Hafta2_AvruPanin_Yukselisi_Kesifler_Yeniden_Yapilanma.pptx

political history

1. Avrupa’nın Yükselişi, Keşifler ve Yeniden Yapılanma

2. Dersin Öğrenme Hedefleri Keşiflerin motivasyonlarını ve başlıca aktörleri açıklamak Tordesillas Antlaşması’nın mantığını ve sonuçlarını kavramak Ticaret devrimi, fiyat devrimi ve merkantilizmin doğuşunu ilişkilendirmek Rönesans’ın (hümanizm, matbaa, şehir-devlet) ve Reform’un (Luther, Calvin, Anglikanlık) etkilerini tartışmak Mini-quiz ve vaka kartlarıyla pekiştirme

3. Ders Akışı (2×45 dk) Blok I: Coğrafi Keşifler – motivasyonlar, aktörler, Tordesillas, sonuçlar Blok II: Rönesans ve Reformasyon – din savaşlarına zemin Zaman Çizelgesi, Mini-Quiz, Vaka Kartları

4. Avrupa 15.–16. Yüzyıl Dönemeçi Siyasal parçalanmışlık; hanedan rekabeti; İspanya’da birlik süreci Ekonomik genişleme arayışı; Akdeniz–Atlantik kayması Teknoloji: pusula, usturlap, karavel; haritacılıkta ilerleme

5. Keşiflerin Motivasyonları İktisadî: Doğu mallarına doğrudan erişim, aracısız ticaret Mali: Altın–gümüş arayışı; hazine birikimi Dini: Hristiyanlığın yayılması; misyonerlik Siyasi/Prestij: Hanedan rekabeti, ün–şan ve yeni topraklar

6. Aktörler – Portekiz Afrika batı kıyıları boyunca denizcilik öncülüğü 1488: Bartolomeu Dias – Ümit Burnu 1498: Vasco da Gama – Hindistan Afrika–Hint Okyanusu hattında üsler ve ticaret ağları

7. Aktörler – İspanya 1492: Kristof Kolomb – Atlantik üzerinden batıya Amerika’da fetih ve yerleşimler; gümüş–altın akışı 1519–1522: Magellan–Elcano dünya çevresi seyri Sevilla, Lizbon ve Anvers gibi limanların yükselişi

8. Sade Şema: Keşif Rotaları (İspanya & Portekiz) Şema temsili: Atlantik geçişi ve Afrika kıyıları boyunca Hint Okyanusu rotası.

9. 1494 Tordesillas Antlaşması İspanya–Portekiz rekabetine çözüm: etki alanlarını belirleyen hat Hattın batısında İspanya, doğusunda Portekiz ağırlığı Brezilya’nın Portekiz’e, Amerika kıtasının büyük kısmının İspanya’ya kalması

10. Sonuçlar I – Ticaret Devrimi Akdeniz merkezli ağlardan Atlantik merkezli ağa geçiş Yeni limanlar, deniz imparatorlukları ve küresel dolaşım Şirketleşme ve denizaşırı ticaret araçları

11. Sonuçlar II – Fiyat Devrimi Amerika kıymetli maden akışıyla fiyatların yükselişi Kira–ücret–fiyat ilişkilerinde dönüşüm Kamu maliyesi ve savaş ekonomilerine etkiler

12. Sonuçlar III – Merkantilizmin Doğuşu Zenginlik = değerli maden birikimi anlayışı Pozitif dış ticaret; korumacılık Sömürge–ana ülke işbölümü

13. Sonuçlar IV – Demografik/Sosyal Etkiler Amerika yerli nüfuslarında büyük kırılmalar Yeni ürünler ve uzun dönemli değişim Köle ticareti ve emek rejimleri

14. Zaman Çizelgesi – 1450–1600

15. Vaka Kartı 1 – Tordesillas’ta Müzakere Rol: İspanya/Portekiz delegesi, papalık temsilcisi Hedef: Hattın konumu ve gerekçeleri üzerine argüman geliştirmek İpucu: Deniz gücü, üsler, rüzgâr rotaları, mali getiriler

16. Mini-Quiz (Blok I) 1) Vasco da Gama’nın 1498’de ulaştığı bölge? 2) Tordesillas hangi iki aktörü düzenler? 3) Fiyat Devrimi’nin temel nedeni? 4) Merkantilizme göre zenginlik ölçüsü? 5) Keşiflerin toplumsal bir sonucu?

17. Rönesans – Çerçeve Hümanizm: Antik metinler ve insan merkezli düşünüş İtalya şehir-devletleri: himaye, rekabet, diplomasi Matbaa ile fikir dolaşımının hızlanması

18. Rönesans – Siyasal Toplumsal Yansımalar Seküler yönetim pratikleri ve diplomatik temsil Sanat–bilim–mimari hamiliği ve itibar siyaseti Kent burjuvazisinin güçlenmesi, vergi ve kamu maliyesi

19. Reformasyon – Luther 1517: Endüljans eleştirisi ve 95 Tez İnançla aklanma; Kutsal Kitap’ın otoritesi Alman prenslikleri–Kilise–İmparatorluk gerilimi

20. Calvin ve Anglikanlık Calvin: Cenevre’de disiplinli cemaat ve kader anlayışı Anglikanlık: 1534 – krallığın kilise üzerindeki üstünlüğü Yerel iktidar–kilise ilişkilerinin yeniden düzeni

21. Karşı-Reform ve Din Savaşlarına Zemin Trent Konsili (1545–63): doktrin/disiplinin tesisi Cizvitler; eğitim ve misyon ağları Mezhepsel kutuplaşma ve çatışmalar

22. Vaka Kartı 2 – Augsburg 1555 Soru: ‘Cuius regio, eius religio’ bağlamında prens hangi mezhebi ve neden seçer? Kriter: Vergi tabanı, komşular, saray ittifakları, ticaret, şehir soyluları Tartışma: Seçimlerin siyasal-toplumsal etkileri

23. Mini-Quiz (Blok II) 1) Hümanizmin iki özelliği nedir? 2) Matbaanın siyasal düşünceye etkisi? 3) Luther’in iki temel öğretisi? 4) Anglikanlık hangi bağlamda ortaya çıktı? 5) Trent Konsili’nin amacı?

24. Özet – Büyük Resim Keşifler → küresel ticaret ve iktidar kayması; fiyat devrimi ve merkantilizm Rönesans → düşüncede ve siyasette ‘insan merkezli’ yeni ufuk Reform → din–siyaset ilişkilerinde yeniden düzen ve uzun süreli çatışmalar

25. Temel Kavramlar Coğrafi Keşifler, Tordesillas, Ticaret Devrimi, Fiyat Devrimi, Merkantilizm Hümanizm, Matbaa, Şehir-Devlet, Reform, Karşı-Reform Augsburg Barışı, Cizvitler, ‘Cuius regio, eius religio’

26. Mini-Quiz – Kısa Yanıt Anahtarı Blok I: (1) Hindistan; (2) İspanya–Portekiz; (3) Değerli maden akışı; (4) Maden birikimi; (5) Yerli nüfuslarda kırılmalar vb. Blok II: (1) Antik metin/insan merkezli; (2) Fikir dolaşımı; (3) İnançla aklanma/Kitap otoritesi; (4) 1534 İngiltere; (5) Doktrin/disiplin