Ilocano - The Gospels and the Acts of the Apostles.pdf

DagitiEbanghelioken
dagitiAramiddagiti
Apostol

ListaantiLinaon
EbanghelioniMateo 1
EbanghelioniMarcos 26
EbanghelioniLucas 42
EbanghelioniJuan 69
AramiddagitiApostol 89

Mateo
KAPITULO1
1TilibrotikaputotanniJesu-Cristo,anakniDavid,anak
niAbraham.
2NiAbrahampinutotnaniIsaac;ketniIsaacniJacob;ket
niJacobpinutotnaniJudaskendagitikakabsatna;
3KetniJudaspinutotnadaFareskenZaraataga-Tamar;
ketniFarespinutotnaniEsrom;ketniEsrompinutotnani
Aram;
4KetniAramniAminadab;ketniAminadabpinutotnani
Naasson;ketniNaassonpinutotnaniSalmon;
5KetniSalmonniBooztiRacab;ketniBoozniObedni
Ruth;ketniObedpinutotnaniJesse;
6KetniJessepinutotnaniDavidngaari;ketniDavidnga
aripinutotnaniSolomonitiasawaniUrias;
7KetniSolomonpinutotnaniRoboam;ketniRoboam
pinutotnaniAbia;ketniAbiapinutotnaniAsa;
8KetniAsapinutotnaniJosafat;ketniJosafatpinutotna
niJoram;ketniJorampinutotnaniOzias;
9KetniOziaspinutotnaniJoatam;ketniJoatampinutotna
niAcaz;ketniAcazpinutotnaniEzekias;
10KetniEzekiaspinutotnaniManases;ketniManases
pinutotnaniAmon;ketniAmonpinutotnaniJosias;
11KetniJosiaspinutotnaniJeconiaskendagiti
kakabsatna,idiagarupatiempoanaipandaidiayBabilonia.
12KetkalpasananaipandaidiayBabilonia,niJeconias
pinutotnaniSalatiel;ketniSalatielpinutotnaniZorobabel;
13KetniZorobabelniAbiud;ketniAbiudpinutotnani
Eliakim;ketniEliakimpinutotnatiAzor;
14KetniAzorpinutotnaniSadoc;ketniSadocpinutotna
niAquim;ketniAquimniEliud;
15KetniEliudpinutotnaniEleazar;ketniEleazar
pinutotnaniMatan;ketniMatanpinutotnaniJacob;
16KetniJacobinyanaknaniJosengaasawaniMaria,a
nakaipasngayanniJesus,anaawaganitiKristo.
17Isuasangapuloketuppatakaputotandagitiamina
kaputotanmanipudkenAbrahamaginggakenDavid;ket
manipudkenDavidaginggaitipannakayakaridiay
Babiloniasangapuloketuppatakaputotan;ketmanipuditi
pannakayakaridiayBabiloniaaginggakenCristoadda
sangapuloketuppatakaputotan.
18ItatipannakayanakniJesu-Cristoketkastoy:Idikasni
inanaaMariaketnaasawaankenJose,sakbaya
naggigiddanda,isuketnasarakanamasikogtiEspiritu
Santo.
19IdinniJosengaasawana,gaputanalintegatao,ken
saannaakayatapagbalinenngaulidanitipubliko,
inkeddengnangaiyadayoasililimed.
20Ngembayattipanangpampanunotnakadagitoyabanag,
adtoy,nagparangkenkuanatiangheltiApoititagtagainep,
akunkunana,NiJose,anakniDavid,dikaagbutenga
mangalakenMariangaasawam,tadaydiaynasikog
kenkuanaketaddatiEspirituSanto.
21Ketmangipasngaytoitimaysangaanakalalaki,ket
awaganmontotinagannaitiJesus:taisalakannantodagiti
tattaonamanipudkadagitibasbasolda.
22Itanaaramidamindagitoy,tapnomatungpaltisinao
maipapanitiApobabaentimammadto.
23Adtoy,agsikogtotimaysaabirhen,ketmangipasngayto
itimaysangaanakalalaki,ketawagandantotinagannaiti
Emmanuel,atipannakaipatarusket,Diosakaduatayo.
24IdinagungarniJoseititurog,inaramidnatikasiti
imbilintiangheltiApo,ketinnalanatiasawana.
25Ketsaannangaam-ammoaginggaanangipasngayiti
inaunangaanakna:ketpinanaganannaitiJESUS.
KAPITULO2
1IdinaipasngayniJesusidiayBetlehemtiJudeaidi
kaaldawanniHerodesngaari,adtoy,immaydagitimasirib
alallakimanipuddayaidiayJerusalem.
2Kinunana,SadinotiayantinayanakngaAridagitiJudio?
tanakitamitibituennaitidaya,ketimmaykaminga
agdayawkenkuana.
3IdinangngegniHerodesngaaridagitoy,nariribukanken
tiinteroaJerusalem.
4Ketidiinummongnaamindagitipanguloenapapadiken
eskribadagititao,dinamagnakadakuadanosadinoti
pakaipasngayanniCristo.
5Ketkinunadakencuana,IdiayBetlehemtiJudea:ta
castoytiinsurattimammadto.
6KetsikatiBetlehem,itidagatiJuda,saanmoa
kabassitankadagitiprinsipetiJuda:tamanipudkenka
rummuartotimaysaaGobernador,amangiturayitiiliknga
Israel.
7IdinniHerodes,idisililimedngainayabannadagiti
masirib,sinaludsodnaasipipingetkadakuadanoanianga
orastipanagparangtibituen.
8KetimbaonnaidaidiayBetlehem,ketkinunana,Inkayo
sapulenasipipingettiubing;ketintonmasarakanyonisuna,
iyegyomanenkaniaktidamag,tapnoumayakmet
agdayawkenkuana.
9Idinangngegdatiari,pimmanawda;ket,adtoy,tibituen,
anakitadaitidaya,napanitiimmun-unakadakuada,
aginggaadimtengkennagtakderitiayantiubing.
10Idinakitadatibituen,nagrag-odaitikastaunayarag-o.
11Ketidisimrekdaitibalay,nakitadatiubingakaduana
niMariangainana,ketnagruknoyda,ketnagdaydayawda
kenkuana:ketidilinuktandadagitigamengda,
nangidatagdakenkuanakadagitisagut;balitok,ken
insienso,kenmirra.
12KetidinapakdaarantiDiosititagtagainepdaasaanda
ngaagsublikenHerodes,pimmanawdaitisabaliadalan
idiaydagada.
13Ketidipimmanawda,adtoy,nagparangtiangheltiApo
kenJoseititagtagainep,akunkunana,Bumangonka,alaem
tiubingkeninana,ketagtalawkaidiayEgipto,ketaddaka
sadiayaginggangaiyegkokenkatisao:taSapulentoni
Herodestiubingamangdadaelkenkuana.
14Idibimmangon,innalanatiubingkentiinanaitirabii,
ketpimmanawidiayEgipto.
15KetaddasadiayaginggaitiipapatayniHerodes:tapno
matungpaltisinaomaipapanitiApobabaentiprofeta,a
kunkunana,ManipudEgiptoinayabaktianakko.
16IdinniHerodes,idinakitanangaisuketinuyawdagiti
masirib,napalalotipungtotna,ketnangibaon,ket
pinapataynaamindagitiubbingngaaddaidiayBetlehem,
kenitiaminabeddengna,manipuditiduatitawennaken
nababbaba,sigunitititiempoasigagagetadinamagna
kadagitimasiribalallaki.
1

MATEO
17Kalpasanna,natungpaltisinaoniJeremyamammadto,
akunkunana.
18IdiRamaaddanangngegatimek,dung-aw,ken
panagsangit,kendakkelapanagleddaang,niRaquelnga
agsangsangitgapukadagitiannakna,ketsaanakayata
maliwliwa,gaputasaanda.
19NgemidinatayenniHerodes,adtoy,nagparangti
angheltiApoititagtagainepkenJoseidiayEgipto.
20Kinunana,Bumangonka,alaemtiubingkentiinana,ket
mapankaitidagatiIsrael:tanataydananangsapsapuliti
biagtiubing.
21Kettimmakder,ketinnalanatiubingkentiinana,ket
immayitidagatiIsrael.
22NgemidinadamagnangaagturayniArquelaoidiay
JudeaitisiledniHerodesngaamana,nagbutengamapan
sadiay:nupaynapakdaarantiDiosititagtagainep,
nagturongitilugartiGalilea.
23Ketimmayketnagnaeditimaysaasiudadanaawagan
Nazaret:tapnomatungpaltisinaodagitimammadto,
“MaawagantoitiNazareno.”
KAPITULO3
1KadagidingaaldawimmayniJuanaMammautisar,a
mangaskasabaidiaylet-angtiJudea.
2Ketkinunana,Agbabawikayo:taasidegentiPagarianti
langit.
3TadaytoytisinaoniprofetaIsaias,akunkunana,Ti
timektimaysangaagpukpukkawidiaylet-ang,Isaganayo
tidalantiApo,ilintegyodagitidalanna.
4KetisumetlaengaJuanaddaanitikawesnaadutdotti
kamelio,kenmaysaalalatabarikesitilomona;ketti
karnenaketdudonkenatapadiro.
5Kalpasanna,rimmuarkencuanatiJerusalem,kentiintero
aJudea,kentiinteroarehionitiaglawlawtiJordan.
6KetnabautisarandakencuanaidiayJordan,nga
impudnodadagitibasbasolda.
7NgemidinakitanatiaduaFariseokenSaduceonga
umayitipanagbuniagna,kinunanakadakuada,Okaputotan
dagitiuleg,siasinotinangpakdaarkadakayonga
agtalawkayoitipungtotngaumay?
8Mangpataudkayongarudkadagitibungaamaipaayiti
panagbabawi.
9Ketdikaypanunotenakunaenitiunegyo,‘Adda
kadatayoniAbrahamitiamatayo:taibagakkadakayoa
kabaelantiDiosamangpatanorkadagitiannakniAbraham
kadagitoyabato.
10Ketitamettiwasaynaikabilitiramutdagitikayo:
ngarudtunggalkayoasaanngaagbungaitinaimbagket
mapukan,ketmaipuruakitiapuy.
11Pudnoabuniagankayoitidanumngaagturongiti
panagbabawi:ngemtiumayasumurotkaniaknabilbileg
ngemsiak,adiakmaikaringaawitendagitisapatosna:
buniagannakaytoitiEspirituSantokenitiapuy.
12Tibentiladornaaddaitiimana,ketdalusannaanaan-
anaytisuelona,keturnongennatitrigonaitipagurnongan
titrigo;ngempuorannantotitaepitidimaiddepngaapuy.
13Kalpasanna,immayniJesusmanipudGalileanga
agturongidiayJordankenniJuan,tapnomabautisaran
kenkuana.
14NgempinaritniJuan,akunkunana,Kasapulanti
mabautisarankenka,ketumaykakadikaniak?
15KetniJesussimmungbatkencuana,Bay-amacastaita,
tacastoytirebbengnaatungpalentayotiisuamina
kinalinteg.Kalpasanna,sinagabana.
16KetniJesus,idinabautisaran,simmang-atadagus
manipuditidanum:ket,adtoy,dagitilangitnaluktan
kencuana,ketnakitanatiEspiritutiDiosabumabbabaa
caskalapati,kenagsilsilnagkencuana.
17Ketadtoytitimekmanipudlangit,akunkunana,Daytoy
tidungdungnguekngaAnak,apakaragsakanakunay.
KAPITULO4
1Kalpasanna,inturongtiEspirituniJesusidiaylet-ang
tapnomasulisogtiDiablo.
2Ketidianagayunaritiuppatapulongaaldawkenuppat
apuloarabii,kalpasanna,mabisinisuna.
3Ketidiimmaytimanangsulisogkencuana,kinunana,No
sikatiAnaktiDios,ibilinmoapagbalinenatinapay
dagitoyabato.
4Ngemsimmungbatketkinunana,Naisurat,Saannga
agbiagtitaoititinapaylaeng,nodiketbabaentitunggal
saongaagtauditingiwattiDios.
5Kalpasanna,ipantidiabloitinasantoanasiudad,ket
iparabawnaitimaysaapantoktitemplo.
6Ketkinunanakencuana,NosikatiAnaktiDios,
ibellengmotibagim:tanaisurat,‘Itednantodagitianghelna
maipapankenca:ketcadagitiim-imadaibaklaydacanto,di
lakettauraykaanomanadusaemtisakammaibusoriti
maysaabato.
7KinunaniJesuskenkuana,Naisuratmanen,Saanmoa
suotentiApoaDiosmo.
8Manen,ipangatotidiabloitinangatounayabantay,ket
ipakitanakenkuanadagitiaminapagariantilubong,kenti
dayagda;
9Ketkinunanakencuana,Amindagitoyabanbanagitedco
kenca,noagruknoykaketagdayawcaniac.
10Kalpasanna,kinunaniJesuskenkuana,Pumanawka
ditoy,Satanas,taaddaitiNasantoanaSurat,
AgdaydayawkaitiApoaDiosmo,ketisulaengti
pagserbiam.
11Kalpasanna,pinanawantidiablo,ket,adtoy,immay
dagitianghelketnagserbidakenkuana.
12IdinangngegniJesusanaibaludniJuan,pimmanaw
idiayGalilea;
13KetpimmanawitiNazaret,immayketnagnaedidiay
Capernaum,ngaaddaitiigidtibaybay,itibeddengti
ZabulonkenNeftalim.
14TapnomatungpaltisinaoniprofetaIsaias.
15TidagatiZabulon,kentidagatiNeftalim,itidalanti
baybay,itiballasiwtiJordan,GalileadagitiHentil;
16Nakitadagititattaoanagtugawitisipngettidakkela
lawag;ketkadagitinagtugawitirehionkenanniniwanni
pataytimmaudtilawag.
17ManipuditidaytaatiemporinugianniJesusti
nangasabakenkinunana,Agbabawikayo,taasidegenti
Pagariantilangit.
18KetniJesus,magmagnaitiigidtibaybaytiGalilea,
nakitanatiduaakakabsatalallaki,daSimonanaawagan
Pedro,kenniAndresakabsatna,amangipurruakitiiketiti
baybay:tamangngalapda.
19Kinunanakadakuada,Sumurotendak,ket
pagbalinenkaytoamangngalapkadagititattao.
2

MATEO
20Dagusapinanawandadagitiiketdaketsimmurotda
kenkuana.
21Ketidinagnamanipudsadiay,nakitanatisabalipaya
duaakakabsat,daSantiagongaanakniZebedeo,kenni
Juanakabsatna,itibarkoakaduadaniZebedeongaamada,
ngaagtartarimaankadagitiiketda;ketinayabannaida.
22Dagusapinanawandatibarkokentiamadaket
simmurotdakenkuana.
23NaglikmutniJesusitiinteroaGalilea,amangisursuro
kadagitisinagogada,keninkasabanatinaimbagadamagti
Pagarian,keninagasannatiaminakitatisakitkenamina
kitatisakitkadagititattao.
24KettikinalataknanagrairaitienteroaSiria:ketinyegda
kencuanaaminamasakitatattaoanaalaitinadumadumaa
sakitkenpanagtutuok,kendagidiayaddaankadagitisairo,
kendagidiaynauyong,kendagidiayaddaanitiparalis;ket
pinaimbagnaida.
25Ketsimmurotkenkuanadagitiaduatattaomanipud
Galilea,manipudDecapolis,manipudJerusalem,ken
manipudJudea,kenmanipuditiballasiwtiJordan.
KAPITULO5
1Ketidinakitanadagitiaduatattao,simmang-atitimaysa
abantay:ketidinaisaad,dagitiadalannaimmayda
kencuana.
2Ketlinuktannatingiwatnaketinsuronaida,akunkunana.
3Nagasatdagitinapanglawitiespiritu:takukuadati
Pagariantilangit.
4Nagasatdagitiagladladingit,tamaliwliwadanto.
5Nagasatdagitinaemma:tatawidendantotidaga.
6Nagasatdagitiagbisinkenmawawitikinalinteg:ta
mapnekdanto.
7Nagasatdagitimanangngaasi:tamagun-oddantotiasi.
8Nagasatdagitinadalustipusoda:tamakitadantotiDios.
9Nagasatdagitimannakikappia:tamaawagandantoiti
annaktiDios.
10Nagasatdagitimaidadanesgapuitikinalinteg:ta
kukuadatiPagariantilangit.
11Nagasatkayo,intonumsiennakayodagititao,ken
idadanesdakayo,kensawendantotiaminakitatikinadakes
amaibusorkadakayoitiulbod,gapukaniak.
12Agrag-okayo,ketagrag-okayounay:tadakkelti
gunggonayoidiaylangit:takastatipanangidadanesda
kadagitiprofetangaimmun-unangemdakayo.
13Dacayotiasintidaga:ngemnotiasinnapukawnati
ramanna,aniatipakaasinan?manipudidinawanserserbina,
noditimaibelleng,kenmaidaplititisidongdagitisaka
dagititattao.
14Dakayotisilawtilubong.Saanamailemmengtisiudad
anaikabilititurod.
15Saanmetamangsindidagititattaoitikandelero,ken
ikabildaitisiroktikaldero,nodiketitikandelero;ket
mangteditilawagkadagitiaminngaaddaitibalay.
16Agsilnagkomatilawagyoitisangoanandagititattao,
tapnomakitadadagitinaimbagngaaramidyo,ket
maidaydayawdaniAmayongaaddasadilangit.
17DiyopanunotenngaimmayaktapnodadaelentiLinteg
wennodagitiprofeta:Saanakngaimmaytapnodadaelen,
nodikettapnotungpalek.
18Tapudnokunakkadakayo,Aginggaalumabastilangit
kendaga,saantoalumabasitiLintegtimaysaabassit
wennomaysaabassitaginggaamatungpaltiamin.
19Siasinomanngarudamangsalungasingitimaysa
kadagitoykabassitanabilin,ketmangisurokadagititattao
itikasta,maawagantoitikabassitanitiPagariantilangit:
ngemsiasinomanamangaramidkenmangisurokadagitoy,
maawagantoitinaindaklanitiPagariantilangit.
20Takunakkadakayo,malaksidnotikinalintegyoket
malab-awantikinalintegdagitieskribakenFariseo,
saankaytoasumrekitiPagariantilangit.
21Nangngegyoakinunadagitinagkaunaapanawen,Dika
pumatay;ketsiasinomanamangpapatay,agpeggadtoiti
pannakaukom.
22Ngemkunakcadacayo,atisiasinomanamakapungtot
itikabsatnangaawantigapuna,agpeggadtoiti
pannakaukom:ketsiasinomanamangibagaitikabsatna,
Raca,agpeggadtoitikonseho:ngemsiasinomana
mangibaga,‘Magka,agpeggadtoitiapuytiimpierno.
23Ngarudnoiyegmotisagutmoitialtar,ketsadiay
laglagipematikabsatmoaddapakaigapuankenka;
24Bay-amsadiaytisagutmoitisangotialtar,ketinka;
umunaamakikappiaitikabsatmo,ketkalpasannaumayka
ketidatonmotisagutmo.
25Umanamongkaadagusitikabusormo,bayatngaaddaka
kenkuanaitidalan;dilakettauraykaanongaitednakati
kabusoritiukom,kettiukomiyawatnakaitiofisial,ket
maibaludka.
26Pudnokunakkenka,Dikantopulosrummuarsadiay
aginggaamabayadamtinaan-anayagatad.
27Nangngegyoakinunadagitinagkaunaapanawen,Dika
makikamalala.
28Ngemkunakkadakayo,asiasinomanamangmatmatiti
maysaababaingaagtarigagaykenkuana,nakikamalala
kenkuanaitipusona.
29Ketnotimakannawanamatamtimangsalungasing
kenca,ikkatem,ketibellengmokenca:tamakagunggona
kencaamadadaeltimaysacadagiticamcamengmo,ket
saanatiinteroabagimmaitapuakitiimpierno.
30Ketnotimakannawanngaimamtimangsalungasing
kenca,putdem,ketibellengmokenca:tamakagunggona
kencaamadadaeltimaysacadagiticamcamengmo,ket
saanatiinteroabagimmaitapuakitiimpierno.
31Naibaga,Siasinomanamangilaksiditiasawana,
ikkannakomaitisurattidiborsio.
32Ngemibagakcadacayo,atisiasinomanamangisinaiti
asawana,malaksidgapuitipannakiabig,isuti
makikamalala.
33Manen,nangngegyoakinunadagitinagkaunaa
panawen,Dikaagsapata,nodikettungpalemdagiti
sapatamitiApo.
34Ngemkunakkadakayo,Dikayagsapataapulos;saan
metababaentilangit;taisutitronotiDios:
35Saanmetababaentidaga;taisutipagbatayantisakana:
urayitiJerusalem;taisutisiudadtinaindaklanngaAri.
36Saankametngaagsapataitiulom,agsipudtasaanmoa
mapapudawwennonangisittimaysaabuok.
37Ngemtipannakisaritayoket,Wen,wen;Saan,saan:ta
tianiamanngaad-adungemdagitoyketaggapuitidakes.
38Nangngegyoanaibaga,Mataitimata,kenngipeniti
ngipen.
3

MATEO
39Ngemkunakcadacayo,Dicasarangtentidakes:nodi
ketsiasinomanamangsapsaplitkencaitimakannawana
pingpingmo,agsublicametkencuanatisabali.
40Ketnosiasinomanamayatamangidarumkenkaiti
Linteg,ketalaennatikagaymo,alaennamettikabalmo.
41Siasinomanamangpilitkenkaamapanitimaysaamilia,
kumuyogkakenkuanaitidua.
42Itedmoitidaydiayagdawatkenca,ketitidaydiay
agtarigagayngaumutangkencasaancangaumadayo.
43Nangngegyoanaibaga,Ayatemtikaarrubam,ket
guraemtikabusormo.
44Ngemkunakkadakayo,Ayatenyodagitikabusoryo,
bendisionanyodagitimangilunodkadakayo,aramidenyoti
naimbagkadagitimanggurgurakadakayo,kenikararagyo
dagitisiuulpitamangus-usarkadakayokenmangidadanes
kadakayo;
45TapnoagbalinkayongaannakniAmayongaaddasadi
langit:tapagsilnagannatiinitnakadagitinadangkesken
kadagitinaimbag,kenmangitudoititudokadagitinalinteg
kenkadagitinakillo.
46Tanoay-ayatenyodagitiagayatkadakayo,aniati
gunggona?saankadiakastameturaydagitiagsingsingir
itibuis?
47Ketnoagsaludokayolaengkadagitikakabsatyo,aniati
ad-addangaaramidenyongemdagitidadduma?saankadia
kastauraydagitiagsingsingiritibuis?
48Agbalinkayongarudanaan-anayakasitinaan-anaynga
Amayongaaddasadilangit.
KAPITULO6
1Agannadkayoasaanyongaaramidendagitilimosyoiti
sangoanandagititattao,tapnomakitayoida:tanosaan,
awantigunggonaniAmayongaaddasadilangit.
2Ngarudnoagaramidkakadagitilimosmo,dikaagpukkaw
ititrumpetaitisanguanam,kasitiar-aramidendagiti
managinsisingpetkadagitisinagogakenkadagitikalsada,
tapnomaaddaandaitidayagkadagititattao.Pudnokunak
kadakayo,Addaandaitigunggona.
3Ngemintonaglimoska,saankomangaammuenti
makannigidngaimamtiar-aramidentimakannawannga
imam.
4Tapnodagitilimosmoaddadaitinalimed:ketniAmama
makakitaitinalimedamismogunggonaannakantoa
silalawag.
5Ketnoagkararagca,saancantongaagbalinacascadagiti
managinsisingpet:tapagay-ayatdatiagkararagasitatakder
cadagitisinagogakencadagitisulidagitikalsada,tapno
makitaidadagititattao.Pudnokunakkadakayo,Addaanda
itigunggona.
6Ngemsika,noagkararagka,sumrekkaitiaparadormo,ket
intoninrikepmotiridawmo,agkararagkaitiAmamnga
addaitinalimed;ketniAmamamakakitaitinalimed
gunggonaannakantoitisipapanayag.
7Ngemnoagkararagkayo,dikayagusarkadagitiawan
mamaaynaapanangulit-ulit,kasitiar-aramidendagiti
nasion:taipagarupdaamangngegdantogapuitiadua
panagsasaoda.
8Saankayongarudakaskadakuada:taammoniAmayo
noaniadagitibanagakasapulanyo,sakbayadumawatkayo
kenkuana.
9Kastoyngarudngaikararagyo:Amamingaaddasadi
langit,Nasantoankomatinaganmo.
10Umaytipagariam.Maaramidkomatipagayatamditoy
daga,kasitimaaramididiaylangit.
11Itedmokadakamiitangaaldawtitinapaymiitiinaldaw.
12Ketpakawanennakamikadagitiutangmi,kasiti
panangpakawanmikadagitinakabasolkadakami.
13Saannakamingaiturongitisulisog,nodiket
ispalennakamiitidakes:Takukuamtipagarian,kenti
pannakabalin,kentidayag,itiagnanayon.Amen.
14Tanopakawanenyodagititattaokadagitibasolda,
pakawanennakaytomettinailangitanngaAmayo.
15Ngemnosaanyoapakawanendagititattaodagiti
basolda,saanmetapakawanenniAmayodagitibasolyo.
16Kanayonanna,intonagayunokayo,dikayagbalinakas
kadagitimanaginsisingpet,analidaytirupada:ta
dadaelendatirupada,tapnoagparangdakadagititattaonga
agayunar.Pudnokunakkadakayo,Addaandaitigunggona.
17Ngemsika,intonagayunoka,sapusamtiulom,ket
bugguamtirupam;
18Tapnosaankanngaagparangkadagititattaonga
agayuno,nodiketitiAmamngaaddaitinalimed:ketni
Amam,amakakitaitinalimed,gunggonaannakantoa
silalawag.
19Dikayagurnongkadagitigamengamaipaayiti
bagbagiyoditoydaga,asadiaytikutonkenrugitti
mangdadael,kensadiaydagitimannanakawserkenken
agtakaw.
20Ngemagurnongkayokadagitigamengamaipaayiti
bagbagiyoidiaylangit,asadiaysaanadadaelentikuton
wennorust,kensadiaydagitimannanakawsaandanga
agserrekwennoagtakaw.
21Tanosadinotiayantigamengmo,ayantomettipusom.
22Tilawagtibagiisutimata:nongarudtimatam
agmaymaysa,tiinteroabagimketnapnoitilawag.
23Ngemnodakestimatam,mapnontotisipngettiinteroa
bagim.Nongarudsipngettilawagngaaddakenka,aniana
dakkeldaytaasipnget!
24Awantitaoamakapagserbiitiduangaappo:ta
guraennatimaysa,ketayatennatisabali;wennonosaan,
tenglennantotimaysa,ketumsiennatisabali.Dikay
makapagserbiitiDioskenitikinabaknang.
25Ngarudkunakkadakayo,Dikaypanunotentibiagyono
aniatikanenyowennonoaniatiinumenyo;wennouray
paymaipaayitibagiyo,noaniatiisuotyo.Saankadiati
biagketad-adungemtikarne,kentibagingemtikawes?
26Kitaenyodagititumatayabititangatang:tasaandanga
agmula,wennoagapit,wennoagurnongkadagitikamalig;
kaskasdiatinailangitanngaAmayotimangpakan
kadakuada.Saankayokadianasaysayaatngaamangngem
kadakuada?
27Siasinokadakayotimakainayonitimaysaakasikoiti
katayagnababaentipanagpanunot?
28Ketapayapinampanunotyotipagan-anay?Usigem
dagitilirioititalon,nokasanotipanagdakkelda;saanda
ngaagbannog,wennoagtulidtulid:
29Ketkaskasdikunakkadakayo,ngaurayniSolomoniti
aminadayagnasaananakawesanakasitimaysa
kadagitoy.
30Ngarud,nokastatikawesantiDiosdagitiruotititalon,
ngaaddaitangaaldaw,kenintonbigatmaitapuakitiurno,
4

MATEO
saankadingaad-addaakawesannakayo,Odakayoabassit
tipammati?
31Ngarud,dikayagpanunot,akunaenyo,Aniati
kanentayo?wenno,Aniatiinumentayo?wenno,Aniati
pagkawestayo?
32(Takalpasanamindagitoyabanbanagsapsapulendagiti
Gentil:)taammotinailangitanngaAmayoakasapulanyo
amindagitoy.
33NgemsapulenyongaumunatipagariantiDios,kenti
kinalintegna;ketamindagitoyabanbanagmainayonto
cadacayo.
34Ngarud,dikaypanunotentibigat:tatibigat
panunotennantodagitibambanagabukodna.Umdaseniti
aldawtikinadakesna.
KAPITULO7
1Dikayukomen,tapnosaankayoamaukom.
2Tanoaniaapanangukomtipanangukomyo,
maukomkayto:ketnoaniaarukodtirukodyo,marukodto
manenkadakayo.
3Ketapayakitkitaemtibassitngaaddaitimatati
kabsatmo,ngemsaanmongausigentisilpongaaddaiti
bukodmoamatam?
4Wennokasanotipanangibagamitikabsatmo,Bay-am
ngairuarkotimurdongmanipudmatam;ket,adtoy,adda
silnagitibukodmoamatam?
5Sikaamanaginsisingpet,ibellengmongaumunatisilnag
manipuditibukodmoamatam;ketkalpasannamakitamto
analawagtapnoibellengmotirugitmanipuditimatati
kabsatmo.
6Diyoitedtinasantoankadagitiaso,wennoibellengyo
dagitiperlasyoitisanguanandagitibaboy,dilaketta
lapdandaidaitisirokdagitisakada,ketagsublidaketrip-
akenkayo.
7Dumawatkayo,ketmaitedkadakayo;sapulenyo,ket
masarakanyonto;agtuktokka,ketmalukatantokadakayo:
8Tatunggalagdawatumawat;kettiagsapsapulmakasarak;
ketitidaydiayagtuktokmalukatanto.
9Wennoaniatitaokadakayo,anodumawattianaknaiti
tinapay,itednantoitibato?
10Wennonodumawatitiikan,ikkannakadiitiuleg?
11Nokasta,nodacayo,ammoyotimangteditinaimbaga
sagutkadagitiannakyo,anianngaad-addangaitedni
Amayongaaddasadilangitkadagitinaimbagabanbanag
kadagitiagdawatkenkuana?
12Ngarud,aminabanagakayatyongaaramiden
kadakayodagititattao,aramidenyometkadakuada:ta
daytoytiLintegkendagitimammadto.
13Sumrekkayoitinailetaruangan:tanalawatiruangan,
kennalawatidalanngaagturongitipannakadadael,ket
adutisumrekitidayta.
14Agsipudtanailettiruangan,kenakikidtidalannga
agturongitibiag,ketmanmanotimakasarakitidayta.
15Agannadkayokadagitiulbodamammadto,ngaumay
kadakayoanakakawesitikarnero,ngemitiuneg,
narungsotdaalobo.
16Maammuamtoidababaenkadagitibungada.
Mangurnongkadidagititattaokadagitiubasmanipud
kadagitisiit,wennodagitihigosmanipudkadagitisiit?
17Kastametatunggalnaimbagakayoagbungaiti
nasayaat;ngemtinadadaelakayomangyegitidakesa
bunga.
18Tikayoanasayaatketsaanamakapatauditidakesa
bunga,wennotinadadaelakayoketsaanamakapatauditi
nasayaatabunga.
19Tunggalkayoasaanngaagbungaitinaimbagket
mapukan,ketmaibellengitiapuy.
20Gapunababaenkadagitibungadamaammuanyontoida.
21Saantoasumrekitipagariantilangittitunggalmaysa
ngaagkunakaniak,Apo,Apo;ngemtiagaramiditi
pagayatanniAmakngaaddasadilangit.
22Aduntotiagkunakaniakitidaytangaaldaw,Apo,Apo,
saankamikadianagipadtoitinaganmo?ketitinaganmo
pinaruarmodagitisairo?ketitinaganmonakaaramiditi
aduanakaskasdaawngaaramid?
23Ketkalpasanna,ibagaktokadakuada,Diakpulosnaam-
ammo:umadayokayokaniak,dakayongaagar-aramiditi
kinadakes.
24Ngarud,siasinomanadumngegkadagitoyasasaokken
mangtungpalkadagitoy,ipadiskontoitimasiribataoa
nangibangonitibalaynaitirabawtibato.
25Ketbimmabatitudo,ketdimtengdagitilayus,ket
nagpuyotdagitiangin,ketdimmakkelitidaytaabalay;ket
saananatnag:agsipudtanabangonitimaysaabato.
26Kettunggalmaysaadumngegkadagitoyasasaok,ket
saannangaagtungpal,mayarigtoitimaysaamaagatao,a
nangibangonitibalaynaitirabawtidarat.
27Ketbimmabatitudo,ketdimtengdagitilayus,ket
nagpuyotdagitiangin,ketdimmakkelitidaytaabalay;ket
natnag:ketdakkeltipannakatnagna.
28KetnaaramidngaidinalpasniJesusdagitoyasasao,
nasdaawdagititattaoitipannursurona.
29Tainsuronaidaakasmaysangaaddaanautoridad,ket
saanakaskadagitieskriba.
KAPITULO8
1Idibimmabamanipuditibantay,simmurotkenkuana
dagitiaduatattao.
2Ket,adtoy,immaytimaysangaagkukutelket
nagdaydayawkenkuana,akunkunana,Apo,nokayatmo,
mabalinnakadalusan.
3InyunnatniJesustiimanaketsinagidna,akunkunana,
Kayatko;agbalinkaanadalus.Ketdagusanadalusanti
kukutelna.
4KetniJesuskinunanakencuana,Kitaem,dikaibagaiti
siasinoman;ngemmapanka,ipakitamtibagimitipadi,ket
idatonmotisagutngaimbilinniMoises,kaspammaneknek
kadakuada.
5IdisimrekniJesusidiayCapernaum,immaykencuanati
maysaasenturion,anagpakpakaasikenkuana.
6Ketkinunana,Apo,agid-iddatiadipenkoitipagtaengan
amasakititiparalis,anapalalotipannakatutuokna.
7KinunaniJesuskenkuana,Umayakketpaimbagenisuna.
8Simmungbattisenturionketkinunana,Apo,saanaka
maikaringaumaykaitiunegtiatepko:ngemsawemlaeng
tisao,ketumimbagtotiadipenko.
9Tamaysaakataongaaddaitisidongtituray,ngaaddaan
kadagitisoldadoitisidongko:ketkunakitidaytoyatao,
Inka,ketmapan;ketitisabali,Umayka,ketumay;ketiti
adipenko,Aramidemdaytoy,ketaramidennadayta.
5

MATEO
10IdinangngegniJesus,nasdaawketkinunanakadagiti
simmaruno,Pudnokunakkadakayo,diaknakasarakiti
kastaakadakkeltipammati,saan,urayidiayIsrael.
11Ketkunakkadakayo,Aduntotiumaymanipuddayaken
laud,ketmakitugawkadaAbraham,kenIsaac,kenJacob,
itipagariantilangit.
12Ngemdagitiannaktipagarianmaibellengdantoitiruara
sipnget:addantopanagsangitkenpanagngaretngetdagiti
ngipen.
13KetniJesuskinunanaitisenturion,Inka;ketkasiti
panamatika,kastakomatimaaramidkenka.Ketnaimbagan
tiadipennaitiisumetlaengngaoras.
14IdisimrekniJesusitibalayniPedro,nakitanatiinati
asawanaanakaidda,kenagsakittigurigor.
15Ketsinagidnatiimana,ketpinanawantigurigor:ket
timmakder,ketnagserbikadakuada.
16Ididimtengtirabii,inyegdakencuanatiadua
naluganandagitisairo:ketpinaruarnadagitiespiritu
babaentisaona,ketpinaimbagnaamindagitimasakit.
17TapnomatungpaltisinaoniprofetaIsaias,akinunana,
Innalanadagitisakittayoketinawitnadagitisakittayo.
18ItaidinakitaniJesusdagitiaduatattaoitiaglawlawna,
imbilinnaapumanawitibangir.
19Immaytimaysangaeskriba,ketkinunanakencuana,
Maestro,sumurotkaitisadinomanapapanam.
20KetniJesuskinunanakencuana,Addaabutdagitisora,
kenaddaumokdagititumatayabititangatang;ngemti
Anaktitaoawantipangikabilannaitiulona.
21Kinunakenkuanatisabalipayngaadalanna,Apo,
palubosannakngaumunaamapanitabonniamak.
22NgemkinunaniJesuskenkuana,Surotennak;ketbay-
anyongaitabondagitinataydagitinatayda.
23Idinakaluganitibarko,simmurotkenkuanadagiti
adalanna.
24Ket,adtoy,timmaudtidakkelabagyoitibaybay,iti
kastatibarkonaabbungotankadagitidalluyon:ngemisu
matmaturog.
25Immasidegkenkuanadagitiadalannaketriniingda,a
kunkunada,Apo,isalakannakami:madadaelkami.
26Ketkinunanacadacuada,Apayamabutengcayo,O
dacayoabassittipammati?Kalpasanna,timmakder,ket
binabalawnadagitianginkentibaybay;ketaddadakkela
kinatalna.
27Ngemnagsiddaawdagitilallaki,akunkunada,Aniaa
kitatitaodaytoy,ngauraydagitianginkenbaybay
agtulnogdakenkuana!
28Idinakadanonitisabaliabangiritidagadagiti
Gergeseno,sinabattiduangaaddaankadagitisairo,a
rumrummuarmanipudkadagititanem,anarungsotunay,
tapnoawantitaoalumasatitidaytaadalan.
29Ket,adtoy,impukkawda,akunkunada,Aniati
pakainaiganmikenka,Jesus,sikangaAnaktiDios?
immaykakadiditoytapnoparigatennakamisakbayti
tiempo?
30Ketaddanasayaatadalanmanipudkadakuadatipangen
tiaduababoyamangmangan.
31Gapuna,nagpakaasidagitisairokenkuana,akunkunada,
Noibellengnakami,palubosannakamiamapanitipangen
dagitibaboy.
32Ketkinunanakadakuada,Inkayo.Ketidirimmuarda,
napandaitipangendagitibaboy:ket,adtoy,tienteroa
pangentibaboyketnagtaraydaasipipigsaitinarangkisa
dissongaagturongitibaybay,ketnataydaitidandanum.
33Ketdagitimangbanbantaycadacuadanagtalawda,ket
napandaitiili,ketinsaodatiaminabanag,kennoaniati
napasamakcadagitinaglugandagitisairo.
34Ket,adtoy,rimmuartienteroasiudadtapnosabtennani
Jesus:ketidinakitadaisuna,nagpakaasidakencuanaa
pumanawitidagada.
KAPITULO9
1Ketsimrekitibarko,ketlimmasat,ketdimtengiti
bukodnaasiudad.
2Ket,adtoy,inyegdakencuanatimaysaalalakiamasakit
itiparalis,anakaiddaitikama:ketidinakitaniJesusti
pammatidakinunanaitimasakitaparalis;Anak,
agragsakka;mapakawankencadagitibasbasolmo.
3Ket,adtoy,daddumakadagitieskribatinagkunaitiuneg
tibagbagida,Daytoyataoagtabbaaw.
4IdiammoniJesustipampanunotda,kinunana,Apaya
pampanunotenyotidakesitipusoyo?
5Tanonalaklaka,tipanangibaga,Mapakawankadagiti
basbasolmo;wennotipanangibaga,Tumakderka,ket
magnaka?
6Ngemtapnomaammuanyongaaddapannakabalinti
AnaktiTaoditoydagaamangpakawankadagitibasbasol,
(kalpasannakunanaitimasakitaparalis,)Tumakderka,
alaemtipagiddaam,ketmapankaitibalaymo.
7Kettimmakder,ketpimmanawitibalayna.
8Ngemidinakitadagititattao,nagsiddaawda,ket
indaydayawdatiDios,anangteditikastaapannakabalin
kadagititattao.
9IdilumabasniJesusmanipudsadiay,nakitanatimaysaa
lalaki,ngaagnaganitiMateo,asitutugawitipagayusanti
buetan.Kettimmakder,ketsimmurotkenkuana.
10Ketnaaramid,bayattipanagtugawniJesusiti
pannanganitibalay,adtoy,adungaagsingsingiritibuis
kenmanagbasoltiimmayketnakitugawkenkuanaken
dagitiadalanna.
11IdinakitadagitiFariseo,kinunadakadagitiadalanna,
ApayamangantiMaestroyoakaduadagitiagsingsingiriti
buiskenmanagbasol?
12NgemidinangngegniJesusdayta,kinunanakadakuada,
Saanakasapulandagitinasalun-attimangngagas,nodiket
dagitimasakit.
13Ngeminkayoketsursuruenyonoaniatikayatnaa
sawen,Kaasiak,ketsaanngaagsakripisio:tasaanaknga
immayamangayabkadagitinalinteg,nodiketdagiti
managbasolngaagbabawi.
14ImmasidegkenkuanadagitiadalanniJuan,akunkunada,
ApayamasansanngaagayunarkamikendagitiFariseo,
ngemsaanngaagayunardagitiadalam?
15KinunaniJesuskadakuada,Agladingitkadidagiti
annakitisiledtinobianolakettaaddakadakuadatinobio?
ngemdumtengtodagitialdaw,intonmaikkattinobio
kadakuada,ketkalpasannaagayunardanto.
16Awantiasinomanamangikabilitimaysaapedasoti
baroalupotitidaanakawes,tatimaikabilamangpunno
itidaytaalaennamanipuditikawes,ketkumaroti
pannakapisangna.
17Saanmetngaikabildagititattaotibarongaarak
kadagitidaanabotelia:tanosaan,agrupsadagitibotelia,
6

MATEO
ketmaibustiarak,ketmadadaeldagitibiberko:nodiket
ikabildatibarongaarakkadagitibaroabotelia,ketagpada
amaitalimeng.
18Bayattipanangisaonakadagitoyabanbanagkadakuada,
adtoy,immaytimaysangaagturayketnagdaydayaw
kenkuana,akunkunana,Natayentibalasangko:ngem
umaykaketiparabawmotiimamkenkuana,ketagbiagto.
19TimmakderniJesusketsimmurotkenkuana,kenkasta
metdagitiadalanna.
20Ket,adtoy,maysaababai,anagsakititidaraiti
sangapuloketduaatawen,immayitilikudanna,ket
sinagidnatimurdongtikawesna.
21Takinunanaitiunegna,Nomabalinkoasagidenti
kawesna,umimbagakto.
22NgemtimmaliawniJesus,ketidinakitana,kinunana,
Anakko,maliwliwam;tipammatimpinaimbagnaka.Ket
naimbagantibabaimanipuditidaytangaoras.
23KetidisimrekniJesusitibalaytiagturay,ketnakitana
dagitiagtokarkendagititattaongaagar-ariwawa.
24Kinunanakadakuada,Mangtedkayoitilugar,tasaana
nataytiadipenababai,nodiketmatmaturog.Ket
kinatawaandaisunaamanglais.
25Ngemidinairuardagititattao,simrek,ketiniggamanna
tiimana,kettimmakdertiadipenababai.
26Kettikinalatakdaytoynagsaknapitiamindaytaadaga.
27IdipimmanawniJesussadiay,duaabulsektisimmurot
kenkuana,ngaagpukpukkaw,ketkinunada,“Sikanga
AnakniDavid,kaasiannakami.”
28Idisimrekitibalay,immaydagitibulsekalallaki:ket
kinunaniJesuskadakuada,Mamatikayokadiakabaelak
ngaaramidendaytoy?Kinunadakenkuana,Wen,Apo.
29Kalpasanna,sinagidnadagitimatada,akunkunana,
Maitunositipammatiyo.
30Ketnaluktandagitimatada;ketnaingetabinilinni
Jesuskadakuada,akunkunana,Kitaenyongaawanti
makaammoitidaytoy.
31Ngemidipimmanawda,insaknapdatikinalataknaiti
amindaytaapagilian.
32Bayatarumrummuarda,adtoy,inyegdakenkuanati
maysangaumelngaaddaanitisairo.
33Ketidinapapanawtisairo,nagsaotiumel:ket
nagsiddaawdagititattao,akunkunada,“Saanapulosa
nakitaitiIsrael.”
34NgemkinunadagitiFariseo,“Pagtalawnadagitisairo
babaentiprinsipedagitisairo.”
35NaglikmutniJesuskadagitiaminasiudadkenpurok,a
mangisursurokadagitisinagogada,keninkasabanati
naimbagadamagtiPagarian,keninagasannatitunggal
sakitkenaminasakitkadagititattao.
36Ngemidinakitanadagitibunggoy,naasianida,agsipud
tanalidayda,kennaiwarasda,kaskadagitikarneronga
awanpastor.
37KinunaniJesuskadagitiadalanna,Pudnongaadutiapit,
ngemmanmanodagititrabahador;
38IkararagyongaruditiApotipanagani,amangibaon
kadagititrabahadoritipanaganina.
KAPITULO10
1Ketidiinayabannadagitisangapuloketduangaadalanna,
inikkannaidaitipannakabalinamaibusorkadagitinarugit
ngaespiritu,amangpapanawkadakuada,kenmangagasiti
aminakitatisakitkenaminakitatisakit.
2Ita,dagitoytinagandagitisangapuloketduangaapostol;
Tiimmuna,niSimon,anaawaganPedro,kenniAndresa
kabsatna;NiSantiagongaanakniZebedeo,kenniJuana
kabsatna;
3Felipe,kenBartolome;Tomas,kenMateoamanagbuis;
NiSantiagongaanakniAlfeo,kenniLebaeo,ati
apelyidonaketTadeo;
4NiSimonaCanaanita,kenniJudasIscariote,anangliput
metkenkuana.
5DagitoysangapuloketduaimbaonniJesusketbinilinna
ida,akunkunana,DikaymapanitidalandagitiGentil,ken
itianiamanasiudaddagitiSamaritanodikaysumrek.
6Ngemmapankayoketdikadagitinapukawakarneroiti
balaytiIsrael.
7Ketbayattipanagdaliasatyo,mangasabakayo,a
kunkunayo,AsidegentiPagariantilangit.
8Paimbagenyodagitimasakit,dalusanyodagitiagkukutel,
pagungarenyodagitinatay,paruarenyodagitisairo:
siwayawayangainawatyo,siwayawayangaitedyo.
9Dikaymangipaayitibalitok,pirak,gambangkadagiti
pitaka,.
10Wennotibasbadoamaipaayitipanagdaliasatyo,uray
duaabado,uraysapatos,wennouraysarukod:tati
trabahadormaikariititaraonna.
11Ketitianiamanasiudadwennoiliasumrekka,
saludsodenyonosiasinotimaikariitidayta;ket
agtalinaedkayosadiayaginggaamapankayosadiay.
12Ketnosumrekkayoitimaysaabalay,agsaludokayo.
13Ketnomaikaritibalay,umaykomatitalnakencuana:
ngemnosaanamaikari,agsublikomacadacayotitalna.
14Ketsiasinomanasaanngaumawatkadakayo,wenno
dumngegkadagitibalikasyo,intonpumanawkayoitidayta
abalaywennosiudad,ikkatenyotitapokdagitisakayo.
15Pudnokunakkadakayo,Ad-addaamaanusantidagati
SodomakenGomorraitialdawtipanangukom,ngemiti
daytaasiudad.
16Adtoy,ibaoncayoacaskarneroititengngadagitilobo:
agbalinkayongarudamasiribakaskadagitiuleg,kenawan
pagdaksannaakaskadagitikalapati.
17Ngemagannadkayokadagititattao:taiteddakayto
kadagitikonseho,ketsaplitdakaytokadagitisinagogada;
18Ketmaiyegkaytoitisangoanandagitigobernadorken
ar-arigapukaniak,kaspammaneknekamaibusor
kadakuadakenkadagitiGentil.
19Ngemintoniyawatdakayo,dikaypanunotennokasano
wennoaniatisawenyo:tamaitedtokadakayoitidaytamet
langaorasnoaniatisawenyo.
20Tasaanadakayotiagsasao,nodikettiEspirituni
Amayotiagsasaokadakayo.
21Kettikabsatiyawatnantotikabsatitiipapatay,kenti
amatiubing:ketdagitiannaktumakderdantoamaibusor
kadagitidadakkelda,ketpapatayendaida.
22Ketguraendacaytotiaminatattaomaigapuitinaganco:
ngemtiagibturaginggaitipanungpalanmaisalacanto.
23Ngemintonidadanesdakayoitidaytoyasiudad,
agtalawkayoitisabali:tapudnokunakkadakayo,dikayto
limmasatkadagitisiudadtiIsrael,aginggangaumayti
AnaktiTao.
24Tiadalansaananangatngatongemitiapona,wennoti
adipenanangatngatongemitiapona.
7

MATEO
25Umdasentiadalanakasitiapona,kentiadipenakasiti
apona.NoinawagandatiapotibalayitiBeelzebub,kasano
payngaawagandaidaitisangakabbalayanna?
26Dicangarudagbutengida:taawantinaabbungotana
saanamaipalgak;kennailemmeng,asaantoamaammuan.
27Tiibagakkadakayoitisipnget,sawenyoitilawag:kenti
mangngegyoitilapayag,ikasabayoitirabawdagiti
balbalay.
28Ketdikayagbutengkadagitimangpapatayitibagi,
ngemdidakabaelanapatayentikararua:nodiket
agbutengkayoitimakabaelamangdadaelagpadpadaiti
kararuakenbagiidiayimpierno.
29Saankadiamailakotiduaabillit-tulengitimaysaa
litro?ketsaantoamatnagtimaysakadakuadaitidagano
awanniAmayo.
30Ngemnabilangamindagitibuoktiuloyo.
31Dikayngarudagbuteng,napatpategkayongemitiadua
billit-tuleng.
32Siasinomanngarudamangipudnokaniakitisanguanan
dagititattao,ipudnoktometitisangoananniAmaknga
addasadilangit.
33Ngemsiasinomanamangilibakkaniakitisanguanan
dagititattao,ilibakkontometitisangoananniAmaknga
addasadilangit.
34Diyopanunotenngaimmayakamangibaonititalna
ditoydaga:saanakngaimmaytapnomangibaonititalna,
nodiketmaysaakampilan.
35Taimmayakamangsupiatitimaysaalalakimaibusor
kenamana,kentibalasangmaibusoritiinana,kenti
manugangababaimaibusoritikatuganganna.
36Ketdagitikabusortimaysaataoisudantodagiti
bukodnaasangakabbalayan.
37Tiad-addangaagayatitiamawennoinangemsiakket
saanamaikarikaniak:kettimangayatitianakalalaki
wennobabaingaad-addangemsiakketsaanamaikari
kaniak.
38Kettisaanamangalaitikrusnakensumurotkaniak,
saanamaikarikaniak.
39Timakasarakitibiagnamapukawnanto:ketti
mapukawnatibiagnagapukaniakmasarakannantodayta.
40Tiumawatkadakayoawatennak,kettiumawatkaniak
awatennatinangibaonkaniak.
41Tiumawatitimammadtoitinagantiprofeta,umawatto
itigunggonaamammadto;kettiumawatitinalintegatao
itinagantinalintegatao,umawattoitigunggonati
nalintegatao.
42Ketsiasinomanamangteditiinumenitimaysa
kadagitoyababassititimaysaakopatinalamiisadanum
itinaganlaengtimaysangaadalan,pudnokunakkadakayo,
saannaamapukawtigunggona.
KAPITULO11
1Ketnapasamak,idinalpasniJesustipanangibilinna
kadagitisangapuloketduangaadalanna,pimmanaw
sadiaytapnomangisurokenmangasabakadagitisiudadda.
2IdinangngegniJuanidiaypagbaludandagitiar-aramid
niCristo,imbaonnatiduangaadalanna.
3Ketkinunanakencuana,Sikakaditiumay,wenno
sapsapulenmitisabali?
4SimmungbatniJesusketkinunanakadakuada,Inkayo
ipakitamanenkenJuandagitibanbanagamangngegken
makitayo.
5Dagitibulsekumawatdaitipanagkitada,ketmagmagna
dagitipilay,madalusandagitiagkukutel,kendumngeg
dagitituleng,mapagungardagitinatay,ketnaikasaba
kadakuadatinaimbagadamagkadagitinapanglaw.
6Ketnabendisionanisu,siasinomanasaanamakasair
kaniak.
7Ketbayattiipapanawda,rinugianniJesusngaimbaga
kadagititattaomaipapankenJuan,Aniatirimmuarkayo
idiaylet-angtapnokitaenyo?Maysaarunoanagkintayeg
itiangin?
8Ngemaniatirimmuarkayotapnokitaenyo?Maysaatao
anakawesanitinalamuyotakawes?adtoy,dagitiagkawes
itinalamuyotakawesaddadakadagitibalbalaydagitiari.
9Ngemaniatirimmuarkayotapnokitaenyo?Maysaa
propeta?wen,kunakkadakayo,kenad-addangemiti
maysaapropeta.
10Taisudaytoy,anaisuratmaipapankenkuana,Adtoy,
ibaonkotimensaherokitisangoanantirupam,a
mangisaganaitidalanmoitisanguanam.
11Pudnokunakkadakayo,Kadagidiaynayanakkadagiti
babbaiawantitimmakderadakdakkelngemniJuana
Mammautisar:nupaytikabassitanitipagariantilangit
dakdakkelngemisu.
12KetmanipudkaaldawanniJuanaMammautisar
aginggaitatipagariantilangitagsagsagabaitikinaranggas,
ketdagitinaranggasalaendadaytababaentipuersa.
13AgipadtodagitiaminaprofetakentiLintegagingga
kenJuan.
14Ketnokayatyongaawaten,daytoyniElias,ngaumay
koma.
15Tiaddaanlapayagadumngeg,dumngegkoma.
16Ngemaniatipangyarigkoitidaytoyakaputotan?
Umaspingdaytoykadagitiubbingasitutugawkadagiti
tiendaan,kenumaw-awagkadagitipadada.
17Ketkinunana,Nagtubokamikadakayo,ketsaankayoa
nagsala;nagdung-awkamikadakayo,ketsaankayoa
nagdung-aw.
18TaimmayniJuanasaanamangmanganwennoumin-
inum,ketkunada,Addasairona.
19ImmaytiAnaktiTaoamangmangankenumin-inum,
ketkunada,Adtoytimaysaataoanabuslon,ken
managinumitiarak,gayyemdagitiagsingsingiritibuisken
managbasol.Ngemnainkalintegantisiribkadagitiannakna.
20Kalpasanna,rinugiannaabinabalawdagitisiudada
nakaaramidantikaaduankadagitinabilegngaaramidna,
agsipudtasaandaanagbabawi.
21Asikapay,Corazin!asi-kapay,Betsaida!tanodagiti
naindaklanngaaramid,anaaramidkadakayo,naaramidda
komaidiayTirokenSidon,nabayagenanagbabawidaa
nakasuotitinakersangalupotkendapo.
22Ngemkunakkadakayo,Ad-addaamaanusantiTiroken
Sidonitialdawtipanangukomngemkadakayo.
23Ketsika,Capernaum,anaitan-okidiaylangit,
maipababantoidiayimpierno:tanodagitinaindaklannga
aramid,anaaramidkenka,ketnaaramididiaySodoma,
nagtalinaedkomaaginggaitangaaldaw.
24Ngemkunakkadakayo,ngaad-addaamaanusantidaga
tiSodomaitialdawtipanangukom,ngemkadakayo.
8

MATEO
25ItidaytaatiemposimmungbatniJesusketkinunana,
“Agyamanakkenka,Ama,Apotilangitkendaga,agsipud
tainlemmengmodagitoyabanbanagkadagitimasiribken
masirib,ketimpalgakmoidakadagitimaladaga.”
26Uraycasta,Ama:tacastaticastanaimbagiti
imatangmo.
27AminabanbanagnaitedcaniacniAmac:ketawanti
asinomanamakaam-ammoitiAnak,noditiAma;awan
mettimakaam-ammoitiAma,malaksiditiAnak,keniti
siasinomanakayattiAnakngaipalgak.
28Umaykayokaniak,dakayoaminngaagtartrabahoken
madagdagsenan,ketikkankayoitipanaginana.
29Alaemtisangolko,ketsursuruemkaniak;tanaemmaak
kennapakumbabatipusok:ketmakasarakkaytoiti
panaginanakadagitikararuayo.
30Tanalakatisangolko,kennalag-antiawitko.
KAPITULO12
1Itidaytaatiempo,napanniJesusitialdawapanaginana
itimais;ketmabisindagitiadalanna,ketrinugiandati
nagpukankadagitidawatimais,kennangan.
2NgemidinakitadagitiFariseo,kinunadakenkuana,
Adtoy,ar-aramidendagitiadalamtisaananainkalintegan
ngaaramidenitialdawapanaginana.
3Ngemkinunanakadakuada,Diyokadinabasatiinaramid
niDavididimabisinkendagitikaduana.
4NokasanoasimrekitibalaytiDios,ketnanganiti
tinapayamaipakita,asaananainkalinteganakanenna,
wennokadagitinaikuyogkenkuana,nodiketparalaeng
kadagitipapadi?
5WennosaanyokadianabasaitiLinteg,nokasanongaiti
aldawapanaginanadagitipapadiititemplorugitandati
AldawaPanaginana,ketawanpakababalawanda?
6Ngemkunakkadakayo,ngaitidaytoyalugaraddamaysa
adakdakkelngemtitemplo.
7Ngemnoammoyokomanoaniatikaipapanandaytoy,
kaasiak,ketsaanadaton,saanyokomaapinabasoldagiti
awanbasolna.
8TatiAnaktiTaoisutiApourayitialdawapanaginana.
9Idipimmanawidiay,napanitisinagogada.
10Ket,adtoy,addamaysaataoanalaylaytiimana.Ket
sinaludsoddakenkuana,akunkunada,Nainkalintegankadi
timangagaskadagitialdawapanaginana?tapno
mapabasoldaisuna.
11Ketkinunanacadacuada,Aniantotitaocadacayonga
addaanitimaymaysaakarnero,ketnomatnagitiabutiti
aldawapanaginana,saannantokadingaiggamanken
iruarna?
12Kasanongarudanasaysayaattitaongemitikarnero?
Ngarudnainkalintegantiagaramiditinaimbagkadagiti
aldawapanaginana.
13Kalpasanna,kinunanaitilalaki,Iyunnatmotiimam.Ket
inyunnatna;ketnaisubliasibubukel,kasitisabali.
14Kalpasanna,rimmuardagitiFariseoketnangangaydaiti
maysaakonsiliomaibusorkenkuana,nokasanoa
dadaelendaisuna.
15NgemidinaammuanniJesus,immadayoisunaidiay:
ketdagitiaduatattaosimmurotkencuana,ketpinaimbagna
idaamin;
16Binilinnaidaasaandangaipakaammokenkuana.
17TapnomatungpaltisinaoniprofetaIsaias.
18Adtoytiadipenko,apinilik;ay-ayatek,amaay-ayo
unaytikararuak:ikabilkontotiespiritukkenkuana,ket
ipakitanantotipanangukomkadagitiGentil.
19Saantongaagriri,wennoagsangit;saantometa
mangngegtisiasinomantitimeknakadagitikalsada.
20Tinaburakarunodinantoburaken,kentiumas-asuka
linodinantoiddepen,aginggangaibaonnatipanangukom
ngaagturongitiballigi.
21KetitinagannaagtalektodagitiGentil.
22Kalpasanna,naiyegkencuanatimaysangaaddaaniti
sairo,bulsek,kenumel:ketpinaimbagnaisuna,itikastati
bulsekkenumelnagsaokennakakitada.
23Nasdaawdagitiaminatattao,ketkinunada,Saankadi
ngaanakniDaviddaytoy?
24NgemidinangngegdagitiFariseo,kinunada,Daytoya
taosaannaapapanawendagitisairo,nodiketbabaenken
Beelzebubaprinsipedagitisairo.
25KetniJesusnaammuannatipampanunotda,ket
kinunanacadacuada,Tunggalpagariananasinasinaa
maibusoritibagina,maiyegitilangalang;kettunggal
siudadwennobalayanasinasinaamaibusoritibagina
saantoatumakder.
26KetnoniSatanaspinaruarnaniSatanas,masisinaa
maibusoritibagina;kasanontongarudngaagtakderti
pagarianna?
27KetnosiakbabaenkenBeelzebubtimangpapanaw
kadagitisairo,siasinotipangparuarandagitiannakyo
kadakuada?ngarudisudantodagitiukommo.
28NgemnoparuarekdagitisairobabaentiEspiritutiDios,
dimtengenkadakayotiPagariantiDios.
29Wennokasanoamakastrektimaysaitibalaytinapigsa
ataoketsamsamennadagitisanikuana,nosaanngaumuna
agalutannatinabilegatao?ketkalpasanna,
samsamennantotibalayna.
30Tisaanakaduak,bumusorkaniak;kettisaana
makiummongkaniak,agwarasitiballasiw-taaw.
31Gapunakunakkadakayo,Aminakitatibasolken
panagtabbaawketmapakawantokadagititattao:ngemti
panagtabbaawitiEspirituSantosaantoamapakawan
kadagititattao.
32Ketsiasinomanngaagsaoitimaysaasaoamaibusoriti
Anaktitao,mapakawantokenkuana:ngemsiasinomannga
agsaoamaibusoritiEspirituSanto,saantoamapakawan
kenkuana,urayitidaytoyalubongwennoitilubongnga
umay.
33Nasayaatmantikayo,ketnasayaattibungana;wenno
nosaan,agrupsatikayo,kettibunganaagrupsa:tatikayo
mabigbigbabaentibungana.
34Okaputotandagitiuleg,kasanoamakasaokayoiti
naimbagabanag,gaputadakeskayo?tamanipuditi
kinaruaytipusoagsaotingiwat.
35Tinaimbagataomanipuditinaimbagagamengtipuso
mangyegitinaimbagabanbanag:kettidakesatao
manipuditidakesagamengpataudennatidakesa
banbanag.
36Ngemkunakkadakayo,atunggalawanserserbinaasao
ngaibagadagititattao,sungbatandantodaytaitialdawti
panangukom.
37Tababaenkadagitibalikasmomaibilangkantoanalinteg,
ketbabaenkadagitibalikasmomakondenarkanto.
9

MATEO
38Kalpasanna,simmungbattisumagmamanongaeskriba
kenFariseo,akunkunada,Maestro,kayatmiamakitati
pagilasinanmanipudkenka.
39Ngemsimmungbatketkinunanakadakuada,Timaysaa
nadangkeskenmannakikamalalaakaputotanagsapsapuliti
pagilasinan;ketawantotimaitedapagilasinan,noditi
pagilasinanniprofetaJonas.
40TakaskenJonasititallongaaldawkentalloarabiiiti
tiantibalyena;kastametngaaddantotiAnaktiTaoiti
tallongaaldawkentalloarabiiitipusotidaga.
41DagititattaotiNinevetumakderdantoitipanangukoma
kaduadadaytoyakaputotan,ketkondenarendantodaytoy:
agsipudtanagbabawidaitipanangasabaniJonas;ket,
adtoy,addaditoytidakdakkelngemniJonas.
42Tireynatiabagatantumakdertoitipanangukoma
kaduanadaytoyakaputotan,ketkondenarennantodaytoy:
taimmayisunamanipuditiungtotidagatapnodumngeg
itisiribniSolomon;ket,adtoy,addaditoytidakdakkel
ngemniSolomon.
43Norummuartinarugitngaespirituitimaysaatao,
magnakadagitinamagaadisso,ngaagsapsapuliti
panaginana,ketawantimasarakanna.
44Kalpasanna,kinunana,Agsubliakitibalaykoa
rimmuarak;ketintonumay,masarakannangaawantitao,
nawalisan,kennaarkosan.
45Kalpasanna,mapan,ketalaennatipitopayngaespiritu
anadangkesngemisu,ketsumrekdaketagtaengdasadiay:
kettimaudiakasasaaddaytaataonakarkarongemti
immuna.Kastametitidaytoynadangkesakaputotan.
46Bayattipannakisarsaritanakadagititattao,adtoy,
sitatakdertiinanakendagitikakabsatnaitiruar,a
tarigagayandatimakisaritakenkuana.
47Kalpasanna,kinunatimaysakenkuana,Adtoy,
agtaktakdertiinamkendagitikakabsatmoitiruar,a
tarigagayandatimakisaritakenka.
48Ngemsimmungbatketkinunanaitinangibagakenkuana,
Siasinotiinak?ketsiasinodagitikakabsatko?
49Ketinyunnatnatiimanakadagitiadalanna,ketkinunana,
Adtoyniinakkendagitikakabsatko!
50TasiasinomanamangaramiditipagayatanniAmaknga
addasadilangit,isumetlaengtikabsatkoalalaki,
kabsatkoababai,keninak.
KAPITULO13
1Itidaytametlangaaldaw,rimmuarniJesusitibalay,ket
nagtugawitiigidtibaybay.
2Ketnaguummongdagitiaduatattaokencuana,isua
simrekitimaysaabarko,ketnagtugaw;kettisibubukela
bunggoynagtakderdaitiigidtibaybay.
3Ketinsaonacadacuadatiaduabanbanagbabaenkadagiti
pangngarig,akinunana,Adtoy,maysaamanagmulati
napannagmula;
4Ketidinagmula,nagtinnagtisumagmamanoabukeliti
igidtidalan,ketimmaydagititumatayabketinalun-onda
ida.
5Natnagtidaddumakadagitinabatoadisso,asadiayawan
tiaduadaga:ketdagusatimmakderda,agsipudtaawanti
kaadalemtidaga.
6Ketidisumingisingtiinit,nauramda;ketgaputaawanti
ramutda,nalaylayda.
7Ketdaddumanatinnagititengngadagitisiit;kettimmaud
dagitisiit,ketinleppesdaida.
8Ngemnagtinnagtidaddumaitinasayaatadaga,ket
nagbunga,addamaminsangagasut,mamin-innemapulo,
mamin-tallopulo.
9Tiaddaanlapayagadumngeg,dumngegkoma.
10Immasidegdagitiadalanketkinunadakenkuana,Apay
ngaagsasaokakadakuadakadagitipangngarig?
11Simmungbatketkinunanakadakuada,Agsipudtanaited
kadakayoamangammokadagitipalimedtiPagarianti
langit,ngemkadakuadasaananaited.
12Tasiasinomanngaaddaan,maitedtokencuana,ketad-
aduntotikinawadwadna:ngemsiasinomanngaawanan,
maikkattokencuanauraytiaddakencuana.
13Ngarud,agsaoakkadakuadababaenkadagitipangngarig:
agsipudtasaandaamakakita;ketnodumngegdasaandaa
dumngeg,kensaandametamaawatan.
14KetcadacuadanatungpaltipadtoniIsaias,akunana,
Babaentipanagdengngegdumngegcayto,ketsaancatoa
maawatan;ketnomakitayontomakitayonto,ketdikayto
madlaw.
15Tatipusodaytoyatattaonarurod,kendagitilapayagda
nakudrepdaitipanagdengngeg,kendagitimatada
inrikepda;dilakettaitianiamanakanitomakitadababaen
kadagitimatada,kendumngegdababaenkadagiti
lapayagda,kenmakaawatdaitipusoda,ketmakomberteda,
ketpaimbagekida.
16Ngemnabendisionandagitimatam,tamakakitada:ken
dagitilapayagmo,tadumngegda.
17Tapudnokunakkadakayongaaduaprofetaken
nalintegatattaotinagtarigagayamakakitakadagitibanag
amakitayo,ngemdidanakitaida;kentapnomangngegyo
dagitibanbanagamangngegyo,ngemsaanyoanangngeg.
18Denggenyongarudtipangngarigmaipapaniti
agmulmula.
19Nodumngegtisiasinomanitisaotipagarian,ketdina
maawatan,umaytinadangkesketalaennatinaimulaiti
pusona.Daytoytiimmawatitibin-iitiigidtidalan.
20Ngemtinangawatitibin-ikadagitinabatoadisso,isu
metlaengtidumngegitisao,ketanonbuyogentirag-o
umawatitidayta;
21Kaskasdiasaananairamutitibagina,nodiketagpaut
itiapagbiit:tanotumaudtirigatwennopannakaidadanes
gapuitisao,in-inutamasair.
22Isumettiimmawatitibin-iititengngadagitisiitisuti
dumngegitisao;kettipanangaywanitidaytoyalubong,
kentipanangallilawitikinabaknang,lapdannatisao,ket
isuagbalinadiagbunga.
23Ngemtiimmawatitibin-iitinasayaatadagaisuti
dumngegitisaokenmakaawatitidayta;ngaagbungamet,
ketagbunga,tidaddumamaminsangagasut,dadduma
innemapulo,tidaddumatallopulo.
24Maysapayapangngarigtinangiparangkadakuada,a
kunkunana,TiPagariantilangitketnayarigitimaysaatao
anangimulaitinasayaatabukelititalonna.
25Ngembayatamatmaturogdagititattao,immayti
kabusornaketnagmulakadagitiruotititengngatitrigo,ket
pimmanaw.
26Ngemidinagtubotitademkennagbunga,nagparang
metdagitiruot.
10

MATEO
27Isungaimmaydagitiadipentibumalayketkinunada
kenkuana,Apo,saankadianakaimulakaitinasayaata
bukelititalonmo?sadinongarudtinaggapuantiruot?
28Kinunanakadakuada,Maysaakabusortinangaramiditi
daytoy.Kinunadagitiadipenkenkuana,Kayatmokadia
mapankamiurnongenida?
29Ngemkinunana,Saan;dilakettabayatti
panagurnongyokadagitiruot,ramutyomettitrigoa
kaduada.
30Bay-anyongaagpadangaagtuboaginggaitipanagani:
ketintontiempotipanaganikunaktocadagitimanagani,
Urmongenyongaumunadagitiruot,ketgalutyoidaiti
bunggoytapnomapuoranida:ngemurnongenyotitrigoiti
kamaligko.
31Maysapayapangngarigtiintednakadakuada,a
kunkunana,Tipagariantilangitketumaspingitibukelti
mustasa,ngainnalatimaysaataoketimmulanaititalonna.
32Pudnongaisutikabassitankadagitiaminabukel:ngem
intondumakkel,isutikadakkelankadagitiruot,ketagbalin
akayo,itikastaumaydagititumatayabititangatangket
agdagusdakadagitisangana.
33Sabalipayapangngarigtiinsaonakadakuada;Ti
pagariantilangitketumaspingitilebadura,ngainnalati
maysaababai,ketinlemmengnaititalloarukodtitaraon,
aginggaanalebaduraantiintero.
34AmindagitoyabanbanagketsinaoniJesusitibunggoy
babaenkadagitipangngarig;ketsaananagsaokadakuada
ngaawantipangngarig.
35Tapnomatungpaltisinaotimammadto,akunkunana,
Luktaktotingiwatkokadagitipangngarig;Ibalikaskonto
dagitibanaganalimedmanipudidipannakabangonti
lubong.
36Kalpasanna,pinapanawniJesustibunggoy,ketsimrek
itibalay:ketdagitiadalannaimmaydakenkuana,a
kunkunada,Ipakaammomkadakamitipangngarig
maipapankadagitiruotititalon.
37Simmungbatketkinunanakadakuada,Tiagmulaiti
nasayaatabukelisutiAnaktitao;
38Titalonisutilubong;dagitinaimbagabin-iisudadagiti
annaktipagarian;ngemdagitiruotketannakdaydiay
nadangkes;
39TikabusoranangimulakadakuadaisutiDiablo;ti
panaganiisutipanungpalantilubong;ketdagitiagani
isudadagitianghel.
40Kasngarudmaurnongdagitiruotkenmapuoranitiapuy;
kastantometitipanungpalandaytoyalubong.
41TiAnaktiTaoibaonnantodagitianghelna,ket
urnongendantomanipuditipagariannaaminabanaga
makasalungasing,kendagitiagar-aramiditikinadakes;
42Ketipuruaknantoidaitiurnongaapuy:addanto
panagdung-awkenpanagngaretngetdagitingipen.
43Kalpasanna,agsilnagtodagitinalintegakasitiinititi
pagariantiAmada.Tiaddaanlapayagadumngeg,
dumngegkoma.
44Manen,tipagariantilangitketumaspingitigamenga
nailemmengititalon;anonakasaraktimaysaatao,
ilemmengna,ketgapuitirag-onamapannailakoaminnga
addakenkuana,ketgatangennadaytaatalon.
45Manen,tiPagariantilangitumaspingitimaysaa
komersiante,ngaagsapsapulkadagitinasayaataperlas.
46Idinakasarakitimaysaaperlasadakkeltigatadna,
napaninlakonaaminngaaddakenkuanaketginatangna.
47Manen,tiPagariantilangitumaspingitiiket,a
naitapuakitibaybay,kennaurnongititunggalkita.
48Idinapunno,immaydaititakdang,ketnagtugawda,ket
inummongdadagitinaimbagkadagitibanga,ngem
imbellengdadagitidakes.
49Kastatimapasamakitipanungpalantilubong:
rummuartodagitianghel,ketpagsisinaendadagiti
nadangkesmanipudkadagitinalinteg,.
50Ketibellengdantoidaitiurnotiapuy:addanto
panagdung-awkenpanagngaretngetdagitingipen.
51KinunaniJesuskadakuada,Naawatanyokadiamin
dagitoy?Kunadakenkuana,Wen,Apo.
52Kalpasanna,kinunanakadakuada,“Ngarudtitunggal
eskribaanasursuruanitiPagariantilangitketumaspingiti
maysaabumalay,amangiruarkadagitibarokendaan
manipuditigamengna.”
53KetnaaramidngaidinalpasniJesusdagitoya
pangngarig,pimmanawidiay.
54Ketidisimmangpetitidagana,insuronaidaiti
sinagogada,itikastanasdaawda,ketkinunada,Sadinoti
naggapuandaytoyataodaytoyakinasiribkendagitoya
nabilegngaaramid?
55Saankadingaanakdaytoytikarpintero?saankadiani
Mariatinaganna?kendagitikakabsatna,daSantiago,Jose,
kenSimon,kenJudas?
56Ketdagitikakabsatnaababbai,saankadiakaduada
amin?Sadinongarudtinaggapuandaytoyataoamin
dagitoyabanbanag?
57Nasairdakenkuana.NgemkinunaniJesuskadakuada,
Saanngaawananitidayawtiprofeta,malaksiditibukodna
apagiliankenitibukodnaabalay.
58Ketsaanngaadutiinaramidnaanabilegngaaramid
sadiaygapuitisaandaapanamati.
KAPITULO14
1ItidaytaatiemponangngegniHerodesatetrarkati
kinalatakniJesus.
2Ketkinunanacadagitiadipenna,DaytoyniJuana
Mammautisar;isuketnagungarmanipudkadagitinatay;
ketngaruddagitinaindaklanngaaramidiparangdati
bagbagidakenkuana.
3TaniHerodesiniggamannaniJuan,ketbinaludanna,ken
inkabilnaitipagbaludanmaigapukenHerodias,asawani
Felipeakabsatna.
4TakinunaniJuankenkuana,Saananainkalintegana
maaddaankakenkuana.
5Ketidikayatnaapatayen,nagbutengitibunggoy,
agsipudtaimbilangdaisunakasmaysaapropeta.
6NgemidinaselebrarantikasangayniHerodes,nagsalati
anakniHerodiasitisanguanandaketpinaragsaknani
Herodes.
7Itikastainkarinababaentisapatangaitednakenkuanati
aniamanakiddawenna.
8Ketisu,idinaibilinidiniinana,kinunana,Itedmoditoyti
uloniJuanBautistaitikaldero.
9Kettiarinagladingit:nupaykastagapuitisapata,ken
dagitinakitugawkencuanaitipannangan,imbilinnaa
maitedkencuana.
10Ketnangibaon,ketpinutolnatiuloniJuanidiay
pagbaludan.
11

MATEO
11Ketnaiyegtiulonaitikaldero,ketnaiteditibalasang:
ketinyegnakeninana.
12Ketimmaydagitiadalannaketinnaladatibangkayket
intabonda,ketnapandaketimbagadakenJesus.
13IdinangngegniJesustimaipapanitidayta,pimmanaw
sadiaybabaentibarkongaagturongitimaysaadissoa
naisinaitilet-ang:ketidinangngegdagititattaoti
maipapanitidayta,simmurotdakenkuanaamagmagna
manipudkadagitisiudad.
14KetniJesusrimmuar,ketnakitanatiaduatattao,ket
naasiancadacuada,ketpinaimbagnadagitimasakitda.
15Idirumabiin,immasidegkenkuanadagitiadalanna,a
kunkunada,Daytoyketmaysaadissoalet-ang,ketti
tiempoketnapalabasen;ibaonmotibunggoy,tapno
mapandakadagitipurok,ketgumatangdaititaraon.
16NgemkinunaniJesuskadakuada,Saandaakasapulana
pumanaw;itedyoidaakanen.
17Ketkunadakencuana,Limalaengatinapaykenduanga
ikantiaddakadatayoditoy.
18Kinunana,Iyegyoidaditoykaniak.
19Ketbinilinnatibunggoyngaagtugawdaitiruot,ket
innalanadagitilimaatinapay,kentiduangaikan,ket
timmangaditilangit,binendisionanna,ketpinigisna,ket
intednadagititinapaykadagitiadalanna,kendagitiadalan
itibunggoy.
20Ketnangandaamin,ketnabsogda:ketinurnongdadagiti
nabatiitisangapuloketduaabasket.
21Agaruplimaribualallakidagitinangan,malaksid
kadagitibabbaikenubbing.
22KetdagusapinilitniJesusdagitiadalannaasumrekiti
barko,kenumun-unadakenkuanangaagturongitibangir,
bayatapinapanawnadagititattao.
23Ketidipinapanawnadagitibunggoy,simmang-atiti
maysaabantayanaisinatapnoagkararag:ketididimteng
tirabii,addaisunangaagmaymaysasadiay.
24Ngemtibarkoaddaitanititengngatibaybay,a
naiwaraskadagitidalluyon:tatianginketbumusbusor.
25KetitimaikapatapanagbantaytirabiinapanniJesus
kadakuada,amagmagnaitibaybay.
26Idinakitadagitiadalanamagmagnaitibaybay,
nariribukanda,akunkunada,“Espiritudayta;ket
nagikkisdagapuitibuteng.
27NgemdagusanagsaoniJesuskadakuada,akunkunana,
Agragsakkayo.siakdayta;dikayagbuteng.
28SimmungbatniPedrokenkuanaketkinunana,Apo,no
sika,bilinennakngaumaykenkaitidanum.
29Ketkinunana,Umayka.KetidibimmabaniPedroiti
barko,nagnaitirabawtidanum,tapnomapankenniJesus.
30Ngemidinakitanaanaariwawatiangin,nagbuteng;ket
nangruginalumned,impukkawna,akunkunana,Apo,
isalakannak.
31KetdagusngainyunnatniJesustiimana,kettiniliwna,
ketkinunanakencuana,Osikaabassittipammatina,apay
anagduaduaka?
32Ketidisimrekdaitibarko,nagsardengtiangin.
33Idindagitiaddaitibarkoimmayketnagdaydayawda
kenkuana,akunkunada,Pudno,sikatiAnaktiDios.
34Ketidimakaballasiwda,dimtengdaitidagatiGenesaret.
35Ketidinaammuandagititattaoitidaytaalugar,
nangibaondaitiaminadagaitiaglawlaw,ketinyegda
kenkuanaaminngaagsakit;
36Ketnagpakaasikencuanaasagidendalaengtimurdong
tipagan-anayna:ketaminasinagidnaimbagdaanaan-anay.
KAPITULO15
1Kalpasanna,immaykenJesusdagitieskribakenFariseo,
taga-Jerusalem,akunkunada.
2Apayasalungasingendagitiadalamtitradisiondagiti
panglakayen?tasaandaabugguandagitiimadano
mangandaititinapay.
3Ngemsimmungbatketkinunanakadakuada,Apaya
salungasingenyomettibilintiDiosbabaenititradisionyo?
4TaimbilintiDios,akunkunana,Padayawamniamam
keninam:ket,Timangilunoditiamawennoina,matay
koma.
5Ngemkunayo,Siasinomanamangibagaitiamanawenno
itiinana,Sagutdayta,babaenitianiamana
pakagunggonaankakaniak;
6Ketdikaydayawenniamanawennoniinana,
mawayawayaanto.Itikastapinagbalinyongaawanserserbi
tibilintiDiosbabaenititradisionyo.
7Dakayoamanaginsisingpet,nasayaattiimpadtoniIsaias
maipapankadakayo,akunkunana.
8Umasidegdaytoyataokaniakbabaentingiwatda,ket
dayawendakbabaenkadagitibibigda;ngemadayokaniak
tipusoda.
9Ngemawanmamaaynatipanagdaydayawdakaniak,nga
isursurodadagitibilindagititattaogapuitidoktrina.
10Inayabannatibunggoy,ketkinunanakadakuada,
Denggenyo,ketmaawatanyo.
11Saanatisumrekitingiwattimangtulawititao;ngemti
rumrummuaritingiwat,daytoytimangtulawititao.
12Idinimmaydagitiadalannaketkinunadakencuana,
AmmomkadianasakitdagitiFariseo,kalpasana
nangngegdadaytoyasasao?
13Ngemsimmungbatketkinunana,Tunggalmula,asaan
ngaimmulatinailangitanngaAmak,mairamutto.
14Bay-amida:agbalindaabulsekamangidadaulo
kadagitibulsek.Ketnoiturongtibulsektibulsek,agpadaa
matnagitikanal.
15Kalpasanna,insungbatniPedroketkinunanakenkuana,
Ipakaammomkadakamidaytoyapangngarig.
16KinunaniJesus,Awanpaykaditipannakaawatyo?
17Saanyoayapayamaawatan,atianiamanasumrekiti
ngiwat,mapanititian,ketmaibellengitiruartiayus?
18Ngemdagitibanbanagarummuaritingiwatagtauditi
puso;ketrugitandatitao.
19Agtauditipusodagitidakesapampanunot,
pammapatay,pannakikamalala,pannakiabig,panagtakaw,
ulbodasaksi,panagtabbaaw.
20Dagitoydagitibanbanagamangtulawititao:ngemti
pannanganadinabugguandagitiimasaannaarugitanti
tao.
21Kalpasanna,napanniJesussadiay,ketpimmanawiti
igidtiTirokenSidon.
22Ket,adtoy,rimmuartimaysaababaiataga-Canaan
manipudcadagidiaymetlaengngaasideg,ketimpukkawna,
akunkunana,Kaasiannak,OApo,sikangaAnakniDavid;
tibalasangkoketnakarotipannakariribuknaitimaysaa
diablo.
23Ngemsaanasimmungbatkenkuanaitiuraymaysaasao.
Ketimmaydagitiadalannaketnagpakaasidakenkuana,a
12

MATEO
kunkunada,Pabaenyoisuna;taagpukpukkawasumurot
kadatayo.
24Ngemsimmungbatketkinunana,Saanakanaibaonno
diketkadagitinapukawakarneroitibalaytiIsrael.
25Kalpasanna,immaytibabaiketnagdaydayawkenkuana,
akunkunana,Apo,tulongannak.
26Ngemsimmungbatketkinunana,Saanamaitutopnga
alaentitinapaydagitiubbingketibellengkadagitiaso.
27Ketkinunana,Pudno,Apo:kaskasdiamangandagiti
asokadagitirugitamatnagmanipuditilamisaandagiti
appoda.
28Kalpasanna,simmungbatniJesusketkinunana
kenkuana,Obabai,dakkeltipammatim.Ketnaimbaganti
balasangnamanipuditidaytametlaengngaoras.
29PimmanawniJesussadiay,ketimmasidegitibaybayti
Galilea;ketsimmang-atitimaysaabantay,ketnagtugaw
sadiay.
30Ketdagitiaduatattaoimmaykencuana,akaduada
dagitipilay,bulsek,umel,baldado,kenaduasabsabali,ket
intapuakdaidaitisakaniJesus;ketpinaimbagnaida:
31Itikastanagsiddaawtibunggoy,idinakitadadagiti
umelngaagsao,dagitibaldadongaagsasao,dagitipilaya
magna,kendagitibulsekamakakita:ketindaydayawdati
DiostiIsrael.
32Kalpasanna,inayabanniJesusdagitiadalanna,ket
kinunana,Maasianakitibunggoy,agsipudtatallonga
aldawngaagtalinaeddakaniak,ketawantikanenda.
33Ketdagitiadalannakinunadakencuana,Sadinoti
paggapuantayoitikastaakaadutitinapayidiaylet-ang,a
mangpunnoitikastaunayabunggoy?
34KinunaniJesuskadakuada,Manoatinapaytiadda
kadakayo?Ketkinunada,Pito,kensumagmamanoa
babassitngaikan.
35Ketbinilinnatibunggoyngaagtugawdaitidaga.
36Ketinnalanadagitipitoatinapaykenikan,ket
nagyaman,ketpinispisinaida,ketintednakadagiti
adalanna,kendagitiadalankadagititattao.
37Ketnangandaamin,ketnabussogda:ketinnaladati
naburakakarneanabatiitipitoabasketanapno.
38Uppataribualallakidagitinangan,malaksidkadagiti
babbaikenubbing.
39Pinapanawnatibunggoy,ketnagluganitibarko,ket
dimtengkadagitibeddengtiMagdala.
KAPITULO16
1ImmaymetdagitiFariseoakaduadagitiSaduceo,ket
tinarigagayandangaipakitanakadakuadatipagilasinan
manipudlangit.
2Simmungbatketkinunanakadakuada,Intonrumabiin,
kunaenyo,Napintastotipaniempo,tanalabagatilangit.
3Ketitibigat,Narugittipaniempoitangaaldaw:tati
langitnalabagakennaliday.Odakayoamanaginsisingpet,
mailasinyotirupatilangit;ngemsaanyokadiamailasin
dagitipagilasinandagitipanawen?
4Tinadangkeskenmannakikamalalaakaputotanagsapul
itipagilasinan;ketawantotimaitedapagilasinan,noditi
pagilasinanniprofetaJonas.Ketpinanawannaida,ket
pimmanaw.
5Ketidinakadanondagitiadalannaitibangir,nalipatandan
tinangalaititinapay.
6KinunaniJesuskadakuada,Agannadkayoken
agannadkayoitilebaduradagitiFariseokenSaduceo.
7Nagsusupiatda,akunkunada,Agsipudtaawanti
innalamiatinapay.
8IdinadlawniJesus,kinunanacadacuada,Dacayoabassit
tipammatina,apayngaagsusupiatkayo,agsipudtaawanti
inyegyoatinapay?
9Saanyoayapayamaawatan,wennomalagipyotilimaa
tinapaytilimaribu,kenmanoabaskettiinurnongyo?
10Uraytipitoatinapayitiuppataribu,kenmanoabasket
tiinurnongyo?
11Kasanoasaanyoamaawatanadiakimbagakadakayo
maipapanititinapay,ngaagannadkayoitilebaduradagiti
FariseokenSaduceo?
12Kalpasanna,naawatandanokasanongaimbilinna
kadakuadangaagannaditilebaduratitinapay,nodiketiti
pannursurodagitiFariseokendagitiSaduceo.
13IdidimtengniJesusitiasidegtiCesareaaFilipos,
sinaludsodnakadagitiadalanna,akunkunana,Siasinoti
ibagbagadagititattaoasiakngaAnaktiTao?
14Ketkinunada,DaddumatiagkunaasikaniJuana
Mammautisar.kendadduma,niJeremias,wennomaysa
kadagitipropeta.
15Kinunanakadakuada,Ngemsiasinoaktiibagbagayo?
16SimmungbatniSimonPedroketkinunana,Sikati
Cristo,AnaktisibibiagaDios.
17KetniJesussimmungbatketkinunanakencuana,
Benditoca,SimonBarjona:tasaanatilasagkendarati
nangipalgackenca,nodiketniAmacngaaddasadilangit.
18Ketkunakmetkenka,SikaniPedro,ketitirabaw
daytoyabatobangonektotiiglesiak;ketdagitiruanganti
impiernosaandantongaagballigiitidaytoy.
19Ketitedkokencadagititulbektipagariantilangit:ketti
aniamanngaigalutmoditoydagamagaluttoidiaylangit:
ketaniamanalukatamtoditoydagamalukatantoidiay
langit.
20Kalpasanna,binilinnadagitiadalannaadidaibagaiti
asinomanngaisuniJesusaKristo.
21ManipuditidaytaatiemporinugianniJesusngaipakita
kadagitiadalanna,nokasanoamasapulamapanidiay
Jerusalem,ketagsagabaitiaduabanbanagkadagiti
panglakayenkenpanguluenapapadikeneskriba,ket
mapapatay,kenmaungarmanenitimaikatlongaaldaw.
22Kalpasanna,innalaniPedro,ketrinugiannaatubngaren,
akunkunana,Adayokomakenka,Apo:saantoa
mapasamakdaytoykenka.
23Ngemtimmaliaw,ketkinunanakenPedro,Umadayoka
itilikudak,Satanas:maysakaanakabasolkaniak:ta
saanmoanasam-itdagitibanaganagtauditiDios,nodi
ketdagidiaynagtaudititao.
24Kalpasanna,kinunaniJesuskadagitiadalanna,No
siasinomanamayatasumurotkaniak,tallikudannakomati
baginaketibaklaynatikrusnaketsumurotkaniak.
25Tasiasinomanamayatamangisalakanitibiagna
mapukawnanto:kettisiasinomanamangpukawitibiagna
gapukaniakmasarakannantodayta.
26Taaniatimagunggonatitao,nomagun-odnatiinteroa
lubong,ketmapukawnatibukodnaakararua?wennoania
tiitedtitaoakasukattikararuana?
27TaumaytotiAnaktiTaoitidayagniAmanaakaduana
dagitianghelna;ketkalpasannagunggonaannantoti
tunggalmaysaamaitunoskadagitiaramidna.
13

