακρίνετετονάνθρωποπουαποστρέφεταιαπό
τηναμαρτία,αλλάναθυμάστεότιόλοιείμαστεάξιοι
τιμωρίας.
6Μηνατιμάζετετονάνθρωποσταγεράματάτου·γιατίκαι
μερικοίαπόεμάςγερνάμε.
7Μηχαίρεσαιπουομεγαλύτεροςεχθρόςσουείναινεκρός,
αλλάναθυμάσαιότιόλοιπεθαίνουμε.
8Μηνπεριφρονείςτονλόγοτωνσοφών,αλλάγνώρισετον
εαυτόσουμετιςπαροιμίεςτους·γιατίαπόαυτούςθα
μάθειςδιδασκαλίακαιπώςναυπηρετείςτουςμεγάλους
ανθρώπουςμεευκολία.
9Μηχάνετετονλόγοτωνπρεσβυτέρων·διότικαιαυτοί
έμαθαναπότουςπατέρεςτους,καιαπόαυτούςθαμάθετε
κατανόησηκαινααπαντάτεόπωςαπαιτείται.
10Μηνανάβειςτακάρβουναενόςαμαρτωλού,γιαναμην
καείςμετηφλόγατηςφωτιάςτου.
11Μησηκώνεσαιμεθυμόμετηνπαρουσίαενός
ζημιογόνου,γιαναμηνπαραμονεύειγιανασεπαγιδεύσει
σταλόγιασου
12Μηδανείζειςσεαυτόνπουείναιπιοδυνατόςαπότον
εαυτόσου.γιατίαντουδανείσεις,μέτρησετοαλλάέχασες.
13Μηνείσαιεγγυητήςπάνωαπότηδύναμήσου·γιατί,αν
είσαιεγγυητής,φρόντισενατηνπληρώσεις.
14Μηνπαςστονόμομεδικαστή.γιατίθακρίνουνγια
αυτόνσύμφωναμετηντιμήτου.
15Μηνταξιδεύειςστοδρόμομεέναντολμηρόάνθρωπο,
γιαναμηνσελυπηθεί·γιατίθακάνεισύμφωναμετοδικό
τουθέλημα,καιθαχαθείςμαζίτουμέσωτηςανοησίαςτου.
16Μηπαλεύειςμεένανθυμωμένοάνθρωποκαιμην
πηγαίνειςμαζίτουσεμοναχικόμέρος·γιατίτοαίμαείναι
σαντίποταμπροστάτου,καιόπουδενυπάρχειβοήθεια,θα
σεανατρέψει.
17Μησυμβουλεύεσαιένανανόητο.γιατίδενμπορείνα
τηρήσειτησυμβουλή.
18Μηνκάνετετίποτακρυφόμπροστάσεένανξένο.γιατί
δενξέρειςτιθαβγάλει.
19Μηνανοίγειςτηνκαρδιάσουσεκάθεάνθρωπο,γιανα
μηνσεανταποδώσειμεμιαέξυπνηστροφή.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ9
1Μηζηλεύειςτηγυναίκατουστήθουςσουκαιμηντης
κάνειςκακόμάθημαεναντίονσου.
2Μηδίνειςτηνψυχήσουσεγυναίκαγιαναπατήσειτο
πόδιτηςπάνωστηνπεριουσίασου.
3Μησυναντάςπόρνη,γιαναμηνπέσειςστιςπαγίδεςτης.
4Μηνχρησιμοποιείςπολύτησυντροφιάμιαςγυναίκας
πουείναιτραγουδίστρια,γιαναμηνσεπιάσουνοι
προσπάθειέςτης.
5Μηνκοιτάςτηνυπηρέτρια,γιαναμηνπέσειςσεαυτά
πουείναιπολύτιμαμέσατης.
6Μηδίνειςτηνψυχήσουσεπόρνες,γιαναμηχάσειςτην
κληρονομιάσου.
7Μηνκοιτάςτριγύρωσουστουςδρόμουςτηςπόλης,ούτε
ναπεριπλανιέσαιστομοναχικόμέροςτης.
8Απομάκρυνετομάτισουαπόμιαόμορφηγυναίκακαι
μηνκοιτάςτηνομορφιάτουάλλου.γιατίπολλοίέχουν
εξαπατηθείαπότηνομορφιάμιαςγυναίκας.γιατίμεαυτό
ανάβειηαγάπησανφωτιά.
9Μηνκάθεσαικαθόλουμετηγυναίκακάποιουάλλου,
ούτενακάθεσαιμαζίτηςστηναγκαλιάσουκαιμην
ξοδεύειςταχρήματάσουμαζίτηςστοκρασί.μήπωςη
καρδιάσουκλίνειπροςαυτήν,καιέτσιαπότηνεπιθυμία
σουπέσειςσεκαταστροφή.
10Μηνεγκαταλείπετεένανπαλιόφίλο.γιατίτο
καινούργιοδενείναισυγκρίσιμομεαυτόν:έναςνέοςφίλος
είναισανκαινούργιοκρασί.ότανείναιπαλιό,θατοπιεις
μεευχαρίστηση.
11Μηζηλεύειςτηδόξατουαμαρτωλού·γιατίδενξέρεις
ποιοθαείναιτοτέλοςτου.
12Μηχαίρεστεμεαυτόπουοιασεβείςχαίρονται.αλλάνα
θυμάστεότιδενθαμείνουνατιμώρητοιστοντάφοτους.
13Κράτασεμακριάαπότονάνθρωποπουέχειτηδύναμη
νασκοτώνει.Γι'αυτόμηναμφιβάλλειςγιατονφόβοτου
θανάτου·καιανέρθειςσεαυτόν,μηνκάνειςκανένα
σφάλμα,μήπωςαφαιρέσειτηζωήσουαμέσως·θυμήσου
ότιμπαίνειςστημέσητωνπαγίδωνκαιότιπερπατάςστις
πολεμίστρεςτηςπόλης.
14Όσοπιοκοντάμπορείτε,μαντέψτετονπλησίονσαςκαι
συμβουλευτείτετουςσοφούς.
15Αςείναιηομιλίασουμετουςσοφούς,καιόληη
επικοινωνίασουστονόμοτουΥψίστου.
16Καιαςτρώνεκαιπίνουνδίκαιοιμαζίσου.καιαςείναιη
δόξασουμεφόβοΚυρίου.
17Γιατοχέριτουτεχνίτητοέργοθαεπαινείται·καιο
σοφόςάρχονταςτουλαούγιατονλόγοτου.
18Έναςάνθρωποςμεάρρωστηγλώσσαείναιεπικίνδυνος
στηνπόλητου.καιόποιοςείναιορμητικόςστηνομιλίατου
θαείναιμισητός.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ10
1Έναςσοφόςκριτήςθαδιδάξειτονλαότου.καιη
διακυβέρνησηενόςσυνετούανθρώπουείναικαλά
διατεταγμένη.
2Όπωςείναιοίδιοςοκριτήςτουλαού,έτσιείναικαιοι
αξιωματούχοιτου.καιτιάνθρωποςείναιοάρχονταςτης
πόλης,τέτοιοιείναιόλοιόσοικατοικούνσ'αυτήν.
3Έναςασύνετοςβασιλιάςκαταστρέφειτονλαότου.αλλά
μετησύνεσηαυτώνπουέχουντηνεξουσίαηπόληθα
κατοικηθεί.
4ΗδύναμητηςγηςείναιστοχέριτουΚυρίου,καισε
εύθετοχρόνοθαθέσειπάνωτηςέναωφέλιμο.
5ΣτοχέριτουΘεούείναιηευημερίατουανθρώπου·και
πάνωστοπρόσωποτουγραμματέαθαθέσειτηντιμήτου.

7. 6Μημισείςτονπλησίονσουγιακάθελάθος.καιναμην
κάνετεαπολύτωςτίποταμεβλαβερέςπρακτικές.
7ΗυπερηφάνειαείναιμισητήενώπιοντουΘεούκαιτου
ανθρώπου·καιμεταδύοδιαπράττεικανείςανομία.
8Λόγωάδικωνσυναλλαγών,τραυματισμώνκαιπλούτου
πουαποκτήθηκανμεδόλο,ηβασιλείαμεταφράζεταιαπό
τονέναλαόστονάλλο.
9Γιατίείναιπερήφανηηγηκαιηστάχτη;Δενυπάρχειπιο
πονηρόπράγμααπόένανφιλήδονοάνθρωπο:γιατίένας
τέτοιοςπουλάειτηνψυχήτου.γιατίόσοζειβγάζειτα
σπλάχνατου.
10Ογιατρόςκόβειμιαμακράασθένεια.καιαυτόςπου
είναισήμεραβασιλιάςαύριοθαπεθάνει.
11Διότι,ότανέναςάνθρωποςείναινεκρός,θα
κληρονομήσειερπετά,θηρίακαισκουλήκια.
12Ηαρχήτηςυπερηφάνειαςείναιότανκάποιος
απομακρύνεταιαπότονΘεό,καιηκαρδιάτου
απομακρύνεταιαπότονΠλάστητου.
13Διότιηυπερηφάνειαείναιηαρχήτηςαμαρτίας,και
αυτόςπουτηνέχειθαεκχύσειβδέλυγμα·καιγι'αυτόο
Κύριοςτουςέφερεπαράξενεςσυμφορέςκαιτους
κατέστρεψετελείως.
14ΟΚύριοςέριξετουςθρόνουςυπερήφανωναρχόντων
καιέστησετουςπράουςστηθέσητους.
15ΟΚύριοςμάζεψετιςρίζεςτωνυπερήφανωνεθνώνκαι
φύτεψετουςταπεινούςστηθέσητους.
16ΟΚύριοςκατέστρεψετιςχώρεςτωνεθνώνκαιτις
κατέστρεψεμέχριταθεμέλιατηςγης.
17Πήρεμερικούςαπόαυτούς,καιτουςκατέστρεψε,και
έκλεισετημνήμητουςαπότηγη.
18Ηυπερηφάνειαδενέγινεγιατουςάντρες,ούτεοθυμός
γιαεκείνουςπουγεννήθηκαναπόγυναίκα.
19ΕκείνοιπουφοβούνταιτονΚύριοείναισπόρος
σίγουρος,καιόσοιτοναγαπούντιμητικόφυτό·όσοιδεν
τηρούντονόμοείναιάτιμοςσπόρος.αυτοίπου
παραβιάζουντιςεντολέςείναιαπατηλόςσπόρος.
20Μεταξύτωναδελφών,οαρχηγόςείναιέντιμος.τοίδιο
καιαυτοίπουφοβούνταιτονΚύριοσταμάτιατου.
21ΟφόβοςτουΚυρίουπροηγείταιτηςαπόκτησης
εξουσίας·αλλάητραχύτητακαιηυπερηφάνειαείναιη
απώλειατης.
22Είτεείναιπλούσιος,ευγενήςείτεφτωχός,ηδόξατους
είναιοφόβοςτουΚυρίου.
23Δενείναικαλόναπεριφρονείςτονφτωχόπουέχει
κατανόηση.ούτεείναιβολικόναμεγαλοποιήσειςέναν
αμαρτωλόάνθρωπο.
24Μεγάλοιάντρεςκαιδικαστέςκαιεξουσιαστέςθα
τιμηθούν.αλλάδενυπάρχεικανέναςαπόαυτούς
μεγαλύτεροςαπόαυτόνπουφοβάταιτονΚύριο.
25Στονδούλοπουείναισοφόςθακάνουνυπηρεσίαοι
ελεύθεροι·καιαυτόςπουέχειγνώσηδενθαμνησικακεί
όταναναμορφωθεί.
26Μηνείσαιυπερβολικόςότανκάνειςτιςδουλειέςσου.
καιμηνκαυχιέσαιστονκαιρότηςστενοχώριαςσου.
27Καλύτεροςείναιαυτόςπουκοπιάζεικαιαφθονείσεόλα,
παράαυτόςπουκαυχιέταικαιθέλειψωμί.
28Γιεμου,δόξασετηνψυχήσουμεπραότητακαιδώσε
τηςτιμήσύμφωναμετηναξιοπρέπειάτης.
29Ποιοςθαδικαιώσειαυτόνπουαμαρτάνειεναντίοντης
ψυχήςτου;καιποιοςθατιμήσειαυτόνπουατιμάζειτηζωή
του;
30Οφτωχόςτιμάταιγιατιςικανότητέςτου,καιο
πλούσιοςγιαταπλούτητου.
31Αυτόςπουτιμάταιστηφτώχεια,πόσομάλλονστα
πλούτη;καιαυτόςπουείναιάτιμοςσταπλούτη,πόσο
μάλλονστηφτώχεια;
ΚΕΦΑΛΑΙΟ11
1Ησοφίασηκώνειτοκεφάλιεκείνουπουείναιχαμηλού
βαθμού,καιτονκάνεινακάθεταιανάμεσασεμεγάλους
ανθρώπους.
2Μηνεπαινείτεένανάντραγιατηνομορφιάτου.ούτε
απεχθάνεσαιένανάντραγιατηνεξωτερικήτουεμφάνιση.
3Ημέλισσαείναιμικρήανάμεσασετέτοιεςμύγες.αλλάο
καρπόςτηςείναιοκύριοςτωνγλυκώνπραγμάτων.
4Μηνκαυχιέσαιγιατηνενδυμασίακαιτηνενδυμασίασου
καιμηνυψώνειςτονεαυτόσουτηνημέρατης
τιμής·επειδή,ταέργατουΚυρίουείναιθαυμαστά,καιτα
έργατουανάμεσαστουςανθρώπουςείναικρυμμένα.
5Πολλοίβασιλιάδεςκάθισανστοέδαφος.καικάποιοςπου
δενείχεσκεφτείποτέέχειφορέσειτοστέμμα.
6Πολλοίισχυροίάνδρεςέχουνντροπιαστείπολύ.καιο
αξιότιμοςπαραδόθηκεσταχέριαάλλωνανδρών.
7Μηνκατηγορείςπρινεξετάσειςτηναλήθεια:πρώτα
κατάλαβεκαιμετάεπίπληξε.
8Μηναπαντάςπρινακούσειςτηναιτία·μηδιακόπτεις
τουςανθρώπουςστημέσητηςομιλίαςτους.
9Μηναγωνίζεσαισεέναθέμαπουδενσεαφορά.καιμην
κάθεστεσεκρίσημετουςαμαρτωλούς.
10Γιεμου,μηνανακατεύεσαιμεπολλάπράγματα·γιατί
ανανακατευτείςπολλά,δενθαείσαιαθώος.καιαν
ακολουθήσεις,δενθααποκτήσεις,ούτεθαγλιτώσεις
φεύγοντας.
11Υπάρχειέναςπουκοπιάζει,καιπονάει,καιβιάζεται,
καιείναιτόσοπιοπίσω.
12Καιπάλι,υπάρχειέναςάλλοςπουείναιαργόςκαιέχει
ανάγκηαπόβοήθεια,πουδενέχειικανότητακαιείναι
γεμάτοςφτώχεια.όμωςτομάτιτουΚυρίουτονκοίταξεγια
τακαλά,καιτονέστησεαπότηνπεριουσίατου,
13Καισήκωσετοκεφάλιτουαπότηδυστυχία.ώστε
πολλοίπουτοείδαντονθαύμασαν.
14Ηευημερίακαιοισυμφορές,ηζωήκαιοθάνατος,η
φτώχειακαιοπλούτος,έρχονταιαπότονΚύριο.
15Ησοφία,ηγνώσηκαιηκατανόησητουνόμουείναιτου
Κυρίου·ηαγάπηκαιηοδόςτωνκαλώνέργωνείναιαπό
αυτόν.
16Ηπλάνηκαιτοσκοτάδιείχαντηναρχήτουςμαζίμε
τουςαμαρτωλούς·καιτοκακόθαγεράσειμαζίμεαυτούς
πουδοξάζονταιμέσατους.
17ΤοδώροτουΚυρίουπαραμένειστουςευσεβείς,καιη
εύνοιάτουφέρνειευημερίαγιαπάντα.
18Υπάρχειεκείνοςπουπλουτίζειαπότην
επιφυλακτικότητακαιτοτσίμπηματου,καιαυτόείναιτο
μέροςτηςανταμοιβήςτου:
19Ενώλέει,βρήκαανάπαυση,καιτώραθατρώωσυνέχεια
απότααγαθάμου·καιόμωςδενξέρειτιώραθαέρθει
πάνωτου,καιότιπρέπεινααφήσειαυτάταπράγματασε
άλλουςκαιναπεθάνει.
20Ναείσαισταθερόςστηδιαθήκησουκαιναγνωρίζεις
αυτήνκαιναγερνάςστοέργοσου.
21Μηνθαυμάζετεγιαταέργατωναμαρτωλών.αλλά
εμπιστεύσουστονΚύριοκαιμείνεστονκόποσου·γιατί
είναιεύκολοπράγμασταμάτιατουΚυρίουξαφνικάνα
κάνειςπλούσιοένανφτωχό.

8. 22ΗευλογίατουΚυρίουείναιστηνανταμοιβήτου
ευσεβούς,καιξαφνικάκάνειτηνευλογίατουναανθίσει.
23Μηνλέτε,τικέρδοςυπάρχειαπότηνυπηρεσίαμου;και
τικαλάπράγματαθαέχωστοεξής;
24Καιπάλι,μηνλέτε,έχωαρκετά,καιέχωπολλά
πράγματα,καιτικακόθαέχωστοεξής;
25Τηνημέρατηςευημερίαςυπάρχειλήθητηςθλίψης·και
τηνημέρατηςθλίψηςδενυπάρχειπιαανάμνηση
ευημερίας.
26ΔιότιείναιεύκολοπράγμαγιατονΚύριοτηνημέρατου
θανάτουναανταμείψειένανάνθρωποσύμφωναμετις
οδούςτου.
27Ηθλίψημιαςώραςκάνειτονάνθρωποναξεχάσειτην
ευχαρίστηση·καιστοτέλοςτουθααποκαλυφθούνοι
πράξειςτου.
28Κρίνετεκανένανευλογημένοπριναπότοθάνατό
του·γιατίοάνθρωποςθαγίνειγνωστόςσταπαιδιάτου.
29Μηφέρνετετονκαθέναστοσπίτισας·γιατίοδόλιος
έχειπολλάτρένα.
30Όπωςηπέρδικαπουπάρθηκεκαικρατήθηκεσεκλουβί,
έτσιείναιηκαρδιάτουπερήφανου.καισανκατάσκοπος
παρακολουθείτηνπτώσησου:
31Διότιπροσμένει,καιμετατρέπειτοκαλόσεκακό,και
σεπράγματαπουαξίζειτονέπαινοθασεκατηγορήσουν.
32Απόσπίθαφωτιάςανάβεισωρόςκάρβουνα·και
αμαρτωλόςάνθρωποςπεριμένειαίμα.
33Προσέχετετονάτακτοάνθρωπο,γιατίκάνεικακία.για
ναμησουφέρειαιώνιακηλίδα.
34Δέξουένανξένοστοσπίτισου,καιθασεενοχλήσεικαι
θασεβγάλειαπότοδικόσου.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ12
1Ότανθέλειςνακάνειςτοκαλό,ναξέρειςσεποιοντο
κάνεις.έτσιθασεευχαριστήσουνγιαταοφέλησου.
2Κάνετοκαλόστονευσεβήάνθρωπο,καιθαβρεις
ανταπόδοση.καιανόχιαπόαυτόν,όμωςαπότονΎψιστο.
3Δενμπορείναέρθεικαλόσεεκείνονπουείναιπάντα
απασχολημένοςμετοκακό,ούτεσεεκείνονπουδενδίνει
ελεημοσύνη.
4Δώστεστονευσεβήάνθρωποκαιμηβοηθήσετετον
αμαρτωλό.
5Κάνεκαλάσ'αυτόνπουείναιταπεινός,αλλάμηδίνεις
στονασεβή:κράτατοψωμίσουκαιμηντουτοδώσεις,
μήπωςσεκυριαρχήσειμεαυτό·γιατίαλλιώςθαλάβεις
διπλάσιοκακόγιαόλατακαλάπουθαέχεις.έγινεσε
αυτόν.
6ΔιότιοΎψιστοςμισείτουςαμαρτωλούς,καιθα
ανταποδώσειτηνεκδίκησηστουςασεβείς,καιτους
φυλάσσειενάντιαστηδυνατήημέρατηςτιμωρίαςτους.
7Δώστεστονκαλόκαιμηβοηθήσετετοναμαρτωλό.
8Έναςφίλοςδενμπορείναγίνειγνωστόςστην
ευημερία·καιέναςεχθρόςδενμπορείνακρυφτείστις
αντιξοότητες.
9Στηνευημερίαενόςανθρώπουοιεχθροίθα
λυπηθούν·αλλάστιςαντιξοότητεςτουκαιέναςφίλοςθα
φύγει.
10Μηνεμπιστεύεσαιποτέτονεχθρόσου·γιατίόπως
σκουριάζειτοσίδερο,έτσιείναικαιηκακίατου.
11Ανκαιταπεινωθείκαιπάεισκύβοντας,όμωςνατον
προσέχειςκαινατονπροσέχεις,καιθαείσαιαπέναντίτου
σανναείχεςσκουπίσειένανυαλοπίνακακαιθαξέρειςότι
ησκουριάτουδενέχεισκουπιστείεντελώς.
12Μηντονβάλειςκοντάσου,μήπως,ότανσεανατρέψει,
σταθείστηθέσησου.ούτεάφησέτοννακαθίσεισταδεξιά
σου,μήπωςθέλειναπάρειτηθέσησου,καιεσύστοτέλος
θυμηθείςταλόγιαμουκαισετρυπήσουν.
13Ποιοςθαλυπηθείένανγητευτήπουτονδαγκώνειφίδι,
ήοποιονδήποτεσανναπλησιάζειάγριαθηρία;
14Όποιοςλοιπόνπηγαίνεισεέναναμαρτωλόκαι
μολύνεταιμαζίτουστιςαμαρτίεςτου,ποιοςθαλυπηθεί;
15Γιαλίγοθαμείνειμαζίσου,αλλάαναρχίσειςνα
πέφτεις,δενθακαθυστερήσει.
16Οεχθρόςμιλάειγλυκάμεταχείλητου,αλλάστην
καρδιάτουφαντάζεταιπώςνασερίξεισεέναλάκκο:θα
κλάψειμεταμάτιατου,αλλάανβρειευκαιρία,δενθα
χορτάσειαίμα.
17Ανσουέρθειδυστυχία,θατονβρειςπρώταεκεί.και
παρόλοπουπροσποιείταιότισεβοηθά,θασευπονομεύσει.
18Θακουνήσειτοκεφάλιτουκαιθαχτυπήσειταχέρια
τουκαιθαψιθυρίσειπολύκαιθααλλάξειόψη.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ13
1Όποιοςαγγίζειπίσσαθαμολυνθείμεαυτό.καιαυτός
πουέχεικοινωνίαμευπερήφανοάνθρωποθαείναισαν
αυτόν.
2Μηνφορτώνειςτονεαυτόσουπάνωαπότηδύναμήσου
όσοζεις.καιδενέχειςκοινωνίαμεκάποιονπουείναιπιο
δυνατόςκαιπλουσιότεροςαπότονεαυτόσου:γιατίπώς
συμφωνούντομπρίκικαιτοπήλινοδοχείο;γιατίαντοένα
χτυπηθείπάνωστοάλλο,θασπάσει.
3Οπλούσιοςέχεικάνεικακό,καιόμωςαπειλείμαζί
του·οφτωχόςείναιαδικημένος,καιπρέπειεπίσηςνα
παρακαλεί.
4Ανείσαιγιατοκέρδοςτου,θασεχρησιμοποιήσει·αν
όμωςδενέχειςτίποτα,θασεεγκαταλείψει.
5Ανέχειςκάτι,θαζήσειμαζίσου·ναι,θασεαπογυμνώσει
καιδενθατολυπηθεί.
6Ανσεέχειανάγκη,θασεεξαπατήσει,θασου
χαμογελάσεικαιθασεβάλειστηνελπίδα.θασουμιλήσει
καλάκαιθαπει:Τιθέλεις;
7Καιθασεντροπιάσειμετακρέατάτου,μέχρινασε
στεγνώσειδύοήτρειςφορές,καιστοτέλοςθασεγελάσει
περιφρονώνταςμετά,ότανσεδει,θασεεγκαταλείψεικαι
θακουνήσειτοκεφάλιτουεναντίονσου.
8Πρόσεχεναμηνεξαπατηθείςκαιναμηνσεπέσειστη
χαράσου.
9Ανσεπροσκαλέσειέναςισχυρόςάνδρας,αποτραβήσου,
καιτόσοπερισσότεροθασεπροσκαλεί.
10Μηντονπιέζεις,μήπωςσεβάλουνπίσω.μηνσταθείτε
μακριά,γιαναμηνξεχαστείτε.
11Μηφροντίζειςναγίνειςίσοςμεαυτόνστησυζήτηση,
καιμηνπιστεύειςσταπολλάλόγιατου·γιατίμεπολλή
επικοινωνίαθασεδελεάσει,καιχαμογελώνταςσουθα
βγάλειταμυστικάσου.
12Αλλάμεσκληρότηταθακαταθέσειταλόγιασου,και
δενθαλυπηθείνασεβλάψεικαινασεβάλειστηφυλακή.
13Πρόσεχεκαιπρόσεχε,γιατίκινδυνεύειςνα
ανατρέψεις·ότανακούςαυτά,ξύπνησεστονύπνοσου.
14ΝααγαπάςτονΚύριοσεόλησουτηζωήκαινατον
επικαλείςγιατησωτηρίασου.
15Κάθεθηρίοαγαπάτοόμοιότου,καικάθεάνθρωπος
αγαπάτονπλησίοντου.
16Κάθεσάρκασυνενώνεταιανάλογαμετοείδος,καιο
άνθρωποςθαπροσκολληθείστοόμοιότου.

