Hausa - The Gospels and the Acts of the Apostles.pdf

adrian1baldovino 15 views 98 slides Jan 18, 2025
Slide 1
Slide 1 of 98
Slide 1
1
Slide 2
2
Slide 3
3
Slide 4
4
Slide 5
5
Slide 6
6
Slide 7
7
Slide 8
8
Slide 9
9
Slide 10
10
Slide 11
11
Slide 12
12
Slide 13
13
Slide 14
14
Slide 15
15
Slide 16
16
Slide 17
17
Slide 18
18
Slide 19
19
Slide 20
20
Slide 21
21
Slide 22
22
Slide 23
23
Slide 24
24
Slide 25
25
Slide 26
26
Slide 27
27
Slide 28
28
Slide 29
29
Slide 30
30
Slide 31
31
Slide 32
32
Slide 33
33
Slide 34
34
Slide 35
35
Slide 36
36
Slide 37
37
Slide 38
38
Slide 39
39
Slide 40
40
Slide 41
41
Slide 42
42
Slide 43
43
Slide 44
44
Slide 45
45
Slide 46
46
Slide 47
47
Slide 48
48
Slide 49
49
Slide 50
50
Slide 51
51
Slide 52
52
Slide 53
53
Slide 54
54
Slide 55
55
Slide 56
56
Slide 57
57
Slide 58
58
Slide 59
59
Slide 60
60
Slide 61
61
Slide 62
62
Slide 63
63
Slide 64
64
Slide 65
65
Slide 66
66
Slide 67
67
Slide 68
68
Slide 69
69
Slide 70
70
Slide 71
71
Slide 72
72
Slide 73
73
Slide 74
74
Slide 75
75
Slide 76
76
Slide 77
77
Slide 78
78
Slide 79
79
Slide 80
80
Slide 81
81
Slide 82
82
Slide 83
83
Slide 84
84
Slide 85
85
Slide 86
86
Slide 87
87
Slide 88
88
Slide 89
89
Slide 90
90
Slide 91
91
Slide 92
92
Slide 93
93
Slide 94
94
Slide 95
95
Slide 96
96
Slide 97
97
Slide 98
98

About This Presentation

The Gospels and Acts are a collection of books in the Bible that tell the story of Jesus' life and the establishment of Christianity.


Slide Content

LinjiladaAyyukan
Manzanni

TeburinAbubuwanCiki
BishararMatiyu 1
BishararMarkus 22
BishararLuka 35
BisharataYohanna 58
AyyukanManzanni 75

Matiyu
BABINA1
1LittafinzuriyarYesuAlmasihu,ɗanDawuda,ɗan
Ibrahim.
2IbrahimyahaifiIshaku;IshakuyahaifiYakubu;Yakubu
yahaifiYahuzada'yan'uwansa.
3YahuzayahaifiFarisadaZaradagaTamar.Faresshine
mahaifinEsrom.EsromyahaifiAram.
4AramyahaifiAminadab.AminadabcikinsaNaasson;
NaassonyahaifiSalmon;
5SalmonyahaifiBoozdagaRakab.BozyahaifiObed
dagaRut.ObedyahaifiYesse.
6YesseyahaifisarkiDawuda.SarkiDawudakuwaya
haifiSulemanuawajentawaddatakasancematarUriya.
7SulemanuyahaifiRobowam.RobowamcikinsaAbiya.
AbiyashinemahaifinAsa;
8AsacikinsaYehoshafat.Yehoshafatshinemahaifin
Yoram.YehoramshinemahaifinUziya.
9UzayashinemahaifinYotam.YotamcikinsaAhazi;
AhazcikinsaHezekiya.
10HezekiyashinemahaifinManassa.Manassayahaifi
Amon.AmonshinemahaifinYosiya.
11YosiyashinemahaifinYekoniyada'yan'uwansa,a
lokacindaakakaisuBabila.
12BayandaakakaisuBabila,YekoniyayahaifiSalatiyel.
kumaSalathielcikinsaZorobabel;
13ZorobabelshinemahaifinAbiud.Abiudcikinsa
Eliyakim;EliyakimcikinsaAzor;
14AzorshinemahaifinSadok.SadokcikinsaAhim;Ahim
cikinsaEliud;
15EliudyahaifiEle'azara.Ele'azaracikinsaMattan;
MattancikinsaYakubu;
16YakubuyahaifiYusufumijinMaryamu,waddaaka
haifamasaYesu,wandaakekiraAlmasihu.
17DukanzuriyadagaIbrahimzuwaDawudazuriyagoma
shahuɗune.TundagaDawudaharlokacindaakakwashe
suzuwaBabila,tsaragomashahuɗune.Tundagakai
BabilazuwagaAlmasihutsaragomashahuɗune.
18HaihuwarYesuKiristiyakasancehaka:Sa’adda
mahaifiyarsaMaryamutaauriYusufu,tunkafinsutaru,
akasametatanadajunabiyunaRuhuMaiTsarki.
19Sa'annanYusufumijinta,dayakeadaline,baikuwaso
yabataabinkoyiba,yaƙudurayarabudaitaaasirce.
20Ammayayindayaketunaniakanwaɗannanabubuwa,
saigamala'ikanUbangijiyabayyanagareshiamafarki,
yanacewa,YusufuɗanDawuda,kadakajitsoronɗaukar
Maryamumatarka.naRuhuMaiTsarki.
21Zatahaifiɗa,zakakumaraɗamasasunaYesu,gama
shinezaicecimutanensadagazunubansu.
22Yanzudukwannanyafaru,dominacikaabinda
Ubangijiyafaɗatawurinannabi,yanacewa.
23Gashi,budurwazatayijunabiyu,zatahaifiɗa,zaa
kumaraɗamasasunaEmmanuel,wato,Allahtaredamu.
24Sa'annanYusufuyatashidagabarciyayikamaryadda
mala'ikanUbangijiyaumarceshi,yaauromasamatarsa.
25Baikumasantaba,saidatahaifiɗantanafari,yasa
masasunaYesu.
BABINA2
1Sa'addaakahaifiYesuaBaitalamitaYahudiyaa
zamaninsarkiHirudus,saigawaɗansumasuhikimasunzo
Urushalimadagagabas.
2Yanacewa,InawandaakahaifaSarkinYahudawa?
Gamamungatauraronsaagabas,munzomubautamasa.
3DasarkiHirudusyajihaka,saiyatsorata,taredadukan
Urushalima.
4Sa'addayataradukanmanyanfiristocidamalaman
Attauranajama'a,yatambayesuindazaahaifiAlmasihu.
5Saisukacemasa,ABaitalamitaYahudiya,gamahaka
anrubutatabakinannabi.
6KeBaitalami,aƙasarYahudiya,bakebaƙaramar
sarakunanYahuzaba,gamadagacikinkinemaimulkizai
fito,wandazaimallakijama'ataIsra'ila.
7Sa'annanHirudus,dayakirawomasuhikimaaasirce,ya
tambayesusosaiayaushenetauraronyabayyana.
8SaiyaaikesuBaitalami,yace,“Kutafi,kubincikaa
hankalidonyaron.Sa'addakukasameshi,kukawomini
labari,inzoinyimasasujadakuma.
9Dasukajisarki,saisukatafi.Saigataurarodasukagani
agabasyanatafiyaagabansuharyazoyatsayaainda
yaronyake.
10Dasukagatauraro,sukayimurnaƙwaraidagaske.
11Kumaalõkacindasukashigacikingidan,sukaga
yarontaredaMaryamuuwatasa,sukafāɗi,kumasukayi
masasujada,kumaalõkacindasukabudetaska,suka
gabatarmasadakyautai.zinariya,dalu'u-lu'u,damur.
12DaAllahyayimusugargaɗiamafarkicewakadasu
komawurinHirudus,saisukatafiwatahanyadabamzuwa
ƙasarsu.
13Sa'addasukatafi,saigamala'ikanUbangijiyabayyana
waYusufuamafarki,yanacewa,“Tashi,kaɗaukiɗan
yarondamahaifiyarsa,kaguduzuwaMasar,kakasancea
canharinfaɗamaka.Hiruduszainemiyaronyahallaka
shi.
14Dayatashi,yaɗaukiyarondamahaifiyarsadadare,ya
tafiMasar.
15KumayanacanharmutuwarHirudus,dominacika
abindaUbangijiyafaɗatawurinannabi,yanacewa,Daga
Masarnakiraɗana.
16Sa'annanHirudus,dayagacewamasuhikimasunayi
masaba'a,saiyahusataƙwarai,yaaika,yakarkashedukan
yaradasukeaBaitalamidadukanyankunanta,tundaga
maishekarabiyuzuwaƙasa.lokacindayayitatambaya
sosaiawurinmasuhikima.
17SaiabindaakafaɗatabakinannabiIrmiyayacika,
yanacewa.
18ARamaakajiwatamurya,damakoki,dakuka,da
makokimaigirma,Rahilatanakukasaboda'ya'yanta,bata
kuwayita'aziyya,donbasukasanceba.
19AmmadaHirudusyarasu,saigamala'ikanUbangijiya
bayyanaamafarkigaYusufuaMasar.
20Yace,“Tashi,kaɗaukiyarondamahaifiyarsa,katafi
ƙasarIsra'ila,gamawaɗandasukanemiranyaronsunmutu.
21Saiyatashi,yaɗaukiyarondamahaifiyarsa,yatafi
ƙasarIsra'ila.
22AmmadayajiArchelausyanasarautaaYahudiyaa
wurinmahaifinsaHirudus,saiyajitsoroyatafican.
23SaiyazoyazaunaawanibirnidaakekiraNazarat,
dominyacikaabindaakafaɗatabakinannabawa,cewaza
akirashiBanazare.
1

MATIYU
BABINA3
1AkwanakinnanYahayaMaibaftismayazoyanawa'azia
jejinYahudiya.
2Yanacewa,Kutuba,gamaMulkinSamayakusa.
3Dominwannanshinewandaakafaɗatabakinannabi
Ishaya,yanacewa,“Muryarmaikiraajeji,“Kushirya
hanyarUbangiji,Kudaidaitatafarkunsa.
4Yohannayanasayedarigarsanagashinraƙumi,daabin
ɗamaranafataakugunsa.Namansafaranedazumarjeji.
5Sa'annanUrushalima,dadukanYahudiya,dadukan
yankunandakekewayedaUrdunsukafitazuwagareshi.
6KumaakayimasabaftismaacikinUrdun,yanafurta
zunubansu.
7AmmadayagaFarisiyawadaSadukiyawadayawasun
zowurinbaftisma,yacemusu,“Yakumutanenmacizai,
wayafaɗamukukugujewafushindakezuwa?
8Sabodahakakukawo'ya'yanitacemasudacewagatuba.
9Kumakadakuyizatonaceacikinkanku,Munada
Ibrahimgaubanmu,gamainagayamuku,cewaBautawa
yanadaikodagacikinwadannanduwatsunyatayarda
'ya'yagaIbrahim.
10Yanzukumaanɗoragatariatushenitatuwa,saboda
hakadukitacendabayabada'ya'yamaikyau,anasareshi,
ajefashicikinwuta.
11Lalleniinayimukubaftismadaruwazuwatuba:amma
wandayakezuwabayanayafiniƙarfi,wandatakalmansa
banisainɗaukaba.
12Wandafankarsakehannunsa,zaisharemasakuransa,
Yatattaraalkamansaacikintudu.Ammazaiƙone
ƙanƙarardawutamararmutuwa.
13Sa'annanYesuyazodagaƙasarGalilizuwaUrdun
wurinYahaya,dominayimasabaftisma.
14AmmaYohannayahanashi,yace,“Inabukatanayi
mukubaftisma,kunazuwawurina?
15Yesuyaamsayacemasa,“Kabarshiyazamahaka
yanzu:gamahakayadacemucikadukanadalci.Saiya
kyaleshi.
16Yesu,alokacindaakayimasabaftisma,yatashinanda
nandagacikinruwa,kuma,gasammaisukabuɗemasa,ya
gaRuhunAllahnasaukowakamarkurciya,yanasaukowa
akansa.
17Saigawatamuryadagasama,tanacewa,Wannanshi
neƊanaƙaunataccena,wandanajidaɗinsaƙwarai.
BABINA4
1RuhuyabisheYesucikinjejidominshaidanyajarabce
shi.
2Sa'addayayiazumikwanaarba'indadarearba'in,saiya
jiyunwa.
3Kumaalõkacindamaijarabayazowurinsa,yace,Idan
kaiƊanAllahne,kaumurcicewawadannanduwatsusu
zamagurasa.
4Ammayaamsayace,“Arubuceyakecewa,“Bada
abincikaɗaimutumzairayuba,saidaitakowacekalmada
kefitowadagabakinAllah.
5SaiIblisyakaishicikintsattsarkanbirni,yaajiyeshia
kankololuwarHaikali.
6Yacemasa,IdankaiƊanBautawane,jefakankaƙasa:
gamaarubuceyakecewa,Zaibamala'ikunsaumarnigame
dakai.akandutse.
7Yesuyacemasa,“Asākerubuta,“Kadakagwada
UbangijiAllahnka.
8Ibliskumayaɗaukeshizuwawanidutsemaitsayi,ya
nunamasadukanmulkokinduniya,daɗaukakarsu.
9Saiyacemasa,Dukanwaɗannanabubuwazanbaka,
idankafadikayimanisujada.
10SaiYesuyacemasa,tashidaganan,Shaiɗan:gamaan
rubuta,KabautawaUbangijiAllahnka,kumashikaɗaiza
kabautawa.
11SaiIblisyarabudashi,saigamala'ikusukazosukayi
masahidima.
12DaYesuyajianjefaYohannaakurkuku,saiyatafi
ƙasarGalili.
13DayatashidagaNazarat,yazoyazaunaaKafarnahum,
waddatakegaɓarteku,akaniyakarZabalunadataNaftali.
14DominacikaabindaakafaɗatabakinannabiIshaya,
yanacewa.
15ƘasarZabaluna,daƙasarNaftali,tahanyarteku,da
hayinUrdun,Galilitaal'ummai.
16Mutanendasukezauneacikinduhusukagababban
haske.Kumagawaɗandasukezauneacikinyankinkuma
inuwarmutuwatahaskaka.
17TundagawannanlokaciYesuyafarawa'azi,yanacewa,
“Kutuba,gamaMulkinSamayakusa.
18DaYesuyanatafiyaabakintekunGalili,yaga
waɗansu'yan'uwabiyu,SimanmaisunaBitrus,da
ɗan'uwansaAndarawus,sunajefataruncikinteku,domin
sumasuntane.
19Saiyacemusu,Kubini,zansakumasuntanmutane.
20Nandanansukabartarunsu,sukabishi.
21Yacigabadaganan,yagawaɗansu'yan'uwabiyu,
YakubuɗanZabadi,daɗan'uwansaYahaya,acikinjirgi
taredamahaifinsuZabadi,sunagyarantarunsu.Yakirasu.
22Nantakesukabarjirgindamahaifinsu,sukabishi.
23YesuyazazzagadukanƙasarGalili,yanakoyarwaa
majami'unsu,yanawa'azinbishararMulki,yanawarkarda
kowaceirincutadacututtukaacikinjama'a.
24Sunansakumayabazuko'inacikinSuriya,sukakawo
masadukanmarasalafiya,masufamadacututtukairi-iri,
daazaba,damasualjanu,damasuhauka,damasushanya.
Yakuwawarkardasu.
25SaitaronmutanedayawadagaGalili,daDekafolis,da
Urushalima,daYahudiya,dahayinUrdunsukabishi.
BABINA5
1Dayagataronjama'a,saiyahaukandutse.
2Saiyabuɗebakinsayakoyamusu,yace.
3Masualbarkanematalautaaruhu,gamamulkinsama
nasune.
4“Albarkatātabbatagawaɗandasukemakoki,gamazasu
samita'aziyya.
5Masualbarkanemasutawali’u,gamazasugājiduniya.
6Masualbarkanewaɗandasukejinyunwadaƙishirwaga
adalci,gamazasuƙoshi.
7Masualbarkanemasujinƙai,gamazaayimusujinƙai.
8Masualbarkanemasutsarkinzuciya,gamazasuga
Allah.
9Masualbarkanemasuzamanlafiya,gamazaacedasu
'ya'yanAllah.
10Masualbarkanewaɗandaaketsanantamususaboda
adalci,gamamulkinsamanasune.
2

MATIYU
11“Albarkatātabbatagareku,sa’addamutanesukazage
ku,sukatsanantamuku,sukakumayimukumugunabuda
ƙarya,sabilidani.
12Kuyimurna,kuyimurnaƙwarai,gamaladankumai
girmaneaSama,gamahakasukatsanantawaannabawan
dasukarigaku.
13Kunegishirinduniya.Daganangababayadaamfani,
saidaiajefardasu,atattakesuaƙarƙashinƙafafun
mutane.
14Kunehaskenduniya.Garindayakekantudubazaiiya
ɓoyeba.
15Baakumakunnafitilaasataaƙarƙashintudu,saidaia
kanalkukin.Yanabadahaskegadukanwaɗandasuke
cikingidan.
16Barihaskenkuyahaskakaagabanmutane,dominsuga
ayyukankumasukyau,sukumaɗaukakaUbankuwanda
yakecikinSama.
17KadakuyitunaninnazonedomininhallakaAttaura,
kokuwaannabawa.
18Dominhakikainagayamuku,Harsamadaƙasazasu
shuɗe,kokaɗankokaɗanbazasushuɗedagaShari'aba,
saiduksuncika.
19Dukwandayakaryaɗayadagacikinwaɗannanƙanƙan
umarnannan,yakumakoyawamutanehaka,zaacemasa
mafiƙanƙantaacikinMulkinSama.
20Ndəhaymasləmaymasləmaymasləmaymaayana,ka
sərmarameyatana,kasəpamdaaba.
21Kundaijianfaɗawamutanendā,‘Kadakakashe.
Kumawandayayikisazaikasancecikinhatsarinhukunci.
22Ammainagayamuku,Dukwandayayifushida
ɗan'uwansabadalili,zaifuskancishari'a.,zasukasance
cikinhatsarinwuta.
23Sabodahakaidankakawokyautarkaakanbagaden,a
cankatunacewaɗan'uwankayanadawaniabuakanka.
24Kabarkyautarkaagabanbagaden,katafi.kafarasulhu
daɗan'uwanka,sa'annankazokabadakyautarka.
25Kayardadamaƙiyinkadasaurisa'addakaketaredashi.
Kadamaƙiyiyabashekagaalkali,alƙalikumayabasheka
gajami'in,ajefakaakurkuku.
26Hakika,inagayamaka,bazakafitodagacanba,saika
biyamafiƙarancinkuɗi.
27Kundaijianfaɗawamutanendā,‘Kadakayizina.
28Ammaniinagayamuku,Dukwandayakallimacedon
yayisha'awarta,yarigayayizinadaitaacikinzuciyarsa.
29Idanidonkanadamayaɓatamakarai,cireshi,kajefar
dashi,gamayanadaamfaniagarekaɗayadagacikin
gaɓoɓinkayalalace,bakumaajefadukanjikinkacikin
Jahannamaba.
30Inkuwahannundamankayasaka,saikayankeshi,ka
jefardashi,gamayanadaamfaniagarekaɗayadagacikin
gaɓoɓinkayalalace,bakumaajefardadukanjikinkaa
Jahannamaba.
31Ance,“Dukwandayasakimatarsa,yabatatakardar
saki.
32Ammainagayamuku,Dukwandayasakimatarsa,in
bandafasikanci,yasatayinzina.
33Kunkumajianfaɗawamutanendā,cewa,‘Kadaka
rabudakanka,ammakacikawaUbangijirantsuwarka.
34Ammainagayamuku,kadakurantsedakome.bata
samaba;dominAl'arshinAllahne.
35Kumabãdarantsuwadaƙasa.gamamatashinsawunsa
ne.GamabirninbabbanSarkine.
36Kadakumakurantsedakanku,dominbazakuiyamai
dagashiɗayafarikobakiba.
37Ammabarimaganarkutakasance,I,i;A'a,a'a,domin
abindayafiwadannan,dagasharrine.
38Kundaijiance,Idodominido,haƙorikumamaimakon
haƙori.
39Ammainagayamuku,kadakuyitsayayyadamugunta.
40Inkuwawaniyanasoyakaikiƙaraagabanshari'a,ya
ƙwacerigarki,bariyasarigarkima.
41Kumawandayatilastakakayitafiyarmilguda,to,ka
tafitaredashibiyu.
42Kabawandayaroƙeka,kadakarabudawandayakeso
yakarɓeka.
43Kundaijianfaɗacewa,‘Kaƙaunacimaƙwabcinka,ka
ƙimaƙiyinka.
44Ammaniinagayamuku,kuƙaunacimagabtanku,ku
albarkaciwaɗandasukezaginku,kukyautatawawaɗanda
sukeƙiku,kuyiaddu'adominwaɗandasukeamfanidaku,
sunatsanantamuku.
45Dominkuzama’ya’yanUbankuwandakecikinSama,
dominyakansaranatasatafitoakanmiyagudanagargaru,
yanaaikodaruwansamabisamasuadalcidamarasaadalci.
46Domininkunaƙaunarwaɗandasukeƙaunarku,menene
ladanku?Komasukarɓarharajibahakasukeba?
47Inkuwakunagaida’yan’uwankukaɗai,mekukeyi
fiyedasauran?Komasukarɓarharajibahakabane?
48Sabodahakakuzamacikakku,kamaryaddaUbanku
wandakecikinSamacikakkene.
BABINA6
1Kukulakadakuyisadakaagabanmutane,suganigare
su:inbahakaba,bakudaladaawurinUbankuwanda
yakecikinSama.
2Sabodahaka,inkanayinsadaka,kadakabusaƙahoa
gabanka,kamaryaddamunafukaisukeyiamajami'uda
kantituna,dominsusamiɗaukakagamutane.Hakika,ina
gayamuku,sunadaladansu.
3Ammaidankanayinsadaka,kadahannunhagunkaya
sanabindahannundamankayakeyi.
4Dominsadakatakasanceaɓoye,Ubankawandayake
ganiaɓoyekumazaisakamakaasarari.
5Sa’addakukeaddu’a,kadakuzamakamarmunafukai,
donsunasonyinaddu’aatsayeacikinmajami’uda
lungunantituna,donsuiyaganinmutane.Hakika,inagaya
muku,sunadaladansu.
6Ammakai,lokacindakakeaddu'a,shigacikinkabad,
kumaidankarufeƙofa,yiaddu'agaUbankawandayakea
asirce.Ubankamaiganiaasircekumazaisakamakaa
sarari.
7Ammasa'addakukeaddu'a,kadakuyitamaimaitawar
banza,kamaryaddaal'ummaisukeyi,gamasunatsammani
zaasauraresusabodayawanmaganarsu.
8Kadakuzamakamarsu,gamaUbankuyasanabinda
kukebukatakafinkutambayeshi.
9Sabodahakakuyiaddu'a,kuyiaddu'a:Ubanmuwanda
kecikinSama,Atsarkakesunanka.
10Mulkinkayazo.Aaikatanufinkacikinduniya,kamar
yaddaakeyinsacikinsama.
11Kabamuabincinmuyau.
12Kagafartamanalaifofinmu,kamaryaddamukegafarta
wamajiɓincinmu.
3

MATIYU
13Kadakakaimucikingwaji,ammakacecemudaga
mugunta,gamamulkinnakane,daiko,daɗaukaka,har
abadaabadin.Amin.
14Domininkungafartawamutanelaifofinsu,Ubankuna
Samakumazaigafartamuku.
15Ammaidanbakugafartawamutanelaifofinsuba,
Ubankukuwabazaigafartamukulaifofinkuba.
16Sa'addakukeazumi,kadakuzamamasubaƙinciki
kamarmunafukai,dominsunɓatafuskansu,dominsuga
mutanesunaazumi.Hakika,inagayamuku,sunada
ladansu.
17Ammakai,sa'addakakeazumi,kashafawakanka,ka
wankefuskarka.
18Kadakabayyanagamutanekanaazumi,ammaga
Ubankawandayakeaasirce:Ubanka,wandayakegania
asirce,zaisakamakaasarari.
19“Kadakutarawakankudukiyaaduniya,indaasuda
tsatsakelalacewa,indaɓarayikumasukefasawasuyisata.
20Ammakutarawakankudukiyaasama,indaasuko
tsatsabasulalacewa,ɓarayikuwabasafasakosata.
21Gamaindadukiyarkutake,cankumazuciyarkuzata
kasance.
22Haskenjikiidone,donhakaidanidonkayayikyau,
jikinkadukazasucikadahaske.
23Ammaidanidonkamugune,dukjikinkazaicikada
duhu.To,inhaskendakecikinkaduhune,yayagirman
duhunyake!
24Bawandazaiiyabautawaiyayengijibiyu:gamakodai
yaƙiɗaya,yaƙaunaciɗayan.kokuwayayirikodadaya,
yarainadaya.BazakuiyabautawaAllahdadukiyaba.
25Sabodahakainagayamuku,kadakudamudaranku,
abindazakuci,koabindazakusha.bakumadonjikinku
ba,abindazakusa.Ashe,raibaifinamaba,jikikuma
fiyedatufafi?
26Kudubitsuntsayensararinsama,gamabasashuka,ba
sagirbi,basakumatattarocikinrumbu.dukdahaka
Ubankunasamayanaciyardasu.Ashe,bakufisuda
yawaba?
27Wanneacikinkuyayitunanizaiiyaƙaratakuɗayaga
tsayinsa?
28Donmekukadamudatufafi?Kayila'akaridafurannin
jeji,yaddasukegirma;Basuyinaiki,kumabasuyinkaɗa.
29Ammadukdahakainagayamuku,koSulemanuacikin
dukanɗaukakarsa,baiyiadokamarɗayanwaɗannanba.
30Donhaka,idanAllahyasaciyawarjejitufatardaita
yau,gobekumazaajefardakucikintanda,ashe,bazai
ƙaratufatardakuba,yakumarasabangaskiya?
31Sabodahaka,kadakudamu,kunacewa,'Mezamuci?
ko,Mezamusha?ko,Damezaasamu?
32(Gamabisagawaɗannanabubuwadukaal'ummaisuke
nema:)gamaUbankunaSamayasanikunabukatar
waɗannanabubuwaduka.
33AmmakufaranemanMulkinAllah,daadalcinsa.Duk
waɗannanabubuwazaaƙaramuku.
34Sabodahaka,kadakudamugobe,gamagobezata
damudaal'amurankanta.sharrintayaisagayini.
BABINA7
1Kadakuyihukunci,kadaahukuntaku.
2Domindairinhukuncindakukayanke,zaayimuku
shari'a,daabindakukaauna,zaasākeaunamuku.
3Meyasakakedubangunkindayakecikinidon
ɗan'uwanka,ammabakakuladagungumendayakecikin
nakaidoba?
4Koyayazakacewaɗan'uwanka,Bariincirogunkinda
kecikinidonka.Gashi,gungumeyanacikinidonka?
5Kaimunafuki,kafarafitardagungumendakecikin
idonka.Sa'annankumazakaganiafilidonkafitarda
guntundakecikinidonɗan'uwanka.
6Kadakubakarnukaabindayakemaitsarki,kadakuma
kujefardalu'ulu'unkuagabanalade,donkadasutattake
suaƙarƙashinƙafafunsu,sukomosuyayyageku.
7Kuyiroƙo,zaabaku.kunemi,zakusamu;ƙwanƙwasa,
zaabuɗemuku.
8Gamadukmairoƙoyanakarɓa.Wandakumayakenema
yasamu;Wandakumayaƙwanƙwasazaabuɗeshi.
9Kokuwawanimutumacikinku,wandainɗansayaroƙi
abinci,zaibashidutse?
10Kokuwaidanyaroƙikifi,zaibashimaciji?
11Idanku,dayakemugaye,kunsanyaddazakubada
kyautaimasukyauga'ya'yanku,balleUbankuwandayake
cikinSamazaibadaabubuwamasukyaugamasuroƙonsa?
12Sabodahakadukabindakukesomutanesuyimuku,
kuyimusuhakanan,gamawannanitaceAttaurada
annabawa.
13Kushigataƙunƙunƙofa,gamaƙofatanadafaɗi,hanya
kumafaxi,waddatakekaiwagahallaka,Akwaidayawa
masushigaciki.
14Dominƙofaƙunciyace,hanyakumakunkuntar,wadda
takekaiwazuwarai,kaɗannemasusamunta.
15Kuyihankalidaannabawanƙarya,waɗandasukezuwa
mukusayedatufafintumaki,ammaacikisunekyarketai
masuruguza.
16Zakusansuda'ya'yansu.Shin,mutanesunatarainabi
naƙaya,koɓaurenasarƙaƙƙiya?
17Hakakumakowaneitacemaikyauyakanfitarda
kyawawan'ya'ya.ammaɓataccenitaceyakanfitarda
mugayen'ya'yanitace.
18Itacemaikyaubazataiyabadamunanan’ya’yaba,
Kokumaɓataccenitacebazaiiyabada’ya’yamasukyau
ba.
19Dukitacendabayabada'ya'yamasukyau,anasareshi,
ajefashicikinwuta.
20Sabõdahaka,da'ya'yanitãcensuzakusansu.
21Badukwandayacemini,Ubangiji,Ubangiji,zaishiga
Mulkinsama.ammamaiaikatanufinUbanawandake
cikinsama.
22Mutanedayawazasuceminiawannanrana,Ubangiji,
Ubangiji,bamuyiannabcidasunanka?kumadasunanka
kafitardaaljanu?Dasunankakumakaaikataayyuka
masubanmamakidayawa?
23Sa'annanzancemusu,'Bantaɓasaninkuba.
24Sabodahakadukwandayajiwaɗannanzantattuka,ya
aikatasu,zankwatantashidamutummaihikima,wanda
yaginagidansaakandutse.
25Kumaruwansamayasauko,kumaambaliyatazo,da
iskasukabuso,sukabugigidan.Bakuwatafaɗiba,gama
ankafataakandutse.
26Dukwandayajiwannanmaganatawa,baikuwaaikata
suba,zaakamantashidawawa,wandayaginagidansaa
bisayashi.
4

MATIYU
27Kumaruwansamayasauko,kumaambaliyatazo,da
iskasukabuso,sukabugigidan.Faɗuwartakuwamai
girmace.
28DaYesuyagamamaganarnan,mutanesukayi
mamakinkoyarwarsa.
29Dominyakoyamusukamarmaiiko,bakamar
malamanAttauraba.
BABINA8
1Dayasaukodagadutsen,babbantaronmutanesukabi
shi.
2Saigawanikuturuyazoyayimasasujada,yace,
Ubangiji,idankaso,zakaiyatsarkakeni.
3Yesuyamiƙahannunsa,yataɓashi,yace,Inaso.ka
tsarkaka.Nantakekuturtarsatawanke.
4Yesuyacemasa,“Duba,kadakagayawakowa.Amma
katafi,kanunakankagafirist,kabadakyautardaMusa
yaumarta,dominshaidaagaresu.
5DaYesuyashigaKafarnahum,wanijarumiyazo
wurinsa,yanaroƙonsa.
6Yace,Ubangiji,bawanayanakwanceagidayanarashin
lafiyadagurgu,yanashanazabaƙwarai.
7Yesuyacemasa,Zanzoinwarkardashi.
8jaruminyaamsayace,“Ubangiji,banisakashiga
ƙarƙashinrufinnanba,ammakayimaganakawai,bawana
zaiwarke.
9Gamanimutumneaƙarƙashiniko,yanadasojojia
ƙarƙashina.Wanikuma,Zo,yazo;kumagabawana,Yi
wannan,kumayaaikatashi.
10DaYesuyajihaka,yayimamaki,yacewawaɗanda
sukabi,“Lalleinagayamuku,bansamibangaskiyamai
girmahakaba,a’a,acikinIsra’ila.
11Inagayamuku,dayawazasuzodagagabasdayamma,
kumazasuzaunataredaIbrahim,daIshaku,daYakubu,a
cikinmulkinsama.
12Ammazaajefarda’ya’yanMulkiacikinduhu,acan
kumazaayikukadacizonhaƙora.
13Yesuyacewajarumin,Katafi.Kumakamaryadda
kukayiimani,hakaayimuku.Kumabawansayawarkea
cikinsa'aguda.
14DaYesuyashigagidanBitrus,saiyagauwarmatarsaa
kwance,tanajinzazzabi.
15Saiyataɓahannunta,zazzabinyarabudaita,tatashita
yimusuhidima.
16Damagaribatayi,sukakawomasadayawamasu
aljanu,yakumafitardaruhohindamaganarsa,yawarkar
dadukanmarasalafiya.
17DominacikaabindaakafaɗatabakinannabiIshaya,
yanacewa,“Dakansayaɗaukirashinlafiyarmu,yaɗauki
cututtukanmu.
18To,daYesuyagatarodayawakewayedashi,saiyaba
daumarniakomawancangefe.
19Saiwanimarubuciyazo,yacemasa,“Malam,zanbika
dukindazaka.
20Yesuyacemasa,TheFoxessunadaramummuka,
tsuntsayensararinsamakumasunadasheƙa.ammaƊan
Mutumbashidaindazaisakansa.
21Saiwanidagacikinalmajiransayacemasa,Ubangiji,
bariinfaratafiyainbinnemahaifina.
22AmmaYesuyacemasa,Bini.Barimatattusubinne
matattu.
23Dayashigajirgi,almajiransasukabishi.
24Saigawanibabbanhazoyatashiacikintekun,har
jirginyarufedaraƙumanruwa,ammayanabarci.
25Almajiransakuwasukazowurinsa,sukatasheshi,suna
cewa,Ubangiji,kacecemu.
26Saiyacemusu,“Donmekukejintsoro,yakumarasa
bangaskiya?Saiyatashiyatsawatawaiskokidateku;Sai
akasamunutsuwasosai.
27Ammamutanensukayimamaki,sunacewa,“Waneirin
mutumnewannandahardaiskokidatekumasunayi
masabiyayya?
28DayajewancanhayinƙasarJamusawa,saigawaɗansu
biyualjanumasualjannusunafitowadagakaburbura,suna
daƙarfiƙwarai,donkadakowayawucetawannanhanya.
29Saiga,sukaɗagamuryasunacewa,“Meyasamemuda
kai,Yesu,ƊanBautawa?Shinkazonannedominka
azabtardamukafinlokaci?
30Akwaiwatahanyamainisadagawurinsuakwaigarken
aladedayawasunakiwo.
31Saialjannunsukaroƙeshi,sukace,“Idankakoremu,
kabarmumutaficikingarkenalade.
32Saiyacemusu,Kutafi.Dasukafito,sukashigacikin
garkenaladun,saigadukangarkenaladunsunrugada
ƙarfiawanituduzuwacikinteku,sukamutuacikin
ruwayen.
33Masutsaronsukuwasukagudu,sukashigacikinbirni,
sukabadalabarinkowaneabu,daabindayasamimasu
aljannu.
34Saiga,dukanbirninsunfitodontaryiYesu.Dasuka
ganshi,sukaroƙeshiyabarƙasarsu.
BABINA9
1Saiyashigajirgi,yahaye,yashigabirninsa.
2Saiga,sukakawomasawanimutummararlafiya,yana
kwanceakangado.Ɗana,kayiƙarfinhali;Angafarta
makazunubanka.
3Saiga,waɗansumalamanAttaurasukaceacikin
zukatansu,“Wannanmutumyanazagi.
4Yesukuwayasantunaninsuyace,“Donmekuke
tunaninmuguntaacikinzukatanku?
5Wanneyafisauƙi,ace,Angafartamakazunubanka?ko
kuwaace,Tashi,kayitafiya?
6AmmadominkusaniƊanMutumyanadaikoaduniya
yagafartazunubai,(Saiyacewapalsy,)Tashi,ɗauki
gadonka,katafigidanka.
7Saiyatashiyatafigidansa.
8Ammadataronsukagahaka,saisukayimamaki,suka
ɗaukakaAllah,wandayabamutaneirinwannaniko.
9KumakamaryaddaYesuyawucedagacan,yagawani
mutum,maisunaMatta,zauneawurinkarbarharaji,saiya
cemasa,Bini.Saiyatashiyabishi.
10Yazamana,sa'addaYesuyakecinabinciagida,saiga
masukarɓarharajidamasuzunubidayawasunzosuka
zaunataredashidaalmajiransa.
11DaFarisawasukagahaka,sukacewaalmajiransa,
“DonmeyaciUbangijinkutaredamasukarɓarharajida
masuzunubi?
12AmmadaYesuyajihaka,saiyacemusu,“Waɗanda
sukedalafiyabasabukatarlikita,saidaimarasalafiya.
5

MATIYU
13Ammakujekukoyima’anarwannan,‘Inajinƙai,ba
hadayaba,gamabanzodomininkiramasuadalciba,
ammamasuzunubizuwagatuba.
14AlmajiranYahayasukazowurinsa,sukace,“Donme
mudaFarisiyawamukeyawanazumi,ammaalmajiranka
basaazumi?
15SaiYesuyacemusu,Zaaiya'ya'yanangomakoki,
muddinangoyanataredasu?Ammakwanakisunazuwa
dazaaɗaukeangodagahannunsu,sa'annankumazasuyi
azumi.
16Bamaiɗorasabonkyalleatsohuwartufa,gamaabinda
akesakawaacikashiyakanɓatadagarigar,yageɗinkuma
yafimuni.
17Baasasabonruwaninabiacikintsofaffinkwalabe,in
bahakaba,kwalabesukakarye,ruwaninabinkumaya
ƙare,kwalabankumasunlalace.
18Yayindayakemaganadasu,saigawanisarkiyazo,ya
yimasasujada,yanacewa,'Yatatarasu,ammazoka
ɗibiyahannunkaakanta,zatarayu.
19Yesuyatashi,yabishi,daalmajiransama.
20Saigawatamacemaiciwonjinishekaragomashabiyu
tazobayansa,tataɓagefenrigarsa.
21Gamataceacikinta,Idannataɓarigarsa,zanwarke.
22AmmaYesuyajuyashi,dayaganta,yace,'Yata,
zamanakyauta'aziyya.Bangaskiyarkutawarkardaku.
Saimatartawarkedagawannansa'a.
23DaYesuyashigagidanmaimulkin,yagamasubusada
jama'asunahayaniya.
24Yacemusu,“Kubadawuri,dominkuyangabata
mutuba,ammatanabarci.Dariyasukayimasa.
25Ammadaakafitardamutanen,saiyashiga,yakama
hannunta,kuyangarkuwatatashi.
26Labarinyabazuaƙasarduka.
27KumaalõkacindaYesuyatashidagacan,biyumakafi
bishi,kuka,yanacewa,"KaiƊanDawuda,kaji
tausayinmu."
28Kumaalõkacindayashigagidan,makãhosukazo
wurinsa.Sukacemasa,I,Ubangiji.
29Sa'annanyataɓaidanunsu,yace,“Abinda
bangaskiyarkutakasanceagareku.
30Idonsusukabuɗe.Yesukuwayagargaɗesu,yace,
“Kukulakadakowayasani.
31Ammadasukatafi,sukabadalabarinsaadukƙasar.
32Sunafita,saiga,sukakawomasawanibebemaialjani.
33DaakafitardaIblis,bebeyayimagana,taronjama'a
kumasukayimamakisunacewa,“Baataɓaganinirin
wannanaIsra'ilaba.
34AmmaFarisawasukace,“Tawurinshugabanaljannu
yakefitardaaljanu.
35Yesuyazazzagadukanbiranedaƙauyuka,yana
koyarwaamajami'unsu,yanawa'azinbishararMulki,yana
warkardakowacecutadakowacecutaacikinjama'a.
36Ammadayagataron,saiyajitausayinsu,donsun
suma,sunwarwatsu,kamartumakindabasudamakiyayi.
37Sa'annanyacewaalmajiransa,Gibingaskeyanada
yawa,ammama'aikatakaɗanne.
38Sabodahakakuyiaddu'agaUbangijingirbi,yaaikoda
ma'aikatacikingirbinsa.
BABINA10
1Sa'addayakiraalmajiransagomashabiyu,yabasuiko
akanƙazantattunruhohi,sufitardasu,suwarkarda
kowaceirincutadacututtukairiiri.
2Yanzusunayenmanzannigomashabiyunnansune;Na
farko,Saminu,wandaakekiraBitrus,daAndarawas
ɗan'uwansa.YakubuɗanZabadi,daYahayaɗan'uwansa.
3Filibus,daBartholomew;Toma,daMatiyumaikarɓar
haraji;YakubuɗanAlfeyus,daLebbaeus,wandaakekira
Tadeus;
4SaminuBakan'an,daYahuzaIskariyoti,wandashimaya
basheshi.
5WaɗannangomashabiyunnanYesuyaaika,yaumarce
su,yace,“Kadakushigahanyaral'ummai,kokumacikin
kowanebirninaSamariyawa.
6AmmakutafiwurinɓatattuntumakinagidanIsra'ila.
7Sa'addakuketafiya,kuyiwa'azi,kunacewa,Mulkin
Samayakusa.
8Kuwarkardamarasalafiya,kutsarkakekutare,kutada
matattu,kufitardaaljanu.
9Kadakubadazinariya,koazurfa,kotagullaacikin
jakunkunanku.
10Kadakuyitafiya,kotaguwabiyu,kotakalmi,ko
sanduna,gamama'aikaciyaisaabincinsa.
11Dukbirnikogarindakukashiga,kutambayiwandaya
cancantaacikinsa.Kumakudawwamaacikintaharkufita.
12Kumaidankunshigawanigida,kugaisheshi.
13Inkuwagidanyacancanta,salamarkutazoakansa,
ammaidanbaicancantaba,salamarkutadawogareku.
14Dukwandakumabaikarɓekuba,kokuwayaji
maganarku,sa'addakukatashidagagidankobirnin,saiku
karkaɗeƙurarƙafafunku.
15Hakika,inagayamuku,zaifidacewadaƙasarSaduma
daGwamrataaranarshari'afiyedabirnin.
16Gashi,naaikekukamartumakiatsakiyarkerkeci,ku
zamamasuhikimakamarmacizai,marasalahanikamar
kurciyoyi.
17Ammakuyihankalidamaza:gamazasubashekuga
majalisa,kumazasuyimukubulalaamajami'unsu.
18Zaakaikugabanhakimaidasarakunasabilidani,
dominshaidaakansudasauranal'ummai.
19Ammaidansunbasheku,kadakudamudayaddazaku
faɗa,gamazaabakuabindazakufaɗaawannansa'a.
20Gamabakunekukemaganaba,RuhunUbankune
yakemaganaacikinku.
21Ɗan'uwakuwazaibadaɗan'uwanmutuwa,ubakuma
zaibadaɗa,'ya'yakumazasutashigābadaiyayensu,a
kashesu.
22Dukanmutanezasuƙikusabilidasunana,amma
wandayajureharƙarshezaisamiceto.
23Ammasa'addasukatsanantamukuacikinwannan
birni,kuguduzuwawani,gamahakikainagayamuku,ba
zakuƙetaregaruruwanIsra'ilaba,saiƊanMutumyazo.
24Almajiribayafinubangijinsa,bawakumabayafin
ubangijinsa.
25Yaisaalmajiriyazamakamarubangijinsa,bawakuma
kamarubangijinsa.IdansunkiramaigidanBa'alzebul,
ballekumazasukirasumutanengidansa?
26Sabodahaka,kadakujitsoronsu:gamababuwaniabua
rufe,wandabazaabayyana.kumaboye,wandabazaa
sani.
6

MATIYU
27Abindanakefaɗamukucikinduhu,kufaɗacikinhaske,
abindakukajiakunnekukumakuyiwa'azinakansoron
gida.
28Kumakadakujitsoronwaɗandasukekashejiki,amma
bazasuiyakasheraiba,ammakujitsoronwandayakeda
ikoyahallakaraidajikidukaacikinJahannama.
29Baasayardagwararebiyukoboba?ɗayansukuwaba
zaifaɗiƙasasaiUbankuba.
30Ammadukgashinkankuanƙidayashi.
31Sabodahaka,kadakujitsoro,kunfigwararedayawa
daraja.
32Sabodahakadukwandazaishaidaniagabanmutane,
shizanshaidakumaagabanUbanawandakecikinsama.
33Ammadukwandayayimusunsaninaagabanmutane,
nimazanyimusunsaagabanUbanawandayakecikin
Sama.
34Kadakuyitsammaninazonedomininkawosalamaa
duniya.
35Gamanazoneinsamutumgābadamahaifinsa,'ya
kumagābadamahaifiyarta,Surukakumagābada
surukarta.
36Maƙiyanmutumkumasuzamamutanengidansa.
37Wandayaƙaunaciubakouwafiyedani,baicancanci
niba.
38Kumawandabaidaukigiciyensa,yabiniba,baiisani
ba.
39Wandayasamiransazairasata,kumawandayarasa
ransasabilidani,zaisameshi.
40Wandayakarɓekuyakarɓeni,kumawandayakarɓe
ni,yakarɓiwandayaaikoni.
41Wandayakarɓiannabidasunanannabi,zaisamiladan
annabi.Wandakumayakarɓiadalidasunanadalizaisami
ladanadali.
42Dukwandakumayashayardaɗayadagacikin
waɗannanƙananaƙoƙonruwansanyikaɗaidasunan
almajiri,hakikainagayamuku,bazairasaladansaba.
BABINA11
1DaYesuyagamawa'azinalmajiransagomashabiyu,ya
tashidagacandonkoyarwadayinwa'aziagaruruwansu.
2To,daYahayayajiakurkukuayyukanKiristi,saiyaaiki
almajiransabiyu.
3Yacemasa,Kainemaizuwa,kokuwamunaneman
wani?
4Yesuyaamsayacemusu,Kujekusakenunawa
Yohannaabubuwandakukeji,kukegani.
5Makafisunaganinsu,guragukumasunatafiya,ana
tsarkakekutare,kuramekumasunaji,anatadamatattu,
anakumayiwamatalautabishara.
6Kumaalbarkanewanda,wandabazaayituntuɓeagare
ni.
7Kumakamaryaddasukatafi,Yesuyafaracewataron
jama'agamedaYahaya,Mekukafitajejikugani?Sanda
maigirgizadaiska?
8Ammamekukafitakugani?Mutumindayakesayeda
tufafimasulaushi?Gashi,masusatufafimasulaushisuna
cikingidajensarakuna.
9Ammamekukafitakugani?Annabi?I,inagayamuku,
kumafiyedaannabi.
10Gamawannanshinewandaakarubutagamedashi,
‘Gashi,naaikomanzonaagabanka,wandazaishirya
hanyarkaagabanka.
11Hakika,inagayamuku,acikinwaɗandamatasuka
haifa,bawandayatashidagaYahayaMaibaftisma,dukda
hakawandayakeƙaramiacikinmulkinsamayafishi
girma.
12TundagazamaninYahayaMaibaftismaharyazuwa
yanzuMulkinSamayanashanwahala,masuƙarfikuma
sukakamashidaƙarfi.
13DomindukanannabawadaAttaurasunyiannabcihar
Yahaya.
14Inkuwazakukarɓa,to,Iliyanewandayakezuwa.
15Wandayakedakunnenji,bariyaji.
16Ammadamezankwatantazamaninnan?Kamaryara
nezauneacikinkasuwa,sunakiraga'yan'uwansu.
17Sunacewa,“Munyimukubusa,bakuyirawaba.Mun
yimakokiagareku,ammabakuyimakokiba.
18DominYahayayazobacibasha,kumasukace,Yana
daaljan.
19ƊanMutumyazoyanaciyanasha,saisukace,“Gashi,
gamutummai-ci,damashayi,abokinmasukarɓarharaji
damasuzunubi.Ammahikimatabaratadaga'ya'yanta.
20Sa'annanyafaraba'agabiranendaakayimafiyawan
ayyukansamasugirma,donbasutubaba.
21Kaitonka,Korazin!Kaitonki,Baitsaida!Domindaace
manyanayyukadaakayiacikinku,anyisuaTayada
Sidon,dasunrigasuntubadatsummokidatoka.
22Ammaniinagayamuku,ZaifisauƙigaTayadaSidon
aRanarShari'afiyedaku.
23Kumake,Kafarnahum,daakaɗaukakazuwasama,zaa
gangarazuwacikinJahannama,gamadaanyimanyan
ayyukadaakayiacikinkiaSaduma,dadadawwamahar
yau.
24Ammaniinagayamuku,aranarshari'azatafidacewa
daƙasarSadumafiyedaku.
25AlokacinnanYesuyaamsayace,“Nagodemaka,ya
Uba,Ubangijinsamadaƙasa,dominkaɓoyewaɗannan
abubuwagamasuhikimadamasuhankali,kabayyanasu
gajarirai.
26Dukdahaka,Uba:gamahakayayikyauawurinka.
27DukanabubuwaanbanigarenidagaUbana:kumaba
wandayasanƊan,saiUba;BawandayasanUban,sai
Ɗan,dakumawandaƊanyasobayyanamasa.
28Kuzogareni,dukankudakukewahala,masukaya
masunauyi,nikuwazanbakuhutawa.
29Kuɗaukamakankukarkiyata,kukoyadagawurina.
gamanimaitawali’une,maiƙasƙantarzuciya:zakusami
hutawagarayukanku.
30Gamakarkiyatamaisauƙice,nauyinakumamarar
sauƙine.
BABINA12
1AlokacinnanneYesuyabitacikinhatsiranAsabar.
Almajiransakuwasukajiyunwa,sukafaradiban
zangarkunhatsisunaci.
2AmmadaFarisawasukagahaka,sukacemasa,Gashi,
almajirankasunayinabindabaihalattaayiaranarAsabar
ba.
3Ammayacemusu,“BakukarantaabindaDawudaya
yisa'addayakejinyunwaba,dawaɗandasuketaredashi.
7

MATIYU
4YaddayashigaHaikalinAllah,yacigurasarnuni,wadda
baihalattaagareshiyaciba,kowaɗandasuketaredashi,
saidainafiristocikaɗai?
5KobakukarantaacikinAttaurabacewaaranAsabar
firistociaHaikalisunaƙazantardaranarAsabar,basuda
aibu?
6Ammainagayamuku,awannanwuriakwaiwandayafi
Haikaligirma.
7Ammadakunsanma'anarwannan,'Zanyijinƙai,ba
hadayaba,dabakuhukuntamarasalaifiba.
8GamaƊanMutumUbangijinenaranarAsabar.
9Dayatashidaganan,yashigamajami'arsu.
10Saigawanimutumwandahannunsayabushe.Suka
tambayeshi,sukace,"YahalattaawarkarranAsabar?"
dominsuzargeshi.
11Yacemusu,“Wanemutumacikinku,zaisamitunkiya
ɗaya,inkuwatafaɗacikinramiranAsabar,bazaikamata
ba,yafitardaita?
12To,nawanemutumyafitunkiya?Sabodahakahalalne
ayikyauaranarAsabar.
13Saiyacewamutumin,“Miƙahannunka.Saiyamiqe;
Kumaakamayardashigabaɗaya,kamaryaddasauran.
14SaiFarisawasukafita,sukayishawaraakansa,yadda
zasuhallakashi.
15AmmadaYesuyaganehaka,yajanyekansadagacan.
16Yaumarcesukadasusanardashi.
17DominacikaabindaakafaɗatabakinannabiIshaya,
yanacewa.
18Dubibawana,wandanazaɓa.ƙaunataccena,wanda
rainayajidaɗinsadashi:Zansaruhunaakansa,zaikuma
bayyanashari'agaal'ummai.
19Bazaiyijayayyaba,koyayikuka;Bawandazaiji
muryarsaatituna.
20Bazaikaryekarɓaɓɓiyarsandaba,Bazaikasheflake
maihayaƙiba,Haryakaiganasara.
21Dasunansaal'ummaizasudogara.
22Saiakakawomasawanimaialjani,makaho,bebe,ya
kuwawarkardashi,harmamakahodabebesunamagana,
sunagani.
23Saijama'adukasukayimamaki,sukace,“Ashe,
wannanbaɗanDawudabane?
24AmmadaFarisawasukajihaka,sukace,“Wannan
mutuminbayafitardaaljanuba,saidaitawurin
Ba’alzabub,shugabanaljanu.
25Yesukuwayasantunaninsu,yacemusu,“Kowane
mulkindayarabugābadakansa,yazamakufai.Kuma
kowanebirnikogidadayarabugābadakansabazaitsaya
ba.
26KumaidanShaiɗanyafitardaShaiɗan,yarabugābada
kansa.Tayayamulkinsazaitsaya?
27InkuwatawurinBa'alzebulnakefitardaaljanu,dawa
'ya'yankusukefitardasu?Donhakazasuzamaalƙalanku.
28AmmaindaRuhunAllahnakefitardaaljanu,to,
MulkinAllahyazomuku.
29Inbahakaba,tayayamutumzaishigagidanƙaƙƙarfan
mutumyawashekayansa,inbayafaraɗaureƙaƙƙarfan
mutuminba?Sa'annankumazaiɓatagidansa.
30Wandabayataredaniyanagābadani.Wandakuma
bayatarataredaniyawarwatse.
31Sabodahakainagayamuku,zaagafartawamutane
kowaneirinzunubidasaɓo,ammasaɓonRuhuMaiTsarki
bazaagafartawamutaneba.
32KumadukwandayayiwatamaganagābadaƊan
Mutum,zaagafartamasa:ammadukwandayayimagana
akanRuhuMaiTsarki,bazaagafartamasa,koacikin
wannanduniya,koacikinduniyamaizuwa.
33Kodaikukyautataitacen,'ya'yansakumasukyautata;
Kokuwakusaitacetaɓata,'ya'yansakumasuɓata:gama
itacenda'ya'yansasukasanshi.
34Yakumutanenmacizai,tayayazaku,dayakemugaye,
zakuyimaganamaikyau?Domindagacikinyalwar
zuciyabakiyakanyimagana.
35Mutuminkirkidagacikinkyakkyawartaskarzuciyarsa
yakanfitardaabubuwamasukyau,mugunkumadaga
cikinmuguntaskayakanfitardamugayenabubuwa.
36Ammainagayamuku,kowacemaganarbanzada
mutanezasuyi,zasubadaamsaaranarshari'a.
37Gamatawurinmaganarkazakasamibarata,Tawurin
maganarkakumazaahukuntaka.
38SaiwaɗansumalamanAttauradaFarisiyawasukaamsa
sukace,“Malam,munasonganinwataalamadagagareka.
39Ammayaamsayacemusu,Mugunzamanidamazinata
sunanemanwataalama.Bakuwazaabashiwataalama
saialamarannabiYunusa.
40DominkamaryaddaYunusayayikwanaukudadarea
cikinkifin.HakaƊanMutumzaikasancekwanaukuda
dareukuacikinduniya.
41MutanenNinebazasutashiaranarshari'atareda
mutanenzamaninnan,suhukuntata.Gashi,wandayafi
Yunasgirmayananan.
42Sarauniyarkuduzatatashiaranarshari'atareda
wannantsara,zatahukuntata,gamatazodagaiyakar
duniyadontajihikimarSulemanu.Gashi,wandayafi
Sulemanuyananan.
43Sa'addaaljaninyafitadagacikinmutum,yakanbita
wurarenbusasshiyarƙasa,yananemanhutawa,ammaba
yasamun.
44Sa'annanyace,“Zankomagidanaindanafito.Sa’ad
dayazo,saiyatarardaitababukowa,anshareta,anyi
ado.
45Sa'annanyatafi,yaɗaukiwaɗansuruhohibakwai
waɗandasukafishimugunta,sukashigasukazaunaacan.
Ƙarshenmutuminnanyafinafarkomuni.Hakakumaza
takasancegamugayentsara.
46Yanamaganadajama'a,saigamahaifiyarsada
'yan'uwansaawajesunasosuyimaganadashi.
47Saiwaniyacemasa,Gamahaifiyarkada'yan'uwanka
sunatsayeawaje,sunanemanmaganadakai.
48Ammayaamsayacewawandayafaɗamasa,Wacece
uwata?kumasuwaye'yan'uwana?
49Saiyamiƙahannunsazuwagaalmajiransa,yace,"Ga
uwatada'yan'uwana!
50GamadukwandayaaikatanufinUbanawandayake
cikinsama,shineɗan'uwana,da'yar'uwata,dauwata.
BABINA13
1ArannanYesuyafitadagagida,yazaunaabakinteku.
2Saitaronmutanedayawasukataruawurinsa,harya
shigajirgiyazauna.Duktaronkuwasukatsayaabakin
gaci.
3Yayimusumaganadayawacikinmisalai,yanacewa,
“Gashi,maishukiyafitayayishuka;
8

MATIYU
4Dayayishuka,wasuirisukafāɗiagefenhanya,
tsuntsayekumasukazosukacinyesu.
5Waɗansukuwasukafāɗiakanduwatsu,indabasuda
yawa,Nandanansukayigirma,Donbasudazurfinƙasa.
6Daranatafito,sukaƙone.Dominbasudatushe,saisuka
bushe.
7Waɗansukuwasukafāɗicikinƙaya.Saiƙayatatasota
shaƙesu.
8Ammawaɗansusukafāɗiaƙasamaikyau,sukabada
'ya'ya,waɗansuriɓiɗari,waɗansusittin,waɗansutalatin.
9Wandayakedakunnuwanji,bariyaji.
10Almajirankuwasukazosukacemasa,“Donmekake
maganadasudamisalai?
11Yaamsayacemusu,“Donanbakukusanasiraina
MulkinSama,ammabaabasuba.
12Gamadukwandayakeda,zaabashi,kumayazaya
samimafiyawa:ammadukwandabaya,dagagareshizaa
daukekodaabindayakeda.
13Sabodahakainayimusumaganadamisalai,dominba
suganiba.Kumajibasuji,kumabasuhankalta.
14KumaacikinsuneannabcinIshayayacika,wandaya
ce,Tawurinjizakuji,kumabazakuganeba.Daganiza
kugani,ammabazakuganeba.
15Gamazuciyarmutanennantayiƙunci,kunnuwansusun
yishuɗe,sunrufeidanunsu.Kadaakowanelokacisugani
daidanunsu,kumasujidakunnuwansu,kumasufahimta
dazuciyarsu,kumasutuba,kumainwarkardasu.
16Ammaalbarkaneidanunku,gamasunagani,da
kunnuwanku,dominsunaji.
17Dominhakikainagayamuku,annabawadaadalaida
yawasunyimarmaringaninabubuwandakukegani,
ammabasugansuba.kumakujiabubuwandakukeji,
ammabakujisuba.
18Sabodahakakujimisalinmaishuki.
19DukwandayajimaganarMulkin,baikuwaganetaba,
saimugunyazoyaƙwaceabindaakashukaazuciyarsa.
Wannanshinewandayasamuiriagefenhanya.
20Ammawandayakarɓiiriawurarenadutse,shine
wandayajiMaganar,kumadukdafarincikiyakarɓeta.
21Ammadukdahakabashidatusheacikinkansa,amma
yanadaɗenaɗanlokaci.
22Wandakumayakarɓiiriacikinƙaya,shinewandaya
jimaganar.Mat12.11Yah12.11Yah11.11Ammakulada
duniyarnan,daruɗindukiya,sukashaƙemaganar,saiya
zamamararamfani.
23Ammawandayakarɓiiriaƙasamaikyau,shinewanda
yajimaganar,yakumafahimceta.Wandakumayabada
'ya'ya,yabada,wasuɗari,wasusittin,wasutalatin.
24Yakumabugamusuwanimisali,yace,“MulkinSama
yanakamadamutumwandayashukairimaikyaua
gonarsa.
25Ammasa'addamutanesukebarci,maƙiyinsayazoya
shukazawanacikinalkama,yatafi.
26Ammadaruwanyatohoyabada'ya'ya,saiciyawar
kumatabayyana.
27Saibarorinmaigidansukazosukacemasa,“Maigida,
ashe,bakashukairimaikyauagonarkaba?Dagainaya
samiciyawa?
28Yacemusu,“Maƙiyineyayihaka.Barorisukace
masa,“To,zakasomujemutattarasu?
29Ammayace,A'a;Kadalokacindakuketattarazawan,
kutumɓukealkamataredasu.
30Baridukabiyusugirmatareharlokacingirbi:A
lokacingirbikumazancewamasugirbi,Kufaratattara
zawan,kuɗauresudauredonaƙonesu,ammakutattara
alkamacikinrumbuna.
31Yakumabugamusuwanimisali,yace,“MulkinSama
yanakamadaƙwayarmastad,waddawaniyaɗaukiya
shukaagonarsa.
32Wanneshinemafiƙanƙantaacikindukaniri,amma
idanyagirma,shinemafigirmaacikinganyaye,yazama
itace,hartsuntsayensararinsamasuzosukwanaacikin
rassansa.
33Yakumayimusuwanimisali.Mulkinsamayanakama
dayisti,wandawatamacetaɗauki,taɓoyecikinmudu
ukunagari,hardukanyayiyisti.
34DukwaɗannanabubuwaYesuyafaɗawataronda
misalai.Baiyimusumaganabasaidamisali.
35Dominacikaabindaakafaɗatawurinannabi,yana
cewa,“Zanbuɗebakinadamisalai;Zanfaɗiabubuwanda
akaasirtatunkafuwarduniya.
36Sa'annanYesuyasallamitaron,yashigagida,
almajiransasukazowurinsa,yace,“Kabayyanamana
misalinciwangona.”
37Yaamsayacemusu,“Wandayashukairimaikyau,
ƊanMutumne.
38Filinshineduniya;irimaikyausune'ya'yanmulkin;
ammazawan’ya’yanmugunne;
39MaƙiyindayashukasuShaiɗanne.girbishineƙarshen
duniya;Kumamasugirbimala'ikune.
40Kamaryaddaaketattarazawananaƙonesudawuta.
hakazatakasanceakarshenduniya.
41ƊanMutumzaiaikodamala'ikunsa,kumazasutattara
dagacikinmulkinsadukanabindayasaɓa,dawaɗanda
sukeaikatamugunta.
42Zasujefardasucikintanderunwuta,Zaayikukada
cizonhaƙora.
43Sa'annanmasuadalcizasuhaskakakamarranaacikin
mulkinUbansu.Wandayakedakunnuwanji,bariyaji.
44Harilayau,MulkinSamayanakamadadukiyadaaka
ɓoyeacikinjeji.Idanmutumyasameshi,saiyaɓuya,
sabodafarincikiyajeyasayardadukanabindayakeda
shi,yasayigonar.
45Kuma,MulkinSamayanakamadawaniɗankasuwa,
yananemanlu'ulu'umasukyau.
46Dayasamilu'ulu'uɗayamaitsada,yajeyasayarda
dukanabindayakedashi,yasaya.
47Harwayau,MulkinSamayanakamadatarundaaka
jefaacikinteku,akatattarakowaneiri.
48Dayacika,sukajabakingaci,sukazauna,sukatattara
nagartacikinkwanoni,ammasukawatsardamugaye.
49Hakazatakasanceaƙarshenduniya,Mala'ikuzasufito,
Sukeɓemiyagudagacikinadalai.
50Zaajefasucikintanderunwuta,Zaayikukadacizon
haƙora.
51Yesuyacemusu,Kunganedukwaɗannanabubuwa?
Sukacemasa,I,Ubangiji.
52Saiyacemusu,“Sabodahakakowanemarubucidaaka
koyawaMulkinSama,yanakamadawanimaigida,
wandayakefitardasababbinabubuwadatsofaffidaga
taskarsa.
53SaiYesuyagamawaɗannanmisalan,yatashidagacan.
9

MATIYU
54Dayazoƙasarsa,yakoyamusuamajami'arsu,harsuka
yimamaki,sukace,“Inamutuminnanyasamiwannan
hikimadawaɗannanmanyanayyuka?
55Ashe,wannanbaɗanmasassaƙinbane?baace
mahaifiyarsaMaryamuba?da'yan'uwansa,Yakubu,da
Yusufu,daSaminu,daYahuza?
56Da’yan’uwansamata,badukansusuketaredamuba?
To,inamutuminnanyasamiwaɗannanabubuwaduka?
57Saisukajihaushiakansa.AmmaYesuyacemusu,
“Annabibayarashingirma,saiaƙasarsadakumaa
gidansa.
58Kumabaiyimanyanayyukadayawaacanba,saboda
rashinbangaskiyarsu.
BABINA14
1AlokacinnanHirudusmaimulkiyajilabarinYesu.
2Saiyacewabayinsa,WannanshineYahaya
Maibaftisma.yatashidagamatattu;Sabodahakamanyan
ayyukasukabayyanaacikinsa.
3DonHirudusyakamaYahaya,yaɗaureshi,yasashia
kurkukusabodaHirudiya,matarɗan'uwansaFilibus.
4DominYahayayacemasa,Baihalattaagarekakasami
taba.
5Dayasoyakasheshi,saiyajitsorontaron,dominsun
ɗaukeshiamatsayinannabi.
6AmmadaakayiranarhaihuwarHirudus,'yarHirudiyata
yirawaagabansu,tagamshiHirudus.
7Saiyayialkawaridarantsuwacewazaibatadukabinda
zataroƙa.
8Itakuwamahaifiyartataumarceta,tace,“Banianan
kanYahayaMaibaftismaacikintudu.
9Sarkikuwayajibaƙinciki,dukdahakasaboda
rantsuwardawaɗandasukezaunetaredashiwurincin
abinci,saiyaumartaabata.
10Saiyaaikaafillekansaakurkuku.
11Akakawokansaafaranti,akabayarinyar,takaiwa
mahaifiyarta.
12Almajiransasukazo,sukaɗaukigawar,sukabinneshi,
sukajesukafaɗawaYesu.
13DaYesuyajihaka,saiyatashidagacantajirginruwa
zuwawaniwuridabakowa.
14Yesuyafita,yagataromai-girma,yajitausayinsu,ya
kuwawarkardasu.
15Damagaribatayi,almajiransasukazowurinsa,sukace,
“Wannanwurinehamada,lokacikuwayawuce.Ka
sallamitaron,sutafiƙauyukasusayiwakansuabinci.
16AmmaYesuyacemusu,Basubukatartashi.kubasu
suci.
17Saisukacemasa,“Munanan,saidaigurasabiyar,da
kifibiyu.
18Yace,“Kukawominisunan.
19Saiyaumarcitaronsuzaunaakanciyawa,yaɗauki
gurasabiyarɗin,dakifibiyun,yaɗagakaisama,yayi
albarka,yagutsuttsura,yabaalmajiransagurasar,
almajirankumagataron..
20Dukansusukacisukaƙoshi,sukakwashegutsitsinda
sukaragucikedakwandunagomashabiyu.
21Waɗandasukacisunkaiwajenmazadububiyar,banda
matadayara.
22NandananYesuyatilastaalmajiransasushigajirgisu
rigashizuwawancangefen,yayindayasallamitaron.
23Kumaalõkacindayasallamitaron,yahaurazuwawani
dutsekadaiyayiaddu'a.
24Ammajirginyanatsakiyarteku,raƙumanruwasuna
girgiza,gamaiskatanagabadasu.
25Atsakardarekuwa,Yesuyatafiwurinsu,yanatafiyaa
kanteku.
26Daalmajiransukaganshiyanatafiyaakanteku,suka
firgita,sunacewa,ruhune.Sukayikukantsoro.
27AmmanandananYesuyayimaganadasu,yace,“Ku
yimurna!nine;Kadakujitsoro.
28SaiBitrusyaamsamasayace,Ubangiji,idankaine,ka
umarceniinzomakaakanruwa.
29Saiyace,Zo.DaBitrusyasaukodagajirgin,yataka
kanruwa,dominyajewurinYesu.
30Ammadayagaiskartayihayaniya,saiyatsorata.Ya
faranitsewa,yayikukayanacewa,Ubangiji,kaceceni.
31NandananYesuyamiƙahannunsa,yakamashi,yace
masa,“Yakaimaiƙarancinbangaskiya,donmekayi
shakka?
32Dasukashigajirgin,iskatadaina.
33Saiwaɗandasukecikinjirginsukazosukayimasa
sujada,sukace,“HakikakaiƊanAllahne.
34Dasukahaye,sukaisaƙasarJanisarata.
35Damutanenwurinsukasanshi,saisukaaikazuwaduk
ƙasardasukekewaye,sukakawomasadukanmarasa
lafiya.
36Saisukaroƙeshisutaɓagefanrigarsakaɗai,duk
waɗandasukataɓasunwarkesarai.
BABINA15
1SaimalamanAttauradaFarisiyawanaUrushalimasuka
zowurinYesusukace,
2Meyasaalmajirankasukeketaal'adundattawa?Gama
basawankehannuwansusa'addasukecinabinci.
3Ammayaamsayacemusu,“Donmekukeƙetare
umarninAllahtawurinal'adunku?
4GamaAllahyayiumarniyanacewa,‘Kagirmama
mahaifinkadamahaifiyarka,’Dukwandayazagiubako
mahaifiyarka,bariyamutudarai.
5Ammakunce,‘Kowayacewamahaifinsako
mahaifiyarsa,‘Kyautace,takowaceirinabindazaku
amfaneku.
6Kadakumayagirmamamahaifinsakomahaifiyarsa,sai
yasami'yanci.TahakakukalalatardaumarninAllahta
wurinal'adunku.
7Kumunafukai,Ishayayayiannabcinkudakyau,yana
cewa.
8Mutanennansunamatsokusadanidabakinsu,Suna
girmamanidaleɓunansu.ammazuciyarsutananesadani.
9Ammaabanzasukeyiminisujada,Sunakoyawa
umarnanmutanedominkoyarwa.
10Saiyakirataron,yacemusu,Kuji,kugane.
11Baabindakeshigabakikeƙazantardamutumba.
Ammaabindakefitowadagabaki,wannanyanaƙazantar
damutum.
12Saialmajiransasukazosukacemasa,“Kasan
Farisiyawasunyituntuɓebayansunjiwannanmagana?
13Ammayaamsayace,“KowanetsirondaUbanana
Samabaidasaba,zaatumɓukeshi.
10

MATIYU
14Kaƙyalesu,suzamamakafishugabanninmakafi.Idan
makahoyajagorancimakaho,dukabiyuzasufadacikin
rami.
15SaiBitrusyaamsayacemasa,Kabayyanamana
wannanmisalin.
16Yesuyace,“Shin,haryanzukumabakufahimtaba?
17Shin,bakuganebatukuna,cewadukabindayashiga
dabakiyakanshigaciki,ajefardashiajaji?
18Ammaabubuwandakefitowadagabakisunafitowa
dagazuciya.Sukaƙazantardamutumin.
19Domindagacikinzuciyamiyaguntunanikefitowa,da
kisankai,dazina,dafasikanci,dasata,dashaidarzur,da
saɓo.
20Waɗannansuneabubuwandasukeƙazantardamutum,
ammacinabincidahannuwabayaƙazantardamutum.
21SaiYesuyatafidaganan,yazarcezuwaiyakarTayada
Sidon.
22Saiga,watamaceBakan'anatafitodagawannan
yankunan,tayikiragareshi,tanacewa,Kajitausayina,ya
Ubangiji,kaƊanDawuda.'yatatanatsananinfushida
shaidan.
23Ammabaiamsamatadakomaiba.Almajiransakuwa
sukazosukaroƙeshi,sukace,asaketa.Gamakukatake
bayanmu.
24Ammayaamsayace,“Baaaikonibasaigaɓatattun
tumakinagidanIsra’ila.
25Saitazotayimasasujada,tanacewa,Ubangiji,ka
taimakeni.
26Ammayaamsayace,“Badaidaibaneaɗaukigurasar
yaraajefawakarnuka.
27Saitace,“Gaskiya,Ubangiji!
28SaiYesuyaamsayacemata,“Yamace,bangaskiyarki
maigirmace.'Yartakuwatawarkedagawannansa'a.
29Yesuyatashidaganan,yamatsokusadaTekunGalili.
Saiyahauwanidutseyazauna.
30Saitaromaigirmasukazowurinsa,taredaguragu,da
makafi,bebaye,nakasassu,dawaɗansudayawa,sukajefar
dasuagabanYesu.kumayawarkardasu.
31Hartaronjama'asukayimamakisa'addasukaga
bebayesunamagana,guragusunwarke,guragusunatafiya,
makafisunagani,sukaɗaukakaAllahnaIsra'ila.
32SaiYesuyakiraalmajiransa,yace,“Inajintausayin
taron,dominsuncigabadakasancewataredanihar
kwanauku,ammabasudaabindazasuci.
33Almajiransasukacemasa,Dagainazamusamiabinci
maiyawaajeji,donaƙoshimaiyawahaka?
34Yesuyacemusu,“Bulonawakukedasu?Sukace,
Bakwai,da'yankifayekaɗan.
35Saiyaumarcitaronsuzaunaaƙasa.
36Saiyaɗaukigurasabakwaiɗindakifin,yayigodiya,
yagutsuttsurasu,yabaalmajiransa,almajirankumaga
taron.
37Dukansusukacisukaƙoshi,sukakwasheguguwar
namandasukaragucikedakwandunabakwai.
38Waɗandasukacimazadubuhuɗune,bandamatada
yara.
39Saiyasallamitaron,yaɗaukijirginruwa,yashiga
bakintekunMagdala.
BABINA16
1FarisiyawakumataredaSadukiyawasukazo,suna
gwadashi,yanunamusuwataalamadagasama.
2Yaamsayacemusu,“Idanmaraiceyayi,kukance,‘Za
ayikyau,gamasararinsamatayija.
3Dasafekuma,“Yauzaayirashinlafiya,gamasararin
samatanaja,tanahuci.Yãkumunafukai,kunãhankaltada
fuskarsama.ammabazakuiyaganeayoyinzamaniba?
4Mugayedamazinatazamanisunanemanalama.Bakuwa
zaabashiwataalamasaialamarannabiYunusa.Yabarsu,
yatafi.
5Daalmajiransasukazowancangefe,sunmantabasu
ɗaukigurasaba.
6SaiYesuyacemusu,“Kuyihankali,kuyihankalida
yistinaFarisawadaSadukiyawa.
7Saisukayitamuhawaraatsakaninsu,sunacewa,“Don
bamuciabincibane.
8WannelokacindaYesuyagane,yacemusu,“Yaku
masuƙanƙantarbangaskiya,donmekuketunania
tsakaninku,dominbakukawoabinciba?
9Ashe,bakuganebatukuna,bakukumatunadagurasa
biyarɗinnadububiyarɗinba,dakwandunanawakuka
ɗauka?
10Bamalmalaibakwainamutumdubuhuɗuba,da
kwandunanawakukaɗauka?
11Meyasabakuganebanayimukumaganaakanabinci
ba,cewakuyihankalidayistinaFarisawadaSadukiyawa?
12Saisukaganecewa,bayaumarcesusuyihankalida
yistinaburodiba,ammakoyarwarFarisawada
Sadukiyawa.
13DaYesuyazobakinKaisariyaFilibi,yatambayi
almajiransa,yace,“WamutanesukecewaniƊanMutum
ne?
14Saisukace,“WasusuncekaineYahayaMaibaftisma,
wasu,Iliya;dawasu,Irmiya,koɗayadagacikinannabawa.
15Yacemusu,“Ammawakukecewani?
16SaiSaminuBitrusyaamsayace,“KaineAlmasihu,
ƊanAllahRayayye.
17Yesuyaamsayacemasa,“Albarkatātabbatagareka,
SimanBaryona:gamanamadajinibaibayyanamakaba,
ammaUbanawandayakecikinsama.
18Inakumacemaka,kaineBitrus,kumaakanwannan
dutsenzanginacocina.KumakofofinJahannamabazasu
rinjayetaba.
19ZanbakamabuɗanMulkinSama,dukabindazaka
ɗaureaduniya,zaaɗaureshiasama,dukabindakasako
aduniyakuma,zaakwanceasama.
20Saiyaumarcialmajiransa,kadasufaɗawakowashine
YesuAlmasihu.
21TundagawannanlokaciYesuyafaragayawa
almajiransa,cewalalleneyatafiUrushalima,yasha
wahaladayawadagawurindattawa,damanyanfiristoci,
damalamanAttaura,akasheshi,atasheshiaranatauku.
22SaiBitrusyakamashi,yafaratsautamasa,yace,“Ya
Ubangiji,kadakayinisa.
23AmmayawaiwayayacewaBitrus,“Karabudani,
Shaiɗan!
24SaiYesuyacewaalmajiransa,Idankowayanasoyabi
ni,saiyaƙikansa,yaɗaukigicciyensa,yabini.
25Dukwandayasoyaceciransa,zairasata,kumaduk
wandayarasaransasabilidani,zaisameshi.
11

MATIYU
26Gamameneneamfaninmutum,inyasamidukanduniya,
yarasaransa?Memutumzaibayaramadadinransa?
27GamaƊanMutumzaizodaɗaukakarUbansatareda
mala'ikunsa.Sa'annankumayasãkawakowanemutum
gwargwadonaikinsa.
28Hakika,inagayamuku,akwaiwaɗansuatsayeanan,
waɗandabazasuɗanɗanamutuwaba,saisungaƊan
Mutumyanazuwacikinmulkinsa.
BABINA17
1BayankwanashidaYesuyaɗaukiBitrus,daYakubu,da
ɗan'uwansaYahaya,yakaisuwanidutsemaitsayidabam
dabam.
2Saiyasākeagabansu,fuskarsakumatanahaskakawa
kamarrana,Tufafinsakumafarikamarhaske.
3Saiga,MusadaIliyasukabayyanagaresusunamagana
dashi.
4SaiBitrusyaamsa,yacewaYesu,Ubangiji,yanada
kyauagaremumuzamaanan.ɗayanaka,ɗayanaMusa,
ɗayanaIliya.
5Yayindayakemagana,saigagirgijemaihaskeya
lulluɓesu,saigawatamuryadagacikingajimaren,tace,
“WannanƊananeƙaunataccena,wandanajidaɗinsasosai.
Kujishi.
6Daalmajiransukajihaka,sukafāɗirubdaciki,suka
tsorataƙwarai.
7Yesuyamatsoyataɓasu,yace,“Kutashi,kadakuji
tsoro.
8Dasukaɗagaidanunsu,basugakowaba,saiYesukaɗai.
9Kumayayindasukesaukowadagadutsen,Yesuya
umarcesu,yace,“Kadakugayawakowawahayin,sai
ƊanMutumyatashidagamatattu.
10Almajiransasukatambayeshi,sukace,“Donme
malamanAttaurasukaceIliyadoleneyafarazuwa?
11Yesuyaamsayacemusu,“Iliyadagaskezaifarazuwa,
yamaidadukankome.
12Ammainagayamuku,Iliyayarigayazo,ammabasu
sanshiba,ammasunyimasadukabindasukagadama.
HakakumaƊanMutumzaishawuyadagagaresu.
13SaialmajiransukaganeyayimusumaganarYahaya
Maibaftisma.
14Dasukajewurintaron,saiwanimutumyazowurinsa,
yadurƙusaagabansa,yace.
15Ubangiji,kajitausayinɗana,gamamahaukacine,yana
baƙinciki,Saudayawayakanfāɗicikinwuta,saudayawa
kumacikinruwa.
16Nakawoshiwurinalmajiranka,ammabasuiyawarkar
dashiba.
17SaiYesuyaamsayace,“Yakumarasabangaskiya,
marasaaminci,haryaushezankasancetaredaku?har
yaushezanjureka?kukawominishinan.
18YesuyatsautawaIblis.Yarabudashi,yaronkuwaya
warkedagawannansa'a.
19SaialmajiransukazowurinYesuakeɓe,sukace,“Don
mebamuiyafitardashiba?
20Yesuyacemusu,Sabodarashinbangaskiyarku.kuma
zatacire;kumababuabindazaigagaraagareku.
21Dukdahakairinwannanbayafitasaitawurinaddu'a
daazumi.
22Sa’addasukezauneaƙasarGalili,Yesuyacemusu,
“ZaabadaƊanMutumgahannunmutane.
23Saisukasheshi,aranataukukumazaatasheshi.
Kumasukayinadama.
24DasukaisaKafarnahum,waɗandasukakarɓikuɗin
harajisukazowurinBitrus,sukace,“Ubangijinkubaya
biyaharaji?
25Yace,“I.Dayashigagidan,Yesuyatsayaagabansa
yace,“Mekaketunani,Saminu?Wayesarakunanduniya
sukekarɓarharajikoharaji?na'ya'yansu,konabaƙi?
26Bitrusyacemasa,Nabaƙo.Yesuyacemasa,To,
'ya'yansun'yantu.
27Dukdahaka,donkadamuɓatamusurai,saikatafi
teku,kajefardaƙugiya,kaɗibikifindayafaratasowa.
Sa'addakabuɗebakinsa,zakasamiɗankuɗi,kaɗaukisu
banidakai.
BABINA18
1AlokacigudaalmajiransukazowurinYesu,sukace,
"Wanenemafigirmaacikinmulkinsama?"
2SaiYesuyakiraƙaraminyaroawurinsa,yasashia
tsakiyarsu.
3Saiyace,“Lallehakika,inagayamuku,saidaiidankun
tuba,kuzamakamaryaraƙanana,bazakushigaMulkin
Samaba.
4Dukwandayaƙasƙantardakansakamarwannan
ƙaraminyaro,shinemafigirmaacikinmulkinsama.
5Kumadukwandazaikarɓiirinwannanɗanƙaraminyaro
acikinsunanayakarɓeni.
6Ammadukwandayasākeɓatawaɗayadagacikin
waɗannanƙananawaɗandasukagaskatadani,gwammaa
ratayemasadutsenniƙaawuyansa,anutsardashiazurfin
teku.
7Kaitonduniyasabodalaifuffuka!domindolenelaifuka
suzo;Ammakaitonmutuminnandalaifinyazo!
8Sabodahakaidanhannunkakoƙafarkasukasaka,saika
yankesu,kajefardasudagagareka.
9Idanidonkayaɓatamakarai,kafizgeshi,kajefardashi.
Zaifimakakashigaraidaidoɗaya,daajefamakaido
biyuacikinwuta.
10Kukulakadakurainaɗayadagacikinwaɗannan
ƙanana.gamainagayamuku,asamamala'ikunsu
koyaushesunadubanfuskarUbanawandakecikinsama.
11GamaƊanMutumyazonedominyaceciabindaya
ɓace.
12Yayakuketunani?Idanmutumyanadatumakiɗari,
ɗayansukumataɓace,ashe,bazaibarta'indataraɗinnan
ba,yatafiduwatsu,yanemiwaddataɓace?
13Inkuwayasameta,hakikainagayamuku,yafimurna
datumakinnanfiyedatatasa'indatarawaɗandabasu
ɓaceba.
14HakananbanufinUbankuwandakecikinSamabane,
cewaɗayadagacikinwaɗannanƙananayalalace.
15Idanɗan'uwankayayimakalaifi,saikajekafaɗamasa
laifinsatsakaninkadashikaɗai.Idanyajika,kasami
ɗan'uwanka.
16Ammaidanbaijikaba,saikaɗaukiɗayakobiyutare
dakai,dominabakunanshaidubiyukoukukowace
maganatatabbata.
17Inkuwayaƙijinsu,kufaɗawaikkilisiya,ammaidanya
ƙijinikkilisiya,to,bariyazamamukukamarmaiarnada
maikarɓarharaji.
12