MATEO
28Pudnokunakkadakayo,addadagitiagtaktakderditoy,a
saanamakaramanitiipapatay,aginggaamakitadatiAnak
tiTaongaumayitipagarianna.
KAPITULO17
1Ketkalpasantiinnemngaaldaw,innalaniJesusda
Pedro,SantiagokenJuanakabsatna,ketinsang-atnaidaiti
nangatoabantayanagsisina.
2Ketnagbaliwtilanganaitisanguanda:kettirupana
nagsilnagacasitiinit,kentikawesnanapudawacasiti
lawag.
3Ket,adtoy,nagparangkadakuadadaMoiseskenEliasa
makisarsaritakenkuana.
4Kalpasanna,insungbatniPedro,ketkinunanakenJesus,
Apo,nasayaatparakadakamingaaddaditoy:nokayatmo,
mangaramidkamiditoyititalloatabernakulo;maysapara
kenka,kenmaysaparakenMoises,kenmaysaparaken
Elias.
5Bayatngaagsasaopaylaeng,adtoy,maysaanaraniag
ngauleptinanglinongkadakuada:ketadtoytitimek
manipuditiulep,anagkuna,Daytoytidungdungngueknga
Anak,apakaragsakanakunay;denggenyoisuna.
6Ketidinangngegdagitiadalan,nagrukobda,ket
nagbutengdaunay.
7ImmasidegniJesusketsinagidnaidaketkinunana,
Bumangonkayo,ketdikayagbuteng.
8Ketidiintangaddadagitimatada,awantinakitadanodi
laengniJesus.
9Idisumalogdamanipuditibantay,binilinidaniJesus,a
kunkunana,Diyoibagatisirmataitiasinoman,aginggaa
mapagungartiAnaktiTaomanipudkadagitinatay.
10Insaludsoddagitiadalannakenkuana,akunkunada,
Apayngarudngaibagadagitieskribaamasapulngaumuna
ngaumayniElias?
11SimmungbatniJesusketkinunanakadakuada,Pudno
ngaumunangaumayniEliasketisublinatiaminabanag.
12NgemibagakkadakayongaimmayenniElias,ket
saandangaam-ammo,nodiketinaramiddakenkuanati
aniamanngainlistada.KastametngaagsagabatiAnakti
Taogapukadakuada.
13NaawatandagitiadalananiJuanaMammautisarket
nagsaokadakuada.
14Idinakadanondaitiumariwekwek,immaykencuanati
maysaalalakianagparintumengkenkuanaketkinunana.
15Apo,kaasiamtianakko:tamauyong,kenmariribukan:
tamasansanamatnagitiapuy,kenmasansanitidanum.
16Ketinyegkoisunacadagitiadalam,ketsaandaa
naagasan.
17SimmungbatniJesusketkinunana,Oawanpammati
kennakilloakaputotan,kasanokabayagtikaaddak
kadakayo?kasanokabayagngaipaluboskokenka?iyegmo
ditoykaniak.
18KetbinabalawniJesustisairo;ketpimmanaw
kencuana:kettiubingnaagasanmanipuditidaytamet
laengngaoras.
19Kalpasanna,immaydagitiadalankenniJesus,ket
kinunada,Apayasaanmiamailaksid?
20KetniJesuskinunanacadacuada,Gapuitisaanyoa
panamati:tapudnokunakcadacayo,Noaddapammatiyoa
casmaysaabukeltimustasa,ibagayontoitidaytoya
bantay,Umadayocaditoyditoy.ketikkatennanto;ket
awantotiimposiblekadakayo.
21Nupaykasta,saanarummuardaytoyakitanodiket
babaentikararagkenpanagayunar.
22KetbayatngaagnanaeddaidiayGalilea,kinunaniJesus
kadakuada,TiAnaktiTaomailiputtokadagitiim-ima
dagititattao.
23Ketpatayendanto,ketitimaikatlongaaldaw
mapagungartomanen.Ketnalabestipanagladingitda.
24IdinakadanondaidiayCapernaum,immaykenPedro
dagitiumaw-awatitibuis,ketkinunada,“Saankadinga
agbayadtiapoyoitibuis?”
25Kinunana,Wen.Ketidisimrekitibalay,linapdanni
Jesus,akunkunana,Aniatimakunam,Simon?siasinoti
alaendagitiaritidagaitiugaliwennobuis?dagitibukodda
ngaannak,wennodagitiganggannaet?
26KinunaniPedrokenkuana,Ganggannaet.Kinunani
Jesuskenkuana,Nawayadagitiubbing.
27Nupaykasta,dilakettamakasairtayoida,mapankaiti
baybay,ketmangikabilkaitikawit,ketalaemtiikannga
umunaasumang-at;ketintonluktamtingiwatna,
makasarakkaitimaysaapirasotikuarta:amangala,ken
mangtedkadakuadamaipaaykaniakkenkenka.
KAPITULO18
1Itidaytametlaatiempoimmaydagitiadalankenni
Jesus,akunkunada,Siasinotikatan-okanitiPagarianti
langit?
2InayabanniJesustimaysangaubing,ketinsaadnaiti
tengngada.
3Ketkinunana,Pudnokunakcadacayo,Nosaancayonga
agbaliw,kenagbalincayoacasbabassitngaubbing,
saancayoasumrekitipagariantilangit.
4Siasinomanngarudamangpakumbabaitibaginaakasiti
daytoybassitngaubing,isumetlaengtikatan-okaniti
Pagariantilangit.
5Ketsiasinomanngaumawatitimaysaacastangaubing
itinaganco,awatennac.
6Ngemsiasinomanamangsalungasingitimaysa
kadagitoyababassitamamatikaniak,nasaysayaatno
maibitintimaysaagilinganabatoititengngedna,ket
mailumlomitikaunggantibaybay.
7Asipaytilubonggapukadagitibasol!tamasapula
kasapulanngaumaydagitibasol;ngemasipaydaydiaytao
ababaenkenkuanadumtengtibasol!
8Ngarudnotiimamwennosakamtimangsalungasing
kenka,putdemida,ketibellengmoidamanipudkenka:
nasaysayaatnosumrekkaitibiagasitasardengwenno
baldado,imbesngaaddaduangaimamwennoduaa
sakamamaitapuakitiagnanayonngaapuy.
9Ketnotimatammakabasolkenca,ikkatem,ket
ibellengmokenca:nasaysayaatnosumrekkaitibiagnga
addaanitimaymaysaamatam,imbesngaaddaduaa
matamamaitapuakitiapuytiimpierno.
10Agannadkayoadikayumsiitiuraymaysakadagitoya
babassit;takunakkadakayo,ngaidiaylangit,kanayona
kitkitaendagitiangheldatirupaniAmakngaaddaidiay
langit.
11TaimmaytiAnaktitaotapnoisalakannatinapukaw.
12Kasanotipanagpanunotyo?notimaysaataoaddaaniti
sangagasutakarnero,ketmaysakadakuadatinayaw-awan,
14

MATEO
saannaayaapanawantisiamapuloketsiam,ketmapan
kadagitibantay,ketsapulennatinayaw-awan?
13Ketnokastaamasarakanna,pudnokunakkadakayo,
ad-addangaagrag-oitidaytaakarnero,ngemkadagiti
siamapuloketsiamasaananayaw-awan.
14KastametasaanapagayatantiAmayongaaddasadi
langit,amapukawtimaysakadagitoyababassit.
15Maysapaynoagsalungasingkenkatikabsatmo,inka
ibagamkenkuanatibasolnaitinagbaetanmokenisulaeng:
nodenggennaka,nagun-odmotikabsatmo.
16Ngemnosaannakaadenggen,ikuyogmotimaysa
wennoduapay,tapnoitingiwattiduawennotalloasaksi
mapatalgedtitunggalsao.
17Ketnoliwayannaadumngegida,ibagamitiiglesia:
ngemnoliwayannaadumngegitiiglesia,agbalinkoma
kenkaakasmaysaapaganokenagsingsingiritibuis.
18Pudnokunakcadacayo,Aniamanngaigalutyoditoy
dagamagaluttoidiaylangit:kettianiamanalukatanyo
ditoydagamalukatantoidiaylangit.
19Ibagakmanenkadakayo,anoduakadakayotiagtutunos
ditoydagamaipapanitianiamanabanagadawatenda,
maaramidtodaytaparakadakuadatiAmakngaaddasadi
langit.
20Tanosadinotiduawennotalloanaguummongiti
naganko,addaakititengngada.
21IdinimmayniPedrokencuanaketkinunana,Apo,
mamin-anongaagbasolkaniaktikabsatkoketpakawanek?
aginggaitimamimpito?
22KinunaniJesuskenkuana,Diakibagakenka,Agingga
itimamimpitoadaras:ngem,Aginggaitipitopuloa
maminpito.
23Ngarudnayarigtipagariantilangititimaysangaari,a
mangkuentakadagitiadipenna.
24Ketidirinugiannatinagkuenta,naiyegtimaysa
kencuana,ngautangnaitisangapuloaribuatalento.
25Ngemgaputasaanamasapulabayadan,imbilinti
aponaamailako,kentiasawana,kendagitiannakna,ken
aminngaaddakenkuana,kenmasapulamabayadan.
26Nagruknoyngarudtiadipenketnagdaydayawkenkuana,
akunkunana,Apo,anusannak,ketbayadaktoamin.
27Kalpasanna,naasiantiapodaytangaadipen,ket
inukradna,ketpinakawannatiutangna.
28Ngemisumetlaengngaadipenrimmuar,ketnakasarak
itimaysacadagitipadanangaadipen,ngautangna
kencuanaitisangagasutapisos:ketinyawatnadagitiimana,
ketiniggamannatikarabukobna,akunkunana,Bayadamti
utangmo.
29Nagruknoytipadanangaadipenitisakana,ket
nagpakaasikenkuana,akunkunana,Anusannak,ket
bayadakamin.
30Ketsaannaakayat:ngemnapanketimpuluannaiti
pagbaludan,aginggaamabayadannatiutang.
31Gapunaidinakitadagitipadanangaadipenti
napasamak,nagladingitdaunay,ketimmaydaketimbagada
itiapodatiaminanapasamak.
32Kalpasanngainayabannatiapona,kinunanakencuana,
Osikaanadangkesngaadipen,pinakawankoamindayta
ngautang,agsipudtatinarigagayannak.
33Saankadiarebbengamaasiankametitipadamnga
adipen,akasitikaasiakkenka?
34Nakapungtottiapona,ketinyawatnakadagiti
manangparparigat,aginggaamabayadannaamina
maiparbengkenkuana.
35Kastametngaaramidentometkadakayotinailangitan
ngaAmak,nosaanyoapakawanentitunggalmaysaiti
kabsatnadagitibasolda.
KAPITULO19
1KetnaaramidngaidinalpasniJesusdagitoyasasao,
pimmanawidiayGalilea,ketdimtengkadagitibeddengti
JudeaitiballasiwtiJordan;
2Ketsimmurotkenkuanadagitiaduatattao;ket
pinaimbagnaidasadiay.
3ImmasidegmetkenkuanadagitiFariseo,sinulisogda,ket
kinunadakenkuana,Maikalintegankaditilalakia
mangikkatitiasawanagapuititunggalrason?
4Ketsimmungbatketkinunanacadacuada,Dicayokadi
nabasa,atinangaramidcadacuadaididamoinaramidnaida
alalakikenbabai.
5Ketkinunana,Gapuitoytimaysaalalakipanawannanto
tiamakenina,ketkumpettoitiasawana:ketisudaadua
agbalindantoamaymaysaalasag?
6Gapunasaandanadua,nodiketmaymaysaalasag.Ti
ngarudpinagtipontiDios,saankomaapagsisinaentitao.
7Kinunadakenkuana,ApayngarudngaimbilinniMoises
ngaitedtisurattidiborsiokenibbatanna?
8Kinunanakadakuada,Gapuitikinatangkentipusoyo,
pinalubosankayoniMoisesamangikkatkadagitiassawayo.
9Ketkunakkadakayo,Siasinomanamangikkatiti
asawana,malaksiditipannakiabig,ketmangasawaiti
sabali,makikamalala:ketsiasinomanamangasawaiti
daydiaynailaksidmakikamalala.
10Kunadagitiadalannakenkuana,Nokastatikasoti
lalakiitiasawana,saananasayaattimakiasawa.
11Ngemkinunanakadakuada,Saanamabalinngaawaten
tiaminatattaodaytoyasao,malaksidkadagidiaynaited.
12Taaddasumagmamanongaeunuko,anayanakitikasta
manipuditiaanakantiinada:kenaddasumagmamanonga
eunuko,anapagbalinngaeunukodagititattao:kenadda
dagitieunuko,anangaramiditibagbagidangaeunuko
maigapuitipagariantilangit.Timakabaelngaumawat,
awatennakoma.
13Kalpasanna,naiyegkencuanadagitibabassitngaubbing,
tapnoikabilnadagitiimanakadakuada,ketagkararag:ket
tinubngaridadagitiadalan.
14NgemkinunaniJesus,Ipalubosyodagitiubbing,ket
diyoiparitidangaumaykaniak.
15Ketimpataynadagitiimanacadacuada,ketpimmanaw
idiay.
16Ket,adtoy,immaytimaysaketkinunanakencuana,
NaimbagngaMaestro,aniatinaimbagngaaramidek,
tapnomaaddaanakitibiagngaagnanayon?
17Ketkinunanakencuana,Apayngaawagannaka
naimbag?awantinaimbagnoditimaymaysa,kayatnaa
sawen,tiDios:ngemnokayatmotisumrekitibiag,
tungpalemdagitibilin.
18Kinunanakenkuana,Ania?KinunaniJesus,Dika
agaramiditipammapatay,Dikamakikamalala,Dika
agtakaw,Saankaamangsaksiitiulbod,.
19Padayawamniamamkenniinam:ket,Ayatemti
padamataoacasitibagim.
15

MATEO
20Kinunatiagtutubokenkuana,Amindagitoyabanbanag
inlemmengkomanipudkinaubingko:aniapaytikurangko?
21KinunaniJesuskenkuana,Nokayatmotiagbalina
naan-anay,inkailakotiaddakenka,ketitedmokadagiti
napanglaw,ketmaaddaankantoitigamengidiaylangit:ket
umaykaketsumurotkaniak.
22Ngemidinangngegtiagtutuboasao,nagladingita
pimmanaw:taadutisanikuana.
23Kalpasanna,kinunaniJesuskadagitiadalanna,Pudno
kunakkadakayo,atinabaknangataoketnarigattoa
makastrekitiPagariantilangit.
24Ibagakmanenkadakayo,Nalaklakaalumasattikamelio
itimatatidagumngemtisumrektinabaknangataoiti
pagariantiDios.
25Idinangngegdagitiadalanna,napalaloti
panagsiddaawda,akunkunada,Siasinongarudti
makaisalakan?
26NgemkinitanaidaniJesusketkinunanakadakuada,
Kadagititattaoimposibledaytoy;ngemitiDiosposibleti
amin.
27IdinsimmungbatniPedroketkinunanakencuana,
Adtoy,binaybay-anmiamin,ketsimmurotkamikenka;ania
ngarudtiaddakadatayo?
28KetniJesuskinunanacadacuada,Pudnokunak
cadacayo,Dacayoasimmurotcaniac,itipannacapabaro
intonagtugawtotiAnaktiTaoititronotidayagna,
agtugawcaytometitisangapuloketduaatrono,a
mangukomitisangapuloketduaatributiIsrael.
29Kettunggalmaysaanangbaybay-akadagitibalbalay,
wennokakabsat,wennokakabsatababbai,wennoama,
wennoina,wennoasawa,wennoannak,wennodaga,
maigapuitinaganko,umawatitimaminsangagasut,ket
agtawiditibiagngaagnanayon.
30Ngemadudagitiimmunaamaudi;ketumunantoti
maudi.
KAPITULO20
1TatiPagariantilangitumaspingitimaysaabumalay,a
rimmuaritibigattapnomangtangdankadagititrabahador
itikaubasan.
2Ketidinakitulagkadagititrabahadoritimaysaasentimo
itiinaldaw,imbaonnaidaitikaubasan.
3Ketrimmuaritiagarupmaikatlongaoras,ketnakitana
dagitidaddumangaagtaktakderngaawanaramiditi
tiendaan.
4Ketkinunanakadakuada;Mapankayometitikaubasan,
ketitedkokadakayotianiamananalinteg.Ketnapandaiti
dalanda.
5Rimmuarmanenitiagarupmaikanemkenmaikasiamnga
oras,ketinaramidnamettikasta.
6Ketidiagarupmaikasangapuloketmaysangaoras
rimmuar,ketnakitanadagitidaddumangaagtaktakdernga
awanaramidna,ketkinunanakadakuada,Apaynga
agtaktakderkayoditoyitiinterongaaldawngaawan
serserbina?
7Kunadakenkuana,Agsipudtaawantinangtangdan
kadakami.Kinunanakadakuada,Mapankayometiti
kaubasan;keturayaniaanalinteg,isutiawatenyonto.
8Isungaidimalem,kinunatiapotikaubasaniti
mayordomona,Ayabamdagititrabahadorketitedmoidaiti
tangdan,mangrugimanipuditimaudiaginggaitiumuna.
9Ketididimtengdaanatangdananitiagarup
maikasangapuloketmaysangaoras,inawatdatitunggal
maysaitimaysaasentimo.
10Ngemidiimmaydagitiimmuna,impagarupdangaad-
adukomatinaawatda;ketinawatdamettitunggalmaysa
itimaysaasentimo.
11Ketidinaawatda,nagtanabutobdamaibusoritiagay-
aywanitibalay.
12Kinunana,“Dagitoymaudinagtrabahodaitimaysa
laengngaoras,ketpinagbalinmoidaakapadakadakami,a
nangawititidadagsenkenpudottialdaw.”
13Ngemsimmungbatitimaysakadakuada,ketkinunana,
Gayyem,awantidakesngaar-aramidekkenka:saankadi
ngaimmanamongkakaniakitiuraymaysaasentimo?
14Alaemtiaddakenka,ketinka:itedkoitidaytoymaudi,
kasmetlaengkenka.
15Saankadianainkalinteganngaaramidektikayatko
kadagitikukuak?Dakeskaditimatam,gaputanaimbagak?
16Isungaumunadagitimaudi,kenmaudidagitiumuna:ta
adutinaayaban,ngemmanmanodagitinapili.
17Idisimmang-atniJesusidiayJerusaleminsinanadagiti
sangapuloketduangaadalanitidalan,ketkinunana
kadakuada.
18Adtoy,sumang-atkamiidiayJerusalem;kettiAnakti
Taomailiputtokadagitipanguloenapapadikenkadagiti
eskriba,ketmadusadantoitiipapatay,.
19KetiyawatnantocadagitiGentiltapnouyawenda,
saplitda,kenilansadaitikrus:ketitimaikatlongaaldaw
agungartomanen.
20Kalpasanna,immaykenkuanatiinatiannakniZebedeo
akaduanadagitiannaknaalallaki,ngaagdaydayaw
kenkuana,kentinarigagayannatimaysaabanagkenkuana.
21Ketkinunanakencuana,Aniatikayatmo?Kinunana
kenkuana,Ipalubosmongaagtugawdagitoyduanga
annakko,timaysaitimakannawanmo,kentisabaliiti
makannigid,itipagariam.
22NgemsimmungbatniJesusketkinunana,Diyoammo
noaniatidawatenyo.Kabaelamkaditiuminumitikopa
ngainumekto,kenmabuniaganitibautismoanabuniagak?
Kunadakenkuana,Kabaelanmi.
23Ketkinunanacadacuada,Pudnongauminumcaytoiti
kopac,ketmabautisaranyoitibautismoanabautisarac:
ngemtipanagtugawitimakannawankenkannigidco,saan
acucuacngaited,nodiketmabautisarantonaited
kadakuadangainsagananiAmakparakadakuada.
24Ketidinangngegdagitisangapulo,nakapungtotda
kadagitiduangaagkakabsat.
25NgeminayabanidaniJesusketkinunana,Ammoyonga
iturturayandagitiprinsipedagitiHentil,ketdagiti
naindaklantimangituraykadakuada.
26Ngemsaantoacastacadacayo:ngemsiasinomana
mayatngaagbalinanaindaklancadacayo,isucomaa
ministroyo;
27Siasinomanngaagtarigagayngaagbalinapanguluen
kadakayo,isukomatiadipenyo.
28KasitiAnaktiTaosaanngaimmaytapnoagserbi,nodi
kettapnoagserbi,kentapnoitednatibiagnakassubbotti
adu.
29IdipumanawdaidiayJerico,simmurotkenkuanatiadu
atattao.
16

MATEO
30Ket,adtoy,duaabulsekasitutugawitiigidtidalan,idi
nangngegdaalumabasniJesus,impukkawda,akunkunada,
Kaasiannakami,OApo,AnakniDavid.”
31Kettinubngaridatibunggoy,agsipudtaagulimekda:
ngemad-addangaimpukkawda,akunkunada,
Kaasiannakami,OApo,sikangaAnakniDavid.”
32NagtakderniJesusketinayabannaidaketkinunana,
Aniatikayatyongaaramidekkadakayo?
33Kunadakencuana,Apo,tapnomaluktandagitimatami.
34IticastaniJesuskinaasiannaida,ketsinagidnadagiti
matada:ketdagusanakitadagitimatada,ketsimmurotda
kencuana.
KAPITULO21
1IdiasidegdaidiayJerusalem,ketdimtengdaidiayBetfage,
itibantaytiOlibo,nangibaonniJesusitiduangaadalan.
2Ibagamcadacuada,Incayoitipurokitiballasiwyo,ket
dagusamakasaracaytoitimaysangaasnoanaigalut,ken
maysangaurbonngaasnoakaduana.
3Ketnotiasinomanamangibagaitinaskenkadakayo,
kunaenyo,KasapulantiApoida;ketdagusngaibaonnaida.
4Naaramidamindagitoytapnomatungpaltisinaoti
mammadto:
5IbagamitianacababainiSion,Adtoy,umaykenkatiAri,
naemma,kennakatugawitiasno,kenmaysangaurbonnga
urbonngaasno.
6NapandagitiadalanketinaramiddatiimbilinniJesus
kadakuada.
7Ketinyegdatiasno,kentiurbon,ketinkabilda
kadakuadadagitikawesda,ketinkabildakenkuana.
8Ketdakkelunayabunggoytinangiwaraskadagiti
kawesdaitidalan;dagitidaddumanagpukandakadagiti
sangamanipudkadagitikayo,ketin-garamidaidaitidalan.
9Ketdagitibunggoyngaimmun-una,kendagiti
simmaruno,impukkawda,akunkunada,HosannaitiAnak
niDavid:BenditotiumayitinagantiApo;Hosannaiti
kangatuan.
10IdisimmangpetidiayJerusalem,natignaytiinteroa
siudad,akunkunada,Siasinodaytoy?
11Kinunatibunggoy,“DaytoyniJesusamammadtoti
NazaretitiGalilea.”
12KetniJesussimrekititemplotiDios,ketpinaruarna
dagitiaminngaaglaklakokengimmatangititemplo,ket
rinebbanadagitilamisaandagitiagsuksukatitikuarta,ken
dagititugawdagitiaglaklakokadagitikalapati.
13Kinunanakadakuada,NaisuratitiNasantoanaSurat,
Maawagantibalaykoitibalaytikararag;ngem
pinagbalinyoakuebadagitimannanakaw.
14Ketdagitibulsekkenpilayimmaydakencuanaidiay
templo;ketpinaimbagnaida.
15Ketidinakitadagitipanguluenapapadikeneskriba
dagitinakaskasdaawngainaramidna,kendagitiubbingnga
agpukpukkawititemplo,ketkunkunada,HosannaitiAnak
niDavid;nakarotidipannakaay-ayoda,.
16Ketkinunanakencuana,Mangngegmokaditiibagbaga
dagitoy?KetkinunaniJesuskadakuada,Wen;dikaykadi
pulosnabasa,Manipuditingiwatdagitimaladagaken
agpaspasuso,naan-anaymotipanagdayaw?
17Ketpinanawannaida,ketrimmuaritisiudadidiay
Betania;ketnagdagussadiay.
18Itaitibigatbayattipanagsublinaitisiudad,mabisin.
19Ketidinakitanatikayongaigositidalan,dimtengiti
dayta,ketawantinasarakannaitidayta,nodilaengbulong,
ketkinunanakenkuana,Awankomatiagtubokenkaa
bungaitiagnanayon.”Ketitiagdama,nalaylaytikayoa
higos.
20Ketidinakitadagitiadalan,nagsiddaawda,akunkunada,
Aniananabiitanalaylaytikayoahigos!
21SimmungbatniJesusketkinunanakadakuada,Pudno
kunakkadakayo,Noaddapammatiyo,ketsaankayonga
agduadua,saanyolaengngaaramidendaytoyamaar-
aramiditikayoahigos,nodiketnokunaenyopayiti
daytoyabantay,‘Agadayoka,ketmaibellengkaniti
baybay;maaramidtodayta.
22Ketaminabanbanag,aniamanadawatenyoitikararag,
amamati,awatenyonto.
23Ketidisimrekititemplo,immaykenkuanadagiti
panguluenapapadikendagitipanglakayendagititattao
bayattipanangisurona,ketkinunada,“Babaenitianianga
autoridadngaar-aramidemdagitoyabanag?ketsiasinoti
nangtedkenkaitidaytoyaturay?
24SimmungbatniJesusketkinunanakadakuada,
Damagekmetkadakayotimaysaabanag,anoibagayo
kaniak,ibagaktokadakayonoaniatiturayngaaramidek
dagitoyabanag.
25TibautismoniJuan,sadinotinaggapuan?manipud
langit,wennokadagititattao?Ketnagrirasondaiti
bagbagida,akunkunada,Nokunaentayo,Manipudlangit;
kunanacadatayo,Apayasaanyongarudanamatikenkuana?
26Ngemnokunaentayo,Tattao;kabutengtayodagititattao;
taaminketibilangdaniJuanakasmaysaapropeta.
27SimmungbatdakenJesus,ketkinunada,Dimimaibaga.
Ketkinunanakadakuada,Diakmetibagakadakayonoania
titurayngaar-aramidekdagitoy.
28Ngemaniatimakunayo?Maysaalalakitiaddaaniti
duangaannakalallaki;ketimmayitiimmuna,ket
kinunana,Anac,inkaagtrabahoitangaaldawitikaubasak.
29Simmungbatketkinunana,Diakkayat:ngem
kalpasannanagbabawi,ketnapan.
30Ketimmayisunaitimaikadua,ketkinunanamet.Ket
simmungbatketkinunana,Mapanak,apo:ketsaananapan.
31Siasinokadakuadaaduatinangaramiditipagayatanni
amana?Kunadakenkuana,Tiimmuna.KinunaniJesus
kadakuada,Pudnokunakkadakayoadagitiagsingsingiriti
buiskendagitibalangkantismapandaitiPagariantiDios
ngaumun-unangemdakayo.
32TaimmaycadacayoniJuanitidalantikinalinteg,ket
saancayoanamatikencuana:ngemdagitiagsingsingiriti
buiskendagitibalangkantispinatidakencuana:ketdacayo,
idinakitayo,saancayoanagbabawikalpasanna,tapno
mamatikayokenkuana.
33Dumngegkayoitisabalipayapangngarig:Addamaysa
abumalay,anagmulaitikaubasan,ketnangaladiti
aglawlawna,ketnagkaliitipagpespesanitiubasitidayta,
ketnangibangonititorre,ketimpaayannakadagiti
mannalon,ketnapanitiadayoapagilian.
34Ketidiumas-asidegtitiempotibunga,imbaonnadagiti
adipennakadagitiagtaltalon,tapnomaawatdadagitibunga.
35Ketdagitimannaloninnaladadagitiadipenna,ket
kinabildatimaysa,ketpinapataydatisabali,ken
binutoandatisabali.
36Manen,nangibaonitisabsabalingaadipenngaad-adu
ngemdagitiimmuna:ketinaramiddametkadakuada.
17

MATEO
37Ngemmaudi,imbaonnakadakuadatianakna,a
kunkunana,Raemendantotianakko.
38Ngemidinakitadagitimannalontianak,kinunadaiti
maysakenmaysa,Daytoytiagtawid;umaytayo,
patayentayoisuna,ketalaentayotitawidna.
39Kettiniliwda,ketpinaruardamanipuditikaubasan,ket
pinatayda.
40Intonumaytiapotikaubasan,aniantotiaramidenna
kadagitangaagtaltalon?
41Kunadakencuana,Nakalkaldaangadadaelenna
dagidiaynadangkesatattao,ketibukboknantotikaubasan
kadagitidaddumaamannalon,isudatimangtedkenkuana
kadagitibungaitipanawenda.
42KinunaniJesuskadakuada,Diyokadipulosnabasaiti
NasantoanaSurat,Tibatongainlaksiddagiti
managibangon,isumetlaengtinagbalinngaulotisuli.
43Ngarudkunakkadakayo,TipagariantiDiosket
maikkattokadakayo,ketmaiteditimaysaanasiona
mangibungakadagitibungana.
44Ketsiasinomanamatnagitidaytoyabatomaburakto:
ngemsiasinomanamatnag,gilingennantoisunanga
agbalinapulbos.
45Ketidinangngegdagitipanguloenapapadikendagiti
Fariseodagitipangngarigna,nabigbigdaanagsao
maipapankadakuada.
46Ngemidiinkagumaandangaitedtiimadakenkuana,
nagbutengdaitibunggoy,agsipudtaimbilangdaapropeta.
KAPITULO22
1KetsimmungbatniJesusketnagsaomanenkadakuada
babaenkadagitipangngarig,ketkinunana.
2TiPagariantilangitumaspingitimaysangaari,a
nangaramiditikasarparaitianakna.
3Ketimbaonnadagitiadipennaamangayabcadagiti
naawisitikasar:ketsaandangaimmay.
4Manen,nangibaonkadagitidaddumangaadipen,a
kunkunana,Ibagayokadagitinaawis,Adtoy,insaganakon
tipangrabii:dagitibakakkendagitinalukmegngaurbonko
napapatayda,ketnakasaganantiamin:umaykayoitikasar.
5Ngempinagbalindaanalag-an,ketnapanda,timaysaiti
talonna,tisabaliititagilakona.
6Ketdagitinatdainnaladadagitiadipenna,ketnagpakaasi
kadakuadaasiuulpit,ketpinataydaida.
7Ngemidinangngegtiari,nakapungtot:ketimbaonna
dagitibuyotna,ketdinadaelnadagidiayamammapatay,ket
pinuorannatisiudadda.
8Kalpasanna,kinunanakadagitiadipenna,“Nakasaganan
tikasar,ngemsaanamaikaridagitinaawis.”
9Mapankayongarudkadagitidalanadalan,ketnokasano
timasarakanyo,agbiddutkayoitikasar.
10Iticastadagidiayngaadipenrimmuardacadagitidalan,
ketinummongdatiaminanakasarakda,agpadpadaiti
dakeskennaimbag:kettikasarnaarkosankadagitisangaili.
11Ketidisimrektiaritapnokitaennadagitisangaili,
nakitanasadiaytimaysaalalakiasaananakasuotiti
kawestikasar.
12Kinunanakenkuana,Gayyem,kasanoasimrekkaditoy
ngaawantikawestikasar?Ketawantimakasao.
13Kalpasanna,kinunatiarikadagitiadipen,Galutenyoti
imakensakana,ketalaenyo,ketibellengyoitiruara
sipnget;addantopanagsangitkenpanagngaretngetdagiti
ngipen.
14Taadutinaayaban,ngemmanmanotinapili.
15Kalpasanna,napandagitiFariseo,ket
nakipagnunumuandanokasanodaamaigalutkenkuanaiti
panagsasaona.
16Ketimbaondakencuanadagitiadalandaakaduadagiti
tagaHerodes,akunkunada,Maestro,ammomiapudnoka,
kenisursuromtidalantiDiositikinapudno,kensaanmoa
maseknanitiasinoman:tasaanmongaipatpategtikinatao
dagititattao.
17Ibagamngarudkadakami,Aniatimakunam?
NainkalintegankaditimangteditibuiskenCesar,wenno
saan?
18NgemnadlawniJesustikinadakesda,ketkinunana,
Apayasuotendak,dakayoamanaginsisingpet?
19Ipakitamkaniaktikuartaabuis.Ketnangiyegda
kenkuanaitimaysaasentimo.
20Ketkinunanacadacuada,Siasinotikukuadaytoya
ladawankensursurat?
21Kunadakenkuana,KukuaniCesar.Kalpasanna,
kinunanakadakuada,ItedyongarudkenCesardagiti
banbanagakukuaniCesar.kenitiDiosdagitibanbanaga
kukuatiDios.
22Idinangngegdadagitoyasasao,nagsiddaawda,ket
pinanawandaisunaketpimmanawda.
23Itidaytametlangaaldawimmaykenkuanadagiti
Saduceo,amangibagbagangaawantipanagungar,ket
dinamagdakenkuana.
24Kinunana,Maestro,kinunaniMoises,Nomatayti
maysaalalaki,ngaawantiannakna,asawaentikabsatnati
asawanaketmangpatauditibin-iitikabsatna.
25Itaaddapitoakakabsatalallakiakaduami:ketti
immuna,idinangasawaitiasawa,natay,ket,gaputaawan
tianakna,pinanawannatiasawanaitikabsatna.
26Kastamettimaikadua,kentimaikatlo,aginggaiti
maikapito.
27Ketmaudiitiaminnataymettibabai.
28Ngarud,intonpanagungar,siasinotiasawanakadagiti
pito?taaddaandaaminkenkuana.
29SimmungbatniJesusketkinunanakadakuada,
AgbiddutkayogaputadiyoammodagitiNasantoanaSurat
wennotipannakabalintiDios.
30Taintonpanagungar,saandangaagkasar,wennomaited
itipanagasawa,nodiketkaskadagitiangheltiDiosidiay
langit.
31Ngemnomaipapanitipanagungardagitinatay,saanyo
kadianabasatisinaokadakayotiDiosakunkunana.
32SiaktiDiosniAbraham,kenDiosniIsaac,kenDiosni
Jacob?TiDiosketsaanaDiosdagitinatay,nodiketdagiti
sibibiag.
33Ketidinangngegdagititattaodaytoy,nasdaawdaiti
pannursurona.
34NgemidinadamagdagitiFariseoapinagulimekna
dagitiSaduceo,naguummongda.
35Kalpasanna,sinaludsodtimaysakadakuada,nga
abogadotilinteg,ketsinulisognakenkinunana.
36Maestro,aniatinaindaklanabilinitiLinteg?
37KinunaniJesuskenkuana,AyatemtiApoaDiosmoiti
aminapusom,kenitiaminakararuam,kenitiamina
panunotmo.
38Daytoytiumunakennaindaklanabilin.
18

MATEO
39Kettimaikaduaumaspingitidaytoy,Ayatemti
kaarrubamakasitibagim.
40Kadagitoyduaabilin,nakabitintiaminaLintegken
dagitimammadto.
41BayatanaguummongdagitiFariseo,sinaludsodni
Jesuskadakuada.
42Kinunana,AniatimakunayomaipapankenCristo?
siasinotianakna?Kunadakenkuana,“AnakniDavid.”
43Kinunanakadakuada,Kasanongarudngainawaganni
DaviditiespiritungaApo,akunkunana.
44KinunaniYahwehitiApok,Agtugawkaiti
makannawankoaginggangaaramidekdagitikabusormoa
pagbatayantisakam?
45NoawaganniDavidngaApo,kasanongaanakna?
46Ketawantitaoamakasungbatkencuanaitiuraymaysa
asao,wennouraysiasinomananaituredtiasinoman
manipuditidaytangaaldawngaagsaludsodpaykenkuana.
KAPITULO23
1Kalpasanna,nagsaoniJesuskadagititattaokenkadagiti
adalanna.
2Kinunana,DagitieskribakendagitiFariseo
agtugtugawdaititugawniMoises.
3Ngarud,aminngaibilindakadakayoatungpalen,
tungpalenyokenaramidenyo;ngemdikayaramidentiar-
aramidda:taibagbagada,ngemsaandangaaramiden.
4Taigalutdadagitinadagsenadadagsenkennarigatnga
awiten,ketipabaklaydaidakadagitiabagadagititattao;
ngemisudaamismosaandaatignayenidababaentimaysa
aramayda.
5Ngemaminngaar-aramiddaar-aramidendatapno
makitadadagititattao:palawaendadagitipagkawesanda,
kenpalawaendadagitibeddengdagitikawesda,.
6Ketayatenyodagitimakinngatoasiledkadagitipiesta,
kendagitikangrunaanatugawkadagitisinagoga.
7Kenkablaawkadagititiendaan,kentapnomaawagan
dagititattao,Rabbi,Rabbi.
8NgemdikaymaawaganitiRabbi:tamaymaysati
Maestroyo,niCristo;ketagkakabsatkayoamin.
9Ketdikayawagantiasinomanngaamayoditoydaga:ta
maymaysatiAmayongaaddasadilangit.
10Saankayometamaawaganngaappo:tamaymaysati
Maestroyo,niCristo.
11Ngemtikatan-okankadakayoketagbalintonga
adipenyo.
12Ketsiasinomanamangitan-okitibaginamaibabato;ket
timangipakumbabaitibaginamaitan-okto.
13Ngemasikayopay,ngaeskribakenFariseo,a
managinsisingpet!taiserraenyotipagariantilangit
maibusorkadagititattao:tadikaymetsumrekamismo,
kendiyoipalubosasumrekdagitisumsumrek.
14Asikayopay,eskribakenFariseo,managinsisingpet!ta
alun-onenyodagitibalbalaydagitibaloababbai,ket
agpammarangkayongaagkararag:gapunaawatenyontoti
dakdakkelapannusa.
15Asikayopay,eskribakenFariseo,managinsisingpet!ta
likmutenyotibaybaykendagatapnopagbalinenyoti
maysaaproselita,ketintonmaaramid,maminduangaad-
addangaanaktiimpiernongemdakayo.
16Asikayopay,dakayoabulsekamangidaulo,a
mangibagbaga,Siasinomanngaagsapataititemplo,awan
serserbina;ngemsiasinomanngaagsapataitibalitokti
templo,isuketnakautang!
17Dakayoamaagkenbulsek:tadakdakkelkadi,tibalitok,
wennotitemploamangsantipikaritibalitok?
18Ket,Siasinomanngaagsapataitialtar,awanserserbina;
ngemsiasinomanngaagsapataitisagutngaaddaiti
rabawna,nakabasol.
19Dakayoamaagkenbulsek:tadakdakkelkadi,tisagut
wennotialtaramangsantipikaritisagut?
20Siasinomanngarudngaagsapataitialtar,agsapataiti
daytakenitiaminabanagngaaddaitidayta.
21Ketsiasinomanngaagsapataititemplo,agsapataiti
daytakenitiagnanaedsadiay.
22Kettiagsapataitilangit,agsapataititronotiDiosken
itisitutugawitidayta.
23Asikayopay,eskribakenFariseo,managinsisingpet!ta
agbayadkayoitiapagkapulloitimintkenaniskencummin,
ketinikkatyodagitinadagdagsenabanagitiLinteg,
panangukom,asi,kenpammati:dagitoyrebbengnga
inaramidyo,ketsaanyoabaybay-anadimaaramidtisabali.
24Dakayoabulsekamangiturturong,amangsagiditi
ngilaw,kenmangalun-onitikamelio.
25Asikayopay,eskribakenFariseo,managinsisingpet!ta
dalusanyotiruartikopakentipinggan,ngemitiuneg
napnodaitipanagsamsamkenpanaglablabes.
26SikaabulsekaFariseo,dalusamngaumunatiaddaiti
unegtikopakenpinggan,tapnonadalusmettiruardagitoy.
27Asikayopay,eskribakenFariseo,aginsisingpet!ta
umaspingkayokadagitinapudawatanem,apudnonga
agparanganapintasitiruar,ngemitiunegnapnoda
kadagititulangdagitinatayatattao,kenitiamina
kinarugit.
28Kastametitiruaragparangkayoanalintegkadagiti
tattao,ngemitiunegnapnokayoitipanaginsisingpetken
kinadakes.
29Asikayopay,eskribakenFariseo,managinsisingpet!
agsipudtabangonenyodagititanemdagitimammadto,ken
arkosyodagititanemdagitinalinteg,.
30Ketibagam,Noaddatayokomaidikaaldawandagidi
ammatayo,saantayokomaanakipasetkadakuadaitidara
dagitiprofeta.
31Ngarud,agbalinkayoasaksiitibagbagiyo,nga
annakkayodagidiaynangpapataykadagitipropeta.
32Punnuenyongarudtirukoddagidiammayo.
33Dakayongauleg,dakayoakaputotandagitiuleg,
kasanoamakalisikayoitipannakakondenartiimpierno?
34Ngarud,adtoy,mangibaonakkadakayokadagiti
mammadto,kenmasiribalallaki,keneskriba:ketdadduma
kadakuadapapatayenyokenilansayontoitikrus;ket
saplityontotidaddumakadakuadakadagitisinagogayo,ket
idadanesyoidaitimaysaasiudadaginggaitisiudad.
35Tapnodumtengkadakayotiaminanalintegadaraa
naibukbokitidaga,manipuditidaraninalintegngaAbel
aginggaitidaraniZacariasngaanakniBarakias,a
pinatayyoitinagbaetantitemplokentialtar.
36Pudnokunakkadakayo,Dumtengtoamindagitoya
banagitidaytoyakaputotan.
37OJerusalem,Jerusalem,sikaamangpapataykadagiti
propeta,kenmangbatokadagitinaibaonkenka,kasano
kamin-anoakayatkongaummongendagitiannakmo,akas
itipanangummongtimanokkadagitimanoknaitisirok
dagitipayakna,ketdikaykayat!
19

MATEO
38Adtoy,nabaybay-antibalayyoalangalang.
39Takunakkadakayo,Saannaktoamakitamanipudita,
aginggangaibagayo,BenditotiumayitinagantiApo.
KAPITULO24
1KetniJesusrimmuar,ketpimmanawititemplo:ket
dagitiadalannaimmaykencuanatapnoipakitadakencuana
dagitipatakdertitemplo.
2KinunaniJesuskadakuada,Diyomakitaamindagitoya
banag?pudnokunakkadakayo,Saantoamabatiditoyti
maysaabatoitisabali,asaanamaitumba.
3KetbayattipanagtugawnaitibantaytiOlibo,immay
dagitiadalankenkuanaasililimed,akunkunada,Ibagam
kadakami,kaanoamapasamakdagitoy?ketaniantoti
pagilasinantiyaaymo,kentipanungpalantilubong?
4SimmungbatniJesusketkinunanakadakuada,
Agannadkayotapnoawantiasinomanamangallilaw
kadakayo.
5Taaduntotiumayitinaganko,akunkunada,Siakni
Cristo;ketallilawennantotiadu.
6Ketmangngegyontodagitigubatkendamagmaipapaniti
gubat:kitaenyoasaankayoamariribukan:taamindagitoy
abanbanagmasapulamapasamak,ngemsaanpayati
panungpalan.
7Tatumakdertotinasionamaibusoritinasion,kenti
pagarianmaibusoritipagarian:ketaddantodagitibisin,
kenangol,kenginggined,itinadumadumaadisso.
8Amindagitoytipangrugiandagitiladingit.
9Kalpasanna,iyawatdacaytoamarigatan,ket
papatayendacayto:ketguraendacaytodagitiaminanasion
maigapuitinaganco.
10Ketkalpasannaaduntotimasair,ketagliliputdantoiti
maysakenmaysa,ketagginnuradantoitimaysakenmaysa.
11Kettumakdertotiadungaulbodamammadto,ket
mangallilawdantoitiadu.
12Ketgaputaumadutikinadakes,lumamiistotiayatti
adu.
13Ngemtiagibturaginggaitipanungpalan,isumetlaeng
timaisalakan.
14Ketmaikasabadaytoyngaebangheliotipagarianiti
aminalubongakassaksikadagitiaminanasion;ket
kalpasannadumtengtotipanungpalan.
15Intonmakitayontotimakarimonalangalang,ngainsao
niDanielapropeta,ngaagtaktakderitinasantoanadisso,
(siasinomanngaagbasa,maawatannakoma:)
16Kalpasanna,agtalawkomadagitiaddaidiayJudea
kadagitibantay.
17Saankomaabumabatiaddaitituktoktibalaytapno
alaennatianiamanabanagmanipuditibalayna.
18Saankomangaagsublitiaddaititalontapnoalaenna
dagitikawesna.
19Asipaydagitimasikog,kendagitiagpasusokadagidi
ngaaldaw!
20Ngemikararagyoatipanagtalawyoketsaanngaiti
panawentilam-ekwennoitialdawapanaginana.
21Taintondumtengtotidakkelarigat,akasitisaana
napasamakmanipudidipunganaytilubongaginggaiti
daytoyatiempo,saan,wennosaantoapulos.
22Ketnosaanamapaababadagitangaal-aldaw,awantoti
maisalakanalasag:ngemmaigapukadagitinapili
mapaababantodagitangaaldaw.
23Nosiasinomanamangibagakadakayo,AdtoyniCristo
wennosadiay.saanapatiendayta.
24TatumaudtodagitiulbodaCristo,kenulboda
mammadto,ketmangipakitadantokadagitinaindaklana
pagilasinankendatdatlag;itikasta,nomabalin,
allilawendantodagitimismoanapili.
25Adtoy,imbagakkadakayoidi.
26Ngarudnokunadakadakayo,Adtoy,addaitilet-ang;
dikayrummuar:adtoy,addaisunakadagitinalimedasiled;
saanapatiendayta.
27Takasitikimatarummuaritidaya,ketagsilnag
aginggaitilaud;kastamettiyaaytiAnaktiTao.
28Tasadinomantiayantibangkay,sadiaymaurnongto
dagitiagila.
29Kalpasanadagustirigatkadagidingaaldaw,
sumipngettotiinit,ketsaantonngaikkantibulanti
lawagna,ketagtinnagtodagitibituenmanipudlangit,ket
agkintayegtodagitipannakabalintilanglangit.
30KetkalpasannaagparangtotipagilasinantiAnaktiTao
idiaylangit:ketkalpasannaagladladingitdagitiamina
tribuitidaga,ketmakitadantotiAnaktiTaongaumay
kadagitiuleptilangitbuyogentipannakabalinkendakkel
adayag.
31Ketibaonnantodagitianghelnangaaddaanitidakkel
ngaunititrumpeta,ketummongendantodagitipinilina
manipuditiuppatngaangin,manipuditimaysaapungtoti
langitaginggaitisabali.
32Ita,sursuruemtipangngarigmaipapanitikayoahigos;
Intonnaluknengpaylaengtisangana,ketagtubodagiti
bulongna,ammoyongaasidegentikalgaw.
33Kastamet,intonmakitayoamindagitoyabanbanag,
ammoyongaasidegen,uraykadagitiruangan.
34Pudnokunakkadakayo,Saantoalumabasdaytoya
kaputotanaginggaamatungpalamindagitoy.
35Aglabastotilangitkendaga,ngemsaantongaaglabas
dagitisasaok.
36Ngemitidaytangaaldawkenorasawantimakaammo,
uraydagitiangheltilangit,nodilaengniAmak.
37NgemkasitikaaldawanniNoe,kastamettiyaayti
AnaktiTao.
38Takaskadagidial-aldawsakbaytilayusket
mangmangankenininumda,mangasawakenmangasawada,
aginggaitialdawaiseserrekniNoeitidaong.
39Ketsaannangaammoaginggaadimtengtilayus,ket
innalanaidaamin;kastamettiyaaytiAnaktiTao.
40Kalpasanna,addantoduaititalon;alaentimaysa,ket
mabaybay-antisabali.
41Duaababbaitiaggilingitigilingan;alaentimaysa,ket
mabaybay-antisabali.
42Agbantaykayongarud:tadiyoammonoaniangaoras
ngaumaytiApoyo.
43Ngemammoyodaytoy,anoammotiakinkukuaiti
balaynoaniangaorastiidadatengtimannanakaw,
nasiputannakoma,ketdinakomaimpalubosamaburakti
balayna.
44Ngarud,sisasaganakayomet:taitiorasasaanyonga
ipagarupumaytiAnaktiTao.
45Siasinongarudtinapudnokenmasiribngaadipen,nga
inaramidtiaponangaagturayitisangakabbalayanna,tapno
ikkannaidaititaraonitiumisoatiempo?
46Nagasatdaydiadipen,ngaintonumaytiapona
masarakannangaagar-aramiditikasta.
20

MATEO
47Pudnokunakkadakayo,Pagbalinennantongaagturay
kadagitiaminasanikuana.
48Ngemnoibagadaytadakesngaadipenitipusona,
‘Itantantiapoktiyaayna;
49Ketrugiannantoakabilendagitipadanangaadipen,ken
makipangankenuminumkadagitinabartek;
50Umaytotiapodaytangaadipenitialdawasaannaa
birbiroken,kenitiorasadinaammo.
51Ketputdennantokencuanatibingaynacadagiti
managinsisingpet: addanto panagsangit ken
panagngaretngetdagitingipen.
KAPITULO25
1Kalpasanna,mayarigtotipagariantilangititisangapuloa
birhen,anangalakadagitilamparada,ketrimmuardatapno
sabtentinobio.
2Ketlimakadakuadatimasirib,kenlimatimaag.
3Dagitimaaginnaladadagitipagsilawanda,ketawanti
intugotdaalana.
4Ngemdagitimasiribinnaladatilanakadagitibangada
agramandagitilamparada.
5Bayatngaagtaltalinaedtinobio,naturogdaaminket
naturogda.
6Ketititengngatirabii,naikkis,Adtoy,umaytinobio;
rummuarkayoasumabatkenkuana.
7Kalpasanna,timmakderamindagidiayabirhen,ket
rinepdadagitilamparada.
8Ketkinunadagitimaagkadagitimasirib,Ikkannakamiiti
lana;tanaiddependagitilamparatayo.
9Ngemsimmungbatdagitimasirib,akunkunada,Saana
kasta;dilakettaawantiumdasamaipaaykadakamiken
kadakayo:ngemmapankayoketdikadagitiaglaklako,ket
gumatangkayoparaitibagbagiyo.
10Ketbayatamapandagumatang,immaytinobio;ket
dagitisisasaganasimrekdakencuanaitikasar:ketnaiserra
tiruangan.
11Kalpasannaimmaymetdagitidaddumaabirhen,a
kunkunada,Apo,Apo,luktannakami.
12Ngemsimmungbatketkinunana,Pudnokunak
kadakayo,diakam-ammo.
13Agbantaykayongarud,tadiyoammotialdawwenno
orasngaumaytiAnaktiTao.
14Tatipagariantilangitketkasitimaysaataonga
agdaldaliasatitiadayoapagilian,ngainayabannadagiti
bukodnangaadipenna,ketinyawatnakadakuadadagiti
sanikuana.
15Ketitimaysaintednatilimaatalento,itisabaliitidua,
kenitisabaliitimaysa;ititunggaltaosiguniti
sumagmamanoakabaelanna;ketdagusanagdaliasat.
16Kalpasanna,tiimmawatitilimaatalentonapanket
nagnegosioitidayta,ketintednaidaitisabalipayalimaa
talento.
17Kastamettiimmawatitidua,nagun-odnamettidua
pay.
18Ngemtiimmawatitimaysanapannagkaliitidaga,ket
inlemmengnatikuartatiapona.
19Kalpasantinabayagapanawen,umaytiapodagidiay
ngaadipenketagkuentakadakuada.
20Ketiticastaimmaytiimmawatitilimaatalentoket
nangiyegitisabalipayalimaatalento,akunkunana,Apo,
intedmokaniaktilimaatalento:adtoy,nakagun-odakiti
sabalipayalimaatalento.
21Kinunakenkuanatiapona,Nasayaattiinaramidmo,
naimbagkennapudnongaadipen:napudnokaiti
sumagmamanoabanag,pagbalinenkangaagturayitiadua
banag:sumrekkaitirag-otiapom.
22Immaymettiimmawatitiduaatalentoketkinunana,
Apo,intedmokaniaktiduaatalento.
23Kinunakenkuanatiapona,Nasayaattiinaramidmo,
naimbagkennapudnongaadipen;napudnocaiti
sumagmamanoabanag,pagbalinencantongaagturayiti
aduabanag:sumrekkaitirag-otiapom.
24Idindaydiayimmawatitimaysaatalentoimmayket
kinunana,Apo,am-ammokaanatangkentiulom,nga
aganiitisaanmoanakaimulaan,kenagur-urnongiti
saanmoanakaimulaan.
25Ketnagbutengak,ketnapanakinlemmengtitalentomiti
daga:adtoy,addakenkadaydiaykukuam.
26Simmungbattiaponaketkinunanakencuana,Sikaa
nadangkeskennasadutngaadipen,ammomngaagapititi
saankoanamulaan,kenagurnongakitidiaknakaimulaan.
27Rumbengngarudngaikabilmotikuartakkadagiti
agsuksukat,ketkalpasannaitiyaaykoinawatkokomati
kukuakabuyogentigatad.
28Alaemngarudtitalento,ketitedmoitiaddaaniti
sangapuloatalento.
29Taititunggalmaysangaaddaanmaitedto,ket
maaddaantoitikinawadwad:ngemitiawananmaikkatto
uraytiaddakenkuana.
30Ketipuruakyotiawanserserbinangaadipeniti
makinruarasipnget:addantopanagsangitken
panagngaretngetdagitingipen.
31IntonumaytotiAnaktiTaoitidayagna,kenamindagiti
nasantuanngaanghel,agtugawtoititronotidayagna.
32Ketitisanguanannamaummongtodagitiaminanasion:
ketpagsisinaennantoidaitimaysakenmaysa,akasiti
maysaapastorbingayennadagitikarneronamanipud
kadagitikalding.
33Ketikabilnantodagitikarneroitimakannawanna,ngem
dagitikaldingitimakannigid.
34Kalpasanna,kunaentotiArikadakuadaiti
makannawanna,Umaykayo,dakayoabinendisionanni
Amak,tawidenyotipagariananaisaganaparakadakayo
manipudidipunganaytilubong.
35Tamabisinanak,ketintedyokaniaktitaraon:mawawak,
ketininumdak.
36Lamolamo,ketinkawesdak:Nasakitak,ket
sinarungkarandak:Addaakitipagbaludan,ketimmaykayo
kaniak.
37Kalpasanna,sungbatantokenkuanadagitinalinteg,a
kunkunada,Apo,kaanoanakitamikaamabisinket
pinakannaka?wennomawaw,ketininumnaka?
38Kaanoanakitamikaaganggannaet,ketinserrekdaka?
wennolamolamo,ketinkawesmo?
39Wennokaanoanakitamiamasakitwennoaddaiti
pagbaludan,ketimmaykamikenka?
40KettiArisumungbattoketkunanacadacuada,Pudno
kunakcadacayo,Nokasanongainaramidyodaytoyiti
maysacadagitoykabassitancadagitoycacabsatco,
inaramidyocaniac.
21

MATEO
41Kalpasanna,kunaennantometkadakuadaitimakannigid,
Pumanawkayokaniak,dakayoanailunod,itiagnanayon
ngaapuy,anaisaganaparaitiDiablokenkadagitianghelna.
42Tamabisinanak,ketawantiintedyokaniakataraon:
mawawak,ketawantiinumennak.
43Ganggannaetakidi,ketdidakinserrek:lamolamo,ket
didakinkawes:masakit,kennaibalud,ketsaandaka
sinarungkaran.
44Kalpasanna,sungbatandantometkenkuana,a
kunkunada,Apo,kaanoanakitamikenkaamabisin,
mawaw,wennoganggannaet,lamolamowennomasakit,
wennoaddaitipagbaludan,ketsaananagserbikenka?
45Kalpasanna,sungbatannantoida,akunkunana,Pudno
kunakkadakayo,Nupaysaanyongainaramiddaytaiti
maysakadagitikabassitankadagitoy,saanyongainaramid
daytakaniak.
46Ketdagitoymapandantoitiagnanayonadusa:ngem
dagitinalintegitibiagngaagnanayon.
KAPITULO26
1IdinalpasniJesusamindagitoyasasao,kinunana
kadagitiadalanna.
2AmmoyoakalpasantiduangaaldawketpiestatiPaskua,
ketmaliputantiAnaktiTaotapnomailansaitikrus.
3Kalpasanna,naguummongdagitipanguluenapapadi,
dagitieskriba,kendagitipanglakayentiumili,itipalasioti
nangatoapadi,anaawaganCaifas.
4KetnagtulagdatapnoalaendaniJesusbabaenti
kinasikapketpapatayenda.
5Ngemkinunada,Saanngaitialdawtipiesta,amanganno
addariribukkadagititattao.
6IdiaddaniJesusidiayBetania,itibalayniSimonnga
agkukutel.
7Immaykencuanatimaysaababaingaaddaanitikahon
ngaalabastroanaglaonitinapategunayasapsapo,ket
imbukboknaitiulona,bayattipanagtugawnaitipannangan.
8Ngemidinakitadagitiadalanna,nakapungtotda,a
kunkunada,Aniatipanggepdaytoyapannakadadael?
9Tamabalinanailakodaytoyasapsapoitiadu,kennaited
kadagitinapanglaw.
10IdinaawatanniJesus,kinunanakadakuada,Apaya
riribukenyotibabai?tainaramidnatinaimbagngaaramid
kaniak.
11Takanayonngaaddakadakayodagitinapanglaw;ngem
siaksaanyoakanayon.
12Taitipanangibukboknaitidaytoyasapsapoitibagik,
inaramidnadaytaparaitipannakaitabonko.
13Pudnokunakkadakayo,Sadinomantipakaikasabaan
daytoyngaebanghelioitiinteroalubong,maibagantomet
daytoy,ngainaramiddaytoyababai,kaspakalaglagipan
kenkuana.
14Kalpasanna,napankadagitipanguloenapapaditimaysa
kadagitisangapuloketduaamanaganJudasIscariote.
15Ketkinunanacadacuada,Aniatiitedyocaniac,ket
itedcocadacayo?Ketnakitulagdakenkuanaititallopuloa
pedasotipirak.
16Ketmanipuditidaytaatiemponagsapulitigundawaya
mangliputkenkuana.
17Itiumunangaaldawtipiestatitinapayngaawan
lebadurana,immaydagitiadalankenniJesus,ketkinunada
kenkuana,Sadinotikayatmoapangisaganaanmipara
kenkaapannanganitiPaskua?
18Ketkinunana,Mapankaitisiudaditikastaatao,ket
ibagamkenkuana,KunatiMaestro,Asidegentitiempok;
RambakankontotiPaskuaitibalaymoakaduakdagiti
adalak.
19InaramiddagitiadalantiintudingniJesuskadakuada;
ketinsaganadatipaskua.
20Ididimtengentirabii,nakitugawkadagitisangapuloket
dua.
21Ketbayattipannanganda,kinunana,Pudnokunak
kadakayo,atimaysakadakayotimangliputkaniak.
22Ketnaladingitdaunay,ketrinugiandatitunggalmaysa
kadakuadaanagkunakenkuana,Apo,siakkadi?
23Ketsimmungbatketkinunana,Timangisawsawiti
imanakaniakitipinggan,isumetlaengtimangliputkaniak.
24TiAnaktiTaomapanacasitinaisuratmaipapan
kencuana:ngemasipaydaydiaytaoagapukencuana
naliputantiAnaktiTao!nasayaatkomadaytaataono
saananayanak.
25Kalpasanna,simmungbatniJudasanangliputkenkuana
ketkinunana,Maestro,siakkadi?Kinunanakenkuana,
Kinunam.
26Ketbayattipannanganda,innalaniJesustitinapay,ket
binendisionanna,ketpinigisna,ketintednakadagitiadalan,
ketkinunana,Alaenyo,kanenyo;daytoytibagik.
27Ketinnalanatikopa,ketnagyaman,ketintedna
cadacuada,akunkunana,Inumencayoamin.
28Tadaytoytidarakitibaroatulag,amaibukbokparaiti
aduamaipaayitipannakapakawandagitibasbasol.
29Ngemkunakkadakayo,diaktouminummanipuditaiti
daytoyabungatiubas,aginggaitidaytangaaldawinton
inumekabaroakaduayoitipagarianniAmak.
30Idinagkantadaitihimno,rimmuardaitibantaytiOlibo.
31Kalpasanna,kinunaniJesuskadakuada,
Agsalungasingkaytoamingapukaniakitaarabii:agsipud
tanaisurat,“Kabilektotipastor,ketdagitikarnerotiarban
maiwarasdanto.”
32Ngemkalpasantipanagungarko,umun-unaaktoidiay
Galilea.
33SimmungbatniPedroketkinunanakencuana,Uray
masalungasingtotiaminatattaogapukenka,saanaktoa
pulosmasuron.
34KinunaniJesuskenkuana,Pudnokunakkenka,iti
daytoyarabii,sakbayngaagngaretngettimanok,mamitlo
ngailibaknak.
35KinunaniPedrokenkuana,Uraymatayakakaduam,
diaktoilibak.Kastamettikinunadagitiaminngaadalan.
36Kalpasanna,immasidegniJesuskadakuadaitimaysaa
dissoamaawaganGetsemani,ketkinunanakadagitiadalan,
Agtugawkayoditoybayatamapanakagkararag.
37InkuyognaniPedrokentiduangaannakniZebedeo,
ketnangrugianaladingitkennadagsenunay.
38Kalpasanna,kinunanakadakuada,Naladingitunayti
kararuakaginggakenpatay.
39Ketimmadayobassit,ketnagruknoyitirupana,ket
nagkararag,akunkunana,OAmak,nomabalin,lumabas
komakaniakdaytoyakopa:nupaykastasaanakasiti
kayatko,nodiketkasitikayatmo.
40Ketimmayisunakadagitiadalan,ketnasarakannaidaa
matmaturog,ketkinunanakenPedro,Ania,saanyoa
mabalinamakipagbantaykaniakitimaysangaoras?
22

MATEO
41Agannadkenagkararag,tapnosaankayoasumrekiti
sulisog:tiespiritupudnoakayatna,ngemtilasagnakapuy.
42Pimmanawmanenitimaikaduaadaras,ketnagkararag,
akunkunana,OAmak,nosaanalumabaskaniakdaytoya
kopa,malaksidnoinumek,matungpaltipagayatam.
43Ketimmayketnasarakanidaamatmaturogmanen:ta
nadagsendagitimatada.
44Ketpinanawannaida,ketpimmanawmanen,ket
nagkararagitimaikatloadaras,asinaonadagitiisumet
laengasasao.
45Kalpasanna,immayisunakadagitiadalanna,ket
kinunanakadakuada,Maturogkayoita,ketaginanakayo:
adtoy,asidegentioras,kettiAnaktiTaomailiputkadagiti
im-imadagitimanagbasol.
46Bumangonkayo,mapantayo:adtoy,asidegenti
mangliputkaniak.
47Ketbayatngaagsasaopaylaeng,adtoy,immayniJudas,
maysakadagitisangapuloketdua,ketnakikuyogkenkuana
tiaduatattaongaaddaankadagitikampilankensarukod,
manipudkadagitipanguluenapapadikenpanglakayen
dagititattao.
48Ita,tinangliputkencuanainikkannaidaitipagilasinan,
akunkunana,Siasinomanngaagenak,isumetlaeng.
49KetdagusngaimmaykenJesus,ketkinunana,Hail,apo;
ketinagkanna.
50KinunaniJesuskenkuana,Gayyem,apayngaimmayka?
Kalpasanna,immayda,ketinkabildaniJesus,ketinnalada.
51Ket,adtoy,inyunnattimaysacadagitikaduaniJesusti
imana,ketinguyodnatikampilanna,ketkinabilnatimaysa
ngaadipentinangatoapadi,ketkinabilnatilapayagna.
52Kalpasanna,kinunaniJesuskenkuana,Ikabilmomanen
tikampilanmoitilugarna:taaminngaagaw-awititi
kampilanmataydantobabaentikampilan.
53Panunotemkadiadiakmabalintiagkararagitaken
Amak,ketitednantokaniakitinasursurokngemsangapulo
ketduaalehiondagitianghel?
54Ngemkasanongarudamatungpaldagitinasantuana
kasuratan,akastoytimasapulamapasamak?
55ItidaytametlangaoraskinunaniJesuskadagitiadua
tattao,Rimmuarkayokadiakaslamaibusoriti
mannanakawngaaddaankadagitikampilankensarukod
tapnoalaendak?Inaldawanakitugawakkadakayoa
mangisursuroititemplo,ketsaandakanatengngel.
56Ngemnaaramidamindagitoytapnomatungpaldagiti
kasuratandagitiprofeta.Kalpasanna,binaybay-andagiti
aminngaadalan,ketnagtalawda.
57KetdagitinangtengngelkenJesusinturongdaken
Caifasanangatoapadi,anaguummongandagitieskriba
kendagitipanglakayen.
58NgemsinurotniPedroitiadayoaginggaitipalasioti
nangatoapadi,ketsimrek,ketnakitugawkadagitiadipen,
tapnokitaennatipanungpalan.
59Itadagitipanguluenapapadi,kenpanglakayen,kenti
aminakonseho,nagsapuldaitiulbodasaksimaibusorken
Jesus,tapnomapapatayda;
60Ngemawantinasarakanda:wen,nupayadudagiti
ulbodasaksingaimmay,ngemawantinasarakanda.Iti
maudidimtengtiduangaulbodasaksi,.
61Kinunana,Kinunadaytoyatao,Kabaelakadadaelenti
templotiDioskenbangonekititallongaaldaw.
62Kettimmakdertinangatoapadiketkinunanakencuana,
Awankaditisungbatmo?aniatisaksidagitoymaibusor
kenka?
63NgemnagulimekniJesus.Ketsimmungbattikangatoan
apadiketkinunanakencuana,Isapatakkenkababaenti
sibibiagaDios,ngaibagamkadakaminosikatiCristo,
AnaktiDios.
64KinunaniJesuskencuana,Kinunam:nupaycastakunak
cadaca,MakitayontotiAnaktiTaoasitutugawiti
makannawantipannakabalin,kenumaycadagitiulepti
langit.
65Kalpasanna,pinigistinangatoapadidagitikawesna,a
kunkunana,Nagsaoitipanagtabbaaw;aniapayti
kasapulantayokadagitisaksi?adtoy,itanangngegyoti
panagtabbaawna.
66Aniatimakunayo?Simmungbatdaketkinunada,Isuket
nakabasolitiipapatay.
67Kalpasanna,intupradatirupana,ketsinaplitda;ket
dagitidaddumakinabildaisunababaenkadagitipaladti
imada,.
68Kinunana,Agipadtokakadakami,sikaaCristo,Siasino
tinangkabilkenka?
69NagtugawniPedroitiruartipalasio:ketimmay
kencuanatimaysaabalasang,akunkunana,Nakikuyogka
metkenJesusatagaGalilea.
70Ngeminlibaknaitiimatangdaamin,akunkunana,Diak
ammotiibagbagam.
71Idirimmuaritiberanda,nakitatisabalingaadipena
babai,ketkinunanakadagitiaddasadiay,Daytoyalalaki
ketkaduanametniJesusatagaNazaret.
72Ketinlibaknamanenbabaentisapata,Diakam-ammoti
tao.
73Ketkalpasantiapagbiitimmaykencuanadagiti
agtaktakder,ketkinunadakenPedro,Pudnoamaysakamet
cadacuada;agsipudtatipanagsaomketagsasaokenka.
74Kalpasanna,rinugiannatinaglunodkennagsapata,a
kunkunana,Diakam-ammotilalaki.Ketdagusa
nagkullayawtimanok.
75NalagipniPedrotisaoniJesus,anangibagakenkuana,
Sakbayngaagkullayawtimanok,mamitlongailibaknak.
Ketrimmuar,ketnagsangititinapait.
KAPITULO27
1Ididumtengtibigat,amindagitipanguluenapapadiken
panglakayentiumilinakipagnunumuandamaibusorken
Jesustapnopapatayenda.
2Ketidinaigalutdaisuna,inturongda,ketinyawatdaken
PoncioPilatoagobernador.
3IdinniJudas,anangliputkenkuana,idinakitanaa
nasentensiaan,nagbabawi,ketinsublinadagititallopuloa
pedasotipirakkadagitipanguluenapapadiken
panglakayen.
4Kinunana,Nagbasolaktainliputkotiawanbasolnaadara.
Ketkinunada,Aniadaytakadakami?kitaemdayta.
5Ketimbellengnadagitipedasotipirakititemplo,ket
pimmanaw,ketnapanketnagbitay.
6Ketdagitipanguluenapapadiinnaladadagitipedasoti
pirakketkinunada,Saananainkalinteganngaikabil
dagitoyitipagidulinanitigameng,agsipudtagataddaytati
dara.
23

MATEO
7Nagtulagda,ketgimmatangdaititalontiagdamdamili,
tapnoitabonandadagitiganggannaet.
8Gapuna,naawagandaytaatalon,Talontidara,agingga
itangaaldaw.
9KalpasannanatungpaltisinaoniJeremyamammadto,a
kunkunana,Ketinnaladatitallopuloapedasotipirak,ti
gataddaydiaynapatpateg,ngainpategdagitiannactiIsrael;
10Ketintednaidaamaipaayititalontiagdamdamili,kas
intudingkaniaktiApo.
11NagtakderniJesusitisanguanantigobernador:ket
dinamagtigobernadorkenkuana,akunkunana,Sikakaditi
AridagitiJudio?KetniJesuskinunanakencuana,Kunam.
12Ketidinaakusarandagitipanguluenapapadiken
panglakayen,awantiinsungbatna.
13Kalpasanna,kinunaniPilatokenkuana,Dimokadi
mangngegnokasanokaadudagitibanbanagasaksianda
kenka?
14Ketsimmungbatkenkuanaitiuraymaysaasao;itikasta
nagsiddaawunaytigobernador.
15Itaitidaytaapiesta,nairuamtigobernadora
mangwayawayakadagititattaoitimaysaabalud,akayatda.
16Ketaddaandaidinitimaysaanatan-okabalud,nga
agnaganitiBarrabbas.
17Gapunaidinaguummongda,kinunaniPilatokadakuada,
Siasinotikayatyoapalubosakkadakayo?Barrabas,wenno
niJesusamaawaganitiCristo?
18Taammonaagapuitiapalinispalda.
19Idinakatugawititugawtipanangukom,nangibaonti
asawanakenkuana,akunkunana,“Awantipakainaigamiti
daytaanalintegalalaki:taadutisinagabakitangaaldaw
ititagtagainepgapukenkuana.”
20Ngemdagitipanguluenapapadikenpanglakayen
inallukoydatibunggoyadumawatdakenBarrabasket
dadaelendaniJesus.
21Simmungbattigobernadorketkinunanakadakuada,
Siasinokadagitiduatikayatyoapalubosakkadakayo?
Kinunada,Barabas.
22KinunaniPilatokadakuada,Aniangarudtiaramidek
kenniJesusamaawaganitiCristo?Kunadaamin
kenkuana,Mailansakomaisunaitikrus.
23Ketkinunatigobernador,Apay,aniaadakesti
inaramidna?Ngemad-addangaimpukkawda,akunkunada,
Mailansakomaisunaitikrus.
24IdinakitaniPilatongaawantimaparmekna,nodiket
addariribuk,nangalaitidanum,ketbinugguannadagiti
imanaitisanguanantiaduatattao,akunkunana,Awan
basolkoitidaradaytoynalintegatao:kitaenyodayta.
25Kalpasannainsungbatdagitiaminatattao,ketkinunada,
Tidaranaaddakomakadatayokenkadagitiannaktayo.
26Kalpasanna,winayawayaanniBarrabascadacuada:ket
idisinaplitnaniJesus,inyawatnatapnomailansaitikrus.
27Kalpasanna,impandagitisoldadotigobernadorniJesus
itipagyanan,ketinummongdakenkuanatiinteroa
bunggoydagitisoldado.
28Ketinuksobda,ketinkawesdaitieskarlataabado.
29Ketidinabungondatikoronaasiit,inkabildaitiulona,
kenmaysaarunoitimakannawanngaimana:ket
inruknoydatitumengitisanguananna,ketinuyawda,a
kunkunada,AridagitiJudio!
30Ketintupradaisuna,ketinnaladatiruno,ketkinabildati
ulona.
31Ketkalpasantipananguyawdakenkuana,inuksobdati
badokenkuana,ketinkawesdatibukodnaakawes,ket
inturongdatapnoilansa.
32Ketidirumrummuarda,nakasarakdaitimaysaalalakia
tagaCirene,tinagannaaSimon.
33Ketidinakadanondaitimaysaadissoamaawaganiti
Golgota,kayatnaasawen,maysaalugartikalasag.
34Inteddakencuanatisukangainumenanalaokaniti
apdo:ketidinaramanannadayta,saannaakayattiuminum.
35Ketinlansadaitikrus,ketbiningaydadagitikawesna,a
nagbibinnunotda:tapnomatungpaltisinaotimammadto,
Biningaydadagitikaweskokadakuada,ketitikawesko
nagbibinnunotda.
36Ketitipanagtugawda,binuybuyadaisunasadiay;
37Ketinsaadnaitirabawtiulonatipammabasolnaa
naisurat,DAYTOYniJESUSARIDAGITIJudio.
38Kalpasanna,addaduaamannanakawanailansaitikrus
akaduana,maysaitimakannawan,kenmaysaiti
makannigid.
39Ketdagitilumabasinsasaodaisuna,ngainwagwagda
dagitiuloda.
40Ketkinunana,Sicaamangdadaelititemploken
mangbangonitidaytaititallongaaldaw,isalakanmoti
bagim.NosikatiAnaktiDios,bumabakamanipuditikrus.
41Kastametngainuyawdagitipanguluenapapadi,
agramandagitieskribakenpanglakayen,kinunada.
42Insalakannadagitidadduma;tibaginadinamaisalakan.
NoisutiAritiIsrael,bumabakomaitanmanipuditikrus,
ketmamatitayokenkuana.
43NagtalekisunaitiDios;isalakannakomaita,nokayatna:
takinunana,SiaktiAnaktiDios.
44Dagitimetmannanakaw,anailansaakaduana,
inkabildametdaytakadagitingipenna.
45Itamanipuditimaikanemngaoras,nasipngetitiinteroa
dagaaginggaitimaikasiamngaoras.
46IdiagarupmaikasiamngaorasimpukkawniJesusiti
napigsaatimek,akunkunana,Eli,Eli,lamasabactani?
kayatnaasawen,Diosko,Diosko,apayabinaybay-annak?
47Idinangngegdadayta,kinunatidaddumakadagiti
nakatakdersadiay,“Aw-awagdaytoyataoniElias.”
48Ketdagusanagtaraytimaysakadakuada,ketnangala
itimaysangaespongha,ketpinunnonaitisuka,ket
inkabilnaitiruno,ketininumna.
49Kinunadagitidadduma,Bay-am,kitaentayonoumayni
Eliasamangisalakankenkuana.
50NiJesus,idinagikkismanenitinapigsaatimek,
inyawatnatiespiritu.
51Ket,adtoy,napigistibelotitemplomanipudngato
aginggaitibaba;ketnagkintayegtidaga,ketnapigisdagiti
bato;
52Ketnaluktandagititanem;kettimmakdertiadua
bangkaydagitisasantoamatmaturog,.
53Ketrimmuarkadagititanemkalpasantipanagungarna,
ketnapanitinasantoanasiudad,ketnagparangkadagiti
adu.
54Itaidinakitatisenturionkendagitikaduana,a
mangbuybuyakenJesus,tigingginedkendagitibanaga
napasamak,nagbutengdaunay,akunkunada,Pudnonga
AnaktiDiosdaytoy.
55Aduababbaitikumitkitaitiadayo,asumursurotken
JesusmanipudGalilea,ngaagserserbikenkuana.
24

MATEO
56KaramankadagitoyniMariaMagdalena,kenMarianga
inadaSantiagokenJose,keninadagitiannakniZebedeo.
57Ididimtengtirabii,immaytimaysaanabaknanga
lalakiataga-Arimatea,ngaagnaganJose,ngaisumetlaeng
tiadalanniJesus.
58NapankenPilatoketnagpakaasiitibangkayniJesus.
Kalpasanna,imbilinniPilatoamaisalakantibangkay.
59KetidiinnalaniJosetibangkay,inbalkotnaitinadalus
aliensoalupot.
60Ketinkabilnaitibukodnaabaroatanem,ngainkitikitna
itibato:ketintulidnatidakkelabatoitiruangantitanem,
ketpimmanaw.
61AddaidiniMariaMagdalena,kentisabalipayaMaria,
asitutugawitisangotitanem.
62Itikabigatanna,asimmarunoitialdawtipanagsagana,
naguummongdagitipanguluenapapadikendagitiFariseo
kenPilato.
63Kinunana,Apo,malagipmiakinunadaytaa
manangallilawbayatasibibiagpay,Kalpasantitallonga
aldawagungartomanen.
64Ibilinngarudamasiguradotitanemaginggaitimaikatlo
ngaaldaw,dilakettaumaydagitiadalannaitirabiiket
takawenda,ketkunaendakadagititattao,Nagungarisuna
manipudkadagitinatay:itikastatimaudiabiddutket
nakarkarongemtiimmuna.
65KinunaniPilatokadakuada,Addarentayo:inkayo,
siguradoasiguradoaginggaakabaelanyo.
66Gapunanapanda,ketpinatalgeddatitanem,a
sinelioandatibato,kennangikabildaitipagbantay.
KAPITULO28
1Itingudotisabbath,idimangruginngaagsapaitiumuna
ngaaldawtilawas,immayniMariaMagdalenakenti
sabalipayaMariatapnokitaendatitanem.
2Ket,adtoy,addadakkelaginggined:tabimmabati
angheltiApomanipudlangit,ketimmayketinsublinati
batomanipuditiruangan,ketnagtugawitirabawna.
3Kaslakimattirupana,ketnapudawtikawesnaakasiti
niebe.
4Ketgapuitibutengkenkuananagkintayegdagitiagay-
aywan,ketnagbalindaakaslanatayatao.
5Ketsimmungbattianghelketkinunanacadagitibabbai,
Dicayoagbuteng,taammocasapsapulenyoniJesusa
nailansaitikrus.
6Awanditoy:tanagungar,kaskinunana.Umaykayo,
kitaenyotilugaranakaiddaantiApo.
7Ketinkaalisto,ketibagamkadagitiadalannangaisuket
nagungarmanipudkadagitinatay;ket,adtoy,umun-una
ngemcadacayoidiayGalilea;sadiayamakitayonto:adtoy,
imbagakkadakayo.
8Ketpimmanawdaadagusmanipudititanembuyogenti
butengkendakkelarag-o;ketnagtarayanangiyegitisao
kadagitiadalanna.
9Idimapandaibagakadagitiadalanna,adtoy,sinabatida
niJesus,akunkunana,“Arawkayoamin.”Ketimmayda
ketiniggamandagitisakana,ketnagdaydayawdakenkuana.
10Kalpasanna,kinunaniJesuskadakuada,Dikay
agbuteng:inkayoibagakadagitikakabsatkoamapanda
idiayGalilea,ketsadiaymakitadakto.
11Itaidimapanda,adtoy,immaytidaddumaaparabantay
itisiudadketimpakaammodakadagitipanguluenapapadi
tiaminabanaganapasamak.
12Ketidinaguummongdaakaduadagitipanglakayen,ket
nakitulagda,nangteddaitidakkelakuartakadagitisoldado.
13Kinunana,Ibagayo,Immaydagitiadalannaitirabiiket
tinakawdabayatamatmaturogkami.
14Ketnodumtengdaytoyitilapayagtigobernador,
allukoyenmikentalgedankayo.
15Gapunainnaladatikuarta,ketinaramiddatikasiti
naisurokadakuada:ketdaytoyasasaogagangaya
naisawangkadagitiJudioaginggaitangaaldaw.
16Kalpasanna,napandagitisangapuloketmaysanga
adalanidiayGalilea,itimaysaabantayanangitudingan
kadakuadaniJesus.
17Ketidinakitadaisuna,nagdaydayawdakenkuana:ngem
addadagitinagduadua.
18ImmayniJesusketnagsaokadakuada,akinunana,
Naitedkaniaktiaminapannakabalinidiaylangitkenditoy
daga.
19Inkayongarud,ketisuroyodagitiaminanasion,a
buniagyoidaitinagantiAmakentiAnakkentiEspiritu
Santo.
20Isuroyoidaamangtungpalitiaminabanagnga
imbilinkokadakayo:ket,adtoy,addaakkadakayoa
kanayon,aginggaitipanungpalantilubong.Amen.
25

TiEbanghelioni
Marcos
KAPITULO1
1TipangrugiantiebanghelioniJesu-CristongaAnakti
Dios;
2Kasnaisuratkadagitiprofeta,Adtoy,ibaonkoti
mensaherokitisangoananmo,amangisaganaitidalanmo
itisanguanam.
3Titimektimaysangaagpukpukkawidiaylet-ang,
IsaganayotidalantiApo,ilintegyodagitidalanna.
4PudnoanabuniaganniJuanidiaylet-ang,ketinkasabana
tibuniagtipanagbabawiparaitipannakapakawandagiti
basol.
5KetrimmuarkencuanatiisuaminadagatiJudea,ken
dagititagaJerusalem,ketnabautisarandaaminkencuana
idiaykarayantiJordan,ngaimpudnodadagitibasbasolda.
6KetniJuannakawesanitidutdottikamelio,ken
nakabarikesalalatitilomona;ketnangankadagitidudon
kenatapadiro;
7Ketinkasabana,akunkunana,Umaytimaysaa
nabilbilegngemsiakasumarunokaniak,adiakmaikari
ngaagruknoykenluktantirikeptisapatosna.
8Pudnoabinautisarannakayoitidanum:ngem
buniagannakaytoitiEspirituSanto.
9Ketnaaramidkadagidingaaldaw,immayniJesus
manipudNazarettiGalilea,ketnabautisaranniJuanidiay
Jordan.
10Ketdagusasimmang-atmanipuditidanum,nakitanati
langitanaluktan,kentiEspirituakaslakalapatia
bumabbabakenkuana.
11Ketimmaytitimekmanipudlangit,akunkunana,Sica
tidungdungnguekngaAnak,apakaragsakanakunay.
12KetdagusngainturongtiEspirituitilet-ang.
13Ketaddaidiaylet-angitiuppatapulongaaldaw,a
sinulisogniSatanas;ketkaduanadagitiatapngaanimal;
ketnagserbikenkuanadagitianghel.
14KalpasantipannakaibaludniJuan,immayniJesusidiay
Galilea,ngainkaskasabanatinaimbagadamagmaipapan
itiPagariantiDios.
15Ketkinunana,Natungpalentitiempo,ketasidegenti
pagariantiDios:agbabawikayoketmamatikayoiti
ebanghelio.
16IdimagmagnaitiigidtibaybaytiGalilea,nakitanada
SimonkenAndresakabsatnaamangipuruakitiiketiti
baybay:tamangngalapda.
17KinunaniJesuskadakuada,Sumurotkayokaniak,ket
pagbalinenkaytoamangngalapkadagititattao.
18Ketdagusabinaybay-andadagitiiketda,ket
simmurotdakencuana.
19Ketidiimmadayobassitsadiay,nakitanadaSantiago
ngaanakniZebedeokenniJuanakabsatna,ngaaddamet
itibarkongaagtartarimaankadagitiiketda.
20Ketdagusngainayabannaida:ketpinanawandati
amadaaniZebedeoitibarkoakaduadadagitinatangdanan
ngaadipen,ketsimmurotdakenkuana.
21KetnapandaidiayCapernaum;ketitialdawa
panaginana,simrekitisinagoga,ketnangisuro.
22Nasdaawdaitipannursurona:tainsuronaidaakas
maysangaaddaanturay,ketsaanakaskadagitieskriba.
23Addaidiitisinagogadatimaysaalalakingaaddaaniti
narugitngaespiritu;ketimpukkawna,.
24Kinunana,Bay-antayo;aniatipakainaiganmikenka,
sikaaJesusatagaNazaret?immaykakaditapno
dadaelennakami?Am-ammokanosiasinoka,Daydiay
SantotiDios.
25TinubngarniJesus,akunkunana,Agulimekkaket
rummuarkakenkuana.
26Ketidipinigistinarugitngaespiritu,ketimpukkawna
itinapigsaatimek,rimmuarkenkuana.
27Nasdaawdaamin,isuanagsalsaludsoddaitimaysaken
maysa,akunkunada,Aniadaytoy?aniaabaroadoktrina
daytoy?tabuyogentiturayibilinnauraydagitinarugitnga
espiritu,ketagtulnogdakenkuana.
28Ketdagusanagsaknaptikinalataknaitiinteroarehion
itiaglawlawtiGalilea.
29Ketdagus,idirimmuardaitisinagoga,simrekdaiti
balaydaSimonkenAndres,agramandaSantiagokenJuan.
30NgemtiinatiasawaniSimonketnakaiddaa
masaksakititigurigor,ketanonibagadakenkuanati
maipapankenkuana.
31Ketimmayketiniggamannatiimana,ketintag-ayna;
ketdagusapinanawantigurigor,ketnagserbikadakuada.
32Ketitimalem,idilumnektiinit,inyegdakenkuana
aminngaaddaansakit,kendagitinaluganandagitisairo.
33Naguummongtiinteroasiudaditiruangan.
34Ketpinaimbagnatiaduamasakititinadumadumaa
sakit,kenpinaruarnatiaduasairo;ketsaandanga
impalubosngaagsaodagitisairo,gaputaam-ammoda
isuna.
35Ketitibigat,bimmangonitinabayagsakbaytialdaw,
rimmuar,ketpimmanawitiagsolsoloalugar,ketsadiay
nagkararag.
36SimmurotniSimonkendagitikaduana.
37Ketidinasarakandaisuna,kinunadakencuana,
Sapsapulenkadagitiaminatattao.
38Ketkinunanacadacuada,Mapantayocadagiti
sumaganadngaili,tapnomakasabaacmetsadiay:ta
gapunaarimmuarak.
39KetnangasabakadagitisinagogadaitiinteroaGalilea,
ketpinaruarnadagitisairo.
40Ketaddamaysangaagkukutelngaimmaykencuana,
ngaagpakpakaasikennagparintumengkencuana,ket
kinunanakencuana,Nokayatmo,madalusannak.
41KetniJesus,naasian,inyunnatnatiimana,ketsinagidna,
ketkinunanakencuana,Kayatko;agbalinkaanadalus.
42Ketapamananagsao,dagusapimmanawtikukutel
kenkuana,ketnadalusan.
43Ketnaingetabinilinna,ketdagusapinapanawna;
44Ketkinunanakencuana,Kitaem,dikaagsaoitianiaman
itisiasinoman:ngemmapanka,ipakitamtibagimitipadi,
ketidatonmomaipaayitipannakadalusmodagitibanbanag
ngaimbilinniMoises,kaspammaneknekkadakuada.
45Ngemrimmuar,ketrinugiannangainwaragawagitiadu,
keninraniagtibanag,itikastasaanenamakastrekniJesus
itisiudad,nodiketaddaitiruarkadagitilangalangadisso:
ketimmaydakenkuanamanipudititunggalmaysaapaset.
26

TiEbanghelioniMarcos
KAPITULO2
1KetsimrekmanenidiayCapernaumkalpasanti
sumagmamanongaaldaw;ketnaariwawangaaddaisuna
itibalay.
2Ketdagusngaadutinaguummong,itikastaawantilugar
amangawatkadakuada,uray,urayitiasidegtiruangan:ket
inkasabanatisaokadakuada.
3Ketimmaydakencuana,ngainyegdatimaysaamasakit
itiparalis,anaipasngayitiuppat.
4Ketidisaandaamakaasidegkencuanagapuiti
panagpigket,inukraddatiatepngaayanna:ketidi
naburakda,imbabadatikamaanakaiddaantimasakita
paralis.
5IdinakitaniJesustipammatida,kinunanaitimasakita
paralis,Anak,mapakawankenkadagitibasbasolmo.
6Ngemaddadagitisumagmamanongaeskribaasitutugaw
sadiay,kenagsusupiatitipusoda.
7Apayngaagsasaodaytoyataokadagitipanagtabbaaw?
asinotimakakawankadagitibasolnoditiDioslaeng?
8DagusngaidinabigbigniJesusitiespiritunaakastati
panagsusupiatdaitiunegtibagbagida,kinunanakadakuada,
Apayngaikalinteganyodagitoyabanagitipusoyo?
9Nalaklakakadiakunaenitimasakitaparalis,
Mapakawankadagitibasbasolmo;wennotipanangibaga,
Tumakderka,ketalaemtipagiddaam,ketmagnaka?
10Ngemtapnomaammuanyongaaddapannakabalinti
AnaktiTaoditoydagaamangpakawankadagitibasbasol.
11Kunakkenka,Bumangonka,ketalaemtipagiddaam,
ketsumrekkaitibalaymo.
12Ketdagusatimmakder,innalanatikama,ketrimmuar
itisanguananidaamin;itikastanasdaawdaamin,ket
indaydayawdatiDios,akunkunada,Dimipulosnakitaiti
kastoyawagas.
13Ketrimmuarmanenitiigidtibaybay;ketaminti
bunggoyimmaydakencuana,ketinsuronaida.
14Idilumabas,nakitananiLevingaanakniAlfeoa
nakatugawitipagbatayan,ketkinunanakenkuana,
Sumurotkakaniak.Kettimmakderketsimmurotkenkuana.
15Ketnaaramidnga,bayattipanagtugawniJesusiti
pannanganitibalayna,adumetdagitiagsingsingiritibuis
kenmanagbasolanakitugawkenniJesuskendagiti
adalanna:taaduda,ketsimmurotdakenkuana.
16IdinakitadagitieskribakenFariseoamakipangan
kenkuanaakaduadagitiagsingsingiritibuisken
managbasol,kinunadakadagitiadalanna,Kasanoa
makipangankenuminumakaduanadagitiagsingsingiriti
buiskenmanagbasol?
17IdinangngegniJesus,kinunanakadakuada,Dagiti
nasalun-atketsaandaakasapulantimangngagas,nodiket
dagitimasakit.
18KetdagitiadalanniJuankendagitiFariseoket
agayunaridi:ketimmaydaketkinunadakencuana,Apay
ngaagayunardagitiadalanniJuankendagitiFariseo,
ngemsaanngaagayunardagitiadalam?
19KinunaniJesuskadakuada,“Mabalinkadinga
agayunodagitiannakitisiledtinobiobayatngaadda
kadakuadatinobio?nolakettaaddakaduadatinobio,
saandaamakaayunar.
20Ngemdumtengtodagitialdaw,intonmaikkattinobio
kadakuada,ketkalpasannaagayunardantokadagitanga
aldaw.
21Awanmettiagdaititimaysaapedasotibaroalupotiti
daanakawes:tanosaan,tibaroapedasoanangpunnoiti
daytaikkatennatidaan,ketkumarotipannakapisangna.
22Ketawantiasinomanamangikabilitibarongaarak
kadagitidaanabotelia:tanosaan,tibarongaarak
burakennadagitibotelia,ketmaibukboktiarak,ket
madadaeltodagitibotelia:ngemmasapulamaikabiltibaro
ngaarakkadagitibaroabotelia.
23Ketnaaramidalimmasatkadagititalontimaisitialdaw
apanaginana;ketdagitiadalannarinugianda,bayatti
panagdaliasatda,amangpukankadagitidawatimais.
24KetdagitiFariseokinunadakencuana,Adtoy,apaynga
aramidendaitialdawapanaginanatisaananainkalintegan?
25Ketkinunanacadacuada,Dicayopayayanabasati
inaramidniDavididiagkasapulankenmabisin,isuken
dagitikaduana?
26KasanoasimrekitibalaytiDiosidikaaldawanni
Abiatarakangatoanapadi,ketnanganititinapaya
maipakita,asaananainkalinteganakanennodipara
kadagitipapadi,ketintednametkadagitikaduana?
27Ketkinunanacadacuada,Naaramidtisabbatha
maipaayititao,ketsaanatitaomaipaayitisabbath.
28NgarudtiAnaktiTaoisumettiApotiAldawa
Panaginana.
KAPITULO3
1Ketsimrekmanenitisinagoga;ketaddamaysaatao
sadiayngaaddaanitinagangongaima.
2Ketsiniputdanopaimbagennaitialdawapanaginana;
tapnomapabasoldaisuna.
3Ketkinunanaitilalakingaaddaanitinagangongaima,
Agtakderka.
4Ketkinunanakadakuada,Maipaluboskaditiagaramiditi
naimbagkadagitialdawapanaginana,wennoagaramiditi
dakes?tapnomaisalakantibiag,wennomangpapatay?
Ngemnagulimekda.
5Ketidikinitanaidaitiaglawlawbuyogentipungtot,gapu
itikinatangkentipusoda,kinunanaitilalaki,Iyunnatmoti
imam.Ketinyunnatna:kettiimananapaimbagakasiti
sabali.
6PimmanawdagitiFariseo,ketdagusanakiumankadagiti
tagaHerodesmaibusorkenkuana,nokasanoadadaelenda
isuna.
7NgemimmadayoniJesusakaduanadagitiadalanna
idiaybaybay:ketsimmurotkenkuanatiaduatattao
manipudGalileakenmanipudJudea.
8KetmanipudJerusalem,kenitiIdumaea,kenmanipuditi
labestiJordan;ketisudaitiaglawlawtiTirokenSidon,ti
dakkelabunggoy,idinangngegdanoaniadagiti
naindaklanngainaramidna,immaydakenkuana.
9Ketimbaganakadagitiadalanna,ngaaddabassitabarko
ngaagur-uraykenkuanagapuitiaduatattao,dilaketta
agdudupudopdakenkuana.
10Taadutipinaimbagna;itikastainkabildakenkuana
tapnosagidenna,kaskaadutiaddaankadagitisaplit.
11Ketdagitinarugitngaespiritu,idinakitadaisuna,
nagruknoydaitisanguananna,ketimpukkawda,a
kunkunada,SikatiAnaktiDios.
12Ketnaingetabinilinnaidaasaandangaipakaammo
kenkuana.
27