9. 17Τικοινωνίαέχειολύκοςμετοαρνί;άραοαμαρτωλός
μετονευσεβή.
18Ποιασυμφωνίαυπάρχειμεταξύτηςύαιναςκαιενός
σκύλου;καιτιειρήνημεταξύπλουσίωνκαιφτωχών;
19Όπωςτοάγριογαϊδούριείναιηλείατουλιονταριού
στηνέρημο,έτσιοιπλούσιοιτρώνετουςφτωχούς.
20Όπωςουπερήφανοςμισείτηνταπεινοφροσύνη,έτσι
απεχθάνεταιοπλούσιοςτονφτωχό.
21Έναςπλούσιοςπουαρχίζειναπέφτεισυγκρατείταιαπό
τουςφίλουςτου·αλλάέναςφτωχόςπουείναιπεσμένοςτον
διώχνουνοιφίλοιτου.
22Ότανέναςπλούσιοςπέφτει,έχειπολλούςβοηθούς·λέει
πράγματαπουδενπρέπειναειπωθούν,καιόμωςοι
άνθρωποιτονδικαιώνουν·οφτωχόςγλίστρησε,κιόμως
τονεπέπληξαν.μίλησεσοφάκαιδενμπορούσεναέχει
θέση.
23Ότανμιλάειέναςπλούσιος,οκαθέναςκρατάτη
γλώσσατου,και,κοίτα,τιλέει,τοεκθειάζουνστα
σύννεφα·ανόμωςμιλήσειοφτωχός,λένε:Τιάνθρωπος
είναιαυτός;κιανσκοντάψει,θαβοηθήσουννατον
ανατρέψουν.
24Οπλούτοςείναικαλόςσεεκείνονπουδενέχειαμαρτία,
καιηφτώχειαείναικακόστοστόματουασεβούς.
25Ηκαρδιάτουανθρώπουαλλάζειτοπρόσωπότου,είτε
γιακαλόείτεγιακακό·καιηχαρούμενηκαρδιάκάνει
χαρούμενοπρόσωπο.
26Μιαχαρούμενηόψηείναιένδειξημιαςκαρδιάςπου
είναισεευημερία.καιηεύρεσητωνπαραβολώνείναιμια
κουραστικήεργασίατουνου.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ14
1Μακάριοςείναιοάνθρωποςπουδενγλίστρησεμετο
στόματουκαιδεντρυπήθηκεαπότοπλήθοςτωναμαρτιών.
2Μακάριοςείναιεκείνοςτουοποίουησυνείδησηδεντον
καταδίκασε,καιπουδενέχειπέσειαπότηνελπίδατου
στονΚύριο.
3Ταπλούτηδενείναιωραίαγιαέναντσιγκούνα:καιτι
πρέπεινακάνειέναςζηλιάρηςμεταχρήματα;
4Αυτόςπουμαζεύειεξαπατώνταςτηδικήτουψυχή,
μαζεύειγιαάλλους,πουθαξοδέψουντααγαθάτουάτακτα.
5Αυτόςπουείναικακόςγιατονεαυτότου,σεποιονθα
είναικαλός;δενθαχαίρεταιτααγαθάτου.
6Δενυπάρχειχειρότεροςαπόαυτόνπουφθονείτονεαυτό
του.καιαυτόείναιανταπόδοσητηςκακίαςτου.
7Καιανκάνεικαλό,τοκάνειχωρίςνατοθέλει.καιστο
τέλοςθαδηλώσειτηνκακίατου.
8Οφθονερόςάνθρωποςέχεικακόμάτι.αποστρέφειτο
πρόσωπότουκαικαταφρονείτουςανθρώπους.
9Τομάτιτουφιλήδονουδενχορταίνειτημερίδατου.και
ηανομίατουκακούστεγνώνειτηνψυχήτου.
10Τοκακόμάτιζηλεύειτοψωμίτου,καιείναιτσιγκούνης
στοτραπέζιτου.
11Γιεμου,σύμφωναμετιςδυνατότητέςσου,κάνεκαλό
στονεαυτόσου,καιδώσεστονΚύριοτηνδέουσα
προσφοράτου.
12Θυμήσουότιοθάνατοςδενθααργήσειναέρθει,καιότι
ηδιαθήκητουτάφουδενσουφανερώθηκε.
13Κάνεκαλόστονφίλοσουπρινπεθάνεις,καιανάλογα
μετηνικανότητάσουάπλωσετοχέρισουκαιδώσετου.
14Μηνεξαπατήσειςτονεαυτόσουγιατηνκαλήμέρα,και
μηνσεξεπεράσειτομέροςτηςκαλήςεπιθυμίας.
15Δενθααφήσειςτουςκόπουςσουσεάλλον;καιοικόποι
σουναμοιράζονταιμεκλήρο;
16Δώσεκαιπάρεκαιαγίασετηνψυχήσου.γιατίστον
τάφοδενυπάρχειαναζήτησηκοσμημάτων.
17Κάθεσάρκαγερνάσανένδυμα·γιατίηδιαθήκηαπό
τηναρχήείναι:Θαπεθάνειςμεθάνατο.
18Απόταπράσιναφύλλαενόςχοντρούδέντρου,άλλα
πέφτουνκαιάλλαφυτρώνουν.έτσιείναιηγενεάτης
σάρκαςκαιτουαίματος,μιατελειώνεικαιμιαάλλη
γεννιέται.
19Κάθεέργοσαπίζεικαικαταστρέφει,καιοεργάτηςτου
θαπάειμαζίτου.
20Μακάριοςείναιοάνθρωποςπουστοχάζεταιτακαλά
πράγματαμεσοφία,καιπουσυλλογίζεταιταάγιαμετη
διάνοιάτου.
21Αυτόςπουεξετάζειτουςδρόμουςτηςστηνκαρδιάτου,
θαέχειεπίσηςκατανόησησταμυστικάτης.
22Πηγαίνετεπίσωτηςωςανιχνευτής,καιπεριμένετε
στουςδρόμουςτης.
23Όποιοςιερουργείσταπαράθυράτης,θαακούεικαιστις
πόρτεςτης.
24Όποιοςμένεικοντάστοσπίτιτης,θαστερεώσεικαι
καρφίτσαστουςτοίχουςτης.
25Θαστήσειτησκηνήτουκοντάτης,καιθαμείνεισεένα
κατάλυμαόπουυπάρχουνκαλάπράγματα.
26Θαβάλειταπαιδιάτουκάτωαπότοκαταφύγιότης,και
θαμείνεικάτωαπότακλαδιάτης.
27Μ'αυτήνθακαλυφθείαπότηζέστη,καιστηδόξατης
θακατοικήσει.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ15
1ΑυτόςπουφοβάταιτονΚύριοθακάνειτοκαλό,και
αυτόςπουέχειτηγνώσητουνόμουθατηναποκτήσει.
2Καιωςμητέραθατονσυναντήσεικαιθατονλάβειως
γυναίκαπαντρεμένηπαρθένου.
3Μετοψωμίτηςσυνείδησηςθατονταΐσεικαιθατου
δώσειναπιειτονερότηςσοφίας.
4Θαμείνειπάνωτηςκαιδενθασυγκινηθεί.καιθα
βασιστείπάνωτης,καιδενθαμπερδευτεί.
5Θατονυψώσειπάνωαπότουςγείτονέςτου,καιστο
μέσοτηςεκκλησίαςθαανοίξειτοστόματου.
6Θαβρειχαράκαιστεφάνιαγαλλίασης,καιαυτήθατον
κάνεινακληρονομήσειένααιώνιοόνομα.
7Αλλάοιανόητοιδενθατηνφτάσουν,καιοιαμαρτωλοί
δενθατηδουν.
8Διότιαπέχειπολύαπότηνυπερηφάνεια,καιοιψεύτες
δενμπορούννατηθυμηθούν.
9Οέπαινοςδενφαίνεταιστοστόματουαμαρτωλού,γιατί
δεντουστάλθηκεαπότονΚύριο.
10Διότιοέπαινοςθαειπωθείμεσοφία,καιοΚύριοςθα
τονευημερήσει.
11Μηλες,μέσωτουΚυρίουέπεσαμακριά·γιατίδεν
πρέπεινακάνειςαυτάπουμισεί.
12Μηλες,μεέκανεναπλανήσω·γιατίδενέχειανάγκη
απότοναμαρτωλόάνθρωπο.
13ΟΚύριοςμισείκάθεβδέλυγμα.καιαυτοίπου
φοβούνταιτονΘεόδεντοαγαπούν.
14Αυτόςέφτιαξετονάνθρωποαπότηναρχή,καιτον
άφησεσταχέριατηςσυμβουλήςτου.
15Ανθέλεις,νατηρείςτιςεντολέςκαινακάνειςαποδεκτή
πιστότητα.

10. 16Έβαλεφωτιάκαινερόμπροστάσου·άπλωσετοχέρι
σουανθέλεις.
17Μπροστάστονάνθρωποείναιηζωήκαιοθάνατος.και
αντουαρέσει,θατουδοθεί.
18ΔιότιησοφίατουΚυρίουείναιμεγάλη,καιείναι
δυνατόςσεδύναμη,καιβλέπειταπάντα.
19Καιταμάτιατουείναιπάνωσεαυτούςπουτον
φοβούνται,καιγνωρίζεικάθεέργοτουανθρώπου.
20Δενέχειδιατάξεικανέναννακάνειτοπονηρό,ούτεέχει
δώσεισεκανένανάδειανααμαρτήσει.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ16
1Μηεπιθυμείτεπλήθοςασύμφορωνπαιδιών,ούτενα
απολαμβάνετεασεβείςγιους.
2Ανκαιπληθύνονται,μηχαίρεστεγι'αυτούς,ανδενείναι
μαζίτουςοφόβοςτουΚυρίου.
3Μηνεμπιστεύεσαιστηζωήτους,ούτεσεβαστείςτο
πλήθοςτους·γιατίέναςδίκαιοςείναικαλύτεροςαπό
χίλιους.καικαλύτεραναπεθάνειςχωρίςπαιδιά,παράνα
έχειςασεβείς.
4Διότιμ'αυτόνπουέχειδιάνοιαθααναπληρωθείη
πόλη·αλλάοισυγγενείςτωνασεβώνθαερημωθούν
γρήγορα.
5Πολλάτέτοιαπράγματαέχωδειμεταμάτιαμου,καιτο
αυτίμουέχειακούσειμεγαλύτεραπράγματααπόαυτά.
6Στησυναγωγήτωνασεβώνθαανάψειφωτιά.καισεένα
επαναστατημένοέθνοςπυρπολείταιηοργή.
7Δενήτανειρηνικόςαπέναντιστουςπαλιούςγίγαντες,που
έπεσανμακριάστηδύναμητηςανοησίαςτους.
8ΟύτελυπήθηκετοντόποόπουδιέμενεοΛωτ,αλλάτους
απεχθανότανγιατηνυπερηφάνειάτους.
9Δενλυπήθηκετουςανθρώπουςτηςαπώλειας,που
αφαιρέθηκανστιςαμαρτίεςτους.
10Ούτεοιεξακόσιεςχιλιάδεςπεζοί,πουήταν
συγκεντρωμένοιστησκληρότητατηςκαρδιάςτους.
11Καιανυπάρχεικάποιοςσκληροτράχηλοςανάμεσαστον
λαό,είναιθαύμαανγλιτώσειατιμώρητος·γιατίτοέλεος
καιηοργήείναιμαζίτου.είναιδυνατόςνασυγχωρείκαι
ναξεχύνειτηδυσαρέσκεια.
12Όπωςτοέλεόςτουείναιμεγάλο,έτσιείναικαιη
διόρθωσητου:κρίνειτονάνθρωποσύμφωναμεταέργα
του
13Οαμαρτωλόςδενθαγλιτώσειμεταλάφυράτου·καιη
υπομονήτουευσεβούςδενθααπογοητευτεί.
14Δώστεδρόμογιακάθεέργοελέους·γιατίκάθε
άνθρωποςθαβρεισύμφωναμεταέργατου.
15ΟΚύριοςσκλήρυνετονΦαραώ,γιαναμηντον
γνωρίσει,γιαναγίνουνγνωστάστονκόσμοταδυνατά
έργατου.
16Τοέλεόςτουείναιφανερόσεκάθεπλάσμα.καιέχει
χωρίσειτοφωςτουαπότοσκοτάδιμεένανανυποχώρητο.
17Μηλες,θακρυφτώαπότονΚύριο·θαμεθυμηθεί
κανείςαπόψηλά;Δενθαμεθυμούνταιανάμεσασετόσους
πολλούςανθρώπους:γιατίτιείναιηψυχήμουανάμεσασε
έναντόσοάπειροαριθμόπλασμάτων;
18Ιδού,οουρανόςκαιοουρανόςτωνουρανών,ταβαθιά,
καιηγη,καιό,τιείναιεκεί,θασυγκινηθούνότανθα
επισκεφθεί.
19Καιταβουνάκαιταθεμέλιατηςγηςκλονίζονταιαπό
τρόμο,ότανοΚύριοςτακοιτάξει.
20Καμίακαρδιάδενμπορείνασκεφτείαυτάταπράγματα
επάξια·καιποιοςμπορείνασυλλάβειτουςδρόμουςτου;
21Είναιμιακαταιγίδαπουκανείςδενμπορείναδει·γιατί
τομεγαλύτερομέροςτωνέργωντουείναικρυμμένο.
22Ποιοςμπορείναδιακηρύξειταέργατηςδικαιοσύνης
του;ήποιοςμπορείνατααντέξει;γιατίηδιαθήκητου
είναιμακριά,καιηδοκιμασίαόλωνείναιστοτέλος.
23Εκείνοςπουθέλεικατανόησηθασκέφτεταιμάταια
πράγματα·καιοανόητοςπουπλανάταιφαντάζεται
ανοησίες.
24Γιεμου,άκουσέμε,καιμάθεγνώση,καισημείωσετα
λόγιαμουμετηνκαρδιάσου.
25Θαδείξωτηδιδασκαλίασεβάρος,καιθαδηλώσωτη
γνώσητουακριβώς.
26ΤαέργατουΚυρίουγίνονταιστηνκρίσηαπότην
αρχή·καιαπότηστιγμήπουταέκανε,διέθετεταμέρη
τους.
27Στόλισεταέργατουγιαπάντα,καιστοχέριτουείναιο
αρχηγόςτουςσεόλεςτιςγενεές·ούτεκοπιάζουν,ούτε
κουράζονται,ούτεσταματούναπόταέργατους.
28Κανέναςαπόαυτούςδενεμποδίζειτονάλλον,καιδεν
θαπαρακούσουνποτέτονλόγοτου.
29Μετάαπόαυτό,οΚύριοςκοίταξετηγηκαιτηνγέμισε
μετιςευλογίεςτου.
30Μεόλαταζωντανάόνταέχεικαλύψειτοπρόσωπότους.
καιθαεπιστρέψουνξανάσεαυτό.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ17
1ΟΚύριοςδημιούργησετονάνθρωποτηςγηςκαιτον
μετέτρεψεξανάσεαυτήν.
2Τουςέδωσελίγεςμέρεςκαιλίγοχρόνο,καιεξουσίακαι
πάνωσταπράγματαπουβρίσκονταιεκεί.
3Τουςέδωσεδύναμημόνοιτους,καιτουςέφτιαξε
σύμφωναμετηνεικόνατου,
4Καιβάλετονφόβοτουανθρώπουσεκάθεσάρκα,και
τουέδωσεεξουσίαπάνωσεθηρίακαιπτηνά.
5ΈλαβαντηχρήσητωνπέντελειτουργιώντουΚυρίου,
καιστηνέκτηθέσητουςέδωσεκατανόηση,καιστην
έβδομηομιλία,έναςδιερμηνέαςτωνσυλλογισμώντους.
6Συμβουλή,καιγλώσσα,καιμάτια,αυτιάκαικαρδιά,
τουςέδωσενακαταλάβουν.
7Μαζίτουςγέμισεμεγνώσηκατανόησηςκαιτουςέδειξε
καλόκαικακό.
8Έβαλετομάτιτουστιςκαρδιέςτους,γιανατουςδείξει
τομεγαλείοτωνέργωντου.
9Τουςέδωσεσεδόξαμετιςθαυμαστέςτουπράξειςγια
πάντα,γιαναδηλώνουνταέργατουμεκατανόηση.
10Καιοιεκλεκτοίθαυμνούντοάγιοόνομάτου.
11Εκτόςαπόαυτό,τουςέδωσεγνώση,καιτοννόμοτης
ζωήςγιακληρονομιά.
12Έκανεμιααιώνιαδιαθήκημαζίτους,καιτουςέδειξετις
κρίσειςτου.
13Ταμάτιατουςείδαντομεγαλείοτηςδόξαςτου,καιτα
αυτιάτουςάκουσαντηλαμπρήφωνήτου.
14Καιτουςείπε:Προσέχετεαπόκάθεαδικία.καιέδωσε
στονκαθέναεντολήγιατονπλησίοντου.
15Οιδρόμοιτουςείναιπάνταμπροστάτου,καιδενθα
κρυφτούναπόταμάτιατου.
16Κάθεάνθρωποςαπότηνεότητάτουέχειδοθείστοκακό.
ούτεμπορούσανναφτιάξουνστονεαυτότουςσαρκώδεις
καρδιέςγιαπέτρινες.
17Διότικατάτηδιαίρεσητωνεθνώνολόκληρηςτηςγης
όρισεένανάρχοντασεκάθελαό.αλλάοΙσραήλείναιη
μερίδατουΚυρίου:

11. 18Τονοποίο,όνταςπρωτότοκοςτου,τρέφειμεπειθαρχία,
καιδίνοντάςτουτοφωςτηςαγάπηςτουδεντον
εγκαταλείπει.
19Γι'αυτόόλαταέργατουςείναισαντονήλιομπροστά
του,καιταμάτιατουείναισυνεχώςστουςδρόμουςτους.
20Καμίααπότιςάδικεςπράξειςτουςδενείναικρυμμένη
απόαυτόν,αλλάόλεςοιαμαρτίεςτουςείναιενώπιοντου
Κυρίου
21ΟΚύριος,όμως,ελεήμωνκαιγνωρίζονταςτοέργοτου,
ούτετουςάφησεούτετουςεγκατέλειψε,αλλάτους
λυπήθηκε.
22Ηελεημοσύνηενόςανθρώπουείναισανσφραγίδαμαζί
του,καιθακρατήσειτιςκαλέςπράξειςτουανθρώπουσαν
κόρηοφθαλμούκαιθαδώσειμετάνοιαστουςγιουςκαιτις
κόρεςτου.
23Μετάθασηκωθείκαιθατουςανταμείψει,καιθα
αποδώσειτηνανταπόδοσητουςπάνωστακεφάλιατους.
24Αλλάσεαυτούςπουμετανοούν,τουςέδωσενα
επιστρέψουν,καιπαρηγόρησεαυτούςπουαπέτυχανστην
υπομονή.
25ΕπιστρέψτεστονΚύριο,καιεγκαταλείψτετιςαμαρτίες
σας,κάντετηνπροσευχήσαςμπροστάστοπρόσωπότου
καισκανδαλίστελιγότερο.
26ΓύρισεπάλιστονΎψιστο,καιαπομάκρυνετην
ανομία·γιατίθασεοδηγήσειαπότοσκοτάδιστοφωςτης
υγείας,καιθασεμισήσεισφοδράτοβδέλυγμα.
27ΠοιοςθαυμνήσειτονΎψιστοστοντάφο,αντίγια
αυτούςπουζουνκαιευχαριστούν;
28Ηευχαριστίαχάνεταιαπότουςνεκρούς,όπωςαπόέναν
πουδενείναι·οιζωντανοίκαιυγιείςστηνκαρδιάθα
δοξάσουντονΚύριο.
29ΠόσομεγάληείναιηστοργικήκαλοσύνητουΚυρίου
τουΘεούμαςκαιησυμπόνιατουπροςαυτούςπου
στρέφονταιπροςαυτόνμεαγιότητα!
30Γιατίόλαταπράγματαδενμπορούνναείναιμέσα
στουςανθρώπους,επειδήογιοςτουανθρώπουδενείναι
αθάνατος.
31Τιείναιπιοφωτεινόαπότονήλιο;Ωστόσο,τοφωςτου
αποτυγχάνει.καισάρκακαιαίμαθαφανταστείτοκακό.
32Βλέπειτηδύναμητουύψουςτουουρανού.καιόλοιοι
άνθρωποιδενείναιπαράχώμακαιστάχτη.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ18
1Αυτόςπουζειγιαπάνταέχειδημιουργήσειταπάντα
γενικά.
2ΜόνοοΚύριοςείναιδίκαιος,καιδενυπάρχειάλλος
εκτόςαπόαυτόν,
3Οοποίοςκυβερνάτονκόσμομετηνπαλάμητουχεριού
του,καιόλαυπακούουνστοθέλημάτου·γιατίείναιο
Βασιλιάςόλων,μετηδύναμήτουπουδιαιρείταάγια
μεταξύτουςαπόταβέβηλα.
4Σεποιονέδωσεεξουσίαναδηλώνειταέργατου;και
ποιοςθαμάθειτιςευγενικέςτουπράξεις;
5Ποιοςθαμετρήσειτηδύναμητηςμεγαλειότητάςτου;και
ποιοςθαπειεπίσηςτοέλεόςτου;
6ΌσογιαταθαυμαστάέργατουΚυρίου,δενμπορείνα
αφαιρεθείτίποτααπόαυτά,ούτενατουςδοθείτίποτα,
ούτεναανακαλυφθείηβάσητους.
7Ότανκάποιοςτοκάνει,τότεαρχίζει.καιότανφύγει,τότε
θαείναιαμφίβολος.
8Τιείναιοάνθρωποςκαιπούυπηρετεί;ποιοείναιτοκαλό
τουκαιποιοτοκακότου;
9Οαριθμόςτωνημερώνενόςανθρώπουτοπολύείναι
εκατόχρόνια.
10Σανσταγόνανερούστηθάλασσα,καιχαλίκισε
σύγκρισημετηνάμμο.έτσιείναιχίλιαχρόνιαστιςμέρες
τηςαιωνιότητας.
11Γι'αυτόοΘεόςείναιυπομονετικόςμαζίτους,καιρίχνει
τοέλεόςτουεπάνωτους.
12Είδεκαιδιαπίστωσεότιτοτέλοςτουςήτανκακό.
επομένωςπολλαπλασίασετησυμπόνιατου.
13Τοέλεοςτουανθρώπουείναιπροςτονπλησίοντου.
αλλάτοέλεοςτουΚυρίουείναιπάνωσεκάθεσάρκα:
επικρίνει,καιτρέφει,καιδιδάσκεικαιεπαναφέρει,ως
ποιμέναςτοποίμνιότου.
14Ελέειεκείνουςπουλαμβάνουνδιαπαιδαγώγηση,και
πουεπιζητούνεπιμελώςτιςκρίσειςτου.
15Γιεμου,μηχαλάςτιςκαλέςσουπράξειςκαιμη
χρησιμοποιείςάβολαλόγιαότανδίνειςκάτι.
16Ηδροσιάδενθαμειώσειτηζέστη;έτσιείναιμιαλέξη
καλύτερηαπόέναδώρο.
17Λοιπόν,δενείναιμιαλέξηκαλύτερηαπόέναδώρο;
αλλάκαιοιδύοείναιμεένανευγενικόάνθρωπο.
18Οανόητοςθαεπιπλήξεισκληρά,καιτοδώροτου
φθονερούκατατρώειταμάτια.
19Μάθετεπρινμιλήσετε,καιχρησιμοποιήστετο
σωματικόήποτέαρρωστήσετε.
20Πριναπότηνκρίση,εξέτασετονεαυτόσου,καιτην
ημέρατηςεπίσκεψηςθαβρειςέλεος.
21Ταπείνωσετονεαυτόσουπριναρρωστήσεις,καιστον
καιρότωναμαρτιώνδείξεμετάνοια.
22Μηνσεεμποδίζειτίποταναπληρώσειςτονόρκοσουσε
εύθετοχρόνοκαιμηναναβάλλειςμέχριτοθάνατογιανα
δικαιωθείς.
23Πρινπροσευχηθείς,ετοιμάσου.καιμηγίνεσαισανένας
πουπειράζειτονΚύριο.
24Σκεφτείτετηνοργήπουθαείναιστοτέλος,καιτον
καιρότηςεκδίκησης,ότανθααποστρέψειτοπρόσωπότου.
25Ότανέχειςαρκετό,θυμήσουτηνώρατηςπείνας·και
ότανείσαιπλούσιος,σκέψουτηφτώχειακαιτηνανάγκη.
26Απότοπρωίμέχριτοβράδυηώρααλλάζει,καιόλα
γίνονταισύντομαενώπιοντουΚυρίου.
27Οσοφόςάνθρωποςθαφοβάταιγιαόλα,καιτηνημέρα
τηςαμαρτίαςθαφυλάσσεταιαπότηνπροσβολή·αλλάο
ανόητοςδενθατηρείτονχρόνο.
28Κάθεάνθρωποςμεκατανόησηγνωρίζειτησοφία,και
θαδοξάσειαυτόνπουτηβρήκε.
29Εκείνοιπουείχανκατανόησησταλόγιαέγινανκαιοι
ίδιοισοφοίκαιέβγαλανεξαιρετικέςπαραβολές.
30Μηνκυνηγάςτουςπόθουςσου,αλλάσυγκρατήσουαπό
τιςορέξειςσου.
31Ανδώσειςστηνψυχήσουτιςεπιθυμίεςπουτην
ευχαριστούν,θασεκάνειπερίγελογιατουςεχθρούςσου
πουσεκακολογούν.
32Μηναπολαμβάνετετηνευχαρίστηση,ούτενα
δεσμεύεστεμεταέξοδάτους.
33Μηγίνεσαιζητιάνοςμετοσυμπόσιοότανδανείζεσαι,
ότανδενέχειςτίποταστοπορτοφόλισου·γιατίθα
περιμένειςγιατηζωήσουκαιθασουμιλήσουν.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ19
1ΈναςεργάτηςπουοΑέχειδοθείσεμέθηδενθαείναι
πλούσιος·καιαυτόςπουκαταφρονείταμικράπράγματα
θαπέσειλίγοκαιλίγο.

12. 2Τοκρασίκαιοιγυναίκεςθακάνουντουςανθρώπουςπου
έχουννόησηναξεφύγουν·καιαυτόςπουπροσκολλάται
στιςπόρνεςθαγίνειαυθάδης.
3Οισκώροικαιτασκουλήκιαθατονκληρονομήσουν,και
έναςτολμηρόςθααφαιρεθεί.
4Αυτόςπουβιάζεταιναδώσειταεύσημαείναι
ελαφρόμυαλος.καιαυτόςπουαμαρτάνειθαπροσβάλειτην
ψυχήτου.
5Όποιοςαπολαμβάνειτηνκακίαθακαταδικαστεί·αλλά
αυτόςπουαντιστέκεταιστιςηδονέςστεφανώνειτηζωή
του.
6Αυτόςπουμπορείνακυβερνήσειτηγλώσσατουθα
ζήσειχωρίςδιαμάχη.καιαυτόςπουμισείτηφλυαρίαθα
έχειλιγότεροκακό.
7Μηνεπαναλαμβάνειςσεάλλοναυτόπουσουλένε,και
δενθατακαταφέρειςποτέτοχειρότερο.
8Είτεπρόκειταιγιαφίλοείτεγιαεχθρό,μηνμιλάτεγιατη
ζωήτωνάλλων.καιανμπορείςχωρίςπροσβολή,μηντα
αποκαλύπτεις.
9Διότισεάκουσεκαισεπαρατήρησε,καιότανέρθειη
ώραθασεμισήσει.
10Ανέχειςακούσειένανλόγο,αςπεθάνειμαζίσου.και
ναείσαιτολμηρός,δενθασεσκάσει.
11Οανόητοςπονάειμεένανλόγο,όπωςηγυναίκαπου
γεννάπαιδί.
12Όπωςέναβέλοςπουκολλάειστομηρόενόςανθρώπου,
έτσιείναιμιαλέξηστηνκοιλιάενόςανόητου.
13Συμβουλέψτεένανφίλο,μπορείναμηντοέχει
κάνει·καιαντοέχεικάνει,ναμηντοκάνειπια.
14Συμβουλέψουτονφίλοσου,μπορείναμηντοείπε·και
αντοείπε,ναμηντοξαναπεί.
15Παρακάλεσεένανφίλο:γιατίπολλέςφορέςείναι
συκοφαντία,καιμηνπιστεύειςκάθειστορία.
16Υπάρχεικάποιοςπουγλιστράειστολόγοτου,αλλάόχι
απότηνκαρδιάτου.καιποιοςείναιαυτόςπουδεν
προσέβαλεμετηγλώσσατου;
17Συμβουλέψουτονπλησίονσουπροτούτοναπειλήσεις.
καιμηθυμώνοντας,δώστεθέσηστοννόμοτουΥψίστου.
18ΟφόβοςτουΚυρίουείναιτοπρώτοβήμαγιαναγίνει
αποδεκτόςαπόαυτόν,καιησοφίααποκτάτηναγάπητου.
19ΗγνώσητωνεντολώντουΚυρίουείναιηδιδασκαλία
τηςζωής·καιόσοικάνουνπράγματαπουτονευχαριστούν,
θαλάβουντονκαρπότουδέντρουτηςαθανασίας.
20ΟφόβοςτουΚυρίουείναιόλησοφία.καισεόλητη
σοφίαείναιηεκτέλεσητουνόμουκαιηγνώσητης
παντοδυναμίαςτου.
21Εάνέναςυπηρέτηςπειστονκύριότου,δενθακάνωό,τι
θέλειςσεσένα.ανκαιμετάτοκάνει,εξοργίζειαυτόνπου
τοντρέφει.
22Ηγνώσητηςκακίαςδενείναισοφία,ούτεποτέη
συμβουλήτωναμαρτωλώνσύνεση.
23Υπάρχειμιακακία,καιηίδιαμιαβδελυγμία.και
υπάρχειέναςανόητοςπουθέλεισοφία.
24ΑυτόςπουέχειμικρήδιάνοιακαιφοβάταιτονΘεό,
είναικαλύτεροςαπόεκείνονπουέχειπολλήσοφίακαι
παραβαίνειτοννόμοτουΥψίστου.
25Υπάρχειμιαεξαίσιαλεπτομέρεια,καιτοίδιοείναι
άδικο.καιυπάρχειέναςπουπαραμερίζεταιγιαναφανείη
κρίση.καιυπάρχειέναςσοφόςπουδικαιώνειστηνκρίση.
26Υπάρχειέναςπονηρόςάνθρωποςπουκρέμεταιμε
θλίψηκάτωαπότοκεφάλιτου.αλλάμέσατουείναι
γεμάτοςαπάτη,
27Ρίχνονταςκάτωτοπρόσωπότου,καικάνονταςσαννα
μηνάκουσε:όπουδενείναιγνωστός,θασουκάνεικακό
πριντοκαταλάβεις.
28Καιαν,λόγωέλλειψηςδύναμης,εμποδίζεταινα
αμαρτήσει,αλλάότανβρειευκαιρίαθακάνειτοκακό.
29Έναςάνθρωποςμπορείναγίνειγνωστόςαπότοβλέμμα
του,καιαυτόςπουέχεικατανόησηαπότοπρόσωπότου,
όταντονσυναντάς.
30Ηενδυμασίατουανθρώπουκαιτουπερβολικόγέλιο
καιτοβάδισμαδείχνουντιείναι.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ20
1Υπάρχειμιαεπίπληξηπουδενείναικαλή:καιπάλι,
κάποιοςκρατάτηγλώσσατουκαιείναισοφός.
2Είναιπολύκαλύτεροναεπιτιμάς,παράναθυμώνεις
κρυφά·καιεκείνοςπουομολογείτοσφάλματουθα
φυλαχτείαπόκακό.
3Πόσοκαλόείναι,ότανσεεπιπλήττουν,ναδείχνεις
μετάνοια!γιατίέτσιθαξεφύγειςαπότηνεκούσιααμαρτία.
4Όπωςείναιοπόθοςενόςευνούχουναξεανθίσειμια
παρθένα.τοίδιοκαιαυτόςπουεκτελείκρίσημεβία.
5Υπάρχεικάποιοςπουσιωπά,καιβρίσκεταισοφός·και
άλλοςμεπολύβαβούραγίνεταιμισητός.
6Κάποιοςκρατάτηγλώσσατου,επειδήδενέχεινα
απαντήσει·καικάποιοςσιωπά,γνωρίζονταςτηνώρατου.
7Οσοφόςάνθρωποςθακρατήσειτηγλώσσατουμέχρινα
δειτηνευκαιρία·αλλάοφλυαρίαςκαιοανόητοςδενθα
έχουνχρόνο.
8Αυτόςπουχρησιμοποιείπολλάλόγιαθααποστρέφεται.
καιαυτόςπουπαίρνειγιατονεαυτότουεξουσίασεαυτό
θαείναιμισητός.
9Υπάρχειέναςαμαρτωλόςπουέχεικαλήεπιτυχίασεκακά
πράγματα.καιυπάρχειένακέρδοςπουμετατρέπεταισε
απώλεια.
10Υπάρχειέναδώροπουδενθασεωφελήσει.καιυπάρχει
έναδώροτουοποίουηανταπόδοσηείναιδιπλή.
11Υπάρχειταπείνωσηλόγωδόξας.καιυπάρχειεκείνος
πουσηκώνειτοκεφάλιτουαπόέναχαμηλόκτήμα.
12Υπάρχειεκείνοςπουαγοράζειπολλάγιαλίγα,καιτα
αποδίδειεπταπλάσια.
13Οσοφόςμεταλόγιατουτονκάνειαγαπημένο·αλλάοι
χάρεςτωνανόητωνθαξεχυθούν.
14Τοδώροενόςανόητουδενθασεκάνεικαλόόταντο
έχεις.ούτεακόμααπότουςφθονερούςγιατην
αναγκαιότητάτου:γιατίκοιτάζειναλάβειπολλάπράγματα
γιαένα.
15Δίνειλίγα,καιεπικρίνειπολλά.Ανοίγειτοστόματου
σανναφωνάζει.σήμεραδανείζει,καιαύριοθατο
ξαναρωτήσει:τέτοιοςείναιμισητόςαπότονΘεόκαιτον
άνθρωπο.
16Οανόητοςλέει:Δενέχωφίλους,δενέχωευχαριστίαγια
όλεςτιςκαλέςμουπράξεις,καιαυτοίπουτρώνετοψωμί
μουλένεκακίαγιαμένα.
17Πόσοσυχνάκαιπόσουςθαπεριφρονηθεί!γιατίδεν
ξέρεικαλάτιείναιναέχεις.καιείναιόλαέναγι'αυτόνσαν
ναμηντοείχε.
18Τοναγλιστράςπάνωσεέναπεζοδρόμιοείναικαλύτερο
απότοναγλιστράςμετηγλώσσα·έτσιηπτώσητων
κακώνθαέρθειγρήγορα.
19Έναπαράλογοπαραμύθιθαβρίσκεταιπάνταστοστόμα
τουασυνείδητου.