MATIYU
18Hakika,inagayamuku,abindazakuɗaureaduniya,za
adaureacikinsama,kumaabindakukasakoaduniya,za
asako-sakoasama.
19Inakumagayamuku,cewaidanbiyudagagarekuzasu
yardaaduniyagamedawaniabudasukaroƙe,zaayi
musudagaUbanawandakecikinsama.
20Gamaindamutumbiyukoukusukatarucikinsunana,
inaatsakiyarsu.
21SaiBitrusyazowurinsa,yace,“YaUbangiji,saunawa
ɗan’uwanayayiminizunubi,ingafartamasa?harsau
bakwai?
22Yesuyacemasa,Banacemaka,saisaubakwai,amma,
Harsausaba'inbakwai.
23Sabodahaka,anakamantaMulkinSamadawanisarki,
wandazaiɗaukialhakinbayinsa.
24Dayafaralissafinsa,akakawomasagudawandayake
bibashitalantidubugoma.
25Ammadayakebashidaabinbiya,saiubangijinsaya
umartaasayardashi,damatarsa,da'ya'yansa,dadukan
abindayakedashi,abiya.
26Saibawanyafāɗi,yayimasasujada,yace,“Ya
Ubangiji,kayihaƙuridani,zanbiyakaduka.
27Saiubangijinbawanyajitausayi,yasakeshi,yagafarta
masabashin.
28Ammawannanbawanyafita,yasamiɗayadagacikin
bayinsa,yanabibashidindinariɗari.
29Saiabokinbawansayafāɗiagabansa,yaroƙeshi,yace,
“Kayihaƙuridani,zanbiyakaduka.
30Ammayaƙi,ammayajeyajefashiakurkuku,harya
biyabashin.
31Sa'adda'yan'uwansasukagaabindayafaru,saisukayi
baƙincikiƙwarai,sukazosukafaɗawaubangijinsudukan
abindayafaru.
32Sa'annanubangidansa,bayandayakirashi,yacemasa,
Yakaimugunbawa,nagafartamakadukanbashin,domin
kanẽmeni.
33Ashe,bakaimakajitausayinɗan'uwankaba,kamar
yaddanajitausayinka?
34SaiUbangijinsayahusata,yabasheshigamasu
azabtarwa,haryabiyadukabindayakekansa.
35HakakumaUbananasamazaiyimuku,idandaga
zuciyarkubakowaneɗayankuyagafartawaɗan'uwansa
laifofinsaba.
BABINA19
1Yesuyagamawannanmagana,yatashidagaƙasarGalili,
yazogaɓarƙasarYahudiyaahayinUrdun.
2Mutanedayawakuwasukabishi.Yakuwawarkardasu
acan.
3Farisawakumasukazowurinsa,sunagwadashi,sukace
masa,“Yahalattamutumyasakimatarsasabodakowane
irinhali?
4Saiyaamsayacemusu,“Bakukarantaba,cewawanda
yayisutunfarkoyayisumacedanamiji.
5Saiyace,Sabodahakamutumzaibarubadauwa,kuma
zasumannedamatarsa,kumasutwainzasuzamanama
daya?
6Sabodahakabasauranbiyubane,ammanamaɗayane.
AbindaAllahyahaɗa,kadamutumyaraba.
7Sukacemasa,“DonmeMusayaumartaabadatakardar
saki,asaketa?
8Yacemusu,SabodataurinzuciyarkuMusayabarkuku
rabudamatanku,ammabahakabanetunfarko.
9Inagayamuku,dukwandayasakimatarsa,saidon
fasikanci,yaauriwata,yayizina.
10Almajiransasukacemasa,Inhakalamarinmutumyake
damatarsa,bashidakyauayiaure.
11Ammayacemusu,Dukanmutanebazasuiyakarɓar
wannanmaganaba,saidaiwaɗandaakabasu.
12Gamaakwaiwasueunuchs,waɗandaakahakahaifa
dagamahaifiyarsutamahaifar:dakumaakwaiwasu
eunuchs,wandaakasanyaeunuchsnamutane,kumaakwai
wanieunuchs,wandayamaidakansueunuchssabilida
mulkinsama.Wandayakedaikonkarba,bariyakarba.
13Saiakakawomasayaraƙanana,dominyaɗora
hannuwansaakansu,yayiaddu'a,saialmajiransuka
tsawatamusu.
14AmmaYesuyace,Kuƙyaleyaraƙanana,kumakada
kuhanasu,suzowurina:gamanairinwaɗannanne
MulkinSama.
15Yaɗibiyahannuwansaakansu,yatafican.
16Saiga,waniyazoyacemasa,GoodMaster,abinda
kyauzanyi,dõmininsamiraimadawwami?
17Saiyacemasa,Donmekakekiranadaalheri?Babu
wanimaikyausaiɗaya,wato,Allah:ammaidankanaso
kashigarai,kakiyayeumarnai.
18Yacemasa,Wanne?Yesuyace,“Kadakayikisankai,
kadakayizina,kadakayisata,kadakayishaidarzur.
19Kagirmamamahaifinkadamahaifiyarka,Kaƙaunaci
maƙwabcinkakamarranka.
20Saurayinyacemasa,“Dukanwaɗannanabubuwana
kiyayetuninaƙuruciya.
21Yesuyacemasa,Idankanasokazamacikakke,jeka
sayardaabindakakedashi,kabamatalauta,kumazaka
samidukiyaasama:kumazo,bini.
22Ammadasaurayinyajihaka,saiyatafidabaƙinciki,
gamayanadadukiyamaiyawa.
23SaiYesuyacewaalmajiransa,“Lallehakika,inagaya
muku,dakyarmaiarzikiyashigaMulkinSama.
24Inakumagayamuku,yafisauƙigaraƙumiyabitaidon
allura,damaiarzikiyashigaMulkinAllah.
25Daalmajiransasukajihaka,saisukayimamakiƙwarai,
sukace,“To,wazaisamiceto?
26AmmaYesuyadubesu,yacemusu,Damazawannan
bashiyiwuwa.ammaawurinAllahdukanabumai
yiwuwane.
27SaiBitrusyaamsayacemasa,Gashi,munrabuda
duka,munbika.mezamusamu?
28SaiYesuyacemusu,“Lallehakika,inagayamuku,ku
waɗandakukabini,acikinsabuwarzamanilokacinda
ƊanMutumzaizaunaakursiyinɗaukakarsa,kumazaku
zaunaakankursiyaigomashabiyu,kunahukuntakabilan
gomashabiyunaƙasar.Isra'ila.
29Kumadukwandayabargidaje,ko’yan’uwa,
ko’yan’uwamata,kouba,kouwa,komata,ko’ya’ya,ko
ƙasashe,sabodasunana,zasusamininkiɗari,kumazasu
gājirainaharabada.
30Ammadayawawaɗandasukenafarkozasuzamana
ƙarshe.naƙarshekumasuzamanafarko.
13

MATIYU
BABINA20
1GamaMulkinSamayanakamadawanimaigida,wanda
yafitadasassafedonyaɗaukima'aikataagonarinabinsa.
2Sa'addayayiyarjejeniyadama'aikatanakankoboɗaya
ayini,saiyaaikadasugonarinabinsa.
3Wajenawanaukukuwayafita,yagawaɗansuatsaye
baaikiakasuwa.
4Yacemusu;Kumakushigagonarinabin,dukabinda
yakedaidaizanbaku.Sukatafi.
5Yasākefitawajenƙarfenashidadatara,yayihaka.
6Wajenawanagomashaɗayayafita,yatarardawaɗansu
atsayebasuaiki,saiyacemusu,“Donmekuketsayea
nandukyini?
7Sukacemasa,Dominbawandayaɗaukemuaiki.Yace
musu,Kumakutafigonarinabin.Dukabindayakedaidai,
zakukarba.
8Sa’addamagaribatayi,saimaigarkarinabinyacewa
wakilinsa,“Kirawoma’aikatan,kabasuhayarsu,tundaga
ƙarsheharzuwanafarko.
9Dawaɗandaakayiijarasukazowajenawashaɗaya,
kowayakarɓidinboɗaya.
10Ammasa'addanafarkoyazo,sunzacisunsamiƙarin.
Sumakowannensuyakarɓidinariguda.
11Dasukakarɓe,sukayigunaguniakanmaigidan.
12Yace,“Waɗannannaƙarshesunyiaikinsa’aɗaya
kawai,kakumasasudaidaitadamu,waɗandamukaɗauki
nauyidazafinrana.
13Ammayaamsawaɗayansu,yace,Abokina,Banyi
makalaifiba.
14Kaɗaukiabinka,katafi,Zanbawanaƙarshe,kamar
yaddanabaka.
15Ashe,baihalattainyiabindanakesodanawaba?
Idonkinamuguntane,doninadakyau?
16Donhakanaƙarshezasuzamanafarko,nafarkokuma
zasuzamanaƙarshe:gamadayawazaakira,ammakaɗan
zaɓaɓɓu.
17SaiYesuyatafiUrushalimayaɗaukialmajiraigoma
shabiyukeɓeahanya,yacemusu.
18Gashi,zamuhaurazuwaUrushalima.Kumazaabada
ƊanMutumgamanyanfiristocidamalamanAttaura,
kumazasuyankemasahukuncinkisa.
19Kumazasubasheshigaal'ummaisuyiba'a,dabulala,
kumasugicciyeshi,kumaaranataukuzaitashiasake.
20Saiuwar'ya'yanZabadi,da'ya'yanta,tazowurinsa,
tanayimasasujada,tanakumaroƙonsawaniabu.
21Saiyacemata,Mekikeso?Tacemasa,Kaba'ya'yana
biyusuzauna,ɗayaahannundamanka,ɗayanahagu,cikin
mulkinka.
22AmmaYesuyaamsayace,“Bakusanabindakuke
tambayaba.Kozakuiyashadagaƙoƙondazansha,ayi
mukubaftismadabaftismardaakayiminidaita?Sukace
masa,Muniya.
23Saiyacemusu,Lallenezakushadagaƙoƙona,ayi
mukubaftismadabaftismardaakayiminibaftisma,amma
kuzaunaahannundamanadahaguna,banawabane,
ammazaizama.akabasuwaɗandaUbanayashiryamusu.
24Dagomannansukajihaka,saisukahusatada
'yan'uwannanbiyu.
25AmmaYesuyakirasuwurinsayace,“Kunsani
shugabanninal'ummaisunamulkinsu,manyansukuma
sunabadaikoakansu.
26Ammabahakazaikasanceacikinkuba.
27Dukwandayakesoyazamashugabanku,yazama
bawanku.
28KamaryaddaƊanMutumbaizodominayimasa
hidimaba,ammadominyayihidima,yakumabadaransa
fansasabodamutanedayawa.
29Sa'addasuketashidagaYariko,babbantarosukabishi.
30Saigawaɗansumakafibiyuzauneagefenhanya,da
sukajiYesuyashuɗe,saiyaɗagamuryayace,“Kaji
tausayinmu,yaUbangiji,ƊanDawuda.”
31Saitaronsukatsawatamusu,dominyakamatasuyi
shiru.
32Yesuyatsayacik,yakirasu,yace,Mekukesoinyi
muku?
33Sukacemasa,Ubangiji,dominidanunmusubuɗe.
34SaiYesuyajitausayinsu,yataɓaidanunsu.
BABINA21
1DasukamatsokusadaUrushalima,sukazoBetfage,a
DutsenZaitun,saiyaaikialmajiransabiyu.
2Yacemusu,Kushigaƙauyendayakedauradaku,nan
dananzakusamijakidauredaaholakitaredaita.
3Kumaidanwaniyacewaniabuagareku,kuce,
Ubangijiyanabukatarsu.Nandananzaiaikesu.
4Dukanwannananyinedominacikaabindaakafaɗata
bakinannabi,yanacewa.
5Kufaɗawa'yarSihiyona,'Gashi,Sarkinkiyanazuwa
wurinki,maitawali'u,yanazauneakanjaki,daaholaki
ɗanjaki.
6AlmajirankuwasukajesukayiyaddaYesuyaumarcesu.
7Yakawojakindaaholakin,yasatufafinsu,sukaɗorashi
akai.
8Saibabbantaronjama'asukashimfiɗarigunansuahanya.
Waɗansukumasukasarerassanitatuwa,sukabajesua
hanya.
9Jama'ardasukatafigabadawaɗandasukabi,kuka,suna
cewa,HosannagaƊanDawuda:Albarkatatabbataga
wandayazodasunanUbangiji.Hosannaacikinmafi
girma.
10Sa'addayashigaUrushalima,dukanbirninsukagirgiza,
sunacewa,Wanenewannan?
11Saitaronsukace,“WannanshineYesuannabin
NazarattaGalili.
12YesuyashigaHaikalinAllah,yakoridukmasu
sayarwadamasusayeaHaikali,yabirkiceteburinƴan
canjinkuɗi,dakujerunmasusayardakurciyoyi.
13Yacemusu,“Arubuceyake,‘Gidanazaakiragidan
addu’a.Ammakunmaisheshikogonɓarayi.
14MakafidaguragusukazowurinsaaHaikali.Yakuwa
warkardasu.
15Sa'addamanyanfiristocidamalamanAttaurasukaga
al'ajabidayayi,dayarasunakukaaHaikali,sunacewa,
“HosannagaƊanDawuda.Basujidadiba,
16Yacemasa,Kajiabindawaɗannansukefaɗa?Sai
Yesuyacemusu,“I;Ashe,bakutaɓakarantawaba,cewa,
Dagabakinjariraidamasushayarwakacikayabo?
17Saiyarabudasu,yafitadagabirninzuwaBetanya.
Nanyasauka.
18Dasafedayakomabirni,saiyajiyunwa.
19Sa'addayagaitacenɓaureahanya,yajewurinta,bai
tarardakomeakantaba,saiganyayekaɗai,yacemata,
14

MATIYU
Kada'ya'yanitacesutsiroakankiharabada.Kumaahalin
yanzuitacenɓaureyabushe.
20Daalmajiransukagahaka,sukayimamaki,sukace,
“Yayaitacenɓaurennanyabushe!
21Yesuyaamsayacemusu,“Lallehakika,inagaya
muku,idankunadabangaskiya,bakukumayishakkaba,
bazakuyiabindaakayidaitacenɓaurekaɗaiba,amma
kumaidankuncewadutsennan,Kakawardakai.,kuma
ajefardakaicikinteku.zaayi.
22Dukabindakukaroƙacikinaddu'a,kunagaskatawa,za
kukarɓa.
23DayashigaHaikali,manyanfiristocidadattawan
jama'asukazowurinsayanakoyarwa,sukace,“Dawane
ikokakeyinwaɗannanabubuwa?kumawayabaka
wannanikon?
24Yesuyaamsayacemusu,“Nimazantambayekuabu
ɗaya,wandainkungayamani,nimazanfaɗamukuda
ikondanakeyinwaɗannanabubuwa.
25BaftismarYahaya,dagainatakasance?dagasama,ko
namutane?Saisukayitamuhawaradajunansu,sukace,
“Inmunce,DagaSama;zaicemana,Donmebaku
gaskatashiba?
26Ammaidanzamuce,Namutanene.munatsoron
mutane;gamadukasunaɗaukanYahayaannabine.
27KumasukaamsawaYesu,sukace,Bazamuiyagaya.
Saiyacemusu,“Nimabangayamukudawaneikonnake
yinwaɗannanabubuwaba.
28Ammamekuketunani?Wanimutumyanada'ya'ya
mazabiyu.Saiyazowurinnafarko,yace,“Ɗana,katafi
yauagonarinabina.
29Yaamsayace,“Bazansoba,ammadagabayayatuba,
yatafi.
30Yazowurinnabiyun,yacehakama.Saiyaamsayace,
“Yallabai,zantafi.”Ammabaitafiba.
31Acikinsu,wanneneyaaikatanufinubansa?Sukace
masa,Nafarko.Yesuyacemusu,“Lallehakika,inagaya
muku,masukarɓarharajidakaruwaisurigakushiga
MulkinAllah.
32DominYahayayazomukutahanyaradalci,ammaba
kugaskatashiba,ammamasukarɓarharajidakaruwaisun
gaskatashi.
33Kujiwanimisali:Akwaiwanimaigida,wandaya
shukagonarinabi,yayishingekewayedaita,yahaƙa
matsewarruwaninabiaciki,yaginahasumiya,yabadaita
gamanoma,yatafiwataƙasamainisa.
34Dalokacin'ya'yanitacenyakusato,saiyaaikibayinsa
wurinmanoman,sukarɓiamfaningonarsa.
35Saimanomansukakamabarorinsa,sukayiwaɗaya,
sukakashewani,sukajajjefiwani.
36Yakumaaikiwaɗansubayidasukafinafarko.Haka
kumasukayimusu.
37Ammadagaƙarsheyaaikamusudaɗansa,yace,'Zasu
girmamaɗana.
38Ammadamanomansukagaɗan,sukacewajunansu,
“Wannanshinemagajin.Kuzo,mukasheshi,muƙwace
gādonsa.
39Saisukakamashi,sukajefardashiabayangonar
inabin,sukakasheshi.
40To,sa'addaubangijingonarinabinyazo,mezaiyida
manomannan?
41Sukacemasa,“Zaihallakamugayennandawahala,ya
badagonarinabinsagawaɗansumanoma,waɗandazasu
bashi'ya'yanitacenalokatai.
42Yesuyacemusu,Ashe,bakutaɓakarantaacikin
littattafaiba,cewa,Dutsendamaginasukaƙi,shinekan
kusurwa.WannannaUbangijine,kumaabinbanmamaki
neaidanunmu?
43Sabodahakainagayamuku,ZaaƙwaceMulkinAllah
dagagareku,abadaal'ummardazatabadaamfaninta.
44Dukwandayafāɗiakanwannandutsen,zaakarye,
ammadukwandayafāɗi,zainiƙashiyazamagari.
45DamanyanfiristocidaFarisiyawasukajimisalansa,sai
sukaganeyayimaganarsu.
46Ammadasukanemisukamashi,sukajitsorontaron,
donsunɗaukeshiannabine.
BABINA22
1Yesuyaamsayasākeyimusumaganadamisalai,yace.
2Mulkinsamayanakamadawanisarki,wandayaauri
ɗansa.
3Yaaikibarorinsasukirawowaɗandaakagayyacezuwa
bikinaure,ammabasuyardaba.
4Yasākeaikawaɗansubarori,yace,“Kufaɗawa
waɗandaakagayyata,‘Gashi,nashiryaabincindare.
5Ammasukayibanzadashi,sukayitafiyarsu,ɗayazuwa
gonarsa,wanikumayatafifataucinsa.
6Saurankuwasukakamabayinsa,sukawulakantasu,
sukakarkashesu.
7Ammadasarkiyajihaka,saiyahusata,yaaikisojojinsa,
sukahallakamasukisankan,yaƙonebirninsu.
8Sa'annanyacewabarorinsa,Anshiryabikinaure,
ammawaɗandaakagayyatabasucancantaba.
9Sabodahakakutaficikinmanyantituna,dukwanda
kukasamu,kukirashidaurinaure.
10Saibayinnansukafitacikinmanyantituna,sukatara
dukwaɗandasukasamu,miyagudanagargaru.
11Dasarkiyashigayagabaƙin,saiyagawanimutuma
canwandabaisarigarbikiba.
12Saiyacemasa,Aboki,tayayakashigonanbadarigar
bikiba?Shikuwayakasamagana.
13Sa'annansarkiyacewabarorin,“Kuɗaureshihannu
daƙafa,kuɗaukeshi,kujefardashicikinduhu.Zaayi
kukadacizonhaƙora.
14Domindayawaanakiransu,ammakaɗanneakazaɓa.
15SaiFarisiyawasukatafi,sukayishawarayaddazasu
kamashicikinmaganarsa.
16SaisukaaikialmajiransutaredaHirudus,sunacewa,
“Malam,munsanikaimaigaskiyane,kanakoyarda
tafarkinAllahdagaskiya,bakakuladakowaba.
17To,gayamana,mekuketunani?YahalattaabaKaisar
haraji,kokuwa?
18AmmaYesuyaganemuguntarsu,yace,“Donmekuke
gwadani,munafukai?
19Kununaminikuɗinharaji.Sukakawomasadinari.
20Saiyacemusu,Wanenewannansiffardarubutun?
21Sukacemasa,naKaisar.Saiyacemusu,“To,kuba
KaisarabindayakenaKaisar;KumagaAllahabinda
yakenaAllahne.
22Dasukajiwannanmagana,saisukayimamaki,suka
barshi,sukatafi.
15

MATIYU
23ArannansaiSadukiyawasukazowurinsa,waɗanda
sukacebabutashinmatattu,sukatambayeshi.
24Yace,Ubangiji,Musayace,Idanmutumyamutuba
shida'ya'ya,ɗan'uwansazaiaurimatarsa,kumayahaifa
waɗan'uwansazuriya.
25Akwai'yan'uwabakwaitaredamu.
26Hakakumanabiyukuma,danauku,zuwanabakwai.
27Dagaƙarshekumamatartamutu.
28Sabodahakaatashinmatattu,matarwazatazamacikin
bakwaiɗin?gamaduksunmata.
29Yesuyaamsayacemusu,“Kunakuskure,bakusan
Littattafaiba,bakukumasanikonAllahba.
30Dominatashinmatattubasaaure,baakumaaurarda
su,ammasunakamarmala'ikunAllahasama.
31Ammagamedatashinmatattu,bakukarantaabinda
Allahyafaɗamukuba,yanacewa.
32NineAllahnIbrahim,AllahnaIshaku,daYakubu?
AllahbaAllahnamatattubane,ammanamasurai.
33Dataronjama'asukajihaka,saisukayimamakin
koyarwarsa.
34AmmadaFarisawasukajiyarufeSadukiyawa,suka
taru.
35Saiɗayadagacikinsu,lauya,yayimasatambaya,yana
gwadashi,yace.
36Ubangiji,wacecebabbardokaacikinAttaura?
37Yesuyacemasa,KaƙaunaciUbangijiAllahnkada
dukanzuciyarka,dadukanranka,dadukanazancinka.
38Wannanitacedokatafari,maigirma.
39Nabiyukuwakamarsane,Kaƙaunacimaƙwabcinka
kamarranka.
40AkanwaɗannanumarnaibiyudukanAttaurada
annabawasunrataya.
41YayindaFarisiyawasukataru,Yesuyatambayesu.
42Yanacewa,MekuketunanigamedaAlmasihu?Dan
wanene?Sukacemasa,ƊanDawuda.
43Yacemusu,“To,tayayaDawudaaruhuyakirashi
Ubangiji,yanacewa.
44UbangijiyacewaUbangijina,Zaunaadamana,Harna
samaƙiyankaakarkashinsawayenka?
45IdanDawudayakirashiUbangiji,yayaɗansayake?
46Kumabawandayaiyaamsamasadawatakalma,kuma
bawanimutumdagawannanranazuwagabayayiwani
tambaya.
BABINA23
1SaiYesuyayimaganadatarondaalmajiransa.
2Yace,malamanAttauradaFarisiyawasunazaunea
kujerarMusa.
3Sabodahaka,kukiyayedukabindasukaumarceku,ku
kiyaye.ammakadakuyibisagaayyukansu,gamasunfaɗi,
ammabasaaikatawa.
4Sunaɗaurekayamasunauyimasunauyi,sunaɗorasua
kafaɗunsu.ammasukansubazasumotsasudadayadaga
yatsunsuba.
5Ammadukanayyukansusunayinedonagansuagaban
mutane.
6Kuƙaunacimanyanɗakunanaliyafa,damanyankujeru
amajami'u.
7Gaisuwakumaakasuwa,kumaacedamutane,YaRabbi,
YaRabbi.
8AmmakadaakirakuMalam,gamaUbangijinkuɗayane,
Almasihu.Kumadukanku'yan'uwane.
9Kumakadakukirakowaubankuaduniya:gamadayane
Ubanku,wandayakecikinsama.
10Kadakumaacedakushugabanni:gamaUbangijiɗaya
ne,Almasihu.
11Ammawandayakemafigirmaacikinkushinebaranku.
12Kumawandayaɗaukakakansa,zaaƙasƙanta.Wanda
kumayaƙasƙantardakansazaaɗaukaka.
13Ammakaitonku,malamanAttauradaFarisawa,
munafukai!gamakunarufeMulkinSamagamutane:gama
bakushigacikinkanku,bakukumaƙyalemasushigowa
sushigaba.
14KaitonkumalamanAttauradaFarisawa,munafukai!
Gamakunacinyegidajengwauraye,kunayindoguwar
addu'a,sabodahakazakusamibabbanhukunci.
15KaitonkumalamanAttauradaFarisawa,munafukai!
gamakunazagayatekudaƙasadonkumaidamutumɗaya,
kumaidananhalicceshi,kunmaidashiɗanJahannama
saubiyufiyedaku.
16Kaitonku,kumakafijagorori,masucewa,Dukwanda
yarantsedaHaikali,bakomebane.Ammadukwandaya
rantsedazinariyarHaikali,bashine.
17Kuwawayedamakafi,gamawanneyafigirma,
zinariya,koHaikalindayaketsarkakezinariyar?
18Kuma,'Dukwandayarantsedabagaden,bakomebane.
Ammadukwandayarantsedakyautardakecikinta,yayi
laifi.
19Yakuwawayedamakafi,gamawanneyafigirma,
kyauta,kobagadendayaketsarkakekyautar?
20Sabodahakawandayarantsedabagaden,yarantseda
shidadukanabindayakebisansa.
21DukwandakumayarantsedaHaikali,yarantsedashi
dawandayakezauneacikinsa.
22Kumawandayarantsedasama,yarantsedakursiyin
Bautawa,dawandayakezauneacikinta.
23KaitonkumalamanAttauradaFarisawa,munafukai!
Gamakunabadazakkanamintdaanisedacummin,kun
barmanyanal'amuranShari'a,dashari'a,dajinƙai,da
bangaskiya.
24Yakumakafijagorori,Kudakuketakurawa,kuna
hadiyeraƙumi!
25KaitonkumalamanAttauradaFarisawa,munafukai!
Gamakunatsarkakebayanƙoƙondafaranti,ammaaciki
cikesukedaɓarna.
26KaiBafarisimakaho,kafaratsarkakeabindayake
cikinƙoƙondafaranti,dominbayansukumayatsarkaka.
27KaitonkumalamanAttauradaFarisawa,munafukai!
Gamakunakamadakaburburafarare,waɗandasukeda
kyauawaje,ammaacikicikesukedaƙasusuwanmatattu,
dadukanƙazanta.
28Hakanankumaazahirikunabayyanamasuadalciga
mutane,ammaacikinkukunacikedamunafuncida
mugunta.
29KaitonkumalamanAttauradaFarisawa,munafukai!
Dominkunaginakaburburanannabawa,kunaƙawata
kaburburanadalai.
30Kace,“Damunazamaninkakanninmune,dabamuyi
tarayyadasucikinjininannabawaba.
31Sabodahaka,kushaidunegakanku,cewaku'ya'yan
waɗandasukakasheannabawane.
32Saikucikama'auninubanninku.
16

MATIYU
33Kumacizai,kumacizai,tayayazakutsiradaga
hukuncinJahannama?
34Sabodahaka,inaaikomukudaannabawa,damasu
hikima,damalamanAttaura.Wasukumazakuyimusu
bulalaamajami'unku,kunatsanantamusubirnizuwabirni.
35Domindukanjininadalcidaakazubaraduniyayazo
muku,tundagajininHabilaadali,harzuwanaZakariya
ɗanBarakiya,wandakukakashetsakaninHaikalida
bagade.
36Hakika,inagayamuku,dukwaɗannanabubuwazasu
aukuakanzamaninnan.
37YaUrushalima,Urushalima,kekikekasheannabawa,
Kinajajjefewaɗandaakaaikomuku,saunawazansoin
tattara'ya'yankiwuriɗaya,Kamaryaddakazataketattara
kajiaƙarƙashinfikafikanta,ammabakuyardaba!
38Gashi,anbarmukugidankukufai.
39Gamainagayamuku,bazakugannidagayanzuba,sai
kunce,‘MaialbarkanemaizuwadasunanUbangiji.
BABINA24
1Yesuyafita,yatashidagaHaikali,almajiransasukazo
wurinsasununamasagine-ginenHaikali.
2Yesuyacemusu,“Bakugadukwaɗannanabubuwaba?
Hakika,inagayamuku,bazaabarwanidutsebisawaniba,
wandabazaarusheshiba.
3KumakamaryaddayazaunaakanDutsenZaitun,
almajiransukazogareshiakeɓe,yace,Faɗamana,
yaushewadannanabubuwazama?Mekumazaizama
alamarzuwankadanaƙarshenduniya?
4Yesuyaamsayacemusu,Kukulakadakowayaruɗeku.
5Domindayawazasuzodasunana,sunacewa,Nine
Almasihu.kumazaiyaudarimutanedayawa.
6Zakukumajilabarinyaƙe-yaƙedajita-jitanayaƙe-yaƙe.
7Gamaal'ummazatatasarwaal'umma,mulkikumazaya
tasarwamulki,zaayiyunwa,daannoba,dagirgizarƙasa,
awuraredabamdabam.
8Dukwaɗannansunefarkonbaƙinciki.
9Sa'annanzasubadakugawahala,zasukasheku,
dukanal'ummaikumazasuƙikusabodasunana.
10Sa'annandayawazasuyituntuɓe,kumazasuci
amanarjuna,kumazasuƙijuna.
11Annabawanƙaryadayawazasutashi,suruɗimutane
dayawa.
12Dominkuwamuguntazatayiyawa,ƙaunarmutaneda
yawazatayisanyi.
13Ammawandayajureharƙarshe,shinezaitsira.
14KumawannanbishararMulkinzaayiwa'aziacikin
dukanduniyadominshaidagadukanal'ummai;Sa'annan
kumaƙarshezaizo.
15Sabodahakasa'addakukagaƙazantanahalaka,wadda
annabiDaniyelyafaɗa,tatsayaaWuriMaiTsarki,(wanda
yakaranta,bariyagane).
16Sa'annanwaɗandasukecikinYahudiya,barisugudu
zuwacikinduwatsu.
17Wandayakekansorokadayasaukoyaɗebokomedaga
gidansa.
18Wandayakecikinsaurakumakadayakomayaɗauki
tufafinsa.
19Kaitonmasucikidamasushayarwaakwanakinnan!
20Ammakuyiaddu'akadagudunkuyakasanceda
damina,kokumaaranarAsabar.
21Dominalokacinnezaayibabbantsananin,irinwanda
batunfarkonduniyaharyazuwawannanlokaci,a'a,kuma
bazaitabazama.
22Kumasaidaiwaɗandakwanakiyakamataataqaitaccen,
acanyakamatabamutumyasamiceto,ammasaboda
zaɓaɓɓutasakezaashortenedkwanaki.
23Sa'annanidanwaniyacemuku,Ga,ananneAlmasihu,
koacan.karkayarda.
24GamaakwaiKristinaƙarya,daannabawanƙarya,zasu
nunamanyanalamudaabubuwanal'ajabi.tayadda,idan
maiyiwuwane,suyaudarizaɓaɓɓu.
25Gashi,nariganafaɗamuku.
26Sabodahakaidansukacemuku,Gashi,yanacikinjeji.
Kadakufita:gashiyanacikinasirce;karkayarda.
27Gamakamaryaddawalƙiyatakanfitodagagabas,tana
haskakawaharzuwayamma.hakakumazuwanƊan
Mutumzaizama.
28Gamadukindagawayake,cangaggafazasutaru.
29Nandananbayantsananinkwanakinnan,ranazatayi
duhu,watabakuwazatabadahaskentaba,taurarikuma
zasufaɗodagasama,zaagirgizaikonsammai.
30Sa'annankumaalamarƊanMutumzatabayyanaa
sama,sa'annankumadukankabilanduniyazasuyi
makoki,kumazasugaƊanMutumyanazuwaacikin
gajimaredaikodaɗaukakamaigirma.
31Kumazaiaikimala'ikunsadababbarƙaho,kumazasu
tattarazaɓaɓɓunsadagaiskokihuɗu,dagawannaniyakar
samazuwawancan.
32Yanzukukoyimisalinitacenɓaure.Sa'addareshensa
yayilaushitukuna,yakumafitardaganye,kunsanirani
yakusa.
33Hakakuma,inkungadukwaɗannanabubuwa,kusani
yakusa,harmaabakinƙofa.
34Hakika,inagayamuku,zamaninnanbazaishuɗeba,
saidukabubuwannansuncika.
35Samadaƙasazasushuɗe,ammamaganatabazata
shuɗeba.
36Ammagamedawannanranadasa'abawandayasani,
komala'ikunsama,saiUbanakaɗai.
37AmmakamaryaddakwanakinNuhusukakasance,haka
kumazuwanƊanMutumzaikasance.
38Dominkamaryaddaazamanindasukegabanrigyawa,
sunaci,anasha,anaaure,anaaure,harranardaNuhuya
shigajirgi.
39Kumabasusaniba,sairuwantufanayazo,yakwashe
suduka.hakakumazuwanƊanMutumzaizama.
40Sa'annanbiyuzasukasanceagona.Zaaɗaukiɗaya,a
barɗaya.
41Matabiyuzasuyiniƙaaniƙa.Zaaɗaukiɗaya,abar
ɗaya.
42Sabodahaka,kuyitsaro,gamabakusanlokacinda
Ubangijinkuzaizoba.
43Ammakusani,damaigidanyasanawaneagogonda
ɓarawozaizo,dayazaunaafaɗa,dakuwabazaibara
fasagidansaba.
44Sabodahakakumakukasanceashirye,dominacikin
irinwannansa'akamaryaddabakuzato,ƊanMutumyana
zuwa.
45To,wanenebawannanmaiaminci,maihikima,wanda
ubangijinsayanaɗashimaimulkingidansa,donyabasu
abinciakankari?
17

MATIYU
46Albarkatātabbatagabawa,wandaubangijinsadayazo,
zaisameshiyanayinhaka.
47Hakika,inagayamuku,shinezaisashiyazama
shugabandukandukiyarsa.
48Ammaidanmugunbawayaceazuciyarsa,Ubangijina
yajinkirtazuwansa.
49Saiyafarabugeabokansabarorinsa,yanaciyanasha
taredamasubuguwa.
50Ubangijinwannanbawanzaizoaranardabainemeshi
ba,kumaacikinsa'adabaisaniba.
51Kumazasuyanyankeshi,yasanyashirabonsatareda
munafukai.
BABINA25
1Sa'annanzaakwatantaMulkinSamadabudurwaigoma,
waɗandasukaɗaukifitilunsu,sukafitasutaryiango.
2Biyardagacikinsumasuhikimane,biyarkumawawaye
ne.
3Wawayesukaɗaukifitilunsu,Basuɗaukimaiba.
4Ammamasuhikimasunɗaukimaiacikinkwanoninsu
dafitilunsu.
5Sa’addaangoyadaɗe,dukansusukayibarci,sukayi
barci.
6Datsakardareakayikuka,“Gaangoyanazuwa.Kufita
kutaryeshi.
7Saidukanbudurwaisukatashi,sukagyarafitulunsu.
8Saiwawayensukacewamasuhikima,Kubamudaga
maiku.Gafitilunmusunmutu.
9Ammamasuhikimasukaamsa,sukace,“Bahakabane.
donkadamuishemudaku,ammakutafiwurinmasu
siyarwa,kusayowakanku.
10Kumayayindasukajesaya,angoyazo.Masushiri
kuwasukashigataredashiwurindaurin,akarufeƙofa.
11Bayanhakakumasauranbudurwaisukazo,sunacewa,
Ubangiji,Ubangiji,kabuɗemana.
12Ammayaamsayace,“Lalleinagayamuku,bansanku
ba.
13Saikuyitsaro,dominbakusanranarkosa'ardaƊan
Mutumzaizoba.
14GamaMulkinSamakamarmutumyaketafiyazuwa
wataƙasamainisa,wandayakirabayinsa,yabasu
kayansa.
15Yabaɗayatalantibiyar,ɗayatalantibiyu,wanikuma
ɗaya.gakowanemutumgwargwadoniyawarsa;Nantake
yayitafiyarsa.
16Saiwandayakarɓitalantibiyarɗin,yajeyayicinikida
shi,yasamiwaɗansutalantibiyarɗin.
17Hakakumawandayakarɓibiyu,yakumasami
waɗansubiyu.
18Ammawandayakarɓiɗayayajeyahaƙaƙasa,yaɓoye
kuɗinubangijinsa.
19Bayanandaɗe,ubangijinwaɗannanbayinyazoyayi
musuhisabi.
20Saiwandayakarbitalantibiyaryazoyakawowasu
talantibiyar,yace,Ubangiji,kabanitalantibiyar.
21Ubangijinsayacemasa,“Madalla,bawankirki,mai
aminci!
22Shimawandayakarɓitalantibiyuyazoyace,
Ubangiji,kabanitalantibiyu:gashi,nasamiwaɗansu
talantibiyubandasu.
23Ubangijinsayacemasa,“Madalla,bawankirki,mai
aminci;Kakasancedaaminciakan'yanabubuwakaɗan,
zansakamaimulkiakanabubuwadayawa:kashigacikin
farincikinubangijinka.
24Saiwandayakarɓitalantiɗayayazoyace,“Ubangiji,
nasankamutumnemaitaurinrai,kanagirbiindabaka
shukaba,kanataraindabakayiba.
25Sainajitsoro,natafinaɓoyetalantinkaaƙasa,gashi,
ganaka.
26Ubangijinsayaamsayacemasa,“Kaimugunbawa,
mairagwanci,kasaniinagirbeindabanshukaba,inkuma
taraindabanyiba.
27Dayakamatakasakuɗinagamasucanjinkuɗi,sa'an
nandanazodanakarɓinawadariba.
28Sabodahakakukarɓitalantidagawurinsa,kubawanda
yakedatalantigoma.
29Gamadukwandayakedashizaabashi,zaikumasami
yalwa,ammadagawandabashidashi,kodaabindayake
dashi,zaakarɓeshi.
30Kujefardabawamararamfaniacikinduhu,acanzaa
yikukadacizonhaƙora.
31Sa'addaƊanMutumzaizodaɗaukakarsa,tareda
dukanmala'ikumasutsarki,sa'annankumazaizaunaa
kankursiyinɗaukakarsa.
32Dukanal'ummaikumazasutaruagabansa,Zaiwaresu
dajuna,kamaryaddamakiyayikerabatumakinsadaawaki.
33Zaisatumakinadamansa,awakinkuwaahagu.
34Sa'annanSarkinzaicemusuahannundamansa,Kuzo,
kumaialbarkanaUbana,gajimulkindaakashiryamuku
tunkafuwarduniya.
35Gamanajiyunwa,kunbaniabinci,Najiƙishirwa,kun
shayardani.
36Natsirara,kunsani,Banidalafiya,kunziyarceni,Ina
cikinkurkuku,kunzowurina.
37Sa'annanadalaizasuamsamasa,sunacewa,Ubangiji,
yaushemukagankakanajinyunwamukaciyardakai?Ko
ƙishirwane,nashayardaku?
38Ayaushemukagankabaƙo,mukaɗaukeka?kokuwa
tsirara,natufatardaku?
39Koayaushemukagankadarashinlafiya,koakurkuku
mukazowurinka?
40Sarkikuwazaiamsayacemusu,“Lalleinagayamuku,
indaikunyiwaɗayadagacikinmafiƙanƙantadagacikin
waɗannan’yan’uwana,kunyiminishi.
41Sa'annankumayacemusuahannunhagu,Kurabuda
ni,kula'anannu,cikinwutamadawwami,waddaakashirya
dominIblisdamala'ikunsa.
42Gamainajinyunwa,bakubaniabinciba,Inajin
ƙishirwa,bakubanishaba.
43Nibaƙone,bakukuwaɗaukeniba,tsirara,bakukuma
tufatardaniba.
44Sa'annanzasukumaamsamasa,yanacewa,Ubangiji,
ayaushemukagankakanajinyunwa,kokishirwa,ko
baƙo,kotsirara,korashinlafiya,koakurkuku,kumaba
muyimukuhidima?
45Sa'annanzaiamsamusu,yanacewa,'Lallehakika,ina
gayamuku,tundabakuyiwaɗayanwaɗannanmafi
ƙanƙantaba,bakuyiminiba.
46Kumawaɗannanzasutafizuwagamadawwaminazaba,
ammamasuadalcizuwaraimadawwami.
18

MATIYU
BABINA26
1Yesuyagamadukanwaɗannanzantuttukan,yacewa
almajiransa.
2KunsanbayankwanabiyuneidinIdinƘetarewa,kuma
zaabadaƊanMutumdonagicciyeshi.
3SaimanyanfiristocidamalamanAttauradadattawan
jama'asukataruafādarbabbanfirist,wandaakekira
Kayafa.
4SaisukayishawarasukamaYesudadabarasukasheshi.
5Ammasukace,“Baaranaridiba,donkadaayihargitsi
atsakaninjama'a.
6Sa'addaYesuyakeaBetanya,agidanSaminukuturu.
7Saiwatamacetazowurinsadaɗankulinalabasterna
manshafawamaitamani,tazubamasaakaisa'addayake
cinabinci.
8Ammadaalmajiransasukagahaka,saisukahusata,suka
ce,“Menenewannanɓarna?
9Domindaansayardawannanmanshafawadayawa,a
bamatalauta.
10DaYesuyaganehaka,yacemusu,“Donmekuke
damunmatar?Gamatayiminiaikimaikyau.
11Gamakunadamatalautakullumtaredaku.ammaba
koyaushekukedaniba.
12Gamaacikindatazubawannanmanshafawaajikina,
tayishinedominbinneni.
13Hakika,inagayamuku,dukindawannanbisharazaayi
wa'aziacikindukanduniya,acankumazaasanardaabin
dawannanmacentayidomintunawadaita.
14Saiɗayadagacikinshabiyunnan,maisunaYahuza
Iskariyoti,yajewurinmanyanfiristoci.
15Yacemusu,Mezakubani,zanbasheshiagareku?
Sukayimasaalkawarinaazurfatalatin.
16Tundagawannanlokaciyanemidamayabasheshi.
17To,aranarfarkotaidinabincimararyisti,almajiran
sukazowurinYesu,sukacemasa,Ainakakesomushirya
makakaciIdinƘetarewa?
18Saiyace,Kushigacikinbirniwurinirinwannan
mutum,kucemasa,Ubangijiyace,Mylokacineakusa.
ZanyiIdinƘetarewaagidankataredaalmajiraina.
19AlmajirankuwasukayiyaddaYesuyaumarcesu.Suka
shiryaIdinƘetarewa.
20Damagaribatayi,saiyazaunataredashabiyunnan.
21Kumakamaryaddasukaci,yace,Lallene,inagaya
muku,cewadayadagacikinkuzaibasheni.
22Saisukakasancedabaƙincikiƙwarai,sukafara
kowannensuyacemasa,Ubangiji,nine?
23Saiyaamsayace,“Dukwandayatsomahannunsatare
daniacikintasa,shinezaibasheni.
24ƊanMutumyatafikamaryaddaakarubutagamedashi,
ammakaitonmutuminnandaƊanMutumyakebadashi!
Damabaahaifeshiba.
25SaiYahuza,wandayabasheshi,yaamsayace,
“Malam,nine?Yacemasa,kafaɗa.
26Kumayayindasukecikincinabinci,Yesuyaɗauki
gurasa,yaalbarkaceshi,yagutsuttsura,yabaalmajiran,ya
ce,Kuci.wannanjikinane.
27Saiyaɗaukiƙoƙon,yayigodiya,yabasu,yace,Ku
shaduka.
28Gamawannanjininanenasabonalkawari,wandaaka
zubardominmutanedayawadomingafararzunubai.
29Ammaniinagayamuku,bazanshadagawannan
'ya'yanitaceninabiba,sairanardazanshasabontatareda
kuacikinmulkinUbana.
30Dasukarerawaƙaryabo,sukatafiDutsenZaitun.
31Sa'annanYesuyacemusu,Dukzakuyituntuɓesabili
daniawannandare,gamaanrubuta,Zanbugimakiyayi,
tumakingarkekumazasuwarwatse.
32Ammabayanantashidagamatattu,zanrigakuzuwa
ƙasarGalili.
33Bitrusyaamsayacemasa,“Kodayakedukanmutane
zasuyituntuɓesabilidakai,bazanyituntuɓebahar
abada.
34Yesuyacemasa,“Lallehakika,inagayamaka,a
wannandare,kafinzakarayayicara,zakayimusun
saninasauuku.
35Bitrusyacemasa,Kodazanmututaredakai,bazanyi
musunkaiba.Hakakumadukanalmajiransukace.
36SaiYesuyazotaredasuawaniwuridaakekira
Jathsaimani,yacewaalmajiran,“Kuzaunaanan,nikuwa
zanjeinyiaddu’aacan.
37SaiyaɗaukiBitrusda'ya'yanZabadibiyutaredashi,
yafarabaƙincikidabaƙincikiƙwarai.
38Sa'annanyacemusu,"Rainayanabaƙincikiƙwarai,
harzuwamutuwa.
39Kumayatafikadangaba,yafadiakanfuskarsa,yayi
addu'a,yanacewa,YaUbana,idanyayiwu,bariwannan
ƙoƙonwucedagagareni:dukdahakabakamaryaddana
so,ammakamaryaddakaso.
40Saiyajewurinalmajiran,yasamesusunabarci,saiya
cewaBitrus,“Ashe,bazakuiyatsarotaredanisa’aɗaya
ba?
41Kuyitsaro,kuyiaddu’a,dominkadakushigacikin
gwaji.
42Yatafikumaakaronabiyu,yayiaddu'a,yanacewa,
YaUbana,idanwannanƙoƙoniyabashuɗedagagareni,
saidainashashi,kanufinayi.
43Saiyakomoyasamesusunabarci,donidanunsusunyi
nauyi.
44Saiyabarsu,yasākekomawa,yayiaddu'atauku,yana
faɗinhaka.
45Sa'annanyazowurinalmajiransa,yacemusu,Barcia
kanyanzu,dakumahuta.
46Tashi,mutafi,gashiyanakusadawandazaibasheni.
47Sa'addayakemagana,saigaYahuza,ɗayadagacikin
shabiyunnan,yazo,taredashidababbantaroɗaukeda
takubadasanduna,dagamanyanfiristocidadattawan
jama'a.
48Yanzuwandayabasheshiyabasuwataalama,yana
cewa,Dukwandazansumbaceshi,shine.
49Sa'annanyazowurinYesu,yace,"Hail,master;kuma
yasumbaceshi.
50Yesuyacemasa,Abokina,donmekazo?Saisukazo,
sukakamaYesu,sukakamashi.
51SaigaɗayadagacikinwaɗandasuketaredaYesuya
miƙahannunsayazarotakobinsa,yabugibawanbabban
firist,yasaremasakunne.
52SaiYesuyacemasa,Maidatakobinkaawurinsa,gama
dukanwaɗandasukaɗaukitakobizasuhallakadatakobi.
53Kanatsammanibazaniyayinaddu'agaUbanaba,
yanzukuwazaibanimala'ikusamadarundunagomasha
biyu?
54Ammatayayazancikanassosicewahakayazama?
19

MATIYU
55Awannansa'aYesuyacewataron,“Kunfitoneda
takubadasandunakukamanikamarɓarawo?Kullumina
zaunetaredakuinakoyarwaaHaikali,ammabakukama
niba.
56Ammadukwannanyakasancedominacikalittattafan
annabawa.Saidukanalmajiransukarabudashi,sukagudu.
57SaiwaɗandasukakamaYesusukakaishiwurinKayafa
babbanfirist,indamalamanAttauradadattawasukataru.
58AmmaBitrusyabishidaganesaharfadarbabbanfirist,
yashiga,yazaunataredabarorin,yagaƙarshe.
59To,manyanfiristoci,dadattawa,dadukanmajalisa,
sukanemishaidarƙaryaakanYesu,sukasheshi.
60Ammabasusamikomeba,kodayakeshaidunƙarya
dayawasunzo,ammabasusamikoɗayaba.Aƙarshe,
shaidunƙaryabiyusukazo.
61Saiyace,“Wannanmutuminyace,Zaniyarushe
HaikalinAllah,inginashinandakwanauku.
62Saibabbanfiristyatashiyacemasa,Bakaamsakome
ba?Menenewaɗannanshaidaakanka?
63AmmaYesuyayishiru.Saibabbanfiristyaamsayace
masa,“NarantsemakadaAllahRayayye,kafaɗamanako
kaineAlmasihu,ƊanAllah.
64Yesuyacemasa,Kace:Dukdahakainagayamuku,
DagabayazakugaƊanMutumzauneahannundamana
iko,kumayanazuwaacikingajimare.
65Saibabbanfiristyayayyagetufafinsa,yace,“Yayi
saɓo.Mekumamukedabukatanashaidu?Gashi,yanzu
kunjisaɓonsa.
66Mekuketunani?Sukaamsa,sukace,Laifinmutuwane.
67Saisukatofamasatofiafuskarsa,sukabugeshi.Kuma
waɗansusukayimasadukadatafinhannuwansu.
68Yanacewa,Yimanaannabci,kaiAlmasihu,Wanene
wandayabugeka?
69Bitruskuwayazaunaawajeafāda,saiwatayarinyata
zowurinsa,tace,“KaimakanataredaYesuBanila.
70Ammayamusuntaagabansuduka,yace,“Bansan
abindakukefaɗaba.
71Kumaalõkacindayafitazuwacikinshirayin,wata
budurwataganshi,kumayacewawaɗandasukeacan,
wannanmutuminkumayanataredaYesuBanazare.
72Kumayasākemusunrantsuwadarantsuwacewa,“Ban
sanmutuminba.
73Kumabayanɗanlokaci,waɗandasuketsayekusadashi
sukazowurinsa,sukacewaBitrus,“Hakika,kaimaɗaya
nedagacikinsu.Dominmaganarkatananunamaka.
74Saiyafarazagidarantsuwa,yanacewa,“Bansan
mutuminba.Nantakezakarayayiihu.
75BitruskuwayatunadamaganarYesu,wandayace
masa,Kafinzakarayayicara,zakayimusunsaninasau
uku.Yafitayayikukamaizafi.
BABINA27
1Dagariyawaye,saidukanmanyanfiristocidadattawan
jama'asukayishawaraakanYesusukasheshi.
2Dasukaɗaureshi,sukatafidashi,sukabadashigamai
mulkiBilatus.
3Sa'annanYahuza,wandayabasheshi,dayagaan
hukuntashi,yatuba,yakomodaazurfatalatinɗinga
manyanfiristocidadattawa.
4Yanacewa,‘Nayizunubidanaciamanarmararlaifi.
Saisukace,meyasamemu?saikagahaka.
5SaiyajefardaazurfaraHaikali,yatafi,yaratayekansa.
6Saimanyanfiristocisukaɗaukikuɗinnan,sukace,“Ba
daidaibaneasakasuacikinma'aji,dominfarashinjinine.
7Saisukayishawara,sukasayigonarmaginintukwane,
donsubinnebaƙiaciki.
8Donhakaakekiranwannanfili,“Gidanjini,”harwayau.
9SaiabindaakafaɗatabakinannabiIrmiyayacika,yana
cewa,“Saisukaɗaukiazurfatalatinɗin,farashinwanda
akakimanta,wandamutanenIsra'ilasukakimanta.
10Yabadasudongonarmaginintukwanekamaryadda
Ubangijiyaumarceni.
11Yesuyatsayaagabangwamna,saimaimulkiya
tambayeshi,yace,“KaineSarkinYahudawa?Yesuyace
masa,Kace.
12Kumaalokacindamanyanfiristocidadattawasuka
tuhumeshi,baiamsakomeba.
13SaiBilatusyacemasa,“Bakajinawaabubuwanda
sukeshaidaakankaba?
14Ammabaiamsamasadakomeba.hargwamnanyayi
mamakimatuka.
15To,alokacinidin,maimulkiyakasanceyanasakarwa
mutanefursuna,wandasukeso.
16Saisukasamiwanisanannenfursuna,maisuna
Barabbas.
17Sabodahakaalokacindasukataru,Bilatusyacemusu,
Wanenekukesoinsakemuku?Barabbas,koYesuwanda
akekiraAlmasihu?
18Dominyasanisabodahassadanesukaceceshi.
19Sa'addaakaajiyeshiakankujerarshari'a,saimatarsa
taaikamasa,tace,“Baruwankadamutuminnanadali,
gamanashawahaladayawaamafarkiyausabilidashi.
20Ammamanyanfiristocidadattawasukarinjayitaronsu
tambayiBarabbas,akasheYesu.
21Saigwamnayaamsayacemusu,“Wanecikinbiyunza
kusoinsakarmuku?Sukace,Barabbas.
22Bilatusyacemusu,MezanyidaYesuwandaakekira
Almasihu?Duksukacemasa,Agicciyeshi.
23Saimaimulkiyace,“Donme,wanemugunabuyayi?
Ammasukaƙaraƙarasunacewa,Agicciyeshi.
24DaBilatusyagacewabazaiiyarinjayarkomeba,sai
daihargitsiyataso,saiyaɗaukiruwa,yawankehannunsa
agabantaron,yace,“Nimararlaifinedagajininwannan
adali.
25Sa'annandukanjama'asukaamsa,sukace,“Jininsaya
tabbataakanmudakumaakan'ya'yanmu.
26SaiyasakarmusuBarabbas.DayayiwaYesubulala,
yabadashiagicciyeshi.
27Sa'annansojojinmaimulkisukakaiYesucikinfalon
jama'a,sukatattarodukanrundunarsojojiawurinsa.
28Saisukatuɓeshi,sukasamasamuguwarriga.
29Kumaalõkacindasukaplattedwanikambinaƙaya,
sukasashiakansa,dakumaacikinhannundamansa,
kumasukasunkuyardaguiwaagabansa,dakumaba'ada
shi,yanacewa,Barka,SarkinYahudawa!
30Sukatofamasayawu,sukaɗaukisandar,sukabugeshi
akai.
31Bayandasukayimasaba'a,sukatuɓerigardagagare
shi,sukasanasatufafinsa,sukatafidashisugicciyeshi.
32Kumayayindasukafito,sukatarardawaniBakurane
maisunaSiman,shinesukatilastaɗaukargiciyensa.
33DasukaisawaniwurimaisunaGolgota,watowurin
kokonkai.
20

MATIYU
34Saisukabashiruwanvinegargaurayedagarkeyasha,
Dayaɗanɗana,baiyardayashaba.
35Saisukagicciyeshi,sukarabatufafinsa,sunajefakuri'a,
dominacikaabindaakafaɗatabakinannabi,'Sunraba
tufafinaacikinsu,kumaakanrigatasunjefakuri'a.
36Sunazaunesunakallonsaacan.
37Saiakarubutaƙararsaabisakansaarubucecewa,
WANNANNEYESU,SarkinYahudawa.
38Saiakagicciyeɓarayibiyutaredashi,ɗayaadama,
ɗayakumaahagun.
39Saiwaɗandasukewucewasukayimasazagi,sunakaɗa
kawunansu.
40Sunacewa,“KaidakerusheHaikalin,kaginashicikin
kwanauku,kacecikanka.IdankaiƊanAllahne,kasauko
dagagiciye.
41HakakumamanyanfiristocidamalamanAttaurada
dattawasukayimasaba'a,sukace.
42Yaceciwaɗansu.kansabazaiiyacetoba.Idanshi
SarkinIsra'ilane,bariyasaukodagagicciye,mukuwaza
mugaskatashi.
43YadogaragaAllah.bariyakuɓutardashiyanzu,in
yanaso,gamayace,NiƊanAllahne.
44Barayinkuma,waɗandaakagicciyetaredashi,suka
jefardashiacikinhaƙoransa.
45Tundagaawanashida,duhuyarufedukanƙasar,har
zuwasa'atara.
46WajenawataraYesuyaɗagamuryadaƙarfiyace,
“Eli,Eli,lamasabaktani?wato,Allahna,Allahna,meya
sakayasheni?
47Waɗansudasuketsayeawurin,dasukajihaka,sukace,
“WannanmutuminyanakiranIliya.
48Nantakeɗayansuyaruga,yaɗaukisoso,yacikashida
vinegar,yasaasanda,yabashiyasha.
49Sauransukace,BarimuganikoIliyazaizoyaceceshi.
50Yesu,alokacindayasākekiradababbarmurya,yabar
ruhun.
51SaigalabulenHaikaliyatsagebiyudagasamaharƙasa.
Ƙasakuwatagirgiza,duwatsukumasukatsage.
52Kumaakabuɗekaburbura.dayawadagacikin
tsarkakandasukayibarcisukatashi.
53Kumayafitodagakaburburabayantashinsadaga
matattu,yataficikintsattsarkanbirni,yabayyanaga
mutanedayawa.
54Dajaruminɗin,dawaɗandasuketaredashi,suna
kallonYesu,sukagagirgizarƙasadaabubuwandasuka
faru,saisukajitsoroƙwarai,sunacewa,“Hakika,wannan
ƊanAllahne.
55Matadayawakuwasunacandaganesa,waɗandasuka
biYesudagaGalili,sunayimasahidima.
56AcikinsuakwaiMaryamuMagadaliya,daMaryamu
uwarYakubudaYusufu,dauwar'ya'yanZabadi.
57Damagaribatayi,saiwaniattajiridagaArimataiyaya
zo,maisunaYusufu,wandashimaalmajirinYesune.
58YajewurinBilatus,yaroƙijikinYesu.SaiBilatusyayi
umarniabadagawar.
59Sa'addaYusufuyaɗaukigawar,yanannaɗeshidarigar
lilinmaitsabta.
60Saiyasashiasabonkabarindayasassaƙaacikin
dutsen,yamirginawanibabbandutseaƙofarkabarin,ya
tafi.
61KumaakwaiMaryamuMagadaliya,daMaryamu,zaune
dauradakabarin.
62Washegari,bayanranarshiri,manyanfiristocida
FarisiyawasukataruwurinBilatus.
63Yace,Yallabai,muntunacewamayaudarinyacetun
yanadarai,Bayankwanaukuzantashidagamatattu.
64Sabodahakaumarniatabbatardakabarinharranata
uku,kadaalmajiransasuzodadare,susaceshi,sucewa
jama'a,Antashidagamatattu.
65Bilatusyacemusu,“Kunadatsaro!
66Saisukatafi,sukatabbatardakabarin,dahatimina
dutse,dakumasanyaagogon.
BABINA28
1AƙarshenAsabar,dagariyawayearanarfarkotamako,
saiMaryamuMagadaliyadaɗayaMaryamusukazosuga
kabarin.
2Saiga,akayiwatababbargirgizarƙasa,gamamala'ikan
Ubangijiyasaukodagasama,yazoyamirginadutsen
dagaƙofar,yazaunaakai.
3Fuskarsakamarwalƙiyace,Tufafinsakumafarikamar
dusarƙanƙara.
4Sabodatsoronsamasutsarosukayirawarjiki,sukazama
kamarmatattu.
5Mala'ikanyaamsayacewamatan,“Kadakujitsoro,
gamanasankunanemanYesu,wandaakagicciye.
6Bayanan,gamayatashi,kamaryaddayafaɗa.Kuzoku
gawurindaUbangijiyakwanta.
7Kutafidasauri,kugayawaalmajiransacewayatashi
dagamatattu.Gashi,yarigakuzuwaGalili.canzakugan
shi:gashi,nafaɗamuku.
8Saisukatashidasauridagakabarindatsorodamurna
ƙwarai.Yarugayafaɗawaalmajiransa.
9Kumakamaryaddasukatafigayawaalmajiransa,saiga
Yesuyataryesu,yace,"Salama."Saisukazosukakama
ƙafafu,sukayimasasujada.
10Yesuyacemusu,“Kadakujitsoro.
11Dazasutafi,saigawaɗansudagacikinmasutsarosuka
shigobirni,sukafaɗawamanyanfiristocidukabindaya
faru.
12Dasukatarudadattawan,sukayishawara,sukaba
sojojinkuɗimasuyawa.
13Yace,Kuce,almajiransasunzodadare,sukasaceshi
sa'addamukebarci.
14Kumaidanwannanyazogamaimulki,zamurinjaye
shi,mutsareku.
15Saisukaƙwacekuɗin,sukayiyaddaakakoyamusu,
wannanmaganakuwaanatayaɗuwaatsakaninYahudawa
haryau.
16SaialmajirangomashaɗayasukatafiƙasarGalili,a
wanidutseindaYesuyaumarcesu.
17Dasukaganshi,sukayimasasujada,ammawaɗansu
sukayishakka.
18Yesuyazoyayimaganadasu,yace,“Anbanidukan
ikoasamadaƙasa.
19Sabodahakakujekukoyawadukanal’ummai,kunayi
musubaftismadasunanUba,daƊa,danaRuhuMai
Tsarki.
20Inakoyamususukiyayedukabindanaumarceku,ga
shikuwa,inataredakukoyaushe,harzuwaƙarshen
duniya.Amin.
21

BishararMarkus
BABINA1
1FarkonbishararYesuAlmasihu,ƊanAllah;
2Kamaryaddayakearubuceacikinannabawa,“Gashi,
naaikomanzonaagabanka,wandazaishiryahanyarkaa
gabanka.
3Muryarmaikiraajeji,yace,“KushiryahanyarUbangiji,
Kudaidaitatafarkunsa.
4Yahayayayibaftismaajeji,yanawa'azinbaftismana
tubadomingafararzunubai.
5DukanƙasarYahudiyadamutanenUrushalimakuma
sukafitazuwawurinsa,dukansukumasukayimasa
baftismaaKoginUrdun,sunafurtazunubansu.
6Yohannayanasayedagashinraƙumi,yanasayedaabin
ɗamaranafataakugunsa.Yacifaridazumarjeji.
7Yakumayiwa'aziyanacewa,“Waniyanazuwabayana
wandayafiniƙarfi,wandabanisainsunkuyainkwance
walatintakalminsaba.
8Hakikanayimukubaftismadaruwa,ammazaiyimuku
baftismadaRuhuMaiTsarki.
9Akwanakinnan,YesuyazodagaNazarattaGalili,
YahayayayimasabaftismaaUrdun.
10Nandananyafitodagacikinruwan,yagasammaisun
buɗe,Ruhukumayanasaukowaakansakamarkurciya.
11Saiwatamuryatazodagasama,tanacewa,Kaine
Ɗanaƙaunataccena,wandanajidaɗinsasosai.
12NantakeRuhuyakoreshicikinjeji.
13Yanananajejiharkwanaarba'in,Shaiɗanyajarabce
shi.kumayanataredanamominjeji;Mala'ikukuwasuka
yimasahidima.
14Sa'addaakasaYahayaakurkuku,Yesuyazoƙasar
Galiliyanawa'azinbishararMulkinAllah.
15Sunacewa,“Lokaciyacika,MulkinAllahkumaya
kusa.
16Sa’addayaketafiyaabakintekunGalili,yagaSaminu
daɗan’uwansaAndarawassunajefataruncikinteku,gama
sumasuntane.
17Yesuyacemusu,Kuzobayana,nikuwainsakuzama
masuntanmutane.
18Nantakesukabartarunsu,sukabishi.
19Dayamatsakaɗandagawurin,yagaYakubuɗan
Zabadi,daɗan'uwansaYahaya,sunacikinjirginsuna
gyarantarunsu.
20Nandananyakirasu,sukabarubansuZabediacikin
jirgitaredama'aikatanhaya,sukabishi.
21SaisukatafiKafarnahum.NandananranAsabarya
shigamajami'ayanakoyarwa.
22Saisukayimamakinkoyarwarsa,dominyakoyamusu
kamarmaiiko,bakamarmalamanAttauraba.
23Acikinmajami'arsukuwaakwaiwanimaiƙazanta
aljani.saiyayikuka.
24Yanacewa,'Barimukaɗai.Meyashafemudakai,
YesuBanazare?Kazonekahallakamu?Nasankawanda
kai,MaiTsarkinaAllah.
25Yesuyatsawatamasa,yace,“Yishiru,kafitodaga
gareshi.
26Sa'addaƙazantaccenaljaninyatsageshi,yayikirada
babbarmurya,yafitadagacikinsa.
27Duksukayimamaki,harsukayitatambayarjuna,suna
cewa,“Menenewannan?wacesabuwarkoyarwace
wannan?Gamadaikoyakanumarcialjannuma,sunayi
masabiyayya.
28Nantakelabarinsayabazuko'inaaƙasarGalili.
29Nandanan,dasukafitodagamajami'a,sukashiga
gidanSimandaAndarawas,taredaYakubudaYahaya.
30AmmauwarmatarSimantanakwancetanafamada
zazzaɓi,kodayaushesukafaɗamasalabarinta.
31Yazoyakamahannunta,yaɗagata.Nantakezazzabi
yabarta,tayimusuhidima.
32Damaraice,daranatafaɗi,sukakawomasadukan
marasalafiya,damasualjannu.
33Dukanbirninkuwasukataruabakinƙofa.
34Yakumawarkardamutanedayawadasukeda
cututtukairi-iri,yakumafitardaaljannudayawa.kumaba
suƙyalealjanunsuyimaganaba,dominsunsanshi.
35Dagariyawaye,yatashibadadaɗewaba,yafita,ya
tafiwaniwurikeɓe,yayiaddu'a.
36SaiSaminudawaɗandasuketaredashisukabishi.
37Kumaalõkacindasukasameshi,sukacemasa,Dukan
mutanesunanemanku.
38Yacemusu,“Barimushigagaruruwandakegaba,in
yiwa’aziacankuma,gamanafito.
39Yakumayiwa'aziamajami'unsuko'inaaƙasarGalili,
yanafitardaaljanu.
40Saiwanikuturuyazowurinsa,yanaroƙonsa,ya
durƙusaawurinsa,yacemasa,Idankaso,zakaiya
tsarkakeni.
41SaiYesuyajitausayi,yamiƙahannunsa,yataɓashi,ya
cemasa,Inaso.katsarkaka.
42Dayafaɗihaka,kuturtartarabudashi,yakuwa
tsarkaka.
43Saiyaumarceshi,nandananyasallameshi.
44Yacemasa,“Duba,kadakacewakowakome,amma
katafi,kanunakankagafirist,kamiƙawatsarkakewar
abubuwandaMusayaumarta,dominshaidaagaresu.
45Ammayafita,yafarabugashidayawa,dakuma
bayyanaal'amarin,hardaYesubazaiiyaafilishigacikin
birnin,ammaawajeahamadawurare:kumasukazo
wurinsadagakowanekwata.
BABINA2
1Bayan'yankwanakiyasākeshigaKafarnahum.Akayita
hayaniyayanacikingidan.
2Nandananmutanedayawasukataru,haryakaigababu
wurindazaakarɓesu,kokaɗan,kokusadaƙofar.
3Saisukazowurinsa,sukakawowanigungu,wanda
mutumhuɗukeɗaukedashi.
4Dasukakasazuwawurinsasabodataronjama'a,saisuka
buɗerufinindayake.Dasukafarfasheshi,sukakwantarda
gadondapalsyyakekwance.
5Sa'addaYesuyagabangaskiyarsu,yacewamai
shanyayyen,Ɗa,angafartamakazunubanka.
6AmmawaɗansumalamanAttaurasunazauneawurin,
sunatunaniacikinzukatansu.
7Meyasawannanmutumyakemaganarsaɓo?Wazai
gafartazunubai,inbaAllahkaɗaiba?
8KumanandananalokacindaYesuyaganeacikinruhu
cewasuhakatunaniacikinkansu,yacemusu,Donme
kuketunaniwadannanabubuwaacikinzukãtansu?
22

BishararMarkus
9Koyafisauƙiacewamaishanyayyen,Angafartamaka
zunubanka?kokuwaace,Tashi,kaɗaukigadonka,kayi
tafiya?
10AmmadominkusaniƊanMutumyanadaikongafarta
zunubaiaduniya,(yacewapalsy,)
11Inagayamaka,Tashi,kaɗaukigadonka,katafigidanka.
12Nandananyatashi,yaɗaukigadon,yafitaagabansu
duka.Hardukansusukayimamaki,sukaɗaukakaAllah,
sukace,“Bamutaɓaganinhakaba.
13Yasākefitatagefenteku.Duktaronkuwasukazo
wurinsa,yanakoyamusu.
14Kumakamaryaddayawuce,yagaLawi,ɗanAlfeus
zauneawurinkarbarharaji,yacemasa,Bini.Saiyatashi
yabishi.
15Kumashiyafarudacewa,yayindaYesuyanazaunea
cinabinciagidansa,dayawamasukarɓarharajidamasu
zunubisukazaunataredaYesudaalmajiransa,domin
akwaidayawa,kumasukabishi.
16DamalamanAttauradaFarisiyawasukaganshiyana
cinabincitaredamasukarɓarharajidamasuzunubi,suka
cewaalmajiransa,“Yayayakeciyanashataredamasu
karɓarharajidamasuzunubi?
17DaYesuyajihaka,saiyacemusu,“Waɗandasuke
dukabasabukatarlikita,saidaimarasalafiya.
18AlmajiranYahayadanaFarisawasukanyiazumi,suka
zosukacemasa,“MeyasaalmajiranYahayadana
Farisawasukeazumi,ammaalmajirankabasaazumi?
19SaiYesuyacemusu,Zaaiya'ya'yanangoazumi,yayin
daangoyanataredasu?Muddinsunataredaango,baza
suiyayinazumiba.
20Ammakwanakizasuzo,lokacindazaaɗaukeango
dagagaresu,sa'annankumazasuyiazumiawaɗannan
kwanaki.
21Bawandazaidinkasabonkyalleatsohuwartufa,inba
hakabasabonguntundayacikashiyaƙwacedaga
tsohuwartufa,yageɗinkumayafimuni.
22Kumabamaisakasabonruwaninabiacikintsofaffin
kwalabe,inbahakabasabonruwaninabiyakanfasa
kwalabe,ruwaninabinkumayazube,kwalabankumaza
sulalace,ammasaiasasabonruwaninabiacikinsabbin
kwalabe.
23AranarAsabaryabitagonakinhatsi.Almajiransa
kuwasunatafiyasunadibanzangarkunhatsi.
24SaiFarisawasukacemasa,Gashi,meyasasukeyin
abindabaihalattaaranarAsabarba?
25Yacemusu,“Shin,bakutaɓakarantaabindaDawuda
yayiba,sa'addayakebukata,yanajinyunwa,shida
waɗandasuketaredashi?
26YaddayashigaHaikalinAllahazamaninAbiyata,
babbanfirist,yacigurasarnuni,waddabatahalattaaciba,
saidainafiristoci,yakumabawaɗandasuketaredashi?
27Yacemusu,“AnyiAsabardominmutumne,ba
mutumkumadominranarAsabarba.
28SabodahakaƊanMutumUbangijinenaAsabarkuma.
BABINA3
1Saiyasākeshigamajami'a.Akwaiwanimutumacan
wandayakeshanyayyenhannu.
2SaisukadubashikozaiwarkardashiranAsabar.domin
suzargeshi.
3Saiyacewamutumindayakeshanyayyenhannu,Tashi.
4Saiyacemusu,ShinhalalneayinagartaaranarAsabar
koayimugunta?doncetonrai,kokashewa?Ammasunyi
shiru.
5Sa'addayadubesudafushi,yanabaƙincikisaboda
taurinzukatansu,saiyacewamutumin,“Miƙahannunka.
Yamiqe,hannunsakuwayagyarukamardayan.
6SaiFarisawasukafita,sukayishawaradaHirudusa
kansa,yaddazasuhallakashi.
7AmmaYesuyajanyekansadaalmajiransazuwabakin
teku.
8DagaUrushalima,daIdumiya,dahayinUrdun.Dasuke
wajenTayadaSidon,babbantaro,dasukajimanyan
abubuwandayayi,sukazowurinsa.
9Saiyayimaganadaalmajiransa,cewaƙaraminjirgiya
jirashisabodataron,kadasucishi.
10Dominyawarkardamutanedayawa.harsukamatsa
masayataɓashi,dukwaɗandasukedaannoba.
11Waɗansualjannukuwa,alokacindasukaganshi,suka
fāɗiagabansa,sukayikuka,sunacewa,“KaiƊanAllah
ne.
12Saiyayimusugargaɗiƙwaraikadasusanardashi.
13Saiyahaukandutse,yakirawandayakeso,sukazo
wurinsa.
14Saiyanadagomashabiyudominsukasancetaredashi,
yăaikesusuyiwa'azi.
15Daikonwarkardacututtuka,dafitardaaljanu.
16KumaSaminuwandayakiraBitrus.
17daYakubuɗanZabadi,daYahayaɗan'uwanYakubu.
YabasusunaBoanerges,wato,'Ya'yantsawa.
18KumaAndarawus,daFilibus,daBartalamawas,da
Matiyu,daToma,daYakubuɗanAlfeyus,daTadeus,da
SaminuBakan'ana.
19YahudaIskariyoti,wandakumayabasheshi,sukashiga
wanigida.
20Saitaronyasāketaruwa,harsukakasacinabinci.
21Sa'addaabokansasukajihaka,sukafitadonsukama
shi,gamasukace,“Yanabayansa.
22SaimalamanAttauradasukazodagaUrushalimasuka
ce,“YanadaBeelzebub,kumatawurinshugabanaljanu
yakefitardaaljanu.
23Saiyakirasuwurinsa,yacemusuacikinmisalan,ta
yayaShaiɗanzaiiyafitardaShaiɗan?
24Inkuwamulkiyarabugabadakansa,mulkinbazai
tsayaba.
25Inkuwagidayarabugābadakansa,gidanbazaiiya
tsayawaba.
26KumaidanShaiɗanyatashigābadakansa,yarabu,ba
zaiiyatsayawaba,saidaiyanadaƙarshe.
27Bamutumindazaiiyashigagidanƙaƙƙarfanmutumya
washekayansa,saidaiyafaraɗaureƙaƙƙarfanmutumin.
Sa'annankumazaiɓatagidansa.
28Hakika,inagayamuku,zaagafartawa’ya’yanmutane
dukanzunubai,dasaɓondasukazagi.
29AmmawandayayisaɓogaRuhuMaiTsarki,bazai
taɓagafartawaba,ammayanacikinhaɗarinmutuwatahar
abada.
30Dominsunce,“Yanadaaljani.
31Sai'yan'uwansadamahaifiyarsasukazo,sukatsayaa
waje,sukaaikaakirashi.
32Saitaronjama'asukazaunakewayedashi,sukace
masa,“Gamahaifiyarkada'yan'uwankaawajesuna
nemanka.
23