TiEbanghelioniMarcos
13Ketsumang-atitibantay,ketumawagitisiasinomana
kayatna:ketimmaydakencuana.
14Ketnangordenanitisangapuloketdua,tapno
makikaduadakenkuana,kentapnoibaonnaidaa
mangasaba.
15Kenmaaddaanitipannakabalinamangagaskadagiti
sakit,kenmangpapanawkadagitidemonio.
16KetniSimonpinanaganannaitiPedro;
17KetniSantiagongaanakniZebedeo,kenniJuana
kabsatniSantiago;ketpinanaganannaidaitiBoanerges,
ngaisuti,Dagitiannaktigurruod;
18DaAndres,Felipe,Bartolome,Mateo,Tomas,Santiago
ngaanakniAlfeo,Tadeo,kenSimonaCanaanita.
19KetniJudasIscariote,anangliputmetkencuana:ket
napandaitimaysaabalay.
20Ketagtitiponmanentibunggoy,isuasaandaa
makapanganititinapay.
21Ketidinadamagdagitigagayyemna,rimmuardaa
mangtengngelkencuana:takinunada,Isuketnaliday.”
22KinunadagitieskribaabimmabamanipudJerusalem,
“AddakenkuananiBeelzebub,ketbabaentiprinsipedagiti
sairo,papanawennadagitisairo.”
23Inayabannaidaketkinunanakadakuadababaenkadagiti
pangngarig,KasanoamaparuarniSatanasniSatanas?
24Ketnomabingaytimaysaapagarianamaibusoriti
bagina,saanamakatakderdaytaapagarian.
25Ketnomabingaytimaysaabalayamaibusoritibagina,
saanamakatakderdaytaabalay.
26KetnotumakderniSatanasamaibusoritibagina,ket
mabingaybingay,saanamakatakder,nodiketadda
panungpalanna.
27Awantitaoamakastrekitibalaytinapigsaatao,ket
samsamennadagitisanikuana,nosaanngaumunaa
galutannatinapigsaatao;ketkalpasanna,samsamennanto
tibalayna.
28Pudnokunakkadakayo,Mapakawantotiamina
basbasolkadagitiannaktitao,kendagitipanagtabbaawiti
aniamanapangtabbaawda.
29NgemtiagtabbaawitiEspirituSantoketsaanapulosa
mapakawan,nodiketagpegpeggaditiagnanayona
pannakadusa.
30Gaputakinunada,“Addanarugitngaespirituna.”
31Dimtengidindagitikakabsatnakeninana,ket,
sitatakderdaitiruar,nangibaondakenkuana,nga
inayabanda.
32Ketnagtugawdagititattaoitiaglawlawna,ketkinunada
kencuana,Adtoy,tiinamkendagitikakabsatmoitiruar
sapsapulendaka.
33Insungbatnaida,akunkunana,Siasinotiinakwenno
dagitikakabsatko?
34Ketkinitanaitiaglawlawdagitinagtugawiti
aglawlawna,ketkinunana,Adtoyniinakkendagiti
kakabsatko!
35TasiasinomanngaagtungpalitipagayatantiDios,isu
metlaengtikabsatko,kabsatkoababai,kenina.
KAPITULO4
1Ketrinugiannamanentinangisuroitiigidtibaybay:ket
naguummongkencuanatiaduatattao,isuasimrekiti
barko,ketnagtugawitibaybay;kettisibubukelabunggoy
addadaitiigidtibaybayitidaga.
2Insuronaidaitiaduabanbanagbabaenkadagiti
pangngarig,ketkinunanakadakuadaitipannursurona.
3Dumngegkayo;Adtoy,rimmuartimaysaamanagmula
tapnoagmula.
4Ketnapasamak,bayattipanagmulana,daddumati
natinnagitiigidtidalan,ketimmaydagititumatayabiti
tangatangketinalun-ondadayta.
5Ketdaddumanatinnagitinabatoadaga,asadiayawan
unaytidagana;ketdagusatimmakder,agsipudtaawanti
kaadalemnaadaga.
6Ngemidisumingisingtiinit,nauram;ketgaputaawanti
ramutna,nalaylay.
7Ketnagtinnagtidaddumaititengngadagitisiit,ket
dimmakkeldagitisiit,ketinleppesda,ketawantibungana.
8Kettidaddumanatinnagitinasayaatadaga,ket
nagbungadaanagtubokenimmadu;ketnangipasngay,
daddumatallopulo,keninnemapulo,kendadduma
sangagasut.
9Kinunanakadakuada,Tiaddaanlapayagadumngeg,
dumngegkoma.
10Idiagmaymaysa,dagitiaddaitiaglawlawnaakaduana
dagitisangapuloketduaindawatdakenkuanatipangngarig.
11Ketkinunanacadacuada,Naitedcadacayoamangammo
itipalimedtipagariantiDios:ngemcadagitiaddaitiruar,
maaramidamindagitoyabanbanagcadagitipangngarig.
12Tapnomakakitadaitipannakakitada,ketsaandaa
madlaw;ketitipanagdengngegmabalindaamangngeg,ket
didamaawatan;amangannoitianiamanakanito
makomberteda,ketmapakawankadakuadadagiti
basbasolda.
13Kinunanakadakuada,Diyokadiammodaytoya
pangngarig?ketkasanongarudamaammuanyoamina
pangngarig?
14Tiagmulmulaimulanatisao.
15Ketdagitoyisudaitiigidtidalan,anakaimulaantisao;
ngemintonnangngegda,umayadagusniSatanas,ket
ikkatennatisaoanaimulaitipusoda.
16Ketdagitoymetdagitinaimulaitinabatoadaga;nga,
intonnangngegdatisao,dagusngaawatendadayta
buyogentirag-o;
17Ketawantiramutdaitibagbagida,ketiticasta
agibturdanodiitiapagbiit:kalpasanna,notumaudtirigat
wennopannakaidadanesmaigapuitisao,dagusamasairda.
18Ketdagitoydagitinaimulaititengngadagitisiit;kasiti
dumngegitisao,.
19Ketdagitipakaseknanitidaytoyalubong,kenti
panangallilawitikinabaknang,kendagitiderrepti
daddumaabanbanagasumsumrek,timangleppesitisao,
ketagbalinadiagbunga.
20Ketdagitoydagitinaimulaitinasayaatadaga;kas
kadagitidumngegitisao,ketumawat,kenmangpatauditi
bunga,daddumaititallopulo,daddumainnemapulo,ken
daddumaitisangagasut.
21Ketkinunanacadacuada,Naiyegkaditimaysaa
kandelatapnomaikabilitisiroktikalderowennoitisirokti
kama?kensaanamaikabilitikandelero?
22Taawantinailemmengasaanamaiparangarang;saan
metanalimedtianiamanabanag,nodikettapnodumteng
daytaitiballasiw-taaw.
23Noaddalapayagtiasinomanadumngeg,dumngeg
koma.
28

TiEbanghelioniMarcos
24Ketkinunanacadacuada,Agannadcayonoaniati
mangngegyo:noaniatirukodyo,marukodtocadacayo:ket
cadacayoadumngegmaitedtotiad-adupay.
25Tatiaddaan,maitedtokenkuana:kettiawanan,
maikkattokenkuanatiaddakenkuana.
26Ketkinunana,KastamettipagariantiDios,akasla
mangipuruaktimaysaataoitibukelitidaga;
27Ketnomaturog,kenbumangonitirabiikenaldaw,ket
tibukelagtubokendumakkel,dinaammonokasano.
28Tatidagaagbungaitibagina;umunatitadem,
kalpasannatilapayag,kalpasannatinapnoamaisiti
lapayag.
29Ngemintonmairuartibunga,dagusngaikabilnati
kawar,agsipudtadimtengentipanagani.
30Ketkinunana,AniatipangyarigtayoitipagariantiDios?
wennoitianiaapanangidiligitipangidiligtayo?
31Kaslabukeltimustasa,anomaimulaitidaga,basbassit
ngemitiaminabukelngaaddaitidaga.
32Ngemnomaimula,dumakkel,ketagbalinadakdakkel
ngemitiaminaruot,kenagtubokadagitidadakkelasanga;
tapnodagititumatayabititangatangagdagusdaitisirokti
anniniwanna.
33Ketbabaenitiaduakakastaapangngariginsaonatisao
kadakuada,kasitikabaelandaamangngeg.
34Ngemsaananagsaokadakuadangaawantipangngarig:
ketidiagmaymaysada,inlawlawagnaaminabanag
kadagitiadalanna.
35Itidaytametlangaaldaw,ididimtengentirabii,
kinunanakadakuada,Bumallasiwtayoitibangir.
36Ketidipinapanawdatibunggoy,innaladaisunabayatti
kaaddanaitibarko.Ketaddametdagitidaddumaababassit
abarkoakaduana.
37Kettimmaudtidakkelabagyotiangin,ketdagiti
dalluyontinangdungparitibarko,isuanapnoitan.
38Ketaddaidiitilikudtibarko,matmaturogitiunan:ket
riniingda,ketkinunadakencuana,Maestro,saanmokadia
maseknanamadadaelkami?
39Kettimmakder,kettinubngarnatiangin,ketkinunana
itibaybay,Kappia,agtalnakayo.Ketnagsardengtiangin,
ketaddadakkelakinatalna.
40Ketkinunanacadacuada,Apayamabutengcayounay?
kasanongaawantipammatiyo?
41Nagbutengdaunay,ketnagkinnaawatanda,Aniaakitati
taodaytoy,ngauraytianginkenbaybayagtulnogda
kenkuana?
KAPITULO5
1Ketdimtengdaitibangirtibaybay,itidagadagiti
Gadareno.
2Ketidirimmuaritibarko,dagusasinabattimaysaatao
ngaaddaanitinarugitngaespiritumanipudkadagititanem.
3Isutinagnaedannaititengngadagititanem;ketawanti
taoamakaigalutkenkuana,saan,asaanababaenkadagiti
kawar.
4Agsipudtamasansananaigalutisunakadagitikawarken
kawar,ketdagitikawarnapigisda,ketnaburakdagitikawar:
awanmettiasinomanamakaamokenkuana.
5Ketkanayon,itirabiikenaldaw,isuketaddakadagiti
bantay,kenkadagititanem,ngaagsangsangit,ken
mangputeditibaginababaenkadagitibato.
6NgemidinakitananiJesusitiadayo,timmarayken
nagdaydayawkenkuana.
7Ketimpukkawnaitinapigsaatimek,ketkinunana,Ania
tipakainaigakkenka,Jesus,sikangaAnaktiKangatuana
Dios?IkarkararagkokenkababaentiDios,adinak
parigaten.
8Takinunanakencuana,Rummuarkaititao,narugitnga
espiritu.
9Insaludsodnakenkuana,Aniatinaganmo?Ket
simmungbat,akunkunana,TinagankoketLegion:ta
adukami.
10Nagpakaasiunaykenkuanaasaannaidaapapanawen
manipuditiaway.
11Itaaddaidiitiasidegdagitibantaytidakkelapangen
dagitibaboyngaagtartaraken.
12Ketamindagitisaironagpakaasidakenkuana,a
kunkunada,Ibaonnakamikadagitibaboy,tapno
makastrekkamikadakuada.
13KetdagusngaimpalubosniJesusida.Ketdagitinarugit
ngaespiriturimmuarda,ketsimrekdacadagitibaboy:ketti
pangennagtaraydaasipipigsaitinarangkisadissonga
agturongitibaybay,(agarupduaribuda;)ketnalemmengda
itibaybay.
14Ketdagitimangtartarakenkadagitibaboynagtalawda,
ketinsalaysaydadaytaidiaysiudadkenitiaway.Ket
rimmuardatapnokitaendanoaniadaytaanaaramid.
15KetimmaydakenJesus,ketnakitadadaydiaynaluganan
tisairo,kenaddaanitilegion,asitutugaw,kennakawesan,
kennalintegtipanunotna:ketnagbutengda.
16Ketdagitinakakitaitidaytoyimbagadakadakuadano
kasanotinapasamakitidaydiaynaluganantisairo,ken
kastametmaipapankadagitibaboy.
17Ketrinugiandangaikararagkenkuanaapumanawiti
igidtibaybayda.
18Idisimrekitibarko,inkararagtinaluganantisairotapno
makikaduakomakenkuana.
19Nupaykasta,saanapinalubosanniJesus,ngem
kinunanakenkuana,Agawidkakadagitigagayyemmo,ket
ibagamkadakuadanokasanokadakkeltiinaramidtiApo
parakenka,kennaasiankenka.
20Ketpimmanaw,ketrinugiannangaipakaammoidiay
Decapolisnokasanodagitinaindaklanabanbanagnga
inaramidniJesusparakenkuana:ketaminatattao
nagsiddaawda.
21KetidilimmasatmanenniJesusbabaentibarkonga
agturongitibangir,aduatattaotinaguummongkenkuana:
ketasidegisunaitibaybay.
22Ket,adtoy,umaytimaysakadagitiagtuturayiti
sinagoga,niJairongaagnagan;ketidinakitanaisuna,
natinnagitisakana,.
23Ketnagpakaasikencuanaitikastaunay,akunkunana,
Tibassitngaanakkoababaiagid-iddaitipungtoti
ipapatay:pangngaasim,umaykaketiparabawmodagiti
imamkenkuana,tapnoumimbagisuna;ketagbiagtoisuna.
24KetniJesusnakikuyogkencuana;ketaduatattaoti
simmurotkencuana,ketpinagdudupudopda.
25Ketmaysaababai,ngaaddaanitidaraitisangapuloket
duaatawen.
26Ketnagsagabaitiaduabanaggapuitiadua
mangngagas,ketbinusbosnaaminngaaddakenkuana,ket
awantisimmayaat,nodiketkimmaro,.
29

TiEbanghelioniMarcos
27IdinangngegnatimaipapankenJesus,immayiti
pagkargaanitilikudanketsinagidnatikawesna.
28Takinunana,Nosagidenkolaengtikawesna,
umimbagakto.”
29Ketdagusanagmagatiubbogtidarana;ketnariknana
itibaginaanaagasanitidaytaasaplit.
30KetniJesus,adagusngaammonaitibaginaarimmuar
kenkuanatikinaimbag,inturongnaisunaitipagkargaan,
ketkinunana,Siasinotinangsagidkadagitikawesko?
31Ketdagitiadalannakinunadakencuana,Makitamti
bunggoyngaagdudupudopkenca,ketibagbagam,Siasino
tinangsagidcaniac?
32Kettimmaliawitiaglawlawtapnomakitanati
nangaramiditidaytoyabanag.
33Ngemtibabaiamabutengkenagpigpigerger,ta
ammonatinapasamakkenkuana,immayketnagruknoyiti
sanguananna,ketimbaganakenkuanatiaminakinapudno.
34Ketkinunanakencuana,Anac,tipammatimti
nangpaimbagkencuana;mapankaasitatalna,ket
agpaimbagkaitisaplitmo.
35Bayatngaagsasaopaylaeng,addasumagmamanoa
naggapuitiagturayitibalaytisinagogaanagkuna,
Natayentianakmoababai:apayngaad-addapaya
riribormotiMaestro?
36ApamananangngegniJesustisaoanaisao,kinunana
itiagturayitisinagoga,Dikaagbuteng,mamatilaeng.
37Ketawantipinalubosannaasumurotkenkuana,
malaksidkadaPedro,Santiago,kenJuanakabsatni
Santiago.
38Ketimmayitibalaytiagturayitisinagoga,ketnakitana
tiriribuk,kendagidiayagsangsangitkenagsangsangititi
kastaunay.
39Ketidisimrek,kinunanacadacuada,Apayngaagsangit
kenagsangsangitcayo?saananataytibalasang,nodiket
matmaturog.
40Ketkinatawaandaisunaamanglais.Ngemidiinruarna
aminida,alaennatiamakentiinatibalasang,kendagiti
kaduana,ketsumrekitinakaiddaantibalasang.
41Ketiniggamannatiimatibalasangketkinunana
kencuana,Talitacumi;akayatnaasawen,“Balasang,
kunakkenka,tumakderka.”
42Ketdagusatimmakdertibalasang,ketnagna;ta
agtawenisunaitisangapuloketdua.Ketnasdaawdaiti
dakkelapanagsiddaaw.
43Ketbinilinnaidaanaingetngaawantitaoamakaammo
itidayta;ketimbilinnangaaddamaitedkenkuanaa
kanenna.
KAPITULO6
1Ketrimmuarmanipudsadiay,ketimmayitibukodnaa
pagilian;ketsumurotkenkuanadagitiadalanna.
2Ketididimtengtialdawapanaginana,rinugiannati
mangisuroitisinagoga:ketaduadumngegkencuana
nagsiddaawda,akunkunada,“Sadinotinaggapuandaytoy
ataodagitoyabanag?ketaniaakinasiribdaytoyanaited
kenkuana,ngauraydagitikastaanaindaklanngaaramid
ketinaramidbabaenkadagitiimana?
3Saankadiadaytoytikarpintero,anakniMaria,kabsatda
Santiago,Jose,Juda,kenSimon?ketsaankadiakaduatayo
ditoydagitikakabsatnaababbai?Ketnasakitdakenkuana.
4NgemkinunaniJesuskadakuada,Timammadtosaan
ngaawananitidayaw,nodiketitibukodnaapagilian,
kadagitikabagianna,kenitibukodnaabalay.
5Ketawantimaaramidannasadiayanabilegngaaramid,
malaksidnoinkabilnadagitiimanaitisumagmamanoa
masakitatattao,ketpinaimbagnaida.
6Ketnagsiddaawgapuitisaandaapanamati.Ket
naglikmutkadagitipurok,amangisursuro.
7Ketinayabannadagitisangapulo-ket-dua,ketrinugianna
ngaibaonidaitisagdudua;ketinikkannaidaiti
pannakabalinkadagitinarugitngaespiritu;
8Ketbinilinnaidangaawantialaendaitipanagdaliasatda,
malaksiditisarukodlaeng;awantiscrip,awantinapay,
awankuartaitipitakada:
9Ngemagsapatoskayoitisandalias;kensaanngaagkawes
itiduaakabal.
10Ketkinunanakadakuada,Itianiamanalugara
sumrekkaitimaysaabalay,agtalinaedkayosadiayagingga
apumanawkayoitidaytaalugar.
11Ketsiasinomanasaanngaumawatkadakayo,wenno
dumngegkadakayo,intonpumanawkayosadiay,ikkatenyo
titapokitisirokdagitisakayokaspammaneknekmaibusor
kadakuada.Pudnokunakkadakayo,Ad-addaamaanusanti
SodomakenGomorraitialdawtipanangukom,ngemiti
daytaasiudad.
12Ketrimmuarda,ketinkasabadangaagbabawidagititao.
13Ketpinaruardatiaduasairo,ketpinulotandaitilanati
aduamasakit,ketpinaimbagdaida.
14KetnangngegniariHerodestimaipapankenkuana;(ta
nasaknaptinaganna:)ketkinunana,NiJuana
Mammautisarketnagungarmanipudkadagitinatay,ket
ngaruddagitinaindaklanngaaramidiparangarangda
kenkuana.
15Kinunatidadduma,NiElias.Ketdagitidadduma
kinunada,Amaysadaytoyaprofeta,wennokasmaysa
kadagitiprofeta.
16NgemidinangngegniHerodes,kinunana,NiJuan,a
pinutolko.
17TaniHerodesmetlaengtinangibaonkettiniliwnani
Juan,ketingalutnaisunaitipagbaludanmaigapuken
Herodias,asawaniFelipeakabsatna:tainkallaysanaisuna.
18TakinunaidiniJuankenHerodes,Saana
nainkalinteganamaaddaankaitiasawatikabsatmo.
19Gapuna,nagririniHerodiaskenkuana,ketkayatna
komaapatayen;ngemdinakabaelan:
20TanagbutengniHerodeskenniJuan,taammonanga
isuketnalintegataokennasantuan,ketsalimetmetanna
isuna;ketidinangngegnaisuna,adutiinaramidna,ket
siraragsakanangngegna.
21Ketididimtengtinasayaatngaaldaw,inaramidni
Herodesitialdawtipanagkasangaynaitipangrabiikadagiti
appona,nangatoakapitan,kenpanguluentiGalilea;
22KetidisimrektianakababaitinasaoaHerodias,ket
nagsala,ketnaay-ayoniHerodeskendagitinakitugaw
kenkuana,kinunatiariitibalasang,Dawatemkaniakti
aniamanakayatmo,ketitedkokenka.
23Ketinsapatanakencuana,Aniamantidawatemcaniac,
itedcokenca,aginggaitikaguduatipagariac.
24Rimmuar,ketkinunanakenniinana,Aniatidawatek?
Ketkinunana,TiuloniJuanaMammautisar.
30

TiEbanghelioniMarcos
25Nagdardarasasimrekitiari,ketindawatna,a
kunkunana,KayatkongaitedmokaniaktiuloniJuana
Mammautisar.
26Ketnagladingitunaytiari;kaskasdigapuitisapatana,
kengapukadakuadaanakitugawkenkuana,dinainlaksid
isuna.
27Dagusanangibaontiariitimaysaaberdugo,ket
imbilinnaamaiyegtiulona:ketnapanketpinugotnati
ulonaidiaypagbaludan.
28Ketinyegnatiulonaitikaldero,ketintednaitibalasang:
kettibalasangintednakeninana.
29Ketidinangngegdagitiadalanna,immaydaketinnalada
tibangkayna,ketinkabildaititanem.
30NaguummongdagitiapostolkenniJesus,ketimbagada
kenkuanatiaminabanag,noaniatiinaramiddakenno
aniatiinsuroda.
31Ketkinunanacadacuada,Umaycayometlaengiti
langalangadisso,ketaginanakayoitiapagbiit:taaduti
umaykenmapan,ketawantipaglinglingayandaamangan.
32Ketpimmanawdaitimaysaadesiertoadissobabaenti
barkoapribado.
33Ketnakitadagititaoidaapumanaw,ketadutinaam-
ammokenkuana,ketnagtaraydasadiaymanipuditiamina
siudad,ketnaparmekdaida,ketnaguummongdakenkuana.
34KetniJesus,idirimmuar,nakitanatiaduatattao,ket
naasiancadacuada,agsipudtakasladakarnerongaawanan
pastor:ketrinugiannangainsuroidaitiaduabanbanag.
35Ketidinalpasentialdaw,immaydagitiadalanna
kencuanaketkinunada,Daytoyketmaysaalet-ang,ketita
titiempoadayon.
36Papanawenida,tapnomapandaitiawayitiaglawlaw,
kenkadagitipurok,ketgumatangdaititinapay:taawanti
kanenda.
37Simmungbatketkinunanakadakuada,Itedyoidaa
mangan.Ketkinunadakenkuana,Mapantayokadi
gumatangitiduagasutasensilioatinapayketitedtayoida
akanenda?
38Kinunanakadakuada,Manoatinapaytiaddakadakayo?
inkakitaen.Ketidinaammuanda,kunada,Lima,kendua
ngaikan.
39Ketbinilinnaidaapagtugawendaaminabunggoyiti
rabawtiberdearuot.
40Ketnagtugawdaanagsasaruno,ginasut,kenlimapulo.
41Ketidiinnalanadagitilimaatinapaykentiduanga
ikan,timmangaditilangit,ketbinendisionanna,ken
pinispisinadagititinapay,ketintednaidakadagitiadalanna
tapnoikabildaitisangoanda;ketdagitiduangaikan
biningaynakadakuadaamin.
42Ketnangandaamin,ketnabsogda.
43Nangurnongdaitisangapuloketduaabasketanapno
kadagitipirsaykenikan.
44Agaruplimaribualallakidagitinanganititinapay.
45Ketdagusapinilitnadagitiadalannaasumrekitibarko,
kenmapanitibangirngaumun-unangaagturongidiay
Betsaida,bayatapinapanawnadagititattao.
46Ketidipinapanawnaida,pimmanawitimaysaabantay
tapnoagkararag.
47Ketidirumabiin,tibarkoaddaititengngatibaybay,ket
isulaengtiaddaitidaga.
48Ketnakitanaidangaagbambannogitipanaggaud;tati
anginsimmusorcadacuada:ketitiagarupmaikapata
panagbantaytirabiiumaycadacuada,amagmagnaiti
baybay,ketkayatnakomaalumabascadacuada.
49Ngemidinakitadaisunaamagmagnaitirabawti
baybay,impagarupdangaespiritudayta,ketimpukkawda.
50Tanakitadaaminisuna,ketnariribukda.Ketdagusa
nakisaritacadacuada,ketkinunanacadacuada,Agrag-
ocayo:siac.dikayagbuteng.
51Ketsimmang-atkadakuadaitibarko;ketnagsardengti
angin:ketnagsiddaawdaunayitibagbagida,ken
nagsiddaawda.
52Tasaandangainkonsiderartimilagrodagititinapay:ta
natangkentipusoda.
53Ketidilimmabasda,dimtengdaitidagatiGenesaret,ket
immaydaitiigidtibaybay.
54Ketidirimmuardaitibarko,dagusanaam-ammoda
isuna.
55Ketnagtaraydaitiinteroarehionitiaglawlaw,ket
rinugiandangaawitendagitimasaksakitkadagitikama,iti
nangngegdangaayanna.
56Ketsadinomantiiseserrekna,kadagitipurok,wenno
siudad,wennoaway,impaiddadadagitimasakitkadagiti
kalsada,ketimpakaasidakencuanaasagidendanodayta
laengtibeddengtikawesna:ketaminanangsagid
kencuananapaimbagda.
KAPITULO7
1Kalpasanna,naguummongkenkuanadagitiFariseoken
sumagmamanongaeskriba,anaggapuidiayJerusalem.
2Ketidinakitadatisumagmamanongaadalannaa
mangmanganititinapaybabaenkadagitinarugit,kayatnaa
sawen,babaenkadagitidinabugguan,ngaima,
nasarakandatibiddut.
3TadagitiFariseokenaminaJudio,malaksidno
masansanabugguandadagitiimada,saandaamangan,a
salimetmetandatitradisiondagitipanglakayen.
4Ketnoaggapudaititiendaan,malaksidnoagbuggoda,
saandaamangan.Ketadupayabanagngainawatdanga
iggaman,kasitipanagbuggokadagitikopa,kenbanga,
gambangabanga,kendagitilamisaan.
5Kalpasanna,sinaludsoddagitiFariseokeneskriba
kenkuana,Apayadidamagnadagitiadalamamaitunositi
tradisiondagitipanglakayen,nodiketmangandaiti
tinapaybabaenkadagitidinabugguanngaima?
6Simmungbatketkinunanakadakuada,Nasayaatti
panangipadtoniIsaiasmaipapankadakayonga
aginsisingpet,kasnaisurat,Daytoyngailidayawendak
babaenkadagitibibigda,ngemadayokaniaktipusoda.
7Nupaykasta,awanmamaaynatipanagdaydayawda
kaniak,ngaisursurodadagitibilindagititattaogapu
kadagitidoktrina.
8TainlaksidyotibilintiDios,salimetmetanyotitradision
dagititattao,akasitipanagbuggokadagitibangakenkopa:
kenadupayakastoytiar-aramidenyo.
9Ketkinunanakadakuada,Naan-anayalaksidenyotibilin
tiDios,tapnosalimetmetanyotibukodyoatradision.
10TakinunaniMoises,Padayawamniamamkenniinam;
ken,Siasinomanamangilunoditiamawennoina,matay
koma.
11Ngemkunayo,Notimaysaataokunaennaitiamana
wennoinana,NiCorban,kayatnaasawen,sagut,babaeniti
31

TiEbanghelioniMarcos
aniamanamagunggonaankakaniak;mawayawayaanto
isuna.
12Ketsaanyongaipalubosngaagaramiditinaskenparaiti
amanawennoitiinana;
13PagbalinenyongaawanserserbitisaotiDiosbabaeniti
tradisionyo,ngaintedyo:ketaduakastoytiar-aramidenyo.
14Ketidiinayabannaamindagititattaokencuana,
kinunanacadacuada,Dumngegcaniactunggalmaysa
cadacayo,ketmaawatanyo.
15Awantianiamanngaaggapuitiruartitao,atiiseserrek
kenkuanaketmabalinamangrugitkenkuana:ngemdagiti
banbanagarummuarkenkuana,isudatimangtulawititao.
16Noaddalapayagtiasinomanadumngeg,dumngeg
koma.
17Idisimrekitibalaymanipudkadagititattao,dinamag
dagitiadalannamaipapanitipangngarig.
18Ketkinunanacadacuada,Awancadacayometayati
pannakaawat?Saanyokadiamadlawatianiamanabanag
manipudruarasumrekititao,saannaamabalinarugitan;
19Agsipudtasaanasumrekitipusona,nodiketititian,
ketrummuaritidanum,amangdalusitiaminataraon?
20Ketkinunana,Daydiayrummuarititao,isuti
mangtulawititao.
21Tamanipuditiuneg,itipusodagititattao,rummuar
dagitidakesapampanunot,pannakikamalala,pannakiabig,
pammapatay.
22Dagitipanagtakaw,kinaagum,kinadakes,panangallilaw,
kinadakes,dakesamata,panagtabbaaw,kinatangsit,
kinamaag.
23Amindagitoyadakesabanbanagketaggapuitiuneg,
ketmangrugitdaititao.
24Ketmanipudsadiaytimmakder,ketnapanitibeddengti
TirokenSidon,ketsimrekitimaysaabalay,ketkayatna
ngaawantitaoamakaammoitidayta:ngemsaana
mabalinamailemmeng.
25Tamaysaababai,ngaaddaanitinarugitngaespirituti
ubingababai,nangngegnatimaipapankenkuana,ket
immayketnagruknoykadagitisakana.
26TibabaiketmaysaaGriego,maysaatagaSirofenicia
itinasion;ketimpakaasinakenkuanangaibellengnatisairo
manipuditibalasangna.
27NgemkinunaniJesuskenkuana,Umunakomaa
mapnekdagitiubbing,tasaanamaitutopngaalaenti
tinapaydagitiubbingketibellengkadagitiaso.
28Ketsimmungbatketkinunanakencuana,Wen,Apo:
kaskasdiadagitiasoitisiroktilamisaanmangandaitirugit
dagitiubbing.
29Ketkinunanakencuana,Gapuitidaytoyasasaoinka;
rimmuartidiabloitianakmoababai.
30Ketidinakadanonitibalayna,nasarakannatisairoa
rimmuar,kentibalasangnaanakaiddaitikama.
31Ketmanen,apimmanawmanipuditiaplayatiTiroken
Sidon,dimtengitibaybaytiGalilea,ititengngadagiti
aplayatiDecapolis.
32Ketinyegdakencuanatimaysaatuleng,kenadda
lappeditipanagsaona;ketagpakaasidakenkuananga
ikabilnatiimanakenkuana.
33Ketinyadayonaisunamanipuditibunggoy,ket
inkabilnadagitiramaynakadagitilapayagna,ketintuprana,
kensinagidnatidilana;
34Kettimmangaditilangit,nagsennaay,ketkinunana
kencuana,Efata,kayatnaasawen,Lumakadka.
35Ketdagusanaluktandagitilapayagna,ketnaluktanti
talitidilana,ketnagsaoanalawag.
36Ketbinilinnaidaasaandangaibagaitisiasinoman:
ngemnoad-addaabinilinnaida,ad-addangaad-addanga
impablaakdadayta;
37Nagsiddaawda,akunkunada,Nasayaattiinaramidna
aminabanag:pagdengngegnadagititulengkenagsao
dagitiumel.
KAPITULO8
1Kadagidingaaldawgaputaaduunaytibunggoy,ket
awantimakan,inayabanniJesusdagitiadalannaket
kinunanakadakuada.
2Maasianakitibunggoy,agsipudtatallongaaldawena
nakikaduakaniak,ketawantikanenda.
3Ketnopapanawekidangaagayunongaagturong
kadagitibukoddaabalbalay,mabannogdantoitidalan:ta
immaydagitinadumadumakadakuadamanipudadayo.
4Insungbatdagitiadalanna:“Sadinotipakapennekanti
maysaataokadagitoyalallakiititinapayditoylet-ang?
5Insaludsodnakadakuada,Manoatinapaytiadda
kadakayo?Ketkinunada,Pito.
6Ketbinilinnadagititattaongaagtugawdaitidaga:ket
innalanadagitipitoatinapay,ketnagyaman,ket
pinisangna,ketintednacadagitiadalannatapnoikabildaiti
sangoanda;ketinsaaddaidaitisangoanandagititao.
7Addaandaitisumagmamanoababassitngaikan:ket
binendisionanna,ketimbilinnangaikabildametidaiti
sanguananda.
8Iticastananganda,ketnabussogda:ketinnaladatipitoa
baskettinabatiakarne.
9Agarupuppataribudagitinangan:ketpinapanawnaida.
10Ketdagusasimrekitibarkoakaduanadagitiadalanna,
ketdimtengkadagitipasettiDalmanuta.
11KetrimmuardagitiFariseo,ketrinugiandatinakipatang
kencuana,ngaagsapsapuldakenkuanaitipagilasinan
manipudlangit,amangsulisogkenkuana.
12Ketnagsennaayitinaunegitiespirituna,ketkinunana,
Apayasapsapulendaytoyakaputotantipagilasinan?
pudnokunakkadakayo,Awantotimaitedapagilasinaniti
daytoyakaputotan.
13Pinanawannaida,ketsimrekmanenitibarko
pimmanawitibangir.
14Ita,nalipatandagitiadalantimangalaititinapay,ken
saandaanaikuyogitibarkoitinasursurokngemmaysaa
tinapay.
15Binilinnaida,akinunana,Agannadkayo,agannadkayo
itilebaduradagitiFariseokenitilebaduraniHerodes.
16Nagsusupiatda,akunkunada,Gaputaawantitinapaymi.
17KetidinaammuanniJesus,kinunanacadacuada,Apay
ngaagrasoncayo,agsipudtaawantitinapayyo?saanyopay
amadlaw,wennomaawatan?timmangkenpaykaditi
pusom?
18Gaputaaddamatayo,saanyokadiamakita?ketno
addalapayagyo,saanyoadumngeg?ketsaanyokadia
malagip?
19Idipinigiskotilimaatinapayitilimaribu,manoa
basketanapnokadagitipirsaytiinurnongyo?Kunada
kenkuana,Sangapuloketdua.
32

TiEbanghelioniMarcos
20Ketididagitipitoititengngatiuppataribu,manoa
basketanapnokadagitipirsaytiinurnongyo?Ketkinunada,
Pito.
21Kinunanakadakuada,Kasanoasaanyoamaawatan?
22KetimmayisunaidiayBetsaida;ketinyegdakenkuana
timaysaabulsek,ketnagpakaasidakenkuanaasagidenna.
23Ketiniggamannatiimatibulsek,ketinturongnaitiruar
tiili;ketidinatupranadagitimatana,ketinkabilnadagiti
imanakenkuana,dinamagnakenkuananoaddamakitana.
24Kettimmangadketkinunana,Makitakdagititattaoa
kaslakayo,amagmagna.
25Kalpasandaytainkabilnamanendagitiimanakadagiti
matana,ketpinagtangadna:ketnapaimbag,ketnakitanaa
nalawagtitunggalmaysa.
26Ketpinapanawnaisunaitibalayna,akunkunana,Dika
mapanitiili,wennoibagaitiasinomanitiili.
27KetniJesusrimmuarkendagitiadalanna,cadagitiiliti
CesareaaFilipos:ketitidalandinamagnacadagiti
adalanna,akinunanacadacuada,Siasinotiibagbagadagiti
tattaoasiac?
28Insungbatda,JuanaMammautisar:ngemkunati
dadduma,Elias;kendadduma,Maysakadagitiprofeta.
29Ketkinunanacadacuada,Ngemsiasinotiibagbagayo?
KetniPedrosimmungbatketkinunanakencuana,Sikati
Cristo.
30Ketbinilinnaidaasaandangaibagaitiasinomanti
maipapankenkuana.
31Ketrinugiannangainsuroida,amasapulngaagsagaba
tiAnaktitaoitiaduabanbanag,ketlaksidendagiti
panglakayen,kendagitipanguluenapapadi,keneskriba,
ketmapapatay,ketkalpasantitallongaaldawagungar.
32Ketimbaganadaytaasasaoasipapanayag.Ketinnalani
Pedro,ketrinugiannaatubngaren.
33Ngemiditimmaliawkenkinitanadagitiadalanna,
tinubngarnaniPedro,akunkunana,“Umangankaiti
likudak,Satanas,tasaanmoananam-aydagitibanaga
nagtauditiDios,nodiketdagitibambanaganagtauditi
tao.”
34Ketidiinayabannadagititattaokencuanaagraman
dagitiadalanna,kinunanacadacuada,Siasinomanamayata
sumurotcaniac,tallikudannatibagina,ketalaennati
krusnaketsumurotcaniac.
35Tasiasinomanamayatamangisalakanitibiagna
mapukawnanto;ngemsiasinomanamapukawnatibiagna
gapukaniakkenitiebanghelio,isumetlaengti
mangisalakanitidaytoy.
36Taaniatimagunggonatitao,nomagun-odnatiinteroa
lubong,ketmapukawnatibukodnaakararua?
37Wennoaniatiitedtitaoakasukattikararuana?
38Siasinomanngarudamabainkaniakkenkadagitisasaok
itidaytoymannakikamalalakenmanagbasolakaputotan;
gapumetkenkuanamabaintotiAnaktiTao,intonumayiti
dayagniAmanaakaduanadagitinasantoanngaanghel.
KAPITULO9
1Ketkinunanacadacuada,Pudnokunakcadacayo,adda
sumagmamanocadacuadangaagtaktakderditoy,a
saandantoamakaramanitiipapatay,aginggaadidamakita
tipagariantiDiosngaumaybuyogentipannakabalin.
2Ketkalpasantiinnemngaaldaw,inkuyogniJesusda
Pedro,Santiago,kenJuan,ketinturongnaidaitinangatoa
bantayanagsisinada:ketisunabaliwantilanganaiti
sanguanda.
3Ketnagsilnagtikawesna,anapudawunayakasitiniebe;
isungaawantifullerditoydagaamakapudawkadakuada.
4KetnagparangkadakuadaniEliasakaduaniMoises:ket
makisarsaritadakenJesus.
5SimmungbatniPedroketkinunanakenJesus,Maestro,
nasayaatnoaddatayoditoy:ketmangaramidtayoititalloa
tabernakulo;maysaparakenka,kenmaysaparaken
Moises,kenmaysaparakenElias.
6Tadinaammonoaniatiibagana;tanakarotibutengda.
7Ketaddaulepananglinongkadakuada:ketrimmuarti
timekmanipuditiulep,akunkunana,Daytoyti
dungdungnguekngaAnak:denggemisuna.
8Ketkellaat,idikimmitadaitiaglawlaw,awanenti
nakitadaatao,malaksidlaengkenJesusakaduada.
9Ketbayattipanagbabadamanipuditibantay,binilinna
idaasaandangaibagaitiasinomannoaniadagitibanaga
nakitada,aginggaanagungartiAnaktiTaomanipud
kadagitinatay.
10Ketinsalimetmetandadaytaasasaoitibagbagida,nga
agsinnumbangirdanoaniatirumbengakaipapananti
panagungarmanipudkadagitinatay.
11Insaludsoddakenkuana,akunkunada,Apayngaibaga
dagitieskribaamasapulngaumunangaumayniElias?
12Ketsimmungbatketkinunanacadacuada,Pudnonga
umayngaumunaniEliasketisublinaaminabanbanag;ket
nokasanoanaisuratmaipapanitiAnaktitao,amasapul
ngaagsagabaitiaduabanbanag,kenmadadael.
13Ngemkunakkadakayo,PudnongaimmayniElias,ket
inaramiddakenkuanatianiamananailistada,kasnaisurat
maipapankenkuana.
14Ketididimtengkadagitiadalanna,nakitanatiadua
tattaoitiaglawlawda,kendagitieskribaamakipagsusupiat
kadakuada.
15Dagusngaamindagititattao,idinakitadaisuna,
nasdaawdaunay,ketnagtaraydangaimmasidegkenkuana.
16Insaludsodnakadagitieskriba,Aniatisaludsodyo
kadakuada?
17Ketsimmungbattimaysakadagitibunggoyket
kinunana,Maestro,inyegkokenkatianakko,ngaaddaaniti
umelngaespiritu;
18Ketsadinomanngaalaennaisuna,rugitanna:ketagbura,
kenagngaretngetkadagitingipenna,kenagpigket;ketdida
kabaelan.
19Simmungbatkenkuana,ketkinunana,Oawan
pammatinaakaputotan,kasanokabayagtikaaddak
kadakayo?kasanokabayagngaipaluboskokenka?iyegmo
kaniak.
20Ketinyegdakencuana:ketidinakitanaisuna,dagusa
rinugitiespiritu;ketnatnagitidaga,ketnagkullayawnga
agburak.
21Insaludsodnakenamana,Kasanokabayagadimteng
daytoykenkuana?Ketkinunana,Maipapanitimaysanga
ubing.
22Ketmamin-adungaintapuaknaisunaitiapuy,keniti
dandanum,tapnodadaelenna:ngemnokabaelamnga
aramidentianiaman,kaasiannakami,kettulongannakami.
23KinunaniJesuskenkuana,Nomakamatika,posibleti
aminamamati.
33

TiEbanghelioniMarcos
24Ketdagusngaimpukkawtiamatiubing,ketkinunanaa
buyogentilulua,Apo,mamatiak;tulongamtisaankoa
panamati.
25IdinakitaniJesusngaagtartarayasangsangkamaysa
dagititattao,binabalawnatinarugitngaespiritu,a
kinunanakenkuana,Umelkentulengngaespiritu,ibilinka,
rummuarkakenkuana,ketsaanenasumrekkenkuana.
26Kettiespirituimpukkawna,ketpinigisnaisuna,ket
rimmuarkencuana:ketisucaslamaysaanatay;isungaadu
tinagkuna,Isuketnatayen.
27NgeminiggamanniJesustiimanaketintag-ayna;ket
timmakder.
28Idisimrekisunaitibalay,sinaludsoddagitiadalanna
kenkuanaasililimed,Apayasaanmiamaparuar?
29Ketkinunanacadacuada,Daytoyakitamabalina
rummuarbabaentianiaman,nodiketbabaentikararag
kenpanagayunar.
30Ketpimmanawdasadiay,ketlimmasatdaitiGalilea;ket
dinakayatamaammuandaytatiasinomanatao.
31Tainsuronadagitiadalanna,ketkinunanakadakuada,Ti
AnaktiTaonayawatkadagitiim-imadagititattao,ket
patayendanto;ketkalpasantipannakapapatayna,agungarto
itimaikatlongaaldaw.
32Ngemsaandaanaawatandaytaasasao,ket
nagbutengdaanagsaludsodkenkuana.
33KetdimtengidiayCapernaum:ketidiaddaitibalay
dinamagnacadacuada,Aniatinagsusupiatanyoitidalan?
34Ngemnagulimekda:tababaenitidalannagsusupiatda,
nosiasinotirumbengakatan-okan.
35Ketnagtugaw,ketinayabannadagitisangapuloketdua,
ketkinunanakadakuada,Notiasinomanagtarigagaynga
umuna,isuntotimaudiitiamin,kenadipentiamin.
36Ketinnalanatimaysangaubing,ketinsaadnaiti
tengngada:ketidiinarakupnaisuna,kinunanacadacuada.
37Siasinomanngaumawatitimaysacadagitangaannak
itinaganco,awatennac:ketsiasinomanngaumawatcaniac,
saannacngaawaten,nodiketdaydiaynangibaoncaniac.
38KetniJuansimmungbatkencuana,akunkunana,
Maestro,nakitamitimaysaamangparuarkadagitisairoiti
naganmo,ketsaannakamiasursuroten.
39NgemkinunaniJesus,Diyoiparit,taawantitaonga
agaramiditimilagroitinaganko,analag-anamakasaoiti
dakeskaniak.
40Tatisaanabumusorkadatayo,addaitibiangtayo.
41Tasiasinomanamangtedkadakayoitimaysaakopati
danumngainumenitinaganko,gaputakukuakayoni
Cristo,pudnokunakkadakayo,saannaamapukawti
gunggona.
42Ketsiasinomanamangsalungasingitimaysakadagitoy
ababassitamamatikaniak,nasaysayaatnomaibitinti
gilinganabatoititengngedna,ketmaitapuakitibaybay.
43Ketnotiimamtimangsalungasingkenka,putdem:
nasaysayaatnosumrekkaitibiagabaldado,ngemtidua
ngaimamamapanidiayimpierno,itiapuyadintopulos
maiddep.
44Nosadinoasaanamataytiiggesda,kensaanamaiddep
tiapuy.
45Ketnotisakamtimangsalungasingkenca,putdem:
nasaysayaatnosumrekkaasisasardengitibiag,ngemti
duaasakamamaitapuakitiimpierno,itiapuyadinto
pulosmaiddep.
46Nosadinoasaanamataytiiggesda,kensaana
maiddeptiapuy.
47Ketnotimatamtimangsalungasingkenka,ikkatem:
nasaysayaatnosumrekkaitipagariantiDiosbabaenti
maymaysaamatam,ngemtiduaamatamamaitapuakiti
apuytiimpierno.
48Nosadinoasaanamataytiiggesda,kensaana
maiddeptiapuy.
49Tatunggalmaysamaasinanitiapuy,kentunggaldaton
maasinanitiasin.
50Nasayaattiasin:ngemnonapukawtiasinti
kinaapgadna,aniatipangitemplanyo?Addaankayoitiasin
itibagbagiyo,ketmaaddaankayoititalnaitimaysaken
maysa.
KAPITULO10
1Kettimmakderisunamanipudsadiay,ketdimteng
cadagitibeddengtiJudeaitiadayoabangirtiJordan:ket
dagitiumiliagsaluddamanenkencuana;ket,kasiti
nakairuamanna,insuronamanenida.
2ImmasidegkenkuanadagitiFariseoketdinamagda
kenkuana,Maikalintegankaditilalakiamangikkatiti
asawana?mangsulisogkenkuana.
3Simmungbatketkinunanakadakuada,Aniatiimbilinni
Moiseskadakayo?
4Ketkinunada,PinalubosanniMoisesamangisuratiti
papeldediborsio,kenibbatannaisuna.
5SimmungbatniJesusketkinunanakadakuada,Gapuiti
kinatangkentipusoyo,insuratnakadakayodaytoyabilin.
6Ngemmanipudidipunganaytipanamarsua,inaramidida
tiDiosalalakikenbabai.
7Gapuitoytimaysaalalakipanawannantotiamanaken
inana,ketkumpetitiasawana;
8Ketisudaaduaagbalindantoamaymaysaalasag:iti
kastasaandantoadua,nodiketmaymaysaalasag.
9TingarudpinagtipontiDios,saankomaapagsisinaenti
tao.
10Ketitibalaydinamagdamanenkenkuanadagiti
adalannamaipapanitiisumetlaengabanag.
11Ketkinunanakadakuada,Siasinomanamangikkatiti
asawanakenmangasawaitisabali,makikamalalakenkuana.
12Ketnotimaysaababaiikkatennatiasawana,ket
makiasawaitisabali,makikamalala.
13Ketinyegdadagitibabassitngaubbingkencuana,tapno
sagidennaida:ketbinabalawdagitiadalannadagidiay
nangiyegcadacuada.
14NgemidinakitaniJesus,saanunayanaay-ayo,ket
kinunanakadakuada,Bay-anyongaumaykaniakdagiti
ubbing,ketsaanyoidangaiparit.
15Pudnokunakkadakayo,Siasinomanasaanngaumawat
itipagariantiDiosakasitiubing,saantoasumrekitidayta.
16Ketinnalanaidaititakiagna,inkabilnadagitiimana
kadakuada,ketbinendisionannaida.
17Idirimmuaritidalan,immaytimaysangaagtartaray,
ketnagparintumengkenkuana,ketdinamagnakenkuana,
NaimbagngaMaestro,aniatiaramidektapnotawidekti
biagngaagnanayon?
18KinunaniJesuskenkuana,Apayngaawagannaka
naimbag?awantinaimbagnoditimaymaysa,kayatnaa
sawen,tiDios.
34

TiEbanghelioniMarcos
19Ammomdagitibilin,Dikamakikamalala,Dikapumatay,
Dikaagtakaw,Dikaagsaksiitiulbod,Dikaallilaw,
Raememtiamamkeninam.
20Ketsimmungbatketkinunanakencuana,Maestro,amin
dagitoynasalimetmetacmanipudkinaubingco.
21IdinakitaniJesusisunainayatna,ketkinunana
kencuana,Maymaysatikurangmo:inka,ilakomtianiaman
ngaaddakenka,ketitedmokadagitinapanglaw,ket
maaddaankantoitigamengidiaylangit:ketumayka,alaem
tikrus,ketsumurotkaniak.
22Ketnaladingitisunaitidaytaasasao,ketpimmanawa
naladingit:taadutisanikuana.
23KettimmaliawniJesusitiaglawlaw,ketkinunana
kadagitiadalanna,Aniananarigattisumrekitipagarianti
Diosdagitiaddaankinabaknang!
24Nasdaawdagitiadalankadagitisasaona.Ngem
simmungbatmanenniJesus,ketkinunanakadakuada,
Annak,anianarigatdagitiagtalekitikinabaknanga
sumrekitipagariantiDios!
25Nalaklakaalumasattikamelioitimatatidagum,ngem
tisumrektinabaknangataoitipagariantiDios.
26Nasdaawda,akinunadaitimaysakenmaysa,Siasino
ngarudtimakaisalakan?
27KetniJesusakitkitaennaidakinunana,Kadagititattao
imposible,ngemsaanngaitiDios:taitiDiosposibleti
amin.
28Kalpasanna,rinugianniPedrongaimbagakenkuana,
Adtoy,pinanawanmiaminketsimmurotkamikenka.
29KetsimmungbatniJesusketkinunana,Pudnokunak
kadakayo,Awantitaoanangpanawitibalay,wenno
kakabsat,wennokakabsatababbai,wennoama,wennoina,
wennoasawa,wennoannak,wennodaga,gapukaniakken
itiebanghelio,.
30Ngemumawattoitimaminsangagasutitaitidaytoya
panawen,dagitibalbalay,kenkakabsatalallaki,ken
kakabsatababbai,keninna,kenannak,kendagdaga,nga
addaanitipannakaidadanes;kenitiumayalubongnga
agnanayonabiag.
31Ngemadudagitiimmunaamaudi;kentimaudinga
umuna.
32Ketaddadaitidalanasumang-atidiayJerusalem;ket
napanniJesusitiimmun-unakadakuada:ketnasdaawda;
ketbayattipanangsurotda,nagbutengda.Ketinnalana
manendagitisangapuloketdua,ketrinugiannangaimbaga
kadakuadanoaniatimapasamakkenkuana.
33Kinunana,Adtoy,sumang-atkamiidiayJerusalem;ketti
AnaktiTaomaitedtokadagitipanguloenapapadi,ken
kadagitieskriba;ketdusaendantokenpatay,ketiteddanto
kadagitiHentil.
34Uyawendanto,ketsaplitenda,kentupraandaken
patayenda:ketitimaikatlongaaldawagungartomanen.
35KetdaSantiagokenJuan,annakniZebedeo,immayda
kencuana,akunkunada,Maestro,kayatmingaaramidem
kadakamitianiamanatarigagayanmi.
36Kinunanakadakuada,Aniatikayatyongaaramidek
parakadakayo?
37Kinunadakenkuana,Ikkannakamingaagtugaw,ti
maysaitimakannawanmo,kentisabaliitimakannigidmo,
itidayagmo.
38NgemkinunaniJesuskadakuada,Diyoammoti
dawatenyo.ketmabuniaganitibautismoa
nakabautisaranak?
39Ketkinunadakencuana,Kabaelantayo.Ketkinunani
Jesuskadakuada,Pudnongauminumkaytoitikopanga
inumek;ketbuyogentibautismoanabuniagakbabaeniti
dayta,mabuniagankayto.
40Ngemtipanagtugawitimakannawanngaimakkeniti
makannigidngaimaksaanakukuaktimangted;ngem
maitedtokadagitinakaisaganaanna.
41Ketidinangngegdagitisangapulo,rinugiandaanarurod
unaykadaSantiagokenJuan.
42NgeminayabanidaniJesuskencuana,ketkinunana
kadakuada,Ammoyoadagitimaibilangngaagturay
kadagitiHentilketagturaydakadakuada.ketdagiti
naindaklandaiwayatdatituraykadakuada.
43Ngemsaantoacastacadacayo:nodiketsiasinomana
mayatngaagbalinanaindaklancadacayo,isuntoti
ministroyo.
44Siasinomankadakayongaagtarigagayngaagbalina
kangrunaan,agbalintongaadipentiamin.
45TauraytiAnaktiTaoketsaanngaimmaytapno
pagserbian,nodikettapnoagserbi,kentapnoitednati
biagnakassubbotparaitiadu.
46KetdimtengdaidiayJerico:ketbayatarumrummuar
idiayJericoagramandagitiadalannakentiaduatattao,ni
bulsekaniBartimeo,ngaanakniTimeo,nagtugawitiigid
tidalanngaagpalpalimos.
47IdinangngegnangaisuniJesusatagaNazaret,
rinugiannatinagpukkaw,ketkinunana,“Jesus,sikanga
AnakniDavid,kaasiannak.”
48Ketadutinangibilinkencuanangaagulimek:ngemad-
addangaimpukkawna,SikaAnakniDavid,kaasiannak.”
49NagtakderniJesusketimbilinnaamaayaban.Ket
inayabandatibulsek,akunkunadakencuana,Liwliwaem,
bumangonka;awagannaka.
50Ketisu,ngainwaksinatikawesna,timmakder,ket
immaykenJesus.
51SimmungbatniJesusketkinunanakenkuana,Aniati
kayatmongaaramidekkenka?Kinunatibulsekkenkuana,
Apo,tapnomaawatkotipanagkitak.
52KetniJesuskinunanakencuana,Inka;tipammatim
pinaimbagnaka.Ketdagusngainawatnatipanagkitana,ket
sinurotnaniJesusitidalan.
KAPITULO11
1KetidiimmasidegdaidiayJerusalem,idiayBetfageken
Betania,itibantaytiOlibo,imbaonnatiduangaadalanna.
2Ketkinunanacadacuada,Incayoitipurokitiballasiwyo:
ketapamanamakastrekkayoitidayta,makasaracaytoiti
maysangaurbonngaasnoanaigalut,asaanapulosa
nagtugaw;luktamisuna,ketiyegmoisuna.
3Ketnoaddaagkunakadakayo,Apayngaar-aramidenyo
daytoy?ibagayoakasapulantiApokenkuana;ketdagus
ngaibaonnaditoy.
4Ketnapanda,ketnasarakandatiurbonngaurbona
naigalutitiruanganitiruaritilugaranagsasabatantiduaa
dalan;ketluk-atandanisuna.
5Ketdagitisumagmamanongaagtaktakdersadiay
kinunadacadacuada,Aniatiar-aramidenyo,amanglukat
itiurbon?
6KetkinunadacadacuadaacasimbilinniJesus:ket
pinalubosandaida.
35

TiEbanghelioniMarcos
7KetinyegdatiurbonngaasnokenniJesus,ketinkabilda
dagitikawesdakenkuana;ketnagtugawkenkuana.
8Ketadutinangiwarasitipagan-anaydaitidalan:ket
dagitidaddumanangpukankadagitisangakadagitikayo,
ketbinalipisdaidaitidalan.
9Ketdagitiimmun-unakendagitisimmaruno,
impukkawda,akunkunada,Hosanna;Benditotiumayiti
nagantiApo.
10BenditokomatipagarianniamatayoaDavid,ngaumay
itinagantiApo:Hosannaitikangatoan.
11KetniJesussimrekidiayJerusalem,kenititemplo:ket
idikinitanaaminabanbanag,ketitadimtengentirabii,
rimmuarisunaidiayBetaniaakaduanadagitisangapulo
ketdua.
12Itikabigatanna,idinaggapudaidiayBetania,mabisin
isuna.
13Ketidinakitanatimaysaakayoahigositiadayonga
addaanbulong,immay,nomabalinamakasarakiti
aniamanabanagitidayta:ketididimtengitidayta,awanti
nasarakannanodidagitibulbulong;tasaanpayidia
tiempotihigos.
14KetniJesussimmungbatketkinunanakencuana,Awan
tisiasinomanamanganitibungakencaitiagnanayon.Ket
nangngegdaytadagitiadalanna.
15KetdimtengdaidiayJerusalem:ketniJesussimrekiti
templo,ketrinugiannaapinaruardagitiaglaklakoken
gimmatangititemplo,ketrinebbanadagitilamisaandagiti
agsuksukatitikuarta,kendagititugawdagitiaglaklako
kadagitikalapati;
16Ketsaannangaipalubosngaawitentisiasinomanti
aniamanabasehasititemplo.
17Insurona,akinunanakadakuada,Saankadianaisurat,
Maawagantibalaykoitibalaytikararagdagitiamina
nasion?ngempinagbalinyodaytoyakuebadagiti
mannanakaw.
18Nangngegdagitieskribakenpanguluenapapadi,ket
inkagumaandanokasanoadadaelendaisuna:ta
nagbutengdakenkuana,agsipudtanasdaawdagitiamina
tattaoitisursurona.
19Ididimtengentirabii,rimmuaritisiudad.
20Ketitiagsapa,bayatalumabasda,nakitadatikayoa
higosanagmagamanipudkadagitiramutna.
21KetniPedroanangipalagip,kinunanakencuana,
Maestro,adtoy,tikayoahigosngainlunodmoketnalaylay.
22KinunaniJesuskadakuada,“MamatikayoitiDios.”
23Tapudnokunakkadakayo,Siasinomanamangibagaiti
daytoyabantay,‘Mayadayoka,ketmaibellengkaniti
baybay;ketsaantongaagduaduaitipusona,nodiket
mamatiamapasamaktodagidiaybanagngaibagbagana;
maaddaantoitianiamanngaibagana.
24Ngarudkunakkadakayo,Aniamanabanaga
tarigagayanyo,noagkararagkayo,patienyongaawatenyo
ida,ketmaaddaankaytokadagitoy.
25Ketnoagtakderkayongaagkarkararag,pakawanenyo,
noaddapakaigapuantiasinoman:tapnopakawanennakayo
metniAmayongaaddasadilangitdagitibasolyo.
26Ngemnodikaypakawanen,saanmetapakawanenti
Amayongaaddasadilangitdagitibasolyo.
27KetimmaydamanenidiayJerusalem:ketbayata
magmagnaititemplo,dimtengkencuanadagitipanguluen
apapadikendagitieskriba,kendagitipanglakayen.
28Ketkunaemkencuana,Babaenitianiaaturaynga
aramidemdagitoyabanbanag?ketsiasinotinangtedkenka
itidaytoyaturayamangaramidkadagitoyabanag?
29SimmungbatniJesusketkinunanakadakuada,
“Saludsodekmetkadakayotimaysaasaludsod,ket
sungbatannak,ketibagakkadakayonoaniatiturayngaar-
aramidekdagitoy.”
30TibautismoniJuan,naggapukadiidiaylangit,wenno
dagititattao?sungbatannak.
31Ketnagsusupiatdaitibagbagida,akunkunada,No
kunaentayo,Naggapuidiaylangit.kunaennanto,Apay
ngarudadikaynamatikenkuana?
32Ngemnokunaentayo,Tattao;nagbutengdakadagiti
tattao:taaminatattaoimbilangdaniJuan,ngaisuket
maysaamammadtoapudno.
33SimmungbatdaketkinunadakenJesus,Dimimaibaga.
KetkinunaniJesuskadakuada,Diakmetibagakadakayo
noaniatiturayngaar-aramidekdagitoy.
KAPITULO12
1Ketrinugiannatinagsaokadakuadababaenkadagiti
pangngarig.Maysaataotinagmulaitikaubasan,ket
nangikabilitialaditiaglawlawna,ketnagkaliitilugara
pagyananitiarak,ketnangibangonititorre,ket
impalubosnadaytoykadagitiagtaltalon,ketnapanitiadayo
apagilian.
2Ketitipanawen,nangibaonkadagitiagtaltalonitimaysa
ngaadipen,tapnoumawatkadagitiagtaltalonitibungati
kaubasan.
3Kettiniliwda,ketkinabilda,ketpinapanawdangaawanti
kargana.
4Ketnangibaonmanenkadakuadaitisabalipaynga
adipen;ketkenkuananangipuruakdakadagitibato,ket
sinugatdaitiulona,ketpinapanawdaanakababainti
pannakatamingna.
5Ketnangibaonmanenitisabali;ketisupinapatayda,ken
adupay;panangkabilitidadduma,kenpanangpapatayiti
dadduma.
6Gaputaaddaanpayitimaysangaanakalalaki,ti
dungdungnguennaunay,imbaonnametitimaudi
kadakuada,akunkunana,Raemendantotianakko.
7Ngemdagitimannalonkinunadaitimaysakenmaysa,
Daytoytiagtawid;umaykayo,patayentayoisuna,ket
kukuatayontotitawid.
8Ketinnalada,ketpinapatayda,ketimbellengdamanipud
itikaubasan.
9Aniangarudtiaramidentiapotikaubasan?umaytoket
dadaelennadagitiagtaltalon,ketitednantotikaubasan
kadagitisabsabali.
10Ketsaanyokadianabasadaytoyanasantuana
kasuratan;Tibatongainlaksiddagitiagibangbangonket
nagbalinngaulotisuli.
11DaytoytiinaramidtiApo,ketnakaskasdaawdaytaiti
imatangtayo?
12Ketinkagumaandaatenglen,ngemnagbutengda
kadagititattao:taammodaasinaonatipangngarig
maibusorkadakuada:ketpinanawanda,ketnapanda.
13KetnangibaondakencuanaitisumagmamanoaFariseo
kenHerodes,tapnomatiliwdaisunaitisasaona.
14Ketididimtengda,kinunadakencuana,Maestro,
ammomiapudnoka,ketawantimaseknanititao:ta
36

TiEbanghelioniMarcos
saanmongaipatpategtikinataodagititattao,nodiket
isurotidalantiDiositikinapudno:Maikalintegankaditi
mangtedbuiskenCesar,wennosaan?
15Mangtedtayokadi,wennosaantayoamangted?Ngem
idiammonatipanaginsisingpetda,kinunanakadakuada,
Apayasulisogennak?iyegkokaniaktimaysaasentimo,
tapnomakitakdayta.
16Ketinyegda.Ketkinunanacadacuada,Siasinotikukua
daytoyaladawankensuperskripto?Ketkinunada
kenkuana,"KukuaniCesar."
17KetniJesuskinunanacadacuada,ItedyokenCesar
dagitibanbanagakukuaniCesar,kenitiDiosdagiti
banbanagakukuatiDios.Ketnagsiddaawdakenkuana.
18Kalpasanna,umaydakenkuanadagitiSaduceo,a
mangibagbagangaawantipanagungar;ketsinaludsodda
kenkuana,akunkunada,.
19Maestro,insuratniMoiseskadakami,Nomatayti
kabsattimaysaalalakiketbaybay-annatiasawana,ket
awantiibatinangaannak,tikabsatnaalaennatiasawana
ketmangbukelitibin-iitikabsatna.
20Itaaddapitoakakabsatalallaki:kettiimmuna
nangasawaitiasawa,ketidimatayawantinabatiabin-i.
21Kettimaikaduainnalanaisuna,ketnatay,ketsaannaa
nangibatiitiuraymaysaabin-i:kentimaikatlocastamet.
22Ketdagitipitonaaddaankencuana,ketawantiimbatida
abin-i:itiaminnataymettibabai.
23Itipanagungar,intonagungardan,siasinotiasawa
kadakuada?tanaasawaandagitipito.
24KinunaniJesuskadakuada,“Saankayokadinga
agbiddutgaputadiyoammodagitiNasantoanaSurat
wennotipannakabalintiDios?
25Taintonagungardancadagitinatay,saandantoa
mangasawa,wennomaitedamakiasawa;ngemkasda
kadagitianghelngaaddaidiaylangit.
26Ketnomaipapankadagitinatay,ngaagungarda:saanyo
kadianabasaitilibroniMoises,nokasanoitikaruotanti
Diosnagsaokenkuana,akunkunana,SiaktiDiosni
Abraham,kenDiosniIsaac,kenDiosniJacob?
27SaanngaisutiDiosdagitinatay,nodiketDiosdagiti
sibibiag.
28Immaytimaysakadagitieskriba,ketidinangngegnaida
ngaagsusupiat,kennabigbignaanasayaatti
panangsungbatnakadakuada,dinamagnakenkuana,Aniati
umunaabilinitiamin?
29InsungbatniJesus:“Tiumunakadagitiaminabilinket:
Denggem,OIsrael;MaymaysangaApotiApoaDiostayo:
30KetayatemtotiApoaDiosmoitiaminapusom,keniti
aminakararuam,kenitiaminapanunotmo,kenitiamina
pigsam:daytoytiumunaabilin.
31Kettimaikaduaketkasitidaytoy,Ayatemtikaarrubam
akasitibagim.Awantisabaliabilinadakdakkelngem
dagitoy.
32Kettieskribakinunanakencuana,Bueno,Maestro,
imbagamtipudno:tamaymaysatiDios;ketawansabali
nodiisuna:
33Kettipanangayatkenkuanaitiaminapuso,kenitiamin
apannakaawat,kenitiaminakararua,kenitiaminapigsa,
kenpanangayatitikaarrubanaakasitibagina,ad-adda
ngemitiaminasibubukeladatonamapuorankendaton.
34IdinakitaniJesusasimmungbatanainsiriban,kinunana
kenkuana,SaankangaadayoitipagariantiDios.Ketawan
titaokalpasandaytaanakaituredanagsaludsodkenkuana.
35SimmungbatniJesusbayattipanangisuronaidiay
templo,“KasanongaibagadagitieskribaaniCristoket
AnakniDavid?
36TaniDavidmetlaengkinunanababaentiEspiritu
Santo,KinunaniJehovaitiApok,Agtugawkaiti
makannawankoaginggangaaramidekdagitikabusormoa
pagbatayantisakam.
37NimetDavidawagannaisunangaApo;ketsadino
ngarudtinaggapuannangaanakna?Ketsiraragsaka
dimngegdagitigagangayatattaokenkuana.
38Ketkinunanacadacuadaitipannursurona,Agannadca
cadagitiescriba,apagay-ayatdatimapanngaagkawesiti
atiddogkenagayatitipanagsaludocadagitipaglakuan.
39Kendagitikangrunaanatugawkadagitisinagoga,ken
dagitimakinngatoasiledkadagitipiesta.
40Dagidimangalun-onitibalbalaydagitibaloababbai,
kenagpammarangngaagkararagdaitiatiddog:dagitoy
umawatdantoitidakdakkelapannakakondenar.
41KetnagtugawniJesusitisangotipagidulinaniti
gameng,ketkinitananokasanotipanangibellengdagiti
tattaoitikuartaitipagidulinanitigameng:ketadua
nabaknangtinangibellengitiadu.
42Ketimmaytimaysaanapanglawabaloababai,ket
nangipuruakitiduaagatad,amangteditimaysaagatad.
43Ketinayabannadagitiadalannaketkinunanacadacuada,
Pudnokunakcadacayo,adaytoynakurapayabaload-adu
tiintednangemdagitiaminanangibellengitipagidulinan
itigameng.
44Taaminngainaramiddaintapuakdaitikinaruayda;
ngemisugapuitikinakirangnainbellengnaaminngaadda
kenkuana,uraytiaminapanagbiagna.
KAPITULO13
1Idirumrummuarititemplo,kinunakenkuanatimaysa
kadagitiadalanna,Maestro,kitaemnoaniaakitatibato
kennoaniadagitipatakderditoy!
2KinunaniJesuskenkuana,Makitamkadidagitoy
dadakkelapasdek?saantoamabatitimaysaabatoiti
sabali,asaanamaitumba.
3KetbayattipanagtugawnaitibantaytiOliboitisangoti
templo,daPedrokenSantiagokenJuankenAndres
nagsaludsodkenkuanaitipribado.
4Ibagamkadakami,kaanontoamapasamakdagitoy?ket
aniantotipagilasinanintonmatungpalamindagitoya
banag?
5SimmungbatniJesuskadakuadarinugiannaakinuna,
Agannadkayodilakettaaddamangallilawkadakayo.
6Taaduntotiumayitinaganko,akunkunada,Siakni
Cristo;ketallilawennantotiadu.
7Ketintonmangngegyodagitigubatkendamagmaipapan
itigubat,dikaymariribukan:tamasapulakasapulandagiti
kastaabanag;ngemsaanpayadumtengtipanungpalan.
8Tatumakdertotinasionamaibusoritinasion,kenti
pagarianmaibusoritipagarian:ketaddantogingginediti
nadumadumaadisso,ketaddantobisinkenriribuk:
dagitoytipangrugiandagitiladingit.
9Ngemagannadkayoitibagbagiyo:taiyawatdakayto
kadagitikonseho;ketcadagitisinagogamasapsaplitcayto:
ketmaisagcaytoitisanguanandagitiagtuturaykenar-ari
maigapucaniac,maipaayitipammaneknekamaibusor
cadacuada.
37

TiEbanghelioniMarcos
10Ketmasapulngaumunaamaipablaaktiebanghelio
kadagitiaminanasion.
11Ngemintoniturongdacayto,ketiteddacayto,dicayo
panunotenanasaksakbaynoaniatisawenyo,kensaanyo
ngaikeddeng:nodiketaniamanamaitedkadakayoiti
daytangaoras,agsaokayo:tasaanadakayotiagsao,nodi
kettiEspirituSanto.
12Itatikabsatliputannatikabsataginggakenpatay,kenti
amatianak;kettumakdertodagitiannakamaibusor
kadagitinagannakda,ketmapapataydantoida.
13Ketguraendacaytodagitiaminatattaomaigapuiti
naganco:ngemtiagibturaginggaitipanungpalan,isumet
laengtimaisalakan.
14Ngemintonmakitayotimakarimonalangalang,nga
insaoniDanielapropeta,asitatakderitisaanarebbeng,(ti
agbasbasaketmaawatannakoma,)kalpasannadagitiadda
idiayJudeaagtalawdakomangaagturongkadagitibantay.
15Kettiaddaitituktoktibalaysaannakomaabumabaiti
balay,wennosumrekitidayta,tapnomangalaitianiamana
banagmanipuditibalayna.
16Kettiaddaititalonsaankomangaagsublitapno
alaennatikawesna.
17Ngemasipaydagitimasikog,kendagitiagpasuso
kadagidingaaldaw!
18Ketikararagyoasaanngaitikalam-eknati
panagtalawyo.
19Takadagidingaaldawaddantotirigat,akasitisaana
napasamakmanipudidipunganaytipanamarsuaapinarsua
tiDiosaginggaitidaytoyapanawen,ketsaantometa
mapasamak.
20KetnosaanapinababatiApodagidingaaldaw,awanti
lasagamaisalakan:ngemgapukadagitinapili,apinilina,
pinababanadagitialdaw.
21Ketnoaddaasinomanamangibagakadakayo,Adtoyni
Cristo;wenno,adtoy,addaisunasadiay;dikaymamati
kenkuana:
22TatumakdertodagitiulbodaCristokenulbodapropeta,
ketmangipakitadantokadagitipagilasinankendatdatlag,
tapnoallukoyenda,nomabalin,uraydagitinapili.
23Ngemagannadcayo:adtoy,impadtococadacayoamina
banbanag.
24Ngemkadagidingaal-aldaw,kalpasandaytaarigat,
sumipngettotiinit,ketsaantonngaikkantibulan.
25Ketagtinnagtodagitibituentilangit,ketagkintayegto
dagitipannakabalinngaaddaidiaylangit.
26KetkalpasannamakitadantotiAnaktitaongaumay
kadagitiulepngaaddaanitidakkelapannakabalinken
dayag.
27Ketkalpasannaibaonnantodagitianghelna,ket
ummongennantodagitipinilinamanipuditiuppatnga
angin,manipuditiungtotidagaaginggaitiungtotilangit.
28Ita,sursuruemtipangngarigmaipapanitikayoahigos;
Nonaluknengpaylaengtisangana,kenagbulong,
ammoyongaasidegentikalgaw.
29Kastamet,intonmakitayoamapaspasamakdagitoy,
ammoyongaasidegen,uraykadagitiruangan.
30Pudnokunakkadakayo,asaantoalumabasdaytoya
kaputotan,aginggaamaaramidamindagitoyabanag.
31Aglabastotilangitkendaga:ngemsaantongaaglabas
dagitisasaok.
32Ngemitidaytangaaldawkenitidaytangaorasawanti
makaammo,uraydagitianghelngaaddasadilangit,urayti
Anak,noditiAma.
33Agannadkayo,agannadkayokenagkararagkayo:ta
dikayammonokaanotitiempo.
34TatiAnaktiTaoketkasitimaysaataonga
agdaldaliasatitiadayo,apinanawannatibalayna,ket
nangteditiautoridadkadagitiadipenna,kenititunggal
maysaititrabahona,ketbinilinnatiagay-aywanitiruangan
ngaagbantay.
35Agridamkayongarud:tadiyoammonokaanongaumay
tiapotibalay,itirabii,wennotengngatirabii,wennoiti
panagngaretngettimanok,wennoitibigat.
36Dilakettabumallatngaumay,masarakannakaa
matmaturog.
37Kettiibagakkadakayoibagakkadagitiamin,
Agbantaykayo.
KAPITULO14
1Kalpasantiduangaaldaw,piestatiPaskua,kenti
tinapayngaawanlebadurana:ketdagitipanguloena
papadikendagitieskribasinapuldanokasanodangaalaen
isunababaentikinasikapketpapatayenda.
2Ngemkinunada,Saanngaitialdawtipiesta,amanganno
addariribukdagititattao.
3IdiaddaidiayBetaniaitibalayniSimonngaagkukutel,
bayatasitutugawitipannangan,immaytimaysaababai
ngaaddaanitialabastroakahontisapsapoanatangkenti
spikenard;ketinburaknatikahon,ketimbukboknaiti
ulona.
4Addasumagmamanoanarungsotitiunegtibagida,ket
kinunada,Apayanaaramiddaytoyapannakasayangti
sapsapo?
5Tamabalinanailakoitinasurokatallogasutasensilio,
ketnaitedkadagitinapanglaw.Ketnagtanabutobdaa
maibusorkenkuana.
6KetkinunaniJesus,Bay-amisuna;apayariribukenyo
isuna?inaramidnatinasayaatngaaramidkaniak.
7Takanayonngaaddakadakayodagitinapanglaw,ket
kaanomanakayatyomabalinyongaaramidentinaimbag
kadakuada:ngemsiaksaanyoakanayon.
8Inaramidnatikabaelanna:immayanasaksakbaya
mangpulotitibagikitipannakaitabon.
9Pudnokunakkadakayo,Sadinomanamaikasabadaytoy
ngaebanghelioitiinteroalubong,maisaometdaytoynga
inaramidnakaspakalaglagipankenkuana.
10KetniJudasIscariote,maysacadagitisangapuloketdua,
napancadagitipanguloenapapadi,tapnoliputanna
cadacuada.
11Ketidinangngegda,naragsakanda,ketinkaridanga
ikkandaitikuarta.Ketsinapulnanokasanoakombeniente
aliputanna.
12Ketitiumunangaaldawtitinapayngaawanlebadurana,
idipinataydatiPaskua,kinunadagitiadalannakenkuana,
Sadinotikayatmoapapananmingaisaganatapnokanemti
Paskua?
13Ketimbaonnatiduacadagitiadalanna,ketkinunana
cadacuada,Incayoitiili,ketsadiaymasabetcayotimaysaa
lalakingaagaw-awititiburnaytidanum:surotenyoisuna.
38

TiEbanghelioniMarcos
14Sadinomanapagserkanna,kunaenyoitiagtagtagibalay,
‘KunanatiMaestro,Sadinotiayantisiledtisangaili,a
pannangankoitiPaskuaakaduakdagitiadalak?
15Ketipakitanantokadakayotidakkelamakinngatoa
siledanaarkosankennaisagana:sadiayisaganayopara
kadakami.
16Ketdagitiadalannarimmuarda,ketimmaydaitisiudad,
ketnasarakandaacasitiimbaganacadacuada:ket
insaganadatiPaskua.
17Ketitimalemumayakaduanadagitisangapuloketdua.
18Ketbayattipanagtugawdakenmangmangan,kinunani
Jesus,Pudnokunakkadakayo,Maysakadakayoa
makipangankaniaktimangliputkaniak.
19Ketnangrugidangaagladladingit,kensaggaysaa
kunkunadakenkuana,Siakkadi?ketkinunatisabali,Siak
kadi?
20Ketsimmungbatketkinunanacadacuada,Maysa
cadagitisangapulo-ket-dua,akaduacngaagdissuoriti
pinggan.
21PudnoamapantiAnaktiTao,kasitinaisuratmaipapan
kenkuana:ngemasipaydaydiaytaoababaenkenkuana
naliputantiAnaktiTao!nasayaatkomadaytaataonosaan
apulosanayanak.
22Ketbayattipannanganda,innalaniJesustitinapay,ket
binendisionanna,ketpinigisna,ketintednakadakuada,ket
kinunana,Alaenyo,kanenyo:daytoytibagik.
23Ketinnalanatikopa,ketidinagyaman,intedna
cadacuada:ketimminumdaaminitidayta.
24Kinunanakadakuada,Daytoytidarakitibaroatulag,a
maibukbokparaitiadu.
25Pudnokunakkadakayo,diaktonuminumitibungati
ubas,aginggaitidaytangaaldawngainumekabaroiti
pagariantiDios.
26Idinagkantadaitihimno,rimmuardaitibantaytiOlibo.
27KetniJesuskinunanacadacuada,Agsalungasingcayo
amingapucaniacitaarabii:taaddaitiNasantoanaSurat,
Kabilektotipastor,ketmaiwarawaradagitikarnero.
28Ngemkalpasananagungarak,umun-unaaktoidiay
Galilea.
29NgemkinunaniPedrokencuana,“Uray
masalungasingtotiamin,diaktomasuron.”
30KetniJesuskinunanakencuana,Pudnokunakkenca,
Itangaaldaw,urayitidaytoyarabii,sakbayamamindua
ngaagngaretngettimanok,mamitlongailibaknak.
31Ngemad-addaasipipingettipanagsaona,Nomatayaka
kaduam,diaktoilibak.Kastamettikinunadaamin.
32Ketdimtengdaitimaysaadissoanapanagananiti
Getsemane:ketkinunanacadagitiadalanna,Agtugawcayo
ditoy,bayatngaagkararagac.
33KetinkuyognadaPedrokenSantiagokenJuan,ket
nangrugiamasmasdaawunay,kennadagsenunay;
34Ketkinunanacadacuada,Agladladingitunayticararuac
aginggakenpatay:agtalinaedcayoditoy,ketagsiputkayo.
35Ketimmadayobassit,ketnagdissoitidaga,ket
inkararagnaa,nomabalin,lumabastiorasmanipud
kenkuana.
36Ketkinunana,Abba,Ama,aminabanbanagmabalin
kenca;ikkatemkaniakdaytoyakopa:nupaykastasaanati
kayatko,nodikettikayatmo.
37Immay,ketnasarakannaidaamatmaturog,ketkinunana
kenPedro,Simon,matmaturogkakadi?saanmokadia
mabalinngaagbantayitimaysangaoras?
38Agridamkenagkararagkayo,amangannosumrekkayo
itisulisog.Pudnoanakasaganatiespiritu,ngemnakapuyti
lasag.
39Ketmanenpimmanaw,ketnagkararag,ketinsaona
dagitiisumetlaengabalikas.
40Ketidinagsubli,nasarakannamanenidaamatmaturog,
(tanadagsendagitimatada,)ketdidaammonoaniati
sungbatdakenkuana.
41Ketimmayitimaikatloadaras,ketkinunanakadakuada,
Maturogkayoita,ketaginanakayo:umdasen,dimtengenti
oras;adtoy,tiAnaktitaomailiputkadagitiimadagiti
managbasol.
42Bumangonkayo,mapantayo;adtoy,asidegenti
mangliputkaniak.
43Ketdagus,bayatngaagsasaopaylaeng,immayniJudas,
maysakadagitisangapuloketdua,kenkaduanatiadua
tattaongaaddaankadagitikampilankensarukod,manipud
kadagitipanguluenapapadikenkadagitieskribakendagiti
panglakayen.
44Kettinangliputkencuanainikkannaidaitipagilasinan,
akunkunana,Siasinomanngaagenak,isumetlaeng;
alaenyo,ketiturongyoasitatalged.
45Ketapamanasimmangpet,napanadaguskencuana,ket
kinunana,Maestro,apo;ketinagkanna.
46Ketimpataydadagitiimadakenkuana,ketinnalada.
47Ketmaysacadagitiagtaktakderitiasidegtinangguyod
itikampilan,ketkinabilnatimaysangaadipentinangatoa
padi,ketpinutednatilapayagna.
48KetniJesussimmungbatketkinunanacadacuada,
Rimmuarcayokadi,acasmaibusoritimannanakaw,nga
addaancampilankensarukodtapnoalaennak?
49Inaldawanakikuyogakkadakayoidiaytemploa
mangisursuro,ketsaandakngainnala:ngemmasapula
matungpaldagitiNasantoanaSurat.
50Ketbinaybay-andaamin,ketnagtalawda.
51Ketsimmurotkenkuanatimaysangaagtutuboalalaki,
ngaaddaanitiliensoalupotanaibellengitilamolamoa
bagina;ketiniggamandagitiagtutuboalallaki.
52Ketpinanawannatiliensoalupot,ketnagtalaw
kadakuadaalamolamo.
53KetinturongdaniJesusitinangatoapadi:ket
naguummongkenkuanadagitiaminapanguluenapapadi
kendagitipanglakayenkendagitieskriba.
54KetniPedrosimmurotkencuanaitiadayo,aginggaiti
palasiotinangatoapadi:ketnakitugawkadagitiadipen,
ketpinapudotnatibaginaitiapuy.
55Nagsapuldagitipanguluenapapadikentiamina
konsehoitipammaneknekmaibusorkenJesustapno
mapapatayda;ketawantinasarakanda.
56Adutiulbodasaksimaibusorkenkuana,ngemsaana
nagtutunostisaksida.
57Kettimmakdertisumagmamano,ketnagsaksidaiti
ulbodmaibusorkenkuana,akunkunada.
58Nangngegmiakinunana,Dadaelektodaytoyatemploa
naaramidbabaenkadagitiima,ketitilas-udtitallonga
aldaw,mangbangonaktoitisabalianaaramidngaawanti
ima.”
59Ngemsaanmetanagtutunostisaksida.
60Tinangatoapaditimmakderititengnga,ket
sinaludsodnakenJesus,akunkunana,Awankaditi
sungbatmo?aniatisaksidagitoymaibusorkenka?
39

TiEbanghelioniMarcos
61Ngemnagulimek,ketawantiinsungbatna.Sinaludsod
manentinangatoapadikenkuana,ketkinunanakenkuana,
SikakaditiCristo,AnaktiNabendisionan?
62KinunaniJesus,Siak:ketmakitayontotiAnaktiTao
ngaagtugtugawitimakannawantipannakabalin,kenumay
kadagitiuleptilangit.
63Kalpasanna,pinigistinangatoapadidagitipagan-
anaynaketkinunana,Aniatikasapulantayopayasaksi?
64Nangngegyotipanagtabbaaw:aniatimakunayo?Ket
kinondenardaaminisunaanakabasolitiipapatay.
65Ketdagitidaddumarinugiandangaituprakencuana,ken
abbongantirupana,kensinaplit,kenkinunadakencuana,
Agipadtoka:ketdagitiadipenkinabildaisunababaen
kadagitidakulapdagitiimada.
66IdiaddaniPedroitibabaitipalasio,immaytimaysa
kadagitiadipenababbaitinangatoapadi.
67KetidinakitananiPedroanabaratibagina,kinitana,
ketkinunana,KetnakikaduakametkenniJesusataga
Nazaret.
68Ngeminlibakna,akunkunana,Diakammo,kendiak
maawatantiibagbagam.Ketrimmuarisunaitiberanda;
kentitripulantetimanok.
69Nakitamanentimaysangaadipenababai,ket
rinugiannaakunaenkadagitiagtaktakder,Maysadaytoy
kadakuada.”
70Ketinlibaknamanen.Ketdinagbayag,dagiti
agtaktakderitiasidegkinunadamanenkenPedro,Pudnoa
maysakacadacuada:tamaysakaatagaGalilea,ketti
panagsasaomketumanamongitidayta.
71Ngemrinugiannatinaglunodkennagsapata,a
kunkunana,Diakam-ammodaytoyataoapagsasaritaanyo.
72Ketitimaikaduaagundawaynagkullayawtimanok.
KetlinagipniPedrotisaongaimbaganiJesuskenkuana,
Sakbayngaagkullayawtimanokitimamindua,ilibaknak
itimamitlo.Ketidinapanunotnadayta,nagsangit.
KAPITULO15
1Ketdagusngaitibigatnakikonsultadagitipanguloena
papadikadagitipanglakayenkeneskribakentiinteroa
konseho,ketingalutdaniJesus,ketinnalada,ketinyawatda
kenPilato.
2InsaludsodniPilatokenkuana,SikakaditiAridagiti
Judio?Ketsimmungbatkenkuanakinunanakencuana,Sika
tiibagbagana.
3Ketdagitipanguluenapapadiindarumdaisunaitiadua
banbanag:ngemawantisimmungbat.
4InsaludsodmanenniPilatokenkuana,akunkunana,
Awankaditisungbatmo?adtoynokasanokaadudagiti
banbanagamangsaksidaamaibusorkenka.
5NgemawanpaytiinsungbatniJesus;isuanagsiddaaw
niPilato.
6Itaitidaytaapiesta,winayawayaannakadakuadati
maysaabalud,siasinomanatarigagayanda.
7KetaddamaysangaagnaganBarrabas,anaigalut
kadagitinakilunodkenkuana,anangaramiditipammapatay
itipanagalsa.
8Ketnangrugiatinarigagayandagititattaonga
agpukpukkawitinapigsangaaramidennatikasiti
inaramidnakadakuada.
9NgeminsungbatniPilatokadakuada,akunkunana,
KayatyokadiapalubosakkadakayotiAridagitiJudio?
10Taammonangainyawatdagitipanguluenapapadigapu
itiapal.
11Ngemtinignaydagitipanguluenapapadidagititattao,a
palubosannaketdiniBarrabaskadakuada.
12SimmungbatniPilatoketkinunanamanenkadakuada,
AniangarudtikayatyongaaramidekitiawaganyongaAri
dagitiJudio?
13Ketimpukkawdamanen,Ilansamitikrus.
14Kalpasanna,kinunaniPilatokadakuada,Apay,aniaa
dakestiinaramidna?Ketad-addangaimpukkawda,
Ilansamisunaitikrus.
15KetngarudniPilato,akayatnaamapnekdagititao,
winayawayaanniBarrabaskadakuada,ketinyawatnani
Jesus,idisinaplitnaisuna,tapnomailansaitikrus.
16Ketdagitisoldadointurongdaisunaitisalas,a
maawaganitiPraetorium;ketpagtitiponendatiinteroa
bunggoy.
17Ketinkawesdaitipurpura,keninkabildaitikoronaasiit,
ketinkabildaitiulona.
18Ketrinugiannaakinablaawan,Hail,AridagitiJudio!
19Ketkinabildatiulonaitiruno,ketintupradakenkuana,
ketnagruknoydadagititumengdakenkuana.
20Ketidiinuyawdaisuna,inuksobdakenkuanatipurpura,
ketinkawesdatibukodnaakawes,ketinturongdaisuna
tapnoilansadaitikrus.
21KetpilitendatimaysaaSimonatagaCirene,a
limmabas,arimmuaritiaway,ngaamadaAlejandroken
Rufo,amangawititikrusna.
22KetimpandaisunaitidissoaGolgota,akaipapananna,
Tilugartikalasag.
23Ketimpainumdaitiarakanalaokanitimirra:ngem
saannangainawat.
24Ketidiinlansadaisunaitikrus,biningaydadagiti
kawesna,anagbibinnunotda,noaniatirumbengngaalaen
titunggalmaysa.
25Ketmaikatlongaoras,ketinlansadaisunaitikrus.
26Ketnaisurattirabawtipammabasolna,TIARIDAGITI
JUDIO.
27Ketkaduanangainlansadatiduaamannanakaw;ti
maysaitimakannawanna,kentisabaliitimakannigidna.
28KetnatungpaltiNasantoanaSurat,akunana,Ket
naibilangisunaakaduadagitimanagsalungasing.
29Ketdagitilumablabasinlablabesda,ngainwagwagda
dagitiuloda,ketkinunada,A,sikaamangdadaelititemplo
kenmangbangonitidaytoyititallongaaldaw.
30Isalakanmotibagim,ketbumabakamanipuditikrus.
31Kastametdagitipanguluenapapadiamanguyaw,
kinunadaitinagbaetandagitieskriba,Insalakannati
sabsabali;tibaginadinamaisalakan.
32BumabakomaniCristongaAritiIsraelmanipuditi
krus,tapnomakitatayokenmamatitayo.Ketdagitinailansa
akaduanainsasaodaisuna.
33Ketididimtengtimaikanemngaoras,nasipngetti
interoadagaaginggaitimaikasiamngaoras.
34KetitimaikasiamngaorasimpukkawniJesusiti
napigsaatimek,akunkunana,Eloi,Eloi,lamasabactani?a
kaipapananna,tiDiosko,Diosko,apayabinaybay-annak?
35Idinangngegdadayta,kinunatisumagmamanokadagiti
agtaktakder,Adtoy,awagannaniElias.
36Kettimaysatinagtarayketpinunnonatimaysanga
esponghaanapnoitisuka,ketinkabilnaitimaysaaruno,
40