13. 20Μιασοφήπρότασηθααπορριφθείότανβγειαπότο
στόμαενόςανόητου.γιατίδενθατομιλήσειστην
κατάλληληεποχή.
21Υπάρχειπουεμποδίζεταινααμαρτήσειλόγω
έλλειψης·καιόταναναπαυθεί,δενθαταραχτεί.
22Υπάρχειπουκαταστρέφειτηνψυχήτουμέσωτης
ντροπής,καιμετηναποδοχήτωνπροσώπωνανατρέπειτον
εαυτότου.
23Υπάρχεικάτιπουυπόσχεταιηντροπήστονφίλοτου
καιτονκάνειεχθρότουγιατίποτα.
24Τοψέμαείναιάσεμνογιατονάνθρωπο,αλλάείναι
συνεχώςστοστόματουαπαίδευτου.
25Οκλέφτηςείναικαλύτεροςαπόένανάνθρωποπουέχει
συνηθίσειναλέειψέματα·αλλάκαιοιδύοθαέχουν
καταστροφήστηνκληρονομιά.
26Ηδιάθεσητουψεύτηείναιάτιμη,καιηντροπήτου
είναιπάνταμαζίτου.
27Οσοφόςθαπροωθείτονεαυτότουνατιμήσειμετα
λόγιατου·καιαυτόςπουέχεινόημαθαευχαριστήσειτους
μεγάλουςανθρώπους.
28Αυτόςπουκαλλιεργείτηγητουθααυξήσειτοσωρό
του·καιεκείνοςπουευαρεστείτουςμεγάλουςθαλάβει
συγγνώμηγιατηνανομία.
29Ταδώρακαιταδώρατυφλώνουνταμάτιατουσοφού
καικλείνουντοστόματουπουδενμπορείναεπιπλήξει.
30Σοφίακρυμμένηκαιθησαυρόςσυσσωρευμένος,τι
κέρδοςέχουνκαιταδύο;
31Καλύτεροςείναιαυτόςπουκρύβειτηνανοησίατου
παράέναςάνθρωποςπουκρύβειτησοφίατου.
32ΗαπαραίτητηυπομονήστηναναζήτησητουΚυρίου
είναικαλύτερηαπόεκείνονπουοδηγείτηζωήτουχωρίς
οδηγό.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ21
1Γιεμου,αμάρτησες;μηντοκάνειςπια,αλλάζήτα
συγγνώμηγιατιςπροηγούμενεςαμαρτίεςσου.
2Φύγεαπότηναμαρτίασαναπότοπρόσωποενός
φιδιού·γιατίαντοπλησιάσειςπολύ,θασεδαγκώσει·τα
δόντιατουείναισανταδόντιαενόςλιονταριού,που
σκοτώνειτιςψυχέςτωνανθρώπων.
3Όληηανομίαείναισανδίκοπομαχαίρι,οιπληγέςτης
οποίαςδενμπορούνναεπουλωθούν.
4Τονατρομάζειςκαινακάνειςτοκακόθασπαταλήσειτα
πλούτη·έτσιοοίκοςτωνυπερήφανωνθαερημωθεί.
5Μιαπροσευχήαπότοστόμαενόςφτωχούφτάνειστα
αυτιάτουΘεού,καιηκρίσητουέρχεταιγρήγορα.
6Εκείνοςπουμισείνατονεπιπλήττειβρίσκεταιστον
δρόμοτωναμαρτωλών·αλλάαυτόςπουφοβάταιτον
Κύριοθαμετανοήσειαπότηνκαρδιάτου.
7Έναςεύγλωττοςάνθρωποςείναιγνωστόςαπόμακριάκαι
κοντά.αλλάοάνθρωποςμεκατανόησηξέρειπότε
γλιστράει.
8Αυτόςπουχτίζειτοσπίτιτουμεχρήματαάλλωνείναι
σανεκείνοςπουμαζεύειπέτρεςγιατοντάφοτηςταφής
του.
9Ησυνάθροισητωνασεβώνείναισανρυμουλκούμενο
τυλιγμένομαζί·καιτοτέλοςτουςείναιφλόγαφωτιάςγια
νατουςκαταστρέψει.
10Οδρόμοςτωναμαρτωλώνείναιαπλωμένοςμεπέτρες,
αλλάστοτέλοςτουείναιολάκκοςτηςκόλασης.
11ΕκείνοςπουτηρείτοννόμοτουΚυρίουαποκτάτην
κατανόησηαυτού·καιητελειότητατουφόβουτουΚυρίου
είναισοφία.
12Όποιοςδενείναισοφόςδενθαδιδαχθεί·αλλάυπάρχει
σοφίαπουπολλαπλασιάζειτηνπικρία.
13Ηγνώσητουσοφούθααφθονείσανπλημμύρα·καιη
συμβουλήτουείναισανκαθαρήπηγήζωής.
14Ταεσωτερικάμέρηενόςανόητουείναισανένα
σπασμένοσκεύος,καιδενθαέχειγνώσηόσοζει.
15Ανκάποιοςεπιδέξιοςακούσειένανσοφόλόγο,θατον
επαινέσεικαιθατονπροσθέσει·μόλιςόμωςκάποιοςπου
δενέχεικατανόησητονακούσει,τονδυσαρεστεί,καιτον
ρίχνειπίσωαπότηνπλάτητου.
16Ηομιλίατουανόητουείναισανβάροςστοδρόμο·αλλά
ηχάρηθαβρεθείσταχείλητωνσοφών.
17Ερωτούντοστόματουσοφούστηνεκκλησία,καιθα
συλλογιστούνταλόγιατουστηνκαρδιάτους.
18Όπωςείναιένασπίτιπουκαταστρέφεται,έτσιείναιη
σοφίαγιατονανόητο·καιηγνώσητωνασυνετώνείναι
σανολόγοςχωρίςλογική.
19Ηδιδαχήγιατουςανόητουςείναισανδεσμάσταπόδια
καισανμαντάλιασταδεξιά.
20Έναςανόητοςυψώνειτηφωνήτουμεγέλιο.αλλάο
σοφόςδενχαμογελάειλίγο.
21Ημάθησηείναιγιατονσοφόσανστολίδιαπόχρυσό
καισανβραχιόλιστοδεξίτουμπράτσο.
22Τοπόδιτουανόητουείναισύντομαστοσπίτιτου
πλησίοντου·αλλάοέμπειροςντρέπεταιγι'αυτόν.
23Έναςανόητοςθακρυφοκοιτάξειστηνπόρτατου
σπιτιού·αλλάαυτόςπουείναικαλάγαλουχημένοςθα
μείνειέξω.
24Είναιαγένειατουανθρώπουναακούειστην
πόρτα·αλλάοσοφόςάνθρωποςθαλυπηθείμετηνντροπή.
25Ταχείλητωνομιλητώνθαλένεπράγματαπουδεντους
αφορούν·αλλάταλόγιααυτώνπουέχουνκατανόηση
ζυγίζονταιστοζυγαριά.
26Ηκαρδιάτωνανόητωνείναιστοστόματους,αλλάτο
στόματωνσοφώνείναιστηνκαρδιάτους.
27ΌτανοασεβήςκαταριέταιτονΣατανά,καταριέταικαι
τηνίδιατουτηνψυχή.
28Οψιθυριστήςμολύνειτηνψυχήτουκαιτονμισούν
όπουκιανκατοικεί.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ22
1Έναςοκνηρόςάνθρωποςσυγκρίνεταιμεμιαβρώμικη
πέτρα,καιοκαθέναςθατονσυρρίξειπροςντροπήτου.
2Έναςοκνηρόςάνθρωποςσυγκρίνεταιμετηβρωμιάμιας
κοπριάς:κάθεάνθρωποςπουτηνσηκώνειθασφίξειτο
χέριτου.
3Έναςκακόςάνθρωποςείναιηατίμωσητουπατέρατου
πουτονγέννησε·καιμιαανόητηκόρηγεννιέταιγιατην
απώλειατου.
4Ησοφήκόρηθαφέρεικληρονομιάστονάντρατης·αλλά
αυτήπουζειμεατιμίαείναιηβαρβαρότητατουπατέρα
της.
5Αυτήπουείναιτολμηρήατιμάζεικαιτονπατέρατηςκαι
τονάντρατης,αλλάκαιοιδύοθατηνπεριφρονήσουν.
6Έναπαραμύθιεκτόςεποχήςείναισαντημουσικήστο
πένθος:αλλάοιρίγεςκαιηδιόρθωσητηςσοφίαςδενείναι
ποτέεκτόςχρόνου.

14. 7Όποιοςδιδάσκειένανανόητοείναισανεκείνοςπου
κολλάειέναόστρακομαζί,καισανεκείνοςπουξυπνά
κάποιοναπόένανήσυχούπνο.
8Αυτόςπουλέειπαραμύθισεένανανόητομιλάεισεέναν
πουκοιμάται·ότανθαπειτηνιστορίατου,θαπει:Τι
συμβαίνει;
9Εάνταπαιδιάζουντίμια,καιέχουνταμέσα,θα
καλύπτουντηνανέχειατωνγονιώντους.
10Αλλάταπαιδιά,πουείναιυπεροπτικά,λόγωτης
περιφρόνησηςκαιτηςέλλειψηςανατροφής,λερώνουντην
ευγένειατωνσυγγενώντους.
11Κλάψτεγιατοννεκρό,γιατίέχασετοφως·καικλάψτε
γιατονανόητο,γιατίθέλεικατανόηση·κάντελίγοκλάμα
γιατοννεκρό,γιατίείναισεανάπαυση·αλλάηζωήτου
ανόητουείναιχειρότερηαπότονθάνατο.
12Επτάημέρεςθρηνούνοιάνθρωποιγιααυτόνπου
πέθανε.αλλάγιαένανανόητοκαιένανασεβήάνθρωπο
όλεςτιςημέρεςτηςζωήςτου.
13Μημιλάςπολύμεένανανόητοκαιμηνπηγαίνειςσε
αυτόνπουδενέχεικατανόηση·πρόσεχετον,μήπως
δυσκολευτείς,καιδενθαμολυνθείςποτέμετιςανοησίες
του·φύγεαπόαυτόν,καιθαβρειςανάπαυση,καιμην
γίνειςποτέαναστατωμένοςαπότρέλα.
14Τιείναιβαρύτεροαπότονμόλυβδο;καιποιοείναιτο
όνομααυτού,παράανόητος;
15Ηάμμος,καιτοαλάτι,καιμιαμάζασιδήρου,είναι
ευκολότερονατααντέχεικανείς,παράέναςάνθρωπος
χωρίςκατανόηση.
16Καθώςηξυλείαείναιπεριστρωμένηκαιδεμένημεταξύ
τουςσεένακτίριοδενμπορείναλυθείμετίναγμα·έτσιη
καρδιάπουείναισταθερήμεσυμβουλήδενθαφοβάται
ποτέ.
17Μιακαρδιάπουστηρίζεταισεμιασκέψηκατανόησης
είναισανέναωραίοσοβάτισμαστοντοίχομιαςστοάς.
18Οιχλωμοίπουβρίσκονταισεψηλόμέροςδενθα
σταθούνποτέενάντιαστονάνεμο·έτσιμιαφοβισμένη
καρδιάστηφαντασίαενόςανόητουδενμπορείνασταθεί
ενάντιασεκανέναφόβο.
19Αυτόςπουτρυπάτομάτιθακάνειδάκρυανα
πέφτουν·καιαυτόςπουτρυπάειτηνκαρδιάτοκάνειγιανα
δείξειτηγνώσητης.
20Όποιοςρίχνειμιαπέτρασταπουλιά,ταξεφτίζει·και
όποιοςεπιτιμάτονφίλοτου,σπάειτηφιλία.
21Ανκαιτράβηξεςσπαθίστονφίλοσου,μηναπελπίζεσαι,
γιατίμπορείναυπάρξειεπιστροφήστηνεύνοια.
22Ανάνοιξεςτοστόμασουενάντιαστονφίλοσου,μη
φοβάσαι.γιατίμπορείναυπάρξεισυμφιλίωση:εκτόςαπό
επιδοκιμασία,ήυπερηφάνεια,ήαποκάλυψημυστικών,ή
μιαδόλιαπληγή:γιααυτάταπράγματαθαφύγεικάθε
φίλος.
23Ναείσαιπιστόςστονπλησίονσουστηφτώχειατου,για
ναμπορείςναχαίρεσαιμετηνευημερίατου·μείνε
σταθερόςμαζίτουτηνώρατηςθλίψηςτου,γιανα
μπορέσειςναγίνειςκληρονόμοςμαζίτουστηνκληρονομιά
του·γιατίμιακακήπεριουσίαδενείναιπάντα
καταφρονημένη:ούτεοιπλούσιοιπουείναιανόητονασε
θαυμάζουν.
24Όπωςοατμόςκαιοκαπνόςενόςφούρνουπηγαίνουν
μπροστάστηφωτιά.τόσοβλασφημίαπριναπότοαίμα.
25Δενθαντραπώναυπερασπιστώένανφίλο.ούτεθατου
κρυφτώ.
26Καιανμουσυμβείκάποιοκακόαπόαυτόν,όποιοςτο
ακούσειθατονφυλάξει.
27Ποιοςθαβάλεισκοπιάμπροστάστοστόμαμου,και
σφραγίδασοφίαςσταχείλημου,γιαναμηνπέσωξαφνικά
απόαυτά,καιηγλώσσαμουναμημεκαταστρέψει;
ΚΕΦΑΛΑΙΟ23
1Κύριε,ΠατέρακαιΚυβερνήτηςόληςτηςζωήςμου,μη
μεαφήνειςστιςσυμβουλέςτουςκαιαςμηνυποκύψωσε
αυτές.
2Ποιοςθαβάλειμάστιγαστιςσκέψειςμου,καιτην
πειθαρχίατηςσοφίαςστηνκαρδιάμου;ότιδενμε
γλυτώνουνγιατιςάγνοιέςμου,καιδενπερνάαπότις
αμαρτίεςμου:
3μήπωςαυξηθούνοιάγνοιέςμου,καιοιαμαρτίεςμου
πληθαίνουνμέχριτηνκαταστροφήμου,καιπέφτω
μπροστάστουςαντιπάλουςμου,καιοεχθρόςμουχαίρεται
γιαμένα,τουοποίουηελπίδαείναιμακριάαπότοέλεός
σου.
4ΩΚύριε,ΠατέρακαιΘεέτηςζωήςμου,μημεβλέμμα
υπερήφανο,αλλάαπομάκρυνεαπότουςδούλουςσου
πάντααγέρωχομυαλό.
5Απομάκρυνεαπόμένατιςμάταιεςελπίδεςκαιτην
επιθυμία,καιθακρατήσειςψηλάαυτόνπουθέλειπάντανα
σευπηρετήσει.
6Αςμημεπιάσειηαπληστίατηςκοιλιάςούτεηλαγνεία
τηςσάρκας.καιμημουδίνειςτονδούλοσουσεαυθάδειο
νου.
7Ακούστε,παιδιά,τηδιαπαιδαγώγησητου
στόματος·αυτόςπουτηντηρείδενθαπιαστείποτέστα
χείλητου.
8Οαμαρτωλόςθααφεθείστηνανοησίατου·καιοκακός
ομιλητήςκαιουπερήφανοςθαπέσουναπόαυτήν.
9Μησυνηθίσειςτοστόμασουναβρίζεις.ούτε
χρησιμοποιήστετονεαυτόσαςγιατηνονομασίατουΑγίου.
10Διότι,όπωςοδούλοςπουχτυπιέταισυνεχώςδενθα
είναιχωρίςμπλεσημάδι·έτσιαυτόςπουορκίζεταικαι
ονομάζεισυνεχώςτονΘεόδενθαείναιάψογος.
11Όποιοςχρησιμοποιείπολύβρισιέςθαγεμίσειμεανομία,
καιηπληγήδενθαφύγειποτέαπότοσπίτιτου·αν
προσβάλει,ηαμαρτίατουθαείναιπάνωτου·καιανδεν
αναγνωρίσειτηναμαρτίατου,κάνειδιπλόπαράπτωμα·και
ανορκιστείμάταια,δενθαείναιαθώος,αλλάτοσπίτιτου
θαείναιγεμάτοσυμφορές.
12Υπάρχειέναςλόγοςπουείναιντυμένοςμεθάνατο:ο
ΘεόςναμηνβρεθείστηνκληρονομιάτουΙακώβ.γιατίόλα
αυτάταπράγματαθαείναιμακριάαπότουςευσεβείς,και
δενθακυνηγούνστιςαμαρτίεςτους.
13Μηχρησιμοποιείςτοστόμασουσεασυγκράτητες
βρισιές,γιατίεκείείναιολόγοςτηςαμαρτίας.
14Θυμήσουτονπατέρασουκαιτημητέρασου,όταν
κάθεσαιανάμεσασεμεγάλους.Μηνξεχνιέσαιμπροστά
τους,καιέτσι,σύμφωναμετοέθιμοσου,γίνεσαιανόητος,
καιεύχεσαιναμηνείχεςγεννηθεί,καιανάθεσετηνημέρα
τηςγέννησήςσου.
15Οάνθρωποςπουείναισυνηθισμένοςσταβδελυράλόγια
δενθααναμορφωθείποτέόλεςτιςημέρεςτηςζωήςτου.
16Δύοείδηανθρώπωνπολλαπλασιάζουντηναμαρτία,και
τοτρίτοθαφέρειοργή:τοζεστόμυαλόείναισανφωτιά
πουκαίει,δενθασβήσειποτέμέχρινακαταναλωθεί:ένας
πορνόςστοσώματηςσάρκαςτουδενθασταματήσειποτέ
μέχριναανάψειΦωτιά.
17Όλοτοψωμίείναιγλυκόγιατονπόρνο,δενθατο
αφήσειμέχριναπεθάνει.

15. 18Έναςάντραςπουκόβειγάμο,λέγονταςέτσιστην
καρδιάτου:Ποιοςμεβλέπει;Μεπεριβάλλειτοσκοτάδι,οι
τοίχοιμεσκεπάζουνκαικανένασώμαδενμεβλέπει.τι
πρέπειναφοβάμαι;οΎψιστοςδενθαθυμάταιτιςαμαρτίες
μου:
19Έναςτέτοιοςάνθρωποςφοβάταιμόνοταμάτιατων
ανθρώπωνκαιδενγνωρίζειότιταμάτιατουΚυρίουείναι
δέκαχιλιάδεςφορέςφωτεινότερααπότονήλιο,βλέποντας
όλεςτιςοδούςτωνανθρώπωνκαιεξετάζονταςταπιο
μυστικάμέρη.
20Γνώριζεόλαταπράγματααπότότεπου
δημιουργήθηκαν.έτσικαιαφούτελειοποιήθηκαν,τους
κοίταξεόλους.
21Αυτόςοάνθρωποςθατιμωρηθείστουςδρόμουςτης
πόλης,καιόπουδενυποψιάζεταιθατονοδηγήσουν.
22Έτσιθαπάεικαιμετηγυναίκαπουαφήνειτονάντρα
τηςκαιφέρνεικληρονόμοαπόάλλη.
23Διότιπρώτον,έχειπαρακούσειτονόμοτουΥψίστου.
καιδεύτερον,έχεικαταπατήσειεναντίοντουσυζύγουτης.
καιτρίτον,πόρνευσεμεμοιχείακαιέφερεπαιδιάαπό
άλλονάντρα.
24Θατηβγάλουνστηνεκκλησία,καιθαγίνειέρευναγια
ταπαιδιάτης.
25Ταπαιδιάτηςδενθαριζώσουν,καιτακλαδιάτηςδεν
θαβγάλουνκαρπό.
26Θααφήσειτημνήμητηςκαταραμένη,καιηόνειδήτης
δενθαεξαλειφθεί.
27Καιαυτοίπουθααπομείνουνθαγνωρίσουνότιδεν
υπάρχειτίποτακαλύτεροαπότονφόβοτουΚυρίου,καιότι
δενυπάρχειτίποταπιογλυκόαπότοναπροσέχουντις
εντολέςτουΚυρίου.
28ΕίναιμεγάληδόξαναακολουθείςτονΚύριο,καιτονα
σεδεχτούνείναιμακροζωία.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ24
1Ησοφίαθαυμνήσειτονεαυτότηςκαιθαδοξαστείστο
μέσοτουλαούτης.
2ΣτησυναγωγήτουΥψίστουθαανοίξειτοστόματηςκαι
θαθριαμβεύσειμπροστάστηδύναμήτου.
3ΒγήκααπότοστόματουΥψίστουκαισκέπασατηγη
σανσύννεφο.
4Κατοίκησασευψηλούςτόπους,καιοθρόνοςμουείναι
σεμιασυννεφιασμένηστήλη.
5Μόνοςμουπερικύκλωσατοκύκλωματουουρανούκαι
περπάτησαστοβάθοςτουβαθέως.
6Στακύματατηςθάλασσαςκαισεόλητηγη,καισεκάθε
λαόκαιέθνος,απέκτησαένακτήμα.
7Μεόλααυτάαναζήτησαανάπαυση·καισεποιανού
κληρονομιάθαμείνω;
8Έτσι,οΔημιουργόςτωνπάντωνμουέδωσεμιαεντολή,
καιαυτόςπουμεέκανεναξεκουράσειτησκηνήμου,είπε:
ΑςείναιηκατοικίασουστονΙακώβκαιηκληρονομιάσου
στονΙσραήλ.
9Μεδημιούργησεαπότηναρχήπριναπότονκόσμο,και
δενθααποτύχωποτέ.
10Στηναγίασκηνήυπηρετούσαμπροστάτου.καιέτσι
εγκαταστάθηκαστηΣιών.
11Ομοίως,στηναγαπημένηπόλημεανάπαυσε,καιστην
Ιερουσαλήμήτανηδύναμήμου.
12Καιρίζωσασεένανέντιμολαό,ακόμηκαιστημερίδα
τηςκληρονομιάςτουΚυρίου.
13υψώθηκασανκέδροςστονΛίβανο,καισανκυπαρίσσι
σταβουνάτουΕρμώνα.
14ΕξυψώθηκασανφοίνικαστηνΕν-Γαδδί,καισαν
τριανταφυλλιάστηνΙεριχώ,σανμιαόμορφηελιάσεένα
ευχάριστοχωράφι,καιμεγάλωσασανπλάτανοςδίπλαστο
νερό.
15Έδωσαμιαγλυκιάμυρωδιάσανκανέλακαιασπάλαθο,
καιέβγαλαμιαευχάριστημυρωδιάσαντοκαλύτερομύρο,
σανγάλβανο,καιόνυχα,καιγλυκόστοράξ,καισαν
αναθυμιάσειςλιβανιούστησκηνή.
16Σαννέφτιάπλωσατακλαδιάμου,καιτακλαδιάμου
είναικλαδιάτιμήςκαιχάρης.
17Καθώςτοαμπέλιέβγαλαευχάριστημυρωδιά,καιτα
λουλούδιαμουείναικαρπόςτιμήςκαιπλούτου.
18Είμαιημητέρατηςωραίαςαγάπηςκαιτουφόβουκαι
τηςγνώσηςκαιτηςαγίαςελπίδας·εγώ,λοιπόν,πουείμαι
αιώνιος,δίνομαισεόλαταπαιδιάμουπουονομάζονται
απόαυτόν.
19Ελάτεσεμένα,όλοιόσοιμεεπιθυμείτε,καιγεμίστεμε
τουςκαρπούςμου.
20Διότιηανάμνησήμουείναιπιογλυκιάαπότομέλι,και
ηκληρονομιάμουαπότηνκηρήθρα.
21Αυτοίπουμετρώνεθαπεινάσουνακόμη,καιόσοιμε
πίνουνθαδιψάσουνακόμη.
22Όποιοςμευπακούειποτέδενθαμπερδευτεί,καιαυτοί
πουεργάζονταιαπόεμέναδενθακάνουνλάθος.
23Όλααυτάταπράγματαείναιτοβιβλίοτηςδιαθήκηςτου
υψίστουΘεού,ονόμοςπουδιέταξεοΜωυσήςγια
κληρονομιάστιςσυναθροίσειςτουΙακώβ.
24ΛιποθυμήστεναμηνείστεδυνατοίστονΚύριο.γιανα
σεεπιβεβαιώσει,προσκολλήσουσεαυτόν:γιατίοΚύριος
οΠαντοδύναμοςείναιΘεόςμόνος,καιεκτόςαπόαυτόν
δενυπάρχειάλλοςΣωτήρας.
25Γεμίζειταπάνταμετησοφίατου,ωςΦισώνκαιως
Τίγρηςστονκαιρότωννέωνκαρπών.
26ΑυξάνειτηνκατανόησηόπωςοΕυφράτης,καιο
Ιορδάνηςστονκαιρότουθερισμού.
27Κάνειτοδόγματηςγνώσηςναφαίνεταιωςφωςκαιως
Γεώνστονκαιρότουτρύγου.
28Οπρώτοςάντραςδεντηνγνώρισετέλεια·δενθατη
βρειπλέονοτελευταίος.
29Διότιοισκέψειςτηςείναιπερισσότερεςαπότη
θάλασσα,καιοισυμβουλέςτηςβαθύτερεςαπότομεγάλο
βάθος.
30Βγήκακιεγώσανρυάκιαπόποτάμι,καισαναγωγός
στονκήπο.
31Είπα,θαποτίσωτονκαλύτερόμουκήπο,καιθαποτίσω
άφθονοτονκήπομου·και,ιδού,τορυάκιμουέγινεποτάμι,
καιτοποτάμιμουέγινεθάλασσα.
32Θακάνωακόμητηδιδασκαλίαναλάμπεισαντοπρωί,
καιθαστείλωτοφωςτηςμακριά.
33Θαεκχύσωακόμητηδιδασκαλίαωςπροφητεία,καιθα
τηναφήσωσεόλουςτουςαιώνεςγιαπάντα.
34Ιδούότιδενέχωεργαστείμόνογιατονεαυτόμου,αλλά
γιαόλουςεκείνουςπουαναζητούνσοφία.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ25
1Σετρίαπράγματαωραιοποιήθηκακαιστάθηκαόμορφη
καιμπροστάστονΘεόκαιστουςανθρώπους:τηνενότητα
τωναδελφών,τηναγάπητωνγειτόνων,ένανάντρακαιμια
γυναίκαπουσυμφωνούνμαζί.