BishararMarkus
33Yaamsamusuyace,“Waceceuwata,ko'yan'uwana?
34Saiyaduddubawaɗandasukezaunekusadashi,yace,
“Gauwatada'yan'uwana!
35DomindukwandayaaikatanufinAllah,shine
ɗan'uwana,da'yar'uwata,dauwata.
BABINA4
1Saiyasākefarakoyarwaabakinteku,taromai-girma
kuwasukataruawurinsa,haryashigajirgiyazaunaa
cikinteku.Dukantaronkuwasunabakintekuabisaƙasar.
2Yakoyamusuabubuwadayawadamisalai,yacemusu
acikinkoyarwarsa.
3KuSaurara;Gashi,wanimaishukayafitayayishuka.
4Sa'addayakeshuka,waɗansusukafāɗiagefenhanya,
tsuntsayensararinsamasukazosukacinyeshi.
5Waɗansukuwasukafāɗiakandutse,indabasudayawa.
Nandananyatsiro,dominbashidazurfinƙasa.
6Ammadaranatafito,saitaƙone.Dayakebashida
tushe,saiyabushe.
7Waɗansukuwasukafāɗiacikinƙaya,ƙayakumata
girma,tashaƙeta,batabada'ya'yaba.
8Waɗansukumasukafāɗiaƙasamaikyau,sukabada
'ya'yawaɗandasukatsiro,sukaƙaru.Wasutalatin,wasu
sittin,wasukumaɗari.
9Saiyacemusu,“Dukwandayakedakunnenji,bariya
ji.
10Sa'addayakeshikaɗai,waɗandasukekewayedashi
taredashabiyunnansukatambayeshimisalin.
11Yacemusu,“AnbakukusanasirinMulkinAllah.
12Dominganinsugani,kumakadasugane.Kumajisuji,
kumabasufahimta.Kadaakodayaushesutuba,kumaa
gafartamusuzunubansu.
13Saiyacemusu,Bakusanwannanmisalinba?To,yãya
zãkusandukanmisãlai?
14Maishukiyanashukakalmar.
15Waɗannansuneagefenhanya,indaakeshukakalmar.
Ammadasukaji,nandananShaiɗanyazo,yaɗauke
maganardaakashukaazukatansu.
16Waɗannansunekumawaɗandaakashukaaƙasana
dutse.Waɗandadasukajimaganar,nandanansukakarɓe
tadafarinciki.
17Kumabasudatusheacikinkansu,donhakadawwama
sainaɗanlokaci.
18Waɗannansunewaɗandaakashukaacikinƙaya.
kamarjinkalmar,
19Kumadamuwarduniya,daruɗindukiya,dasha’awoyin
wasuabubuwa,sukanshaƙemaganar,saitazamamarar
amfani.
20Waɗannansunewaɗandaakashukaaƙasamaikyau.
irinwaɗandasukajimaganar,sukakarɓeta,sukabada
'ya'ya,waɗansuiritalatin,waɗansusittin,wasuɗari.
21Saiyacemusu,Anakawofitiladonasaaƙarƙashin
tudu,koƙarƙashingado?kumabazaakafaakanalkukin?
22Dominbabuabindayakeboye,wandabazaabayyana;
Bawaniabudaakaɓoyeba,saidaiyafitowaje.
23Dukmaikunnenji,bariyaji.
24Yacemusu,“Kukuladaabindakukeji,daabinda
kukeaunawa,zaaaunamuku.
25Dominwandayakeda,zaabashi,kumawandabaya,
dagagareshizaakwacekodaabindayakeda.
26Yace,“HakaMulkinAllahyake,kamarmutumzai
jefairiacikinƙasa.
27Yayibarci,yatashidaredarana,iriyayigirmaya
girma,baisanyaddazaayiba.
28Gamaƙasatanabada'ya'yadakanta.nafarkodaruwa,
sa'annankunne,bayanhakacikakkenmasaraacikin
kunne.
29Ammasa'adda'ya'yanitacensukafito,nandananyasa
acikinlauje,dominkakayayi.
30Yace,“DamezamukwatantaMulkinAllah?koda
wanekwatancezamukwatantashi?
31Yanakamadaƙwayarmastad,waddaidanakashukata
aƙasa,tafidukan'ya'yandasukecikinƙasaƙasa.
32Ammainanshukata,tayigirma,tafikowaneganyaye
girma,takumareshemanyanrassa.domintsuntsayen
sararinsamasukwanaakarkashininuwarta.
33Dairinwaɗannanmisalandayawayayimusumaganar
dajinta.
34Ammabaiyimusumaganaba,bataredamisaliba.
35Kumaawannanrana,damaraiceyayi,yacemusu,
Barimuhayezuwawancangefen.
36Dasukasallamitaron,sukaɗaukeshikamaryaddayake
acikinjirgin.Kumaakwaikumataredashiwasuƙananan
jiragenruwa.
37Saibabbanguguwariskatatashi,taguwarruwatabugi
jirginharyacika.
38Shikuwayanacikingindinjirginyanabarciakan
matashinkai.
39Saiyatashiyatsawatawaiskar,yacewateku,
“Salama!Iskakuwatadaina,saigababbankwanciyar
hankali.
40Saiyacemusu,Meyasakukejintsorohaka?Meyasa
bakudaimani?
41Saisukatsorataƙwarai,sukacewajuna,Waneirin
mutumnewannan,dahariskadatekusukeyimasa
biyayya?
BABINA5
1SukahayewancanhayintekuzuwaƙasarGadariyawa.
2Dayafitodagacikinjirgin,saigawanimutummai
ƙazantadagacikinkaburburayataryeshi.
3Wandayazaunaacikinkaburbura.Kumababuwani
mutumdazaiiyaɗaureshi,a'a,badasarƙoƙiba.
4Dominsaudayawayakanɗaureshidasarƙoƙi,yana
kumafizgesarƙoƙindasarƙoƙidasarƙoƙi,yafarfashe
sarƙoƙin,bawandazaiiyahorardashi.
5Kullum,daredarana,yanacikinduwatsudakaburbura,
yanakuka,yanayankakansadaduwatsu.
6AmmadayagaYesudaganesa,yasheƙaagujeyayi
masasujada.
7Saiyayikiradababbarmurya,yace,Meneneruwanada
ku,Yesu,ƊanAllahMaɗaukaki?InarantsuwadaAllah
kadakaazabtardani.
8Gamayacemasa,Fitodagacikinmutumin,kai
ƙazantaccenaljan.
9Saiyatambayeshi,Menenesunanka?Saiyaamsayace,
“SunanaLegion,gamamunadayawa.
10Yaroƙeshiƙwaraikadayakoresudagaƙasar.
11Akwaibabbangarkenaladekusadaduwatsusunakiwo.
12Saidukanaljannusukaroƙeshi,sunacewa,Aikomu
cikinaladun,mushigacikinsu.
24

BishararMarkus
13NandananYesuyabasuizini.Aljanunkuwasukafita,
sukashigacikinaladun.
14Masukiwonaladunkuwasukagudu,sukabadalabaria
birnidakarkara.Sukafitadonsugaabindaakayi.
15SaisukazowurinYesu,sukaganshimaialjanin,yana
zaune,saye,kumaacikinhankalinsa,saisukatsorata.
16Waɗandasukagahakakuwasukafaɗamusuyadda
abinyafarudamaialjanin,dakumagamedaaladu.
17Saisukaroƙeshiyabarƙasarsu.
18Dayashigacikinjirgin,maialjaninyaroƙeshiya
kasancetaredashi.
19AmmaYesubaiƙyaleshiba,ammayacemasa,“Tafi
gidawurinabokanka,kafaɗamusuirinmanyanabubuwan
daUbangijiyayimaka,yakumajitausayinka.
20Saiyatafi,yafarashelaaDekafolisyaddamanyan
abubuwandaYesuyayimasa,duksukayimamaki.
21Sa'addaYesuyasākehayetajirginzuwawancangefen,
mutanedayawasukataruawurinsa,yanakusadateku.
22Saigawanidagacikinshugabanninmajami'ayazo,mai
sunaYayirus.Dayaganshi,saiyafāɗiagabansa.
23Yaroƙeshiƙwarai,yanacewa,‘Yataƙaramatana
kwanceabakinmutuwa.kumazatarayu.
24Yesukuwayatafitaredashi.Jama'adayawasukabi
shi,sukayimasatarko.
25Dawatamacemaizubarjinishekaragomashabiyu.
26Tashawahaladayawadagawurinlikitocidayawa,ta
kumakashedukabindatakedashi,kumabaabindayafi
kyau,saidaitaƙaratsananta.
27Sa'addatajilabarinYesu,tazobayantaronjama'a,ta
taɓarigarsa.
28Gamatace,Idannataɓatufafinsakaɗai,zanwarke.
29Nantakemaɓuɓɓugarjinintatabushe.kumatajia
jikintacewatawarkedagawannanannoba.
30SaiYesu,nandananyasaniakansacewanagartata
fitadagagareshi,yajuyashiacikintaronjama'a,yace,
Wayatabatufafina?
31Almajiransasukacemasa,Kagajama'asunatatarkoka,
kace,Waneneyataɓani?
32Saiyadubako'inadonyagawaddatayiwannanabu.
33Ammamatartanatsoro,tanarawarjiki,dasaninabinda
akayimata,saitazotafāɗiagabansa,tafaɗamasadukan
gaskiya.
34Yacemata,'Yata,bangaskiyarkitawarkardake.Ka
tafilafiya,kawarkedagaannobarka.
35Yanacikinmagana,saigawanidagagidanshugaban
majami'ayazoyace,'Yarkitamutu.
36DaYesuyajimaganardaakafaɗa,saiyacewa
shugabanmajami'a,Kadakajitsoro,saidaikagaskata.
37Kumabaibarkowayabishiba,saiBitrus,daYakubu,
daYahayaɗan'uwanYakubu.
38Saiyazogidanshugabanmajami'a,yagahayaniyarda
masukukadakukadayawa.
39Kumaalõkacindayashiga,yacemusu,Donmekuke
yiwannanadodakuka?Yarinyarbatamutuba,amma
tanabarci.
40Saisukayimasadariyarizgili.Ammadayafitardasu
duka,yaɗaukiubanyarinyar,damahaifiyaryarinyar,da
waɗandasuketaredashi,yashigaindayarinyartake.
41Saiyakamahannunyarinyar,yacemata,“Talitakumi!
wato,Ma'ana,'Yarmace,inacemiki,kitashi.
42Nantakeyarinyartatashitatafi.Domintanadashekara
gomashabiyu.Saisukayimamakidatsananinmamaki.
43Kumayayimusugargaɗiƙwaraikadawanimutumya
sani.kumayayiumarniabataabinci.
BABINA6
1Yafitadagacanyatafiƙasarsa.Almajiransakuwasuka
bishi.
2Sa'addaranarAsabartazo,saiyafarakoyarwaa
majami'a.Wacehikimacewannandaakabashi,harda
irinwaɗannanmanyanayyukadahannuwansayayi?
3Ashe,wannanbamasassaƙine,ɗanMaryamu,ɗan'uwan
Yakubu,daYusufu,daYahuza,daSaminuba?
'Yan'uwansamatabasunantaredamu?Kumasukayi
fushidashi.
4AmmaYesuyacemusu,“Annabibayarashingirma,
saidaiaƙasarsa,dacikindanginsa,dacikingidansa.
5Kumabayaiyayinwanibabbanaikiacan,saidaiya
ɗorahannuwansaakanwasumarasalafiyakaɗan,ya
warkardasu.
6Saiyayimamakisabodarashinbangaskiyarsu.Yazaga
ƙauyukayanakoyarwa.
7Saiyakiragomashabiyunnan,yafaraaikasubiyubiyu.
Yabasuikobisaƙazantattunruhohi;
8Yaumarcesukadasuɗaukikomedontafiyarsu,sai
sandakawai.baguntu,baburodi,bakuɗiacikinjaka.
9Ammakusatakalmadatakalma.kumakadaasanya
rigunabiyu.
10Saiyacemusu,Dukindakukashigawanigida,ku
zaunaharkutashidagawurin.
11Dukwandakumabaikarɓekuba,kokuwayajiku,
sa'addakukatashidagacan,kukarkaɗeƙurarƙafafunku
donshaidaakansu.Hakika,inagayamuku,Sadumada
Gwamratazasufijindaɗiaranarshari'afiyedabirnin.
12Saisukafita,sukayiwa'azicewamutanesutuba.
13Saisukafitardaaljannudayawa,sukakumashafawa
marasalafiyadayawamai,sukawarkardasu.
14SarkiHiruduskuwayajilabarinsa.(dominsunansaya
bazu:)yace,“YahayamaiBaftismayatashidagamatattu,
sabodahakamanyanayyukasunabayyanaacikinsa.
15Waɗansusukace,“Iliyane.Waɗansukuwasukace,
Annabine,kokuwakamarɗayadagacikinannabawane.
16AmmadaHirudusyajilabari,saiyace,“Yahayane
wandanafillekansa,yatashidagamatattu.
17GamaHirudusdakansayaaikayakamaYahaya,ya
ɗaureshiakurkukusabodaHirudiya,matarɗan'uwansa
Filibus,gamayaaureta.
18DominYahayayacewaHirudus,Baihalattaagareka
kasamimatarɗan'uwankaba.
19SabodahakaHirudiyatayijayayyadashi,hartasota
kasheshi.ammatakasa:
20DominHirudusyanatsoronYahaya,dayasanishiadali
ne,maitsarki,yakiyayeshi.Dayajishi,yayiabubuwada
yawa,yakumajishidafarinciki.
21Sa'addaranamaikyautayi,Hirudusaranar
haihuwarsayayiliyafagahakimansa,dahakimansa,da
manyansarakunanGalili.
22Da'yarHirudustashigo,tayirawa,tafarantawa
Hirudusdawaɗandasukezaunetaredashi,saisarkiyace
wayarinyar,“Tambayenidukabindakakeso,zanbaka.
23Saiyarantsemata,yace,“Dukabindakikenemaa
gareni,zanbakiharrabinmulkina.
25

BishararMarkus
24Saitafita,tacewamahaifiyarta,Mezantambaya?Sai
tace,ShugabanYahayaMaibaftisma.
25Saitazonandanandasauriwurinsarki,kumaya
tambaye,yanacewa,Inasokabanidakumataacikin
wanikwandishanshugabanYahayaMaibaftisma.
26Sarkiyayibaƙincikiƙwarai.Dukdahakasaboda
rantsuwarsa,dakumasabodawaɗandasukezaunetareda
shi,baiƙitaba.
27Nandanansarkiyaaikiwaniɗankisa,yaumartaa
kawokansa,yatafiyafillekansaakurkuku.
28Yakawokansaacikintudu,yabawayarinyar,yarinyar
kuwatabamahaifiyarta.
29Daalmajiransasukajihaka,saisukazosukaɗauki
gawarsa,sukasataacikinkabari.
30SaimanzanninsukataruwurinYesu,sukafaɗamasa
dukanabindasukayi,daabindasukakoya.
31Saiyacemusu,Kuzodakankukeɓecikinwaniwuri
jeji,kuhutakaɗan,gamadayawasunatafedatafiya,basu
dafa'idaharsuci.
32Saisukatashiacikinjirgiakeɓezuwawaniwurijeji.
33Saijama'asukagansusunatafiya,mutanedayawa
kumasukasanshi,sukayitagududagadukanbiranennan,
sukawucesu,sukataruwurinsa.
34DaYesuyafito,yagamutanedayawa,yajitausayinsu,
dominsunkasancekamartumakindabasudamakiyayi,
yafarakoyamusuabubuwadayawa.
35Sa'addaranatayinisa,almajiransasukazowurinsa,
sukace,“Wannanwurinehamada,yanzulokaciyayinisa.
36Kasallamesu,sutafiƙauyedaƙauyuka,susayiwa
kansuabinci,gamabasudaabinci.
37Yaamsayacemusu,Kubasusuci.Saisukacemasa,
“Komujemusayigurasadaribiyu,mubasusuci?
38Yacemusu,“Bulonawakukedasu?jekugani.Da
sukagane,sukace,biyar,dakifibiyu.
39Yaumarcesusuzaunardakowaƙungiyaƙungiyaakan
ciyawa.
40Sukazaunaɗariɗaridahamsinhamsin.
41Dayaɗaukigurasabiyarɗindakifibiyun,saiyaɗaga
kaisama,yayialbarka,yagutsuttsuragurasar,yaba
almajiransasubasu.Kifayennanbiyuyarabasuduka.
42Duksukacisukaƙoshi.
43Saisukakwashegutsuttsurakwandunagomashabiyu,
danakifin.
44Waɗandasukacigurasarkuwakusanmutumdubu
biyarne.
45Nandanansaiyatilastaalmajiransasushigajirgisu
tafiwancangefenkafinzuwaBetsaida,yayindayasallami
jama'a.
46Kumaalõkacindayasallamesu,yatafiakandutse
dominyinaddu'a.
47Damagaribatayi,jirginyanatsakiyarteku,shikaɗai
kuwaakantudu.
48Saiyagansusunafamadatuƙi.Gamaiskatayigāba
dasu,damisalinkarfehuɗunadareyazowurinsu,yana
tafiyaakanteku,yanasoyawucesu.
49Ammadasukaganshiyanatafiyaakanteku,saisuka
zaciruhune,sukaɗagamuryasukace.
50Gamadukansusukaganshi,sukafirgita.Nandananya
yimaganadasu,yacemusu,“Kuyimurna,nine;Kada
kujitsoro.
51Saiyahaurazuwagaresuacikinjirgin.Iskakuwata
daina,sukayitamamakinkansuƙwaraidagaske,suna
mamaki.
52Gamabasukuladamu'ujizargurasarba,gama
zuciyarsutataurare.
53Dasukahaye,sukaisaƙasarJanisarata,sukajatagaci.
54Dasukafitodagacikinjirgin,nandanansukaganeshi.
55Saisukarugatacikinwannanyankiduka,sukafara
ɗaukarmarasalafiyaagadaje,indasukajiyananan.
56Dukindayashiga,koƙauye,kobirane,koƙauye,sukan
kwantardamarasalafiyaatituna,sunaroƙeshisutaɓa
iyakarrigarsakawai,dukwaɗandasukataɓashisuka
warke.
BABINA7
1SaiFarisiyawadawaɗansumalamanAttauradasukazo
dagaUrushalimasukataruwurinsa.
2Dasukagawaɗansualmajiransasunacinabincida
ƙazanta,wato,dahannayemarasawankewa,saisukaga
laifinsu.
3GaFarisawadadukanYahudawa,inbasuwanke
hannuwansudayawaba,basacinabinci,sunabinal'adun
dattawa.
4Kumaidansunzodagakasuwa,saidaisunyiwanka,ba
saci.Akwaikumawasuabubuwadayawawaɗandaaka
karɓadonriƙewa,kamarwankinkofuna,datukwane,da
tasoshintagulla,datebura.
5SaiFarisiyawadamalamanAttaurasukatambayeshi,
“Donmealmajirankabasatafiyabisagaal'adardattawa,
ammasunacinabincidahannuwamarasawankewa?
6Yaamsayacemusu,To,Ishayayayiannabcigameda
kumunafukai,kamaryaddayakearubuce,Wannanjama'a
girmamanidalebe,ammasuzuciyanenisadagagareni.
7Ammaabanzasukeyiminisujada,Sunakoyawa
umarnanmutanedominkoyarwa.
8DominkunawatsidaumarninAllah,kunabinal'adun
mutane,kamarwanketukwanedakofuna,kunayida
sauranabubuwadayawa.
9Yacemusu,“KadakuƙibinumarninAllah,dominku
kiyayeal'adunku.
10Musayace,“Kagirmamamahaifinkadamahaifiyarka.
Dukwandayazagiubakouwa,bariyamutuyamutu.
11Ammakunce,Idanmutumyacewamahaifinsako
mahaifiyarsa,Ƙaurace,wato,kyauta,takowaceirinabin
dazakuamfanadani.zaisami'yanci.
12Bakuƙyaleshiyaƙarayiwamahaifinsako
mahaifiyarsakomeba.
13KuɓatamaganarAllahtawurinal'adunku,waɗanda
kukatsĩrardasu.
14Kumaalõkacindayakiradukanmutanezuwagareshi,
yacemusu,Kukasakunnegarenikowanedayadagagare
ku,kumakugane.
15Bawaniabudagawajedamutumzaiiyaƙazantarda
shi.
16Dukmaikunnenji,bariyaji.
17Kumaalõkacindayashigagidadagacikinjama'a,
almajiransatambayeshigamedamisalin.
18Saiyacemusu,Kumabakudafahimta?Bakusaniba,
dukabindayashigamutumdagawaje,bazaiƙazantarda
shiba.
26

BishararMarkus
19Dominbayashigacikinzuciyarsa,saidaicikinciki,ya
kumafitacikinruwa,yanawankedukwaniabinci?
20Yace,“Abindakefitowadagacikinmutum,shike
ƙazantardamutum.
21Domindagaciki,dagacikinzuciyarmutane,mugun
tunanikefitowa,dazina,dafasikanci,dakisankai.
22Sata,kwaɗayi,mugunta,yaudara,lalata,mugunido,
saɓo,girmankai,wauta.
23Dukanwaɗannanmugayenabubuwasunafitowadaga
ciki,Suƙazantardamutum.
24Kumadagananyatashi,yataficikinTayadaSidon,
kumayashigawanigida,kumayasobawandayasanshi,
ammayakasaaboye.
25Gawatamace,wadda'yartatanadaaljani,taji
labarinsa,tazotafaɗiagabansa.
26MatarnanBaHellenece,BaSuriyataƙasarsu.Saita
roƙeshiyafitardaaljanindagacikin'yarta.
27AmmaYesuyacemata,Bariyarasufaraƙoshi.
28Saitaamsatacemasa,I,Ubangiji!
29Saiyacemata,Dominwannanmaganakitafi.Shaidan
yafitadagacikin'yarka.
30Datajegidanta,saitatarardaaljaninyafita,'yartatana
kwanceakangado.
31Kumaasake,departingdagabakinTayadaSidon,ya
zozuwagatekunGalili,tatsakiyarbakinDekafolis.
32Kumasukazomasadawanikurma,maitaurinkai.
Kumasukaroƙeshiyaɗorahannunsaakansa.
33Saiyaɗaukeshigefeɗayadagacikintaron,yasa
yatsunsaacikinkunnuwansa,yatofa,yataɓaharshensa.
34Kumadubazuwasama,yayinishi,yacemasa,Efata,
wato,Bebude.
35Nandanansaikunnuwansasukabuɗe,saiigiyar
harshensaakwance,yayimaganaasarari.
36Saiyaumarcesukadasufaɗawakowa.
37Saisukayimamakimatuƙa,sunacewa,“Yayikomeda
kyau,yakansakuramesuji,bebekumasuyimagana.
BABINA8
1Awaɗannankwanakidataronjama'adayawabasuda
abinci,saiYesuyakiraalmajiransa,yacemusu.
2Inajintausayintaron,gamakwanaukusunataredani,
baabindazasuci.
3Idannasallamesudaazumizuwagidajensu,zasusuma
ahanya,gamairi-iridagacikinsusunzodaganesa.
4Almajiransasukaamsamasayace,“Dagainamutumzai
iyaƙosardamutanennandaabinciajeji?
5Saiyatambayesu,“Kunadagurasanawa?Sukace,
Bakwai.
6Saiyaumarcijama'asuzaunaaƙasa.Sukasasuagaban
jama'a.
7Sunadaƙananankifayekaɗan,yasaalbarka,yaumartaa
sasuagabansu.
8Saisukacisukaƙoshi,sukakwasheguguwarnamanda
sukaragu,kwandunabakwai.
9Waɗandasukacikuwakusandubuhuɗune,yasallame
su.
10Nandanansaiyashigajirgitaredaalmajiransa,ya
shigasassanDalmanuta.
11SaiFarisawasukafito,sukafarayimasatambayoyi,
sunanemanwataalamadagasama,sunagwadashi.
12Saiyayinishiƙwaraiacikinruhunsa,yace,“Donme
mutanenzamaninnansukenemanalama?Hakika,inagaya
muku,bazaabadawataalamagazamaninnanba.
13Saiyabarsu,yasākeshigajirginyazarce.
14Almajirankuwasunmantabasuɗaukigurasaba,basu
kumadasuacikinjirgifiyedagurasaɗayaba.
15Saiyaumarcesu,yace,“Kukula,kuyihankalida
yistinaFarisiyawa,dayistinaHirudus.
16Saisukayitamuhawaraatsakaninsu,sunacewa,Don
bamudaabinci.
17DaYesuyaganehaka,yacemusu,Donmekuketunani,
dominbakudagurasa?Bakuganebatukuna,bakukuma
ganeba?Haryanzuzuciyarkutataurare?
18Kunadaidanu,bakuganiba?Kunadakunnuwa,baku
jiba?Shin,bakutunãniba?
19Sa'addanagutsuttsuramalmayinbiyarɗingadubu
biyarɗin,kwandunanawakukakwashecikedagutsuttsura?
Sukacemasa,gomashabiyu.
20Sa'addabakwaiɗinnancikindubuhuɗuɗinnan,
kwandunanawanecikedagutsuttsurakukakwashe?Suka
ce,Bakwai.
21Saiyacemusu,Meyasabakuganeba?
22SaiyatafiBetsaida.Saisukakawomasawanimakaho,
sukaroƙeshiyataɓashi.
23Saiyakamahannunmakahon,yafitodashibayangari.
Saiyatofamasaidanu,yadorahannunsaakansa,ya
tambayeshikoyagawaniabu?
24Saiyaɗagakai,yace,“Nagamutanekamaritatuwa
sunatafiya.
25Sa'annanyasākeɗorahannuwansaakanidanunsa,ya
sashiyadubeshi,yakuwawarke,yagakowaafili.
26Saiyasallameshiyakomagidansa,yace,“Kadaka
shigagarin,kokafaɗawakowaagarin.
27Yesuyafita,daalmajiransa,aƙauyukanKaisariya
Filibi.
28Kumasukaamsa,"YahayaMaiBaftisma:ammawasu
ce,Iliya;dawasu,dayadagacikinannabawa.
29Saiyacemusu,Ammakuwakukecewani?Bitrusya
amsayacemasa,KaineAlmasihu.
30Yaumarcesukadasufaɗawakowalabarinsa.
31SaiyafarakoyamusucewadoleƊanMutumyasha
wahaladayawa,dattawadamanyanfiristocidamalaman
Attaurasuƙisu,akasheshi,bayankwanaukukumaya
tashi.
32Yafaɗiwannanasarari.Bitruskuwayakamashi,ya
faratsautamasa.
33Ammadayawaiwayayadubialmajiransa,yatsawata
waBitrus,yace,“Karabudani,Shaiɗan!
34Kumaalõkacindayakirajama'azuwagareshi,tareda
almajiransakuma,yacemusu,Dukwandazaizobayana,
bariyayimusunkansa,kumayaɗaukigicciyensa,kumabi
ni.
35Domindukwandayasoyaceciransazairasashi.
Ammadukwandayarasaransasabilidanidabishara,shi
nezaiceceshi.
36Donmemutumzaiamfanaidanyasamidukanduniya,
yarasaransa?
37Komemutumzaibayaramadadinransa?
38Sabodahakadukwandazaijikunyarnidamaganataa
zamaninnanmazinaciya,maizunubi.ƊanMutumkuma
zaijikunyarsa,sa'addayazocikinɗaukakarUbansatare
damala'ikutsarkaka.
27

BishararMarkus
BABINA9
1Yacemusu,“Lallehakika,inagayamuku,akwai
waɗansudagacikinwaɗandasuketsayeanan,waɗandaba
zasuɗanɗanamutuwaba,saisungaMulkinAllahyana
zuwadaiko.
2BayankwanashidaYesuyaɗaukiBitrus,daYakubu,da
Yahaya,yakaisuwanidutsemaitsayisukaɗai,saiya
sākeagabansu.
3Tufafinsakuwayahaskaka,farifatkamardusarƙanƙara.
Tayaddababumaicikaacikinƙasadazaiiyafarardasu.
4SaiIliyadaMusayabayyanaagaresu,sunamaganada
Yesu.
5BitrusyaamsayacewaYesu,“Malam,yanadakyaua
garemumukasanceanan.ɗayanaka,ɗayanaMusa,ɗaya
naIliya.
6Dominbaisanabindazaiceba.gamasuntsorataƙwarai.
7Saiwanigajimareyalulluɓesu,saiwatamuryatafito
dagacikingirgijen,tanacewa,“WannanƊanane
ƙaunataccena.
8Bazatobatsammani,dasukadubako'ina,basuƙara
ganinkowaba,saiYesukaɗai.
9Kumayayindasukesaukowadagadutsen,yaumarcesu
kadasugayawakowaabindasukagani,saiƊanMutum
yatashidagamatattu.
10Saisukacigabadawannanmaganadajuna,suna
tambayarjunakomenenema'anartashinmatattu.
11Saisukatambayeshi,yanacewa,Donmemalaman
AttaurasukaceIliyadoleneyafarazuwa?
12Saiyaamsayacemusu,“LalleIliyayanazuwada
farko,yamaidodakome.dakumayaddayakearubucea
kanƊanMutum,cewalalleneyashawahaladayawa,a
ƙasƙantardashi.
13Ammainagayamuku,lalleIliyayazo,sunyimasaduk
abindasukagadama,kamaryaddayakearubucegameda
shi.
14Dayazowurinalmajiransa,yagataromaiyawaa
wajensu,damalamanAttaurasunatatambayoyidasu.
15Nandanandadukanmutanesukaganshi,sukayi
mamakiƙwarai,sukarugawurinsasukagaisheshi.
16SaiyatambayimalamanAttaura,“Mekuketambayada
su?
17Saiɗayadagacikintaronyaamsayace,“Malam,na
kawomakaɗana,wandayakedabebe.
18Dukindayakaishi,yakanyageshi,yanakumfa,yana
cizonhaƙora,yaɓaci.kumasunkasa.
19Yaamsamasayace,“Yakumarasabangaskiya,har
yaushezankasancetaredaku?haryaushezanjureka?Ku
kawominishi.
20Saisukakawoshiwurinsa.Yafāɗiƙasayanatakumfa.
21Yatambayimahaifinsa,“Tunyaushenewannanya
sameshi?Saiyace,Nayaro.
22Saudayawatakanjefashicikinwutadaruwadonya
hallakashi,ammaidanzakaiyayinwaniabu,kaji
tausayinmu,kataimakemu.
23Yesuyacemasa,Idanzakaiyabadagaskiya,dukmai
yiwuwanegamaibadagaskiya.
24Nandananubanyaronyaɗagamuryayacedahawaye,
yaUbangiji,nagaskata.Kataimakekakafircina.
25DaYesuyagajama'asunataruwatare,saiyatsawata
wamugunruhun,yacemasa,“Kaibebe,kurma,inabaka
umarni,kafitodagacikinsa,kadakaƙarashigacikinsa.
26Sairuhunyayikuka,yayayyageshidazafi,yafito
dagagareshi,yazamakamarmatacce.Hardayawasuka
ce,Yamutu.
27AmmaYesuyakamahannunsa,yaɗagashi.saiyatashi.
28Dayashigagidan,almajiransasukatambayeshiakeɓe,
“Donmebazamuiyafitardashiba?
29Saiyacemusu,Irinwannanbazaiiyafitowadakome
ba,saitawurinaddu'adaazumi.
30Saisukatashidaganan,sukabitaƙasarGalili.Kuma
baisowanimutumyasaniba.
31Gamayakoyawaalmajiransa,yacemusu,ƊanMutum
yanabadahannunmutane,kumazasukasheshi.Kuma
bayanankasheshi,zaitashiaranatauku.
32Ammabasuganemaganarnanba,saisukajitsoron
tambayarsa.
33SaiyazoKafarnahum,kumayanacikingida,ya
tambayesu,“Mekukayikukayimuhawaraatsakaninkua
hanya?
34Ammasukayishiru,donahanyasunyitamuhawaraa
tsakaninsu,kowanenezaifigirma.
35Saiyazauna,yakiragomashabiyun,yacemusu,Idan
kowayanasoyazamanafarko,shizaizamanaƙarshena
duka,kumabawanduka.
36Saiyaɗaukiyaro,yasashiatsakiyarsu,yaɗaukeshia
hannunsa,yacemusu.
37Dukwandayakarɓiɗayadagacikinirinwaɗannanyara
acikinsunana,yakarɓani.
38SaiYohannayaamsamasayace,“Malam,munga
waniyanafitardaaljannudasunanka,ammabaibimuba.
39AmmaYesuyace,“Kadakuhanashi,gamabawani
mutumdazaiyimu'ujizadasunana,dazaiiyaɗaukan
maganabaƙarmaganaakaina.
40Gamawandabayagābadamuyanataredamu.
41Gamadukwandayabakuƙoƙonruwakushada
sunana,dominkunaAlmasihune,hakikainagayamuku,
bazairasaladansaba.
42Kumadukwandayasākeɓatawaɗayadagacikin
waɗannanƙananawaɗandasukagaskatadani,yafikyaua
ratayemasadutsenniƙaawuyansa,ajefashicikinteku.
43Inkuwahannunkayasākemaka,yankeshi.Zaifimaka
kashigaraigurguntacce,dakakasancedahannubiyuka
shigaJahannama,cikinwutardabazatataɓamutuba.
44Indatsutsotsinsubatamutu,Wutakuwabatakashewa.
45Inkumaƙafarkatasākemaka,yanketa.Zaifimakaka
shigarayayyenrai,daajefakadaƙafabiyucikin
Jahannama,cikinwutardabazatataɓamutuba.
46Indatsutsotsinsubatamutu,Wutakuwabatakashewa.
47Idanidonkayaɓatamakarai,kafizgeshi.Zaifimaka
kashigaMulkinAllahdaidoɗaya,daajefakacikinwutar
jahannama.
48Indatsutsotsinsubatamutu,Wutakuwabatakashewa.
49Gamakowanemutumzaajiƙashidawuta,kowane
hadayakumazaajiƙashidagishiri.
50Gishiriyanadakyau,ammaidangishiriyarasa,dame
zakuɗorashi?Kusamigishiriacikinkanku,kuyizaman
lafiyadajuna.
BABINA10
1Saiyatashidagacan,yashigaƙasarYahudiyatahayin
Urdun.Kumakamaryaddayasaba,yasakekoyamusu.
28

BishararMarkus
2SaiFarisawasukazowurinsa,sukatambayeshi,Ya
halattamutumyasakimatarsa?jarabceshi.
3Saiyaamsayacemusu,MeMusayaumarceku?
4Saisukace,Musayaƙyalearubutatakardarsaki,asake
ta.
5Yesuyaamsayacemusu,Domintaurinzuciyarkuya
rubutamukuwannandoka.
6AmmatunfarkonhalittaAllahyayisunamijidatamace.
7Dominhakamutumzairabudamahaifinsada
mahaifiyarsa,yamannedamatarsa.
8Kumasutwainzasuzamanamaɗaya,donhakabasu
zamabiyuba,ammanamaɗayane.
9AbindaAllahyahaɗa,kadamutumyarabashi.
10Acikingidaalmajiransasukasāketambayarsawannan
batu.
11Saiyacemusu,“Dukwandazaisakimatarsa,yaauri
wata,yayizinadaita.
12Kumaidanmacezatarabudamijinta,kumaaauriwani,
tayizina.
13Saisukakawomasayaraƙanana,dominyataɓasu,
almajiransakumasukatsautawawaɗandasukakawosu.
14AmmadaYesuyagahaka,yajihaushiƙwarai,yace
musu,Kubaryaraƙananasuzowurina,kumakadaku
hanasu:gamanairinwaɗannanneMulkinAllah.
15Lallehakika,inagayamuku,Dukwandabazaikarɓi
MulkinAllahkamarƙaraminyaroba,bazaishigacikiba.
16Yaɗaukesuahannunsa,yasahannuwansaakansu,ya
samusualbarka.
17Kumaalõkacindayafitaacikinhanya,akwaiyazoa
guje,kumayadurƙusaagareshi,yatambayeshi,Good
Master,abindazanyidominingajiraimadawwami?
18Yesuyacemasa,Donmekakekiranadanagarta?Babu
wanialherisaiɗaya,wato,Allah.
19Kasanumarnannan,Kadakayizina,Kadakayi
kisankai,Kadakayisata,Kadakayishaidarzur,Kadaka
zalunceka,Kagirmamamahaifinkadamahaifiyarka.
20Saiyaamsayacemasa,“Malam,dukwaɗannanna
kiyayetuninaƙuruciya.
21Sa'annanYesubeholdingshiƙaunaceshi,yacemasa,
Abudayadakarasa:tafihanyarka,sayardadukabindaka
keda,dakumabagamatalauta,kumazakasamidukiyaa
sama:kumazo,daukigicciye,kumabini.
22Yayibaƙincikidawannanmagana,yatafiyanabaƙin
ciki,gamayanadadukiyamaiyawa.
23Yesuyadubako'ina,yacewaalmajiransa,Yayada
wuyawaɗandasukedadukiyasushigaMulkinAllah!
24Almajirankuwasukayimamakinmaganarsa.Amma
Yesuyasākeamsamusuyace,“Yara,yanadawuya
waɗandasukedogaragadukiyasushigaMulkinAllah!
25Yafisauƙigaraƙumiyabitaidonallura,Damaiarziki
yashigaMulkinAllah.
26Saisukayimamakidomingwargwado,sunacewaa
junansu,Wazaiiyasamunceto?
27Yesuyadubesuyace,“Gamutanebashiyiwuwa,
ammabataredaBautawaba.
28SaiBitrusyafaracemasa,“Gashi,munbarkome,mun
bika.
29Yesuyaamsayace,“Lallehakika,inagayamuku,ba
wanimutumdayabargida,ko’yan’uwa,ko’yan’uwa
mata,kouba,kouwa,komata,ko’ya’ya,kogonaki,
sabodani,dabishara.,
30Ammazaisamininkiɗariyanzuawannanlokaci,
gidaje,da’yan’uwa,da’yan’uwamata,dauwaye,dayara,
daƙasashe,taredatsanantawa;kumaaduniyamaizuwa
raimadawwami.
31Ammadayawawaɗandasukenafarkozasuzamana
ƙarshe.kumanakarshenafarko.
32SunacikinhanyarhaurazuwaUrushalima.Yesukuwa
yanagabansu,saisukayimamaki.Sunabiye,saisuka
tsorata.Yasākeɗaukarshabiyunnan,yafarabasulabarin
abindazaisameshi.
33Yace,“Gashi,zamuhaurazuwaUrushalima.Zaaba
daƊanMutumgamanyanfiristocidamalamanAttaura.
Zasuyankemasahukuncinkisa,subasheshigaal'ummai.
34Zasuyimasaba'a,suyimasabulala,sutofamasayau,
sukasheshi,aranataukukuwazaitashi.
35SaiYakubudaYahaya,’ya’yanZabadi,sukazo
wurinsa,sukace,“Malam,munasokayimanadukabinda
zamuso.
36Saiyacemusu,Mekukesoinyimuku?
37Sukacemasa,Kabamumuzauna,ɗayaahannun
damanka,ɗayankumaahannunhagunka,cikinɗaukakarka.
38AmmaYesuyacemusu,Bakusanabindakuke
tambayaba:zakuiyashadagaƙoƙondanakesha?kumaa
yiminibaftismadabaftismardaakayiminibaftismadaita?
39Saisukacemasa,Zamuiya.Yesuyacemusu,
“Hakikazakushadagaƙoƙondanakesha.dabaftismar
daakayimini,zaayimukubaftisma.
40Ammainzaunaahannundamanadahaguna,banawa
baneinba.ammasaiabasuwandaakatanadarmasa.
41Dagomannansukajihaka,saisukayifushidaYakubu
daYahaya.
42AmmaYesuyakirasuzuwagareshi,yacemusu,
“Kunsancewawaɗandaakalissaftaakanal'ummaiiko
ikoakansu.Manyansukumasunadaikoakansu.
43Ammahakabazaikasanceacikinkuba,ammaduk
wandayakesoyazamababbaacikinku,shinezaizama
mataimaki.
44Kumadukwandaacikinkuzaizamababba,shinebawa
gakowa.
45GamaƊanMutumbaizodominabautamasaba,amma
dominyayihidima,yakumabadaransafansasaboda
mutanedayawa.
46KumasukajeYariko,kumayayindayafitadaga
Yariko,taredaalmajiransa,dakumawanibabbanadadin
jama'a,Bartimiyus,ɗanTimaya,zauneagefenbabbar
hanyayanabara.
47DayajiYesuBanazarene,saiyafarakuka,yanacewa,
“Yesu,ƊanDawuda,kajitausayina.
48Mutanedayawasukaumarceshiyayishiru,ammaya
ƙaraɗagamuryayace,“KaiƊanDawuda,kajitausayina.
49Yesuyatsayacik,yayiumarniakirashi.Saisukakira
makahon,sukacemasa,Kaƙarfafa,tashi!yanakiranku.
50Saiyajefardarigarsa,yatashi,yazowurinYesu.
51Yesuyaamsayacemasa,Mekakesoinyimaka?
Makahonyacemasa,Ubangiji,domininsamiganina.
52Yesuyacemasa,Katafi;Bangaskiyarkutawarkarda
ku.Nandananyagagani,yabiYesuahanya.
BABINA11
1DasukaisaUrushalimakusadaBetfajidaBetanyaa
DutsenZaitun,yaaikialmajiransabiyu.
29

BishararMarkus
2Saiyacemusu,Kutaficikinƙauyendayakegabdaku,
dazarankunshigacikinsa,zakusamiɗanaholakiɗaure,
wandabakowayazaunaba.Kukwanceshi,kukawoshi.
3Idanwaniyacemuku,meyasakukehaka?Kuce
Ubangijiyanabukatarsa;Nandananzaiaikeshinan.
4Saisukatafi,sukatarardaaholakinaɗaureabakinƙofa
awajeawurindahanyoyibiyusukahadu.Sukasakeshi.
5Waɗansudagacikinwaɗandasuketsayeawurinsukace
musu,“Mekukekwanceaholakinnan?
6KumasukacemusukamaryaddaYesuyaumarce,kuma
sukasakesutafi.
7SaisukakawowaYesuaholakin,sukajefamasa
tufafinsu.Yazaunaakansa.
8Mutanedayawasukashimfiɗarigunansuahanya,
waɗansukumasukasarerassanitatuwa,sukabashesua
hanya.
9Kumawaɗandasukatafiagaba,dawaɗandasukabi,
kuka,yanacewa,Hosanna;Albarkatātabbatagamaizuwa
dasunanUbangiji.
10AlbarkatatabbatagamulkinubanmuDawuda,mai
zuwadasunanUbangiji,Hosannaacikinɗaukaka.
11YesuyashigaUrushalimadaHaikali,dayadudduba
kome,saigamagaribatayi,saiyafitazuwaBetanyatare
dashabiyunnan.
12Kashegarikuma,dasukazodagaBetanya,yajiyunwa.
13Dayagaitacenɓauredaganesayanadaganya,saiya
zo,kodaaceyasamiwaniabuakai.gamalokacinɓaure
baiyibatukuna.
14Yesuyaamsayace,“Bawandazaici'ya'yankadaga
bayaharabadaabadin.Almajiransakuwasukaji.
15SaisukazoUrushalima,YesuyashigaHaikali,yafara
korarmasusayardakayayyakiacikinHaikali,yabirkice
teburinƴancanjinkuɗi,dakujerunmasusayarda
kurciyoyi.
16Kumabaiyardakowayaɗaukiwanijirginruwatacikin
Haikaliba.
17Yakoyamusu,yacemusu,“Ashe,baarubuceba,‘Za
akiragidanagadukanal'ummaigidanaddu'a?Ammakun
maisheshikogonɓarayi.
18SaimalamanAttauradamanyanfiristocisukajihaka,
sukanemiyaddazasuhallakashi,donsunatsoronsa,
domindukanmutanesunyimamakinkoyarwarsa.
19Damagaribatayi,saiyafitabayanbirnin.
20Dasafe,sunawucewa,saisukagaitacenɓaureyabushe
dagasaiwoyinsa.
21Bitrusyanatunawayacemasa,“Malam,gaitacen
ɓauredakala’antatabushe.
22Yesuyaamsayacemusu,“KubadagaskiyagaAllah.
23Dominhakika,inagayamuku,Dukwandayacewa
dutsennan,Kakawardakai,ajefakacikinteku.kumaba
zaiyishakkaacikinzuciyarsaba,ammayagaskatacewa
abubuwandayafaɗazasuauku;zaisamidukabindaya
ce.
24Sabodahakainagayamuku,dukabindakukeso,idan
kunyiaddu'a,kugaskatacewakunkarbesu,kumazaku
samisu.
25Sa'addakuketsayekunaaddu'a,kugafartaidankuna
dawaniabuakankowa,dominUbankuwandakecikin
Samayăgafartamukulaifofinku.
26Ammaidanbakugafartaba,Ubankuwandayakecikin
Samakumabazaigafartamukulaifofinkuba.
27SaisukakomoUrushalima,yanatafiyaaHaikali,sai
manyanfiristoci,damalamanAttaura,dashugabannisuka
zowurinsa.
28Kacemasa,Dawaneikokakeyinwaɗannanabubuwa?
Wayabakaikonyinwaɗannanabubuwa?
29Yesuyaamsayacemusu,“Nimazanyimuku
tambayaɗaya,kuamsamini,zanfaɗamukudawanneiko
nakeyinwaɗannanabubuwa.
30BaftismarYahaya,dagaSamatake,kokuwatamutane?
amsamin.
31Kumasukayitunanidakansu,yanacewa,Idanzamu
ce,Dagasama.Zaice,Meyasabakugaskatashiba?
32Ammaidanmukace,Namutanene.Sunatsoronjama'a,
gamadukanmutanesunɗaukacewaYahayaannabine.
33Saisukaamsa,sukacewaYesu,Bazamuiyagaya.
Yesuyaamsayacemusu,“Nimabangayamukudawane
ikonnakeyinwaɗannanabubuwaba.
BABINA12
1Saiyafarayimusumaganadamisalai.Wanimutumya
shukagarkarinabi,yakafashingekewayedaita,yahaƙa
wuridonkitsenruwaninabi,yaginahasumiya,yabadaita
gamanoma,yatafiwataƙasamainisa.
2Alokacinkaka,saiyaaikawamanomanwanibawa,
dominyakarɓiamfaningonarinabindagawurinmanoman.
3Saisukakamashi,sukayimasaduka,sukasallameshi
hannuwofi.
4Saiyasākeaikawanibawagaresu.Sukajejjefeshida
duwatsu,sukayimasarauniakai,sukakoreshida
wulakanci.
5Kumayasākeaikawani.shikumasukakasheshi,da
wasudadama;dukansu,dakashewasu.
6Sabodahakayanadaɗagudaɗaya,ƙaunataccensa,ya
aikoshimanaƙarshezuwagaresu,yanacewa,Zasu
girmamaɗana.
7Ammawaɗannanmanomansukacewajunansu,
“Wannanshinemagajin.Kuzomukasheshi,gadonkuwa
yazamanamu.
8Sukakamashi,sukakasheshi,sukajefardashiabayan
gonarinabin.
9Meubangijingonarinabinzaiyi?Zaizoyahallaka
manoma,yabadagonarinabingawaɗansu.
10Ashe,bakukarantawannanlittafiba?Dutsenda
maginasukaƙi,yazamakankusurwa.
11WannannaUbangijine,kumaabinal'ajabinea
idanunmu?
12Saisukanemisukamashi,ammasukajitsoronjama'a,
gamasunsaniyayimusumisali,saisukarabudashi,suka
tafi.
13SaisukaaikiwaɗansuFarisiyawadanaHirudus,su
kamashidamaganarsa.
14Kumaalõkacindasukazo,sukacemasa,“Malam,mun
sanicewakaimaigaskiyane,kumabakakuladawani
mutum:gamakakuladamutummutum,ammakoyarda
tafarkinAllahdagaskiya.harajigaKaisar,koa'a?
15Zamubayar,kokuwabazamubayarba?Ammadaya
sanmunafuncinsu,yacemusu,“Donmekukegwadani?
Kukawominidinari,ingani.
16Sukakawoshi.Saiyacemusu,“Wannansiffartawane
ne?Sukacemasa,NaKaisar.
30

BishararMarkus
17Yesuyaamsayacemusu,“KubaKaisarabindayake
naKaisar,kubaAllahabindayakenaBautawa.Saisuka
yimamakinsa.
18SaiSadukiyawasukazowurinsa,waɗandasukacebabu
tashinmatattu.Sukatambayeshi,sukace.
19Ubangiji,Musayarubutamanacewa,“Idanɗan'uwan
mutumyamutu,yabarmatarsaabayansa,baibar'ya'yaba,
ɗan'uwansayaaurimatarsa,yahaifawaɗan'uwansazuriya.
20Yanzuakwai'yan'uwabakwai.
21Nabiyukuwayaaurota,yamutu,baibarwaniiriba,
naukukumahaka.
22Bakwawannansukahaifeta,basubarzuriyaba.
23To,atashinmatattu,matarwazatazamaacikinsu?
gamabakwaiɗinsunaura.
24Yesuyaamsayacemusu,Shin,bakuyikuskureba,
dominbakusanLittattafaiba,koikonAllah?
25Domininsuntashidagamatattu,basaaure,baakuma
aurardasu.ammakamarmala'ikundasukecikinsama
suke.
26Kumagamedamatattu,cewazasutashi,bakukaranta
alittafinMusaba,yaddaAllahyayimaganadashiacikin
kurmi,yace,‘NineAllahnIbrahim,daBautawanIshaku,
daAllahnaYakubu.?
27ShibaAllahnamatattubane,Allahnarayayyune.
28KumadayadagacikinmalamanAttaurayazo,dayaji
sugardamatare,dakumaganecewayaamsamusuda
kyau,yatambayeshi,Wacecetafarkodoka?
29Yesuyaamsamasayace,“Nafarkonadukandokokin
shine,Ji,yaIsra'ila.UbangijiAllahnmuUbangijiɗayane:
30KaƙaunaciUbangijiAllahnkadadukanzuciyarka,da
dukanranka,dadukanazancinka,dadukanƙarfinka:
wannanitacedokatafarko.
31Nabiyukuwashinekamarwannan,Kaƙaunaci
maƙwabcinkakamarranka.Babuwatadokadatafi
waɗannan.
32Saimagatakardayacemasa,To,Malam,kafaɗi
gaskiya,gamaAllahɗayane.KumabãbukõwafãceShi.
33Kaƙaunaceshidadukanzuciya,dadukanazanci,da
dukanrai,dadukanƙarfi,daƙaunarmaƙwabcinsakamar
kansa,yafidukanhadayunaƙonawadahadayu.
34KumaalõkacindaYesuyagayaamsadiscreetly,yace
masa,BakadanisadagaMulkinAllah.Kumabayanhaka
babuwanimutumdayayiwufyayimasawatatambaya.
35SaiYesuyaamsayace,yayindayakekoyarwaa
Haikali,YayacemalamanAttaura,cewaAlmasihuƊan
Dawudane?
36DawudadakansayacedaRuhuMaiTsarki,“Ubangiji
yacewaUbangijina,Zaunaahannundamana,Harinsa
maƙiyankamatashinsawunka.
37DawudadakansayakirashiUbangiji.Dagainakuma
dansayake?Talakawakuwasukajishidamurna.
38Saiyacemusuacikinkoyarwarsa,“Kuyihankalida
malamanAttaura,masusontafiyacikindoguwarriga,da
songaisuwaakasuwa.
39Dakujerunshugabanniamajami'u,damanyanɗakuna
naliyafa.
40Waɗandasukecinyegidajengwauraye,Sunayin
doguwaraddu'a,sunayindogonaddu'a,Zasusamibabban
hukunci.
41Yesuyazaunaagabanbaitulmalin,saiyagayadda
jama'akejefakuɗiacikinbaitulmali.
42Saigawatamatalaucigwauruwatazo,tajefardatsabar
kudigudabiyu.
43Saiyakiraalmajiransa,yacemusu,“Lalleinagaya
muku,wannanmatalaucigwauruwatajefafiyedadukan
waɗandasukajefaacikinbaitulmali.
44Dukansusunjefardasudagayawansu.Ammaitadaga
cikinrashintatajefardadukanabindatakedashi,harda
dukanrayuwarta.
BABINA13
1YanafitadagaHaikali,ɗayadagacikinalmajiransayace
masa,“Malam,gairinduwatsudairingine-ginennan!
2Yesuyaamsayacemasa,“Kagawaɗannanmanyan
gine-gine?Bazaabarwanidutseakanwaniba,wandaba
zaarusheshiba.
3YanazauneakanDutsenZaitundauradaHaikali,Bitrus
daYakubudaYahayadaAndarawassukatambayeshia
keɓe.
4Kafaɗamana,yaushewaɗannanabubuwazasukasance?
Mekumazaizamaalamarsa'addadukanwaɗannan
abubuwazasucika?
5Yesuyaamsamusuyafaracewa,“Kuyihankalikada
kowayaruɗeku.
6Gamadayawazasuzodasunana,sunacewa,Nine
Almasihu.kumazaiyaudarimutanedayawa.
7Sa'addakukajilabarinyaƙe-yaƙedajita-jitanayaƙe-
yaƙe,kadakufirgita.ammaƙarshenbazaikasanceba
tukuna.
8Gamaal'ummazatatasarwaal'umma,mulkikumazaya
tasarwamulki,zaayigirgizarƙasaawuraredabam-
dabam,zaayiyunwadawahala.
9Ammakukuladakanku,gamazasubashekuga
majalisa.Acikinmajami'ukumazaayimukudukantsiya.
10Kumadoleneafarayinbishararacikindukan
al'ummai.
11Ammasa'addasukakaiku,sukabasheku,kadakuyi
tunanitukuna,abindazakufaɗa,kokuwakuyishiri.
RuhuMaiTsarki.
12Yanzuɗan'uwazaibadaɗan'uwanmutuwa,ubakuwa
ɗa.'Ya'yakumazasutashigābadaiyayensu,sukashesu.
13Dukanmutanezasuƙikusabilidasunana,amma
wandayajureharƙarshe,shinezaitsira.
14Ammasa'addakukagaƙazantanahalaka,wadda
annabiDaniyelyafaɗa,tanatsayeindabaikamataba,(mai
karantawabariyagane),sa'annanwaɗandasukecikin
Yahudiyasuguduzuwaduwatsu.
15Wandayakekansorokumakadayagangaracikingidan,
kadayashigagidan,yǎɗaukekomedagagidansa.
16Wandayakecikinsaurakumakadayasākekomawa
donɗaukarrigarsa.
17Ammakaitonmasucikidamasushayarwaakwanakin
nan!
18Kumakuyiaddu'akadagudunkuyakasancedadamina.
19Gamaawaɗannankwanakizaayiwahala,irinabinda
batunfarkonhalittardaBautawayahalittaharzuwa
wannanlokaci,kumabãzãtakasance.
20KumasaidaiUbangijiyataqaitaccenkwanakinnan,
babumairaidayaisayasamiceto,ammasabodazaɓaɓɓu,
waɗandayazaɓa,yaragekwanakin.
21Kumaidanwaniyacemuku,Gashi,ananneAlmasihu.
Kokuwa,gashiyanacan.kadakuyardadashi:
31

BishararMarkus
22DominƙaryaAlmasihudaannabawanƙaryazasutashi,
kumazasununaalamudaabubuwanal'ajabi,suyaudari,
idanyayiwu,kodazaɓaɓɓu.
23Ammakukula,gashi,nafaɗamukukomeduka.
24Ammaawaɗannankwanaki,bayanwannantsananin,
ranazatayiduhu,watabakuwazaibadahaskentaba.
25Taurarinasamazasufāɗi,Ikonnindasukecikinsama
kumazasugirgiza.
26Sa'annankumazasugaƊanMutumyanazuwacikin
gajimaredaikomaigirmadaɗaukaka.
27Sa'annankumazaiaikodamala'ikunsa,kumazasu
tattarozaɓaɓɓunsadagaiskokihuɗu,dagaiyakarduniya
zuwaiyakarsararinsama.
28Yanzukukoyimisalinitacenɓaure.Sa'addareshenta
yayilaushi,yafitardaganye,kunsaniraniyakusa.
29Hakakuma,inkungawaɗannanal'amurasunafaruwa,
kusaniyakusa,harmaabakinƙofa.
30Hakika,inagayamuku,zamaninnanbazaishuɗeba,
saianyidukwaɗannanabubuwa.
31Samadaƙasazasushuɗe,ammamaganatabazata
shuɗeba.
32Ammagamedawannanranadawannansa'abawanda
yasan,komala'ikundasukecikinsama,koƊan,saidai
Uba.
33Kukula,kuyitsaro,kuyiaddu'a,gamabakusan
lokacindazaiyiba.
34GamaƊanMutumkamarmutumnemaitafiyamainisa,
wandayabargidansa,yabawabayinsaiko,kowane
mutumkumaaikinsa,yakumaumarcimaitsaronƙofaya
yitsaro.
35Kuyitsaro,gamabakusanlokacindamaigidazaizo
ba,kodamaraice,kodatsakardare,kodazakara,koda
safe.
36Kadayazofaratɗayayasamekikunabarci.
37Kumaabindanakegayamuku,inacewakowa,Watch.
BABINA14
1BayankwanabiyuakayiIdinƘetarewadaGurasamarar
yisti.
2Ammasukace,“Baaranaridiba,donkadaayihargitsin
jama'a.
3DayakeaBetanyaagidanSaminukuturu,yanazaune
wurincinabinci,saiwatamacetazodakwandonalabaster
namanshafawananardimaidaraja.Tafasakwalintazuba
masaakai.
4Akwaiwaɗansuwaɗandasukahusataacikinsu,sukace,
“Meyasaakayiwannanshararmanshafawa?
5Daaceansayardashifiyedadinariɗariuku,aba
matalauta.Sukayimatagunaguni.
6Yesuyace,Kuƙyaleta!Donmekukewahalardaita?Ta
yiminikyakkyawanaiki.
7Gamakunadamatalautataredakukullum,kumaduk
lokacindakukesokunaiyakyautatamusu,ammaba
koyaushekukedaniba.
8Tayiabindazataiya,tazodawuridontashafamini
jikinadonbinnewa.
9Hakika,inagayamuku,dukindazaayiwa'azinwannan
bishararko'inacikinduniya,wannankumadatayi,zaayi
maganaakanabintunawadaita.
10YahuzaIskariyoti,ɗayadagacikinshabiyunnan,yaje
wurinmanyanfiristoci,yăbasheshiagaresu.
11Dasukajihaka,sukayimurna,sukayialkawarizasu
bashikuɗi.Kumayanemiyaddazaibasheshidakyau.
12Kumaaranarfarkotaabincimararyisti,alokacinda
sukayankaIdinƘetarewa,almajiransasukacemasa,Ina
somujemushiryadominkaciIdinƘetarewa?
13Saiyaaikibiyudagacikinalmajiransa,yacemusu,Ku
taficikinbirnin,kumaacanzaataryekuwanimutum
daukedatulunaruwa:bishi.
14Dukindayashiga,kucewamaigidan,Malamyace,
Inamasaukinbaki,indazanciIdinƘetarewatareda
almajiraina?
15Zainunamukuwanibabbanɗakinabenedaaka
tanadardashi,acankushiryamana.
16Almajiransasukafita,sukashigabirni,sukatararkamar
yaddayafaɗamusu,sukashiryaIdinƘetarewa.
17Damaraiceyazotaredagomashabiyun.
18Kumakamaryaddasukazauna,kumasukaciabinci,
Yesuyace,"Lalleinagayamuku,dayadagacikinku
wandacitaredanizaibasheni."
19Saisukafarabaƙinciki,sunacemasaɗayabayanɗaya,
Nine?Saiwaniyace,Nine?
20Saiyaamsayacemusu,“Dayanedagacikingomasha
biyunnan,wandayaketsomataredaniacikintasa.
21ƊanMutumyatafi,kamaryaddaakarubutagameda
shi,ammakaitonmutuminnandaƊanMutumyakebada
shi!Yayikyaugamutuminnandabaahaifeshiba.
22Kumayayindasukeci,Yesuyaɗaukigurasa,yayi
albarka,yagutsuttsura,yabasu,yace,Kuci,wannan
jikinane.
23Saiyaɗaukiƙoƙon,yayigodiya,yabasu,duksukasha.
24Yacemusu,“WannanjininanenaSabonalkawari,
wandaakazubarsabodamutanedayawa.
25Hakika,inagayamuku,bazanƙarashadagacikin
'ya'yanitaceninabiba,sairannandazanshasaboacikin
mulkinAllah.
26Dasukarerawaƙaryabo,sukatafiDutsenZaitun.
27Yesuyacemusu,“Dukankuzakuyituntuɓesabilida
niadarennan.
28Ammabayanantashidagamatattu,zanrigakuzuwa
ƙasarGalili.
29AmmaBitrusyacemasa,Kodayakedukzaayi
tuntuɓe,dukdahakabazanyi.
30Yesuyacemasa,“Lallehakika,inagayamaka,a
wannanrana,kodaawannandare,kafinzakarayayicara
saubiyu,zakayimusunsaninasauuku.
31Ammayaƙarayinmaganadaƙarfi,yace,“Idanna
mututaredakai,bazanyimusunsaninkaba.Hakakuma
sukaceduka.
32SaisukaisawaniwuridaakekiraGetsamani,saiyace
waalmajiransa,Kuzaunaanan,yayindazanyiaddu'a.
33SaiyaɗaukiBitrus,daYakubu,daYahaya,yafara
mamaki,yanabaƙincikiƙwarai.
34Yacemusu,“Rainayanabaƙincikiƙwaraiharmutuwa.
35Saiyatafigabakaɗan,yafaɗiƙasa,yayiaddu'acewa,
idanyayiwu,sa'atashuɗedagagareshi.
36Yace,Abba,Uba,dukanabumaiyiwuwaneagareka.
Kaɗaukeminiƙoƙonnan:dukdahakabaabindanakeso
ba,saiabindakakeso.
37Saiyazo,yasamesusunabarci,saiyacewaBitrus,
Siman,barcikake?Bazakaiyadubasa'aɗayaba?
38Kuyitsaro,kuyiaddu'a,kadakushigacikingwaji.
Ruhuashiryeyake,ammajikirarraunane.
32

BishararMarkus
39Yasākekomawa,yayiaddu'a,yayimaganairiɗaya.
40Dayakomo,yasāketarardasusunabarci,(don
idanunsusunyinauyi,)basukuwasanabindazasuce
masaba.
41Saiyazoakaronauku,yacemusu,Barciakanyanzu,
dakumahuta:Yaisa,sa'ayazo.gashi,anbadaƊan
Mutumgamasuzunubi.
42Kutashi,mutafi.Gashi,wandayaciamanatayakusa.
43Nandanan,yayindayakemagana,saiYahuza,ɗaya
dagacikinshabiyunnan,yazo,taredashibabbantaro
ɗaukedatakubadasanduna,dagamanyanfiristoci,da
malamanAttaura,dadattawa.
44Kumawandayabasheshiyabasuwataalama,yana
cewa,Dukwandazansumbaceshi,shine.Kuɗaukeshi,
kutafidashilafiya.
45Kumadazaranyazo,yatafikaitsayezuwagareshi,ya
ce,Master,master;kumayasumbaceshi.
46Saisukakamashi,sukakamashi.
47Saiɗayadagacikinwaɗandasuketsayekusadashiya
zaretakobiyabugibawanbabbanfirist,yadatsekunnensa.
48Yesuyaamsayacemusu,“Kunfitodatakubada
sandunakukamanikamarɓarawo?
49KulluminataredakuaHaikaliinakoyarwa,ammaba
kuɗaukeniba,ammadoleneacikaLittattafai.
50Dukansukuwasukarabudashi,sukagudu.
51Saiwanisaurayiyabishi,sayedarigarlilina
tsiraicinsa.samarinkuwasukakamashi.
52Yabarrigarlilin,yagududagagaresutsirara.
53SaisukakaiYesuwurinbabbanfirist.
54Bitruskuwayabishidaganesa,harcikinfādarbabban
firist,yazaunataredabarorin,yanajinwuta.
55Saimanyanfiristocidadukanmajalisasukanemi
shaidaakanYesudonsukasheshi.kumabaisamikoɗaya
ba.
56Domindayawasunyimasashaidarzur,amma
shaidarsubatayardaba.
57Saiwaɗansuwaɗansusukataso,sukayimasashaidar
zur,sunacewa.
58Munjiyace,“ZanrusheHaikalinnandaakaginada
hannuwa,cikinkwanaukukumazanginawanidabaayi
dahannuba.
59Ammashaidarsubatazoɗayaba.
60Saibabbanfiristyamiƙeatsakiyarsu,yatambayiYesu,
yace,“Bakaamsakomeba?Menenewaɗannanshaidaa
kanka?
61Ammayayishirubaicekomaiba.Babbanfiristya
sāketambayarsa,yacemasa,“Ashe,kaineAlmasihuƊan
Maɗaukaki?
62Yesuyace,Nine,zakugaƊanMutumzauneahannun
damanaiko,kumayanazuwaacikingajimare.
63Saibabbanfiristyayayyagetufafinsa,yace,“Memuke
bukatakuma?
64Kunjiwannansaɓon,mekuketunani?Kumadukansu
sukayankemasahukuncinkisa.
65Waɗansusukafaratofamasayawu,sunarufefuskarsa,
sunabugeshi,sunacemasa,“Yiannabci.”Barorikuma
sukabugeshidatafinhannuwansu.
66Bitruskuwayanaƙasaafāda,saigawatabudurwar
babbanfiristtazo.
67Sa'addatagaBitrusyanajindumi,tadubeshi,tace,
KaimakanataredaYesuBanazare.
68Ammayayimusuncewa,“Bansaniba,bankumagane
abindakakefaɗaba.Yafitacikinshirayi.kumazakaraya
yirawarjiki.
69Saiwatabaiwatasākeganinsa,tafaracewawaɗanda
suketsayeawurin,“Wannanɗayanedagacikinsu.
70Kumayasãkeƙaryatãwa.Badadaɗewaba,waɗanda
suketsayesukasākecewaBitrus,“Hakika,kaiɗayane
dagacikinsu,gamakaiɗanGaliline,maganarkakumata
yardadahaka.
71Ammayafarazagidarantsuwa,yanacewa,“Bansan
mutuminnandakukemaganaba.
72Kumaakaronabiyuzakarayayiihu.Bitruskuwaya
tunadamaganardaYesuyacemasa,“Kafinzakarayayi
carasaubiyu,zakayimusunsaninasauuku.Kumadaya
yitunaniakanhaka,yayikuka.
BABINA15
1Nandanandasafe,manyanfiristocisukayishawarada
dattawa,damalamanAttaura,dadukanmajalisa,suka
ɗaureYesu,sukaɗaukeshi,sukabasheshigaBilatus.
2Bilatusyatambayeshi,“KaineSarkinYahudawa?Sai
yaamsayacemasa,“Kaikafaɗa.
3Saimanyanfiristocisukazargeshidaabubuwadayawa,
ammabaiamsakomeba.
4Bilatusyasāketambayarsa,yace,“Bakuamsakomeba?
Dubidayawadagaabindasukeyimakashaida.
5AmmaYesubaiamsakomeba.Bilatusyayimamaki.
6To,alokacinidin,yasakarmusufursunaguda,duk
wandasukeso.
7AkwaiwanimaisunaBarabbas,wandayakeɗauretare
dawaɗandasukayitawayetaredashi,waɗandasukayi
kisankaiacikintawaye.
8Saitaronjama'asukafarakukadaƙarfisunaroƙonsaya
yikamaryaddayataɓayimusu.
9AmmaBilatusyaamsamusuyace,“Zakusoinsakar
mukuSarkinYahudawa?
10Dominyasanimanyanfiristocisunbasheshisaboda
kishi.
11Ammamanyanfiristocisunzugajama'acewa,gwamma
yasakarmusuBarabbas.
12Bilatusyasākecemusu,“To,mekukesoinyiwa
wandakukekiraSarkinYahudawa?
13Saisukasākeɗagamuryasukace,“Agicciyeshi.
14SaiBilatusyacemusu,“Donme,wanemugunabune
yayi?Sukaƙaraɗagamuryasunacewa,“Agicciyeshi.
15SaiBilatusyasoyagamsardajama'a,yasakarmusu
Barabbas,yabadaYesu,alokacindayayimasabulala,a
gicciyeshi.
16Sojojinkuwasukakaishicikinfalondaakekira
Barratorium.Kumasukakirataredukanband.
17Sukasamasashunayya,sukasamasarawaninƙaya,
sukasamasaakansa.
18Saisukafaragaisheshi,sunacewa,“Rankayadaɗe,
SarkinYahudawa!
19Sukabugeshidasandaakai,sukatofamasayawu,
sukadurƙusasukayimasasujada.
20Kumaalõkacindasukayimasaba'a,sukatuɓemasa
jana'izar,kumayasanasatufafinsa,dakumafitardashi
zuwagicciyeshi.
33

BishararMarkus
21SaisukatilastawawaniSaminuBakuriyawa,dayake
wucewadagaƙauye,mahaifinIskandaridaRufus,yaɗauki
giciyensa.
22SaisukakaishiwurinGolgota,wato,WurinKwanyar
Kai.
23Akabashiruwaninabigaurayedamur,ammabaisha
ba.
24Kumadasukagicciyeshi,sukarabatufafinsa,jefa
kuri'aakansu,abindakowazaidauka.
25Saisa'atauku,sukagicciyeshi.
26Akarubutababbanrubutunzarginsa,“SarkinYahudawa.
27Kumasukagicciyebarayibiyutaredashi.dayaa
hannundama,dayakumaahagunsa.
28Nassiyacika,wandayace,Anlissaftashitareda
azzalumai.
29Waɗandasukewucewasukayimasabaƙarmagana,
sunakaɗakawunansu,sunacewa,“Kaito,karuguza
Haikalin,kaginashinandakwanauku!
30Kacecikanka,kasaukodagagiciye.
31Hakakumamanyanfiristocisukayiba'adamalaman
Attaura,sukace,“Yaceciwaɗansu.kansabazaiiyaceto
ba.
32BariAlmasihuSarkinIsra'ilayasaukodagakangicciye
yanzu,dominmugani,mubadagaskiya.Kumawaɗanda
akagicciyetaredashisukazageshi.
33Dasa'atashidatayi,saiduhuyarufedukanƙasarhar
sa'atatara.
34DaawanataraYesuyaɗagamuryadaƙarfiyace,Eloi,
Eloi,lamasabaktani?wato,Allahna,Allahna,meyasaka
yasheni?
35Waɗansudagacikinwaɗandasuketsayeawurin,da
sukajihaka,sukace,“Gashi,yanakiranIliya.
36Saidayaguduyacikasosocikedaruwaninabi,yasa
shiakansanda,yabashiyasha,yanacewa,Barikadai;
barimuganikoIliyazaizoyaɗaukeshi.
37Yesuyayikiradababbarmurya,yabadafatalwa.
38LabulenHaikalinkuwayatsagebiyudagasamahar
ƙasa.
39Kumaalokacindajarumin,wandayatsayaagabansa,
yagahakayayikira,kumayabadafatalwa,yace,Lalle
newannanmutumƊanBautawane.
40Akwaikumamatasunakallodaganesa.
41(Waɗandakuma,sa'addayakeƙasarGalili,sukabishi,
sunayimasahidima,)dawaɗansumatadayawawaɗanda
sukazotaredashiUrushalima.
42To,damagaribatayi,dominshirine,watoranarAsabar.
43YusufuBaArimataya,mashawarcimaidaraja,wanda
shimayanajiranMulkinAllah,yazo,yashigawurin
Bilatusgabagaɗi,yanamarmarinjikinYesu.
44SaiBilatusyayimamakinkoyarigayamutu,saiya
kirajarumin,yatambayeshikoyamutu?
45Dajaruminyaganehaka,saiyabawaYusufugawar.
46Yasayolallausanlilin,yasaukodashi,yanadeshia
lilin,yasashiawanikabaridaakafafedagadutse,ya
mirginadutseaƙofarkabarin.
47SaiMaryamuMagadaliyadaMaryamuuwarYusufu
sukagaindaakasashi.
BABINA16
1Sa’addaAsabartawuce,MaryamuMagadaliya,da
MaryamuuwarYakubu,daSalome,sukasayikayanyaji
masudaɗidonsuzosushafeshi.
2Kumadasassafe,ranarfarkotamako,sukazokabarina
fitowarrana.
3Saisukaceajunansu,Wazaimirginemudadutsendaga
ƙofarkabarin?
4Dasukaduba,saisukagaanmirginedutsen,gamayana
dagirmaƙwarai.
5Dashigacikinkabarin,saisukagawanisaurayizaunea
gefendama,sayedadoguwarfararriga.Saisukafirgita.
6Saiyacemusu,“Kadakujitsoro:KunanemanYesu
Banazare,wandaakagicciye.Bayanan:gaindaaka
kwantardashi.
7Ammakutafi,kugayawaalmajiransadaBitrus,cewaya
rigakuzuwaƙasarGalili.
8Saisukafitadasauri,sukagududagakabarin.Gama
sukayirawarjiki,sunamamaki.gamasunjitsoro.
9DaYesuyatashidasassafearanarfarkotamako,yafara
bayyanagaMaryamuMagadaliya,waddayafitardaaljanu
bakwaidagacikinta.
10Saitajetafaɗawawaɗandasuketaredashi,suna
makokidakuka.
11Ammadasukajiyanadarai,kumaanganta,basu
gaskataba.
12Bayanhaka,yabayyanaawatasiffagabiyudaga
cikinsu,sunatafiya,dakumashigacikinƙasa.
13Saisukajesukafaɗawasauran,basukuwagaskatasu
ba.
14Bayanhakayabayyanagagomashaɗayasunazaunea
wurincinabinci,yatsanesudarashinbangaskiyarsuda
taurinzuciyarsu,dominbasugaskatawaɗandasukagan
shibayanyatashidagamatattuba.
15Saiyacemusu,Kutaficikindukanduniya,kumakuyi
wa'azinbisharagakowanehalitta.
16Wandayayiĩmãni,kumaakayimasabaftismazaisami
ceto.Ammawandabaibadagaskiyaba,zaahukuntashi.
17Kumawaɗannanalamuzasubiwaɗandasukabada
gaskiya.Dasunanazasufitardaaljanu;Zasuyimagana
dasababbinharsuna;
18Zasuɗaukimacizai.Kumaidansunshawaniabumai
kisa,bãzaicũcesuba.Zasuɗorahannuakanmarasa
lafiya,zasuwarke.
19Sa'annanbayanUbangijiyayimaganadasu,yaaka
karbezuwasama,kumayazaunaahannundamana
Bautawa.
20Saisukafita,sukayiwa'aziko'ina,Ubangijiyanaaiki
taredasu,yanakumatabbatardamaganardaalamumasu
zuwa.Amin.
34

Luka
BABINA1
1Dayakemutanedayawasunƙulladahannusutsara
bayaninabubuwandaakagaskataacikinmu.
2Kamaryaddasukabadasugaremu,waɗandatunfarko
suneshaidunganidaido,damasuhidimanakalmar.
3Nima,nagayayiminikyau,tundafarkodanafahimci
komesosai,inrubutamakaatsari,babbanTiyofilus.
4Dominkasangaskiyarabindaakasanardakaiacikinsa.
5AzamaninHirudus,SarkinYahudiya,akwaiwanifirist
maisunaZakariya,naƙungiyarAbiya.
6DukansubiyukuwaadalaineagabanAllah,sunabin
umarnaidafarillainaUbangijimarasaaibu.
7Basudaɗa,dominAlisabatubakarariyace,dukansu
kuwasuntsufaƙwarai.
8Sa'addayakehidimarfiristagabanAllahbisatsarin
tafiyarsa.
9Bisagaal'adarfirist,rabonsashineyaƙonaturaresa'ad
dayashigaHaikalinUbangiji.
10Duktaronjama'akuwasunaaddu'aawajealokacin
turare.
11Saiwanimala'ikanUbangijiyabayyanagareshiyana
tsayeadamanabagadenƙonaturare.
12DaZakariyayaganshi,yafirgita,tsoroyakamashi.
13Ammamala’ikanyacemasa,“Kadakajitsoro
Zakariya,gamaanjiaddu’arka.matarkaAlisabatuzata
haifamakaɗa,zakasamasasunaYahaya.
14Zakuyimurnadafarinciki.Mutanedayawazasuyi
murnadahaihuwarsa.
15GamazaiyigirmaagabanUbangiji,bazaisharuwan
inabikoabinshaba.kumazaacikashidaRuhuMai
Tsarki,tundagacikinuwarsa.
16ZaijuyodayawadagacikinIsra'ilawagaUbangiji
Allahnsu.
17ZaibishidaruhudaikonIliya,donyajuyardazukatan
kakanniga'ya'ya,damarasabiyayyagahikimaradalai.
Donashiryajama'adominUbangiji.
18SaiZakariyayacewamala'ikan,Tayayazansan
wannan?Gamanitsohone,matatakumasunyitsufasosai.
19Mala'ikanyaamsayacemasa,NineJibra'ilu,wanda
yaketsayeagabanAllah.Anaikonineinyimakamagana,
inkumayimakawannanbishara.
20Gashi,zakuzamabebe,bazakuiyamaganaba,har
ranardawaɗannanabubuwazasufaru,dominbaku
gaskatamaganataba,waddazatacikaalokacinsu.
21Saijama'asukajiraZakariya,sukayimamakinyadaɗe
aHaikali.
22Kumaalõkacindayafito,yakasamaganadasu,kuma
sukaganeyagawahayiacikinHaikali,gamayayimusu
alama,yazaunashiru.
23Dakwanakinhidimarsasukacika,saiyatafigidansa.
24Bayanwaɗannankwanaki,matarsaAlisabatutayiciki,
taɓoyewatabiyar,tace.
25HakaUbangijiyayiminiakwanakindayadubeni,
Donyakawarminidazargiacikinmutane.
26Awatanashidakumaakaaikomala'ikaJibra'iludaga
wurinAllahzuwawanibirninGalili,maisunaNazarat.
27Zuwagawatabudurwadaakaaurawawanimutummai
sunaYusufunagidanDawuda.sunanbudurwarkuwa
Maryamu.
28Kumamala'ikanyazoagareta,yace,"Albarka,kuda
akasosaini'ima,Ubangijiyanataredake:albarkaceke
tsakaninmata."
29Sa'addataganshi,tadamudamaganarsa,tayitunanin
kowaceiringaisuwacewannan.
30Saimala’ikanyacemata,“Kadakijitsoro,Maryamu,
gamakinsamitagomashiwurinAllah.
31Gashi,zakiyicikiacikinki,zakihaifiɗa,zakikuma
raɗamasasunaYesu.
32Zaizamamaigirma,zaakumakirashiƊanMaɗaukaki,
UbangijiAllahkumazaibashikursiyinubansaDawuda.
33ZaiyisarautabisagidanYakubuharabada.Mulkinsa
kuwabazaiƙareba.
34SaiMaryamutacewamala'ikan,Yayawannanzai
kasance,tundabansannamijiba?
35Saimala'ikanyaamsayacemata,RuhuMaiTsarkiza
yasaukomiki,ikonMaɗaukakikumazailulluɓeki.
36Gashi,'yar'uwarkiAlisabatu,itamatahaifiɗaacikin
tsufanta.
37GamaawurinAllahbabuabindazaigagara.
38SaiMaryamutace,GabaiwarUbangiji.yazamamini
bisagamaganarka.Mala'ikankuwayarabudaita.
39AkwanakinnanMaryamutatashi,tatafiƙasartuddai
dagaggawa,awanibirninaYahudiya.
40SaiyashigagidanZakariya,yagaidaAlisabatu.
41DaAlisabatutajigaisuwarMaryamu,saijaririyayi
tsalleacikinta.ElisabatukuwatacikadaRuhuMaiTsarki.
42Saitayimaganadababbarmurya,tace,“Albarkatā
tabbatagarekiacikinmata,Maialbarkane'ya'yancikinki.
43Inawannanagareni,dauwarUbangijinazatazo
wurina?
44Gama,damuryargaisuwarkitabusoakunnena,sai
jaririyayitsalleacikinanadonmurna.
45Kumaalbarkacewaddatabadagaskiya,gamazaayi
cikarabubuwandaakafaɗamatadagawurinUbangiji.
46Maryamutace,“RainayanaɗaukakaUbangiji.
47RuhunayayimurnadaAllahMaiCetona.
48Gamayagadarajarbawansa,Gashi,dagayanzudukan
tsararrakizasukiranimaialbarka.
49GamaMaɗaukakiyayiminimanyanabubuwa.Sunansa
maitsarkine.
50Jinkansayanabisawaɗandasuketsoronsa,har
tsararraki.
51Yabadaƙarfidahannunsa.Yawarwatsamasu
girmankaidatunaninzukatansu.
52Yakawardamanyanmutanedagakujerunsu,Ya
ɗaukakasuƙasƙantattu.
53Yaƙosardamayunwatadaabubuwamasukyau.Masu
arzikikuwayasallamesufanko.
54YataimakibawansaIsra'ila,Domintunawadajinƙansa.
55Kamaryaddayafaɗawakakanninmu,Ibrahim,da
zuriyarsaharabadaabadin.
56Maryamukuwatazaunataredaitakamarwatauku,ta
komagidanta.
57YanzulokacinElisabethyayidazatahaihu.Saitahaifi
ɗa.
58Maƙwabtantada'yan'uwantasukajiyaddaUbangijiya
jitausayinta.Sukayimurnadaita.
59Aranatatakwassukazoyiwayaronkaciya.Sukaraɗa
masasunaZakariyabisasunanmahaifinsa.
35