TiEbanghelioniMarcos
ketininumna,akunkunana,Awanpay;kitaentayonoumay
niEliasamangibabakenkuana.
37KetimpukkawniJesusitinapigsaatimek,ketinsukona
tiespiritu.
38Napigistibelotitemplomanipudngatoaginggaitibaba.
39Ketidinakitatisenturion,anagtakderitisangona,nga
isut’ikkisnakeninsukotiespirituna,kinunana,Pudnonga
AnaktiDiosdaytoyatao.
40Addametdagitibabbaiakumitkitaitiadayo:karaman
kadakuadaniMariaMagdalena,kenMariangainani
Santiagoaub-ubingkenniJose,kenSalome;
41(IdiaddaidiayGalilea,simmurotdakenkuana,ken
nagserbikenkuana;)kenadupayababbaianakikuyog
kenkuanaidiayJerusalem.
42Ketitaididimtengentirabii,gaputaisutipanagsagana,
kayatnaasawen,tialdawsakbaytipanaginana,
43NiJoseatagaArimatea,maysaanadayawa
mamalbalakad,ngaagur-uraymetitipagariantiDios,
immay,ketsituturedasimrekkenPilato,ket
tinarigagayannatibaginiJesus.
44KetnagsiddaawniPilatononatayen:ketinayabannati
senturion,dinamagnakenkuananonatayen.
45Ketidinaammuannadaytaitisenturion,intednati
bangkaykenJose.
46Ketgimmatangitinapinoalienso,ketinbabana,ket
binalkotnaitilienso,ketinkabilnaitimaysaatanema
nakitikititibato,ketintukkolnatibatoaginggaitiruangan
titanem.
47NakitadaMariaMagdalenakenMariangainaniJose
nosadinotinakaiddaanna.
KAPITULO16
1Ketidinalpasentisabbath,gimmatangdaMaria
MagdalenakenMariangainaniSantiagokenSalomeiti
nasam-itarekado,tapnoumaydapulotan.
2Ketitinasapaunayabigatitiumunangaaldawtilawas,
dimtengdaititanemidisumingisingtiinit.
3Ketkinunadaitinagbaetantimaysakenmaysa,Siasinoti
mangyadayocadatayoitibatomanipuditiruangantitanem?
4Ketidikimmitada,nakitadaatibatoketnalukneng:ta
dakkelunaydayta.
5Ketidisimrekdaititanem,nakitadatimaysanga
agtutuboalalakianakatugawitimakannawan,a
nakawesanitiatiddogapurawakawes;ketnagbutengda.
6Ketkinunanacadacuada,Dicamabuteng:Sapsapulenyo
niJesusatagaNazaret,anailansaitikrus.awanditoy:
adtoytilugaranangikabilandakenkuana.
7Ngeminkayo,ibagayokadagitiadalannakenniPedro
ngaumun-unakadakayoidiayGalilea:sadiaymakitayonto
isuna,kasimbaganakadakayo.
8Ketnapardasarimmuarda,ketnagtalawdamanipuditi
tanem;tanagpigergerdakenmasmasdaawda:uraydida
nagsaoitianiamanitiasinoman;tanagbutengda.
9IdinasapaanagungarniJesusitiumunangaaldawti
lawas,immunaanagparangkenMariaMagdalena,a
nangparuarkenkuanaitipitoademonio.
10Ketnapanketimbaganakadagitinakikaduakenkuana,
bayatngaagladladingitkenagsangsangitda.
11Ketidinangngegdaasibibiagkennakitadakenkuana,
saandaanamati.
12Kalpasanna,nagparangitisabalialangaitidua
kadakuada,bayatamagmagnada,kenmapandaitiaway.
13Ketnapandaketimbagadacadagitinatda:kensaandaa
namaticadacuada.
14Kalpasannanagparangisunakadagitisangapuloket
maysabayattipanagtugawdaitipannangan,ket
binabalawnaidaitidipanamatikenkinatangkentipusoda,
agsipudtasaandaanamatikadagidiaynakakitakenkuana
kalpasantipanagungarna.
15Ketkinunanacadacuada,Incayoitienteroalubong,ket
ikasabayotinaimbagadamagititunggalparsua.
16Timamatikenmabuniaganketmaisalakanto;ngemti
saanamamatimakondenanto.
17Ketdagitoyapagilasinansumurotdantokadagiti
mamati;Itinagankopagtalawendantodagitisairo;
agsaodantokadagitibaroapagsasao;
18Mangaladantokadagitiuleg;ketnouminumdaiti
aniamanamakapapatayabanag,saantoamakadangran
kadakuada;ipataydantodagitiimadakadagitimasakit,ket
umimbagdanto.
19Kalpasanna,kalpasantipanagsaotiApokadakuada,isu
ketnaipangatoidiaylangit,ketnagtugawitimakannawan
tiDios.
20Ketrimmuarda,ketnangasabadaitisadinoman,a
nakipagtrabahotiApokadakuada,kenpinatalgedannati
saobabaenkadagitipagilasinanasumursurot.Amen.
41

Lucas
KAPITULO1
1Agsipudtaadutinangalaitiimaamangisaganaiti
deklarasionmaipapankadagidiaysiguradoapatien
kadatayo.
2Uraypaynoinyawatdaidakadakami,amanipudidi
punganay,nakasaksikenministrotisao;
3Kaslanasayaatmetkaniak,tanaan-anayti
pannakaawatkokadagitiaminabanagmanipudpayidi
damo,tipanagsuratkokenkangaagsasaruno,natan-ok
unayaTeofilo.
4Tapnomaammuamtikinapudnodagitibanbanaga
nakaisurokenka.
5AddaidikaaldawanniHerodes,ngaaritiJudea,maysaa
padingaagnaganZacarias,itikursoniAbia:kettiasawana
ketnagtauditiannakababbainiAaron,kettinagannaket
Elisabet.
6KetagpadadaanalintegitisangoanantiDios,anagnada
itiaminabilinkenordinansatiApongaawan
pakababalawanna.
7Awantianakda,agsipudtalupesniElisabet,ketagpada
itananasayaattitawenda.
8Ketnapasamak,bayatngaintungpalnatiakemtipadiiti
sanguanantiDiossigunitipanagsasarunona.
9Maitunositikaugaliantiopisinatipadi,tigasatnaket
agpuoritiinsiensonosumrekititemploniJehova.
10Kettiinteroabunggoydagititattaoagkarkararagdaiti
ruariditiempotiinsenso.
11NagparangkenkuanatimaysangaangheltiApoa
sitatakderitimakannawantialtartiinsienso.
12KetidinakitaniZacarias,nariribuk,ketnagbuteng
kenkuana.
13Ngemkinunatianghelkenkuana,Dikaagbuteng,
Zacarias,tanangngegtikararagmo;ketnibaketmonga
Elisabetipasngaynantokenkatimaysangaanakalalaki,
ketawaganmontotinagannaitiJuan.
14Ketmaaddaankantoitirag-okenrag-o;ketaduntoti
agrag-oitipannakayanakna.
15TanaindaklantoitiimatangtiApo,ketsaannga
uminumitiarakwennoinumen;ketmapnontoitiEspiritu
Santo,uraypaymanipuditiaanakantiinana.
16KetadukadagitiannactiIsraeltiagsublintoitiApoa
Diosda.
17Ketumun-unantokenkuanaitiespirituken
pannakabalinniElias,tapnoiturongnatipusodagitiamma
kadagitiannak,kendagitinasukiritisiribdagitinalinteg;
tapnomangisaganaitiilianaisaganaparaitiApo.
18KetniZacariaskinunanaitianghel,“Ayantoti
panangammokitidaytoy?talakayak,kettiasawakket
nasayaattipannakasaplitnaititawtawen.
19Ketsimmungbattianghelkencuana,SiakniGabriel,
ngaagtaktakderitisangoanantiDios;ketnaibaonaknga
agsaokenca,kenmangipakitakencacadagitoynaragsaka
damag.
20Ket,adtoy,umelkanto,ketsaankantoamakasao,
aginggaitialdawapannakaaramiddagitoyabanag,gapu
tasaanmoapatiendagitibalikasko,amatungpaltoiti
panawenda.
21Inur-uraydagititattaoniZacarias,ketnasdaawdata
nagbayagisunaidiaytemplo.
22Ketidirimmuar,saannaamakasaocadacuada:ket
nadlawdaanakitanatisirmataidiaytemplo:tainseniasna
ida,ketnagtalinaedadimakasao.
23Ketnaaramidnga,apamananalpasdagitialdawti
panagserbina,pimmanawitibukodnaabalay.
24Kalpasandagitangaaldawnagsikognibaketnanga
Elisabet,ketnaglemmengitilimaabulan,akunkunana.
25KastoytiinaramidtiApokaniakkadagidial-aldawa
kinitananak,tapnoikkatennatipannakaumsikokadagiti
tattao.
26KetitimaikanemabulanimbaonnianghelGabriel
manipuditiDiositimaysaasiudadtiGalilea,a
napanagananitiNazaret.
27Itimaysaabirhenanaasawaanitimaysaalalakinga
agnaganJose,itibalayniDavid;ketMariatinaganti
birhen.
28Ketsimrektianghelkencuana,ketkinunana,Hail,sika
anaparaburunay,addakencatiApo:nabendisionanca
cadagitibabbai.
29Ketidinakitanaisuna,nariribukanitipanagsaona,ket
pinampanunotnanoaniaakitatipanagsaludodaytoy.
30Kettianghelkinunanakencuana,Dicaagbuteng,Maria,
tanasaracancatiparaburitiDios.
31Ket,adtoy,agsikogkantoititianmo,ket
mangipasngaykaitimaysangaanakalalaki,ket
awaganmontotinagannaitiJESUS.
32Naindaklanto,ketmaawagantoitiAnaktiKangatuan:
kettiApoaDiositednantokencuanatitrononiamanaa
David.
33KetisuagturaytoitibalayniJacobitiagnanayon;ketti
pagariannaawantotipanungpalan.
34KinunaniMariaitianghel,Kasanontodaytoy,taawan
tiam-ammokatao?
35Ketsimmungbattianghelketkinunanakencuana,Ti
EspirituSantoumaytokenca,kettipannacabalinti
Kangatuantimanglinongkenca:ngaruddaydiaynasantuan
abanagamayanakkencamaawagantoitiAnaktiDios.
36Ket,adtoy,nikasinsinmoaniElisabet,nagsikogmetiti
maysangaanakalalakiitikinalakayna:ketdaytoyti
maikanemabulanakaduana,anaawaganalupes.
37TaitiDiosawantotiimposible.
38KetkinunaniMaria,AdtoytiadipentiApo;agbalin
komakaniakamaibatayitisaom.Ketpimmanawtianghel
kenkuana.
39KettimmakderniMariakadagidingaaldaw,ketnapan
itikabambantayanadagaasidadarasudos,itimaysaa
siudadtiJuda;
40KetsimrekitibalayniZacarias,ketkinablaawannani
Elisabet.
41Ketnaaramidnga,idinangngegniElisabettikablaaw
niMaria,timaladaganagluganitiaanakanna;ketnapnoni
ElisabetitiEspirituSanto.
42Ketnagsaoitinapigsaatimek,ketkinunana,Benditoka
kadagitibabbai,ketnabendisionantibungatitianmo.
43Ketsadinotinaggapuandaytoykaniak,ngaumay
kaniaktiinatiApok?
44Ta,adtoy,apamananaguniitilapayagkotitimekti
panagsaludom,naglugantimaladagaititiankogapuitirag-
o.
42

LUCAS
45Ketnabendisionandaydiaynamati:taaddanto
pannakatungpaldagitibanbanaganaibagakenkuana
manipuditiApo.
46KinunaniMaria,Itan-oktikararuaktiApo.
47Kettiespirituknagrag-oitiDiosaMangisalakankaniak.
48Taimbilangnatinababaakasasaadtiadipennaababai:
ta,adtoy,manipudita,aminakaputotanawagandaktoa
nabendisionan.
49Tatimannakabalininaramidnakaniakdagitinaindaklan
abanbanag;ketnasantuantinaganna.
50Kettiasinaaddakadagitiagbutengkenkuanamanipud
kaputotanaginggaitikaputotan.
51Impakitanatipigsababaentitakiagna;inwarasnadagiti
natangsititiimahinasiontipusoda.
52Pinababanadagitimannakabalinmanipudkadagiti
tugawda,ketintan-oknaidaanababa.
53Pinunnonadagitimabisinkadagitinaimbagabanag;ket
dagitinabaknangpinapanawnangaawantitao.
54Pinalag-annatiadipennangaIsrael,kaspanglaglagipiti
asina;
55Kasitiimbaganakadagidiammatayo,kenAbraham,
kenkadagitikaputotannaitiagnanayon.
56NagnaedniMariakenkuanaitiagaruptalloabulan,ket
nagsubliitibukodnaabalay.
57Itadimtengtinaan-anayatiemponiElisabettapno
maipasngay;ketnangipasngayitimaysangaanakalalaki.
58Ketnangngegdagitikaarrubanakendagitikakasinsinna
nokasanotipanangipakitatiApoitidakkelngaasi
kenkuana;ketnakipagrag-odakenkuana.
59Ketnaaramidngaitimaikawalongaaldawimmaydaa
mangkugititiubing;ketinawagandaisunaitiZacarias,iti
naganniamana.
60Simmungbattiinanaketkinunana,Saanakasta;ngem
maawagantoitiJuan.
61Ketkinunadakencuana,Awancadagitikakabagiama
naawaganitidaytoyanagan.
62Ketnangaramiddakadagitipagilasinankenamana,no
kasanoakayatnaamaayaban.
63Ketnagkiddawitilamisaanapagsuratan,ketinsuratna,
“Juantinaganna.”Ketnagsiddaawdaamin.
64Naluktanadagustingiwatna,ketnaluk-atantidilana,
ketnagsaokenindaydayawnatiDios.
65Ketdimtengtibutengdagitiaminngaagnanaediti
aglawlawda:ketamindagitoyasasaonaariwawaitiintero
akaturturodantiJudea.
66Ketamindagitinakangngegkadagitoyinurnongdaida
itipusoda,akunkunada,Aniantoakitatiubingdaytoy!
KettiimatiApoaddaidikenkuana.
67NapnoniamanaaZacariasitiEspirituSantoket
nagipadto,akunkunana.
68MadaydayawkomatiApoaDiostiIsrael;ta
sinarungkarankensinubbotnadagititattaona,.
69Ketnangibangonitisaratipannakaisalakanpara
kadatayoitibalayniadipennaaniDavid;
70Kasinsaonababaentingiwatdagitinasantoana
mammadtona,nanipudidipunganaytilubong.
71Tapnomaisalakantayokadagitikabusortayo,kenitiima
dagitiaminamanggurgurakadatayo;
72Tapnotungpalentayotiasianaikarikadagitiammatayo,
kenlaglagipentayotinasantoanatulagna;
73TisapatangainsapatanakenAbrahamngaamatayo.
74Ngaitednakadatayo,tapnomaisalakantayoitiima
dagitikabusortayo,agserbitayokenkuanangaawan
butengna.
75Itikinasantokenkinalintegitisanguananna,itiamin
ngaaldawtipanagbiagtayo.
76Ketsika,ubing,maawagankantoapropetatiKangatuan:
tamapankantoitisangoanantirupatiApotapnoisagana
dagitidalanna;
77Tapnomangteditipannakaammomaipapaniti
pannakaisalakankadagititattaonababaenti
pannakapakawandagitibasbasolda.
78BabaentinadungngongaasitiDiostayo;itikastati
ubbogtial-aldawmanipuditingatosinarungkarannakami,.
79Tapnomangteditilawagkadagitiagtugtugawitisipnget
kenitianniniwannipatay,tapnoiturongdagitisakatayoiti
dalantitalna.
80Ketdimmakkeltiubing,ketpimmigsatiespirituna,ket
addakadagitilet-angaginggaitialdawtipanangiparangna
itiIsrael.
KAPITULO2
1Ketnapasamakkadagidingaaldaw,rimmuartibilin
manipudkenCesarAugusto,amabuistiaminalubong.
2(Ketdaytoyapanagbuisimmunaanaaramididi
gobernadorniCireniotiSiria.)
3Ketnapandaamintapnomabuis,tunggalmaysaiti
bukodnaasiudad.
4Ketsimmang-atmetniJosemanipudGalilea,manipuditi
siudadtiNazaret,idiayJudea,aginggaitisiudadniDavid,
amaawaganitiBetlehem;(agsipudtaisuketnagtauditi
balaykenkaputotanniDavid:)
5TapnomabuiskenMariangaasawana,anataenganiti
sikog.
6Ketkasta,a,bayattikaaddadasadiay,nalpasdagiti
aldawamaipasngayisuna.
7Ketimpasngaynatiinaunangaanaknaalalaki,ket
binalkotnaitipagan-anay,ketimpaiddanaitikulluong;
gaputaawantilugarparakadakuadaitipagdagusan.
8Ketaddaidiitiisumetlaengadagadagitipastornga
agnanaedititalon,amangbanbantaykadagitiarbandaiti
rabii.
9Ket,adtoy,immaykadakuadatiangheltiApo,ketti
dayagtiAponagsilnagitiaglawlawda:ketnagbutengda
unay.
10Kettianghelkinunanacadacuada,Dicayoagbuteng:ta
adtoy,iyegcocadacayoitinaimbagadamaganaindaklana
rag-o,amaipaaytoitiaminatattao.
11Tanaipasngaykadakayoitangaaldawitisiudadni
DavidtiMangisalakan,ngaisuniCristongaApo.
12Ketdaytoytotipagilasinankadakayo;Masarakamtoti
maladagaanabalkotitipagan-anay,anakaiddaitikulluong.
13Ketkellaatngaaddakaduatiangheltibunggoydagiti
nailangitanabuyotamangidaydayawitiDiosken
kunkunada.
14GloriatiDiositikangatoan,kenditoydagatalna,
naimbaganakemkadagititattao.
15Ketnapasamak,bayatngaumadayodagitianghel
manipudkadakuadaidiaylangit,nagkinnaawatandagiti
pastor,IntayoitaidiayBetlehem,ketkitaentayodaytoya
napasamak,ngaimpakaammoniYahwehsitayo.
43

LUCAS
16Nagdardarasdangaimmay,ketnasarakandadaMaria,
kenJose,kentimaladagaanakaiddaitikulluong.
17Ketidinakitada,impakaammodaitiballasiw-taawtisao
anaibagakadakuadamaipanggepitidaytoyngaubing.
18Nasdaawdagitiaminanakangngegitidaytagapuiti
imbagadagitipastorkadakuada.
19NgemtinaginayonniMariaamindagitoyabanbanag,
ketpinampanunotnaidaitipusona.
20Nagsublidagitipastor,ngaindaydayawken
indaydayawdatiDiosgapuitiaminabanaganangngeg
kennakitada,kasnaibagakadakuada.
21Ketidinalpasentiwalongaaldawparaitipannakakugit
tiubing,tinagannanapanagananitiJESUS,ngainnaganti
anghelsakbaytipannakasikognaitiaanakan.
22Ketidinalpasdagitialdawtipannakadalusnaa
maibatayitilintegniMoises,impandaisunaidiay
Jerusalem,tapnoidatagdaitiApo;
23(KasnaisuratitiLintegtiApo,“Tunggallalakia
manglukatitiaanakanmaawagantoanasantoanitiApo;)
24Kenmangidatonitidatonamaitunositinaibagaiti
LintegtiApo,Maysaaparisakalapati,wennoduanga
urbonakalapati.
25Ket,adtoy,addamaysaataoidiayJerusalem,nga
agnaganSimeon;ketisumetlaengataonalintegken
napeklan,ngaagur-urayitiliwliwatiIsrael:kettiEspiritu
Santoaddakenkuana.
26KetnaipalgakkenkuanababaentiEspirituSanto,a
saannaamakitatiipapatay,sakbayanakitanatiCristoti
Apo.
27KetimmayisunaititemplobabaentiEspiritu:ketidi
inserrekdagitinagannakniJesusngaubing,tapno
aramidendaakasitikaugaliantiLinteg.
28Kalpasanna,inarakupna,ketbinendisionannatiDios,
ketkinunana.
29Apo,bay-amitanapumanawtiadipenmoasitatalna,
kasmayannurotitisaom.
30Tadagitimataknakitadatipannakaisalakanmo.
31Insaganamitisangoanantiaminatao;
32MaysaasilawamanglawagkadagitiGentil,kenti
dayagtiilimngaIsrael.
33KetnagsiddaawdaJosekentiinanacadagitibanbanag
anaisaomaipapankencuana.
34KetniSimeonbinendisionannaida,ketkinunanaken
Mariangainana,Adtoy,daytoyngaubingketnaisagana
paraitipannakatnagkenpanagungardagitiaduidiayIsrael;
kenparaitipagilasinanamaisaoamaibusor;
35(Wen,tikampilantimangtubtubngaritibukodmoa
kararuam,)tapnomaipalgakdagitipampanunottiadua
puso.
36KetaddamaysangaAna,maysaamammadto,anaka
babainiFanuel,ititribuniAser:isuketnataenganen,ken
nakipagnaeditiasawanaitipitoatawenmanipuditi
kinabirhenna;
37Ketisuketmaysaabalongaagtawenitiagarupuppata
puloketuppatatawen,asaanapimmanawititemplo,no
diketnagserbiitiDiosbabaenkadagitipanagayunarken
panagkararagitirabiikenaldaw.
38Ketimmayisunaitidaytaakanito,nagyamanmetiti
Apo,ketnagsaomaipapankenkuanakadagitiaminnga
agur-urayitipannakasubbotidiayJerusalem.
39Ketidinaaramiddaaminabanbanagamaitunositi
LintegtiApo,nagsublidaidiayGalilea,itibukoddaa
siudadaNazaret.
40Ketdimmakkeltiubing,ketpimmigsaitiespiritu,
napnoitisirib:kettiparaburtiDiosaddakencuana.
41TinawenamapandagitinagannaknaidiayJerusalemiti
piestatiPaskua.
42Ketidiagtawenitisangapuloketdua,simmang-atda
idiayJerusalemsigunitikaugaliantipiesta.
43Ketidinalpasdandagitialdaw,bayattipanagsublida,
nagtalinaedtiubinganiJesusidiayJerusalem;ketsaan
ngaammoniJosekentiinana.
44Ngemimpagarupdangaisuketaddaitibunggoy,
nagdaliasatdaitimaysangaaldaw;ketsinapuldaisuna
kadagitikakabagiandakenam-ammoda.
45Ketidisaandaanasarakan,nagsublidaidiayJerusalem,
amangsapsapulkenkuana.
46Ketnaaramidakalpasantitallongaaldawnasarakanda
isunaidiaytemplo,asitutugawititengngadagitidoktor,
ngaagpadaadumdumngegkadakuadakenagsalsaludsod
kadakuada.
47Nasdaawdagitiaminanakangngegkenkuanaiti
pannakaawatkensungbatna.
48Ketidinakitadaisuna,nasdaawda:ketniinana
kinunanakencuana,Anac,apayacastoytiinaramidmo
cadacami?adtoy,siakkenniamamsinapuldakaa
naladingit.
49Ketkinunanakadakuada,Kasanoabinirokdak?saanyo
kadianaskenngaaddaititrabahoniAmak?
50Ketsaandaanaawatantisaongaimbaganakadakuada.
51Ketsimmalogakaduada,ketimmayidiayNazaret,ket
nagpasakupkadakuada:ngemniinanapinagtalinaedna
amindagitoyasasaoitipusona.
52KetdimmakkelniJesusitisiribkenkatayag,ken
naparaburitiDioskenititao.
KAPITULO3
1Itaitimaikasangapuloketlimaatawentipanagturayni
TiberioCesar,niPoncioPilatotigobernadortiJudea,ken
niHerodestitetrarkotiGalilea,kenniFelipeakabsatnaa
tetrarkotiIturaeakenitirehiontiTraconitis,kenni
LisaniastitetrarkotiAbilena.
2DaAnnaskenCaifastinangatoapapadi,dimtengtisao
tiDioskenJuanngaanakniZacariasidiaylet-ang.
3KetimmayitiaminadagaitiaglawlawtiJordan,nga
inkasabanatibuniagtipanagbabawiparaiti
pannakapakawandagitibasol;
4KasnaisuratitilibrotisasaoniprofetaIsaias,a
kunkunana,Titimektimaysangaagpukpukkawidiaylet-
ang,IsaganayotidalanniJehova,ilintegyodagitidalanna.
5Mapunnototitunggalginget,ketmaibabatotitunggal
bantaykenturod;ketmailintegtodagitinakillo,ketdagiti
narangkisadalanmapagbalindantoanalannas;
6KetmakitantotiaminalasagtipanangisalakantiDios.
7Kalpasanna,kinunanaitibunggoyarimmuartapno
mabautisarankenkuana,Okaputotandagitiuleg,siasinoti
nangpakdaarkadakayongaagtalawkayomanipuditiumay
apungtot?
8Mangpataudkayongarudkadagitibungaamaikariiti
panagbabawi,ketdiyorugianngaibagaitiunegyo,‘Adda
kadatayoniAbrahamitiamatayo:takunakkadakayo,a
44

LUCAS
kabaelantiDiosamangpadakkelkadagitiannakken
Abraham.
9Ketitamettiwasaynaikabilitiramutdagitikayo:
tunggalkayongarudasaanngaagbungaitinaimbagket
mapukan,ketmaipuruakitiapuy.
10Insaludsoddagititattaokenkuana,akunkunada,Ania
ngarudtiaramidentayo?
11Simmungbatketkinunanakadakuada,Tiaddaanitidua
abado,ikkannakomaitiawanan;kettiaddaanititaraon,
aramidennakomamettikasta.
12Immaymetdagitiagsingsingiritibuistapno
agpabautisarketkinunadakenkuana,Maestro,aniati
aramidenmi?
13Ketkinunanacadacuada,Dicaagsingiritiad-adungem
itinaitudingcadacayo.
14Ketdagitisoldadodinamagdametkenkuana,a
kunkunada,Ketaniatiaramidentayo?Ketkinunana
cadacuada,Dicayoranggasitisiasinoman,wennoulbod
ngaakusarentisiasinoman;ketmapnekkayoititangdanyo.
15Ketkasitipanagin-inanamadagititao,kenaminatao
pinampanunotdaitipusodakenniJuan,noisutiCristo,
wennosaan;
16SimmungbatniJuan,akinunanakadakuadaamin,
Pudnoabuniagankayoitidanum;ngemumaytimaysaa
nabilbilegngemsiak,adiakmaikarialuktantirikepdagiti
sapatosna:buniagannakaytoitiEspirituSantokenitiapuy.
17Tibentiladornaaddaitiimana,ketdalusannaanaan-
anaytisuelona,keturnongennantotitrigoiti
pagurnonganna;ngemtitaeppuorannantoitiapuyadi
maiddep.
18Ketadupayabanagngainkasabanakadagititaoiti
panangparegtana.
19NgemniHerodesatetrarka,tinubngarnagapuken
HerodiasngaasawaniFelipeakabsatna,kengapuitiamin
akinadakesngainaramidniHerodes.
20Innayonnapaydaytoykangrunaanitiamin,nga
inserrananiJuanitipagbaludan.
21Itaidinabautisarandagitiaminatattao,napasamaka
nabautisaranmetniJesuskenagkarkararag,naluktanti
langit.
22KetbimmabatiEspirituSantoitisukogtibagiakasla
kalapati,ketimmaytitimekmanipudlangit,anagkuna,
SikatidungdungnguekngaAnak;kenkamaragsakanak
unay.
23KetniJesusamismonangrugingaagtawenitiagarup
tallopulo,ngaanakniJose,ngaanakniHeli.
24AnakniMattat,ngaanakniLevi,ngaanakniMelqui,
ngaanakniJanna,ngaanakniJose.
25AnakniMatatias,ngaanakniAmos,ngaanakniNaum,
ngaanakniEsli,ngaanakniNagge.
26AnakniMaat,ngaanakniMatatias,ngaanakniSemei,
ngaanakniJose,ngaanakniJuda.
27AnakniJuana,ngaanakniResa,ngaanakniZorobabel,
ngaanakniSalatiel,ngaanakniNeri.
28AnakniMelqui,ngaanakniAdi,ngaanakniCosam,
ngaanakniElmodam,ngaanakniEr.
29AnakniJose,ngaanakniEliezer,ngaanakniJorim,
ngaanakniMathat,ngaanakniLevi.
30AnakniSimeon,ngaanakniJuda,ngaanakniJose,
ngaanakniJonan,ngaanakniEliakim.
31AnakniMelea,ngaanakniMenan,ngaanakniMatata,
ngaanakniNatan,ngaanakniDavid.
32AnakniJesse,ngaanakniObed,ngaanakniBooz,nga
anakniSalmon,ngaanakniNaason.
33AnakniAminadab,ngaanakniAram,ngaanakni
Esrom,ngaanakniFares,ngaanakniJuda.
34AnakniJacob,anakniIsaac,anakniAbraham,anakni
Tara,anakniNacor.
35AnakniSaruc,ngaanakniRagau,ngaanakniFalec,
ngaanakniHeber,ngaanakniSala.
36AnakniCainan,ngaanakniArfaxad,ngaanakniSem,
ngaanakniNoe,ngaanakniLamec.
37AnakniMatusala,ngaanakniEnoc,ngaanakniJared,
ngaanakniMaleleel,ngaanakniCainan.
38AnakniEnos,ngaanakniSet,ngaanakniAdan,nga
anaktiDios.
KAPITULO4
1IdinapnoniJesusitiEspirituSantonagsublimanipud
Jordan,ketinturongtiEspirituidiaylet-ang.
2Gaputauppatapulongaaldawasinulisogtidiablo.Ket
kadagidingaal-aldawawantikinnanna:ketidi
nagpatinggada,nagbisinkalpasanna.
3Ketkinunatidiablokencuana,NosikatiAnaktiDios,
ibilinmodaytoyabatoapagbalinennaatinapay.
4KetniJesussimmungbatkencuana,akunkunana,
Naisurat,Daytatitaosaantongaagbiagititinapaylaeng,
nodiketbabaentitunggalsaotiDios.
5Kettidiablo,insang-atnaitinangatoabantay,
impakitanakencuanadagitiaminapagariantilubongiti
apagkanito.
6Kettidiablokinunanakencuana,Amindaytoya
pannakabalinitedkokencakentidayagda:tanaitedcaniac;
ketitisiasinomanakayatkoitedko.
7Nongarudagdayawkakaniak,kukuamtoamin.
8KetniJesussimmungbatketkinunanakencuana,
Umadayoka,Satanas:taaddaitiNasantoanaSurat,
AgdaydayawkaitiApoaDiosmo,ketisulaengti
pagserbiam.
9KetimpanisunaidiayJerusalem,ketinsaadnaitimaysaa
pantoktitemplo,ketkinunanakencuana,NosikatiAnakti
Dios,ibellengmotibagimmanipudditoy.
10TaaddaitiNasantoanaSurat,Itednantodagitianghelna
amangaywankenka,tapnosalimetmetandaka.
11Ketitiim-imadaibaklaydacanto,dilakettaitianiaman
akanitomaidungparmotisakamitimaysaabato.
12KetniJesussimmungbatkencuana,Naibaga,Dicanto
suotentiApoaDiosmo.
13Ketidinalpasentidiablotiaminasulisog,pimmanaw
kenkuanaitiapagbiit.
14KetniJesusnagsubliidiayGalileabuyogentibilegti
Espiritu:ketrimmuartikinalataknaitiinteroarehioniti
aglawlaw.
15Nangisuroisunakadagitisinagogada,anaipadayagti
isuamin.
16KetdimtengisunaidiayNazaret,anakaipadakkelanna:
ket,kasitikaugalianna,simrekitisinagogaitialdawa
panaginana,kettimmakdertapnoagbasa.
17KetnaitedkencuanatilibroniprofetaIsaias.Ketidi
linuktannatilibro,nasarakannatidissoanakaisuratanna.
18AddakaniaktiEspiritutiApo,gaputapinulotannaka
mangikasabaitinaimbagadamagkadagitinapanglaw;
imbaonnakamangagaskadagitinadunortipusona,a
45

LUCAS
mangikasabaitipannakaispalkadagitinakautibo,ken
panagsublitipanagkitakadagitibulsek,tapnowayawayaak
dagitinasugatan,.
19Tapnomaikasabatimakaay-ayoatawentiApo.
20Inrikepnatilibro,ketintednamanenitiministro,ket
nagtugaw.Ketdagitimatadagitiaminngaaddaiti
sinagoganaikapetdakenkuana.
21Ketrinugiannaakinunakadakuada,Itangaaldaw
natungpaldaytoyanasantuanakasuratankadagiti
lapayagyo.
22Ketsaksiaminisuna,ketnagsiddaawdakadagiti
naparaburasasaoarimmuaritingiwatna.Ketkinunada,
SaankadingaanakniJosedaytoy?
23Ketkinunanacadacuada,Pudnongaibagayontocaniac
daytoyaproverbio,Mangagas,agasamtibagim.
24Ketkinunana,Pudnokunakkadakayo,Awanti
mammadtoamaawatitibukodnaapagilian.
25Ngempudnongaibagakkadakayo,aduabaloababbai
tiaddaidiayIsraelidikaaldawanniElias,idinaserraanti
langitititalloatawenkeninnemabulan,idinakarotibisin
itiinteroadaga;
26NgemawankadakuadatinaibaonniElias,malaksid
idiaySarepta,maysaasiudadtiSidon,itimaysaababaia
balo.
27AdudagitiagkukutelitiIsraeliditiemponimammadto
Eliseo;ketawankadakuadatinadalusan,malaksidkenni
NaamanatagaSiria.
28Ketaminngaaddaitisinagoga,idinangngegdadagitoy
abanbanag,napnodaitipungtot.
29Kettimmakder,ketpinaruarnaisunaitiruartisiudad,
ketinturongnaisunaitimurdongtiturodanakaibangonan
tisiudadda,tapnoisut’ibellengdaasitutulok.
30Ngemlimmasatititengngada,.
31KetsimmalogidiayCapernaum,maysaasiudadti
Galilea,ketinsuronaidakadagitialdawapanaginana.
32Ketnasdaawdaitipannursurona:tatisaonabuyogenti
pannakabalin.
33Ketitisinagogaaddamaysaalalaki,ngaaddaaniti
espiritutinarugitadiablo,ketnagikkisitinapigsaatimek.
34Kinunana,Bay-antayo;aniatipakainaiganmikenka,
sikaaJesusatagaNazaret?immaykakaditapno
dadaelennakami?Am-ammokanosiasinoka;tiSantoti
Dios.
35TinubngarniJesus,akunkunana,Agulimekkaket
rummuarkakenkuana.Ketidiintapuaktisairoititengnga,
rimmuarkenkuana,ketsaananangdangrankenkuana.
36Nasdaawdaamin,ketnagsasaritadaitinagbaetan,a
kunkunada,Anianasaodaytoy!tabuyogentiturayken
pannakabalinbilinennadagitinarugitngaespiritu,ket
rummuarda.
37Kettikinalatakkenkuananagrairaitiaminadissoiti
aglawlaw.
38Kettimmakderisunamanipuditisinagoga,ketsimrek
itibalayniSimon.KettiinatiasawaniSimonnaalaiti
dakkelagurigor;ketnagpakaasidakenkuanamaipaay
kenkuana.
39Ketnagtakderitirabawna,ketbinabalawnatigurigor;
ketpinanawanna:ketdagusatimmakderketnagserbi
kadakuada.
40Itaidilumnektiinit,aminngaaddaanitiagsakititi
nadumadumaasakitinyegdaidakenkuana;ketimpatayna
dagitiimanaititunggalmaysakadakuada,ketpinaimbagna
ida.
41Ketrimmuarmetdagitisairomanipuditiadu,nga
agpukpukkawkenkunkunada,SikaniCristongaAnakti
Dios.Kettinubngarnaidaadinapinalubosanidangaagsao:
taammodangaisuniCristo.
42Ketidiagmalmalem,pimmanawkennapanitimaysaa
let-angadisso:ketdagititattaosinapulda,ketimmayda
kencuana,ketpinasardengda,tapnosaanapumanaw
cadacuada.
43Ketkinunanacadacuada,Naskenngaikasabacti
PagariantiDioscadagitisabsabaliasiudad.
44KetnangasabakadagitisinagogatiGalilea.
KAPITULO5
1Ketnaaramidnga,bayattipanangirurumendagititattao
kenkuanatapnodumngegitisaotiDios,nagtakderisunaiti
asidegtidanawtiGenesaret.
2Ketnakitanatiduaabarkongaagtaktakderitiigidtidan-
aw:ngemdagitimangngalaprimmuardakadakuada,ket
agbugbuggodakadagitiiketda.
3Ketsimrekitimaysakadagitibarko,akukuaniSimon,
ketinkararagnakenkuanangaiduronnabassitmanipuditi
daga.Ketnagtugaw,ketinsuronadagititattaomanipuditi
barko.
4Idinalpasenngaagsao,kinunanakenSimon:
“Ipalladawyoitikaadalem,ketibabayodagitiiketyopara
itipanagayus.”
5KetsimmungbatniSimonkencuana,Maestro,
nagbannogkamiitiinteroarabii,ketawantiinnalami:
nupaykastagapuitisaomibabaektotiiket.
6Ketidinaaramiddadaytoy,inserrekdatinakaad-adunga
ikan:ketnaburaktiiketda.
7Ketinseniasdadagitikakaduada,ngaaddaitisabalia
barko,ngaumaydakettulonganida.Ketimmayda,ket
pinunnodatiagpadaabarko,isuanangrugidaalumned.
8IdinakitaniSimonPedro,nagruknoyititulangniJesus,
akunkunana,Pumanawkakaniak;tamaysaaka
managbasolatao,OApo.
9Tanasdaawkenaminanakikuyogkenkuana,gapuiti
panagayusdagitiikanngainnalada.
10KastametdaSantiago,kenJuan,annakniZebedeo,a
nakikaduakenSimon.KetniJesuskinunanakenSimon,
Dikaagbuteng;manipudita,matiliwmontodagititattao.
11Ketidinaisangpetdadagitibarkodaitidaga,binaybay-
andaamin,ketsimmurotdakenkuana.
12Ketnapasamak,idiaddaitimaysaasiudad,adtoyti
maysaataoanapnoitikukutel:idinakitananiJesus
nagruknoy,ketnagpakaasikenkuana,akunkunana,Apo,
nokayatmo,mabalinnakadalusan.
13Ketinyunnatnatiimana,ketsinagidna,akinunana,
Kayatko:nadalusca.Ketdagusapimmanawkenkuanati
kukutel.
14Ketbinilinnakencuanangaawantiibaganaiti
siasinoman:ngemmapanka,ketipakitamtibagimitipadi,
ketidatonmoamaipaayitipannakadalusmo,kasimbilinni
Moises,kaspammaneknekkadakuada.
15Ngemad-addaadimmakkeltikinalatakkenkuana:ket
naguummongdagitiaduatattaotapnodumngeg,kentapno
maagasankencuanakadagitisakitda.
16Ketnagsubliitilet-ang,ketnagkararag.
46

LUCAS
17Ketnaaramiditimaysangaaldaw,bayatti
panangisurona,addadagitiFariseokendoktortiLintega
situtugawitiasideg,arimmuarititunggalilitiGalilea,ken
Judea,kenJerusalem:kentipannakabalintiApoaddaidi
tapnoagasanida.
18Ket,adtoy,dagitilallakiinyegdaitimaysaakamati
maysaalalakianaalaitiparalis:ketnagsapuldaitipamay-
anamangiserrekkenkuana,kenmangikabilkenkuanaiti
sanguananna.
19Ketidisaandaanabirokannoaniaadalanti
pangiserrekdakenkuanagapuitiaduatattao,napandaiti
tuktoktibalay,ketimbabadaisunaitibaldosaakaduanati
sopanaititengngaitisanguananniJesus.
20Ketidinakitanatipammatida,kinunanakencuana,Tao,
napakawankencadagitibasbasolmo.
21KetdagitieskribakendagitiFariseorinugiandati
nagrason,akunkunada,Siasinodaytoyngaagsasaoiti
panagtabbaaw?Siasinotimakakawankadagitibasol,nodi
laengtiDios?
22NgemidinadlawniJesustipampanunotda,insungbatna
kadakuada,Aniatirasonyoitipusoyo?
23Nonalaklaka,tipanangibaga,Mapakawankenkadagiti
basbasolmo;wennotipanangibaga,Tumakderkaket
magnaka?
24Ngemtapnomaammuanyongaaddapannakabalinti
AnaktiTaoditoydagaamangpakawankadagitibasbasol,
(kinunanaitimasakitaparalis,)Kunakkenka,
Bumangonka,ketalaemtisopam,ketsumrekkaiti
balaymo.
25Ketdagusatimmakderitisanguanda,ketinnalana
daydiaynakaiddaanna,ketpimmanawitibukodnaabalay,
ngaindaydayawnatiDios.
26Nasdaawdaamin,ketindaydayawdatiDios,ket
napnodaitibuteng,akunkunada,Nakitamidagitikarkarna
abanagitangaaldaw.
27Ketkalpasandagitoyabanbanag,rimmuar,ketnakitana
timaysangaagsingsingiritibuis,ngaagnaganLevi,a
situtugawitipagayusantibuis:ketkinunanakenkuana,
Surotennak.
28Ketpinanawannaamin,timmakder,ketsimmurot
kenkuana.
29KetniLevinangaramidkencuanaitidakkelapiestaiti
bukodnaabalay:ketaddadakkelabunggoydagiti
agsingsingiritibuiskendagitidaddumaanakitugaw
kadakuada.
30NgemnagtanabutobdagitieskribakenFariseoda
maibusorkadagitiadalanna,akunkunada,Apaya
makipangankenumin-inumkayoakaduadagiti
agsingsingiritibuiskenmanagbasol?
31KinunaniJesuskadakuada,“Saanakasapulanti
mangngagasdagitinasalun-at;ngemdagitimasakit.
32Saanakngaimmaytapnoawagandagitinalinteg,nodi
ketdagitimanagbasolngaagbabawi.
33Ketkinunadakencuana,Apayamasansanngaagayunar
dagitiadalanniJuankenagkararagkenkastametdagiti
adalandagitiFariseo;ngemtikukuammanganken
uminum?
34Ketkinunanakadakuada,Mabalinkadingaagayuno
dagitiannakitisiledtinobiabayatngaaddakadakuadati
nobio?
35Ngemdumtengtodagitialdaw,intonmaikkattinobio
kadakuada,ketkalpasannaagayunardantokadagitanga
aldaw.
36Ketnagsaopayitipangngarigkadakuada;Awanti
mangikabilitimaysaapedasotibaroakawesitidaan;no
saan,ngarudagpadangaabangtibaro,kettipedasoa
naalaitibaroketsaanngaumanamongitidaan.
37Ketawantiasinomanamangikabilitibarongaarak
kadagitidaanabotelia;nosaan,tibarongaarak
burakennantodagitibotelia,ketmaibukbok,ket
madadaeltodagitibotelia.
38Ngemmasapulamaikabiltibarongaarakkadagitibaro
abotelia;ketagpadaanapreserba.
39Awanmettitaongaimminumitidaanngaarakadagus
ngaagtarigagayitibaro:takunana,Nasaysayaattidaan.
KAPITULO6
1Ketnaaramiditimaikaduaasabbathkalpasantiumuna,a
limmasatkadagititalontimais;ketdagitiadalanna
tinukkoldadagitilapayagtimais,ketnanganda,nga
inkuskusendagitoykadagitiimada.
2KinunakadakuadatisumagmamanoaFariseo,Apaynga
ar-aramidenyotisaananainkalinteganngaaramideniti
aldawapanaginana?
3KetniJesussimmungbatkadakuadakinunana,“Saanyo
kadianabasatikastoy,tiinaramidniDavididimabisin
kendagitinakikuyogkenkuana;
4NokasanoasimrekitibalaytiDios,ketinnalanaken
nanganititinapayamaipakita,kenintednametkadagiti
kakaduana;asaananainkalinteganakanennodiket
agpaaylaengkadagitipapadi?
5Kinunanakadakuada,TiAnaktiTaoisumettiApoti
AldawaPanaginana.
6Ketnapasamakmetitisabaliasabbath,simrekisunaiti
sinagogaketnangisuro:ketaddamaysaataoanalaylayti
makannawanngaimana.
7KetdagitieskribakenFariseosiniputdanoagpaimbagiti
aldawapanaginana;tapnomakasarakdaitipammabasol
maibusorkenkuana.
8Ngemnaammuannatipampanunotda,ketkinunanaiti
lalakingaaddaanitinalaylayngaima,Tumakderkaket
tumakderkaititengnga.Kettimmakderkettimmakder.
9KinunaniJesuskadakuada,“Maysatisaludsodek
kadakayo;Nainkalintegankadiitialdawapanaginanati
agaramiditinaimbag,wennoagaramiditidakes?tapno
maisalakantibiag,wennotapnodadaelennadayta?
10Ketkinitanaidaamin,kinunanaitilalaki,Iyunnatmoti
imam.Ketinaramidnatikasta:kettiimananapaimbaga
kasitisabali.
11Ketnapnodaitikinamauyong;ketnakikomunikardaiti
maysakenmaysanoaniatimabalinngaaramidendakenni
Jesus.
12Ketnapasamakkadagidingaaldaw,rimmuaritibantay
tapnoagkararag,ketnagmalmalemngaagkararagitiDios.
13Ketidiagmalmalem,inayabannadagitiadalanna:ket
cadacuadapinilinatisangapulo-ket-dua,apinanaganaanna
metngaapostol;
14NiSimon,(apinanaganannametitiPedro)kenni
Andresakabsatna,daSantiagokenJuan,Felipeken
Bartolome.
47

LUCAS
15DaMateokenTomas,niSantiagongaanakniAlfeo,
kenniSimonanaawaganZelotes.
16KetniJudasakabsatniSantiago,kenniJudasIscariote,
anangtraidormet.
17Ketsimmalogakaduada,ketnagtakderititanap,kenti
bunggoydagitiadalanna,kentiaduatattaomanipuditi
interoaJudeakenJerusalem,kenmanipuditibaybayti
TirokenSidon,ngaimmaydumngegkenkuana.kentapno
maagasankadagitisakitda;
18Ketdagitinapalaloitinarugitngaespiritu:ket
napaimbagda.
19Ketinkagumaantiaminatattaoasagiden,tarimmuarti
kinaimbagkenkuana,ketpinaimbagnaidaamin.
20Ketintangadnadagitimatanacadagitiadalanna,ket
kinunana,Benditocayoanapanglaw:takukuayoti
pagariantiDios.
21Nagasatkayongaagbisinita,tamapnekkayonto.
Nagasatkayongaagsangsangitita,taagkatawakayto.
22Nagasatkayo,intonguraennakayodagititattao,ken
intonisinakayoitibunggoyda,ketumsiendakayo,ken
ibellengdatinaganyoakasdakes,maigapuitiAnaktitao.
23Agrag-okayoitidaytangaaldaw,ketagluksawkayoiti
rag-o:taadtoy,dakkeltigunggonayoidiaylangit:takasta
mettiinaramiddagitiammadakadagitiprofeta.
24Ngemasipaykadakayoanabaknang!tainawatyoti
liwliwayo.
25Asikayopayanapno!tamabisinkayto.Asikayopaynga
agkatawaita!taagladladingitkenagsangitkayto.
26Asikayopay,intonagsaotiaminatattaoitinaimbag
maipapankadakayo!takastamettiinaramiddagiti
ammadakadagitiulbodapropeta.
27Ngemkunakkadakayoadumdumngeg,Ayatenyodagiti
kabusoryo,aramidenyotinaimbagkadagitimanggurgura
kadakayo.
28Bendisionamdagidiaymangilunodkenka,ken
ikararagmodagidiaysiuulpitamangus-usarkenka.
29Ketitimangsapsaplitkenkaitimaysaapingping
idatonmomettisabali;kettimangalaitikabalmo,saanna
ngaiparitngaalaennamettikabalmo.
30Itedmoititunggaltaongaagdawatkenka;ketiti
siasinomanamangagawitisanikuam,saanmoadumawat
manenkadakuada.
31Ketkasitikayatyongaaramidendagititattaokadakayo,
aramidenyometkadakuada.
32Tanoay-ayatenyodagitiagayatkadakayo,aniati
pagyamananyo?tadagitimanagbasolay-ayatendamet
dagidiaymangay-ayatkadakuada.
33Ketnoagaramidkayoitinaimbagkadagitiagar-aramid
itinaimbagkadakayo,aniatipagyamanyo?tadagiti
managbasolar-aramidendameturayisumetlaeng.
34Ketnoagpautangkayokadagitinamnamaenyonga
umawat,aniatipagyamanyo?tadagitimanagbasol
agpautangdametkadagitimanagbasol,tapnoumawatda
manenitikasta.
35Ngemayatenyodagitikabusoryo,ketagaramidkayoiti
naimbag,kenagpautangkayo,ngaawanentinamnamayo;
ketdakkeltotigunggonayo,ketagbalinkaytongaannakti
Kangatuan:tanaasiisunakadagitisaanamanagyamanken
kadagitidakes.
36Agbalinkayongarudamanangngaasi,akasmetti
Amayoamanangngaasi.
37Saankayongaukomen,ketsaankayoamaukom:dikay
kondenaren,ketdikaytomakondenar:pakawanenyo,ket
mapakawankayto.
38Mangtedkayo,ketmaitedtokadakayo;nasayaatarukod,
naipit,kennapagkintayeg,kenagtaray,itedtodagititattao
itibarukongmo.Taitiisumetlaengarukodarukodyo,
marukodtomanenkadakayo.
39Insaonatipangngarigkadakuada,Maiturongkaditi
bulsektibulsek?saandakadingaagpadaamatnagitikanal?
40Tiadalansaananangatngatongemitiapona:ngem
tunggalmaysaanaan-anayagbalintoakasitiapona.
41Ketapayakitkitaemtibassitngaaddaitimatati
kabsatmo,ngemsaanmoamadlawtisilnagngaaddaiti
bukodmoamatam?
42Uraynokasanoamaibagamitikabsatmo,Kabsatmo,
bay-amngairuarkotimurdongngaaddaitimatam,idinto
tasaanmoamakitatisilpongaaddaitibukodmoamatam?
Sikaamanaginsisingpet,ibellengmongaumunatibileg
manipuditibukodmoamatam,ketkalpasannamakitamto
analawagamangguyoditirugitngaaddaitimatati
kabsatmo.
43Tatinasayaatakayosaannangaagbungaitiagrupsaa
bunga;saanmetngaagbungatinadadaelakayo.
44Tatunggalkayoketpagaammobabaentibukodnaa
bunga.Takadagitisiitsaanngaagurnongdagititattao
kadagitihigos,wennoitikaruotanngaubas.
45Tinaimbagataomanipuditinasayaatagamengti
pusonairuarnatinaimbag;kettinadangkesataomanipud
itidakesagamengtipusonairuarnatidakes:taitikinaruay
tipusoagsaotingiwatna.
46KetapayngaawagannakitiApo,Apo,ketsaanyonga
aramidendagitibanagngaibagak?
47Siasinomanngaumaykaniak,ketdumngegkadagiti
sasaok,kettungpalennaida,ipakitaktokadakayonosiasino
tikaaspingna.
48Mayarigisunaitimaysaataoanangbangonitibalay,
ketnagkaliitinauneg,ketnangikabilitipundasionitibato:
ketiditimmakdertilayus,tiwaigtinapigsaitidaytaa
balay,ketdinamapagkintayeg:tanabangondaytaitirabaw
tibato.
49Ngemtidumngeg,ketsaanngaagaramid,umaspingiti
taongaawanpundasionnaanangibangonitibalayiti
rabawtidaga;amaibusoritidaytatikarayannagpitikiti
napigsa,ketdagusanatnag;ketdakkeltipannakadadael
daytaabalay.
KAPITULO7
1Itaidinalpasnaaminasasaonaitidumdumngegdagiti
tattao,simrekidiayCapernaum.
2Kettimaysangaadipentimaysaasenturion,nga
ipatpategna,ketmasakit,kensisasaganaamatay.
3KetidinangngegnatimaipapankenJesus,imbaonna
kenkuanadagitipanglakayendagitiJudio,nga
agpakpakaasikenkuanangaumayketpaimbagennati
adipenna.
4KetididimtengdakenniJesus,nagpakaasidaadagus
kenkuana,akunkunada,Maikaringaaramidennadaytoy.
5Taay-ayatennatinasiontayo,ketnangibangonkadatayo
itisinagoga.
6Kalpasanna,nakikuyogniJesuskadakuada.Ketidi
saanenngaadayoitibalay,nangibaontisenturionkadagiti
48

LUCAS
gagayyemnakenkuana,akunkunanakenkuana,Apo,dika
riribukentibagim:tasaanakamaikariasumrekkaitibaba
tiatepko.
7Gapunadiakmetimpagarupamaikariakngaumaykenca:
nodiketagsaokayoitimaysaasao,ketumimbagtoti
adipenko.
8Tamaysaakmetataoanaikabilitisidongtituray,nga
addaankadagitisoldadoitisidongko,ketkunakitimaysa,
Inka,ketmapan;ketitisabali,Umayka,ketumay;ketiti
adipenko,Aramidemdaytoy,ketaramidennadayta.
9IdinangngegniJesusdagitoy,nagsiddaawkenkuana,ket
insublina,ketkinunanakadagititattaoasimmurot
kenkuana,Ibagakkadakayo,Diaknakasarakitikastaa
kadakkeltipammati,saan,urayidiayIsrael.
10Ketdagitinaibaon,idinagsublidaitibalay,nasarakanda
anasalun-attiadipen.
11Ketnapasamakitisumarunongaaldaw,anapaniti
maysaasiudadanaawaganNain;ketadukadagiti
adalannatinakikuyogkenkuana,kenaduatattao.
12Itaidiimmasidegitiruangantisiudad,adtoy,adda
natayalalakianaipan,tikakaisunangaanakniinana,ket
maysaabalo:ketaduatattaoitisiudadtikaduana.
13KetidinakitatiApo,naasiankencuana,ketkinunana
kencuana,Dicaagsangit.
14Ketimmayketsinagidnatibangkay:ketdagiti
nangawitkencuananagtakderda.Ketkinunana,Agtutubo,
kunakkenka,Bumangonka.
15Nagtugawtinatay,ketrinugiannatinagsao.Ket
inyawatnakeninana.
16Ketdimtengtibutengitiamin:ketindaydayawdati
Dios,akunkunada,Timaysaanaindaklanamammadto
timmakdercadatayo;ken,AsinarungkarantiDiosdagiti
tattaona.
17Nagsaknapdaytoyadamagmaipapankenkuanaiti
interoaJudea,kenitiinteroarehionitiaglawlaw.
18KetdagitiadalanniJuanimpakitadakenkuanaamin
dagitoyabanbanag.
19IdiinayabanniJuantiduangaadalanna,imbaonnaida
kenJesus,akunkunada,Sikakaditiumay?wenno
agsapultayoitisabali?
20Ididimtengdagitilallakikencuana,kinunada,
ImbaonnakaminiJuanMammautisarkenka,a
mangibagbaga,Sikakaditiumay?wennoagsapultayoiti
sabali?
21Ketitidaytametlaengngaorasinagasannatiadu
kadagitisakitkensaplitda,kenkadagitidakesngaespiritu;
ketkadagitiaduabulsekintednatipanagkita.
22Kalpasanna,simmungbatniJesuskadakuada,Inkayo,
ketibagayokenJuannoaniadagitinakitakennangngegyo;
nokasanoamakakitadagitibulsek,magmagnadagitipilay,
madalusandagitiagkukutel,dumngegdagitituleng,
mapagungardagitinatay,maikaskasabatiebanghelio
kadagitinapanglaw.
23Ketnabendisionantisiasinomanasaanamakasair
kaniak.
24IdipimmanawdagitimensaheroniJuan,rinugiannati
nagsaokadagititattaomaipanggepkenJuan,Aniati
rimmuaryoidiaylet-angtapnokitaenyo?Maysaarunoa
nagkintayegitiangin?
25Ngemaniatirimmuarkayotapnokitaenyo?Maysaatao
anakawesanitinalamuyotakawes?Adtoy,dagitinapintas
tikawesda,kenagbibiagdaanasayaat,addadakadagiti
paraangandagitiari.
26Ngemaniatirimmuarkayotapnokitaenyo?Maysaa
propeta?Wen,kunakkadakayo,kenad-adungaamang
ngemitimaysaapropeta.
27Isudaytoy,anaisuratmaipapankenkuana,Adtoy,
ibaonkotimensaherokitisangoanantirupam,a
mangisaganaitidalanmoitisanguanam.
28Takunakkadakayo,Kadagitinayanakitibabbaiawanti
dakdakkelamammadtongemniJuanaMammautisar:
ngemtikabassitanitipagariantiDiosdakdakkelngemisu.
29Ketamindagititattaoadumngegkenkuanakendagiti
agsingsingiritibuis,inlintegdatiDios,anabautisaran
babaentibautismoniJuan.
30NgeminlaksiddagitiFariseokenabogadotibalakadti
Diosmaibusoritibagbagida,tasaandaanabautisaran
kenkuana.
31KetkinunatiApo,Aniangarudtipangyarigkokadagiti
tattaoitidaytoyakaputotan?ketaniatikaaspingda?
32Umaspingdakadagitiubbingasitutugawititiendaan,
ketumaw-awagitimaysakenmaysa,ketkunkunada,
Nagtubokamikadakayo,ngemsaankayoanagsala;
nagdung-awkamikadakayo,ketsaankayoanagsangit.
33TaimmayniJuanaMammautisarasaana
mangmanganititinapaywennoumin-inumitiarak;ket
kunayo,Addasairona.
34ImmaytiAnaktitaoamangmangankenumin-inum;
ketkunayo,Adtoymaysaanabuklisatao,kenmanaginum
itiarak,gayyemdagitiagsingsingiritibuiskenmanagbasol!
35Ngemnainkalintegantikinasiribdagitiaminnga
annakna.
36KiniddawtimaysakadagitiFariseoamakipangan
kenkuana.KetsimrekisunaitibalaytiFariseo,ket
nagtugawanangan.
37Ket,adtoy,timaysaababaiidiaysiudad,amanagbasol,
idinaammuannaaniJesusketagtugtugawitipannanganiti
balaytiFariseo,nangiyegitialabastroakahontisapsapo.
38Ketnagtakderitisakanaitilikudannangaagsangsangit,
ketrinugiannaabinugguandagitisakanababaenkadagiti
lulua,ketpinunasnaidakadagitibuoktiulona,ket
inagkannadagitisakana,kensinapsapoannaidaitisapsapo.
39ItaidinakitatiFariseoanangawiskenkuana,nagsaoiti
unegna,akinunana,Daytoyalalaki,nomaysaapropeta,
ammonakomanosiasinokennoaniaakitatibabaidaytoy
amangsagidkenkuana:taisuketmanagbasol.
40KinunaniJesuskenkuana,Simon,addaibagakkenka.
Ketkinunana,Maestro,itultuloymo.
41Addamaysaanagpautangngaaddaanitiduangautang:
timaysaketnakautangitilimagasutapisos,kentisabali
ketlimapulo.
42Ketidiawantibayadda,sipaprangkaapinakawannaida
adua.Ibagamngarudkaniak,siasinokadakuadati
mangayatunaykenkuana?
43SimmungbatniSimonketkinunana,Ipagarupkongaisu
tikaaduanapinakawanna.Ketkinunanakencuana,
Siuumisotipanangukommo.
44Kettimmaliawitibabai,ketkinunanakenSimon,
Makitamkadidaytoyababai?Simrekakitibalaymo,awan
tiintedmokaniakadanumamaipaaykadagitisakak:ngem
binugguannadagitisakakbabaenkadagitilulua,ket
pinunasnaidababaenkadagitibuoktiulona.
49

LUCAS
45Awantiintedmongaagek:ngemdaytoyababai
manipudidisimrekaksaananagsardengngaagekkadagiti
sakak.
46Saanmoasinapsapoantiulokitilana:ngemdaytoya
babaipinulotannadagitisakakitisapsapo.
47Gapunakunakkenka,Napakawanendagitibasbasolna,
ngaadu;taadutiinayatna:ngemitibassitamapakawan,
bassittiayatna.
48Ketkinunanakencuana,Napakawanendagiti
basbasolmo.
49Ketdagitinakitugawanakipangankencuanarinugianda
anagkunaitiunegtibagida,Siasinodaytoya
mangpakawanmetkadagitibasbasol?
50Ketkinunanaitibabai,Tipammatimtinangisalakan
kenka;mapankayoasitatalna.
KAPITULO8
1Ketnaaramidacalpasan,anagnaitiaminasiudadken
purok,ngainkasabakenimpakaammonatinaragsaka
damagtipagariantiDios:ketdagitisangapuloketdua
addadakenkuana.
2Ketsumagmamanoababbai,anaagasankadagitidakes
ngaespiritukenkinakapuy,niMariaanaawaganiti
Magdalena,arimmuarkenkuanatipitoasairo.
3KetniJuanangaasawaniCuzaamayordomoniHerodes,
kenniSusana,kenaduasabsabalipay,anagserbi
kenkuanaitisanikuada.
4Ketidinaguummongtiaduatattao,ketimmayda
kenkuanamanipudititunggalsiudad,nagsaobabaenti
pangngarig.
5Rimmuartimaysaamanagmulatapnoimulanatibin-ina:
ketbayattipanagmulana,natinnagtidaddumaitiigidti
dalan;ketnaidda,ketinalun-ondagititumatayabiti
tangatang.
6Ketnatinnagtidaddumaitimaysaabato;ketapamana
nagtubo,nalaylay,gaputaawananitiagneb.
7Ketdaddumanatinnagititengngadagitisiit;kettimmaud
dagitisiitakaduana,ketinleppesdadayta.
8Kettidaddumanatinnagitinasayaatadaga,kettimmaud,
ketnagbungaitimaminsangagasut.Ketidinaibagana
dagitoy,impukkawna,Tiaddaanlapayagadumngeg,
dumngegkoma.”
9Insaludsoddagitiadalannakenkuana,akunkunada,Ania
ngatadaytoyapangngarig?
10Ketkinunana,Naitedcadacayoamangammocadagiti
palimedtiPagariantiDios:ngemcadagitisabsabalibabaen
kadagitipangngarig;tapnoitipannakakitadasaandaa
makakita,kenitipannakangngegdasaandaamaawatan.
11Ita,kastoytipangngarig:Tibin-iisutisaotiDios.
12Dagidiayaddaitiigidtidalanisudadagitidumdumngeg;
kalpasannaumaytisairo,ketikkatennatisaomanipuditi
pusoda,amangannomamatidakenmaisalakanda.
13Isudaitirabawtibatoisuda,anodumngegda,
umawatdaitisaobuyogentirag-o;ketdagitoyawanti
ramutda,ngaitiapagbiitmamatida,ketititiempotisulisog
agtinnagda.
14Ketdagidiaynagdissoititengngadagitisiitisuda,nga,
nonangngegda,rummuarda,ketnalemmengdakadagiti
pakaseknankenkinabaknangkenragragsakitidaytoya
biag,ketawantiiyegnaabungaitikinaan-anay.
15Ngemaddaitinaimbagadaga,isuda,ngaitinapudno
kennaimbagapuso,anangngegdatisao,tungpalenda
dayta,ketagbungadabuyogentikinaanus.
16Awantiasinoman,nosinindiannatipagsilawan,a
mangabbongitibanga,wennomangikabilitisiroktikama;
ngemikabilnadaytoyitikandelero,tapnodagitisumrek
makitadatilawag.
17Taawantinalimedasaanamaiparangarang;awanmet
tianiamananailemmeng,asaantoamaammuankenumay
itiballasiw-taaw.
18Agannadkayongarudnokasanotipanagdengngegyo:ta
siasinomanngaaddaan,maitedtokenkuana;ketsiasinoman
ngaawan,maikkattokenkuanauraytikaslaaddakenkuana.
19Kalpasanna,immaykenkuanatiinanakendagiti
kakabsatna,ketsaandaamakaumaykenkuanagapuiti
panagkarkarayam.
20Ketnaibagakencuanatimaysaanagkuna,Tiinamken
dagitikakabsatmoagtaktakderdaitiruar,atarigagayandaka
amakita.
21Ketsimmungbatketkinunanacadacuada,Niinacken
dagiticacabsatcoisudadagitidumdumngegitisaotiDios
kenagtungpalitidaytoy.
22Itimaysangaaldaw,napanitimaysaabarkoakaduana
dagitiadalanna:ketkinunanakadakuada,Bumallasiwtayo
itibangirtidan-aw.Ketnaglansada.
23Ngembayattipanaglayagdanaturog:ketbimmabati
bagyotianginitidan-aw;ketnapnodaitidanum,ket
agpeggadda.
24Ketimmaydakencuanaketriniingda,akunkunada,
Maestro,apo,madadaelkami.Kalpasanna,timmakder,ket
tinubngarnatianginkentirimmang-aytidanum:ket
nagsardengda,ketaddatikinatalna.
25Kinunanakadakuada,Sadinotiayantipammatiyo?Ket
mabutengdaanagsiddaaw,akunkunadaitimaysaken
maysa,Aniaakitatitaodaytoy!taibilinnauraydagiti
anginkendanum,ketagtulnogdakenkuana.
26KetnakadanondaitidagadagitiGadareno,ngaaddaiti
ballasiwtiGalilea.
27Ketidinapanitidaga,addasinabatnamanipuditi
siudadtimaysaatao,ngaaddaankadagitisairoiti
nabayagen,kenawantikawesna,wennonagnaediti
aniamanabalay,nodiketkadagititanem.
28IdinakitananiJesus,impukkawna,ketnagrukobiti
sanguananna,ketitinapigsaatimekkinunana,Aniati
pakainaigakkenka,Jesus,sikangaAnaktiDiosa
kangatoan?Agpakaasiakkenka,dinakparigaten.
29(Taimbilinnatinarugitngaespirituarummuarititao.
Tamasansanatiniliwnaisuna:ketnaigalutisunababaen
kadagitikawarkenkawar,ketbinigketnadagitibenneg,ket
intaraytiDiabloidiaylet-ang.).
30InsaludsodniJesuskenkuana,akunkunana,Aniati
naganmo?Ketkinunana,Legion:gaputaaduasairoti
simrekkenkuana.
31Ketnagpakaasidakenkuanaadinakomabilinenidaa
rummuaritikaadalem.
32Addasadiaytipangentiaduababoyngaagtartaraken
itibantay:ketimpakaasidakenkuanaapalubosannaidaa
sumrekkadakuada.Ketsinagabanaida.
33Kalpasanna,rimmuardagitisairomanipudititao,ket
simrekdakadagitibaboy:kettipangennagtaraydaa
sipipigsaitinarangkisadissongaagturongitidan-aw,ket
nalemmengda.
50

LUCAS
34Idinakitadagitimangtartarakenkadakuadati
napasamak,nagtalawda,ketnapandainsalaysaydaytaiti
siudadkenitiaway.
35Kalpasanna,rimmuardatapnokitaendanoaniati
napasamak;ketimmaykenJesus,ketnasarakandatitao,a
pimmanawdagitisairo,asitutugawitisakaniJesus,a
nakawesan,kennalintegtipanunotna:ketnagbutengda.
36Imbagametdagitinakakitaitidaytanoaniaapamay-an
anaagasantinaglugandagitisairo.
37IdintiinteroabunggoydagitiGadarenoitiaglawlaw
nagpakaasidakenkuanaapumanawkadakuada;tanaalada
buyogentidakkelabuteng:ketsimmang-atitibarko,ket
nagsublimanen.
38Itatitaoapimmanawdagitisaironagpakaasikencuana
amakikaduakencuana:ngempinapanawniJesus,a
kunkunana.
39Agsublikaitibukodmoabalay,ketipakitamnokasano
kadakkeltiinaramidtiDioskenka.Ketnapanisuna,ket
impakaammonaitienteroasiudadnokasanodagiti
dadakkelabanbanagngainaramidniJesuskenkuana.
40Ketnaaramidnga,idinagsubliniJesus,siraragsaknga
inawatdagititattao:taagur-uraydaaminkenkuana.
41Ket,adtoy,immaytimaysaalalakingaagnaganJairo,
ketmaysangaagturayitisinagoga:ketnagruknoyitisaka
niJesus,ketnagpakaasikenkuanangaumayitibalayna.
42Taaddamaymaysangaanaknaababai,agarup
sangapuloketduatitawenna,ketmatmatay.Ngembayatti
panagdaliasatna,pinagdudupudopdagititattao.
43Kettimaysaababaingaaddaanitidaraitisangapulo
ketduaatawen,anangbusbositiaminapanagbiagna
kadagitimangngagas,ketawantinaagasanitiasinoman.
44Immayitilikudanna,ketsinagidnatibeddengtipagan-
anayna:ketdagusanagsardengtidarana.
45KinunaniJesus,Siasinotinangsagidkaniak?Idi
inlibakdaamin,kinunaniPedrokendagitikaduana,
“Maestro,tiumariwekwekketipis-itdaka,ketkunaem,
Siasinotinangsagidkaniak?”
46KinunaniJesus,Addanangsagidkaniak,tamadlawkoa
rimmuarkaniaktikinaimbag.
47Ketidinakitatibabaiasaananailemmeng,immaynga
agpigpigerger,ketnagruknoyitisanguananna,
impakaammonakenkuanaitisanguanandagitiamina
tattaonoaniatigapunaasinagidnakenkuana,kenno
kasanoanaimbaganadagus.
48Ketkinunanakencuana,Anac,liwliwaem:tipammatim
pinaimbagnaca;mapankayoasitatalna.
49Bayatngaagsasaopaylaeng,immaytimaysamanipud
itiagturayitibalaytisinagoga,akunkunanakenkuana,
Natayentibalasangmo;riribuksaanatiMaestro.
50NgemidinangngegniJesus,simmungbatkenkuana,a
kunkunana,Dikaagbuteng:mamatilaeng,ket
mapaimbagto.
51Ketidisimrekitibalay,awantiimpalubosnaasumrek,
malaksidkadaPedro,Santiago,kenJuan,kentiamaken
inatibalasang.
52Nagsangitdagitiaminketnagdung-awdakenkuana:
ngemkinunana,Dikaagsangit;saananatay,nodiket
matmaturog.
53Ketkinatawaandangaumsi,taammodaanatayen.
54Inruarnaidaamin,ketiniggamannatiimana,ket
inawaganna,“Katulonganababai,bumangonka.”
55Kettiespiritunaimmaymanen,kettimmakderadagus:
ketimbilinnangaikkannaititaraon.
56Nasdaawdagitidadakkelna:ngembinilinnaidaadida
ibagaitiasinomantinapasamak.
KAPITULO9
1Kalpasanna,inayabannadagitisangapuloketduanga
adalanna,ketinikkannaidaitipannakabalinkenturay
kadagitiaminasairo,kenmangagaskadagitisakit.
2KetimbaonnaidaamangikasabaitiPagariantiDios,ken
mangagaskadagitimasakit.
3Ketkinunanacadacuada,Dicayomangalaitianiamana
maipaayitipanagdaliasatyo,uraydagitibaston,wenno
baston,wennotinapaywennokuarta;awanmettiduaa
kabaltitunggalmaysa.
4Ketaniamanabalayasumrekkayo,agtalinaedkayo
sadiay,ketpumanawkayosadiay.
5Ketsiasinomanasaanngaumawatkadakayo,inton
rummuarkayoitidaytaasiudad,ikkatenyotimismoa
tapokmanipudkadagitisakayokaspammaneknek
maibusorkadakuada.
6Ketpimmanawda,ketnagdaliasatdakadagitiili,nga
inkasabadatinaimbagadamag,kenmangagasdaiti
sadinoman.
7ItanangngegniHerodesatetrarkatiaminnga
inaramidna:ketnariribuk,gaputanaibagamaipapaniti
dadduma,aniJuannagungarmanipudkadagitinatay;
8Ketitisumagmamano,anagparangniElias;kenkadagiti
dadduma,anagungartimaysakadagitidaanapropeta.
9KetniHerodeskinunana,“NiJuanpinutotkotiulok:
ngemsiasinodaytoy,amangngegkotikastaabanbanag?”
Kettinarigagayannaamakita.
10Ketdagitiapostol,idinagsublida,imbagadakenkuanati
aminngainaramidda.Ketinnalanaida,ketnapana
sibubukelitimaysaadissoitilet-angakukuatisiudada
naawaganBetsaida.
11Ketdagititattao,idinaammuanda,simmurotda
kencuana:ketinawatnaida,ketsinaonacadacuadati
PagariantiDios,ketpinaimbagnadagitiagkasapulaniti
pannakaagas.
12Ketidinangruginamabusbostialdaw,immaydagiti
sangapuloketduaketkinunadakencuana,Pabaenyoti
bunggoy,tapnomapandakadagitiilikenawayitiaglawlaw,
ketagdagusdakenmangalaititaraon:taaddatayoditoyiti
adisiertoalugar.
13Ngemkinunanakadakuada,Ikkanyoidaamangan.Ket
kinunada,Awanentiaddakadatayonoditilimaatinapay
kenduangaikan;malaksidnomapantayogumatangiti
karneparakadagitoyaminatattao.
14Taagaruplimaribudaalallaki.Ketkinunanakadagiti
adalanna,Ipatugawyoidaitisangapuloketlimapulo.
15Ketinaramiddaticasta,ketpinagtugawdaamin.
16Kalpasanna,innalanatilimaatinapaykentiduanga
ikan,kettimmangaditilangit,binendisionannaida,ket
binispisina,kenintednakadagitiadalantapnoidatagdaiti
sanguanantiaduatattao.
17Ketnanganda,ketnabsogdaamin:ketnaurnongdagiti
pirsayanabaticadacuadasangapuloketduaabasket.
18Ketnapasamak,bayatngaagmaymaysanga
agkarkararag,kaduanadagitiadalanna:ketsinaludsodna
51

LUCAS
kadakuada,akunkunada,Siasinotiibagbagadagititattaoa
siak?
19Simmungbatdaakinunada,JuanaMammautisar;ngem
kunatidadduma,Elias;ketkunadagitidadduma,a
nagungartimaysakadagitidaanapropeta.
20Kinunanakadakuada,Ngemsiasinoaktiibagbagayo?
SimmungbatniPedrokinunana,TiCristotiDios.
21Ketnaingetabinilinnaida,ketbinilinnaidaadida
ibagadaytaitiasinoman;
22Kinunana,MasapulngaagsagabatiAnaktiTaoitiadu
abanbanag,ketlaksidendagitipanglakayenkenpanguluen
apapadikeneskriba,ketmapapataykenmapagungariti
maikatlongaaldaw.
23Ketkinunanacadacuadaamin,Notiasinomanamayat
asumurotcaniac,tallikudannatibagina,ketibaklaynati
krusnaitiinaldaw,ketsumurotcaniac.
24Tasiasinomanamayatamangisalakanitibiagna
mapukawnanto:ngemsiasinomanamangpukawitibiagna
gapukaniak,isumettimangisalakanitidayta.
25Taaniatipagimbagantimaysaatao,nomagun-odnati
interoalubong,ketmapukawnatibagina,wenno
maibelleng?
26Tasiasinomanamabainkaniakkenkadagitisasaok,
mabaintokenkuanatiAnaktiTao,intonumayitidayagna,
kenitidayagniAmana,kenkadagitinasantoanngaanghel.
27Ngempudnongaibagakkadakayo,addadagiti
agtaktakderditoy,asaanamakaramanitiipapatay,
aginggaamakitadatipagariantiDios.
28Ketnaaramidngaagarupwalongaaldawkalpasan
dagitoyasasao,innalanadaPedrokenJuankenSantiago,
ketsimmang-atitibantaytapnoagkararag.
29Ketbayattipanagkararagna,nabaliwantiusotirupana,
ketnapudawkennaraniagtikawesna.
30Ket,adtoy,nakisaritakencuanatiduaalallaki,da
MoiseskenElias.
31Nagparanganadayag,ketnagsaomaipapaniti
ipapataynaarumbengngaitungpalnaidiayJerusalem.
32NgemnadagsentiturogniPedrokendagitikaduana,
ketidimakariingda,nakitadatidayagnakendagitiduaa
lallakianakipagtakderkenkuana.
33Ketnaaramidnga,bayattiipapanawdakencuana,
kinunaniPedrokenJesus,Maestro,nasayaatnoaddatayo
ditoy:ketmangaramidtayoititalloatabernakulo;maysa
parakenka,kenmaysaparakenMoises,kenmaysapara
kenElias:adinaammotiimbagana.
34Bayattipanagsaona,immaytimaysangaulep,ket
inlinongnaida:ketnagbutengdabayattiiseserrekdaitiulep.
35Ketimmaytitimekmanipuditiulep,akunkunana,
DaytoytidungdungnguekngaAnak:denggenyoisuna.
36Ketidilimmabastitimek,nasarakanniJesusnga
agmaymaysa.Ketpinagtalinaeddaanasinged,ketawanti
imbagadaitiasinomankadagidingaaldawitianiaman
kadagitaabanaganakitada.
37Ketnaaramidngaitikabigatanna,idibimmabada
manipudititurod,aduatattaotisinabatkenkuana.
38Ket,adtoy,impukkawtimaysaalalakiitibunggoy,a
kunkunana,Maestro,ipakpakaasikkenka,kitaemtianakko:
taisutibugbugtongngaanakko.
39Ket,adtoy,alaentimaysangaespiritu,ketkellaatnga
agpukkaw;ketmangpisangkencuanangaagburamanen,
kettipanangsugatkencuanasaanapulosapumanaw
kencuana.
40Ketnagpakaasiakkadagitiadalamngaibellengdaisuna;
ketdidakabaelan.
41SimmungbatniJesus,“Oawanpammatikennakilloa
kaputotan,kasanokabayagtikaaddakkadakayoken
ipaluboskokadakayo?Iyegmoditoytianakmo.
42Ketbayatngaumaypay,imbellengtidiablo,ket
rinekna.KetbinabalawniJesustinarugitngaespiritu,ket
pinaimbagnatiubing,ketinyawatnamanenkenamana.
43KetnasdaawdaaminitinabilegapannakabalintiDios.
Ngembayatamasmasdaawdaititunggalmaysakadagiti
aminngainaramidniJesus,kinunanakadagitiadalanna.
44Aglemmengkomadagitoyasasaokadagitilapayagyo:
tatiAnaktiTaomaitedtokadagitiim-imadagititattao.
45Ngemsaandaanaawatandaytoyasasao,ket
nailemmengkadakuada,tapnosaandaanabigbig:ket
nagbutengdaamangsaludsodkenkuanamaipapanitidayta
asao.
46Kalpasanna,timmaudtipanagsusupiatkadakuadano
siasinokadakuadatikatan-okan.
47IdinabigbigniJesustipampanunottipusoda,innalana
timaysangaubingketinsaadnaitisibayna.
48Ketkinunanacadacuada,Siasinomanamangawatiti
daytoyngaubingitinagancoawatennac:ketsiasinoman
ngaumawatcaniacawatennatinangibaoncaniac:ta
daydiaykabassitancadacayoamin,isumetlaengti
naindaklan.
49SimmungbatniJuanketkinunana,Maestro,nakitamiti
maysaamangparuarkadagitisairoitinaganmo;ket
pinaritmiisuna,agsipudtasaanasumurotkadakami.
50KetniJesuskinunanakencuana,Dimoiparit,tatisaan
abumusorcadatayo,addacadatayo.
51Ketnaaramidngaididimtengtitiempoamaawat,
sipipingetngainturongnatirupanaamapanidiay
Jerusalem.
52Ketnangibaonkadagitimensaheroitisangoanan:ket
napanda,ketsimrekdaitimaysaapurokdagitiSamaritano,
tapnoisaganadaparakencuana.
53Saandangainawat,agsipudtakaslamapanidiay
Jerusalemtirupana.
54KetidinakitadagitiadalannaadaSantiagokenJuan,
kinunada,Apo,kayatmokadingaibilintayoabumabati
apuymanipudlangitketpuorannaida,kasitiinaramidni
Elias?
55Ngemtimmaliaw,kettinubngarnaidaketkinunana,
Diyoammonoaniaakitatiespiritutinakaigapuankayo.
56TasaanngaimmaytiAnaktiTaotapnodadaelennati
biagdagititattao,nodikettapnoisalakannaida.Ket
napandaitisabaliapurok.
57Ketnaaramidnga,bayattipanagdaliasatdaitidalan,
kinunatimaysaalalakikenkuana,Apo,surotenkantoiti
sadinomanapapanam.
58KinunaniJesuskenkuana,Addaabutdagitisora,ken
umokdagititumatayabititangatang;ngemtiAnaktitao
awantipangikabilannaitiulona.
59Ketkinunanaitisabali,Sumurotcaniac.Ngemkinunana,
Apo,palubosannakngaumunaamapanmangitabonkenni
tatangko.
60KinunaniJesuskenkuana,Bay-amngaitabondagiti
nataydagitinatayda.
61Kinunamettisabali,Apo,sumurotka;ngembay-anyo
ngaumunaamapannakagpakadakadakuada,ngaaddaiti
pagtaenganitibalayko.
52

LUCAS
62KetniJesuskinunanakencuana,Awantiasinoman,a
nangikabilitiimanaitiarado,kenkumitaitinapalabas,a
maikariitipagariantiDios.
KAPITULO10
1Kalpasandagitoyabanbanag,dinutokantiApoti
daddumapayapitopulo,ketimbaonnaidaaduakenduaiti
sangotirupanaititunggalsiudadkendisso,ngaisumet
laengtiumay.
2Gapunakinunanacadacuada,Pudnoadakkeltiapit,
ngembassitdagititrabahador:ikararagyongaruditiApoti
panagani,amangibaonkomakadagititrabahadoriti
panaganina.
3Inkayo:adtoy,ibaonkayoakaskadagitikorderoiti
tengngadagitilobo.
4Dikayawit-awittipitaka,wennobasura,wennosapatos:
ketdikayagsaludoitiasinomanitidalan.
5Ketitianiamanabalayasumrekkayo,umunanga
ibagayo,Talnakomadaytoyabalay.
6Ketnoaddasadiaytianaktitalna,agtaengtotitalna
kencuana:nosaan,agsublintocadacayo.
7Ketagtalinaedkayoitiisumetlaengabalay,amangan
kenuminumkadagitibanbanagngaitedda:tatitrabahador
maikariititangdanna.Saanamapanitibinalaybalay.
8Ketitianiamanasiudadasumrekka,ketawatendakayo,
kanenyodagitibanbanaganailanadkadakayo.
9Ketpaimbagemdagitimasakitngaaddasadiay,ket
ibagamkadakuada,TipagariantiDiosumasidegen
kadakayo.
10Ngemitianiamanasiudadasumrekkayo,ket
saandakayongaawaten,rummuarkayokadagitikalsadati
isumetlaeng,ketkunaenyo.
11Uraytimismoatapoktisiudadyo,ngaagdekket
kadakami,punasenmikadakayo:nupaykastasiguradokayo
itidaytoy,ngaasidegenkadakayotipagariantiDios.
12Ngemibagakkadakayongaad-addaamaanusaniti
daytangaaldawtiSodomangemitidaytaasiudad.
13Asikapay,Corazin!asi-kapay,Betsaida!tano
naaramidkomadagitinabilegngaaramididiayTiroken
Sidon,anaaramidkadakayo,nabayagenanagbabawida,a
nakatugawdaitinakersangalupotkendapo.
14Ngemad-addaamaanusantiTirokenSidoniti
panangukom,ngemkadakayo.
15Ketsika,Capernaum,anaitan-okidiaylangit,
maipababakantoidiayimpierno.
16Tidumngegkadakayodumngegkaniak;ketti
mangumsikadakayoumsiennak;kettimangumsikaniak
umsiennatinangibaonkaniak.
17Nagsublimanendagitipitopuloasiraragsak,a
kunkunada,Apo,uraydagitisairoagpasakupdakadakami
babaenitinaganmo.
18Kinunanakadakuada,NakitakniSatanasakaslakimat
ngaagtinnagmanipudlangit.
19Adtoy,itedkokadakayotibilegamangsagidkadagiti
ulegkenmanggagama,kenitiaminapannakabalinti
kabusor:ketawantianiamanamangdangrankadakayo.
20Nupaykasta,dikayagrag-ogaputaagpasakup
kadakayodagitiespiritu;ngemketdiagrag-okayo,agsipud
tanaisuratdagitinaganyoidiaylangit.
21Itidaytangaorasnagrag-oniJesusitiespiritu,ket
kinunana,Agyamanakkenka,OAma,Apotilangitken
daga,tainlemmengmodagitoyabanbanagkadagitimasirib
kenmasirib,ketimpalgakmoidakadagitimaladaga:kasta
met,Ama;takastaakaslanasayaatdaytaitiimatangmo.
22AminabanbanaginyawatnacaniacniAmac:ketawan
timakaammonosiasinotiAnak,noditiAma;kenno
siasinotiAma,nodikettiAnak,kendaydiayipalgakti
Anakkenkuana.
23Ketinturongnaisunakadagitiadalannaketkinunanaa
sibubukel,Nagasatdagitimataamakakitakadagitibanaga
makitkitayo.
24Taibagakkadakayongaaduamammadtokenar-ariti
nagtarigagayamakakitakadagitibanagamakitayo,ngem
didanakitaida;kentapnomangngegyodagitibanbanaga
mangngegyo,ngemsaanyoanangngeg.
25Ket,adtoy,timmakdertimaysangaabogadoitilinteg,
ketsinulisogna,akunkunana,Maestro,aniatiaramidek
tapnomatawidkotibiagngaagnanayon?
26Kinunanakenkuana,AniatinaisuratitiLinteg?kasano
tipanagbasam?
27Ketsimmungbatkinunana,AyatemtiApoaDiosmoiti
aminapusom,kenitiaminakararuam,kenitiamina
pigsam,kenitiaminapanunotmo;kentikaarrubamakas
itibagim.
28Ketkinunanakencuana,Simmungbatcangaumiso:
aramidemdaytoy,ketagbiagcanto.
29Ngemisu,akayatnangailintegtibagina,kinunanaken
Jesus,Ketsiasinotikaarrubak?
30KetniJesussimmungbatkinunana,“Addalalakia
bimmabamanipudJerusalemngaagturongidiayJerico,ket
natnagititengngadagitimannanakaw,ketinuksobdadagiti
kawesna,kensinugatda,ketpimmanawda,ket
pinanawandaakaguduatinatay.
31Ketnaiparnaabimmabatimaysaapadiitidaytaa
dalan:ketidinakitana,limmasatitibangir.
32KetkastamettimaysaaLevita,idiaddanitidaytaa
lugar,immayketkimmitakenkuana,ketlimmasatiti
bangir.
33NgemaddamaysaaSamaritano,bayatti
panagdaliasatna,dimtengitiayanna:ketidinakitana,
naasiankenkuana.
34Ketnapankencuana,ketingalutnadagitisugatna,a
nangibukbokitilanakenarak,ketinsaadnaitibukodnanga
animal,ketimpanisunaitimaysaapagdagusan,ket
inaywananna.
35Ketitikabigatannaidipumanaw,nangiruaritiduaa
pisos,ketintednadagitoyitibuyot,ketkinunanakencuana,
Aywanamisuna;ketaniamanngaad-adutimagastosmo,
intonumayak,subadkanto.
36Siasinoitakadagitoyatallo,itipanagkunam,tikaarruba
daydiaynatnagititengngadagitimannanakaw?
37Ketkinunana,Daydiaynangipakitakencuana.Kinuna
niJesuskenkuana,Inka,aramidemmet.
38Itanapasamak,bayattipanagdaliasatda,simrekiti
maysaapurok:ketmaysaababaingaagnaganMartati
nangawatkencuanaitibalayna.
39AddakabsatnaababaingaagnaganMaria,anagtugaw
metitisakaananniJesus,ketdimngegitisaona.
40NgemmarigatanniMartaitiaduapanagserbi,ket
immasidegkenkuana,ketkinunana,Apo,saankadia
maseknantikabsatkoababaiapinanawannakngaagserbi
ngaagmaymaysa?ibilinmongarudkenkuanaa
tulongannak.
53