16. 2Τρίαείδηανθρώπωνμισείηψυχήμου,καιείμαιπολύ
προσβεβλημένοςγιατηζωήτους:ένανφτωχόπουείναι
περήφανος,ένανπλούσιοάνθρωποπουείναιψεύτηςκαι
ένανγέρομοιχόπουμοιχεύει.
3Ανδενέχειςσυγκεντρώσειτίποταστηνεότητάσου,πώς
μπορείςναβρειςκάτιστηνηλικίασου;
4Ωπόσοωραίοπράγμαείναιηκρίσηγιατιςγκρίζες
τρίχεςκαιγιατουςαρχαίουςανθρώπουςναγνωρίζουν
συμβουλές!
5Ωπόσοωραίαείναιησοφίατωνηλικιωμένωνκαιη
κατανόησηκαιησυμβουλήστουςτιμητικούςανθρώπους.
6Ηπολλήπείραείναιτοστεφάνιτωνηλικιωμένων,καιο
φόβοςτουΘεούείναιηδόξατους.
7Υπάρχουνεννέαπράγματαπουέκριναστηνκαρδιάμου
ωςευτυχισμένα,καιτοδέκατοθαπωμετηγλώσσαμου:
Έναςάνθρωποςπουέχειτηχαράτωνπαιδιώντου.και
αυτόςπουζειγιαναδειτηνπτώσητουεχθρούτου:
8Ωραίοςείναιαυτόςπουκατοικείμεμιασύζυγο
κατανόησης,καιπουδενγλίστρησεμετηγλώσσατου,και
πουδενυπηρέτησεάνθρωποπιοανάξιοαπότονεαυτότου.
9Ωραίοςείναιαυτόςπουέχειβρεισύνεση,καιαυτόςπου
μιλάειστααυτιάαυτώνπουθέλουνναακούσουν:
10Ωπόσομεγάλοςείναιαυτόςπουβρίσκεισοφία!αλλά
δενυπάρχεικανείςπάνωαπόαυτόνπουφοβάταιτον
Κύριο.
11ΑλλάηαγάπητουΚυρίουυπερβαίνειταπάνταγια
φωτισμό·αυτόςπουτηνκρατά,μεπούθαπαρομοιαστεί;
12ΟφόβοςτουΚυρίουείναιηαρχήτηςαγάπηςτου·καιη
πίστηείναιηαρχήτηςπροσκόλλησηςσεαυτόν.
13Δώσεμουοποιαδήποτεπληγή,εκτόςαπότηνπληγήτης
καρδιάς·καικάθεκακία,εκτόςαπότηνκακίαμιας
γυναίκας.
14Καικάθεθλίψη,αλλάηθλίψηαπόαυτούςπουμε
μισούν·καικάθεεκδίκηση,αλλάηεκδίκησητωνεχθρών.
15Δενυπάρχεικεφάλιπάνωαπότοκεφάλιφιδιού.καιδεν
υπάρχειοργήπάνωαπότηνοργήενόςεχθρού.
16Προτιμούσανακατοικήσωμεέναλιοντάρικαιέναν
δράκο,παράνακατοικώμεμιακακιάγυναίκα.
17Ηκακίαμιαςγυναίκαςαλλάζειτοπρόσωπότης,και
σκοτεινιάζειτοπρόσωπότηςσανσάκο.
18Οάντραςτηςθακαθίσειανάμεσαστουςγείτονέςτου.
καιόταντοακούσειθααναστενάζειπικρά.
19Κάθεκακίαείναιελάχιστηαπότηνκακίαμιαςγυναίκας:
αςπέσειπάνωτηςημερίδαενόςαμαρτωλού.
20Όπωςτοανέβασμασεμιααμμώδηοδόείναισταπόδια
τωνηλικιωμένων,έτσιείναιμιασύζυγοςγεμάτηλόγιαγια
ένανήσυχοάντρα.
21Μηνσκοντάφτετεστηνομορφιάμιαςγυναίκαςκαιμην
τηνεπιθυμείτεγιαευχαρίστηση.
22Ηγυναίκα,ανσυντηρείτονάντρατης,είναιγεμάτη
θυμό,αναίδειακαιπολλήκατάκριση.
23Ηκακήγυναίκαμειώνειτοθάρρος,έχειβαριάόψηκαι
πληγωμένηκαρδιά·μιαγυναίκαπουδενπαρηγορείτον
άντρατηςσεστενοχώριακάνειαδύναμαχέριακαι
αδύναμαγόνατα.
24Απότηγυναίκαήρθεηαρχήτηςαμαρτίας,καιμέσω
αυτήςπεθαίνουμεόλοι.
25Μηναφήνετετονερόναπεράσει.ουτεμιακακη
γυναικαελευθεριαναγαδειστοεξωτερικο.
26Ανδενπάειόπωςθατηνήθελες,κόψετηναπότη
σάρκασουκαιδώσετηςδιαζύγιοκαιάφησέτηνναφύγει.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ26
1Μακάριοςοάνδραςπουέχειενάρετηγυναίκα,γιατίο
αριθμόςτωνημερώντουθαείναιδιπλάσιος.
2Ηενάρετηγυναίκαχαίρεταιτονάντρατης,καιαυτόςθα
εκπληρώσειταχρόνιατηςζωήςτουμεειρήνη.
3Ηκαλήσύζυγοςείναιμιακαλήμερίδα,ηοποίαθαδοθεί
στημερίδααυτώνπουφοβούνταιτονΚύριο.
4Είτεέναςάνθρωποςείναιπλούσιοςείτεφτωχός,ανέχει
καλήκαρδιάπροςτονΚύριο,θαχαίρεταιπάνταμεεύθυμο
πρόσωπο.
5Υπάρχουντρίαπράγματαπουφοβάταιηκαρδιάμου.
Καιγιατοτέταρτοφοβήθηκαπολύ:ησυκοφαντίαμιας
πόλης,ησυγκέντρωσηενόςαπείθαρχουπλήθουςκαιμια
ψευδήςκατηγορία:όλααυτάείναιχειρότερααπότο
θάνατο.
6Αλλάθλίψηκαρδιάςκαιθλίψηείναιμιαγυναίκαπου
ζηλεύειγιαμιαάλληγυναίκα,καιμιαμάστιγατης
γλώσσαςπουεπικοινωνείμεόλους.
7Ηκακιάσύζυγοςείναιζυγόςπουκουνιέταιπέρα
δώθε·αυτόςπουτηνκρατάείναισαννακρατάεισκορπιό.
8Μιαμεθυσμένηγυναίκακαιένακύμαστοεξωτερικό
προκαλείμεγάλοθυμό,καιδενθακαλύψειτηντροπήτης.
9Ηπορνείαμιαςγυναίκαςμπορείναγίνειγνωστήαπότα
αγέρωχαβλέμματακαιταβλέφαράτης.
10Ανηκόρησουείναιξεδιάντροπη,κράτατηναυστηρά,
μήπωςκακοποιήσειτονεαυτότηςμευπερβολική
ελευθερία.
11Πρόσεχεένααυθάδικομάτι·καιμηθαυμάζειςανσε
αδικήσει.
12Θαανοίξειτοστόματης,όπωςοδιψασμένος
ταξιδιώτης,ότανβρειμιαπηγή,καιθαπιειαπόκάθενερό
κοντάτης·σεκάθεφράκτηθακαθίσεικαιθαανοίξειτη
φαρέτρατηςσεκάθεβέλος.
13Ηχάρητηςγυναίκαςευχαριστείτονάντρατης,καιη
φρόνησητηςθαπαχύνειτακόκαλάτου.
14Μιασιωπηλήκαιστοργικήγυναίκαείναιδώροτου
Κυρίου.καιδενυπάρχειτίποτατόσοπολύπουνααξίζει
όσοέναμυαλόκαλάεκπαιδευμένο.
15Μιαντροπιασμένηκαιπιστήγυναίκαείναιδιπλήχάρη,
καιτομυαλότηςηπείρουδενμπορείναεκτιμηθεί.
16Όπωςοήλιοςότανανατέλλειστονυψηλόουρανό.έτσι
είναικαιηομορφιάμιαςκαλήςσυζύγουστηντάξητου
σπιτιούτης.
17Καθώςτοκαθαρόφωςείναιπάνωστοιερόκηροπήγιο.
έτσιείναικαιηομορφιάτουπροσώπουστηνώριμηηλικία.
18Όπωςοιχρυσοίστύλοιείναιπάνωστιςασημένιες
υποδοχές.τοίδιοκαιταωραίαπόδιαμεσταθερήκαρδιά.
19Γιεμου,κράτατολουλούδιτηςηλικίαςσουυγιές.και
μηδίνειςτηδύναμήσουσεξένους.
20Όταναποκτήσειςμιακαρποφόραπεριουσίασεόλοτο
χωράφι,σπείρετηνμετονδικόσουσπόρο,έχοντας
εμπιστοσύνηστηνκαλοσύνητουαποθέματοςσου.
21Έτσι,ηφυλήσουπουαφήνειςθαμεγαλοποιηθεί,
έχονταςτηνεμπιστοσύνητηςκαλήςτουςκαταγωγής.
22Μιαπόρνηθαλογιστείωςσούβλα.αλλάμια
παντρεμένηγυναίκαείναιπύργοςενάντιαστοθάνατογια
τονάντρατης.
23Ηπονηρήγυναίκαδίνεταιωςμερίδασεέναν
πονηρό·αλλάμιαευσεβήςγυναίκαδίνεταισεαυτόνπου
φοβάταιτονΚύριο.
24Ηάτιμηγυναίκακαταφρονείτηνντροπή·αλλάητίμια
γυναίκαθασέβεταιτονάντρατης.

17. 25Μιαξεδιάντροπηγυναίκαθαλογιστείωςσκύλος.αλλά
αυτήπουντροπιάζεταιθαφοβάταιτονΚύριο.
26Μιαγυναίκαπουτιμάτονάντρατηςθακριθείσοφή
απόόλους.αλλάαυτήπουτονατιμάζειμετην
υπερηφάνειάτηςθαθεωρείταιασεβήςαπόόλους.
27Θααναζητηθείμιαγυναίκαπουφωνάζειδυνατάκαιμια
επίπληξηγιαναδιώξουντουςεχθρούς.
28Υπάρχουνδύοπράγματαπουστεναχωρούντηνκαρδιά
μου.Καιτοτρίτομεθυμώνει:έναςάνθρωποςτουπολέμου
πουυποφέρειαπότηφτώχεια.καιάτομαμεκατανόηση
πουδενορίζονταιαπό?καιαυτόςπουεπιστρέφειαπότη
δικαιοσύνηστηναμαρτία.οΚύριοςπροετοιμάζειένα
τέτοιογιατοσπαθί.
29Έναςέμποροςδύσκολασυγκρατείταιαπότονακάνει
λάθος.καιέναςχοντρόςδενθαελευθερωθείαπότην
αμαρτία.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ27
1Πολλοίαμάρτησανγιαέναμικρόθέμα.καιεκείνοςπου
αναζητάαφθονίαθααποστρέψειταμάτιατου.
2Όπωςένακαρφίκολλάειγρήγοραανάμεσαστιςενώσεις
τωνλίθων.έτσιηαμαρτίακολλάειμεταξύτηςαγοράςκαι
τηςπώλησης.
3Εάνκάποιοςδενκρατηθείεπιμελώςστονφόβοτου
Κυρίου,οοίκοςτουσύντομαθαανατραπεί.
4Όπωςότανκάποιοςκοσκινίζειμεκόσκινο,τα
απορρίμματαμένουν.έτσιηβρωμιάτουανθρώπουστην
ομιλίατου.
5Τοκαμίνιαποδεικνύειτααγγείατουαγγειοπλάστη.άρα
ηδίκητουανθρώπουείναιστοσκεπτικότου.
6Οκαρπόςδηλώνειαντοδέντροέχειντυθεί.έτσιείναι
καιηέκφρασημιαςέπαρσηςστηνκαρδιάτουανθρώπου.
7Μηνεπαινείςκανένανπριντονακούσειςναμιλά.γιατί
αυτήείναιηδοκιμασίατωνανθρώπων.
8Ανακολουθείςτηδικαιοσύνη,θατηναποκτήσειςκαιθα
τηνβάλειςσανένδοξομακρύχιτώνα.
9Ταπουλιάθακαταφύγουνσταόμοιάτους.έτσιθα
επιστρέψειηαλήθειασεαυτούςπουασκούνταισεαυτήν.
10Όπωςτολιοντάριπεριμένειτοθήραμα.αμαρτήστε
λοιπόνγιααυτούςπουεργάζονταιτηνανομία.
11Ολόγοςενόςευσεβούςανθρώπουείναιπάνταμεσοφία.
αλλάοανόητοςαλλάζεισαντοφεγγάρι.
12Ανείσαιανάμεσαστουςαδιάκριτους,πρόσεχετηνώρα.
αλλάναείστεσυνεχώςανάμεσασεανθρώπουςμε
κατανόηση.
13Ολόγοςτωνανόητωνείναιενοχλητικός,καιτοάθλημά
τουςείναιηαπληστίατηςαμαρτίας.
14Ηομιλίααυτούπουορκίζεταιπολύκάνειταμαλλιάνα
στέκονταιόρθια.καιοικαβγάδεςτουςκάνουννα
σταματήσεικανείςτααυτιάτου.
15Ηδιαμάχητωνυπερήφανωνείναιαιματοχυσία,καιοι
υβρισμοίτουςείναιοδυνηρέςστοαυτί.
16Όποιοςανακαλύπτειμυστικάχάνειτηναξίατου.και
δενθαβρειποτέφίλοστομυαλότου.
17Αγάπατονφίλοσουκαιναείσαιπιστόςσεαυτόν·αλλά
ανπροδώσειςταμυστικάτου,μηντονακολουθείςπια.
18Διότι,όπωςοάνθρωποςέχεικαταστρέψειτονεχθρό
του.έτσιέχασεςτηναγάπητουπλησίονσου.
19Όπωςκάποιοςπουαφήνειέναπουλίναφύγειαπότο
χέριτου,έτσιαφήνειςτονπλησίονσουναφύγεικαιδενθα
τονξαναπάρεις
20Μηντονακολουθείτεπια,γιατίείναιπολύμακριά.είναι
σαναυγοτάραχοπουξέφυγεαπότηνπαγίδα.
21Όσογιαμιαπληγή,μπορείναείναιδεμένη.καιμετά
τηνύβρημπορείναυπάρξεισυμφιλίωση,αλλάαυτόςπου
προδίδειταμυστικάείναιχωρίςελπίδα.
22Όποιοςκλείνειτομάτιμεταμάτιακάνεικακό·και
αυτόςπουτονγνωρίζειθαφύγειαπόαυτόν.
23Ότανείσαιπαρών,θαμιλήσειγλυκάκαιθαθαυμάσει
ταλόγιασου·στοτέλοςόμωςθαστριμώξειτοστόματου
καιθασυκοφαντείταλόγιασου.
24Έχωμισήσειπολλάπράγματα,αλλάτίποτασαναυτόν.
γιατίοΚύριοςθατονμισήσει.
25Όποιοςρίχνειμιαπέτραψηλά,τηρίχνειστοκεφάλιτου.
καιέναδόλιοεγκεφαλικόθακάνειπληγές.
26Όποιοςσκάβειλάκκοθαπέσειμέσασ'αυτόν·και
όποιοςστήνειπαγίδαθαπιαστείμέσατου.
27Αυτόςπουκάνεικακό,θαπέσειπάνωτου,καιδενθα
ξέρειαπόπούέρχεται.
28Ηκοροϊδίακαιημομφήείναιαπότουςυπερήφανους.
αλλάηεκδίκηση,σανλιοντάρι,θατουςπεριμένει.
29Όσοιχαίρονταιγιατηνπτώσητωνδικαίωνθα
συλληφθούνστηνπαγίδα.καιηαγωνίαθατους
καταβροχθίσειπρινπεθάνουν.
30Ηκακίακαιηοργή,ακόμηκαιαυτάείναιβδέλυγμα.
καιοαμαρτωλόςθαταέχεικαιταδύο.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ28
1ΑυτόςπουεκδικείταιθαβρειεκδίκησηαπότονΚύριο,
καισίγουραθακρατήσειτιςαμαρτίεςτουσεανάμνηση.
2Συγχώρεσετονπλησίονσουτοκακόπουσουέκανε,έτσι
θασυγχωρηθούνκαιοιαμαρτίεςσουότανπροσεύχεσαι.
3Έναςάνθρωποςμισείτονάλλον,καιζητάσυγγνώμηαπό
τονΚύριο;
4Δενδείχνειέλεοςσεάνθρωποπουμοιάζειμετονεαυτό
του·καιζητάεισυγχώρησηγιατιςαμαρτίεςτου;
5Ανεκείνοςπουείναιμόνοσάρκατρέφειμίσος,ποιοςθα
παρακαλέσειγιασυγχώρησητωναμαρτιώντου;
6Θυμήσουτοτέλοςσου,καιαςπάψειηεχθρότητα.
θυμηθείτετηδιαφθοράκαιτονθάνατο,καιμείνετεστις
εντολές.
7Θυμήσουτιςεντολέςκαιμηνφέρεσαικακίαστον
πλησίονσου·θυμήσουτηδιαθήκητουΥψίστουκαικλείσε
τομάτιστηνάγνοια.
8Απόφυγεαπόδιαμάχες,καιθαμειώσειςτιςαμαρτίες
σου·γιατίοέξαλλοςάνθρωποςθαπυροδοτήσειδιαμάχες,
9Οαμαρτωλόςάνθρωποςστενοχωρείτουςφίλουςκαι
κάνεισυζήτησημεταξύαυτώνπουέχουνειρήνη.
10Όπωςείναιηύλητηςφωτιάς,έτσικαίει·καιόπωςείναι
ηδύναμητουανθρώπου,έτσιείναιηοργήτου.και
σύμφωναμεταπλούτητουανεβαίνειοθυμόςτου.καιόσο
πιοδυνατοίείναιαυτοίπουαγωνίζονται,τόσο
περισσότεροθαφλεγμονούν.
11Μιαβιαστικήσύγκρουσηανάβειμιαφωτιά,καιμια
βιαστικήμάχηχύνειαίμα.
12Ανφυσήξειςτησπίθα,θακαεί·αντηφτύσεις,θα
σβήσει·καιταδύοαυτάβγαίνουναπότοστόμασου.
13Κατάρατονψιθυριστήκαιτονδιπλόγλωσσο:γιατί
τέτοιοικατέστρεψανπολλούςπουήτανσεειρήνη.
14Μιαγλώσσαπουδήθενανησύχησεπολλούς,καιτους
έδιωξεαπόέθνοςσεέθνος·ισχυρέςπόλειςγκρέμισεκαι
γκρέμισετασπίτιατωνμεγάλων.

18. 15Γλώσσαπουδήθενέδιωξετιςενάρετεςγυναίκεςκαιτις
στέρησεαπότουςκόπουςτους.
16Όποιοςτοακούειδενθαβρειποτέανάπαυσηκαιδενθα
κατοικήσειποτέήσυχα.
17Τοχτύπηματουμαστιγίουκάνεισημάδιαστη
σάρκα·αλλάτοχτύπηματηςγλώσσαςσπάειτακόκαλα.
18Πολλοίέπεσαναπότηνκόψητουσπαθιού,αλλάόχι
τόσοιόσοιέπεσαναπότηγλώσσα.
19Καλάείναιαυτόςπουυπερασπίζεταιμέσωτου
δηλητηρίουτου.πουδενέχειτραβήξειτοζυγότου,ούτε
έχειδεθείστιςδέσμεςτης.
20Διότιοζυγόςαυτούείναιζυγόςσιδήρου,καιοιταινίες
τουείναιμπρούτζινεςταινίες.
21Οθάνατόςτουείναικακόςθάνατος,οτάφοςήταν
καλύτεροςαπόαυτόν.
22Δενθακυριαρχήσειπάνωσεαυτούςπουφοβούνταιτον
Θεό,ούτεθακαούνμετηφλόγατου.
23ΌσοιεγκαταλείπουντονΚύριοθαπέσουνμέσασεαυτό.
καιθακαείμέσατους,καιδενθασβήσει.θασταλείπάνω
τουςσανλιοντάρικαιθατουςκαταβροχθίσεισαν
λεοπάρδαλη.
24Κοίταξεναπεριφράξειςτηνπεριουσίασουμεαγκάθια,
καιναδέσειςτοασήμικαιτοχρυσάφισου,
25Καιζύγισεταλόγιασουσεζυγαριά,καικάνεμιαπόρτα
καιμιαράβδογιατοστόμασου.
26Πρόσεχεμηνγλιστρήσειςαπόαυτό,μήπωςπέσεις
μπροστάσεαυτόνπουπαραμονεύει.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ29
1Αυτόςπουείναιελεήμωνθαδανείσειστονπλησίοντου.
καιαυτόςπουενισχύειτοχέριτουτηρείτιςεντολές.
2Δάνεισεστονπλησίονσουτηνώρατηςανάγκηςτουκαι
πλήρωσετονπλησίονσουξανάστηνκατάλληληεποχή.
3Κράτησετονλόγοσουκαισυμπεριφέρσουπιστάμαζί
του,καιθαβρίσκειςπάντααυτόπουείναιαπαραίτητογια
σένα.
4Πολλοί,όταντουςδάνειζανκάτι,τοθεώρησανότι
βρέθηκεκαιτουςέβαζανσεταλαιπωρίαπουτουςβοήθησε.
5Μέχριναλάβει,θαφιλήσειτοχέριενόςανθρώπου.και
γιαταλεφτάτουγείτονάτουθαμιλήσειυποτακτικά:αλλά
ότανθατοξεπληρώσει,θαπαρατείνειτοχρόνο,θα
ανταποδώσειλόγιαθλίψηςκαιθαπαραπονεθείγιατην
ώρα.
6Ανεπικρατήσει,δύσκολαθαλάβειτομισό,καιθα
μετρήσεισαννατοβρήκε·ανόχι,τουστέρησεταχρήματά
του,καιτουαπέκτησεεχθρόχωρίςαιτία:τονπληρώνειμε
βρισιέςκαικιγκλιδώματα?καιγιατιμήθατουπληρώσει
τοαίσχος.
7Ωςεκτούτου,πολλοίαρνήθηκανναδανείσουνγιακακές
πράξειςάλλων,φοβούμενοιότιθατουςεξαπατήσουν.
8Ωστόσο,έχειςυπομονήμεένανάνθρωποσεφτωχή
περιουσίακαιμηνκαθυστερείςνατουδείξειςέλεος.
9Βοηθήστετονφτωχόγιαχάρητηςεντολήςκαιμηντον
απομακρύνετελόγωτηςφτώχειαςτου.
10Χάσεταλεφτάσουγιατοναδερφόσουκαιτονφίλο
σου,καιμηνσκουριάσουνκάτωαπόμιαπέτραγιανα
χαθούν.
11Συγκέντρωσετονθησαυρόσουσύμφωναμετιςεντολές
τουΥψίστου,καιθασουφέρειπερισσότερακέρδηαπό
χρυσό.
12Κλείσετηνελεημοσύνηστιςαποθήκεςσου·καιθασε
ελευθερώσειαπόκάθεθλίψη.
13Θαπολεμήσειγιασέναενάντιαστουςεχθρούςσου
καλύτερααπόμιαισχυρήασπίδακαιισχυρόδόρυ.
14Οέντιμοςάνθρωποςείναιεγγυητήςγιατονπλησίον
του·αλλάαυτόςπουείναιθρασύςθατονεγκαταλείψει.
15Μηνξεχνάςτηφιλίατηςεγγυήσεώςσου,γιατίέδωσετη
ζωήτουγιασένα.
16Οαμαρτωλόςθαανατρέψειτηνκαλήπεριουσίατης
εγγυήσεώςτου:
17Καιαυτόςπουέχειαχάριστομυαλόθατοναφήσεισε
κίνδυνοπουτονέσωσε.
18Ηεπικυριαρχίαέχειαναιρέσειπολλάαπότηνκαλή
περιουσία,καιτουςταρακούνησεσανκύμα
θάλασσας·ισχυρούςανθρώπουςτουςέδιωξεαπότασπίτια
τους,ώστεπεριπλανήθηκανανάμεσασεξέναέθνη.
19Οπονηρόςάνθρωποςπουπαραβαίνειτιςεντολέςτου
Κυρίουθαπέσεισεεγγύηση·καιαυτόςπουαναλαμβάνει
καιακολουθείτιςδουλειέςάλλωνανθρώπωνγιακέρδοςθα
πέσεισεκουστούμια.
20Βοήθησετονπλησίονσουσύμφωναμετηδύναμήσου,
καιπρόσεχεναμηνπέσειςκαιεσύστοίδιο.
21Τοκύριοπράγμαγιατηζωήείναινερό,καιψωμί,και
ρούχα,καιένασπίτιγιανακαλύψειτηνντροπή.
22Καλύτερηείναιηζωήενόςφτωχούανθρώπουσεένα
άθλιοεξοχικόσπίτι,παράέναλεπτόφαγητόστοσπίτιενός
άλλου.
23Είτεείναιλίγοείτεπολύ,μείνεικανοποιημένος,ώστε
ναμηνακούσειςτημομφήτουσπιτιούσου.
24Γιατίείναιάθλιαζωήναπηγαίνειςαπόσπίτισε
σπίτι·γιατίόπουείσαιξένος,δεντολμάςναανοίξειςτο
στόμασου.
25Θαδιασκεδάσειςκαιθαγλεντήσεις,καιδενθαέχεις
ευχαριστίες·επιπλέονθαακούςπικράλόγια:
26Έλα,ξένε,καιφτιάξεένατραπέζικαιτάισεμεαπό
αυτόπουέχειςέτοιμο.
27Δώσεθέση,ξένε,σεέναναξιόλογοάνθρωπο.Ο
αδερφόςμουέρχεταιναμείνει,καιέχωανάγκηαπότο
σπίτιμου.
28Αυτάταπράγματαείναιοδυνηράγιαένανάνθρωπομε
κατανόηση.ηεπιδοκιμασίατουσπιτιούκαιηεπίπληξητου
δανειστή.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ30
1Αυτόςπουαγαπάτονγιοτουτονκάνεινανιώθεισυχνά
τηράβδο,γιαναέχειτηχαράτουστοτέλος.
2Εκείνοςπουτιμωρείτονγιοτουθαέχειχαράμαζίτου
καιθατονχαίρεταιανάμεσαστουςγνωστούςτου.
3Όποιοςδιδάσκειτονγιοτουθλίβειτονεχθρό·και
μπροστάστουςφίλουςτουθατονχαίρεται.
4Ανκαιπεθάνειοπατέραςτου,είναισανναμην
πέθανε·επειδή,άφησεπίσωτουένανσαντονεαυτότου.
5Ενώζούσε,είδεκαιχάρηκεγι'αυτόν·καιότανπέθανε,
δενλυπήθηκε.
6Άφησεπίσωτουένανεκδικητήεναντίοντωνεχθρώντου,
καιένανπουθαανταποδώσειτηνκαλοσύνηστουςφίλους
του.
7Αυτόςπουκάνειπολύτονγιοτου,θαδέσειτιςπληγές
του.καιτασπλάχνατουθαταράζονταισεκάθεκραυγή.
8Έναάλογοπουδενέχεισπάσειγίνεταιξεροκέφαλο·και
έναπαιδίπουαφήνεταιστονεαυτότουθαείναιδόλιο.
9Κόκωσετοπαιδίσουκαιθασεκάνειναφοβηθείς:παίξε
μαζίτουκαιθασεβαρέσει.

