Hoc-thuyet-Am-Duong-Triet-ly-and-Ung-dung-trong-djoi-song0.pptx

y học cổ truyền

1. CƠ CHẾ BỆNH SINH ÂM DƯƠNG THẤT ĐIỀU

2. DANH SÁCH THÀNH VIÊN 1. Nguyễn Thị Ngọc Thúy 2413120129 2. Hà Kim Phượng 2413120141 3. Nguyễn Thế Nghi 2413120130 4. Nguyễn Quốc Kiệt 2413120144 5. Nguyễn Nhất Thiên 2413120145

3. I. ÂM DƯƠNG CÁCH LY : 1A. KHÁI NIỆM CHUNG : Âm Dương cách ly xảy ra khi một trong hai yếu tố Âm hoặc Dương trở nên thiên thịnh ( cực thịnh ) hoặc thiên suy ( cực suy ) đến cực độ . Khi sự mất cân bằng này đạt đến mức cực đoan , hai mặt Âm Dương sẽ bài xích lẫn nhau , khiến bên đối lập mất đi sự liên hệ với nó . Cơ chế này dẫn đến sự xuất hiện của các bệnh lý phức tạp với biểu hiện hàn nhiệt chân giả , bao gồm chân hàn giả nhiệt và chân nhiệt giả hàn .

4. 1B. Âm Thịnh Cách Dương : A. Cơ chế bệnh sinh : ◦ Xảy ra khi âm khí cực thịnh (Yin cực thịnh ) ở bên trong cơ thể , gây tắc nghẽn và bức ( đẩy ) dương khí ra ngoài . B. Biểu hiện lâm sàng : ◦ Mặt trắng bệch , chân tay lạnh .     ◦ Tiểu tiện trong dài , đại tiện lỏng .     ◦ Mạch hư nhược ( mạch yếu ).     ◦ Các triệu chứng này nhìn chung thể hiện tình trạng hư hàn thực sự bên trong , trong khi có thể có một số biểu hiện bề ngoài giống nhiệt ( giả nhiệt ) do dương khí bị đẩy ra ngoài .

5. 1C. Dương Thịnh Cách Âm : A. Cơ chế bệnh sinh : Xảy ra khi dương khí cực thịnh (Yang cực thịnh ) ở bên trong cơ thể , gây tắc nghẽn và bức ( đẩy ) âm khí ra ngoài . B. Biểu hiện lâm sàng : ◦ Sốt cao , mặt đỏ , mồm khát .    ◦ Ra mồ hôi , lưỡi đỏ .     ◦ Mạch sác ( mạch nhanh ).     ◦ Đây là những biểu hiện của nội nhiệt ( nhiệt bên trong ) . Các triệu chứng này cho thấy tình trạng nhiệt thực sự bên trong , trong khi có thể có một số biểu hiện bề ngoài giống hàn ( giả hàn ) do âm dịch bị đẩy ra ngoài .

6. II. ÂM DƯƠNG CHUYỂN HÓA Cơ chế sinh bệnh " Âm dương chuyển hóa " trong Y học cổ truyền dựa trên nguyên lý rằng bệnh tật phát sinh khi sự cân bằng giữa Âm và Dương trong cơ thể bị phá vỡ . Chuyển hóa ở đây không đơn thuần là thay đổi trạng thái , mà là khi một mặt ( Âm hoặc Dương) phát triển đến cực điểm và đột ngột chuyển sang mặt đối lập , gây ra những biến chứng nghiêm trọng .

7. 1. Dương cực sinh Âm ( Nhiệt cực sinh Hàn ) Đây là cơ chế bệnh lý khi dương khí thịnh thái quá và đột ngột tiêu vong , chuyển sang trạng thái âm hàn . Cơ chế : Ban đầu , bệnh ở phần dương ( biểu hiện là sốt , nóng , khát nước , mặt đỏ , v.v.). Đây là giai đoạn Dương thịnh . Nếu bệnh tiến triển nặng , sốt quá cao và kéo dài ( dương khí phát triển đến cực điểm ), nó sẽ làm tổn thương và tiêu hao tân dịch ( phần âm của cơ thể ).

8. Khi dương khí tiêu hao đến mức không thể duy trì , nó sẽ đột ngột chuyển sang trạng thái đối lập , gây ra các triệu chứng của chứng hàn ( Âm thịnh ), như chân tay lạnh , da tái , mạch yếu , vã mồ hôi lạnh , thậm chí là hôn mê . Ví dụ lâm sàng : Sốt cao co giật ở trẻ em , sau đó đột ngột chân tay lạnh toát và rơi vào trạng thái sốc . Đây là hiện tượng " Nhiệt cực sinh Hàn ".

9. 2. Âm cực sinh Dương ( Hàn cực sinh Nhiệt ) Đây là cơ chế ngược lại , khi âm khí thịnh thái quá và đột ngột chuyển sang trạng thái dương nhiệt . Cơ chế : Bệnh ở phần âm ( biểu hiện là lạnh , đau bụng đi ngoài phân lỏng , người mệt mỏi , mạch trầm , v.v.). Đây là giai đoạn Âm thịnh . Do âm khí quá thịnh , nó sẽ ứ đọng và gây ra sự rối loạn nghiêm trọng . Cơ thể sẽ phản ứng lại một cách thái quá để chống lại tình trạng này .