LUCAS
41SimmungbatniJesusketkinunanakenkuana,Marta,
Marta,naannadkakenmariribukankaitiaduabanag.
42Ngemmaysaabanagtikasapulan:ketpiniliniMaria
daydiaynaimbagapaset,asaantoamaikkatkenkuana.
KAPITULO11
1Ketnaaramidnga,bayatngaagkarkararagitimaysaa
lugar,idinagsardeng,kinunakenkuanatimaysakadagiti
adalanna,Apo,isuronakamingaagkararag,kasitiinsuro
metniJuankadagitiadalanna.
2Kinunanakadakuada,Noagkararagkayo,kunaenyo,
Amamingaaddasadilangit,Nasantuankomatinaganmo.
Umaytipagariam.Maaramidkomatipagayatam,kasidiay
langit,kastametditoydaga.
3Inaldawngaitedmokadakamititinapaymiitiinaldaw.
4Ketpakawanennakamikadagitibasbasolmi;ta
pakawanenmimettitunggalmaysanganakautang
kadakami.Ketsaannakamingaiturongitisulisog;ngem
ispalennakamiitidakes.
5Ketkinunanakadakuada,Siasinokadakayotimaaddaan
itigayyem,ketmapankenkuanaititengngatirabii,ket
kunaennakenkuana,Gayyem,ipabulodnakititalloa
tinapay;
6Taimmaykaniaktimaysaagayyemkoiti
panagdaliasatna,ketawantimaitedkokenkuana?
7Ketisumanipuditiunegsumungbattoketkunana,Dica
riribuken:tiruangannaserraanitan,ketdagitiannakko
addadacaniacitiidda;Diakmabalintitumakderkenited
kenka.
8Kunakkadakayo,Nupaysaanabumangonkenited
kenkuana,agsipudtagayyemna,kaskasdiabumangonto
kenitednakenkuanatikaadutikasapulanna.
9Ketkunakkadakayo,Dumawatkayo,ketmaitedto
kadakayo;sapulenyo,ketmasarakanyonto;agtuktokka,ket
malukatantokadakayo.
10Tatunggalagdawatumawat;kettiagsapsapul
makasarak;ketitidaydiayagtuktokmalukatanto.
11Nodumawattimaysangaanakalalakiititinapayiti
siasinomankadakayongaama,itednakadikenkuanati
bato?wennonodumawatitiikan,ikkannakadikenkuanati
uleg?
12Wennonodumawatitiitlog,idatonnakadikenkuanati
manggagama?
13Nokasta,nodacayo,ammoyotimangteditinaimbaga
sagutcadagitiannacyo:anianngaad-addangaitedti
nailangitanngaAmayotiEspirituSantocadagitiagdawat
kencuana?
14Pinaruarnatimaysaasairo,ketumeldayta.Ket
naaramidngaidirimmuartisairo,nagsaotiumel;ket
nagsiddaawdagititattao.
15Ngemkinunatidaddumacadacuada,“Pagtalawnadagiti
sairobabaenkenniBeelzebubapanguluendagitisairo.”
16Ketdagitidadduma,anangsulisogkenkuana,
nagsapuldakenkuanaitipagilasinanmanipudlangit.
17Ngemidiammonatipampanunotda,kinunana
kadakuada,Tunggalpagariananasinasinaitibagina,
nalangalang;kettimaysaabalayanabingayitimaysaa
balaymatnag.
18NomasisinametniSatanasmaibusoritibagina,
kasanontongaagtakdertipagarianna?gaputaibagbagayo
aparuarekdagitisairobabaenkenBeelzebub.
19KetnosiakbabaenkenBeelzebubtimangpapanaw
kadagitisairo,siasinotipangparuarkadakuadadagiti
annakyo?ngarudisudantodagitiukommo.
20NgemnosiakbabaentiramaytiDiosparuarekdagiti
sairo,awanduaduaadimtengkadakayotiPagariantiDios.
21Notimaysaanapigsaataongaaddaanarmas
saluadannatipalasiona,sitatalnatisanikuana.
22Ngemnotinabilbilegngemisuumaytokencuana,ket
parmekenna,alaennakencuanatiaminakabalnaa
nagtalekanna,ketbingayennadagitisamsamna.
23Tisaanakaduakbumusorcaniac:kettisaana
makiummongcaniaciwarawarana.
24Norummuartinarugitngaespirituitimaysaatao,
magnakadagitinamagaadisso,ngaagsapsapuliti
panaginana;ketgaputaawantimasarakanna,kunana,
Agsubliakitibalaykoarimmuarak.
25Ketintonumay,masarakannaanawalisanken
naarkosan.
26Kalpasanna,mapan,ketalaennakencuanatipitopay
ngaespirituanadangdakesngemisu;ketsumrekda,ket
agtaengdasadiay:kettimaudiakasasaaddaytaatao
nakarkarongemtiimmuna.
27Ketnapasamak,bayatngaibagbaganadagitoya
banbanag,maysaababaiakamengtibunggoyti
nangipangatoititimekna,ketkinunanakencuana,Bendito
tiaanakananangipasngaykenka,kendagitisusonga
insusom.
28Ngemkinunana,Wenketdi,nagasatdagitidumngegiti
saotiDioskenmangtungpalitidayta.
29Ketidinaummongdagititattaoanapuskol,rinugiannaa
kinuna,Daytoyketdakesakaputotan:agsapsapuldaiti
pagilasinan;ketawantotimaitedapagilasinan,noditi
pagilasinanniJonasapropeta.
30TanokasanoaniJonasketmaysaapagilasinan
kadagititagaNineve,kastamettiAnaktiTaoitidaytoya
kaputotan.
31Tireynatiabagatantumakdertoitipanangukoma
kaduanadagititattaoitidaytoyakaputotan,ket
kondenarennaida:taimmayisunamanipuditiungtoti
dagatapnodumngegitisiribniSolomon;ket,adtoy,adda
ditoytidakdakkelngemniSolomon.
32DagititattaotiNinevetumakderdantoitipanangukoma
kaduadadaytoyakaputotan,ketkondenarendantodaytoy:
tanagbabawidaitipanangasabaniJonas;ket,adtoy,adda
ditoytidakdakkelngemniJonas.
33Awantiasinoman,nosinindiannatikandelero,a
mangikabilitidaytaitinalimedalugar,urayitisirokti
kaldero,nodiketitikandelero,tapnomakitadagitisumrek
tilawag.
34Tilawagtibagiisutimata:ngarudintonagsolsoloti
matam,napnomettisilawtiinteroabagim;ngemno
dakestimatam,napnomettibagimitisipnget.
35Agannadkangarudtapnosaanasipngettilawagnga
addakenka.
36Nongarudtiinteroabagimnapnoitilawag,ngaawanti
pasetnaanasipnget,tiinteroketnapnoitilawag,akasnoti
naraniagasilnagtikandelatimangtedkenkaitilawag.
37Ketbayattipanagsasaona,maysaaFariseoti
nagpakaasikencuanaamakipangankencuana:ketsimrek,
ketnagtugawamangan.
38IdinakitatiFariseo,nasdaawtasaanngaimmunaa
nagbuggosakbaytipangrabii.
54

LUCAS
39KetkinunatiApokencuana,Ita,dacayoaFariseo
dalusanyotiruartikopakentipinggan;ngemtimakin-
unegapasetmonapnoitipanagrautkenkinadakes.
40Dakayoamaag,saankadiatinangaramiditiaddaiti
ruarinaramidnamettiaddaitiuneg?
41Ngemketdi,mangtedkayoitilimoskadagitibambanag
ngaaddakadakayo;ket,adtoy,aminabanagnadalusda
kadakayo.
42Ngemasikayopay,Fariseo!taapagkapulloyotimint
kenruekenaminakitatiruot,ketlumasatkayoiti
panangukomkentiayatitiDios:dagitoytirumbengkoma
ngainaramidyo,ketsaanyoabaybay-anadimaaramidti
sabali.
43Asikayopay,Fariseo!taay-ayatenyodagitiakinngatoa
tugawkadagitisinagoga,kendagitikablaawkadagiti
tiendaan.
44Asikayopay,eskribakenFariseo,managinsisingpet!ta
kaslakayokadagititanemasaanngaagparang,ketdagiti
tattaoamagmagnaitirabawdasaandangaammoida.
45Kalpasanna,insungbattimaysakadagitiabogado,ket
kinunanakenkuana,Maestro,kastoytipanangibagam,
umsiennakamimet.
46Ketkinunana,Asikayomet,dakayongaabogado!ta
ibaklayyodagititattaokadagitidadagsenanarigatnga
awiten,ketsaanyoasagidendagitidadagsenbabaenti
maysaaramayyo.
47Asikayopay!tabangonenyodagititanemdagitiprofeta,
ketpinapatayidadagitiammayo.
48Pudnoasaksianyongaipalubosyodagitiaramiddagidi
ammayo:tapudnoapinataydaida,ketbangonenyodagiti
tanemda.
49GapunakinunamettisiribtiDios,Ibaonkontoida
kadagitiprofetakenapostol,ketdaddumakadakuadati
papatayendakenidadanesda.
50Tapnomakalikagumanitidaytoyakaputotantidara
dagitiaminamammadto,anaibukbokmanipuditi
pannakabangontilubong;
51ManipuditidaraniAbelaginggaitidaraniZacarias,a
nadadaelitinagbaetantialtarkentitemplo:pudnokunak
kadakayo,Makalikagumantoitidaytoyakaputotan.
52Asikayopay,dagitiabogado!tainikkatyotitulbekti
pannakaammo:saankayoasimrekitibagbagiyo,ketdagiti
sumsumrekketlinapdanyo.
53Ketbayattipanangisaonakadagitoyabanbanag
kadakuada,dagitieskribakendagitiFariseorinugiandaa
sipipingetngaindagadag,kenrurodkenkuanangaagsao
maipapanitiaduabanag.
54Agur-uraydakenkuana,kenagsapsapuldaamangtiliw
itimaysaabanagmanipuditingiwatna,tapno
mapabasolda.
KAPITULO12
1Kabayatanna,idinaguummongtidimabilangabunggoy
dagititattao,aginggaanagpipinnadakesda,rinugiannanga
imbagakadagitiadalannangaumunaitiamin,
AgannadkayoitilebaduradagitiFariseo,ngaisuti
panaginsisingpet.
2Taawantinaabbungotanasaanamaipalgak;wenno
nailemmeng,asaantoamaammuan.
3Ngarudtianiamanngaimbagayoitisipngetmangngegto
itilawag;kettiimbagayoitilapayagkadagitiaparador
maiwaragawagtokadagitituktoktibalay.
4Ketkunakkadakayogagayyemko,Dikayagbuteng
kadagitimangpapatayitibagi,ketkalpasandaytaawanenti
maaramidanda.
5Ngemnasaksakbayapakdaarakkayonosiasinoti
pagbutnganyo:Agbutengkayokenkuana,akalpasanti
panangpapataynaaddaanitipannakabalinamangipuruak
itiimpierno;wen,kunakkadakayo,Agbutengkayo
kenkuana.
6Saankadiamailakotilimaabillit-tulengitiduaagatad,
ketawanuraymaysakadagitoytimalipatanitisanguanan
tiDios?
7Ngemuraydagitimismoabuoktiuloyonabilangdaamin.
Dikayngarudagbuteng:napatpategkayongemitiadua
billit-tuleng.
8Kastametkunakkadakayo,Siasinomanamangipudno
kaniakitisanguanandagititattao,ipudnontomettiAnakti
TaoitisanguanandagitiangheltiDios.
9Ngemtimangilibakkaniakitisangoanandagititattao,
mailibaktoitisangoanandagitiangheltiDios.
10SiasinomanngaagsaoitimaysaasaomaibusoritiAnak
titao,mapakawantokenkuana:ngemitisiasinomana
mangtabbaawitiEspirituSantosaantoamapakawan.
11Ketintonipandakayokadagitisinagoga,kenkadagiti
mahistrado,kenpannakabalin,dikaypanunotennokasano
wennoaniaabanagtisungbatanyo,wennonoaniati
ibagayo.
12TatiEspirituSantoisuronakaytoitiisumetlaengnga
orasnoaniatirumbengngaibagayo.
13Kinunakenkuanatimaysakadagitibunggoy,Maestro,
kasaritamtikabsatkoabingayennakaniaktitawid.
14Ketkinunanakencuana,Tao,siasinotinangaramid
caniacngaukomwennomangbingbingaycadacayo?
15Kinunanakadakuada,Agannadkayokenagannadkayo
itikinaagum:tatibiagtitaoketsaanamaibatayiti
kinaruaydagitisanikuana.
16Ketnagsaoisunaitipangngarigcadacuada,a
kunkunana,Tidagatimaysaanabaknangataoket
nangyegitinawadwad.
17Ketpinampanunotnaitiunegna,akunkunana,Aniati
aramidek,agsipudtaawantilugarkoapangitedkadagiti
bungak?
18Ketkinunana,Daytoytiaramidek:Rebbaektodagiti
kamaligko,ketmangbangonakitidakdakkel;ketsadiay
ngaitedkontoaminabungakensanikuak.
19Ketibagaktoitikararuak,Kararuak,adutinaurnongmo
asanikuaitiaduatawen;aglak-amka,manganka,
uminumka,kenagragsakka.
20NgemtiDioskinunanakencuana,Maag,itaarabiiti
cararruammacalikagumankenca:siasinontongaruddagiti
banbanagngaintedmo?
21Kastamettiagurnongitigamengparaitibagina,ken
saananabaknangitiDios.
22Ketkinunanacadagitiadalanna,Ngarudkunak
cadacayo,Dicayopampanunotennoaniatikanenyo;
wennoparaitibagi,noaniatiisuotyo.
23Tibiagad-adungemtikarne,kentibagiad-adungemti
kawes.
24Panunotenyodagitiuwak:tasaandangaagmulawenno
agapit;ngaawantipagidulinanwennokamalig;kettiDios
55

LUCAS
pagtaraonannaida:anianngaad-addaanasaysayaatkayo
ngemdagititumatayab?
25Siasinokadakayotimakainayonitikatayagnaitimaysa
akasiko?
26Nosaanyongarudakabaelanngaaramidentikabassitan,
apayapampanunotenyotinabati?
27Utobenyodagitilirionokasanotipanagdakkelda:
saandangaagbannog,saandangaagtulid;ketkaskasdi
kunakkadakayo,aniSolomonitiaminadayagnasaana
nakawesanakasitimaysakadagitoy.
28NokastatiDioskawesannatiruot,ngaaddaitanga
aldawititalon,ketintonbigat,maibellengitiurno;kasano
payngaad-addaakawesannakayo,Odakayoabassitti
pammati?
29Ketdicayosapulennoaniatikanenyo,wennonoaniati
inumenyo,wennoagduaduakayo.
30Taamindagitoyabanbanagsapsapulendagitinasioniti
lubong:ketammoniAmayoakasapulanyodagitoya
banbanag.
31NgemketdisapulenyotipagariantiDios;ketamin
dagitoyabanbanagmainayontocadacayo.
32Dikayagbuteng,bassitngaarban;tapagay-ayatni
Amayongaitedkadakayotipagarian.
33Ilakoyotiaddakadakayo,ketitedyotilimos;ipaayyoti
bagbagiyokadagitisupotasaanalumakay,maysaa
gamengidiaylangitasaanngaagkupas,nosadinonga
awantimannanakawngaumasideg,wennotikutonsaana
mangdadael.
34Tanosadinotiayantigamengmo,ayantomettipusom.
35Nabarikeskomadagitilomoyo,ketsumsumgeddagiti
silawyo;
36Ketcadacayometlaengcadagititattaongaagur-urayiti
apoda,intonagsublintomanipuditikasar;tapnointon
umaykenagtuktok,mailukatdaadaguskenkuana.
37Nagasatdagitiadipen,atiapointonumaymasaracanna
ngaagbambantay:pudnokunakcadacayo,abarikesnantoti
bagina,ketpagtugawennaidaamangan,ketrummuartoket
agserbikadakuada.
38Ketnoumaytoitimaikaduaapanagbantay,wenno
umayitimaikatloapanagbantay,ketmasarakannaidaa
kasta,nabendisionandagidiayngaadipen.
39Ketammoyodaytoy,anoammotiagtagtagibalayno
aniangaorastiidadatengtimannanakaw,nagbantaykoma,
ketsaannakomangaimpalubosamaburaktibalayna.
40Agsaganakayometasisasagana:taumaytiAnaktiTao
itiorasasaanyoapampanunoten.
41Kalpasanna,kinunaniPedrokenkuana,Apo,sawem
kadidaytoyapangngarigkadakamiwennouraykadagiti
amin?
42KetkinunatiApo,Siasinongaruddaytanapudnoken
masiribamayordomo,apagbalinentiaponangaagturayiti
sangakabbalayanna,tapnoitednaidaitibingaydaititaraon
itiumisoatiempo?
43Nagasatdaydiadipen,ngaintonumaytiapona
masarakannangaagar-aramiditikasta.
44Pudnokunakkadakayo,ngaaramidennantongaagturay
itiaminngaaddakenkuana.
45Ngemnokunaendaytangaadipenitipusona,‘Itantanti
apoktiyaayna;ketrugiannantoakabilendagitiadipena
lallakikenbabbai,kenmangankenuminum,kenmabartek;
46Umaytotiapodaytangaadipenitialdawasaannaa
birbiroken,kenitiorasadinamapupuotan,ketputdennanto
isuna,ketitudingnantokenkuanatibingaynakadagitisaan
amamati.
47Ketdaytangaadipen,ngaammonatipagayatanti
apona,ketsaananangisaganaitibagina,wennosaana
nangaramidmaitunositipagayatanna,masapsaplittoitiadu
asaplit.
48Ngemtisaanamakaammokennangaramidkadagiti
banbanagamaikariitipannakasaplit,masapsaplittoiti
bassitapannakasaplit.Taitisiasinomananaiteditiadu,
aduntotikasapulankenkuana:ketnoasinomanngainted
dagititattaoitiadu,ad-aduntotikiddawendakenkuana.
49Immayakamangibaonitiapuyitidaga;ketaniati
aramidek,nonasindien?
50Ngemaddabautismoapagbuniagak;ketaniana
naingpisaginggaamaibanagdayta!
51Ipagarupyongaimmayaktapnomangtedititalnaditoy
daga?Ibagakkadakayo,Saan;ngemketdi
pannakabingaybingay:
52Tamanipuditaaddantolimaitimaysaabalaya
mabingaybingay,tallomaibusoritidua,kenduamaibusor
ititallo.
53Tiamamabingaytoamaibusoritianak,kentianak
maibusoritiama;tiinamaibusoritianakababai,kenti
anakababaimaibusoritiina;tikatugangganababai
maibusoritimanugangna,kentimanugangnamaibusoriti
katuganganna.
54Ketkinunanapaykadagititattao,Nomakitayotiulepa
tumakdermanipuditilaud,dagusakunaenyo,Umayti
tudo;ketkastamet.
55Ketnomakitayotianginngaagtaytayabitiabagatan,
kunayo,Addantopudot;ketmapasamakdayta.
56Dakayoamanaginsisingpet,mailasinyotirupatilangit
kentidaga;ngemkasanoasaanyoamailasindaytoya
panawen?
57Wen,ketapayngaurayitibagbagiyosaanyonga
ukomennoaniatinalinteg?
58Nomapankaakaduatikabusormoitimahistrado,kasiti
kaaddamitidalan,igagetmotapnomaisalakankakenkuana;
dilakettaipandacaitiukom,kettiukomiyawatnakaiti
ofisial,kettiofisialesibaludnaka.
59Ibagakkenka,saankantoapumanawsadiay,aginggaa
mabayadamtimaudiunayagatad.
KAPITULO13
1Addadagitiaddaitidaytaapanawenanangibaga
kenkuanamaipapankadagititagaGalilea,atidarada
inlaokniPilatokadagitisakripisioda.
2KinunaniJesuskadakuada,Ipagarupyoamanagbasol
dagitoyatagaGalileangemkadagitiaminatagaGalilea,
agsipudtanagsagabadaitikasta?
3Ibagakkadakayo,Saan:ngem,malaksidno
agbabawikayo,mapukawkaytometamin.
4Wennodagidiaysangapuloketwalo,anatinnagtitorre
idiaySiloamkennangpapataykadakuada,ipagarupyoa
managbasoldangemitiaminatattaongaagnanaedidiay
Jerusalem?
5Ibagakkadakayo,Saan:ngem,malaksidno
agbabawikayo,mapukawkaytometamin.
6Insaonametdaytoyapangngarig;Maysaataotiaddaan
itikayoahigosanaimulaitikaubasan;ketimmayket
nagsapulitibungaitidayta,ketawantinasarakanna.
56

LUCAS
7Kalpasanna,kinunanaitiagay-aywanitikaubasan,Adtoy,
dagitoytalloatawenumayakngaagsapsapulitibungaiti
daytoyakayoahigos,ketawantimasarakak:putdem
daytoy;apayapakarigatannatidaga?
8Ketsimmungbatisunakencuana,Apo,bay-amitaa
tawen,aginggangaagkaliakitiaglawlawkenibleng.
9Ketnoagbunga,naimbag:ketnosaan,kalpasanna,
kalpasandaytaputdemto.
10Mangisursuroisunaitimaysakadagitisinagogaiti
AldawaPanaginana.
11Ket,adtoy,addamaysaababaingaaddaanitiespirituti
kinakapuyitisangapuloketwaloatawen,ketnagruknoya
sangsangkamaysa,ketsaanamakaitag-ayitibagina.
12IdinakitaniJesus,inayabannakencuana,ketkinunana
kencuana,Babai,nawayakanitisakitmo.
13Ketimpataynadagitiimanakenkuana:ketdagusa
nalinteg,ketindaydayawnatiDios.
14Kettiagturaytisinagogasimmungbatbuyogenti
pungtot,agsipudtapinaimbagniJesusitialdawa
panaginana,ketkinunanakadagititattao,Addainnemnga
aldawarebbengngaagtrabahodagititattaoaldawti
sabbath.
15SimmungbatngarudtiApokenkuana,ketkinunana,
Sikaamanaginsisingpet,saankadiatitunggalmaysa
kadakayoitiAldawaPanaginana,wayawayaannatibakana
wennoasnonamanipuditikulongan,ketiturongnaisunaiti
pagsibug?
16Ketsaankadiarumbengamawayawayaandaytoya
babai,ngaanakababainiAbraham,ngaingalutniSatanas,
adtoy,kadagitoysangapuloketwaloatawen,manipuditi
daytoyasinggalutitialdawapanaginana?
17Ketidinaibaganadagitoyabanbanag,nabainanamin
dagitikabusorna:ketamindagititattaonagrag-odagapuiti
aminanadayagabanbanagngainaramidna.
18Kalpasanna,kinunana,Aniatikaaspingtipagarianti
Dios?ketaniatipakaipadaakitidaytoy?
19Kaslabukeltimustasa,ngainnalatimaysaataoket
imbellengnaitiminuyonganna;ketdimmakkel,ket
nagbalinadakkelakayo;ketdagititumatayabititangatang
nagdagusdakadagitisangana.
20Ketkinunanamanen,Aniatipangyarigkoitipagarianti
Dios?
21Mayarigdaytaitilebadura,ngainnalatimaysaababai
ketinlemmengnaititalloarukodakarne,aginggaa
nalebaduraantiintero.
22Nagdaliasatisunakadagitisiudadkenpurok,a
mangisursuro,kennagdaliasatngaagturongidiay
Jerusalem.
23Kinunatimaysakenkuana,Apo,manmanokaditi
maisalakan?Ketkinunanakadakuada,.
24Ikagumaamtisumrekitinailetaruangan:taadu,kunak
kadakayo,tiagsapsapulasumrek,ketsaandantoa
makastrek.
25Nomaminsanatimmakdertiapotibalay,ketinrikepna
tiridaw,ketmangrugikayongaagtakderitiruar,ken
agtuktokitiruangan,akunkunayo,Apo,Apo,
luktannakami;ketsungbatannantokenkunanakadakayo,
Diakam-ammonosadinotinaggapuanyo.
26Kalpasanna,rugiamtongaibaga,Nanganken
imminumkamiitisanguanam,ketnangisurokakadagiti
kalsadami.
27Ngemkunaennanto,Ibagakkadakayo,diakam-ammo
nosadinotinaggapuanyo;umadayokayokaniak,dakayo
aminngaagar-aramiditikinadakes.
28Addantopanagsangitkenpanagngaretngetdagitingipen,
intonmakitayodaAbraham,kenIsaac,kenJacob,ken
aminamammadto,itiPagariantiDios,ketdakayoa
mismoanairuar.
29Ketumaydantomanipuddaya,kenitilaud,ken
manipuditiamianan,kenmanipuditiabagatan,ket
agtugawdantoitipagariantiDios.
30Ket,adtoy,addadagitimaudingaumuna,kenadda
dagitiumunaamaudi.
31Itidaytametlangaaldawimmaytisumagmamanoa
Fariseo,akunkunadakenkuana,Rummuarkaket
pumanawkaditoy:tapatayennakaniHerodes.
32Ketkinunanakadakuada,Inkayo,ketibagayoitidaytaa
sora,Adtoy,paruarekdagitisairo,ketagaramidakiti
panangagasitangaaldawkenintonbigat,ketitimaikatlo
ngaaldaw,naan-anayakto.
33Nupaykasta,masapulamagnaakitangaaldaw,ken
intonbigat,kenitisumaganadngaaldaw:tasaanamabalin
amapukawtimaysaamammadtomanipudJerusalem.
34OJerusalem,Jerusalem,anangpapataykadagiti
mammadto,kennangbatokadagitinaibaonkenka;aniana
kasansanakayatkongaummongendagitiannakmo,akas
itipanangummongtimanokkadagitiannaknaitisirok
dagitipayakna,ketdikaykayat!
35Adtoy,tibalayyonabaybay-ancadacayoalangalang:
ketpudnokunakcadacayo,Saancantoamakita,aginggaa
dumtengtitiempoakunaenyo,Benditodaydiayumayiti
nagantiApo.
KAPITULO14
1Ketnaaramid,bayatasimrekitibalaytimaysakadagiti
panguluenaFariseotapnomanganititinapayitiAldawa
Panaginana,siniputdaisuna.
2Ket,adtoy,addamaysaalalakiitisanguanannanga
addaanitidropsy.
3KetsimmungbatniJesuskadagitiannurotentilintegken
Fariseo,akunkunana,Maipaluboskaditimangagasiti
aldawapanaginana?
4Ketnagulimekda.Ketinnalana,ketpinaimbagna,ket
pinalubosanna;
5Simmungbatkadakuada,akunkunana,Siasinokadakayo
tiaddaanitiasnowennobakaanatnagitiabut,ketsaana
dagusamangguyodkenkuanaitialdawapanaginana?
6Ketsaandaamasungbatanmanenkadagitoyabanbanag.
7Ketnangidatagitipangngarigcadagitinaawis,idi
namarkaannokasanoapinilidadagitikangrunaanasiled;
kinunanakadakuada,.
8Noawisennakaitikasartisiasinoman,dikaagtugawiti
kangatuanasiled;dilakettamaawiskenkuanati
nadaydayawataongemsika;
9Kettinangawiskenkakenkenkuanaumayketkunaenna
kenka,Ikkamdaytoyataoitilugar;ketmangrugikaitibain
amangalaitikababaanasiled.
10Ngemintonmaawiskan,inkaagtugawitikababaana
siled;tapnointonumaytinangawiskenka,kunaennakenka,
Gayyem,sumang-atkaitinangatngato:kalpasanna
agdayawkantoitiimatangdagitimakipangankenka.
57

LUCAS
11Tasiasinomanamangitan-okitibaginamaibabato;ket
tiagpakumbabamaitan-okto.
12Kalpasanna,kinunanametitinangawiskenkuana,No
agaramidkaitipangrabiiwennopangrabii,dimoawagan
dagitigagayyemmo,wennokakabsatmo,uraydagiti
kakabagiam,wennodagitinabaknangakaarrubam;dila
kettaawisennakamanen,ketmaitedkenkatisupapak.
13Ngemnomangaramidkaitipadaya,awagamdagiti
napanglaw,dagitibaldado,dagitipilay,dagitibulsek.
14Ketmabendisionankanto;tasaandakaasupapak:ta
masupapakantointonpanagungardagitinalinteg.
15Ketidinangngegtimaysacadagitinakitugawkencuana
dagitoyabanbanag,kinunanakencuana,Benditodaydiay
manganititinapayitipagariantiDios.
16Kalpasanna,kinunanakencuana,Maysaataoti
nangaramiditinaindaklanapangrabii,ketadutinangawis.
17Imbaonnatiadipennaitiorastipangrabiitapnoibagana
kadagitinaawis,Umaykayo;tanakasaganaitantiamina
banag.
18Ketisudaaminbuyogentimaymaysaapanagtutunos
rinugiandatinagpambar.Kinunatiimmunakenkuana,
Gimmatangakitimaysaapedasotidaga,ketmasapula
mapanakketkitaek.
19Kinunatisabali,“Ginatangkotilimaasangolabaka,
ketmapanaksubokenida:Idawatkokenkaa
mapakawannak.”
20Kinunatisabali,Nakiasawaakitiasawa,ketngarud
saanakamakaumay.”
21Isungaimmaydaytangaadipenketimpakaammonaiti
aponadagitoyabanbanag.Kalpasanna,nakapungtottiapo
tibalay,kinunanaitiadipenna,Rummuarkaadagus
kadagitikalsadakendalantisiudad,ketiyegmoditoy
dagitinapanglaw,dagitibaldado,kendagitipagsardengan,
kendagitibulsek.
22Kinunatiadipen,Apo,naaramidkasimbilinmo,ket
kaskasdingaaddalugar.
23Ketkinunatiapoitiadipen,Rummuarkakadagitidalan
kenalad,ketpilitemidaasumrek,tapnomapnotibalayko.
24Takunakkadakayo,Awantimangramanitipangrabii
kaniak.
25Ketaddadagitiaduatattaoanakikuyogkencuana:ket
timmaliaw,ketkinunanacadacuada.
26Notisiasinomanngaumaykaniak,ketsaannaaguraen
tiamana,keninana,kenasawana,kendagitiannakna,ken
kakabsatna,kenkakabsatnaababbai,wen,kentibukodna
abiagmet,saannaamabalintiagbalinngaadalak.
27Ketsiasinomanasaanamangawititikrusna,ken
sumurotkaniak,saanamabalinngaagbalinngaadalak.
28Tasiasinokadakayo,apanggepnatimangbangoniti
torre,tisaanngaumunangaagtugawkenmangbilangiti
gatadna,noaddaumdasamangileppasitidayta?
29Dilaketta,kalpasanngainkabilnatipundasion,ket
saannaakabaelanngairingpas,amindagitimakakitaiti
daytamangrugidangauyawenkenkuana.
30Kinunana,Rinugiandaytoyataotinagbangon,ket
saannaanaturpos.
31Wennoaniangaari,amapanmakigubatitisabalinga
ari,asaanngaumunangaagtugaw,ketmakiumanno
kabaelannaasabtentisangapuloaributiumayabumusor
kenkuanangaaddaanitiduapuloaribu?
32Wennonosaan,bayatngaadayopaytisabali,
mangibaonitiembahasio,kettarigagayannadagiti
kasasaadtitalna.
33Kastamet,siasinomankadakayoasaanamangbaybay-
aitiaminngaaddakenkuana,saanamabalinngaagbalin
ngaadalak.
34Nasayaattiasin:ngemnotiasinnapukawnatiramanna,
aniatipakatemplaanna?
35Saanamaitutopdaytaitidaga,wennosaanpaya
maipaayitiibleng;ngemdagititattaoibellengdadayta.Ti
addaanlapayagadumngeg,dumngegkoma.
KAPITULO15
1Kalpasanna,immasidegkenkuanadagitiaminnga
agsingsingiritibuiskenmanagbasoltapnodumngegda
kenkuana.
2NagtanabutobdagitiFariseokeneskriba,akunkunada,
Umawatdaytoyataokadagitimanagbasolketmakipangan
kadakuada.
3Ketinsaonacadacuadadaytoyapangngarig,a
kunkunana.
4Siasinokadakayo,ngaaddaanitisangagasutakarnero,
nomapukawnatimaysakadakuada,saannaabaybay-anti
siamapuloketsiamidiaylet-ang,ketsumurotitinapukaw
aginggaamasarakanna?
5Ketintonmasarakanna,iparabawnakadagitiabagana,
ngaagrag-o.
6Ketintonmakaawid,ayabannadagitigagayyemken
kaarrubana,akunanakadakuada,Agrag-okayokaniak;ta
nasarakaktikarnerokanapukaw.
7Ibagakkadakayo,akastamettirag-oidiaylangitgapuiti
maysaamanagbasolngaagbabawi,ad-adungemitisiama
puloketsiamanalintegatao,asaanakasapulanti
panagbabawi.
8Asinoababaingaaddaanitisangapuloapedasotipirak,
nomapukawnatimaysaapedaso,saanamangsindiiti
kandela,ketagwalisitibalay,ketagsapulasipapasnek
aginggaamasarakanna?
9Ketintonmasarakanna,inayabannadagitigagayyemna
kendagitikaarrubana,akunkunana,Agrag-okayokaniak;
tanasarakaktipedasoanapukawko.
10Kastamet,kunakkadakayo,addarag-oitisangoanan
dagitiangheltiDiosgapuitimaysaamanagbasolnga
agbabawi.
11Ketkinunana,Addaduangaannakalallaki.
12Kettiub-ubingkadakuadakinunanakenamana,Ama,
itedmokaniaktibingaydagitisanikuaamaipaaykaniak.
Ketbiningaynakadakuadatipagbiagna.
13Ketsaanngaadungaaldawkalpasantiub-ubingnga
anakinummongnaamin,ketnagdaliasatitiadayoadaga,
ketsadiayasinayangtisanikuanaitinariribukapanagbiag.
14Ketidinabusbosnaamin,timmaudtinapigsaabisiniti
daytaadaga;ketnangruginngaagkurang.
15Ketnapanketnakikaduaitimaysangaumiliitidaytaa
pagilian;ketimbaonnaisunakadagititalonnatapno
agpakankadagitibaboy.
16Ketkayatnakomaapunnuentitiannakadagitiukisa
kinnandagitibaboy:ketawantinangtedkencuana.
17Ketidinapanunotna,kinunana,“Manoatangdannga
adipenniamaktiaddaanitiumdasatinapaykennabati,
ketmadadaelakgapuitibisin!
58

LUCAS
18Bumangonaktoketmapanakkenamak,ketkunaekto
kenkuana,Ama,nagbasolakitilangitkenitisanguanam.
19Ketdiakmaikariamaawaganitianakmo:
pagbalinennakakasmaysakadagititangdanngaadipenmo.
20Kettimmakder,ketimmaykenamana.Ngemidiadda
payadayo,nakitaniamana,ketnaasian,ketnagtaray,ket
nagtinnagititengngedna,ketinagkanna.
21Kettianakkinunanakencuana,Ama,nagbasolakiti
langitkenitiimatangmo,ketsaanenamaikariamaawagan
ngaanakmo.
22Ngemkinunatiamakadagitiadipenna,Iruaryoti
kasayaatanabadoketisuotyokenkuana;ketnangikabiliti
singsingitiimana,kensapatoskadagitisakana.
23Ketiyegyoditoytinalukmegabaka,ketpatayenyo;ket
mangantayo,ketagrag-otayo:
24Tanatayendaytoyngaanakko,ketsibibiagmanen;isu
ketnayaw-awan,ketmasarakan.Ketnangrugidanga
agragsak.
25Itatiinaunangaanaknaaddaidiaytalon:ketbayatnga
umas-asidegitibalay,nangngegnatimusikakenpanagsala.
26Inayabannatimaysakadagitiadipen,ketdinamagnano
aniatikaipapanandagitoy.
27Ketkinunanakencuana,Immaytikabsatmo;ketpinatay
niamamtinalukmegabaka,agsipudtainawatnaa
sitatalgedkennasalun-at.
28Nagpungtot,ketsaanakayattisumrek:gapunaa
rimmuarniamanaketnagpakaasikenkuana.
29Ketsimmungbatkinunanakenamana,Adtoy,dagitoy
aduatawenagserserbiakkenca,kendiaksinalungasingiti
aniamanakanitotibilinmo:ketkaskasdiadikapulos
nangtedkaniakitimaysangaurbon,tapnomakipagrag-oak
kadagitigagayyemko.
30Ngemapamanadimtengdaytoyngaanakmo,a
nangbusbositipagbiagmoakaduadagitibalangkantis,
pinapataymontinalukmegabaka.
31Ketkinunanakencuana,Anac,kanayonkaakaduak,ket
aminngaaddakaniakketkukuam.
32Naskenngaagrag-okenagrag-okami:tanataydaytoya
kabsatmo,ketsibibiagmanen;ketnapukaw,ketmasarakan.
KAPITULO16
1Ketkinunanapaykadagitiadalanna,Addamaysaa
nabaknangalalaki,ngaaddaanitimayordomo;ketisumet
laengtinaakusarankenkuanaasinayangnadagiti
sanikuana.
2Ketinayabanna,ketkinunanakencuana,Kasanoa
mangngegkodaytoymaipapankenca?ikkamtisalaysay
maipapanitikinamayordomo;tamabalinasaankannga
agbalinamayordomo.
3Kalpasanna,kinunatimayordomoitiunegna,Aniati
aramidek?taikkatenkaniaktiapoktikinamayordomo:
Diakmakakali;ngaagpakaasimabainak.
4Naikeddengaknoaniatiaramidek,tapnointon
mailaksidakitikinamayordomo,awatendakkadagiti
balbalayda.
5Gapunainayabannatitunggalmaysakadagitinakautang
itiapona,ketkinunanaitiimmuna,Manotiutangmoiti
apok?
6Ketkinunana,Sangagasutarukodtilana.Ketkinunana
kencuana,Alaemtipapelesmo,ketagtugawkaadagus,ket
isuratmotilimapulo.
7Kalpasanna,kinunanaitisabali,Ketmanotiutangmo?
Ketkinunana,Sangagasutarukodtitrigo.Ketkinunana
kencuana,Alaemtipapelesmo,ketisuratmotiuppatapulo.
8Kettiapokinomendarannatinakilloamayordomo,
agsipudtanainsiribantiinaramidna:tadagitiannakdaytoy
alubongnasirsiribdaitikaputotandangemdagitiannakti
lawag.
9Ketkunakkadakayo,Mangaramidkayokadagiti
bagbagiyoagagayyemitikinabaknangtikinakillo;tapno,
intonagkurangkayo,awatendakayokadagitiagnanayona
pagnaedan.
10Tinapudnoitikabassitanmapagtalkanmetitiadu:ketti
nakilloitikabassitanketnakillometitiadu.
11Nosaankayoanapudnoitinakilloasanikua,siasinoti
mangiteditipanagtalekyokadagitipudnoakinabaknang?
12Ketnosaankayoanapudnoitikukuatisabali,siasinoti
mangtedkadakayoitikukuayo?
13Awantiadipenamakapagserbiitiduangaappo:ta
guraennatimaysa,ketayatennatisabali;wennonosaan,
tenglennantotimaysa,ketumsiennatisabali.Dikay
makapagserbiitiDioskenitikinabaknang.
14KetdagitiFariseo,anaagum,nangngegdaamindagitoy
abanbanag.
15Ketkinunanacadacuada,Dacayodagitimangipalinteg
itibagbagiyoitisangoanandagititattao;ngemtiDiosam-
ammonadagitipuspusoyo:tatinatan-okititengngadagiti
tattaoketmakarimonitiimatangtiDios.
16TiLintegkendagitimammadtoaddadaaginggaken
Juan:manipuditidaytaatiempomaikaskasabatiPagarian
tiDios,kettunggalmaysaagdardarasasumrekitidayta.
17Ketnalaklakaalumabastilangitkendaga,ngemti
pannakapaaytimaysaasangkabassitapasettiLinteg.
18Siasinomanamangilaksiditiasawana,ketmangasawa
itisabali,makikamalala:ketsiasinomanamangasawaiti
asawana,makikamalala.
19Addaidimaysaanabaknangalalaki,anakawesaniti
lilakennapinoalienso,keninaldawngaagtartrabahoiti
narang-ay.
20AddaidimaysaamakilimlimosngaagnaganLazaro,a
naiparabawitiruanganna,anapnoitisugat.
21Ketgaputatarigagayandatimapakancadagitirugita
nagdissomanipuditilamisaantinabaknang:ad-addapay
ngaimmaydagitiasoketdildilpatandadagitisugatna.
22Ketnaaramidanataytiagpalpalimos,ketimpandagiti
anghelitibarukongniAbraham:nataymettinabaknang,
ketnaitabon;
23Ketidiayimpiernointangadnadagitimatana,ngaadda
itipanagtutuok,ketmakitananiAbrahamitiadayo,kenni
Lazaroitibarukongna.
24Ketimpukkawnaketkinunana,AmaAbraham,
kaasiannak,ketibaonmoniLazaro,tapnoisawsawnati
murdongtiramaynaitidanum,ketpalamiisennatidilak;ta
matutuokitidaytoyagil-ayab.
25NgemkinunaniAbraham,Anac,laglagipemngaiti
panagbiagmoinawatmodagitinaimbagabambanagmo,
kenkastametniLazaroitidakesabambanag:ngemita
naliwliwa,ketmatutuokkan.
26Ketmalaksiditiamindagitoy,itinagbaetanmiken
kadakayoaddadakkelagingetanaipasdek:isuadagiti
agtarigagayalumabasmanipudditoyngaagturong
kadakayo,saandaamabalin;saandametamakalabas
kadakami,ngaumaykomamanipudsadiay.
59

LUCAS
27Kalpasanna,kinunana:Idawatkongarudkenka,ama,
ngaibaonmoitibalayniamak.
28Taaddaanakitilimaakakabsat;tapnopaneknekanna
ida,amangannoumaydametitidaytoyadissoa
pagtutuokan.
29KinunaniAbrahamkenkuana,AddaandakenMoises
kendagitiprofeta;denggenkomaida.
30Ketkinunana,Saan,amaAbraham:ngemnotimaysa
napancadacuadacadagitinatay,agbabawidanto.
31Ketkinunanakencuana,NosaandaadenggenniMoises
kendagitimammadto,saandametamaguyugoy,nupay
nagungartimaysamanipudkadagitinatay.
KAPITULO17
1Idinkinunanacadagitiadalan,Imposibleadumtengto
dagitibasol:ngemasipaydaydiayababaenkenkuana
umayda!
2Nasaysayaatparakenkuananomaibitintigilinganabato
ititengngedna,ketibellengnaitibaybay,ngemti
panangsairitimaysakadagitoyababassit.
3Agannadkayoitibagbagiyo:Noagsalungasingkadakayo
tikabsatyo,tubngarenyo;ketnoagbabawi,pakawanem.
4Ketnoagsalungasingkenkaitimamimpitoitimaysanga
aldaw,ketmamimpitoitimaysangaaldawagsublikenka,
akunkunana,agbabawiak;pakawanemtoisuna.
5KinunadagitiapostolitiApo,Paaduemtipammatimi.
6KetkinunatiApo,Noaddapammatiyoakasitibukelti
mustasa,mabalinyoakunaenitidaytoyakayoasicamine,
Agpukankayoitiramutna,ketmaimulakanitibaybay;ket
rumbengngaagtulnogkenka.
7Ngemsiasinokadakayo,ngaaddaanitiadipenngaagar-
aradowennomangpakpakankadagitibaka,amangibaga
kenkuanaitiintonumaymanipudititalon,Inkaagtugawa
mangan?
8Ketdintokayatakunaenkencuana,Isaganamti
pangrabii,ketbarikesmotibagim,kenagserbikaniak,
aginggaamangankenuminumak;ketkalpasannamangan
kenuminumkanto?
9Agyamyamankadiitidaytangaadipengaputa
inaramidnadagitibanaganaibilinkenkuana?Itrowsaan.
10Kastametcadacayo,intonmaaramidyoamindagidiay
naibilincadacayo,kunayo,‘Adi-adipenmingaawan
serserbina.
11Ketnaaramid,bayattipanagturongnaidiayJerusalem,
limmasatititengngatiSamariakenGalilea.
12Idisimrekitimaysaapurok,sinabattisangapuloa
lallakingaagkukutel,ngaagtaktakderitiadayo.
13Ketinngatodatitimekda,ketkinunada,Jesus,Maestro,
kaasiannakami.
14Idinakitanaida,kinunanakadakuada,Inkayoipakitati
bagbagiyokadagitipapadi.Ketnaaramida,bayatti
panagdaliasatda,nadalusanda.
15Kettimaysakadakuada,idinakitanaanaimbagan,
nagsubli,ketbuyogentinapigsaatimekindaydayawnati
Dios.
16Ketnagruknoyitirupanaitisakana,ngaagyaman
kencuana:ketmaysaisunaaSamaritano.
17InsungbatniJesus,Saankadiasangapulotinadalusan?
ngemsadinotiayandagitisiam?
18AwantinasarakananagsubliamangidaydayawitiDios,
malaksiditidaytoyganggannaet.
19Ketkinunanakencuana,Bumangonka,inka:ti
pammatimpinaimbagnaka.
20KetididinamagdagitiFariseo,nokaanongaumayti
pagariantiDios,simmungbatkadakuadaketkinunana,Ti
pagariantiDiossaanngaumayabuyogentipanangpaliiw.
21Saandametakunaen,Adtoy!wenno,adtoy!ta,adtoy,
addaitiunegyotipagariantiDios.
22Ketkinunanacadagitiadalan,Dumtengtodagitialdawa
tarigagayanyoamakitatimaysacadagitialdawtiAnakti
Tao,ketsaanyontoamakita.
23Ketkunadantokadakayo,Kitaemditoy;wenno,
kitaenyosadiay:dikaysurotenida,wennosurotenida.
24Takasitikimat,ngaagsilnagmanipuditimaysaapaset
itibabatilangit,agsilnagaginggaitisabaliapasetitibaba
tilangit;kastamettiAnaktiTaoitialdawna.
25Ngemumunaamasapulngaagsagabaitiadua
banbanag,ketlaksidendaytoyakaputotan.
26KetkasidikaaldawanniNoe,kastametitialdawti
AnaktiTao.
27Nangnanganda,imminumda,nangasawadaitiassawa,
naiteddaitipanagasawa,aginggaitialdawasimrekniNoe
itidaong,ketdimtengtilayus,ketdinadaelnaidaamin.
28KastametakasidikaaldawanniLot;nanganda,
imminumda,gimmatangda,inlakoda,nagmulada,
nagbangonda;
29NgemitialdawarimmuarniLotidiaySodomanagtudo
itiapuykenasupremanipudlangit,ketdinadaelnaidaamin.
30Kastamettimapasamakitialdawintonmaipalgakti
AnaktiTao.
31Itidaytangaaldaw,daydiayaddantoitituktoktibalay,
kendagitisanikuanaitibalay,saankomaabumabatapno
alaenna:kettiaddaititalon,saankomangaagsubli.
32LaglagipenyotiasawaniLot.
33Siasinomanamangsapsapulamangisalakanitibiagna
mapukawna;ketsiasinomanamapukawtibiagna
italimengnantodayta.
34Ibagakkadakayo,itidaytaarabiiaddantoduaalallaki
itimaymaysaapagiddaan;alaentimaysa,ketmabaybay-
antisabali.
35Duaababbaitiaggilingtoasangsangkamaysa;alaenti
maysa,ketmabaybay-antisabali.
36Duaalallakitiaddantoititalon;alaentimaysa,ket
mabaybay-antisabali.
37Ketsimmungbatdaketkinunadakencuana,Sadino,Apo?
Ketkinunanakadakuada,Sadinomantiayantibangkay,
sadiaytipakaurnongandagitiagila.
KAPITULO18
1Ketnagsaoitipangngarigkadakuadaitidaytoya
panggep,adagititaoketnaskenakanayonngaagkararag,
kensaanamabannog;
2Kinunana,“Addaitimaysaasiudadtimaysangaukom,
asaananagbutengitiDioskensaananangibilangititao.
3Ketaddabaloitidaytaasiudad;ketimmasidegkenkuana,
akunkunana,Balesemkaniaktikabusorko.
4Ketsaannaakayatitiapagbiit:ngemkalpasanna
kinunanaitiunegna,NupaydiakagbutengitiDios,wenno
ibilangtitao;
5Kaskasdigaputariribukennakdaytoyabalo,ibaleskonto,
dilakettamabannognakgapuitiagtultuloynga
iyuumayna.
60

LUCAS
6KetkinunatiApo,Denggemtiibagbagatinakillonga
ukom.
7KetsaankadingaibalestiDiosdagitibukodnaapinilina,
ngaagpukpukkawkenkuanaitialdawkenrabii,nupay
mabayagamangan-anuskadakuada?
8Ibagakkadakayoadagusngaibalesnaida.Nupaykasta
intonumaytiAnaktiTao,masarakannantokaditipammati
ditoydaga?
9Ketinsaonadaytoyapangngarigkadagitisumagmamano
anagtalekitibagbagidaanalintegda,kenumsidakadagiti
sabsabali.
10Duaalallakitisimmang-atititemplotapnoagkararag;
timaysaketFariseo,kentisabaliketagsingsingiritibuis.
11NagtakdertiFariseoketnagkararagitibagina,Dios,
agyamanakkenka,tasaanakakasitidaddumaatattao,
manangsamsam,dinainkalintegan,mannakikamalala,
wennouraykasitidaytoyagsingsingiritibuis.
12Maminduangaagayunoakitimakalawas,itedkoti
apagkapulloitiaminakukuak.
13Kettiagsingsingiritibuis,ngaagtaktakderitiadayo,
dinakayatngaintangaduraydagitimatanaidiaylangit,no
diketkinabilnatibarukongna,akunkunana,Dios
kaasiannakamanagbasol.
14Ibagakkadakayo,daytoyataosimmalogitibalaynaa
nalintegimbesatisabali:tatunggalmaysaamangitan-ok
itibaginamaibabato;kettiagpakumbabamaitan-okto.
15Ketinyegdakencuanadagitimaladaga,tapnosagidenna
ida:ngemidinakitadagitiadalanna,binabalawdaida.
16NgeminayabanidaniJesuskencuana,ketkinunana,
Bay-amngaumaykaniakdagitiubbing,ketsaanmoida
ngaiparit.
17Pudnokunakkadakayo,Siasinomanasaanngaumawat
itipagariantiDiosakasitibassitngaubing,saantoa
sumrekitidayta.
18Insaludsodtimaysangaagturaykenkuana,akunkunana,
NaimbagngaMaestro,aniatiaramidektapnomatawidkoti
biagngaagnanayon?
19KinunaniJesuskenkuana,Apayngaawagannaka
naimbag?awantinasayaat,malaksiditimaysa,kayatnaa
sawen,tiDios.
20Ammomdagitibilin,Dikamakikamalala,Dikapumatay,
Dikaagtakaw,Dikaagsaksiitiulbod,Raememtiamam
kenniinam.
21Ketkinunana,Amindagitoyinlemmengkomanipud
kinaubingko.
22ItaidinangngegniJesusdagitoyabanbanag,kinunana
kencuana,Maymaysatiagkurangkenka:ilakomaminnga
addakenka,ketiwarasmokadagitinapanglaw,ket
maaddaankantoitigamengidiaylangit:ketumayka,
sumurotkaniak.
23Ketidinangngegnadaytoy,naladingitunay,ta
nabaknangunay.
24KetidinakitaniJesusanaladingitunay,kinunana,
AniananarigattisumrekitipagariantiDiosdagitiaddaan
kinabaknang!
25Tanalaklakaalumasattikamelioitimatatidagum,
ngemtiiseserrektinabaknangataoitipagariantiDios.
26Kinunadagitinakangngeg,Siasinongarudtimaisalakan?
27Ketkinunana,Dagitibanagngaimposiblekadagiti
tattaoketposibleitiDios.
28Kalpasanna,kinunaniPedro,Adtoy,pinanawanmiamin
ketsimmurotkamikenka.
29Ketkinunanakadakuada,Pudnokunakkadakayo,Awan
titaoanangpanawitibalay,wennonagannak,kakabsat,
asawa,wennoannak,maigapuitipagariantiDios.
30Saantongaumawatitiadupayitidaytoyagdamaa
panawen,kenitilubongngaumayabiagngaagnanayon.
31Kalpasanna,innalanadagitisangapuloketduaket
kinunanakadakuada,Adtoy,sumang-atkamiidiay
Jerusalem,ketmatungpaltotiaminngainsuratdagiti
mammadtomaipapanitiAnaktiTao.
32TamaitedtoisunakadagitiGentil,ketmauyawto,ken
sipupungtot,kenmatupra.
33Saplitdantokenpapatayenda:ketitimaikatlongaaldaw
agungartomanen.
34Ketsaandaanaawatantiuraymaysakadagitoya
banbanag:ketdaytoyasaonailemmengcadacuada,ket
didametammodagitibanbanaganaisao.
35Ketnaaramidngaidiumas-asidegidiayJerico,adda
bulsekalalakiasitutugawitiigidtidalannga
agpalpalimos.
36Ketidinangngegnatibunggoyalumabas,dinamagna
noaniatikaipapanandayta.
37Ketimbagadakencuana,alumabasniJesusataga
Nazaret.
38Ketimpukkawna,akunkunana,Jesus,sikangaAnakni
David,kaasiannak.
39Ketdagitiimmun-unakettinubngardaisuna,tapno
agulimek:ngemad-addangaimpukkawna,SikangaAnak
niDavid,kaasiannak.”
40NagtakderniJesusketimbilinnaamaiyegkencuana.
41Kinunana,Aniatikayatmongaaramidekkenka?Ket
kinunana,Apo,tapnomaawatkotipanagkitak.
42KetniJesuskinunanakencuana,Awatemtipanagkitam:
tipammatimtinangisalakankenca.
43Ketdagusngainawatnatipanagkitana,ketsimmurot
kencuana,ngaindaydayawnatiDios:ketamindagititattao,
idinakitada,indaydayawdatiDios.
KAPITULO19
1KetsimrekniJesusketlimmasatitiJerico.
2Ket,adtoy,addamaysaalalakingaagnaganZaqueo,isu
tipanguluenkadagitiagsingsingiritibuis,ketisu
nabaknang.
3KetinkagumaannaakitaenniJesusnosiasinoisuna;ket
saanamakabaelgapuitiprensa,gaputabassittikatayagna.
4Ketnagtarayngaimmun-una,ketsimmang-atitimaysaa
kayoasikomorotapnokitaenna:talumasatitidaytaa
dalan.
5KetididimtengniJesusitilugar,timmangad,ket
nakitana,ketkinunanakencuana,Zaqueo,agdardaraskaket
bumaba;taitangaaldawmasapulngaagtalinaedakiti
balaymo.
6Ketnagdardaras,ketbimmaba,ketinawatnaisunaa
siraragsak.
7Ketidinakitada,nagtanabutobdaamin,akunkunada,
Napannakipasangailiitimaysaataoamanagbasol.”
8KetnagtakderniZaqueo,ketkinunanaitiApo;Adtoy,
Apo,tikaguduatisanikuakitedkokadagitinapanglaw;ket
noinnalaktianiamanabanagmanipuditisiasinoman
babaentiulbodapammabasol,isublikitimamimpat.
61

LUCAS
9KinunaniJesuskenkuana,Itangaaldaw,dimtengti
pannakaisalakanitidaytoyabalay,taisumetketanakni
Abraham.
10TaimmaytiAnaktiTaotapnobirokenkenisalakanna
tinapukaw.
11Ketbayatanangngegdadagitoyabanbanag,innayon
kennagsaoitipangngarig,gaputaasidegisunaiti
Jerusalem,kengaputaimpagarupdaadagusngaagparang
tiPagariantiDios.
12Kinunanangarud,Maysaanatan-okataotinapaniti
adayoapagiliantapnoumawatitipagariankenagsubli.
13Inayabannatisangapulongaadipenna,ketintedna
kadakuadatisangapuloakilo,ketkinunanakadakuada,
Sakupenkayoaginggangaumayak.
14Ngemginuradagitiumilina,ketnangipatuloddaiti
mensaheasumurotkenkuana,akunkunada,“Saantayoa
kayatngaagturaykadatayodaytoyatao.”
15Ketnapasamak,ngaidinagsubli,idiinawatnati
pagarian,idinbinilinnadagitoyngaadipenamaayaban
kenkuana,anangtedannaitikuarta,tapnomaammuannano
kasanokaadutinagun-odtitunggalmaysababaenti
panagnegosio.
16Idinimmaytiimmuna,akunkunana,Apo,nagun-odti
libramitisangapuloakilo.
17Ketkinunanakencuana,Bueno,naimbagngaadipen:
agsipudtanapudnocaitibassitunay,addaancaititurayiti
sangapuloasiudad.
18Ketimmaytimaikadua,akunkunana,Apo,limaakilo
tinagun-odtilibram.
19Ketkinunanametkencuana,Agbalinkameta
mangimatonitilimaasiudad.
20Ketimmaytisabali,akunkunana,Apo,adtoy,adtoyti
ponmo,ngaindulinkoitinapkin.
21Tanagbutengakkenka,agsipudtamaysakaanaingeta
tao:alaemtisaanmongaimpaidda,ketapitemtisaanmo
ngaimmula.
22Ketkinunanakencuana,Manipuditibukodmoangiwat
ukomenkanto,sikaanadangkesngaadipen.Ammoma
maysaakanaingetatao,amangal-alaitisaankongainidda,
kenagapititisaankongaimmula.
23Apayngarudasaanmongaintedtikuartakitibanko,
tapnoitiyaaykokiddawektikukuakabuyogentigata?
24Ketkinunanacadagitinagtacderitiasideg,Alaenyoti
libra,ketitedyoitiaddaanitisangapuloakilo.
25(Ketkinunadakenkuana,Apo,addaanitisangapuloa
kilo.)
26Takunakkadakayo,Maitedtoititunggalmaysanga
addaan;ketmanipuditiawanan,uraytiaddakenkuana
maikkattokenkuana.
27Ngemdagidiaykabusorko,asaanakayatngaagturayak
kadakuada,iyegdaditoy,ketpatayenidaitisanguanak.
28Ketidinaisaonatikastoy,immun-unaasimmang-at
idiayJerusalem.
29IdiasidegitiBetfagekenBetania,itibantaya
maawaganitibantaytiOlibo,nangibaonitiduanga
adalanna.
30Kinunana,Mapankayoitipurokitiballasiwyo;itidayta
itiiseserrekyomakasarakkaytoitimaysangaurbona
naigalut,asaanpayapulosanagtugawitidayta:
wayawayaanyoketiyegyoditoy.
31Ketnoaddaagsaludsodkadakayo,Apayaluk-atanyo
isuna?kastoytikunayokenkuana,Agsipudtakasapulanti
Apo.
32Ketdagitinaibaonnapanda,ketnasarakandaakasiti
imbaganakadakuada.
33Ketbayattipanangluk-atdaitiurbon,kinunakadakuada
dagitimakinkukuaitidayta,Apayaluk-atanyotiurbon?
34Ketkinunada,KasapulantiApokenkuana.
35KetinyegdakenJesus:ketinwarasdadagitikawesdaiti
urbonngaasno,ketinkabildaniJesusitirabawna.
36Ketbayattipanagturongna,inwarasdadagitikawesda
itidalan.
37Ketidiimmasideg,urayitaitipanagsalogtibantayti
Olibo,nangrugingaagrag-okenindaydayawtiDiositi
napigsaatimekdagitiaminamannakabalinngaaramida
nakitada;
38Kinunana,BenditokomatiAringaumayitinaganti
Apo:talnaidiaylangit,kendayagitikangatoan.
39KetdagitisumagmamanoaFariseomanipudititengnga
tibunggoykinunadakencuana,Maestro,tubngaremdagiti
adalam.
40Simmungbatketkinunanakadakuada,Ibagakkadakayo
anoagulimekdagitoy,dagusngaagpukkawdagitibato.
41Idiasideg,nakitanatisiudadketnagsangitgapuiti
dayta.
42Kinunana,Noammomkoma,uraypayitidaytoynga
aldawmo,dagitibambanagakukuatitalnam!ngemita
nailemmengdakadagitimatam.
43Tadumtengtodagitial-aldawadagitikabusormo
mangipuruakdantoititrinseraitiaglawlawmo,ket
likmutendakanto,ketsalimetmetannakaitiaminabangir.
44Ketiparabawnakantoitidaga,kendagitiannakmoiti
unegmo;ketsaandantongaibatikenkatimaysaabatoiti
sabali;gaputadimoammotitiempotiisasarungkarmo.
45Ketsimrekisunaititemplo,ketrinugiannaapinaruar
dagitiaglaklakosadiay,kendagitigumatang;
46Kinunanakadakuada,NaisuratitiNasantoanaSurat,Ti
balaykoisutibalaytikararag.
47Inaldawanangisuroititemplo.Ngeminkagumaan
dagitipanguluenapapadikendagitieskribakendagiti
panguluendagititattaoadadaelen.
48Ketsaandaanasarakantimabalindangaaramiden:ta
amindagititattaonapalausdaadumngegkencuana.
KAPITULO20
1Ketnapasamakngaitimaysakadagidingaaldaw,bayat
tipanangisuronakadagititattaoititemplo,ken
panangikaskasabanaitinaimbagadamag,dagitipanguluen
apapadikendagitieskribaimmaydakenkuanaakaduana
dagitipanglakayen.
2Ketnagsaokencuana,akinunana,Ibagamkadakami,
babaenitianiaaturayngaaramidemdagitoyabanbanag?
wennosiasinotinangtedkenkaitidaytoyaturay?
3Ketsimmungbatketkinunanakadakuada,Saludsodek
metkadakayotimaysaabanag;ketsungbatannak:
4TibautismoniJuan,naggapukadiidiaylangit,wenno
dagititattao?
5Ketnagsusupiatdaitibagbagida,akunkunada,No
kunaentayo,Manipudlangit;kunaennanto,Apayngaruda
dikaynamatikenkuana?
62

LUCAS
6Ngemketnokunaentayo,Dagititattao;amindagititattao
ketbatoendatayto:tamaguyugoydaaniJuanketmaysaa
propeta.
7Ketsimmungbatda,adidamailasinnosadinoti
naggapuanna.
8KinunaniJesuskadakuada,Diakmetibagakadakayono
aniatiturayngaar-aramidekdagitoy.
9Kalpasanna,rinugiannangainsaokadagititattaodaytoya
pangngarig;Maysaalalakitinagmulaitikaubasan,ket
inyawatnakadagitiagtaltalon,ketnapanitiadayoa
pagilianitinabayag.
10Ketititiempo,nangibaonitimaysangaadipenkadagiti
agtaltalon,tapnoiteddakenkuanatibungatikaubasan:
ngemdagitiagtaltalonkinabildaisuna,ketpinapanawda
ngaawantitao.
11Ketnangibaonmanenitisabalingaadipen:ket
kinabildamet,ketnagpakaasidakenkuanaasibabain,ket
pinapanawdangaawantianiaman.
12Ketnangibaonmanenitimaikatlo:ketsinugatdamet,
ketpinaruarda.
13Kalpasanna,kinunatiapotikaubasan,Aniatiaramidek?
Ibaonkontotidungdungnguekngaanak:mabalina
raemendantointonmakitada.
14Ngemidinakitadagitiagtaltalon,nagsusupiatda,a
kunkunada,Daytoytiagtawid.
15Gapuna,pinaruardaitikaubasan,ketpinapatayda.Ania
ngarudtiaramidentiapotikaubasankadakuada?
16Umaytoketdadaelennadagitoyamannalon,ket
itednantotikaubasankadagitisabsabali.Ketidi
nangngegda,kinunada,IparittiDios.”
17Ketkinitanaidaketkinunana,Aniangaruddaytoya
naisurat,Tibatongainlaksiddagitiagibangbangon,isu
metlaengtinagbalinngaulotisuli?
18Siasinomanamatnagitidaytaabatomaburakto;ngem
siasinomanamatnag,gilingennantongaagbalinapulbos.
19Ketdagitipanguluenapapadikendagitieskribaitiisu
metlaengngaorasinkagumaandangaikabildagitiima
kenkuana;ketnagbutengdakadagititao:tanabigbigdanga
insaonadaytoyapangngarigmaibusorkadakuada.
20Ketbinuybuyadaisuna,ketnangibaondakadagitiespia,
ngaagpammarangatattaoanalinteg,tapnotenglenda
dagitibalikasna,tapnoitikastamaiyawatdaisunaiti
pannakabalinkenturaytigobernador.
21Insaludsoddakenkuana,akunkunada,Maestro,
ammomingaumisotipanagsaokenpanangisuroka,ken
saanmongaawatentikinataotisiasinoman,nodiket
pudnongaisursuromtidalantiDios.
22NainkalintegankadingaagbayadtayoitibuiskenCesar,
wennosaan?
23Ngemnadlawnatikinasikapda,ketkinunanakadakuada,
Apayasulisogennak?
24Ipakitamkaniaktimaysaasentimo.Siasinotiaddaaniti
ladawankensuperskripsion?Simmungbatdaketkinunada,
KukuaniCesar.
25Ketkinunanacadacuada,ItedyongarudkenCesardagiti
banbanagakukuaniCesar,kenitiDiosdagitibanbanaga
kukuatiDios.
26Ketsaandaanaiggamandagitibalikasnaitisangoanan
dagititattao:ketnagsiddaawdaitisungbatna,ket
nagulimekda.
27Kalpasannaimmaykenkuanatisumagmamanoa
Saduceo,amangilibakngaaddaaniamanapanagungar;
ketdinamagdakenkuana,.
28Kinunana,Maestro,insuratniMoiseskadakami,No
mataytikabsattilalaki,ngaaddaanitiasawa,ketmatay
ngaawantiannakna,tikabsatnaalaennatiasawanaket
mangbukelitibin-iitikabsatna.
29Addangarudpitoakakabsatalallaki:kettiimmuna
nangasawaitiasawa,ketnatayngaawantiannakna.
30Inasawatimaikadua,ketnatayngaawananakna.
31Kettimaikatloinnalana;ketcastametdagitipito:ket
awantiimbatidangaannak,ketnatayda.
32Kamaudianannanataymettibabai.
33Ngarudintonpanagungarsiasinotiasawakadakuada?
tapitotinangasawakenkuana.
34KetniJesussimmungbatcadacuada,Dagitiannaciti
daytoyalubongketmangasawada,ketmaiteddaniti
panagasawa.
35Ngemdagitimaibilangamaikariamanggun-oditi
daytaalubong,kentipanagungarmanipudkadagitinatay,
saandangaagasawawennomaiteditipanagasawa.
36Saandametamataypay:takapadadadagitianghel;ket
annakdatiDios,ngaannakdatipanagungar.
37Itatanagungardagitinatay,impakitaniMoisesiti
karuotan,idiinawagannatiApoaDiosniAbraham,ken
DiosniIsaac,kenDiosniJacob.
38TasaanaDiosdagitinatay,nodiketdagitisibibiag:ta
sibibiagaminkenkuana.
39Kalpasanna,simmungbattisumagmamanokadagiti
eskriba,“Maestro,nasayaattiimbagam.”
40Ketkalpasandaytasaandaapulosanaituredti
agsaludsodkenkuana.
41Kinunanakadakuada,“KasanongaibagadaaniCristo
ketanakniDavid?
42KetniDavidamismokinunanaitilibrotiSalmo,
KinunaniJehovaitiApok,Agtugawkaitimakannawanko.
43Aginggangaaramidekdagitikabusormoapagbatayanti
sakam.
44Ngarud,awaganniDavidngaApo,kasanongarudnga
anakna?
45Itipanagdengngegtiaminatattao,kinunanakadagiti
adalanna.
46Agannadkayokadagitieskriba,ngaagtarigagayamagna
kadagitiatiddogapagan-anay,kenagayatitikablaaw
kadagititiendaan,kendagitikangatuanatugawkadagiti
sinagoga,kenkadagitikangrunaanasiledkadagitipiesta;
47Dagidimangalun-onkadagitibalbalaydagitibaloa
babbai,kenagkararagdaitiatiddogakararag:isumetti
umawatitidakdakkelapannakakondenar.
KAPITULO21
1Kettimmangad,ketnakitanadagitinabaknangalallakia
mangibellengkadagitisagutdaitipagidulinanitigameng.
2Ketnakitanamettimaysaanapanglawabaloababaia
mangikabilitiduaagatad.
3Ketkinunana,Pudnongaibagakkadakayo,ngaad-aduti
inteddaytoynapanglawabalongemkadakuadaamin.
4Taamindagitoyintednatikinaruaydacadagitidatonti
Dios:ngemtikinapanglawnaimbellengnaaminasibibiag
ngaaddakencuana.
63

LUCAS
5Ketkasitipanagsasaotidaddumamaipapanititemplo,
nokasanoanaarkosandaytoykadagitinapintasabatoken
sagut,kinunana.
6Nomaipapankadagitoyabanagakitkitaenyo,dumtengto
dagitial-aldaw,asaantoamabatitimaysaabatoitisabali,
asaantoamaibelleng.
7Insaludsoddakenkuana,akunkunada,Maestro,ngem
kaanontoamapasamakdagitoy?ketaniantotipagilasinan
intonmapasamakdagitoyabanbanag?
8Ketkinunana,Agannadkayotapnosaankayoamaallilaw:
taaduntotiumayitinaganko,akunkunada,SiakniCristo;
ketumas-asidegtitiempo:dikayngarudsumurot
kadakuada.
9Ngemintonmangngegyotigubatkenriribuk,dikay
agbuteng:tamasapulngaumunaamapasamakdagitoy;
ngemsaanasagpaminsantipanungpalan.
10Kalpasanna,kinunanakadakuada,“Tinasion
tumakdertoamaibusoritinasion,kentipagarianmaibusor
itipagarian.
11Ketdumtengtodagitidadakkelagingginediti
nadumadumaadisso,kenbisin,kenangol;ketaddanto
dagitinakabutbutengabuyakendadakkelapagilasinan
manipudlangit.
12Ngemsakbayamindagitoy,ipabaklaydantodagiti
imadakadakayo,ketidadanesdakayto,ngaiteddakayo
kadagitisinagoga,kenkadagitipagbaludan,a
maidatagdakayoitisanguanandagitiarikenagtuturay
maigapuitinaganko.
13Ketagsublintokadakayokaspammaneknek.
14Ikeddengyongaruditipuspusoyo,asaanyongautoben
noaniatisungbatyo.
15Taitedkontokenkatingiwatkensirib,asaantoa
masupiatwennosarangtendagitiaminakabusormo.
16Ketliputankaytoagpadpadadagitinagannak,kakabsat,
kenkakabagian,kengagayyem;ketmapapataytoti
daddumakadakayo.
17Ketguraendacaytotiaminataomaigapuitinaganco.
18Ngemawantotimapukawabuoktiuloyo.
19Itipanaganusyo,tagikuaenyodagitikararuayo.
20KetintonmakitayontotiJerusalemanalikmutkadagiti
buyot,ammoyongarudngaasidegenti
pannakalangalangna.
21Kalpasanna,agtalawkomadagitiaddaidiayJudea
kadagitibantay;ketpumanawkomadagitiaddaiti
tengngana;ketsaankomaasumreksadiaydagitiadda
kadagitipagilian.
22Tadagitoydagitialdawtipanagibales,tapnomatungpal
tiaminanaisurat.
23Ngemasipaydagitimasikogkendagitiagpasuso,
kadagidingaaldaw!taaddantodakkelarigatitidaga,ken
pungtotkadagitoyatao.
24Ketmatnagdantobabaentitademtikampilan,ket
maiturongdantoabaluditiaminanasion:kettiJerusalem
ketsarupentodagitiHentil,aginggaamatungpaldagiti
panawendagitiHentil.
25Ketaddantodagitipagilasinanitiinit,kenitibulan,ken
kadagitibituen;ketitidagarigatdagitinasion,buyogenti
pannakariro;tibaybaykendagitidalluyonnga
agngarngaretnget;
26Dagitipusodagititattaoagkurangdagapuitibuteng,
kenitipanangasikasokadagitibambanagngaumayditoy
daga:taagkintayegtodagitipannakabalintilangit.
27KetkalpasannamakitadantotiAnaktitaongaumayiti
ulepngaaddaanpannakabalinkendakkeladayag.
28Ketintonmangruginamapasamakdagitoyabanbanag,
timmangad,ketitag-ayyodagitiuloyo;taasidegenti
pannakasubbotyo.
29Ketnagsaocadacuadaitipangngarig;Kitaenyotikayoa
higos,kenaminakayo;
30Intonagputokdaitan,makitayokenammoyoiti
bagbagiyongaasidegentikalgaw.
31Kastamet,intonmakitayoamapaspasamakdagitoy,
ammoyongaasidegentiPagariantiDios.
32Pudnokunakkadakayo,Saantongaaglabasdaytoya
kaputotanaginggaamatungpaltiamin.
33Aglabastotilangitkendaga:ngemsaantongaaglabas
dagitisasaok.
34Ketagannadkayoitibagbagiyo,dilakettaaglablabesti
puspusoyoitipanaglablabes,kenpanagbartek,ken
pakaseknanitidaytoyabiag,ketitikastadumteng
kadakayodaytangaaldawadimapupuotan.
35Takaslasilodumtengtokadagitiaminngaagnanaediti
rabawtiinteroadaga.
36Agridamkayongarud,ketagkararagkayoakanayon,
tapnomaibilangkayoamaikariamakalisiitiamindagitoy
abanagamapasamak,kenagtakderkayoitisangoananti
AnaktiTao.
37Ketitialdaw,mangisursuroisunaititemplo;ketitirabii
rimmuar,ketnagnaeditibantayamaawaganitibantay
dagitiOlibo.
38Ketamindagititattaoimmaydakenkuanaitinasapaa
bigatidiaytemplo,tapnodumngegdakenkuana.
KAPITULO22
1Itaasidegentipiestatitinapayngaawanlebadurana,a
maawaganitiPaskua.
2Ketdagitipanguluenapapadikeneskribasinapuldano
kasanoamapapataydaisuna;tanagbutengdakadagiti
tattao.
3Kalpasanna,simrekniSatanaskenJudasngaagnagan
Iscariot,akaramankadagitisangapuloketdua.
4Ketnapan,ketnakisaritakadagitipanguloenapapadiken
kapitan,nokasanoaliputannaisunakadakuada.
5Nagrag-oda,ketnakitulagdangaikkandaitikuarta.
6Ketinkarina,ketnagsapulitigundawayamangliput
kenkuanakadakuadaitikaawantibunggoy.
7Kalpasanna,dimtengtialdawtitinapayngaawan
lebadurana,amasapulamapapataytiPaskua.
8KetimbaonnadaPedrokenJuan,akunkunana,Inkayo
isaganatiPaskuatapnomangankami.
9Kinunadakenkuana,Sadinotikayatmoa
pangisaganaanmi?
10Ketkinunanakadakuada,Adtoy,intonmakastrekkaiti
siudad,addantomaysaalalakiasumabatkadakayo,nga
agaw-awititiburnaytidanum;sumurotkenkuanaitibalay
apagserkanna.
11Ketkunaenyontoitiagay-aywanitibalay,‘Kunana
kenkatiMaestro,Sadinotiayantisiledtisangaili,a
pannangankoitiPaskuaakaduakdagitiadalak?
12Ketipakitanacadacayotimaysaadakkelasilediti
ngatoanaarkosan:sadiayngaisaganayo.
13Ketnapanda,ketnakasarakdaacasitiimbagana
cadacuada:ketinsaganadatiPaskua.
64

LUCAS
14Ididimtengtioras,nagtugawisunakendagitisangapulo
ketduangaapostol.
15Ketkinunanakadakuada,Buyogentitarigagaya
tinarigagayaktimakipangankadakayoitidaytoyaPaskua
sakbayngaagsagabaak.
16Takunakkadakayo,diaktonmanganitidaytaaginggaa
matungpaldaytaitipagariantiDios.
17Ketinnalanatikopa,ketnagyaman,ketkinunana,
Alaenyodaytoyketbingayenyoitinagbaetanyo.
18Takunakkadakayo,diaktouminumitibungatiubas,
aginggangaumaytipagariantiDios.
19Ketinnalanatitinapay,ketnagyaman,ketpinigisna,ket
intednacadacuada,akunkunana,Daytoytibagikanaited
maipaaycadacayo:aramidenyodaytoyapanglaglagip
caniac.
20Kastamettikopakalpasantipangrabii,akunkunana,
Daytoyakopatibaroatulagitidarak,amaibukbok
maipaaykadakayo.
21Ngem,adtoy,tiimatimangliputkaniakaddakaniakiti
lamisaan.
22KetpudnoamapantiAnaktiTao,kasitinaikeddeng:
ngemasipaydaydiaytaoababaenkenkuananaliputan!
23Ketrinugiandatinagsaludsoditinagbaetan,nosiasino
kadakuadatimangaramiditidaytoyabanag.
24Ketaddametpanagsusupiatitinagbaetanda,nosiasino
kadakuadatimaibilangakadakkelan.
25Ketkinunanacadacuada,DagitiaridagitiHentilket
agturaycadacuada;ketdagidiaymangalagaditituray
kadakuadamaawagandaamanangparabur.
26Ngemdikaytoagbalinakasta:ngemtikatan-okan
kadakayo,agbalinkomaakasitiub-ubing;kenti
mangidadaulo,kasitiagserserbi.
27Tanodakdakkel,daydiayagtugawitipannanganwenno
tiagserserbi?saankadiadaydiayagtugawitipannangan?
ngemaddaakkadakayoakasitiagserserbi.
28Dakayodagitinakipagnaedkaniakkadagitisulisogko.
29Ketmangitudingakkadakayoitimaysaapagarian,akas
itiintudingniAmakkaniak;
30Tapnomangankenuminumkayoitilamisaankoiti
pagariak,kenagtugawkayokadagititronoamangukom
kadagitisangapuloketduaatributiIsrael.
31KetkinunatiApo,Simon,Simon,adtoy,
tinarigagayannakaniSatanastapnomasalaannakaakas
trigo.
32Ngeminkararagkokenca,tapnosaanngaagkurangti
pammatim:ketintonagbaliwkan,pabilgemdagiti
kakabsatmo.
33Ketkinunanakencuana,Apo,sisasaganaacakumuyog
kenca,agpadpadaitipagbaludankenkenpatay.
34Kinunana,Ibagakkenka,Pedro,saanngaagkullayawti
manokitangaaldaw,sakbayamamitlongailibakmonga
am-ammonak.
35Ketkinunanacadacuada,Idiimbaoncacayongaawanti
pitaka,basura,kensapatos,nagkurangkayokadi?Ket
kinunada,Awan.
36Idinkinunanacadacuada,Ngemita,tiaddaanitipitaka,
alaennakomadayta,kencastamettibasurana:kettiawan
kampilanna,ilakonatikawesnaketgumatangitimaysa.
37Takunakkadakayo,adaytoyanaisuratmasapulpaya
matungpalkaniak,Ketisunaibilangkadagiti
managsalungasing:tadagitibanbanagmaipapankaniakket
addaanitipanungpalan.
38Ketkinunada,Apo,adtoy,addaduaakampilan.Ket
kinunanakadakuada,Umdasendayta.
39Ketrimmuar,ketnapan,kasitinakairuamanna,iti
bantaytiOlibo;ketsimmurotmetkenkuanadagiti
adalanna.
40Idiaddaitilugar,kinunanakadakuada,Ikararagyotapno
saankayoasumrekitisulisog.
41Ketisunaisinakadakuadaitiagarupmaysaabato,ket
nagparintumeng,ketnagkararag.
42Kinunana,Ama,nokayatmo,ikkatemkaniakdaytoya
kopa:nupaykastasaanamatungpaltipagayatak,nodiket
tipagayatam.”
43Nagparangkenkuanatimaysangaanghelmanipud
langit,amangpabilegkenkuana.
44Ketidiagsagsagabaad-addaanagkararag:kettiling-
etnakasladadakkelatedtedtidarangaagtinnagitidaga.
45Ketiditimmakdermanipudpanagkararagketimmay
kadagitiadalanna,nasarakannaidaamatmaturoggapuiti
ladingit.
46Ketkinunanakadakuada,Apayamaturogkayo?
tumakderkayoketagkararagkayo,dilakettasumrekkayo
itisulisog.
47Ketbayatngaagsasaopaylaeng,adtoytimaysaa
bunggoy,ketdaydiaynaawaganJudas,maysakadagiti
sangapuloketdua,napanitiimmun-unakadakuada,ket
immasidegkenJesustapnoagepanna.
48NgemkinunaniJesuskenkuana,Judas,liputamkaditi
AnaktiTaobabaentiagek?
49Idinakitadagitiaddaitiaglawlawnanoaniati
sumaruno,kinunadakenkuana,Apo,kabiltayokaditi
kampilan?
50Kettimaysakadakuadakinabilnatiadipentinangatoa
padi,ketpinutednatimakannawanalapayagna.
51SimmungbatniJesusketkinunana,Ipalubosyoagingga
ita.Ketsinagidnatilapayagna,ketpinaimbagna.
52Kalpasanna,kinunaniJesuskadagitipanguluena
papadikenkapitantitemplokendagitipanglakayennga
immaykenkuana,Rimmuarkayokadiakasiti
mannanakawngaaddaankadagitikampilankensarukod?
53Idiinaldawakaduakititemplo,saankayongainyunnat
dagitiimayoamaibusorkaniak:ngemdaytoytiorasyo,
kentibilegtisipnget.
54Kalpasanna,innalada,ketinturongda,ketinserrekdaiti
balaytinangatoapadi.KetsimmurotniPedroitiadayo.
55Ketidinapasgedandatiapuyititengngatisalas,ket
nagtugawdaasangsangkamaysa,nagtugawniPedroiti
tengngada.
56Ngemnakitatimaysangaadipenababaibayatnga
agtugtugawitiasidegtiapuy,ketsipapasnekakinitana,ket
kinunana,Daytoyalalakiketkaduanamet.
57Ketinlibakna,akunkunana,Babai,diakam-ammo.
58Kalpasantiapagbiit,nakitatisabali,ketkinunana,
Maysakametkadakuada.KetkinunaniPedro,Lalaki,
saanak.
59Ketitiagarupmaysangaoraskalpasantimaysanga
oras,sitatalgedapinatalgedantisabali,akunkunana,
Pudnoakaduanametdaytoyatao:tatagaGalilea.
60KinunaniPedro,Lalaki,diakammotiibagbagam.Ket
dagus,bayatngaagsasaopaylaeng,nagkullayawtimanok.
61KettiApotimmaliaw,ketkinitananiPedro.Nalagipni
PedrotisaotiApo,nokasanotipanangibaganakenkuana,
Sakbayngaagkullayawtimanok,mamitlongailibaknak.
65

LUCAS
62KetniPedrorimmuar,ketnagsangititinapait.
63KetdagitilallakianangtengngelkenJesusinuyawda,
ketkinabildaisuna.
64Ketidinabedbeddatimatana,kinabildatirupanaket
sinaludsoddakenkuana,akunkunada,Agipadtoka,siasino
tinangkabilkenka?
65Ketadupayabanbanagasitabbaawtiinsasaodaa
maibusorkencuana.
66Ketapamanngaagmalmalem,naguummongdagiti
panglakayendagititattaokendagitipanguloenapapadi
kendagitieskriba,ketinturongdakenkuanaitikonsehoda,
akunkunada.
67SikakaditiCristo?ibagamkadakami.Ketkinunana
kadakuada,Noibagakkadakayo,saankaytoamamati.
68Ketnodamagenkometkadakayo,saandakasungbatan,
wennopalubosannak.
69KalpasandaytoyagtugawtotiAnaktitaoiti
makannawantipannakabalintiDios.
70Kalpasanna,kinunadaamin,SikakadingarudtiAnakti
Dios?Ketkinunanakadakuada,Ibagbagayoasiak.
71Kinunada,Aniatikasapulantayopayasaksi?ta
nangngegtayoamismotingiwatna.
KAPITULO23
1Kettimmakdertisibubukelabunggoy,ketinturongda
kenPilato.
2Ketrinugiandangaakusaran,akunkunada,Nasarakanmi
daytoyataoamangballikugitinasion,kenmangiparita
mangteditibuiskenCesar,akunkunanangaisuamismoti
KristongaAri.
3KetsinaludsodniPilatokenkuana,akunkunana,Sika
kaditiAridagitiJudio?Ketsimmungbatkenkuanaket
kinunana,Sikatimangibagbagaitidaytoy.
4Kalpasanna,kinunaniPilatokadagitipanguluenapapadi
kenkadagititattao,“Awantimasarakakabasolitidaytoya
tao.”
5Ketad-addaanarungsotda,akunkunada:“Isuti
mangtignaykadagititattao,amangisursuroitiinteroa
Judio,mangrugimanipudGalileaaginggaitidaytoya
disso.”
6IdinadamagniPilatotimaipapanitiGalilea,dinamagna
notagaGalileatilalaki.
7KetapamananaammuannaakukuatisakupniHerodes,
imbaonnakenHerodes,ngaisumetlaengtiaddaidiay
Jerusalemitidaytaatiempo.
8KetidinakitaniHerodesniJesus,napalalotiragsakna:
tanabayagenatarigagayannaamakita,agsipudtaaduti
nangngegnamaipapankenkuana;ketninamnamanaa
nakitanatisumagmamanoamilagrongainaramidna.
9Kalpasanna,nagsaludsodkenkuanaitiaduasasao;ngem
awantiinsungbatnakenkuana.
10Nagtakderdagitipanguluenapapadikeneskribaket
sipipingetngaindarumdaisuna.
11KetniHerodesagramandagititattaonaamannakigubat
pinagsalungasingda,ketinuyawda,ketinkawesdaiti
napintasapagan-anay,ketimbaonnamanenkenPilato.
12Ketitidaytametlangaaldaw,naggayyemdaPilatoken
Herodes,tasakbaypayanagsusupiatda.
13KetniPilato,idiinayabannadagitipanguluenapapadi
kendagitiagtuturaykendagitiumili.
14Kinunanakadakuada,Inyegyokaniakdaytoyatao,a
kasmaysaamangballikugkadagititattao:ket,adtoy,siak,
idiinusigkoisunaitisanguananyo,awantinasarakaka
basolitidaytoyataoamangsagidkadagidiaybanbanaga
pabasolyokenkuana.
15Saan,kenniHerodes,taimbaonkakencuana;ket,adtoy,
awantimaaramidkenkuanaamaikariitiipapatay.
16Dusaektongarud,ketwayawayaak.
17(Takasapulanapalubosannatimaysakadakuadaiti
piesta.)
18Nagpukkawdaanamimpinsan,akunkunada,Ikkatenyo
daytoyatao,ketwayawayaanyokadakaminiBarrabas.
19(Isugapuitimaysaasedisionanaaramiditisiudad,ken
gapuitipammapatay,naibalud.)
20Gapuna,situtulokniPilatoamangwayawayakenJesus,
nagsaomanenkadakuada.
21Ngemimpukkawda,akunkunada,Lansaem,lansaemiti
krus.
22Ketkinunanakadakuadaitimaikatloagundaway,Apay,
aniaadakestiinaramidna?Awantinasarakaka
pakaigapuantiipapataykenkuana:Dusaektongarud,ket
palubosakto.
23Dagusdaanapigsatitimekda,akiniddawdaamailansa
itikrus.Ketnaparmekdagititimekdakendagitipanguluen
apapadi.
24KetnangtedniPilatoitisentensiaakasiti
kalikagumanda.
25Ketpinalubosannacadacuadadaydiaygapuitisedision
kenpammapataynaipupokitipagbaludan,a
tinarigagayanda;ngeminyawatnaniJesusitipagayatanda.
26Ketbayatngainturongdaisuna,tiniliwdatimaysaa
Simon,maysaatagaCirene,arumrummuaritiaway,ket
kenkuanainkabildatikrus,tapnoawitennadaytoykalpasan
niJesus.
27Ketsimmurotkenkuanatidakkelabunggoydagiti
tattao,kendagitibabbai,anagdungdung-awken
nagdungdung-awmetkenkuana.
28NgemtimmaliawniJesuskadakuadakinunana,Annak
ababbaitiJerusalem,dikayagsangitgapukaniak,nodiket
agsangitkayomaipaayitibagbagiyokenkadagitiannakyo.
29Ta,adtoy,umaydagitial-aldaw,akunaendanto,
“Nagasatdagitilupes,kendagitiaanakanadipulos
nagpasngay,kendagitiaanakanadipulosnagsuso.”
30Kalpasanna,rugiandantoakunaenkadagitibantay,
Matnagdatayo;ketaginggakadagititurod,Kalubannakami.
31Tanoaramidendadagitoyitiberdeakayo,aniati
maaramiditinamaga?
32Addametduapay,amanagdakdakes,anaituronga
kaduanaamapapatay.
33Ketidinakadanondaitidisso,amaawaganitiCalvario,
sadiayinlansadaitikrus,kendagitimanagdakdakes,maysa
itimakannawan,kentisabaliitimakannigid.
34KinunaniJesus,Ama,pakawanemida;tasaandanga
ammotiar-aramidenda.Ketbiningaynadagitipagan-
anayna,ketnagbibinnunotda.
35Ketnagtakderdagititattaoamangmatmatmat.Ket
dagitiagtuturayakaduadainuyawdakencuana,a
kunkunada,Insalakannatisabsabali;isalakannakomati
bagina,noisuniCristo,pinilitiDios.
36Inuyawmetdagitisoldado,ngaimmaydakenkuana,ket
indatondakenkuanatisuka.
66

LUCAS
37Ketkinunana,NosikatiaridagitiJudio,isalakanmoti
bagim.
38NaisuratmetitirabawnaitiletratiGriego,Latin,ken
Hebreo,DAYTOYTIARIDAGITIJudio.
39Ketmaysakadagitimanagdakdakesanabitayti
nangrabrabakkenkuana,akunkunana,NosikaniCristo,
isalakanmotibagimkenkadakami.
40Ngemtinubngartisabaliasimmungbat,akunkunana:
“SaanayangaagbutengkaitiDios,taaddakaitiisumet
laengapannakakondenar?
41Ketpudnoanainkalintegantayo;taumawattayoiti
maiparbengagunggonadagitiaramidtayo:ngemawanti
dakesngainaramiddaytoyatao.
42KetkinunanakenJesus,Apo,laglagipennakinton
dumtengkaitipagariam.
43KetniJesuskinunanakencuana,Pudnokunakkenca,
Itangaaldawmakipagnacancantocaniacidiayparaiso.
44Ketagarupmaikanemngaoras,ketaddasipngetiti
interoadagaaginggaitimaikasiamngaoras.
45Ketnasipngettiinit,ketnapigistibelotitemploiti
tengnga.
46KetidinagikkisniJesusitinapigsaatimek,kinunana,
Ama,kadagitiimamitedkotiespirituk:ketidinaibaganati
kastoy,insukonatiespiritu.
47Idinakitatisenturiontimapaspasamak,indaydayawna
tiDios,akunkunana,Pudnoanalintegdaytoyatao.
48Ketamindagititattaoanaguummongitidaytaabuya,
idinakitadadagitibanaganapasamak,kinabildadagiti
barukongda,ketnagsublida.
49Ketaminngaam-ammona,kendagitibabbaia
simmurotkenkuanamanipudGalilea,nagtakderdaitiadayo,
amangmatmatmatkadagitoyabanag.
50Ket,adtoy,addamaysaalalakingaagnaganJose,
maysaamamalbalakad;ketnaimbagatao,kennalinteg:
51(Saanmetngaimmanamongitipammagbagaken
aramidda;)isukettaga-Arimatea,maysaasiudaddagiti
Judio:ngaisumetlaengtinagur-urayitipagariantiDios.
52NapandaytoyataokenPilatoketnagpakaasiiti
bangkayniJesus.
53Ketinbabana,ketbinalkotnaitilienso,ketinkabilnaiti
maysaatanemanakitikititibato,asaanapulosa
nakaikabilantitao.
54Ketdaytangaaldawtipanagsagana,ketumad-adaninti
sabbath.
55Simmurotmetdagitibabbaianakikuyogkenkuana
manipudGalilea,ketkinitadatitanemkennokasanoti
pannakaikabiltibangkayna.
56Ketnagsublida,ketnangisaganadakadagitirekadoken
sapsapo;ketnaginanaitialdawapanaginanakas
mayannurotitibilin.
KAPITULO24
1Itaitiumunangaaldawtilawas,itinasapaunayabigat,
immaydaititanem,ngainyegdadagitirekadonga
insaganada,kendaddumapay.
2Ketnakitadatibatoanaiyasidegmanipudititanem.
3Ketsimrekda,ketsaandaanasarakantibangkayniApo
Jesus.
4Ketnapasamak,bayatamariribukandaunaymaipapaniti
dayta,adtoy,duaalallakitiagtaktakderitisibaydaa
nakasuotitinasilengakawes.
5Ketbayattipanagbutengda,kenpanagruknoydaitidaga,
kinunadakadakuada,Apayasapsapulendagitisibibiagiti
tengngadagitinatay?
6Awanditoy,nodiketnagungar:laglagipenyonokasano
tipanagsaonakadakayoidiaddapaylaengidiayGalilea.
7Kinunana,MasapulamaiyawattiAnaktiTaokadagiti
imadagitimanagbasolatattao,ketmailansaitikrus,ket
agungarmanenitimaikatlongaaldaw.”
8Ketnalagipdadagitisasaona,.
9Nagsublimanipudititanem,ketimbaganaamindagitoy
abanbanagkadagitisangapuloketmaysa,kenkadagiti
aminadadduma.
10DaMariaMagdalena,Juanana,kenMariangainani
Santiago,kendaddumapayababbaiakaduada,ti
nangibagakadagitoykadagitiapostol.
11Kaslaawanserserbinaasarsaritatisasaoda,ketsaanda
apinati.
12Kalpasanna,timmakderniPedro,ketnagtarayanapan
ititanem;ketnagruknoy,nakitanadagitiliensoakawesa
naiparabaw,ketpimmanaw,amasmasdaawitibaginaiti
napasamak.
13Ket,adtoy,duakadakuadatinapanitidaytametlanga
aldawitimaysaapurokanaawaganEmaus,ngaaggapu
idiayJerusalemitiagarup65akilometro.
14Ketnagsaritadaasangsangkamaysamaipapan
kadagitoyaminabanaganapasamak.
15Ketnaaramidnga,bayattipanagsasaritaken
panagrason,niJesusmetlaengimmasideg,ketnakikuyog
kadakuada.
16Ngemnakapetpetdagitimatadatapnosaandaamaam-
ammo.
17Ketkinunanacadacuada,Aniaakitatikomunikasionyo
itimaysakenmaysa,bayattipannagnayokennaliday?
18Kettimaysakadakuada,ngaagnaganCleopas,
simmungbatkencuana,Ganggannaetkalaengayaidiay
Jerusalem,ketsaanmoanaammuandagitimapaspasamak
sadiaykadagitoyngaaldaw?
19Ketkinunanacadacuada,Aniadagitibanbanag?Ket
kinunadakencuana,MaipapankenJesusataga-Nazaret,a
maysaamammadtoanabilegitiaramidkensaoiti
sangoanantiDioskendagitiaminngaumili.
20Ketnokasanongainyawatdagitipanguluenapapadi
kendagitiagtuturaytayotapnomaukomitiipapatay,ket
inlansadaisunaitikrus.
21Ngemnagtalekkamingaisutirumbenganangsubbotiti
Israel:ketmalaksiditiamindagitoy,itangaaldawti
maikatlongaaldawmanipudpannakaaramiddagitoya
banbanag.
22Wen,ketsumagmamanometababbaiitibunggoymi
pinagsiddaawdakami,anasapangaaddaititanem;
23Ketidisaandaanasarakantibangkayna,immayda,a
kunkunada,anakakitadametitisirmatadagitianghel,a
nangibagangaisuketsibibiag.
24Napanititanemtisumagmamanoakaduami,ket
nasarakandaakasitikinunadagitibabbai:ngemsaandaa
nakita.
25Kalpasanna,kinunanakadakuada,Dakayoamaag,ken
nabannayattipanagpuspusonaamamatiitiaminnga
imbagadagitiprofeta.
26SaankadiarebbengasinagabaniCristodagitoya
banbanag,ketsumrekitidayagna?
67