LUKA
60Saimahaifiyarsataamsa,tace,“Bahakabane.amma
zaakirashiYahaya.
61Sukacemata,“Bawanidagacikindanginkidaakekira
dawannansunan.
62Kumasukayiwaubansaalamaryaddazaisaakirashi.
63Saiyaroƙiteburɗinrubutu,yarubuta,yanacewa,
SunansaYahaya.Saisukayimamakiduka.
64Nantakebakinsayabuɗe,harshensakumayasaki,ya
yimagana,yanayabonAllah.
65Saitsoroyakamadukanwaɗandasukekewayedasu,
akayitajinwannanmaganaako'inacikinƙasartuddaita
Yahudiya.
66Dukanwaɗandasukajisukuwasukasasuacikin
zukatansu,sunacewa,“Waneirinɗanewannan?Kuma
hannunUbangijiyanataredashi.
67SaiubansaZakariyayacikadaRuhuMaiTsarki,yayi
annabciyace.
68YaboyatabbatagaUbangijiAllahnaIsra'ila.gamaya
ziyarcimutanensa,yafanshisu.
69YaɗagamanaƙahoncetoagidanbawansaDawuda.
70Kamaryaddayafaɗatabakinannabawansatsarkaka,
waɗandasuketunfarkonduniya.
71Dominmucecemudagaabokangābanmu,Dakuma
hannundukanwaɗandasukeƙinmu.
72Dominyacikamakakanninmujinƙai,Mutunada
tsattsarkanalkawarinsa.
73WaɗandayarantsewaubanmuIbrahim.
74Dominyabamu,Dominmusamicetodagahannun
abokangābanmu,Mubautamasabataredatsoroba.
75Acikintsarkidaadalciagabansa,dukankwanakin
rayuwarmu.
76Kai,yaro,zaakirakaannabinMaɗaukaki:gamazaka
jegabanUbangijikashiryatafarkunsa.
77Dominyabamutanensasanincetotawuringafarar
zunubansu.
78TawurinjinƙanAllahnmu.Indasafiyadagasamata
ziyarcemu.
79Dominyabadahaskegawaɗandasukezauneacikin
duhudainuwarmutuwa,Kabidaƙafafunmuzuwahanyar
salama.
80Yaronyayigirma,yayiƙarfi,yakasanceajejihar
ranardayabayyanawaIsra'ila.
BABINA2
1Akwanakinnan,saiKaisarAugustusyabadaumarni
cewaasakawadukanduniyaharaji.
2(Anfarayinwannanlissafinnesa'addaSaireniyusyake
mulkinSuriya.)
3Dukansukumasukatafiabasuharaji,kowaabirninsa.
4YusufukumayahauradagaGalili,dagabirninNazarat,
zuwaYahudiya,zuwabirninDawuda,wandaakekira
Baitalami.(dominyakasancedagazuriyarDawuda:)
5AbashiharajitaredaMaryamuwaddatakeango,tana
dajunabiyu.
6Hakakuwayakasance,sa'addasukecan,kwanakisuka
cikadazatahaihu.
7Saitahaifiɗantanafari,tanadeshidamayafi,ta
kwantardashiakomindabbobi.dominbasudawuria
masauki.
8Awannanƙasakumaakwaimakiyayaasaura,sunatsaro
dagarkensudadare.
9Saigamala'ikanUbangijiyazoakansu,ɗaukakar
Ubangijitahaskakakewayedasu,saisukatsorataƙwarai.
10Mala'ikanyacemusu,“Kadakujitsoro,gamagashi,
inakawomukubishararfarincikimaigirma,wandazai
zamagadukanmutane.
11GamayauanhaifamukuMaiCetoabirninDawuda,
watoAlmasihuUbangiji.
12Wannanzaizamaalamaagareku.Zakusamijariria
nannadedaswaddlingtufafi,kwanceakomindabbobi.
13Kumabazatobatsammaniakwaitaronasamatareda
mala'ikansunayabonAllah,sunacewa.
14YaboyatabbatagaAllahaSama,Dasalamaaduniya,
danufinalherigamutane.
15Kumayafarudacewa,sa'addamala'ikusukatafidaga
garesuzuwasama,damakiyayansukacewajuna,Bari
muyanzujeBaitalami,mugawannanabindayafaru,
wandaUbangijiyasanardasu.mu.
16Saisukazodagaggawa,sukatarardaMaryamu,da
Yusufu,dajaririnkwanceacikinkomindabbobi.
17Dasukagahaka,saisukasanardaƙasarwajeabinda
akafaɗamusuakanyaronnan.
18Dukwaɗandasukajihakakuwasukayimamakinabin
damakiyayansukafaɗamusu.
19AmmaMaryamutakiyayewaɗannanabubuwaduka,
tanatunaniazuciyarta.
20Makiyayankuwasukakomo,sunaɗaukakaAllah,suna
yabonAllahsabodadukanabindasukaji,sukakumagani,
kamaryaddaakafaɗamusu.
21Sa’addakwanakitakwassukacikadonyiwayaron
kaciya,akasamasasunaYesu,wandamala’ikayasamasa
sunatunkafinahaifeshicikinmahaifa.
22Sa'addakwanakintsarkakewartasukacikabisaga
Shari'arMusa,saisukakawoshiUrushalimadonamiƙa
shigaUbangiji.
23(Kamaryaddayakearubuceacikinshari'arUbangiji,
'Duknamijindayabuɗemahaifa,zaacedashimaitsarki
gaUbangiji.)
24Zaakumamiƙahadayabisagaabindaakaceacikin
shari'arUbangiji,'Kurciyoyibiyu,ko'yantattabaraibiyu.
25Saiga,akwaiwanimutumaUrushalima,sunansa
Saminu.Mutuminnankuwaadaline,maiibada,yanajiran
ta'aziyyarIsra'ila:RuhuMaiTsarkikuwayanabisansa.
26KumaRuhuMaiTsarkiyabayyanagareshi,cewakada
yagamutuwa,kafinyagaAlmasihuUbangiji.
27KumayazotawurinRuhuacikinHaikali,kumaa
lõkacindaiyayesukakawoacikinyaronYesu,yimasa
bisagaal'adarShari'a.
28Sa'annanyaɗaukeshiahannunsa,yayabiAllah,yace.
29YaUbangiji,yanzukabarbawankayatafilafiya,bisa
gamaganarka.
30Gamaidanunasungacetonka.
31Wandakashiryaagabandukanmutane.
32Haskenedonhaskakaal'ummai,Daɗaukakarjama'arka
Isra'ila.
33Yusufudauwatasasukayimamakinabindaakafaɗaa
kansa.
34SaiSaminuyasamusualbarka,yacewaMaryamuuwa
tasa,Gashi,ansaitawannanyarondominfaɗuwarmutane
dayawaaIsra'ila.dawataalamawaddazaayigabadaita;
35(Hakika,takobizaisokitakankukuma,)domina
bayyanatunaninmutanedayawa.
36Akwaiwataannabiya,'yarFanuwel,nakabilarAshiru.
36

LUKA
37Itakuwagwauruwacemaikimaninshekaratamaninda
huɗu,batabarHaikaliba,ammatabautawaAllahda
azumidaaddu'adaredarana.
38SaitazoawannanlokacintayigodiyagaUbangiji,ta
kumayimaganagamedashigadukanwaɗandasuke
nemanfansaaUrushalima.
39Kumaalõkacindasukayidukankõmebisagadokar
Ubangiji,sukakomacikinGalili,zuwanasubirninNazarat.
40Yaronkuwayagirma,yayiƙarfiaruhu,cikedahikima,
alherinAllahkuwayanabisansa.
41AkowaceshekaraiyayensasukantafiUrushalima
lokacinIdinƘetarewa.
42Sa'addayakeɗanshekaragomashabiyu,sukahaura
Urushalimabisagaal'adaridin.
43Kumaalõkacindasukacikakwanaki,kamaryadda
sukakomo,dayaronYesuyazaunaabayaaUrushalima.
KumaYusufudauwarsabasusaniba.
44Ammadasukazaciyanacikintaron,sukayitafiyaryini
ɗaya.Saisukanemeshiacikindanginsudaaminai.
45Dabasusameshiba,sukakomoUrushalima,suna
nemansa.
46SaibayankwanaukusukasameshiaHaikaliyana
zauneatsakiyarlikitoci,yanajinsu,yanayimusu
tambayoyi.
47Dukanwaɗandasukajishisukayimamakinfahimtarsa
daamsoshinsa.
48Kumaalõkacindasukaganshi,sukayimamaki,kuma
uwatacemasa,Ɗan,meyasakayihakadamu?Gashi,
nidamahaifinkamunnemekadabaƙinciki.
49Saiyacemusu,Meyasakukanemeni?Ashe,ashe,ba
kucewalalleneinyisha'aninUbanaba?
50Ammabasufahimcimaganardayayimusuba.
51Saiyagangarataredasu,yazoNazarat,yakuwayi
biyayyadasu,ammamahaifiyarsatakiyayedukan
waɗannanmaganganunazuciyarta.
52Yesukuwayaƙarudahikimadagirma,datagomashi
wurinAllahdamutum.
BABINA3
1AshekaratagomashabiyartasarautarTiberiusKaisar,
FontiyusBilatusmaimulkinYahudiyane,daHirudusmai
mulkinaGalili,daɗan'uwansaFilibumaimulkinaIturai
dayankinTrakonitis,daLisaniyamaimulkinaAbilene.
2AnnasdaKayafadayakemanyanfiristocine,Maganar
AllahtazowurinYahayaɗanZakariyaajeji.
3SaiyazocikindukanƙasardakekusadaUrdun,yana
wa'azinbaftismanatubadomingafararzunubai.
4Kamaryaddayakearubucealittafinmaganarannabi
Ishaya,yanacewa,“Muryarmaikiraajeji,“Kushirya
hanyarUbangiji,Kudaidaitatafarkunsa.
5Zaacikakowanekwari,kowanedutsedatudukumazaa
ƙasƙantardasu.Zaamiƙemaƙarƙashiya,kumazaamai
damugayenhanyoyi.
6DukanmutanekuwazasugacetonAllah.
7Saiyacewatarondasukafitodominayimasabaftisma,
“Yakumutanenmacizai,wayagargaɗekukugujewa
fushindakezuwa?
8Sabodahakakukawo'ya'yanitacemasucancantartuba,
kadakufaracewaacikinkanku,'MunadaIbrahimga
ubanmu.'
9Yanzukumaanɗoragatariatushenitatuwa.
10Jama'akuwasukatambayeshi,sukace,“To,mezamu
yi?
11Yaamsayacemusu,“Dukwandayakedarigunabiyu,
bariyabawandabashidakome.Wandakumayakeda
abinci,yǎyihaka.
12Sa'annankumayazomamasukarɓarharajidonayi
masabaftisma,yacemasa,Malam,mezamuyi?
13Saiyacemusu,“Kadakuyiabindaakasaku.
14Sojojinkumasukatambayeshi,sukace,“Mezamuyi?
Saiyacemusu,“Kadakuyiwakowazalunci,kadaku
zargikowadaƙarya.kumakugamsudalada.
15Kumakamaryaddamutanesukakasanceacikinsa
zuciya,dadukanmutanemusedacikinzukatansuna
Yahaya,koshineAlmasihu,koa'a.
16Yohannayaamsa,yacemusuduka,Inayimuku
baftismadaruwa.ammawandayafiniƙarfiyanazuwa,
wandabanisainkwancelagontakalminsaba:zaiyimuku
baftismadaRuhuMaiTsarkidawuta.
17Wandafankarsakehannunsa,zaisharemasakuka,ya
tattaraalkamaacikinmazubinsa.Ammaƙaƙarzaiƙoneda
wutamararmutuwa.
18Yakumayiwamutanewa'azidayawaacikin
gargaɗinsa.
19AmmaHirudusmaimulki,dayakeyatsautawa
Hirudiyamatarɗan'uwansaFilibus,dadukanmugayenda
Hirudusyayi.
20Ƙarigahaka,yaƙaradacewayakulleYohannaa
kurkuku.
21Sa'addaakayiwadukanjama'abaftisma,Yesumaana
yimasabaftismayanaaddu'a,samatabuɗe.
22KumaRuhuMaiTsarkiyasaukoacikinjikisiffar
kamarkurciyaakansa,kumawatamuryatazodagasama,
wandayace,KaineƊanaƙaunataccena.agarekanaji
daɗi.
23Yesudakansayafaraɗanshekarakusantalatin,yana
ɗanYusufu,ɗanHeli.
24SineɗanMatthat,ɗanLewi,ɗanMalki,ɗanJanna,ɗan
Yusufu.
25ɗanMattatiya,ɗanAmos,ɗanNaum,ɗanEsli,ɗan
Nagge,
26ɗanMaat,ɗanMattatiya,ɗanShimai,ɗanYusufu,ɗan
Yahuza,
27ɗanYowana,ɗanRhesa,ɗanZorobabel,ɗanSalatiel,
ɗanNeri,
28ɗanMalki,ɗanAddi,ɗanKosam,ɗanElmodam,ɗanEr.
29ɗanYose,ɗanEliyezer,ɗanYorim,ɗanMatthat,ɗan
Lawi,
30ShineɗanSaminu,ɗanYahuza,ɗanYusufu,ɗan
Yunana,ɗanEliyakim,
31ƊanMeleya,shineɗanMenan,ɗanMattata,ɗanMatta,
ɗanNatan,ɗanDawuda,
32ɗanYesse,ɗanObed,ɗanBooz,ɗanSalmon,ɗan
Naasson,
33ɗanAminadab,ɗanAram,ɗanEsrom,ɗanFarisa,ɗan
Yahuza.
34ƊanYakubu,ɗanIshaku,ɗanIbrahim,ɗanIbrahim,
ɗanTarra,ɗanNahor,
35AneɗanSaruk,ɗanRagau,ɗanFalek,ɗanEber,ɗan
Sala,
36ɗanKaynan,ɗanArfakshad,ɗanShem,ɗanNuwa,ɗan
Lamek,
37

LUKA
37ɗanMatusala,ɗanAnuhu,ɗanJared,ɗanMaleel,ɗan
Kaynan,
38ShineɗanEnos,ɗanShitu,ɗanAdam,ɗanAllah.
BABINA4
1YesucikedaRuhuMaiTsarkiyakomodagaUrdun,
Ruhukumayabisheshicikinjeji.
2Dayakekwanaarba'inIblisyajarabceshi.Akwanakin
nanbaicikomeba.Dasukaƙare,saiyajiyunwa.
3SaiIblisyacemasa,IdankaiƊanAllahne,kaumarci
dutsennanyazamagurasa.
4Yesuyaamsamasayace,“Arubuceyakecewa,“Bada
abincikaɗaimutumzairayuba,saidaitakowacemaganar
Allah.
5SaiIblisyaɗaukeshizuwawanidutsemaitsayi,yanuna
masadukanmulkokinduniyaacikinɗanlokacikaɗan.
6SaiIblisyacemasa,Dukanwannanikozanbaka,da
daukakarsu.Kumadukwandanasozanbashi.
7Sabodahakaidanzakayiminisujada,duknakane.
8Yesuyaamsayacemasa,Kutafiabayani,Shaiɗan:
gamaanrubuta,KabautawaUbangijiAllahnka,kumashi
kaɗaizakabautawa.
9SaiyakaishiUrushalima,yasashiakankololuwar
Haikali,yacemasa,IdankaiƊanBautawane,kajefa
kankaƙasadaganan.
10Gamaarubuceyakecewa,“Zaibamala'ikunsaumarni
dominsukiyayeka.
11Zasuɗagakadahannuwansu,donkadakataɓakafarka
dadutse.
12Yesuyaamsayacemasa,“Ance,“Kadakagwada
UbangijiAllahnka.
13KumaalõkacindaIblisyagamadukangwaji,yarabu
dashiharwanikaka.
14YesuyakomoƙasarGalilidaikonRuhu.
15Yakumayikoyarwaamajami’unsu,kowayana
ɗaukakashi.
16SaiyazoNazarat,indaakareneshi,kumakamaryadda
yasaba,yashigamajami'aranAsabar,yamiƙedominya
karanta.
17AkabashilittafinannabiIshaya.Dayabuɗelittafin,ya
samiwurindaakarubuta.
18RuhunUbangijiyanataredani,dominyashafeniinyi
wamatalautabishara.Yaaikeniinwarkardamasu
karyayyarzuciya,inyiwa'azinkuɓutagawaɗandaaka
kama,dafarfaɗowagamakafi,in'yantardawaɗandaaka
ƙuje.
19DominsuyishelarsabuwarshekarataUbangiji.
20Saiyarufelittafin,yasākebawamaihidima,yazauna.
Dukanwaɗandasukecikinmajami'akuwasukazubamasa
ido.
21Saiyafaracemusu,“YauwannanNassiyacikaa
kunnuwanku.
22Dukansusukashaidashi,sukayimamakinzantattukan
alheridakefitowadagabakinsa.Saisukace,Wannanba
ɗanYusufubane?
23Saiyacemusu,Lallezakuceminiwannankarin
magana,Likita,warkardakanka.
24Saiyace,“Lallehakika,inagayamuku,Baannabida
akakarɓeaƙasarsa.
25Ammainagayamuku,hakika,gwaurayedayawasun
kasanceaIsra'ilaazamaninIliya,sa'addasararinsamaya
rufeshekaraukudawatashida,sa'addaakayiyunwaa
dukanƙasar.
26AmmabaaaikaIliyazuwagakowaba,saigawata
macegwauruwaaSarepta,abirninSidon.
27AkwaikutaredayawaaIsra'ilaazamaninannabiElisha.
Bawandaakatsarkakeacikinsu,saiNa'amanBaSuriya.
28Dukwaɗandasukecikinmajami'akuwadasukajihaka,
saisukayifushiƙwarai.
29Saisukatashi,sukakoreshibayanbirnin,sukakaishi
gaɓartudundaakaginabirninsu,donsujefardashiƙasa.
30Ammayaratsatatsakiyarsuyayitafiyarsa.
31SaiyagangaraKafarnahum,birninGalili,yanakoya
musuranAsabar.
32Saisukayimamakinkoyarwarsa,gamamaganarsada
ƙarfice.
33Acikinmajami'akuwaakwaiwanimutummaialjannu
maiƙazanta,yaɗagamuryadaƙarfi.
34Yanacewa,'Barimukaɗai.Meyashafemudakai,
YesuBanazare?Kazonekahallakamu?Nasanku
wanenekai;MaiTsarkinAllah.
35Yesuyatsawatamasa,yace,“Yishiru,kafitodaga
gareshi.Kumaalõkacindashaidanyajẽfashiatsakiyar,
yafitadagagareshi,kumabãyacũtardashi.
36Duksukayimamaki,sukayimaganaatsakaninsu,suna
cewa,“Wacekalmacewannan?Domindaikodaikoya
umarcialjannunaljannusufito.
37Kumalabarinsayabazuako'inanaƙasar.
38Saiyatashidagamajami'a,yashigagidanSiman.
MahaifiyarmatarSimantayizazzaɓimaitsanani.Suka
roƙeshidaita.
39Saiyatsayaagabanta,yatsawatawazazzafan.Nanda
nantatashitayimusuhidima.
40Sa'addaranatafaɗi,dukwaɗandasukedamasufama
dacututtukairiirisukakawosuwurinsa.Yaɗibiya
hannuwansaakankowannensu,yawarkardasu.
41Aljanukumasukafitodagacikinmutanedayawa,suna
kuka,sunacewa,KaineAlmasihuƊanBautawa.Ya
tsawatamusubaibarsusuyimaganaba,gamasunsanishi
neAlmasihu.
42Dagariyawaye,saiyatafiyatafiwaniwuri,saijama'a
sukanemeshi,sukazowurinsa,sukatsareshi,kadaya
rabudasu.
43Saiyacemusu,Doleneinyiwa'azinMulkinAllahga
waɗansugaruruwakuma:gamasabodahakaakaaikoni.
44Kumayayiwa'aziamajami'unaGalili.
BABINA5
1Sa'addajama'asukamatsamasasujimaganarAllah,sai
yatsayaabakintafkinJanisarata.
2Saiyagajiragenruwabiyusunatsayeabakintafkin,
ammamasuntasunfitadagacikinsu,sunawanketarunsu.
3Saiyashigaɗayadagacikinjiragenruwa,naSiman,ya
roƙeshiyafitardashikaɗandagaƙasa.Saiyazauna,ya
koyawamutanedagacikinjirgin.
4To,alõkacindayabarmagana,yacewaSaminu,
Kaddamardafitaacikinzurfin,dakumajefasaukarda
tarunangawanishãmaki.
5Saminuyaamsayacemasa,“Malam,munyiwahala
dukandare,kumabamuriƙikomeba.
6Dasukayihaka,saisukatarakifayedayawa,tarunsu
kumasukafarfashe.
38

LUKA
7Saisukayikiragaabokanaikinsudasukecikinwancan
jirgin,suzosutaimakesu.Sukazo,sukacikajiragenbiyu,
harsukafaranitsewa.
8DaSimanBitrusyagahaka,saiyadurƙusaagabanYesu
yace,“Tashidagawurina.gamanimutumnemaizunubi,
yaUbangiji.
9Gamashidadukanwaɗandasuketaredashisukayi
mamakingirbinkifindasukaci.
10HakakumaYakubudaYohanna,'ya'yanZabadi,
waɗandasukeabokantarayyadaSaminu.Yesuyacewa
Siman,“Kadakajitsoro;dagayanzuzakukamamaza.
11Dasukakawojiragensuaƙasa,sukabarkome,sukabi
shi.
12Sa'addayakecikinwanigari,saigawanimutumcike
dakuturta.
13Saiyamiƙahannunsa,yataɓashi,yace,“Zanso,ka
tsarkaka.Nantakekuturtartarabudashi.
14Yaumarceshikadayafaɗawakowa,ammakatafi,ka
nunakankagafirist,kamiƙahadayadontsarkakewarka,
kamaryaddaMusayaumarta,dominshaidaagaresu.
15Ammasailabariyaƙarata'azzaraabayansa.
16Saiyajanyekansazuwacikinjeji,yayiaddu'a.
17Watarana,sa'addayakekoyarwa,akwaiFarisiyawada
malamanAttauraazaune,waɗandasukafitodagakowane
garinaGalili,daYahudiya,daUrushalima,dakumaikon
Ubangiji.yakasancedonyawarkardasu.
18Saigawaɗansumutanesukakawowanigurguakan
gado,sukanemihanyarshigardashi,susashiagabansa.
19Dabasusamihanyardazasushigardashibasaboda
taron,saisukahaukansoro,sukasaukodashitatulunda
shimfiɗarsaatsakiyarYesuagabanYesu.
20Kumaalõkacindayagabangaskiyarsu,yacemasa,
Man,kazunubankuangafartamuku.
21SaimalamanAttauradaFarisiyawasukafaratunani,
sunacewa,“Wanenewannandayakefaɗinsaɓo?Wazai
gafartazunubai,inbaAllahkaɗaiba?
22AmmadaYesuyaganetunaninsu,saiyaamsayace
musu,Mekuketunaniacikinzukatanku?
23Koyafisauƙi,ace,Angafartamakazunubanka?ko
kuwaace,Tashikayitafiya?
24AmmadominkusaniƊanMutumyanadaikoaduniya
yagafartazunubai,(Yacewapalsy,)Inacemaka,Tashi,
kumadaukisamagadonka,kumatafiacikingidanka.
25Nandananyatashiagabansu,yaɗaukiabindayake
kwance,yatafigidansayanaɗaukakaAllah.
26Duksukayimamaki,sukaɗaukakaAllah,sukacikada
tsoro,sunacewa,“Yaumungaabubuwanbanmamaki.
27Bayanwaɗannanabubuwa,yafita,yagawanimai
karɓarharaji,maisunaLawi,yanazauneawurinkarɓar
haraji,saiyacemasa,Bini.
28Yabarduka,yatashi,yabishi.
29Lawikuwayayimasababbanbikiagidansa.
30AmmamalamanAttauradaFarisiyawasukayi
gunaguniakanalmajiransa,sukace,“Donmekukecida
shataredamasukarɓarharajidamasuzunubi?
31Yesuyaamsayacemusu,“Waɗandasukedukabasa
bukatarlikita.ammamarasalafiya.
32Banzodomininkiramasuadalciba,ammamasu
zunubizuwagatuba.
33Saisukacemasa,DonmealmajiranYahayasukeyin
azumisaudayawa,dayinaddu'a,hakakumaalmajiran
Farisawa.Ammakucikusha?
34Saiyacemusu,Zakuiyasa'ya'yanamaryasuyiazumi,
yayindaangoyanataredasu?
35Ammakwanakizasuzo,lokacindazaaɗaukeango
dagagaresu,sa'annankumazasuyiazumiawaɗannan
kwanaki.
36Yakumayimusuwanimisali.Bawandazaiɗora
sabuwarrigaatsohuwartufa.Inbahakaba,saisabonyayi
haya,abindaakaciredagasabonɗinkumabaiyardada
tsohonba.
37Bawandayakesakasabonruwaninabiacikintsofaffin
kwalabe.Inbahakabasabonruwaninabinzaifashe
kwalabe,yazube,kwalabekumazasulalace.
38Ammasaiasasabonruwaninabiacikinsababbin
kwalabe.kumadukabiyunsunakiyayewa.
39Bawandakumayashatsohonruwaninabinandanan,
dayakesonsabon,gamayace,tsohonyafikyau.
BABINA6
1AranarAsabartabiyubayantafari,yaratsacikin
gonakinhatsi.Almajiransakuwasukawatsezangarkun
hatsi,sukacisunashafaahannunsu.
2WaɗansuFarisawasukacemusu,“Donmekukeyinabin
dabaihalattaayiranAsabarba?
3Yesuyaamsamusuyace,“Shin,bakukarantaba,abin
daDawudayayisa'addayakejinyunwa,dawaɗandasuke
taredashi.
4YaddayashigaHaikalinAllah,yacigurasarnunin,yaba
waɗandasuketaredashi.wandabaihalattaaciba,saiga
firistocikaɗai?
5Saiyacemusu,ƊanMutumneUbangijinAsabarkuma.
6AwataAsabarkuma,yashigamajami'ayanakoyarwa,
saigawanimutumwandahannunsanadamayabushe.
7SaimalamanAttauradaFarisiyawasukadubashikozai
warkeranAsabar.Dominsusamiwanizargiakansa.
8Ammayasantunaninsu,saiyacewamutumindayake
shanyayyenhannu,“Tashi,katsayaatsakiyarsu.Saiya
tashiyamiqe.
9SaiYesuyacemusu,Zantambayekuabudaya.Shinya
halattaayinagartaaranarAsabar,kokuwaayimugunta?
dominacecirai,kokuwaahalakata?
10Kumadubakewayedasuduka,yacewamutumin,
mikahannunka.Yayihaka,hannunsakuwayagyaru
kamarɗayan.
11Sukacikadahauka.Kumasukayimaganadajunaabin
dazasuyidaYesu.
12Akwanakinnan,saiyatafidutseyayiaddu'a,yaci
gabadaaddu'agaAllahdukandare.
13Dagariyawaye,yakiraalmajiransagareshi.
14Siman(wandakumayasamasasunaBitrus),da
Andarawusɗan'uwansa,YakubudaYahaya,Filibusda
Bartalamawa.
15MatiyudaToma,daYakubuɗanAlfa,daSaminumai
sunaZelotes.
16DaYahuzaɗan'uwanYakubu,daYahuzaIskariyoti,
wandashimamaciamanane.
17Saiyasaukotaredasu,yatsayaafili,dataron
almajiransa,dababbantaronjama'adagadukanYahudiya
daUrushalima,dakumabakintekunTayadaSidon,
waɗandasukazosusaurareshi.dakumasamunwaraka
dagacututtuka;
39

LUKA
18Waɗandaaljannusukebaƙincikikuma,akawarkarda
su.
19Dukantaronkuwasukanemisutaɓashi,gamanagarta
tafitadagagareshi,tawarkardasuduka.
20Saiyaɗagaidanunsaakanalmajiransa,yace,“Albarka
tātabbatagarekumatalauta:gamanakunemulkinAllah.
21Masualbarkanekudakukeyunwayanzu,gamazaku
ƙoshi.Masualbarkanekudakukekukayanzu:gamazaku
yidariya.
22“Albarkatātabbatagareku,sa’addamutanesukaƙiku,
sukarabakudaƙungiyarsu,sukazageku,sukakuma
watsardasunankuamatsayinmugunta,sabilidaƊan
Mutum.
23Kuyimurnaawannanrana,kuyitsalledamurna,gama
gashi,ladankuyanadayawaaSama,gamahaka
kakanninsusukayiwaannabawa.
24Ammakaitonkumawadata!gamakunkarɓi
ta'aziyyarku.
25Kaitonkudakukaƙoshi!gamazakujiyunwa.
Kaitonkumasudariyayanzu!Gamazakuyibaƙincikida
kuka.
26Kaitonku,sa'addadukanmutanezasuyimukumagana
maikyau!gamahakakakanninsusukayiwaannabawan
ƙarya.
27Ammainagayamukudakukeji,Kuƙaunaci
maƙiyanku,kukyautatawamaƙiyanku.
28Kusawawaɗandasukezaginkualbarka,kuyimusu
addu'agawaɗandasukeamfanidaku.
29Kumawandayabugekuakunciɗayakuma,kubada
ɗayan.Wandakumayaɗaukimayafinka,kadakahanashi
ɗaukarrigarkakuma.
30Kabadukwandayaroƙeka.Wandakumayakwashe
kayankakadakasaketambayarsu.
31Kamaryaddakukesomutanesuyimuku,kumakuyi
musuhaka.
32Domininkunaƙaunarwaɗandasukeƙaunarku,menene
godiyarku?gamamasuzunubikumasunaƙaunarwaɗanda
sukeƙaunarsu.
33Kumaidankunkyautatawawaɗandasukekyautata
muku,mekukedashi?gamamasuzunubimasunayin
haka.
34Inkuwakukabadarancegawaɗandakukebegenkarɓa
dagagaresu,menenegodiyarku?gamamasuzunubikuma
sunabadarancegamasuzunubi,donsusakekarɓe.
35Ammakuƙaunacimagabtanku,kuaikatanagarta,kuba
darance,bakudabegekuma.Ladarkukumazatayiyawa,
kukuwazakuzama'ya'yanMaɗaukaki:gamashimai
alherinegamarasagodiyadamiyagu.
36Sabodahakakuzamamasujinƙai,kamaryaddaUbanku
mamaijinƙaine.
37Kadakuyihukunci,bakuwazaayimukuhukunciba.
38Kuba,zaabaku.Mudumaikyau,wandaakaniƙa,
girgiza,maiyabo,zaabadashiaƙirjinku.Dominda
ma'aunindakukaaunadashizaasākeaunamuku.
39Yayimusumisali,yace,“Makafizaiiyajagorantar
makaho?Ashe,bazasufaɗacikinramiba?
40Almajiribayafinubangijinsa,ammadukwandayake
cikakkezaizamakamarubangijinsa.
41Meyasakakedubangunkindayakecikinidon
ɗan'uwanka,ammabakaganegungumendayakecikin
nakaidoba?
42Koyayazakaiyacewaɗan'uwanka,'Dan'uwa,bariin
cireguntundakecikinidonka,alhalikuwakaidakankaba
kagagungumendakecikinnakaidoba?Kaimunafuki,
farafitardagungumendakecikinidonka,sa'annankuma
zakaganisaraidonkacireguntundayakecikinidon
ɗan'uwanka.
43Gamaitacenkirkibayabadaɓatacce'ya'ya;Itacen
banzakumabayabada'ya'yamasukyau.
44Gamakowaneitacedaakasanidanasa'ya'yanitace.
Gamamutanebasugirbeɓauredagacikinƙaya,Bakuma
atattarainabidagakurmi.
45Mutuminkirkidagacikinkyakkyawartaskarzuciyarsa
yakanfitardaabindayakemaikyau.Mugunmutumkuma
dagamuguntaskanazuciyarsayakanfitardamugunabu,
gamabakinsayakanyimaganadagayalwarzuciya.
46Meyasakukekirana,Ubangiji,Ubangiji,kunayinabin
danakefaɗa?
47Dukwandayazowurina,yajimaganata,yaaikatasu,
zannunamukuwandayakekamadashi.
48Yanakamadamutumwandayaginagida,yatonazurfi,
Yaazaharsashingininakandutse..
49Ammawandayaji,baikuwayiba,yanakamada
mutumindayaginagidabataredatusheba.wanda
koramatabugeshidakarfi,nantakeyafadi;Rushewar
gidankuwayayiyawa.
BABINA7
1Dayagamadukanmaganarsaagabanjama'a,yashiga
Kafarnahum.
2Saibaranwanijarumin,wandayakeƙaunataccensa,yana
rashinlafiya,yanashirinmutuwa.
3DayajilabarinYesu,yaaikidattawanYahudawa
wurinsa,sunaroƙonsayazoyawarkardabawansa.
4DasukazowurinYesu,sukaroƙeshinantake,suna
cewa,“Yaisayayiwawandazaiyihaka.
5Gamayanaƙaunaral'ummarmu,yaginamanamajami'a.
6SaiYesuyatafitaredasu.Sa'addabaiyinisadagidan
ba,jaruminyaaikiabokaiwurinsa,yacemasa,Ubangiji,
kadakadamu,gamabanisakashigaƙarƙashinrufinaba.
7Donhakabanyitsammaninzanisainzowurinkaba,
ammakacedakalmaɗaya,bawanazaiwarke.
8Gamanimawanimutumnedaakakafaakarkashiniko,
daciwonkarkashinnisojoji,kumainacewadaya,Tafi,
kumayatafi.Wanikuma,Zo,yazo;kumagabawana,Yi
wannan,kumayaaikatashi.
9Sa'addaYesuyajiwaɗannanabubuwa,yayimamakinsa,
yajuyashi,yacewamutanendasukabishi,Inagaya
muku,bansamibangaskiyamaigirmahakaba,a'a,acikin
Isra'ila.
10Waɗandaakaaikesukakomagida,sukatarardabawan
dabashidalafiya.
11Washegari,yatafiwanibirnimaisunaNayin.
Almajiransadayawakumadamutanedayawasukatafi
taredashi.
12DayamatsokusadaƘofarbirnin,saigaanɗaukewani
matacce,ɗamakaɗaicinmahaifiyarsa,itakuwagwauruwa
ce.
13KumaalõkacindaUbangijiyaganta,yajitausayinta,
yacemata,Kadakuka.
14Saiyazoyataɓamakarar,waɗandasukaɗaukeshisuka
tsayacik.Saiyace,saurayi,inagayamaka,tashi.
40

LUKA
15Saiwandayamutuyatashizaune,yafaramagana.
Kumayabadashigamahaifiyarsa.
16Saitsoroyazoakandukan,kumasukaɗaukakaAllah,
sunacewa,cewawanibabbanannabiyatashiacikinmu.
kuma,Allahyaziyarcimutanensa.
17Kumawannanjita-jitagamedashiyayaduako'ina
cikinYahudiya,dakumako'inacikindukanyankin.
18AlmajiranYahayasukanunamasadukwaɗannan
abubuwa.
19YohannayakiraalmajiransabiyuyaaikesuwurinYesu,
yace,“Kunemaizuwa?komunemiwani?
20Damutanensukazowurinsasukace,“YahayaBaftisma
yaaikomugareka,yanacewa,Kainemaizuwa?komu
nemiwani?
21Awannansa'akumayawarkardamutanedayawadaga
rauninsu,daannoba,damugayenruhohi.Yakumaba
makafidayawagani.
22SaiYesuyaamsamusuyace,“Kutafi,kugayawa
Yohannaabubuwandakukaji,kukakumaji.yaddamakafi
sukegani,guragusunatafiya,kutaresunatsarkakewa,
kuramesunaji,anatadamatattu,anawa’azinbisharaga
matalauta.
23Albarkatātabbatagawandabazaiyituntuɓeacikina
ba.
24DamanzanninYahayasukatafi,yafarayiwajama'a
maganaakanYahaya,“Mekukafitajejikugani?Sanda
maigirgizadaiska?
25Ammamekukafitakugani?Mutumindayakesayeda
tufafimasulaushi?Gashi,waɗandasukayiadodakyau,
sunazamanjindaɗi,sunacikinfarfajiyarsarakuna.
26Ammamekukafitakugani?Annabi?I,inagayamuku,
kumafiyedaannabi.
27Wannanshinewandaakarubutagamedashicewa,
“Gashi,naaikomanzonaagabanka,wandazaishirya
hanyarkaagabanka.
28Inagayamuku,acikinwaɗandamatasukahaifa,babu
waniannabidayafiYahayaMaibaftismagirma,amma
wandayakeƙaramiacikinmulkinAllahyafishigirma.
29Dukanjama'ardasukajishi,damasukarɓarharaji,
sukabaratardaAllah,anayimusubaftismadabaftismar
Yahaya.
30AmmaFarisiyawadalauyoyisunƙishawararAllaha
kankansu,tundayakebaiyimasabaftismaba.
31Ubangijikuwayace,“To,damezankwatantamutanen
zamaninnan?kumadayayasuke?
32Sunakamadayaradasukezauneakasuwa,sunakira
gajuna,sunacewa,“Munyimukubututu,bakuyirawaba.
Munyimakokiagareku,bakuyikukaba.
33DominYahayaMaibaftismayazo,baiciabinciba,bai
sharuwaninabiba.Kumakunce,Yanadashaidan.
34ƊanMutumyazoyanaciyanasha.Kunce,gaɗimbin
ɓacinrai,mashawarcingiya,abokinmasukarɓarharajida
masuzunubi!
35Ammahikimardukan'ya'yantatabarata.
36SaiɗayadagacikinFarisawayaroƙeshiyacitareda
shi.SaiyashigagidanBafarisiyen,yazaunacinabinci.
37Saigawatamaceacikingari,maizunubi,datasan
YesuyanacinabinciagidanBafarisiyen,takawokulin
alabasternamanshafawa.
38Yatsayakusadaƙafafunsaabayansayanakuka,yafara
wankeƙafafunsadahawaye,tanagogesudagashinkanta,
tasumbaciƙafafunsa,tashafesudamanshafawa.
39Sa'addaBafarisiyendayagayyaceshiyagahaka,sai
yayimaganaacikinsa,yace,“Wannanmutum,dashi
annabine,dayasankowacecemacennandatataɓashi,
dominitamaizunubice.
40Yesuyaamsayacemasa,“Siman,inadamaganarda
zanfaɗamaka.Saiyace,Maigida,kace.
41Akwaiwanimaibadabashiwandayakedamasubi
bashi.
42Dasukarasaabindazasubiya,saiyagafartamusu
dukabiyun.To,kugayamani,wanneacikinsuzaifisonsa?
43Saminuyaamsayace,“Inatsammanishinewandaya
gafartamasa.Saiyacemasa,Kayihukuncidaidai.
44Saiyajuyawurinmatar,yacewaSiman,Kagamatar
nan?Nashigagidanka,bakabaniruwagaƙafafunaba,
ammatawankeƙafafunadahawaye,tashafesudagashin
kanta.
45Bakasumbaceniba,ammamatarnantunlokacindana
shigobatadainasumbantarƙafafunaba.
46Bakainadamaibakashafaba,ammamatarnanta
shafeƙafafunadamai.
47Sabodahakainagayamaka,angafartamatazunubanta,
waɗandasukedayawa.gamatanaƙaunardayawa:amma
wandaakagafartamasakaɗan,wannanyanaƙaunarkaɗan.
48Saiyacemata,Angafartamikizunubanki.
49Waɗandasukecinabincitaredashisukafaracewa
junansu,“Wanenewannanmaigafartazunubaikuma?
50Saiyacewamatar,Bangaskiyarkuyaceceki.tafi
lafiya.
BABINA8
1Bayanhaka,saiyazazzagakowanebirnidaƙauye,yana
wa'azidabishararMulkinAllah.Shabiyunnankuwasuna
taredashi.
2Waɗansumatakuwa,waɗandaakawarkardasudaga
mugayenruhohidarashinlafiya,Maryamumaisuna
Magadaliya,waddaaljanubakwaisukafito.
3DaYuwanamatarKuzamaihidimarHirudus,da
Susanna,dawaɗansudayawawaɗandasukeyimasa
hidimatadukiyarsu.
4Sa'addamutanedayawasukataru,sukazowurinsadaga
kowanebirni,saiyayimaganadawanimisali.
5Wanimaishukiyafitadonyashukairinsa.Akatattake
ta,tsuntsayensararinsamasukacinyeta.
6Waɗansukuwasukafāɗiakandutse.Kumadazararya
tsiro,saiyabushe,dominbashidaɗanshi.
7Waɗansukuwasukafāɗicikinƙaya.Saiƙayayuwasuka
fitodashi,sukashaƙeshi.
8Waɗansukumasukafāɗiaƙasamaikyau,sukatsiro,
sukabada’ya’yaɗari.Dayafaɗiwaɗannanabubuwa,ya
ɗagamuryayace,“Maikunnenji,bariyaji.
9Almajiransasukatambayeshi,sukace,“Menene
wannanmisalin?
10Yace,“AgarekuanbakusaninasirainaMulkin
Allah,ammagawaɗansuacikinmisalai.Donganinsu
dainagani,jikumakadasugane.
11To,misalinnanshine:IrimaganarAllahce.
12Waɗandasukegefenhanyasunemasuji.SaiIblisya
zo,yaɗaukemaganardagazukatansu,donkadasubada
gaskiyasutsira.
13Suneakandutsen,waɗandainsunji,sukakarɓi
Maganardafarinciki.Waɗannankuwabasudatushe,
41

LUKA
waɗandasukabadagaskiyaɗanlokacikaɗan,kumaa
lokacingwajisukanfāɗi.
14Waɗandakumasukafāɗicikinƙayasune,waɗandain
sunji,saisufita,sukashaƙesudadamuwadadukiyada
jindaɗinrayuwarduniya,basukawocikasba.
15Ammawaɗandasukeaƙasamaikyausunewaɗandada
zuciyaɗayadazuciyaɗaya,dasukajimaganar,suka
kiyayeta,sukabada'ya'yadahaƙuri.
16Bawandayakunnafitila,yarufetadatulu,koyaajiye
taaƙarƙashingado.Ammayanakafataakanalkukin,
dominmasushigasugahaske.
17Dominbabuabindayakeboye,wandabazaabayyana.
Bawaniabudayakeboye,wandabazaasanshiba,ya
fitowaje.
18Sabodahaka,kukuladayaddakukeji:gamaduk
wandayakeda,zaabashi.Wandakumabaidashi,daga
gareshizaakarbeshikodaabindaakeganinyanadashi.
19Saimahaifiyarsada'yan'uwansasukajewurinsa,amma
basuiyazuwawurinsabasabodataron.
20Waɗansusukacemasa,“Mahaifiyarkada'yan'uwanka
sunatsayeawaje,sunamarmaringaninka.
21Saiyaamsayacemusu,"Uwatada'yan'uwanasune
wadannandasukajimaganarAllah,kumasukaaikatashi."
22Saiyazamawatarana,yashigajirgitareda
almajiransa.Kumasukakaddamar.
23Ammasunatafiyasaibarciyakwasheshi.Sukacikada
ruwa,sunacikinhadari.
24Saisukajewurinsa,sukatasheshi,sukace,“Malam,
maigida,munhalaka.Sa'annanyatashiyatsautawaiska
dahaƙarruwan.
25Saiyacemusu,Inabangaskiyarku?Datsorosukayi
mamaki,sukacewajuna,Waneirinmutumnewannan?
Gamayanabadaumarnikodaiskokidaruwa,sunayi
masabiyayya.
26SaisukaisaƙasarGadariyawa,waddatakedaurada
ƙasarGalili.
27Dayatafiƙasa,saigawanimutumdagacikinbirniya
taryeshi,wandayakedaaljannudadaɗewa,bayasatufafi,
bayazamaagida,saiacikinkaburbura.
28DayagaYesu,yaɗagamurya,yafāɗiagabansa,da
babbarmuryayace,“Inaruwanadaku,Yesu,ƊanAllah
Maɗaukaki?Inarokonka,kadakaazabtardani.
29(Gamayaumarcialjaninyafitadagacikinmutumin.
Dominsaudayawayakankamashi,anakumaɗaureshida
sarƙoƙi,dasarƙoƙi,yakaryasarƙoƙin,Shaiɗankumaya
koreshicikinjeji.)
30Yesuyatambayeshi,yace,Menenesunanka?Saiyace,
Legion,dominaljannudayawasunshigacikinsa.
31Saisukaroƙeshikadayaumarcesusufitacikinzurfin
teku.
32Akwaiwanigarkenaladedayawasunakiwoakan
dutse,sukaroƙeshiyabarsusushigacikinsu.Kumaya
kyalesu.
33Saialjannunsukafitadagacikinmutumin,sukashiga
cikinaladun.
34Damasukiwonsusukagaabindayafaru,saisukagudu,
sukajesukabadalabariabirnidakarkara.
35Saisukafitasugaabindayafaru.SaiyazowurinYesu,
yatarardamutuminnan,wandaaljanunsukarabudashi,
zauneagabanYesusayedasaye,acikinhankalinsakuma,
saisukatsorata.
36Waɗandasukaganshikumasukafaɗamusuyaddaaka
warkardamaialjannun.
37SaidukantaronƙasarGadariyawadasukekewayeda
shisukaroƙeshiyarabudasu.Domintsoroyakamasu,
yahaujirgiyakomo.
38Ammamutumindaaljannunsukarabudashi,yaroƙe
shiyakasancetaredashi,ammaYesuyasallameshiyace.
39Kakomogidanka,kabadalabarinmanyanabubuwan
daAllahyayimaka.Saiyatafi,yayitashelardukan
birnin,yaddaYesuyayimasababbanabu.
40SaiYesuyadawo,jama'asukakarɓeshidamurna,
gamadukansusunajiransa.
41Saigawanimutumyazo,maisunaYayirus,shikuwa
shugabanmajami'ane,saiyafāɗiagabanYesu,yaroƙe
shiyashigagidansa.
42Gamayanada'yaɗayatilo,maikimaninshekaragoma
shabiyu,takuwarasu.Ammayanatafiyasaijama'asuka
tarudashi.
43Kumawatamacemaizubarjinishekaragomashabiyu,
waddatakashedukanrayuwartagalikitoci,bataiya
warkewadagakowa.
44Tazobayansa,tataɓaiyakarrigarsa,nandananzubar
jinintayayiwaje.
45Yesuyace,Wayataɓani?Daduksukayimusun,
Bitrusdawaɗandasuketaredashisukace,“Malam,
jama’asuntarudakai,sunamatseka,sunacewa,Wanene
yataɓani?
46Yesuyace,“Waniyataɓani,gamanaganehalinkirki
yafitadagagareni.
47Damatartagabaaɓoyetakeba,saitazotanarawar
jiki,tafāɗiagabansa,tafaɗamasaabindayasatataɓashi
agabandukanmutane,dayaddatawarkenandanan.
48Saiyacemata,'Yata,kikwantardahankalinki.tafi
lafiya.
49Yanacikinmagana,saiwaniyazodagagidanshugaban
majami'a,yacemasa,'yarkatarasu.matsalabaJagora.
50AmmadaYesuyajihaka,yaamsamasayace,“Kada
kajitsoro.
51Dayashigagidan,baiƙyalekowayashigaba,sai
Bitrus,daYakubu,daYahaya,daubadauwarbudurwa.
52Dukansusukayikuka,sunabaƙinciki,ammayace,
“Kadakuyikuka;Batamutuba,ammatanabarci.
53Saisukayimasadariyarraini,dasukasanitamutu.
54Saiyafitardasuduka,yakamahannunta,yakira,yace,
'Yarmace,tashi.
55Sairuhuntayadawo,tatashinandanan,yaumartaaba
taabinci.
56Ammaiyayentasukayimamaki,ammayaumarcesu
kadasugayawakowaabindayafaru.
BABINA9
1Sa'annanyataraalmajiransagomashabiyu,yabasuiko
daikobisadukanaljannu,suwarkardacututtuka.
2Yaaikesusuyiwa'azinMulkinAllah,sukumawarkar
damarasalafiya.
3Yacemusu,“Kuɗaukikomedontafiyarku,kosanda,
koguntu,koabinci,kokuɗi.Kumabasudarigunabiyu.
4Dukgidandakukashiga,kuzaunaacan,kufita.
5Dukwandakumayaƙikarɓeku,sa’addakukafitadaga
birnin,kukarkaɗeƙurarƙafafunkudonshaidaakansu.
42

LUKA
6Saisukatashi,sukazazzagacikingaruruwa,sunawa'azin
bishara,sunawarkarwaako'ina.
7SaiHirudusmaimulkiyajilabarindukanabindayafaru
tawurinsa.
8Waɗansukuwa,Iliyayabayyana.Wasukuma,cewa
ɗayadagacikintsoffinannabawayatashi.
9Hirudusyace,“Yahayanafillekansa.Kumayasoya
ganshi.
10Damanzanninsukakomo,sukafaɗamasadukanabin
dasukayi.Saiyaɗaukesu,yatafiakeɓe,yajewaniwuri
ahamada,nabirninBetsaida.
11Jama'akuwa,dasukaganehaka,sukabishi,yakuwa
karɓesu,yayimusumaganagamedaMulkinAllah,ya
kuwawarkardawaɗandasukebukatarwaraka.
12Kumaalõkacindaranatafaragajiyabãya,sa'annanya
zogomashabiyu,yacemasa,Aikidataron,dõminsu
shigacikingaruruwadakarkarakewaye,dakumamasauki,
dakumasamunabinci:gamamunananacikinwaniabinci.
wurinhamada.
13Ammayacemusu,Kubasusuci.Saisukace,“Bamu
dasauransaigurasabiyardakifibiyu.saidaimujemu
sayonamagamutanennanduka.
14Gamasunkaiwajenmutumdububiyar.Saiyacewa
almajiransa,Kusasuhamsinhamsinsuzaunatareda
ƙungiya.
15Sukayihaka,sukazaunardasuduka.
16Saiyaɗaukigurasabiyarɗindakifibiyun,yaɗagakai
sama,yasamusualbarka,yagutsuttsura,yabaalmajiran
sugabatarwataron.
17Saisukacisukaƙoshiduka,akakwashegutsattsarin
gutsattsarin,kwandunagomashabiyu.
18Saiyazama,yayindayakeshikaɗaiyanaaddu'a,
almajiransasunataredashi.
19Sukaamsasukace,YahayaMaibaftisma;ammawasu
sunacewa,Iliya;Waɗansukumasukace,“Dayadagacikin
tsoffinannabawayatashi.
20Yacemusu,“Ammawakukecewani?Bitrusyaamsa
yace,KiristinaAllah.
21Saiyaumarcesudacewakadasufaɗawakowa
wannanabu.
22Yanacewa,DoleneƊanMutumyashawahalada
yawa,dattawadamanyanfiristocidamalamanAttaurasu
ƙishi,akasheshi,aranataukukumaatasheshi.
23Saiyacemusuduka,Idankowayanasoyabini,saiya
ƙikansa,yaɗaukigicciyensakullum,yabini.
24Domindukwandayasoyaceciransa,zairasata,amma
dukwandazairasaransasabilidani,shinezaiceceshi.
25Donmemutumzaisamu,inyasamidukanduniya,ya
rasakansa,kokumaawatsardashi?
26Gamadukwandayajikunyarnidamaganata,Ɗan
Mutumzaijikunya,sa'addayazodaɗaukakarsa,data
Ubansa,danamala'ikutsarkaka.
27Ammainagayamuku,hakika,akwaiwaɗansuatsayea
nan,waɗandabazasuɗanɗanamutuwaba,saisunga
MulkinAllah.
28Yazamakamarkwanatakwasbayanwaɗannan
maganganun,saiyaɗaukiBitrus,daYohanna,daYakubu,
yahaudutseyayiaddu'a.
29Sa'addayakeaddu'a,saiyanayinfuskarsayasāke,
rigarsakuwafaricetanakyalli.
30Saigamutumbiyusunamaganadashi,MusadaIliya.
31Waɗandasukabayyanadaɗaukaka,sukayimaganaa
kanmutuwarsadazaiyiaUrushalima.
32AmmaBitrusdawaɗandasuketaredashibarciya
kamasu.
33Kumashiyazama,kamaryaddasukatashidagagare
shi,BitrusyacewaYesu,Master,yanadakyauagaremu
muzamaanan:kumabarimuyiukubukkoki.ɗayanaka,
ɗayanaMusa,ɗayanaIliya,baisanabindayafaɗaba.
34Yanafaɗarhaka,saigagajimareyazoyalulluɓesu,
sukashigacikingajimaren.
35Saiwatamuryatafitodagacikingajimaren,tanacewa,
“WannanƊananeƙaunataccena.
36Damuryartashuɗe,saiakaiskeYesushikaɗai.Suka
rufeta,basufaɗawakowaabindasukaganiakwanakin
nanba.
37Washegaridasukasaukodagadutsen,mutanedayawa
sukataryeshi.
38Saigawanimutumdagacikintaronyaɗagamuryaya
ce,“Malam,inaroƙonkakadubiɗana,gamashikaɗaine
ɗana.
39Gashi,waniruhuyanakamashi,saiyayikururuwa.
Yayayyageshiharyasākeyinkumfa.
40Nakumaroƙialmajirankasufitardashi.kumasunkasa.
41SaiYesuyaamsayace,“Yakumarasabangaskiyada
karkatacciyarzamani,haryaushezankasancetaredaku,in
juremuku?Kawodankanan.
42Kumayayindayakecikinzuwan,aljaninyajefardashi,
yafarfasheshi.SaiYesuyatsautawaaljanin,yawarkarda
yaron,yasākebadashigamahaifinsa.
43DuksukayimamakingirmanikonAllah.Ammada
sukayimamakindukanabindaYesuyayi,saiyacewa
almajiransa.
44Bariwaɗannanmaganganunsunutseacikin
kunnuwanku,gamaƊanMutumzaabadashiahannun
mutane.
45Ammabasufahimciwannanmaganaba,ammaanɓoye
musu,harbasuganeba.
46Saisukatasoatsakaninsu,kowanenezaifigirmaa
cikinsu.
47DaYesuyaganetunaninzuciyarsu,saiyaɗaukiyaroya
sashikusadashi.
48Yacemusu,“Dukwandayakarɓiwannanyarona
cikinsunana,yakarɓini,kumadukwandayakarɓeni,ya
karɓiwandayaaikoni.
49Yohannayaamsayace,“Malam,mungawaniyana
fitardaaljanudasunanka.Mukahanashi,dominbayabin
mu.
50Yesuyacemasa,“Kadakahanashi,gamawandaba
yagābadamuyanataredamu.
51Dalokacindazaaɗaukeshiyayi,saiyadageda
himmazaitafiUrushalima.
52Saiyaaikimanzanniagabansa,sukatafi,sukashiga
waniƙauyenSamariyawa,suyimasashiri.
53Ammabasukarɓeshiba,dominfuskarsakamarzaitafi
Urushalima.
54DaalmajiransaYakubudaYahayasukagahaka,suka
ce,Ubangiji,kanasomuumurciwutatasaukodagasama
tacinyesu,kamaryaddaIliyayayi?
55Ammayajuya,yatsawatamusu,yace,“Bakusanko
waneirinruhukukeba.
43

LUKA
56GamaƊanMutumbaizodominyahallakarayukan
mutaneba,ammadominyacecesu.Saisukatafiwani
kauye.
57Kumashiyafarudacewa,kamaryaddasukatafiacikin
hanya,wanimutumyacemasa,Ubangiji,Zanbikaduk
indakatafi.
58Yesuyacemasa,Foxessunadaramuka,tsuntsayen
sararinsamakumasunadasheƙa.ammaƊanMutumba
shidaindazaisakansa.
59Saiyacewawani,Bini.Ammayace,Ubangiji,bariin
farabinnemahaifina.
60Yesuyacemasa,“Barimatattusubinnematattu,amma
kajekayiwa’azinMulkinAllah.
61Wanikumayace,Ubangiji,zanbika.ammabariinfara
yimusubankwana,wadandasukegidaagidana.
62SaiYesuyacemasa,“Bawandayasahannunsazuwa
gonarnoma,yadubabaya,yadacedaMulkinAllah.
BABINA10
1BayanhakaUbangijiyasawaɗansusaba'inkuma,ya
aikadasubiyubiyuagabansazuwakowanebirnidawuri
indashidakansazaizo.
2Sabodahakayacemusu,Gibingaskeyanadayawa,
ammama'aikatakaɗanne.
3Kutafi,gashi,inaaikekukamarƴanragunacikin
kyarkeci.
4Kadakuɗaukijaka,koalkama,kotakalmi,Kadakuma
kugaidakowaahanya.
5Dukgidandakukashiga,kufaracewa,‘Salamata
tabbatagagidannan.
6Idanɗansalamayanacan,salamarkuzatatabbataa
kanta,inbahakaba,zatasākezuwagareku.
7Kuzaunaagidaɗayakunacikunasha,gamama'aikaci
yacancanciladansa.Kadakutafigidazuwagida.
8Dukgarindakukashiga,akakarɓeku,kuciabindaaka
saagabanku.
9Kuwarkardamarasalafiyaaciki,kucemusu,Mulkin
Allahyamatsomuku.
10Ammadukgarindakukashiga,ammabasukarɓeku
ba,kufitacikintitunansa,kuce.
11Kodaƙurarbirninkudatakemanneakanmu,muna
shafeku,dukdahakakutabbataMulkinAllahyazomuku.
12Ammainagayamuku,awannanranazaafijurewa
Sadumafiyedabirnin.
13Kaitonka,Korazin!Kaitonki,Baitsaida!Domindaanyi
manyanayyukaaTayadaSidon,waɗandaakayiacikinku,
dasundaɗedatuba,sunazaunecikintsummokidatoka.
14Ammaalokacinshari'a,zaifidacewadaTayadaSidon
fiyedaku.
15Kekuma,Kafarnahum,anɗaukakazuwasama,zaa
jefardakuzuwalahira.
16Wandayajikuyanajina.Wandakumayaƙikuya
rainani.Wandakumayaƙini,yaƙiwandayaaikoni.
17Sa'annansaba'inkumasukakomodafarinciki,suna
cewa,Ubangiji,kodaaljannusunabiyayyadamutawurin
sunanka.
18Saiyacemusu,“NagaShaiɗankamarwalƙiyayafaɗo
dagasama.
19Gashi,inabakuikokutattakemacizaidakunamai,da
dukanikonabokangāba,kumabaabindazaicutardaku
kokaɗan.
20Ammadawannan,kadakuyifarincikicewaruhohi
sunabiyayyadaku.ammakuyimurna,dominanrubuta
sunayenkuasama.
21Awannansa'aYesuyayifarincikiaruhu,yace,"Na
godemaka,yaUba,Ubangijinsamadaƙasa,dakaɓoye
waɗannanabubuwadagamasuhikimadamasuhankali,ka
bayyanasugajarirai:Hakanan,Uba;Gamahakayayi
kyauagabanka.
22DukanabubuwadaakabanigarenidagaUbana:kuma
bawandayasankowaneneƊan,saiUban.wandaUban
yake,saiƊa,dawandaƊanzaibayyanamasa.
23Saiyajuyowurinalmajiransa,yaceakeɓe,Masu
albarkaneidanundasukeganinabubuwandakukegani.
24Gamainagayamuku,annabawadasarakunadayawa
sunyimarmaringaninabubuwandakukegani,ammaba
suganiba.kumakujiabubuwandakukeji,ammabakuji
suba.
25Saigawanilauyayamiƙe,yajarabceshi,yace,
“Malam,mezanyiingajiraimadawwami?
26Yacemasa,“MeakarubutaaAttaura?yayakaratu?
27Saiyaamsayace,“KaƙaunaciUbangijiAllahnkada
dukanzuciyarka,dadukanranka,dadukanƙarfinka,da
dukanhankalinka.damaƙwabcinkakamarkanka.
28Saiyacemasa,“Kaamsadaidai,yihaka,zakarayu.
29Ammayasoyabaratardakansa,yacewaYesu,Kuma
wanenemaƙwabcina?
30Yesuyaamsayace,“Wanimutumyasaukodaga
UrushalimazuwaYariko,yafāɗiahannunɓarayi,suka
tuɓemasarigarsa,sukayimasarauni,sukabarshidarai.
31Nandanansaiwanifiristyasaukoahanya,dayagan
shi,yawucewancangefe.
32HakakumawaniBalawe,sa'addayakewurin,yazoya
dubeshi,yahayewancangefe.
33AmmawaniBasamariye,yanatafiya,yazoindayake.
Dayaganshi,yajitausayinsa.
34Yajewurinsa,yaɗaureraunukansa,yanazubamaida
ruwaninabi,yasashiakandabbarsa,yakaishimasauki,
yakuladashi.
35Kashegaridayatafi,saiyacirodinbobiyu,yaba
rundunar,yacemasa,“Kakuladashi.Dukabindaka
kashekumainnadawozanramamaka.
36Acikinukunnan,wakuketsammani,maƙwabcin
wandayafāɗicikinɓarayi?
37Saiyace,Wandayajitausayinsa.SaiYesuyacemasa,
Tafi,kaimakayi.
38Sa'addasuketafiya,saiyashigawaniƙauye,saiwata
matamaisunaMartatakarɓeshiagidanta.
39Kumatanada'yar'uwamaisunaMaryamu,waddaita
matanazauneagabanYesu,tanajinmaganarsa.
40AmmaMartatadamuƙwaraigamedahidimamaiyawa,
tazowurinsa,tace,Ubangiji,bakadamuda'yar'uwatata
barniinyihidimanikaɗaiba?Sabodahakakaumarceta
tataimakeni.
41Yesuyaamsayacemata,Marta,Marta,kinadamuwa
dadamuwaakanabubuwadayawa.
42Ammaabuɗayanebukata,kumaMaryamutazaɓi
wannanrabomaikyau,wandabazaadaukedagagareta.
BABINA11
1Saiyazama,yayindayakeaddu'aawaniwuri,sa'adda
yadaina,ɗayadagacikinalmajiransayacemasa,Ubangiji,
44

LUKA
koyamanamuyiaddu'a,kamaryaddaYahayakumaya
koyawaalmajiransa.
2Saiyacemusu,Lokacindakukeaddu'a,kuce,Ubanmu
wandakecikinSama,Atsarkakesunanka.Mulkinkayazo.
Aaikatanufinka,kamaryaddaakeyinsacikinsama,haka
kumaaduniya.
3Kabamuabincikowacerana.
4Kagafartamanazunubanmu.dominmumamuna
gafartawadukwandayakebinmu.Kadakumakakaimu
cikinjaraba;ammakucecemudagasharri.
5Saiyacemusu,Wannedagacikinkuzaisamiaboki,
kumazaijewurinsadatsakardare,kumayacemasa,
Aboki,araniukuburodi.
6Gamawaniabokinayazowurinaacikintafiyarsa,Bani
daabindazansaagabansa?
7Shikumadagacikizaiamsayace,“Kadakudameni.Ba
zaniyatashiinbakaba.
8Inagayamuku,kodayakebazaitashiyabashiba,
dominshiabokinsane,dukdahakasabodarashinjin
daɗinsazaitashiyabashidukabindayakebukata.
9Inagayamuku,kutambayi,kumazaabaku.kunemi,za
kusamu;ƙwanƙwasawa,zaabuɗemuku.
10Domindukwandayaroƙiyanakarba.Wandakuma
yakenemayasamu;Wandakumayaƙwanƙwasazaabuɗe
shi.
11Idanɗayaroƙiabinciawurinɗayankuuba,zaibashi
dutse?Kokuwaidanyaroƙikifi,amadadinkifizaibashi
maciji?
12Kokuwaidanyaroƙiƙwai,zaimiƙamasakunama?
13Idanku,dayakemugaye,kunsanyaddazakubada
kyautaimasukyauga'ya'yanku:balleUbankunaSamazai
badaRuhuMaiTsarkigamasuroƙonsa?
14Yanafitardaaljani,bebe.Saiyazama,dashaidanya
fita,bebeyayimagana;Jama'akuwasukayimamaki.
15Ammawaɗansunsusukace,“TawurinBa’alzabub
shugabanaljanuyakefitardaaljanu.
16Waɗansukuwa,sunagwadashi,sukanemiwataalama
dagasamaagareshi.
17Ammashi,dasanintunaninsu,yacemusu,“Kowane
mulkindayarabugābadakansa,yazamakufai.Gidanda
yarabugābadagidayafāɗi.
18IdanShaiɗankumayarabugābadakansa,yaya
mulkinsazaitsaya?DominkuncetawurinBa'alzabub
nakefitardaaljanu.
19InkuwadaBa'alzabubnakefitardaaljannu,dawa
'ya'yankusukefitardasu?Donhakazasuzamaalƙalanku.
20AmmaidandayatsanaAllahnakefitardaaljanu,to,ba
shakkaMulkinAllahyazomuku.
21Sa'addawaniƙaƙƙarfanmakamiyakiyayefādarsa,
dukiyarsazatakasancelafiya.
22Ammasa'addawaniwandayafishiƙarfiyazoyafāɗa
masa,yakanƙwacemasadukanmakamansawaɗandaya
dogaradasu,Yararrabaganimarsa.
23Wandabayataredaniyanagābadani,Wandakuma
bayatarataredaniyawarwatse.
24Sa'addaaljaninyafitadagacikinmutum,yakanbita
wurarenbusasshiyarƙasa,yananemanhutawa.Baisami
koɗayaba,saiyace,'Zankomagidanaindanafito.'
25Sa'addayazo,yatararanshareshianƙawatashi.
26Saiyatafiyaɗaukomasawaɗansuruhohibakwai
waɗandasukafishimugunta.Sukashiga,sukazaunaacan,
kumaƙarshenmutuminyafinafarkomuni.
27Sa'addayakefaɗinwaɗannanabubuwa,saiwatamace
dagacikinjama'ataɗagamuryarta,tacemasa,“Albarkatā
tabbatagamahaifardatahaifaka,danonondakasha.
28Ammayace,“I,maimakonhaka,masualbarkane
waɗandasukajimaganarAllah,sukakiyayeta.
29Sa'addajama'asukataru,saiyafaracewa,“Wannan
muguwartsarace.Bakuwazaabashiwataalamasai
alamarannabiYunusa.
30DominkamaryaddaYunusayazamaalamagamutanen
Nineba,hakakumaƊanMutumzaizamagazamaninnan.
31Aranarshari'asarauniyarkuduzatatashitareda
mutanenzamaninnan,tahukuntasu,gamatazodaga
iyakarduniyadontajihikimarSulemanu.Gashi,wanda
yafiSulemanuyananan.
32MutanenNinebazasutashiaranarshari'atareda
mutanenzamaninnan,suhukuntata.Gashi,wandayafi
Yunasgirmayananan.
33Bawandayakunnafitila,yasataaasirce,koa
ƙarƙashintudu,saidaiakanalkukin,dominmasushigowa
sugahasken.
34Haskenjikiidone.Sabodahakaidanidonkayasāke,
dukanjikinkakumayanacikedahaske.Ammasa'adda
idonkayayimuni,jikinkakumayacikadaduhu.
35Sabodahaka,saikuyihankalikadahaskendakecikin
kuyazamaduhu.
36Sabodahakaidandukanjikinkayanacikedahaske,ba
shidawanigaɓamaiduhu,dukansuzasucikadahaske,
kamarlokacindahaskenfitilakebakahaske.
37Dayakemagana,waniBafarisiyeyaroƙeshiyaci
abincitaredashi.
38DaBafarisiyenyagahaka,saiyayimamakidonbai
farawankabakafincinabinci.
39SaiUbangijiyacemasa,“YanzukuFarisiyawakuna
wankebayanƙoƙondafarantin.Ammagaɓoɓinkucike
yakedarashidamugunta.
40Kuwawaye,wandayayiabindayakewajebaiyiabin
dayakecikinsaba?
41Ammakubadasadakadagaabindakukedashi.Gashi
kuwa,dukanabubuwatsarkakaneagareku.
42AmmakaitonkuFarisiyawa!gamakunafitardazakar
mint,daRude,dakowaneiringanyaye,kunaketashari'a
daƙaunarAllah.
43KaitonkuFarisiyawa!Gamakunasonkujerumafigirma
amajami'u,dagaisuwaakasuwa.
44KaitonkumalamanAttauradaFarisawa,munafukai!
Gamakunkasancekamarkaburburawaɗandabasu
bayyanaba,kumawaɗandasuketafiyaakansubasusan
suba.
45Saiɗayadagacikinlauyoyinyaamsa,yacemasa,
“Malam,hakanankakezaginmukuma.
46Saiyace,Kaitonkukuma,kulauyoyi!Lalleneku,kun
ɗorawamutãnenauyimainauyi,kumakukanku,bãku
shãfenauyidaɗayanyatsunku.
47Kaitonku!Gamakunaginakaburburanannabawa,
kakanninkukumasukakashesu.
48Lallene,kunshaidakunyardadaayyukanubanninku,
gamasunkashesu,kunkumaginakaburburansu.
49SabodahakahikimarAllahtace,‘Zanaikomusuda
annabawadamanzanni,wasukumazasukarkashesu
tsananta.
50Dominanemijinindukanannabawa,waɗandaaka
zubartunkafuwarduniya,dagawannantsara.
45

LUKA
51TundagajininHabilaharzuwajininZakariya,wanda
yalalacetsakaninbagadedaHaikali,hakikainagayamuku,
zamaninnanzaanema.
52Kaitonku,lauyoyi!gamakunƙwacemabuɗinilimi.
53Sa'addayakefaɗamusuwaɗannanabubuwa,malaman
AttauradaFarisiyawasukafaramatsamasadaƙarfi,suna
tsokanarshiyayimaganarabubuwadayawa.
54Sunayimasakwanto,sunanemanakamawaniabu
dagabakinsa,donsuzargeshi.
BABINA12
1Alokacinnan,dataronjama'amarasaadadisukataru,
harsukatattakejuna,saiyafaracewaalmajiransadafarko,
KuyihankalidayistinaFarisawa,watomunafunci.
2Gamababuwaniabuarufe,wandabazaabayyana;ba
boye,wandabazaasaniba.
3Sabodahakadukabindakukafaɗacikinduhu,zaajishi
cikinhaske.Abindakukafaɗaakunneacikinɗakuna,za
ayishelarsaasamansorongida.
4Inagayamukuabokaina,kadakujitsoronwaɗandasuke
kashejiki,bayanhakakumabasudaabindazasuiyayi.
5Ammazanfaɗamukuwandazakujitsoronsa.I,ina
gayamuku,kujitsoronsa.
6Baasayardagwararebiyarakankobobiyuba,Baa
mantadakoɗayaagabanAllahba?
7Ammakodagashinkankudukaanƙidayasu.Donhaka,
kadakujitsoro,kunfigwararedayawadaraja.
8Harilayau,inagayamuku,Dukwandayashaidania
gabanmutane,ƊanMutumkumazayafurtaagaban
mala'ikunAllah.
9Ammawandayayimusunsaninaagabanmutane,zaayi
musunsaagabanmala'ikunAllah.
10KumadukwandayayiwatamaganagābadaƊan
Mutum,zaagafartamasa,ammagawandayazagiRuhu
MaiTsarkibazaagafarta.
11Sa'addasukakaikumajami'u,damahukunci,damasu
mulki,kadakudamudayaddazakuamsa,komezakuce.
12GamaRuhuMaiTsarkizaikoyamukuasa'agudaabin
dayakamatakufaɗa.
13Saiɗayadagacikinƙungiyaryacemasa,“Malam,ka
faɗawaɗan'uwana,cewayarabagādontaredani.
14Saiyacemasa,Mutum,wayasanyanialƙalikomai
rabakanku?
15Yacemusu,“Kukula,kuyihankalidakwaɗayi,gama
rayuwarmutumbatakasancecikinyawanabubuwandaya
mallakaba.
16Saiyayimusuwanimisali,yace,“Ƙasarwanimai
arzikitayialbarkaayalwace.
17Saiyayitunaniaransa,yace,“Mezanyi?
18Saiyace,“Wannanzanyi:Zanrusherumbunana,in
ginamafigirma.cankumazanbadadukan'ya'yanitacena
dakayana.
19Zancewaraina,‘Rai,kinadadukiyadayawadaaka
tanadarshekarudayawa.kuhuta,kuci,kusha,kuyi
murna.
20AmmaAllahyacemasa,Kaiwawa,awannandarezaa
nemirankaawurinka.
21Hakayakewandayatarawakansadukiya,ammabai
wadatawurinAllahba.
22Saiyacewaalmajiransa,Donhakainagayamuku,
kadakudamudaranku,abindazakuci.Badonjikiba,
abindazakusa.
23Raiyafinama,jikikumayafitufafi.
24Kudubihankaka,gamabasashuka,basagirbi;wadda
batadarumbu,kumabatadarumbu;KumaAllahneyake
ciyardasu.
25Wanneneacikinkudayayitunanizaiiyaƙarakamu
ɗayaakantsayinsa?
26To,inbazakuiyayinmafiƙanƙantaba,donmekuke
damuwadasauran?
27Kudubifuranninfuranniyaddasukegirma.Dukda
hakainagayamuku,Sulemanuacikindukanɗaukakarsa
baiyiadokamarɗayanwaɗannanba.
28To,idanAllahyasaciyawarnantasaurasuturce,gobe
kuwazaajefatacikintanda.balleyatufatardaku,ku
marasabangaskiya?
29Kumakadakunẽmiabindazakuci,koabindazaku
sha,kumakadakuyishakka.
30Domindukwaɗannanabubuwaal'ummainaduniya
sukenema:Ubankukuwayasanikunabukatarwaɗannan
abubuwa.
31AmmakunemiMulkinAllah.Dukwaɗannanabubuwa
zaaƙaramuku.
32Kadakujitsoro,ƙaramingarke.gamaUbankuyanajin
daɗinbakuMulkin.
33Kusayardaabindakukedashi,kubadasadaka.Ku
tanadarwakankujakunkunawaɗandabazasutsufaba,
taskaacikinsammaidabataƙarewa,indaɓarawobaya
kusanto,kumaasubayalalacewa.
34Gamaindadukiyarkutake,nankumazuciyarkuzata
kasance.
35Kusaƙwanƙoƙinkusuɗaure,fitilunkusuyitaci.
36Kukankukumakamarmazanemasujiranubangijinsu
sa'addayadawodagabikinaure.domininyazoya
ƙwanƙwasa,subuɗemasanandanan.
37AlbarkatātabbatagabayinnanwaɗandaUbangijiidan
yazozaisamesusunatsaro.
38Inkumayazoaagogontsaronabiyu,kokumaa
lokacinagogonauku,yasamesuhaka,masualbarkane
bayinnan.
39Wannankuwakusani,damaigidanyasanlokacinda
ɓarawozaizo,dayayitsaro,baibarafasagidansaba.
40Kukasancedashirikuma:gamaƊanMutumyana
zuwaalokacindabakutunaniba.
41SaiBitrusyacemasa,Ubangiji,kanayimanawannan
misalin,kokuwagaduka?
42Ubangijikuwayace,“Wanenewannanwakilimai
aminci,maihikima,wandaubangijinsazaisashishugaban
gidansa,yabasurabonsunaabinciakankari?
43Albarkatātabbatagabawa,wandaubangijinsadayazo,
zaisameshiyanayinhaka.
44Hakika,inagayamuku,zaisashimaimulkindukan
abindayakedashi.
45Ammaidanbawayaceazuciyarsa,Ubangijinaya
jinkirtazuwansa.Saiyafaradukanbayimazadamata,da
cidasha,dabuguwa.
46Ubangijinwannanbawanzaizoacikinwaniyinidabai
nẽmeshiba,kumaawanisa'adabãyasaniba,kumaYa
yanyankashishãmaki,kumaYasanyamasarabonsaa
wurinkãfirai.
46

LUKA
47Kumabawandayasannufinubangijinsa,baishirya
kansaba,baiyiyaddayagadamaba,zaayimasadukan
tsiyadayawa.
48Ammawandabaisaniba,yakumaaikataabindaya
daceayimasabulala,zaayimasabulalakaɗan.Domin
dukwandaakabaiwaabumaiyawa,dagagareshizaa
buƙaceshidayawa,kumawandamutanesukabadayawa
agareshi,zasuƙaratambayarsa.
49Nazoinsawutaaduniya.kumamezanyi,idananriga
ankunnashi?
50Ammainadabaftismadazaayimasabaftisma.To,
yãyãakeƙuntatãni,saianƙãreshi.
51Kunatsammaninazoneinbadasalamaaduniya?Ina
gayamuku,A'a;saidairarraba:
52Domindagayanzuzaazamabiyaragidaɗayararrabu,
ukugābadabiyu,biyukumagābadauku.
53Ubazairabugābadaɗa,ɗakumagābadauba.uwaa
kan'ya,'yakumaakanuwa;surukartaakansurukarta,
surukartakumaakansurukarta.
54Yakumacewajama'a,Sa'addakukagagajimareyana
fitowadagayamma,nandanansaikuce,'Shawatazo.
kumahakaabinyake.
55Sa'addakukagaiskarkudutanabusowa,kukance,'Za
ayizafi.kumayazofaruwa.
56Yakumunafukai,kunaiyaganefuskarsamadataƙasa.
Ammameyasabakuganewannanlokacin?
57To,meyasabakuhukuntaabindayakedaidaiba?
58Sa'addakuketafiyataredamaƙiyinkuwurinalƙali,
kunakanhanya,saikuyihimmadonkusamicetodaga
gareshi.Kadayakaikawurinalkali,alkalikumayabashe
kagajami'in,dansandankumayajefakaakurkuku.
59Inagayamaka,bazakatashidagawurinba,saikabiya
tabotaƙarshe.
BABINA13
1Awannanlokacinakwaiwaɗansuwaɗandasukabashi
labarinGalilawa,waɗandaBilatusyahaɗajininsuda
hadayunsu.
2Yesuyaamsayacemusu,“Kunatsammaniwaɗannan
GalilawasunyizunubifiyedadukanGalili,dominsunsha
irinwaɗannanabubuwa?
3Inagayamuku,a'a,ammainbakutubaba,dukzaku
hallaka.
4Kokuwagomashatakwasɗinnandahasumiyatafaɗoa
kansutaSiluwamtakashesu,kunatsammanisunkasance
masuzunubifiyedadukanmutanendasukezaunea
Urushalima?
5Inagayamuku,A'a,ammainbakutubaba,dukzaku
hallaka.
6Yakumayiwannanmisalin.Wanimutumyanadaitacen
ɓauredaakadasaagonarinabinsa.Yazoyanemi'ya'yan
itaceaciki,baisamuba.
7Sa'annanyacewamaiaikingonarinabinsa,“Gashi,
shekaraukunaninazuwaneman'ya'yaakanitacenɓaure,
ammabansamuba.Meyasayakedamunƙasa?
8Saiyaamsayacemasa,Ubangiji,kabarshiawannan
shekarakuma,saiinhaƙakewayedaita,intonata.
9Kumaidanyayi'ya'yanitace,dakyau,inkumabahaka
ba,saikusareshi.
10AranAsabaryanakoyarwaaɗayadagacikinmajami'u.
11Saiga,akwaiwatamacedatayiruhunrashinlafiya
shekaragomashatakwas,kumaakasunkuyartare,kuma
bazaiiyatashidakantabakodayaushe.
12DaYesuyaganta,saiyakiratawurinsa,yacemata,
Mace,ansakokudagarashinlafiyarki.
13Saiyaɗorahannuwansaakanta,nandanantamiƙe,ta
ɗaukakaAllah.
14Saishugabanmajami'aryaamsadafushi,dominYesu
yawarkarranAsabar,yacewajama'a,“Akwaikwanaki
shidadayakamatamutanesuyiaiki.ranarAsabar.
15SaiUbangijiyaamsamasayace,“Kaimunafukai,ashe,
kowaneɗayankubayakwancesakojakinsaarumfar
rumfarsa,yatafidashiyasharuwa?
16Ashe,wannanmace,'yarIbrahim,waddaShaiɗanya
ɗaure,gashishekarugomashatakwas,bazaasakota
dagawannanɗaurinranAsabarba?
17Sa'addayafaɗiwaɗannanabubuwa,dukanabokan
gābansasukajikunya,dukanjama'akumasukayimurna
sabodadukanabubuwanɗaukakadayayi.
18Saiyace,MeMulkinAllahyake?Mekumazankama
shi?
19Yanakamadaƙwayarmastad,waddawanimutumya
ɗaukiyajefaagonarsa.Yagirma,yazamababbanitace;
Tsuntsayensararinsamakumasukasaukaarassansa.
20Saiyasākecewa,MezankwatantaMulkinAllah?
21Yanakamadayisti,waddawatamacetaɗeboacikin
muduukunagari,hardukanyayiyisti.
22Yazazzagabiranedaƙauyuka,yanakoyarwa,yana
tafiyazuwaUrushalima.
23Saiɗayayacemasa,Ubangiji,akwaikaɗanwaɗandaza
sutsira?Saiyacemusu.
24Kuyiƙoƙarikushigataƙunciyarkofa:gamadayawa,
inagayamuku,zasunemishiga,ammabazasuiyaba.
25Lokacindamaigidanyatashi,yarufeƙofa,kufara
tsayawaawaje,kuƙwanƙwasaƙofar,yanacewa,Ubangiji,
Ubangiji,buɗemana;Zaiamsayacemuku,Bansanku
dagaindakukafitoba.
26Sa'annanzakufaracewa,'Munci,munshaagabanka,
Kakoyaratitunanmu.
27Ammazaice,Inagayamuku,bansankudagainda
kukafitoba.Kurabudani,dukankumasuaikatamugunta.
28Zaayikukadacizonhaƙora,sa'addazakugaIbrahim,
daIshaku,daYakubu,dadukanannabawa,acikinMulkin
Allah,kudakankukumaakakoreku.
29Zasuzodagagabas,dayamma,daarewa,dakudu,su
zaunacikinmulkinAllah.
30Gashi,akwainaƙarshewaɗandazasuzamanafarko,
akwaikumanafarkowaɗandazasuzamanaƙarshe.
31AwannanranawaɗansuFarisiyawasukazo,sukace
masa,“Fita,katafidaganan,gamaHiruduszaikasheka.
32Yacemusu,Kutafi,kufaɗawawannanfox,Gashi,
inafitardaaljanu,inakumawarkardayaudagobe,kuma
aranataukuzancika.
33Dukdahakadoleinyitafiyayau,dagobe,dakumajibi,
gamabazaiyiwuwaniannabiyahallakadagaUrushalima
ba.
34YaUrushalima!Saunawazansointattara'ya'yanku
wuriɗaya,kamaryaddakazatakantattara'ya'yantaa
ƙarƙashinfikafikanta,ammabakuyardaba!
35Gashi,anbarmukugidankukufai,hakikainagaya
muku,bazakuganniba,sailokacindazakuce,‘Albarka
tatabbatagamaizuwadasunanUbangiji.
47