19. 10Μηγελάςμαζίτου,γιαναμηνλυπηθείςμαζίτου,και
στοτέλοςνατρίζειςταδόντιασου.
11Μηντουδίνειςελευθερίαστανιάτατουκαιμην
κλείνειςτομάτιστιςανοησίεςτου.
12Σκύψτετονλαιμότουόσοείναιμικρός,καιχτυπήστε
τονσταπλάγιαενώείναιπαιδί,γιαναμηνπεισμώσεικαι
σαςείναιανυπάκουος,καιέτσιφέρειθλίψηστηνκαρδιά
σας.
13Νατιμωρείςτονγιοσουκαινατονκοπιάζεις,μήπωςη
άσεμνησυμπεριφοράτουείναιπροσβολήγιασένα.
14Καλύτεροςείναιοφτωχός,πουείναιυγιήςκαιισχυρός,
παράέναςπλούσιοςπουείναιταλαιπωρημένοςστοσώμα
του.
15Ηυγείακαιηκαλήπεριουσίατουσώματοςείναιπάνω
απόόλαχρυσός,καιέναδυνατόσώμαπάνωαπότον
άπειροπλούτο.
16Δενυπάρχειπλούτηπάνωαπόέναυγιέςσώμα,και
καμίαχαράπάνωαπότηχαράτηςκαρδιάς.
17Οθάνατοςείναικαλύτεροςαπόμιαπικρήζωήήμια
συνεχήασθένεια.
18Ταεδέσματαπουχύνονταισεέναστόμακλειστόείναι
σανβρωμιάαπόκρέαςπάνωσετάφο.
19Τιωφελείηπροσφοράσεέναείδωλο;γιατίούτεφάει
ούτεμυρίζει·έτσιείναικαιαυτόςπουδιώκεταιαπότον
Κύριο.
20Βλέπειμεταμάτιατουκαιστενάζει,σανευνούχοςπου
αγκαλιάζειμιαπαρθένακαιαναστενάζει.
21Μηδίνειςτοννουσουσεβαρύτητακαιμηβασανίζεις
τονεαυτόσουγιατηδικήσουσυμβουλή.
22Ηχαράτηςκαρδιάςείναιηζωήτουανθρώπου,καιη
χαράτουανθρώπουπαρατείνειτιςημέρεςτου.
23Αγάπατηνψυχήσου,καιπαρηγόρησετηνκαρδιάσου,
απομάκρυνετηθλίψημακριάσου·γιατίηθλίψησκότωσε
πολλούς,καιδενυπάρχεικέρδοςσεαυτήν.
24Οφθόνοςκαιηοργήσυντομεύουντηζωή,καιη
προσοχήφέρνειτηνηλικίαπριναπότονκαιρό.
25Μιαχαρούμενηκαικαλήκαρδιάθαφροντίζειτοκρέας
καιτηδιατροφήτου.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ31
1Ηπροσοχήγιαπλούτηκαταναλώνειτησάρκα,καιη
φροντίδατηςδιώχνειτονύπνο.
2Ηπροσοχήδενθααφήσειτονάνθρωπονακοιμηθεί,
όπωςμιαεπώδυνηασθένειασπάειτονύπνο,
3Οπλούσιοςέχειμεγάληεργασίαγιανασυγκεντρώσει
πλούτημαζί.καιότανξεκουράζεται,γεμίζειμετα
ντελικάτατου.
4Οφτωχόςεργάζεταιστηφτωχήπεριουσίατου.καιόταν
φύγει,είναιακόμαάπορος.
5Αυτόςπουαγαπάτονχρυσόδενθαδικαιωθεί,καιαυτός
πουακολουθείτηδιαφθοράθαέχειαρκετόαπόαυτόν.
6Οχρυσόςήτανηκαταστροφήπολλών,καιη
καταστροφήτουςήτανπαρούσα.
7Είναιέναεμπόδιογιαεκείνουςπουθυσιάζουνσεαυτό,
καικάθεανόητοςθαληφθείμαζίτου.
8Μακάριοςοπλούσιοςπουβρίσκεταιχωρίςψεγάδι,και
δενέχεικυνηγήσειτονχρυσό.
9Ποιοςείναιαυτός;καιθατονονομάσουμεευλογημένο:
γιατίέκανεθαυμαστάπράγματαμεταξύτουλαούτου.
10Ποιοςδοκιμάστηκεμεαυτόκαιβρέθηκετέλειος;τότε
αςδοξαστεί.Ποιοςμπορείναπροσβάλεικαιδενέχει
προσβάλει;ήέκανετοκακό,καιδεντοέκανε;
11Τααγαθάτουθαεδραιωθούν,καιηεκκλησίαθα
δηλώσειτηνελεημοσύνητου.
12Ανκάθεσαισεέναπλούσιοτραπέζι,μηνείσαι
άπληστοςπάνωσεαυτόκαιμηλες:Έχειπολύκρέαςπάνω
του.
13Θυμηθείτεότιτοπονηρόμάτιείναικακόπράγμα·καιτι
είναιπιοπονηρόαπόέναμάτι;ωςεκτούτουκλαίεισε
κάθεπερίσταση.
14Μηντεντώνειςτοχέρισουόπουφαίνεταικαιμηντο
χώνειςμαζίτουστοπιάτο.
15Μηνκρίνειςτονπλησίονσουαπόμόνοςσου·καινα
είσαιφρόνιμοςσεκάθεσημείο.
16Φάεόπωςτουαρέσειστονάνθρωποαυτάπουσου
τίθενται.καικαταβροχθίζειςτησημείωση,γιαναμησε
μισήσουν.
17Φύγεπρώταγιαλόγουςτρόπων.καιμηνείσαι
αχόρταγος,γιαναμηνπροσβάλεις.
18Ότανκάθεσαιανάμεσασεπολλούς,μηναπλώνεις
πρώτατοχέρισου.
19Πολύλίγααρκούνγιαένανκαλάγαλουχημένο
άνθρωπο,καιδενσηκώνειτονάνεμοτουστοκρεβάτιτου.
20Ουγιήςύπνοςέρχεταιαπόμέτριαδιατροφή:σηκώνεται
νωρίς,καιηεξυπνάδατουείναιμαζίτου·αλλάοπόνος
τηςπαρατήρησης,καιηχολή,καιοιπόνοιτηςκοιλιάς,
είναιμεέναναχόρταγοάνθρωπο.
21Καιανσεαναγκάσουνναφας,σήκω,βγεςέξω,κάνε
εμετόκαιθαξεκουραστείς.
22Γιεμου,άκουσέμεκαιμημεπεριφρονήσεις,καιστο
τέλοςθαβρειςόπωςσουείπα
23Όποιοςείναιφιλελεύθεροςστοφαγητότου,θα
μιλήσουνκαλάγι'αυτόν.καιηαναφοράτηςκαλήςτου
οικοκυρίαςθαγίνειπιστευτή.
24Αλλάεναντίοναυτούπουείναιτσιγκούνηςτου
φαγητούτουθαμουρμουρίσειολόκληρηηπόλη.καιοι
μαρτυρίεςτηςτσιγκουνιάςτουδενθααμφισβητηθούν.
25Μηδείχνειςτηγενναιότητάσουστοκρασί.γιατίτο
κρασίέχεικαταστρέψειπολλούς.
26Τοκαμίνιδοκιμάζειτηνάκρηβυθίζοντας·έτσιοι
καρδιέςτωνυπερήφανωνοινοποιείτομεθύσι.
27Τοκρασίείναιτόσοκαλόόσοηζωήσεένανάνθρωπο,
ανπίνεταιμέτρια:τιζωήείναιλοιπόνγιαένανάνθρωπο
πουείναιχωρίςκρασί;γιατίφτιάχτηκεγιαναχαροποιεί
τουςανθρώπους.
28Τοκρασίμετρήσιμαμεθυσμένοκαιστηνεποχήφέρνει
χαράτηςκαρδιάςκαιευφροσύνητουνου.
29Αλλάτοκρασίμεθυσμένοαπότηνυπερβολήπροκαλεί
πίκραστομυαλό,μεφιλονικίεςκαιφιλονικίες.
30Ημέθηαυξάνειτηνοργήτουανόητουέωςότου
προσβάλλει·μειώνειτηδύναμηκαικάνειπληγές.
31Μηνεπιπλήττειςτονπλησίονσουγιατοκρασίκαιμην
τονπεριφρονείςστηχαράτου·μηντουδίνειςασεβείς
λέξειςκαιμηντονπιέζειςπαρακινώνταςτονναπιει.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ32
1Ανγίνειςκύριοςμιαςγιορτής,μηνσηκωθείς,αλλάνα
είσαιανάμεσάτουςσανέναςαπότουςυπόλοιπους.
φροντίστετουςεπιμελώς,καιέτσικαθίστε.
2Καιότανολοκληρώσειςόλοτοαξίωμάσου,πάρετη
θέσησου,γιαναμπορείςναχαρείςμαζίτουςκαιναλάβεις
έναστέμμαγιατηνκαλήσουοργάνωσητηςγιορτής.
3Μίλα,εσύπουείσαιοπρεσβύτερος,γιατίσουγίνεται,
αλλάμεορθήκρίση.καιεμποδίζουνόχιμουσική.

20. 4Μηχύνετελόγιαόπουυπάρχειμουσικόςκαιμηδείχνετε
σοφίαεκπρόθεσμα.
5Μιασυναυλίαμουσικήςσεένασυμπόσιοκρασιούείναι
σανέναχρυσόσφραγίδακαρμπούνκλ.
6Ωςσφραγίδασμαραγδιούσεχρυσόέργο,έτσιείναιη
μελωδίατηςμουσικήςμεευχάριστοκρασί.
7Μίλα,νεαρέ,ανσεχρειάζεσαι·καιόμωςσπάνιαότανσε
ζητήσουνδύοφορές.
8Αςείναιολόγοςσουσύντομος,μελίγαλόγιανα
κατανοείπολλά.ναείσαισανεκείνοςπουξέρεικαιόμως
κρατάτηγλώσσατου.
9Ανείσαιανάμεσασεμεγάλουςανθρώπους,μηνκάνεις
τονεαυτόσουίσομεαυτούς.καιότανοιαρχαίοι
άνθρωποιείναιστηθέσητους,μηνχρησιμοποιείτεπολλές
λέξεις.
10Πριναπότηβροντήπάνεαστραπές.καιενώπιονένας
ντροπιασμένοςάνθρωποςθαπάειχάρη.
11Νασηκώνεσαιενκαιρώ,καιναμηνείσαιοτελευταίος.
αλλάπάρεσπίτισουχωρίςκαθυστέρηση.
12Πάρεεκείτηνενασχόλησήσουκαικάνεό,τι
θέλεις·αλλάμηναμαρτάνειςμευπερήφανολόγο.
13Καιγιααυτά,ευλόγησεαυτόνπουσεέφτιαξε,καισε
αναπλήρωσεμετακαλάτου.
14ΌποιοςφοβάταιτονΚύριοθαλάβειτηδιαπαιδαγώγησή
του.καιόσοιτοναναζητούννωρίςθαβρουνεύνοια.
15Όποιοςζητάτοννόμοθαχορτάσειμεαυτόν·αλλάο
υποκριτήςθασκανδαλιστείαπόαυτό.
16ΑυτοίπουφοβούνταιτονΚύριοθαβρουνκρίση,καιθα
ανάψουντηδικαιοσύνηωςφως.
17Οαμαρτωλόςάνθρωποςδενθαεπιτιμηθεί,αλλά
βρίσκειδικαιολογίασύμφωναμετοθέλημάτου.
18Έναςάνθρωποςπουσυμβουλεύειθαείναιπροσεκτικός.
αλλάέναςπαράξενοςκαιπερήφανοςάνθρωποςδεν
πτοείταιαπότονφόβο,ακόμηκιότανοίδιοςέχεικάνει
χωρίςσυμβουλή.
19Μηνκάνετετίποταχωρίςσυμβουλές.καιόταντο
κάνειςμιαφορά,μημετανοήσεις.
20Μηνπαςσεδρόμοόπουμπορείςναπέσειςκαιμην
σκοντάψειςανάμεσαστιςπέτρες.
21Μηνέχετεαυτοπεποίθησημεαπλότρόπο.
22Καιπρόσεχεαπόταίδιασουταπαιδιά.
23Σεκάθεκαλόέργοεμπιστεύσουτηνψυχήσου.γιατί
αυτήείναιητήρησητωνεντολών.
24ΑυτόςπουπιστεύειστονΚύριοπροσέχειτηνεντολή.
καιαυτόςπουεμπιστεύεταισεαυτόνδενθαπάειποτέτο
χειρότερο.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ33
1Δενθασυμβείκανένακακόσεαυτόνπουφοβάταιτον
Κύριο.αλλάσεπειρασμόκαιπάλιθατονελευθερώσει.
2Οσοφόςδενμισείτονόμο.αλλάαυτόςπουείναι
υποκριτήςεκείείναισανπλοίοσεκαταιγίδα.
3Έναςάνθρωποςμεκατανόησηεμπιστεύεταιτονόμο.και
ονόμοςείναιπιστόςσεαυτόν,ωςχρησμός.
4Προετοίμασετιθαπεις,καιέτσιθαακουστείς·καιδέσε
τηνοδηγίακαιμετάαπάντησε.
5Ηκαρδιάτουανόητουείναισαντροχόςκαροτσιού.και
οισκέψειςτουείναισανκυλιόμενοςάξονας.
6Έναάλογοεπιβήτοραείναισανφίλοςπουκοροϊδεύει,
πλησιάζεικάτωαπόόποιονκάθεταιεπάνωτου.
7Γιατίημιαμέραυπερέχειτηςάλλης,καθώςόλοτοφως
κάθεμέραςτουέτουςείναιαπότονήλιο;
8ΜετηγνώσητουΚυρίουδιακρίθηκαν·καιάλλαζε
εποχέςκαιγιορτές.
9Μερικάαπόαυτάέχεικάνειμέρεςυψηλώνημερών,και
τιςαγιάζει,καιμερικέςαπόαυτέςέχεικάνεισυνηθισμένες
μέρες.
10Καιόλοιοιάνθρωποιείναιαπότηγη,καιοΑδάμ
δημιουργήθηκεαπότηγη:
11ΜεπολλήγνώσηοΚύριοςτουςέχειδιαιρέσει,καιτους
δρόμουςτουςδιαφοροποίησε.
12Μερικούςαπόαυτούςτουςευλόγησεκαιτουςεξύψωσε
καιμερικούςτουςαγίασεκαιτουςέβαλεκοντάστονεαυτό
του·αλλάμερικούςαπόαυτούςκαταράστηκεκαι
κατέβασε,καιέφυγεαπότουςτόπουςτους.
13Όπωςείναιοπηλόςστοχέριτουαγγειοπλάστη,γιανα
τονδιαμορφώσεικατάτηνευχαρίστησήτου·έτσικαιο
άνθρωποςβρίσκεταιστοχέριαυτούπουτονέφτιαξε,για
νατουςαποδώσειόπωςτουαρέσειπερισσότερο.
14Τοκαλόέρχεταισεαντίθεσημετοκακό,καιηζωήμε
τονθάνατο·έτσιείναιοευσεβήςεναντίοντουαμαρτωλού,
καιοαμαρτωλόςεναντίοντουευσεβούς.
15ΔείτελοιπόνόλαταέργατουΥψίστου.καιυπάρχουν
δύοκαιδύο,τοέναεναντίοντουάλλου.
16Ξύπνησατελευταίος,σανμαζεύωπίσωαπότους
αμπελοτροφείς·μετηνευλογίατουΚυρίουεπωφελήθηκα,
καιβάδισατοπατητήριμουσαντροφοσυλλέκτης
σταφυλιών.
17Σκεφτείτεότιδενμόχθησαμόνογιατονεαυτόμου,
αλλάγιαόλουςεκείνουςπουαναζητούνμάθηση.
18Ακούστεμε,μεγάλοιάνδρεςτουλαού,καιακούστεμε
τααυτιάσας,αρχηγοίτηςεκκλησίας.
19Μηδίνειςστονγιοσουκαιστηγυναίκασου,στον
αδελφόσουκαιστονφίλοσου,εξουσίαπάνωσουόσοζεις,
καιμηδίνειςτααγαθάσουσεάλλον,μήπωςσεμετανοήσει
καιπαρακαλέσειςγιατοίδιοξανά.
20Όσοζειςκαιέχειςπνοήμέσασου,μηνπαραδώσειςτον
εαυτόσουσεκανέναν.
21Γιατίείναικαλύτερονασεαναζητούνταπαιδιάσου,
παράνασταθείςστηνευγένειάτους.
22Σεόλασουταέργανακρατάςγιατονεαυτόσουτην
υπεροχή.μηναφήσειςκανέναλεκέστηντιμήσου.
23Τηνώραπουθατελειώσειςτιςμέρεςσουκαιθα
τελειώσειςτηζωήσου,μοίρασετηνκληρονομιάσου.
24Ηχορτονομή,τοραβδίκαιταβάρηείναιγιατον
γάιδαρο.καιψωμί,διόρθωσηκαιεργασία,γιαέναν
υπηρέτη.
25Ανβάλειςτονδούλοσουνακοπιάζει,θαβρεις
ανάπαυση·ανόμωςτοναφήσειςναμείνειαδρανής,θα
αναζητήσειτηνελευθερία.
26Έναςζυγόςκαιένακολάροσκύβουντολαιμό·έτσι
είναιταβασανιστήριακαιταμαρτύριαγιατονκακόδούλο.
27Στείλετοννακοπιάσει,γιαναμημείνειαδρανής.γιατί
ηαδράνειαδιδάσκειπολλάκακά.
28Βάλτετονναδουλέψει,όπωςτουαρμόζει:ανδενείναι
υπάκουος,φορέστεπιοβαριάδεσμά.
29Αλλάμηνείστευπερβολικοίαπέναντισεκανέναν.και
χωρίςδιακριτικότηταναμηνκάνειςτίποτα.
30Ανέχειςδούλο,αςείναιγιασένασαντονεαυτόσου,
γιατίτοναγόρασεςμετιμή.
31Ανέχειςδούλο,ικέτευσέτονσαναδερφό·γιατίτον
χρειάζεσαι,σαντηνψυχήσου·αντονικετεύσειςμεκακία,
καιφύγειμακριάσου,απόποιαοδόθαπαςνατον
αναζητήσεις;

21. ΚΕΦΑΛΑΙΟ34
1Οιελπίδεςενόςανθρώπουχωρίςκατανόησηείναι
μάταιεςκαιψεύτικες·καιταόνειραυψώνουντους
ανόητους.
2Όποιοςβλέπειόνειραμοιάζειμεαυτόνπουπιάνειαπότη
σκιάκαιακολουθείτονάνεμο.
3Τοόραματωνονείρωνείναιηομοιότηταενός
πράγματοςμεέναάλλο,όπωςκαιηομοιότηταπροσώπου
μεπρόσωπο.
4Απόακάθαρτοπράγματιμπορείνακαθαριστεί;καιαπό
αυτόπουείναιψέμαποιααλήθειαμπορείναπροκύψει;
5Μαντείακαιμαντείακαιόνειραείναιμάταια·καιη
καρδιάονειρεύεται,όπωςηκαρδιάμιαςγυναίκαςπου
πονάει.
6ΑνδενσταλούναπότονΎψιστοστηνεπίσκεψήσου,
μηνβάλειςτηνκαρδιάσουπάνωτους.
7Διότιταόνειραέχουνεξαπατήσειπολλούςκαιαπέτυχαν
νατουςεμπιστεύονται.
8Ονόμοςθαβρεθείτέλειοςχωρίςψέματα·καιησοφία
είναιτελειότηταγιαέναπιστόστόμα.
9Έναςάνθρωποςπουέχειταξιδέψειξέρειπολλά
πράγματα.καιαυτόςπουέχειμεγάληπείραθαδηλώσει
σοφία.
10Αυτόςπουδενέχειπείραγνωρίζειλίγα·αλλάαυτός
πουέχειταξιδέψειείναιγεμάτοςσύνεση.
11Ότανταξίδεψα,είδαπολλάπράγματα.καικαταλαβαίνω
περισσότερααπόόσαμπορώναεκφράσω.
12Πολλέςφορέςκινδύνευαμεθάνατο·όμως
ελευθερώθηκαεξαιτίαςαυτώντωνπραγμάτων.
13ΤοπνεύμαόσωνφοβούνταιτονΚύριοθαζήσει.γιατίη
ελπίδατουςείναισεαυτόνπουτουςσώζει.
14ΌποιοςφοβάταιτονΚύριοδενθαφοβηθείούτεθα
φοβηθεί.γιατίείναιηελπίδατου.
15ΕυλογημένηηψυχήεκείνουπουφοβάταιτονΚύριο·σε
ποιονκοιτάζει;καιποιαείναιηδύναμήτου;
16ΔιότιταμάτιατουΚυρίουείναιπάνωσ'αυτούςπουτον
αγαπούν,είναιηισχυρήπροστασίατουςκαιηισχυρή
παραμονήτους,άμυνααπότηζέστη,καικάλυμμααπότον
ήλιοτομεσημέρι,προστασίααπόσκοντάφτισμακαι
βοήθειααπόπτώση.
17Ανυψώνειτηνψυχήκαιφωτίζειταμάτια·δίνειυγεία,
ζωήκαιευλογία.
18Αυτόςπουθυσιάζειέναπράγμαπουαποκτήθηκεάδικα,
ηπροσφοράτουείναιγελοία.καιταδώρατωνάδικων
ανδρώνδενγίνονταιδεκτά.
19ΟΎψιστοςδενείναιευχαριστημένοςμετιςπροσφορές
τωνκακών.ούτεειρηνεύεταιγιατηναμαρτίαμετοπλήθος
τωνθυσιών.
20Όποιοςφέρνειπροσφοράαπότααγαθάτωνφτωχών,
κάνειόπωςκάποιοςπουσκοτώνειτονγιομπροστάστα
μάτιατουπατέρατου.
21Τοψωμίτωναπόρωνείναιηζωήτους·αυτόςπουτον
εξαπατάείναιάνθρωποςμεαίμα.
22Αυτόςπουαφαιρείταζωντανάτουπλησίοντου,τον
σκοτώνει.καιαυτόςπουεξαπατάτονεργάτημετομισθό
τουείναιαιματοκύστης.
23Ότανέναςχτίζεικαιέναςάλλοςγκρεμίζει,τικέρδος
έχουντότεεκτόςαπότηνεργασία;
24Ότανκάποιοςπροσεύχεταικαιάλλοςκαταριέται,
ποιανούφωνήθαακούσειοΚύριος;
25Αυτόςπουπλένεταιμετάτοάγγιγμαενόςνεκρού
σώματος,αντοαγγίξειξανά,τιωφελείτοπλύσιμοτου;
26Έτσισυμβαίνειμεένανάνθρωποπουνηστεύειγιατις
αμαρτίεςτου,καιπηγαίνειπάλι,καικάνειτοίδιο·ποιοςθα
ακούσειτηνπροσευχήτου;ήτιτουωφελείηταπείνωσή
του;
ΚΕΦΑΛΑΙΟ35
1Αυτόςπουτηρείτονόμοπροσφέρειαρκετά
προσφορές·αυτόςπουπροσέχειτηνεντολήπροσφέρει
ειρηνικήπροσφορά.
2Αυτόςπουανταμείβειμιακαλήαπόδοσηπροσφέρειψιλό
αλεύρι.καιαυτόςπουδίνειελεημοσύνηθυσιάζειέπαινο.
3Ηαπομάκρυνσηαπότηνκακίαείναιπράγμαευάρεστο
στονΚύριο.καιηεγκατάλειψητηςαδικίαςείναιεξιλέωση.
4ΔενθαεμφανιστείςάδειοςενώπιοντουΚυρίου.
5Διότιόλααυτάπρέπειναγίνονταιλόγωτηςεντολής.
6Ηπροσφοράτουδικαίουπαχαίνειτοθυσιαστήριο,καιη
γλυκιάτουμυρωδιάβρίσκεταιμπροστάστονΎψιστο.
7Ηθυσίαενόςδίκαιουανθρώπουείναιαποδεκτή.καιτο
μνημόσυνότουδενθαξεχαστείποτέ.
8ΔώσεστονΚύριοτηντιμήτουμεκαλόμάτι,καιμη
μειώνειςτουςπρώτουςκαρπούςτωνχεριώνσου.
9Σεόλαταδώρασουδείξεόψηχαρούμενηκαιαφιέρωσε
ταδέκατάσουμεχαρά.
10ΔώσεστονΎψιστοόπωςσεπλούτισε.καιόπωςπήρες,
δώσεμεεύθυμομάτι.
11ΔιότιοΚύριοςανταμείβει,καιθασουδώσει
επταπλάσια.
12Μησκέφτεστεναδιαφθείρετεμεδώρα.Γιατέτοιους
δενθαλάβει:καιμηνεμπιστεύεστεσεάδικεςθυσίες.γιατί
οΚύριοςείναικριτής,καιμαζίτουδενυπάρχεικανένας
σεβασμός.
13Δενθαδεχτείκανένανεναντίονενόςφτωχού,αλλάθα
ακούσειτηνπροσευχήτουκαταπιεσμένου.
14Δενθαπεριφρονήσειτηδέησητουορφανού.ούτεη
χήρα,ότανξεχύνειτοπαράπονότης.
15Δεντρέχουνταδάκρυασταμάγουλατηςχήρας;καιδεν
είναιηκραυγήτηςεναντίοντουπουτουςκάνειναπέσουν;
16ΑυτόςπουυπηρετείτονΚύριοθαγίνειδεκτόςμε
εύνοια,καιηπροσευχήτουθαφτάσειμέχριτασύννεφα.
17Ηπροσευχήτουταπεινούδιαπερνάτασύννεφα·και
μέχριναπλησιάσει,δενθαπαρηγορηθεί.καιδενθαφύγει,
έωςότουοΎψιστοςθαδειγιανακρίνειδίκαιακαινα
εκτελέσεικρίση.
18ΔιότιοΚύριοςδενθαείναινωθρός,ούτεοΙσχυρόςθα
είναιυπομονετικόςαπέναντίτους,έωςότουλύσειτην
οσφύτωναδίστακτωνκαιανταποδώσειτηνεκδίκηση
στουςεθνικούς.μέχρινααφαιρέσειτοπλήθοςτων
υπερήφανωνκαινασπάσειτοσκήπτροτωναδίκων.
19Μέχρινααποδώσεισεκάθεάνθρωποσύμφωναμετις
πράξειςτου,καισταέργατωνανθρώπωνσύμφωναμετις
επινοήσειςτους.ώσπουνακρίνειτηνυπόθεσητουλαού
τουκαινατουςκάνειναχαίρονταιμετοέλεόςτου.
20Τοέλεοςείναιεποχικόστονκαιρότηςθλίψης,όπωςτα
σύννεφατηςβροχήςτονκαιρότηςξηρασίας.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ36
1Ελέησέμας,ΚύριεΘεέόλων,καιδεςμας:
2Καιστείλετονφόβοσουσεόλαταέθνηπουδενσε
αναζητούν.
3Σήκωσετοχέρισουενάντιασταπαράξεναέθνη,καιας
δουντηδύναμήσου.