LUCAS
27KetnangrugikenMoiseskenaminaprofeta,
inlawlawagnakadakuadaitiaminanasantuanakasuratan
dagitibanbanagmaipapankenkuana.
28Ketimmasidegdaitipurok,anapananda:ket
pinagbalinnaakaslaad-addakomaamapan.
29Ngempinilitdaisuna,akunkunada,Agtalinaedka
kadakami:tadandaninmalem,ketadayoanabusbosti
aldaw.Ketsimrektapnomakipagnaedkadakuada.
30Ketnaaramid,bayattipannagtugawnaitipannangana
kaduada,nangalaititinapay,ketbinendisionanna,ket
pinigisna,ketintednakadakuada.
31Ketnaluktandagitimatada,ketnaam-ammodaisuna;
ketnagpukawitiimatangda.
32Ketkinunadaitimaysakenmaysa:“Saankadia
nagpuortipusomibayattipannakisarsaritanakadakamiiti
dalankenbayatngainlukatnakadakamidagitiNasantuana
Kasuratan?
33Kettimmakderdaitiisumetlaengngaoras,ket
nagsublidaidiayJerusalem,ketnakitadadagitisangapulo
ketmaysaanaguummongkendagitikakaduada.
34Kinunana,PudnoanagungartiApoketnagparangken
Simon.
35Ketimbagadanoaniadagitibanbanaganapasamakiti
dalan,kennokasanoanaam-ammokadakuadaiti
panagburakititinapay.
36Ketbayattipanagsasaodaitikastoy,nagtakderamismo
niJesusititengngadaketkinunanakadakuada,Kappia
komakadakayo.
37Ngemnagbutengdakennagbutengda,ketimpagarupda
anakakitadaitiespiritu.
38Kinunanakadakuada,Apayamariribukankayo?ket
apayatumauddagitipampanunotitipusoyo?
39Kitaemdagitiimakkensakak,asiakamismo:
iggamannak,ketkitaem;taawantilasagkentulangti
espiritu,akasitimakitayongaaddakaniak.
40Ketidinaisaonadaytoy,impakitanacadacuadadagiti
imanakensakana.
41Ketbayatasaandapayanamatigapuitirag-o,ken
masmasdaaw,kinunanakadakuada,Addakaditaraonyo
ditoy?
42Ketinteddakenkuanatimaysaapedasotinailutonga
ikan,kentimaysangaukistidiro.
43Ketinnalana,ketnanganitisangoananda.
44Ketkinunanakadakuada,Dagitoydagitisasaonga
imbagakkadakayobayattikaaddakpaykadakayo,a
masapulamatungpaltiaminabanag,anaisuratitiLinteg
niMoiseskenkadagitimammadtokenkadagitisalmo.
maipapankaniak.
45Kalpasanna,linuktannatipannakaawatda,tapno
maawatandadagitiNasantoanaSurat.
46Kinunanakadakuada,Kastoytinaisurat,ketkastoyti
rebbengniCristongaagsagabakenagungarmanipud
kadagitinatayitimaikatlongaaldaw.
47Kettipanagbabawikenpannakapakawandagitibasol
ketmaikasabaitinagannakadagitiaminanasion,a
mangrugiidiayJerusalem.
48Ketsaksikayokadagitoyabanbanag.
49Ket,adtoy,ibaonkokadakayotikariniAmak:ngem
agtalinaedkayoitisiudadtiJerusalem,aginggaa
maipaayankayoitipannakabalinmanipudngato.
50InturongnaidaaginggaidiayBetania,ketintag-ayna
dagitiimanaketbinendisionannaida.
51Ketnapasamak,bayattipanangbendisionnakadakuada,
naisinakadakuada,ketnaipanidiaylangit.
52Nagdaydayawdakenkuana,ketnagsublidaidiay
Jerusalembuyogentidakkelarag-o.
53Kanayonngaaddadaititemplo,ngaindaydayawken
binendisionandatiDios.Amen.
68

Juan
KAPITULO1
1IdidamoaddatiSao,ketaddatiSaoitiDios,kentiSao
ketDios.
2KastametlaengididamotiDios.
3Aminabanbanagketnaaramidbabaenkenkuana;ket
awankenkuanaawantinaaramidabanaganaaramid.
4Kenkuanaaddatibiag;kettibiagisutisilawdagititao.
5Ketagsilnagtilawagitisipnget;ketsaananaawatanti
sipnget.
6AddamaysaalalakingaimbaontiDios,ngaagnagan
Juan.
7Immayisumetlaengamangsaksi,tapnomangsaksiiti
Lawag,tapnomamatidagitiaminatattaobabaenkenkuana.
8SaanngaisutiLawag,nodiketnaibaonamangsaksiiti
daytaaLawag.
9DaytaiditipudnoaLawag,amangsilnagititunggaltao
ngaumayditoylubong.
10Addaisunaditoylubong,kettilubongpinarsuana,ket
saanngaam-ammotilubong.
11Immayisunaitibukodna,ketsaanngainawatdagiti
bukodna.
12Ngemdagitiaminanangawatkencuana,inikkannati
pannakabalinngaagbalinngaannaktiDios,uraydagidiay
mamatiitinaganna.
13Nayanakda,saanagapuitidara,wennoitipagayatanti
lasag,wennoitipagayatantitao,nodiketitiDios.
14KettiSaonagbalinalasag,ketnagnaedkadakami,(ket
nakitamitidayagna,tidayagakasitibugbugtongngaanak
tiAma,)napnoitiparaburkenkinapudno.
15PinaneknekanniJuantimaipapankenkuana,ket
impukkawna,akunkunana,Daytoytiimbagak,Daydiay
sumarsarunokaniakketnatantan-okngemsiak.
16Ketgapuitikinapunnonainawattayoamin,kenparabur
itiparabur.
17TaintedtiLintegbabaenkenMoises,ngemdimtengti
paraburkenkinapudnobabaenkenJesu-Cristo.
18AwantitaoanakakitaitiDios;tibugbugtongngaAnak,
ngaaddaitibarukongtiAma,indeklaranaisuna.
19KetdaytoytipammaneknekniJuan,idinangibaon
dagitiJudiokadagitipapadikenLevitamanipudJerusalem
tapnodamagendakenkuana,Siasinoka?
20Ketimpudnona,ketsaannangainlibak;ngem
impudnona,SaanasiaktiCristo.
21Insaludsoddakenkuana,Aniangarud?SikakadiniElias?
Ketkinunana,Saanakakasta.Sikakadidaytaaprofeta?
Ketinsungbatna,Saan.
22Kinunadakenkuana,Siasinoka?tapnomaitedmiti
sungbatkadagitinangibaonkadakami.Aniatiibagbagam
maipapanitibagim?
23Kinunana,Siaktitimektimaysangaagpukpukkaw
idiaylet-ang,IlintegmotidalantiApo,kaskinunani
profetaIsaias.
24KetdagitinaibaonketnagtaudkadagitiFariseo.
25Ketsinaludsoddakencuana,ketkinunadakencuana,
Apayngarudabumuniagca,nosaancaaniCristo,wenno
niElias,wennodaydimammadto?
26SimmungbatniJuankadakuada,akunkunana,
Mabuniagakitidanum:ngemaddamaysakadakayoadiyo
am-ammo;
27Isutiumayasumurotkaniakanatantan-okngemsiak,a
saanakamaikarialuktantipagkargaantisapatosna.
28NaaramiddagitoyidiayBetabaraitilabestiJordan,a
pagbautisaranniJuan.
29Itisumunongaaldaw,nakitaniJuanngaumas-asideg
niJesuskenkuana,ketkinunana,AdtoytiKorderotiDios,
amangikkatitibasoltilubong.
30Daytoytiimbagakmaipapankenkuana,Sumarsaruno
kaniakumaytimaysaataoanatantan-okngemsiak:taisu
ketimmun-unangemsiak.
31Ketdiakam-ammo:ngemtapnomaiparangarangiti
Israel,ngarudimmayakamangbuniagitidanum.
32KetniJuanintednatipammaneknek,akinunana,
NakitaktiEspirituabumabbabamanipudlangitakasiti
kalapati,ketnagnaedkenkuana.
33Ketdiakam-ammo:ngemtinangibaonkaniaka
mangbuniagitidanum,isumettikinunanacaniac,Iti
pannacakitamtotiEspirituabumabakenagtalinaed
kencuana,isumetlaengtimangbautisaritiEspirituSanto.
34Ketnakitak,ketintedkotipammaneknekadaytoyti
AnaktiDios.
35Itikabigatanna,nagtakdermanenniJuankentiduanga
adalanna.
36KetkinitananiJesusbayattipannagnana,kinunana,
AdtoytiKorderotiDios!
37Nangngegdagitiduangaadalantipanagsaona,ket
simmurotdakenJesus.
38IdintimmaliawniJesus,ketnakitanaidaasumursurot,
ketkinunanakadakuada,Aniatisapsapulenyo?Kinunada
kenkuana,Rabbi,(kayatnaasawen,maipatarus,Maestro,)
sadinotipagnanaedam?
39Kinunanakadakuada,Umaykayokitaen.Immaydaket
nakitadatinagnaedanna,ketnakipagnaeddakenkuanaiti
daytangaaldaw:taagarupmaikasangapulongaoras.
40MaysakadagitiduaanakangngegitipanagsaoniJuan
kensimmurotkenkuana,isuniAndresakabsatniSimon
Pedro.
41NasarakannangaumunatibukodnaakabsataSimon,
ketkinunanakenkuana,NasarakanmitiMesias,ngaisuti
Cristo.
42KetimpannakenJesus.KetidinakitaniJesus,
kinunana,SicaniSimonngaanakniJona.
43Itisimmaganadngaaldaw,mapanniJesusidiayGalilea,
ketnasarakannaniFelipe,ketkinunanakenkuana,
Sumurotkakaniak.
44ItaniFelipetaga-Betsaida,tisiudaddaAndresken
Pedro.
45NasarakanniFelipeniNatanaelketkinunanakenkuana,
NasarakanmitiinsuratniMoisesitiLintegkendagiti
profeta,niJesusatagaNazaretngaanakniJose.
46KetniNatanaelkinunanakencuana,Addakadinaimbag
abanagarummuaritiNazaret?KinunaniFelipekenkuana,
Umaykaketkitaem.
47NakitaniJesusniNatanaelngaumas-asidegkenkuana,
ketkinunanamaipapankenkuana,Adtoytipudnonga
Israelita,ngaawantipanangallilawkenkuana!
48KinunaniNatanaelkenkuana,“Sadinoti
pakaammoannak?”SimmungbatniJesusketkinunana
kenkuana,SakbayngainayabannakaniFelipe,idiaddaka
itisiroktikayongaigos,nakitaka.
69

JUAN
49SimmungbatniNatanaelketkinunanakencuana,Rabbi,
sikatiAnaktiDios;sikatiAritiIsrael.
50SimmungbatniJesusketkinunanakenkuana,Gaputa
kinunakkenka,Nakitakaitisiroktikayongaigos,
mamatikakadi?makitamtodagitidakdakkelabanbanag
ngemdagitoy.
51Ketkinunanakencuana,Pudno,pudno,kunakcadacayo,
Kalpasandaytoymakitayontotilangitasilulukat,ken
dagitiangheltiDiosngaagpangatokenbumabaitiAnakti
tao.
KAPITULO2
1KetitimaikatlongaaldawaddapanagasawaidiayCana
tiGalilea;ketaddasadiaytiinaniJesus:
2NaayabanniJesuskendagitiadalannaitipanagasawa.
3Idiagkurangdaitiarak,kinunakenkuanatiinaniJesus,
Awantiarakda.
4KinunaniJesuskenkuana,Babai,aniatipakainaigak
kenka?saanpayadimtengtiorasko.
5Kinunaniinanakadagitiadipen,Aniamanngaibagana
kadakayo,aramidenyodayta.
6Naisaadsadiaytiinnemakalderoabato,kasitiwagasti
pannakadalusdagitiJudio,anaglaonitiduawennotalloa
firkintitunggalmaysa.
7KinunaniJesuskadakuada,Punnuenyodagitikalderoiti
danum.Ketpinunnodaidaaginggaitiungto.
8Ketkinunanacadacuada,Rummuarkayoita,ketitedyoiti
gobernadortipiesta.Ketinbukbokdadayta.
9Idinaramanantiagturayitipiestatidanumanaaramid
ngaarak,ketdinaammonosadinotinaggapuanna:(ngem
ammodagitiadipenngaagay-ayusitidanum;)inayabanti
gobernadortipiestatinobio.
10Ketkinunanakencuana,Tunggalmaysaataoiti
punganay,mangteditinaimbagngaarak;ketintondagiti
tattaonainumdananaimbag,ngarudtinakarkaro:ngem
sinalimetmetamtinasayaatngaarakaginggaita.
11Daytoyapangrugiandagitimilagrongainaramidni
JesusidiayCanatiGalilea,ketimparangarangnatidayagna;
ketnamatikenkuanadagitiadalanna.
12KalpasandaytoysimmalogisunaidiayCapernaum,isu
kenniinana,kendagitikakabsatna,kendagitiadalanna:
ketnagdagusdasadiayitisaanngaadungaaldaw.
13AsidegentiPaskuadagitiJudio,ketsimmang-atni
JesusidiayJerusalem.
14Ketnasarakandaititemplodagitiaglaklakokadagiti
bakakenkarnerokenkalapati,kendagitiagsuksukatiti
kuartaasitutugaw.
15Ketidinaaramidnatisaplititibabassitatali,
pinapanawnaidaaminmanipudititemplo,kendagiti
karnero,kenbaka;ketimbukboknatikuartadagiti
agsuksukat,ketrinebbanadagitilamisaan;
16Ketkinunanacadagitiaglaklakoitikalapati,Alaenyo
dagitoyabanbanagditoy;saanmongaaramidentibalayni
Amakabalaytitagilako.
17Nalagipdagitiadalannaanaisurat,“Tikinaregtati
balaymokinnannak.”
18KalpasannainsungbatdagitiJudioketkinunada
kenkuana,Aniaapagilasinantiipakitamkadakami,noar-
aramidemdagitoyabanbanag?
19SimmungbatniJesusketkinunanakadakuada,
Rebbaenyodaytoyatemplo,ketititallongaaldaw,
ibangonkontodaytoy.
20KinunadagitiJudio:Uppatapuloketinnematawenti
pannakabangondaytoyatemplo,ketibangonmontokadiiti
tallongaaldaw?
21Ngemnagsaomaipapanititemplotibagina.
22Idinagungarisunacadagitinatay,nalagipdagiti
adalannangaimbaganacadacuada;ketnamatidaiti
nasantuanakasuratan,kentibalikasngaimbaganiJesus.
23IdiaddaidiayJerusalemitiPaskua,itialdawtipiesta,
adutinamatiitinaganna,idinakitadadagitimilagronga
inaramidna.
24NgemsaanngainkumitniJesustibaginakadakuada,
agsipudtaam-ammonatiaminatattao.
25Ketsaanakasapulantiasinomanamangpaneknek
maipapanititao:taammonatiaddaititao.
KAPITULO3
1AddaidimaysaalalakikadagitiFariseo,ngaagnagan
Nicodemo,maysangaagturaykadagitiJudio.
2ImmasidegmetkenJesusitirabii,ketkinunanakenkuana,
Rabbi,ammomiamaysakaamannursuroanaggapuiti
Dios:taawantimakaaramidkadagitoyamilagrongaar-
aramidem,malaksidnoaddatiDioskenkuana.
3SimmungbatniJesusketkinunanakencuana,Pudno,
pudno,kunakkenka,Nosaanamayanakmanentitao,
saannaamakitatipagariantiDios.
4KinunaniNicodemokenkuana,Kasanoamayanaktitao
intonlakayen?mabalinnakaditisumrekitimaikaduaa
gundawayitiaanakantiinana,ketmayanak?
5SimmungbatniJesus,Pudno,pudno,kunakkenka,No
saanamayanaktitaoitidanumkenEspiritu,saannaa
mabalintisumrekitipagariantiDios.
6Tinayanakitilasagketlasag;kettinayanakitiEspiritu
ketespiritu.
7Dikamasdaawtakinunakkenka,Masapulamayanakka
manen.
8Agpuyottianginnosadinotikayatna,ketmangngegmo
tiuni,ngemdimomailasinnosadinotinaggapuannaken
nosadinotipapananna:kastamettitunggalmaysaa
nayanakitiEspiritu.
9SimmungbatniNicodemoketkinunanakenkuana,
Kasanoamapasamakdagitoy?
10SimmungbatniJesusketkinunanakenkuana,Maysaka
kadingaapotiIsrael,ketsaanmokadingaammodagitoy?
11Pudno,pudno,kunakkenka,Agsasaokamingaammomi,
kenpaneknekanmianakitami;ketsaanyongaawatenti
saksimi.
12Noimbagakkadakayodagitinaindagaanabanbanag,
ngemsaankayoamamati,kasanoamamatikayo,noibagak
kadakayodagitinailangitanabanbanag?
13Ketawantisiasinomanasimmang-atidiaylangit,nodi
tibimmabamanipudlangit,uraytiAnaktiTaongaadda
idiaylangit.
14Ketkasitipanangitag-ayniMoisesitiserpienteidiay
let-ang,kastametamasapulamaitag-aytiAnaktiTao.
15Tapnotisiasinomanamamatikenkuanasaana
mapukaw,nodiketmaaddaanitibiagngaagnanayon.
16TakastaunaytipanagayattiDiositilubong,nga
intednatibugbugtongngaAnakna,tapnotisiasinomana
70

JUAN
mamatikenkuanasaanamapukaw,nodiketmaaddaaniti
biagngaagnanayon.
17TasaanngaimbaontiDiostiAnaknaditoylubong
tapnokondenarennatilubong;ngemtapnomaisalakanti
lubongbabaenkenkuana.
18Timamatikencuanasaananasentensiaan:ngemtisaan
amamatiketnasentensiaan,agsipudtasaananamatiiti
nagantibugbugtongngaAnaktiDios.
19Ketdaytoytipannakakondenar,ngaimmaytilawag
ditoylubong,ketinayatdagititaotisipngetimbesati
lawag,gaputadakesdagitiaramidda.
20Tatunggalmaysangaagar-aramiditidakeskaguranati
lawag,kensaanngaumayitilawag,amanganno
matubngardagitiaramidna.
21Ngemtiagaramiditikinapudnoumayitilawag,tapno
maiparangarangdagitiaramidna,anaaramiddaitiDios.
22Kalpasandagitoy,immayniJesuskendagitiadalanna
itidagatiJudea;ketsadiayanakipagnaedkadakuada,ket
nabuniagan.
23KetniJuanagbuniagmetidiidiayAenonitiasidegti
Salim,agsipudtaadutidanumsadiay:ketimmayda,ket
nabautisaranda.
24TasaanpayanaibaludniJuan.
25Idin,timmaudtipanagsusupiatitinagbaetanti
sumagmamanongaadalanniJuankendagitiJudio
maipapanitipanagdalus.
26KetdimtengdakenJuan,ketkinunadakencuana,Rabbi,
daydiaykaduamitilabestiJordan,anangsaksiam,adtoy,
isumetlaengtimangbautisar,ketumaykenkuanaamina
tattao.
27SimmungbatniJuanketkinunana,Awantimaawatti
taonosaanamaitedkenkuanamanipudlangit.
28Dakayoamismotimangsaksikaniak,akinunak,
SaanakaniCristo,nodiketnaibaonakngaumun-una
ngemisu.
29Tiaddaanitinobiaisutinobio:ngemtigayyemtinobio,
atumakderkendumngegkenkuana,agrag-ounaygapuiti
timektinobio:daytoyngarudtirag-oknatungpal.
30Masapulngaumadu,ngemmasapulabumassitak.
31Tiaggapuitingatoketnangatngatongemitiisuamin:ti
agtauditidagaketnaindagaan,kenagsasaomaipapaniti
daga:Daydiayaggapuidiaylangitketnangatngatongemiti
isuamin.
32Ketnoaniatinakitakennangngegna,paneknekanna;
ketawantisiasinomanngaumawatitipammaneknekna.
33Tiimmawatitipammanekneknainselionaapudnoti
Dios.
34TatiimbaontiDiossawennadagitisasaotiDios:ta
saanngaitedtiDiostiEspiritukenkuana.
35Ay-ayatentiAmatiAnak,ketintednaaminabanagiti
imana.
36TimamatiitiAnakaddaanitibiagngaagnanayon:ketti
saanamamatiitiAnaksaannantoamakitatibiag;ngemti
pungtottiDiosagtalinaedkenkuana.
KAPITULO4
1IdinaammuantiAponokasanoanangngegdagiti
Fariseongaad-adutiinaramidniJesuskenbinautisaranna
ngaadalanngemniJuan.
2(NupaysaananiJesusamismotinangbautisar,nodiket
dagitiadalanna).
3PinanawannatiJudea,ketpimmanawmanenidiay
Galilea.
4KetmasapulalumasatitiSamaria.
5Kalpasanna,dimtengitimaysaasiudadtiSamaria,a
maawaganSicar,itiasidegtidagangaintedniJacobiti
anaknaaniJose.
6Ita,addasadiaytibubonniJacob.NabannogniJesusiti
panagdaliasatna,nagtugawakastoyitibubon:ketagarup
maikanemngaoras.
7ImmaytimaysaababaiatagaSamariatapnoagalaiti
danum:KinunaniJesuskenkuana,Ikkannakitiinumen.
8(Tanapandagitiadalannaidiaysiudadtapnogumatangda
ititaraon).
9Kalpasanna,kinunakenkuanatibabaiatagaSamaria,
“KasanoasikaaJudio,dumawatkakaniakngainumen,a
maysaakababaiatagaSamaria?taawantipannakilangen
dagitiJudiokadagitiSamaritano.
10SimmungbatniJesusketkinunanakenkuana,No
ammomtisaguttiDios,kennosiasinotiagkunkunakenka,
Ikkannakitiinumen;kiniddawmokomakenkuana,ket
ikkannakakomaitisibibiagadanum.
11Kinunatibabaikencuana,Apo,awantipaggubonam,
ketnaunegtibubon:sadinongarudtinaggapuamdaydi
sibibiagadanum?
12DakdakkelkakadingemniJacobngaamami,anangted
kadakamiitibubon,kenimminumitidaytaamismo,ken
dagitiannakna,kendagitiannakna?
13SimmungbatniJesusketkinunanakenkuana,
Siasinomanngauminumitidaytoyadanummawawto
manen.
14Ngemsiasinomanngauminumitidanumngaitedko
kenkuana,saantoawawapulos;ngemtidanumngaitedko
kenkuanaagbalintokenkuanaabubontidanumngaagtubo
ngaagturongitibiagngaagnanayon.
15Kinunatibabaikencuana,Apo,ikkannakitidaytoya
danum,tapnodiakmawaw,wennoumayditoytapno
aguyoden.
16KinunaniJesuskenkuana,Inka,ayabamnilakaymo,
ketumaykaditoy.
17Simmungbattibabaiketkinunana,Awantiasawak.
KinunaniJesuskenkuana,Naimbagtiimbagam,Awanti
asawak.
18Tanaaddaankaitilimangaassawa;kettiaddakenkaita
saanngaasawam:itidaytaimbagamapudno.
19Kinunatibabaikenkuana,Apo,madlawkoamaysakaa
propeta.
20Nagdaydayawdagitiammamiitidaytoyabantay;ket
kunayo,ngaidiayJerusalemtilugararebbenga
pagdaydayawandagititattao.
21KinunaniJesuskenkuana,Babai,patiennak,umayti
orasadikaytoagdayawitiAmaitidaytoyabantaywenno
idiayJerusalem.
22Agdaydayawkayodiyoammonoania:ammominoania
tipagdaydayawanmi:tatipannakaisalakanketagtaud
kadagitiJudio.
23Ngemdumtengtioras,ketitan,intondagitipudnonga
agdaydayawagdayawdantoitiAmaitiespirituken
kinapudno:tasapsapulentiAmadagitikastangaagdayaw
kenkuana.
24TiDiosketmaysangaEspiritu:ketdagitiagdaydayaw
kenkuanamasapulngaagdayawdakenkuanaitiespiritu
kenkinapudno.
71

JUAN
25Kinunatibabaikenkuana,AmmokngaumaytiMesias,
amaawaganitiCristo.
26KinunaniJesuskenkuana,Siakngaagsasaokenka.
27Ketitidaytoyimmaydagitiadalanna,ketnasdaawdaa
nakisarsaritaitibabai:ngemawantitaoanagkuna,Aniati
sapsapulem?wenno,Apayamakisarsaritakakenkuana?
28Kalpasanna,pinanawantibabaitibangana,ketnapaniti
siudadketkinunanakadagitilallaki.
29Umaykayo,kitaenyotimaysaatao,anangibagakaniak
kadagitiaminngainaramidko:saankadiadaytoytiCristo?
30Kalpasanna,rimmuardaitisiudad,ketimmayda
kenkuana.
31Kabayatanna,inkararagdagitiadalanna,akunkunada,
Maestro,manganka.
32Ngemkinunanakadakuada,Addataraonkoadiyo
ammo.
33Gapuna,kinunadagitiadalanitimaysakenmaysa,
Addakaditaoanangiyegkenkuanaarumbengamangan?
34KinunaniJesuskadakuada,Titaraonkoketti
panangaramiditipagayatantinangibaonkaniak,kentapno
maileppastitrabahona.
35Saankadingaibagayo,Addapayuppatabulan,ket
kalpasannaumaytipanagani?adtoy,kunakkadakayo,
Itangadyodagitimatayo,ketkumitakayokadagititalon;ta
napudawdanasigudngaagapit.
36Kettiaganiumawatititangdan,ketagurnongitibunga
itibiagngaagnanayon:tapnoagpadangaagrag-otiagmula
kentiagani.
37Ketditoypudnotisao,Timaysaagmula,kettisabali
apit.
38Imbaoncayoamangapititisaanyoanagbannog:
nagbannogtidaddumaatattao,ketsimrekkayoiti
panagbannogda.
39AdukadagitiSamaritanoitidaytaasiudadtinamati
kenkuanagapuitikinunatibabai,anangpaneknek,
“Imbaganakaniaktiaminngainaramidko.”
40IticastaidiimmaydagitiSamaritanokencuana,
nagpakaasidakencuanaamakipagnaedcadacuada:ket
nagnaedisunasadiayitiduangaaldaw.
41Ketadupaytinamatigapuitibukodnaabalikas;
42Ketkinunanaitibabai,Ita,mamatikami,saanagapuiti
saom:tanangngegmiamismoisuna,ketammomiapudno
adaytoytiCristo,tiMangisalakanitilubong.
43Itakalpasantiduangaaldaw,pimmanawidiay,ket
napanidiayGalilea.
44TaniJesusmetlaengtinangpaneknekngaawanti
dayawtimammadtoitibukodnaapagilian.
45IdinakadanonidiayGalilea,inawatdagititagaGalilea,
tanakitadatiaminngainaramidnaidiayJerusalemiti
piesta:tanapandametitipiesta.
46Gapuna,immaymanenniJesusidiayCanatiGalilea,a
nangaramidannaitiaraktidanum.Ketaddamaysaanatan-
okalalaki,atianaknaketmasakitidiayCapernaum.
47IdinangngegnaarimmuarniJesusmanipudJudeaidiay
Galilea,napankencuanaketimpakaasinaabumabaken
paimbagennatianakna:tadandaninmatay.
48KinunaniJesuskenkuana,Nosaankayoamakakita
kadagitipagilasinankendatdatlag,saankaytoamamati.
49Kinunakenkuanatinatan-ok,Apo,bumabakayosakbay
amataytianakko.
50KinunaniJesuskenkuana,Inka;sibibiagtianakmo.Ket
namatitilalakiitisaongaimbaganiJesuskenkuana,ket
pimmanaw.
51Ketbayatabumabbabaitan,sinabatdagitiadipennaket
imbagadakenkuana,akunkunada,Sibibiagtianakmo.
52Kalpasanna,dinamagnakadakuadatiorasa
panangruginaamangbalbaliw.Ketkinunadakenkuana,Idi
kalmanitimaikapitongaoras,pinanawantigurigor.
53Gapunanaammuantiamangaitiisumetlaengngaoras
akinunaniJesuskenkuana,Sibibiagtianakmo.
54Daytoymanentimaikaduaamilagrongainaramidni
JesusidirimmuaridiayJudeaidiayGalilea.
KAPITULO5
1KalpasandaytoyaddapiestadagitiJudio;ketsimmang-at
niJesusidiayJerusalem.
2ItaaddaidiayJerusalemitiasidegtipaglakuankadagiti
karnerotimaysaapagurnongantidanum,amaawaganiti
HebreoapagsasaoitiBetesda,ngaaddaanitilimaa
beranda.
3Kadagitoyaddanakaad-adungaawangawaynaatattao,
bulsek,nagsardeng,nalaylay,ngaagur-urayitipanaggaraw
tidanum.
4Tamaysangaanghelbimmabaitimaysaapanaweniti
dan-aw,ketpinagriribuknatidanum:siasinomanidinga
immunaasimrekkalpasantipannakariribuktidanum,
napaimbagtianiamanasakitna.
5Addasadiaytimaysaalalakianagsakitititallopuloket
waloatawen.
6IdinakitaniJesusngaagid-idda,ketnaammuannaa
nabayagenngaaddaitikasta,kinunanakenkuana,
“Kayatmokadiamapaimbag?
7Simmungbattiawangawaynaalalaki,Apo,awantitao,
nomariribukantidanum,amangikabilkaniakitidan-aw:
ngembayatngaumayak,sabalitibumabaitisanguanak.
8KinunaniJesuskenkuana,Bumangonka,alaemti
pagiddaamketmagnaka.
9Ketdagusanaimbagantilalaki,ketinnalanati
pagiddaanna,ketnagna:ketitiisumetlaengngaaldawti
sabbath.
10KinunangaruddagitiJudioitinaagasan,Aldawti
Panaginana:saananainkalinteganngaawitemti
pagiddaam.
11Insungbatnakadakuada,Tinangpaimbagkaniak,
kinunanakaniak,Alaemtipagiddaamketmagnaka.
12Kalpasannasinaludsoddakenkuana,Aniatitaoa
nagkunakenka,‘Ibaklaymotipagiddaamketmagnaka?
13Kettinapaimbagsaannaanaammuannosiasino
daydiay,tanaidanonniJesustibagina,ngaaddadagitiadu
atattaoitidaytaadisso.
14Kalpasanna,nasarakanniJesusisunaidiaytemplo,ket
kinunanakencuana,Adtoy,napaimbagka:dikaagbasol,di
lakettadumtengkenkatinakarkaropay.
15PimmanawtilalakiketimbaganakadagitiJudioani
Jesustinangpaimbagkenkuana.
16KetngaruddagitiJudioindadanesdaniJesus,ket
inkagumaandaapapatayen,gaputainaramidnadagitoya
banagitialdawapanaginana.
17NgeminsungbatniJesuskadakuada,Agtartrabahoni
Amakaginggaita,ketsiakngaagtartrabaho.
72

JUAN
18Gapunaad-addangainkagumaandagitiJudioti
panangpapataykenkuana,agsipudtasaanlaenga
sinalungasingnatiAldawaPanaginana,nodiketkinunana
payatiDiosketAmana,apinagbalinnatibaginaakapada
tiDios.
19IdinsimmungbatniJesusketkinunanacadacuada,
Pudno,pudno,kunakcadacayo,TiAnakawanti
maaramidannaitibagina,nodikettimakitanangaar-
aramidentiAma.
20TatiAmaay-ayatennatiAnak,ketipakitanakenkuana
tiaminngaar-aramidenna:ketipakitanantokenkuana
dagitidadakkelngaaramidngemkadagitoy,tapno
masdaawkayo.
21TakasitipanangpagungartiAmakadagitinatay,ken
pagbiagnaida;kastametatiAnakpagbiagnatikayatna.
22TaawantipanangukomtiAmaitiasinoman,nodiket
inyawatnatiaminapanangukomitiAnak.
23TapnoaminatattaodayawendakomatiAnak,kasiti
panangpadayawdaitiAma.Tisaanamangpadayawiti
Anak,saannaadayawentiAmaanangibaonkenkuana.
24Pudno,pudno,kunakkadakayo,Tidumngegitisaok,
kenmamatiitinangibaonkaniak,addaanitibiagnga
agnanayon,ketsaantongaumayitipannakakondenar;
ngemmaipasamanipudkenpatayngaagturongitibiag.
25Pudno,pudno,kunakkadakayo,Umaytioraskenita,
intonmangngegdagitinataytitimektiAnaktiDios:ket
dagitimakangngegagbiagdanto.
26TakasitiAmaaddaanbiagitibagina;kastametnga
intednaitiAnaktapnoaddabiagnaitibagina;
27Ketinikkannaititurayamangipatungpalmetiti
panangukom,agsipudtaisutiAnaktitao.
28Dikayagsiddaawitidaytoy:taumaytiorasa
mangngegtotitimeknadagitiaminngaaddakadagiti
tanem.
29Ketrummuarto;dagitinagaramiditinaimbag,iti
panagungartibiag;kendagitinagaramiditidakes,agingga
itipanagungartipannakakondenar.
30Awantimaaramidkoitibagik:kasmangngegko,
ukomek:ketnalintegtipanangukomko;agsipudtasaanko
asapsapulentibukodkoapagayatan,nodikettipagayatan
tiAmaanangibaonkaniak.
31Nomangsaksiakitibagik,saanapudnotisaksik.
32Addasabaliamangsaksimaipapankaniak;ketammok
apudnotisaksinamaipapankaniak.
33NangibaonkayokenJuan,ketinsaksinatikinapudno.
34Ngemdiakumawatitipammaneknekmanipudititao:
ngemdagitoyabanagibagak,tapnomaisalakankayo.
35Isuketmaysaasumsumgedkenagsilsilnagasilaw:ket
situtulokkayoitimaysaapanawenngaagrag-oitilawagna.
36NgemdakdakkeltipammaneknekkongemniJuan:ta
dagitiaramidngaintedkaniaktiAmatapnomaileppasko,
isumetlaengngaaramidngaar-aramidek,paneknekandak,
ngaimbaonnaktiAma.
37KettiAmaanangibaonkaniak,tinangsaksikaniak.
Saanyoanangngegtitimeknaitianiamanakanito,wenno
nakitatisukogna.
38Ketawancadacayotisaonangaagtalinaedcadacayo:ta
tiimbaonna,isusaancayoapatien.
39Sukisokendagitinasantuanakasuratan;tacadacuada
ipagarupyongaaddaancayoitibiagngaagnanayon:ket
isudadagitimangpaneknekcaniac.
40Ketsaankayongaumaykaniak,tapnomaaddaankayoiti
biag.
41Saanakngaumawatitidayawmanipudkadagititattao.
42Ngemam-ammodakayo,ngaawankadakayotiayatti
Dios.
43ImmayakitinaganniAmak,ketsaandakngaawaten:
noumaytisabaliitinaganna,isuawatenyonto.
44Kasanoamamatikayo,ngaumawatitidayawitimaysa
kenmaysa,kensaanamangsapsapulitidayawngaaggapu
laengitiDios?
45DiyopanunotenngaakusarennakayoitiAma:adda
maysaamangak-akusarkadakayo,niMoises,a
pagtaltalkanyo.
46TanonamatikayokenMoises,namatikayokomakaniak:
tainsuratnamaipapankaniak.
47Ngemnodikaymamatikadagitisinuratna,kasanoa
patienyodagitibalikasko?
KAPITULO6
1Kalpasandagitoy,limmasatniJesusitibaybaytiGalilea,
ngaisutibaybaytiTiberias.
2Ketaduatattaotisimmurotkencuana,agsipudta
nakitadadagitimilagrongainaramidnakadagitimasakit.
3Ketsimmang-atniJesusitimaysaabantay,ket
nagtugawsadiayakaduanadagitiadalanna.
4AsidegentiPaskua,maysaapiestadagitiJudio.
5IdiintangadniJesusdagitimatana,ketnakitanatiadua
bunggoyngaumas-asidegkenkuana,kinunanakenFelipe,
“Sadinotipaggatangantayoititinapaytapnokanen
dagitoy?
6Ketimbaganadaytoytapnopaneknekanna:taisumet
laengtiammonanoaniatiaramidenna.
7SimmungbatkenkuananiFelipe,Saanngaumdastidua
gasutasensilioatinapay,tapnomakaalatitunggalmaysa
itibassit.
8Kinunakenkuanatimaysakadagitiadalanna,niAndresa
kabsatniSimonPedro.
9Addamaysangaubingalalakiditoy,ngaaddaanitilima
atinapayasebadakenduaababassitngaikan:ngemania
dagitoyitinakaad-adu?
10KinunaniJesus,Pagtugawenyodagitilallaki.Ita,aduti
ruotitidaytaalugar.Isuanagtugawdagitilallaki,agarup
limaributibilangda.
11KetinnalaniJesusdagititinapay;ketidinagyaman,
inwarasnakadagitiadalan,kendagitiadalankadagiti
nagtugaw;kenkastametkadagitiikanakasitikayatda.
12Idimapnekda,kinunanakadagitiadalanna,
Urmongenyodagitinabatiapirsay,tapnoawanti
mapukaw.
13Gapunainummongdaida,ketpinunnodatisangapulo
ketduaabasketkadagitipirsaytilimaatinapayasebada,
anabatiitingatokadagitinangan.
14IdinakitadatimilagrongainaramidniJesus,kinunada,
Pudnodaytoyamammadtongaumayditoylubong.
15IdinabigbigniJesusngaumaydaketalaendaisunaa
sipipinget,tapnopagbalinendangaari,pimmanawmanen
itimaysaabantayngaagmaymaysa.
16Ididimtengentirabii,simmalogdagitiadalannaiti
baybay.
73

JUAN
17Ketsimrekitibarko,ketlimmasatitibaybaynga
agturongidiayCapernaum.Ketnasipngetenitan,ketsaan
ngaimmayniJesuskadakuada.
18Kettimmaudtibaybaygapuitinapigsangaangin.
19Itikastaidinaggauddaitiagarupduapulokettallopulo
ngaestadio,nakitadaniJesusamagmagnaitibaybay,ken
umas-asidegitibarko:ketnagbutengda.
20Ngemkinunanakadakuada,Siak;dikayagbuteng.
21Kalpasanna,situtulokdangainawatdaisunaitibarko:
ketdagusanakadanontibarkoitidagaapapananda.
22Itisimmaganadngaaldaw,idinakitadagititattaonga
agtaktakderitibangirtibaybayngaawansabaliabangka
sadiay,malaksiditidaydiaynakaserkandagitiadalanna,
kensaananakikuyogniJesuskadagitiadalannaitibangka,
nodikettikukuanadagitiadalanpimmanawdanga
agmaymaysa;
23(Nupaykasta,immaydagitidaddumaabilogmanipud
Tiberiasitiasidegtilugaranangandaititinapay,kalpasan
anagyamantiApo.)
24IdinakitadagititattaongaawansadiayniJesus,uray
dagitiadalanna,naglugandametitibarkoketdimtengda
idiayCapernaum,sapsapulenniJesus.
25Ketidinasarakandaisunaitibangirtibaybay,kinunada
kenkuana,Rabbi,kaanongaimmaykaditoy?
26SimmungbatniJesuskadakuadaketkinunana,Pudno,
pudno,kunakkadakayo,sapsapulennak,saanagaputa
nakitayodagitimilagro,nodiketgaputanangankayo
kadagititinapayketnabsogkayo.
27Saanngaagtrabahoparaititaraonamadadael,nodiket
gapuititaraonngaagnanayonaginggaitibiagnga
agnanayon,ngaitedtokadakayotiAnaktiTao:taisuti
nangselioitiDiosAma.
28Kinunadakenkuana,Aniatiaramidentayotapno
maaramidtayodagitiaramidtiDios?
29SimmungbatniJesusketkinunanakadakuada,Daytoy
tiaramidtiDios,tapnomamatikayoitiimbaonna.
30Kinunadangarudkenkuana,Aniangarudtipagilasinan
ngaipakitamtapnomakitamikenmamatikamikenka?ania
tiar-aramidem?
31Nangandagitiammamiitimannaidiaylet-ang;kas
naisurat,Intednaidaititinapaymanipudlangittapno
kanenda.
32KinunaniJesuskadakuada,Pudno,pudnokunak
kadakayo,SaanngaintedniMoiseskadakayodaytaa
tinapaymanipudlangit;ngemitedniAmaktipudnoa
tinapaymanipudlangit.
33TatitinapaytiDiosisutibumabamanipudlangitken
mangtedbiagitilubong.
34Kinunadakenkuana,Apo,kanayonngaitedmo
kadakamidaytoyatinapay.
35KetniJesuskinunanacadacuada,Siactitinapaytibiag:
tiumaycaniacsaantoapulosmabisin;kettimamatikaniak
saantoawawapulos.
36Ngemkinunakkadakayo,Nakitadakmet,ngemdikay
mamati.
37AminngaitedkaniaktiAmaumaytokaniak;ketti
umaykaniakdiaktopulosibelleng.
38Tabimmabaakmanipudlangit,saanatapnoaramidekti
bukodkoapagayatan,nodikettipagayatantinangibaon
kaniak.
39KetdaytoytipagayatantiAmaanangibaonkaniak,nga
itiaminngaintednakaniakawankomatimapukawko,no
diketibangonkomanenitimaudingaaldaw.
40Ketdaytoytipagayatantinangibaoncaniac,tapno
tunggalmaysaamakakitaitiAnakkenmamatikencuana,
maaddaanitibiagngaagnanayon.
41NagtanabutobdagitiJudiokenkuana,agsipudta
kinunana,Siaktitinapayabimmabamanipudlangit.
42Ketkinunada,SaankadiadaytoyniJesus,anakniJose,
ngaam-ammotayotiamanakeninana?kasanongaruda
kunana,Bimmabaakmanipudlangit?
43SimmungbatngarudniJesusketkinunanakadakuada,
Dikayagtanabutobitinagbaetanyo.
44Awantimakaumaycaniac,noditiAmaanangibaon
caniactimangguyodkencuana.
45Naisuratcadagitiprofeta,KetisudaamintiDios.Umay
kaniaktitunggaltaoanakangngegkennakasursuroiti
Ama.
46SaanatiasinomananakakitaitiAma,malaksiditi
nagtauditiDios,nakitanatiAma.
47Pudno,pudno,kunakkadakayo,Timamatikaniak
addaanitibiagngaagnanayon.
48Siakdaytatinapaytibiag.
49Nangnangandagidiammayoitimannaidiaylet-ang,ket
natayda.
50Daytoytitinapayabumabamanipudlangit,tapno
kanentimaysaataoketsaanamatay.
51Siaktisibibiagatinapayabimmabamanipudlangit:no
siasinomanamanganitidaytoyatinapay,agbiagtonga
agnanayon:kettitinapayngaitedkoisutilasagko,nga
itedkoamaipaayitibiagtilubong.
52NagsusupiatngaruddagitiJudio,akunkunada,“Kasano
ngaiteddaytoyataotilasagnaakanentayo?
53IdinniJesuskinunanacadacuada,Pudno,pudno,kunak
cadacayo,NosaancayoakanentilasagtiAnaktiTao,ken
inumentidarana,awantibiagyo.
54Siasinomanamanganitilasagko,kenuminumitidarak,
addaanitibiagngaagnanayon;ketisupagungarentoiti
maudingaaldaw.
55Tatilasagkopudnoataraon,kettidarakpudnonga
inumen.
56Timanganitilasagko,kenuminumitidarak,agtaeng
kaniak,ketsiakkencuana.
57KasimbaonnaktisibibiagngaAma,ketagbiagak
babaentiAma:kastamettimangankaniak,agbiagto
babaenkaniak.
58Daytoytitinapayabimmabamanipudlangit:saanakas
itipannangandagidiammayoitimanna,ketnatayda:ti
manganitidaytoyatinapayagbiagtongaagnanayon.
59Dagitoyabanbanagtikinunanaidiaysinagoga,bayatti
panangisuronaidiayCapernaum.
60Adungarudkadagitiadalanna,idinangngegdadaytoy,
kinunada,Narigatdaytoyasao;siasinotimakangngegiti
dayta?
61IdinaammuanniJesusitibaginaanagtanabutobdagiti
adalanna,kinunanakadakuada,Masalungasingkayokadi
daytoy?
62AniakennomakitayotiAnaktiTaongaagpangatoiti
ayannaidi?
63Isutiespirituamangpabiag;awantimagunggonati
lasag:dagitisasaongaibagakkadakayo,espirituda,ken
biagda.
74

JUAN
64Ngemaddasumagmamanokadakayoasaanamamati.
TaammoniJesusmanipudidipunganaynosiasinodagiti
saananamati,kennosiasinotirumbengamangliput
kenkuana.
65Ketkinunana,Ngarudkinunakkadakayo,ngaawanti
taoamakaumaykaniak,malaksidnointedkenkuanani
Amak.
66Manipuditidaytaatiempo,adukadagitiadalannati
nagsubli,ketsaanenanakipagnakenkuana.
67Kalpasanna,kinunaniJesuskadagitisangapuloketdua,
Pumanawkayometkadi?
68SimmungbatniSimonPedrokenkuana,Apo,siasinoti
papanantayo?addakenkadagitibalikastibiagnga
agnanayon.
69KetmamatikamikensiguradokamiasikadaytaaCristo,
tiAnaktisibibiagaDios.
70InsungbatniJesuskadakuada,Saankadiapinilikkayoa
sangapuloketdua,ketmaysakadakayoketmaysaadiablo?
71NagsaomaipapankenJudasIscariotengaanakni
Simon:taisutimangliputkenkuana,tamaysakadagiti
sangapuloketdua.
KAPITULO7
1KalpasandagitoyabanbanagnagnaniJesusidiayGalilea:
tadinakayattimagnaitiJudio,agsipudtainkagumaan
dagitiJudioapatayen.
2AsidegentipiestadagitiJudiokadagititabernakulo.
3Kinunangarudkenkuanadagitikakabsatna,Pumanawka
ditoyketmapankaidiayJudea,tapnomakitametdagiti
adalamdagitiaramidngaar-aramidem.
4Taawantitaongaagaramiditianiamanabanagiti
nalimed,ketisumetlaengtiagsapsapulamaam-ammoa
silalawag.Noaramidemdagitoy,ipakitamtibagimiti
lubong.
5Tasaanmetanamatikenkuanadagitikakabsatna.
6Kalpasanna,kinunaniJesuskadakuada,Saanpaya
dimtengtitiempok.
7Saannakaaguraentilubong;ngemsiakguraenna,
agsipudtapaneknekakdaytoy,adakesdagitiaramidna.
8Sumang-atkayoitidaytoyapiesta:Diakpaysumang-at
itidaytoyapiesta;tasaanpayanaan-anaytitiempok
dimteng.
9Idinaibaganadagitoyasasaokadakuada,nagnaedpay
laengidiayGalilea.
10Ngemidisimmang-atdagitikakabsatna,simmang-at
metitipiesta,saanasipapanayag,nodiketkaslanalimed.
11Kalpasanna,sinapuldagitiJudioidipiestaketkinunada,
Sadinotiayanna?
12Ketadutipanagtanabutobcadagititattaomaipanggep
kencuana:tadaddumatinagkuna,Isuketnaimbagatao.
ngemallilawennadagititattao.
13Nupaykasta,awantisiasinomananagsaoa
sipapanayagmaipapankenkuanagapuitipanagbuteng
kadagitiJudio.
14Idiagarupkatengngaantipiesta,simmang-atniJesusiti
temploketnangisuro.
15NagsiddaawdagitiJudio,akunkunada,“Kasanoa
makaammodaytoyataokadagitiletra,adinapulos
nasursuro?
16SimmungbatniJesuskadakuada,ketkinunana,Ti
pannursurokketsaanakukuak,nodiketkukuanati
nangibaonkaniak.
17Nosiasinomanakayatnangaaramidentipagayatanna,
maammuannantotisursuro,nonagtauditiDioswenno
agsasaoakitibagik.
18Tiagsaoitibaginasapulennatibukodnaadayag:ngem
tiagsapsapulitidayagnaanangibaonkenkuana,isumet
laengtipudno,ketawantikinakillokenkuana.
19SaankadingaintedniMoiseskadakayotiLinteg,ngem
kaskasdingaawankadakayotimangtungpalitiLinteg?
Apayamapankayoamangpapataykaniak?
20Simmungbatdagititattaoketkinunada,Addasairo:
siasinotimangpapataykenka?
21SimmungbatniJesusketkinunanakadakuada,
Maymaysatiinaramidko,ketmasmasdaawkayoamin.
22IntedngarudniMoiseskadakayotipannakakugit;(saan
agaputanagtaudkenMoises,nodiketnagtaudkadagiti
amma;)ketagkugitkayoitimaysaataoitiAldawa
Panaginana.
23Notimaysaataoitialdawapanaginanaumawatiti
pannakakugit,tapnosaanamasalungasingtiLintegni
Moises;makapungtotkayokadikaniak,gaputa
pinaimbagkotimaysaataoitialdawapanaginana?
24Saanngaukomensigunitilanga,nodiketukomenyoti
nalintegapanangukom.
25KinunatidaddumakadakuadaatagaJerusalem:“Saan
kadiadaytoytisapsapulendaapatayen?”
26Ngem,adtoy,agsaoasitutured,ketawantiibagada
kenkuana.Pudnokadingaammodagitiagtuturayadaytoy
timismoaKristo?
27Nupaykasta,am-ammotayodaytoyataonosadinoti
naggapuanna:ngemintonumayniCristo,awanti
makaammonosadinotinaggapuanna.
28IdinimpukkawniJesusidiaytemplobayatti
panangisurona,akunkunana,Am-ammodak,kenammoyo
nosadinotinaggapuak.
29Ngemam-ammokisuna:tanaggapuakkenkuana,ket
imbaonnak.
30Kalpasanna,inkagumaandangaalaen:ngemawanti
asinomananangikabilkenkuana,agsipudtasaanpaya
dimtengtiorasna.
31Adukadagititattaotinamatikencuana,ketkinunada,
IntonumayniCristo,ad-adungatangaaramidennadagiti
milagrongemdagitoyngainaramiddaytoyatao?
32NangngegdagitiFariseongaintanabutobdagititattao
dagitikastaabanbanagmaipanggepkenkuana;ketdagiti
Fariseokendagitipanguluenapapadinangibaonda
kadagitiopisialamangalakenkuana.
33Kalpasanna,kinunaniJesuskadakuada,Itiapagbiit,
addaakkadakayo,ketkalpasannamapanakitinangibaon
kaniak.
34Birokendakto,ketdidaktomasarakan:ketnosadinoti
ayanko,saankayoamakaumaysadiay.
35Kalpasanna,kinunadagitiJudioitimaysakenmaysa,
Sadinotipapanannatapnosaantayoamasarakan?mapanto
ngatakadagitinaiwaraskadagitiGentil,ketisuronadagiti
Gentil?
36Aniaakitatipanagsaodaytoyakinunana,
‘Birokennakto,ketdidaktomasarakan:ketnosadinoti
ayanko,dikaymabalintiumaysadiay?
75

JUAN
37Itimaudingaaldaw,daydinaindaklanngaaldawti
piesta,nagtakderniJesusketimpukkawna,akunkunana,
Notiasinomanamawaw,umaykomakaniakketuminum.
38Timamatikaniak,kaskinunatiNasantoanaSurat,
agayustodagitikarayantisibibiagadanummanipuditi
tianna.
39(NgemimbaganadaytoytiEspiritu,arebbengnga
awatendagitimamatikenkuana:tasaanpayanaitedti
EspirituSanto,agsipudtasaanpayanaipadayagniJesus).
40Adukadagititattao,idinangngegdadaytoyasasao,
kinunada,PudnoadaytoytiPropeta.
41Kinunatidadduma,DaytoytiCristo.Ngemkinunati
dadduma,RummuartokadiniCristomanipudGalilea?
42SaankadingaimbagatiNasantoanaSurat,“Umayni
CristomanipuditikaputotanniDavid,kenmanipuditiiliti
Betlehem,ngaayanniDavid?”
43Gapuna,addapanagsisinadagititattaogapukenkuana.
44Ketkayatkomangaalaentidaddumakadakuada;ngem
awantitaoanangikabilkenkuana.
45Kalpasanna,immaydagitiofisialeskadagitipanguluena
papadikenFariseo;ketkinunadakadakuada,Apayadiyo
inyegisuna?
46Insungbatdagitiofisiales,“Awantitaoanagsaoakas
itidaytoyatao.”
47InsungbatdagitiFariseo,“Naallilawkayometkadi?
48Addakadinamatikenkuanakadagitiagtuturaywenno
Fariseo?
49Ngemmailunoddagitoyatattaoasaanamakaammoiti
Linteg.
50KinunaniNicodemokadakuada,(Daydiayimmayken
Jesusitirabii,maysakadakuada).
51Ukomenkaditilintegtayotisiasinoman,sakbaya
dumngegkenkuana,kenammonatiar-aramidenna?
52Simmungbatdaketkinunadakenkuana,Taga-Galileeka
metkadi?Sukimatenyo,ketkitaenyo:taawantitumauda
profetamanipudGalilea.
53Napantitunggalmaysaitibukodnaabalay.
KAPITULO8
1NapanniJesusitibantaydagitiOlibo.
2Ketitinasapaabigatimmaymanenititemplo,ketamin
dagititattaoimmaydakenkuana;ketnagtugaw,ket
insuronaida.
3KetdagitieskribakenFariseoinyegdakencuanatimaysa
ababaianatiliwamakikamalala;ketidiinsaaddaisunaiti
tengnga,.
4Kunadakencuana,Maestro,natiliwdaytoyababaiiti
pannakikamalala,itimismongaaramidna.
5ItaniMoisesitiLintegimbilinnacadacami,adagiticasta
mabatoanda:ngemaniatikunam?
6Daytoytiimbagadaanangsulisogkenkuana,tapno
masapulngaakusarandaisuna.NgemnagruknoyniJesus,
ketbabaentiramaynainsuratnaitidaga,akasladina
nangngegida.
7Isungaidiintuloydatinagsaludsodkenkuana,
timmakderketkinunanakadakuada,Tiawanbasolna
kadakayo,ipuruaknangaumunatibatokenkuana.
8Ketnagruknoymanen,ketnagsuratitidaga.
9Ketdagitinakangngegitidaytoy,idipinabasoldababaen
tibukoddaakonsiensia,rimmuardaasaggaysa,mangrugi
itiinauna,aginggaitimaudi:ketniJesusnabatinga
agmaymaysa,kentibabaiasitatakderititengnga.
10IditimmakderniJesus,ketawantinakitananoditi
babai,kinunanakenkuana,Babai,sadinotiayandagidiay
mangak-akusarkenka?awankadititaoanangkondenar
kenka?
11Kinunana,Awantitao,Apo.KetniJesuskinunana
kencuana,Saancametakondenaren:inca,ketsaancanga
agbasol.
12Kalpasanna,nagsaomanenniJesuskadakuada,a
kunkunana,Siaktisilawtilubong.
13KinunangarudkenkuanadagitiFariseo,
Mangpaneknekkamaipapanitibagim;saanapudnoti
rekordmo.
14SimmungbatniJesusketkinunanacadacuada,Uray
paneknekactibagic,pudnolattatipammaneknekko:ta
ammocnosadinotinaggapuackennosadinotipapanak;
ngemsaanyoamaibaganosadinotinaggapuak,kenno
sadinotipapanak.
15Ukomyotikasitilasag;Awantitaongaukomek.
16Ketkaskasdinomangukom,pudnotipanangukomko:ta
saanakngaagmaymaysa,nodiketsiakkentiAmaa
nangibaonkaniak.
17NaisuratmetitiLintegyoapudnotipammaneknekti
duaatao.
18Siaktimangsaksiitibagik,kettiAmaanangibaon
kaniaktimangsaksikaniak.
19Kinunadakenkuana,SadinotiayanniAmam?
SimmungbatniJesus,Saandakngaam-ammowennoni
Amak.
20DagitoyasasaosinaoniJesusitipagidulinanitigameng,
bayattipanangisuronaidiaytemplo:ketawantiasinoman
anangikabilkenkuana;tasaanpayadimtengtiorasna.
21Kalpasanna,kinunamanenniJesuskadakuada,
Mapanak,ketbirokennakto,ketmataykaytokadagiti
basbasolyo.
22KinunadagitiJudio,“Patayennakaditibagina?”gapu
takunana,Nosadinotipapanak,saankayoamakaumay.
23Ketkinunanacadacuada,Nagtaudcayoitibaba;
Naggapuakitingato:taga-maysakayoitidaytoyalubong;
Saanakatagadaytoyalubong.
24Kinunakngarudkadakayoamataykaytokadagiti
basbasolyo:tanodikaymamatiasiakisuna,mataykayto
kadagitibasbasolyo.
25Kinunadakenkuana,Siasinoka?KetniJesuskinunana
cadacuada,Uraytiimbagaccadacayomanipudidi
punganay.
26Adutiibagakkenpanangukomkomaipapankadakayo:
ngemtinangibaonkaniakpudno;ketibagakitilubong
dagitibanaganangngegkokenkuana.
27Saandaanaawatananagsaokadakuadamaipapaniti
Ama.
28Kalpasanna,kinunaniJesuskadakuada,Intonintag-
ayyotiAnaktiTao,maammuanyontoasiakisuna,ket
awantiar-aramidekabukbukodko;ngemkasinsuro
kaniakniAmak,ibagbagakdagitoyabanbanag.
29Kettinangibaoncaniacaddacaniac:tiAmasaannaca
binaybay-an;takanayonngaaramidekdagidiaymakaay-
ayokenkuana.
30Bayattipanangisaonakadagitoyasasao,adutinamati
kenkuana.
76

JUAN
31KinunaniJesuskadagidiayJudioanamatikenkuana,
Noagtultuloykayoitisaok,pudnoadakayotiadalak.
32Ketmaammuanyontotikinapudno,kettikinapudno
wayawayaannakayto.
33Insungbatdakencuana,KaputotanminiAbraham,ket
saankamiapulosanaadipenitiasinoman.
34SimmungbatniJesuskadakuada,Pudno,pudnokunak
kadakayo,Siasinomanngaagaramiditibasolketadipenti
basol.
35Kettiadipensaanngaagtalinaeditibalayitiagnanayon:
ngemtiAnakagtalinaeditiagnanayon.
36NowayawayaannakaytotiAnak,pudnoa
mawayawayaankayto.
37Ammokabin-iniAbraham;ngemsapsapulennaka
patayen,agsipudtaawantilugartisaokkadakayo.
38SarsaritaektinakitakkenAmak:ketar-aramidenyoti
nakitayokenamayo.
39Simmungbatdaketkinunadakenkuana,NiAbrahamti
amami.KinunaniJesuskadakuada,NoannakniAbraham,
aramidenyokomadagitiaramidniAbraham.
40Ngemita,sapsapulennakapatayen,maysaataoa
nangibagakadakayoitikinapudno,anangngegkoitiDios:
saanadaytoytiinaramidniAbraham.
41Aramidenyodagitiaramidniamayo.Kalpasanna,
kinunadakenkuana,Saankamianayanakitipannakiabig;
maymaysatiAmatayo,uraypaytiDios.
42KinunaniJesuskadakuada,NotiDiosAmayo,
ayatennakkoma.saanakmetanaggapuitibagik,nodiket
imbaonnak.
43Apayadiyomaawatantipanagsaok?uraygaputa
saanyoamangngegtisaok.
44Nagtaudkayoitiamayoadiablo,ketaramidenyonto
dagitiderrepniamayo.Isuketmammapataymanipudidi
punganay,kensaananagnaeditikinapudno,agsipudta
awantikinapudnokenkuana.Noagsasaoitiulbod,agsasao
itibukodna:taisuketulbod,kenamadaytoy.
45Ketgaputaibagaktipudnokadakayo,saandakapatien.
46Siasinokadakayotimangkombinsirkaniakitibasol?
Ketnoibagaktipudno,apayadikaymamatikaniak?
47TinagtauditiDiosdenggennadagitisasaotiDios:
saanyongarudadenggenida,agsipudtasaankayoa
nagtauditiDios.
48Kalpasanna,insungbatdagitiJudio,ketkinunada
kenkuana,“Saanmianasayaattipanangibagamiamaysaka
aSamaritano,ketaddaankaitisairo?
49InsungbatniJesus,Awantisairo;ngemdayawekni
Amak,ketdakayoibabainnak.
50Ketdiaksapsapulentibukodkoadayag:addamaysaa
mangsapsapulkenmangukom.
51Pudno,pudno,kunakkadakayo,Notungpalentimaysa
ataotisaok,saannantoapulosmakitatiipapatay.
52KinunadagitiJudiokenkuana,Ita,ammomingaadda
sairo.NatayenniAbraham,kendagitiprofeta;ketkunam,
Notungpalentimaysaataotisaok,saannantoapulosa
maramanantiipapatay.
53DakdakkelkakadingemniAbrahamngaamami,a
natayen?ketnatayendagitiprofeta:siasinotiaramidema
bagim?
54InsungbatniJesus,Nodayawektibagik,awanti
dayawko.maipapankenkuana,ibagbagayo,ngaisuti
Diosyo.
55Kaskasdisaanyongaam-ammo;ngemam-ammokisuna:
ketnokunaek,Diakam-ammo,agbalinaktongaulboda
kaskadakayo:ngemam-ammokisuna,kettungpalekti
saona.
56Nagrag-oniamayongaAbrahamamakakitaiti
aldawko:ketnakitanadayta,ketnaragsakan.
57Kalpasanna,kinunadagitiJudiokenkuana,Saankapay
ngaagtawenitilimapulo,ketnakitamkadiniAbraham?
58KinunaniJesuskadakuada,Pudno,pudno,kunak
kadakayo,SakbayanaaddaniAbraham,addaak.
59Kalpasannanangaladakadagitibatotapnoipuruakda
kenkuana:ngemnaglemmengniJesus,ketrimmuariti
templo,alimmasatititengngada,ketitikastalimmasat.
KAPITULO9
1IdilumabasniJesus,nakitanatimaysaalalakiabulsek
manipudpannakayanakna.
2Insaludsoddagitiadalannakenkuana,akunkunada,
Maestro,siasinotinagbasol,daytoyataowennodagiti
nagannakna,anayanakabulsek?
3InsungbatniJesus,Saananagbasoldaytoyataowenno
dagitidadakkelna,nodikettapnomaiparangarang
kenkuanadagitiaramidtiDios.
4Masapulngaaramidekdagitiaramidtinangibaonkaniak,
bayatngaaldaw:dumtengtirabii,intonawantitaoa
makatrabaho.
5Nolakettaaddaakditoylubong,siaktisilawtilubong.
6Idinaisaonadaytoy,intupranatidaga,ketinaramidnati
damiliititupra,ketpinulotannadagitimatatibulsekiti
damili.
7Ketkinunanakencuana,Inka,agdiguskaitidan-awti
Siloam,(atikaipapananna,Naibaon.)Napanngarud,ket
nagdigus,ketimmaynakita.
8Kinunangaruddagitikaarruba,kendagitiimmun-unaa
nakakitakenkuanaabulsek,Saankadiadaytoyti
nagtugawkennagpakaasi?
9Daddumatinagkuna,Daytoyisuna:dagitidadduma
kinunada,Isuketkaskenkuana:ngemkinunana,Siakisuna.
10Gapuna,kinunadakencuana,Kasanoanaluktandagiti
matam?
11Simmungbatketkinunana,Maysaataoanaawagan
Jesustinangaramiditidamili,ketpinulotannadagitimatak,
ketkinunanakaniak,Inkaitidan-awtiSiloam,ket
agbuggoka:ketnapanaknagdigus,ketnakitak.
12Kinunadakenkuana,Sadinotiayanna?Kinunana,Diak
ammo.
13InsangpetdakadagitiFariseodaydinagbulsek.
14AldawasabbathidiinaramidniJesustidamili,ken
linuktannadagitimatana.
15Kalpasanna,sinaludsodmetdagitiFariseonokasanoa
nakitanatipanagkitana.Kinunanakadakuada,Inkabilnati
damilikadagitimatak,ketnagbuggoak,ketmakitak.
16Gapuna,kinunatidaddumaaFariseo,Saananagtauditi
Diosdaytoyatao,agsipudtasaannaasalimetmetanti
AldawaPanaginana.Kinunadagitidadduma,Kasanoa
makaaramidtitaoamanagbasolkadagitikastaamilagro?
Ketaddapanagsisinaitinagbaetanda.
17Kinunadamanenitibulsek,Aniatiibagammaipapan
kenkuana,alinuktannadagitimatam?Kinunana,Isuket
maysaapropeta.
77

JUAN
18NgemsaananamatidagitiJudiomaipanggepkenkuana,
ngaisuketbulsek,ketinawatnatipanagkitana,agingga
ngainayabandadagitinagannakdaydiaynakakita
kenkuana.
19Ketsinaludsoddakadakuada,akunkunada,Daytoykadi
tianakyo,akunayoanayanakabulsek?kasanongaruda
makitanaita?
20Simmungbatdagitinagannaknakadakuadaketkinunada,
Ammomiadaytoytianakmi,kennayanakabulsek.
21Ngemnoaniatimakitanaita,saantayongaammo;
wennotinanglukatkadagitimatana,saantayongaammo:
isuketnataenganen;damagemkenkuana:agsaoisunapara
itibagina.
22Dagitoyasasaoinsaodagitidadakkelna,agsipudta
kabutengdadagitiJudio:tanapagnunumuandagitiJudio,a
notiasinomanamangipudnongaisuniCristo,maparuar
itisinagoga.
23Gapunakinunadagitidadakkelna,Nataenganen;
saludsodemkenkuana.
24Kalpasannainayabandamanentitaoabulsekket
kinunadakenkuana,ItedmotiDiositidayaw:ammomia
managbasoldaytoyatao.
25Simmungbatketkinunana,Uraymanagbasolwenno
saan,diakammo:maysaabanagtiammok,idintotabulsek
idi,makitakitan.
26Kalpasanna,kinunadamanenkenkuana,Aniati
inaramidnakenka?kasanoalinuktannadagitimatam?
27Insungbatnakadakuada,Naibagakonkadakayo,ngem
saankayoanangngeg:apayakayatyoadenggenmanen?
agbalinkayometkadingaadalanna?
28Kalpasanna,inlaisda,ketkinunada,Sikatiadalanna;
ngemdatayoketadalanniMoises.
29AmmomianagsaotiDioskenMoises:nomaipapaniti
daytoyatao,saanmingaammonosadinotinaggapuanna.
30Simmungbattilalakiketkinunanakadakuada,Apay
ngaaddanakaskasdaawabanag,adikayammonosadino
tinaggapuanna,ngemkaskasdialinuktannadagitimatak.
31ItaammotayoasaanadumngegtiDioskadagiti
managbasol:ngemnotiasinomanagdaydayawitiDiosket
aramidennatipagayatanna,isutidenggenna.
32Nanipudidinangrugitilubong,saanpayanangngeg
ngaaddataoananglukatkadagitimatatimaysaanayanak
abulsek.
33NosaananagtauditiDiosdaytoyatao,awanti
maaramidanna.
34Simmungbatdaketkinunadakenkuana,Nayanakkaa
naan-anaykadagitibasol,ketisuronakamikadi?Ket
pinaruardaisuna.
35NangngegniJesusapinaruarda;ketidinasarakanna
isuna,kinunanakenkuana,MamatikakadiitiAnaktiDios?
36Insungbatnaketkinunana,Siasinoisuna,Apo,tapno
mamatiakkenkuana?
37KetniJesuskinunanakencuana,Agpadaanakitam
isuna,ketisutimakisarsaritakenka.
38Ketkinunana,Apo,mamatiak.Ketnagdaydayaw
kenkuana.
39KetkinunaniJesus,Paraitipanangukomimmayak
ditoylubong,tapnomakakitadagitisaanamakakita;ken
tapnomabulsekdagitimakakita.
40NangngegtisumagmamanoaFariseoakaduanadagitoy
asasao,ketkinunadakenkuana,Bulsektayometkadi?
41KinunaniJesuskadakuada,Nobulsekkayo,awankoma
tibasolyo.ngarudagtalinaedtibasolyo.
KAPITULO10
1Pudno,pudno,kunakkadakayo,Daydiaysaanasumrek
itiruanganitipagyanandagitikarnero,ngemsumang-atiti
sabaliadalan,isumetlaengtimannanakawken
mannanakaw.
2Ngemtisumrekitiruanganisutipastordagitikarnero.
3Kenkuanatiagay-aywanitiruanganaglukat;ketdagiti
karneromangngegdatitimekna:ketawagannadagiti
bukodnaakarneroitinaganna,ketitulodnaidaarummuar.
4Ketnoiruarnadagitibukodnaakarnero,umun-una
kadakuada,ketsumurotkenkuanadagitikarnero:ta
ammodatitimekna.
5Kettiganggannaetsaandantoasuroten,nodiket
agtalawdantokenkuana:tasaandangaammotitimek
dagitiganggannaet.
6DaytoyapangngariginsaonacadacuadaniJesus:ngem
saandaanaawatannoaniadagitibanbanagngaimbagana
cadacuada.
7KinunamanenniJesuskadakuada,Pudno,pudno,kunak
kadakayo,Siaktiruangandagitikarnero.
8Aminngaimmun-unangemsiakketmannanakawken
mannanakaw:ngemsaanidaanangngegdagitikarnero.
9Siaktiruangan:babaenkaniaknosumrektisiasinoman,
maisalakanto,ketsumrekkenrummuar,ketmakasarakiti
pagpastoran.
10Timannanakawsaanngaumay,nodikettapno
agtakaw,kenmangpapatay,kenmangdadael:Immayak
tapnomaaddaandaitibiag,kentapnoad-addaa
maaddaandaitidayta.
11Siaktinaimbagapastor:tinaimbagapastoritednati
biagnamaipaaykadagitikarnero.
12Ngemtiagtangtangdan,ketsaanapastor,asaana
kukuadagitikarnero,makitanatilobongaumay,ket
panawannadagitikarnero,ketagtalaw:kettilobo
tiliwennaida,ketiwarasnadagitikarnero.
13Tiagtangtangdanagtaray,agsipudtaisukettangdanan,
ketsaannaamaseknankadagitikarnero.
14Siaktinaimbagapastor,ketam-ammokdagitikarnerok,
kenam-ammokdagitikarnerok.
15Kaspanangam-ammokaniaktiAma,kastametngaam-
ammoktiAma:ketitedkotibiagkomaipaaykadagiti
karnero.
16Addakaniakdagitidaddumaakarnero,asaananagtaud
itidaytoyngaarban:masapulmetngaiyegko,ket
mangngegdantotitimekko;ketaddantomaymaysaa
pangen,kenmaysaapastor.
17Gapuna,ay-ayatennakniAmak,agsipudtaintedkoti
biagko,tapnoalaekmanen.
18Awantiasinomanamangalakaniak,nodiketitedkoa
bukbukodko.Addapannakabalinkoamangikabilitidayta,
kenaddapannakabalinkoamangalamanenitidayta.
NaawatkodaytoyabilinmanipudkenAmak.
19AddamanenpanagsisinadagitiJudiogapukadagitoya
sasao.
20Adukadakuadatinagkuna,Addasairona,ketnauyong;
apayadumngegkayokenkuana?
78

JUAN
21Kinunatidadduma,Saanasasaodagitoytiaddaaniti
sairo.Mabalinkadialuktantidiablodagitimatadagiti
bulsek?
22KetidiayJerusalemtipiestatidedikasion,ketkalam-
ekna.
23NagnaniJesusititemploitiberandaniSolomon.
24KalpasannaimmaydagitiJudioitiaglawlawna,ket
kinunada kenkuana,Kasano kabayag nga
pagduaduaannakami?NosikatiCristo,ibagamkadakamia
nalawag.
25InsungbatniJesuskadakuada,Imbagakkadakayo,
ngemsaankayoanamati.
26Ngemsaankayoamamati,agsipudtasaankayoa
karamankadagitikarnerok,kasitikinunakkadakayo.
27Mangngegdagitikarneroktitimekko,ketam-ammok
ida,ketsumurotdakaniak.
28Ketitedkokadakuadatibiagngaagnanayon;ket
saandantoapulosmadadael,wennouraysiasinomana
mangpukankadakuadamanipuditiimak.
29NiAmak,anangtedkaniak,dakdakkelngemitiamin;
ketawantitaoamakabaelamangtubtubngarkadagitoy
manipuditiimaniAmak.
30MaymaysakamikenniAmak.
31Kalpasanna,nangalamanendagitiJudiokadagiti
batbatotapnobato.
32InsungbatniJesuskadakuada,Aduanaimbagnga
aramidtiimpakitakkadakayomanipudkenAmak;gapuiti
aniakadagitangaaramidtibatbatoendak?
33SimmungbatdagitiJudiokenkuana,akunkunada,Gapu
itinaimbagngaaramidsaanmiabato.ngemgapuiti
panagtabbaaw;ketgaputasika,kasmaysaatao,
pagbalinemtibagimaDios.
34InsungbatniJesuskadakuada,Saankadianaisuratiti
Lintegyo,‘Kinunak,Dioskayo?
35Noinawagannaidaadidiosen,anakaigapuantisaoti
Dios,ketsaanamadadaeltinasantuanakasuratan;
36Ibagayomaipapanitidaydiay,apinagsantipikartiAma
kenimbaonnaditoylubong,Agtabbaawka;gaputakinunak,
SiaktiAnaktiDios?
37NodiakaramidendagitiaramidniAmak,dinakpatien.
38Ngemnoaramidek,nupaydikaymamatikaniak,
patienyodagitiaramid:tapnomaammuanyoken
mamatikayongaaddakaniaktiAma,kensiakmet
kenkuana.
39Gapunainkagumaandamanenatiliwen:ngemnakalibas
itiimada,.
40KetpimmanawmanenitilabestiJordanaginggaiti
lugaranagbautisaranniJuanididamo;ketsadiayti
nagnaedanna.
41Ketadutiimmaykencuana,ketkinunada,Awanti
inaramidniJuanamilagro:ngemaminabanbanagnga
imbaganiJuanmaipapanitidaytoyataopudnoda.
42Ketadutinamatikencuanasadiay.
KAPITULO11
1NasakittimaysaalalakingaagnaganLazaro,taga
Betania,itiilidaMariakentikabsatnaaniMarta.
2(IsuniMariaanangpulotitiApoitisapsapo,ken
pinunasnadagitisakanababaentibuokna,atikabsatnaani
Lazaroketmasakit.)
3Gapuna,nangibaondagitikakabsatnaababbaikenkuana,
akunkunada,Apo,adtoy,tiay-ayatemketmasakit.
4IdinangngegniJesusdayta,kinunana,Daytoyasakit
saanngaagpaaykenpatay,nodiketmaipaayitidayagti
Dios,tapnomaidaydayawtiAnaktiDiosgapuitidayta.
5Ita,inayatniJesusdaMarta,kentikabsatnaababaiken
niLazaro.
6Idinangngegnangaisuketmasakit,nagnaedpaylaeng
itiduangaaldawitiisumetlaengalugarngaayanna.
7Kalpasanna,kinunanakadagitiadalanna,“Mapantayo
manenidiayJudea.”
8Kunadagitiadalannakenkuana,Maestro,
inkagumaannakaabatoendagitiJudio;ketmapankakadi
manensadiay?
9InsungbatniJesus,Saankadingaaddasangapuloketdua
ngaorasitialdaw?Nomagmagnaitialdaw,saana
maitibkol,agsipudtamakitanatilawagdaytoyalubong.
10Ngemnomagmagnatitaoitirabii,maitibkol,agsipud
taawantilawagkenkuana.
11Dagitoyabanbanagkinunana:ketkalpasandayta
kinunanacadacuada,MaturogniLazaroagayyemtayo;
ngemmapanak,tapnomapukawkoisunamanipudturog.
12Kinunadagitiadalanna,Apo,nomaturog,nasayaattoti
aramidenna.
13Nupaykasta,nagsaoniJesusmaipapanitiipapatayna:
ngemimpagarupdaanagsaoisunamaipapanitipanaginana
itipannaturog.
14Kalpasanna,silalawagakinunaniJesuskadakuada,
NatayenniLazaro.
15Ketmaragsakanakgapukadakayotaawanaksadiay,iti
panggepamamatikayo;nupaykastamapantayokenkuana.
16KinunaniTomas,amaawaganitiDidimo,kadagiti
padanangaadalan,Intayomettapnomataytayoakaduana.
17IdiimmayniJesus,nasarakannangauppatngaaldawen
anakaiddaititanem.
18AsidegiditiBetaniaitiJerusalem,agarupsangapuloket
limangaestadiotikaadayona.
19AdukadagitiJudiotiimmaykadaMartakenMaria,
tapnoliwliwaendaidamaipapanitikabsatda.
20IdinniMarta,apamananangngegnangaumayniJesus,
napannasinabat,ngemnagtugawniMariaitibalay.
21KinunaniMartakenniJesus,Apo,noaddakakoma
ditoy,saankomaanataytikabsatko.
22Ngemammok,ngaurayita,aniamanadawatemitiDios,
itedtokenkatiDios.
23KinunaniJesuskenkuana,Agungartotikabsatmo.
24KinunaniMartakenkuana,Ammokngaagungarto
intonpanagungaritimaudingaaldaw.
25KinunaniJesuskenkuana,Siaktipanagungarkenti
biag:timamatikaniak,nupaynatayen,agbiagtopaylaeng.
26Kettisiasinomanngaagbiagkenmamatikaniak,saanto
apulosmatay.Mamatikakadiitidaytoy?
27Kinunanakenkuana,Wen,Apo:Mamatiakasikati
Cristo,AnaktiDios,ngaumaykomaditoylubong.
28Ketidinaibaganadaytoy,napan,ketinayabannani
Mariaakabsatnaababaiasililimed,akunkunana,Immay
tiMaestroketumawagkenka.
29Apamananangngegnadayta,timmakderadagusket
napankenkuana.
30Ita,saanpayadimtengniJesusitiili,nodiketaddaiti
daytaalugarasinabatniMarta.
79

JUAN
31DagitiJudioakaduanaitibalay,kennangliwliwa
kenkuana,idinakitadaniMariaatimmakdera
sidadarasudosketrimmuar,simmurotdakenkuana,a
kunkunada,“Mapanititanemtapnoagsangitsadiay.”
32IdinakadanonniMariaitiayanniJesusketnakitana,
nagruknoyitisakana,akunkunanakenkuana,Apo,no
addakakomaditoy,saankomaanataytikabsatko.
33IdinakitaniJesusngaagsangsangitkenagsangsangit
metdagitiJudioanakikuyogkenkuana,nagsennaayiti
espiritunaketnariribukan.
34Ketkinunana,Sadinotinangikabilanyokenkuana?
Kinunadakenkuana,Apo,umaykaketkitaem.
35NagsangitniJesus.
36KinunadagitiJudio,Adtoytipanagayatnakenkuana!
37Kinunatidaddumakadakuada,“Saankadiamabalina
daytoyataoananglukatkadagitimatatibulsek,saankoma
anatayuraydaytoyatao?
38ImmasidegmanenniJesusititanem.Maysadaytaa
kueba,ketaddabatoanaiparabawitidayta.
39KinunaniJesus,Ikkatenyotibato.KinunaniMartaa
kabsatababaitinatay,kinunanakenkuana,Apo,itidaytoy
atiempo,nabangsitnan,tauppatngaaldawenanatayen.
40KinunaniJesuskenkuana,Saankadingaimbagak
kenkaanomamatika,makitamtidayagtiDios?
41Kalpasanna,inikkatdatibatomanipuditilugara
nakaikabilandagitinatay.KetintangadniJesusdagiti
matanaketkinunana,Ama,agyamanakkenkata
nangngegnak.
42Ketammokakanayonadumdumngegcaniac:ngem
gapucadagititattaongaaddaitiasidegimbagac,tapno
patiendaasicatinangibaoncaniac.
43Ketidinaisaonadaytoy,impukkawnaitinapigsaa
timek,Lazaro,rummuarka.
44Kettinatayrimmuar,anaigaluttiimakensakanaiti
pagan-anayatanem:kettirupananaigalutitinapkin.
KinunaniJesuskadakuada,Luk-atanyoisunaket
palubosanyo.
45Kalpasanna,adukadagitiJudiongaimmaykenMaria
kennakakitakadagitiinaramidniJesus,namatida
kenkuana.
46NgemdaddumakadakuadatinapankadagitiFariseo,
ketimbagadakadakuadatiinaramidniJesus.
47Kalpasanna,inummongdagitipanguluenapapadiken
dagitiFariseoitimaysaakonseho,ketkinunada,Aniati
aramidenmi?taaduamilagrotiar-aramidennadaytoyatao.
48Nopalubosantayoisunaitikasta,mamatitokenkuanati
amin:ketumaytodagitiRomanoketalaendatilugarken
nasiontayo.
49Kettimaysakadakuada,ngaagnaganCaifas,kas
nangatoapadiitidaytametlaatawen,kinunana
kadakuada,Awantiammoyo.
50Saanmetapanunotenamaitutopkadatayo,atimaysaa
taomataymaipaaykadagititattao,ketsaanamadadaelti
interoanasion.
51Ketsaannaasinaonadaytoygapuitibagina:ngemgapu
tanangatoapadiitidaytaatawen,impadtonaamatayni
Jesusmaipaayitidaytaanasion;
52Ketsaanlaengaparaitidaytaanasion,nodikettapno
ummongennametitimaysadagitiannaktiDiosanaiwaras
itiballasiw-taaw.
53Kalpasanna,manipuditidaytangaaldawnagtulagdaa
mapapatay.
54SaanngarudanagnaniJesusasipapanayagkadagiti
Judio;ngemnapanmanipudsadiayitimaysaadaganga
asidegitilet-ang,itimaysaasiudadanaawaganEfraim,
ketsadiaynagtultuloyakaduanadagitiadalanna.
55AsidegentiPaskuadagitiJudio:ketadutirimmuariti
awayidiayJerusalemsakbaytiPaskua,tapnodalusandati
bagbagida.
56Kalpasanna,binirokdaniJesus,ketnagsasaritadaiti
nagbabaetanbayatngaagtaktakderdaititemplo,Aniati
pagarupyoasaanngaumayitipiesta?
57Ita,agpadpadaanangteddagitipanguluenapapadiken
dagitiFariseoitibilin,anoaddamakaammonosadinoti
ayanna,ipakitanadaytatapnoalaenda.
KAPITULO12
1Kalpasanna,innemngaaldawsakbaytiPaskuadimteng
idiayBetania,ngaayanniLazaroanatayen,a
pinagungarnamanipudkadagitinatay.
2Sadiayngainaramiddakenkuanatipangrabii;ket
nagserbiniMarta:ngemniLazarotimaysakadagiti
nakitugawkenkuanaitilamisaan.
3Kalpasanna,innalaniMariatisangalibraasapsapoa
nabanglo,ananginaunay,ketpinunasannadagitisakani
Jesus,ketpinunasnadagitisakanababaentibuokna:ketti
balaynapnoitiangottisapsapo.
4Kinunatimaysakadagitiadalanna,niJudasIscariot,nga
anakniSimon,amangliputkenkuana.
5Apayasaananailakodaytoyasapsapoititallogasuta
pisos,ketnaitedkadagitinapanglaw?
6Daytoytiimbagana,saanagaputamaseknankadagiti
napanglaw;ngemgaputamannanakaw,ketaddaaniti
supot,ketawitennatinaikabilitidayta.
7Kalpasanna,kinunaniJesus,Bay-am.
8Takanayonngaaddakadakayodagitinapanglaw;ngem
siaksaanyoakanayon.
9NakaammongarudtiaduatattaokadagitiJudiongaadda
isunasadiay:ketimmaydasaanlaengagapukenJesus,no
dikettapnomakitadametniLazaro,apinagungarna
manipudkadagitinatay.
10Ngemnagtulagdagitipanguluenapapaditapno
mapapataydametniLazaro;
11Gaputagapukencuana,aduaJudiotipimmanaw,ket
namatidakenJesus.
12Itisimmaganadngaaldawaduatattaongaimmayiti
piestaidinangngegdangaumayniJesusidiayJerusalem.
13Nangalakadagitisangatikayoapalma,ketrimmuarda
anangsabatkenkuana,ketimpukkawda,Hosanna:Bendito
tiAritiIsraelngaumayitinagantiApo.
14KetniJesus,idinakasarakitiurbonngaasno,nagtugaw
itirabawna;kasnaisurat,.
15Dikaagbuteng,anakababainiSion:adtoy,umaytiAri,
asitutugawitiurbontiasno.
16Dagitoyabanbanagsaandaanaawatandagitiadalanna
ididamo:ngemidinapadayawanniJesus,nalagipdaa
naisuratdagitoyabanagmaipapankenkuana,ken
inaramiddadagitoyabanbanagkenkuana.
17DagititattaoakaduanaidiinayabannaniLazaro
manipudititanemna,kenpinagungarnamanipudkadagiti
natay,nangipaaydaitipammaneknek.
18Gapuitoyasinabatdagititattao,gaputanangngegda
ngainaramidnadaytoyamilagro.
80