LUKA
BABINA14
1Sa'addayashigagidanɗayadagacikinmanyan
FarisiyawadoncinabinciaranarAsabar,sunakallonsa.
2Saiga,akwaiwanimutumagabansamaiciwonjiji.
3YesuyaamsayacewalauyoyidaFarisawa,yace,“Ya
halattaawarkardaranarAsabar?
4Sukayishiru.Saiyakamashi,yawarkardashi,yasake
shi.
5Yaamsamusuyace,“Waneacikinkuzaisamijakiko
sayafāɗiarami,bazaifitardashinandananranAsabar
ba?
6Basusākebashiamsagawaɗannanabubuwaba.
7Kumayabugamisaligawaɗandaakagayyace,sa'adda
yagayaddasukazaɓimanyanɗakuna.yacemusu,
8Sa'addawaniyagayyacekuzuwabikinaure,kadaku
zaunaababbanɗaki.Kadaanemeshiwandayafika
daraja.
9Wandayaumarcekudashi,yazoyacemuku,‘Bawa
mutuminnanwuri.Kumakunfaradakunyadonɗaukar
ɗakinmafiƙasƙanci.
10Ammaidanangayyaceka,saikajekazaunaamafi
ƙasƙanci.Dominsa'addawandayakirakayazo,yăce
maka,'Aboki,hauramafigirma!'Sa'annanzakayisujada
agabanwaɗandasukezaunetaredakai.
11Domindukwandayaɗaukakakansazaaƙasƙanta.
Wandakumayaƙasƙantardakansazaaɗaukaka.
12Sa'annanyacewawandayakirashi,“Idankayi
abincindarekojibi,kadakakiraabokanka,ko'yan'uwanka,
kodanginka,komaƙwabtankamasuarziki.Dominkadasu
sakekiranka,kumaayimakasakamako.
13Ammasa'addakukeyinbiki,saikukirawomatalauta,
daguragu,daguragu,damakafi.
14Zakusamialbarka;gamabazasuiyasakamakaba,
gamazaasakamakaalokacintashinmasuadalci.
15Kumaalokacindadayadagacikinwaɗandasukazauna
taredashijiwadannanabubuwa,yacemasa,Albarkata
tabbatagawandazaiciabinciacikinmulkinAllah.
16Saiyacemasa,“Wanimutumyayibabbanjibi,ya
gayyacimutanedayawa.
17Saiyaaikibawansaalokacincinabinci,yacewa
waɗandaakagayyace,Kuzo.gamadukanshiryayanzu.
18Dukansukuwadayardaɗayasukafarabadahujja.Na
farkoyacemasa,Nasayiƙasa,doleneinjeinduba.
19Wanikumayace,“Nasayishanunshanubiyar,najein
gwadasu.
20Wanikumayace,Naaurimace,donhakabazaniya
zuwa.
21Saibawanyazoyafaɗawaubangijinsawaɗannan
abubuwa.Saimaigidanyahusatayacewabaransa,“Fita
dasaurizuwatitunadatitunanbirnin,kakawomatalauta,
daguragu,daguragu,damakafi.
22Saibaranyace,“Ubangiji,anyiyaddakaumarce,
ammadukdahakadasauranwuri.
23Ubangijikuwayacewabaran,“Fitacikinmanyan
titunadakagara,katilastamususushigo,domingidanaya
cika.
24Gamainagayamuku,bakowanedagacikinmutanenda
akagayyacedazaiɗanɗanaabincindarenaba.
25Saitaromaiyawasukatafitaredashi,yajuyayace
musu.
26Idanwaniyazowurina,baiƙiubansa,damahaifiyarsa,
damatarsa,da'ya'yansa,da'yan'uwansa,da'yan'uwansa
mataba,i,daransakuma,bazaiiyazamaalmajirinaba.
27Dukwandakumabaiɗaukigiciyensayabiniba,bazai
iyazamaalmajirinaba.
28Wayeacikinku,dayakeniyyarginahasumiya,daba
zaifarazamayafaraƙirgatamaninba,koyanadaisaya
gamata?
29Donkadabayanyakafaharsashinginin,baiiya
gamawaba,dukwandayaganshiyafarayimasaba'a.
30Yanacewa,Mutuminnanyafaragini,baiiyagamawa
ba.
31Kokuwawanesarkinedazaiyiyaƙidawanisarki,da
bazaifarazamayafarashawarabakozaiiyadadubu
gomasutaryewandayazomasadadubuashirin?
32Inbahakaba,yayindaɗayanyakenisatukuna,saiya
aikadajakadu,yanemisharadinasalama.
33Hakakuma,dukwandayakeacikinkuwandabaibar
dukanabindayakedashiba,bazaiiyazamaalmajirinaba.
34Gishiriyanadakyau.
35Batadacedaƙasarba,kodataki.ammamazasunjefar
dashi.Wandayakedakunnenji,bariyaji.
BABINA15
1Saidukanmasukarɓarharajidamasuzunubisukamatso
kusadashi,susaurareshi.
2FarisiyawadamalamanAttaurasukayigunaguni,suna
cewa,“Wannanmutuminyanakarɓarmasuzunubi,yanaci
taredasu.
3Saiyabasuwannanmisalin,yace.
4Wanemutumacikinku,yanadatumakiɗari,inyarasa
ɗayadagacikinsu,dabazaibarta'indataraɗinnanajeji
ba,yabiwaddataɓace,haryasameta?
5Dayasameta,yaɗoraakafaɗunsa,yanamurna.
6Sa’addayadawogida,yataraabokansadamaƙwabtansa,
yacemusu,Kuyimurnadani.Gamanasamitumakinada
taɓace.
7Inagayamuku,hakamafarincikizaikasanceaSama
bisamaizunubiɗayadayatuba,fiyedaakanmutane
casa'indataramasuadalci,waɗandabasabukatartuba.
8Kowacemacecedakedaazurfagoma,intarasaguda
ɗaya,bazatakunnafitilatasharegidanba,tanemaharsai
tasameshi?
9Sa'addatasameta,saitakiraabokantadamaƙwabtanta,
tace,Kuyimurnataredani.gamanasamiguntundana
rasa.
10Hakanan,inagayamuku,akwaifarincikiagaban
mala'ikunAllahakanmaizunubidayadayatuba.
11Yace,“Wanimutumyanada'ya'yamazabiyu.
12Saiƙaramindagacikinsuyacewaubansa,“Baba,kaba
nirabonkayandayasameni.Kumayarabamusurai.
13Baayikwanakiba,saiƙaraminyaronyatattaraduka,
yatafiwataƙasamainisa,yaɓatadukiyarsaacan.
14Dayakasheduka,saiakayiyunwamaitsananiaƙasar.
Shikuwayafarararrashi.
15Saiyatafiyahaɗakansadawaniɗanƙasar.Yaaikeshi
cikingonakinsadominyayikiwonalade.
16Damayaƙoshicikinsadahusksdaaladunsukeci,ba
wandayabashi.
17Dayazoaransa,saiyace,“Ma’aikatanubananawane
sukedaabincidayawa,nikuwayunwanakasheni.
48

LUKA
18Zantashiintafiwurinubana,incemasa,Uba,nayi
zunubigasama,kumaagabanka.
19Bankumaisaacedaniɗankaba.
20Saiyatashiyatafiwurinmahaifinsa.Ammasa'adda
yakenisatukuna,mahaifinsayaganshi,yajitausayinsa,
yaruga,yarusunaawuyansa,yasumbaceshi.
21SaiƊanyacemasa,Uba,nayizunubidasama,kumaa
gabanka,kumabanisaakiraɗanka.
22Ammaubanyacewabarorinsa,“Kufitodababbarriga,
kusamasa.Yasazobeahannunsa,datakalmaaƙafafunsa.
23Kukawoɗanmaraƙinnan,kuyankashi.muci,muyi
murna.
24Dominwannanɗanayamutu,yanadaraikuma.yabata,
akasameshi.Sukafaramurna.
25Babbanɗansakuwayanagona,yanazuwayamatso
kusadagidan,saiyajikiɗadarawa.
26Saiyakiraɗayadagacikinbayin,yatambayeshime
akenufidawaɗannanabubuwa.
27Saiyacemasa,Ɗan'uwankayazo.Ubankakuwaya
yankaɗanmaraƙimaiƙiba,dominyakarɓeshilafiya.
28Yafusata,baiyardayashigaba,mahaifinsayafitoya
roƙeshi.
29Saiyaamsawamahaifinsa,yace,“Gashi,waɗannan
shekarudayawainabautamaka,Bankumaketare
umarninkabaakowanelokaci.
30Ammadaɗankiyazo,wandayacinyerayuwarkida
karuwai,kinyankamasaɗanmaraƙimaraƙi.
31Saiyacemasa,Ɗan,kaiharabadataredani,dadukan
abindanakedashinakane.
32Yadacemuyimurna,muyimurna,gamaɗan'uwanka
yamutu,yanadarai.kumayaɓace,akasameshi.
BABINA16
1Yakumacewaalmajiransa,“Akwaiwanimaiarziki,
wandayakedawakili.Shikumaanzargeshidacewaya
barnatakayansa.
2Saiyakirashi,yacemasa,Meyasanajihaka?Kabada
lissafinmatsayinka;Gamabazakaƙarazamawakiliba.
3Saiwakilinyaceacikinransa,“Mezanyi?gama
ubangijinayaɗaukeminihidima:Bazaniyahaƙaba;bara
najikunya.
4Nayankeshawararabindazanyi,domininankoreni
dagaaikinwakilta,sukarɓeniagidajensu.
5Saiyakiradukanmasubibashinubangidansa,yacewa
nafarko,Nawakakedaubangijina?
6Yace,“Muduɗarinamai.Saiyacemasa,Kaɗauki
takardarka,kazaunadasauri,karubutahamsin.
7Saiyacewawani,Nawakakebi?Saiyace,Muduɗari
naalkama.Yacemasa,Kaɗaukitakardarka,karubuta
tamanin.
8Ubangijikuwayayabawamaƙiyinmararadalci,domin
yayihikima,gama’ya’yanduniyasunfi’ya’yanhaske
hikimaazamaninsu.
9Inagayamuku,kuyiabokangābadadukiyarrashin
adalci.Dõminidankunsãɓa,sukarɓekuacikinwurãren
zamanaharabada.
10Wandayakasancemaiaminciacikinmafiƙanƙanta,
maiamincinekumaacikinabumaiyawa,kumawandaya
yirashinadalciacikinƙarami,shinemararadalciacikin
maiyawa.
11To,inbakukasancemasuamincigadukiyatarashin
adalciba,wazaiamincemukudadukiyatagaskiya?
12Inkuwabakukasancemasuamincigaabindayakena
waniba,wazaibakuabindayakenaku?
13Babawadazaiiyabautawaiyayengijibiyu:gamako
daiyaƙiɗaya,yaƙaunaciɗayan.kokuwayayirikoda
daya,yarainadaya.BazakuiyabautawaAllahdadukiya
ba.
14Farisiyawakuma,waɗandasukayiƙyashi,sukajiduk
waɗannanabubuwa,sukayimasaba'a.
15Yacemusu,“Kunewaɗandakukebaratardakankua
gabanmutane.AmmaAllahyasanzukatanku:gamaabin
daakeɗaukakaawurinmutaneabinƙyamaneawurin
Allah.
16Shari'adaannabawasunkasanceharzuwaYahaya.Tun
dagawannanlokacianawa'azinMulkinAllah,kowakuma
yanamatsawacikinta.
17Kumayafisauƙisamadaƙasasushuɗe,dajuzu'iɗaya
nashari'a.
18Dukwandayasakimatarsa,yaauriwata,yayizina.
19Akwaiwanimaiarziki,sayedashunayyadalallausan
lilin,yanacinabincikullum.
20AkwaiwanimaroƙimaisunaLi'azaru,abakinƙofarsa,
yanacikedamiyagu.
21Kumasunamarmarinashayardaɓangarorindake
faɗowadagateburinmaiarziki,hakamakarnukansukazo
sukalasarmasaraunuka.
22Saimaroƙinyamutu,mala'ikukumasukaɗaukeshi
zuwacikinƙirjinIbrahim.
23AcikinJahannamayaɗagaidanunsa,yanacikinazaba,
yagaIbrahimdaganesa,daLi'azaruaƙirjinsa.
24Saiyayikukayace,UbaIbrahim,kajitausayina,ka
aikoLi'azaru,dominyatsomatipyatsansacikinruwa,ya
kwantardaharshena.Gamainashanazabaacikinwannan
harshenwuta.
25AmmaIbrahimyace,“Ɗana,katunacewaazamaninka
kakarɓikyawawanabubuwanka,hakakumaLi’azaru
munananabubuwa,ammayanzuyasamita’aziyya,kana
shanazaba.
26Bandawannanduka,atsakaninmudakuakwaiwani
babbanramidaakakafa,dominwaɗandasukesonƙetare
zuwagareku,bazasuiyaba.kumabazasuiyawucewa
zuwagaremu,wandazaizodagacan.
27Sa'annanyace,Inaroƙonka,baba,kaaikashigidan
ubana.
28Gamainada'yan'uwabiyar.Dominyayimusushaida,
kadasumasushigawannanwurinazaba.
29Ibrahimyacemasa,“SunadaMusadaannabawa.bari
sujisu.
30Saiyace,A'a,ubanIbrahim,ammaidandayatafizuwa
garesudagamatattu,zasutuba.
31Yacemasa,IdanbasujiMusadaannabawaba,baza
surinjayesuba,kodayakewaniyatashidagamatattu.
BABINA17
1Sa'annanyacewaalmajiran,Bashiyiwuwa,amma
cewalaifofinzasuzo,ammakaitonwandasukazo!
2Garaaratayemasadutsenniƙaawuyansa,ajefashi
cikinbahar,dayăsaɓawaɗayadagacikinwaɗannan
ƙanana.
49

LUKA
3Kukuladakanku:Idanɗan'uwankuyayimakalaifi,ka
tsautamasa.Idankumayatubakagafartamasa.
4Idankuwayayimakalaifisaubakwaiarana,saubakwai
aranayakomowurinka,yace,‘Natuba.kagafartamasa.
5SaimanzanninsukacewaUbangiji,Kaƙaramana
bangaskiya.
6Ubangijikuwayace,“Idankunadabangaskiyakamar
ƙwayarmastad,kunaiyacewawannanitacensikamin,'A
tsirokutatushen,kudasaacikinteku.kumayakamataya
yimukubiyayya.
7Ammawaneacikinku,yanadabawamainoma,ko
kiwonshanu,zaicemasa,sa'addayafitodagagona,Kuje
kuzaunakuciabinci?
8Kumabazaigwammacecemasa,shiryaabindazanci,
dakumaɗauredakanka,dakumabautamini,harnacina
sha.Bayanhakazakucikusha?
9Yanagodewabawannandominyaaikataabindaaka
umarceshi?Bazanyiba.
10Hakakumaku,sa’addakukaaikatadukanabindaaka
umarceku,kuce,‘Mubayimarasaamfanine,munyiabin
dayakamatamuyi.
11Sa'addayaketafiyaUrushalima,saiyabitatsakiyar
SamariyadaGalili.
12Sa'addayashigawaniƙauye,saigawaɗansukutare
gomasukataryeshi,sukatsayadaganesa.
13Saisukaɗagamuryasukace,“Yesu,Ubangiji,kaji
tausayinmu.
14Sa'addayagansu,yacemusu,Kutafikununakanku
gafiristoci.Kumashiyazama,cewa,dasukatafi,aka
tsarkake.
15Dayadagacikinsukuwadayagayawarke,yakomo,
yaɗaukakaAllahdababbarmurya.
16Saiyafāɗiƙasaagabanƙafafunsa,yanagodemasa,shi
kuwaBasamariyene.
17Yesuyaamsayace,“Bagomaneakatsarkakeba?
ammainatara?
18BaasamiwaɗandasukakomodonsuɗaukakaAllahba,
saibaƙonnan.
19Yacemasa,Tashi,tafihanyarka,bangaskiyarkata
warkardakai.
20DaFarisiyawasukatambayeshi,yausheMulkinAllah
zaizo,saiyaamsamusuyace,“MulkinAllahbazaizoda
luraba.
21Bakuwazasuce,‘Gashinan!Kokuwa,gacan!Gashi,
MulkinAllahyanacikinku.
22Saiyacewaalmajiran,“Kwanakizasuzo,lokacinda
zakuyimarmaringaninɗayadagacikinkwanakinƊan
Mutum,ammabazakuganiba.
23Kumazasucemuku,Dubaanan.Kokuwa,dubacan.
Kadakubisu,kumakadakubisu.
24Gamakamaryaddawalƙiya,wandakehaskakawadaga
waniɓangarenaƙarƙashinsama,yakehaskakawancan
ɓangarenƙarƙashinsama.HakakumaƊanMutumzai
kasanceazamaninsa.
25Ammadoleneyafarashanwahaladayawa,zamanin
nankumayaƙishi.
26KamaryaddayakeazamaninNuhu,hakakumazata
kasanceazamaninƊanMutum.
27Sunaci,anasha,anaaurardamata,anaaurardasu,har
randaNuhuyashigajirgi,rigyawatazo,tahallakasu
duka.
28HakakumakamaryaddayakasanceazamaninLutu.
sunci,sunasha,sunasaye,sunasayarwa,sunashuka,sun
yigini;
29AmmaaranardaLutuyafitadagaSaduma,akayi
ruwanwutadakibiritudagasama,yahallakasuduka.
30HakakumazaikasancearanardaƊanMutumzai
bayyana.
31Awannanrana,wandayakebisasoro,dakayansaa
cikingida,kadayasaukoyakwashe,wandakumayake
cikinsaura,kadayakoma.
32KutunadamatarLutu.
33Dukwandayanemicetonransa,zairasashi.Kumaduk
wandayarasaransazaikiyayeshi.
34Inagayamuku,awannandarezaayimutumbiyua
gadoɗaya.Zaaɗaukiɗaya,abarɗaya.
35Matabiyuzasuyiniƙatare.Zaaɗaukiɗaya,abarɗaya.
36Mutumbiyuzasukasanceagona.Zaaɗaukiɗaya,a
barɗaya.
37Saisukaamsasukacemasa,Aina,Ubangiji?Saiyace
musu,“Dukindagawayake,cangaggafazasutaruwuri
ɗaya.
BABINA18
1Yayimusuwanimisaliharyakaigahaka,cewaya
kamatamutanesuriƙayinaddu’akullum,kadasusuma.
2Yace,“Akwaiwanialƙaliacikinbirni,wandabaya
tsoronAllah,bayakumakuladamutum.
3Akwaiwatagwauruwaabirnin.Saitazowurinsa,tana
cewa,Karamaminimagabtana.
4Ammayaƙiɗanlokaci,ammadagabayayaceacikin
kansa,KodayakebanatsoronAllah,kumabanakulada
mutum.
5Ammasabodagwauruwarnantanadamuna,zansāke
mata,donkadatagajidani.
6Ubangijikuwayace,“Kujiabindaalƙalimararadalci
yafaɗa.
7Allahkumabazaisākawazaɓaɓɓunsawaɗandasukeyi
masakukadaredaranaba,kodayakeyadaɗedasu?
8Inagayamuku,zairamamusudasauri.Dukdahaka
sa'addaƊanMutumyazo,zaisamibangaskiyaaduniya?
9Yabadawannanmisalingawaɗansuwaɗandasuka
dogaragakansucewasuadalaine,sukarainawasu.
10MutanebiyusukahaurazuwaHaikalidonsuyiaddu'a.
ɗayaBafarisiyene,ɗayankumamaikarɓarharajine.
11Bafarisiyenyamiƙe,yayiaddu’adakansahaka,yace,
“YaAllah,nagodemaka,dayakebakamarsauranmutane
sukeba,masuƙwace,azzalumai,mazinata,kokumakamar
maikarɓarharajinnan.
12Inaazumisaubiyuamako,Inabadazakanadukan
abindanamallaka.
13Maikarɓarharajikuwa,yanatsayedaganesa,baiyarda
yaɗagaidanunsasamaba,ammayabugiƙirjinsa,yana
cewa,“Allahkajitausayinanimaizunubi.
14Inagayamuku,mutuminnanyatafigidansabaratacce
nefiyedaɗayan.Wandakumayaƙasƙantardakansazaa
ɗaukaka.
15Kumasukakawomasajarirai,yataɓasu,ammada
almajiransasukagani,sukatsawatamusu.
16AmmaYesuyakirasuwurinsayace,“Kubaryara
ƙananasuzowurina,kadakuhanasu,gamamulkinAllah
nairinwaɗannanne.
50

LUKA
17Hakika,inagayamuku,Dukwandabazaikarɓimulkin
Allahkamarƙaraminyaroba,bazaishigacikiba.
18Kumawanishugabantambayeshi,yanacewa,Good
Master,abindazanyiingajiraimadawwami?
19Yesuyacemasa,Donmekakekiranadaalheri?Ba
wanimaikyau,saiɗaya,wato,Allah.
20Kasanumarnai,Kadakayizina,Kadakayikisankai,
Kadakayisata,Kadakayishaidarzur,Kagirmama
mahaifinkadamahaifiyarka.
21Yace,“Dukanwaɗannannakiyayetuninaƙuruciya.
22Sa'addaYesuyajiwadannanabubuwa,yacemasa,
dukdahakarasadayaabu:sayardadukanabindakakeda,
dakumararrabawamatalauta,kumazakasamidukiyaa
sama:kumazo,bini.
23Dayajihaka,yayibaƙincikiƙwarai,donyanada
wadataƙwarai.
24DaYesuyagayanabaƙincikiƙwarai,saiyace,“Da
wuyawaɗandasukedadukiyasushigaMulkinAllah!
25Dominyafisauƙigaraƙumiyabitaidonallura,damai
arzikiyashigaMulkinAllah.
26Waɗandasukajitakuwasukace,“To,wazaisamiceto?
27Saiyace,“Abindabashiyiwuwagamutanemai
yiwuwaneawurinAllah.
28SaiBitrusyace,“Gashi,munbarkome,munbika.
29Yacemusu,“Lallehakika,inagayamuku,bawani
mutumdayabargida,koiyaye,ko’yan’uwa,komata,
ko’ya’ya,sabodaMulkinAllah.
30Waɗandabazasusamiriɓibiyubaawannanlokacina
yanzu,dakumarainaharabadaaduniyamaizuwa.
31Saiyaɗaukigomashabiyunnan,yacemusu,“Gashi,
zamutafiUrushalima,dukabindaannabawasukarubuta
gamedaƊanMutumzaicika.
32Gamazaabadashigaal'ummai,zaayimasaba'a,a
wulakantashi,atofamasa.
33Zaayimasabulala,sukasheshi,aranataukukuwazai
tashi.
34Kumabasufahimcikoɗayadagacikinwaɗannan
abubuwaba,wannanmaganakuwataɓoyemusu,basu
kuwasanabindaakafaɗaba.
35DayamatsokusadaYariko,saiwanimakahozaunea
gefenhanyayanabara.
36Dajintaronjama'anawucewa,saiyatambayameake
nufi.
37Saisukafaɗamasa,YesuBanazareyanawucewa.
38Saiyayikira,yanacewa,“Yesu,ƊanDawuda,kaji
tausayina.
39Waɗandasukegabasukatsawatamasa,donyayishiru.
40Yesuyatsaya,yayiumarniakawoshi,yamatso,ya
tambayeshi.
41Yanacewa,“Mekukesoinyimuku?Saiyace,
Ubangiji,domininsamiganina.
42Yesuyacemasa,Kasamiganinka,bangaskiyarkata
ceceka.
43Nandananyasamiganinsa,yabishi,yanaɗaukaka
Allah.
BABINA19
1YesuyashigaYariko,yazarce.
2Saiga,akwaiwanimutummaisunaZakka,wandashine
shugabanmasukarɓarharaji,yanadawadata.
3SaiyanemiyagakowaneneYesu.kumabazaiiyaga
manemalabaraiba,sabodayanadaɗangirma.
4Saiyarugagaba,yahaukanitacensycomoredonyagan
shi.
5DaYesuyazowurin,yaɗagaido,yaganshi,yacemasa,
Zakka,yigaggawarsauko.Dominyaudoleinzaunaa
gidanka.
6Yayigaggawa,yasauko,yakarɓeshidamurna.
7Dasukagahaka,dukansusukayigunaguni,sunacewa,
“Yatafibaƙodawanimaizunubi.
8Zakkakuwayatsaya,yacewaUbangiji.Gashi,
Ubangiji,rabinabindanakedashinabamatalauta;In
kuwanaƙwacewaniabuawurinwanitahanyarzargin
ƙarya,zanmayarmasadaninkihuɗu.
9Yesuyacemasa,Yaucecetoyazogidannan,dominshi
maɗanIbrahimne.
10DominƊanMutumyazonedominyaceciabindaya
ɓace.
11Kumakamaryaddasukajiwadannanabubuwa,yakara
dabadawanimisali,dominyanakusadaUrushalima,da
kumadominsunazatonMulkinAllahzaibayyanananda
nan.
12Saiyace,“Wanisarkiyatafiwataƙasamainisa,yă
karɓimulkigakansa,yakomo.
13Saiyakirabarorinsagoma,yabasufamgoma,yace
musu,“Kusha,saiinzo.
14Ammamutanensasukaƙishi,sukaaikasaƙoabayansa,
sukace,“Bazamusamimutuminnanyayisarautaa
kanmuba.
15Dayakomo,yakarɓimulki,saiyabadaumarnia
kirawobayinnandayabakuɗin,dominyasannawane
kowanemutumyasamutahanyarciniki.
16Sainafarkonyazo,yace,Ubangiji,famɗinkayasami
famgoma.
17Saiyacemasa,"To,kaibawankirki:dominkakasance
daaminciacikinkadankadan,kanadaikoakanbirane
goma."
18Nabiyukuwayazo,yace,Ubangiji,famɗinkayasami
fambiyar.
19Yakumacemasa,“Kaimakazamashugabanbirane
biyar.
20Wanikumayazo,yanacewa,Ubangiji,gafamɗinka,
wandanaajiyeacikinrigar.
21Gamainajintsoronka,Dominkaimutumnemai
wahala,Kakangirbeabindabakayiba,Kakangirbeabin
dabakashukaba.
22Saiyacemasa,Dagabakinkazanhukuntaka,mugun
bawa.Kasaninimutumnemaiwahala,inaɗaukanabinda
banshukaba,ingirbiabindabanshukaba.
23Meyasabakabadakuɗinaabankiba,dominda
zuwanazanneminawadariba?
24Saiyacewawaɗandasuketsaye,“Kukarɓifamɗin
dagagareshi,kubawandayakedafamgoma.
25(Sukacemasa,Ubangiji,yanadafamgoma).
26Domininagayamuku,cewagadukanwandayazaaba.
Wandabashikuma,kodaabindayakedashizaakarɓe
masa.
27Ammawaɗannanabokangābana,waɗandabasasoin
yimulki,kukawonan,kukarkashesuagabana.
28Dayafaɗihaka,saiyayigaba,yahaurazuwa
Urushalima.
51

LUKA
29DayamatsokusadaBetfajidaBetanya,akandutsenda
akekiraDutsenZaitun,yaaikialmajiransabiyu.
30Yanacewa,Kutafiƙauyendayakedauradaku.Acikin
shigarkuzakutarardaaholakindayakeɗaure,wandaba
kowayataɓazamaakaiba.
31Inwaniyatambayeku,'Donmekukekwanceshi?haka
zakucemasa,DominUbangijiyanabukatarsa.
32Waɗandaakaaikokuwasukatafi,sukatararkamar
yaddayafaɗamusu.
33Sunakwanceaholakin,saimasushisukacemusu,
“Donmekukekwanceaholakin?
34Saisukace,Ubangijiyanabukatarsa.
35SaisukakawoshiwurinYesu,sukajefatufafinsuakan
aholakin,sukasaYesuakai.
36Yanatafiyakuwasukashimfiɗatufafinsuahanya.
37Sa’addayamatso,kodayakeagangarenDutsen
Zaitun,dukantaronalmajiransukafaramurna,sunayabon
Allahdababbarmuryasabodadukanmanyanayyukada
sukagani.
38Yace,“YaboyatabbatagaSarkindayakezuwada
sunanUbangiji,salamaasama,daɗaukakaacikinɗaukaka.
39WaɗansuFarisawadagacikintaronsukacemasa,
“Malam,katsautawaalmajiranka.
40Saiyaamsayacemusu,Inagayamuku,idanwadannan
zasuyishiru,daduwatsuzasuyikuka.
41Dayamatso,saiyagabirnin,yayikukaakansa.
42Yanacewa,“Daacekaimakasani,acikinkwanakin
nan,abubuwandakenasalama!Ammayanzusunɓoye
dagaidanunka.
43Gamakwanakizasuzoakanki,damaƙiyankizasuyi
taruwakewayedake,sukewayeki,sutsarekitakowane
gefe.
44Zansakaƙasa,da'ya'yankaacikinka.Kumakadasu
barwanidutseakanwani.Dominbakasanlokacin
ziyararkaba.
45SaiyashigaHaikali,yafarakorarmasusayarwada
masusayeacikinsa.
46Yacemusu,“Arubuceyake,‘Gidanagidanaddu’ane,
ammakunmaisheshikogonɓarayi.
47KullumyanakoyarwaaHaikali.Ammamanyan
firistocidamalamanAttauradamanyanmutanesukanemi
suhallakashi.
48Ammabasusamiabindazasuyiba,gamadukan
mutanesunkasakunnesosaidonsujishi.
BABINA20
1Awatarana,yanakoyarwaaHaikaliyanawa'azin
bishara,saimanyanfiristocidamalamanAttaurasukazo
masataredadattawa.
2Saiyayimaganadashi,yace,Faɗamana,dawaneiko
kakeyinwaɗannanabubuwa?Kowanenewandayabaka
wannanikon?
3Saiyaamsayacemusu,Zankumatambayekuabudaya.
kumakuamsamin:
4BaftismarYahaya,dagaSamatake,kokuwatamutane?
5Kumasukayitunanidakansu,yanacewa,Idanzamuce,
Dagasama.Zaice,Donmebakugaskatashiba?
6Ammakumaidanmukace,Namutane;Dukanmutaneza
sujajjefemu,gamasuntabbataYahayaannabine.
7Saisukaamsa,sukakasaganeindayafito.
8Yesuyacemusu,“Banikumaingayamukudawane
ikonakeyinwaɗannanabubuwaba.
9Saiyafarayiwajama'awannankwatancin.Wanimutum
yashukagonarinabi,yabadaitagamanoma,yatafiwata
ƙasamainisadadaɗewa.
10Ammaalokacinkaka,saiyaaikibawawurinmanoman
subashidagacikinamfaningonarinabin,ammamanoman
sukabugeshi,sukasallameshikyauta.
11Yasākeaikiwanibawa,sukayimasaduka,suka
wulakantashi,sukasallameshifanko.
12Kumayasākeaikanauku,sukayimasarauni,suka
jefardashi.
13Ubangijingonarinabinyace,“Mezanyi?Zanaiki
ƙaunataccenɗana,watakilazasugirmamashisa'adda
sukaganshi.
14Ammadamanomansukaganshi,saisukayita
muhawaraatsakaninsu,sunacewa,“Wannanshine
magajin!
15Saisukakoreshidagagonarinabin,sukakasheshi.To,
meubangijingarkarinabinzaiyimusu?
16Zaizoyahallakamanomannan,yabadagonarinabin
gawaɗansu.Dasukajisaisukace,Allahyakiyaye.
17Saiyadubasu,yace,"Menenewannandaakarubuta,
Dutsendamaginasukaƙi,shiyazamashugaban
kusurwa?"
18Dukwandayafāɗiakandutsen,zaakarye.Ammaduk
wandatafāɗi,saitaniƙashi.
19Asa'annanmanyanfiristocidamalamanAttaurasuka
nemisukamashi.Sukajitsoronjama'a,gamasunganea
kansuyayiwannanmisalin.
20Saisukazubamasaido,sukaaiki’yanleƙenasiri,
waɗandazasuzamaadalai,donsukamamaganarsa,suba
dashigaikodaikongwamna.
21Saisukatambayeshi,sunacewa,“Malam,munsani
kanafaɗa,kanakoyarwadaidai,bakayardadakowa,
ammakanakoyardatafarkinAllahdagaske.
22ShinhalalneagaremumubaKaisarharaji,kokuwa
a'a?
23Ammayaganeyaudararsu,saiyacemusu,“Donme
kukegwadani?
24Kununamanidinariguda.Surarwanedarubutunwa
yakedashi?Sukaamsasukace,NaKaisar.
25Yacemusu,“SabodahakakubaKaisarabindayake
naKaisar,kukumabaAllahabindayakenaBautawa.
26Ammabasuiyariƙemaganarsaagabanjama'aba,suka
yimamakinamsarsa,sukayishiru.
27SaiwaɗansuSadukiyawasukazowurinsa,waɗanda
sukayimusuncewababutashinmatattu.Sukatambayeshi.
28Yace,‘Malam,Musayarubutamana,‘Inwani
ɗan’uwanmutumyamutuyanadamata,yamutubashida
‘ya’ya,saiɗan’uwansayaaurimatarsa,yahaifawa
ɗan’uwansazuriya.
29Sabodahakaakwai'yan'uwabakwai.
30Nabiyukuwayaaurota,yarasubaihaihuba.
31Naukukuwayaaurota.Hakananbakwaiɗinkuma,ba
subar'ya'yaba,sukamutu.
32Dagaƙarshekumamatartamutu.
33To,atashinmatattu,matarwaceacikinsu?Bakwaisun
aura.
34Yesuyaamsayacemusu,'Ya'yanduniyasunaaure,
anakumaaurarwa.
52

LUKA
35Ammawaɗandazaalasaftasunisasusamiwannan
duniyar,datashinmatattu,basayinaure,baakumaaurar
dasu.
36Bazasuƙaramutuwaba,gamasunyidaidaida
mala'iku.kuma'ya'yanAllahne,dayakeƴantashin
matattune.
37Yanzudaaketadamatattu,Musamayafaɗaakurmin
kurmin,sa'addayakiraUbangijiAllahnIbrahim,da
Ishaku,daAllahnaYakubu.
38DominshibaAllahnamatattubane,ammanamasurai,
gamadukansusunarayayyugareshi.
39SaiwaɗansumalamanAttaurasukaamsasukace,
“Malam,kafaɗadakyau.
40Bayanhakabasuyiyuwuwasuyimasawatatambaya
bakokaɗan.
41Yacemusu,“ƘaƙasukecewaAlmasihuɗanDawuda
ne?
42DawudadakansayacealittafinZabura,“Ubangijiya
cewaUbangijina,Zaunagahannundamana.
43Harsainasamaƙiyankamatashinsawunka.
44DawudayacemasaUbangiji,yayayakeɗansa?
45Sa'annanagabandukanjama'ayacewaalmajiransa.
46KuyihankalidamalamanAttaura,waɗandasukesosu
yitafiyacikindogayenriguna,sunasongaisuwaakasuwa,
dakujerumafigirmaamajami'u,damanyanɗakunaa
lokacinliyafa.
47Waɗandasukecinyegidajengwauraye,sunayin
addu'o'imasutsawodonyinaddu'a,zasusamibabban
hukunci.
BABINA21
1Yaɗagakai,yagaattajiraisunajefardakayansuacikin
ma'aji.
2Kumayagawatamatalaucigwauruwatanajefarda
tsabarkudibiyuaciki.
3Yace,“Hakika,inagayamuku,wannanmatalauci
gwauruwatazubaacikifiyedadukansu.
4Gamawaɗannandukadagacikinyawansusunbada
hadayunAllah,Ammaitatabadadukanabindatakeda
rai.
5KamaryaddawaɗansusukayimaganagamedaHaikalin,
yaddaakaƙawatashidaduwatsumasukyauda
kyaututtuka,yace.
6Ammawaɗannanabubuwandakukegani,kwanakizasu
zo,waɗandabazaabarwanidutseakanwaniba,wanda
bazaarusheshiba.
7Kumasukatambayeshi,yanacewa,Master,amma
yaushenewadannanabubuwazama?Wacealamakumaza
takasancesa'addawaɗannanabubuwazasuauku?
8Yace,Kukulakadaaruɗeku:gamamutanedayawaza
suzodasunana,sunacewa,NineAlmasihu.Lokacin
kumayagabato,kadakubisu.
9Ammasa'addakukajilabarinyaƙe-yaƙedahargitsi,
kadakufirgita.ammakarshenbayanan.
10Sa'annanyacemusu,Al'ummazatatasarwaal'umma,
mulkikumazaitasarwamulki.
11Manyangirgizarasazasuyiawuraredabamdabam,da
yunwa,daannoba.Zaagaabubuwanbantsorodamanyan
alamudagasama.
12Ammakafinwaɗannanduka,zasuɗoramuku
hannuwansu,sutsanantamuku,subadakugamajami'uda
kurkuku,akaikugabansarakunadamasumulkisaboda
sunana.
13Kumatazamashaidaagareku.
14Donhakasaikuyiazamaacikinzukatanku,kadakuyi
tunaniagabaninabindazakuamsa.
15Gamazanbakubakidahikima,waɗandadukanabokan
gābankubazasuiyayingabadasuba,kosuyitsayayya
dasu.
16Kumaiyaye,da'yan'uwa,dadangi,daabokaizasu
basheku.Sa'annanakashewaɗansunku.
17Dukanmutanezasuƙikusabodasunana.
18Ammakogashinkankubazailalaceba.
19Acikinhaƙurinkukukamallakirayukanku.
20Sa'addakukagaUrushalimatanakewayedasojoji,sai
kusanihalakartayakusa.
21Sa'annanwaɗandasukecikinYahudiyasuguduzuwa
duwatsu.Kumawaɗandasukeacikintasufita.Kuma
waɗandasukeacikinƙauyekadasushigeta.
22Dominwaɗannansunekwanakinɗaukarfansa,domin
dukanabindaakarubutayacika.
23Ammakaitonmasujunabiyudamasushayarwaa
kwanakinnan!Gamazaayibabbarwahalaaƙasar,da
hasalaakanjama'arnan.
24Zaakashesudatakobi,akaisubautazuwadukan
al'ummai,Al'ummaikumazasutattakeUrushalima,har
lokacinal'ummaiyacika.
25Kumazaayialamuarana,dawata,dataurari.Kumaa
kanduniyawahalaal'ummai,dadamuwa;tekudaraƙuman
ruwasunaruri;
26Zukatanmutanesunakasalasabodatsoro,Dakumalura
daal'amurandakezuwaaduniya,Gamazaagirgizaikon
sama.
27Sa'annankumazasugaƊanMutumyanazuwaacikin
gajimaredaikodaɗaukakamaigirma.
28Sa'addawaɗannanabubuwasukafarafaruwa,saiku
ɗagakankusama,kuɗagakawunanku.Dominfansarkuta
kusa.
29Yayimusuwanimisali.Dubiitacenɓaure,dadukan
itatuwa;
30Sa'addasukafitoharba,kungani,kunkumasanda
kankucewaraniyayikusa.
31Hakananku,idankungawaɗannanal'amurasuna
faruwa,kusaniMulkinAllahyakusato.
32Hakika,inagayamuku,zamaninnanbazaishuɗeba,
saidukabinyacika.
33Samadaƙasazasushuɗe,ammamaganatabazata
shuɗeba.
34Kumakuyihankalidakanku,kadazukatankusucika
dashaƙewa,dashaye-shaye,dashagulgulanrayuwar
duniya,harranarnantazomukubadaganganba.
35Gamakamartarkozataaukowadukanmazaunan
duniya.
36Sabodahaka,kuyitsaro,kuyiaddu'akullum,dominku
isakutserewadukanwaɗannanabubuwadazasuauku,
kutsayaagabanƊanMutum.
37DaranayanakoyarwaaHaikali.Dadareyafita,ya
zaunaadutsendaakecedashiDutsenZaitun.
38Dasassafedukanjama'asukazowurinsaaHaikali,
dominsusaurareshi.
53

LUKA
BABINA22
1To,idinabincimararyistiyamatso,watoIdinƘetarewa.
2SaimanyanfiristocidamalamanAttaurasukanemi
yaddazasukasheshi.gamasunatsoronmutane.
3SaiShaiɗanyashigacikinYahuza,maisunaIskariyoti,
ɗayadagacikingomashabiyunnan.
4Saiyatafiyayimaganadamanyanfiristocida
shugabanni,yaddazaibasheshiagaresu.
5Sukayimurna,sukayialkawarizasubashikuɗi.
6Saiyayialkawari,yakumanemidamayabasheshia
garesu,inbabutaron.
7Sairanarabincimararyistitazo,lokacindadolenea
yankaIdinƘetarewa.
8SaiyaaikiBitrusdaYahaya,yace,Kujekushiryamana
IdinƘetarewa,muci.
9Sukacemasa,“Ainakakesomushirya?
10Yacemusu,“Gashi,lokacindakukashigacikinbirni,
wanimutumzaitaryeku,ɗaukedatulunruwa.kubiyoshi
cikingidandayashiga.
11Saikucewamaigidan,Ubangijiyacemaka,Ina
masaukinbaki,indazanciIdinƘetarewatareda
almajiraina?
12Zainunamukuwanibabbanɗakinabenedaakashirya,
acankushirya.
13Saisukatafi,sukaiskekamaryaddayafaɗamusu,
kumasukashiryaIdinƘetarewa.
14Dasa'atayi,saiyazauna,damanzannigomashabiyun
nantaredashi.
15Saiyacemusu,InasoinciIdinƘetarewataredaku
kafininshawuya.
16Gamainagayamuku,bazanƙaracidagagareta,saia
cikaacikinmulkinAllah.
17Saiyaɗaukiƙoƙon,yayigodiya,yace,“Kuɗauki
wannan,kurabaatsakaninku.
18Gamainagayamuku,bazanshadagacikin'ya'yan
itaceninabi,saiMulkinAllahyazo.
19Saiyaɗaukigurasa,yayigodiya,yagutsuttsura,yaba
su,yace,“Wannanjikinanedaakabaku.
20Hakakumaƙoƙonbayanjibi,yanacewa,Wannan
ƙoƙonsabonalkawarineacikinjinina,wandaakazubar
dominku.
21Ammagashi,hannunwandayabasheniyanataredani
akantebur.
22KumalalleneƊanMutumyatafi,kamaryaddaaka
ƙaddara,ammakaitonmutumindaakabasheshi!
23Saisukafaratambayarjunakowaneneacikinsuwanda
zaiyiwannanabu.
24Akakumayitahusumaatsakaninsu,kowanenea
cikinsuzaizamamafigirma.
25Yacemusu,“Sarakunanal'ummaisunamulkinsu.
kumawadandasukayimulkiakansuanakiransudamasu
kyautatawa.
26Ammabazakuzamahakaba.Shikumawandayake
babba,kamarmaihidima.
27Wayafigirma,wandayazaunacinabinci,kokuwa
maihidima?Ashe,bawandayazaunacinabinciba?
Ammaniacikinkunakekamarmaihidima.
28Kunewaɗandakukazaunataredaniacikingwajina.
29Kumainanaɗamukumulki,kamaryaddaUbanaya
sanyamini.
30Dominkucikushaateburinaamulkina,Kuzaunaa
kankaragai,kunahukuntakabilanIsra'ilagomashabiyu.
31SaiUbangijiyace,Saminu,Saminu,ga,Shaiɗanyaso
yasameka,dõminyatacekukamaralkama.
32Ammanayimakaaddu'a,kadabangaskiyarkatakasa,
kumainkatuba,kaƙarfafa'yan'uwanka.
33Saiyacemasa,Ubangiji,ashiryenakeintafitareda
kai,dukaacikinkurkuku,dakumamutuwa.
34Saiyace,Inagayamaka,Bitrus,dazakarabazaiyi
carayau,kafinkaukuukumusancewakasanni.
35Yacemusu,“Sa'addanaaikeku,bajaka,daguntu,da
takalmi,kunrasawaniabu?Sukace,Bakomai.
36Sa'annanyacemusu,Ammayanzu,wandayakeda
jaka,bariyaƙwace,shimadaguntunsa.
37Gamainagayamuku,cewalalleneacikawannanda
akarubutaagareni,‘Anlissaftashiacikinmasulaifi.
38Saisukace,Ubangiji,gatakubabiyu.Saiyacemusu,
Yaisa.
39YafitoyatafiDutsenZaitunkamaryaddayasaba.
Almajiransakumasukabishi.
40Sa'addayakewurin,yacemusu,“Kuyiaddu'akada
kushigacikingwaji.
41Saiyajanyedagagaresuwajenjifandutse,yadurƙusa
yayiaddu'a.
42Yanacewa,Uba,idankakasanceashirye,cireƙoƙon
dagagareni.
43Saiwanimala'ikayabayyanagareshidagasama,yana
ƙarfafashi.
44Dayakeyanacikinazaba,saiyaƙarayinaddu'a,
guminsakumayayikamadaɗigonjiniyanafaɗowaƙasa.
45Dayatashidagaaddu'a,yajewurinalmajiransa,ya
samesusunabarcidonbaƙinciki.
46Yacemusu,“Donmekukebarci?Kutashikuyi
addu'a,kadakushigacikingwaji.
47Sa'addayakemagana,saigataronjama'a,dawanda
akecedashiYahuza,ɗayadagacikinshabiyunnan,yaje
gabansu,yamatsokusadaYesuyasumbaceshi.
48AmmaYesuyacemasa,“Yahuda,kabasheƊan
Mutumdasumba?
49Sa'addawaɗandasukekewayedashisukagaabinda
zaibiyobaya,sukacemasa,Ubangiji,zamubugeda
takobi?
50Ɗayadagacikinsuyabugibawanbabbanfirist,yadatse
kunnensanadama.
51Yesuyaamsayace,“Kubarwannanharyanzu.Saiya
taɓakunnensa,yawarkardashi.
52SaiYesuyacewamanyanfiristoci,dashugabannin
Haikali,dadattawandasukazowurinsa,“Kunfitoda
takubadasandunakamarɓarawo?
53Sa'addanaketaredakukowaceranaaHaikali,baku
miƙahannuakainaba,ammawannanshinelokacinkuda
ikonduhu.
54Saisukakamashi,sukakaishigidanbabbanfirist.
Bitruskuwayabishidaganesa.
55Dasukahurawutaatsakargidan,sukazaunatare,
Bitrusyazaunaacikinsu.
56Ammawatabaiwataganshiyanazaunekusadawuta,
tadubeshi,tace,“Wannanmayanataredashi.
57Yayimusunsa,yace,“Mace,bansanshiba.
58Bayanɗanlokacikaɗanwaniyaganshi,yace,“Kai
kumadagacikinsukake.SaiBitrusyace,Mutum,baniba.
54

LUKA
59Wajensa'aɗayabayanwanikumayatabbata,yace,
“Hakikawannanmutuminkumayanataredashi,gamashi
ɗanGaliline.
60SaiBitrusyace,Mutum,bansanabindakakefaɗaba.
Nandanan,yayindayakemagana,saizakarayayiihu.
61Ubangijikuwayajuyo,yadubiBitrus.Bitruskuwaya
tunadamaganarUbangiji,yaddayacemasa,Kafinzakara
yayicara,zakayimusunsaninasauuku.
62Bitrusyafitayayikukamaizafi.
63WaɗandasukeriƙedaYesusukayimasaba'a,suka
bugeshi.
64Dasukarufemasaidanu,sukabugeshiafuska,suka
tambayeshi,sukace,“Yiannabci,waneneyabugeka?
65Wasuabubuwadayawakumasunatazaginsa.
66Dagariyawaye,saidattawanjama'adamanyan
firistocidamalamanAttaurasukataru,sukakaishi
majalisa,sukace.
67KaineAlmasihu?gayamana.Yacemusu,Innagaya
muku,bazakugaskataba.
68Inkumanatambayeku,bazakubaniamsaba,ko
kuwakubarniintafi.
69DagabayaƊanMutumzaizaunaahannundamana
ikonAllah.
70Saidukansusukace,“To,kaiƊanAllahne?Saiyace
musu,Kuncenine.
71Saisukace,“Mekumazamuƙarashaida?Dominmu
kanmumunjibakinsa.
BABINA23
1Dukantaronsusukatashi,sukakaishiwurinBilatus.
2Saisukafaraƙarasa,sunacewa,“Munsamiwannan
mutuminyanakarkatardaal'umma,yanahanaabaKaisar
haraji,yanacewashikansaAlmasihuneSarki.
3Bilatusyatambayeshi,yace,"Ashe,kaiSarkin
Yahudawa?"Saiyaamsamasayace,Kaikace.
4SaiBilatusyacewamanyanfiristocidajama'a,“Banga
laifinmutuminnanba.
5Saisukaƙaratsanantasunacewa,“Yanazugajama'a,
yanakoyarwaadukƙasarYahudiya,tundagaGalilihar
zuwawannanwuri.
6DaBilatusyajilabarinƙasarGalili,yatambayeshiko
mutuminGaliline.
7DayaganecewashinahannunHirudusyake,saiyaaike
shiwurinHirudus,wandashimayanaUrushalimaa
lokacin.
8Sa'addaHirudusyagaYesu,yayimurnaƙwarai,domin
yayimarmaringaninsanadogonlokaci,dominyaji
abubuwadayawagamedashi.Kumayanafatanyaga
watamu'ujizadayayi.
9Saiyayimasatambayoyidayawa.ammabaiamsamasa
dakomaiba.
10SaimanyanfiristocidamalamanAttaurasukatsaya
sunazarginsasosai.
11Hirudusdamayaƙansasukaraineshi,sukayimasaba'a,
sukasamasatufafimasukyau,sukamaidashiwurin
Bilatus.
12ArannankumaBilatusdaHirudussukayiabokantaka
tare,domintunsunagabadajuna.
13Bilatuskuwayakiramanyanfiristocidamasumulkida
jama'a.
14Yacemusu,“Kunkawominimutuminnan,kamarmai
karkatardajama'ane.Gashikuwa,danagwadashia
gabanku,bansamiwanilaifiawurinmutuminbagameda
abubuwandakukezarginsa.
15A'a,kumabatukunaHirudus:gamanaaikekawurinsa.
Gashi,baayimasawaniabindayaisakisaba.
16Sabodahakazanhukuntashi,insakeshi.
17(Domindoleneyasakarmusuɗayaalokacinidin.)
18Nantakesukaɗagamuryasunacewa,“Karabuda
mutuminnan,kasakarmanaBarabbas.
19(Sabodawanitawayedaakayiabirni,dakisankai,aka
jefashikurkuku.)
20Bilatusyasākeyimusumagana,yanasoyasakeYesu.
21Ammasukayikuka,sunacewa,gicciyeshi,gicciyeshi.
22Saiyacemusuakaronauku,Meyasa,wanemugun
abuyayi?Bansamidalilinkisaagareshiba,donhakazan
horeshi,insakeshi.
23Saisukayitatadamuryamaiƙarfi,sunaroƙona
gicciyeshi.Kumamuryoyinsudanamanyanfiristocisuka
yirinjaye.
24Bilatuskuwayaumartaazamakamaryaddasuka
bukata.
25Saiyasakarmusuwandasukaroƙa,sabodatawayeda
kisankai.ammayabadaYesuganufinsu.
26Kumayayindasukatafidashi,sukakamawaniSiman,
BaKirene,yanafitowadagaƙauye,sukaɗoragicciyea
kansa,yăɗaukiYesubayanYesu.
27Saibabbantaronjama'adamatasukabishi,sunakuka,
sunamakokiakansa.
28AmmaYesuyajuyowurinsuyace,’Yanmatan
Urushalima,kadakuyiminikuka,ammakuyiwakanku
kukada‘ya’yankukuka.
29Gashi,kwanakisunazuwa,acikinsazasuce,‘Albarka
tātabbatagabakarare,damahaifardabatataɓahaihuwa
ba,danonondabasutaɓahaihuwaba.
30Sa'annanzasufaracewaduwatsu,'Kufaɗoakanmu.
Kumazuwagatuddai,Karufemu.
31Gamaidansunyiwaɗannanabubuwaaitacenkore,me
zaayidabushewa?
32Akwaikumawaɗansubiyu,masulaifi,akakaishia
kasheshi.
33DasukaisawurindaakecedashiƘofar,nansuka
gicciyeshi,damasulaifinnan,ɗayaadama,ɗayakumaa
hagun.
34SaiYesuyace,Uba,gafartamusu.Dominbasusan
abindasukeaikatãwaba.Sukarabatufafinsa,sukajefa
kuri'a.
35Mutanenkuwasukatsayasunakallo.Sarakunankuma
taredasusukayimasaba'a,sunacewa,“Yaceciwaɗansu;
bariyacecikansa,inshineAlmasihu,zaɓaɓɓenAllah.
36Sojojinkumasukayimasaba'a,sukazowurinsa,suka
miƙamasaruwanvinegar.
37Yanacewa,IdankaiSarkinYahudawane,kaceci
kanka.
38AkakumarubutamasarubutudaharuffanHellenanci,
danaLatin,danaIbrananci,cewa,“WANNANNE
SARKINYahudawa.
39Kumadayadagacikinmiyagundaakarataye,yazagi
shi,yanacewa,IdankaineAlmasihu,cecikankadamu.
40Ammaɗayanyaamsayatsawatamasa,yace,“Ashe,ba
katsoronAllah,dayakekanacikinwannanhukunci?
55

LUKA
41Kumalallenemũ,haƙĩƙa,ãdalcine.gamamunasamun
sakamakonayyukanmu:ammawannanmutuminbaiyi
kuskureba.
42SaiyacewaYesu,Ubangiji,katunadanisa'addaka
zomulkinka.
43Yesuyacemasa,Hakika,inagayamaka,yauzaka
kasancetaredaniacikinAljanna.
44Wajensa'atashidakenan,saigaduhuyarufedukan
duniyaharsa'atatara.
45Ranatayiduhu,labulenHaikalinkumayayayyagea
tsakiyarsu.
46Yesuyaɗagamuryadaƙarfiyace,“YaUba,nabada
ruhunaahannunka.”Dayafaɗihaka,saiyabadaruhun.
47Dajaruminɗinyagaabindayafaru,saiyaɗaukaka
Allah,yace,“Hakikawannanmutuminadaline.
48Dukanjama'ardasukataru,sukagaabindaakayi,suka
bugiƙirji,sukakomo.
49Dukabokansa,damatandasukabiyoshidagaƙasar
Galili,sukatsayadaganesa,sunadubanwaɗannan
abubuwa.
50Saiga,akwaiwanimutummaisunaYusufu,maibada
shawara.kumashimutuminkirkine,adali.
51Shikuwabaiyardadashawararsudaayyukansuba.Shi
kuwamutuminArimataiyane,birninYahudawa,shima
yanajiranMulkinAllah.
52WannanmutuminyatafiwurinBilatus,yaroƙijikin
Yesu.
53Saiyasaukodashi,yanadeshidalilin,yasashiawani
kabaridaakafafe,wandabaataɓasamutumacikiba.
54Rannankuwasaishiri,Asabarkumatagabato.
55KumamatandasukazotaredashidagaƙasarGalili,
sukabibayansa,sukadubakabarindayaddaakasajikinsa.
56Saisukakomosukashiryakayanyajidamanshafawa.
YahutaranarAsabarbisagaumarnin.
BABINA24
1To,aranarfarkotamako,dasassafe,sukazokabarin,
sunakawokayanyajiwaɗandasukashirya,dawaɗansu
kumataredasu.
2Saisukatararanmirginedutsendagakabarin.
3Saisukashiga,ammabasusamijikinUbangijiYesuba.
4Sa'addasukecikindamuwaawurin,saigawaɗansu
mutumbiyuatsayekusadasusayedatufafimasukyalli.
5Dasukatsorata,sukasunkuyardakansuƙasa,sukace
musu,“Donmekukenemanrayayyucikinmatattu?
6Bayanan,ammayatashi.
7Yanacewa,DoleneabadaƊanMutumahannun
mutanemasuzunubi,agicciyeshi,aranataukukumaya
tashi.
8Saisukatunadamaganarsa.
9Saisukakomodagakabarin,sukafaɗawagomasha
ɗaya,dasaurandukanwaɗannanabubuwaduka.
10MaryamuMagadaliya,daYuwana,daMaryamuuwar
Yakubu,dasauranmatandasuketaredasunesukafaɗa
wamanzanninwaɗannanabubuwa.
11Kalmominsukuwakamartatsuniyoyineagaresu,
ammabasugaskatadasuba.
12SaiBitrusyatashi,yarugazuwakabarin.Daya
durƙusa,yagatufafinlilinaajiyesukaɗai,yatafiyana
mamakinabindayafaru.
13Saiga,arannanbiyudagacikinsusunatafiyawani
ƙauyemaisunaImuwasu,yanadanisanmilsittindaga
Urushalima.
14Saisukayitazancetareakandukanabubuwandasuka
faru.
15Saiyazamana,yayindasuketattaunawatare,suna
muhawara,Yesudakansayamatso,yatafitaredasu.
16Ammaidanunsuarufe,donkadasusanshi.
17Yacemusu,“Waneirinmagananewaɗannandakuke
yidajuna,yayindakuketafiya,kunabaƙinciki?
18Kumadayadagacikinsu,maisunaKleyopa,amsayace
masa,"Shin,kaibaƙonekawaiaUrushalima,kumabaka
sanabubuwandasukafaruacanacikinwadannan
kwanaki?"
19Saiyacemusu,Waneabu?Sukacemasa,“Gameda
YesuBanazarat,wandashineannabimaiƙarfiaaikaceda
maganaagabanAllahdadukanjama'a.
20Dakumayaddamanyanfiristocidashugabanninmu
sukabasheshidonayankemasahukuncinkisa,suka
gicciyeshi.
21AmmamungaskatashinezaifanshiIsra'ila.Banda
wannanduka,yaukwananaukukenandafaruwar
waɗannanabubuwa.
22Harwayau,waɗansumatadagacikinƙungiyarmusuka
bamumamaki,waɗandasukedasassafeakabarin.
23Ammaalokacindabasusamijikinsaba,sukazo,suna
cewa,sunkumagawahayinmala'iku,waɗandasukace
yanadarai.
24Wasudagacikinwaɗandasuketaredamusukaje
kabarin,sukasameshikamaryaddamatansukafaɗa,
ammabasuganshiba.
25Saiyacemusu,“Kuwawaye,masujinkiringaskata
dukabindaannabawasukafaɗa.
26Ashe,baikamataAlmasihuyashawahalawadannan
abubuwa,kumayashigacikindaukakarsa?
27KumayafaradagaMusadadukanannabawa,ya
bayyanamusuacikindukanlittattafaigamedakansa.
28Saisukamatsokusadaƙauyendasuketafiya,saiyayi
kamarzaiyigaba.
29Ammasukamatsamasa,sukace,“Kazaunataredamu,
gamamagaribatayi,yinikuwatayinisa.Shikuwaya
shigayazaunataredasu.
30Sa'addayakecinabincitaredasu,yaɗaukigurasa,ya
yiwaAllahgodiya,yagutsuttsura,yabasu.
31Idonsuyabuɗe,sukakumasanshi.Shikuwayabace
dagaganinsu.
32Saisukacewajunansu,Ashe,zuciyarmubataƙunaa
cikinmuba,sa'addayakemaganadamuahanya,yana
kumabuɗemanalittattafai?
33Saisukatashiawannansa'a,sukakomaUrushalima,
sukatarargomashaɗayadawaɗandasuketaredasusun
taru.
34Yanacewa,Ubangijiyatashihakika,yabayyanaga
Saminu.
35Saisukabadalabarinabubuwandasukafaruahanya,
dayaddaakasanshidagutsuttsuragurasa.
36Dasunamaganahaka,Yesudakansayatsayaa
tsakiyarsu,yacemusu,“Salamaagareku.
37Ammasukafirgita,sukafirgita,sukazaciwaniruhune.
38Saiyacemusu,“Donmekukafirgita?Meyasa
tunaninkuketashiacikinzukatanku?
56

LUKA
39Kudubihannuwanadaƙafafuna,nidakainane.gama
ruhubashidanamadaƙasusuwa,kamaryaddakukegani
nakedasu.
40Dayafaɗihaka,yanunamusuhannuwansada
ƙafafunsa.
41Kumayayindasuketukunabadagaskiyagamurna,da
kumamamaki,yacemusu,Kunadawaniabincianan?
42Saisukabashiguntungasasshenkifidanazuma.
43Yaɗauka,yaciagabansu.
44Yacemusu,“Waɗannankalmominedanafaɗamuku,
tuninataredaku,cewadoleneacikadukanabindaaka
rubutaaAttaurataMusa,daacikinannabawa,dakumaa
cikinZabura.gamedani.
45Sa'annanyabuɗefahimtarsu,dominsufahimci
littattafai.
46Yacemusu,“Hakayakearubuce,hakakumaya
kamataAlmasihuyashawuya,aranataukukumayatashi
dagamatattu.
47Dominayiwa'azintubadagafararzunubaidasunansa
gadukanal'ummai,tundagaUrushalima.
48Kumakuneshaidunwaɗannanabubuwa.
49Gashi,inaaikomukudaalkawarinUbana:ammaku
zaunaabirninUrushalima,harkusamiikodagaSama.
50YakaisuwajeharzuwaBetanya,yaɗagahannuwansa
yasamusualbarka.
51Sa'addayakesamusualbarka,saiyarabudasu,aka
ɗaukeshizuwasama.
52Sukayimasasujada,sukakomaUrushalimadafarin
cikiƙwarai.
53KullumsunacikinHaikali,sunayabonAllah,suna
yabonAllah.Amin.
57

John
BABINA1
1Tunfil'azalakwaiKalma,Kalmannankuwayanatareda
Allah,KalmannankuwaAllahne.
2Hakatunfil'azalyaketaredaAllah.
3Dukanabubuwasunkasancetagareshine.Bakuma
abindayakasance,saitagamedashi.
4Acikinsaakwairai.Raikuwahaskenmutanene.
5Haskeyanahaskakawacikinduhu.Kumaduhubairufe
shiba.
6AkwaiwanimutumdaAllahyaaiko,sunansaYahaya.
7Wannanyazoshaidane,dominyashaidihasken,domin
kowayăbadagaskiyatawurinsa.
8Bashinehaskenba,ammaanaikoshinedominya
shaidihasken.
9Wannanshinehakikaninhaske,wandayakehaskaka
kowanemaishigowaduniya.
10Yanaduniya,duniyatawurinsatakasance,dukdahaka
duniyabatasanshiba.
11Yazoganasane,nasakuwabasukarɓeshiba.
12Ammadukwaɗandasukakarɓeshi,yabasuikonzama
'ya'yanAllah,harmawaɗandasukagaskatadasunansa.
13Waɗandaakahaifa,badagajiniba,konufinjiki,ko
nufinmutum,ammadagawurinAllah.
14Kalmannankuwayazamajiki,yazaunaacikinmu,
(kumamungaɗaukakarsa,ɗaukakarsatamakaɗaicinƊan
Uba,)cikedaalheridagaskiya.
15Yohannayashaidashi,yaɗagamuryayace,“Wannan
shinewandanafaɗagamedashicewa,Maizuwabayana
yazamafĩfĩnaagabana.
16Kumadagacikincikarsadukanmumukasamu,alheri
kumadominalheri.
17GamaShari'atahannunMusaakabadaita,alherida
gaskiyakuwatawurinYesuAlmasihusukakasance.
18BawandayataɓaganinAllahdaɗai.makaɗaicinƊa,
wandayakecikinƙirjinUba,shineyabayyanashi.
19WannanitaceshaidarYahaya,sa'addaYahudawasuka
aikifiristocidaLawiyawadagaUrushalimasutambayeshi,
Wanenekai?
20Yayiikirari,baiyimusunba.ammayashaida,Banine
Almasihuba.
21Saisukatambayeshi,“To,me?KaiIliyane?Saiyace,
Baniba.Shinkaineannabin?Saiyaamsayace,A'a.
22Saisukacemasa,Wanenekai?Dominmubadaamsa
gawaɗandasukaaikomu.Mekakecewadakanka?
23Yace,“Ninemuryarmaikiraacikinjeji,Kudaidaita
hanyarUbangiji,kamaryaddaannabiIshayayafaɗa.
24WaɗandaakaaikokuwadagacikinFarisawane.
25Saisukatambayeshi,sukacemasa,Donmezakayi
baftisma,idanbakaineAlmasihu,koIliya,kumabacewa
annabi?
26Yohannayaamsamusuyace,“Daruwanakeyi
baftisma.
27Shinewandayakezuwabayanayafini,wandabanisa
inkwancelagontakalminsaba.
28AnyiwaɗannanabubuwaaBetbaraahayinUrdun,inda
Yahayayakeyinbaftisma.
29KashegariYahayayagaYesunanufoshi,saiyace,
“Kunga,gaƊanRagonaAllah,wandazaiɗaukezunubin
duniya.
30Wannanshinewandanace,'Waniyanazuwabayana,
wandayarigani,dominyananantunbani.'
31Bankuwasanshiba,ammadominabayyanashiga
Isra'ila,donhakanazoinabaftismadaruwa.
32Yohannayayishaidayace,“NagaRuhuyanasaukowa
dagasamakamarkurciya,yazaunaakansa.
33Kumabansanshiba,ammawandayaaikoniinyi
baftismadaruwa,yacemini,AkanwandazakagaRuhu
nasaukowa,kumayazaunaakansa,shinewandayakeyin
baftismadaRuhuMaiTsarki.
34Nagani,nakumashaidawannanƊanBautawane.
35KashegarikumaYahayanatsaye,daalmajiransabiyu.
36SaiyadubiYesuyanatafiya,saiyace,“Kunga,ga
ƊanRagonaAllah!
37Almajirannanbiyusukajimaganarsa,saisukabiYesu.
38SaiYesuyawaiwaya,yagasunabinsa,saiyacemusu,
“Mekukenema?Sukacemasa,“YaShugaba,(wato,
ma’anarsa,Malam)inakakezaune?
39Yacemusu,Kuzokugani.Sukazosukagaindayake
zaune,sukazaunataredashiaranar,gamawajenkarfe
gomane.
40ƊayadagacikinbiyunnandasukajimaganarYahaya
sukakumabishi,Andarawasne,ɗan'uwanBitrus.
41Saiyafarasamoɗan'uwansaSaminu,yacemasa,Mun
samiAlmasihu,wato,Almasihu.
42SaiyakaishiwurinYesu.DaYesuyaganshi,yace,
“KaineSaminuɗanYunana.ZaacemakaKefas,wato,
Dutse.
43WashegariYesuzaifitazuwaGalili,yasamiFilibus,ya
cemasa,Bini.
44FilibuskuwanaBetsaidane,birninAndarawasda
Bitrus.
45FilibusyasamiNatanayil,yacemasa,“Munsameshi,
wandaMusaacikinAttaura,daannabawasukarubuta
gamedashi,YesuBanazare,ɗanYusufu.
46Nataniyelyacemasa,“Koakwaiwaniabumaikyauya
fitodagaNazarat?Filibusyacemasa,Zokagani.
47YesuyagaNatanayilunanufoshi,saiyacemasa,
“Duba,gaBa’isra’ilenagaske,wandabayaudaraa
cikinsa!
48Nataniyelyacemasa,Dagainakasanni?Yesuya
amsayacemasa,KafinFilibusyakiraka,sa'addakake
ƙarƙashinitacenɓaure,naganka.
49Natanayiluyaamsayacemasa,“YaShugaba,kaiƊan
Allahne.KaineSarkinIsra'ila.
50Yesuyaamsayacemasa,“Donnacemakanagankaa
gindinɓaure,kagaskata?Zakagaabubuwamafigirma
fiyedawaɗannan.
51Saiyacemasa,“Lallehakika,inagayamuku,zakuga
samatabuɗe,damala’ikunAllahsunahawadasaukowa
bisaƊanMutum.
BABINA2
1AranataukuakayibikinaureaKanataƙasarGalili.
uwarYesukuwatanacan.
2AkakiraYesudaalmajiransadukazuwawurindaurin.
3Kumaalõkacindasukarasaruwaninabi,uwarYesuta
cemasa,Basudaruwaninabi.
58

JOHN
4Yesuyacemata,“Mace,meruwanadake?Sa'anabai
rigayazoba.
5Mahaifiyarsatacewabayin,Dukabindayacemuku,ku
yi.
6Acankumaakwaitukwanegudashidanadutsekamar
yaddaYahudawasuketsarkakewa,kowannensuyana
ɗaukedatudubiyukouku.
7Yesuyacemusu,“Kucikatudunandaruwa.Sukacika
su.
8Saiyacemusu,Yanzukuɗiba,kukaiwashugabanidin.
Kumasukadaukeshi.
9Sa'addashugabanbikiyaɗanɗanaruwaninabi,baisan
indayafitoba.
10Saiyacemasa,“Kowanemutumdafarkoyakanbada
ruwaninabimaikyau.Sa'addamutanesukashasosai,sai
abindayafimuni,ammakakiyayekyakkyawanruwan
inabiharyanzu.
11Wannanfarkonmu'ujizaineYesuyayiaKanataƙasar
Galili,yakumabayyanaɗaukakarsa.Almajiransakuwa
sukagaskatadashi.
12Bayanhaka,yatafiKafarnahum,shidauwatasa,da
'yan'uwansa,daalmajiransa,sukazaunaacanba'yan
kwanakiba.
13IdinƘetarewanaYahudawayagabato,saiYesuya
hauraUrushalima.
14AHaikalikuwayaiskemasusayardashanu,datumaki,
datattabarai,damasucanjinkuɗizaune.
15Dayayibulaladaƙanananigiyoyi,yakoresuduka
dagaHaikali,datumaki,dashanu.Yazubardakuɗin’yan
canjin,yabirkiceteburin.
16Saiyacewamasusayardatattabarai,Ɗaukiwaɗannan
abubuwadaganan.KadakumaidagidanUbanagidan
fatauci.
17Almajiransakuwasukatunaarubuceyakecewa,Kishin
gidankayacinyeni.
18SaiYahudawasukaamsasukacemasa,“Wacealama
cekanunamanadakakeaikatawaɗannanabubuwa?
19Yesuyaamsayacemusu,“KurusheHaikalinnan,nan
dakwanaukuzantasheshi.
20Yahudawasukace,“Shekaruarba'indashidaakegina
wannanHaikali,zakakuwaginashinandakwanauku?
21AmmayayimaganarHaikalinjikinsa.
22Sabodahakadayatashidagamatattu,almajiransasuka
tunayafaɗamusuhaka.SukagaskataNassidamaganarda
Yesuyafaɗa.
23Sa'addayakeUrushalimalokacinIdinƘetarewa,
mutanedayawasukagaskatadasunansa,sa'addasukaga
mu'ujizandayayi.
24AmmaYesubaibadakansagaresuba,dominyasan
dukanmutane.
25Kumabayabukatarwaniyayishaidagamedamutum,
dominyasanabindakecikinmutum.
BABINA3
1AkwaiwaniBafarisiyemaisunaNikodimu,shugaban
Yahudawa.
2WannanyazowurinYesudadare,yacemasa,Malam,
munsanikaimalaminedagawurinAllah,gamabawanda
zaiiyayinwadannanmu'ujizaidakakeyi,saidaiBautawa
yanataredashi.
3Yesuyaamsayacemasa,“Lallehakika,inagayamaka,
inbaahaifimutumba,bazaiiyaganinMulkinAllahba.
4Nikodimuyacemasa,Tayayazaahaifimutumbayan
yatsufa?Zaiiyashigacikinmahaifiyarsasaubiyuahaife
shi?
5Yesuyaamsayace,“Lallehakika,inagayamuku,inba
anhaifimutumtaruwadaRuhuba,bazaiiyashiga
MulkinAllahba.
6Abindaakahaifadagajikinamane;Abindaakahaifata
wurinRuhukuwaruhune.
7Kadakayimamakidanacemaka,Doleneamaya
haihuwa.
8Iskatanabusawaindatakeso,kanajinƙararta,ammaba
kaiyasaninindatafito,daindatanufaba,hakamaduk
wandaakahaifatawurinRuhu.
9Nikodimuyaamsayacemasa,Tayayawaɗannan
abubuwazasukasance?
10Yesuyaamsayacemasa,“KaishugabanIsra'ilane,ba
kasanwaɗannanabubuwaba?
11Hakika,hakika,inagayamaka,abindamukasanimuke
faɗa,munakumashaidaabindamukagani.Kumabaku
karɓishaidarmuba.
12Idannafaɗamukual'amuranduniya,ammabaku
gaskataba,yayazakugaskataidannafaɗamuku
al'amuransama?
13Bawandayataɓahawazuwasama,saidaiwandaya
saukodagaSama,watoƊanMutumwandayakecikin
Sama.
14KamaryaddaMusayaɗagamacijinajeji,hakamadole
neaɗagaƊanMutum.
15Domindukwandayagaskatadashikadayahalaka,
ammayasamiraimadawwami.
16GamaAllahyayiƙaunarduniyaharyabada
makaɗaicinƊansa,domindukwandayagaskatadashi
kadayalalace,ammayasamirainaharabada.
17GamaAllahbaiaikoƊansaduniyadominyayiwa
duniyahukunciba.ammadominduniyatasamicetota
wurinsa.
18Wandayagaskatadashibaayimasahukunciba,
ammawandabaibadagaskiyaba,anrigaanyimasa
hukunci,dominbaigaskatadasunanmakaɗaicinƊan
Allahba.
19Kumawannanshinehukuncin,cewahaskeyazocikin
duniya,kumamutanesunfisonduhufiyedahaske,domin
ayyukansumugayene.
20Dukmaiaikatamuguntayanaƙinhaske,bayazuwa
wurinhaske,donkadaatsautawaayyukansa.
21Ammamaiyingaskiyayakanzowurinhaske,domina
bayyanaayyukansa,cewaanyisucikinAllah.
22Bayanhaka,Yesudaalmajiransasukazoƙasar
Yahudiya.Nanyazaunataredasuyanayimasabaftisma.
23YohannakumayanayinbaftismaaAinonkusada
Salim,dominakwairuwadayawaacan,sukazoakayi
musubaftisma.
24DominbaajefaYahayaakurkukubatukuna.
25SaiwaɗansualmajiranYohannadaYahudawasukataso
akanbatuntsarkakewa.
26SaisukazowurinYahaya,sukacemasa,YaShugaba,
wandayaketaredakuahayinUrdun,wandakabada
shaidaagareshi,gashiyanabaftisma,kumadukan
mutanesunazuwawurinsa.
59

JOHN
27Yahayayaamsayace,“Bamaiiyasamunkomesaian
bashidagasama.
28Kudakankukunshaidani,nace,banineAlmasihuba,
ammaanaikonigabadashi.
29Wandayakedaamaryashineango:ammaabokinango,
wandayaketsayeyanasauraronsa,yanamurnaƙwarai
sabodamuryarango.
30Doleneyaƙaru,ammadoleinragu.
31Wandayakezuwadagasamayafikowaduka:wanda
naduniyanaduniyane,maganarduniyakumayakeyi.
32Abindayagani,yakumaji,shiyakeshaida.Kumaba
maikarɓarshaidarsa.
33Wandayakarɓishaidarsayaƙullahatiminsa,cewa
Allahmaigaskiyane.
34GamawandaBautawayaaikoyanafaɗarmaganar
Bautawa,gamaAllahbayabadaRuhubisagama'auni.
35UbanyanaƙaunarƊan,yakumabadakomea
hannunsa.
36WandayagaskatadaƊanyanadarainaharabada.
ammafushinAllahyanabisansa.
BABINA4
1DaUbangijiyasanyaddaFarisawasukajiYesuyayi
almajirai,yayimusubaftismafiyedaYahaya.
2(KodayakeYesudakansabaiyibaftismaba,amma
almajiransa).
3YabarYahudiya,yasākekomawaƙasarGalili.
4SaiyabitaSamariya.
5SaiyazowanibirninSamariya,wandaakecedashi
Saikar,kusadayankinƙasardaYakubuyabaɗansa
Yusufu.
6RijiyarYakubukuwatanacan.Yesukuwadayagajida
tafiyarsa,yazaunahakananabakinrijiyar.
7WatamatadagaSamariyatazoɗibanruwa,Yesuyace
mata,Baniinsha.
8(Gamaalmajiransasuntafibirnisayennama.)
9MatarSamariyatacemasa,“ƘaƙakaiBayahudekake
nemaminiruwansha,nimacenSamariyace?gama
Yahudawabasudawatama'amaladaSamariyawa.
10Yesuyaamsayacemata,“DakinsanbaiwarAllah,da
kumawandayacemiki,Baniinsha;Dakarokeshi,daya
bakaruwanrai.
11Matartacemasa,“Yallabai,bakadaabindazakaɗebo,
rijiyakumatanadazurfi.
12KainekafiubanmuYakubu,wandayabamurijiyar,
shidakansayashadagacikinta,da'ya'yansa,dashanunsa?
13Yesuyaamsayacemata,“Dukwandayasharuwan
nanzaisākeƙishirwa.
14Ammadukwandayasharuwandazanbashi,bazai
taɓajinƙishirwaba.Ammaruwandazanbashi,zaizama
rijiyarruwaacikinsa.
15Matartacemasa,Yallabai,baniwannanruwa,don
kadainjiƙishirwa,kozonaninɗiba.
16Yesuyacemata,Kijekikiramijinki,kizonan.
17Matartaamsatace,“Banidamiji.Yesuyacemata,
“Kinyimaganamaikyau,Banidamiji.
18Gamakinadamazabiyar.Wandakikedashiyanzuba
mijinkibane.
19Matartacemasa,Yallabai,naganekaiannabine.
20Kakanninmusukayisujadaawannandutse.Kunce,a
Urushalimanewurindayakamataayisujada.
21Yesuyacemata,“Mace,kigaskatani,lokacinazuwa
dabazakuyisujadagaUbabatukuna,koaUrushalima
batukuna.
22Kukuyisujadagaabindabakusaniba,mukuwamun
sanabindamukeyiwasujada,gamacetodagawurin
Yahudawayake.
23Ammalokaciyanazuwa,harmayayi,lokacindamasu
bautatagaskiyazasuyiwaUbasujadaaruhudagaskiya:
gamaUbanyananemanirinsusujadaagareshi.
24AllahRuhune,kumawaɗandasukeyimasasujadadole
nesuyimasasujadaaruhudagaskiya.
25Matartacemasa,NasanAlmasihunazuwa,wandaake
cedashiAlmasihu.
26Yesuyacemata,“Nimaimaganadakeshine.
27Akanhakanealmajiransasukazo,sukayimamakinya
yimaganadamatar.ko,Meyasakakemaganadaita?
28Saimatartabartukunyarruwanta,tashigacikinbirni,
tacewamutanen.
29Kazo,kagawanimutum,wandayagayamanidukan
abindanayi.
30Saisukafitadagacikinbirnin,sukazowurinsa.
31Anacikinhakasaialmajiransasukaroƙeshi,sukace,
“Malam,ci.
32Ammayacemusu,Inadaabincindazanciwandaba
kusaniba.
33Saialmajiransukacewajuna,Kowaniyakawomasa
abinci?
34Yesuyacemusu,“Abincinashineinaikatanufin
wandayaaikoni,ingamaaikinsa.
35Ashe,bakuce,sauranwatahuɗuba,sa'annankuma
girbiyazo?saiga,inagayamuku,kuɗagaidanunku,ku
dubigonaki;gamasunrigasunfaragirbi.
36Wandayagirbikuwayanasamunlada,yanakuma
tattara'ya'yazuwaraimadawwami,dominmaishukada
maigirbisuyifarincikitare.
37Kumaacikinwannannemaganargaskiya,Dayashuka,
wanikuwagirbi.
38Naaikekukugirbeabindabakuyiwahalaakansaba.
39Samariyawadayawanawannanbirnikuwasuka
gaskatadashisabodamaganardamatartayi,waddatace,
“Yafaɗaminidukanabindanayi.
40Sa'addaSamariyawasukazowurinsa,sukaroƙeshiya
zaunataredasu,yazaunaacankwanabiyu.
41Dayawakumasukabadagaskiyasabodamaganarsa.
42Saiyacewamacen,Yanzumunbadagaskiya,ba
sabodamaganarkiba:gamamunjishidakanmu,kuma
munsanicewashinehaƙĩƙaAlmasihu,MaiCetonduniya.
43BayankwanabiyuyatashidagananyatafiƙasarGalili.
44Yesudakansayashaida,cewaannabibayadagirmaa
ƙasarsa.
45Sa'addayashigaƙasarGalili,Galilawasukakarɓeshi,
dasukagadukabindayayiaUrushalimaalokacinidi,
dominsumasunjeidi.
46SaiYesuyasākezuwaKanataƙasarGalili,indayamai
daruwanruwaninabi.AkwaiwanisarkiaKafarnahum,
ɗansabashidalafiya.
47DayajiYesuyafitodagaYahudiyazuwaGalili,saiya
jewurinsa,yaroƙeshiyasaukoyawarkardaɗansa,don
yanabakinmutuwa.
48SaiYesuyacemasa,Saidaiinkungaalamuda
abubuwanal'ajabi,bazakugaskataba.
60