22. 4Όπωςαγιάστηκεςμέσαμαςμπροστάτους·έτσι
μεγαλύνεσαιανάμεσάτουςενώπιόνμας.
5Καιαςσεγνωρίσουν,όπωςσεγνωρίσαμε,ότιδεν
υπάρχειΘεόςπαράμόνοεσύ,Θεέ.
6Δείξενέασημείακαικάνεάλλαπαράξενα
θαύματα·δόξασετοχέρισουκαιτοδεξίσουχέρι,γιανα
εκθέσουνταθαυμαστάσουέργα.
7Σήκωσετηναγανάκτηση,καιχύσετηνοργή·πάρετον
αντίπαλοκαιεξόντωσετονεχθρό.
8Γιατονπεριορισμότουχρόνου,θυμήσουτηδιαθήκηκαι
αςαναγγείλουνταθαυμάσιαέργασου.
9Αυτόςπουδραπετεύειαςκαταστραφείαπότηνοργήτης
φωτιάς.καιαςχαθούναυτοίπουκαταδυναστεύουντον
λαό.
10Χτυπήστετακεφάλιατωναρχόντωντωνεθνών,που
λένε:Δενυπάρχειάλλοςεκτόςαπόεμάς.
11ΜάζεψεόλεςτιςφυλέςτουΙακώβ,καικληρονομήσετις,
όπωςαπότηναρχή.
12Κύριε,ελέησοντονλαόπουλέγεταιμετοόνομάσου,
καιτονΙσραήλ,τονοποίοονόμασεςτοπρωτότοκόσου.
13ΕλέησέτομετηνΙερουσαλήμ,τηναγίασουπόλη,τον
τόποτηςανάπαυσήςσου.
14ΓέμισετηΣιώνμετουςανείπωτουςχρησμούςσουκαι
τονλαόσουμετηδόξασου.
15Δώσεμαρτυρίασεαυτούςπουκατείχεςαπότηναρχή,
καισήκωσεπροφήτεςπουήτανστοόνομάσου.
16Ανταμείψεαυτούςπουσεπεριμένουν,καιαςβρεθούν
πιστοίοιπροφήτεςσου.
17Κύριε,άκουσετηνπροσευχήτωνδούλωνσου,
σύμφωναμετηνευλογίατουΑαρώνγιατονλαόσου,ώστε
όλοιόσοικατοικούνστηγηναγνωρίσουνότιεσύείσαιο
Κύριος,οαιώνιοςΘεός.
18Ηκοιλιάκαταβροχθίζειόλατακρέατα,αλλάτοένα
κρέαςείναικαλύτεροαπότοάλλο.
19Όπωςοουρανίσκοςγεύεταιδιάφοραείδηελαφιού,έτσι
καιηκαρδιάπουκατανοείψεύτικουςλόγους.
20Ηκακήκαρδιάπροκαλείβαρύτητα·αλλάοέμπειροςθα
τονανταποδώσει.
21Μιαγυναίκαθαδεχτείκάθεάντρα,αλλάημιακόρη
είναικαλύτερηαπότηνάλλη.
22Ηομορφιάτηςγυναίκαςευφραίνειτοπρόσωπο,καιο
άντραςδεναγαπάτίποτακαλύτερο.
23Ανυπάρχεικαλοσύνη,πραότητακαιπαρηγοριάστη
γλώσσατης,τότεοάντραςτηςδενείναισαντουςάλλους
άνδρες.
24Όποιοςαποκτάσύζυγοαρχίζειμιαπεριουσία,μια
βοήθειασαντονεαυτότουκαιμιαστήληανάπαυσης.
25Όπουδενυπάρχειφράκτης,εκείλεηλατείταιη
περιουσία·καιαυτόςπουδενέχειγυναίκαθα
περιπλανηθείπάνωκάτωθρηνώντας.
26Ποιοςθαεμπιστευτείένανκαλάδιορισμένοκλέφτη,
πουπηδάαπόπόλησεπόλη;Ποιοςλοιπόνθαπιστέψει
ένανάνθρωποπουδενέχεισπίτικαιφιλοξενείόπουκιαν
τονπάρειηνύχτα;
ΚΕΦΑΛΑΙΟ37
1Κάθεφίλοςλέει,είμαικαιφίλοςτου·αλλάυπάρχειφίλος,
πουείναιμόνοφίλοςκατ'όνομα.
2Δενείναιθλίψημέχριθανάτου,ότανέναςσύντροφοςκαι
φίλοςστρέφεταισεεχθρό;
3Ωπονηρήφαντασία,απόπούήρθεςγιανακαλύψειςτη
γημεδόλο;
4Υπάρχειέναςσύντροφος,πουχαίρεταιμετηνευημερία
ενόςφίλου,αλλάτηνώρατηςδυσκολίαςθαείναιεναντίον
του.
5Υπάρχειέναςσύντροφος,πουβοηθάτονφίλοτουγια
τηνκοιλιά,καισηκώνειτοαγκράφαενάντιαστονεχθρό.
6Μηνξεχνάςτονφίλοσουστομυαλόσουκαιμηντον
αγνοείςσταπλούτησου.
7Κάθεσύμβουλοςεξυμνείτησυμβουλή.αλλάυπάρχει
κάποιοςπουσυμβουλεύειτονεαυτότου.
8Ναπροσέχετετονσύμβουλοκαιναμάθετεπριντι
ανάγκηέχει.γιατίθασυμβουλεύειτονεαυτότου.μήπως
ρίξειτονκλήροεπάνωσου,
9Καιπεςσου,οδρόμοςσουείναικαλός·καιμετά
στάθηκεστηνάλληπλευρά,γιαναδειτιθασυμβείσε
σένα.
10Μησυμβουλεύεσαικάποιονπουσευποπτεύεται·και
κρύβετησυμβουλήσουαπόαυτούςπουσεφθονούν.
11Ούτενασυμβουλευτείτεμιαγυναίκαπουτηναγγίζει,
τηνοποίαζηλεύει.ούτεμεδειλόσεθέματαπολέμου?ούτε
μεέμποροσχετικάμετηνανταλλαγή?ούτεμεαγοραστή
πώλησης?ούτεμεένανζηλιάρηάνθρωποτης
ευγνωμοσύνης.ούτεμεένανανελέητοάνθρωποπου
αγγίζειτηνκαλοσύνη.ουτεμετονοκνηρογιακαμια
δουλεια?ούτεμεμίσθωσηγιαέναχρόνοτελειωτικών
εργασιών?ούτεμεένανάεργουπηρέτηπολλώνεργασιών:
μηντουςακούτεσεκανέναθέμασυμβουλής.
12Αλλάναείσαισυνεχώςμεένανευσεβήάνθρωπο,τον
οποίοξέρειςότιτηρείτιςεντολέςτουΚυρίου,τουοποίου
ονουςείναισύμφωναμετονουσου,καιθαλυπάταιμαζί
σου,αναποβάλεις.
13Καιαςσταθείησυμβουλήτηςκαρδιάςσου·γιατίδεν
υπάρχεικανείςπιοπιστόςσεσένααπόαυτήν.
14Διότιτομυαλόενόςανθρώπουσυνηθίζεικάποτενατου
λέειπερισσότερουςαπόεπτάφρουρούς,πουκάθονται
πάνωσεένανψηλόπύργο.
15Καιπάνωαπ'όλααυτάπροσευχήσουστονΎψιστο,να
κατευθύνειτηνοδόσουμεαλήθεια.
16Άφησετηλογικήπριναπόκάθεεπιχείρησηκαιτη
συμβουλήπριναπόκάθεπράξη.
17Τοπρόσωποείναισημάδιαλλαγήςτηςκαρδιάς.
18Τέσσεραπράγματαφαίνονται:τοκαλόκαιτοκακό,η
ζωήκαιοθάνατος·αλλάηγλώσσακυριαρχείπάνωτους
συνεχώς.
19Υπάρχεικάποιοςπουείναισοφόςκαιδιδάσκειπολλούς,
αλλάείναιασύμφοροςγιατονεαυτότου.
20Υπάρχειέναςπουδείχνεισοφίασταλόγιακαιείναι
μισητός·θαστερηθείκάθετροφής.
21ΔιότιδεντουδίνεταιχάρηαπότονΚύριο,επειδή
στερείταικάθεσοφίας.
22Άλλοςείναισοφόςμετονεαυτότου.καιοικαρποίτης
κατανόησηςείναιαξιέπαινοιστοστόματου.
23Οσοφόςδιδάσκειτονλαότου.καιοικαρποίτης
κατανόησήςτουδεναποτυγχάνουν.
24Οσοφόςάνθρωποςθαγεμίσειμεευλογία.καιόσοιτον
βλέπουνθατονθεωρούνχαρούμενο.
25Οιημέρεςτηςζωήςτουανθρώπουμπορείναείναι
μετρημένες·αλλάοιημέρεςτουΙσραήλείναιαμέτρητες.
26Οσοφόςάνθρωποςθακληρονομήσειτηδόξαανάμεσα
στονλαότου,καιτοόνομάτουθαείναιαιώνιο.
27Γιεμου,δοκίμασετηνψυχήσουστηζωήσου,καιδες
τιείναικακόγι'αυτήν,καιμηντηςτοδώσειςαυτό.

23. 28Διότιόλαταπράγματαδενείναιωφέλιμαγιαόλους
τουςανθρώπους,ούτεκάθεψυχήέχειευχαρίστησησε
κάθεπράγμα.
29Μηγίνεστεαχόρταγοισεκανένανόστιμοπράγμα,ούτε
πολύάπληστοιστακρέατα.
30Διότιτουπερβολικόκρέαςφέρνειαρρώστια,καιη
υπερφαγίαθαμετατραπείσεχολέρα.
31Μετοsurfeitingπολλοίχάθηκαν.αλλάαυτόςπου
προσέχειπαρατείνειτηζωήτου.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ38
1Τιμήστεένανγιατρόμετηντιμήπουτουαναλογείγια
τιςχρήσειςπουμπορείτεναέχετεαπόαυτόν:γιατίο
Κύριοςτονδημιούργησε.
2ΔιότιαπότονΎψιστοέρχεταιηθεραπεία,καιθαλάβει
τιμήαπότονβασιλιά.
3Ηεπιδεξιότητατουγιατρούθασηκώσειτοκεφάλι
του·καισταμάτιατωνμεγάλωνανδρώνθαθαυμάζεται.
4ΟΚύριοςδημιούργησεφάρμακααπότηγη.καιαυτός
πουείναισοφόςδενθατουςαποστρέφεται.
5Δενέγινεγλυκότονερόμετοξύλο,γιαναφανείηαρετή
του;
6Καιέχειδώσειστουςανθρώπουςεπιδεξιότητα,γιανα
τιμηθείσταθαυμάσιαέργατου.
7Μετέτοιαθεραπεύειτουςανθρώπους,καιαφαιρείτους
πόνουςτους.
8Απότέτοιαοφαρμακοποιόςφτιάχνειέναγλυκό.Καιτα
έργατουδενέχουντέλος.καιαπόαυτόνείναιηειρήνησε
όλητηγη,
9Γιεμου,στηναρρώστιασουμηνείσαιαμελής·αλλά
προσευχήσουστονΚύριο,καιθασεθεραπεύσει.
10Φύγεαπότηναμαρτίακαιτακτοποίησεταχέριασου
καικαθάρισετηνκαρδιάσουαπόκάθεκακία.
11Δώστεμιαγλυκιάμυρωδιάκαιέναμνημείοαπό
εκλεκτόαλεύρι.καικάνεμιαχοντρήπροσφορά,ωςμη
όντας.
12Τότεδώσεθέσηστονγιατρό,γιατίοΚύριοςτον
δημιούργησε·αςμηνφύγειαπόσένα,γιατίτονέχεις
ανάγκη.
13Υπάρχειμιαστιγμήπουσταχέριατουςυπάρχεικαλή
επιτυχία.
14ΔιότιθαπροσεύχονταιεπίσηςστονΚύριο,ώστενα
ευημερήσειαυτό,πουδίνουνγιαευκολίακαιφάρμακογια
ναπαρατείνουντηζωή.
15ΌποιοςαμαρτάνειμπροστάστονΠλάστητου,αςπέσει
σταχέριατουγιατρού.
16Γιεμου,άσεταδάκρυαναπέφτουνπάνωστους
νεκρούςκαιάρχισεναθρηνείς,σανναείχεςυποστεί
μεγάλοκακόστονεαυτόσου.καιμετάκαλύψτετοσώμα
τουσύμφωναμετοέθιμο,καιμηνπαραμελήσετετηνταφή
του.
17Κλάψεπικρά,καιθρήνησε,όπωςτουαξίζει,καιαυτή
μιαήδύομέρες,γιαναμησουμιλήσουνάσχημα·καιμετά
παρηγόρησετονεαυτόσουγιατηβαρύτητάσου.
18Διότιαπότηβαρύτηταέρχεταιοθάνατος,καιη
βαρύτητατηςκαρδιάςσπάειτηδύναμη.
19Στηθλίψηπαραμένεικαιηθλίψη·καιηζωήτου
φτωχούείναιηκατάρατηςκαρδιάς.
20Μηνπαίρνετεβαρύτηταστηνκαρδιά:διώξτετο,και
συμμετείτεστοτελευταίοάκρο.
21Μηντοξεχνάς,γιατίδενυπάρχειεπιστροφή:δενθατου
κάνειςκαλό,αλλάθαβλάψειςτονεαυτόσου.
22Θυμήσουτηνκρίσημου·γιατίέτσιθαείναικαιηδική
σου.χθεςγιαμένακαισήμεραγιασένα.
23Όταναναπαύεταιονεκρός,αςαναπαυθείηανάμνησή
του.καιπαρηγορήσουγι'αυτόν,όταντοΠνεύματου
απομακρυνθείαπόαυτόν.
24Ησοφίατουλόγιουανθρώπουέρχεταιαπόευκαιρία
αναψυχής·καιαυτόςπουέχειλίγαπράγματαθαγίνει
σοφός.
25Πώςμπορείνααποκτήσεισοφίαπουκρατάτοάροτρο,
καιπουδοξάζεταιστοαγριόχορτο,πουοδηγείταβόδια,
καιασχολείταιμετουςκόπουςτους,καιτουοποίουη
κουβένταείναιγιαταύρους;
26Δίνειτομυαλότουνακάνειαυλάκια.καιείναιεπιμελής
γιαναδώσειτοζωοτροφή.
27Έτσι,κάθεξυλουργόςκαιεργάτης,πουεργάζεταινύχτα
καιμέρα·καιεκείνοιπουκόβουνκαισφραγίζουν,και
επιμελούνταινακάνουνμεγάληποικιλία,καιναδίνουν
τονεαυτότουςσεπλαστέςεικόνεςκαινααγρυπνούνγια
νατελειώσουνέναέργο.
28Καιοσιδηρουργόςκάθεταιδίπλαστοαμόνι,και
εξετάζειτηδουλειάτουσιδήρου,οατμόςτηςφωτιάς
καταστρέφειτησάρκατου,καιπαλεύειμετηθερμότητα
τουφούρνου:οθόρυβοςτουσφυριούκαιτουάκμοναείναι
πάνταστααυτιάτου,καιΤαμάτιακοιτάζουνακόμαστο
σχέδιοτουπράγματοςπουφτιάχνει.βάζειτομυαλότουνα
τελειώσειτηδουλειάτουκαιπροσέχεινατογυαλίσει
τέλεια:
29Τοίδιοκάνεικαιοαγγειοπλάστηςπουκάθεταιστο
έργοτουκαιγυρίζειτοντροχόμεταπόδιατου,οοποίος
είναιπάνταπροσεκτικόςστηδουλειάτου,καικάνειόλοτο
έργοτουμεαριθμό·
30Κατασκευάζειτονπηλόμετομπράτσοτου,καισκύβει
τηδύναμήτουμπροστάσταπόδιατου.κάνειτονεαυτό
τουνατοοδηγήσει.καιείναιεπιμελήςνακαθαρίσειτο
φούρνο:
31Όλοιαυτοίεμπιστεύονταιταχέριατους·καιοκαθένας
είναισοφόςστοέργοτου.
32Χωρίςαυτάδενμπορείνακατοικηθείμιαπόλη·καιδεν
θακατοικήσουνόπουθέλουν,ούτεθαανεβαίνουνκαιθα
κατεβαίνουν.
33Δενθααναζητηθούνσεδημόσιασυμβουλή,ούτεθα
κάθονταιψηλάστηνεκκλησία:δενθακάθονταιστηνέδρα
τωνδικαστών,ούτεθακαταλαβαίνουντηνποινήτης
κρίσης:δενμπορούνναδιακηρύξουνδικαιοσύνηκαι
κρίση.καιδενθαβρεθούνεκείόπουλέγονταιπαραβολές.
34Αλλάθαδιατηρήσουντηνκατάστασητουκόσμου,και
όλητουςηεπιθυμίαείναιστοέργοτηςτέχνηςτους.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ39
1Αλλάεκείνοςπουδίνειτονουτουστονόμοτου
Υψίστου,καιασχολείταιμετονστοχασμότου,θα
αναζητήσειτησοφίαόλωντωναρχαίωνκαιθαασχοληθεί
μετιςπροφητείες.
2Θατηρείταλόγιατωνονομαστών·καιόπουυπάρχουν
λεπτέςπαραβολές,θαείναικαιαυτόςεκεί.
3Θααναζητήσειταμυστικάτωνσοβαρώνποινώνκαιθα
γνωρίζεισκοτεινέςπαραβολές.
4Θαυπηρετήσειανάμεσασεμεγάλουςάντρεςκαιθα
εμφανιστείενώπιονηγεμόνων·θαταξιδέψεισεξένες
χώρες.γιατίέχειδοκιμάσειτοκαλόκαιτοκακόμεταξύ
τωνανθρώπων.

24. 5Θαδώσειτηνκαρδιάτουνακαταφύγεινωρίςστον
Κύριοπουτονέφτιαξε,καιθαπροσευχηθείενώπιοντου
Υψίστου,καιθαανοίξειτοστόματουσεπροσευχήκαιθα
κάνειδέησηγιατιςαμαρτίεςτου.
6ΌταντοθελήσειομεγάλοςΚύριος,θαγεμίσειμεπνεύμα
κατανόησης:θαχύνεισοφέςπροτάσειςκαιθαευχαριστεί
τονΚύριοστηνπροσευχήτου.
7Θακατευθύνειτησυμβουλήκαιτηγνώσητου,καιστα
μυστικάτουθαστοχάζεται.
8Θαδείξειαυτόπουέμαθε,καιθαδοξαστείμετονόμο
τηςδιαθήκηςτουΚυρίου.
9Πολλοίθαεπαινέσουντηνκατανόησήτου.Καιόσοο
κόσμοςαντέχει,δενθαεξαλειφθεί.ημνήμητουδενθα
φύγει,καιτοόνομάτουθαζειαπόγενιάσεγενιά.
10Ταέθνηθαδείξουντησοφίατου,καιηεκκλησίαθα
διακηρύξειτονέπαινοτου.
11Εάνπεθάνει,θααφήσειμεγαλύτεροόνομααπό
χίλια·καιανζήσει,θατοαυξήσει.
12Ωστόσο,έχωπερισσότεραναπω,ταοποίασκέφτηκα.
γιατίέχωγεμίσεισαντοφεγγάριστηνπανσέληνο.
13Ακούστεμε,άγιαπαιδιά,καιξεφυτρώστεσαν
τριαντάφυλλοπουφυτρώνειστορυάκιτουαγρού.
14Καιδώστεμιαγλυκιάμυρωδιάσανλιβάνι,και
ευδοκιμήστεσανκρίνο,στείλτεμιαμυρωδιά,και
τραγουδήστεένανύμνο,ευλογείτετονΚύριοσεόλατου
ταέργα.
15Μεγαλύνετετοόνομάτου,καιπείτετονέπαινοτουμε
τατραγούδιατωνχειλιώνσαςκαιμετιςάρπες,και
υμνώνταςτονμεαυτόντοντρόποθαπείτε:
16ΌλαταέργατουΚυρίουείναιεξαιρετικάκαλά,καιό,τι
διατάζειθαεκτελεστείστηνκατάλληληεποχή.
17Καικανείςδενμπορείναπει:Τιείναιαυτό;γιατίείναι
αυτό;γιατίσεκατάλληληώραθααναζητηθούνόλοι:κατά
τηνεντολήτουτανεράστάθηκανσανσωρός,καιστα
λόγιατουστόματόςτουταδοχείαμενερό.
18Κατόπινεντολήςτουγίνεταιό,τιτονευχαριστεί.και
κανείςδενμπορείναεμποδίσει,πότεθασώσει.
19Ταέργακάθεσάρκαςείναιμπροστάτου,καιτίποταδεν
μπορείνακρυφτείαπόταμάτιατου.
20Βλέπειαπότοναιώναστοναιώνα.καιδενυπάρχει
τίποταυπέροχομπροστάτου.
21Έναςάνθρωποςδενχρειάζεταιναπει:Τιείναιαυτό;
γιατίείναιαυτό;γιατίέχειφτιάξειταπάνταγιατηχρήση
τους.
22Ηευλογίατουσκέπασετηνξηράσανποτάμικαιτην
πότισεσανπλημμύρα.
23Όπωςμετέτρεψετανεράσεαλμύρα,έτσιθα
κληρονομήσουνταέθνητηνοργήτου.
24Καθώςοιδρόμοιτουείναιξεκάθαροιστουςαγίους.έτσι
είναιεμπόδιαγιατουςκακούς.
25Διότιτακαλάείναιτακαλάδημιουργημένααπότην
αρχή·έτσιτακακάγιατουςαμαρτωλούς.
26Τακύριαπράγματαγιαόλητηχρήσητηςζωήςτου
ανθρώπουείναινερό,φωτιά,σίδηροςκαιαλάτι,αλεύρι
σίτου,μέλι,γάλα,καιτοαίματουσταφυλιού,καιλάδικαι
ρούχα.
27Όλααυτάείναιγιακαλόστουςευσεβείς·έτσιστους
αμαρτωλούςγίνονταικακοί.
28Υπάρχουνπνεύματαπουέχουνδημιουργηθείγια
εκδίκηση,ταοποίαστημανίατουςκείτονταισεοδυνηρά
εγκεφαλικά.στονκαιρότηςκαταστροφήςξεχύνουντη
δύναμήτουςκαικατευνάζουντηνοργήεκείνουπουτους
έκανε.
29Φωτιάκαιχαλάζικαιπείνακαιθάνατος,όλααυτά
δημιουργήθηκανγιαεκδίκηση.
30Δόντιααπόάγριαθηρία,καισκορπιούς,φίδια,καιτο
σπαθίπουτιμωρείτουςκακούςσεκαταστροφή.
31Θαχαίρονταιμετηνεντολήτου,καιθαείναιέτοιμοι
στηγη,ότανυπάρχειανάγκη.καιότανέρθειηώρατους,
δενθαπαραβιάσουντονλόγοτου.
32Γι'αυτόαπότηναρχήήμουναποφασισμένοςκαι
σκέφτηκααυτάταπράγματακαιταάφησαγραπτώς.
33ΌλαταέργατουΚυρίουείναικαλά·καιθαδώσεικάθε
απαραίτητοπράγμαστηνκατάλληληεποχή.
34Γιαναμηνμπορείκανείςναπει:Αυτόείναιχειρότερο
απόαυτό·γιατίμετονκαιρόθαείναιόλοικαλά
επιδοκιμασμένοι.
35ΚαιεπομένωςαινείτετονΚύριομεόλητηνκαρδιάκαι
τοστόμα,καιευλογείτετοόνοματουΚυρίου.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ40
1Μεγάληταλαιπωρίαδημιουργείταιγιακάθεάνθρωπο,
καιβαρύςζυγόςείναιεπάνωστουςγιουςτουΑδάμ,από
τηνημέραπουβγαίνουναπότηνκοιλιάτηςμητέραςτους,
μέχριτηνημέραπουθαεπιστρέψουνστημητέρατων
πάντων.
2Ηφαντασίατουςγιαταμελλοντικάπράγματα,καιτην
ημέρατουθανάτου,ταράζειτιςσκέψειςτουςκαιπροκαλεί
φόβοστηνκαρδιά.
3Απόαυτόνπουκάθεταισεθρόνοδόξας,σεαυτόνπου
ταπεινώνεταισεχώμακαιστάχτη.
4Απόεκείνονπουφοράπορφύρακαιστέμμα,μέχρι
εκείνονπουείναιντυμένοςμελινόφόρεμα.
5Ηοργή,καιοφθόνος,ηταραχήκαιηησυχία,οφόβος
τουθανάτου,καιοθυμός,καιοιδιαμάχες,καιτηνώρατης
ανάπαυσηςστοκρεβάτιτου,ονυχτερινόςύπνοςτου,
αλλάζουντηγνώσητου.
6Λίγηήκαθόλουείναιηανάπαυσήτου,καιμετάείναι
στονύπνοτου,σανσεμέρααγρυπνίας,ταραγμένοςστο
όραματηςκαρδιάςτου,σανναξέφυγεαπόμάχη.
7Ότανόλαείναιασφαλή,ξυπνάκαιθαυμάζειπουοφόβος
δενήταντίποτα.
8Τέτοιαπράγματασυμβαίνουνσεκάθεσάρκα,τόσοσε
άνθρωποόσοκαισεκτήνος,καιαυτόείναιεπταπλάσιο
στουςαμαρτωλούς.
9Θάνατοςκαιαιματοχυσία,διαμάχεςκαισπαθί,συμφορές,
πείνα,θλίψηκαιμάστιγα.
10Αυτάταπράγματαείναιδημιουργημέναγιατους
κακούς,καιγιαχάρητουςήρθεοκατακλυσμός.
11Όλαόσαείναιαπότηγηθαγυρίσουνπάλιστηγη·και
όσαείναιαπότανεράεπιστρέφουνστηθάλασσα.
12Κάθεδωροδοκίακαιαδικίαθαεξαλειφθεί·αλλάη
αληθινήσυναλλαγήθαδιαρκέσειγιαπάντα.
13Τααγαθάτουαδίκουθαξεραθούνσανποτάμι,καιθα
εξαφανιστούνμεθόρυβο,σανμεγάληβροντήστηβροχή.
14Ενώανοίγειτοχέριτου,θαχαίρεται·έτσιοιπαραβάτες
θααφανιστούν.
15Ταπαιδιάτωνασεβώνδενθαβγάλουνπολλά
κλαδιά·αλλάείναισανακάθαρτεςρίζεςπάνωσεσκληρό
βράχο.
16Τοζιζάνιοπουφυτρώνεισεκάθενερόκαικάθεόχθη
ενόςποταμούθατραβηχτείμπροστάσεόλαταχόρτα.
17Ηγενναιοδωρίαείναισανέναςπολύκαρποφόροςκήπος,
καιηευσπλαχνίαδιαρκείγιαπάντα.