JUAN
19Gapuna,kinunadagitiFariseoitimaysakenmaysa,
Makitayokadinokasanongaawantimaparmekyo?adtoy,
napanentilubongasumurotkenkuana.
20AddasumagmamanoaGriegoakaramankadakuadaa
simmang-atngaagdayawitipiesta.
21ImmasidegmetkenFelipeataga-BetsaidaitiGalilea
ketkiniddawnakenkuana,akunkunana,“Apo,kayatmia
makitaniJesus.”
22ImmayniFelipeketibaganakenAndres:ketmanenda
AndreskenFelipeibagadakenJesus.
23SimmungbatniJesuskadakuada,akunkunana,
DimtengentiorasamaidaydayawtiAnaktiTao.
24Pudno,pudno,kunakkadakayo,Malaksidtimaysaa
bukeltitrigoamatnagitidagaketmatay,agtalinaednga
agmaymaysa:ngemnomatay,mangteditiaduabunga.
25Tiagayatitibiagnamapukawnanto;kettimanggurgura
itibiagnaitidaytoyalubongsalimetmetannadaytoyiti
biagngaagnanayon.
26Nosiasinomanngaagserbikaniak,surotennakkoma;
ketnosadinotiayanko,addantomettiadipenko:no
asinomantiagserbikaniak,isutipadayawanniAmak.
27Itamariribukantikararuak;ketaniatiibagak?Ama,
isalakannakitidaytoyngaoras:ngemgapuitoynga
immayakitidaytoyngaoras.
28Ama,itan-okmotinaganmo.Kalpasanna,dimtengti
timekmanipudlangit,akunkunana,Indaydayawkoken
itan-okkontomanen.
29Dagititattaongaagtaktakderkennakangngegitidayta,
kinunadaanaggurruoddaytoy.
30SimmungbatniJesusketkinunana,Saanagapukaniak
daytoyatimek,nodiketgapukadakayo.
31Itatipanangukomitidaytoyalubong:itamaibellengto
tiprinsipedaytoyalubong.
32Ketsiak,nomaipangatoakmanipuditidaga,
iyasidegkontoaminataokaniak.
33Daytoytiimbagana,amangipasimudaagnoanianga
ipapataytirumbengamatay.
34Simmungbatdagititattaokencuana,Nangngegmi
manipuditiLintegngaagtalinaedniCristoitiagnanayon.
siasinodaytoyngaAnaktitao?
35Kalpasanna,kinunaniJesuskadakuada,Itiapagbiit,
addakadakayotilawag.Magnakayobayatngaadda
kadakayotilawag,dilakettadumtengkadakayotisipnget,
tatimagmagnaitisipngetdinaammonosadinoti
papananna.
36Bayatngaaddalawagyo,mamatikayoitilawag,tapno
agbalinkayongaannaktilawag.Dagitoyabanbanag
kinunaniJesus,ketpimmanaw,ketinlemmengnatibagina
kadakuada.
37Ngemnupayadutiinaramidnaamilagroitisanguanda,
saandaanamatikenkuana.
38TapnomatungpaltisasaoniprofetaIsaiasnga
imbagana,Apo,siasinotinamatiitidamagmi?ketsiasino
tinakaiparangantitakiagtiApo?
39Gapunasaandaanamati,agsipudtakinunamanenni
Isaias.
40Pinabulseknadagitimatada,kenpinatangkennati
pusoda;tapnosaandaamakakitakadagitimatada,wenno
maawatandababaentipusoda,kenmakomberteda,ket
paimbagekida.
41DagitoyabanbanagkinunaniIsaiasidinakitanati
dayagnaketnagsaomaipapankenkuana.
42Nupaykastakadagitikangrunaanngaagtuturayadumet
tinamatikencuana;ngemgapukadagitiFariseosaandanga
impudnoisuna,dilakettamairuardaitisinagoga.
43Taad-addangainayatdatipanangidayawkadagititattao
ngemtipanangidayawitiDios.
44ImpukkawniJesusketkinunana,Timamatikaniak,
saannaamamatikaniak,nodiketitinangibaonkaniak.
45Kettimakakitakaniakmakitanatinangibaonkaniak.
46Immayakasilawditoylubong,tapnotisiasinomana
mamatikaniaksaanngaagtalinaeditisipnget.
47Ketnodumngegtisiasinomankadagitisasaok,ketsaan
amamati,diakukomenisuna:tasaanakngaimmaytapno
ukomentilubong,nodikettapnoisalakantilubong.
48Timangilaksidkaniak,ketsaanngaumawatkadagiti
balikasko,addaanitimangukomkenkuana:tisaonga
insaok,isumetlaengtimangukomkenkuanaitimaudinga
aldaw.
49Tadiaknagsaomaipapanitibagik;ngemtiAmaa
nangibaonkaniak,inikkannakitibilin,noaniatisawek,
kennoaniatisawek.
50Ketammokatibilinnaisutibiagngaagnanayon:
aniamanngaibagakngarud,kasitikinunakaniaktiAma,
kastamettisawek.
KAPITULO13
1ItasakbaytiFiestatiPaskua,idinaammuanniJesusa
dimtengentiorasnaapumanawitidaytoyalubongnga
agturongitiAma,gaputainayatnadagitibukodnanga
addaitilubong,inayatnaidaaginggaitipanungpalan.
2Ketnalpasentipangrabii,tidiabloinkabilnaitanitipuso
niJudasIscariote,ngaanakniSimon,tapnoliputanna;
3AmmoniJesusngaintedtiAmatiaminabanbanag
kadagitiimana,ketnaggapuitiDios,ketnapanitiDios;
4Bumangonmanipudpangrabii,ketinyadayonadagiti
kawesna;ketnangalaitituwalya,ketinbarikesnatibagina.
5Kalpasanna,imbukboknatidanumitibasno,ket
rinugiannaabugguandagitisakadagitiadalan,ken
pinunasnaidababaentituwalyaanakabarikanna.
6Kalpasanna,immaykenSimonPedro:ketkinunani
Pedrokenkuana,Apo,bugguamkadidagitisakak?
7SimmungbatniJesusketkinunanakencuana,Saanmo
ngaammoitatiar-aramidek;ngemmaammuamtokalpasan
daytoy.
8KinunaniPedrokenkuana,Dikantopulosbugguandagiti
sakak.SimmungbatniJesuskenkuana,Nodiakbugguan,
awantibingaymokaniak.
9KinunaniSimonPedrokenkuana,Apo,saanlaenga
dagitisakak,nodiketdagitiimakkenulok.
10KinunaniJesuskenkuana,Tinabugguansaannaa
kasapulantimangbuggokadagitisakana,nodiketnadalus
ititunggalsangkabassit:ketnadaluskayo,ngemsaannga
amin.
11Taammonanosiasinotimangliputkenkuana;ngarud
kinunana,Saankayoaminanadalus.
12Kalpasananabugguandagitisakada,keninnalana
dagitikawesna,ketnagtugawmanen,kinunanakadakuada,
Ammoyokaditiinaramidkokadakayo?
13AwagandakngaMaestrokenApo:ketibagayoti
naimbag;takastatikasasaadko.
81

JUAN
14Nosiakngarud,tiApomkenMaestrom,binugguak
dagitisakam;rebbengyometabugguandagitisakati
maysakenmaysa.
15Taintedkokadakayotipagwadantapnoaramidenyoti
kasitiinaramidkokadakayo.
16Pudno,pudno,kunakkadakayo,Tiadipensaana
dakdakkelngemitiapona;uraytinaibaonadakdakkel
ngemdaydiaynangibaonkenkuana.
17Noammoyodagitoy,naragsakkayonoaramidenyo
dagitoy.
18Saankongaagsasaomaipapankadakayoamin:Ammok
nosiasinotipinilik:ngemtapnomatungpaltinasantuana
kasuratan,‘Timakipangankaniakititinapayintag-aynati
mukodnamaibusorkaniak.
19Itaibagakkadakayosakbayngaumay,tapno,inton
mapasamak,mamatikayoasiakisuna.
20Pudno,pudno,kunakkadakayo,Tiumawatiti
siasinomanngaibaonko,awatennak;kettiumawatkaniak
awatennatinangibaonkaniak.
21IdinaibaganiJesusdaytoy,nariribuktiespirituna,ket
nagsaksi,ketkinunana,Pudno,pudno,kunakkadakayo,a
maysakadakayotimangliputkaniak.
22Kalpasanna,nagkikinnitadagitiadalan,ngaagduadua
nosiasinotiimbagana.
23NakasadagitibarukongniJesustimaysakadagiti
adalanna,ngaay-ayatenniJesus.
24InseniasngarudniSimonPedro,adamagennano
siasinotisiasinomananagsaoanna.
25IsuanakaiddaitibarukongniJesus,kinunanakenkuana,
Apo,siasinodayta?
26SimmungbatniJesus,“Isutimangtedakitisopinton
isawsawko.”Ketidinaisawsawnatitobo,intednakenni
JudasIscariotngaanakniSimon.
27KalpasantisopsimrekkenkuananiSatanas.
Kalpasanna,kinunaniJesuskenkuana,Tiaramidem,
aramidemadagus.
28Itaawantitaongaaddaitilamisaanamakaammono
aniatipanggepnangaimbaganakenkuanadaytoy.
29Taimpagaruptidaddumakadakuada,gaputaaddani
Judasitisupot,kinunaniJesuskenkuana,Gatangemdagiti
banagakasapulanmiamaibusoritipiesta;wenno,nga
addakomaitednakadagitinapanglaw.
30Idiinawatnatisop,rimmuaradagus:ketrabiin.
31Gapuna,idirimmuar,kinunaniJesus,Ita,naipadayagti
AnaktiTao,ketmaidaydayawtiDioskenkuana.
32NomaidaydayawtiDioskenkuana,itan-oktometti
Diositibagina,ketidaydayawnaadagus.
33Bassitngaubbing,apagbiitlaengatiempoaddaak
kadakayo.Sapulennakto:ketkasitikinunakkadagitiJudio,
Nosadinotipapanak,saankayoamakaumay;isungaita
kunakkadakayo.
34Maysaabaroabilintiitedkokadakayo,nga
agiinnayatkayo;kasitipanagayatkokadakayo,nga
agiinnayatkayomet.
35Babaenitidaytoymaammoantodagitiaminatattaonga
adalakkayo,noaddaayatyoitimaysakenmaysa.
36KinunaniSimonPedrokenkuana,Apo,sadinoti
papanam?SimmungbatniJesuskenkuana,Nosadinoti
papanak,saannakamasurotita;ngemsumurotkantokaniak
kalpasanna.
37KinunaniPedrokenkuana,Apo,apayadiakmakasurot
kenkaita?Itedkontotibiagkogapukenka.
38InsungbatniJesus,Itedmokaditibiagmomaigapu
kaniak?Pudno,pudno,kunakkenka,Saanngaagkullayaw
timanok,aginggaamamitlongailibaknak.
KAPITULO14
1Saankomaamariribukantipusoyo:mamatikayoitiDios,
mamatikayometkaniak.
2ItibalayniAmakadutipagnaedan:nosaanakasta,
imbagakkomakadakayo.Mapanakmangisaganaitilugar
parakenka.
3Ketnomapanakketmangisaganaitilugarparakadakayo,
umayaktomanen,ketawatenkayoitibagik;tapnoiti
ayanko,addakayometsadiay.
4Ketnosadinotipapanakammoyo,kentidalanammoyo.
5KinunaniTomaskenkuana,Apo,saanmingaammono
sadinotipapanam;ketkasanotayoamaammuantidalan?
6KinunaniJesuskenkuana,Siaktidalan,tikinapudno,
kentibiag:awantiasinomanngaumayitiAmanodi
babaenkaniak.
7Noam-ammodakkoma,naam-ammoyometkomani
Amak:ketmanipuditaam-ammoyokennakitayonisuna.
8KinunaniFelipekenkuana,Apo,ipakitamkadakamiti
Ama,ketumdasenkadakami.
9KinunaniJesuskenkuana,Nabayagenkadia
nakikaduaakkenka,ngemsaannakkadingaam-ammo,
Felipe?tinakakitakaniaknakitanatiAma;ketkasano
ngarudakunaem,IpakitamkadakamitiAma?
10SaanmokadiamamatingaaddaakitiAma,kentiAma
addakaniak?dagitisasaongaibagakkadakayosaankonga
ibagbagatibagik:ngemtiAmangaagnanaedkaniak,
aramidennadagitiaramid.
11PatiendakngaaddaakitiAma,kentiAmaaddakaniak:
wennopatiennakgapuitimismongaaramid.
12Pudno,pudno,kunakkadakayo,Timamatikaniak,
aramidennantometdagitiaramidngaaramidek;ketdagiti
dakdakkelngaaramidngemdagitoytiaramidenna;gaputa
mapanakkenAmak.
13Ketaniamanadawatenyoitinaganko,aramidektodayta,
tapnomaidaydayawtiAmaitiAnak.
14Nodumawatkayoitianiamanabanagitinaganko,
aramidektodayta.
15Noay-ayatennak,tungpalenyodagitibilinko.
16KetikararagkontoitiAma,ketikkannakayoitisabalia
Mangliwliwa,tapnomakipagnaedkadakayoitiagnanayon;
17UraytiEspiritutikinapudno;asaanamabalinnga
awatentilubong,agsipudtasaannaamakita,kensaanna
ngaam-ammo:ngemam-ammoyoisuna;tamakipagnaed
kadakayo,ketaddantokadakayo.
18Saankaabaybay-anngaawantiliwliwa:Umayak
kenka.
19Itiapagbiit,ketsaannakamakitatilubong;ngem
makitadak:agsipudtasibibiagak,agbiagkaytomet.
20Itidaytangaaldaw,maammuanyontongaaddaakiti
Amak,kendakayoaddakaniak,kensiakkadakayo.
21Tiaddaankadagitibilbilinko,kenmangtungpal
kadagitoy,isutimangay-ayatkaniak:kettimangay-ayat
kaniakketayatentoniAmak,ketayatektoisuna,ket
iparangarangkotibagikkenkuana.
22KinunaniJudaskenkuana,saanngaIscariote,Apo,
kasanoamaiparangarangmotibagimkadakami,ketsaan
ngaitilubong?
82

JUAN
23SimmungbatniJesusketkinunanakencuana,Noti
maysaataoayatennac,tungpalennadagitisasaok:ket
ayatennantoniAmac,ketumaytayokencuana,ket
agtaengtayokencuana.
24Tisaanamangayatkaniakdinatungpalendagitisasaok:
kettisaoamangngegyosaanakukuak,nodiketkukuati
Amaanangibaonkaniak.
25Dagitoyabanbanagtisinaokkadakayo,ngaaddapay
laengkadakayo.
26NgemtiMangliwliwa,ngaisutiEspirituSanto,nga
ibaontotiAmaitinaganko,isuronantokadakayoamina
banag,kenipalagipnakayoaminabanag,aniamanti
imbagakkadakayo.
27Titalnaibaticcadacayo,titalnacitedcocadacayo:saan
acasitiitedtilubong,itedcocadacayo.Saankomaa
mariribukantipusom,kensaankomangaagbuteng.
28Nangngegyonokasanotipanangibagakkadakayo,
Pumanawak,ketumayakmanenkadakayo.Noinayatdak,
agrag-okayokoma,agsipudtakinunak,MapanakitiAma:
tadakdakkelniAmakngemsiak.
29Ketitaimbagakkadakayosakbayamapasamak,tapno,
intonmapasamak,mamatikayo.
30Kalpasandaytoysaanaktounayamakisaritakadakayo:
taumaytiprinsipedaytoyalubong,ketawantianiaman
kaniak.
31Ngemtapnomaammuantilubongngaay-ayatektiAma;
ketkasitipanangtedtiAmakaniakitibilin,kastamettiar-
aramidek.Tumakderkayo,mapantayoditoy.
KAPITULO15
1Siaktipudnoapuontiubas,ketniAmaktiagtaltalon.
2Tunggalsangakaniakasaanngaagbungaikkatenna:ket
tunggalsangangaagbunga,dalusanna,tapnoad-aduti
bungana.
3Ita,nadaluskayobabaentisaongainsaokkadakayo.
4Agtalinaedkayokaniak,ketsiakkadakayo.Kasitisanga
asaanamakapagbungaitibagina,malaksidnoagtalinaed
itipuontiubas;awanentimabalinyo,malaksidno
agtalinaedkayokaniak.
5Siaktipuontiubas,dacayodagitisanga:Tiagtalinaed
kaniak,ketsiakkencuana,isumettimangteditiadua
bunga:tanoawankaniakawantimaaramidyo.
6Notimaysaataosaanngaagtalinaedkaniak,maibelleng
akaslasanga,ketmalaylay;ketummongenidadagititattao,
ketibellengdaidaitiapuy,ketmapuoranda.
7Noagtalinaedkayokaniak,ketagtalinaedkadakayodagiti
balikasko,dawatenyontonoaniatikayatyo,ket
maaramidtokadakayo.
8DaytoytipakaidayawanniAmak,amangtedkayoitiadu
abunga;kastametngaagbalinkayongaadalak.
9KasitipanagayattiAmakaniak,kastametngainayatko
kadakayo:agtultuloykayoitiayatko.
10Notungpalenyodagitibilinko,agtalinaedkaytoiti
ayatko;kasitipanangsalimetmetkokadagitibilinniAmak,
kenagtalinaeditiayatna.
11Dagitoyabanagsinaokkadakayo,tapnoagtalinaedti
rag-okkadakayo,kentapnonaan-anaytirag-oyo.
12Daytoytibilinko,Agpipinnategkayoakasiti
panagayatkokadakayo.
13Awantidakdakkelngaayatngemitidaytoy,ngaitedti
taotibiagnamaipaaykadagitigagayyemna.
14Gagayyemkayo,noaramidenyotiibilinkokadakayo.
15Manipudita,diakawagankayongaadipen;tasaannga
ammotiadipennoaniatiar-aramidentiapona:ngem
inawagakkadakayoagagayyem;taaminabanaga
nangngegkokenAmakimpakaammokkadakayo.
16Saandakapinili,nodiketpinilidakayo,ket
inordenankayo,tapnomapankayoketagbunga,kentapno
agtalinaedtibungayo:tapnoaniamanadawatenyoitiAma
itinaganko,itednakadakayo.
17Dagitoyabanagibilinkokadakayo,ngaagiinnayatkayo.
18Noguraennakayotilubong,ammoyoaginuranak
sakbayaguraennakayo.
19Notaga-lubongcayo,ayatentilubongdagitikukuana:
ngemgaputasaankayoataga-lubong,nodiketpinilikkayo
manipuditilubong,guraennakayotilubong.
20Laglagipenyotisaongaimbagakkadakayo,Saana
dakdakkeltiadipenngemitiapona.Noindadanesdak,
idadanesdakaytomet;notinungpaldatisaok,
salimetmetandamettisasaom.
21Ngemamindagitoyabanbanagaramidendanto
kadakayomaigapuitinaganko,agsipudtadidaam-ammo
tinangibaonkaniak.
22Nosaanakkomangaimmayketnakisaritakadakuada,
saandakomaanaaddaanitibasol:ngemitaawanenti
kabaldaitibasolda.
23Timanggurakaniak,guraennametniAmak.
24Nodiakinaramidcadacuadadagitiar-aramidngaawan
tisabalingainaramidna,saandakomaanaaddaanitibasol:
ngemita,nakitadakenguraendakkenniAmak.
25Ngemmapasamakdaytoy,tapnomatungpaltisaoa
naisuratitiLintegda,“Ginuradakngaawanrason.”
26NgemintondumtengtiManangliwliwa,ngaibaonko
kadakayomanipuditiAma,tiEspiritutikinapudnonga
agtauditiAma,paneknekannantotimaipapankaniak.
27Ketdacayomettimangsaksi,agsipudtanakikuyogkayo
kaniakmanipudidipunganay.
KAPITULO16
1Dagitoyabanbanagtisinaokcadacayo,tapnosaancayoa
masuron.
2Ilaksiddacaytocadagitisinagoga:wen,dumtengtitiempo,
atisiasinomanamangpapataycadacayoipagarupnanto
ngaagserserbiitiDios.
3Ketaramidendantodagitoyabanagkadakayo,gaputa
saandangaam-ammotiAma,wennosiak.
4Ngemimbagakkadakayodagitoytapnointondumtengti
tiempo,laglagipenyongaimbagakkadakayo.Ketdagitoya
banbanagsaankongaimbagakadakayoididamo,gaputa
addaakkadakayo.
5Ngemita,mapanakitidaydiaynangibaonkaniak;ket
awankadakayotiagsalsaludsodkaniak,Sadinotipapanam?
6Ngemgaputaimbagakdagitoykadakayo,napunnoti
ladingititipusom.
7Nupaykasta,ibagakkadakayotipudno;Nasayaat
kadakayongaumadayoak:tanodiakpumanaw,saannga
umaykadakayotiManangliwliwa;ngemnopumanawak,
ibaonkontokadakayo.
8Ketintonumay,tubngarennantotilubongmaipapaniti
basol,kenkinalinteg,kenpanangukom.
9Maipapanitibasol,agsipudtasaandaamamatikaniak;
83

JUAN
10Maipapanitikinalinteg,agsipudtamapanakkenAmak,
ketsaandakamakita;
11Tipanangukom,agsipudtamaukomtiprinsipedaytoya
lubong.
12Adupaytiibagakkadakayo,ngemsaanyoamaibturan
ita.
13Nupaykasta,intonumayisuna,tiEspiritutikinapudno,
iturongnakaytoitiisuaminakinapudno:tasaannantonga
agsaoitibagina;ngemtiaminamangngegna,isuti
sawenna:ketipakitanantokadakayodagitibambanagnga
umay.
14Idaydayawnakto:taumawattoitikukuak,ket
ipakitanantokadakayo.
15AminabanbanagngaaddaitiAmacucuac:ngarud
kinunac,ngaalaennaticucuac,ketipakitanacadacayo.
16Itiapagbiit,ketsaandaktoamakita:ketmanen,itibassit
apanawen,ketmakitadakto,agsipudtamapanakitiAma.
17Kalpasanna,kinunatisumagmamanongaadalannaiti
maysakenmaysa,Aniadaytoyakinunanakadakami,Iti
bassitatiempo,ketsaandaktoamakita:ketmanen,iti
bassitatiempo,ketmakitadakto:ken,Agsipudtamapanak
itiTatang?
18Kinunadangarud,Aniadaytoyakunana,Itiapagbiit
laeng?ditaymaibaganoaniatiibagbagana.
19ItanaammoanniJesusatarigagayandatiagsaludsod
kenkuana,ketkinunanakadakuada,Agsaludsodkayokadi
itinagbaetanyomaipapanitikinunak,Itiapagbiit,ket
saandaktoamakita?
20Pudno,pudno,kunakkadakayo,Agsangitkenagdung-
awkayo,ngemagrag-otilubong:ketagladingitkayto,
ngemtiladingityoagbalintoarag-o.
21Tibabainoagpasngayaddaladingit,agsipudta
dimtengentiorasna:ngemapamanamaipasngayitiubing,
saannanamalagiptirigat,gapuitirag-oamayanakti
maysaalalakiditoylubong.
22Ketita,agladladingitcayo:ngemmakitacayontomanen,
ketagrag-ontotipusoyo,kettirag-oyoawantiasinomana
mangalacadacayo.
23Ketitidaytangaaldawawantotidawatenyokaniak.
Pudno,pudno,kunakkadakayo,Aniamantidawatenyoiti
Amaitinaganko,itednantokadakayo.
24Aginggaitaawantikiniddawyoitinaganko:
dumawatkayo,ketumawatkayo,tapnonaan-anaytirag-
oyo.
25Dagitoyabanbanagsinaokcadacayobabaenkadagiti
proverbio:ngemdumtengtitiempo,intondiactonagsao
cadacayoitiproverbio,nodiketipakitaccadacayoa
silalawagmaipapanitiAma.
26Itidaytangaaldawdumawatkaytoitinaganko:ketdiak
ibagakadakayo,ngaikararagkotiAmamaipaaykadakayo.
27Taay-ayatennakayotiAmaamismo,agsipudta
inayatdakkennamatikayoarimmuarakitiDios.
28RimmuarakitiAma,ketimmayakditoylubong:manen,
panawaktilubong,ketmapanakitiAma.
29Kinunakenkuanadagitiadalanna,Adtoy,agsasaokaitan
itinalawag,ketawantiproverbiongaagsasao.
30Ita,siguradokamikadingaammomaminabanag,ket
saanakasapulanngaagsaludsodkenkatiasinoman.
31InsungbatniJesuskadakuada,Mamatikayokadiita?
32Adtoy,umaytioras,wen,dimtengitan,amaiwaraskayo,
tunggalmaysaitibukodna,ketbaybay-annak:ketkaskasdi
adiakagmaymaysa,gaputaaddakaniaktiAma.
33Dagitoyabanbanagtisinaokcadacayo,tapnoadda
talnacayocaniac.Itilubongmaaddaankaytoitirigat:ngem
agrag-okayo;Naparmekkotilubong.
KAPITULO17
1DagitoyasasaosinaoniJesus,ketintangadnadagiti
matanaidiaylangit,ketkinunana,Ama,dimtengentioras;
dayawemtiAnakmo,tapnomaidaydayawnakametti
Anakmo.
2Kasintedmokenkuanatipannakabalinitiisuaminalasag,
tapnomaitednatibiagngaagnanayonkadagitikaaduti
intedmokenkuana.
3Ketdaytoytibiagngaagnanayon,tapnomaammuandaka
amaymaysaapudnoaDios,kenniJesu-Cristo,nga
imbaonmo.
4Indaydayawkaditoydaga:Nalpaskotiaramidnga
intedmongaaramidek.
5Ketita,OAma,itan-oknakitibukodmoabagibabaenti
dayagngaaddakaniakkenkasakbayanaaddatilubong.
6Imparangarangkotinaganmocadagititattaongaintedmo
caniacmanipuditilubong:kukuamidi,ketintedmocaniac;
kettinungpaldatisaom.
7Ita,naammuandangaaminabanbanagngaintedmo
kaniakketnagtaudkenka.
8Taintedkokadakuadadagitibalikasngaintedmokaniak;
ketinawatdaida,ketsiguradongaammodaarimmuarak
manipudkenka,ketnamatidaasikatinangibaonkaniak.
9Ikararagkoida:Saanngaikararagkotilubong,nodiket
kadagitiintedmokaniak;takukuamdagitoy.
10Ketaminakukuakkukuam,kenkukuamkukuak;ket
maidaydayawakkadakuada.
11Ketitaawanakditoylubong,ngemdagitoyaddaditoy
lubong,ketumayakkenka.SantoAma,salimetmetam
babaentibukodmoanagandagitiintedmokaniak,tapno
agbalindaamaymaysa,akaskadakami.
12Bayattikaaddakkadakuadaditoylubong,
tinaginayonkoidaitinaganmo:dagitiintedmokaniak
intalimengko,ketawankadakuadatimapukaw,noditi
anaktipannakadadael;tapnomatungpaltinasantuana
kasuratan.
13Ketitaumayakkenka;ketdagitoyabanagibagbagak
ditoylubong,tapnomatungpaldatiragsakkoitibagbagida.
14Intedkokadakuadatisaom;ketginuraidatilubong,
gaputasaandaataga-lubong,akasitisaanakataga-
lubong.
15Saankongaikararagngaikkatemidaitilubong,nodi
ketsalaknibamidamanipuditikinadakes.
16Saandaatagalubong,nokasanoasaanakatagalubong.
17Santituemidababaentikinapudnom:tisaomket
kinapudno.
18Kasitipanangibaonmokaniakditoylubong,kastamet
ngaimbaonkoidaditoylubong.
19Ketgapukadakuadasantipikarektibagik,tapno
masantipikardametbabaentikinapudno.
20Saanakmetngaikararagdagitoylaeng,nodiket
maipaaymetkadagidiaymamatikaniakbabaenitisaoda;
21Tapnomaymaysadaamin;acassika,Ama,addacaniac,
kensiackenca,tapnoisudametagmaymaysacadatayo:
tapnopatientilubongasicaimbaonnak.
22Kettidayagngaintedmokaniakintedkokadakuada;
tapnoagmaymaysada,kasitipanagmaymaysatayo.
84

JUAN
23Siakaddakadakuada,kensikaaddakaniak,tapno
agbalindaanaan-anayitimaymaysa;kettapnomaammuan
tilubongasicaimbaonnak,keninayatmoida,akasiti
panagayatmokaniak.
24Ama,kayatkoakaduadamet,ngaintedmokaniak,
addadakaniakitiayanko;tapnomakitadatidayagko,nga
intedmokaniak:tainayatnaksakbaytipannakabangonti
lubong.
25OnalintegngaAma,saannakangaam-ammotilubong:
ngemnaam-ammoka,ketnaammuandagitoyasica
imbaonnak.
26Ketimpakaammoccadacuadatinaganmo,ket
ideklaracto:tapnotiayatngainayatmocaniacadda
cadacuada,ketsiacaddacadacuada.
KAPITULO18
1IdinaisaoniJesusdagitoyasasao,rimmuarakaduana
dagitiadalannaitiwaigtiCedron,ngaayantimaysaa
minuyongan,asimrekannakendagitiadalanna.
2KetniJudas,anangliputkencuana,ammonatidisso:ta
masansananakipagdaliasatniJesussadiayakaduana
dagitiadalanna.
3NiJudas,idiinawatnatibunggoydagitilallakiken
ofisialesmanipudkadagitipanguloenapapadikenFariseo,
immaysadiayngaaddaankadagitiparolkenpagsilawan
kenarmas.
4Gapuna,idiammoniJesustiaminamapasamak
kenkuana,rimmuarketkinunanakadakuada,Siasinoti
sapsapulenyo?
5Insungbatdakenkuana,“JesusatagaNazaret.”Kinunani
Jesuskadakuada,Siakisuna.KetniJudas,anangliput
kenkuana,nakipagtakderkadakuada.
6Apamanakinunanakadakuada,Siakisuna,nagsublida,
ketnatinnagdaitidaga.
7Insaludsodnamanenkadakuada,Siasinotisapsapulenyo?
Ketkinunada,JesusatagaNazaret.
8SimmungbatniJesus,Imbagakkadakayoasiakisuna:no
birokendak,bay-anyodagitoy.
9Tapnomatungpaltisasaongaimbagana,“Awanti
napukawkokadagitiintedmokaniak.”
10IdinniSimonPedrongaaddaanitikampilan,inguyodna
daytoy,ketkinabilnatiadipentinangatoapadi,ket
pinutednatimakannawanalapayagna.Malcotinaganti
adipen.
11KinunaniJesuskenPedro,Ikabilmotikampilanmoiti
kalub:tikopangaintedkaniakniAmak,diakkadiinumen?
12Kalpasanna,tibunggoytibunggoykentikapitanken
dagitiofisialesdagitiJudioinnaladaniJesusketingalutda.
13KetinturongnangaimmunakenAnas;taisuket
katuganganniCaifas,ngaisutinangatoapadiitidayta
metlaatawen.
14NiCaifasisutinangbalakadkadagitiJudio,anaskena
mataytimaysaataomaipaaykadagititattao.
15KetniSimonPedrosimmurotkenJesus,kentisabali
payngaadalan:daytangaadalannaam-ammotinangatoa
padi,ketsimrekakaduaniJesusitipalasiotinangatoa
padi.
16NgemnagtakderniPedroitiruanganitiruar.
Kalpasanna,rimmuardaydisabalingaadalan,ngaam-
ammotinangatoapadi,ketnakisaritaitiagay-aywaniti
ruangan,ketinserreknaniPedro.
17Kinunatibalasangamangbanbantayitiruanganken
Pedro,“Saankakadimetamaysakadagitiadalandaytoya
tao?Kunana,Saanakakasta.
18Nagtakdersadiaydagitiadipenkenofisiales,a
nangaramiditiapuyitikarbon;tanalamiisidi:ket
pinapudotdatibagbagida:ketniPedronakipagtakder
kadakuada,ketpinapudotnatibagina.
19Kalpasanna,dinamagtinangatoapadikenJesus
maipapankadagitiadalanna,kentidoktrinana.
20SimmungbatniJesuskenkuana,“Sipapanayaga
nagsaoakitilubong;Nangisuroakidiitisinagoga,keniti
templo,akanayonapagserkandagitiJudio;ketitinalimed
awantiimbagak.
21Apayngaagsaludsodkakaniak?damagemcadagiti
nakangngegcaniac,noaniatiimbagaccadacuada:adtoy,
ammodatiimbagac.
22Ketidinaisaonadaytoy,maysakadagitiopisialnga
agtaktakderitiasidegtinangkabilkenJesusbabaenti
paladtiimana,akunkunana,Sungbatamkaditinangatoa
padiakastoy?
23SimmungbatniJesuskenkuana,Nonagsaoakitidakes,
saksiamtidakes:ngemnonasayaat,apayakabilennak?
24Ita,imbaonniAnnasanaigalutkenCaifasakangatoan
apadi.
25KetnagtakderniSimonPedroketpinapudotnatibagina.
Kinunadangarudkenkuana,Saankadiamaysakamet
kadagitiadalanna?Inlibakna,ketkinunana,Saanak.
26Maysakadagitiadipentinangatoapadi,akabagiannaa
pinutedniPedrotilapayagna,kinunana,Saankakadia
nakitaitiminuyonganakaduana?
27Kalpasanna,inlibakmanenniPedro:ketdagusa
nagkullayawtimanok.
28Kalpasanna,inturongdaniJesusmanipudCaifas
aginggaitibalaytipanangukom.ketisudametlaengsaana
napanitipag-ukom,amangannomatulawanda;ngem
tapnokanendatiPaskua.
29Kalpasanna,rimmuarniPilatokadakuadaketkinunana,
Aniatipammabasolngaitedyomaibusoritidaytoyatao?
30Simmungbatdaketkinunadakenkuana,Nosaana
managdakdakes,saanmikomangainyawatkenka.
31Kalpasanna,kinunaniPilatokadakuada,Alaenyo,ket
ukomenyokasmayannurotitilintegyo.Kinunangarud
kenkuanadagitiJudio,Saananainkalinteganapatayentayo
tisiasinoman.
32TapnomatungpaltisasaoniJesus,ngaimbagana,a
mangipasimudaagnoaniangaipapataytiipapatayna.
33Kalpasanna,simrekmanenniPilatoitipagukom,ket
inayabannaniJesus,ketkinunanakenkuana,Sikakaditi
AridagitiJudio?
34SimmungbatniJesuskenkuana,Ibagamkadidaytoya
banagitibagim,wennodagitisabsabalitinangibagakenka
maipapankaniak?
35InsungbatniPilato,Judioakkadi?Tibukodmoanasion
kendagitipanguloenapapadiinyawatdakakaniak:aniati
inaramidmo?
36InsungbatniJesus,Tipagariaksaananagtauditidaytoy
alubong:notipagariakketnagtauditidaytoyalubong,
makirangetkomadagitiadipenkotapnosaanakamaited
kadagitiJudio:ngemitatipagariaksaananaggapuditoy.
37KinunangarudniPilatokenkuana,Maysakakadinga
ari?InsungbatniJesus,Ibagamngaariak.Itidaytoya
panggepnayanak,ketgapuitoyngaimmayakditoylubong,
85

JUAN
tapnosaksiaktikinapudno.Tunggalmaysangaagtauditi
kinapudnodenggennatitimekko.
38KinunaniPilatokenkuana,Aniatikinapudno?Ketidi
naibaganadaytoy,rimmuarmanenkadagitiJudioket
kinunanakadakuada,Awanapulostimasarakakabasol
kenkuana.
39Ngemaddakaugalianyo,amangwayawayaakkadakayo
itimaysaitipaskua:wayawayaanyokadikadakayotiAri
dagitiJudio?
40Kalpasanna,impukkawdamanenamin,akunkunada,
Saanadaytoyatao,nodiketniBarrabas.Ita,
mannanakawniBarrabas.
KAPITULO19
1Kalpasanna,innalaniPilatoniJesusketkinabilna.
2Ketdagitisoldadonangikabildaitikoronaasiit,ket
inkabildaitiulona,ketinkawesdakenkuanatipurpuraa
bado,2.
3Ketkinunana,Hail,AridagitiJudio!ketkinabildaisuna
babaenkadagitiimada.
4RimmuarmanenniPilatoketkinunanakadakuada,
Adtoy,iruarkokadakayo,tapnomaammuanyongaawanti
masarakakabasolkenkuana.
5Kalpasanna,rimmuarniJesus,anakasuotitikoronaasiit,
kenitipurpuraabado.KetkinunaniPilatokadakuada,
Adtoytitao!
6Idinakitadagitipanguloenapapadikendagitiofisiales,
impukkawda,akunkunada,Ilansamitikrus,ilansamiti
krus.KinunaniPilatokadakuada,Alaenyoketilansayo
isunaitikrus,taawantimasarakakabasolkenkuana.
7SimmungbatdagitiJudiokenkuana,“Addalintegtayo,
ketbabaenitilintegtayorebbengamatay,agsipudta
pinagbalinnatibaginangaAnaktiDios.”
8IdinangngegniPilato,ad-addaanagbuteng;
9Napanmanenitipagukom,ketkinunanakenJesus,
Sadinotinaggapuam?NgemawantisungbatniJesus
kenkuana.
10Kalpasanna,kinunaniPilatokenkuana,Saankadinga
agsasaokakaniak?saanmokadingaammongaadda
pannakabalinkoamangilansakenka,kenadda
pannakabalinkoamangwayawayakenka?
11SimmungbatniJesus,Awanapulostimabalinmoa
bumusorcaniac,nosaananaitedkencamanipudngato:
gapunatinangiyawatcaniackencaaddaanitidakdakkela
basol.
12KetmanipudidininkagumaanniPilatoawayawayaan:
ngemimpukkawdagitiJudio,akunkunada,Nopalubosam
daytoyatao,saankanagayyemniCesar:siasinomana
mangaramiditibaginangaariagsaomaibusorkenCesar.
13IdinangngegniPilatodaytaasasao,inruarnaniJesus,
ketnagtugawititugawtipanangukomitilugara
maawaganitiSementado,ngemitiHebreo,Gabbata.
14KetisutipanangisaganaitiPaskua,kenagarup
maikanemngaoras:ketkinunanacadagitiJudio,Adtoyti
Ariyo!
15Ngemimpukkawda,Ikkatenyo,ikkatenyo,ilansayoiti
krus.KinunaniPilatokadakuada,IlansaktokaditiAriyo?
Insungbatdagitipanguloenapapadi,Awantiariminodini
Cesar.
16Kalpasanna,inyawatnakadakuadatapnomailansaiti
krus.KetinnaladaniJesus,ketinturongda.
17Isuanangawititikrusnarimmuaritilugaramaawagan
itilugartikalasag,anaawaganitiHebreoaGolgota.
18Sadiayngainlansadaitikrus,kenduapayakaduana,iti
agsumbangirtimaysa,kenniJesusititengnga.
19NagsuratniPilatoitititulo,ketinkabilnaitikrus.Ketti
naisuratket,niJESUSNAZARETHARIDAGITIJUDIO.
20DaytoyatituloketmabasaiditiadukadagitiJudio:tati
lugaranakailansaanniJesusketasidegitisiudad:ket
naisuratdaytoyitiHebreo,Griego,kenLatin.
21Kalpasanna,kinunadagitipanguluenapapadidagiti
JudiokenPilato:“Dikaagsurat,TiAridagitiJudio;ngema
kinunana,SiakngaAridagitiJudio.
22InsungbatniPilato,Insuratkotiinsuratko.
23Kalpasanna,dagitisoldado,idiinlansadaniJesusiti
krus,innaladadagitikawesna,ketpinagbalindatiuppata
paset,ititunggalsoldado;kenkastamettiamerikanana:ita
tiamerikanaawantipagdaitanna,anaabelmanipuditi
ngatoaginggaitiintero.
24Kinunadangaruditinagbabaetan,Saantayokomaa
pipisang,nodiketagbibinnunotnosiasinotikukuana:
tapnomatungpaltinasantuanakasuratan,akunana,
Biningaydadagitikaweskokadakuada,ketgapuiti
kaweskonagbibinnunotda.Dagitoyngarudinaramiddagiti
soldado.
25Ita,sitatakdertikrusniJesusngainana,kentikabsatni
inana,niMariangaasawaniCleofakenniMaria
Magdalena.
26IdinakitaniJesustiinanakentiadalanasitatakderiti
abayna,ngainayatna,kinunanaitiinana,Babai,adtoyti
anakmo!
27Kalpasanna,kinunanaitiadalan,Adtoyniinam!Ket
manipuditidaytangaoras,impandaytangaadalaniti
pagtaenganna.
28Kalpasandaytoy,idiammoniJesusanatungpalenti
aminabanag,tapnomatungpaltiNasantoanaSurat,
kinunana,Mawawak.
29Itaaddanaikabilabangaanapnoitisuka:ket
pinunnodatimaysangaesponghaitisuka,ketinkabildaiti
hisopo,ketinkabildaitingiwatna.
30IdiinawatniJesustisuka,kinunana,Nalpasen.
31DagitiJudiongarud,gaputaisutipanagsagana,tapno
saanngaagtalinaeddagitibangkayitikrusitialdawa
panaginana,(tadaytangaaldawtipanaginanaketnangato
ngaaldaw,)nagpakaasidakenPilatoamaburakdagiti
sakada,kentapnoagbalindanaala.
32Kalpasanna,immaydagitisoldado,ketpinasang-atda
dagitisakatiimmuna,kentisabalianailansaakaduana.
33NgemididimtengdakenJesus,ketnakitadaanatayen,
saandaanaburakdagitisakana.
34Ngemmaysakadagitisoldadongaaddaanitipikati
nangtubtubngaritisikiganna,ketdagusarimmuarsadiayti
darakendanum.
35Kettinakakitaitidaytoyketnangteditipammaneknek,
kettipammanekneknapudno:ketammonaapudnoti
saona,tapnomamatikayo.
36Tanaaramiddagitoyabanbanagtapnomatungpalti
NasantoanaSurat,“Saanamaburaktimaysaatulangna.”
37Kunamanentisabalianasantuanakasuratan,
“Kitaendantodaydiaytinukkolda.”
38Kalpasandaytoy,niJoseataga-Arimatea,maysanga
adalanniJesus,ngemsililimedgapuitibutengnakadagiti
Judio,nagpakaasikenPilatongaalaennatibangkayni
86

JUAN
Jesus:ketpinalubosniPilato.Immayngarud,ketinnalana
tibangkayniJesus.
39ImmaymetniNicodemo,ngaimmunangaimmayken
Jesusitirabii,ketnangiyegitinaglaokamirrakenaloe,
ngaagarupsangagasutakilotikadagsenna.
40Kalpasanna,innaladatibangkayniJesus,ketsinuyotda
itiliensoapagan-anayagramandagitirekado,kasitiwagas
tipanangitabondagitiJudio.
41Itaitilugaranakailansaanna,addaminuyongan;ketiti
minuyonganaddabaroatanem,asaanpayanaikabiltitao.
42SadiayngainkabildaniJesusgapuitialdawti
panagsaganadagitiJudio;taasidegentitanem.
KAPITULO20
1Itiumunangaaldawtilawas,nasapangaumayniMaria
Magdalena,idinasipngetpay,ititanem,ketmakitanati
batoanaikkatmanipudititanem.
2Kalpasanna,nagtaray,ketimmaykenSimonPedroken
itisabalingaadalan,ngainayatniJesus,ketkinunana
kadakuada,InikkatdatiApomanipudititanem,ketdimi
ammonosadinotinangikabilandakenkuana.
3RimmuarngarudniPedrokendaytaasabalipaynga
adalan,ketimmaydaititanem.
4Isuanagtaraydaaduaadua:kettisabalingaadalan
linab-awannaniPedro,ketimmunangaimmayititanem.
5Ketnagruknoy,kettimmaliawitiuneg,nakitanadagiti
liensoakawesanakaidda;kaskasdianapanisusaana
simrek.
6KalpasannaimmayniSimonPedroasimmurotkenkuana,
ketsimrekititanem,ketnakitanaanakaiddadagitiliensoa
pagan-anay.
7Kettinapkin,ngaaddaitiaglawlawtiulona,saana
naiddaitiliensoakawes,nodiketnabalkotitimaysaa
lugarabukodna.
8Kalpasanna,simrekmetdaydisabalingaadalan,nga
immunangaimmayititanem,ketnakitanaketnamati.
9TasaandapayngaammotiNasantoanaSuratamasapul
ngaagungarmanipudkadagitinatay.
10Kalpasanna,napanmanendagitiadalaniti
pagtaenganda.
11NgemniMarianagtakderitiruartitanemnga
agsangsangit:ketbayatngaagsangsangit,nagruknoy,ket
kimmitaititanem.
12Nakitanatiduangaanghelanakapurawanakatugaw,ti
maysaitiulo,kentisabaliitisaka,anakaiddaantibagini
Jesus.
13Kinunadakenkuana,Babai,apayngaagsangsangitka?
Kinunanakadakuada,AgsipudtainnaladatiApok,ketdiak
ammonosadinotinangikabilandakenkuana.
14Ketidinaibaganadaytoy,nagsubli,ketnakitanani
Jesusanakatakder,ketdinaammoaniJesus.
15KinunaniJesuskenkuana,Babai,apaynga
agsangsangitka?siasinotisapsapulem?Isu,nga
impagarupnangaisutihardinero,kinunanakenkuana,Apo,
nosikatinangibaklaykenkuanaditoy,ibagamkaniakno
sadinotinangikabilamkenkuana,ketalaekisuna.
16KinunaniJesuskenkuana,Maria.Nagsubli,ket
kinunanakencuana,Rabboni;kayatnaasawen,Maestro.
17KinunaniJesuskenkuana,Dinaksagiden;tasaanakpay
asimmang-atkenniAmak:ngemmapankakadagiti
kakabsatko,ketibagamkadakuada,Um-uligakitiAmak,
kenAmayo;kenitiDiosko,kenitiDiosyo.
18ImmayniMariaMagdalenaketimbaganakadagiti
adalananakitanatiApo,kenimbaganadagitoykenkuana.
19Itidaytametlangaaldawitimalem,idiumunanga
aldawtilawas,idinaserraandagitiruangana
naguummongandagitiadalangapuitibutengkadagiti
Judio,immayniJesusketnagtakderititengngaket
kinunanakadakuada,Kappiakomakadakayo.
20Ketidinaibaganaticasta,impakitanacadacuadadagiti
imanakentibakrangna.Kalpasanna,naragsakandagiti
adalan,idinakitadatiApo.
21KinunamanenniJesuskadakuada,Talnakoma
kadakayo:kasitipanangibaonniAmak,kastametnga
ibaonkokadakayo.
22Idinaibaganadaytoy,inlang-abnaidaketkinunana
kadakuada,AwatenyotiEspirituSanto.
23Siasinomanapakawanenyodagitibasbasolda,
mapakawandakadakuada;ketnosiasinomandagiti
basbasoldaapagtalinaedenyo,mataginayonda.
24NgemniTomas,maysakadagitisangapuloketdua,a
naawaganDidimo,ketawankadakuadaidiimmayniJesus.
25Kinunangarudkenkuanadagitidaddumangaadalan,
NakitamitiApo.Ngemkinunanakadakuada,Malaksidno
diaktomakitakadagitiimanatimurdongdagitikuko,ket
ikabilkotiramaykoitimurdongdagitikuko,kenikabilkoti
imakitisikiganna,diaktomamati.
26Ketkalpasantiwalongaaldaw,addamanendagiti
adalannaitiuneg,kenniTomasakaduada:kalpasanna
immayniJesus,anaserraandagitiruangan,ketnagtakder
ititengnga,ketkinunana,Kappiakomakadakayo.
27Kalpasanna,kinunanakenTomas,Iyawatmoditoyti
ramaymo,ketkitaemdagitiimak;ketiyunnatmoditoyti
imam,ketiduronmoitisikigac:ketsaancangaawanan
pammati,nodiketmamati.
28KetniTomassimmungbatketkinunanakencuana,
ApockenDiosco.
29KinunaniJesuskenkuana,Tomas,agsipudtanakitanak,
namatikan.
30AdupayapagilasinanapudnongainaramidniJesusiti
imatangdagitiadalanna,asaananaisuratitidaytoyalibro.
31Ngemnaisuratdagitoy,tapnomamatikayoaniJesusisu
tiCristo,AnaktiDios;kentapnoitipanamatiket
maaddaankayoitibiagbabaentinaganna.
KAPITULO21
1Kalpasandagitoyabanbanag,impakitamanenniJesusti
baginakadagitiadalanidiaybaybaytiTiberias;ketiti
daytoyanainsiribanimpakitanatibagina.
2AddaididaSimonPedro,kenTomasanaawagan
Didimo,kenNatanaelataga-CanaidiayGalilea,kendagiti
annakniZebedeo,kenduapayngaadalanna.
3KinunaniSimonPedrokadakuada,Mapanakagkalap.
Kunadakenkuana,Kumuyogkamimetkenka.Rimmuarda,
ketsimrekdaadagusitimaysaabarko;ketitidaytaarabii
awantinatiliwda.
4Ngemidiagsapa,nagtakderniJesusitiigidtibaybay,
ngemsaanngaammodagitiadalanngaisuniJesus.
5Kalpasanna,kinunaniJesuskadakuada,Annak,adda
kaditaraonyo?Insungbatdakenkuana,Saan.
87

JUAN
6Ketkinunanakadakuada,Ibellengyotiiketiti
makannawantibarko,ketmasarakanyonto.Imbatoda
ngarud,ketitasaandaakabaelanaguyodengapuiti
kinaadudagitiikan.
7Gapuna,tiadalanngainayatniJesus,kinunanaken
Pedro,IsutiApo.ItaidinangngegniSimonPedrongaisu
tiApo,inbarikesnakenkuanatibadotimangngalap,(ta
lamolamo,)ketintapuaknatibaginaitibaybay.
8Ketimmaydagitidaddumangaadalanitibassitabarko;
(tasaandangaadayoitidaga,ngemkasladuagasuta
kasiko,)amangguyguyoditiiketbabaenkadagitiikan.
9Apamananakagtengdaitidaga,nakitadasadiaytiapuyti
karbon,kendagitiikananaikabilitirabawna,kentinapay.
10KinunaniJesuskadakuada,Mangyegkayokadagitiikan
anakalapkayoita.
11Simmang-atniSimonPedro,ketinguyodnatiiketiti
dagaanapnoitidadakkelngaikan,sangagasutket
limapulokettallo:ketgapuitiamin,aduunay,ngemsaan
anaburaktiiket.
12KinunaniJesuskadakuada,Umaykayomangan.Ket
awankadagitiadalantinakaituredanagsaludsodkenkuana,
Siasinoka?ammonaaniApodayta.
13UmayngarudniJesus,ketmangalaititinapay,ket
itednaida,kenikanmet.
14MaikatlodaytoyagundawayngaimpakitaniJesusti
baginakadagitiadalanna,kalpasananagungar.
15Gapunaidinangalada,kinunaniJesuskenSimonPedro,
Simon,anakniJonas,ad-addakadingaay-ayatennakngem
dagitoy?Kinunanakenkuana,Wen,Apo;ammomngaay-
ayatenka.Kinunanakenkuana,Pakanemdagitikorderoko.
16Kinunanamanenkenkuanaitimaikaduaagundaway,
“Simon,anakniJonas,ay-ayatennakkadi?”Kinunana
kenkuana,Wen,Apo;ammomngaay-ayatenka.Kinunana
kenkuana,Pakanemdagitikarnerok.
17Kinunanakenkuanaitimaikatloagundaway,“Simon,
anakniJonas,ay-ayatennakkadi?”NagladingitniPedro
gaputakinunanakenkuanaitimaikatloagundaway,Ay-
ayatennakkadi?Ketkinunanakencuana,Apo,ammom
aminabanbanag;ammomngaay-ayatenka.Kinunani
Jesuskenkuana,Pakanemdagitikarnerok.
18Pudno,pudno,kunakkenka,Idiubingkapay,barikesmo
tibagim,ketmagmagnakaitikayatmo:ngeminton
lumakaykan,iyunnatmontodagitiimam,kettisabali
barikesennakanto,ketawitennakaitisadinomanwouldest
not.
19Daytoytiimbagana,ngaipasimudaagnanoanianga
ipapataytirumbengngaidaydayawnaitiDios.Ketidi
naisaonadaytoy,kinunanakencuana,Sumurotcaniac.
20IdinagsubliniPedro,nakitanatiadalanngainayatni
Jesusasumursurot.anagsandigmetitibarukongnaiti
pangrabii,ketkinunana,Apo,siasinotimangliputkenka?
21IdinakitaniPedro,kinunanakenJesus,Apo,ketaniati
aramidendaytoyatao?
22KinunaniJesuskenkuana,Nokayatkongaagtalinaed
aginggangaumayak,aniadaytakenka?sumurotkakaniak.
23Kalpasanna,naiwarasdaytoyasaokadagitikakabsat,
tapnosaanamataydaytangaadalan.ngem,Nokayatko
ngaagtalinaedaginggangaumayak,aniadaytakenka?
24Daytoytiadalanamangpaneknekkadagitoyabanbanag
kennangisuratkadagitoyabanbanag:ketammotayoa
pudnotipammaneknekna.
25Ketadupaytidaddumapayabanagngainaramidni
Jesus,a,nomaisurattitunggalmaysa,pagarupekngauray
tilubongamismoketsaanamakalaonkadagitilibroa
naskenamaisurat.Amen.
88

Aramiddagiti
Apostol
KAPITULO1
1Tiimmunaatratadoinaramidko,OTeofilo,maipapaniti
aminngainruginiJesusngaaramidenkeninsuro.
2Aginggaitialdawapannakaipangatona,kalpasanti
panangtednakadagitibilinbabaentiEspirituSanto
kadagitiapostolapinilina.
3Isumetngaimpakitanatibaginaasibibiagkalpasanti
panagsagabanababaenkadagitiaduadiagkamalia
pammaneknek,idinakitanakadakuadatiuppatapulonga
aldaw,kennagsasaomaipapankadagitibanbanag
maipapanitiPagariantiDios.
4Ket,idinaguummongdaakaduada,binilinnaidaa
saandaapumanawitiJerusalem,nodiketurayendatikari
tiAma,a,kunana,nangngegyomaipapankaniak.
5TapudnoanabautisaranniJuanitidanum;ngem
mabuniagankaytoitiEspirituSantoitisaanpayngaadu
ngaaldaw.
6Idinaguummongda,dinamagdakenkuana,akunkunada,
Apo,isublimkadiitidaytoyatiempotipagarianitiIsrael?
7Ketkinunanacadacuada,Saanamaipaaycadacayoa
mangammocadagititiempowennodagitipanawen,nga
intedtiAmaitibukodnaapannacabalin.
8Ngemumawatcaytoitibileg,intonumaycadacayoti
EspirituSanto:ketsaksicaytoagpadpadaidiayJerusalem,
kenitienteroaJudea,kenitiSamaria,kenaginggaiti
ungtotidaga.
9Ketidinaisaonadagitoyabanag,bayattipanagkitada,
naipangato;ketmaysangauleptinangawatkenkuana
manipuditiimatangda.
10Ketbayattipanagkitadaasititibkerngaagturongiti
langitbayattiisasang-atna,adtoy,duaalallakiti
agtaktakderitisibaydaanakapurawakawes;
11Daytoymettinagkuna,DakayoatattaotiGalilea,apay
ngaagtaktakderkayoamangmatmatmatitilangit?daytoy
metlaengaJesus,anaipangatomanipudkadakayoidiay
langit,umaytoakasitinakitayoamapanidiaylangit.
12Kalpasanna,nagsublidaidiayJerusalemmanipuditi
bantayamaawaganitiOlibo,anaggapuidiayJerusalemiti
maysangaaldawapanaginana.
13Idisimrekda,simmang-atdaitimakinngatoasiled,a
nagnaedandaPedro,Santiago,Juan,Andres,Felipe,
Tomas,Bartolome,Mateo,SantiagongaanakniAlfeo,ken
SimonZelotes.kenniJudasakabsatniSantiago.
14Nagtultuloydagitoyaminasangsangkamaysaiti
kararagkenpanagpakaasi,agramandagitibabbai,kenni
MariangainaniJesus,kenkadagitikakabsatna.
15KetkadagidingaaldawtimmakderniPedroititengnga
dagitiadalan,ketkinunana,(tibilangdagitinagana
sangsangkamaysaketagarupsangagasutketduapulo;
16Lallakikenkakabsat,naskenanatungpaldaytoya
nasantuanakasuratan,ngainsaotiEspirituSantobabaenti
ngiwatniDavidsakbaynamaipapankenJudas,a
nangiwanwankadagidiaynangalakenJesus.
17Tanabilangkadakami,ketnagun-odnatipasetdaytoya
ministerio.
18Itagimmatangdaytoyataoititalonbabaentigunggona
tikinadakes;ketnagtinnaganatangkentiulona,bimtakiti
tengnga,ketnagdissotiaminabitukana.
19Ketnaammuandagitiaminngaagnanaedidiay
Jerusalem;aginggaamaawagandaytaatalonitiumnoa
pagsasaoda,Aceldama,kayatnaasawen,Titalontidara.
20TanaisuratitilibrotiSalmo,Langalangkomati
pagnanaedanna,ketawankomatiagnaeditidayta:ketti
kinaobisponaalaennakomatisabali.
21Gapunakadagitoyalallakianakikaduakadakamiiti
aminatiempoasimrekkenrimmuarniApoJesus
kadakami.
22MangrugimanipuditipannakabuniagniJuan,agingga
itidaytametlaengngaaldawapannakaipangatona
kadatayo,masapulamaordenantimaysangaagbalina
saksikadatayomaipapanitipanagungarna.
23Nangdutokdaitidua,daJoseanaawaganBarsabas,a
naanaganJusto,kenMatias.
24Ketnagkararagda,ketkinunada,Sika,Apo,a
makaammoitipusodagitiaminatattao,ipakitamno
kadagitoyaduatipinilim.
25Tapnomakipasetitidaytoyaministeriokenkinaapostol,
anaggapuanniJudasgapuitisalungasing,tapnomapaniti
bukodnaalugar.
26Ketinteddadagitibin-igda;kettipanagbibinnunot
natnagkenniMatias;ketnabilangisunaakaduanadagiti
sangapuloketmaysangaapostol.
KAPITULO2
1Ketidinaan-anayadimtengtialdawtiPentecostes,
nagmaymaysadaaminitimaymaysaalugar.
2Ketkellaatadimtengtiunimanipudlangitakasla
agdardarasanapigsangaangin,ketpinunnonatiamina
balayanagtugawanda.
3Ketnagparangkadakuadadagitinagsisinaadilaakasla
apuy,ketnagtugawdaytaititunggalmaysakadakuada.
4KetnapnodaaminitiEspirituSanto,ketrinugiandati
nagsaoitisabaliapagsasao,kasitipanangtedtiEspiritu
kadakuadaitipanagsao.
5NagnaedidiayJerusalemdagitiJudio,napeklanalallaki,
manipudititunggalnasionitibabatilangit.
6Itaidinaariwawadaytoy,naguummongtibunggoy,ket
nariroda,agsipudtanangngegtitunggalmaysaidanga
agsasaoitibukodnaapagsasao.
7Nasdaawkennasdaawdaamin,akinunadaitimaysaken
maysa,Adtoy,saankadiatagaGalileaamindagitoynga
agsasao?
8Ketkasanoamangngegtayotitunggalmaysaiti
bukodtayoapagsasao,anakaipasngayantayo?
9DagitiPartiano,Medo,Elamita,kendagitiagnanaed
idiayMesopotamia,Judea,Capadocia,Ponto,kenAsia.
10TiFrigia,kenPamfilia,idiayEgipto,kenkadagitipaset
tiLibiaitiasidegtiCirene,kendagitiganggannaetidiay
Roma,dagitiJudiokenproselita.
11CretakenArabo,mangngegtayoidangaagsasao
kadagitipagsasaotayokadagitinakaskasdaawngaaramidti
Dios.
12Nasdaawdaamin,ketnagduaduada,anagsasaritaiti
maysakenmaysa,Aniatikayatasawendaytoy?
13Dagitidaddumaamanguyawkinunada,Napnodagitoy
atattaoitibarongaarak.
89

AramiddagitiApostol
14NgemniPedro,atimmakderakaduanadagiti
sangapuloketmaysa,inngatonatitimekna,ketkinunana
kadakuada,DakayoalallakitiJudea,kendakayoaminnga
agnanaedidiayJerusalem,maammuanyodaytoy,ket
dumngegkayokadagitisasaok.
15Tasaananabartekdagitoy,kasipagarupyo,tamaikatlo
laengngaorastialdaw.
16NgemdaytoytisinaoniprofetaJoel;
17Ketmapasamaktokadagitimaudingaal-aldaw,kunati
Dios,ibukbokkontotiEspirituakitiaminalasag:ketdagiti
annakyoalallakikenbabbaiagipadtodanto,ketdagiti
agtutuboyoalallakimakakitadantokadagitisirmata,ket
dagitilallakayyoagtagtagainepdantokadagititagtagainep:
18Ketkadagitiadipenkokenkadagitiadipenkoababbai
ibukbokkontokadagidingaaldawtiEspirituk;ket
agipadtodanto:
19Ketipakitaktodagitidatdatlagidiaylangititingato,ken
dagitipagilasinanitidagaitibaba;dara,kenapuy,ken
alingasawtiasuk:
20Tiinitagbalintoasipnget,kentibulanagbalintoadara,
sakbayngaumaydaytanaindaklankennatan-okngaaldaw
tiApo.
21Ketmapasamaktoamaisalakantotisiasinomannga
umawagitinagantiApo.
22DakayoalallakitiIsrael,denggenyodagitoyasasao;Ni
JesusatagaNazaret,maysaataongainanamongantiDios
kadakayobabaenkadagitimilagrokendatdatlagken
pagilasinan,ngainaramidtiDiosbabaenkenkuanaiti
tengngayo,kasammoyomet.
23Isu,gaputanaisalakanbabaentinaikeddenga
pammagbagakennasakbayapannakaammotiDios,
innalayon,ketbabaenkadagitinadangkesngaimainlansa
kenpinapatayyo.
24IsupinagungartiDios,alinuktannadagitiut-otnipatay:
agsipudtasaanamabalinatenglendayta.
25TaagsaoniDavidmaipapankenkuana,Nakitaka
nasaksakbaytiApoakanayonitisangotirupak,taaddaiti
makannawanko,tapnosaanakamatignay.
26Ngarudnagrag-otipusok,ketnaragsaktidilak;ad-adda
payatilasagkoaginanantoitinamnama.
27Gaputasaanmoabaybay-antikararuakidiayimpierno,
kendimoipalubosamakitatiNasantuanmotipanagrupsa.
28Impakaammomkaniakdagitiwagastipanagbiag;
pagbalinennakanapnoitirag-obabaentirupam.
29Kakabsatkenkakabsat,siwayawayangaibagak
kadakayotimaipapankennipatriarkaDavid,ngaisuket
natayenkennaitabon,kettitanemnaaddakadatayo
aginggaita.
30Ngarud,gaputamaysaamammadto,kenammonaati
Diosinsapatanakenkuana,ngaitibungadagitilomona,kas
mayannurotitilasag,ibangonnaniCristotapnoagtugawiti
tronona;
31Idinakitanadaytoysakbayna,nagsaomaipapaniti
panagungarniCristo,atikararuanasaananabatiidiay
impierno,wennotilasagnasaananakakitaitipanagrupsa.
32DaytoyaJesuspinagungartiDios,asaksitayoamin.
33Ngarudgaputanaitan-okitimakannawanngaimati
Dios,keninawatnamanipuditiAmatikaritiEspiritu
Santo,inbukboknadaytoy,amakitakenmangngegyoita.
34Tasaanasimmang-atniDaviditilanglangit:ngem
kunanaitibagina,KinunaniJehovaitiApok,Agtugawka
itimakannawanko.
35Aginggangaaramidekdagitikabusormoapagbatayanti
sakam.
36Gapuna,siguraduenkomaamaammuantiaminabalay
tiIsraelatiDiospinagbalinnangaApokenKristodaydi
Jesus,ngainlansamitikrus.
37Itaidinangngegdadaytoy,natudoktipusoda,ket
kinunadakenPedrokenkadagitidaddumangaapostol,
Lalakikenkakabsat,aniatiaramidentayo?
38KinunaniPedrokadakuada,Agbabawikayo,ket
mabuniagankayotunggalmaysakadakayoitinaganni
Jesu-Cristoparaitipannakapakawandagitibasbasol,ket
awatenyontotisaguttiEspirituSanto.
39Tatikariketmaipaaykadakayo,kenkadagitiannakyo,
kenkadagitiaminngaaddaitiadayo,uraypaytikaaduti
awagantiApoaDiostayo.
40Ketitiaduasabsabalipayabalikaspinaneknekanna
kenindagadagna,akinunana,Isalakanyotibagbagiyo
manipuditidaytoynadangkesakaputotan.
41Kalpasanna,nabautisarandagitisiraragsakanangawat
itisaona:ketitidaytametlangaaldaw,nainayon
kadakuadatiagaruptalloribuakararua.
42Ketnagtultuloydaasititibkeritidoktrinaken
pannakilangendagitiapostol,kenitipanagburakititinapay
kenpanagkararag.
43Ketdimtengtibutengititunggalkararua:ketadua
datdatlagkenpagilasinantiinaramiddagitiapostol.
44Ketamindagitinamatinagtitinnulongda,ken
naggigiddandaaminabanbanag;
45Inlakodadagitisanikuakensanikuada,ketinbingayda
idaitiaminatattao,kaskasapulantitunggalmaysa.
46Ketisuda,ngainaldawanagtultuloya
sangsangkamaysaititemplo,kennagburakdaititinapayiti
binalaybalay,nangandaititaraondabuyogentirag-oken
kinamaymaysatipusoda.
47IdaydayawtiDios,kenpaborkadagitiaminatattao.Ket
inaldawngainnayontiApoitiiglesiadagitirumbenga
maisalakan.
KAPITULO3
1Ita,naggigiddanasimmang-atdaPedrokenJuaniti
temploitiorastikararag,amaikasiamngaoras.
2Kettimaysaalalakiapilaymanipuditiaanakantiinana
naibaklay,ngainaldawngaipaiddadaitiruangantitemplo
anaawaganNapintas,tapnodumawatitilimoskadagiti
simrekititemplo;
3IdinakitanadaPedrokenJuanngaasidegenasumrekiti
templo,nagkiddawitilimos.
4KetniPedro,ngainkabilnadagitimatanakenkuanaa
kaduananiJuan,kinunana,Kitaennakami.
5Ketimpangagnaida,anamnamaennangaumawatiti
maysaabanagkadakuada.
6KinunaniPedro:“Awankaniaktipirakkenbalitok;
ngemdagitiaddakaniakitedkokenka:ItinaganniJesu-
CristoatagaNazarettumakderkaketmagnaka.
7Ketiniggamannatimakannawanngaimana,ketintag-
ayna:ketdagusadagitisakanakentulangtigurongna
immawatdaitipigsa.
8Kettimmakderatimmakder,ketnagna,ketsimreka
kaduadaititemplo,amagmagna,kenaglukluksaw,ken
mangidaydayawitiDios.
90

AramiddagitiApostol
9Nakitadagitiaminatattaoamagmagnaken
mangidaydayawitiDios.
10KetammodangaisutinagtugawitilimositiNapintasa
ruangantitemplo:ketnapnodaitipanagsiddaawken
panagsiddaawitinapasamakkenkuana.
11Ketbayatngaiggemtipilayalalakianapaimbagda
PedrokenJuan,nagtaraydagitiaminatattaoitiberandaa
maawaganniSolomon,anasdaawunay.
12IdinakitaniPedro,insungbatnakadagititattao,Dakayo
alallakitiIsrael,apayamasdaawkayoitidaytoy?wenno
apayasipapasnektipanangmatmatyokadakami,akasla
babaenitibukodmiapannakabalinwennokinasanto
pinagnamidaytoyatao?
13TiDiosniAbraham,kenIsaac,kenniJacob,tiDios
dagidiammatayo,indaydayawnatiAnaknaaniJesus;isu
ngainyawatyo,ketinlibakyoitiimatangniPilato,idi
determinadoapalubosanna.
14NgeminlibakyotiNasantuankenNalinteg,ket
tinarigagayyoamaitedkadakayotimammapatay;
15PinataynatiPrinsipetibiag,apinagungartiDios
manipudkadagitinatay;asaksikamiitidayta.
16Kettinagannababaentipammatiitinaganna
pinapigsanadaytoyatao,amakitayokenam-ammoyo:
wen,tipammatingaaddakenkuanaintednakenkuana
daytoynaan-anayakinasalun-atitiimatangyoamin.
17Ketita,kakabsat,ammokababaenitikinaignorante
inaramidyo,kasmetitiinaramiddagitiagtuturayyo.
18NgemdagitibanbanagngaimpakaammoiditiDios
babaenitingiwatdagitiaminamammadtona,ngaagsagaba
niCristo,intungpalnaitikasta.
19Agbabawikayongarud,ketagbaliwkayo,tapno
mapunasdagitibasbasolyo,intondumtengtodagiti
panawentipanagbang-armanipuditisangoanantiApo;
20KetibaonnantoniJesu-Cristo,ngaimmun-unaa
naikasabakadakayo.
21Isuanaskenngaawatentilangitaginggaitipanawenti
pannakaisublitiaminabanag,ngainsaotiDiosbabaenti
ngiwatdagitiaminanasantoanamammadtonamanipudidi
nangrugitilubong.
22TapudnoakinunaniMoisescadagitiamma,
MangbangontocadacayotiApoaDiosyoitimaysaa
mammadtocadagiticacabsatyo,acaskaniak;isu
mangngegyontoitiaminabanagngaibaganakadakayo.
23Ketmapasamakto,atunggalkararua,asaanadumngeg
itidaytaapropeta,madadaeltomanipudkadagititao.
24Wen,ketamindagitimammadtomanipudkenSamuel
kendagidiaysumurot,kasitikaadudagitinagsao,
impadtodametdagitoyngaaldaw.
25Dacayotiannakdagitimammadto,kentitulagnga
inaramidtiDioskadagidiammatayo,akinunanaken
Abraham,Ketgapuitibin-im,mabendisionantodagiti
aminakabagiantidaga.
26UmunakadakayotiDios,idipinagungarnatiAnaknaa
niJesus,imbaonnaabendisionannakayo,iti
panangtallikudnaititunggalmaysakadakayomanipud
kadagitikinadakesna.
KAPITULO4
1Ketbayattipanagsasaodakadagititattao,dagitipapadi,
kentikapitantitemplo,kendagitiSaduceo,immayda
kadakuada.
2Naladingitdatainsurodadagititattao,keninkasabada
babaenkenJesustipanagungarmanipudkadagitinatay.
3Ketinkabildaidadagitiimada,ketinkabildaidaagingga
itisumunongaaldaw:tamalemitan.
4Nupaykasta,aducadagitinakangngegitisaotinamati;
ketagaruplimaributibilangdagitilallaki.
5Ketnapasamakitikabigatanna,dagitiagtuturayda,ken
panglakayen,keneskriba,.
6KetniAnasakangatoanapadi,kenniCaifas,kenJuan,
kenAlejandro,kenaminakakabagiantinangatoapadi,
naguummongdaidiayJerusalem.
7Ketidiinsaaddaidaititengnga,sinaludsodda,Babaeniti
aniaapannakabalin,wennoitianiaanagan,nga
inaramidyodaytoy?
8Kalpasanna,napnoniPedroitiEspirituSanto,kinunana
kadakuada,Dakayongaagtuturaykadagititattaoken
panglakayentiIsrael.
9Nomausigtayoitangaaldawmaipapanitinaimbagnga
aramidanaaramiditiawangawaynaatao,noaniaa
pamay-antipannakapaimbagna;
10Maipakaammokomakadakayoamin,kenkadagitiamin
ngaumilitiIsrael,ababaentinaganniJesu-Cristoataga
Nazaret,ngainlansayo,apinagungartiDiosmanipud
kadagitinatay,babaenkenkuanaagtaktakderdaytoyatao
ditoysanguananyoanasalun-at.
11Daytoytibatbatongaawanserserbinakadakayonga
agibangbangon,anagbalinngaulotisuli.
12Awanmettipannakaisalakanitisabali:taawantisabali
anaganitibabatilangitanaitedkadagititattao,amasapul
amaisalakantayo.
13ItaidinakitadatikinatureddaPedrokenJuan,ket
nabigbigdaasaandaanasursurokenignorante,
nagsiddaawda;ketnaammuandaida,anakikaduadakenni
Jesus.
14Ketidinakitadatitaoanaagasanasitatakderakaduada,
awantimaisaodaamaibusoritidaytoy.
15Ngemidibinilindaidaapumanawdaitikonseho,
nakisaritadaitinagbaetanda.
16Kinunana,Aniatiaramidentayokadagitoyalallaki?ta
timaysaanakadkadlawamilagrongainaramiddaket
naiparangarangkadagitiaminngaagnanaedidiay
Jerusalem;ketditaymailibakdayta.
17Ngemtapnosaanngaad-addangaagsaknapkadagiti
tattao,sipapasnekkomaapangtaantayoida,tapnosaandan
ngaagsaoitiasinomanitidaytoyanagan.
18Ketinayabandaida,ketbinilindaidaasaandangaagsao
wennomangisuroitinaganniJesus.
19NgemsimmungbatdaPedrokenJuanketkinunada
kadakuada,NonalintegitiimatangtiDiosadumngeg
kadakayongaad-addangemitiDios,ukomenyo.
20Taditaymabalinadiagsaokadagitibanaganakitaken
nangngegtayo.
21Isungaidiad-addapayabinutbutengdaida,
pinalubosandaida,adidanasarakantianiamannokasano
tipanangdusadakadakuada,gapukadagititattao:taamina
tattaoindaydayawdatiDiosgapuitinapasamak.
22Tanasurokngauppatapulotitawentilalaki,a
naipakitakenkuanadaytoyamilagroapanangpaimbag.
23Ketidinawayawayaanda,napandaitibukoddaa
bunggoy,ketimpadamagdaaminngaimbagakadakuada
dagitipanguluenapapadikenpanglakayen.
91

AramiddagitiApostol
24Ketidinangngegdadayta,intag-aydatitimekdaitiDios
asangsangkamaysa,ketkinunada,Apo,sikatiDios,a
nangaramiditilangit,daga,kenbaybay,kenaminngaadda
kadakuada.
25SiasinobabaentingiwatniadipenmoaDavidti
nangibaga,Apayanagpungtotdagitinasion,ketdagiti
tattaopinampanunotdadagitiawanmamaayna?
26Timmakderdagitiaritidaga,ketnaguummongdagiti
agtuturayamaibusoritiApo,kenmaibusoritiCristona.
27Tapudnoamaibusoritinasantuanngaanakmoani
Jesus,apinulotam,daHerodeskenPoncioPilato,agraman
dagitiHentilkendagititattaotiIsrael,naguummongdaa
sangsangkamaysa.
28Taaramidemtianiamanngainkeddengtiimamkenti
balakadmoidi.
29Ketita,Apo,kitaemdagitipangtada:ketitedmo
kadagitiadipenmo,tapnobuyogentiaminakinatured
maisaodatisaom.
30Babaentipanangyunnatmoitiimamamangagas;ket
tapnomaaramiddagitipagilasinankendatdatlagbabaenti
nagantinasantoanngaanakmoaniJesus.
31Ketidinagkararagda,nagkintayegtidissoa
naguummonganda;ketnapnodaaminitiEspirituSanto,ket
insaodatibalikastiDiosasitutured.
32Kettibunggoydagitinamatiketmaymaysatipusoken
kararua:ketawantinagsaongaaddaankadagitibanaga
kukuanaakukuana;ngemaddaaminabanaga
paggigiddiatanda.
33Ketbuyogentidakkelapannakabalininteddadagiti
apostoltipanagungarniApoJesus:ketdakkelaparabur
addakadakuadaamin.
34Awanmettiasinomankadakuadangaagkurang:ta
inlakodaidatikaadudagitiagtagikuaitidagawenno
balbalay,ketinyegdadagitigataddagitinailako.
35Ketimpaiddanaidaitisakaanandagitiapostol:ket
naiwarasititunggalmaysasigunitikasapulanna.
36KetniJose,ababaenkadagitiapostolnapanagananiti
apelyidoaBernabe,(akaipapananna,Tianaktiliwliwa,)
maysaaLevita,kentaga-Chipre.
37Gaputaaddaanitidaga,inlakona,ketinyegnatikuarta,
ketinkabilnaitisakaanandagitiapostol.
KAPITULO5
1NgemtimaysaalalakingaagnaganAnanias,kaduanani
Safirangaasawana,inlakodatimaysaasanikua.
2Ketinlemmengnatipasettigatad,atiasawanaammona
metdayta,ketinyegnatimaysaapaset,ketimpaiddanaiti
sakaanandagitiapostol.
3NgemkinunaniPedro,Ananias,apayapinunnoni
SatanastipusomtapnoagulboditiEspirituSanto,ken
tapnoagtalinaedtipasettigatadtidaga?
4Bayattipanagtalinaedna,saankadiakukuam?ket
kalpasantipannakailakona,saankadingaitibukodmoa
pannakabalin?apayngainsikogmodaytoyabanagiti
pusom?saanmoanagulbodkadagititattao,nodiketiti
Dios.
5KetniAnaniasidinangngegnadagitoyasasao,
nagruknoy,ketinsukonatiespiritu:ketdakkelabuteng
dimtengdagitiaminanakangngegkadagitoyabanbanag.
6Kettimmakderdagitiagtutuboalallaki,sinugatda,ket
inruarda,ketintabonda.
7Ketagaruptallongaoraskalpasanna,idisimrekti
asawana,adinaammotinapasamak.
8InsungbatniPedrokenkuana,Ibagamkaniaknoinlakoyo
tidagaitikastaagatad?Ketkinunana,Wen,gapuitikasta
unay.”
9Kalpasanna,kinunaniPedrokenkuana,Kasanoa
nagtutulagkayoamangsulisogitiEspiritutiApo?adtoy,
dagitisakadagitinangitabonitiasawamaddadaitiruangan,
ketiruardakanto.
10Kalpasanna,natnagadagusitisakana,ketinyawatnati
espiritu:ketsimrekdagitiagtutuboalallaki,ket
nasarakandaanatay,ket,innaladaisuna,intabondaiti
sibaynilakayna.
11Ketdimtengtidakkelabutengitiaminngaiglesia,ken
itiaminanakangngegkadagitoyabanag.
12Ketbabaenkadagitiimadagitiapostoladuapagilasinan
kendatdatlagtinaaramidkadagititao;(ketnagtutunosda
aminitiberandaniSolomon.
13Ketcadagitidaddumaawantinaituredamakitimpuyog
cadacuada:ngemdagititattaointan-okdaida.
14Ketad-addaanainayondagitinamatiitiApo,dagiti
bunggoyagpadpadadagitilallakikenbabbai.
15Itikastainruardadagitimasakitkadagitikalsada,ket
impaiddadaidakadagitipagiddaankensopa,tapnourayla
tianniniwanniPedroalumabasketmanglinongiti
daddumakadakuada.
16Dimtengmettibunggoymanipudkadagitisiudaditi
aglawlawtiJerusalem,anangiyegkadagitimasakitatattao,
kendagidiaynariribukankadagitinarugitngaespiritu:ket
napaimbagdatunggalmaysa.
17Kalpasanna,timmakdertinangatoapadi,kendagiti
aminanaikuyogkenkuana,(asektadagitiSaduceo)ket
napnodaitipungtot.
18Ketimpataydadagitiimadakadagitiapostol,ket
inkabildaidaitigagangayapagbaludan.
19NgemtiangheltiApoitirabiilinuktannadagitiruangan
tipagbaludanketinruarnaidaketkinunana.
20Inka,agtakderkaketsawemititemplokadagititattaoti
aminasasaoitidaytoyabiag.
21Ketidinangngegdadayta,simrekdaititemploitinasapa
abigatketnangisuroda.Ngemimmaytinangatoapadi,
kendagitikaduana,ketinayabannatikonseho,kentiamin
asenadodagitiannactiIsrael,ketnangibaoniti
pagbaludantapnomaiyegida.
22Ngemidiimmaydagitiofisiales,ketsaandaanasarakan
idaitipagbaludan,nagsublidaketimbagada.
23Kinunana,Pudnoanasarakanmitipagbaludana
naserraanasitatalged,kendagitiagay-aywanasitatakder
itiruaritisangodagitiruangan:ngemidilinuktanmi,awan
tinasarakanmiataoitiuneg.
24Itaidinangngegtikangatoanapadikentikapitanti
templokendagitipanguluenapapadidagitoyabanag,
nagduaduadakadakuadanoaniatidumakkeldaytoy.
25Idin,immaytimaysaketimbaganakadakuada,a
kunkunana,Adtoy,dagitilallakingainkabilyoiti
pagbaludanketagtaktakderdaititemplokenmangisursuro
kadagititattao.
26Kalpasanna,napantikapitanakaduanadagitiofisiales,
ketinyegnaidangaawantikinaranggasna:tanagbutengda
kadagititattao,dilakettamabatoanda.
27Ketidiinyegdaida,insaaddaidaitisangoananti
Konseho:ketsinaludsodtinangatoapadikadakuada.
92

AramiddagitiApostol
28Kinunana,Saankadianaingetngaimbilinmikadakayo
asaankayoamangisuroitidaytoyanagan?ket,adtoy,
pinunnoyotiJerusalemitidoktrinayo,ketpanggepyonga
iyegtidaradaytoyataokadakami.
29SimmungbatniPedrokendagitidaddumangaapostol
ketkinunada,RebbengngaagtulnogkamiitiDiosimbesa
kadagititattao.
30TiDiosdagidiammatayopinagungarnaniJesus,a
pinatayyokeninbitayyoitikayo.
31Isutiintan-oktiDiosbabaentimakannawanngaimana
ngaagbalinaPrinsipekenMangisalakan,amangtediti
panagbabawiitiIsrael,kenpannakapakawandagitibasol.
32Ketdakamidagitisaksinakadagitoyabanag;ketkasta
mettiEspirituSanto,ngaintedtiDioskadagitiagtulnog
kenkuana.
33Idinangngegdadayta,napalalotipusoda,ket
nakipagpanunotdaamangpapataykadakuada.
34Kalpasanna,timmakdertimaysaitikonseho,maysaa
Fariseo,ngaagnaganGamaliel,maysaadoktoritiLinteg,
addaanitireputasionkadagitiaminngaumili,ketbinilinna
ngaikabildadagitiapostolitibassitngaespasio;
35Kinunanakadakuada,DakayoalallakitiIsrael,
agannadkayonoaniatipanggepyongaaramidenno
maipapankadagitoyatattao.
36TasakbaydagitoyngaaldawtimmakderniTeudas,nga
agpasindayagamaysaatao;anakikaduatisumagmamano
alallaki,agarupuppatagasut:anapapatay;ketamin,amin
anagtulnogkencuana,naiwarasda,ketnadadaelda.
37KalpasandaytoyataotimmakderniJudastiGalileaidi
al-aldawtipanagbuis,ketinyadayonatiaduatattaoa
simmurotkenkuana:isunataymet;ketamin,uraypayti
kaadudagitinagtulnogkenkuana,naiwarasda.
38Ketitakunakcadacayo,Liklikanyodagitoyatattao,ket
bay-anyoida:tanodaytoyapammagbagawennodaytoy
ngaaramidketnagtaudititao,awanserserbina.
39NgemnonagtauditiDios,saanyoamabalina
parmeken;dilakettamasarakancayourayamakirangetiti
Dios.
40Ketkenkuanaimmanamongda:ketidiinayabandadagiti
apostolketkinabkabildaida,imbilindaasaandangaagsao
itinaganniJesus,ketpalubosandaida.
41Ketpimmanawdaitisangoanantikonseho,anagrag-
odatanaibilangdaamaikaringaagsagabaiti
pannakaibabaingapuitinaganna.
42Ketinaldawititemplo,kenititunggalbalay,saandanga
insardengtimangisurokenmangikasabakenJesu-Cristo.
KAPITULO6
1Kadagidingaaldaw,idiimmadutibilangdagitiadalan,
timmaudtipanagtanabutobdagitiGriegomaibusor
kadagitiHebreo,gaputanabaybay-andagitibalodaa
babbaiitiinaldawapanagserbida.
2Kalpasanna,inayabandagitisangapuloketduati
bunggoydagitiadalan,ketkinunada,Saanarasona
baybay-antayotisaotiDiosketagserbitayokadagiti
lamisaan.
3Ngarud,kakabsat,kitaenyoititengngayotipitoalallaki
anapudnotipanagsasaoda,anapnoitiEspirituSantoken
sirib,amabalinmiadutokanamangimatonitidaytoya
trabaho.
4Ngemkanayonngaitedtayotibagbagitayoitikararag
kenitiministeriotisao.
5Kettisasaonaay-ayotiinteroabunggoy:ketpinilidani
Esteban,maysaataoanapnoitipammatikenEspiritu
Santo,kenFelipe,kenProcoro,kenNicanor,kenTimon,
kenParmenas,kenNicolasaproselitatiAntioquia.
6Insaaddaitisangoanandagitiapostol:ketidi
nagkararagda,impataydadagitiimadacadacuada.
7KetimmadutisaotiDios;ketimmadutibilangdagiti
adalanidiayJerusalemitikastaunay;ketnatulnogti
dakkelabunggoydagitipapadiitipammati.
8KetniEsteban,anapnoitipammatikenbileg,
inaramidnadagitidadakkeladatdatlagkenmilagro
kadagititao.
9Kalpasanna,timmakdertidaddumaitisinagoga,a
maawaganitisinagogadagitiLibertino,kentagaCirenio,
tagaAlejandria,kentagaCiliciakenAsia,amakisuppiat
kenEsteban.
10Ketsaandaanabaelanasinarangettisiribkenespiritua
nagsaoanna.
11Kalpasanna,sinupiatdadagititattao,anagkuna:
“Nangngegmingaagsasaoitimakatabbaawasasao
maibusorkenMoiseskenmaibusoritiDios.”
12Ketpinagkigtotdadagititattao,kendagitipanglakayen,
kendagitieskriba,ketdimtengdakenkuana,kettiniliwda,
ketimpandaisunaitikonseho.
13Ketnangipasdekdakadagitiulbodasaksi,anagkuna,
Daytoyataosaannangaagsardengngaagsaoiti
natabbaawasasaomaibusoritidaytoynasantoanadisso
kenitiLinteg.
14TanangngegmiakunanaadaytoyaJesusataga
Nazaretdadaelennadaytoyadisso,ketbaliwannantodagiti
kaugalianngainispalkadatayoniMoises.
15Ketaminasitutugawitikonseho,akumitkitaa
sititibkerkenkuana,nakitadatirupanaakaslarupati
anghel.
KAPITULO7
1Kinunangarudtinangatoapadi,Kastakadidagitoya
banag?
2Ketkinunana,Lallaki,kakabsat,kenamma,
dumngegkayo;NagparangtiDiostidayagkenAbraham
ngaamatayo,idiaddaidiayMesopotamia,sakbaya
nagnaedidiayCharran.
3Ketkinunanakencuana,Rummuarcaitipagiliam,ken
cadagitikakabagiam,ketumaycaitidagangaipakitac
kenca.
4Kalpasanna,rimmuarisunaitidagadagitiCaldeo,ket
nagnaedidiayCarran:ketmanipudsadiay,idinatayenni
amana,inyakarnaisunaitidaytoyadaga,apagnanaedanyo
ita.
5Ketawantiintednakencuanaatawiditidayta,uray,uray
langaikabilnatisakana:kaskasdingainkarinangaitedna
kenkuanakassanikua,kenkadagitibin-inaasumaruno
kenkuana,idintotaawanpaytianakna.
6KettiDiosnagsaoitidaytoyawagas,Ngaagtaengtibin-
inaitiganggannaetadaga;ketiyegdaidaiti
pannakaadipen,kenagpakaasidakadakuadaitidakesiti
uppatagasutatawen.
93

AramiddagitiApostol
7Kettinasionapakaadipendantoukomekto,kinunati
Dios:ketkalpasandaytarummuardanto,ketagserbida
kaniakitidaytoyalugar.
8Ketintednakencuanatitulagtipanagkugit:ketiticasta
niAbrahampinutotnaniIsaac,ketkinakugitnaisunaiti
maikawalongaaldaw;ketniIsaacniJacob;ketniJacob
pinutotnadagitisangapuloketduaapatriarka.
9Ketdagitipatriarka,anaimon,inlakodaniJoseidiay
Egipto:ngemtiDiosaddaidikencuana.
10Inispalnaitiaminarigatna,ketintednakenkuanati
paborkensiribitiimatangniFaraonngaaritiEgipto;ket
pinagbalinnaagobernadoritiEgiptokentiinteroabalayna.
11ItadimtengtikinakirangitiinteroadagatiEgiptoken
Canaan,kendakkelarigat:ketawantinakasarakdagidi
ammamiititaraon.
12NgemidinadamagniJacobngaaddamaisidiayEgipto,
imbaonnangaumunadagitiammatayo.
13KetitimaikaduaagundawaynaipakaammoniJose
kadagitikakabsatna;ketnaipakaammokenFaraonti
kakabagianniJose.
14Kalpasanna,imbaonnaniJose,ketinayabannaniJacob
ngaamana,kenaminakakabagianna,sangapuloketlimaa
kararua.
15Itikasta,simmalogniJacobidiayEgipto,ketnatay,isu
kendagidiammatayo.
16KetnaipanidaidiaySiquem,ketnaiparabawdaiti
tanemaginatangniAbrahamitigatadakuartamanipuditi
annakniEmmorngaamaniSiquem.
17Ngemidiasidegentitiempotikari,ngainsapatatiDios
kenAbraham,immadudagititattaoidiayEgipto.
18Aginggaatimmakdertisabalingaari,asaana
makaam-ammokenJose.
19Isumettinasikapanakilanglangenkadagiti
kakabagianmi,ketnagpakaasiitidakeskadagitiammami,
tapnoibellengdadagitiubbingngaannakda,tapnosaanda
ngaagbiag.
20ItidaytaatiemponaipasngayniMoises,ket
napalangguadunay,ketnataraonanitibalayniamanaiti
talloabulan.
21Ketidinapapanaw,innalatianakababainiFaraon,ket
tinarakennaamaipaayitibukodnangaanak.
22NasursuruanniMoisesitiaminakinasiribdagiti
Egipcio,kennabilegitisasaokenar-aramid.
23Ketidiagtawenitiuppatapulo,simrekitipusonaa
sarungkarandagitikakabsatnangaannactiIsrael.
24Ketidinakitanatimaysakadakuadangaagsagsagabaiti
dakes,indepensanaisuna,ketbinalesnadaydiay
nairurumen,ketkinabilnatiEgipcio.
25Taimpagarupnaamaawatankomadagitikakabsatnano
kasanongaisalakanidatiDiosbabaentiimana:ngem
saandaanaawatan.
26Ketitisimmaganadngaaldaw,impakitanatibagina
cadacuadabayattipanagsusupiatda,ketkayatnakomaa
pagmaymaysaenida,akunkunana,Kakabsat,
agkakabsatkayo;apayngaagkikinnabasolkayoitimaysa
kenmaysa?
27Ngemtinangaramiditidakesitikaarrubanainyadayona,
akunkunana,Siasinotinangaramidkenkangaagturayken
ukomkadakami?
28Patayennakkadi,kasitipanangpapataymoitiEgipcio
idikalman?
29Kalpasanna,nagtalawniMoisesgapuitidaytoyasasao,
ketmaysaaganggannaetidiaydagatiMadian,a
nakaipasngayannaitiduangaannakalallaki.
30Ketidinalpasentiuppatapuloatawen,nagparang
kenkuanaidiaylet-angtibantaySinatimaysangaanghelti
Apoitigil-ayabtiapuyitimaysaakaruotan.
31IdinakitaniMoises,nagsiddaawitibuya:ketbayatnga
umas-asidegamangkitaitidayta,immaykenkuanatitimek
niJehova.
32Kinunana,SiaktiDiosdagidiammam,Diosni
Abraham,DiosniIsaac,kenDiosniJacob.Kalpasanna,
nagpigergerniMoises,ketsaananaituredakimmita.
33Kalpasanna,kinunaniJehovakenkuana,“Ikkatem
dagitisapatosmokadagitisakam:tatilugara
pagtaktakderamketnasantoanadaga.”
34Nakitak,nakitaktirigatdagitiilikngaaddaidiayEgipto,
ketnangngegkotipanagsennaayda,ketbimmabaaktapno
ispalenida.Ketitaumayka,ibaonkaidiayEgipto.
35DaytoyniMoisesanagkedkedda,akunkunada,Siasino
tinangaramidkenkangaagturaykenukom?isumetlaeng
tiimbaontiDiosngaagbalinngaagturaykenmanangispal
babaentiimatianghelanagparangkenkuanaitikaruotan.
36Inruarnaida,kalpasanngaimpakitanadagitidatdatlag
kenpagilasinanitidagatiEgipto,kenitiNalabagaa
Baybay,kenitilet-angitiuppatapuloatawen.
37DaytoyniMoises,anagkunakadagitiannactiIsrael,
MangbangontotiApoaDiosyokadakayoitimaysaa
mammadtokadagitikakabsatyo,akaskaniak;isuti
mangngegyonto.
38Isudaytoy,ngaaddaidiitiiglesiaidiaylet-anga
kaduanatianghelanakisaritakencuanaidiaybantaySina,
kenkadagidiammatayo:anangawatkadagitinabiagnga
orakulotapnoitednakadatayo.
39Isuasaananagtulnogdagitiammatayo,nodiket
intalawdaisunamanipudkadakuada,ketitipusoda
nagsublidamanenidiayEgipto.
40KinunanakenAaron,Aramidennakamikadagiti
didiosenngaumun-unakadakami:tanomaipapaniti
daytoyaMoises,anangiruarkadakamiitidagatiEgipto,
saanmingaammonoaniatinapasamakkenkuana.
41Ketnangaramiddaitiurbonabakakadagidingaaldaw,
ketnangidatondaitidatonitididiosen,ketnagrag-oda
kadagitiaramidtibukoddangaima.
42Kalpasanna,nagsublitiDiosketinyawatnaidanga
agdayawitibuyottilangit;kasnaisuratitilibrodagiti
profeta,ObalaytiIsrael,nangidatonkayokadikaniak
kadagitinapapatayngaanimalkendatonitilas-udtiuppat
apuloatawenidiaylet-ang?
43Wen,innalayotitabernakuloniMoloc,kentibituenti
diosyoaniRemfan,dagitipigurangainaramidyoa
pagdaydayawankadakuada:ketipandakaytoitilabesti
Babilonia.
44Addaididagidiammamiititabernakulotisaksiidiay
let-ang,kasintudingna,amakisarsaritakenMoises,tapno
aramidennadaytamaitunositiusoanakitana.
45Daytoymetdagitiammatayongaimmaykalpasanna
inyegdaniJesusitisanikuadagitiGentil,apinapanawti
Diositisangoanandagitiammatayo,aginggaitikaaldawan
niDavid;
46NakasarakitiparaburitisangoanantiDios,ken
tinarigagayannatiagsapulititabernakuloparaitiDiosni
Jacob.
94