JOHN
49Maimartabayacemasa,“Yallabai,saukokafinyarona
yamutu.
50Yesuyacemasa,Katafi;ɗankayanaraye.Saimutumin
yagaskatamaganardaYesuyafaɗamasa,saiyatafi.
51Yanacikintafiya,saibarorinsasukataryeshi,sukafaɗa
masa,sukace,“Ɗankayanadarai.
52Saiyatambayesusa'aalõkacindayafarakyautatawa.
Sukacemasa,Jiyaasa'atabakwaizazzaɓinyabarshi.
53Saiubanyasaniadaidaiwannansa'aneYesuyace
masa,Ɗankanadarai,shidakansayabadagaskiya,da
dukanmutanengidansa.
54Wannanitacekumamu'ujizatabiyudaYesuyayi
sa'addayakomoƙasarGalilidagaYahudiya.
BABINA5
1BayanwannankumaakayibikinaYahudawa.Yesu
kuwayahaurazuwaUrushalima.
2AUrushalima,kusadakasuwartumaki,akwaiwanitafki,
daakecedashiayarenIbrananci,Betsda,yanadashirayi
biyar.
3Acikinwaɗannanakwaitaronmarasaƙarfi,damakafi,
daguragu,daƙyassuye,sunajiranmotsinruwa.
4Gamawanilokacimala'ikayasaukocikintafkin,yanata
daruwa.
5Akwaiwanimutumacan,wandayayirashinlafiya
shekaratalatindatakwas.
6DaYesuyaganshikwance,yakumasaniyadaɗeahaka,
saiyacemasa,Zakawarke?
7Mutuminkuwayaamsamasayace,“Yallabai,banida
wanimutum,sa'addaruwayagirgiza,dazaisanicikin
tafkin,ammasa'addanakezuwa,waniyasaukoagabana.
8Yesuyacemasa,Tashi,ɗaukigadonka,kayitafiya.
9Nantakemutuminyawarke,yaɗaukigadonsayayi
tafiya.ArannankuwaitaceAsabar.
10Yahudawasukacewawandaakawarkar,“Ranar
Asabarce,baihalattakaɗaukigadonkaba.
11Yaamsamusuyace,“Wandayawarkardani,shineya
cemini,Kaɗaukigadonka,kayitafiya.
12Saisukatambayeshi,“Wanenewandayacemaka,Ka
ɗaukigadonka,kayitafiya?
13Ammawandaakawarkarbaisankowaneneba,domin
Yesuyarabudakansa,taronjama'asunaawurin.
14BayanhakaYesuyasameshiaHaikali,yacemasa,Ga
shi,anwarke,kadakaƙarayinzunubi,donkadawaniabu
mafimuniyasameka.
15MutuminyatafiyafaɗawaYahudawacewaYesuneya
warkardashi.
16SabodahakaYahudawasukatsanantawaYesu,suna
nemansukasheshi,dominyayiwaɗannanabubuwaa
ranarAsabar.
17AmmaYesuyaamsamusuyace,“Ubanayanaaikihar
yanzu,nikuwainaaiki.
18SabodahakaYahudawasukaƙaranemankasheshi,
dominbaikaryaAsabarkaɗaiba,ammayaceAllah
Ubansane,yanamaidakansadaidaidaBautawa.
19SaiYesuyaamsayacemusu,“Lallehakika,inagaya
muku,Ɗanbazaiiyayinkomedakansaba,saidaiabinda
yagaUbanyanayi.
20DominUbanyanaƙaunarƊan,yanakumanunamasa
dukanabindakansayakeyi,kumazainunamasaayyukan
dasukafiwaɗannan,dominkuyial'ajabi.
21GamakamaryaddaUbayaketadamatattu,yanarayar
dasu.HakaƊanyakanrayardawandayaso.
22DominUbabayahukuntakowa,ammayadanƙadukan
hukuncigaƊan.
23DomindukanmutanesugirmamaƊan,kamaryadda
sukegirmamaUban.WandabayagirmamaƊan,baya
girmamaUbandayaaikoshi.
24Lallehakika,inagayamuku,dukwandayajimaganata,
yakumagaskatawandayaaikoni,yanadarai
madawwami,bakuwazaahukuntashiba.ammaanwuce
dagamutuwazuwarai.
25Hakika,hakika,inagayamuku,sa'anazuwa,harmaya
yi,lokacindamatattuzasujimuryarƊanBautawa,kuma
waɗandasukajizasurayu.
26DominkamaryaddaUbayanadaraiacikinkansa.
HakayabaƊanyasamiraiacikinkansa.
27Yakumabashiikonzartardahukunci,dominshiƊan
Mutumne.
28Kadakayimamakinwannan,gamalokacinazuwa,a
cikinsadukanwaɗandasukecikinkabarizasujimuryarsa.
29Kumazasufito.waɗandasukayinagarta,zuwatashin
rai;Kumawaɗandasukaaikatamugunta,zuwatashin
hukunci.
30Bazaniyayinkomedakainaba.dominbanufinkaina
nakenemaba,saidainufinUbandayaaikoni.
31Idannashaidakaina,shaidatabagaskiyabace.
32Akwaiwaniwandayakeshaidani.Nikuwanasani
shaidardayakeyiminigaskiyace.
33KunaikawurinYahaya,shikuwayashaidagaskiya.
34Ammanibankarɓishaidadagawurinmutumba,amma
waɗannanabubuwainafaɗanedominkusamiceto.
35Shihaskenemaici,maiwalƙiya,Kunkuwasokuyi
murnadahaskensaharɗanlokacikaɗan.
36AmmaniinadashaidardatafitaYohannagirma:
gamaayyukandaUbayabaniingama,suneayyukanda
nakeyi,sunashaidani,Ubayaaikoni.
37Ubadakansa,wandayaaikoni,yashaidini.Bakutaɓa
jinmuryarsabakokaɗan,bakugasiffarsaba.
38Kumabakudamaganarsadazatazaunaacikinku,
gamawandayaaiko,bakugaskataba.
39Kubincikalittattafai;Dominacikinsukuketsammani
kunadaraimadawwami,sunekumasukeshaidata.
40Bakuwazakuzowurinaba,dominkusamirai.
41Banasamungirmaawurinmutane.
42Ammanasanku,bakudaƙaunarAllahacikinku.
43NazocikinsunanUbana,ammabakukarɓeniba.
44Ƙaƙazakubadagaskiya,kukukekarɓargirmadajuna,
ammabakunemanɗaukakarAllahkaɗai?
45KadakuyitsammanizanƙaramukuƙararkugaUba:
akwaimaiƙaranku,Musa,wandakukedogaragareshi.
46DomindakungaskataMusa,dakungaskatani,gama
labarinayarubuta.
47Ammaidanbakugaskatalittattafansaba,tayayazaku
gaskatamaganata?
BABINA6
1Bayanhaka,YesuyahayetekunGalili,watoTekun
Tiberiya.
2Saitaromai-girmasukabishi,dominsungamu’ujizar
dayayiakanmarasalafiya.
3Yesuyahaukandutse,yazaunataredaalmajiransa.
61

JOHN
4IdinƘetarewa,IdinYahudawayamatso.
5Sa'addaYesuyaɗagaidanunsa,yagababbantaronsun
zowurinsa,yacewaFilibus,Dagainazamusayigurasa,
dominwaɗannansuci?
6Yafaɗihakanedominyagwadashi,gamashidakansa
yasanabindazaiyi.
7Filibusyaamsamasayace,“Wasuabincidaribiyubai
ishesuba,kowayaɗaukikaɗan.
8ƊayadagacikinalmajiransaAndarawas,ɗan'uwan
Bitrus,yacemasa.
9Akwaiwaniyaroanan,yanadagurasarsha'irbiyar,da
ƙananankifibiyu.
10Yesuyace,Kusamutanensuzauna.Yanzuakwai
ciyawadayawaawurin.Saimutanensukazauna,kimanin
dububiyarne.
11Yesuyaɗaukigurasar.Dayayigodiya,yararrabawa
almajiran,almajirankumagawaɗandasukazauna.haka
kumanakifigwargwadonyaddazasu.
12Sa'addasukacika,saiyacewaalmajiransa,“Ku
tattaraɓangarorindasukarage,kadawaniabuyaɓace.
13Saisukatattarasuwuriɗaya,sukacikakwandunagoma
shabiyudagutsattsaringurasarsha'irbiyarɗin,waɗanda
sukaci.
14Sa'annanwaɗannanmutanen,dasukagamu'ujizada
Yesuyayi,sukace,“Hakika,wannanshineannabindazai
zoduniya.
15DaYesuyaganezasuzosukamashisunaɗashisarki,
saiyasākekomawadutseshikaɗai.
16Damagaribatayi,almajiransasukagangarazuwateku.
17Saisukashigajirgi,sukahayetekuzuwaKafarnahum.
Yanzuduhuyayi,Yesukuwabaizowurinsuba.
18Baharkumatatashisabodatsananiniskadatabuso.
19Sa'addasukayituƙiwajentakiashirindabiyarko
talatin,saisukagaYesuyanatafiyaakanteku,yanamatso
kusadajirgin,saisukatsorata.
20Ammayacemusu,Nine.Kadakujitsoro.
21Saisukayardasukakarɓeshiacikinjirgin.
22Washegari,damutanendasukeahayintekusukagaba
wanijirginruwaawurin,saidaiwandaalmajiransasuka
shiga,kumaYesubaishigacikinjirgintaredaalmajiransa
ba,saidaijirginnasayashiga.Almajiraisuntafisukaɗai.
23(AmmawaɗansujiragenruwasunzodagaTiberiya
kusadawurindasukecinabinci,bayandaUbangijiyayi
godiya.)
24Sa'addajama'asukagaYesubayanan,koalmajiransa,
sukayijigilarkaya,sukazoKafarnahum,sunaneman
Yesu.
25Dasukasameshiahayintekun,sukacemasa,Malam,
yaushekazonan?
26Yesuyaamsamusuyace,“Lallehakika,inagaya
muku,badonkungaabubuwanal'ajabikukenemanaba,
ammadominkuncigurasar,kunƙoshi.
27Kadakuyiaikidominabincindakelalacewa,saidai
dominabincindazaidawwamaharzuwaraimadawwami,
wandaƊanMutumzaibaku.
28Saisukacemasa,Mezamuyi,dominmuyiayyukan
Allah?
29Yesuyaamsayacemusu,“WannanaikinAllahne,ku
badagaskiyagawandayaaiko.
30Saisukacemasa,“To,wacealamakakeyi,mugani,
mugaskataka?mekukeaiki?
31Kakanninmusuncimannaajeji.Kamaryaddayakea
rubucecewa,Yabasuabincidagasamasuci.
32SaiYesuyacemusu,“Lallehakika,inagayamuku,
Musabayabakugurasarnandagasamaba.ammaUbana
yanabakuabincinagaskiyadagasama.
33GamagurasarAllahshinewandayakesaukowadaga
sama,yanabadaraigaduniya.
34Saisukacemasa,Ubangiji,kaƙarabamuwannan
gurasa.
35Yesuyacemusu,“Ninegurasarrai.Wandayagaskata
danikumabazaijiƙishirwabaharabada.
36Ammanacemuku,kumakunganni,ammabaku
gaskataba.
37DukabindaUbayabanizaizogareni.Wandayazo
wurinakuwabazankoreshiba.
38Dominnasaukodagasama,badomininyinufinkaina
ba,saidainufinwandayaaikoni.
39WannanshinenufinUbandayaaikoni,kadainrasa
komedagacikindukanabindayabani,saiintasheshia
ranarƙarshe.
40Kumawannanshinenufinwandayaaikoni,cewaduk
wandayagaƊan,kumayagaskatadashi,yasamiraina
harabada:nikumazantasheshiaranataƙarshe.
41Yahudawasukayigunaguniakansa,donyace,“Nine
gurasardatasaukodagaSama.
42Saisukace,“Ashe,wannanbaYesune,ɗanYusufu,
wandamukasaniubadamahaifiyarsa?Meyasayace,'Na
saukodagaSama?
43Yesuyaamsayacemusu,“Kadakuyigunagunia
tsakaninku.
44Bamaiiyazuwawurina,saidaiUbandayaaikoniya
jawoshi:nikuwazantasheshiaranarƙarshe.
45Anrubutaacikinannabawacewa,“Dukansuzasu
zamaabinkoyadagawurinAllah.Dukmutumindayaji,
yakumakoyiwurinUba,yanazuwagareni.
46BawaikowayagaUbanba,saidaiwandayakena
Bautawa,yagaUban.
47Hakika,hakika,inagayamuku,dukwandayagaskata
daniyanadarainaharabada.
48Ninegurasarrai.
49Kakanninkusuncimannaajeji,sunmutu.
50Wannanitacegurasardatakesaukowadagasama,
dominmutumyacidagacikinta,kadayamutu.
51Nineabincimairaiwandayasaukodagasama,idan
kowayaciwannangurasar,zairayuharabada.
52Yahudawakuwasukayitajayayyaatsakaninsu,suna
cewa,“Ƙaƙawannanmutuminzaibamunamansamuci?
53SaiYesuyacemusu,“Lallehakika,inagayamuku,in
bakucinamanƊanMutum,kushajininsaba,bakudarai
acikinku.
54Dukwandayacinamana,yashajinina,yanadarai
madawwami.Zantasheshiaranarƙarshe.
55Gamanamannamane,hakika,jininaabinshane.
56Wandayacinamana,yashajinina,yanazauneacikina,
nikumaacikinsa.
57KamaryaddaRayayyunUbayaaikoni,nikumaina
rayuwatawurinUban,hakawandayacini,shimazai
rayutawurina.
58WannanitacegurasardatasaukodagaSama,bakamar
yaddakakanninkusukacimannasukamutuba.
59Yafaɗiwaɗannanabubuwaamajami'asa'addayake
koyarwaaKafarnahum.
62

JOHN
60Sabodahakadayawadagacikinalmajiransa,dasukaji
haka,sukace,Wannanshinemaiwuyamagana.wazaiiya
ji?
61DaYesuyaganearansaalmajiransasunyigunagunia
kanhaka,saiyacemusu,Wannanyaɓatamukurai?
62InkuwazakugaƊanMutumyanahawaindayakeadā
fa?
63Ruhuneyakerayarwa.jikibayaamfanidakome:
maganardanafaɗamuku,ruhune,kumarai.
64Ammaacikinkuakwaiwaɗandabãsuyinĩmãni.
DomintunfarkoYesuyasankosuwanenewaɗandabasu
badagaskiyaba,dakumawandazaibasheshi.
65Yace,“Sabodahakanacemuku,bamaiiyazuwa
wurina,saidaianbashidagawurinUbana.
66Tundagawannanlokacidayawadagacikinalmajiransa
sukakoma,basuƙaratafiyataredashiba.
67SaiYesuyacewashabiyunnan,Kumazakutafi?
68SaiSaminuBitrusyaamsamasayace,Ubangiji,wurin
wazamutafi?Kanadakalmominraimadawwami.
69Munkumagaskata,munkumatabbatakaineAlmasihu,
ƊanAllahRayayye.
70Yesuyaamsamusuyace,“Ashe,banazaɓekugoma
shabiyubane,ɗayankukuwaShaiɗanne?
71YayimaganarYahuzaIskariyoti,ɗanSaminu,gamashi
nezaibasheshi,yanaɗayadagacikinshabiyunnan.
BABINA7
1Bayanhaka,YesuyayitafiyaaƙasarGalili,donbai
yardayayitafiyaaYahudiyaba,dominYahudawasuna
nemansukasheshi.
2To,IdinBukkokinaYahudawayagabato.
3Sai'yan'uwansasukacemasa,Katashidaganankatafi
Yahudiya,almajirankakumasugaayyukandakakeyi.
4Gamabawanimutumdayakeyinkomeaɓoye,Shida
kansayananemanasanshiasarari.Idankayiwaɗannan
abubuwa,kabayyanakankagaduniya.
5Gama'yan'uwansabasugaskatadashiba.
6SaiYesuyacemusu,“Lokacinabairigayazoba,amma
lokacinkukoyausheyanashirye.
7Duniyabazataƙikuba;Ammaniyaƙi,dominna
shaidashi,cewaayyukansamugayene.
8Kuhaurazuwawannanidi.Dominlokacinabaicikaba
tukuna.
9Dayafaɗamusuwaɗannankalmomi,yazaunaharyanzu
aƙasarGalili.
10Ammasa'adda'yan'uwansasukahaura,shimayatafi
idin,baafiliba,ammakamaraɓoye.
11Yahudawasukanemeshiawurinidin,sukace,“Ina
yake?
12Akayigunagunidayawaacikinjama'agamedashi.
ammayanayaudararmutane.
13Dukdahakabawandayayimaganaasararigameda
shisabodatsoronYahudawa.
14To,atsakiyaridin,YesuyahaurazuwaHaikali,ya
koyar.
15Yahudawasukayimamaki,sunacewa,“Tayaya
mutuminnanyasanwasiƙu,baitaɓakoyoba?
16Yesuyaamsamusuyace,“Koyarwabatawabace,
ammatawandayaaikoni.
17Idankowayanasoyayinufinsa,zaisankoyarwarnan,
kotaAllahce,kokuwanikainanakemagana.
18Wandayayimaganarkansayananemanɗaukakar
kansa,ammawandayakenemanɗaukakarsawandaya
aikoshi,gaskiyane,bakuwarashinadalciacikinsa.
19Ashe,MusabaibakuShari'aba?Donmekukeshirin
kasheni?
20Jama'asukaamsasukace,“Kanadaaljani,wazaikashe
ka?
21Yesuyaamsayacemusu,“Aikiɗayanayi,dukanku
kumasukayimamaki.
22SabodahakaMusayabakukaciya.(badonnaMusaba
ne,ammanakakannine.)KumaaranarAsabarkunayiwa
mutumkaciya.
23IdanakayiwamutumkaciyaranAsabar,donkadaa
karyadokarMusa.Kunafushidani,donnamaidamutum
lafiyaaranarAsabar?
24Kadakuyihukuncibisagakamanni,ammakuyi
hukuncimaiadalci.
25SaiwaɗansudagacikinmutanenUrushalimasukace,
“Ashe,wannanbashinewandasukenemasukasheba?
26Ammagashi,yanamaganagabagaɗi,ammabasuce
masakomeba.Shinshugabannisunsanilallewannanshi
neAlmasihu?
27Dukdahakamunsanmutuminnandagainayafito,
ammasa'addaAlmasihuyazo,bawandayasanindaya
fito.
28SaiYesuyayikiraacikinHaikaliyanakoyarwa,yana
cewa,“Kunsanni,kunkumasanindanafito.
29Ammaninasanshi,gamadagagareshinake,shikuwa
yaaikoni.
30Saisukanemisukamashi,ammabawandayakamashi,
donlokacinsabaiyibatukuna.
31Dayawadagacikinjama'akuwasukagaskatadashi,
sukace,“Sa’addaAlmasihuyazo,zaiyimu’ujizaida
yawafiyedawaɗandamutuminnanyayi?
32Farisawasukajimutanesunagunagunigamedashi.Sai
Farisiyawadamanyanfiristocisukaaikijami'aisukama
shi.
33SaiYesuyacemusu,“Bayankaɗaninataredaku,
sa'annankumaintafiwurinwandayaaikoni.
34Zakunemeni,bazakusameniba,indanakekumaba
zakuiyazuwaba.
35Sa'annanYahudawasukaceatsakaninsu,Inazaije,da
bazamusameshiba?Zaijewurinwaɗandasuka
warwatsecikinal'ummai,yakoyawaal'ummai?
36Waceirinmaganacewannandayace,‘Zakunemeni,
bazakusameniba,indanakekuma,bazakuiyazuwaba?
37Acikinranataƙarshe,babbarranaridi,Yesuyatsaya
yayikira,yanacewa,“Idankowayanajinƙishirwa,bari
yazowurina,yasha.
38Wandayagaskatadani,kamaryaddaNassiyace,Daga
cikinsakogunanruwanraizasugudana.
39(AmmawannanyafaɗigamedaRuhu,wandawaɗanda
sukagaskatadashizasukarɓa:gamabaabadaRuhuMai
Tsarkibatukuna,dominYesubairigayaɗaukakaba).
40Dayawadagacikinjama'a,dasukajihaka,sukace,
“Hakika,wannanshineAnnabi.
41Waɗansusukace,“WannanshineAlmasihu.Amma
waɗansusukace,AlmasihuzaifitodagaGalili?
42Ashe,LittafiMaiTsarkiyace,“Almasihuyanazuwa
dagazuriyarDawuda,dagakumaBaitalami,indaDawuda
yake?
43Sabodahakaakasãɓawajama'asabodashi.
63

JOHN
44Kumawasudagacikinsudãsunkamashi.ammababu
wandayakamashi.
45Sa'annanshugabannisukazowurinmanyanfiristocida
Farisiyawa.Sukacemusu,Meyasabakukawoshiba?
46Jami'ansukaamsasukace,“Bawandayataɓayin
maganairinwannan.
47SaiFarisiyawasukaamsamusu,sukace,“Ashe,kuma
yaudarace?
48AkwaiwanidagacikinshugabannikoFarisiyawaya
gaskatadashi?
49Ammamutanennandabasusanshari'aba,la'anannene.
50Nikodimuyacemusu,(wandayazowurinYesuda
dare,yanaɗayadagacikinsu).
51Ashe,shari'armutanahukuntakowakafintajishi,ta
kumasanabindayakeyi?
52Saisukaamsasukacemasa,KaimadanƙasarGaliline?
Kubincika,kuduba,gamabawaniannabidayatasodaga
Galili.
53Kowayatafigidansa.
BABINA8
1YesuyatafiDutsenZaitun.
2DagariyawayeyasākeshigaHaikali,jama'adukakuwa
sukazowurinsa.Yazaunayakoyamusu.
3SaimalamanAttauradaFarisiyawasukakawomasa
watamacewaddaakakamatanazina.Kumaalõkacinda
sukasanyataatsakiya.
4Sukacemasa,Ubangiji,wannanmacedaakakamaa
cikinzina,acikinsosaiyi.
5AcikinAttauraMusayaumarcemucewaajajjefeirin
waɗannanabubuwa,ammamekace?
6Wannansukafaɗa,sunagwadashi,donsusamiƙararsa.
AmmaYesuyasunkuya,yarubutaaƙasadayatsansa,
kamarbaijisuba.
7To,alõkacindasukacigabadatambayarsa,saiyaɗaga
kansa,yacemusu,Wandabashidazunubiacikinku,bari
yafarajefetadadutse.
8Saiyasākesunkuya,yarubutaaƙasa.
9Waɗandasukajihaka,dalamirinsuyatabbata,sukafita
ɗayabayanɗaya,tundagamanyanmanyaharzuwana
ƙarshe.
10Yesuyaɗagakansa,baigakowabasaimacen,saiyace
mata,“Mace,inawaɗandamasuƙarankisuke?Bawanda
yahukuntaku?
11Tace,“Bamutum,Ubangiji.Yesuyacemata,“Nima
banhukuntakiba:Kitafi,kadakiƙarayinzunubi.
12SaiYesuyasākeyinmaganadasu,yace,“Nine
haskenduniya.
13SaiFarisawasukacemasa,“Kanashaidakankanka.
littafinkubagaskiyabane.
14Yesuyaamsayacemusu,Kodayakeinashaidakaina,
dukdahakashaidaragaskiyace.Ammabazakuiyasanin
indanafito,daindazaniba.
15Kunayinhukuncibisagahalinmutuntaka.Bana
hukuntawanimutum.
16Ammadukdahakaidannayihukunci,hukuncina
gaskiyane:gamanibanikaɗaibane,ammanidaUbanda
yaaikoni.
17Ankumarubutaacikindokokinkucewa,shaidar
mutumbiyugaskiyace.
18Ninemaishaidakaina,kumaUbandayaaikoniyana
shaidata.
19Saisukacemasa,InaUbankayake?Yesuyaamsaya
ce,“Bakusanniba,koUbana,dakunsanni,dakunsan
Ubanakuma.
20Yesuyafaɗiwaɗannankalmomiacikinma'aji,sa'adda
yakekoyarwaaHaikali.Dominsa'arsabairigayazoba.
21Yesuyasākecemusu,“Natafi,zakunemeni,ku
mutuacikinzunubanku.
22Yahudawasukace,Zaikashekansa?dominyace,Inda
zantafi,bazakuiyazuwaba.
23Yacemusu,“Kudagaƙasakuke.Nidagasamanake:
kunaduniyane;Nibanaduniyarnanbane.
24Sabodahakanacemuku,zakumutucikinzunubanku,
gamaidanbakugaskatanineba,zakumutucikin
zunubanku.
25Saisukacemasa,Wanenekai?Yesuyacemusu,“Ko
daabindanafaɗamukutunfarko.
26Inadaabubuwadayawadazanfaɗakumainyimuku
hukunci,ammawandayaaikonimaigaskiyane.Inafaɗa
waduniyaabubuwandanajidagagareshi.
27BasuganecewayayimusumaganataUbaba.
28SaiYesuyacemusu,“Sa'addakukaɗagaƊanMutum,
sa'annanzakusaninineshi,banikumayinkomedon
kaina.AmmakamaryaddaUbanayakoyamini,nikefaɗar
waɗannanabubuwa.
29Kumawandayaaikoniyanataredani:Ubabaibarni
nikaɗaiba.Gamakoyausheinayinabindayagamsheshi.
30Yayindayakefaɗinwaɗannankalmomi,mutaneda
yawasukagaskatadashi.
31SaiYesuyacewaYahudawandasukagaskatadashi,
“Inkuncigabadamaganata,hakikakualmajirainane.
32Zakusangaskiya,gaskiyakuwazata'yantardaku.
33Sukaamsamasayace,“MuzuriyarIbrahimne,bamu
taɓazamabayigakowaba.
34Yesuyaamsamusuyace,“Lallehakika,inagaya
muku,dukwandayayizunubibawanzunubine.
35Bawankuwabayazauneagidaharabada,ammaƊan
yanadawwama.
36SabodahakaidanƊanzai'yantardaku,zakuzama
'yantudagaske.
37NasanikuzuriyarIbrahimne.Ammakunaneman
kasheni,dominmaganatabatadamatsayiacikinku.
38AbindanaganiawurinUbananakefaɗa.
39Sukaamsasukacemasa,Ibrahimneubanmu.Yesuya
cemusu,“Daku’ya’yanIbrahimne,dakunyiayyukan
Ibrahim.
40Ammayanzukunanemankukasheni,nimutuminda
yafaɗamukugaskiyawaddanajitawurinAllah.
41Kunaaikataayyukanubanku.Saisukacemasa,Ba
fasikanciakahaifemuba.Ubaɗayamukedashi,Allahma.
42Yesuyacemusu,IdanAllahneUbanku,dakun
ƙaunaceni.Banzodakainaba,ammashineyaaikoni.
43Meyasabakuganemaganataba?Kodayakebazaku
iyajinmaganataba.
44KunaubankuIblisne,kukumazakuyisha'awar
ubanku.Shimaikisankainetunfil'azal,baizaunacikin
gaskiyaba,dominbabugaskiyaacikinsa.Idanyayiƙarya,
yakanfaɗinasane,gamashimaƙaryacine,kumaubanta.
45Kumadomininagayamukugaskiya,bakugaskatani
ba.
64

JOHN
46Acikinkuwanneneyatabbatarminidazunubi?In
kuwanafaɗigaskiya,meyasabakugaskataniba?
47WandayakenaAllahyanajinmaganarAllah.
48SaiYahudawasukaamsa,sukacemasa,Bamuceda
kyaukaiBasamariyene,kanadaaljan?
49Yesuyaamsayace,“Banidaaljan.ammaina
girmamaUbana,ammakunawulakantani.
50Nikuwabananemanɗaukakatawaba,Akwaimai
nemayanashari'a.
51Hakika,hakika,inagayamuku,Idanmutumyakiyaye
maganata,bazaimutubaharabada.
52Yahudawasukacemasa,“Yanzumunsanikanada
aljan.Ibrahimyamutu,daannabawa;Kaikuwakace,
‘Idanmutumyakiyayemaganata,bazaitaɓamutuwaba
harabada.
53KainekafiubanmuIbrahim,wandayamutu?
Annabawakumasunmutu.Wanenekamaidakanka?
54Yesuyaamsayace,“Ininagirmamakaina,darajataba
komebace:Ubananeyakegirmamani.Wandakukecewa,
ShineAllahnku.
55Dukdahakabakusanshiba.ammanasanshi:inkuma
nace,Bansanshiba,zanzamamakaryacikamarku:
ammanasanshi,inakiyayemaganarsa.
56UbankuIbrahimyayimurnadaganinranata,yakuwa
gani,yayimurna.
57Yahudawasukacemasa,“Bakakaishekarahamsinba,
kagaIbrahim?
58Yesuyacemusu,“Lallehakika,inagayamuku,tun
kafinIbrahimyakasancenine.
59Saisukaɗaukiduwatsusujejjefeshi,ammaYesuya
ɓuya,yafitadagaHaikali,yabitatsakiyarsu,yawuce.
BABINA9
1DaYesuyanawucewa,saiyagawanimakahotun
haihuwarsa.
2Almajiransakuwasukatambayeshi,sukace,“Malam,
waneneyayizunubi,mutuminnankoiyayensa,hardaaka
haifeshimakaho?
3Yesuyaamsayace,“Bamutuminnankoiyayensayayi
zunubiba,ammadominabayyanaayyukanAllahacikinsa.
4Doleneinyiaikinwandayaaikoni,tundaranatake,
dareyanazuwa,sa'addabamaiiyayinaiki.
5Muddininaduniya,ninehaskenduniya.
6Dayafaɗihaka,saiyatofaƙasa,yayiyumɓuntofi,ya
shafawamakahoidodayumbu.
7Yacemasa,Tafi,wankaatafkinSiluwam,(wato,Aiko).
8Saimaƙwabtadawaɗandasukataɓaganinshimakahone,
sukace,“Ashe,bawannannewandayazaunayaroƙeshi
ba?
9Waɗansusukace,Wannanshine,waɗansukumasukace,
“Shikamarsane.”Ammayace,Nineshi.
10Sabodahakasukacemasa,Yayaakabudeidanunka?
11Yaamsayace,“WanimutumdaakekiraYesuyayi
yumbu,yashafeidanuna,yacemini,Jekawurintafkin
Siluwam,kawanke.
12Saisukacemasa,Inayake?Yace,Bansaniba.
13SaisukakaishiwurinFarisiyawawandayakemakahoa
dā.
14AranarAsabarceYesuyayiyumbu,yabuɗeidanunsa.
15SaiFarisiyawakumasukatambayeshiyaddayasami
ganinsa.Yacemusu,Yasayumbuaidanuna,nawanke,
nagani.
16SaiwaɗansuFarisawasukace,“Wannanmutuminbana
Allahbane,dominbayakiyayeranarAsabar.Wasusuka
ce,Tayayamaizunubizaiiyayinirinwaɗannanmu'ujizai?
Saiakarabuatsakaninsu.
17Sukasākecewamakahon,Mekakefaɗagamedashi,
dayabuɗeidanunka?Yace:Annabine.
18AmmaYahudawabasugaskatagamedashiba,cewa
yamakanta,yakumasamiganinsa,saidasukakiraiyayen
wandayasamiganinsa.
19Saisukatambayesu,yanacewa,Wannanshineɗanku,
wandakukecewaanhaifeshimakaho?To,yayayakegani
yanzu?
20Iyayensasukaamsamususukace,“Munsaniwannan
ɗanmune,makahonekumaakahaifeshi.
21Ammatawurinabindayakeganiyanzu,bamusaniba.
kowandayabuɗeidanunsa,bamusaniba.Katambayeshi:
zaiyimaganadakansa.
22Iyayensasunfaɗihaka,dominsunatsoronYahudawa,
gamaYahudawasunrigasunyardacewadukwandaya
shaidashineAlmasihu,afitardashidagamajami'a.
23Sabodahakaiyayensasukace,Shinebabba.tambaye
shi.
24Saisukasākekiranmakaho,sukacemasa,“Kayabi
Allah.
25Yaamsayace,Koshimaizunubinekoa'a,bansaniba:
abuɗayanasani,dayakeinamakaho,yanzuinagani.
26Saisukasākecemasa,“Meyayimaka?Yayayabuɗe
idanunku?
27Yaamsamusuyace,“Nariganafaɗamuku,ammaba
kujiba,donmezakuƙaraji?Zakukumazama
almajiransa?
28Saisukazageshi,sukace,“Kainealmajirinsa.amma
mualmajiranMusane.
29MunsaniAllahyayimaganadaMusa,ammawannan
mutumin,bamusandagaindayafitoba.
30Mutuminyaamsayacemusu,“Donmewannanabune
maibanmamaki,dabakusandagainayakeba,ammaduk
dahakayabuɗeidanuna.
31YanzumunsaniAllahbayajinmasuzunubi.
32Tunduniyatafarabaajiwaniyabuɗeidanunwanda
akahaifamakahoba.
33IdanmutuminnanbanaAllahbane,dabazaiiyayin
komeba.
34Sukaamsasukacemasa,“Anhaifekacikinzunubai,
kainekakekoyamana?Kumasukafitardashi.
35Yesuyajiankoreshi.Dayasameshi,yacemasa,
“KanabadagaskiyagaƊanAllah?
36Yaamsayace,Waneneshi,Ubangiji,dominingaskata
dashi?
37Yesuyacemasa,“Kaganshi,shineyakemaganada
kai.
38Saiyace,Ubangiji,nagaskata.Kumayabautamasa.
39Yesuyace,“Dominhukuncinazoduniyannan,domin
waɗandabasuganibasugani.kumadominmasuganisu
zamamakafi.
40WaɗansuFarisawawaɗandasuketaredashisukaji
waɗannankalmomi,sukacemasa,“Mumamakafine?
41Yesuyacemusu,“Dakunkasancemakafi,dabakuda
zunubi.Sabodahakazunubinkuyawanzu.
65

JOHN
BABINA10
1Hakika,hakika,inagayamuku,wandabayashigata
ƙofacikingarkentumaki,ammayahauwatahanyadabam,
ɓarawonekumaɗanfashine.
2Ammawandayashigataƙofar,makiyayintumakinne.
3Masoyiyabuɗemasa.tumakinkuwasunajinmuryarsa,
yakankiranasatumakindasunansa,yakaisuwaje.
4Sa'addayafitardanasatumakin,yakanjegabansu,
tumakinkumasunabiyedashi,gamasunsanmuryarsa.
5Bazasubibaƙoba,ammazasugududagagareshi,
Gamabasusanmuryarbaƙoba.
6Yesuyayimusuwannankwatancin,ammabasufahimci
abindayafaɗamusuba.
7SaiYesuyasākecemusu,“Lallehakika,inagayamuku,
nineƙofartumakin.
8Dukanwaɗandasukariganizuwa,ɓarayine,'yanfashi
ne,ammatumakinbasujisuba.
9Nineƙofa:tawurinainkowayashiga,zaitsira,yashiga
yafita,yasamikiwo.
10Barawobayazuwa,saidaidominyayisata,da
kashewa,dahallakarwa.
11Ninemakiyayimaikyau:Makiyayinagariyakanbada
ransasabodatumakin.
12Ammawandayakemakiyayi,bamakiyayiba,wanda
tumakinbanasabane,saiyagakerkeciyanazuwa,yabar
tumakinyagudu.
13Ma'aikaciyanagudu,dominshima'aikacine,baikula
datumakinba.
14Ninemakiyayimaikyau,nasantumakina,nawakuma
sunsanni.
15KamaryaddaUbayasanni,nimanasanUba,nakuma
badarainasabodatumakin.
16Inadawaɗansutumaki,waɗandabanawannangarke
ba:Sumazankawosu,zasukuwajimuryata.Zaasami
garkeɗaya,makiyayiɗaya.
17SabodahakaUbanayanaƙaunata,domininabadaraina,
domininƙaraɗauka.
18Bawandazaikarɓetadagawurina,ammanikainanake
badaita.Inadaikoinbadashi,kumainadaikoninsake
ɗauka.WannanumarninakarbadagawurinUbana.
19SabodahakaakasākerarrabuwaatsakaninYahudawa
sabodawannanmagana.
20Kumadayawadagacikinsusukace,Yanadaaljan,
kumashinemahaukaci.Donmekukejinsa?
21Waɗansukuwasukace,“Bamaganarmaialjanibace.
Shaidanzaiiyabudeidanunmakafi?
22AUrushalimakuwaidinenakeɓewa,lokacinsanyine.
23YesukuwayanatafiyacikinHaikaliashirayin
Sulemanu.
24SaiYahudawasukazokewayedashi,sukacemasa,
Haryaushezakasamuyishakka?IdankaineAlmasihu,
kagayamanaasarari.
25Yesuyaamsamusuyace,“Nafaɗamuku,ammabaku
gaskataba.AyyukandanakeyidasunanUbana,sune
shaiduna.
26Ammabakugaskataba,dominbanacikintumakinaba
ne,kamaryaddanafaɗamuku.
27Tumakinasunajinmuryata,nakuwasansu,sunakuma
bina.
28Kumainabasuraimadawwami.Bakuwazasuhalaka
baharabada,Bawandazaiƙwacesudagahannuna.
29Ubana,wandayabasuni,shinemafigirmafiyeda
duka.kumabamaiiyaƙwacesudagahannunUbana.
30NidaUbanaɗayane.
31SaiYahudawasukasākeɗeboduwatsusujajjefeshi.
32Yesuyaamsamusuyace,“Ayyukamasukyauda
yawananunamukudagawurinUbana.Wannedagacikin
waɗannanayyukankukejajjefeni?
33Yahudawasukaamsamasasukace,“Donkyakkyawan
aikibamujajjefekaba.ammadonsabo;gamakaidakake
mutum,kanamaidakankaAllahne.
34Yesuyaamsamusuyace,“Ashe,arubuceyakeacikin
shari'arkucewa,'Nacekualloline?
35Idanyakirasualloli,waɗandaMaganarAllahtazo,
kumabazaaiyakaryanassiba.
36Kucegamedashi,wandaUbayatsarkake,yaaiko
cikinduniya,'Kanasaɓo.dominnacenidanAllahne?
37IdanbanyiayyukanUbanaba,kadakugaskatani.
38Ammaidannayi,kodayakebakugaskataniba,ku
gaskataayyukan:dominkusani,kukumagaskata,Uba
yanacikina,nikumaacikinsa.
39Saisukasākenemankamashi,ammayatsiradaga
hannunsu.
40KumayasāketafiyahayinUrdunzuwawurinda
Yahayayafarayimasabaftisma.Nanyazauna.
41Mutanedayawasukazowurinsa,sukace,“Yahayabai
yiwatamu’ujizaba,ammadukabindaYahayayafaɗa
gamedamutuminnangaskiyane.
42Acankuwadayawasukagaskatadashi.
BABINA11
1To,akwaiwanimutum,maisunaLi'azaru,mutumin
Betanya,garinMaryamuda'yar'uwartaMarta.
2(WatoMaryamuwaddatashafawaUbangijidaman
shafawa,takumagogeƙafafunsadagashinta,ɗan'uwanta
Li'azarubashidalafiya).
3'Yan'uwansamatasukaaikawurinsa,sunacewa,
Ubangiji,gashi,wandakakeƙaunabashidalafiya.
4DaYesuyajihaka,saiyace,“Wannancutabaga
mutuwabace,ammadominɗaukakarAllah,dominƊan
Allahaɗaukakatawurinsa.
5YesuyaƙaunaciMarta,da'yar'uwarta,daLi'azaru.
6Dayajilabarinbashidalafiya,saiyakwanabiyuainda
yake.
7Bayanhakayacewaalmajiransa,“Barimusake
komawaYahudiya.
8Almajiransasukacemasa,“Malam,dagabaya
Yahudawasukanemisujajjefeka.kumazakakomacan
kuma?
9Yesuyaamsayace,“Basa'o'igomashabiyunedayini?
Idankowayanatafiyadarana,bazaiyituntuɓeba,domin
yanaganinhaskenduniya.
10Ammaidanmutumyayitafiyadadare,yakanyi
tuntuɓe,dominbabuhaskeacikinsa.
11Yacewaɗannanabubuwa:bayanhakayacemusu,
AbokinmuLi'azaruyanabarci.Ammazantafi,dominin
tasheshidagabarci.
12Saialmajiransasukace,Ubangiji,idanyabarci,zaiyi
kyau.
13AmmaYesuyayimaganarmutuwarsa,ammasunzaci
yayimaganarhutune.
14SaiYesuyacemusuasarari,Li'azaruyamutu.
66

JOHN
15Nayifarincikisabilidakudabankasanceacanba,
dominkubadagaskiya.dukdahakamujewurinsa.
16Toma,wandaakekiraDidimus,yacewaalmajiransa,
“Mumamuje,mumututaredashi.
17DaYesuyazo,yatararyakwanahuɗuakabari.
18BetanyakuwatanakusadaUrushalima.
19YahudawadayawasukazowurinMartadaMaryamu,
dominsuyimusuta'aziyyagamedaɗan'uwansu.
20Sa'annanMarta,dazarartajiYesunazuwa,tajeta
taryeshi,ammaMaryamutazaunaharyanzuagida.
21MartatacewaYesu,Ubangiji,dakananan,da
ɗan'uwanabaimutuba.
22Ammanasani,dukabindazakaroƙaawurinAllah,
Allahzaibaka.
23Yesuyacemata,'Dan'uwankizaitashi.
24Martatacemasa,Nasanizaitashidagamatattuaranar
ƙarshe.
25Yesuyacemata,“Ninetashinmatattu,ninerai.
26Dukanwandayakeraye,yanakumagaskatawadani,ba
zaimutubaharabada.Kunyardadawannan?
27Tacemasa,I,Ubangiji:NagaskatakaineAlmasihu,
ƊanBautawa,wandazaizocikinduniya.
28Sa'addatafaɗihaka,saitatafi,takira'yar'uwarta
Maryamuaɓoye,tace,Ubangijiyazo,yanakiranku.
29Datajihaka,saitatashidasauri,tazowurinsa.
30Yesubaishigogaritukunaba,ammayanawurinda
Martatataryeshi.
31Sa'annanYahudawawaɗandasuketaredaitaagidan,
sunata'azantardaita,sa'addasukagaMaryamutatashida
sauritafita,sukabita,sunacewa,Tatafikabaritayikuka
acan.
32Sa'addaMaryamutazoindaYesuyake,taganshi,ta
faɗiagabansa,tacemasa,Ubangiji,dakakasanceanan,
ɗan'uwanabaimutuba.
33DaYesuyagantatanakuka,daYahudawandasuke
taredaitakumasunakuka,saiyayibaƙincikiaruhu,ya
firgita.
34Yace,Ainakukasashi?Sukacemasa,Ubangiji,zoka
gani.
35Yesuyayikuka.
36SaiYahudawasukace,Dubiyaddayakeƙaunarsa!
37Waɗansunsukuwasukace,“Ashe,wannanmutuminda
yabuɗeidanunmakafi,yasawannanmutummabaimutu
ba?
38Yesuyasākeyinnishiacikinkansa,yazokabari.Wani
kogone,kumadutseyakwantaakansa.
39Yesuyace,“Kuɗaukedutsen.Marta,'yar'uwarwanda
yamutu,tacemasa,"Ubangiji,awannanlokaciyanawari,
gamayakwanahuɗudamutuwa."
40Yesuyacemata,“Bancemikiba,inkingaskata,kiga
ɗaukakarAllah?
41Saisukakwashedutsendagawurindaakaajiyematattu.
Yesuyaɗagaidanunsayace,“YaUba,nagodemakada
kajini.
42Nakuwasanikullumkanajina,ammasabodajama'ar
dasuketsayekusadasunafaɗa,dominsugaskatakaine
kaaikoni.
43Dayafaɗihaka,yaɗagamuryadaƙarfiyace,
“Li'azaru,fito.
44Kumawandayamutuyafito,anɗaurehannudaƙafada
tufafinkabari.Yesuyacemusu,“Kusakeshi,kusakeshi.
45Sa'annandayawadagacikinYahudawadasukazo
wurinMaryamu,sukakumagaabubuwandaYesuyayi,
sukabadagaskiyagareshi.
46AmmawaɗansunsusukatafiwurinFarisawa,sukafaɗa
musuabindaYesuyayi.
47SaimanyanfiristocidaFarisiyawasukataramajalisa
sukace,“Memukeyi?gamamutuminnanyanayin
mu'ujizaidayawa.
48Inmunƙyaleshihaka,dukanmutanezasugaskatada
shi,Romawakumazasuzosuƙwacewurinmuda
al’ummarmu.
49Saiɗayadagacikinsu,maisunaKayafa,dayakebabban
firistawannanshekarar,yacemusu,“Bakusankomeba.
50Kadakumakuluracewayanadaamfaniagaremu,
mutumɗayayamutudominjama'a,kadadukanal'umma
sumutu.
51Ammabaifaɗiwannandonkansaba,ammadayakeshi
nebabbanfiristawannanshekara,yayiannabcicewa
Yesuzaimutudominal'ummar.
52Badominal'ummarnankaɗaiba,ammakumayătattaro
'ya'yanBautawawaɗandasukawarwatsecikinɗayaɗaya.
53Tundagawannanranasukaƙullashawaraakasheshi.
54SabodahakaYesubaiƙaratafiyaafiliacikin
Yahudawaba.Ammayatafiwataƙasakusadajeji,cikin
wanibirnimaisunaIfraimu,taredaalmajiransasukaci
gabadatafiya.
55IdinƘetarewanaYahudawayagabato,dayawakuma
dagaƙauyesukatafiUrushalimadonsutsarkakekansu.
56SaisukanemiYesu,sukayitamaganaatsakaninsu,
sunatsayeaHaikali,“Mekuketsammanibazaizoidiba?
57To,manyanfiristocidaFarisiyawadukasunbada
umarnicewa,kowaniyasanindayake,yafaɗa,sukama
shi.
BABINA12
1SaiYesuyazoBetanyakwanashidakafinIdinƘetarewa,
indaLi'azaruyakematattu,wandayatasheshidaga
matattu.
2Nansukayimasaabincindare.Martatayihidima,amma
Li'azaruyanaɗayadagacikinwaɗandasukecinabincitare
dashi.
3SaiMaryamutaɗaukifamɗinmanshafawananardimai
tsadargaske,tashafawaƙafafunYesu,tagogeƙafafunsa
dagashinta,gidankumayacikadaƙamshinmanshafawa.
4Saiɗayadagacikinalmajiransa,YahuzaIskariyoti,ɗan
Siman,wandazaibasheshiyace.
5Meyasabaasayardawannanmanshafawaakandinari
ɗariukuba,akabamatalauta?
6Wannanyafaɗa,badominyadamudamatalautaba.
ammadominshiɓarawone,yanadajakar,yanaɗaukar
abindaakasakaaciki.
7SaiYesuyace,Kuƙyaleta!
8Gamakullumkunataredamatalauta.ammabakoyaushe
kukedaniba.
9Yahudawadayawakuwasunsanyananan,badomin
Yesukaɗaisukazoba,saidaisugaLi'azaruma,wandaya
tasheshidagamatattu.
10Ammamanyanfiristocisukayishawarasukashe
Li'azarukuma.
11DomintadalilinsadayawadagacikinYahudawasuka
tafi,sukagaskatadaYesu.
67

JOHN
12Kashegaridayawawaɗandasukazoidi,sukajiYesu
yanazuwaUrushalima.
13Sukaɗaukirassandabino,sukafitataryeshi,sukayi
kuka,sunacewa,“Hosanna,AlbarkatatabbatagaSarkin
Isra'ila,maizuwadasunanUbangiji.
14Yesukuwa,alokacindayasamiɗanjaki,yazaunaa
kai.kamaryaddaakarubuta,
15“Kadakijitsoro,'yarSihiyona,gashi,Sarkinkiyana
zuwa,yanazauneakanjaki.
16Almajiransabasufahimciwaɗannanabubuwadafarko
ba,ammasa'addaakaɗaukakaYesu,saisukatunacewa
anrubutawaɗannanabubuwaakansa,sunkumayimasa
waɗannanabubuwa.
17Mutanendasuketaredashisa'addayakiraLi'azaru
dagakabarinsa,yatasheshidagamatattu,sunbadashaida.
18Sabodahakamutanemasukataryeshi,donsunjiyayi
wannanmu'ujiza.
19SaiFarisawasukacewajuna,“Kunganeyaddabaku
cinkome?gashiduniyatabishi.
20AkwaiwaɗansuHelenawaacikinsuwaɗandasukazo
suyisujadaalokacinidin.
21WannankuwayazowurinFilibus,wandayakena
BetsaidataGalili,yaroƙeshi,yace,“YaShugaba,muna
songaninYesu.
22FilibusyazoyagayawaAndarawus,Andarawusda
FilibukuwasukasākegayawaYesu.
23Yesuyaamsamusuyace,“Lokaciyayidazaa
ɗaukakaƊanMutum.
24Hakika,hakika,inagayamuku,inbahatsinalkamata
fāɗiƙasatamutu,saitazaunaitakaɗai.
25Wandayakeƙaunarransa,zairasata.Wandakumaya
ƙiransaacikinduniya,zaikiyayetaharraimadawwami.
26Dukwandayabautamini,bariyabini.indanakekuma,
canbawanakumazaikasance:dukwandayabautamani,
Ubanazaigirmamashi.
27Yanzurainayaɓaci.kumamezance?YaUba,kacece
nidagawannansa'a:ammasabodahakanazowannan
lokacin.
28Uba,kaɗaukakasunanka.Saiwatamuryatazodaga
sama,tanacewa,'Naɗaukakashi,zansākeɗaukakashi.'
29Mutanendasuketsayekusadasusukaji,sukaceanyi
aradu.
30Yesuyaamsayace,“Wannanmuryatazobadominni
ba,ammasabodaku.
31Yanzuneshari'arduniyatake,yanzunezaakorisarkin
duniya.
32Nikuwa,idananɗaganidagaƙasa,zanjawodukan
mutanezuwagareni.
33Yafaɗihakane,yananunairinmutuwardazaimutu.
34Jama'asukaamsamasayace,“AcikinAttauramukaji,
Almasihuyanadawwamaharabada.WanenewannanƊan
Mutum?
35SaiYesuyacemusu,“Bayanɗanlokacikaɗanhasken
yanataredaku.Kuyitafiyaalhalikunadahaske,kada
duhuyasameku:gamamaitafiyacikinduhubaisaninda
yadosaba.
36Sa'addakukedahaske,kugaskatadahasken,kuzama
'ya'yanhaske.Yesuyafaɗiwaɗannanabubuwa,yatafi,ya
ɓuyadagagaresu.
37Ammakodayakeyayimu'ujizaidayawaagabansu,
dukdahakabasugaskatadashiba.
38DominacikamaganarannabiIshaya,waddayace,
“Ubangiji,wayagaskatalabarinmu?Kumawaaka
bayyanahannunUbangiji?
39Sabodahakabasuiyagaskatawaba,dominIshayaya
sākecewa,
40Yamakantardaidanunsu,Yataurarezukatansu.Kada
suganidaidanunsu,kadasuganedazuciyarsu,sutuba,in
kuwawarkardasu.
41Ishayayafaɗiwaɗannanabubuwasa'addayaga
ɗaukakarsa,yayimaganaakansa.
42Dukdahakadayawaacikinmanyanshugabannima
sukagaskatadashi.AmmasabodaFarisawabasuyi
furucinsaba,donkadaakoresudagamajami'a.
43DominsunfisonyabonmutanefiyedayabonAllah.
44Yesuyayikukayace,“Dukwandayagaskatadani,
bayagaskatadaniba,ammagawandayaaikonine.
45Kumawandayaganni,yanaganinwandayaaikoni.
46Nihaskenenazoduniya,domindukwandayagaskata
danikadayazaunacikinduhu.
47Kumaidankowayajimaganata,kumabaigaskataba,
nibazanhukuntashiba.
48Dukwandayaƙini,baikumakarɓimaganataba,yana
damaiyankemasahukunci.
49Gamabanyimaganadakainaba.ammaUbandaya
aikoni,shiyabaniumarni,abindazanfaɗa,daabinda
zanfaɗa.
50Nakumasaniumarninsaraimadawwamine,dukabin
danafaɗasabodahaka,kamaryaddaUbayacemini,haka
nakefaɗa.
BABINA13
1TunkafinidinƘetarewa,daYesuyasanlokacinsayayi
dazaitashidagawannanduniyazuwawurinUba,ya
ƙaunacinasawaɗandasukecikinduniya,yaƙaunacesuhar
ƙarshe.
2Anagamacinabincindare,IblisyasaazuciyarYahuza
Iskariyoti,ɗanSaminu,yabasheshi.
3YesuyasanicewaUbayabadakomeahannunsa,kuma
yazodagaBautawa,kumayatafigaBautawa.
4Yatashidagacinabincindare,yaajiyetufafinsa.Ya
ɗaukitawulyaɗamara.
5Bayanhakayazubaruwaacikinkwandonruwa,yafara
wankeƙafafunalmajiran,yanagogesudatawulɗinda
yakeɗauredashi.
6SaiyazowurinSimanBitrus,Bitrusyacemasa,
Ubangiji,kanawankeƙafafuna?
7Yesuyaamsayacemasa,Abindanakeyibakasaniba
yanzu.To,abãyanãzãkusani.
8Bitrusyacemasa,“Bazakataɓawankeƙafafunabahar
abada.Yesuyaamsamasayace,“Inbanwankekaba,ba
kadaraboawurina.
9SimanBitrusyacemasa,Ubangiji,baƙafafunakaɗaiba,
ammakumahannuwanadakaina.
10Yesuyacemasa,“Wandaakawankebayabukatasai
daiyawankeƙafafunsa,ammatsarkakakkeneduka.
11Dominyasanwandazaibasheshi.Sabodahakayace,
“Badukankubakudatsabta.
12To,bayandayawankeƙafafunsu,kumayariƙi
tufafinsa,kumaakakafaasake,yacemusu,Kunsanabin
danayimuku?
13KunakiranaUbangijidaUbangiji.donhakanake.
68

JOHN
14To,idanniUbangijinkudaUbangijinku,nawanke
ƙafafunku.Yakamatakukumakuwankeƙafafunjuna.
15Gamanabakumisali,kuyiyaddanayimuku.
16Hakika,hakika,inagayamuku,Bawanbayafi
ubangijinsagirma.Bawandaakaaikoyafiwandayaaiko
shigirma.
17Inkunsanwaɗannanabubuwa,kumasualbarkaneidan
kunyisu.
18Badukankunakemaganaba,nasanwaɗandanazaɓa,
ammadominNassiyacika,‘Wandayaciabincitaredani,
yaɗagadugadugansagābadani.
19Inagayamukutunkafinyazo,domininyafaru,ku
gaskatanineshi.
20Lallehakika,inagayamuku,wandayakarɓidukwanda
naaiko,yakarɓeni.Wandakumayakarɓeni,yakarɓi
wandayaaikoni.
21Yesuyafaɗihaka,ransayabaci,yashaida,yace,
“Lallehakika,inagayamuku,ɗayankuzaibasheni.
22Saialmajiransukadubijuna,sunashakkarkowanene
yafaɗa.
23To,akwaiɗayadagacikinalmajiransa,wandaYesu
yakeƙaunayanajinginabisaƙirjinYesu.
24SimoŋPiyeragwaɗay:«Ndawmasəpay,kasərmara
meyakeysləmay.
25SaiyakwantaaƙirjinYesuyacemasa,Ubangiji,wane
ne?
26Yesuyaamsayace,“Shinewandazanbawamiya,in
natsomata.Dayatsomamiyar,yabaYahuzaIskariyoti,
ɗanSaminu.
27Bayanmiya,Shaiɗanyashigacikinsa.SaiYesuyace
masa,Abindakakeyi,yisauri.
28To,bawandayakewurincinabincidayasandalilinda
yasayayimaganadashi.
29Waɗansudagacikinsusunatsammani,dominYahuda
yanadajakar,Yesuyacemasa,“Saiwaɗannanabubuwan
damukebukataalokacinidin.ko,yabadawaniabuga
matalauta.
30Dayakarɓimiya,yafitanandanan,saidareyayi.
31Sabodahaka,sa'addayafita,Yesuyace,"Yanzune
ƊanMutumyaɗaukaka,kumaAllahyatabbataagare
shi."
32IdanBautawayasamiɗaukakaagareshi,Bautawa
kumazayaɗaukakashiacikinkansa,kumazayaɗaukaka
shinandanan.
33Yaraƙanana,saiɗanlokacikaɗaninataredaku.Zaku
nemeni:kumakamaryaddanacewaYahudawa,Indazan
tafi,bazakuiyazuwaba;donhakayanzunacemuku.
34Sabuwardokainabaku,kuƙaunacijuna.kamaryadda
naƙaunaceku,kumakuƙaunacijuna.
35Tahakadukanmutanezasusanikualmajirainane,in
kunaƙaunarjuna.
36SimanBitrusyacemasa,Ubangiji,inazaka?Yesuya
amsamasayace,“Indazantafi,bazakaiyabinayanzuba.
Ammasaikubiyonidagabaya.
37Bitrusyacemasa,Ubangiji,donmebazaniyabika
yanzu?Zanbadarainasabilidakai.
38Yesuyaamsamasayace,“Sabodanizakabadaranka?
Hakika,hakika,inagayamaka,zakarabazaiyicaraba,sai
kayimusunsaninasauuku.
BABINA14
1Kadazuciyarkutafirgita.
2AgidanUbanaakwaigidajedayawa:idanbahakaba,
danafaɗamuku.Zantafiinshiryamukuwuri.
3Inkuwanajenashiryamukuwuri,zansakedawowa,in
karɓekuwurinkaina.dominindanake,kumakukasance.
4Indazantafi,kunsanhanyardazakusani.
5Tomayacemasa,Ubangiji,bamusanindazakaba.
kumatayayazamusanhanya?
6Yesuyacemasa,Ninehanya,Ninegaskiya,ninerai:
bamai-zuwawurinUba,saitawurina.
7Dakunsanni,dakunsanUbanakuma.
8Filibusyacemasa,Ubangiji,kanunamanaUban,kuma
yaishemu.
9Yesuyacemasa,Nadaɗetaredakai,haryanzubaka
sanniba,Filibus?wandayaganni,yagaUban.To,yaya
kakecewa,kanunamanaUban?
10BakagaskatanicikinUbanakeba,Ubakumaacikina?
Kalmomindanakefaɗamuku,badonkainanakefaɗaba,
ammaUbandakezauneacikina,shineyakeaikata
ayyukan.
11KugaskataniinacikinUban,Ubakumaacikina,ko
kuwakugaskatanisabodaainihinayyukan.
12Hakika,hakika,inagayamuku,wandayagaskatadani,
ayyukandanakeyi,zaiyikuma;Zaiyiayyukamafigirma
fiyedawaɗannan.domininazuwawurinUbana.
13Dukabindakukaroƙadasunana,zanyi,domina
ɗaukakaUbancikinƊan.
14Idanzakuroƙiwaniabudasunana,zanyishi.
15Idankunaƙaunata,kukiyayeumarnaina.
16ZanroƙiUban,kumayabakuwaniMaiTaimako,
dominyazaunataredakuharabada.
17KodaRuhunagaskiya;wandaduniyabazataiya
karɓeshiba,dominbataganshiba,batakumasanshiba:
ammakunsanshi;gamayanazaunetaredaku,zaikuwa
kasanceacikinku.
18Bazanbarkumarasaƙarfiba,Zanzowurinku.
19Badadaɗewaba,duniyabataƙaraganinaba.amma
kunaganina:dayakeinaraye,zakukumarayu.
20AwannanranazakusaniinacikinUbana,kukumaa
cikina,nikumaacikinku.
21Dukwandakedaumarnaina,yanakiyayesu,shine
wandayakeƙaunata:wandakumayakeƙaunata,Ubanazai
ƙaunaceshi,nikuwazanƙaunaceshi,inkumabayyana
kainagareshi.
22Yahudayacemasa,baIskariyotiba,yaUbangiji,ta
yayazakabayyanakankagaremu,bagaduniyaba?
23Yesuyaamsayacemasa,Idanmutumyaƙaunaceni,
zaikiyayemaganata.
24Dukwandabayaƙaunata,bayakiyayemaganata.
25Waɗannanabubuwanafaɗamuku,tuninataredaku.
26AmmaMaiTaimako,wandashineRuhuMaiTsarki,
wandaUbazaiaikodasunana,shinezaikoyamukukome,
yakumatunamukudakome,dukabindanafaɗamuku.
27Salamanabarmuku,salamatanakebaku:bakamar
yaddaduniyatakebayarwabaninakebaku.Kada
zuciyarkutafirgita,kadakumatajitsoro.
28Kundaijiyaddanacemuku,'Natafi,inkomo
wurinku.'Idankunƙaunaceni,dakunyifarinciki,domin
nace,InazuwawurinUba:gamaUbanayafinigirma.
69

JOHN
29Yanzunafaɗamukutunkafinyafaru,domininyafaru,
kubadagaskiya.
30Dagabayabazanyimaganadakudayawaba,gama
sarkinduniyayanazuwa,bashidakomeacikina.
31AmmadominduniyatasaniinaƙaunarUba;kuma
kamaryaddaUbayaumarceni,hakanakeyi.Tashi,mu
tafidaganan.
BABINA15
1Ninekurangarinabinagaskiya,Ubanakumamanomin
ne.
2Kowanereshedayakecikinawandabayabada'ya'ya,
yakankawardashi,kowanereshekumadayakebada
'ya'ya,yakantsarkakeshi,dominyabada'ya'yadayawa.
3Yanzukuntsarkakasabodamaganardanafaɗamuku.
4Kuzaunaacikina,nikumaacikinku.Kamaryaddareshe
bazaiiyabada'ya'yadakansaba,saidaiyadawwamaa
cikinkurangarinabi;Bazakuiyaba,saidaikunazaunea
cikina.
5Ninekurangarinabi,kunerassan.Wandayazaunaa
cikina,nikumaacikinsa,shiyabada'ya'yadayawa,
gamabazakuiyayinkomebainbaniba.
6Idanwanibayazaunaacikina,anjefardashikamar
reshe,yabushe.Saimutanesukatattarasu,sukajefasu
cikinwuta,sukaƙone.
7Idankunzaunaacikina,maganatakumatazaunaa
cikinku,kutambayiabindakukeso,zaakuwayimuku.
8AnaɗaukakaUbanaacikinhaka,kubada’ya’yada
yawa.To,kuzamaalmajiraina.
9KamaryaddaUbayaƙaunaceni,nimanaƙaunaceku:
kudawwamacikinƙaunata.
10Idankunkiyayeumarnaina,zakudawwamacikin
ƙaunata.kamaryaddanakiyayeumarnanUbana,nakuma
zaunacikinkaunarsa.
11Nafaɗamukuwaɗannanabubuwanedominfarincikina
yazaunaacikinku,farincikinkukumayacika.
12Wannanitacedokata,kuƙaunacijuna,kamaryaddana
ƙaunaceku.
13Bawandayakedaƙaunadatafiwannan,cewamutum
yabadaransasabodaabokansa.
14Kuabokainane,idankunyidukabindanaumarceku.
15Dagayanzubankirakubayiba.gamabawabaisan
abindaubangijinsayakeyiba:ammanakirakuabokai;
DomindukabindanajidagaUbana,nasanardaku.
16Bakukukazaɓeniba,ammaninenazaɓeku,nanaɗa
ku,dominkujekubada’ya’ya,’ya’yankukumasuwanzu:
domindukabindakukaroƙiUbadasunana,yabaku..
17Waɗannanabubuwanaumarceku,kuƙaunacijuna.
18Idanduniyataƙiku,kunsanitaƙinitunbataƙikuba.
19Dakunaduniyane,daduniyataƙaunacinasa.
20Kutunadamaganardanafaɗamuku,'Bawabaifi
ubangijinsagirmaba.Idansuntsanantamini,zasu
tsanantamukukuma;Idansunkiyayemaganata,zasu
kiyayenakuma.
21Ammadukwaɗannanabubuwazasuyimukusaboda
sunana,dominbasusanshiwandayaaikoniba.
22Dabanzonayimaganadasuba,dabasuyizunubiba,
ammayanzubasudahanyaryinzunubi.
23Wandayaƙini,yaƙiUbanakuma.
24Dabanyiayyukandababuwanimutumacikinsuba,
dabasuyizunubiba,ammayanzusungani,sunƙinida
Ubana.
25Ammawannanyafarunedominacikamaganardake
rubuceacikinshari'arsu,'Sunƙinibadalili.
26AmmalokacindaMaiTaimakoyazo,wandazanaiko
mukudagawurinUba,Ruhungaskiya,wandakefitowa
dagawurinUba,zaiyishaidaakaina.
27Kukumazakuyishaida,dominkunkasancetaredani
tundagafarko.
BABINA16
1Nafaɗamukuwaɗannanabubuwanedominkadakuyi
tuntuɓe.
2Zasufitardakudagamajami'u:i,lokaciyanazuwa,da
dukwandayakasheku,zaiɗaukacewayanabautarAllah
ne.
3Kumawaɗannanabubuwazasuyimuku,dominbasu
sanUbakoniba.
4Ammanafaɗamukuwaɗannanabubuwadominsa'adda
lokaciyayi,kutunanafaɗamuku.Kumawaɗannan
abubuwabanfaɗamukubatunfarko,domininataredaku.
5Ammayanzuinatafiyawurinwandayaaikoni.Kumaba
ɗayankuyatambayeni,Inazaku?
6Ammadominnafaɗamukuwaɗannanabubuwa,baƙin
cikiyacikazuciyarku.
7Dukdahakainagayamukugaskiya.Yanadakyaua
garekuintafi:gamaidanbantafiba,MaiTaimakobazai
zomukuba.ammaidannatafi,zanaikomukudashi.
8Sa'addayazo,zaitsautawaduniyagamedazunubi,da
adalci,dashari'a.
9Nazunubi,dominbasugaskatadaniba.
10Naadalci,domininazuwawurinUbana,bakuƙara
ganinaba.
11Nashari'a,dominanhukuntamaimulkinduniya.
12Inadasauranabubuwadayawadazanfaɗamuku,
ammayanzubazakuiyaɗaukarsuba.
13Ammasa'addashi,Ruhungaskiyayazo,zaibisheku
cikindukangaskiya,gamabazaiyimaganarkansaba.
Ammadukabindayaji,shizaiyimagana:zaikumanuna
mukual'amuramasuzuwa.
14Zaiɗaukakani,gamazaikarɓinawa,yakumafaɗa
muku.
15DukabindaUbayakedanawane,donhakanace,zai
ɗaukinawa,yakumanunamuku.
16Aɗanlokacikaɗan,bazakuganniba.
17Saiwaɗansualmajiransasukaceatsakaninsu,“Mene
newannandayakefaɗamana,‘Danɗanlokacikaɗan,ba
zakuganniba.Uba?
18Saisukace,“Menenewannanabindayafaɗa?baza
muiyafaɗinabindayafaɗaba.
19Yesukuwayasanisunamarmarintambayarsa,saiyace
musu,“Kunatambayaatsakaninkugamedaabindanace,
‘Danɗanlokacikaɗan,bazakuganniba.?
20Hakika,hakika,inagayamuku,zakuyikuka,kuyi
makoki,ammaduniyazatayimurna,zakukuwayibaƙin
ciki,ammabaƙincikinkuzaizamafarinciki.
21Macesa’addatakenaƙudatakanyibaƙinciki,domin
lokacintayayi,ammadazarantahaihu,bataƙaratunawa
dabaƙincikinba,donfarincikidaakahaifimutuma
duniya.
70

JOHN
22Yanzufa,kunyibaƙinciki,ammazansākeganinku,
zuciyarkuzatayimurna,bakuwawandazaiɗaukemuku
farincikinku.
23Awannanranabazakutambayenikomeba.Hakika,
hakika,inagayamuku,dukabindakukaroƙiUbada
sunana,zaibaku.
24Haryanzubakuroƙikomedasunanaba.
25Waɗannanabubuwanafaɗamukuacikinkarinmagana,
ammalokaciyanazuwa,lokacindabazanƙarayin
maganadakudakarinmaganaba,ammazannunamukua
sararigamedaUba.
26Awannanranazakuyiroƙodasunana,kumabaina
gayamukuba,zanyimukuaddu'agaUba.
27DominUbadakansayanaƙaunarku,dominkun
ƙaunaceni,kunkumagaskatanafitodagawurinAllah.
28NafitodagawurinUba,nazocikinduniya:kuma,na
barduniya,kumajewurinUba.
29Almajiransasukacemasa,Gashi,yanzukanamaganaa
sarari,bakakumayinkarinmagana.
30Yanzumuntabbatakasankomeduka,Bakakuma
bukatarkowayatambayeka,tahakamukagaskatadaga
wurinAllahkafito.
31Yesuyaamsamusuyace,“Yanzukungaskata?
32Gashi,sa'atanazuwa,i,yanzutazo,dazakuwarwatse,
kowayakomanasa,kubarninikaɗai.
33Nafaɗamukuwaɗannanabubuwadominagareniku
samisalama.Acikinduniyazakusamiwahala:ammaku
yiƙarfinhali;Nacinasaraaduniya.
BABINA17
1Yesuyafaɗiwaɗannankalmomi,yaɗagaidanunsasama,
yace,“Baba,lokaciyayi;KaɗaukakaƊanka,domin
Ɗankakumayaɗaukakaka.
2Kamaryaddakabashiikobisadukan'yanadam,domin
yabadaraimadawwamigadukanwaɗandakabashi.
3Wannanitaceraimadawwami,dominsusanka,Allah
Makaɗaicinagaskiya,dakumaYesuAlmasihu,wandaka
aiko.
4Naɗaukakakaaduniya,Nagamaaikindakabaniinyi.
5Yanzu,yaUba,kaɗaukakanidakankadaɗaukakarda
nakedaitataredakaitunkafinduniyatakasance.
6Nabayyanasunankagamutanendakabanidagacikin
duniya,Nakane,kabanisu.Kumasunkiyayemaganarka.
7Yanzusunsanidukanabindakabanidagagarekayake.
8Gamanabasumaganardakabani.Kumasunkarbesu,
kumasunsanihakikanafitodagagareku,sunkuma
gaskatakainekaaikoni.
9Inaaddu'adominsu:Baduniyanakeaddu'aba,amma
dominwaɗandakabani.gamasunakane.
10Duknawanakane,nakakumanawane.Kumaan
ɗaukakaniacikinsu.
11Yanzubanikumacikinduniya,ammawaɗannansuna
cikinduniya,nikuwanazowurinka.YaUbaMaiTsarki,
kakiyayesudasunankawaɗandakabani,dominsuzama
ɗaya,kamarmu.
12Sa'addanaketaredasuaduniya,nakiyayesuda
sunanka.Waɗandakabaninakiyayesu,Bawandayaɓata,
saiɗanhalaka.dominacikanassi.
13Yanzukuwanazowurinka.Inafaɗarwaɗannan
abubuwaneacikinduniya,dominsusamicikarfarin
cikinaakansu.
14Nabasumaganarka.duniyakuwataƙisu,dominsuba
naduniyabane,kamaryaddanimabanaduniyabane.
15Banaroƙonkaɗaukesudagaduniyaba,ammaka
kiyayesudagamugunta.
16Subanaduniyabane,kamaryaddanimabanaduniya
bane.
17Katsarkakesutawuringaskiyarka,maganarkagaskiya
ce.
18Kamaryaddakaaikonicikinduniya,hakakumana
aikesucikinduniya.
19Kumasabodasunatsarkakekaina,dominsumasu
tsarkakatawuringaskiya.
20Banaroƙonwaɗannankaɗaiba,ammakumawaɗanda
zasugaskatadanitawurinmaganarsu.
21Domindukansusuzamaɗaya.kamaryaddakai,Uba,
kanacikina,nikumaacikinka,dominsumasuzamadaya
acikinmu:dominduniyatagaskatakainekaaikoni.
22Girmandakabani,nabasu.dominsuzamadaya,
kamaryaddamukedaya.
23Niacikinsu,kaikumaacikina,dominsuzamacikakke.
kumadominduniyatasanikainekaaikoni,kumaka
ƙaunacesu,kamaryaddakaƙaunaceni.
24Uba,Inasosuma,waɗandakabani,sukasancetareda
niindanake.Dominsugadaukakata,waddakabani:
gamakaƙaunacenitunkafinkafuwarduniya.
25YaUbaadali,duniyabatasankaba,ammaninasanka,
waɗannankuwasunsankaaikoni.
26Nafaɗamususunanka,insanardashi,dominƙaunarda
kaƙaunacenitakasanceacikinsu,nikumaacikinsu.
BABINA18
1DaYesuyafaɗihaka,saiyafitataredaalmajiransaa
hayerafinCedron,indawanilambuyake,indayashiga,
shidaalmajiransa.
2Yahuzakuma,wandayabasheshi,yasanwurin,domin
Yesuyakantaruawurintaredaalmajiransa.
3Sa'annanYahuza,dayakarɓiƙungiyarsojojida
ma'aikatadagamanyanfiristocidaFarisiyawa,yazowurin
dafitilu,dafitilu,damakamai.
4SaiYesuyasandukanabindazaisameshi,yafitayace
musu,“Wakukenema?
5Sukaamsamasayace,“YesuBanazare.Yesuyace
musu,Nineshi.KumaYahuzama,wandayabasheshi,ya
tsayataredasu.
6Dayacemusu,“Nineshi,saisukakomabaya,sukafāɗi
ƙasa.
7Saiyasāketambayarsu,“Wakukenema?Saisukace,
YesuBanazare.
8Yesuyaamsayace,“Nafaɗamukunine.
9Dominacikamaganardayayicewa,“Acikinwaɗanda
kabani,banyihasararkomeba.
10SaiSaminuBitrusdayakedatakobiyazareshi,yabugi
bawanbabbanfirist,yadatsekunnensanadama.Sunan
bawanMalkus.
11SaiYesuyacewaBitrus,“Maidatakobinkacikinkube:
ƙoƙondaUbanayabani,bazanshaba?
12Sa'annanrundunarsojojindashugabansojojida
shugabanninYahudawasukakamaYesu,sukaɗaureshi.
13DafarisukakaishiwurinAnnas.Dominshisurukin
Kayafane,wandashinebabbanfiristawannanshekarar.
71

JOHN
14KaiafakuwashinewandayayiwaYahudawashawara
cewa,yanadakyaumutumɗayayamutudominjama'a.
15SaiSimanBitrusdawanialmajiriyabiYesu.Almajirin
nansanannenegababbanfirist,yashigataredaYesua
fadarbabbanfirist.
16AmmaBitrusyatsayaaƙofarwaje.Saiwanialmajirin
yafito,wandababbanfiristyasani,yayimaganadamai
tsaronƙofa,yashigodaBitrus.
17SaiyarinyardataketsareƙofatacewaBitrus,“Ashe,
bakaimaɗayanedagacikinalmajiranwannanmutumin
ba?Yace,baniba.
18Baroridahakimaisukatsayaawurin,waɗandasuka
hurawutargarwashi.Gamasanyiyayi,sukajiɗumi.
19SaibabbanfiristyatambayiYesugamedaalmajiransa,
dakumakoyarwarsa.
20Yesuyaamsamasayace,“Nayimaganaafiliga
duniya.Nataɓakoyarwaacikinmajami'adaHaikali,inda
Yahudawakullumsuketaruwa.kumaaasircebance
komaiba.
21Donmekaketambayata?Katambayiwaɗandasukaji
ni,abindanafaɗamusu:gashi,sunsanabindanafaɗa.
22Dayafaɗihaka,ɗayadagacikinjami'andasuketsaye
kusadashiyabugiYesudatafinhannunsa,yace,“Kana
amsawababbanfiristhaka?
23Yesuyaamsamasayace,“Innayimugunmagana,ka
shaidamuguntar.
24AnasyaaikeshiaɗaurewurinKayafababbanfirist.
25SaiSaminuBitrusyatsayayanajinzafi.Saisukace
masa,Ashe,kaimabaɗayadagacikinalmajiransabane?
Yamusunta,yace,baniba.
26Ɗayadagacikinbayinbabbanfirist,ɗan'uwansawanda
Bitrusyadatsekunnensa,yace,“Bangankaagonartare
dashiba?
27Bitrusyasākeyinmusun,nandananzakarayayiihu.
28SaisukakaiYesudagaKayafazuwazaurenshari'a.Su
dakansubasushigazaurenshari'aba,donkadasuƙazantu.
ammadominsuciIdinƘetarewa.
29Bilatusyafitayacemusu,“Wanezargikukeyida
mutuminnan?
30Sukaamsasukacemasa,“Dashibamailaifibane,da
bamubasheshigarekaba.
31SaiBilatusyacemusu,Kuɗaukeshi,kuyimasashari'a
bisagashari'arku.Yahudawasukacemasa,Baihalattaa
garemumukashekowaba.
32DominacikamaganarYesuwaddayafaɗa,tananuna
irinmutuwardazaimutu.
33SaiBilatusyasākeshigazaurenshari'a,yakiraYesu,
yacemasa,“Ashe,kaineSarkinYahudawa?
34Yesuyaamsamasayace,“Kaiwannanmaganarda
kankakakefaɗa,kokuwawasusunfaɗamakagamedani?
35Bilatusyaamsa,yace,NiBayahudene?Al'ummarka
damanyanfiristocisunbashekagareni.Mekayi?
36Yesuyaamsayace,“Mulkinabanawannanduniyaba
ne.
37Bilatusyacemasa,To,kainesarki?Yesuyaamsaya
ce,“Kaikacenisarkine.Donhakaakahaifeni,saboda
hakakumanazoduniya,domininshaidigaskiya.Dukmai
gaskiyayanajinmuryata.
38Bilatusyacemasa,Menenegaskiya?Dayafaɗihaka,
yasākefitawurinYahudawa,yacemusu,“Bansamiwani
laifiagareshibakokaɗan.
39Ammakunadaal'adacewainsakarmukugudaaIdin
Ƙetarewa.
40Saidukansusukasākekira,sunacewa,“Bamutumin
nanbane,saidaiBarabbas.Barabbasɗanfashine.
BABINA19
1SaiBilatusyakamaYesuyayimasabulala.
2Sojojinsukayimasakambinaƙaya,sukasamasaa
kansa,sukasamasarigamaishunayya.
3Saiyace,“Rankayadaɗe,SarkinYahudawa!Sukabuge
shidahannuwansu.
4Bilatusyasakefita,yacemusu,“Gashi,nafitomukuda
shi,dominkusanibansamiwanilaifiagareshiba.
5SaiYesuyafito,sayedakambinaƙaya,darigar
shunayya.Bilatusyacemusu,“Kungamutumin!
6Damanyanfiristocidajami'ansukaganshi,saisuka
ɗagamuryasukace,“Agicciyeshi,agicciyeshi.Bilatus
yacemusu,Kuɗaukeshi,kugicciyeshi,gamabansami
wanilaifiagareshiba.
7Yahudawasukaamsamasasukace,“Munadadoka,
kumabisagashari’armuyakamatayamutu,dominyamai
dakansaƊanBautawa.
8DaBilatusyajihaka,saiyaƙarafirgita.
9Kumayasakeshigacikinzaurenshari'a,yacewaYesu,
dagainakafito?AmmaYesuyabashiamsa.
10Bilatusyacemasa,Bakayimaganadaniba?Ashe,ba
kasanibacewainadaikongicciyeka,kumainadaikonin
sakeka?
11Yesuyaamsayace,“Bazakasamiikokokaɗana
kainaba,saidaidagasamaakabaka.
12DaganansaiBilatusyanemiyasakeshi,amma
Yahudawasukaɗagamuryasukace,“Idankasaki
mutuminnan,kaibaabokinKaisarbane.
13DaBilatusyajihaka,saiyafitodaYesu,yazaunaa
kujerarshari'aawaniwuridaakecedashiDutsenDutsen,
ammaaIbrananci,Gabata.
14Kumashineshirye-shiryenIdinƘetarewa,dawajen
sa'ashida.SaiyacewaYahudawa,GaSarkinku!
15Ammasukaɗagamuryasukace,“Karabudashi,ka
rabudashi,agicciyeshi.Bilatusyacemusu,“Ingicciye
Sarkinku?Manyanfiristocisukaamsa,“Bamudawani
sarkisaiKaisar.
16Saiyabasheshiagaresuagicciyeshi.Saisukaɗauki
Yesusukatafidashi.
17Yanaɗaukedagicciyensayafitazuwawaniwurida
akecedashiwurinkwanyar,wandaakecedashia
IbrananciGolgota.
18Indasukagicciyeshi,dawaɗansubiyutaredashi,ɗaya
gefeɗaya,Yesukumaatsakiyarsa.
19Bilatusyarubutatakarda,yaɗorashiakangicciye.
Rubutukuwaitace,YESUNANAZARET,SARKIN
YAHUDU.
20Yahudawadayawasukakarantawannanlakabin:gama
wurindaakagicciyeYesuyakusadabirnin,ankuma
rubutashidaIbrananci,daHelenanci,danaLatin.
21SaimanyanfiristocinaYahudawasukacewaBilatus,
“Kadakarubuta,SarkinYahudawa.ammayace,Nine
SarkinYahudawa.
22Bilatusyaamsayace,“Abindanarubutanarubuta.
23Sa'annansojojin,bayandasukagicciyeYesu,suka
ɗaukitufafinsa,sukayikashihuɗu,gakowanesojakashi
72