25. 18Τονακοπιάζειςκαιναείσαιικανοποιημένοςμεαυτό
πουέχειέναςάνθρωποςείναιμιαγλυκιάζωή·αλλάαυτός
πουβρίσκειθησαυρόείναιπάνωαπότουςδύο.
19Ταπαιδιάκαιηοικοδόμησημιαςπόληςσυνεχίζουντο
όνομαενόςάνδρα·αλλάμιαάψογησύζυγοςυπολογίζεται
πάνωαπότουςδύο.
20Τοκρασίκαιημουσικήευφραίνουντηνκαρδιά·αλλάη
αγάπητηςσοφίαςείναιπάνωαπόταδύο.
21Οσωλήναςκαιτοψαλτήρικάνουνγλυκιάμελωδία,
αλλάμιαευχάριστηγλώσσαείναιπάνωαπότουςδύο.
22Τομάτισουθέλειεύνοιακαιομορφιά·αλλά
περισσότεροκαιαπόταδύοκαλαμπόκι,ενώείναιπράσινο.
23Έναςφίλοςκαισύντροφοςδενσυναντιούνταιποτέ
άσχημα:αλλάπάνωαπότουςδύοείναιμιαγυναίκαμετον
άντρατης.
24Αδελφοίκαιηβοήθειαείναιενάντιαστονκαιρότης
θλίψης·αλλάηελεημοσύνηθαελευθερώσειπερισσότερα
απότουςδύο.
25Οχρυσόςκαιτοασήμικάνουντοπόδιναστέκεται
σίγουρο·αλλάησυμβουλήεκτιμάταιπάνωαπόταδύο.
26Ταπλούτηκαιηδύναμηανυψώνουντηνκαρδιά·αλλά
οφόβοςτουΚυρίουείναιπάνωαπότουςδύο·δενυπάρχει
έλλειψηστονφόβοτουΚυρίου,καιδενχρειάζεταινα
ζητήσειβοήθεια.
27ΟφόβοςτουΚυρίουείναιέναςκαρποφόροςκήπος,και
τονσκεπάζειπάνωαπόκάθεδόξα.
28Γιεμου,μηζήσειςζητιάνους.καλύτεραναπεθάνεις
παράναζητιανεύεις.
29Ηζωήεκείνουπουεξαρτάταιαπότοτραπέζικάποιου
άλλουδενπρέπειναυπολογίζεταιγιαμιαζωή.γιατί
μολύνειτονεαυτότουμετοκρέαςτωνάλλων·αλλάένας
σοφόςάνθρωποςκαλάγαλουχημένοςθατοπροσέχει.
30Ηεπαιτείαείναιγλυκιάστοστόματου
αδιάντροπου·αλλάστηνκοιλιάτουθακαίειφωτιά.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ41
1Ωθάνατο,πόσοπικρήείναιηανάμνησήσουσεέναν
άνθρωποπουζειήρεμασταυπάρχοντάτου,στονάνθρωπο
πουδενέχειτίποτανατονενοχλεί,καιπουέχειευημερία
σεόλα:ναι,σεαυτόνπουμπορείακόμηναλάβεικρέας!
2Ωθάνατο,αποδεκτήείναιηκαταδίκησουστονάπορο,
καισεεκείνοντουοποίουηδύναμηεξασθενεί,πουείναι
τώραστηνέσχατηεποχή,καιείναιστενοχωρημένοςμε
όλαταπράγματα,καισεαυτόνπουαπελπίζεταικαιέχει
χάσειτηνυπομονή!
3Μηφοβάσαιτηνκαταδίκητουθανάτου,θυμήσουαυτούς
πουήτανπριναπόσένακαιπουέρχονταιμετά.γιατίαυτή
είναιηκαταδίκητουΚυρίουγιακάθεσάρκα.
4ΚαιγιατίείσαιενάντιαστηνευχαρίστησητουΥψίστου;
Δενυπάρχειεξέτασηστοντάφο,είτεέχειςζήσειδέκα,είτε
εκατό,είτεχίλιαχρόνια.
5Ταπαιδιάτωναμαρτωλώνείναιαπεχθήπαιδιά,και
εκείνοιπουγνωρίζουντηνκατοικίατωνασεβών.
6Ηκληρονομιάτωντέκνωντωναμαρτωλώνθαχαθεί,και
οιαπόγονοίτουςθαέχουναέναημομφή.
7Ταπαιδιάθαπαραπονεθούνγιαένανασεβήπατέρα,
γιατίθακατακριθούνγιαχάρητου.
8Αλίμονοσεεσάς,ασεβείς,πουεγκαταλείψατετοννόμο
τουυψίστουΘεού!γιατίαναυξήσετε,θαείναισε
καταστροφήσας:
9Καιανγεννηθείτε,θαγεννηθείτεσεκατάρα·καιεάν
πεθάνετε,κατάραθαείναιημερίδασας.
10Όλοιόσοιείναιαπότηγηθαγυρίσουνξανάστη
γη·έτσιοιασεβείςθαπάνεαπότηνκατάραστην
καταστροφή.
11Τοπένθοςτωνανθρώπωναφοράτασώματάτους·αλλά
τοκακόόνοματωναμαρτωλώνθαεξαλειφθεί.
12Έχευπόψητοόνομάσου.γιατίαυτόθασυνεχίσειμαζί
σουπάνωαπόχίλιουςμεγάλουςθησαυρούςχρυσού.
13Ηκαλήζωήδενέχειπαράλίγεςμέρες·αλλάτοκαλό
όνομαπαραμένειστοναιώνα.
14Παιδιάμου,κρατήστετηδιαπαιδαγώγησημε
ειρήνη·γιατίησοφίαπουείναικρυμμένηκαιοθησαυρός
πουδενφαίνεται,τιόφελοςέχουνκαιταδύο;
15Έναςάνθρωποςπουκρύβειτηνανοησίατουείναι
καλύτεροςαπόένανάνθρωποπουκρύβειτησοφίατου.
16Γι'αυτόναντροπιαστείτεσύμφωναμετονλόγο
μου·γιατίδενείναικαλόναδιατηρείτεκάθεντροπή.ούτε
είναιπλήρωςεγκεκριμένοσεόλαταπράγματα.
17Ναντρέπεστεγιατηνπορνείαμπροστάστονπατέρακαι
στημητέρα,καιγιατοψέμαενώπιονενόςάρχοντακαι
ενόςισχυρούάνδρα.
18Γιααδίκημαενώπιονδικαστήκαιηγεμόνα.τηςανομίας
ενώπιονμιαςεκκλησίαςκαιενόςλαού.τηςάδικης
συμπεριφοράςενώπιοντουσυντρόφουκαιτουφίλουσου.
19Καιγιακλοπήόσοναφοράτοντόποόπουμένεις,και
όσοναφοράτηναλήθειατουΘεούκαιτηδιαθήκητου.και
ναακουμπάςμετοναγκώνασουπάνωστοκρέας.καιτης
περιφρόνησηςναδίνουνκαιναπαίρνουν?
20Καισιωπήςμπροστάσεαυτούςπουσεχαιρετούν.και
νακοιτάξειςμιαπόρνη.
21Καινααποστρέψειςτοπρόσωπόσουαπότονσυγγενή
σου.ήνααφαιρέσειμιαμερίδαήέναδώρο?ήνακοιτάξει
τηγυναίκαενόςάλλουάντρα.
22Ήναείναιπολύαπασχολημένοςμετηνυπηρέτριατου
καιναμηνπλησιάζειτοκρεβάτιτης.ήτων
επιδοκιμαστικώνλόγωνενώπιονφίλων.Καιαφούέδωσες,
μηνεπικρίνεις.
23Ήναεπαναλάβειςκαιναξαναπείςαυτόπουάκουσες.
καιτηςαποκάλυψηςμυστικών.
24Έτσιθαντροπιαστείςαληθινάκαιθαβρειςεύνοια
μπροστάσεόλουςτουςανθρώπους.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ42
1Γιααυτάμηνντρέπεσαικαιμηνδέχεσαικανέναννα
αμαρτήσειμεαυτό:
2ΤουνόμουτουΥψίστουκαιτηςδιαθήκηςτου.καιτης
κρίσηςγιαναδικαιώσειτουςασεβείς?
3Υπολογισμόςμετουςσυντρόφουςκαιτουςταξιδιώτες
σου.ήτουδώρουτηςκληρονομιάςτωνφίλων.
4Ακρίβειαισορροπίαςκαιβαρών.ήναπάρειπολλάήλίγα?
5Καιτηςαδιάφορηςπώλησηςτωνεμπόρων.πολλή
διόρθωσητωνπαιδιών?καινακάνειτηνπλευράενός
κακούυπηρέτηνααιμορραγεί.
6Ηβεβαιότηταείναικαλή,όπουείναιμιακακήγυναίκα.
καισώπασε,όπουείναιπολλάχέρια.
7Παραδώστεταπάντασεαριθμόκαιβάρος.καιγράψε
όλαόσαδίνειςήλαμβάνεις.
8Μηντρέπεσαιναενημερώνειςτουςανόητουςκαιτους
ανόητους,καιτουςακραίουςηλικιωμένουςπουμάχονται
μετουςνέους:έτσιθαείσαιαληθινάμαθημένοςκαι
επιδοκιμασμένοςαπόόλουςτουςανθρώπουςπουζουν.
9Οπατέραςξυπνάγιατηνκόρη,ότανκανείςδενξέρει.
Καιηφροντίδαγιααυτήναφαιρείτονύπνο:ότανείναινέα,

26. γιαναμηνπεθάνειτοάνθοςτηςηλικίαςτης.καιναείναι
παντρεμένη,γιαναμηντημισήσουν:
10Στηνπαρθενίατης,γιαναμημολυνθείκαιτεκνοποιηθεί
στοσπίτιτουπατέρατης.καιναέχεισύζυγο,γιαναμην
συμπεριφέρεταιάσχημα.καιότανπαντρευτεί,γιαναμην
είναιστείρα.
11Ναπροσέχειςμιαξεδιάντροπηκόρη,μήπωςσεκάνει
περίγελογιατουςεχθρούςσουκαιχλευασμόστηνπόλη
καιόνειδοςμεταξύτουλαού,καισεκάνειναντροπιαστείς
μπροστάστοπλήθος.
12Μηνβλέπειςτηνομορφιάκάθεσώματοςκαιμην
κάθεσαιανάμεσασεγυναίκες.
13Διότιαπόταενδύματαπροέρχεταιοσκόρος,καιαπό
τιςγυναίκεςηκακία.
14Καλύτερηείναιηευγένειαενόςάνδραπαράμιας
ευγενικήςγυναίκας,μιαςγυναίκας,λέω,πουφέρνει
ντροπήκαιόνειδος.
15ΘαθυμάμαιτώραταέργατουΚυρίουκαιθαδηλώνω
αυτάπουείδα:ΣταλόγιατουΚυρίουείναιταέργατου.
16Οήλιοςπουδίνειφωςκοιτάζειταπάντα,καιτοέργο
τουείναιγεμάτοαπότηδόξατουΚυρίου.
17ΟΚύριοςδενέδωσεεξουσίαστουςαγίουςνα
διακηρύξουνόλαταθαυμάσιαέργατου,ταοποίαο
ΠαντοδύναμοςΚύριοςτακτοποίησεσταθερά,ώστεό,τι
είναιναεδραιωθείγιατηδόξατου.
18Αναζητάταβάθηκαιτηνκαρδιά,καιεξετάζειτις
πονηρέςεπινοήσειςτους·επειδή,οΚύριοςγνωρίζειόλα
όσαμπορούνναγίνουνγνωστά,καιβλέπειτασημείατου
κόσμου.
19Δηλώνειταπράγματαπουείναιπαρελθόνκαιγιατα
μελλοντικά,καιαποκαλύπτειταβήματατωνκρυφών
πραγμάτων.
20Καμίασκέψηδεντουδιαφεύγει,ούτελέξηκρύβεται
απόαυτόν.
21Έχειδιακοσμήσειταθαυμάσιαέργατηςσοφίαςτου,
καιείναιαπότοναιώναστοναιώνα·σεαυτόνδενμπορεί
ναπροστεθείτίποτα,ούτεναμειωθεί,καιδενέχειανάγκη
απόκανένανσύμβουλο.
22Ωπόσοεπιθυμητάείναιόλαταέργατου!καιότιένας
άνθρωποςμπορείναδειακόμηκαιμιασπίθα.
23Όλααυτάταπράγματαζουνκαιπαραμένουνγιαπάντα
γιαόλεςτιςχρήσεις,καιείναιόλαυπάκουα.
24Όλαείναιδιπλάμεταξύτους·καιδενέκανετίποτα
ατελές.
25Τοέναπράγμακαθιερώνειτοκαλόήτοάλλο:καιποιος
θαγεμίσειβλέπονταςτηδόξατου;
ΚΕΦΑΛΑΙΟ43
1Ηυπερηφάνειατουύψους,τοκαθαρόστερέωμα,η
ομορφιάτουουρανού,μετηνένδοξηεπίδειξητου.
2Οήλιοςότανεμφανίζεται,δηλώνειστηνανατολήτου
έναθαυμάσιοόργανο,τοέργοτουΥψίστου.
3Τομεσημέριξεφουρνίζειτηχώρα,καιποιοςμπορείνα
αντέξειτηφλεγόμενηζέστητης;
4Έναςάνθρωποςπουφυσάμιακάμινοείναισεέργα
θερμότητας,αλλάοήλιοςκαίειταβουνάτρειςφορές
περισσότερο.αναπνέονταςπύρινουςατμούς,και
στέλνονταςφωτεινέςακτίνες,θαμπώνειταμάτια.
5ΜεγάλοςείναιοΚύριοςπουτοέφτιαξε.καικατάτην
εντολήτουτρέχειβιαστικά.
6Έκανεκαιτησελήνηγιαναυπηρετήσειστηνεποχήτης
γιαδήλωσητωνκαιρώνκαισημείοτουκόσμου.
7Απότοφεγγάριείναιτοζώδιοτωνγιορτών,έναφωςπου
μειώνεταιστηντελειότητάτης.
8Ομήναςονομάζεταιαπότοόνομάτης,αυξάνοντας
θαυμάσιαστηναλλαγήτης,πουείναιόργανοτων
στρατευμάτωναπόπάνω,πουλάμπειστοστερέωματου
ουρανού.
9Ηομορφιάτουουρανού,ηδόξατωνάστρων,έναστολίδι
πουδίνειφωςσταψηλότεραμέρητουΚυρίου.
10ΜετηνεντολήτουΑγίουθασταθούνστηντάξητους
καιποτέδενθαλιποθυμήσουνσταρολόγιατους.
11Κοιτάξτετοουράνιοτόξοκαιεπαινέστεαυτόνπουτο
έφτιαξε.πολύόμορφοείναιστηφωτεινότητάτου.
12Περιβάλλειτονουρανόμεένανένδοξοκύκλο,καιτα
χέριατουΥψίστουτονέχουνλυγίσει.
13Μετηνεντολήτουκάνειναπέσειτοχιόνι,καιστέλνει
γρήγορατιςαστραπέςτηςκρίσηςτου.
14Μέσωαυτούανοίγονταιοιθησαυροί·καιτασύννεφα
πετούνωςπτηνά.
15Μετημεγάλητουδύναμηκάνειτασύννεφασταθερά,
καιταχαλάζιασπάνεμικρά.
16Στηθέατουταβουνάσείονται,καικατάτηθέλησήτου
φυσάειονότιοςάνεμος.
17Οθόρυβοςτηςβροντήςκάνειτηγηνατρέμει·έτσι
κάνειηβόρειακαταιγίδακαιοανεμοστρόβιλος·σαν
πουλιάπουπετούνσκορπίζειτοχιόνι,καιηπτώσητου
είναισαντοάναμματωνακρίδων.
18Τομάτιθαυμάζειτηνομορφιάτηςλευκότητάςτου,και
ηκαρδιάεκπλήσσεταιαπότηβροχήτου.
19Οπαγετόςκαισαναλάτιχύνειστηγη,καιαφούπήξει,
κείτεταιπάνωσεκοφτούςπασσάλους.
20Ότανφυσάειοψυχρόςβόρειοςάνεμοςκαιτονερό
πήζεισεπάγο,μένεισεκάθεσυγκέντρωσηνερούκαι
ντύνειτονερόσανθώρακα.
21Κατατρώειταβουνά,καικαίειτηνέρημο,και
κατατρώειτοχορτάρισανφωτιά.
22Τοπαρόνφάρμακογιαόλαείναιμιαομίχληπου
έρχεταιγρήγορα,μιαδροσιάπουέρχεταιμετάτην
ανανέωσητηςθερμότητας.
23Μετησυμβουλήτουκατευνάζειταβαθιά,καιφυτεύει
νησιάσεαυτά.
24Αυτοίπουπλέουνστηθάλασσαλένεγιατονκίνδυνο
της.καιόταντοακούμεμετααυτιάμας,θαυμάζουμε.
25Διότιεκείδημιουργούνταιπαράξενακαιθαυμαστά
έργα,ποικιλίααπόκάθεείδουςθηρίακαιφάλαινες.
26Μεαυτόντοτέλοςτουςέχειευημερία,καιαπότον
λόγοτουόλασυνίστανται.
27Μπορούμεναμιλήσουμεπολύ,καιόμωςνα
λιγοστέψουμε·γι'αυτό,συνοπτικά,αυτόςείναιόλος.
28Πώςθαμπορέσουμενατονμεγαλύνουμε;γιατίείναι
σπουδαίοςπάνωαπ'όλαταέργατου.
29ΟΚύριοςείναιφοβερόςκαιπολύμεγάλος,και
θαυμαστήηδύναμήτου.
30ΌτανδοξάζετετονΚύριο,υψώστετονόσομπορείτε.
Διότιακόμηθαυπερβείπολύ·καιόταντονυψώσετε,
βάλτεόλητηδύναμήσαςκαιμηνκουράζεστε.γιατίποτέ
δενμπορείτεναπάτεαρκετάμακριά.
31Ποιοςτονείδεγιαναμαςπει;καιποιοςμπορείνατον
μεγεθύνειόπωςείναι;
32Υπάρχουνακόμηκρυμμέναμεγαλύτεραπράγματααπό
αυτά,γιατίέχουμεδειμόνομερικάαπόταέργατου.
33ΓιατίοΚύριοςέχεικάνειταπάντα.καιστουςευσεβείς
έδωσεσοφία.

27. ΚΕΦΑΛΑΙΟ44
1Αςυμνούμετώραγνωστούςάνδρεςκαιτουςπατέρεςμας
πουμαςγέννησαν.
2ΟΚύριοςδημιούργησεμεγάληδόξαμεαυτούςμέσωτης
μεγάληςτουδύναμηςαπότηναρχή.
3Τέτοιοιπουκυβέρνησανσταβασίλειάτους,άνθρωποι
φημισμένοιγιατηδύναμήτους,δίνονταςσυμβουλέςμε
τηνκατανόησήτουςκαιδιακηρύσσονταςπροφητείες:
4Οιηγέτεςτουλαούμετιςσυμβουλέςτουςκαιμετις
γνώσειςτουςγιατημάθησηανταποκρίνονταιστους
ανθρώπους,σοφοίκαιεύγλωττοιείναιοιοδηγίεςτους:
5Όπωςανακάλυψανμουσικέςμελωδίεςκαιαπήγγειλαν
στίχουςγραπτώς:
6Πλούσιοιάνδρεςεφοδιασμένοιμεικανότητες,πουζουν
ειρηνικάστιςκατοικίεςτους:
7Όλοιαυτοίτιμήθηκανστιςγενεέςτους,καιήτανηδόξα
τωνκαιρώντους.
8Υπάρχουναπόαυτούς,πουάφησανέναόνομαπίσωτους,
γιανααναφερθούνοιέπαινοιτους.
9Καιυπάρχουνμερικοί,πουδενέχουνανάμνηση.που
χάθηκαν,σανναμηνήτανποτέ.καιγίνονταισανναμην
είχανγεννηθείποτέ.καιταπαιδιάτουςμετάαπόαυτούς.
10Αλλάαυτοίήτανελεήμονεςάνθρωποι,τωνοποίωνη
δικαιοσύνηδενέχειξεχαστεί.
11Μαζίμετοσπέρματουςθαπαραμείνειπάντακαλή
κληρονομιά,καιταπαιδιάτουςείναιμέσαστηδιαθήκη.
12Οσπόροςτουςστέκεταισταθερός,καιταπαιδιάτους
γιαχάρητους.
13Οισπόροιτουςθαμείνουνγιαπάντα,καιηδόξατους
δενθαεξαλειφθεί.
14Τασώματάτουςείναιθαμμέναενειρήνη.αλλάτο
όνομάτουςζειγιαπάντα.
15Ολαόςθαπειγιατησοφίατου,καιηεκκλησίαθα
εκφράζειτονέπαινοτου.
16ΟΕνώχευαρέστησετονΚύριοκαιμεταφράστηκε,
αποτελώνταςπαράδειγμαμετανοίαςσεόλεςτιςγενεές.
17ΟΝώεβρέθηκετέλειοςκαιδίκαιος.τηνώρατηςοργής
συνελήφθηωςαντάλλαγμαγιατονκόσμο.Γι'αυτόέμεινε
ωςυπόλειμμαστηγη,ότανήρθεοκατακλυσμός.
18Έγινεμιααιώνιαδιαθήκημαζίτου,ότικάθεσάρκαδεν
θαχαθείπιααπότονκατακλυσμό.
19ΟΑβραάμήτανμεγάλοςπατέραςπολλών
ανθρώπων·στηδόξαδενυπήρχεκανέναςόμοιόςτου.
20ΟοποίοςτήρησετοννόμοτουΥψίστου,καιήτανσε
διαθήκημαζίτου·εδραίωσετηδιαθήκηστησάρκατου.
καιόταναποδείχθηκε,βρέθηκεπιστός.
21Γι'αυτότονδιαβεβαίωσεμεόρκοότιθαευλογήσειτα
έθνημετοσπέρματου,καιότιθατονπολλαπλασιάσειως
τοχώματηςγης,καιθαυψώσειτοσπέρματουωςτα
αστέρια,καιθατουςέκανενακληρονομήσουναπό
θάλασσασεθάλασσα,καιαπότονποταμόμέχριτοάκρο
τηςγης.
22ΜετονΙσαάκίδρυσετοίδιογιατονΑβραάμγιαχάρη
τουπατέρατουτηνευλογίαόλωντωνανθρώπωνκαιτη
διαθήκη,καιτηνέκανεναστηριχτείστοκεφάλιτουΙακώβ.
Τοναναγνώρισεστηνευλογίατου,καιτουέδωσεμια
κληρονομιά,καιμοίρασετιςμερίδεςτου.ανάμεσαστις
δώδεκαφυλέςτιςχώρισε.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ45
1Καιέβγαλεαπόαυτόνένανελεήμοναάνθρωπο,που
βρήκεεύνοιασταμάτιακάθεσάρκας,τονΜωυσή,τον
αγαπημένοτουΘεούκαιτωνανθρώπων,τουοποίουη
μνήμηείναιευλογημένη.
2Τονέκανεναμοιάζειμετουςένδοξουςαγίους,καιτον
μεγάλωσε,ώστεοιεχθροίτουστάθηκανμεφόβογι'αυτόν.
3Μεταλόγιατουσταμάτησεταθαύματα,καιτονδόξασε
σταμάτιατωνβασιλιάδων,καιτουέδωσεεντολήγιατον
λαότου,καιτουέδειξεμέροςτηςδόξαςτου.
4Τοναγίασεμετηνπίστηκαιτηνπραότητάτου,καιτον
εξέλεξεαπόόλουςτουςανθρώπους.
5Τονέκανεναακούσειτηφωνήτου,καιτονέφερεστο
σκοτεινόσύννεφο,καιτουέδωσεεντολέςμπροστάτου,
τοννόμοτηςζωήςκαιτηγνώση,γιαναδιδάξειστον
Ιακώβτιςδιαθήκεςτου,καιστονΙσραήλτιςκρίσειςτου.
6ΕξύψωσετονΑαρών,ένανάγιοάνθρωποσαναυτόν,τον
αδελφότου,απότηφυλήτουΛευί.
7Αιώνιαδιαθήκηέκανεμαζίτουκαιτουέδωσετην
ιεροσύνηανάμεσαστονλαό.τονωραιοποιούσεμεωραία
στολίδιακαιτονέντυσεμεχιτώναδόξης.
8Έδωσεπάνωτουτέλειαδόξα.καιτονενίσχυσεμε
πλούσιαενδύματα,μεβράκες,μεμακρύχιτώνακαιτο
εφόδ.
9Καιτονπερικύκλωσεμερόδιακαιμεπολλέςχρυσές
καμπάνεςτριγύρω,ώστεκαθώςπήγαινεναακουστείένας
ήχοςκαιέναςθόρυβοςπουναακουστείστονναό,σε
ανάμνησητωνπαιδιώντουλαούτου.
10Μεάγιοένδυμα,μεχρυσό,καιμπλεμετάξικαι
πορφυρό,τοέργοτουκεντήματος,μεθώρακατηςκρίσης,
καιμεΟυρίμκαιΘουμίμ.
11Μεστριφτόκόκκινο,έργοτουπονηρούεργάτη,με
πολύτιμουςλίθουςσκαλισμένουςσανσφραγίδες,και
στολισμένουςσεχρυσάφι,έργοτουκοσμηματοπώλη,με
μιαγραφήχαραγμένηγιαέναμνημείο,σύμφωναμετον
αριθμότωνφυλώντουΙσραήλ.
12Έβαλεέναχρυσόστεφάνιστημίτρα,όπουήταν
χαραγμένηηΑγιότητα,ένατιμητικόστολίδι,έναακριβό
έργο,οιεπιθυμίεςτωνματιών,ωραίακαιωραία.
13Πριναπόαυτόνδενυπήρχαντέτοιοι,ούτεξένοςτα
φόρεσε,παράμόνοταπαιδιάτουκαιταπαιδιάτων
παιδιώντουγιαπάντα.
14Οιθυσίεςτουςθακαταναλώνονταιπλήρωςκάθεμέρα
δύοφορέςσυνεχώς.
15ΟΜωυσήςτοναγίασεκαιτονέχρισεμεάγιο
λάδι·αυτόορίστηκεσεαυτόνμεαιώνιαδιαθήκη,καιστο
σπέρματου,όσοθαπαραμείνουνοιουρανοί,ώστενατον
υπηρετήσουνκαιναεκτελέσουντοαξίωματηςιεροσύνης,
καιευλογείτονλαόστοόνομάτου.
16Τονδιάλεξεαπόόλουςτουςζωντανούςγιανα
προσφέρειθυσίεςστονΚύριο,θυμίαμακαιγλυκιά
μυρωδιά,γιαανάμνηση,γιανακάνεισυμφιλίωσηγιατον
λαότου.
17Τουέδωσετιςεντολέςτουκαιεξουσίαστα
καταστατικάτωνκρίσεων,ώστεναδιδάξειστονΙακώβτις
μαρτυρίεςκαιναενημερώσειτονΙσραήλστουςνόμους
του.
18Ξένοισυνωμότησανμαζίτουεναντίοντου,καιτον
κακοποίησανστηνέρημο,ακόμηκαιοιάντρεςπουήταν
απότοπλευρότουΔάθανκαιτουΑβείρωνα,καιη
εκκλησίατουΚόρ,μεοργήκαιοργή.