10. Khi âm khí phát triển đến cực điểm , nó sẽ chuyển hóa thành dương nhiệt , biểu hiện bằng các triệu chứng giả nhiệt như sốt , co giật , khát nước . Tuy nhiên , bản chất bệnh vẫn là hư hàn . Ví dụ lâm sàng : Bệnh tiêu chảy kéo dài , nôn mửa liên tục dẫn đến mất nước , mất điện giải nghiêm trọng ( Âm hư tổn ). Khi đó , cơ thể có thể xuất hiện các triệu chứng giả nhiệt như sốt cao , co giật , hôn mê , nhưng chân tay vẫn lạnh . Đây là hiện tượng " Hàn cực sinh Nhiệt ". Việc điều trị trong trường hợp này phải dùng các vị thuốc ôn ấm để bổ dương khí , chứ không phải thuốc thanh nhiệt , nếu dùng nhầm sẽ rất nguy hiểm .

11. III. ÂM DƯƠNG LY TÁN : Âm Dương ly tán là một cơ chế sinh bệnh cực kỳ nghiêm trọng , phản ánh tình trạng Âm Dương trong cơ thể bị tổn thương nặng nề và mất đi sự kết nối , liên hệ vốn có của chúng . 1. Khái niệm chung : • Âm Dương ly tán là cơ chế sinh bệnh khi âm khí hoặc dương khí của cơ thể đột ngột mất đi một lượng lớn , dẫn đến tình trạng nguy cấp . • Tình trạng này bao gồm hai dạng chính : Vong Âm và Vong Dương

12. 2. VONG DƯƠNG (Dương khí tiêu hao cấp tính ): A. Cơ chế sinh bệnh :     ◦ Xảy ra khi dương khí của cơ thể đột ngột tiêu hao hoặc mất đi một lượng lớn , dẫn đến sự suy giảm nghiêm trọng các chức năng do Dương khí đảm nhiệm .

13.      B. Nguyên nhân :     ◦ Đa số là do tà khí quá thịnh ( như tà nhiệt , tà hàn ) mà chính khí ( dương khí ) không thể chống lại , dẫn đến dương khí bị tiêu hao đột ngột . ◦ Hoặc do mất tân dịch quá nhiều và kéo dài như :         ▪ Mồ hôi ra nhiều ( hãn xuất quá độ ).         ▪ Nôn mửa nhiều ( khai thổ quá độ ).         ▪ Tiêu chảy nhiều ( tiêu lỏng quá độ ).         ▪ Khí hư nhiều ( dẫn đến dương khí hư yếu và không thể duy trì ).

14. • Biểu hiện lâm sàng ( triệu chứng nguy cấp ):     ◦ Mồ hôi lạnh ( chất mồ hôi lỏng , không dính ).     ◦ Hốt hoảng ( tinh thần bàng hoàng ).    ◦ Sắc mặt trắng bệch .     ◦ Chân tay lạnh .     ◦ Sợ lạnh .     ◦ Nằm co ( tư thế tự bảo vệ cơ thể ).     ◦ Tinh thần uể oải .     ◦ Mạch hư yếu ( hoặc mạch vi tế , sắp tuyệt ).

15. 3. Vong Âm ( Âm dịch tiêu hao cấp tính ): A. Cơ chế sinh bệnh :     ◦ Xảy ra khi âm dịch của cơ thể đột ngột tiêu hao hoặc mất đi một lượng lớn , dẫn đến toàn bộ chức năng của cơ thể suy giảm nghiêm trọng do thiếu hụt vật chất nuôi dưỡng .

16. B. Nguyên nhân :     ◦ Đa số là do tà nhiệt quá thịnh ( nhiệt tà cực thịnh ) hoặc tà hỏa lâu ngày ( hỏa nhiệt nội thịnh kéo dài ), khiến âm dịch bị đốt cháy , tiêu hao nghiêm trọng .     ◦ Hoặc do bức tán âm dịch ra ngoài qua mồ hôi ( mồ hôi ra nhiều ).     ◦ Cũng có thể do lượng lớn tân dịch tiêu hao kéo dài (do bệnh lý khác gây mất dịch nghiêm trọng ), lâu ngày dẫn đến vong âm .

17. C. Biểu hiện lâm sàng ( triệu chứng nguy cấp ):     ◦ Mồ hôi ra nhiều nhưng không dính ( mồ hôi nóng , nhễ nhại , không nhớt ).     ◦ Buồn bực , phiền khát .     ◦ Yết khô ( họng khô ).     ◦ Mạch sác ( mạch nhanh ), vô lực ( mạch yếu , không có sức ).     ◦ Tất cả đều là những biểu hiện cho thấy tình trạng nguy cấp .

18. Tóm lại , Âm Dương ly tán là một biến chứng nguy hiểm của sự mất cân bằng Âm Dương, thường xuất hiện ở giai đoạn cuối của bệnh nặng hoặc do tổn thương cấp tính , dẫn đến sự suy kiệt đột ngột của một trong hai yếu tố Âm hoặc Dương, gây ra tình trạng đe dọa tính mạng .