JOHN
ɗaya.rigarsakuma,rigarbatadadinki,anyimatasaƙa
dagasama.
24Sabodahakasukacewajuna,Kadamuyayyageshi,
ammajefakuri'aagareshi,wandazaizama:dominNassi
yacika,wandayace,'Sunrabatufafinaacikinsu,kumaga
tufafinasukajefakuri'a.Waɗannanabubuwasabodahaka
sojojinsukayi.
25To,saigauwatasa,da'yar'uwarmahaifiyarsa,da
MaryamumatarKalifa,daMaryamuMagadaliya,suna
tsayekusadagiciyenYesu.
26DaYesuyagauwatasa,daalmajirinnandayakeƙauna
tsayekusadashi,saiyacewauwatasa,“Mace,gaɗanki!
27Saiyacewaalmajirin,Gamahaifiyarka!Tundaga
wannansa'aalmajirinyakaitagidansa.
28Bayanwannan,daYesuyasaniyanzudukancika,
dominacikaNassi,yace,Inajinƙishirwa.
29Saiakaajiyewanikasocikedaruwaninabi,sukacika
sosodavinegar,sukasaakanɗaɗɗoya,sukasaabakinsa.
30Sa'addaYesuyakarɓiruwaninabinyace,“Angama.”
Saiyasunkuyardakansa,yabadaruhu.
31SabodahakaYahudawa,dominshirine,kada
gawawwakinsukasanceakangicciyearanarAsabar,
(gamaranarAsabarbabbarranace,)sukaroƙiBilatusa
karyeƙafafunsu,asamusujiki.dauka.
32Saisojojinsukazosukakaryaƙafafunafarkodana
ɗayandaakagicciyetaredashi.
33AmmadasukazowurinYesu,sukagayarigayamutu,
basukaryaƙafafunsaba.
34Ammawanisojandamashiyasokigefensa,saigajini
daruwasukafito.
35Kumawandayaganshiyabadashaida,kuma
shaidarsagaskiyane.
36DominanyiwaɗannanabubuwanedominacikaNassi
cewa,Bazaakaryekashinsaba.
37WaniNassikumayace,Zasudubiwandasukasoke.
38BayanhakaYusufumutuminArimataya,dayake
almajirinYesune,ammaaɓoyedontsoronYahudawa,ya
roƙiBilatusyaɗaukejikinYesu.Bilatuskuwayabashi
izini.SaiyazoyaɗaukijikinYesu.
39Nikodimumayazo,wandadafarkoyazowurinYesu
dadaddare,yakawocakudamurdaaloes,kimaninfam
ɗari.
40SaisukaɗaukigawarYesusukasashidarigarlilintare
dakayanyajikamaryaddaYahudawasukebinnewa.
41To,awurindaakagicciyeshi,akwaiwanilambu.
Kumaacikingonarwanisabonkabari,wandabaataɓasa
mutumacikinsabatukuna.
42SaisukaajiyeYesuawurinsabodaranarshirina
Yahudawa.dominkabarinyanakusa.
BABINA20
1AranatafaritamakoMaryamuMagadaliyatazo
kabarindagariyawaye,saitagaanɗaukedutsendaga
kabarin.
2Saitagudu,tazowurinSimanBitrus,dawanialmajirin,
wandaYesuyakeƙauna,tacemusu,"SundaukeUbangiji
dagakabari,kumabamusanindasukasashi."
3SaiBitrusdawannanalmajirinsukafitazuwakabarin.
4Saisubiyunsukarugatare.
5Dayadurƙusa,yaleƙa,yagatufafinlilinakwance.duk
dahakayashigabaishigaba.
6SaiBitrusyazoyanabinsa,yashigakabarin,yaga
tufafinlilinakwance.
7Daalkyabbardakekankansa,batakwantadatufafin
lilinba,ammaannaɗewuriɗaya.
8Sa'annankumayashigacikinwanialmajirin,wandaya
farazuwakabarin,yagani,kumayabadagaskiya.
9GamaharyanzubasusanNassiba,cewalalleneya
tashidagamatattu.
10Saialmajiransukasākekomawagidansu.
11AmmaMaryamutatsayaabayankabarintanakuka.
12Saiyagamala'ikubiyusanyedafararenfatazaune,
ɗayaakai,ɗayankumaaƙafafu,indajikinYesuyake
kwance.
13Sukacemata,“Mace,meyasakikekuka?Tacemusu,
DominsunɗaukeUbangijina,bansanindasukasashiba.
14Datafaɗihaka,saitawaiwaya,tagaYesuatsaye,
ammabatasanYesuneba.
15Yesuyacemata,Mace,donmekikekuka?wakake
nema?Tanatsammanishimaigonarne,tacemasa,
“Yallabai,inkaɗaukeshidaganan,gayaminiindakasa
shi,nikuwainɗaukeshi.
16Yesuyacemata,Maryamu.Tajuyo,tacemasa,Ya
Rabboni;watomalam.
17Yesuyacemata,“Kadakitaɓani.gamabanrigana
hauwurinUbanaba.kumagaAllahna,daAllahnku.
18MaryamuMagadaliyatazotafaɗawaalmajirancewa
tagaUbangiji,kumayafaɗamatawaɗannanabubuwa.
19To,awannanranadamaraice,dayakeranarfarkota
mako,lokacindaakarufeƙofofinindaalmajiransukataru
sabodatsoronYahudawa,saiYesuyazoyatsayaa
tsakiyarsu,yacemusu,“Salamaagareku.
20Dayafaɗihaka,yanunamusuhannuwansadagefensa.
AlmajirankuwasukayimurnadaganinUbangiji.
21Yesuyasākecemusu,“Salamatatabbataagareku:
kamaryaddaUbanayaaikoni,nimazanaikeku.
22Dayafaɗihaka,yahuramusunumfashi,yacemusu,
“KukarɓiRuhuMaiTsarki.
23Dukwandakukagafartazunubansa,angafartamasa.
Kumadukwandakukariƙezunubansa,anriƙesu.
24AmmaToma,ɗayadagacikinshabiyunnan,maisuna
Didimu,bayataredasusa'addaYesuyazo.
25Saisauranalmajiransukacemasa,“MungaUbangiji.
Ammayacemusu,“Saiinganiahannunsanaƙusoshi,in
sayatsanaacikintafarƙusoshi,insahannunaagefensa,ba
zangaskataba.
26Bayankwanatakwaskumaalmajiransasunaciki,da
Tomakumataredasu.
27Sa'annanyacewaToma,kainanyatsanka,ga
hannuwana.Kumakakaihannunka,sa'annankadõgara
gareni.
28Tomayaamsayacemasa,UbangijinadaAllahna.
29Yesuyacemasa,Toma,dominkaganni,kagaskata.
30Yesukuwayayiwasualamudayawaagaban
almajiransa,waɗandabaarubutasualittafinnanba.
31Ammaanrubutawaɗannan,dominkubadagaskiya
YesuneAlmasihu,ƊanBautawa.Dominkuwakunabada
gaskiyakusamiraitawurinsunansa.
BABINA21
1BayanhakaYesuyasākebayyanakansagaalmajirana
TekunTiberiya.Akanhakakuwayanunakansa.
73

JOHN
2AkwaitaredaSaminuBitrus,daTomadaakekira
Didimus,daNata'aladagaKanataƙasarGalili,da'ya'yan
Zabadi,dawaɗansualmajiransabiyu.
3SimanBitrusyacemusu,“Inatafiyakamunkifi.Sukace
masa,Mumamutafitaredakai.Sukafita,sukashigajirgi
nandanan.Awannandarekuwabasukamakomeba.
4Ammadagariyawaye,Yesuyatsayaabakingaci,
ammaalmajiranbasusanibaYesune.
5SaiYesuyacemusu,'Ya'ya,kunadawaniabinci?Suka
amsamasa,A'a.
6Saiyacemusu,Kujefatarunagefendamanajirgin,za
kusami.Sabodahakasukajefa,ammayanzubasuiya
zanashisabodayawankifin.
7SabodahakaalmajirindaYesuyakeƙaunayacewa
Bitrus,“Ubangijine.DaSaminuBitrusyajiUbangijine,
saiyaɗauramasarigarmasunta,(dominyanatsirara),ya
jefakansaacikinbahar.
8Saisauranalmajiransukazoacikinƙaraminjirgi.(gama
basuyinisadaƙasaba,ammakamarkamuɗaribiyu),
sunajanragamarkifi.
9Dasukaisoƙasa,saisukagawutatagarwashi,dakifia
zubaakai,daabinci.
10Yesuyacemusu,“Kukawodagacikinkifindakuka
kamayanzu.
11SimanBitrusyahau,yajawotarunzuwaƙasacikeda
manyankifaye,ɗaridahamsindauku.
12Yesuyacemusu,Kuzokuciabinci.Kumabawani
dagacikinalmajirandayayiyuwuwayatambayeshi,ko
kaiwanene?dasanincewaUbangijine.
13SaiYesuyazo,yaɗaukigurasa,yabasu,hakakuma
kifi.
14WannanshinekaronaukudaYesuyabayyanawa
almajiransa,bayanantashidagamatattu.
15Dasukagamacinabinci,YesuyacewaSimanBitrus,
“SimanɗanYunusa,kanasonafiyedawaɗannan?Yace
masa,I,Ubangiji;kasaniinasonka.Yacemasa,Kiciyar
daraguna.
16Yasākecemasaakaronabiyu,“SimanɗanYunusa,
kanasona?Yacemasa,I,Ubangiji;kasaniinasonka.Ya
cemasa,Kiyikiwontumakina.
17Yacemasaakaronauku,SaminuɗanYunusa,kana
sona?Bitrusyayibaƙincikidonyacemasaakaronauku,
“Kanasona?Saiyacemasa,Ubangiji,kasankome.ka
saniinasonka.Yesuyacemasa,Kiyikiwontumakina.
18Hakika,hakika,inagayamaka,sa'addakakeƙuruciya
kakanyiɗamara,kanatafiyaindakakeso,ammasa'adda
katsufa,zakamiƙahannuwanka,wanikumazaiɗaureka,
yakaikaindakakeso.bazaiyiba.
19Yafaɗihakane,yananunatawaceirinmutuwacezai
ɗaukakaAllah.Dayafaɗihaka,yacemasa,Bini.
20BitruskuwayawaiwayayagaalmajirindaYesuyake
ƙaunayanabinsa.wandakumayajinginadaƙirjinsaa
lokacincinabincindare,yace,Ubangiji,wanenewanda
zaibasheka?
21BitruskuwayaganshiyacewaYesu,“Ubangiji,me
mutuminnanzaiyi?
22Yesuyacemasa,Innasoyazaunaharinzo,meke
gareka?kabini.
23Saiyatafiwannanmaganaacikin’yan’uwa,cewa
almajirinbazaimutuba.Ammainnasoyadawwamahar
inzo,meneneagareka?
24Wannanshinealmajirindayabadashaidaakan
waɗannanabubuwa,yakumarubutawaɗannanabubuwa,
munkuwasanishaidarsagaskiyace.
25Harilayau,akwaiwasuabubuwadayawadaYesuya
yi,waɗanda,indaarubutasuduka,inatsammaninko
duniyamabazataiyaɗaukarlittattafandazaarubutaba.
Amin.
74

AyyukanManzanni
BABINA1
1Tsohuwarlissaftanayi,yaTiyofilus,nadukanabinda
Yesuyafarayi,danakoyarwa.
2Harzuwaranardaakaɗaukeshi,tawurinRuhuMai
Tsarkiyabamanzannindayazaɓaumarni.
3Waɗandakumayabayyanakansaarayebayanshaukinsa
dahujjojidayawamarasakuskure,yanaganinsuhar
kwanaarba'in,yanafaɗinabubuwandasukashafiMulkin
Allah.
4Kuma,daakatarutaredasu,yaumarcesukadasutashi
dagaUrushalima,ammajiraalkawarinUba,wanda,inji
shi,kunjidagagareni.
5GamaYahayayibaftismadaruwadagaske.ammabaza
ayimukubaftismadaRuhuMaiTsarkikwanakikaɗanba.
6Sa'addasukataru,sukatambayeshi,sukace,“Ya
Ubangiji,awannanlokacizakakomardamulkinga
Isra'ila?
7Saiyacemusu,Baagarekubanekusanlokataiko
yanayi,wandaUbayasaacikinikonsa.
8Ammazakukarɓiiko,bayandaRuhuMaiTsarkiya
saukomuku,kumazakuzamashaidunaaUrushalima,da
cikindukanYahudiya,daSamariya,harzuwaiyakar
duniya.
9Kumaalõkacindayafaɗawadannanabubuwa,yayinda
sukaduba,yaakadauke.Gajimarekumayakarɓeshidaga
ganinsu.
10Sa'addasukedubansamayanahaura,saigamutum
biyutsayekusadasusayedafararentufafi.
11Waɗandakumasukace,“YakumutanenGalili,donme
kuketsayekunadubansama?WannanYesudaakaɗauke
mukuzuwasama,zaizokamaryaddakukaganshiyana
tafiyasama.
12Sa'annansukakomoUrushalimadagaDutsenZaitun,
wandayaketafiyartafiyarranarAsabardagaUrushalima.
13Dasukashiga,sukahauwaniɗakinabeneindaBitrus,
daYakubu,daYohanna,daAndarawus,daFilibus,da
Toma,daBartalamamisu,daMatiyu,daYakubuɗanHalfa,
daSaminuSelotessukazauna.daYahuzaɗan'uwan
Yakubu.
14Dukwaɗannandukasukacigabadaaddu'adaroƙotare
damata,daMaryamuuwarYesu,da'yan'uwansa.
15AkwanakinnanBitrusyatashiatsakiyaralmajiran,ya
ce,(yawansunayentarekusanɗaridaashirinne).
16Yakuʼyanʼuwa,lallenewannanNassiyacika,wanda
RuhuMaiTsarkiyafaɗatabakinDawudaagabaakan
Yahuza,wandashineja-goragawaɗandasukakamaYesu.
17Gamaanlissaftashitaredamu,yakumasamirabon
wannanhidima.
18Mutuminnankuwayasayigonadasakamakon
mugunta.Yafadokansa,yawatseatsakiya,dukhanjinsa
yafito.
19SaidukanmazaunanUrushalimasukasani.harace
wannanfilidaharshensumaikyau,Aceldama,wato,filin
jini.
20GamaanrubutaalittafinZaburacewa,“Bari
mazauninsayazamakufai,Kadawaniyazaunaaciki,
kumabariwanibishoprickyakama.
21Sabodahakadagacikinmutanennandasuketaredamu
duklokacindaUbangijiYesuyashigadafitataredamu.
22TundagabaftismarYahaya,harzuwawannanranada
akaɗaukeshidagagaremu,doleneanaɗamutumya
zamashaidataredamugamedatashinsa.
23Saisukazaɓibiyu,YusufumaisunaBarsabas,wanda
akekiraYustus,daMatiya.
24Saisukayiaddu'a,sukace,“YaUbangiji,kasan
zukatandukanmutane,kanunakoacikinbiyunnanka
zaɓa.
25Dominyăsākeyinhidimarnandamanzanci,wadda
Yahudayafaɗotawurinlaifi,dominyatafiwurinsa.
26Sukabadakuri'a.Kuri'akuwatafaɗoakanMattiyas.
Akalissaftashitaredamanzannigomashaɗaya.
BABINA2
1Sa'addaranarFentikostacika,dukansusunazaunewuri
ɗayadazuciyaɗaya.
2Nandanansaiakajiwatamuryadagasamakamarna
iskamaiƙarfi,tacikadukangidandasukezaune.
3Saiwaɗansuharsunadabam-dabamkamarnawutasuka
bayyanaagaresu,yazaunaakankowannensu.
4SaidukansusukacikadaRuhuMaiTsarki,sukafara
maganadawaɗansuharsuna,kamaryaddaRuhuyabasu
magana.
5AkwaiYahudawamasuibadadagakowaceal'ummanda
keƙarƙashinsamasunazauneaUrushalima.
6To,alokacindaakayihakaawaje,taronsukataru,suka
ruɗe,dominkowayajisunamaganadayarensa.
7Duksukayimamaki,sukayial'ajabi,sukacewajuna,
Gashi,dukwaɗannandasukemaganabamutanenGalili
bane?
8Kumatayayadukanmumukejidaharshenmu,acikinsa
akahaifemu?
9Farisa,daMediya,daElam,damazaunanMesofotamiya,
daYahudiya,daKafadokiya,daFontus,daAsiya.
10Firijiya,daFamfiliya,aMasar,dakumaaƙasarLibiya,
gamedaKirene,dabaƙinRoma,daYahudawadamasu
binYahudawa.
11KaritawadaLarabawa,munajinsunamaganaacikin
harsunanmuabubuwanbanmamakinaAllah.
12Duksukayimamaki,sukayishakka,sukacewajuna,
Menenema'anarwannan?
13Waɗansukuwasukayiba'asukace,“Waɗannan
mutanesuncikadasabonruwaninabi.
14AmmaBitrus,tsayetaredagomashaɗaya,yaɗaga
muryayacemusu,“YakumutanenYahudiya,dadukan
mazaunanUrushalima,kusanwannan,kukasakunnega
maganata.
15Gamawaɗannanbabugubane,kamaryaddakuke
tsammani,dayakesa'ataukucetayini.
16Ammawannanshineabindaakafaɗatabakinannabi
Yowel.
17Acikinkwanakinaƙarshe,injiAllah,Zanzuboda
Ruhunabisadukan'yanadam,'ya'yankumatadamazaza
suyiannabci,samarinkukumazasugawahayi,
dattawankukumazasuyimafarkai.:
18AkwanakinnanzanzubodaRuhunaakanbayinada
kuyangi.kumazasuyiannabci.
19Zannunaal'ajibaiaSamaabisa,Daalamuaƙasaaƙasa.
jini,dawuta,datururinhayaƙi.
75

AYYUKANMANZANNI
20Ranazatazamaduhu,watakumatazamajini,Kafin
babbarranarnantaUbangijitazo.
21Kumazaizamacewadukwandayayikiragasunan
Ubangijizaitsira.
22YakumutanenIsra'ila,kujiwaɗannankalmomi.Yesu
Banazare,mutumnewandaAllahyayardadakuacikinku
tawurinmu'ujizaidaabubuwanal'ajabidaalamuwaɗanda
Allahyayitawurinsaatsakiyarku,kamaryaddakukanku
kumakukasani.
23Shi,dayakekuɓutardashitawurinƙaƙƙarfanshawara
dasaninAllah,kukaɗauka,tawurinmugayekumakuka
gicciye,kukakasheshi.
24WandaAllahyatasheshi,yakwanceradadinmutuwa,
dominbashiyiwuwaakamashi.
25GamaDawudayayimaganaakansa,yace,“Koyaushe
nagaUbangijiagabana,Gamayanahannundamana,don
kadaingirgiza.
26Sabodahakazuciyatatayimurna,Harshenakumayayi
murna.Hakakumajikinazaihutadabege.
27DominbazakabarrainaacikinJahannamaba,Ba
kumazakabarMaiTsarkinkayaɓataba.
28Kasanardanihanyoyinrayuwa.Zakasanicikeda
farincikidafuskarka.
29Yaku'yan'uwa,bariinyimukumaganaafiligameda
kakanDawuda,cewayamutu,anbinneshi,kabarinsa
kuwayanataredamuharwayau.
30Sabodahakadayakeannabi,dakumasanincewa
Bautawayayirantsuwadarantsuwaagareshi,cewadaga
cikin'ya'yanitacedagacikinloins,bisagajiki,zaitada
Almasihuyazaunaakankursiyinsa.
31Dayagahakaadāyayimaganagamedatashin
Almasihudagamatattu,cewabaabarransaacikin
Jahannamaba,jikinsakumabaigalalacewaba.
32WannanYesuneAllahyatada,wandamudukashaidu
ne.
33SabodahakadayakedahannundamanaBautawa
ɗaukaka,kumayakarbialkawarinRuhuMaiTsarkidaga
wurinUba,yazubardawannan,abindakukeganidaji
yanzu.
34Dawudabaihaurazuwasamaba,ammayacedakansa,
“UbangijiyacewaUbangijina,Zaunaadamana.
35Harsainasamaƙiyankamatashinsawunka.
36Sabodahaka,baridukanjama'arIsra'ilasusani,cewa
AllahyamaidawannanYesu,wandakukagicciye,
UbangijidaAlmasihu.
37To,dasukajihaka,akasokiazuciyarsu,sukacewa
Bitrusdasauranmanzanni,'Yan'uwa,mezamuyi?
38SaiBitrusyacemusu,“Kutuba,ayiwakowannenku
baftismadasunanYesuKiristidomingafararzunubai,
kumazakusamikyautarRuhuMaiTsarki.
39Gamawa'adinnagarekune,da'ya'yanku,dadukan
waɗandasukenesa,kodayakeUbangijiAllahnmuzaikira.
40Kumadayawawasukalmomiyabadashaida,kuma
gargaɗi,yanacewa,Cecekankudagawannanmtsara.
41Saiwaɗandasukakarɓimaganarsadafarincikiakayi
musubaftisma.
42Kumasukadageakankoyarwarmanzannidatarayya,
dagutsuttsuragurasa,daaddu'a.
43Saitsoroyakamakowanemairai,harmanzannisukayi
abubuwanal'ajabidaalamudayawa.
44Dukanwaɗandasukabadagaskiyakuwasunatare,
sunadadukanabubuwagamayya.
45Sukasayardadukiyoyinsudadukiyoyinsu,sukarabasu
gakowakamaryaddakowanemutumyakebukata.
46SunacigabadatafiyakowaceranacikinHaikali,suna
gutsuttsuraabincigidagida,sunacinnamansudafarinciki
daaminci.
47SunayabonAllah,sunakumasamuntagomashiawurin
dukanmutane.KumaUbangijiyaƙarawaikkilisiya
kowaceranairinwaɗandayakamatasusamiceto.
BABINA3
1BitrusdaYohannakuwasukahaurataresukashiga
Haikalialokacinaddu'a,lokacindaƙarfenatarakenan.
2Akaɗaukewanigurgutundagacikinmahaifiyarsa,
wandasukeajiyewakowaceranaaƙofarHaikali,wadda
akecedaitaKyakkyawa,donyaroƙimasushigaHaikali
sadaka.
3DayagaBitrusdaYohannasunashirinshigaHaikali,ya
roƙisadaka.
4Bitrus,fasteningidanunsaakansataredaYahaya,yace,
Dubemu.
5Saiyakasakunnegaresu,yanasaranzaisamiwaniabu
dagagaresu.
6SaiBitrusyace,“Azurfadazinariyabanidakoɗaya.
ammairinabindanakedashi,inabaka:Acikinsunan
YesuKiristiBanazarekatashikayitafiya.
7Yakamahannundamayadaukeshi,nandanan
ƙafafunsadaƙasusuwansawunsasukayiƙarfi.
8Saiyayitsalleyamiƙe,yanatafiya,yashigaHaikalitare
dasu,yanatafiya,yanatsalle,yanayabonAllah.
9Dukanjama'akuwasukaganshiyanatafiyayanayabon
Allah.
10Kumasukasanishinewandayakezaunedominsadaka
aKyakyawarƘofarHaikali,kumasukacikadamamakida
al'ajabigaabindayafarudashi.
11Sa’addagurgudaakawarkaryariƙeBitrusda
Yohanna,saidukanjama’asukarugataredasuashirayin
daakekiranaSulemanu,sunamamakiƙwarai.
12DaBitrusyagahaka,yaamsawajama'a,yace,“Yaku
mutanenIsra'ila,donmekukemamakinwannan?Kodon
mekukedubanmu,kamardaikonkanmunekoda
tsarkinmumukasamutuminnanyayitafiya?
13AllahnaIbrahim,daIshaku,daYakubu,Allahna
kakanninmu,yaɗaukakaƊansaYesu.wandakukabashe,
kukakumayimusunsaagabanBilatus,sa'addayaƙudura
yasakeshi.
14AmmakunƙaryataMaiTsarki,MaiAdalci,kunkuma
roƙiabakumaikisankai.
15SukakasheSarkinRai,wandaAllahyatasheshidaga
matattu.Munemasushaida.
16Kumasunansatawurinbangaskiyacikinsunansaya
ƙarfafawannanmutumindakukeganikukakumasani,i,
bangaskiyardakegareshitabashiwannancikakkiyar
lafiyaagabankuduka.
17Yanzufa,’yan’uwa,nasandarashinsanikukayihaka,
kamaryaddashugabanninkumasukayi.
18AmmaabindaAllahyarigayafaɗatabakindukan
annabawa,cewaAlmasihuzaishawuya,yacikahaka.
19Sabodahakakutuba,kujuyo,dominashafezunubanku,
sa'addalokacinhutuzaizodagagabanUbangiji.
20KumazaiaikodaYesuKiristi,wandaakarigaakayi
mukuwa'azi.
76

AYYUKANMANZANNI
21Wandadolenesamatakarɓeshi,harzuwalokataina
ramakowa,waɗandaAllahyafaɗatabakindukan
annabawansatsarkakatunduniya.
22DomindagaskeMusayacewakakannin,Ubangiji
Allahnkuzaitayarmukudawaniannabidagacikin
'yan'uwanku,kamarni.Shizakujicikindukanabindazai
faɗamuku.
23Kumazaizama,cewadukmairaidabazaijiannabin,
zaahallakadagacikinmutane.
24HakakumadukanannabawanSama'ila,dawaɗanda
sukabiyobaya,waɗandasukayimagana,sunyiannabcin
waɗannankwanaki.
25Ku'ya'yanannabawane,naalkawarindaAllahyayida
kakanninmu,yacewaIbrahim,'Acikinzuriyarkakumaza
aalbarkacidukanal'ummarduniya.
26AgarekudafarkoAllah,tundayatadaƊansaYesu,
yaaikoshiyaalbarkaceku,dajuyodakowaneɗayanku
dagalaifofinsa.
BABINA4
1Sa'addasukemaganadajama'a,firistoci,dashugaban
Haikali,daSadukiyawa,sukatahoakansu.
2Sunabaƙincikidasukakoyawamutane,sunakuma
wa'azitawurinYesugamedatashinmatattu.
3Saisukakamasu,sukatsaresuharwashegari,gama
magaribatayi.
4Ammadayawadagacikinwaɗandasukajimaganarsuka
badagaskiya.Yawanmutanenkuwayakaiwajendubu
biyar.
5Washegarikuma,shugabanninsu,dadattawansu,da
malamansu.
6Anasbabbanfirist,daKayafa,daYahaya,daIskandari,
dadukanwaɗandasukedagacikindanginbabbanfirist,
sukataruaUrushalima.
7Kumaalõkacindasukatsayardasuatsakiyar,sukace,
"Dawaniiko,kodawanesunakukayiwannan?
8SaiBitrusyacikadaRuhuMaiTsarki,yacemusu,“Ya
kushugabanninjama'a,dadattawanIsra'ila!
9Idanayauzaagwadamuakanabindaakayiwamarar
ƙarfi,tayaddaakawarkardashi.
10Kusaniduka,dadukanjama'arIsra'ila,cewatawurin
sunanYesuKiristiBanazare,wandakukagicciye,wanda
Allahyatasheshidagamatattu,tawurinsanemutumin
nanyatsayaagabankudalafiya.
11Wannanshinedutsendakumaginasukaraina,wanda
yazamakankusurwa.
12Bakuwacetoacikinwani:gamababuwanisuna
ƙarƙashinsamadaakabacikinmutane,tawurindadolene
musamiceto.
13To,dasukagaƙarfinhalinaBitrusdaYahaya,kuma
sukaganecewasujahilaine,jahilai,saisukayimamaki.
SukakumaganecewasunataredaYesu.
14Dasukagamutuminnandaakawarkaryanatsayetare
dasu,saisukakasacewakomaiakai.
15Ammadasukaumarcesusufitadagacikinmajalisa,
sukayishawaraatsakaninsu.
16Yanacewa,“Mezamuyidamutanennan?Gamacewa
lallewatababbarmu'ujizadaakayitawurinsutabayyana
gadukanmazaunanUrushalima.kumabazamuiyamusun
hakanba.
17Ammadonkadayaƙarayaɗuacikinjama'a,barimu
tsoratardasu,kadasuyimaganadakowadasunannan.
18Saisukakirasu,sukaumarcesukadasuyimaganako
kaɗan,kokumasukoyardasunanYesu.
19AmmaBitrusdaYohannasukaamsasukacemusu,
“KodaidaineagabanAllahmujikufiyedanaAllah,ku
hukunta.
20Gamabazamuiyafaɗinabindamukagani,muka
kumajiba.
21Dasukaƙaratsoratardasu,saisukasakesusutafi,ba
susamiabindazasuhukuntasuba,sabodajama'a,gama
dukanmutanesunɗaukakaAllahsabodaabindayafaru.
22Gamamutuminyafishekaraarba'in,wandaakanuna
wawannanmu'ujizatawarkarwa.
23Daakasallamesu,sukatafiwurinnasu,sukabada
labarindukabindamanyanfiristocidadattawasukafaɗa
musu.
24Dasukajihaka,saisukaɗagamuryagaBautawada
ɗaya,sukace,“YaUbangiji,kaineAllah,wandayahalicci
sama,daƙasa,dateku,dadukanabindakecikinsu.
25WayafaɗatabakinbawankaDawuda,yace,“Meyasa
al'ummaisukahusata,Jama'akuwasukayitunaninbanza?
26Sarakunanduniyasuntashitsaye,Hakimaisukatarua
gabanUbangijidaAlmasihunsa.
27Dominlallene,haƙĩƙa,antarugābadaɗankamaitsarki
Yesu,wandakashafe,daHirudus,daBuntusBilatus,tare
daal'ummai,dajama'arIsra'ila.
28Dominkaaikatadukanabindahannunkadashawararka
sukaƙudurakafinayi.
29Yanzufa,yaUbangiji,gabarazanarsu,Kababayinka,
dominsufaɗimaganarkadagabagaɗi.
30Tawurinmiƙahannunkadonkawarke.Dominayi
alamudaabubuwanal'ajabidasunanYesuɗankamai
tsarki.
31Dasukayiaddu'a,wurindasukataruyagirgiza.
DukansukumasukacikadaRuhuMaiTsarki,sukafaɗa
maganarAllahdagabagaɗi.
32Taronawaɗandasukabadagaskiyakuwazuciyaɗaya
ce,raiɗayakuma.ammasunkasancedadukanabubuwa
nagamagari.
33Kumadaikomaigirmamanzannisukashaidatashin
UbangijiYesudagamatattu.
34Bawandayarasaacikinsu,gamadukmasumallakar
gonakikogidajesunsayardasu,sukakawofarashin
kayayyakindaakesayarwa.
35Kumaakakwantardasuagabanmanzannin,kumaaka
rarrabawakowagwargwadonyaddayakebukata.
36KumaYusufu,wandatawurinmanzannisunansa
Barnaba,watoƊanTa'aziyya,Balawe,naƙasarKubrus.
37Dayakedafili,yasayar,yakawokuɗin,yaajiyea
gabanmanzannin.
BABINA5
1AmmawanimutummaisunaHananiya,taredamatarsa
Safiratu,sukasayardawaniabu.
2Saiyaajiyewaniɓangarenataman,matarsakumada
yakebatasaniba,yakawowaniyanki,yaajiyeagaban
manzannin.
3AmmaBitrusyace,“Hananiya,meyasaShaiɗanyacika
zuciyarkakayiwaRuhuMaiTsarkiƙarya,kaɓoyewani
ɓangarenatamaninƙasar?
77

AYYUKANMANZANNI
4Yayindayarage,banakabane?Bayanansayardaita,
baahannunkabane?Meyasakayitunaninwannanabua
zuciyarka?Bakayiwamutaneƙaryaba,ammagaAllah.
5DaHananiyayajiwaɗannankalmomi,yafaɗiƙasa,ya
badaruhunsa.
6Saisamarinsukatashi,sukayimasarauni,sukafitarda
shi,sukabinneshi.
7Bayankusansa'o'iuku,saimatarsatashigo,batasan
abindaakayiba.
8Bitrusyaamsamatayace,“Kifaɗaminikokunsayarda
ƙasardayawahaka?Saitace,E,donhaka.
9Sa'annanBitrusyacemata,Meyasakukayardatareku
gwadaRuhunUbangiji?Gashi,ƙafafunwaɗandasuka
binnemijinkisunabakinƙofa,zasufitardake.
10Nandanantafaɗiagabansa,tabadarai.
11Saibabbantsoroyakamadukanikkilisiya,daduk
waɗandasukajiwaɗannanabubuwa.
12Kumatahannunmanzanniakayidayawaalamuda
abubuwanal'ajabiacikinjama'a.Dukansukuwasunatare
dazuciyaɗayaashirayinSulemanu.
13Dagacikinsauranbawandayayiƙarfinhali,amma
jama'asungirmamasu.
14AkaƙaraƙarawaUbangijimasubadagaskiya,taroda
yawamazadamata.)
15Saisukafitodamarasalafiyaakantituna,sunakwantar
dasuakangadajedagadaje,dominkodainuwarBitrusda
yakewucewatarufewasudagacikinsu.
16Harilayau,taronjama'asukatahodagagaruruwanda
kekewayedaUrushalima,sunakawomarasalafiya,da
waɗandaaljannukebaƙinciki,akakuwawarkardasu.
17Saibabbanfiristyatashidadukanwaɗandasuketareda
shi,watoƙungiyarSadukiyawa,sukafusataƙwarai.
18Saisukaɗibiyahannuwansuakanmanzannin,sukasa
suakurkukungamagari.
19Ammamala'ikanUbangijidadareyabuɗeƙofofin
kurkukun,yafitodasu,yace.
20Kutafi,kutsayaaHaikali,kufaɗawajama'adukan
maganarwannanrai.
21Dasukajihaka,dasassafesukashigaHaikali,suna
koyarwa.Ammababbanfiristdawaɗandasuketaredashi
sukazo,sukakiramajalisataredadukandattawan
Isra'ilawa,sukaaikaakurkukuakawosu.
22Ammadajami'ansukazo,basusamesuakurkukuba,
sukakomo,sukafaɗa.
23Yanacewa,“Hakikamuniskekurkukunarufeda
aminci,masutsarokumasunatsayeawajeagabanƙofa,
ammadamukabuɗe,bamusamikowaacikiba.
24To,dababbanfiristdashugabanHaikalidamanyan
firistocisukajihaka,saisukayishakkarkomenene
wannanzaifaru.
25Saiwaniyazoyafaɗamusu,yace,“Gashi,mutanen
dakukasaakurkukusunatsayeaHaikalisunakoyawa
jama'a.
26Saishugabanhafsanyatafi,yakawosubataredawani
tashinhankaliba,gamasunatsoronkadaajejjefesuda
duwatsu.
27Dasukakawosu,sukagabatardasugabanmajalisa,
babbanfiristkuwayatambayesu.
28Yace,“Ashe,bamubakuƙwaƙƙwaranumarnibane
cewakadakuyikoyarwadasunannan?Gashi,kuncika
Urushalimadakoyarwarku,kunanufinkukawomanajinin
mutuminnan.
29SaiBitrusdasauranmanzannisukaamsasukace,“Ya
kamatamuyiwaAllahbiyayyafiyedamutane.
30AllahnakakanninmuyatadaYesu,wandakukakashe
kukaratayeshiakanitace.
31ShineAllahyaɗaukakadahannundamansaYazama
sarkidaMaiCeto,DominyabaIsra'ilatubadagafarar
zunubai.
32Muneshaidunsanawaɗannanabubuwa.hakakuma
RuhuMaiTsarki,wandaAllahyabamasuyimasa
biyayya.
33Dasukajihaka,saisukayibaƙincikiƙwarai,sukayi
shawarasukashesu.
34SaiwaniBafarisiyeyatashiacikinmajalisa,maisuna
Gamaliel,masaninAttaura,wandayashaharaacikin
jama'aduka,yayiumarniafitardamanzanninnandanan.
35Yacemusu,“YakumutanenIsra'ila,kukuladakanku
abindakukesokuyigamedamutanennan.
36DominkafinkwanakinnanTaudasyatashi,yana
fahariyacewashiwanimutumne.Waɗandamutanewajen
ɗarihuɗunesukahaɗakansu.Dukanwaɗandasukayi
masabiyayyakumasukawarwatse,sunlalace.
37Bayanmutuminnan,YahuzamutuminGaliliyatashi,a
zamaninharaji,yajawomutanedayawasubishi,shima
yahallaka.Dukanwaɗandasukayimasabiyayyakuma
sukawatse.
38Yanzuinagayamuku,kudenamutanennan,kuƙyale
su,gamainwannanshawarakoaikinnannamutanene,za
sushuɗe.
39AmmaidannaAllahne,bazakuiyarusheshiba.
Tsammãninkuasameku,kunayãƙiAllah.
40Kumaagareshisukayarda,kumaalõkacindasuka
kiramanzannin,dakumadukantsiyadasu,sukaumurce
sukadasuyimaganadasunanYesu,kumasakesutafi.
41Saisukatashidagagabanmajalisa,sunamurnasaboda
angasunisaashakunyasabodasunansa.
42KumakowaceranaacikinHaikali,dakumaakowane
gida,basudainakoyarwadawa'aziYesuAlmasihu.
BABINA6
1Akwanakinnan,dayawanalmajiraisukayiyawa,sai
ʼyanʼuwasukayigunaguniakanIbraniyawa,dominbaa
kuladagwaurayensuahidimaryaudakullum.
2Saishabiyunnansukakirataronalmajiran,sukace,“Ba
dalilibanemubarmaganarAllah,muyihidimartebura.
3Sabodahaka,ʼyanʼuwa,kunemiwaɗansumutumbakwai
acikinkumasugaskiya,cikedaRuhuMaiTsarkida
hikima,waɗandazamusasukuladawannanharka.
4Ammazamucigabadabadakanmugaaddu'a,da
hidimarmaganar.
5Maganarkuwatagamshidukantaron,sukazaɓiIstifanas,
mutumindayakecikedabangaskiyadaRuhuMaiTsarki,
daFilibus,daProkorus,daNikanar,daTimon,daFarmana,
daNikolasɗanYahudawanaAntakiya.
6Sukasashiagabanmanzanni,sa'addasukayiaddu'a,
sukaɗibiyahannuwansuakansu.
7MaganarAllahkuwataƙaru.Almajirankumasukaƙaru
sosaiaUrushalima.Babbantaronfiristocikumasukayi
biyayyagabangaskiya.
8Istifanaskuwa,cikedabangaskiyadaiko,yayimanyan
abubuwanal'ajabidamu'ujizaiacikinjama'a.
78

AYYUKANMANZANNI
9Saiwaɗansudagacikinmajami'a,waddaakecedaita
majami'ar'Yan-basara,danaKurani,daIskandariyawa,da
naKilikiyadaAsiya,sukatasodaIstifanas.
10Kumabasuiyayintsayayyadahikimadaruhundaya
yimaganadasu.
11Sa'annansukaɓatawamutanerai,sukace,“Munjiya
yimaganarsaɓonMusadaAllah.
12Saisukatadajama'a,dadattawa,damalamanAttaura,
sukazoakanshi,sukakamashi,sukakaishigaban
majalisa.
13Kumasukakafashaidunƙarya,waɗandasukace,
“Mutuminnanbayadainayinmaganganunsaɓoakan
wannanwurimaitsarkidashari'a.
14GamamunjiyaceYesuBanazarezaihalakawannan
wuri,zaikumacanzaal'adundaMusayacecemu.
15Dukwaɗandasukezauneamajalisa,sukadubeshi,
sukagafuskarsakamarfuskarmala'ika.
BABINA7
1Saibabbanfiristyace,Ashe,hakane?
2Saiyace,'Yan'uwa,daubanni,kukasakunne.Allah
maɗaukakiyabayyanagaubanmuIbrahim,sa'addayake
Mesofotamiya,kafinyazaunaaHaran.
3Yacemasa,Kafitadagaƙasarka,dadanginka,kazo
ƙasardazannunamaka.
4Sa'annanyafitodagaƙasarKaldiyawa,yazaunaaHaran.
Sa'addamahaifinsayarasu,yakaishiƙasarnanwadda
kukezauneaciki.
5Baibashigādoacikintaba,kodayakeyakafaƙafafu,
dukdahakayayialkawarizaibashigādo,shidazuriyarsa
abayansa,sa'addabaihaifiɗabatukuna..
6Allahyafaɗahaka,cewazuriyarsazatayibaƙuncia
wataƙasa.kumasukaisubauta,suwulakantasuhar
shekaraɗarihuɗu.
7Kumaal'ummardazasubautawa,zanhukunta,inji
Allah,kumabayanhakazasufito,subautaminiawannan
wuri.
8Yakuwabashialkawarinkaciya,Ibrahimkuwayahaifi
Ishaku,yayimasakaciyaaranatatakwas.Ishakuyahaifi
Yakubu;Yakubuyahaifikakannigomashabiyu.
9Kakanninkakanninkumasukayikishi,sukasayarda
YusufuzuwaMasar,ammaAllahyanataredashi.
10Yaceceshidagadukanwahalarsa,yabashitagomashi
dahikimaagabanFir'aunaSarkinMasar.Yanaɗashimai
mulkinMasardadukangidansa.
11AkayiyunwaadukanƙasarMasardaƙasarKan'ana,da
wahalamaiyawa.Kakanninmubasusamiabinciba.
12AmmadaYakubuyajianasamunhatsiaMasar,saiya
aikikakanninmudafarko.
13AkaronabiyukumaakasanardaYusufuga
'yan'uwansa.AkasanardaFir'aunadanginYusufu.
14SaiYusufuyaaikayakirawomahaifinsaYakubu,da
dukandanginsa,mutumsaba'indabiyar.
15YakubuyatafiMasar,yamutu,shidakakanninmu.
16AkakaisuShekem,akasaacikinkabarindaIbrahim
yasayadakuɗikuɗidagahannun'ya'yanEmor,mahaifin
Shekem.
17Ammasa'addalokacinalkawarindaAllahyarantsewa
Ibrahimyagabato,jama'asukaƙaru,sukayawaitaaMasar.
18HarwanisarkiyatashiwandabaisanYusufuba.
19Shiyayiwadanginmuwayo,yawulakantakakanninmu,
harsukakori'ya'yansu,donkadasurayu.
20AlokacindaakahaifiMusa,kyakkyawaneƙwarai,ya
yigirmaagidanmahaifinsawatauku.
21Sa'addaakakoreshi,'yarFir'aunataɗaukeshi,taciyar
dashidominɗanta.
22AkakoyanMusadadukanhikimarMasarawa,yanada
ƙarfinmaganadaayyuka.
23Sa'addayacikashekaraarba'in,saiyazugazuciyarsa
yaziyarci'yan'uwansaIsra'ilawa.
24Dayagaanzalunceɗayadagacikinsu,saiyakāreshi,
yaramawawandaakezalunta,yabugiBamasaren.
25Gamayanatsammani'yan'uwansazasuganeyadda
Allahzaicecesudahannunsa,ammabasuganeba.
26Kashegarikumayabayyanamusukansayayindasuke
faɗa,yanasoyasakesasugabaɗaya,yanacewa,
“Yallabai,kuʼyanʼuwane.Donmekukezaluntarjuna?
27Ammawandayazaluntarmaƙwabcinsayakoreshi,ya
ce,“Wayasakashugabadaalƙaliakanmu?
28ZakakashenikamaryaddakakasheBamasarenjiya?
29SaiMusayagudusabodawannanmagana,yayibaƙoa
ƙasarMadayana,indayahaifi'ya'yamazabiyu.
30Sa'addashekaraarba'insukacika,saigawanimala'ikan
Ubangijiyabayyanagareshiacikinharshenwutaacikin
kurmiajejinDutsenSina.
31DaMusayagaabin,saiyayimamakinganinabin,ya
matsodonyaganta,saimuryarUbangijitazogareshi.
32Yace,‘NineAllahnakakanninku,AllahnaIbrahim,
daIshaku,daYakubu.SaiMusayayirawarjiki,baikuwa
yikasalaba.
33Sa'annanUbangijiyacemasa,tuɓetakalmankadaga
ƙafafunka,gamawurindakatsaya,tsattsarkanƙasace.
34NagawahalarmutanenadasukeaMasar,nakuwaji
nishinsu,nazoincecesu.Yanzuzo,zanaikekacikin
Masar.
35WannanMusadasukaƙi,sukace,“Wayasaka
shugabadaalƙali?HakaneAllahyaaikoyazamamai
mulkidamaicetotahannunmala'ikandayabayyanagare
shiacikinkurmi.
36Yafisshesu,bayanyayial'ajabidaalamuaƙasar
Masar,daBaharMaliya,dacikinjejishekaraarba'in.
37WannanshineMusawandayacewaIsra'ilawa,
UbangijiAllahnkuzaitayarmukudawaniannabidaga
cikin'yan'uwankukamarni.Shizakuji.
38Wannanshinewandayakecikinikilisiyaajejitareda
mala'ikandayayimasamaganaaDutsenSina,da
kakanninmu.
39Ammakakanninmubasuyibiyayyagareshiba,amma
sukakoreshidagagaresu,SukakomaMasarazuciyarsu.
40YacewaHaruna,“Kayimanaallolidazasubi
gabanmu,gamaMusannanwandayafisshemudagaƙasar
Masar,bamusanabindayasameshiba.
41Awaɗannankwanakisukayiɗanmaraƙi,sukamiƙawa
gunkinhadaya,sunamurnadaayyukanhannuwansu.
42Allahkuwayajuyo,yabashesusubautawarundunar
sama.Kamaryaddayakearubucealittafinannabawa,ya
kujama'arIsra'ila,kunmiƙamininamankisadahadayua
cikinjejiharshekaraarba'in?
43KunɗaukialfarwataMolok,Dataurarongunkinku
Remfan,siffofiwaɗandakukayidominkuyimususujada,
nikuwazankaikuzuwahayinBabila.
79

AYYUKANMANZANNI
44Kakanninmusunadaalfarwatashaidaajeji,kamar
yaddayaumarta,dayakemaganadaMusa,cewayayita
bisagasiffardayagani.
45Kakanninmukumawaɗandasukazodagabayasuka
kawotaredaYesucikinƙasaral'ummai,waɗandaAllahya
koresuagabankakanninmu,harzuwazamaninDawuda.
46WandayasamitagomashiagabanAllah,Yakumaso
yasamiwurinzamanaAllahnaYakubu.
47AmmaSulemanuyaginamasagida.
48DukdahakaMaɗaukakibayazamaahaikalindaakayi
dahannu.kamaryaddaAnnabiyace.
49Samanekursiyina,ƙasakumamatabbatace.Wanegida
zakuginamini?NiUbangijinafaɗa,komenenewurin
hutawata?
50Ashe,bahannunaneyayiwaɗannanabubuwadukaba?
51Kumasutaurinkai,marasakaciyaazuciyadakunnuwa,
kullumkunatsayayyadaRuhuMaiTsarki.
52Acikinannabawawanenekakanninkubasutsananta
waba?Kumasunkashewaɗandasukayibayãnia
gabãninsunazuwanMaiãdalci.To,kunkasancekunci
amanadakisankai.
53Waɗandasukakarɓishari'abisagaikonmala'iku,amma
basukiyayetaba.
54Dasukajihaka,saisukayibaƙincikiƙwarai,suka
ciccikashidahaƙoransu.
55AmmadayakecikedaRuhuMaiTsarki,yadudduba
sama,yagaɗaukakarAllah,dakumaYesutsayeahannun
damanaAllah.
56Saiyace,Gashi,nagasammaiabuɗe,daƊanMutum
yanatsayegahannundamanaBautawa.
57Saisukayikiradababbarmurya,sukatoshe
kunnuwansu,sukarugaakanshidazuciyaɗaya.
58Saisukafitardashibayanbirnin,sukajajjefeshi,
shaidukuwasukaajiyetufafinsuagabanwanisaurayi,mai
sunaSaul.
59SaisukajejjefiIstifanus,yanakiranAllah,yanacewa,
UbangijiYesu,kakarɓiruhuna.
60Saiyadurƙusa,yayikiradababbarmurya,yace,
Ubangiji,kadawannanzunubiagaresu.Dayafadihaka
saibarciyakwasheshi.
BABINA8
1Saulkuwayayardayamutu.Alokacinkuwaaka
tsanantatsanantawaikilisiyardakeUrushalima.Dukansu
sunwarwatsuko'inacikinYahudiyadaSamariya,sai
manzanni.
2SaimutanemasuibadasukakaiIstifanasakabinneshi,
sukayimakokisosaiakansa.
3AmmaShawulu,yalalatardaikkilisiya,yanashiga
kowanegida,yanakamamazadamata,yasasuakurkuku.
4Sabodahakawaɗandasukawarwatsusukatafiko'ina
sunawa'azinMaganar.
5FilibuskuwayagangarazuwabirninSamariya,yayi
musuwa'azinAlmasihu.
6Jama'akuwadazuciyaɗayasukakasakunnega
abubuwandaFilibusyafaɗa,dasukajisunaganin
mu'ujizandayayi.
7Gaaljanumarasatsarki,sunakukadababbarmurya,
sunafitowadagacikinmutanedayawawaɗandasukeda
su,kumadayawawaɗandasukakamudapalsies,da
guragu,anwarkardasu.
8Akayibabbanfarincikiabirnin.
9Ammaakwaiwanimutum,maisunaSiman,wandaadā
yanayinsihiri,yanasihirinmutanenSamariya,yanacewa
shibabbanmutumne.
10Dukansusukakasakunne,dagaƙaramiharzuwababba,
sunacewa,“WannanmutuminshinebabbanikonAllah.
11Kumasukajiagareshi,dominyadaɗeyanasihirinsu
dasihiri.
12AmmadasukagaskataFilibusyanawa'azinal'amuran
MulkinAllahdasunanYesuAlmasihu,akayimusu
baftisma,mazadamata.
13Sa'annanSaminudakansayabadagaskiyakuma,
sa'addaakayimasabaftisma,yacigabadatafiyatareda
Filibus,yanamamakinganinmu'ujizaidamu'ujizaida
sukafaru.
14DamanzannindasukeUrushalimasukajiSamariyata
karɓiMaganarAllah,saisukaaikamusudaBitrusda
Yahaya.
15Waɗandasukasauko,sukayimusuaddu’a,dominsu
samiRuhuMaiTsarki.
16(Gamaharyanzubaifāɗiakankowaba,saidaianyi
musubaftismacikinsunanUbangijiYesu.)
17Saisukaɗibiyamusuhannuwansu,sukakarɓiRuhuMai
Tsarki.
18DaSimanyagatawurinɗorahannuwanmanzannian
badaRuhuMaiTsarki,yabasukuɗi.
19Yanacewa,Kabanikumawannanikon,dominduk
wandanaɗorahannu,yăsamiRuhuMaiTsarki.
20AmmaBitrusyacemasa,"Kakudihalakataredaku,
dominkayizatonbaiwarAllahzaaiyasayandakudi."
21Bakadarabokoraboacikinwannanal'amari,gama
zuciyarkabadaidaibaceagabanAllah.
22Sabodahakakatubadagawannanmuguntarka,karoƙi
Allah,koagafartamakatunaninzuciyarka.
23Gamanaganekanacikinzafinɗaci,daɗaurinmugunta.
24SaiSaminuyaamsa,yace,“Kuyiaddu’agaUbangiji
domina,kadawaniabudagacikinabubuwannandakuka
faɗayasameni.
25Kumadasukayishaida,kumasukayiwa'azinmaganar
Ubangiji,sukakomaUrushalima,kumasukayiwa'azin
bisharaadayawakauyukanaSamariyawa.
26Mala'ikanUbangijiyayimaganadaFilibus,yace,
Tashi,katafiwajenkuduzuwahanyardatagangaradaga
UrushalimazuwaGaza,waddakehamadace.
27Saiyatashiyatafi,saigawaniBahabashe,bābāmai
girmaaƙarƙashinKandacesarauniyarHabashawa,wanda
yakeluradadukandukiyarta,yazoUrushalimadonyin
sujada.
28Yanakomowa,yazaunaacikinkarusarsayanakaranta
annabiIshaya.
29Sa'annanRuhuyacewaFilibus,Kumatso,kushiga
cikinwannankarusar.
30Filibuskuwayarugawurinsa,yajiyanakarantalittafin
annabiIshaya,yace,“Kanaganeabindakakekarantawa?
31Yace,“Ƙaƙazaniya,inbawaniyashiryardaniba?
SaiyaroƙiFilibusyahauyazaunataredashi.
32Wurindayakarantashine,“Ankaishikamartumaki
zuwayanka.Kumakamarɗanragobebeagabanmaiyi
masasausaya,hakakumabaibuɗebakinsaba.
33Acikinwulakancinsaakakawardahukuncinsa,Wazai
bayyanazamaninsa?Gamaanɗaukeransadagaƙasa.
80

AYYUKANMANZANNI
34SaibābāyaamsawaFilibus,yace,“Inaroƙonka,game
dawaneneannabiyafaɗawannan?nakansa,konawani
mutum?
35SaiFilibusyabuɗebakinsa,yafaradagawannanNassi,
yayimasawa'azinYesu.
36Kumakamaryaddasukatafiakanhanyarsu,sukaisaga
waniruwa,kumaeunuchyace,Duba,garuwa.Mezai
hanaayiminibaftisma?
37SaiFilibusyace,Idankagaskatadadukanzuciyarka,
zakaiya.Saiyaamsayace,NagaskataYesuAlmasihu
ƊanAllahne.
38Saiyaumarcikarusaryatsayacak,saisukagangara
cikinruwa,daFilibusdabābā.Yayimasabaftisma.
39Kumaalõkacindasukafitodagacikinruwa,Ruhun
UbangijiyatafidaFilibus,cewaeunuchbaikaraganinsa
ba.
40AmmaFilibusakaiskeaAzotus,kumayanawucewata,
yayiwa'aziadukangaruruwa,haryaisaKaisariya.
BABINA9
1AmmaShawulu,dukdahakayananumfashida
barazanarkashealmajiranUbangiji,yatafiwurinbabban
firist.
2KumayaroƙeshiwasiƙuzuwaDimashƙuzuwa
majami'u,cewaidanyasamiwanidagawannanhanya,ko
matanekomata,yakawosuaɗaurezuwaUrushalima.
3Sa'addayaketafiya,yamatsokusadaDimashƙu,saiga
wanihaskeyahaskakakewayedashidagasama.
4Saiyafāɗiƙasa,yajiwatamuryatanacemasa,“Saul,
Shawulu,donmekaketsanantamini?
5Saiyace,Wanenekai,yaUbangiji?SaiUbangijiyace,
“NineYesu,wandakaketsanantawa:yanadawuyaa
garekakayiharbiakanmasufasikanci.
6Saiyayirawarjikidamamakiyace,“YaUbangiji,me
kakesoinyi?Ubangijiyacemasa,Tashi,kashigacikin
birni,afaɗamakaabindazakayi.
7Mutanendasuketafiyataredashisukatsayashuru,suna
jinmurya,ammabasugakowaba.
8Saulyatashidagaƙasa.Idanidanunsasukabuɗe,baiga
kowaba,ammasukaɗaukeshihannusukakaishi
Dimashƙu.
9Yayikwanaukubaganiba,baici,baishaba.
10AkwaiwanialmajiriaDimashƙu,maisunaHananiya.
Ubangijiyacemasaacikinwahayi,Hananiya.Saiyace,
ganinan,yaUbangiji.
11Ubangijiyacemasa,Tashi,kataficikintitiwandaake
cedaMadaidaici,dakumatambayaacikingidanYahuda
gawanimaisunaShawulu,naTarsus.
12AcikinwahayiyagawanimutummaisunaHananiya
yashigoyaɗoramasahannudominyasamiganinsa.
13SaiHananiyayaamsa,yace,“YaUbangiji,najiwa
mutanedayawairinmuguntardayayiwatsarkakankaa
Urushalima.
14Kumaananyanadaikodagamanyanfiristociyaɗaure
dukwaɗandasukekiransunanka.
15AmmaUbangijiyacemasa,“Tafi,gamashizaɓaɓɓe
neagareni,inkaisunanaagabanal'ummai,dasarakuna,
daIsra'ilawa.
16Gamazannunamasairinwahalardazaishasabilida
sunana.
17SaiHananiyayatafi,yashigagidan.Yaɗora
hannuwansaakansayace,Ɗan'uwaShawulu,Ubangiji,ko
daYesu,wandayabayyanagarekaahanyardakazo,shi
neyaaikoni,dominkasamiganinka,kacikadaRuhuMai
Tsarki.
18Nandanansaiyafaɗodagaidanunsakamarsikeli.
19Sa'addayakarɓinama,yaƙarfafashi.Sa'annan
Shawuluyanadawasukwanakitaredaalmajirandasuke
Dimashƙu.
20Nandananyayiwa'azinAlmasihuamajami'ucewashi
ƊanAllahne.
21Ammadukwaɗandasukajishisukayimamaki,sukace.
Ashe,bawannanneyahallakamasukiradasunannana
Urushalimaba,yakumazonansabodahaka,yǎkaisua
ɗaurewurinmanyanfiristoci?
22AmmaShawuluyaƙaraƙarfinhali,yakunyata
YahudawandasukezauneaDimashƙu,yanatabbatarda
cewawannanshineAlmasihu.
23Bayankwanakidayawasukacika,Yahudawasukayi
shawarasukasheshi.
24AmmaSaulyasanshirinsu.Kumadaredaranasuna
kallonƙofofinsukasheshi.
25Almajirankuwasukaɗaukeshidadare,sukasaukoda
shigefenbangoacikinkwando.
26Sa'addaShawuluyazoUrushalima,yayiƙoƙariya
haɗakansadaalmajiran.
27AmmaBarnabayakamashi,yakaishiwurinmanzanni,
yafaɗamusuyaddayagaUbangijiahanya,dayayimasa
magana,dakumayaddayayiwa'azigabagaɗiaDimashƙu
dasunanYesu.
28YanashigadafitaaUrushalimayanataredasu.
29YayimaganagabagaɗicikinsunanUbangijiYesu,ya
yigardamadaʼyanʼuwa,ammasukayiniyyarkasheshi.
30Da'yan'uwasukaganehaka,saisukakaishiKaisariya,
sukaaikeshiTarsus.
31Sa'annanikilisiyoyindakecikindukanYahudiya,da
Galili,daSamariyasukahuta,akaginasu.datafiyacikin
tsoronUbangiji,data'aziyyarRuhuMaiTsarki,suka
yawaita.
32SaiBitrusyazazzagako'ina,saiyazowurintsarkakan
dasukezauneaLidda.
33AcanyatarardawanimutummaisunaIniyas,wanda
yayishekaratakwasyanakwanceagadonsa.
34SaiBitrusyacemasa,“Iniyas,YesuKiristiyawarkar
dakai.Nantakeyatashi.
35DukwaɗandasukezauneaLiddadaSaronkuwasuka
ganshi,sukajuyogaUbangiji.
36To,akwaiwataalmajiriaYafa,maisunaTabita,wato
Dokas,ama’anarta.
37Akwanakinnan,batadalafiya,tarasu,bayandasuka
wanke,sukakwantardaitaaɗakinbene.
38DaLiddanakusadaYafa,almajirankuwasukaji
Bitrusyanacan,saisukaaikimutumbiyuwurinsa,suna
roƙonsakadayajinkirtazuwawurinsu.
39SaiBitrusyatashiyatafitaredasu.Dayazo,sukakai
shiɗakinbene,dukangwaurayekumasukatsayakusada
shisunakuka,sunanunarigunadarigunadaDokastayi,
tanataredasu.
40AmmaBitrusyafitardasuduka,yadurƙusa,yayi
addu'a.Yajuyagagawaryace,Tabita,tashi.Tabuɗe
idanunta,datagaBitrus,tatashizaune.
81

AYYUKANMANZANNI
41Yabatahannunsa,yaɗagata,yakiratsarkakada
gwauraye,yabadaitadarai.
42AnkumasanshiadukanYafa.Mutanedayawakuma
sukagaskatagaUbangiji.
43SaiyazamayazaunakwanakidayawaaYafatareda
waniSaminumajemi.
BABINA10
1AkwaiwanimutumaKaisariya,maisunaKarniliyos,
wanijaruminenaƙungiyardaakekiraƙungiyarItali.
2Mutumnemaiibada,maitsoronAllahtaredagidansa
duka,wandayakebadasadakamaiyawagajama'a,yana
addu'agaAllahkullum.
3Acikinwahayi,yaganiafiliwajensa'ataranayini,
mala'ikanAllahyanazuwawurinsa,yanacemasa,
Karniliyus.
4Sa'addayadubeshi,yatsorata,yace,“Menene,
Ubangiji?Saiyacemasa,“Addu’o’inkadasadak’arkasun
haurodontunawadaAllah.
5YanzukuwakaaikimutanezuwaYafa,sukirawowani
Siman,maisunaBitrus.
6YakwanawurinwaniSaminumajemi,wandagidansa
yakeabakinteku,zaifaɗamakaabindayakamatakayi.
7Sa'addamala'ikandayayimaganadaKarniliyusyatafi,
yakirabaroringidansabiyu,dawanisojamaiibadadaga
cikinwaɗandasukeyimasahidimakullum.
8Sa'addayafaɗamusuwaɗannanabubuwaduka,yaaike
suYafa.
9Kashegari,yayindasukekantafiya,kumasukamatso
kusadabirnin,Bitrusyahaukansoro,yayiaddu'awajen
awanashida.
10Saiyajiyunwaƙwarai,yanasoyaciabinci,amma
sa'addasukeyinshiri,saiyafaɗacikinhayyacinsa.
11Saiyagasamatabuɗe,saigawanituluyanasaukowa
wurinsa,kamarwanibabbanlabulensaƙaakusurwoyi
huɗu,akagangarozuwaƙasa.
12Acikinsaakwaikowaneirinnamominduniyamasu
ƙafafuhuɗu,danamominjeji,daabubuwamasurarrafe,da
tsuntsayensararinsama.
13Saiwatamuryatazomasa,tace,“Bitrus!kashe,kuma
kuci.
14AmmaBitrusyace,“Bahakaba,Ubangiji;gamaban
taɓacinwaniabumarartsarkikomarartsarkiba.
15Saimuryartasākeyimasamaganatabiyu,tace,“Abin
daAllahyatsarkake,kadakucedaku.
16Anyihakasauuku,akasākeɗaukokwanonzuwasama.
17Sa'addaBitrusyayishakkaaransamenenema'anar
wannanwahayindayagani,saigamutanendaakaaiko
dagawurinKarniliyussunyibincikeakangidanSaminu,
sukatsayaabakinƙofa.
18Saisukakira,sukatambayeshikoSaminu,wandaake
kiraBitrus,yanamasaukiacan.
19YayindaBitrusyaketunaniakanwahayin,saiRuhuya
cemasa,“Gashi,mutumukusunanemanka.
20Sabodahaka,katashi,kagangara,katafitaredasu,ba
kadashakka,gamaninaaikesu.
21SaiBitrusyagangarawurinmutanendaakaaikomasa
dagaKarniliyus.Yace,“Duba,ninewandakukenema,
meyasakukazo?
22Saisukace,Karniliyusjarumin,adali,maitsoronAllah,
maikumabisharaacikindukanal'ummarYahudawa,
Allahmaitsarkiyagargaɗeshiyaaikaakirakacikin
gidansa,kaji.maganarku.
23Sa'annanyakirasuaciki,yakwana.KashegariBitrus
yatafitaredasu,saiwaɗansu'yan'uwadagaYafasuka
rakashi.
24WashegarikumasukashigaKaisariya.Karniliyuskuwa
yanajiransu,yakumatara'yan'uwansadaabokansana
kusa.
25DaBitrusyanashiga,saiKarniliyusyataryeshi,yafāɗi
agabansa,yayimasasujada.
26AmmaBitrusyaɗaukeshiyace,“Tashi!Nikainakuma
namijine.
27Yanamaganadashi,yashiga,yatarardamutaneda
yawasuntaru.
28Yacemusu,“KunsaniharamnegawaniBayahudeya
yitarayyakoyazowurinwanidagawataal'umma.Amma
Allahyanunaminikadainkirawanimutummarartsarki
komarartsarki.
29Sabodahakanazomuku,bataredajayayyaba,da
zarananaikoni.
30SaiKarniliyusyace,kwanahuɗudasukawuceina
azumiharwannansa'a.Dakarfetaranayiaddu'aagidana,
saigawanimutumyanatsayeagabanasayedatufafimasu
haske.
31Yace,Karniliyus,anjiaddu'arka,anatunawadasadaka
agabanAllah.
32SabodahakaaikaYafa,akirawoSiman,wandaakekira
Bitrus.yanakwanaagidanwaniSaminumajemiabakin
teku.
33Nandanannaaikawurinka.Kumakayikyaudakazo.
YanzudukmunananagabanAllah,dominmujidukan
abindaAllahyaumarceka.
34SaiBitrusyabuɗebakiyace,“Hakika,naganeAllah
bayagabanmutum.
35Ammaacikinkowaceal'ummawandayajitsoronsa,
yanaaikataadalci,yanasamunkarɓuwaagareshi.
36MaganardaBautawayaaikozuwagaIsra'ilawa,
wa'azinsalamatawurinYesuAlmasihu:(shineUbangijin
duka:)
37Inace,kunsani,kalmardaakayitayadaacikindukan
Yahudiya,kumatafaradagaƙasarGalili,bayanbaptismar
daYahayayayiwa'azi.
38YaddaBautawayashafawaYesuBanazaredaRuhu
MaiTsarkidaiko.gamaAllahyanataredashi.
39Mukuwashaidunegadukanabindayayiaƙasar
YahudawadaUrushalima.wandasukakashe,sukarataye
shiakanbishiya.
40ShineAllahyatasheshiaranatauku,yabayyanashia
sarari.
41Bagadukanmutaneba,ammagashaidundaAllahya
zaɓa,mudamukacimukashataredashibayanyatashi
dagamatattu.
42Yaumarcemumuyiwamutanewa'azi,mukuma
shaidacewashinewandaAllahyanaɗadominyazama
Alƙalinrayayyudamatattu.
43Agareshinedukanannabawasukashaida,cewata
wurinsunansadukwandayagaskatadashizayasami
gafararzunubai.
44YayindaBitrusyakefaɗinwaɗannankalmomi,sai
RuhuMaiTsarkiyasaukoakandukanwaɗandasukaji
maganar.
82

AYYUKANMANZANNI
45Waɗandasukabadagaskiyakuwadasukazotareda
Bitrussukayimamaki,dominanzubodabaiwarRuhu
MaiTsarkiakanal'ummai.
46Dominsunjisunamaganadawaɗansuharsuna,suna
ɗaukakaAllah.SaiBitrusyaamsa.
47Shinwanizaiiyahanaruwa,kadawaɗannansuyi
baftisma,waɗandasukakarɓiRuhuMaiTsarkikamar
yaddamu?
48Kumayaumarcesuayimusubaftismadasunan
Ubangiji.Saisukaroƙeshiyazaunawasukwanaki.
BABINA11
1ManzannidaʼyanʼuwandasukecikinYahudiyasukaji
labaricewaal’ummaimasunkarɓimaganarAllah.
2DaBitrusyakomoUrushalima,masukaciyasukayi
jayayyadashi.
3Yace,“Kashigawurinmarasakaciya,Kacitaredasu.
4AmmaBitrusyabadalabarintunfarko,yabayyana
musubisagaumarni,yace.
5InacikinbirninYafainaaddu'a,sainagawahayi,wani
jirgiyanasaukowakamarwanibabbanzane,saukardashi
dagasamatakusurwoyihuɗu.harmayazogareni.
6Danaɗagaidona,naduba,naganamominƙasamasu
ƙafahuɗu,danamominjeji,daabubuwamasurarrafe,da
tsuntsayensararinsama.
7Najiwatamuryatanacemini,“Tashi,Bitrus!kisakici.
8Ammanace,Bahakaba,Ubangiji:gamawaniabuna
banzakomarartsarkidayataɓashigabakina.
9AmmamuryartasākeamsaminidagaSama,tace,“Abin
daAllahyatsarkake,bazakucedakuba.
10Kumaanyihakasauuku,kumadukakakõmasama
kuma.
11Saiga,nandananakwaimutumukurigasunzogidan
danake,anaikominidagaKaisariya.
12Ruhukumayaumarceniintafitaredasu,batareda
shakkaba.Waɗannan'yan'uwashidakumasukarakani,
mukashigagidanmutumin.
13Kumayanunamanayaddayagamala'ikaagidansa,
wandayatsaya,yacemasa,AikomazazuwaYafa,kumaa
kirawoSaminu,wandaakekiraBitrus.
14Wazaifaɗamakamaganardazakacecikaidadukan
iyalinka.
15Kumakamaryaddanafaramagana,RuhuMaiTsarki
yasaukoakansu,kamaryaddaakanmuafarkon.
16SainatunadamaganarUbangiji,yaddayace,“Hakika
Yahayayimasabaftismadaruwa.ammazaayimuku
baftismadaRuhuMaiTsarki.
17SabodahakakamaryaddaBautawayabasuirin
wannanbaiwarkamaryaddayayimana,wandayabada
gaskiyagaUbangijiYesuAlmasihu.Meneneni,dazaniya
tsayayyadaAllah?
18Dasukajiwaɗannanabubuwa,sukayishiru,suka
ɗaukakaBautawa,sunacewa,“Sa'annankumaAllahyaba
al'ummaitubagarai.
19Waɗandasukawarwatsusabodatsanantawardaakayi
gamedaIstifanas,sunyitafiyaharzuwaFinike,daKubrus,
daAntakiya,basuyiwakowawa'aziba,saigaYahudawa
kaɗai.
20WaɗansudagacikinsukuwamutanenKubrusneda
Sariya,waɗanda,dasukazoAntakiya,sukayimaganada
ʼyanʼuwa,sunawa’azinUbangijiYesu.
21KumahannunUbangijiyanataredasu,dayawamasu
badagaskiya,sukajuyogaUbangiji.
22Sailabarinwaɗannanabubuwayazogaikilisiyardake
Urushalima,saisukaaikiBarnaba,yatafiAntakiya.
23Wanda,alokacindayazo,kumayagaalherinBautawa,
yayifarinciki,kumayagargaɗesuduka,cewadanufin
zuciyasumannewaUbangiji.
24Gamashimutuminkirkine,cikedaRuhuMaiTsarkida
bangaskiya,anƙaramutanedayawagaUbangiji.
25Sa'annanBarnabayatafiTarsus,donnemanShawulu.
26Dayasameshi,yakaishiAntakiya.Saiyazamana,
dukanshekaragudasunataruwataredaikilisiya,suna
koyawamutanedayawa.Kumaanfarakiranalmajirai
KiristociaAntakiya.
27AkwanakinnanannabawasukazoAntakiyadaga
Urushalima.
28SaiɗayadagacikinsumaisunaAgabosyatashi,yayi
alkawaridaRuhucewazaayiyunwamaigirmaadukan
duniya,wandayafaruazamaninKalaudiyusKaisar.
29Saialmajiran,kowagwargwadoniyawarsa,yaƙudura
suaikadataimakoga’yan’uwandasukezauneaYahudiya.
30Hakakumasukayi,sukaaikawadattawantahannun
BarnabadaShawulu.
BABINA12
1AlokacinnannesarkiHirudusyamiƙahannunsayaɓata
wawaɗansuIkkilisiyarai.
2YakumakasheYakubuɗan'uwanYahayadatakobi.
3DayagayagamshiYahudawa,saiyaƙarakamaBitrus
kuma.(Sa'annannekwanakingurasamararyisti.)
4Dayakamashi,yasashiakurkuku,yabasheshiga
rundunahuɗunasojojisutsareshi.danufinbayanIstaya
fitodashigamutane.
5Bitruskuwayanatsareakurkuku,ammaikkilisiyatayi
addu'agaAllahakansa.
6Sa'addaHirudusyasoyafitodashi,awannandare
Bitrusyanabarciatsakaninsojojibiyu,ɗauredasarƙoƙi
biyu.
7Saiga,mala'ikanUbangijiyazomasa,wanihaskeya
haskakaacikinkurkuku,kumayabugiBitrusagefe,kuma
yatasheshi,yanacewa,Tashidasauri.Saisarƙoƙinsasuka
zubedagahannunsa.
8Saimala'ikanyacemasa,Kaɗaurekanka,kaɗaure
takalmanka.Hakayayi.Saiyacemasa,Yafamayafinka,
kabini.
9Saiyafita,yabishi.Bakusaniba,abindamala'ikanya
yigaskiyane.ammayazaciyagawahayi.
10Dasukawucetsaronafarkodanabiyu,saisukaisa
ƘofarƘarfedatakebitabirnin.wandayabuɗemusuda
kansa,sukafita,sukabitatitinɗaya.Nantakemala'ikanya
rabudashi.
11Sa'addaBitrusyazoacikinransa,yace,"Yanzuna
sanilallene,haƙĩƙa,Ubangijiyaaikodamala'ikansa,
kumayacecenidagahannunHirudus,kumadagadukan
sazuciyanajama'arYahudawa."
12Dayagaal'amarin,saiyajegidanMaryamuuwar
Yahaya,maisunaMarkus.indadayawasukatarusuna
addu'a.
13Sa’addaBitrusyaƙwanƙwasaƙofarƙofar,watayarinya
tazoji,maisunaRoda.
83

AYYUKANMANZANNI
14DatasanmuryarBitrus,batabuɗeƙofadonmurnaba,
ammadagudutashiga,tabadalabarinyaddaBitrusyake
tsayeagabanƙofar.
15Sukacemata,Kinahauka.Ammaakullumtatabbatar
dacewahakane.Saisukace,Mala'ikansane.
16AmmaBitrusyacigabadaƙwanƙwasawa,dasuka
buɗeƙofa,sukaganshi,sukayimamaki.
17Ammashi,yayimusualamadahannusuyishiru,ya
faɗamusuyaddaUbangijiyafitodashidagakurkuku.Sai
yace,KujekununawaYakubuda'yan'uwawaɗannan
abubuwa.Saiyatashiyatafiwaniwuri.
18Dagariyawaye,baƙaramintashinhankaliyatashia
cikinsojojinba,abindayafarudaBitrus.
19DaHirudusyanemeshi,baisameshiba,saiyabinciki
masutsarongidan,yaumartaakashesu.Saiyasaukadaga
YahudiyazuwaKaisariya,yazaunaacan.
20HiruduskuwayayifushidamutanenTayadaSidon,
ammadasukazowurinsadazuciyaɗaya,sukayiwa
Blastasbabbanbaƙonsarkiabokinsu,sukaroƙisalama.
dominkasarsukasarsarkicetaciyardasu.
21Kumaakanwataranadaakakeɓe,Hirudus,sayeda
tufafinsarki,yazaunaakankursiyinsa,yayimusumagana.
22Jama'akuwasukayiihu,sunacewa,“Muryarallahce,
batamutumba.
23Nandananmala'ikanUbangijiyabugeshi,dominbai
baAllahɗaukakaba.
24AmmamaganarAllahtayigirmatayawaita.
25SaiBarnabadaShawulusukadawodagaUrushalima
bayansungamahidimarsu,sukatafidaYahaya,maisuna
Markus.
BABINA13
1To,acikinikilisiyardatakeAntakiyaakwaiannabawa
damalamai.kamarBarnaba,daSaminuwandaakeceda
shiNiger,daLuciyusmutuminKirene,daManayenwanda
yagirmataredasarkiHirudus,daShawulu.
2Sa’addasukebautawaUbangiji,daazumi,RuhuMai
Tsarkiyace,“KuwareBarnabadaShawuludominaikin
danakirasuzuwagareshi.
3Dasukayiazumidaaddu'a,sukaɗorahannuwansua
kansu,sukasallamesu.
4SaiRuhuMaiTsarkiyaaikosu,sukatafiSeleucia.Daga
nankumasukatashizuwaCyprus.
5Sa’addasukeSalamis,sukayiwa’azinMaganarAllaha
majami’unaYahudawa,sukakumasaYahayamataimaki.
6DasukabitatsibirinBafos,saisukatarardawanimai
sihiri,annabinƙarya,Bayahude,sunansaBaryesus.
7Wandayaketaredamagajingari,SergiyusBulus,mutum
maihankali.wandayakiraBarnabadaShawulu,kumaya
soyajimaganarAllah.
8AmmaAlimasmaisihiri(gamahakanesunansata
fassara)yatsayamasu,yananemanyakawardama'aikacin
dagabangaskiya.
9Sa'annanShawulu,(wandakumaakekiraBulus),cike
daRuhuMaiTsarki,yazubamasaido.
10Yace,“Yamaicikadawayodadukanɓarna,kaiɗan
Iblis,maƙiyindukanadalci,bazakadainakarkatarda
hanyoyinUbangijiba?
11Yanzukuwa,gahannunUbangijiyanabisanka,zaka
makanta,bazakagaranabaharɗanlokaci.Nantakesai
hazodaduhusukafadomasa.Yazagayananemanwanda
zaijagoranceshidahannu.
12Sa'addama'aikacin,yagaabindayafaru,yabada
gaskiya,yanamamakinkoyarwarUbangiji.
13Sa'addaBulusdaƙungiyarsasukatashidagaBafos,
sukaisaBargataBamfiliya.Yahayakuwayarabudasuya
komaUrushalima.
14AmmadasukatashidagaBarga,sukazoAntakiyata
Bisidiya,sukashigamajami'aranAsabar,sukazauna.
15BayankaratunAttauradaannabawashugabannin
majami'asukaaikamusu,sunacewa,'Yan'uwa,idankuna
dawatamaganargargaɗigajama'a,kufaɗa.
16Sa'annanBulusyamiƙe,yayiwahannuyace,“Yaku
mutanenIsra'ila,dakumasutsoronAllah,kukasakunne.
17Allahnajama'arIsra'ilayazaɓikakanninmu,ya
ɗaukakajama'asa'addasukebaƙunciaƙasarMasar,ya
fisshesudagacikintadaƙarfi.
18Awajenshekaraarba'inyashayinayyukansuajeji.
19Sa'addayahallakaal'ummaibakwaiaƙasarKan'ana,
yarabamusuƙasartahanyarkuri'a.
20Bayanhakakumayabasualƙalaiwajenshekaraɗari
huɗudahamsinkafinannabiSama'ila.
21Bayanhakasukaroƙisarki,saiAllahyabasuSaulɗan
Kish,mutuminkabilarBiliyaminu,harshekaraarba'in.
22Dayakawardashi,yanaɗamusuDawudayazama
sarkinsu.Shimayabadashaida,yace,“NasamiDawuda
ɗanYesse,mutumbisagazuciyata,wandazaicikadukan
nufina.
23Dagacikinzuriyarmutuminnan,Allah,bisaga
alkawarinsa,yatadaMaiCetogaIsra'ila,Yesu.
24Sa'addaYahayayafarawa'azinbaftismanatubatun
kafinzuwansa,gadukanjama'arIsra'ila.
25Sa'addaYohannayacikatafiyarsa,yace,“Wakuke
tsammaninine?Nibashibane.Ammagawaniyana
zuwabayana,wandabanisainkwancetakalmansaba.
26Yakuʼyanʼuwa,ʼyaʼyanzuriyarIbrahim,dadukwanda
yaketsoronAllahacikinku,agarekuakaaikodamaganar
cetonnan.
27GamawaɗandasukezauneaUrushalima,da
sarakunansu,dominbasusanshiba,komuryoyin
annabawawaɗandaakekarantawakowaceAsabar,sun
cikasudahukuntashi.
28Kodayakebasusamidalilinkisaagareshiba,dukda
hakasukaroƙiBilatusakasheshi.
29Dasukacikadukanabindaakarubutagamedashi,
sukasaukodashidagaitacen,sukasashiakabari.
30AmmaAllahyatasheshidagamatattu.
31Kumakwanakidayawaanaganinshigawaɗandasuka
zotaredashidagaGalilizuwaUrushalima,sune
shaidunsagajama'a.
32Munakumayimukualbishircewa,alkawarindaakayi
wakakanni.
33Allahyacikamana'ya'yansu,dayatadaYesudaga
matattu.kamaryaddayakearubuceazaburatabiyu,“Kai
neɗana,yaunahaifeka.
34Gamedacewayatasheshidagamatattu,yanzubazai
ƙarakomawagaɓarnaba,hakayace,'Zanbaku
tabbataccenjinƙainaDawuda.
35SabodahakayaceawataZaburakuma,“Bazakabar
MaiTsarkinkayaɓataba.
84