28. 19ΑυτότοείδεοΚύριος,καιτονδυσαρέστησε,καιμετην
οργήτουκατανάλωσαν·έκανεθαύματαπάνωτους,γιανα
τουςκαταβροχθίσειμετηνπύρινηφλόγα.
20ΑλλάέκανετονΑαρώνπιοέντιμο,καιτουέδωσεμια
κληρονομιά,καιμοίρασεσεαυτόντουςπρώτουςκαρπούς
τηςαύξησης.ειδικάετοίμαζεψωμίσεαφθονία:
21ΔιότιτρώνεαπότιςθυσίεςτουΚυρίου,πουέδωσεσε
αυτόνκαιστοσπέρματου.
22Ωστόσο,στηγητουλαούδενείχεκληρονομιά,ούτε
είχεμερίδιομεταξύτουλαού·επειδή,οίδιοςοΚύριος
είναιημερίδακαιηκληρονομιάτου.
23ΟτρίτοςστηδόξαείναιοΦινεής,ογιοςτουΕλεάζαρ,
επειδήείχεζήλοστονφόβοτουΚυρίου,καισηκώθηκεμε
κουράγιοστηνκαρδιά,ότανολαόςγύρισεπίσωκαιέκανε
συμφιλίωσηγιατονΙσραήλ.
24Γι'αυτόέγινεδιαθήκηειρήνηςμαζίτου,ότιθαέπρεπε
ναείναιοαρχηγόςτουαγιαστηρίουκαιτουλαούτου,και
ότιαυτόςκαιοιαπόγονοίτουθαέχουντηναξιοπρέπεια
τηςιεροσύνηςγιαπάντα:
25ΣύμφωναμετηδιαθήκηπουέγινεμετονΔαβίδ,τονγιο
τουΙεσσαί,απότηφυλήτουΙούδα,ότιηκληρονομιάτου
βασιλιάθαείναιμόνοστουςαπογόνουςτου·έτσιη
κληρονομιάτουΑαρώνθαπρέπειεπίσηςναείναιστους
απογόνουςτου.
26ΟΘεόςσουδίνεισοφίαστηνκαρδιάσουγιανακρίνεις
τονλαότουμεδικαιοσύνη,γιαναμηνκαταργηθούντα
καλάτους,καιηδόξατουςναδιαρκέσειγιαπάντα.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ46
1ΟΙησούς,ογιοςτουΝαυή,ήτανγενναίοςστους
πολέμουςκαιήτανοδιάδοχοςτουΜωυσήστιςπροφητείες,
οοποίοςσύμφωναμετοόνομάτουέγινεμεγάλοςγιατη
σωτηρίατωνεκλεκτώντουΘεούκαιγιατηνεκδίκησητων
εχθρώνπουξεσηκώθηκανεναντίοντους,γιαναθέσειτον
Ισραήλστηνκληρονομιάτους.
2Πόσομεγάληδόξααπέκτησε,ότανσήκωσεταχέριατου
καιάπλωσετοσπαθίτουενάντιαστιςπόλεις!
3Ποιοςπριναπόαυτόνστάθηκεέτσι;γιατίοίδιοςο
Κύριοςέφερετουςεχθρούςτουκοντάτου.
4Δενγύρισεοήλιοςμεταμέσατου;καιδενήτανμια
μέραόσοδύο;
5ΕπικαλέστηκετονύψιστοΚύριο,ότανοιεχθροίτον
πίεζαναπόκάθεπλευρά.καιτονάκουσεομεγάλοςΚύριος.
6Καιμεχαλάζιισχυρήςδύναμηςέκανετημάχηναπέσει
βίαιαπάνωσταέθνη,καιστηνκάθοδοτηςΒηθορών
κατέστρεψεαυτούςπουαντιστέκονταν,γιαναγνωρίσουν
ταέθνηόλητουςτηδύναμήτους,επειδήπολέμησεστα
μάτιατουΚυρίου,καιακολούθησετονΙσχυρό.
7ΚαιστονκαιρότουΜωυσήέκανεέναέργοελέους,
αυτόςκαιοΧάλεβ,ογιοςτουΙεφούνα,στοότι
αντιστάθηκανστηνεκκλησία,καιαπέκρυψαντονλαόαπό
τηναμαρτία,καικατευνάρισαντουςπονηρούςμουρμούρες.
8Καιαπόεξακόσιεςχιλιάδεςανθρώπουςμεταπόδια,οι
δύοδιατηρήθηκανγιανατουςφέρουνστηνκληρονομιά,
ακόμηκαιστηγηπουρέειγάλακαιμέλι.
9ΟΚύριοςέδωσεδύναμηκαιστονΧάλεβ,οοποίοςέμεινε
μαζίτουμέχριταβαθιάτουγεράματα·έτσι,μπήκεστα
ψηλάμέρητηςγης,καιοσπέρματουτοαπέκτησεως
κληρονομιά.
10ΓιαναδουνόλοιοιγιοιτουΙσραήλότιείναικαλόνα
ακολουθούντονΚύριο.
11Καιόσοναφοράτουςδικαστές,καθέναςμετοόνομα,
τουοποίουηκαρδιάδενπόρνευσεούτεαπομακρύνθηκε
απότονΚύριο,αςείναιευλογημένηημνήμητους.
12Αςανθίσουνταοστάτουςαπότοντόποτους,καιτο
όνομααυτώνπουτιμήθηκαναςσυνεχιστείσταπαιδιάτους.
13ΟΣαμουήλ,οπροφήτηςτουΚυρίου,οαγαπημένοςτου
Κυρίουτου,ίδρυσεέναβασίλειοκαιέχρισεάρχοντεςπάνω
στολαότου.
14ΜετονόμοτουΚυρίουέκρινετηνεκκλησία,καιο
ΚύριοςείχεσεβασμόστονΙακώβ.
15Μετηνπίστητουβρέθηκεαληθινόςπροφήτης,καιαπό
τονλόγοτουήτανγνωστόςότιήτανπιστόςσεόραμα.
16ΕπικαλέστηκετονισχυρόΚύριο,ότανοιεχθροίτουτον
πίεζαναπόκάθεπλευρά,ότανπρόσφερετοαρνίπου
ρουφούσε.
17ΚαιοΚύριοςβρόντηξεαπότονουρανό,καιμεθόρυβο
μεγάλοέκανεναακουστείηφωνήτου.
18ΚαικατέστρεψετουςάρχοντεςτωνΤυρίωνκαιόλους
τουςάρχοντεςτωνΦιλισταίων.
19Καιπριναπότονμακρόύπνοτουέκανεδιαμαρτυρίες
ενώπιοντουΚυρίουκαιτουχρισμένουτου·δενπήρατα
αγαθάκανενός,όσοέναπαπούτσι·καικανέναςδεντον
κατηγόρησε.
20Καιμετάτοθάνατότουπροφήτευσε,καιέδειξεστον
βασιλιάτοτέλοςτου,καιύψωσετηφωνήτουαπότηγησε
προφητεία,γιαναεξαλείψειτηνκακίατουλαού.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ47
1ΚαιμετάαπόαυτόνσηκώθηκεοΝάθανγιανα
προφητεύσειστονκαιρότουΔαβίδ.
2Όπωςαφαιρέθηκετολίποςαπότηνπροσφοράειρήνης,
έτσιεκλέχτηκεοΔαβίδαπότουςγιουςΙσραήλ.
3Έπαιζεμελιοντάριαόπωςμεκατσίκιακαιμεαρκούδες
όπωςμεαρνιά.
4Δενσκότωσεγίγαντα,ότανήτανακόμηνέος;καιδεν
αφαίρεσετονονειδισμόαπότονλαό,ότανσήκωσετοχέρι
τουμετηνπέτραστησφεντόνα,καικατέστρεψετην
καύχησητουΓολιάθ;
5ΔιότικάλεσετονύψιστοΚύριο.καιτουέδωσεδύναμη
στοδεξίτουχέρινασκοτώσειεκείνοντονισχυρό
πολεμιστήκαιναστήσειτοκέραςτουλαούτου.
6Έτσι,ολαόςτοντίμησεμεδέκαχιλιάδες,καιτον
επαίνεσεστιςευλογίεςτουΚυρίου,καθώςτουέδωσεένα
στεφάνιδόξας.
7Διότιεξολόθρευσετουςεχθρούςαπόκάθεπλευρά,και
ματαίωσετουςΦιλισταίουςτουςαντιπάλουςτου,και
διέλυσετοκέρατότουςμέχρισήμερα.
8ΣεόλατουταέργαύμνησετονΆγιοτονΎψιστομε
λόγιαδόξας.μεόλητουτηνκαρδιάτραγούδησετραγούδια
καιαγαπούσεαυτόνπουτονέκανε.
9Έβαλεκαιτραγουδιστέςμπροστάστοθυσιαστήριο,για
νακάνουνμετηφωνήτουςγλυκιάμελωδία,και
καθημερινάναψάλλουνεπαίνουςστατραγούδιατους.
10Ομορφαίνειτιςγιορτέςτουςκαιόρισετιςπανηγυρικές
ώρεςμέχριτοτέλος,γιαναυμνούντοάγιοόνομάτου,και
ναηχείαπότοπρωίοναός.
11ΟΚύριοςαφαίρεσετιςαμαρτίεςτου,καιανύψωσετο
κέραςτουγιαπάντα·τουέδωσεδιαθήκηβασιλιάδωνκαι
θρόνοδόξαςστονΙσραήλ.
12Μετάαπόαυτόνσηκώθηκεέναςσοφόςγιος,καιγια
χάρητουέμεινεελεύθερος.

29. 13ΟΣολομώνβασίλεψεσεκαιρόειρήνης,καιτιμήθηκε.
γιατίοΘεόςησύχησεγύρωτου,γιαναχτίσεισπίτιστο
όνομάτουκαιναπροετοιμάσειτοαγιαστήριότουγια
πάντα.
14Πόσοσοφόςήσουνστανιάτασουκαι,σανπλημμύρα,
γεμάτοςκατανόηση!
15Ηψυχήσουκάλυψεολόκληρητηγη,καιτηνγέμισες
μεσκοτεινέςπαραβολές.
16Τοόνομάσουπήγεμακριάστανησιά.καιγιατην
ειρήνησουήσουναγαπητός.
17Οιχώρεςσεθαύμασανγιατατραγούδιασουκαιτις
παροιμίεςσουκαιτιςπαραβολέςκαιτιςερμηνείεςσου.
18ΜετοόνοματουΚυρίουτουΘεού,πουονομάζεται
ΚύριοςοΘεόςτουΙσραήλ,μάζεψεςχρυσόσανκασσίτερο
καιπολλαπλασίασεςτοασήμιωςμόλυβδο.
19Έσκυψεςτηνπλάτησουσεγυναίκες,καιμετοσώμα
σουυποτάχθηκες.
20Βρώσεςτηντιμήσουκαιμολύνειςτοσπέρμασου·έτσι
προκάλεσεςοργήσταπαιδιάσουκαιλυπήθηκεςγιατην
ανοησίασου.
21Έτσι,τοβασίλειοδιαιρέθηκε,καιαπότονΕφραίμ
κυβέρνησεέναεπαναστατικόβασίλειο.
22ΑλλάοΚύριοςδενθαεγκαταλείψειποτέτοέλεόςτου,
ούτεθαχαθείκανένααπόταέργατου,ούτεθακαταργήσει
τουςαπογόνουςτωνεκλεκτώντου,καιτοσπέρμαεκείνου
πουτοναγαπάδενθααφαιρέσει·γι'αυτόέδωσεένα
υπόλοιποστονΙακώβ,καιαπόαυτόνμιαρίζαστονΔαβίδ.
23ΈτσιαναπαύθηκεοΣολομώνμετουςπατέρεςτου,και
απότοσπέρματουάφησεπίσωτουτονΡοβοάμ,την
ανοησίατουλαού,καιένανπουδενείχεκατανόηση,που
απέστρεψετονλαόμετησυμβουλήτου.Εκείήτανκαιο
Ιεροβοάμ,ογιοςτουΝαβάτ,πουέκανετονΙσραήλνα
αμαρτήσει,καιέδειξεστονΕφραίμτονδρόμοτης
αμαρτίας.
24Καιοιαμαρτίεςτουςπολλαπλασιάστηκανπάραπολύ,
ώστεεκδιώχθηκαναπότηγη.
25Διότιαναζήτησανκάθεκακία,μέχριςότουτουςήρθεη
εκδίκηση.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ48
1ΤότεσηκώθηκεοΗλίαςοπροφήτηςσανφωτιά,καιο
λόγοςτουέκαιγεσανλυχνάρι.
2Τουςέφερετρομερόλιμό,καιμετονζήλοτουμείωσε
τοναριθμότους.
3ΜετονλόγοτουΚυρίουέκλεισετονουρανό,καιεπίσης
τρειςφορέςκατέβασεφωτιά.
4ΩΗλία,πόσοτιμήθηκεςσταθαυμαστάσουέργα!και
ποιοςμπορείναδοξαστείσανεσένα!
5Ποιοςανέστησενεκρόαπότονθάνατοκαιτηνψυχήτου
απότοντόποτουνεκρού,μετονλόγοτουΥψίστου:
6Πουοδήγησανβασιλιάδεςσεκαταστροφήκαιέντιμους
ανθρώπουςαπότοκρεβάτιτους:
7ΠοιοςάκουσετηνεπίπληξητουΚυρίουστοΣινάκαιστο
Χωρήβτηνκρίσητηςεκδίκησης·
8Ποιοςέχρισεβασιλιάδεςγιαναεκδικηθούνκαιπροφήτες
γιανατονδιαδέχονται·
9Οοποίοςανέβηκεσεμιαδίνηφωτιάςκαισεέναάρμα
πύρινωναλόγων:
10Οιοποίοιορίστηκανγιαεπιπλήξειςστουςκαιρούςτους,
γιανακατευνάσουντηνοργήτηςκρίσηςτουΚυρίου,
προτούξεσπάσεισεοργή,καιγιαναγυρίσουντηνκαρδιά
τουπατέραπροςτονγιο,καινααποκαταστήσουντιςφυλές
τουΙακώβ.
11Μακάριοιαυτοίπουσεείδανκαικοιμήθηκανμεαγάπη.
γιατίσίγουραθαζήσουμε.
12ΉτανοΗλίας,πουκαλύφθηκεαπόανεμοστρόβιλο·και
οΕλισαίοςγέμισεαπότοπνεύματου·όσοζούσε,δεν
συγκινήθηκεαπότηνπαρουσίακανενόςπρίγκιπα,ούτε
μπορούσεκανείςνατονυποτάξει.
13Καμίαλέξηδενμπορούσενατοννικήσει.καιμετάτο
θάνατότουτοσώματουπροφήτευσε.
14Έκανεθαύματαστηζωήτου,καιστοθάνατότουήταν
θαυμαστάταέργατου.
15Διότιόλααυτάολαόςδενμετανόησε,ούτεεγκατέλειψε
τιςαμαρτίεςτου,έωςότουλεηλατήθηκανκαι
μεταφέρθηκαναπότηγητους,καιδιασκορπίστηκανσε
όλητηγη·ωστόσο,παρέμεινεέναςμικρόςλαόςκαιένας
άρχονταςστονοίκοτουΔαβίδ:
16ΑπότουςοποίουςάλλοιέκαναντοευάρεστοστονΘεό,
καιάλλοιπολλαπλασίασαντιςαμαρτίες.
17ΟΙεζεκίαςοχύρωσετηνπόλητουκαιέφερενερόστη
μέσητης·έσκαψεμεσίδηροτονσκληρόβράχοκαι
έφτιαξεπηγάδιαγιανερά.
18ΣτηνεποχήτουανέβηκεοΣενναχειρείμ,καιέστειλε
τονΡαβσκάκη,καισήκωσετοχέριτουεναντίοντηςΣιών,
καικαυχιότανπερήφανα.
19Τότεέτρεμανοικαρδιέςκαιταχέριατους,και
πονούσαν,όπωςοιγυναίκεςπουπονάνε.
20ΕκείνοιόμωςεπικαλέστηκαντονελεήμοναΚύριο,και
άπλωσανταχέριατουςπροςαυτόν·καιαμέσωςοΆγιος
τουςάκουσεαπότονουρανό,καιτουςπαρέδωσεμετη
διακονίατουΗσαΐ.
21ΕχτύπησετοστρατότωνΑσσυρίων,καιοάγγελόςτου
τουςκατέστρεψε.
22ΔιότιοΙεζεκίαςείχεκάνειαυτόπουευαρεστούσετον
Κύριο,καιήτανδυνατόςστουςδρόμουςτουΔαβίδ,του
πατέρατου,όπωςτονπρόσταξεοΗσαΐοπροφήτης,που
ήτανμεγάλοςκαιπιστόςστοόραμάτου.
23Στηνεποχήτουοήλιοςοπισθοχώρησε,καιπαρέτεινε
τηζωήτουβασιλιά.
24Είδεμεεξαίρετοπνεύματιέπρεπενασυμβείεπιτέλους,
καιπαρηγόρησεαυτούςπουθρηνούσανστηΣιών.
25Έδειξεαυτόπουθαγινότανγιαπάντα,καιμυστικά
πράγματαήκάποτεήρθαν.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ49
1ΗανάμνησητουΙωσίαμοιάζειμετησύνθεσητου
αρώματοςπουγίνεταιμετηντέχνητουφαρμακοποιού:
είναιγλυκιάσανμέλισεόλαταστόματακαισανμουσική
σεένασυμπόσιοκρασιού.
2Συμπεριφέρθηκεμεευθύτηταστημεταστροφήτουλαού,
καιαφαίρεσεταβδελύγματατηςανομίας.
3ΚατεύθυνετηνκαρδιάτουστονΚύριο,καιστονκαιρό
τωνασεβώνκαθιέρωσετηλατρείατουΘεού.
4Όλοι,εκτόςαπότονΔαβίδκαιτονΙεζεκίακαιτονΙωσία,
ήτανελαττωματικοί·επειδήεγκατέλειψαντοννόμοτου
Υψίστου,ακόμηκαιοιβασιλιάδεςτουΙούδααπέτυχαν.
5Γι'αυτόέδωσετηδύναμήτουςσεάλλους,καιτηδόξα
τουςσεέναξένοέθνος.
6Έκαψαντηνεπιλεγμένηπόλητουαγιαστηρίου,και
ερήμωσαντουςδρόμους,σύμφωναμετηνπροφητείατου
Ιερεμία.

30. 7Διότιτονπαρακάλεσανκακό,οοποίοςόμωςήταν
προφήτης,αγιασμένοςστηνκοιλιάτηςμητέραςτου,γιανα
ξεριζώσει,καιναταλαιπωρήσεικαινακαταστρέψει.και
γιαναοικοδομήσειεπίσης,καιναφυτέψει.
8ΉτανοΙεζεκιήλπουείδετοένδοξοόραμα,πουτου
έδειξεπάνωστοάρματωνχερουβείμ.
9Διότιανέφερετουςεχθρούςκάτωαπότημορφήτης
βροχήςκαικατηύθυνεαυτούςπουπήγαινανδεξιά.
10Καιαπότουςδώδεκαπροφήτεςαςευλογηθείτο
μνημόσυνο,καιταοστάτουςαςανθίσουνπάλιαπότον
τόποτους·επειδή,παρηγόρησαντονΙακώβ,καιτους
ελευθέρωσανμεσίγουρηελπίδα.
11ΠώςθαμεγεθύνουμετοZorobabel;ακόμηκιαυτός
ήτανσανσφραγίδαστοδεξίχέρι:
12ΤοίδιοκαιοΙησούς,ογιοςτουΙωσέντεκ,οοποίος
στηνεποχήτουςέκτισετοσπίτικαιέστησεένανιερόναό
στονΚύριο,πουήτανπροετοιμασμένοςγιααιώνιαδόξα.
13ΚαιμεταξύτωνεκλεκτώνήτανοΝεεμίας,τουοποίουη
φήμηείναιμεγάλη,πουύψωσεγιαμαςτατείχηπουείχαν
πέσει,καιέστησετιςπύλεςκαιτακάγκελα,καιύψωσε
ξανάταερείπιάμας.
14Αλλάστηγηδενδημιουργήθηκεάνθρωποςσαντον
Ενώχ.γιατίαφαιρέθηκεαπότηγη.
15ΟύτεγεννήθηκενέοςσαντονΙωσήφ,κυβερνήτηςτων
αδελφώντου,παραμονήτουλαού,τουοποίουταοστά
θεωρούνταναπότονΚύριο.
16ΟΣεμκαιοΣεθείχανμεγάλητιμήμεταξύτων
ανθρώπων,όπωςκαιοΑδάμπάνωαπόκάθεζωντανό
πλάσμαστηδημιουργία.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ50
1ΟΣίμωνοαρχιερέας,ογιοςτουΟνία,πουστηζωήτου
επισκεύασεξανάτοσπίτικαιστιςμέρεςτουοχύρωσετον
ναό.
2Καιαπόαυτόνχτίστηκεαπόταθεμέλιατοδιπλόύψος,
τοψηλόφρούριοτουτείχουςγύρωαπότοναό:
3Στιςημέρεςτου,ηδεξαμενήγιαναδεχτείνερό,καθώς
βρισκότανσεπυξίδαόπωςηθάλασσα,ήτανκαλυμμένημε
ορειχάλκινεςπλάκες.
4Φρόντισεγιατονναόναμηνπέσει,καιοχύρωσετην
πόληενάντιαστηνπολιορκία:
5Πώςτιμήθηκεανάμεσαστονλαόστηνέξοδότουαπότο
ιερό!
6Ήτανσαντοαστέριτουπρωινούστημέσηενός
σύννεφου,καισαντοφεγγάριπουολοκληρώθηκε.
7ΌπωςοήλιοςπουλάμπειστονναότουΥψίστου,καιως
τοουράνιοτόξοπουδίνειφωςσταφωτεινάσύννεφα:
8Καισαντοάνθοςτωντριαντάφυλλωντηνάνοιξητου
χρόνου,σαντακρίναδίπλασταποτάμιατωννερών,και
σαντακλαδιάτουλιβανιούτηνεποχήτουκαλοκαιριού.
9Σανφωτιάκαιθυμίαμαστοθυμιατήρι,καισανσκεύος
απόκτυπημένοχρυσόμεκάθεείδουςπολύτιμουςλίθους.
10Καισανόμορφηελιάπουβγάζεικαρπούς,καισαν
κυπαρίσσιπουμεγαλώνειμέχριτασύννεφα.
11Ότανφόρεσετοχιτώνατηςτιμής,καιντύθηκεμετην
τελειότητατηςδόξας,ότανανέβηκεστοάγιοθυσιαστήριο,
έκανετιμητικότοένδυματηςαγιότητας.
12Ότανπήρετιςμερίδεςαπόταχέριατωνιερέων,
στάθηκεοίδιοςδίπλαστηνεστίατουθυσιαστηρίου,
περιτριγυρισμένος,σαννεαρόςκέδροςστονΛίβανο.και
σανφοίνικεςτονπερικύκλωνανολόγυρα.
13ΈτσιήτανόλοιοιγιοιτουΑαρώνστηδόξατους,καιοι
προσφορέςτουΚυρίουσταχέριατους,ενώπιονόληςτης
συναγωγήςτουΙσραήλ.
14Καιτελειώνονταςτηλειτουργίαστοθυσιαστήριο,για
ναστολίσειτηνπροσφοράτουυψίστουΠαντοδύναμου,
15Άπλωσετοχέριτουστοκύπελλο,καιέχυσεαπότο
αίματουσταφυλιού,έχυσεστουςπρόποδεςτου
θυσιαστηρίουμιαγλυκιάμυρωδιάστονύψιστοβασιλιά
όλων.
16ΤότεφώναξανοιγιοιτουΑαρών,καιήχησαντις
ασημένιεςσάλπιγγες,καιέκανανμεγάλοθόρυβογιανα
ακουστεί,γιαανάμνησηενώπιοντουΥψίστου.
17Τότεόλοςολαόςμαζίέσπευσαν,καιέπεσανστηγημε
ταπρόσωπάτουςγιαναπροσκυνήσουντονΚύριότουςτον
ΠαντοδύναμοΘεό,τονΎψιστο.
18Οιτραγουδιστέςέψαλλανκαιεγκώμιαμετιςφωνές
τους,μεμεγάληποικιλίαήχωνυπήρχεγλυκιάμελωδία.
19ΚαιολαόςπαρακαλούσετονΚύριο,τονΎψιστο,με
προσευχήενώπιοντουελεήμονος,μέχριςότουτελείωσεη
επισημότητατουΚυρίου,καιτελείωσαντηνυπηρεσίατου.
20Κατόπινκατέβηκεκαισήκωσεταχέριατουπάνωσε
ολόκληρητησυναγωγήτωνγιωνΙσραήλ,γιαναδώσειτην
ευλογίατουΚυρίουμεταχείλητου,καιναχαρείστο
όνομάτου.
21Καιπροσκύνησανγιαναπροσκυνήσουντηδεύτερη
φορά,γιαναλάβουνευλογίααπότονΎψιστο.
22Τώραλοιπόν,ευλογείτετονΘεόόλων,πουκάνειμόνο
θαυμαστάπράγματαπαντού,πουεξυψώνειτιςημέρεςμας
απότημήτρα,καιμαςφέρεταισύμφωναμετοέλεόςτου.
23Μαςχαρίζειχαράκαρδιάς,καιναυπάρχειειρήνηστις
μέρεςμαςστονΙσραήλγιαπάντα.
24Γιαναεπιβεβαιώσειτοέλεόςτουμαζίμαςκαιναμας
ελευθερώσειστηνώρατου!
25Υπάρχουνδύοέθνηπουαποστρέφεταιηκαρδιάμου,
καιτοτρίτοδενείναιέθνος.
26ΑυτοίπουκάθονταιστοβουνότηςΣαμάρειας,και
αυτοίπουκατοικούνανάμεσαστουςΦιλισταίους,και
εκείνοςοανόητοςλαόςπουκατοικείστηΣιχέμ.
27ΟΙησούς,ογιοςτουΣιράχαπότηνΙερουσαλήμ,
έγραψεσεαυτότοβιβλίοτηνοδηγίατηςκατανόησηςκαι
τηςγνώσης,οοποίοςαπότηνκαρδιάτουέβγαλεσοφία.
28Ευλογημένοςείναιαυτόςπουθαασκηθείσεαυτάτα
πράγματα.καιαυτόςπουταβάλειστηνκαρδιάτουθα
γίνεισοφός.
29Διότι,αντακάνει,θαείναιδυνατόςσεόλα·επειδή,το
φωςτουΚυρίουτονοδηγεί,πουδίνεισοφίαστους
ευσεβείς.ΕυλογημένοτοόνοματουΚυρίουστουςαιώνας.
Αμήν,Αμήν.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ51
1ΜιαπροσευχήτουΙησούτουγιουτουΣιράχ.Θασε
ευχαριστήσω,ΚύριεκαιΒασιλεύς,καιθασεδοξάσω,Θεέ,
Σωτήραμου·δοξάζωτοόνομάσου.
2Διότιείσαιυπερασπιστήςκαιβοηθόςμου,καιφύλαξες
τοσώμαμουαπότηνκαταστροφή,καιαπότηνπαγίδατης
συκοφαντικήςγλώσσας,καιαπόταχείληπου
σφυρηλατούνταψέματα,καιήσουνβοηθόςμουενάντια
στουςαντιπάλουςμου:
3Καιμεελευθέρωσες,σύμφωναμετοπλήθοςτων
ελεημοσύνηςκαιτομεγαλείοτουονόματόςσου,απότα
δόντιαεκείνωνπουήτανέτοιμοιναμεκατασπαράξουν,

31. καιαπόταχέριαόσωναναζητούσαντηζωήμου,καιαπό
τιςπολλαπλέςθλίψειςπουΕίχα;
4Απότοπνιγμότηςφωτιάςαπόκάθεπλευρά,καιαπότο
μέσοτηςφωτιάςπουδενάναψα.
5Απόταβάθητηςκοιλιάςτηςκόλασης,απόακάθαρτη
γλώσσα,καιαπόψεύτικεςλέξεις.
6Μεμιακατηγορίαστονβασιλιάαπόμιαάδικηγλώσσαη
ψυχήμουπλησίασεακόμηκαιστονθάνατο,ηζωήμου
ήτανκοντάστηνκόλασηαπόκάτω.
7Μεπερικύκλωσαναπόκάθεπλευρά,καιδενυπήρχε
άνθρωποςναμεβοηθήσει·έψαχναγιατηβοήθειατων
ανθρώπων,αλλάδενυπήρχε.
8Τότεσκέφτηκατοέλεόςσου,Κύριε,καιτιςπαλαιές
πράξειςσου,πώςελευθερώνειςαυτούςπουσεπεριμένουν
καιτουςσώζειςαπόταχέριατωνεχθρών.
9Τότεσήκωσατιςικεσίεςμουαπότηγηκαι
προσευχήθηκαγιαλύτρωσηαπότονθάνατο.
10ΕπικάλεσατονΚύριο,τονΠατέρατουΚυρίουμου,να
μημεεγκαταλείψειστιςημέρεςτηςθλίψηςμουκαιστον
καιρότωνυπερήφανων,ότανδενυπήρχεβοήθεια.
11Θαδοξάζωτοόνομάσουσυνεχώς,καιθαψάλλω
δοξολογίεςμεευχαριστία.καιέτσιεισακούστηκεη
προσευχήμου:
12Διότιμεέσωσεςαπότηνκαταστροφή,καιμελύτρωσες
απότονκακόκαιρό·γι'αυτόθαευχαριστήσωκαιθασε
δοξάσω,καιθαευλογήσωαυτούς,Κύριε.
13Ότανήμουνακόμηνέος,ήότανπήγαστοεξωτερικό,
επιθυμούσασοφίαανοιχτάστηνπροσευχήμου.
14Προσευχήθηκαγιααυτήνενώπιοντουναού,καιθατην
αναζητήσωμέχριτοτέλος.
15Ακόμακαιαπότολουλούδιμέχριναωριμάσειτο
σταφύλι,ηκαρδιάμουτηχάρηκε·τοπόδιμουπήγεστον
σωστόδρόμο,απότηνιότημουτηναναζητούσα.
16Έσκυψαλίγοτοαυτίμουκαιτηνδέχτηκα,καιέμαθα
πολύ.
17Επωφελήθηκααπόαυτό,γι'αυτόθααποδώσωδόξασ'
αυτόνπουμουδίνεισοφία.
18Διότισκόπευανακάνωμετάαπόαυτήν,και
ακολούθησαένθερμααυτόπουείναικαλό.έτσιδενθα
μπερδευτώ.
19Ηψυχήμουέχειπαλέψειμαζίτης,καιστιςπράξειςμου
ήμουνακριβής:άπλωσαταχέριαμουστονουρανόψηλά,
καιθρήνουσατηνάγνοιάμουγι'αυτήν.
20Κατευθύνθηκαπροςαυτήντηνψυχήμου,καιτηβρήκα
στηναγνότητα·είχατηνκαρδιάμουενωμένημαζίτηςαπό
τηναρχή,γι'αυτόδενθαμεπροβλέπουν.
21Ηκαρδιάμουταράχτηκεαναζητώνταςτην·γι'αυτό
απέκτησαμιακαλήπεριουσία.
22ΟΚύριοςμουέδωσεμιαγλώσσαγιατηνανταμοιβή
μου,καιθατονεπαινέσωμεαυτήν.
23Πλησιάστεκοντάμου,αμαθείς,καικατοικήστεστο
σπίτιτηςμάθησης.
24Γιατίείστεαργοί,καιτιλέτεγιααυτάταπράγματα,
βλέπονταςότιοιψυχέςσαςδιψούνπολύ;
25Άνοιξατοστόμαμουκαιείπα:Αγοράστετηνγιατον
εαυτόσαςχωρίςχρήματα.
26Βάλετολαιμόσουκάτωαπότονζυγό,καιάφησετην
ψυχήσουναλάβειδιδασκαλία·είναιδύσκολονατηβρεις.
27Κοιτάξτεμεταμάτιασας,πώςδενέχωπαράλίγοκόπο,
καιέχωξεκουραστείπολύ.
28Ναμαθαίνειςμεέναμεγάλοχρηματικόποσόκαινα
παίρνειςπολύχρυσόαπόαυτήν.
29Αςχαίρεταιηψυχήσουμετοέλεόςτουκαιμη
ντρέπεσαιγιατονέπαινοτου.
30Δούλεψετηδουλειάσουστιςώρεςτου,καιστονκαιρό
τουθασουδώσειτηνανταμοιβήσου.