AYYUKANMANZANNI
36Dawuda,bayandayabautawazamaninsadanufin
Allah,yayibarci,akabinneshiawurinkakanninsa,yaga
lalata.
37AmmawandaAllahyatasheshi,baigaɓarnaba.
38Sabodahakakusani’yan’uwa,cewatawurinmutumin
nanakeyimukuwa’azingafararzunubai.
39Tagareshinedukanwaɗandasukabadagaskiyasuka
zamabaratadagakowaneabu,waɗandabazaaiyakuɓutar
dakubatawurinShari'arMusa.
40Sabodahakakuyihankalikadaabindaakafaɗaacikin
annabawayasameku.
41Gashi,kumasuraini,Kuyimamaki,kulalace,gama
inayinaikiazamaninku,Aikindabazakugaskataba,ko
dayakewaniyafaɗamuku.
42DaYahudawasukafitadagamajami'a,al'ummaisuka
roƙiayimusuwa'azinwaɗannankalmomiaranarAsabar
maizuwa.
43To,daakawatse,Yahudawadayawadamasubinbin
addininKiristasukabiBulusdaBarnaba.
44WashegariAsabarkusandukanbirninsukatarudonsu
jimaganarAllah.
45AmmadaYahudawasukagataron,saisukacikada
kishi,sukayitazagiakanabubuwandaBulusyafaɗa,
sunasaɓani,sunazagi.
46SaiBulusdaBarnabasukayigabagaɗi,sukace,“Dole
neafarafaɗamukuMaganarAllah..
47DominhakaUbangijiyaumarcemu,yanacewa,‘Nasa
kakazamahaskenal'ummai,Dominkazamacetohar
iyakarduniya.
48Sa'addaal'ummaisukajihaka,saisukayimurna,suka
kumaɗaukakamaganarUbangiji.
49MaganarUbangijikuwaakabazuko'inacikindukan
ƙasar.
50AmmaYahudawasukazugamatamasuibada,masu
daraja,damanyanmutanenbirni,sukatsanantawaBulus
daBarnaba,sukakoresudagaƙasarsu.
51Ammasukakarkaɗeƙurarƙafafunsuakansu,sukazo
Ikoniya.
52AlmajirankuwasukacikadamurnadaRuhuMai
Tsarki.
BABINA14
1YazamaaIkoniya,dukansubiyusukashigamajami'ar
Yahudawatare,sukayimagana,saibabbantaron
YahudawadanaHelenawasukabadagaskiya.
2AmmaYahudawamarasabadagaskiyasukazuga
al'ummai,sunazagin'yan'uwa.
3SaisukadaɗesunamaganagabagaɗigaUbangiji,wanda
yabadashaidagamaganaralherinsa,yakumabadaalamu
daabubuwanal'ajabidahannuwansu.
4Ammataronbirninyarabu,waniɓangarekumatareda
Yahudawa,wanikumataredamanzanni.
5Sa'addaal'ummaidaYahudawadashugabanninsusuka
kaiwashugabanninsuhari,sukayiamfanidasu,suna
jajjefesu.
6Saisukayihankali,sukaguduzuwaListiradaDerbe,
biranenLikoniya,dakumayankindakekewaye.
7Kumaacansukayiwa'azinbishara.
8AkwaiwanimutumzauneaListira,bashidaƙarfia
ƙafafunsa,gurgunetundagacikinmahaifiyarsa,wandabai
taɓatafiyaba.
9ShinekumayajiBulusyanamagana.
10Yacedababbarmurya,Tsayatsayedaƙafafunka.Sai
yayitsalleyatafi.
11Dajama'asukagaabindaBulusyayi,saisukaɗaga
murya,sunacewaacikinjawabinLikoniya,Allolinsun
saukomanadakamanninmutane.
12SaisukakiraBarnaba,Jupiter.daBulus,Mercurius,
dominshinebabbanmaimagana.
13SaifiristnaJubiter,wandayakegabanbirninsu,ya
kawobijimaidagarwashiaƙofofin,yanasoyayihadaya
taredajama'a.
14Damanzanni,BarnabadaBulus,sukajilabari,saisuka
yayyagetufafinsu,sukashigacikinjama'a,sunakuka.
15Kumayace,Sirs,meyasakukeyinwaɗannan
abubuwa?Mumamutanenemasusha'awadaku,muna
kumayimukuwa'azicewakujuyodagawaɗannan
ayyukanbanzazuwagaAllahRayayye,wandayayisama,
daƙasa,dateku,dadukanabindakecikinsu.
16Waɗandaadāsukaƙyaledukanal’ummaisubita
hanyoyinsu.
17Dukdahakabaibarkansamararshaidaba,dominyayi
nagarta,yabamuruwansama,dalokataimasualbarka,
yanacikazukatanmudaabincidafarinciki.
18Dawaɗannanmaganganunsukahanajama'a,cewaba
suyimusuhadayaba.
19SaiwaɗansuYahudawadagaAntakiyadaIkoniyasuka
zowurin,sukarinjayijama'a,sukajejjefeBulusda
duwatsu,sukajashibayangari,sunatsammaniyamutu.
20Dukdahaka,yayindaalmajiransukatsayakewayeda
shi,yatashi,yashigacikinbirni.
21Sa'addasukayiwa'azinbisharaabirnin,kumasuka
koyawamutanedayawa,sukasākekomawaListira,da
Ikoniya,daAntakiya.
22Yanatabbatardarayukanalmajirai,yanakumaƙarfafa
susucigabadabangaskiya,kumadolenemushigacikin
mulkinAllahtawurinƙuncimaiyawa.
23Kumaalõkacindasukanadasudattawaakowacecoci,
kumasukayiaddu'adaazumi,sukadanƙasugaUbangiji,
wandasukagaskataakansa.
24Bayansunzarceko'inacikinBisidiya,sukazo
Bamfiliya.
25Dasukayiwa'azinMaganaraBarga,sukagangara
zuwaAtaliya.
26DaganankumasukatashizuwaAntakiya,indaakaba
dashawararsugaalherinAllahsabodaaikindasukayi.
27Sa’addasukazo,sukatattaraikilisiyar,sukabada
labarindukanabindaAllahyayidasu,dayaddayabuɗe
waal’ummaiƙofarbangaskiya.
28Kumasukazaunaacandogonlokacitaredaalmajiran.
BABINA15
1WaɗansumazadasukazodagaYahudiyakumasuka
koyawa’yan’uwa,sukace,“Inbaayimukukaciyabisa
gaal’adarMusaba,bazakusamicetoba.
2Sa'addaBulusdaBarnababaƙaraminjayayyada
gardamadasuba,saisukaƙuduraBulusdaBarnabada
waɗansunsusutafiUrushalimawurinmanzannidadattawa
gamedawannantambaya.
3DaIkkilisiyataɗaukesuakanhanyarsu,sukabita
FinikedaSamariya,sunashelartubaral'ummai,sukasa
dukan’yan’uwafarincikiƙwarai.
85

AYYUKANMANZANNI
4DasukaisaUrushalima,Ikkilisiyadamanzannida
dattawasukakarɓesu,sukabadalabarindukabinda
Allahyayidasu.
5AmmawaɗansudagacikinƙungiyarFarisawawaɗanda
sukabadagaskiyasukatashi,sukace,“Wajibineayi
musukaciya,akumaumarcesusukiyayedokokinMusa.
6Saimanzannidadattawasukatarudonsutattauna
wannanbatu.
7Daakayigardamadayawa,Bitrusyatashi,yacemusu,
'Yan'uwa,kunsancewatundāAllahyazaɓiacikinmu,
cewaal'ummaisujimaganarbisharatabakina.kumakuyi
imani.
8Allah,wandayasanzukata,yashaidamusu,yanabasu
RuhuMaiTsarki,kamaryaddayayimana.
9Kadakubambantatsakaninmudasu,kunatsarkake
zukatansutawurinbangaskiya.
10To,donmekukegwadaAllah,kuɗorakarkiyaawuyan
almajiran,wandakakanninmudamubamuiyaɗaukaba?
11AmmamungaskatacewatawurinalherinUbangiji
YesuKiristizamusamiceto,kamaryaddasuke.
12Saidukantaronsukayishiru,sukasaurariBarnabada
Bulus,sunabadalabarinabubuwanal'ajabidaabubuwan
al'ajabidaAllahyayiacikinal'ummaitawurinsu.
13Bayansunyishiru,Yakubuyaamsayace,'Yan'uwa,
kukasakunnegareni.
14SaminuyabadalabarinyaddaAllahyaziyarci
al'ummaidafari,dominyaƙwacemusujama'adomin
sunansa.
15Gawannankumamaganarannabawatatabbata.kamar
yaddaakarubuta,
16Bayanwannanzankomo,insākeginaalfarwata
Dawudawaddataruguje.Zansākeginarugujewarta,in
ginata.
17DominsauranmutanesunemiUbangiji,dadukan
al'ummai,akanwandaakekirasunana,injiUbangiji,
wandayaaikatadukanwaɗannanabubuwa.
18Bautawasunsandukanayyukansatunfarkonduniya.
19Sabodahakamaganataitace,kadamudamesu,
waɗandadagacikinal'ummaisukakomagaAllah.
20Ammamurubutamusucewa,sugujiƙazantargumaka,
dafasikanci,daabubuwandaakamaƙe,dajini.
21DominazamanindāMusayanadamasuwa'azinsaa
kowanebirni,anakarantasuamajami'ukowaceranar
Asabar.
22Saimanzannidadattawadadukanikkilisiyasukayarda
suaikizaɓaɓɓunaƙungiyarsuzuwaAntakiyatareda
BulusdaBarnaba.wato,YahuzamaisunaBarsabas,da
Sila,manyanmutaneacikin'yan'uwa.
23Sukarubutawasiƙutahanyarsukamarhaka.Manzanni
dadattawadaʼyanʼuwasukaaikagaisuwagaʼyanʼuwa
waɗandasukenaalʼummaiaAntakiyadaSuriyada
Kilikiya.
24Kamaryaddamukaji,cewawaɗansudasukafitadaga
garemu,sundamekudamagana,sunakarkatarda
rayukanku,sunacewa,‘Doleneayimukukaciya,ku
kiyayeshari’a.
25Yayimanakyau,damukatarudazuciyaɗaya,muaiko
dazaɓaɓɓunmutanezuwagarekutaredaƙaunatattunmu
BarnabadaBulus.
26Mutanendasukasadaukardarayukansusabodasunan
UbangijinmuYesuAlmasihu.
27SabodahakamunaikiYahuzadaSila,sukumazasu
faɗamukuwannandabaki.
28GamayayikyaugaRuhuMaiTsarki,mudamu,kada
muɗoramukunauyifiyedawaɗannanabubuwandaake
bukata.
29Kugujewanamandaakamiƙawagumaka,dajini,da
abindaakamaƙe,dafasikanci.Barkadalafiya.
30Daakasallamesu,sukazoAntakiya.
31Dasukakaranta,sukayimurnasabodata'aziyyar.
32YahudadaSila,dayakesumaannabawane,suka
ƙarfafa’yan’uwadakalmomidayawa,sukakumaƙarfafa
su.
33Kumabayandasukadakataawurin,'yan'uwasuka
sallamesudasalamazuwagamanzanni.
34AmmaSilayajidaɗiyazaunaacan.
35BulusdaBarnabakumasukacigabaaAntakiya,suna
koyarwadawa'azinmaganarUbangiji,taredawaɗansuda
yawakuma.
36Bayan'yankwanakibayanBulusyacewaBarnaba,
“Barimukomamuziyarci’yan’uwanmuakowanebirni
indamukayiwa’azinMaganarUbangiji,mugayaddasuke
yi.
37SaiBarnabayaƙudurayaɗaukiYohanna,maisuna
Markustaredasu.
38AmmaBulusbaiyikyauatafidashiba,wandayarabu
dasudagaƙasarBamfiliya,baitafiwurinaikintaredasu
ba.
39Saigardamatayitsananiatsakaninsu,harsukarabuda
juna.
40BulusyazaɓiSila,yatafi,ʼyanʼuwasukaƙarfafashi
zuwagaalherinAllah.
41YazazzagaƙasarSuriyadaKilikiya,yanaƙarfafa
ikilisiyoyi.
BABINA16
1Sa'annanyazoDerbedaListra,saigawanialmajiri
yanacan,maisunaTimoti,ɗanwatamaceBayahudiya,ta
badagaskiya.ammaubansaBaturene.
2ʼYanʼuwandasukeaListiradaIkoniyakuwasukabada
labarinsasosai.
3Bulusyanasoyatafitaredashi.Saisukakamashi,suka
yimasakaciyasabodaYahudawandasukecikinwuraren,
gamasunsanmahaifinsaBahellene.
4Sa'addasukezagawacikinbirane,saisukabasu
umarnankiyayewa,waɗandamanzannidadattawanda
sukeUrushalimasukanaɗa.
5Hakakumaikilisiyoyinsukakahucikinbangaskiya,suna
karuwakullum.
6Sa'addasukazazzagaƙasarFirijiyadaƙasarGalatiya,
RuhuMaiTsarkikumayahanasuyinwa'azinMaganara
Asiya.
7BayansunisaMisiya,saisukaƙudurasushigaBitiniya,
ammaRuhubaiƙyalesuba.
8DasukawucetaMisiyasukagangarazuwaTaruwasa.
9SaiwaniwahayiyabayyanagaBulusdadare.Akwai
wanimutuminMakidoniyayatsaya,yayiaddu'aagareshi,
yanacewa,HayecikinMakidoniya,kataimakemu.
10Bayandayagawahayin,nandananmukaƙoƙartamu
tafiMakidoniya,munadatabbacicewaUbangijiyakira
mumuyimusubishara.
86

AYYUKANMANZANNI
11SabodahakadamukatashidagaTaruwasa,mukazoda
hanyakaitsayezuwaSamotrakiya,washegarikumazuwa
Neapoli.
12DaganankumamukatafiFilibi,watobabbanbirnin
ƙasarMakidoniya,dakumawataƙasa.
13AranAsabarkumamukafitadagabirnin,kusadawani
kogi,indaakasabayinaddu'a.Mukazaunamukayi
maganadamatandasukataruawurin.
14SaiwatamacemaisunaLidiya,maisayardashunayya,
dagabirninTayatira,maibautawaAllah,tajimu,
Ubangijiyabuɗezuciyarta,hartakasakunnegaabubuwan
daBulusyafaɗa.
15Kumaalõkacindatayibaftisma,dataiyali,taroƙemu,
yanacewa,Idankunhukuntaniinzamamaiaminciga
Ubangiji,zoacikingidana,kumazaunaacan.Kumata
takuramana.
16Sa’addamuketafiyaaddu’a,saigawatayarinyamai
sihiritataryemu,waddatakaworibamaiyawatawurin
bokaye.
17WannankuwayabimudaBulus,yanakuka,yanacewa,
“WaɗannanmutanebayinAllahMaɗaukakine,waɗanda
sukenunamanahanyarceto.
18Hakatayikwanakidayawa.AmmaBulus,dabaƙin
ciki,yajuyayacewaruhun,InaumurcekadasunanYesu
Kiristikafitodagacikinta.Shikuwayafitoasa'aguda.
19Daiyayengijintasukagabegenribarsuyaƙare,saisuka
kamaBulusdaSila,sukakaisukasuwawurinmasumulki.
20Saiyakaisuwurinmahukunta,yace,“Waɗannan
mutanen,dayakeYahudawa,sunawahalardabirninmu
ƙwarai.
21Kumakukoyardaal'adu,waɗandabasuhalattaagare
mumukarba,kokumamukiyaye,kasancewaRomawa.
22Saitaronjama'asukatashesutare.
23Dasukayimusubulaladayawa,sukajefasuakurkuku,
sunacewamaitsarongidanyakiyayesu.
24Wandayakarɓiirinwannanzargi,yasasuakurkuku
naciki,yasaƙafafunsuaɗaureahannunjari.
25DatsakardareBulusdaSilasukayiaddu'a,sunaraira
yabogaAllah.
26Bazatobatsammani,akayiwatababbargirgizarƙasa,
harharsashingininkurkukunyagirgiza,nandananaka
buɗekofofinduka,akakwanceɗaurinkowanemutum.
27Saimaitsaronkurkukunyafarkadagabarci,yaga
ƙofofinkurkukuabuɗe,saiyazaretakobinsa,yakashe
kansa,yanatsammanifursunonisungudu.
28AmmaBulusyaɗagamuryadaƙarfiyace,“Kadaka
cutardakanka,gamadukmunanan.
29Sa'annanyakirawohaske,yashiga,yazocikinrawar
jiki,yafāɗiagabanBulusdaSila.
30Saiyafitodasu,yace,Sirs,mezanyidomininsami
ceto?
31Saisukace,KuyiĩmãnidaUbangijiYesuAlmasihu,
kumazakasamiceto,dagidanka.
32SukafaɗamasamaganarUbangijidadukanwaɗanda
sukeagidansa.
33Saiyaɗaukesuasa'aɗayanadare,yawankeragon
nasu.Nandananakayimasabaftisma,shidadukannasa.
34Sa'addayashigardasugidansa,saiyaajiyemusu
abinci,yayimurna,yanabadagaskiyagaAllahtareda
dukangidansa.
35Dagariyawaye,saimahukuntasukaaikihakimaisuce,
“Kusakimutanennan.
36SaimaitsaronkurkukunyafaɗawaBulus,“Mahukunta
sunaikaasakeku.
37AmmaBulusyacemusu,“Sunyimanadukantsiya,ba
mudalaifi,muRomawa,sunjefamuakurkuku.Yanzu
kumasunkoremuaasirce?Ã'a.ammasuzodakansusu
fitodamu.
38Saihakimansukafaɗawaalƙalaiwaɗannankalmomi.
39Saisukazosukaroƙesu,sukafitodasu,sukaroƙesu
subarbirnin.
40Saisukafitadagakurkuku,sukashigagidanLidiya.Da
sukaga'yan'uwa,sukaƙarfafasu,sukatafi.
BABINA17
1DasukabitaAmfibolisdaAfoloniya,sukaisa
Tasalonika,indawatamajami'arYahudawatake.
2Buluskuwa,kamaryaddayasaba,yashigawurinsu,sai
yakwanaukuyanamuhawwaradasutacikinLittattafai.
3Openingdazargin,cewaKristidoleneyashawahala,
kumayatashidagamatattu.kumawannanYesudanakeyi
mukuwa'azishineAlmasihu.
4Waɗansukumasukabadagaskiya,sukahaɗakaida
BulusdaSila.DagacikinHelenawamasuibadadayawa,
damanyanmatabakaɗanba.
5AmmaYahudawandabasubadagaskiyaba,sukayi
kishi,sukakamawaɗansufasikaidagacikinma'aikatan
banza,sukatarajama'a,sukatayarwadukanbirninhargitsi,
sukafāɗawagidanYason,sunanemanfitardasu.ga
mutane.
6Dabasusamesuba,saisukajawoYasonda
wasu’yan’uwazuwawurinsarakunanbirnin,sunakuka,
sunacewa,“Waɗannandasukajuyardaduniyasunzonan
kuma.
7WandaYasonyakarɓe,waɗannandukakuwasunsaba
waumarnanKaisar,sunacewaakwaiwanisarki,Yesu.
8Saisukafirgitajama'adasarakunanbirnindasukaji
waɗannanabubuwa.
9DasukakarɓijinginarYasondasauran,sukasakesu.
10Nandanan'yan'uwasukasallamiBulusdaSilada
daddarezuwaBiriya.
11WaɗannansunfiwaɗandakeTasalonikadaraja,domin
sunkarɓiMaganardadukanshiri,sunabincikalittattafai
kowacerana,kowaɗannanabubuwasunkasancehaka.
12Sabodahakadayawadagacikinsusukabadagaskiya.
Harilayau,namatamasudarajawaɗandaHelenawane,da
namaza,bakaɗanba.
13AmmadaYahudawanTasalonikasukasanBulusyayi
wa’azinMaganarAllahaBiriya,sukazowurinkumasuka
zugajama’a.
14NandananʼyanʼuwasukasallameBulusyatafiteku.
SiladaTimotikuwasukatsayaacantukuna.
15WaɗandasukajagoranciBulussukakawoshiAtina,
sukakarɓiumarnigaSiladaTimotisuzowurinsadasauri,
sukatashi.
16To,sa'addaBulusyakejiransuaAtina,sairansaya
tashiazuciyarsa,sa'addayagabirninyanabautargumaka.
17Sabodahakayayitamuhawwaraacikinmajami'ada
Yahudawa,damasuibada,damasutaruwakowaceranaa
kasuwa.
18SaiwaɗansumasanafalsafanaEfikuriyawadana
Stoikiksukataryeshi.Waɗansusukace,Mewannanmai
baƙarmaganazaice?Waɗansukuma,“Kamarmaigabatar
87

AYYUKANMANZANNI
dagumakane.”Dominyayimusuwa’azinYesudatashin
matattu.
19Saisukakamashi,sukakaishiAreyopagus,sunacewa,
“Kozamuiyasaninmenenesabuwarkoyarwarnanda
kakefaɗa?
20Gamakanakawomanawasuabubuwamasuban
mamaki,Donhakazamusanma'anarwaɗannanabubuwa.
21(GamadukanmutanenAtinadabaƙindasukecanbasu
ɓatalokacinsubaawaniabudabam,saidaisufaɗa,kosu
jiwanisabonabu.)
22SaiBulusyatsayaatsakiyardutsenMars,yace,“Yaku
mutanenAtina,naganeacikinkowaneabukunficamfi.
23Gamasa'addanawuce,nagaibadarku,sainasami
bagadedaakarubuta,GaAllahmararsani.Donhaka
wandakukebautawabadasaninsaba,shinakebayyana
muku.
24Bautawawandayayiduniyadadukanabindake
cikinta,dayakeshineUbangijinsamadaƙasa,bayazaune
ahaikalinginadahannuwa.
25Baabautawadahannunmutum,kamardaiyana
bukatarwaniabu,gamashineyakebadarai,danumfashi,
dakowaneabu.
26Yakumayidukanal'ummainamutanedagajiniɗaya
dominsuzaunaako'inacikinduniya.
27DominsunemiUbangiji,kodaacesunjibayansa,su
sameshi,kodayakebaiyinisadakowannenmuba.
28Gamaacikinsamukerayuwa,munamotsi,munakuma
kasance.Kamaryaddawasumawaƙankusukace,“Gama
mumazuriyarsane.
29TundayakemuzuriyarAllahne,baikamatamuɗauka
cewaAllahntakayanakamadazinariya,koazurfa,ko
dutse,waɗandaakasassaƙatahanyarfasahadadabarar
mutumba.
30KumalokatainawannanjahilciAllahyazube.amma
yanzuyaumarcikowadakowaako'inasutuba.
31Dominyasanyarana,acikintanezaiyiwaduniya
shari'adaadalcitawurinmutumindayakeɓe.wandayaba
databbacigadukanmutane,dayatasheshidagamatattu.
32Dasukajilabarintashinmatattu,waɗansusukayiba'a,
waɗansukumasukace,“Zamuƙarajinlabarinwannan
al'amari.
33Buluskuwayarabudasu.
34Ammawaɗansumazasukamannemasa,sukabada
gaskiya.
BABINA18
1BayanhakaBulusyatashidagaAtina,yazoKoranti.
2SaiyasamiwaniBayahudemaisunaAkila,haifaffea
Fantas,kwanannanyazodagaItaliya,taredamatarsa
Biriskilla.(dominClaudiusyaumarcidukanYahudawasu
tashidagaRoma:)yazowurinsu.
3Dayakesana'aɗayace,saiyazaunataredasu,yayiaiki,
gamatawurinsana'arsumasukafatantine.
4Yakanyitamuhawwaraacikinmajami'akowaceAsabar,
yanakumarinjayarYahudawadaal'ummai.
5Sa'addaSiladaTimotisukazodagaMakidoniya,Bulus
yamatsaacikinruhu,yakumashaidawaYahudawacewa
YesuneAlmasihu.
6Kumaalõkacindasukayigābadakansu,kumasuka
zagi,yagirgizatufafinsa,yacemusu,Jikinkuyatabbataa
kankanku.Inadatsabta:dagayanzuzantafiwurin
al'ummai.
7Saiyatashidaganan,yashigagidanwanimutum,mai
sunaYustus,maibautarAllah,wandagidansayahaɗakai
damajami'asosai.
8Kirisbus,shugabanmajami'a,yabadagaskiyaga
Ubangijidadukanmutanengidansa.Dayawadagacikin
Korantiyawakuwadasukajisunbadagaskiya,akayi
musubaftisma.
9UbangijiyacewaBulusdadaredawahayi,“Kadakaji
tsoro,ammakayimagana,kadakayishiru.
10Gamainataredakai,Bawandazaisakayacuceka,
gamainadajama'adayawaawannanbirni.
11Yazaunaacanshekaraɗayadawatashida,yanakoya
musumaganarAllah.
12Sa'addaGaliyoyakeshugabanƙasarAkaya,Yahudawa
sukatayarwaBulusdazuciyaɗaya,sukakaishiwurin
shari'a.
13Yanacewa,“Wannanmutuminyarinjayimutanesu
bautawaAllahsabaninshari'a.
14Sa'addaBulusyakeshirinbuɗebakinsa,Galliyoyace
waYahudawa,“Daacebatunmuguntane,kokuwa
fasikancine,yakuYahudawa,dazanjuremuku.
15Ammaidanbatunkalmomine,dasunaye,dana
shari'arku,saikuduba.gamabazanzamamaihukuncia
kanirinwannanal'amura.
16Yakoresudagakujerarshari'a.
17SaidukanHelenawasukakamaSostenis,shugaban
majami'a,sukayimasadukantsiyaagabankotun.Galliyo
kuwabaikuladawaɗannanabubuwanba.
18BayanhakaBulusyadaɗeacan,sa'annanyabar
'yan'uwa,yatashidagacanzuwaSuriya,taredaBilkisuda
Akila.DaaskikansaaKenkreya,gamayayialkawari.
19SaiyazoAfisa,yabarsuacan,ammashidakansaya
shigamajami'a,yayishawaradaYahudawa.
20Dasukaroƙeshiyaƙarakwanaawurinsu,baiyardaba.
21Ammayayibankwanadasu,yace,“Doleneinyiidin
nanmaizuwaaUrushalimatakowanehali.Kumayatashi
dagaAfisa.
22Sa'addayasaukaaKaisariya,yahaura,yagaisheda
ikkilisiya,yatafiAntakiya.
23Bayanyaɗanyiɗanlokaciacan,saiyatashi,ya
zazzagaƙasarGalatiyadataFirijiya,yanaƙarfafadukan
almajiran.
24SaiwaniBayahudemaisunaAfollos,haifaffen
Iskandariya,waniƙwararrenmutumne,maiƙarfiacikin
littattafai,yazoAfisa.
25AnkoyawamutuminnantafarkinUbangiji.Dayake
yanadazafinruhu,yayimagana,yanakoyardaal'amuran
Ubangijidahimma,yasanibaftismarYahayakaɗai.
26Saiyafaramaganagabagaɗiacikinmajami'a.DaAkila
daBiriskillasukaji,sukakaishiwurinsu,sukaƙara
bayyanamasahanyarAllahsosai.
27Sa'addayayiniyyarwucewaƙasarAkaya,'yan'uwa
sukarubuta,sunagargaɗialmajiransasukarɓeshi.
28GamayarinjayiYahudawadaƙarfi,dakumaafili,
yanabayyanatawurinlittattafaicewaYesushine
Almasihu.
88

AYYUKANMANZANNI
BABINA19
1Sa'addaAfollosyakeaKoranti,Bulusyaratsatakan
tekuyazoAfisa,yasamiwasualmajirai.
2Yacemusu,KunkarɓiRuhuMaiTsarkitundakunba
dagaskiya?Sukacemasa,“BamujikoakwaiwaniRuhu
MaiTsarkiba.
3Saiyacemusu,To,meakayimukubaftisma?Sukace,
“ZogabaftismarYahaya.
4Bulusyace,“Yahayayayibaftismadabaftismatatuba,
yanacewajama’a,subadagaskiyagawandazaizo
bayansa,wato,gaAlmasihuYesu.
5Dasukajihaka,akayimusubaftismacikinsunan
UbangijiYesu.
6KumaalõkacindaBulusyaɗorahannuwansaakansu,
RuhuMaiTsarkiyasaukoakansu.Sukayimaganada
waɗansuharsuna,sunaannabci.
7Dukanmutanenwajengomashabiyune.
8Saiyashigamajami'a,yayimaganagabagaɗiharwata
uku,yanatajayayya,yanakumarinjayaral'amuraakan
MulkinAllah.
9Ammasa’addawaɗansudabam-dabamsukataurare,
ammabasubadagaskiyaba,ammasukayitafaɗin
wannanhanyaagabantaron,saiyarabudasu,yaware
almajiran,yanatamuhawarakowaceranaamakarantar
Tiranus.
10Wannankuwayacigabahartsawonshekarabiyu.Har
dukanwaɗandasukezauneaAsiyasukajimaganar
UbangijiYesu,YahudawadaHelenawa.
11Allahkuwayayimu'ujizainamusammantahannun
Bulus.
12Donhakadagajikinsaakakawowamarasalafiyagyale
koatamfa,cututtukasukarabudasu,aljanunkumasuka
fitadagacikinsu.
13WaɗansuYahudawamaƙwabta,masufitardaaljanu,
sukakamasu,sukirasudamugayenruhohidasunan
UbangijiYesu,sunacewa,“MunrantsemukudaYesu
wandaBulusyakewa'azinsa.
14Akwai'ya'yabakwainaɗayaSkeba,Bayahude,da
shugabanfiristoci,waɗandasukayihaka.
15Mugunruhunyaamsayace,“Yesunasani,Bulusna
sani.ammakuwaye?
16Saimutuminnandaaljaninyayitsalleakansu,ya
rinjayesu,yarinjayesu,harsukagududagagidannan
tsiraradarauni.
17WannankuwayakasancesanannegadukanYahudawa
daHelenawakumamazaunaAfisa.Saitsoroyakamasu
duka,akaɗaukakasunanUbangijiYesu.
18Dayawawaɗandasukabadagaskiyasukazo,suka
shaida,sukakumabayyanaayyukansu.
19Dayawadagacikinmasusana'akumasukatattara
littattafansu,sukaƙonesuagabandukanmutane.
20MaganarAllahtayigirmaƙwarai,tayinasara.
21Bayanangamawaɗannanabubuwa,Bulusyaƙuduraa
ruhu,sa'addayaratsataMakidoniyadaAkaya,yatafi
Urushalima,yace,Bayannaisacan,doleneingaRoma.
22Saiyaaikibiyudagacikinmasuyimasahidimaa
Makidoniya,TimotidaErastus.ammashidakansaya
zaunaaAsiyaharwanikaka.
23Kumaalokacigudabaƙaramintashinhankaliyatashi
ba.
24GamawanimutummaisunaDimitiriyas,maƙeran
azurfa,wandayayiwaDiyanatsafinaazurfa,baƙaramin
ribabanegamasusana'a.
25Wandayakirataredama'aikatanirinwannan,yace,
Sirs,kunsanicewatawannansana'amunadamudũkiya.
26Kungakunkumaji,cewa,baaAfisakaɗaiba,amma
kusanko'inaaAsiya,Bulusyarinjayimutanedayawa,ya
kumakawardasu,yanacewasubaallolibane,waɗanda
akayidahannuwa.
27Sabodahaka,bakawaiwannandabararmutanacikin
haɗaridazaakawardaitaba.ammakumadominaraina
haikalinbabbarallahiyaDiana,alalatardagirmanta,
waddadukanAsiyadaduniyasukebautawa.
28Kumaalõkacindasukajiwadannankalmomi,suka
kasancecikedafushi,kumakururuwa,yanacewa,Great
neDiananaAfisa.
29Dukanbirninkuwayaruɗe.DasukakamaGayusda
Aristarkus,mutanenMakidoniya,abokantafiyarBulus,
sukarugacikingidanwasankwaikwayodazuciyaɗaya.
30DaBulusyasoshigawurinjama'a,almajiranbasu
ƙyaleshiba.
31WaɗansudagacikinshugabanninAsiya,abokansa,suka
aikawurinsa,sunaroƙonsakadayashigacikingidan
wasankwaikwayo.
32Waɗansusukayikukanabuɗaya,waɗansukumawani,
gamataronyaruɗe.Mafiyawansukuwabasusandalilin
dayasasukataruba.
33SaisukafitardaIskandaridagacikintaron,Yahudawa
sunagabadashi.SaiIskandariyabugadahannu,yanaso
yakarekansagajama'a.
34AmmadasukaganecewashiBayahudene,dukansuda
muryaɗayahartsawonsa'o'ibiyusukayitaihu,sunacewa,
“MaigirmaitaceDianataAfisawa.
35Damagatakardargarinyagamsardajama'a,yace,“Ya
kumutanenAfisa,wanemutumnedabaisanbirninAfisa
maibautarbabbarbaiwarAllahDianabace,dagunkinnan
dayafadodagaJupiter.?
36Tundayakebazaaiyayingabadawaɗannanabubuwa
ba,yakamatakuyishiru,kadakuyigaggawaryinkome.
37Gamakunkawowaɗannanmutanennan,ba’yanfashin
ikiliziyaba,kokumamasusaɓonallahnku.
38DonhakaidanDimitiriyasdamasusana'ardasuketare
dashisunadawanial'amariakankowa,shari'aabuɗe
take,akwaikumawakilai.
39Ammaidankunyitambayagamedawaniabu,saia
yankeshiacikinhalaltacciyarmajalisa.
40Gamamunacikinhaɗariayimanashari'asaboda
hayaniyaryau,bataredawanidalilibadazamubada
labarinwannantaron.
41Dayafaɗihaka,saiyasallamitaron.
BABINA20
1Bayanhayaniyarkumataƙare,Bulusyakiraalmajiransa,
yarungumesu,yatafiMakidoniya.
2Sa'addayazarcewaɗannansassa,yayimusugargaɗi
maiyawa,yazoƙasarGirka.
3Kumaacansukazaunawatauku.Sa'addaYahudawa
sukayimasakwanto,yanashirinshigajirginruwazuwa
Suriya,yayiniyyarkomowataMakidoniya.
89

AYYUKANMANZANNI
4SaiSobaternaBiriyayarakashiaAsiya.Aristarkusda
SekundusnaTasalonikawa;daGayusdagaDerbe,da
Timoti;naAsiyakuwa,TikikusdaTarofimus.
5Waɗandasukayigaba,sukadakatamanaaTaruwasa.
6KumamukatashidagaFilibibayankwanakinabinci
mararyisti,mukazowurinsuaTaruwasaacikinkwana
biyar.Indamukazaunakwanabakwai.
7Kumaaranatafaritamako,daalmajiransukatarudon
sugutsuttsuragurasa,Bulusyayimusuwa'azi,yanashirin
tafiyagobe.sannanyacigabadajawabinsahartsakardare.
8Akwaifitiludayawaaɗakinbene,indasukataru.
9Saigawanisaurayizaunetataga,maisunaAfikes,barci
mainauyiyakwasheshi.
10Bulusyagangara,yafāɗiakansa,yarungumeshiyace,
“Kadakudamekanku.dominrayuwarsatanacikinsa.
11Sa'addayasākekomowa,yagutsuttsuraabinci,yaci,
yadaɗeyanamagana,hargariyawaye,saiyatafi.
12Saisukakawosaurayindarai,baƙaraminta'aziyyaba.
13Mukuwamukayigabazuwajirginruwa,mukatashi
zuwaAsos,acanmunanufinmushigaBulus,dominhaka
yayiniyyartafiyadaƙafa.
14DayasamemuaAssos,mukaɗaukeshimukazo
Mitila.
15Mukatashidagacan,mukazodauradaKiyos
washegari.KashegarikumamukaisaSamos,mukadakata
aTarugillium.KashegarikumamukazoMilitus.
16BulusyaƙudurayayitafiyatajirginruwataAfisa,don
bazaizaunaaAsiyaba.
17DagaMilituskumayaaikazuwaAfisa,yakira
dattawanikilisiya.
18Kumaalõkacindasukajewurinsa,yacemusu,"Kun
sani,tundagaranatafarkodanashigoAsiya,yaddana
kasancetaredakuakowanelokaci.
19InabautawaUbangijidadukantawali’u,dahawayeda
yawa,dajarabobi,waɗandasukasamenitawurin
kwankwasonYahudawa.
20Banhanawaniabumaiamfaniagarekuba,saidaina
nunamuku,nakoyamukuafilidagidagida.
21InashaidawaYahudawadakumaHelenawa,tubaga
Allah,dabangaskiyagaUbangijinmuYesuAlmasihu.
22Yanzufa,inatafiyaUrushalimaaɗauredaruhu,ban
sanabindazaisameniacanba.
23SaidaiRuhuMaiTsarkiyashaidaakowanebirni,yana
cewaɗauridawahalasunataredani.
24Ammabakoɗayadagacikinwaɗannanabubuwanda
yamotsani,bankumalasaftarainaabinƙaunataccega
kainaba,dominingamatafiyaradafarinciki,dahidimar
danakarɓadagawurinUbangijiYesu,domininshaida
bishararalherinAllah..
25To,gashiyanzu,nasanidukankudanayiwa'azin
MulkinAllahacikinku,bazakuƙaraganinfuskataba.
26Sabodahaka,naɗaukekukushaidayau,cewani
tsarkakakkenedagajinindukanmutane.
27GamabanƙiinfaɗamukudukanshawararAllahba.
28Sabodahakakukuladakankudadukangarkenda
RuhuMaiTsarkiyasakukuzamamasukuladaita,kuyi
kiwonIkilisiyarAllah,waddayasayadajininsa.
29Dominnasanibayannatafi,mugayenkerkecizasu
shigacikinku,bazasujitausayingarkeba.
30Dagacikinkankukumamutanezasutaso,sunafaɗin
ɓarna,donsujawomasubisubisu.
31Sabodahaka,kuyitsaro,kutuna,cewaacikinshekaru
ukubandainagargaɗikowaneɗayadaredaranada
hawayeba.
32Yanzu,ʼyanʼuwa,nasakugaAllah,dakumamaganar
alherinsa,waddatakedaikonginaku,yabakugādotare
dadukanwaɗandaakatsarkake.
33Banyikwadayinazurfarkowa,kozinariya,kotufafiba.
34Kudakankukunsani,waɗannanhannayesunbiya
bukatuna,dawaɗandasuketaredani.
35Nanunamukukome,yaddayakamatakuyiaikihaka
kutaimakimarasaƙarfi,kukumatunadamaganar
UbangijiYesu,yaddayace,“Bayarwayafikarɓaalbarka.
36Dayafaɗihaka,saiyadurƙusa,yayiaddu'ataredasu
duka.
37Dukasukayikukasosai,sukafāɗiawuyanBulus,suka
yimasasumba.
38Mafibaƙincikisabodamaganardayafaɗa,cewabaza
suƙaraganinfuskarsaba.Kumasukarakashizuwacikin
jirgin.
BABINA21
1Kumayazama,bayandamukasamudagagaresu,da
kumatashi,mukazodakaitsayehanyazuwaCoos,da
washegarizuwaRhodes,kumadagacanzuwaFatara.
2DamukasamijirginatafiyazuwaFinikiya,mukashiga,
mukatashi.
3DamukaganoKubrus,mukabartaahannunhagu,muka
shigaSuriya,mukasaukaaTaya,dominacannejirginzai
saukenauyinta.
4Damukasamialmajirai,mukazaunaacankwana
bakwai.
5Damukacikakwanakinnan,mukatashimukatafi.
Dukansusukakawomutaredamatadayara,harmukafita
dagacikinbirni,mukadurƙusaabakingaɓa,mukayi
addu'a.
6Sa'addamukarabudajunanmu,mukaɗaukijirgi.Suka
komagidakuma.
7Sa'addamukagamatafiyarmudagaTaya,mukaisa
Talmais,mukagaisheda'yan'uwa,mukazaunataredasu
watarana.
8KashegarimudamukecikinƙungiyarBulusmukatashi,
mukazoKaisariya.kumayazaunataredashi.
9Mutuminkumayanada'ya'yamatahuɗu,budurwai,
waɗandasukeannabci.
10Damukadaɗeacan,saigawaniannabiyazodaga
Yahudiya,maisunaAgabos.
11Dayazowurinmu,saiyaɗaukiabinɗamaraBulus,ya
ɗaurehannuwansadaƙafafunsa,yace,“HakaRuhuMai
Tsarkiyace,‘HakaYahudawandakeUrushalimazasu
ɗauremutumindayakedawannanɗamara,subasheshia
hannunsu.hannunAl'ummai.
12Damukajiwaɗannanabubuwa,mudamutanenwurin,
mukaroƙeshikadayahauraUrushalima.
13SaiBulusyaamsa,yace,“Mekukenufidakukakuna
karyazuciyata?Gamaashiryenakebaaɗaurenikaɗaiba,
ammakumainmutuaUrushalimasabilidasunanUbangiji
Yesu.
14Kumaalõkacindayaƙiarinjayi,mukadaina,yana
cewa,ThenufinUbangijiayi.
15Bayanwaɗannankwanaki,mukaɗaukidarussanmu,
mukahaurazuwaUrushalima.
90

AYYUKANMANZANNI
16WaɗansualmajiranKaisariyamasukatafitaredamu,
sukakawoManasonBaKubrus,wanitsohonalmajiri,
wandazamukwanataredasu.
17DamukaisaUrushalima,’yan’uwasukakarɓemuda
murna.
18WashegariBulusyashigataredamuwurinYakubu.
Dattijaidukasunhallara.
19Kumaalõkacindayagaishesu,yabayyanamusamman
abindaAllahyayiacikinal'ummaitawurinhidimarsa.
20Kumadasukajihaka,sukaɗaukakaUbangiji,sukace
masa,Kaga,ɗan'uwa,dayawadubbanYahudawadasuka
badagaskiya.kumadukansumasukishindokane.
21Ankumasanardasucewakanakoyawadukan
Yahudawandasukecikinal'ummaisurabudaMusa,suna
cewakadasuyiwa'ya'yansukaciya,kokuwasubial'ada.
22To,menenehaka?Dolenetaronyataru,gamazasuji
kazo.
23Sabodahaka,kayiabindamukefaɗamaka,'Munada
mazahuɗuwaɗandasukayiwa'adiakansu.
24Saikukãmã,kumakutsarkakekankutãredasu,kuma
kayiwahukunciakansu,dõminsuaskekãwunansu.
ammakaimakayitafiyacikintsari,kanakiyayedoka.
25Gamedaal'ummaiwaɗandasukabadagaskiya,mun
rubutakumamunyankecewabasukiyayeirinwannan
abuba,saidaikawaisukiyayekansudagaabubuwanda
akamiƙawagumaka,dajini,damaƙarƙashiya,da
fasikanci.
26Sa'annanBulusyaɗaukimutanen,washegariyashiga
Haikaliyanatsarkakekansataredasu,donyanunacikar
kwanakintsarkakewa,haramiƙahadayagakowadakowa.
27Sa'addakwanakibakwaisukakusaƙare,Yahudawan
Asiya,dasukaganshiaHaikali,sukazugadukanjama'a,
sukakamashi.
28Sunakuka,yakumutanenIsra'ila,kutaimakeni,
wannanshinemutumindayakekoyawadukanmutanea
ko'inaakanmutane,dashari'a,dawannanwuri.
29(GamaadāsuntaɓaganinTarofimusBafisustareda
shiacikinbirnin,wandasuketsammaniBulusyakawoshi
cikinHaikali.)
30Dukanbirninkuwayagirgiza,jama'asukarugatare,
sukakamaBulus,sukajashidagaHaikali,nandananaka
rufeƙofofin.
31Sa'addasukeshirinkasheshi,sailabariyazowa
shugabansojojin,cewadukanUrushalimatayihargitsi.
32Nandanansaiyaɗaukisojojidamanyansojoji,yaruga
wurinsu.
33Saibabbanhafsanyamatso,yakamashi,yaumartaa
ɗaureshidasarƙoƙibiyu.kumayanemiwandashi,da
abindayayi.
34Waɗansukuwasukayitaihuɗaya,waɗansukuma,a
cikintaron.
35Sa'addayahaukanmatakalar,saiyakasance,sojojine
sukaɗaukeshisabodazaluncinjama'a.
36Domintaronjama'asukabibayansa,sunakuka,suna
cewa,Karabudashi.
37DazaakaiBuluscikinkagara,saiyacewababban
hafsan,“Koinyimaganadakai?Wayace,Zakaiyajin
Hellenanci?
38Ashe,bakaineBamasarendakayihargitsi,kakai
mutumdubuhuɗumasukisankaiajejikafinkwanakinnan?
39AmmaBulusyace,“NimutumneBayahudeBaTarsus,
wanibirniaKilikiya,baɗanbirniba.
40Dayabashilasisi,Bulusyatsayaakanmatakala,yayi
wajama'ahannu.Daakayishurumaiyawa,saiyayi
maganadasudaharshenIbrananciyace.
BABINA22
1Yaku'yan'uwadaubanni,kujikāriyaradanakeyimuku
yanzu.
2(Sa'addasukajiyayimusumaganadaharshenIbrananci,
saisukaƙarayinshiru,saiyace,)
3HakikanimutumneBayahude,haifaffenTarsus,wani
birniaKilikiya,dukdahakaanyigirmaawannanbirnia
gabanGamaliel,nakoyabisagacikakkiyarkoyarwar
kakanninkakanni,nakuwakasancedahimma.YaAllah
kamaryaddakukeawannanrana.
4Kumanatsanantawawannanhanyaharmutuwa,ina
ɗauredakaiakurkukumazadamata.
5Kamaryaddakumababbanfiristyashaidani,dadukan
dattawan,dagagaresukumanakarɓiwasiƙuzuwa
ga’yan’uwa,natafiDimashƙu,inkawowaɗandasukecan
aɗaurezuwaUrushalima,donahukuntasu.
6Sa'addanayitafiya,nazokusadaDimashƙudatsakar
rana,saigawanibabbanhaskeyahaskakakewayedani
dagasama.
7Nafāɗiaƙasa,najiwatamuryatanacemini,“Saul,
Shawulu,donmekaketsanantamini?
8Sainaamsa,yaUbangiji,kaiwanene?Saiyacemini,Ni
neYesuBanazare,wandakaketsanantawa.
9Waɗandasuketaredanikuwasukagahasken,suka
tsorata.Ammabasujimuryarmaimaganadaniba.
10Sainace,Mezanyi,yaUbangiji?SaiUbangijiyace
mini,Tashi,katafiDimashƙu.Sa'annanabãkulãbãri
gamedadukanabindaakawajabtamuku.
11Sa'addanakasaganinɗaukakarhasken,dahannun
waɗandasuketaredanisukajagoranceni,sainazo
Dimashƙu.
12KumawaniHananiya,maiibadabisagaShari'a,yana
dakyakkyawarshaidaawurindukanYahudawadasuke
zauneawurin.
13Yazogareni,yatsaya,yacemini,'Ya'yan'uwa
Shawulu,samiganinka.Awannansa'akuwanadubeshi.
14Yace,“Allahnakakanninmuyazaɓeka,dominkasan
nufinsa,kagaMaiadalci,kajimuryarbakinsa.
15Zakazamashaidansagadukanmutaneakanabindaka
gani,daabindakaji.
16To,meyasakakedakata?Tashi,ayimasabaftisma,ka
wankezunubanka,kanakiragasunanUbangiji.
17Ndəhaymasləmaymasləmaymaayana,kasəradama
Yeruzalem,masəpamatana,kasəpamaŋgahay.
18Saiyaganshiyanacemini,Kayigaggawarfitadaga
Urushalima,gamabazasukarɓishaidarkaakainaba.
19Nace,Ubangiji,sunsaninaɗaurewaɗandasuka
gaskatadakaiakowacemajami'a,inakumadokesu.
20Sa'addaakazubardajininshahidinkaIstifanas,nima
inatsayeawurin,inayardaakasheshi,inakiyayetufafin
waɗandasukakasheshi.
21Yacemini,Katafi,gamazanaikekadagananzuwaga
al'ummai.
22Saisukasaurareshizuwagawannankalma,sa'annan
sukaɗagamuryoyinsu,sukace,Kaudairinwannan
mutumdagaduniya,gamashinebaiisayarayu.
91

AYYUKANMANZANNI
23Sunakuka,sunajefardatufafinsu,sunajefaƙuraacikin
iska.
24Saibabbanhafsanyaumartaakaishicikinkagara,ya
ceayimasabulala.Dominyasandalilindayasasukayi
masakuka.
25Sa'addasukeɗaureshidasarƙaƙƙiya,Bulusyacewa
jarumindayaketsayekusadashi,“Yahalattakuyiwa
mutuminRomabulala,baakumahukuntashiba?
26Dajaruminɗinyajihaka,saiyajeyafaɗawababban
hafsan,yace,“Kaluradaabindakakeyi,gamamutumin
nanBaturene.
27Saibabbanhafsanyazoyacemasa,Faɗamini,kai
Baromane?Yace,E.
28Saibabbanhafsanyaamsayace,“Nasami
wannan’yancidayawa.Bulusyace,“Ammaanhaife
ni’yantattu.
29Nandanansukarabudashiwandayakamatayagwada
shi.Saibabbanhafsanmayajitsoro,bayandayaganeshi
Baromane,donkuwayaɗaureshi.
30Kashegari,dayakeyanasoyasandalilindayasa
Yahudawasuketuhumarsa,saiyakwanceshidaga
ƙungiyarsa,yaumarcimanyanfiristocidadukanmajalisa
subayyana,yakawoBulusyasashiagabansu.
BABINA23
1Buluskuwa,yanadubanmajalisa,yace,“'Yan'uwa,na
rayudalamirimaikyauagabanAllahharyau.
2SaibabbanfiristHananiyayaumarciwaɗandasuketsaye
kusadashisubugeshiabaki.
3Bulusyacemasa,“Allahzaibugeka,kafararbango.
4Saiwaɗandasuketsayekusadasusukace,“Babban
firistkakezaginAllah?
5Bulusyace,’Yan’uwa,bansanibashinebabbanfirist,
gamaarubuceyakecewa,‘Kadakazagimaimulkin
jama’arka.
6AmmadaBulusyaganeɗayanSadukiyawane,ɗayan
kumaFarisawane,saiyaɗagamuryaamajalisayace,
ʼYanʼuwa,niBafarisiyene,ɗanBafarisiye.cikintambaya.
7Sa'addayafaɗihaka,saiakatasotsakaninFarisiyawada
Sadukiyawa,taronsukarabu.
8DonSadukiyawasunce,babutashinmatattu,komala'ika,
koruhu,ammaFarisawasunshaidadukabiyun.
9Saibabbankukayatashi,malamanAttauranaFarisawa
sukatashi,sukayitagardama,sunacewa,“Bamusami
wanimugunabugamutuminnanba.Allah.
10Dababbargardamatataso,saibabbanhafsanyaji
tsoronkadaajanyeBulus,yaumarcisojojisutafisukama
shidakarfidagacikinsu,sukaishicikinkagara.
11DadareUbangijiyatsayakusadashi,yace,“Kuyi
murna,Bulus,gamakamaryaddakayishaidaakainaa
Urushalima,hakakumadolenekayishaidakumaaRoma.
12Dagariyawaye,waɗansuYahudawasukataru,suka
ɗaurekansu,sunacewabazasucikoshaba,saisunkashe
Bulus.
13Waɗandasukaƙullawannanmakircisunfiarba'in.
14Saisukajewurinmanyanfiristocidadattawa,sukace,
“Mundaurekanmudababbarla'ana,cewabazamuci
komeba,saimunkasheBulus.
15To,kuda'yanmajalisakushaidawababbanhafsansoja
yakawomukushigobe,kamarkunanemanƙarinbayani
gamedashi,mukuwakoyazokusa,ashiryemukemu
kasheshi.
16Daɗan'yar'uwarBulusyajianakwantonsu,saiyatafi
yashigakagarayafaɗawaBulus.
17Sa'annanBulusyakiraɗayadagacikinjarumawanya
cemasa,“Kawowannansaurayiwurinbabbanhafsan
sojojin,gamayanadawatamaganadazaifaɗamasa.
18Saiyakamashi,yakaishiwurinbabbanhafsan,yace,
“Bulusɗansarƙayakiraniwurinsa,yaroƙeniinkawo
makasaurayinnan,wandayakedaabindazaifaɗamaka.
19Saibabbanhafsanyakamahannunsa,yatafitaredashi
akeɓe,yatambayeshi,“Mezakafaɗamini?
20Yace,“YahudawasunyardasuroƙekakakawoBulus
cikinmajalisagobe,kamardaizasuƙaratambayarsasosai.
21Ammakadakayardadasu,gamafiyedamutumarba'in
acikinsusunajiransa,waɗandasukarantsebazasuciba,
bazasushaba,saisunkasheshi.nemanalkawaridaga
gareku.
22Saibabbanhafsanyasallamisaurayin,yaumarceshi,
yace,“Kadakafaɗawakowacewakanunamini
waɗannanabubuwa.
23Saiyakirashugabanninsojojibiyu,yace,“Kushirya
sojojiɗaribiyusutafiKaisariya,damahayandawakai
sittindagoma,damasumashiɗaribiyu,asa'ataukuna
dare.
24KabasunamominjejidominsusaBulusakaishi,a
kaishiwurinmaimulkiFilikus.
25Yarubutawasiƙakamarhaka.
26KalaudiyusLisiyaszuwagamafificingwamnaFilikus
yanagaidashi.
27Yahudawasunkamawannanmutumin,sunasoakashe
shi.
28Danasandalilindayasasukezarginsa,sainakawoshi
cikinmajalisarsu.
29Wandanaganeanatuhumarsadatambayoyigameda
shari'arsu,ammabaatuhumeshidayaisakisakoaɗaure
ba.
30DaakafaɗaminiyaddaYahudawasukayigarkuwada
mutumin,nandanannaaikawurinka,nakumaumarci
masuƙaransasufaɗaagabankaabindasukedashigame
dashi.Barkadawarhaka.
31Sa'annansojoji,kamaryaddaakaumarcesu,sukakama
Bulus,sukakaishiAntipatrisdadare.
32Kashegarisukabarmahayandawakansutafitaredashi,
sukakomakagara.
33DasukajeKaisariya,sukabawamaimulkiwasiƙar,
sukagabatardaBuluskumaagabansa.
34Damaimulkiyakarantawasiƙar,saiyatambayiko
wanelardiyake.DayaganeshimutuminKilikiyane.
35Zanjika,injishi,sa'addamasuƙarankasukazo.Sai
yaumartaaajiyeshiazaurenshari'anaHirudus.
BABINA24
1BayankwanabiyarHananiyababbanfiristyazotareda
dattawa,dawanimaimaganamaisunaTatullus,sukafaɗa
wagwamnalabarinBulus.
2Sa'addaakakirashi,saiTertulusyafaraƙararsa,yana
cewa,“Gamatawurinkamukejindaɗinzamanlafiya,
kumatawurintanadinkaneakayiwawannanal'umman.
3Kullummunakarɓeta,kumaako'ina,Filikusmaidaraja,
dadukangodiya.
92

AYYUKANMANZANNI
4Dukdahaka,donkadainƙaragajiyadakai,inaroƙonka
kajimana'yankalmomikaɗan.
5Gamamunsamimutuminnanmaibala'ine,maitayarda
hankaliacikindukanYahudawako'inacikinduniya,kuma
shugabanƙungiyarNazarat.
6ShinekumayayiniyyarɓataHaikali,Mukuwamun
ɗaukeshi,Munkuwasomuyishari'abisagashari'armu.
7AmmababbanshugabaLisiyasyazomana,yaɗaukeshi
daƙarfidagahannunmu.
8Yaumurcimasuƙararsasuzowurinka,tawurinbincika
wanedakankazakaiyasanindukwaɗannanabubuwanda
mukezarginsa.
9Yahudawakumasukayarda,sukacehakane.
10Sa'annanBulus,bayandamaimulkiyakirashiyayi
magana,yaamsa,yace,“Tundanasanikayishekaruda
yawakanaalƙaligawannanal'umma,naƙarabadaamsa
gakaina.
11Dominkasani,saurakwanagomashabiyukacaldana
hauraUrushalimadonyinsujada.
12BasusameniaHaikaliinagardamadakowaba,ko
kuwanatayardajama'a,koamajami'u,koacikinbirni.
13Bakumazasuiyatabbatardaabubuwandasuke
zarginaayanzuba.
14Ammawannaninashaidamuku,cewabisagahanyarda
akecedabidi’a,hakanakebautawaAllahnkakannina,ina
gaskatadukabindaakarubutaaAttauradaannabawa.
15KumakuyibegegaAllah,wandasudakansumasuka
yarda,cewazaayitashinmatattu,namasuadalcida
marasaadalci.
16Kumaacikinwannannenakemotsajiki,inkasanceda
lamirimararlaifigaAllah,dakumagamutane.
17Bayanshekarudayawanazoinkawosadakaga
jama'ata.
18SaiwaɗansuYahudawadagaAsiyasukasameniacikin
Haikalitsarkakakke,bataredatarokohargitsiba.
19Waɗandayakamatasukasanceanangabanka,suƙi,in
sunadawaniabuakaina.
20Inbahakaba,barisunansuce,insunsamiwani
mugunabuagareni,sa'addanaketsayeagabanmajalisa.
21Saidaiwannanmuryaɗayace,danayikiraatsayea
cikinsu,cewa,“Gamedatashinmatattu,kunekuke
tambayataayau.
22DaFilikusyajiwaɗannanabubuwa,dayakedasanin
wannanhanyar,saiyajinkirtasu,yace,“LokacindaLisiya
shugabansojojizaisauko,zansaniyakaral'amarinku.
23SaiyaumarcijaruminsojayatsareBulus,abarshiya
sami'yanci,kadayahanawaniabokinsahidimakoyazo
wurinsa.
24Bayan'yankwanaki,Filikusyazotaredamatarsa
Drusilla,Bayahudiya,yaaikaakirawoBulus,yajishia
kanbangaskiyarAlmasihu.
25Kumakamaryaddayayitunaniakanadalci,da
temperance,dakumahukuncimaizuwa,Filikusrawarjiki,
yaamsa,"Tafiyourhanyadominwannanlokaci.Sa'adda
nayijinkiri,zankiraka.
26YakumasaraiBulusyabashikuɗi,donyasakeshi.
27AmmabayanshekarabiyuBorkiyusFestasyashiga
ɗakinFilikus.FilikuskuwayanasonyajidaɗinYahudawa,
yabarBulusaɗaure.
BABINA25
1DaFestusyashigalardin,bayankwanaukuyatashidaga
KaisariyazuwaUrushalima.
2SaibabbanfiristdamanyanYahudawasukafaɗamasa
gamedaBulus,sukaroƙeshi.
3Yaroƙeshiyayimasatagomashi,yaaikaakirawoshi
Urushalima,sunakwantoahanyadonsukasheshi.
4AmmaFestasyace,atsareBulusaKaisariya,shida
kansazaitaficanbadadaɗewaba.
5Sabodahaka,injishi,kowaneneacikinkuzaiiya,ya
tafitaredani,yatuhumimutuminnan,indawatamugunta
tasameshi.
6Dayazaunaacikinsufiyedakwanagoma,yatafi
Kaisariya.Kashegarizauneakankujerarshari'ayaumarci
akawoBulus.
7Dayazo,saiYahudawandasukazodagaUrushalima
sukatsayakewaye,sukakawoƙararrakidayawaakan
Bulus,waɗandabazasuiyatabbatarwaba.
8Sa'addayakeamsawakansa,yace,“Bansaɓawa
shari'arYahudawaba,kodaHaikali,koKaisar,kokaɗan.
9AmmaFestas,yanasoyǎyiwaYahudawaabinjindaɗi,
yaamsawaBulusyace,“ZakatafiUrushalimaayi
shari’arwaɗannanabubuwaagabanaacan?
10Sa'annanBulusyace,“Natsayaakujerarshari’ata
Kaisar,indayakamataayiminishari’a.
11Gamaidannakasancemailaifi,konayiwaniabudaya
isakisa,bazanƙimutuwaba.Inadaukakakarazuwaga
Kaisar.
12SaiFestas,bayandayayishawaradamajalisa,yaamsa,
yace,“KaɗaukakaƙarazuwaKaisar?wurinKaisarzaka
tafi.
13Bayan'yankwanakisaisarkiAgaribasdaBernikesuka
zoKaisariyadonsugaishedaFestas.
14Dasukayikwanakidayawaacan,Festasyafaɗawa
sarkimaganarBulus,yace,“Akwaiwanimutumda
Filikusyabarshiaɗaure.
15Sa'addanakeUrushalima,manyanfiristocidadattawan
Yahudawasukasanardani,sunanemanahukuntashi.
16Naamsa,nace,“Baal’adarRomawabaceabada
kowanemutumakashe,kafinwandaaketuhumaya
fuskancimasuƙarafuskadafuska,yakumasamiikon
amsawakansagamedalaifindaakayimasa.
17Sabodahaka,sa'addasukazonan,bataredaɓata
lokacibaagobenazaunaakankujerarshari'a,naceafito
damutumin.
18Sa'addamasuƙarasukatashiakansu,basukawoƙarar
abindanazaciba.
19Ammasunadawaɗansutambayoyiakansa,gameda
camfinsu,dakumanaɗayaYesu,wandayamutu,wanda
Bulusyatabbataryanadarai.
20Dayakeinashakkaririnwaɗannantambayoyin,na
tambayeshikozaitafiUrushalimaayimasashari'aakan
waɗannanal'amura.
21AmmadaBulusyaroƙiatsareshiharzuwasauraron
Augustus,naumarceshiatsareshiharinaikashiwurin
Kaisar.
22SaiAgaribasyacewaFestas,“Nimazanjimutuminda
kaina.Yacegobe,zakujishi.
23Kashegari,sa'addaAgaribasdaBernikesukazoda
babbarmurya,sukashigawurinsauraronshari'a,tareda
93

AYYUKANMANZANNI
manyanhakimaidamanyanmutanenbirnin,bisaga
umarninFestasakafitodaBulus.
24Festasyace,“SarkiAgaribas,dadukanmutanenda
sukenantaredamu,kungamutuminnan,wandadukan
taronYahudawasukayiminimaganaaUrushalimada
kumaanan,sunakuka,sunacewakadayakamatayayi
maganadani.rayuwakuma.
25Ammadanagabaiyiwaniabindayaisakisaba,shida
kansayakaiƙarawurinAugustus,naƙudurainaikeshi.
26Banidawanitakamaimanabindazanrubutawa
ubangijina.Dominhakanafitodashiagabanka,
musammanagabanka,yasarkiAgaribas,dominbayanan
gwadani,insamiabindazanrubuta.
27Gamaagarenibaidacebainaikedaɗaurinkurkuku,
badoninnunalaifindaakayimasaba.
BABINA26
1AgripayacewaBulus,“Anyardakayimaganadon
kanka.SaiBulusyamiƙahannuyaamsawakansa.
2Inaganinnimaifarincikine,yasarkiAgaribas,gama
yauzanamsawakainaagabankaakandukanabubuwan
daYahudawasukezarginadasu.
3Musammandominnasankaƙwareneacikindukan
al'adudatambayoyidasukecikinYahudawa,donhakaina
roƙonkakajinidahaƙuri.
4DukanYahudawasunsanirinrayuwardanakeyitun
ƙuruciyata,waddadafarkoacikinal'ummataaUrushalima.
5Waɗandasukasannitunfarko,kodazasubadashaida,
cewa,inazamaBafarisiye,bisagaƙungiyoyindasukafi
ƙunciacikinaddininmu.
6Yanzukuwainatsaye,anayiminishari'asabodabegen
alkawarindaAllahyayiwakakanninmu.
7Gawannanalkawarikabilanmugomashabiyu,nantake
sunabautawaAllahdaredarana,sunasaranzuwa.
Sabodawannanbege,yasarkiAgaribas,Yahudawasuna
tuhumara.
8Meyasazakuzamaabinbanmamaki,cewaAllahzaita
damatattu?
9Nayitunanidakaina,cewayakamatainyiabubuwada
yawadabamdasunanYesuBanazare.
10AbindanimanayiaUrushalima,nakumakulleda
yawadagacikintsarkakaakurkuku,bayandanakarɓi
izinidagamanyanfiristoci.Sa'addaakakashesu,nabada
muryatagābadasu.
11Nayitaazabtardasusaudayawaakowacemajami'a,
natilastamususuyisaɓo.Danahusataƙwaraidasu,na
tsanantamusuharzuwawasubirane.
12Sa'addanatafiDimashƙudaizinidaumarnidaga
manyanfiristoci.
13Datsakarrana,yasarki,nagawanihaskedagasama
yanahaskakawakewayedanidawaɗandasuketafiyatare
daniahanya.
14Sa'addadukanmumukafāɗiƙasa,sainajiwatamurya
tanamaganadani,tanacewadaharshenIbrananci,
Shawulu,Shawulu,donmekaketsanantamini?Yanada
wuyaagarekakayiharbiakanƙwanƙwasa.
15Sainace,Wanenekai,yaUbangiji?Saiyace,Nine
Yesuwandakaketsanantawa.
16Ammakatashi,katsayadaƙafafunka,gamana
bayyanagarekasabodawannandalili,domininmaisheka
maihidima,maishaidadukaabubuwandakagani,da
abubuwandazanbayyanagarekaacikinsu.
17Zancecekudagajama'a,dasauranal'ummai,waɗanda
ayanzunakeaikekazuwagaresu.
18Dominsubuɗeidanunsu,sujuyodasudagaduhuzuwa
haske,kumadagaikonShaiɗanzuwagaAllah,dominsu
samigafararzunubai,dagādoacikinsuwaɗandaaka
tsarkaketawurinbangaskiyadakecikina.
19Sabodahaka,yasarkiAgaribas,banyirashinbiyayya
gawahayinnannasamaba.
20AmmadafarkonanunawamutanenDimashƙu,da
Urushalima,dakumaadukanƙasarYahudiya,sa'annan
kumagaal'ummai,cewasutubasujuyogaAllah,sukuma
aikataayyukandasukadacenatuba.
21SabodahakaYahudawasukakamaniaHaikali,sukayi
niyyasukasheni.
22DanasamitaimakodagawurinAllah,nacigabahar
yau,inashaidawamanyadaƙanana,banfaɗikomebasai
abindaannabawadaMusasukacezaizo.
23CewaAlmasihuyashawuya,kumashineyazama
farkonwandazaitashidagamatattu,yakumabadahaske
gajama'a,daal'ummai.
24Sa'addayakefaɗawakansahaka,Festasyaceda
babbarmurya,“Bulus,kanataredakanka.Ilmantarwada
yawayanasakahauka.
25Ammayace,“Nibamahaukacibane,Festasmaidaraja.
ammakufaɗikalmomingaskiyadanatsuwa.
26Gamasarkiyasanwaɗannanabubuwa,wandanima
nakemaganaakansa,gamanatabbatabawaniabudake
ɓoyegareshi.donbaayiwannanabuakusurwaba.
27SarkiAgaribas,kagaskataannabawa?Nasankayi
imani.
28SaiAgaribasyacewaBulus,“Kusankanalallasheniin
zamaKirista.
29Bulusyace,“InaroƙogaAllah,bakaikaɗaiba,harma
dukwaɗandasukesaurarenayau,sunkusanzamakamarni,
saidaiwaɗannanɗaurin.
30Dayafaɗihaka,saisarkiyatashi,dahakimi,da
Bernike,dawaɗandasukezaunetaredasu.
31Dasukatafigefe,sukayitamaganaatsakaninsu,suna
cewa,“Wannanmutuminbaiyiwaniabindayaisaamutu
koaɗaureba.
32SaiAgaribasyacewaFestas,Daacemutuminnanya
samiyanci,dabaikaiƙaragabanKaisarba.
BABINA27
1DaakaƙuduramushigajirginruwazuwaItaliya,sai
sukabadaBulusdawaɗansufursunonigawanijarumimai
sunaJulius,wanijaruminaƙungiyarAugustus.
2DamukashigajirginaAdramitiyum,mukatashi,da
nufinmubitagaɓarAsiya.waniAristarkus,mutumin
MakidoniyanaTasalonikayanataredamu.
3KashegarikumamukaisaSidon.SaiJuliusyayiwa
Bulusalheri,yabashiyanciyatafiwurinabokansadonya
huta.
4Sa’addamukatashidaganan,mukatashiaƙarƙashin
Kubrus,dominiskatayigaba.
5Sa’addamukahayetekunKilikiyadaBamfiliya,muka
isaMyra,wanibirninLikiya.
6AcanjaruminyasamijirginIskandariyayanatafiya
Italiya.kumayasanyamuacikinta.
94

AYYUKANMANZANNI
7Sa’addamukayitafiyaahankalikwanakidayawa,da
ƙyarkumamukaisakusadaKinidus,ammaiskatahana
mu,mukatashiaƙarƙashinKarita,dauradaSalmon.
8Dakyaryawuceta,saiyaisawaniwuridaakecedashi
Kyawunmafaka.kusadaindabirninLaseyayake.
9Sa'addalokacidayawayaɓata,kumatukunyanada
haɗari,dominazumiyarigayawuce,Bulusyayimusu
gargaɗi.
10Saiyacemusu,Yallabai,naganecewawannantafiya
zaizamadaraunidayawalalacewa,bakawainakayada
jirgin,ammakumanarayuwarmu.
11Dukdahakajaruminyagaskatamaigidandamaijirgin,
fiyedaabindaBulusyafaɗa.
12Kumadominmafakabamgahunturua,damafipart
shawarasutashidagacankuma,idantakowacehanyaza
suiyakaigaFenike,kumaacanzuwahunturu.wandake
bakintekunKarita,yanawajenkudumasoyammada
arewamasoyamma.
13Daiskarkudutabusoahankali,sunatsammanisun
saminufinsu,saisukakwancedaganan,sukatashikusada
Karita.
14Ammabadadadewabasaiwataguguwatatashia
kanta,maisunaYuruklidon.
15Sa’addaakakamajirgin,bataiyaɗaukariskaba,muka
bartatatuƙa.
16DamukaguduaƙarƙashinwanitsibirimaisunaClauda,
munadaayyukadayawadazamushigatajirginruwa.
17Sa'addasukahau,sukayiamfanidataimako,suka
ɗaurejirgin.Sunatsoronkadasufāɗicikinyashimaisauri,
saisukayitatuƙaruwa,akakorasu.
18Ammadaguguwatagirgizamuƙwarai,washegarisuka
sauƙaƙajirgin.
19Aranataukukuwamukafitardakayanaikinjirginda
hannuwanmu.
20Kumaalokacindabarana,kotaurariacikinkwanaki
dayawabayyana,kumabakaraminhadariyasaukaakan
mu,dadukanbegecewazamusamicetoakatafi.
21AmmabayanandaɗedaƙetareBulusyamiƙea
tsakiyarsu,yace,“Yallabai,dakunkasakunnegareni,da
bakurabudaKaritaba,harkukasamiwannanlahanida
hasara.
22Yanzuinaroƙonkukuyimurna,gamabazaayiasarar
rankowaacikinkuba,saidaitajirginruwa.
23Gamaakwaimala'ikanAllahyanatsayekusadania
darennan,wandanine,wandanakebautawa.
24Yanacewa,'Kadakajitsoro,Bulus.Doleneakaika
gabanKaisar:gashikuwa,Allahyabakadukanwaɗanda
suketaredakai.
25Sabodahaka,yashugabana,kuyiƙarfinhali,gamana
gaskataAllahzaizamakamaryaddaakafaɗamini.
26Ammadoleneajefamuawanitsibiri.
27Ammasa'addadarenagomashahuɗuyayi,sa'adda
akekoramuaAdriya,datsakardarema'aikatanjirginsuka
yizatonsunmatsokusadawataƙasa.
28Saisukayinisa,sukatarardashifatuwaashirin.
29Saisukajitsoronkadamufāɗiakanduwatsu,saisuka
jefardaankahuɗudagamashigar,kumasukayigũrinyini.
30Sa'addama'aikatanjirginsukeshiringududagacikin
jirgin,dasukagangaracikinteku,dalaunikamarzasu
jefardaankadagagabanjirgin.
31Bulusyacewajarumindasojoji,Idanbawaɗannansun
tsayaacikinjirginba,bazakusamicetoba.
32Saisojojinsukayankeigiyoyinjirgin,sukabartatafadi.
33Dagariyawaye,Bulusyaroƙidukansusuciabinci,ya
ce,“Yaukwananagomashahuɗukenandakukazauna
kunaazumi,bakucikomeba.
34Donhakainaroƙonkukuɗaukiɗanabinci,gama
wannandonlafiyarkune,gamakogashiɗayabazaifaɗo
dagakanɗayankuba.
35Dayafaɗihaka,saiyaɗaukigurasa,yayigodiyaga
Allahagabansuduka,dayagutsuttsura,yafaraci.
36Saidukansusukayimurna,sukakumaɗaukinama.
37Mudukamunacikinjirginmutumɗaribiyudasittinda
shashidane.
38Dasukaciƙoshi,sukasauƙaƙajirgin,sukawatsarda
alkamaacikinteku.
39Sa'addagariyawaye,basusanƙasarba,ammasuka
ganowanirafimaigaɓa,acikinta,sunanufinsushiga
cikinjirgin.
40Dasukaɗagaanka,sukabadakansugabahar,suka
kwanceigiya,sukaɗagamagudanarruwazuwaiska,suka
nufigaci.
41Saisukafāɗiawurindatekunabiyusukahaɗu,suka
fāɗiaƙasa.Gabangabakuwayamakaledasauri,ya
kasancebazaiiyamotsiba,ammakashinbayayakaryeda
tashinhankalinraƙumanruwa.
42Shawararsojojinkuwaitaceakashefursunoni,don
kadawaninsuyayiiyoyatsere.
43Ammajarumin,yanasoyaceciBulus,yahanasu
nufinsu.Yakumabadaumarnicewawaɗandazasuiya
iyosufarajefakansucikinteku,suisaƙasa.
44Saurankuwa,waɗansuakanalluna,waɗansukumaa
kangutsutsutsunajirgin.Hakakuwaakayi,duksukatsere
zuwakasa.
BABINA28
1Dasukatsere,saisukaganeanakirantsibirinMelita.
2Mutanenbanzakuwasukayimanaalheribakaɗanba,
gamasunhurawuta,sukakarɓemukowa,sabodaruwan
sama,dakumasanyi.
3Sa'addaBulusyatattarasandunayaɗoraawuta,saiga
macijiyafitodagazafinrana,yaɗafehannunsa.
4Dabarawonnansukagadabbartaratayeahannunsa,sai
sukacewajunansu,“Bashakka,mutuminnanmai
kisankaine,wandakodayakeyatseredagateku,ramuwa
baiyardayarayuba.
5Yagirgizadabbaracikinwuta,baijiwanilahaniba.
6Ammasukagalokacindazaikumbura,Kokuwayafāɗi
mataccefaratɗaya,ammabayandasukadaɗedadubabaa
sameshiba,saisukasāketunani,sukaceshiAllahne.
7Awannanbagarenakwaimallakarbabbanmutumin
tsibirin,maisunaBubiyus.wandayakarbemu,yabamu
kwanaukucikinladabi.
8SaiubanBubiliyasyakwantarashinlafiyasaboda
zazzaɓidaciwonjini.
9Sa’addaakayihaka,waɗansukumawaɗandasukeda
cututtukaatsibirin,sukazo,akawarkardasu.
10Wandakumayabamugirmadayawa.Sa'addamuka
tafi,sukaɗoramanaabubuwandasukadace.
11BayanwataukumukatashiacikinjirginIskandariya,
wandayayisanyiatsibirin,alamarsaitaceCastorda
Pollux.
12DamukasaukaaSirakus,mukazaunaacankwanauku.
95

AYYUKANMANZANNI
13Daganankumamukazagaya,mukaisaRigiyum.
14Ananmukasami'yan'uwa,akasomuzaunataredasu
kwanabakwai.
15Daganankuma,da’yan’uwasukajilabarinmu,sukazo
taryemuharzuwadandalinAfi,dawurarennangudauku.
16DamukaisaRoma,jaruminyabadafursunoniga
shugabanmatsara.
17BayankwanaukuBulusyakirashugabanninYahudawa
tare.,dukdahakaanbadanifursunadagaUrushalimaa
hannunRomawa.
18Waɗandasukagwadani,dasunsakeniintafi,Donba
abindayayisanadiyarmutuwaagareni.
19Ammasa'addaYahudawasukayimaganaakanhaka,
antilastaminiinɗaukakaƙarazuwagabanKaisar.Bawai
dayakamatainzargial'ummatadashiba.
20Sabodahakanayikiragareku,inganku,inyimagana
daku,dominsabodabegenIsra'ila,anɗaurenidawannan
sarka.
21Saisukacemasa,“BamusamiwasiƙudagaYahudiya
gamedakaiba,koɗayadagacikin’yan’uwandasukazo
yabadalabarinka,koyayimaganagamedakai.
22Ammamunasomujira’ayinka,gamagameda
ƙungiyarnan,munsanidukindaakaɓatamata.
23Dasukasanyamasayini,mutanedayawasukazo
wurinsa.Sukuwayabayyanasu,yakumashaidamusu
MulkinAllah,yanarinjayarsugamedaYesu,tahanyar
Shari'arMusadataannabawa,tunsafeharmaraice.
24Waɗansukuwasukagaskataabindaakafaɗa,waɗansu
kuwabasugaskataba.
25Ammadabasuyardadajunaba,saisukatafibayan
Bulusyafaɗikalmaɗaya,“MadalladaRuhuMaiTsarkiya
faɗawakakanninmutabakinannabiIshaya.
26Sunacewa,“Tafiwurinjama'arnan,kuce,'Dajizaku
ji,bazakuganeba.Daganizakugani,ammabazaku
ganeba.
27Gamazuciyarjama'arnantayiƙunci,kunnuwansusun
yishuɗe,Sunrufeidanunsu.Kadasuganidaidanunsu,su
jidakunnuwansu,suganedazuciyarsu,sujuyo,inwarkar
dasu.
28Kusanifa,cetonAllahanaikowaal'ummaine,zasu
kuwajishi.
29Sa'addayafaɗiwaɗannankalmomi,Yahudawasuka
tashi,sukayitamuhawaraatsakaninsu.
30Bulusyayishekarabiyuagidansadayayiijara,yana
karɓardukanwaɗandasukazowurinsa.
31Yanawa'azinMulkinAllah,yanakumakoyarda
abubuwandasukashafiUbangijiYesuAlmasihu,dagaba
gaɗi,bawandayahanashi.
96
Tags