AramiddagitiApostol
47NgemnangibangonkenkuananiSolomonitibalay.
48NupaykastatiKangatuansaanngaagnanaedkadagiti
templongainaramidbabaenkadagitiima;kaskunati
profeta,.
49Tilangitisutitronok,kettidagaisutipagbatayanti
sakak:aniaabalaytibangonenyokaniak?kunatiApo:
wennoaniatilugarapaginanaak?
50Saankadingainaramidtiimakamindagitoyabanag?
51Dakayoanatangkentitengngedkensaananakugitti
pusokenlapayag,kanayonasarangtenyotiEspirituSanto:
kasitiinaramiddagidiammayo,kastamettiar-aramidenyo.
52Aniakadagitiprofetatisaanngaindadanesdagiti
ammayo?ketpinapataydadagitinangipakitasakbaytiyaay
tiNalinteg;adacayoitatinangliputkenmammapatay.
53InawatdatiLintegbabaentikababalindagitianghel,
ngemsaandaatinungpaldayta.
54Idinangngegdadagitoyabanbanag,napalalotipusoda,
ketnagkidemdakenkuanababaenkadagitingipenda.
55NgemnapnoitiEspirituSanto,timmangadasititibker
idiaylangit,ketnakitanatidayagtiDios,kenniJesusa
sitatakderitimakannawantiDios.
56Ketkinunana,Adtoy,makitakanaluktandagitilangit,
kentiAnaktiTaoasitatakderitimakannawantiDios.
57Kalpasanna,nagpukkawdaitinapigsaatimek,ket
insardengdadagitilapayagda,kettimmaraydakenkuanaa
sangsangkamaysa.
58Ketpinapanawdaisunaitiruartisiudad,ketbinutoanda:
ketdagitisaksiimpaiddadagitikawesdaitisakatimaysa
ngaagtutuboalalaki,ngaagnaganSaul.
59KetbinutoandaniEsteban,ngaimmawagitiDios,ket
kinunada,ApoJesus,awatemtiespirituk.
60Ketnagparintumeng,ketimpukkawnaitinapigsaa
timek,Apo,saanmongaipaidamdaytoyabasol.Ketidi
naibaganadaytoy,naturog.
KAPITULO8
1KetniSaulimmanamongidiitiipapatayna.Ketitidayta
atiempoaddadakkelapannakaidadanesmaibusoriti
iglesiangaaddaidiayJerusalem;ketnaiwarasdaaminiti
aminarehiontiJudeakenSamaria,malaksidkadagiti
apostol.
2KetdagitinapeklanalallakiinnaladaniEstebaniti
pannakaitabonna,ketnagdung-awdagapukenkuana.
3NomaipapankenSaul,dinadaelnatiiglesia,simrekiti
tunggalbalay,ketinkabilnaidadagitilallakikenbabbai.
4Gapunadagitinaiwarasitisabalialugarnapandaiti
sadinomananangikasabaitisao.
5Kalpasanna,simmalogniFelipeitisiudadtiSamariaket
inkasabanakadakuadatiCristo.
6Ketdagititaoasangsangkamaysangaimpangagdadagiti
banbanagngainsaoniFelipe,anangngegkennakitada
dagitimilagrongainaramidna.
7Tadagitinarugitngaespiritu,ngaagpukpukkawiti
napigsaatimek,rimmuarmanipuditiaduanaluganan
kadakuada:ketaduanaparmekkenpilay,napaimbagda.
8Ketaddadakkelarag-oitidaytaasiudad.
9Ngemaddamaysaalalaki,ngaagnaganSimon,ngaidi
un-unanaitidaytametlaengasiudad,nagsalamangka,ken
nangsalamangkakadagititattaotiSamaria.
10Ipangagdaamin,manipuditikabassitanaginggaiti
kadakkelan,akunkunada,Daytoyataotinaindaklana
pannakabalintiDios.”
11Ketkenkuanainim-imdengda,agsipudtaitinabayagen
ngainsalamangannaidababaenkadagitipanagsalamangka.
12NgemidinamatidakenFelipeamangikaskasaba
kadagitibambanagmaipapanitiPagariantiDios,kenti
naganniJesu-Cristo,nabautisaranda,lallakikenbabbai.
13Kalpasanna,namatimetniSimon:ketidinabautisaran,
nakipagnaedkenFelipe,ketnagsiddaaw,amakitanadagiti
datdatlagkenpagilasinananaaramid.
14IdinangngegdagitiapostolngaaddaidiayJerusalem
ngainawattiSamariatisaotiDios,imbaondakadakuada
daPedrokenJuan.
15Idibimmabada,inkararagnaidatapnoumawatdaiti
EspirituSanto.
16(Taaginggaitaawanpaytinatinnagkadakuada:isuda
laengtinabautisaranitinaganniApoJesus).
17Kalpasanna,impataydadagitiimadakadakuada,ket
inawatdatiEspirituSanto.
18KetidinakitaniSimonanaitedtiEspirituSantobabaen
tipanangikabilnakadagitiimadagitiapostol,indatonna
kadakuadatikuarta.
19Kinunana,Ikkannakmetitidaytoyapannakabalin,
tapnoitisiasinomanngaiparabawkodagitiimak,umawat
itiEspirituSanto.
20NgemkinunaniPedrokenkuana,Mapukawtikuartama
kaduam,agsipudtaimpagarupmoamagatangtisagutti
Diosbabaentikuarta.
21Awantibingaymowennobingaymoitidaytoyabanag:
tasaanngaumisotipusomitiimatangtiDios.
22Agbabawikangaruditidaytoyakinadakesmo,ket
ikararagmoitiDios,nonalabitmapakawankenkati
panunottipusom.
23Tamadlawkongaaddakaitiapdotikinapait,keniti
singgaluttikinadakes.
24Kalpasanna,insungbatniSimon,ketkinunana,
IkararagyoitiApoparakaniak,tapnoawankadagitoya
banbanagngaimbagayotidumtengkaniak.
25KetidinapaneknekandakeninkasabadatisaotiApo,
nagsublidaidiayJerusalem,ketinkasabadatinaimbaga
damagitiaduapurokdagitiSamaritano.
26KettiangheltiAponagsaokenFelipe,akunkunana,
Bumangonka,ketmapankaitiabagatanitidalanabumaba
manipudJerusalemaginggaitiGaza,alet-ang.
27Kettimmakderketnapan:ket,adtoy,maysaalalakia
taga-Etiopia,maysangaeunukongaaddaanitinaindaklan
ngaautoridaditisidongniCandaceareynadagitiEtiope,
ngaaddaanitipanangaywanitiaminagamengna,ket
immayidiayJerusalemtapnoagdayaw.
28Agsubliidi,ketsitutugawitikaruahenaanagbasaken
niIsaiasamammadto.
29Kalpasanna,kinunatiEspiritukenFelipe,Umasidegka
ketmakikaduakaitidaytoyakaruahe.
30KetnagtarayniFelipengaimmasidegkencuana,ket
nangngegnaabinasanatiprofetaIsaias,ketkinunana,
Maawatamkaditibasbasaem?
31Ketkinunana,Kasanoamaaramidko,malaksidnoadda
taoamangiwanwankaniak?KettinarigagayannaniFelipe
asumang-atkenmakitugawkenkuana.
32Tilugartinasantuanakasuratanabinasanaketdaytoy,
Naiturongakaskarnerongaagturongitimaparti;ketkas
95

AramiddagitiApostol
itimaysaakorderongaumelitisanguanantiagpukis
kenkuana,saannaalinuktantingiwatna.
33Itipannakaibabainnanaikkattipanangukomna:ket
siasinotimangideklaraitikaputotanna?tanaalatibiagna
itidaga.
34SimmungbattieunukokenniFelipe,ketkinunana,
Siasinotiibagbagatimammadtodaytoy?itibagina,wenno
tisabaliatao?
35Kalpasanna,linuktanniFelipetingiwatna,ketnangrugi
itiisumetlaengaNasantoanaSurat,ketinkasabana
kenkuananiJesus.
36Ketbayattipanagdaliasatda,dimtengdaitimaysaa
danum:ketkinunatieunuko,Kitaem,adtoytidanum;ania
timanglappedkaniakngaagpabautisar?
37KinunaniFelipe,Nomamatikaitiaminapusom,
mabalinmo.Ketinsungbatnaketkinunana,Mamatiakani
Jesu-CristoketAnaktiDios.
38Ketbinilinnatikaruahengaagtakder:ketagpadaa
simmalogdaitidanum,daFelipekentieunuko;ket
binautisaranna.
39Ketidisimmang-atdaitidanum,tiEspiritutiApo
innalananiFelipe,tapnosaanenanakitatieunuko:ket
nagtultuloyanagragragsak.
40NgemnasarakanniFelipeidiayAzoto:ketlimmasatna
nangasabaitiaminasiudad,aginggaadimtengidiay
Cesarea.
KAPITULO9
1NapanniSaulitinangatoapadi.
2Ketkiniddawnakenkuanadagitisuratngaagturongidiay
Damascokadagitisinagoga,tapnonomakasarakiti
aniamankadagitoyadalan,lallakimanwennobabbai,
iyegnaidaanaigalutidiayJerusalem.
3Ketbayattipanagdaliasatna,immasidegitiDamasco:ket
kellaatanagsilnagtimaysaalawagmanipudlangititi
aglawlawna.
4Ketnagruknoyitidaga,ketnangngegnatitimeka
kunkunanakenkuana,Saul,Saul,apayngaidadanesnak?
5Ketkinunana,Siasinoka,Apo?KetkinunatiApo,Siak
niJesusngaidaddadanesmo:narigatkenkaasipatendagiti
tudok.
6Nagpigergerkenmasmasdaawkinunana,Apo,aniati
kayatmongaaramidek?KetkinunatiApokencuana,
Bumangonka,ketmapankaitisiudad,ketmaibagakenka
noaniatimasapulngaaramidem.
7Ketdagitilallakianakipagdaliasatkencuananagtakderda
ngaawantimakasao,anakangngegdaititimek,ngem
awantinakitada.
8KettimmakderniSaulmanipuditidaga;ketidinaluktan
dagitimatana,awantinakitanaatao:ngeminturongda
isunaitiimana,ketimpandaisunaidiayDamasco.
9Tallongaaldawngaawantipanagkitana,ketsaana
nanganwennoimminum.
10AddaidiadalanidiayDamasco,ngaagnaganAnanias;
ketkinunakenkuanatiApoitimaysaasirmata,niAnanias.
Ketkinunana,Adtoyakditoy,Apo.
11KetniJehovakinunanakencuana,Bumangonka,ket
mapankaitikalsadaamaawaganitiNalinteg,ket
agsaludsodkaitibalayniJudasparaitimaysaamanagan
Saul,tagaTarso:ta,adtoy,agkarkararag.
12Nakitanaitisirmatatimaysaalalakingaagnagan
Ananiasasumsumrek,ketinkabilnatiimanakenkuana,
tapnomaawatnatipanagkitana.
13Kalpasanna,insungbatniAnanias,Apo,aduti
nangngegkomaipapanitidaytoyatao,nokasanoti
kinadakesngainaramidnakadagitisasantomoidiay
Jerusalem.
14Ketadtoyaddaanitituraymanipudkadagitipanguloen
apapadiamanggalutkadagitiaminngaumawagiti
naganmo.
15NgemkinunatiApokencuana,Inka:taisuketmaysaa
napilingaaruatenparakaniak,amangibaklayitinaganko
itisangoanandagitiGentil,ar-ari,kenannactiIsrael.
16Taipakitaktokenkuananokasanokadakkeltimasapula
sagabaennamaigapuitinaganko.
17KetniAnaniasnapan,ketsimrekitibalay;ketinkabilna
dagitiimanakenkuanakinunana,KabsatSaul,tiApo,ni
Jesus,anagparangkenkaitidalanbayatngaimmayka,
imbaonnak,tapnomaawatmotipanagkitam,ketmapnoka
itiEspirituSanto.
18Ketdagusanagtinnagmanipudkadagitimatanaakasla
timbangan:ketnakitaadagus,kettimmakder,ket
nabautisaran.
19Ketidinakaawatititaraon,napabileg.Kalpasanna,adda
niSaulitisumagmamanongaaldawakaduanadagiti
adalanngaaddaidiayDamasco.
20DagusngainkasabananiCristokadagitisinagoga,nga
isutiAnaktiDios.
21Ngemnasdaawdagitiaminanakangngegkenkuana,ket
kinunada;Saankadiadaytoytinangdadaelkadagiti
nangawagitidaytoyanaganidiayJerusalem,kenimmay
ditoygapuitidaytaapanggep,tapnoiyegnaidaanaigalut
kadagitipanguloenapapadi?
22Ngemad-addaapimmigsaniSaul,ketpinagbabainna
dagitiJudiongaagnanaedidiayDamasco,a
pinaneknekannaaniCristoamismodaytoy.
23Ketkalpasananatungpaltiadungaaldaw,nagtulag
dagitiJudioapapatayenda.
24NgemnaammuanniSaultipanagur-urayda.Ket
nagbantaydakadagitiruanganitialdawkenrabiitapno
papatayendaisuna.
25Kalpasanna,innaladagitiadalanisunaitirabii,ket
imbabadaitiabaytipaderitibasket.
26IdinakadanonniSaulidiayJerusalem,pinadasnati
makikaduakadagitiadalan:ngemnagbutengdaamin
kenkuana,ketsaandaanamatingaisuketmaysanga
adalan.
27NgeminnalaniBernabe,ketimpannakadagitiapostol,
ketimpakaammonakadakuadanokasanoanakitanatiApo
itidalan,kentipannakisaritanakenkuana,kennokasanoa
situturedanangasabaidiayDamascoitinaganniJesus.
28Kaduadaasumsumrekkenrumrummuaridiay
Jerusalem.
29KetnagsaoasitutureditinaganniApoJesus,ket
nakisuppiatkadagitiGriego:ngemnapandaisuna.
30Daytoyidinaammuandagitikakabsat,impandaisuna
idiayCesarea,ketimbaondaidiayTarso.
31Kalpasanna,pinaginanadagitiiglesiaitiinteroaJudea
kenGalileakenSamaria,ketnapabilegda;ketnagnaiti
panagbutengitiApo,kenitiliwliwatiEspirituSanto,
immaduda.
96

AramiddagitiApostol
32Ketnapasamak,bayattipanaglabasniPedroitiamina
paset,simmalogmetkadagitisasantongaagnanaedidiay
Lidda.
33NasarakansadiaytimaysaalalakingaagnaganEneas,a
waloatawenenanakaiddaitipagiddaanna,ketmasakititi
paralisado.
34KetniPedrokinunanakencuana,Eneas,niJesucristo
paimbagennaca.Kettimmakderadagus.
35KetaminngaagnanaedidiayLidakenSaronnakitada
isuna,ketnagturongdakenJehova.
36AddaidiidiayJopetimaysangaadalanngaagnagan
Tabita,anaawaganitiDorcas:daytoyababainapno
kadagitinaimbagngaaramidkenlimosngainaramidna.
37Ketnaaramidkadagidingaal-aldaw,anagsakit,ket
natay:ngaidinabugguanda,impaiddanaitimakinngatoa
siled.
38KetgaputaasidegiditiLiddaitiJope,ketnangngeg
dagitiadalanngaaddasadiayniPedro,nangibaonda
kenkuanaitiduaalallaki,akiniddawdakenkuanaasaan
ngaaglanganngaumaykadakuada.
39Kalpasanna,timmakderniPedroketnakikuyog
kadakuada.Idisimmangpet,impandaisunaitimakinngato
asiled:ketamindagitibaloababbainagtakderdaiti
sibaynangaagsangsangit,kenmangipakpakitadakadagiti
kaweskenpagan-anayngainaramidniDorcas,bayatti
kaaddanakadakuada.
40NgeminruarniPedroidaamin,ketnagparintumeng,ket
nagkararag;ketinturongnaitibangkaykinunana,Tabita,
tumakderka.Ketlinuktannadagitimatana:ketidinakitana
niPedro,nagtugaw.
41Ketintednakenkuanatiimana,ketintag-ayna,ketidi
inayabannadagitisasantokenbalo,indatagnaasibibiag.
42KetnaammuanitienteroaJope;ketadutinamatiiti
Apo.
43Ketnaaramidngaadungaaldawanagtalinaedidiay
JopeakaduanatimaysaaSimonngaagar-aramiditilalat.
KAPITULO10
1AddamaysaalalakiidiayCesareangaagnaganCornelio,
maysaasenturiontibunggoyamaawaganitibunggoy
dagitiItaliano.
2Maysaanapeklanatao,kenagbutengitiDiosagramanti
interoabalayna,anangteditiadualimoskadagititattao,
kenkanayonngaagkararagitiDios.
3Nakitanaitisirmataidiagarupmaikasiamngaorasti
aldawtimaysangaangheltiDiosasumsumrekkenkuana
ketkinunanakenkuana,Cornelio.
4Ketidikinitana,nagbuteng,ketkinunana,Aniadayta,
Apo?Ketkinunanakenkuana,Dagitikararagmokendagiti
limosmoketsimmang-atapakalaglagipanitisangoananti
Dios.
5Ketita,mangibaonkayokadagitilallakiidiayJope,ket
umawagkayoitimaysaaSimon,atiapelyidonaketPedro.
6AgdagusitimaysaaSimonamanaglatitilalat,ati
balaynaaddaitiigidtibaybay:ibaganantonoaniati
rebbengngaaramidem.
7KetidipimmanawtianghelanakisaokenCornelio,
inayabannatiduangaadipennaitisangakabbalayanna,ken
maysaanapeklanasoldadokadagitikanayonngaagur-
uraykenkuana;
8Ketidiimpakaammonaamindagitoyabanbanag,
imbaonnaidaidiayJope.
9Itikabigatanna,bayattipanagdaliasatdakenumas-
asidegdaitisiudad,simmang-atniPedroitituktoktibalay
tapnoagkararagitiagarupmaikanemngaoras.
10Ketnagbisinunay,ketkayatnakomatimangan:ngem
bayatngaagsagsaganada,isunagtung-ed.
11Ketnakitanatilangitanaluktan,kentimaysaabasehas
abumabbabakencuana,akaslamaysaadakkelapanida
nagalutanitiuppatasuli,ketnaipababaitidaga.
12Itikastaaddaaminakitatiuppattisakanangaanimal
itidaga,kenatapngaanimal,kenagkarkarayam,ken
tumatayabititangatang.
13Ketdimtengtitimekkencuana,Bumangonka,Pedro;
patayen,kenmangan.
14NgemkinunaniPedro,Saanakasta,Apo;tadiakpulos
nanganitianiamanagagangaywennonarugit.
15Kettitimeknagsaomanenkencuanaitimaikaduaa
gundaway,TidinalusantiDios,saanmongaawagana
narugit.
16Namitloanaaramiddaytoy:kettibasehasnaipangato
manenidiaylangit.
17IdiagduaduaniPedroitibaginanoaniatikaipapanan
daytoyasirmataanakitana,adtoy,dagitilallakianaibaon
manipudCornelionagsaludsoddamaipapanitibalayni
Simon,ketnagtakderdaitisangotiruangan.
18Ketimmawag,ketdinamagnanonakadagdagussadiay
niSimon,anapanagananitiPedro.
19BayattipanangpampanunotniPedroitisirmata,kinuna
tiEspiritukenkuana,Adtoy,talloalallakitimangsapsapul
kenka.
20Tumakderkangarudketbumabakaka,ketkumuyogka
kadakuada,ngaawantipanagduadua:tasiaktinangibaon
kadakuada.
21Kalpasanna,simmalogniPedrokadagitilallakia
naibaonkenkuanamanipudCornelio;ketkinunana,Adtoy,
siaktisapsapulenyo:aniatimakagapungaimmaykayo?
22Ketkinunada,NiCornelioasenturion,maysaanalinteg
atao,kenmaysaamanagbutengitiDios,kennasayaatti
panagsasaonaitiaminanasiondagitiJudio,ket
pinakdaarantiDiosbabaentinasantuanngaanghela
mangibaonkenkaitibalayna,kendumngegsasaokenka.
23Kalpasanna,inayabannaida,ketpinagdagusnaida.Ket
itikabigatannanakikuyogniPedrokadakuada,ket
nakikuyogkenkuanadagitikakabsatalallakimanipudJope.
24Ketitikabigatanna,simrekdaidiayCesarea.Ketinur-
urayidaniCornelio,ketinayabannadagitikakabagianna
kenasidegagagayyemna.
25IdisumsumrekniPedro,sinabatniCornelioket
nagruknoykadagitisakanaketnagdaydayawkenkuana.
26Ngemintag-ayniPedro,akunkunana,Tumakderka;
Siakamismoketmaysametalalaki.
27Ketbayattipannakisarsaritanakenkuana,simrek,ket
nakasarakitiaduanaguummong.
28Ketkinunanacadacuada,Ammoyoasaanamaiparbeng
abanagtimaysaataoaJudioamakikadua,wenno
makikaduaitisabalianasion;ngemimpakitakaniakti
Diosadiakawagantiasinomanataoagagangaywenno
narugit.
29Ngarudimmayakkadakayongaawanti
panagsalungasingko,apamananaibaonak:Dawatekngarud
noaniatipanggeptiimbaonyokaniak?
97

AramiddagitiApostol
30KetkinunaniCornelio,Uppatngaaldawtinapalabas
ngaagayunoakaginggaitidaytoyngaoras;ketiti
maikasiamngaorasnagkararagakidiaybalayko,ket,adtoy,
addalalakianagtakderitisanguanakanakasuotiti
naraniagakawes.
31Ketkinunana,Cornelio,nangngegantikararagmo,ket
dagitilimosmonalaglagipdaitiimatangtiDios.
32IbaonmongarudidiayJope,ketayabamditoyniSimon,
aPedrotiapelyidona;isunaiyanitibalaytimaysaaSimon
amanaglatitilalatitiigidtibaybay:nga,intonumay,
agsaokenca.
33Dagusngarudanangibaonakkenka;ketnasayaatti
inaramidmongaimmayka.Ita,addakamiaminditoyiti
sangoanantiDios,tapnodumngegitiaminngaimbilin
kenkatiDios.
34Kalpasanna,linuktanniPedrotingiwatnaketkinunana,
PudnoamadlawkoatiDiossaanamangraemkadagiti
tattao.
35Ngemititunggalnasion,maawatkenkuanatiagbuteng
kenkuanakenagaramiditikinalinteg.
36TisaongaimbaontiDioskadagitiannactiIsrael,a
mangikaskasabaititalnababaenkenJesu-Cristo.
37Daytaasao,kunak,ammoyo,anaipablaakitiinteroa
Judea,kennangrugimanipudGalilea,kalpasantibautismo
ngainkasabaniJuan;
38NokasanoapinulotantiDiosniJesusatagaNazaret
babaentiEspirituSantokenitipannakabalin:a
nagturturongngaagar-aramiditinaimbag,ken
nangpaimbagkadagitiaminanairurumentiDiablo;taadda
iditiDioskenkuana.
39Ketsaksikamiitiaminabanagngainaramidna
agpadpadaitidagadagitiJudio,kenidiayJerusalem;a
pinataydakeninbitaydaitikayo.
40IsupinagungartiDiositimaikatlongaaldaw,ket
impakaammonakenkuanaasilalawag;
41Saanakadagitiaminatattao,nodiketkadagitisaksia
pinilitiDios,datayo,anakikuyogkenkuanaananganken
imminumkalpasantipanagungarna.
42Ketbinilinnakamiamangasabakadagititao,ken
mangpaneknekngaisutiinordenantiDiosngaagbalinnga
Ukomdagitinabiagkennatay.
43Saksidagitiaminamammadtokencuana,ababaenti
nagannatisiasinomanamamatikenkuana,mapakawanti
basbasolna.
44IdisawenpaylaengniPedrodagitoyasasao,natinnag
tiEspirituSantokadagitiaminanakangngegitisao.
45Nasdaawdagitinakugitanamati,tikaadudagitiimmay
akaduaniPedro,agsipudtanaibukbokmetdagitiHentilti
saguttiEspirituSanto.
46Tanangngegdaidangaagsasaoitisabaliapagsasao,
kenindaydayawdatiDios.Kalpasanna,insungbatni
Pedro,.
47Addakadimakaiparititidanum,tapnosaana
mabuniagandagitoy,ngaimmawatitiEspirituSantoakas
kadatayo?
48KetimbilinnaidaamabuniaganitinagantiApo.
Kalpasanna,inkararagdakenkuanangaagtalinaediti
sumagmamanongaaldaw.
KAPITULO11
1Nangngegdagitiapostolkenkakabsatngaaddaidiay
JudeangainawatmetdagitiHentiltisaotiDios.
2Idisimmang-atniPedroidiayJerusalem,nakisuppiat
kenkuanadagitinakugit.
3Kinunana,Simrekkakadagititattaoadinakugit,ket
nakipangankakadakuada.
4NgeminsalaysayniPedrotibanagmanipudidipunganay,
ketinlawlawagnakadakuadasigunitibilin,akunkunana.
5AddaakidiidiaysiudadtiJopengaagkarkararag:ketiti
panaglemmengnakitaktimaysaasirmata,Maysaa
basehasabumaba,akasladakkelalupot,anaipababa
manipudlangitbabaentiuppatasuli;ketdimtengmet
kaniak:
6Itidaytaidiinkapetkodagitimatak,pinampanunotko,ket
nakitakdagitiuppattisakanangaanimalitidaga,kenatap
ngaanimal,kenagkarkarayam,kentumatayabititangatang.
7Ketnangngegkotitimekanagkunakaniak,Bumangonka,
Pedro;papatayenkenkanen.
8Ngemkinunak,Saanakasta,Apo:taawantianiamana
narugitwennonarugitasimrekitingiwatko.
9Ngemsimmungbatmanenkaniaktitimekmanipudlangit,
TidinalusantiDios,saanmongaawagananarugit.
10Ketnaaramiddaytoyitinamitloadaras:ketamin
naguyoddamanenidiaylangit.
11Ket,adtoy,dagusngaaddatalloalallakingaimmayiti
balayngaayanko,anaibaonmanipudCesareakaniak.
12BinilinnaktiEspirituakumuyogkadakuada,ngaawan
tipanagduadua.Nakikuyogkaniakdagitoyinnema
kakabsat,ketsimrekkamiitibalaytilalaki.
13Ketimpakitanakadakaminokasanoanakitanatimaysa
ngaanghelitibalayna,anagtakderkenkinunanakenkuana,
MangibaonkakadagititattaoidiayJope,ketumawagken
Simon,aPedrotiapelyidona;
14Siasinotimangibagakenkakadagitisasao,a
pakaisalakanamkentiaminabalaymo.
15Ketbayattipanangrugikngaagsao,nagtinnagti
EspirituSantokadakuada,kaskadatayoididamo.
16Kalpasanna,nalagipkotisaotiApo,nokasanoa
kinunana,PudnoanabautisaranniJuanitidanum;ngem
mabuniagankayoitiEspirituSanto.
17GaputaintedtiDioskadakuadatiumaspingasaguta
kasitiintednakadatayo,anamatikenApoJesu-Cristo;
aniasiak,amakaanduritiDios?
18Idinangngegdadagitoy,nagulimekdaketindaydayawda
tiDios,akunkunada,Nokasta,intedtiDioskadagiti
Hentiltipanagbabawingaagturongitibiag.
19Itadagitinaiwarasitiballasiw-taawgapuiti
pannakaidadanesatimmaudmaipapankenEsteban
nagdaliasatdaaginggaidiayFenicia,Chipre,kenAntioquia,
ngaawantiinkasabadatisaonodilaengkadagitiJudio.
20KettisumagmamanokadakuadaketlallakitiChipre
kenCirene,ngaidinakadanondaidiayAntioquia,
nakisaodakadagitiGriego,ngainkasabadaniApoJesus.
21KettiimatiApoaddacadacuada:ketaduabilangti
namati,ketnagturongdaitiApo.
22Kalpasanna,dimtengtidamagmaipapankadagitoya
banbanagitilapayagtiiglesiangaaddaidiayJerusalem:
ketimbaondaniBernabe,tapnomapanisunaaginggaidiay
Antioquia.
98

AramiddagitiApostol
23Idiimmay,ketnakitanatiparaburtiDios,naragsakan,
ketindagadagnaidaamin,abuyogentipanggeptipuso
kumpetdaitiApo.
24Taisuketnaimbagatao,kennapnoitiEspirituSanto
kenitipammati:ketaduatattaotinainayonitiApo.
25Kalpasanna,pimmanawniBernabeidiayTarso,tapno
sapulennaniSaul.
26Ketidinasarakannaisuna,impanisunaidiayAntioquia.
Ketnapasamak,itiinteroatawennaguummongdaiti
iglesia,ketinsurodatiaduatattao.Ketdagitiadalan
naawagandangaimmunaaKristianoidiayAntioquia.
27Ketkadagitoyngaaldawimmaydagitimammadto
manipudJerusalemidiayAntioquia.
28KettimmakdertimaysakadakuadangaagnaganAgabo,
ketimpasimudaagnababaentiEspiritungaaddantodakkel
akinakirangitiinteroalubong:anapasamakidikaaldawan
niClaudioCesar.
29Idindagitiadalan,tunggalmaysasigunitikabaelanna,
inkeddengdatimangipatulodititulongkadagitikakabsat
ngaagnanaedidiayJudea.
30Inaramiddametdayta,ketimpatuloddakadagiti
panglakayenbabaenkadagitiimadaBernabekenSaul.
KAPITULO12
1ItaidiagarupdaytaatiempoinyunnatniHerodesngaari
dagitiimanatapnoriribukennatidaddumaakamengti
iglesia.
2KetpinataynaniSantiagoakabsatniJuanbabaenti
kampilan.
3Ketgaputanakitanaanaay-ayodagitiJudio,intuloyna
ngainnalametniPedro.(Ididagitialdawtitinapaynga
awanlebadurana.)
4Ketidinatiliwnaisuna,impanitipagbaludan,ket
inyawatnaisunaitiuppatakuatroasoldadoamangsaluad
kenkuana;panggepnakalpasantiPaskuangaiyegna
kadagititattao.
5NaibaludngarudniPedroitipagbaludan:ngemsaana
nagsardengtikararagtiiglesiaitiDiosmaipaaykenkuana.
6KetidikayatkomangairuarniHerodes,itidaytametla
arabii,matmaturogniPedroitinagbaetantiduaasoldado,
anaigalutitiduaakawar:ketdagitiagay-aywanitisangoti
ruangansaluadantipagbaludan.
7Ket,adtoy,immaykencuanatiangheltiApo,ket
nagsilnagtisilawitipagbaludan:ketkinabilnaniPedroiti
sikigan,ketintag-ayna,akunkunana,Bumangonkaadagus.
Ketnatinnagdagitikawarnamanipudkadagitiimana.
8Ketkinunatianghelkencuana,Barikesmotibagim,ket
igalutmodagitisandaliasmo.Ketkastatiinaramidna.Ket
kinunanakencuana,Ibellengmotikawesmo,ketsumurot
caniac.
9Ketrimmuar,ketsimmurotkencuana;ketdidaammoa
pudnodaytangainaramidtianghel;ngemimpagarupnaa
nakakitaitisirmata.
10Idinalabsandatiumunakenmaikaduaapagbantay,
dimtengdaitilandokaruanganngaagturongitisiudad;a
naglukatkadakuadaitibukodnaapagayatan:ket
rimmuarda,ketlimmasatdaitimaysaakalsada;ketdagusa
pimmanawtianghelkenkuana.
11KetidimapanunotniPedro,kinunana,Ita,siguradonga
ammokatiApoimbaonnatianghelna,ketinispalnak
manipuditiimaniHerodes,kenmanipuditiamina
namnamaendagititattaodagitiJudio.
12Ketidinapanunotnatibanag,immayitibalayniMaria
ngainaniJuan,atiapelyidonaketMarcos;asadiayaduti
naguummongngaagkarkararag.
13IdiagtuktokniPedroitiruangantiruangan,immay
dumngegtimaysaabalasangngaagnaganRoda.
14KetidinaammuannatitimekniPedro,saannaa
linuktantiruangangapuitiragsakna,nodiketnagtaraya
simrek,ketimbagananokasanotipanagtakderniPedroiti
sangotiruangan.
15Ketkinunadakencuana,Nauyongka.Ngemkanayona
pinatalgedannaakastapayketdi.Kalpasanna,kinunada,
Daytatianghelna.
16NgemintuloyniPedrotinagtuktok:ketidilinuktandati
ridawketnakitadaisuna,nasdaawda.
17Ngemisu,anangsenyaskadakuadababaentiimana
tapnoagulimekda,indeklaranakadakuadanokasanoti
panangiruartiApokenkuanamanipuditipagbaludan.Ket
kinunana,InkaipakitadagitoyabanbanagkenSantiago
kenkadagitikakabsat.Ketpimmanaw,ketnapanitisabali
alugar.
18Itaapamanngaagmalmalem,awantibassitariribuk
kadagitisoldadonoaniatinapasamakkenPedro.
19KetidibirokenniHerodes,ketsaananasarakan,
sinukimatnadagitiagay-aywan,ketimbilinnaa
mapapatayda.KetsimmalogisunamanipudJudeaagingga
idiayCesarea,ketnagnaedsadiay.
20KetniHerodesnarurodunaycadagititagaTiroken
Sidon:ngemimmaydaasangsangkamaysakencuana,ket,
idipinagbalindaagayyemdaniBlastongaagay-aywaniti
siledtiari,tinarigagayandatitalna;gaputatipagilianda
ketnataraonanitipagiliantiari.
21Ketitinaikeddengngaaldaw,niHerodes,nakakawesiti
naarianakawes,nagtugawititronona,ketnagsao
kadakuada.
22Nagpukkawdagitiumili,akunkunada,Titimekti
maysaadios,ketsaanatitao.
23KetdagusakinabiltiangheltiApo,agsipudtadina
intedtidayagitiDios:ketkinnandagitiigges,ketinsukona
tiespiritu.
24NgemdimmakkelkenimmadutisaotiDios.
25KetnagsublidaBernabekenSaulmanipudJerusalem,
idinatungpaldatiministerioda,ketinkuyogdaniJuan,a
Marcostiapelyidona.
KAPITULO13
1Itaaddadagitimammadtokenmannursuroitiiglesianga
addaidiayAntioquia;kaskadaBernabe,kenSimeona
naawaganNiger,kenLucioatagaCirene,kenManaen,a
napadakkelakaduaniHerodesatetrarka,kenniSaul.
2BayattipanagserbidaitiApo,kenpanagayunarda,
kinunatiEspirituSanto,PagsisinaendakdaBernabeken
Saulparaititrabahoapangawagakkadakuada.
3Ketidinaayunarkennagkararagda,kenimpataydadagiti
imadakadakuada,pinapanawdaida.
4Gapunaisuda,idiimbaontiEspirituSanto,pimmanawda
idiaySeleucia;ketmanipudsadiaynaglayagdaanapan
idiayChipre.
99

AramiddagitiApostol
5KetidiaddadaidiaySalamis,inkasabadatisaotiDios
cadagitisinagogadagitiJudio:ketaddametniJuaniti
ministroda.
6KetidilimmasatdaitiislaaginggaidiayPafos,
nakasarakdaitimaysaamangkukulam,maysangaulboda
mammadto,maysaaJudio,ngaagnaganBarjesus.
7Kaduanatidiputadotipagilian,niSergioPablo,maysaa
masiribatao;anangayabkadaBernabekenSaul,ket
tinarigagayannaadenggentisaotiDios.
8NgemniElimasamangkukulam(takastatinaganna
sigunitipanangipatarusna)sinarangetnaida,nga
inkagumaannangaibaw-ingtidiputadomanipuditi
pammati.
9Kalpasanna,niSaul,(anaawaganmetitiPablo)anapno
itiEspirituSanto,inturongnadagitimatanakenkuana.
10Ketkinunana,Onapnoitiaminakinasikapkenamina
kinadakes,anaktisairo,kabusortiaminakinalinteg,
saanmokadingaagsardengamangballikugkadagiti
nalintegadalantiApo?
11Ketita,adtoy,addakenkatiimatiApo,ketbulsekka,a
saanamakakitaitiinititimaysaapanawen.Ketdagusa
nagtinnagkenkuanatimaysangaalingasawkensipnget;
ketnagturonganagsapulitisumagmamanoamangiturong
kenkuanaitiimana.
12Idinakitatidiputado,namati,anasdaawitisursuroti
Apo.
13IdinagluasniPablokentibunggoynamanipudPafo,
dimtengdaidiayPergaidiayPamfilia:ketniJuan
pimmanawkadakuadanagsubliidiayJerusalem.
14NgemidipimmanawdaidiayPerga,dimtengdaidiay
AntioquiaidiayPisidia,ketsimrekdaitisinagogaitialdaw
apanaginana,ketnagtugawda.
15KetkalpasantipannakabasatiLintegkendagiti
mammadto,nangibaonkadakuadadagitiagtuturayiti
sinagoga,akunkunada,Dakayoalallakikenkakabsat,no
addasaoapammaregtakayokadagititattao,itultuloyyo.
16Kalpasanna,timmakderniPabloketinseniasnababaen
tiimanakinunana,“LallakitiIsrael,kendakayonga
agbutengitiDios,dumngegkayo.”
17PinilitiDiosdaytoyatattaotiIsraeldagitiammatayo,
ketintan-oknadagititattaoidinagnaeddaakas
ganggannaetitidagatiEgipto,ketbuyogentinangatoa
takiaginruarnaidamanipuditidayta.
18Ketitiagarupapanawentiuppatapuloatawen
sinagabanatiugalidaidiaylet-ang.
19KetididinadaelnatipitoanasionitidagatiCanaan,
biningaynatidagadakadakuadababaentipanagbibinnunot.
20Ketkalpasandaytaintednakadakuadadagitiukomiti
agarupuppatagasutketlimapuloatawen,aginggakenni
Samuelapropeta.
21Ketkalpasannanagtarigagaydaitimaysangaari:ketti
DiosintednakadakuadaniSaulngaanakniCis,maysaa
lalakiititribuniBenjamin,itilas-udtiuppatapuloa
tawen.
22Ketidiinikkatnaisuna,pinatakdernacadacuadani
Davidngaagbalinngaarida;isumettinangtediti
pammaneknek,ketkinunana,NasarakakniDavidngaanak
niJesse,maysaataoakasitibukodkoapuso,a
mangtungpalitiaminapagayatak.
23Itikaputotandaytoyatao,tiDiostinangipatakderiti
IsraelitimaysaaMangisalakan,niJesus.
24IdidamongainkasabaniJuansakbaytiyaaynati
bautismotipanagbabawikadagitiaminngaumilitiIsrael.
25KetbayattipanangtungpalniJuanitidalanna,kinunana,
Ipagarupyoasiasinoak?Saanngaisu.Ngem,adtoy,umay
timaysaasumarunokaniak,adiakmaikariamanglukat
kadagitisapatosnakadagitisakana.
26Lallakikenkakabsat,annaktikaputotanniAbraham,
kensiasinomankadakayongaagbutengitiDios,naibaon
kadakayotisaodaytoyapannakaisalakan.
27TadagitiagnanaedidiayJerusalemkendagiti
agtuturayda,gaputasaandangaam-ammo,wennodagiti
timekdagitimammadtoamabasaititunggalaldawa
panaginana,tinungpaldaidaitipanangkondenarkenkuana.
28Ketnupayawantinasarakandaapakaigapuanti
ipapataykenkuana,indawatdaniPilatoamapapatay.
29Ketidinatungpaldaaminanaisuratmaipanggep
kencuana,impababadaitikayo,ketinkabildaititanem.
30NgempinagungartiDiosmanipudkadagitinatay.
31Nakitaisunaitiadungaaldawkadagitinakikuyog
kenkuanamanipudGalileangaagturongidiayJerusalem,a
saksinakadagititattao.
32Ketipakaammomikadakayotinaragsakadamag,no
kasanoatikarianaisayangkatkadagitiamma.
33IntungpaltiDiostiisumetlaengkadatayongaannakda,
itipanangpagungarnamanenkenJesus;kasnaisuratmetiti
maikaduaasalmo,SikatiAnakko,itangaaldaw
inyanaknaka.
34Ketnomaipapanitipanangpagungarnakenkuana
manipudkadagitinatay,itasaanenngaagsubliiti
panagrupsa,kinunanaitidaytoyapamay-an,“Itedkokenka
dagitisiguradongaasiniDavid.”
35Gapuna,kunanametitisabaliasalmo,Dimoipalubosa
makitatiNasantuanmoitipanagrupsa.
36TaniDavid,kalpasananagserbiitibukodnaa
kaputotanbabaentipagayatantiDios,naturog,ketnaidda
kadagitiammana,ketnakitanatipanagrupsa.
37Ngemisu,apinagungartiDios,awantinakitanaa
panagrupsa.
38Maipakaammokomakadakayo,lallakikenkakabsat,a
babaenitidaytoyatao,naikasabakadakayoti
pannakapakawandagitibasbasol.
39Ketbabaenkencuanaaminamamatinapalintegda
manipuditiaminabanbanag,asaancayoanalintegbabaen
itilintegniMoises.
40Agannadkayongarud,dilakettadumtengkadakayo,a
naisaokadagitiprofeta;
41Adtoy,dakayoamangumsi,kenagsiddaaw,ken
madadael:taagar-aramidakitimaysangaaramidkadagiti
aldawyo,maysangaaramidasaanyontoapatien,urayno
ideklaratimaysaataokadakayo.
42KetidirimmuardagitiJudioitisinagoga,impakaasi
dagitiGentilamaikasabakadakuadadagitoyasasaoiti
sumarunoasabbath.
43Itaidinasinasinatikongregasion,adukadagitiJudio
kenrelihiosoaproselitatisimmurotkadaPabloken
Bernabe:anakisaritakadakuada,nangallukoykadakuada
ngaagtultuloyitiparaburtiDios.
44Ketitisimmaganadngaaldawapanaginanaimmayti
gistayinteroasiudadtapnodumngegdaitisaotiDios.
45NgemidinakitadagitiJudiodagitibunggoy,napnodaiti
apal,ketnagsaodaamaibusorkadagitibanbanagnga
imbaganiPablo,asinuppiatdakentabbaawenda.
100

AramiddagitiApostol
46Idin,situtureddaPablokenBernabe,ketkinunada,
NaskenngaumunakomaanaisaokadakayotisaotiDios:
ngemgaputainikkatyodaytamanipudkadakayo,ken
ukomenyotibagbagiyoasaanamaikariitibiagnga
agnanayon,adtoy,agsublikamikadagitiHentil.
47TakastatiimbilintiApokadakami,akunkunana,
InsaadkangaagbalinasilawdagitiGentil,tapnoagbalinka
apannakaisalakanaginggakadagitiungtotidaga.
48KetidinangngegdagitiHentildaytoy,naragsakanda,
ketindaydayawdatisaotiApo:ketaminanaordenaniti
biagngaagnanayonnamatida.
49KetnaiwaragawagtisaotiApoitiinteroarehion.
50NgemdagitiJudiorinukkoldadagitinapeklanken
nadayawababbai,kendagitipanguluenalallakiitisiudad,
ketpinarang-aydatipanangidadaneskadaPabloken
Bernabe,ketpinapanawdaidamanipudkadagitidagada.
51Ngeminwagwagdatitapokdagitisakadaamaibusor
kadakuada,ketdimtengdaidiayIconio.
52Ketnapnodagitiadalanitirag-o,kenitiEspirituSanto.
KAPITULO14
1KetnapasamakidiayIconio,anaggigiddandaanapaniti
sinagogadagitiJudio,ketnagsaodaitikasta,anamatiti
dakkelabunggoyagpadpadadagitiJudiokenkastamet
dagitiGriego.
2NgemdagitisaanamamatiaJudiorinukerdadagiti
Gentil,ketpinagbalindaadakestipanunotdamaibusor
kadagitikakabsat.
3Nabayagngarudanagtaengdaasituturedngaagsasaoiti
Apo,anangteditipammaneknekitisaotiparaburna,ken
nangtedkadagitipagilasinankendatdatlagamaaramid
babaenkadagitiimada.
4Ngemnagsisinatibunggoytisiudad:kettimaysaapaset
nakipagnaedkadagitiJudio,kentimaysaapasetdagiti
apostol.
5KetidiaddapanagrautngaagpadadagitiGentil,ken
kastametdagitiJudioagramandagitiagtuturayda,tapno
usarendaidaasipupungtot,kenmabatoandaida.
6Nasiputanda,ketnagtalawdaidiayListrakenDerbe,
dagitisiudadtiLicaonia,kenitirehionngaaddaiti
aglawlaw.
7Ketinkasabadasadiaytinaimbagadamag.
8NagtugawidiayListratimaysaalalakiasaana
makabael,maysaabaldadomanipuditiaanakanniinana,a
saanapulosanagna.
9NangngegnamettipanagsaoniPablo:asipipingeta
nangmatmatkenkuana,kennabigbignangaadda
pammatinaamapaimbag.
10Kinunanaitinapigsaatimek,Agtakderkaanalintegiti
sakam.Ketnaglugankennagna.
"
12KetinawagandaniBernabe,Jupiter;kenniPablo,ni
Mercurio,agsipudtaisutikangrunaanngaagsasao.
13KalpasannatipaditiJupiter,ngaaddaitisangoti
siudadda,nangiyegkadagitibakakengarlandkadagiti
ruangan,ketkayatnakomatiagsakripisioakaduadagiti
tattao.
14Daytoyidinadamagdagitiapostol,daBernabeken
Pablo,pinigisdadagitikawesda,ketnagtaraydaasimrekiti
tengngadagititattao,ngaagpukpukkawda.
15Ketkinunana,Kakabsat,apayngaar-aramidenyo
dagitoy?Dakamimetketlallakingaaddaanitikapadaa
tarigagay,ketikasabamikadakayongaagsublikayo
manipudkadagitoyakinaubbawngaagturongitisibibiaga
Dios,anangaramiditilangit,daga,kenbaybay,kenamina
banagngaaddaitidayta.
16Idiun-unana,pinalubosannadagitiaminanasiona
magnaitibukoddaadalan.
17Nupaykasta,saannaabinaybay-antibaginangaawan
saksi,gaputanagaramiditinaimbag,keninikkannatayoiti
tudomanipudlangit,kennabungaapanawen,apinunnona
dagitipusotayoititaraonkenrag-o.
18Ketbabaenkadagitoyasasaomanmanoanatengngelda
dagititao,asaandaanagdatonkadakuada.
19KetdimtengsadiaytisumagmamanoaJudiomanipud
AntioquiakenIconio,anangallukoykadagititattao,ket,idi
binutoandaniPablo,pinaruardaitisiudad,nga
impagarupdaanatayen.
20Nupaykasta,bayatngaagtaktakderdagitiadalaniti
aglawlawna,timmakderketimmayitisiudad:ketiti
simmaganadngaaldawpimmanawakaduananiBernabe
idiayDerbe.
21Ketidiinkasabadatinaimbagadamagitidaytaasiudad,
kenadutiinsuroda,nagsublidamanenidiayListra,Iconio,
kenAntioquia.
22Patalgedantayotikararuadagitiadalan,ken
idagadagtayoidangaagtultuloyitipammati,kenmasapula
sumrektayoitipagariantiDiosbabaenitiaduarigat.
23Ketidiinordenandaidaapanglakayenititunggal
simbaan,kennagkararagdaabuyogentipanagayunar,
inkomendaranidaitiApo,anamatida.
24KetkalpasanalimmasatdaitiinteroaPisidia,
dimtengdaidiayPamfilia.
25IdiinkasabadatisaoidiayPerga,simmalogdaidiay
Atalia.
26KetmanipudsadiaynaglayagdaidiayAntioquia,a
manipudsadiaynairekomendadaitiparaburtiDiosgapuiti
trabahongaintungpalda.
27Ketididimtengda,ketinummongdatisimbaan,
insalaysaydaaminngainaramidtiDioskadakuada,kenno
kasanotipananglukatnaitiruangantipammatikadagiti
Gentil.
28Nagnaeddasadiayitinabayagakaduadagitiadalan.
KAPITULO15
1KetsumagmamanoalallakiabimmabamanipudJudeati
nangisurokadagitikakabsat,ketkinunada,Nosaankayoa
makugitakasitiugaliniMoises,saankayoamaisalakan.
2Idingarudasaanabassittipanagsusupiatken
panagsusupiatdaPablokenBernabekadakuada,
inkeddengdaasumang-atdaPablokenBernabe,ken
daddumapaykadakuada,idiayJerusalemkadagitiapostol
kenpanglakayenmaipapanitidaytoyasaludsod.
3Ketidiinsangpetdaitidalandatiiglesia,limmasatdaiti
FeniciakenSamaria,ngaindeklaradatipannakakomberte
dagitiHentil:ketpinagrag-odatidakkelkadagitiamina
kakabsat.
4KetidinakadanondaidiayJerusalem,inawatidatiiglesia,
kendagitiapostolkenpanglakayen,ketimpakaammoda
aminabanagngainaramidtiDioskadakuada.
101

AramiddagitiApostol
5NgemtimmakdertisumagmamanoasektadagitiFariseo
anamati,akunkunada,Naskenamakugitidakenbilinen
idaatungpalendatiLintegniMoises.
6Ketnaguummongdagitiapostolkenpanglakayentapno
usigendadaytoyabanag.
7Ketidiaddatiaduapanagsusupiat,timmakderniPedro,
ketkinunanakadakuada,Lallakikenkakabsat,ammoyono
kasanoanabayagenapinilitiDioskadatayo,tapnodagiti
Hentilbabaenitingiwatkodenggendatisaotiebanghelio.
kenmamati.
8KettiDios,amakaam-ammokadagitipuso,
pinaneknekannaida,ngaintednakadakuadatiEspiritu
Santo,kasitiinaramidnakadatayo;
9Ketawantipagdumaandaitinagbaetanmikadakuada,a
dalusandagitipusodababaentipammati.
10Ita,apayngarudasulisogenyotiDios,amangikabiliti
sangolititengngeddagitiadalan,asaanakabaelannga
ibturandagidiammatayowennodatayo?
11NgempatienmiababaentiparaburniApoJesu-Cristo
maisalakantayo,kaskadakuada.
12Kalpasanna,nagulimektiaminatattao,ketdimngegda
kadaBernabekenPablo,ngaindeklaradanoaniadagiti
milagrokendatdatlagngainaramidtiDioskadagitiHentil
babaenkadakuada.
13Kalpasantipanagulimekda,simmungbatniSantiago,a
kinunana,Lalakikenkakabsat,dumngegkayokaniak.
14IndeklaraniSimeonnokasanoasinarungkarantiDios
ididamodagitiGentil,tapnomangalakadakuadaitiilia
maipaayitinaganna.
15Ketitidaytoyumanamongdagitibalikasdagiti
mammadto;kasnaisurat,.
16Kalpasandaytoyagsubliakto,ketbangonektomanenti
tabernakuloniDavid,anarebba;ketbangonektomanen
dagitirebba,ketipasdekkonto;
17TapnodagitinabatiataosapulendatiApo,kenamin
dagitiGentil,anakaigapuantinaganko,kunatiApo,nga
agar-aramidkadagitoyaminabanag.
18Am-ammotiDiosdagitiaminngaaramidnamanipud
idipunganaytilubong.
19Gapuna,tisentensiakketsaantayoariribukenida,a
nagturongitiDiosmanipudkadagitiHentil.
20Ngemnosuratenmiida,tapnoadaywandadagitirugit
dagitididiosen,kenitipannakiabig,kenkadagitibanbanag
anabekkel,kenitidara.
21TaniMoisesidiun-unana,addaititunggalsiudaddagiti
mangikaskasabakenkuana,amabasakadagitisinagogaiti
tunggalaldawapanaginana.
22Kalpasanna,pinaragsakdagitiapostolkenpanglakayen,
agramantiinterongaiglesia,amangibaonkadagitinapilia
lallakiabunggoydaidiayAntioquiaakaduadaPabloken
Bernabe;isuda,niJudasanapanagananitiBarsabas,ken
Silas,dagitipanguluenalallakikadagitikakabsat.
23Ketnagsuratdakadagitisuratbabaenkadakuada
kalpasandaytoyawagas;Dagitiapostolkenpanglakayen
kenkakabsatipatuloddatikablaawkadagitikakabsata
HentilidiayAntioquiakenSiriakenCilicia.
24Gaputanangngegmi,atisumagmamanoarimmuar
manipudkadakamirinubognakayobabaenkadagitisasao,a
nangballikugkadagitikararuayo,akunkunada,“Masapula
makugitkayokensalimetmetanyotiLinteg:asaanminga
intedtikastaabilin.
25Kaslanasayaatkadakami,gaputanaguummongkamia
sangsangkamaysa,ngaibaonmikadakayodagitinapilia
lallakiakaduamidaay-ayatenmiaBernabekenPablo.
26Dagititattaoanangipeggaditibiagdagapuitinaganni
ApotayoaJesu-Kristo.
27ImbaonmingaruddaJudaskenSilas,ngaibagadamet
kadakayobabaentingiwat.
28TakaslanasayaatitiEspirituSanto,kenkadakami,nga
awantidakdakkeladadagsenngaipaaykadakayongem
dagitoyakasapulanabanag;
29Ngaadaywanyodagititaraonanaidatonkadagiti
didiosen,kenitidara,kenkadagitibanbanaganabekkel,
kenitipannakiabig:itidaytanosalimetmetanyoti
bagbagiyo,agaramidkayoitinaimbag.Nasayaatti
panagbiagyo.
30Iticastaidinailasinda,dimtengdaidiayAntioquia:ket
idinaummongdatibunggoy,inyawatdatisurat.
31Idinabasada,nagrag-odagapuitiliwliwa.
32KetdaJudaskenSilas,amammadtodametlaeng,
indagadagdadagitikakabsatbabaentiaduasasao,ket
pinatalgedandaida.
33Ketkalpasantipanagtalinaeddasadiayitiapagbiit,
nawayawayaandaasitatalnamanipudkadagitikakabsat
ngaagturongkadagitiapostol.
34Nupaykasta,naay-ayoniSilasngaagtalinaedsadiay.
35NagtultuloymetdaPablokenBernabeidiayAntioquia,
ngainsurokeninkasabadatisaotiApo,agramantiadua
sabsabalipay.
36Kalpasantisumagmamanongaaldaw,kinunaniPablo
kenBernabe,Intayomanensarungkarandagiti
kakabsattayoititunggalsiudadanangikasabaantayoitisao
tiApo,ketkitaentayonokasanotiar-aramidenda.
37InkeddengniBernabengaikuyogniJuanaMarcosti
apelyidona.
38NgemsaananasayaattiimpagarupniPabloa
mangikuyogkenkuana,apimmanawkadakuadaidiay
Pamfilia,ketsaananakikuyogkadakuadaititrabaho.
39Ketnatademtipanagsusupiatitinagbaetanda,isua
simminadaitimaysakenmaysa:ketiticastainnalani
BernabeniMarcos,ketnaglayaganapanidiayChipre;
40PiniliniPabloniSilas,ketpimmanaw,gaputa
inrekomendadagitikakabsatitiparaburtiDios.
41KetlimmasatitiSiriakenCilicia,apinatalgedanna
dagitiiglesia.
KAPITULO16
1KalpasannaimmayisunaidiayDerbekenListra:ket,
adtoy,addasadiaytimaysangaadalan,ngaagnagan
Timoteo,ngaanaktimaysaababai,aJudio,kennamati;
ngemGriegoniamana.
2Nasayaattiimpadamagdagitikakabsatngaaddaidiay
ListrakenIconio.
3IsuamasapulamakikuyogkenkuananiPablo;ket
innalanakenkinakugitnagapucadagitiJudiongaadda
cadagidiayalugar:taammodaaminaGriegoniamana.
4Ketbayattipanagdaliasatdakadagitisiudad,intedda
kadakuadadagitibilinatungpalenda,ngainordenandagiti
apostolkenpanglakayenngaaddaidiayJerusalem.
5Ketkastametanatibkerdagitisimbaanitipammati,ken
immadutibilangdaitiinaldaw.
102

AramiddagitiApostol
6IdinapandaitiinteroaFrigiakenitirehiontiGalacia,ket
pinarittiEspirituSantoamangikasabaitisaoidiayAsia.
7KalpasantiidadatengdaidiayMisia,pinadasdatimapan
idiayBitinia:ngemsaanidangaimpalubostiEspiritu.
8KetlimmasatdaitiMisiasimmalogdaidiayTroas.
9KetaddasirmataanagparangkenPabloitirabii;Addati
maysaalalakiatagaMacedonia,ketnagkararagkenkuana,
akunkunana,UmaykaidiayMacedonia,ket
tulongannakami.
10Ketkalpasananakitanatiparmata,inkagumaanmia
dagustinapanidiayMacedonia,asiguradonga
inummongmingainayabannakamitiApoamangikasaba
kadakuadatiebanghelio.
11Gapuna,nagluaskamimanipudTroas,dimtengkamia
nalintegadalanidiaySamotracia,ketitisimmarunonga
aldawidiayNeapolis;
12KetmanipudsadiayaginggaidiayFilipos,ngaisuti
kangrunaanasiudaditidaytaapasettiMacedonia,ken
maysaakolonia:ketnagnaedkamiitidaytaasiudaditi
sumagmamanongaaldaw.
13Ketitialdawapanaginanarimmuarkamiitisiudaditi
igidtikarayan,anakairuamantipanagkararag;ket
nagtugawkami,ketnakisaritakamikadagitibabbaia
nagpatulongsadiay.
14KetmaysaababaingaagnaganLidia,aglaklakoiti
purpura,itisiudadtiTiatira,ngaagdaydayawitiDios,
dimngegkadakami:alinuktantiApotipusona,nga
asikasuennadagitibanbanagngaimbaganiPablo.
15Ketidinabautisaran,kentisangakabbalayanna,
nagpakaasikadakami,akunkunana,Noinkeddengdaka
napudnoitiApo,umaykayoitibalaykoketagtalinaedkayo
sadiay.Ketpinilitnakami.
16Ketnaaramidnga,bayatamapankamiagkararag,
sinabatnakamitimaysaabalasangngaaddaanitiespirituti
panagpadles,anangyegkadagitiapponaitiaduagunggona
babaentipanagpadlesna.
17IsumetlaengtisimmurotkadakamikenPablo,ket
impukkawna,akunkunana,Dagitoyatattaoketadipenti
KangatuanaDios,amangipakpakitakadakamiitidalanti
pannakaisalakan.
18Ketdaytoytiinaramidnaitiadungaaldaw.Ngemidi
naladingitniPablo,timmaliawketkinunanaitiespiritu,
“IbilinkaitinaganniJesu-Cristoarummuarkakenkuana.”
Ketrimmuarisunaitiisumetlaengngaoras.
19Ketidinakitadagitiapponangaawanentinamnamaa
gunggona,tiniliwdadaPablokenSilas,ketinyasidegdaida
itipaglakuankadagitiagtuturay.
20Ketimpannaidakadagitimahistrado,akunkunana,
Dagitoyalallaki,aJudio,riribukendaunaytisiudadmi.
21Isuroyodagitikaugalian,asaananainkalintegannga
awatentayo,wennotungpalentayo,gaputaRomanotayo.
22Kettibunggoytimmakderdaabumusorcadacuada:ket
dagitimahistradopinigisdadagitipagan-anayda,ket
imbilindaakabilenida.
23Ketidinacabildacadacuadaitiadu,imbellengdaidaiti
pagbaludan,abinilindatiagay-aywanitipagbaludana
salimetmetannaidaasitatalged.
24Idiinawatnaticastaabilin,inserreknaidaitimakin-
unegapagbaludan,ketpinatalgednadagitisakadakadagiti
baston.
25KetititengngatirabiinagkararagdaPablokenSilas,
ketnagkantadaitidaydayawitiDios:ketdimngegida
dagitibalud.
26Ketkellaatngaaddadakkelaginggined,isua
nagkintayegdagitipundasiontipagbaludan:ketdagusa
naluktantiaminaruangan,ketnaluk-atandagitibaludoti
tunggalmaysa.
27Kettiagay-aywanitipagbaludananariingmanipuditi
turogna,ketidinakitanaasilulukatdagitiruanganti
pagbaludan,inruarnatikampilanna,ketkayatnakomaa
papatayentibagina,ngaimpagarupnaanaglibasdagiti
balud.
28NgemimpukkawniPabloitinapigsaatimek,a
kunkunana,Dikaagdangranitibagim,taaddatayoamin
ditoy.
29Kalpasanna,immawagitisilaw,ketsimrek,ketimmay
ngaagpigpigerger,ketnagruknoyitisanguanandaPablo
kenSilas.
30Inruarnaidaketkinunana,Kakabsat,aniatimasapul
ngaaramidektapnomaisalakak?
31Ketkinunada,MamatikakenApoJesu-Cristo,ket
maisalakankantokentibalaymo.
32KetinsaodakenkuanatisaotiApo,kenkadagitiamin
ngaaddaitibalayna.
33Ketinnalanaidaitiisumetlaengngaorastirabii,ket
binugguannadagitigaritda;ketnabautisaran,isukenamin
akukuana,adagus.
34Ketidiinserreknaidaitibalayna,inkabilnatitaraoniti
sanguanda,ketnagrag-o,anamatiitiDiosagramanti
interoabalayna.
35Idiagmalmalem,imbaondagitimahistradodagiti
sargento,akunkunada,Bay-amapumanawdagitaalallaki.
36Imbagatiagay-aywanitipagbaludandaytoyasasaoken
Pablo,Nangibaon dagitimahistrado tapno
palubosandakayo.
37NgemkinunaniPablokadakuada,Kabildakamia
silalatakadinasentensiaan,gaputaRomanokami,ket
imbaluddakami;ketita,ibellengdatayokadiasililimed?
saanapudno;ngemumaydaamismoketiruardatayo.
38Ketimbagadagitisarhentodagitoyasasaokadagiti
mahistrado:ketnagbutengdaidinadamagdaataga-
Romada.
39Ketimmaydaketnagpakaasidakadakuada,ketinruarda
ida,kettinarigagayandaidaapumanawdaitisiudad.
40Ketrimmuardaitipagbaludan,ketsimrekdaitibalayni
Lidia:ketidinakitadadagitikakabsat,liniwliwadaida,ket
pimmanawda.
KAPITULO17
1IdilimmasatdaitiAmfipoliskenApolonia,dimtengda
idiayTesalonica,ngaayantisinagogadagitiJudio.
2KetniPablo,kasitikababalinna,simrekkadakuada,ket
tallongaaldawapanaginananakisaritakadakuada
manipudkadagitiNasantoanaSurat.
3Inlukatkenibagbaga,amasapulanagsagabaniCristo,
ketnagungarmanipudkadagitinatay;ketdaytoyaJesus,
ngaikasabakkadakayo,isuniCristo.
4Namatitidaddumakadakuada,ketnakikaduakadaPablo
kenSilas;kenkadagitinapeklanaGriegotiaduatattao,
kenkadagitipanguluenababbaisaanabassit.
103

AramiddagitiApostol
5NgemdagitiJudioasaananamati,naapalda,innalada
cadacuadatisumagmamanoanalulokatattaoitinanumoa
kita,ketinummongdatimaysaabunggoy,ket
pinagbalindaariribuktiinteroasiudad,ketrinautdati
balayniJason,ketinkagumaandangairuaridakadagiti
tattao.
6Ketidididanasarakanida,inyasidegdaniJasonkenti
sumagmamanoakakabsatnakadagitiagtuturayitisiudad,
ngaimpukkawda,Dagitoyanangbaliktaditilubong
immaydametditoy;
7InawatniJason:ketdagitoyaminagaramiddaa
maisuppiatkadagitibilinniCesar,akunkunadangaadda
sabalingaari,niJesus.
8Pinagriribukdadagititattaokendagitiagtuturayitisiudad,
idinangngegdadagitoyabanbanag.
9KetidinaaladantitalgedniJasonkentisabali,
pinalubosandaida.
10DagusapinapanawdagitikakabsatdaPablokenSilas
itirabiiidiayBerea.
11Natantan-okdagitoyngemdagidiayaddaidiay
Tesalonica,tainawatdatisaobuyogentiaminasisasagana
apanunot,keninaldawasinukimatdadagitinasantuana
kasuratan,nopudnodagitaabanag.
12Ngarudadukadakuadatinamati;kastametdagiti
nadayawababbaiaGriego,kendagitilallaki,saana
sumagmamano.
13NgemidinaammuandagitiJudiotiTesalonicanga
inkasabaniPabloidiayBereatisaotiDios,immaydamet
sadiayketrinukerdadagititattao.
14Kalpasanna,dagusapinapanawdagitikakabsatniPablo
amapanakaslaitibaybay:ngemnagnaedpaylaengda
SilaskenTimoteosadiay.
15KetdagitinangidaulokenPabloimpandaisunaidiay
Atenas:ketinawatdatibilinkadaSilaskenTimoteonga
umaydakenkuanaitiaminakapartak,pimmanawda.
16Ita,bayatngaur-urayenidaniPabloidiayAtenas,
natignaytiespirituna,idinakitanatisiudadanaan-anaya
naiteditiidolatria.
17Gapuna,inaldawamakisuppiatisunaitisinagoga
kadagitiJudiokenkadagitinapeklanatattao,keniti
tiendaankadagitimakipagkitakenkuana.
18Kalpasanna,nasabattisumagmamanoapilosopodagiti
Epicureo,kendagitiEstoico.Ketkinunatidadduma,
Aniantotiibagadaytoyamanagsasao?daddumati
dadduma,KaslaIsut’mangiballaetkadagitiganggannaeta
didiosen:agsipudtainkasabanakadakuadaniJesus,kenti
panagungar.
19Ketinnalada,ketimpandaidiayAreopago,akunkunada,
Maammoantayokadinoaniadaytoybaroasursuro,a
sawenmo?
20Taiyegmodagitiganggannaetabanbanagkadagiti
lapayagmi:kayatmingarudamaammuannoaniati
kaipapanandagitoy.
21(TadagitiaminatagaAtenaskendagitiganggannaet
ngaaddasadiayketawansabaliabinusbosdatipanawenda,
noditimangibagawennomangdengngegitibaroabanag.)
22Kalpasanna,nagtakderniPabloititengngatiturodni
Marsketkinunana,DakayoatattaotiAtenas,madlawko
ngaitiaminabanagketnalabestikinamanagpammatikayo.
23Tabayattipanaglabasko,kenkitkitaekdagiti
debosionyo,nakasarakakitialtarngaaddaanitidaytoya
kitikit,ITIDIAM-ammoaDios.Ngarud,isuadi
makaammoapagdaydayawanyo,isutiipakaammok
kadakayo.
24TiDiosanangaramiditilubongkenaminabanagnga
addaitidayta,gaputaisutiApotilangitkendaga,saan
ngaagnanaedkadagititemploanaaramidbabaenkadagiti
ima;
25Saanmetamadaydayawbabaenkadagitiimadagiti
tattao,akaslakasapulannatianiamanabanag,tamangted
isunaitiaminabiag,kenanges,kenaminabanag;
26Ketinaramidnaitimaymaysaadaradagitiamina
nasiontitaotapnoagtaengdaitiaminarabawtidaga,ket
inkeddengnadagitipanawensakbayanaituding,kendagiti
beddengtipagnaedanda;
27TapnobirokendatiApo,nolaketdimariknadati
panangsurotdakenkuana,ketmasarakanda,nupaysaannga
adayoititunggalmaysakadatayo.
28Tababaenkenkuanaagbiagtayo,kenaggarawtayo,ken
addaantayoitikinataotayo;kaskinunametti
sumagmamanoamannaniwmo,Takaputotannakamimet.
29GaputakaputotantayotiDios,saantayoarumbenga
panunotenatiKinadiosketumaspingitibalitok,wenno
pirak,wennobato,akinitikitanbabaentiartekenpanggep
titao.
30Ketdagitipanawendaytoykinaignorantenagkidemti
Dios;ngemitaibilinnaaminatattaoitisadinomannga
agbabawi:
31Agsipudtaintudingnatimaysangaaldaw,a
panangukomnantoitilubongitikinalintegbabaenitidayta
ataongainordenanna;ngaintednatipammatalgedkadagiti
aminatattao,itipanangpagungarnakenkuanamanipud
kadagitinatay.
32Ketidinangngegdatimaipapanitipanagungardagiti
natay,inuyawtidadduma:ketkinunatidadduma,
Denggenmimanendaytoyabanag.
33PimmanawngarudniPabloititengngada.
34Nupaykasta,addadagitilallakianakidemkencuana,
ketnamatida:karamankadakuadaniDionisionga
Areopago,kenmaysaababaingaagnaganDamaris,ken
daddumapayakaduada.
KAPITULO18
1KalpasandagitoypimmanawniPabloidiayAtenasket
immayidiayCorinto;
2KetnakasarakitimaysaaJudiongaagnaganAquila,a
nayanakidiayPonto,anaggapuidiayItalia,akaduanati
asawanaaniPriscila;(agsipudtabinilinniClaudiodagiti
aminaJudioapumanawdaidiayRoma:)ketimmay
kadakuada.
3Ketgaputaisumetlaengtiaramidna,nakipagnaed
cadacuada,ketnagtrabaho:tagapuititrabahodaagar-
aramiddaititolda.
4Ketnakirinnasonitisinagogaititunggalsabbath,ket
inallukoynadagitiJudiokenGriego.
5KetidinaggapudaSilaskenTimoteomanipud
Macedonia,nairurumenniPablotiespirituna,ket
pinaneknekannakadagitiJudioaniJesusisuniCristo.
6Ketidibinusordatibagbagida,kennagtabbaawda,
inyugyognatikawesna,ketkinunanakadakuada,Tidarayo
addakomaitibukodyongaulo;Nadalusak:manipudita
mapanakkadagitiHentil.
104

AramiddagitiApostol
7Ketpimmanawidiay,ketsimrekitibalaytimaysaatao,
ngaagnaganJusto,maysangaagdaydayawitiDios,ati
balaynaketnakikaduaasipipingetitisinagoga.
8KetniCrispo,tipanguluenngaagturayitisinagoga,
namatiitiApoakaduanatiinteroabalayna;ketadu
kadagititagaCorintoanakangngegtinamati,ket
nabuniagan.
9Kalpasanna,kinunatiApokenPabloitirabiibabaenti
sirmata,Dikaagbuteng,nodiketagsao,ketdikaagulimek.
10Taaddaakkenca,ketawantotimangsarangetkencaa
mangdangrankenca:taadutitattaocitidaytoyasiudad.
11Nagtultuloysadiayitimakatawenkeninnemabulan,
ngainsuronatisaotiDioskadakuada.
12KetidiniGaliotideputadotiAcaya,dagitiJudio
nagsusupiatdaabuyogenniPablo,ketimpandaisunaiti
tugawtipanangukom.
13Kinunana,Daytoyataoallukoyennadagititattaonga
agdayawitiDiosamaisuppiatitiLinteg.
14IdidandaninluktanniPablotingiwatna,kinunani
GalionkadagitiJudio,Noaddadakeswennonadangkesa
kinadakes,dakayoaJudio,rasonkomangaanusakkayo.
15Ngemnomaipapanitisasaokennagan,kentilintegyo,
kumitakayoitidayta;tasaanaktongaukomkadagitikasta
abanag.
16Ketpinapanawnaidamanipudititugawtipanangukom.
17Kalpasanna,innaladagitiaminaGriegoniSostenes,ti
panguluenngaagturayitisinagoga,ketkinabildaiti
sanguanantitugawtipanangukom.Ketawantiinasikaso
niGalliokadagitaabanag.
18KetniPablokalpasandaytoynagyansadiayitinabayag
payatiempo,ketkalpasannapimmanawnakadagiti
kakabsat,ketnaglayagmanipudsadiayidiaySiria,ken
nakikuyogkenkuanadaPriscilakenAquila;naputednati
ulonaidiayCencrea:taaddakari.
19KetimmayisunaidiayEfeso,ketpinanawannaida
sadiay:ngemisumetlaengsimrekitisinagoga,ket
nakisaritakadagitiJudio.
20Idikiniddawdangaagtalinaedkadakuadaitinapapaut,
saanngaimmanamong;
21Ngemimpakadanaida,akunkunana,Masapula
salimetmetakondaytoyapiestangaumayidiayJerusalem:
ngemagsubliaktomanenkadakayo,nokayattiDios.Ket
naglayagmanipudEfeso.
22KetidisimmangladidiayCesarea,ketsimmang-at,ket
kinablaawannatiiglesia,simmalogidiayAntioquia.
23Ketkalpasananabusbosnatisumagmamanoatiempo
sadiay,pimmanaw,ketnagsasarunoalimmasatitiinteroa
dagatiGalaciakenFrigia,apinatibkernadagitiaminnga
adalan.
24KetimmayidiayEfesotimaysaaJudiongaagnagan
Apolos,anayanakidiayAlejandria,maysaanalaingnga
agsao,kenmannakabalinitiKasuratan.
25NasursuruandaytoyataoitidalantiApo;ketgaputa
napasnekitiespiritu,nagsaokeninsuronaasipipinget
dagitibanagtiApo,ngaammonalaengtibautismoniJuan.
26Ketrinugiannatinagsaoasituturedidiaysinagoga:nga
idinangngegdaAquilakenPriscila,innaladaisuna
cadacuada,ketad-addangainlawlawagdakencuanati
dalantiDios.
27KetidikayatnaalumasatidiayAcaya,nagsuratdagiti
kakabsat,ngaindagadagdadagitiadalanngaumawatda
kenkuana:isuda,idiimmay,tinulongandaitiaduanamati
babaentiparabur.
28TanabilegapinambinsirnadagitiJudio,kendaytaiti
publiko,ngaimpakitanababaenkadagitiNasantoanaSurat
aniJesusisuniCristo.
KAPITULO19
1Ketnaaramidnga,bayatngaaddaniApolosidiay
Corinto,limmasatniPabloidiayEfeso.
2Kinunanakadakuada,InawatyokaditiEspirituSanto
manipudidinamatikayo?Ketkinunadakenkuana,Saanmi
payanangngegnoaddaEspirituSanto.
3Kinunanakadakuada,Aniangarudtinabautisarankayo?
Ketkinunada,AginggaitipanagbuniagniJuan.
4KinunangarudniPablo,PudnoanabautisaranniJuan
babaentibautismoitipanagbabawi,akinunanakadagiti
tattaoamamatidaitiumayasumarunokenkuana,kayatna
asawen,kenCristoJesus.
5Idinangngegdadaytoy,nabautisarandaitinaganniApo
Jesus.
6KetidinaipabaklayniPablodagitiimanakadakuada,
immaykadakuadatiEspirituSanto;ketnagsaodaitisabali
apagsasao,kennagipadtoda.
7Agarupsangapuloketduatiaminalallaki.
8Ketsimrekisunaitisinagoga,ketnagsaoasituturediti
las-udtitalloabulan,anagsusupiatkennangallukoy
kadagitibanbanagmaipapanitipagariantiDios.
9Ngemidinatangkendagitiagdumaduma,ketsaandaa
namati,nodiketnagsaodaitidakesmaipapanitidaytaa
dalanitisanguanantiaduatattao,pimmanawkadakuada,
ketinsinadagitiadalan,ngainaldawamakisuppiatiti
eskuelaantimaysaaTirano.
10Ketnagtultuloydaytoyitilas-udtiduaatawen;isua
dagitiaminngaagnanaedidiayAsianangngegdatisaoni
ApoJesus,JudiokenGriego.
11NangaramidtiDioskadagitinaisangsangayanamilagro
babaenkadagitiimaniPablo.
12Itikastamanipuditibaginanaiyegkadagitimasaksakit
apanyowennoapron,ketdagitisakitpimmanaw
kadakuada,ketdagitidakesngaespiriturimmuar
kadakuada.
13Kalpasanna,sumagmamanokadagitiagdaldaliasata
Judio,amanangparuaritidemonio,innaladaidaa
mangawagkadagitiaddaanitidakesngaespirituitinagan
niApoJesus,akunkunada,“Isapatamikayobabaenken
JesusngaikaskasabaniPablo.”
14AddapitongaannaktimaysangaSceva,maysaaJudio,
kenpanguluendagitipapadi,anangaramiditikasta.
15Simmungbattidakesngaespirituketkinunana,Am-
ammokniJesus,kenniPabloam-ammok;ngem
siasinokayo?
16Kettitaoanakaigapuantidakesngaespiritulimmagto
kadakuada,ketpinarmeknaida,ketnaparmeknaida,iti
kastanagtalawdamanipuditidaytaabalayalamolamoken
nasugatan.
17KetnaammuandaytoydagitiaminaJudiokenGriego
ngaagnanaedmetidiayEfeso;ketnagbutengkadakuada
amin,ketnaitan-oktinaganniApoJesus.
18Adudagitinamatingaimmay,ketimpudnoda,ken
impakaammodadagitiaramidda.
105

AramiddagitiApostol
19Adumetcadagitiagar-aramatitinasimbengaaramidti
nangitiponkadagitilibroda,ketpinuorandaidaiti
sangoanandagitiaminatattao:ketbinilangdatigatadda,
ketnasarakandaalimapuloaribuapiractipirac.
20KastamettinabilegadimmakkeltisaotiDiosket
nagballigi.
21Kalpasananalpasdagitoyabanag,pinanggepniPablo
itiespiritu,idilimmasatitiMacedoniakenAcaya,amapan
idiayJerusalem,akunkunana,Kalpasantikaaddaksadiay,
masapulmetakitaektiRoma.
22GapunaimbaonnaidiayMacedoniatiduakadagiti
nagserbikenkuana,daTimoteokenErasto;ngemisua
mismonagtalinaedidiayAsiaitimaysaapanawen.
23Ketitidaytametlaatiempo,timmaudtibassitariribuk
maipapanitidaytaadalan.
24TamaysaalalakingaagnaganDemetrio,maysanga
agpampandayitipirak,ngaagar-aramidkadagitipiraka
santuarioparakenDiana,ketsaanabassitagunggona
kadagitiartesano;
25Isungainayabannaakaduanadagititrabahadornga
umaspingtitrabahoda,ketkinunana,Kakabsat,ammoyoa
babaenitidaytoyngaaramid,naaddaantayoiti
kinabaknangtayo.
26MakitakenmangngegyoasaanlaengngaidiayEfeso,
nodiketitidandaniinterongaAsia,daytoyaPabloti
nangguyugoykennangtallikuditiaduatattao,a
kunkunanaasaandaadidiosen,anaaramidbabaenkadagiti
ima.
27Isuasaanlaengadaytoyngaaramidtayoti
agpegpeggadamadadael;ngemkastametamaumsiti
templotinaindaklanadiosaaniDiana,kenmadadaelti
kinatan-okna,apagdaydayawantiaminngaAsiakenti
lubong.
28Ketidinangngegdadagitoyasasao,napnodaitipungtot,
ketimpukkawda,akunkunada,DakkelniDianaataga-
Efeso.
29Kettiinteroasiudadnapnoitiriribuk:ketidinatiliwda
daGayokenAristarco,lallakitiMacedonia,kakaduani
Pablongaagdaldaliasat,nagdardarasdaasangsangkamaysa
asimrekititeatro.
30KetidikayatniPablotisumrekkadagititattao,saana
pinalubosandagitiadalan.
31KetsumagmamanokadagitipanguluentiAsia,a
gagayyemna,tinangibaonkencuana,akiniddawda
kenkuanaasaannangaag-adventureititeatro.
32Addangarudnangipukkawitimaysaabanag,ken
daddumatisabali:tanariribuktigimong;ketsaannga
ammotiad-aduapasetnoapayanagtitiponda.
33KetpinaruardaniAlejandromanipuditibunggoy,dagiti
Judioinsang-atda.KetniAlejandronagsenyasbabaenti
imana,ketkayatnakomangasalaknibandagititattao.
34NgemidinaammuandangaisuketJudio,nagpukkaw
aminitimaysaatimekitilas-udtiduangaoras,
“NaindaklanniDianaatagaEfeso.”
35Ketidinapakalmaticlerkertiilidagititattao,kinunana,
DakayoalallakitiEfeso,siasinotitaoadimakaammono
kasanoatisiudaddagititagaEfesoketagdaydayawiti
naindaklanadiosaaniDiana,kenitiladawananatnag
manipudJupiter?
36Gaputasaanamabalinamaisaodagitoyabanbanag,
rebbengngaagulimekkayo,kendikayagdardarasnga
agaramiditianiaman.
37Tainyegyoditoydagitoyalallaki,asaana
mannanakawkadagitiiglesia,wennomanagtabbaawiti
diosayo.
38NgarudnoaddapakainaiganniDemetriokendagiti
artesanoakaduana,silulukattilinteg,ketaddadagiti
diputado:agpipinnategdakoma.
39Ngemnoagsaludsodkayomaipapanitidaddumaa
banag,maikeddengdaytaitinainkalinteganataripnong.
40Taagpegpeggadtayoamapagduaduaangapuitiriribuk
itangaaldaw,taawantipakaigapuana
pakailawlawagantayomaipapanitidaytoya
panagtataripnong.
41Ketidinaisaonadaytoy,pinapanawnatigimong.
KAPITULO20
1Ketkalpasananaisardengtiriribuk,inayabanniPablo
dagitiadalan,ketinarakupnaida,ketpimmanawamapan
idiayMacedonia.
2Ketidilimmasatcadagidiapaset,ketintednacadacuada
tiaduapammaregta,immayisunaidiayGrecia.
3Ketnagnaedsadiayititalloabulan.Ketidiinur-uray
dagitiJudio,bayatngaaglayagngaagturongidiaySiria,
pinanggepnatiagsubliitiMacedonia.
4KetnakikuyogkenkuanaidiayAsianiSopatertiBerea;
kenkadagititagaTesalonica,daAristarcokenSecundo;
kenniGayotiDerbe,kenniTimoteo;kentiAsia,da
TiquicokenTrofimo.
5Dagitoyngaimmun-unaketnagtalinaeddakadakami
idiayTroas.
6KetnaglayagkamiapimmanawmanipudFilipos
kalpasantialdawtitinapayngaawanlebadurana,ket
dimtengkamikadakuadaidiayTroasitilas-udtilimanga
aldaw;anagnaedanmiitipitongaaldaw.
7Ketitiumunangaaldawtilawas,idinaguummongdagiti
adalanamangburakititinapay,nangasabakadakuadani
Pablo,asisasaganaapumanawitikabigatanna;ket
intuloynatipanagsaonaaginggaititengngatirabii.
8Ketadudagitisilawitimakinngatoasiled,a
naguummongda.
9Ketnagtugawititawatimaysangaagtutubongaagnagan
Eutico,amatmaturogitinauneg:ketbayatanabayagena
mangaskasabaniPablo,limnedanakaturog,ketbimmaba
manipuditimaikatloaloft,ketnaipangatoanatay.
10IdisimmalogniPabloketinruknoyna,ketinarakupna,
kinunana,Dikayriribukentibagbagiyo;taaddakenkuana
tibiagna.
11Idisimmang-atmanen,ketnaburaktitinapay,nangan,
kennagsasaritaitinabayag,aginggaitiparbangon,isua
pimmanaw.
12Ketsibibiagdangainyegtiagtutuboalalaki,ketsaanda
analiwliwabassit.
13Ketnapankamingaimmun-unaanaglayag,ket
naglayagkamiidiayAssos,sadiayapinanggepmiasaluten
niPablo:takastatiintudingna,apinampanunotnatibagina
amagna.
14KetidisinabatnakamiidiayAssos,insangpetmiisuna,
ketdimtengkamiidiayMitilene.
15Ketnaglayagkamisadiay,ketdimtengkamiitisumuno
ngaaldawitiballasiwtiKios;ketitisumunongaaldaw
simmangpetkamiidiaySamos,ketnagdaguskamiidiay
106

AramiddagitiApostol
Trogyllium;ketitisumunongaaldawdimtengkamiidiay
Mileto.
16TainkeddengniPablotiaglayagitiEfeso,agsipudta
dinakayattimangbusbositipanawenidiayAsia,ta
dinadarasna,nomabalin,timakadanonidiayJerusalemiti
aldawtiPentecostes.
17KetmanipudMiletonangibaonidiayEfeso,ket
inayabannadagitipanglakayentiiglesia.
"
19AgserbiakitiApobuyogentiaminakinapakumbaba,
kenadualuluakensulisog,anapasamakkaniakgapuiti
panagulboddagitiJudio.
20Ketnokasanoadiakinlimedtianiamana
makagunggonakadakayo,nodiketimpakitakkadakayo,
keninsurokadakayoitipubliko,kenitibinalaybalay,
21PaneknekamagpadpadakadagitiJudiokenkadagiti
Griego,tipanagbabawiitiDioskenpammatikenApotayo
aJesu-Kristo.
22Ketita,adtoy,mapanakanaigalutitiespirituidiay
Jerusalem,adiakammodagitibanbanagamapasamak
kaniaksadiay.
23MalaksidnosaksitiEspirituSantoititunggalsiudad,a
kunkunanangaagtalinaedkaniakdagitipannakagalutken
rigat.
24Ngemawankadagitoyabanagtimangtignaykaniak,
wennoibilangkongaipatpategkotibiagko,tapno
maileppaskotidalankoasiraragsak,kentiministerio,nga
inawatkokenApoJesus,tapnopaneknekaktiebanghelioti
paraburtiDios.
25Ketita,adtoy,ammokadakayoamin,anapanaka
nangikasabaitipagariantiDios,saantonamakitatirupak.
26Gapuna,alaekkayoamangpaneknekitidaytoynga
aldaw,anadalusakmanipuditidaratiaminatattao.
27Tadiakliniklikanngaipakaammokadakayotiamina
pammagbagatiDios.
28Agannadkayongaruditibagbagiyo,kenitiaminnga
arban,ngainkabilnakayotiEspirituSantoamanangaywan,
amangtaraonitiiglesiatiDios,aginatangnababaenti
bukodnaadara.
29Taammokdaytoy,akalpasantiipapanawkosumrekto
dagitinaulpitaloboititengngayo,adidaasinomantiarban.
30Kastametitibagiyotumakdertodagititattao,nga
agsasaoitinakilloabambanag,tapnoumadayodakadagiti
adalanasumurotkadakuada.
31Ngarud,agsiputkayo,ketlaglagipenyo,ngaitilas-udti
talloatawendiakinsardengtimangpakdaarititunggal
maysaarabiikenaldawabuyogentilulua.
32Ketita,kakabsat,itedkokadakayoitiDios,keniti
balikastiparaburna,amakabaelamangbangonkadakayo,
kenmangtedkadakayoititawidkadagitiamina
nasantipikar.
33Awantitinarigagayakapirak,balitok,wennokawesti
tao.
34Wen,ammoyoamismo,adagitoyngaimaketnagserbi
kadagitikasapulak,kenkadagitiaddakaniak.
35Impakitakkadakayotiaminabanag,nokasanoa
rebbengngaagbannogkayoamangsuportakadagiti
nakapuy,kenlaglagipenyodagitisasaoniApoJesus,no
kasanoakinunana,Nabendisionantimangtedngemti
umawat.
36Ketidinaisaonadaytoy,nagparintumeng,ket
nakipagkararagkadakuadaamin.
37Nagsangitdaamin,ketnatinnagdaititengngedniPablo,
ketinagkanda.
38Naladingitunayitiamingapukadagitisasaonga
imbagana,tapnosaandantonamakitatirupana.Ket
kimmuyogdakenkuanaaginggaitibarko.
KAPITULO21
1Ketnapasamak,akalpasananaalakamicadacuada,ken
naglugankami,dimtengkamianalintegadalanidiayCoos,
kenitisimmaganadngaaldawidiayRodas,kenmanipud
sadiayaginggaidiayPatara.
2Ketnakasarakkamiitibarkongaaglaylayagngaagturong
idiayFenicia,naglugankami,ketnaglugankami.
3ItaidinatakuatanmitiChipre,binaybay-anmidaytoyiti
makannigid,ketnaglayagkamiidiaySiria,ket
simmangladkamiidiayTiro:tasadiaytibarkotimangikkat
itiawitna.
4Idinakasarakkamikadagitiadalan,nagyankamisadiayiti
pitongaaldaw:anangibagakenPablobabaentiEspiritu,a
saanasumang-atidiayJerusalem.
5Ketidinalpasmidagitangaaldaw,pimmanawkamiket
napankami;ketinsangpetdakamiaminitidalanmi,
agramandagitiassawaababbaikenannak,aginggaa
nakaruarkamiitisiudad:ketnagparintumengkamiitiigidti
baybay,ketnagkararagkami.
6Ketidinaglibaskamiitimaysakenmaysa,naglugankami
itibarko;ketnagawiddamanen.
7KetidinalpasmitipanagdaliasatmimanipudTiro,
dimtengkamiidiayTolemais,ketnagsaludokamikadagiti
kakabsat,ketnakipagnaedkamikadakuadaitimaysanga
aldaw.
8Ketitisimmaganadngaaldaw,pimmanawkamia
kakaduaniPablo,ketdimtengkamiidiayCesarea:ket
simrekkamiitibalayniFelipengaebanghelista,amaysa
kadagitipito;ketnakipagnaedkenkuana.
9Kettiisumetlaengalalakiketaddaanitiuppatnga
annakababbai,birhen,anagipadto.
10Ketbayattipanagtalinaedmisadiayitiadungaaldaw,
bimmabatimaysaamammadtomanipudJudea,nga
agnaganAgabo.
11Ketidiimmaycadatayo,innalanatibarikesniPablo,
ketingalutnadagitibukodnangaimakensakana,ket
kinunana,KastoytikunatiEspirituSanto,Kastametnga
igalutdagitiJudioidiayJerusalemtitaongaaddaaniti
daytoyabarikesketiyawatdantoisunadagitiimadagiti
Gentil.
12Ketidinangngegmidagitoyabanbanag,agpadakami
kendagititagadaytaalugar,nagpakaasikamikenkuanaa
saanasumang-atidiayJerusalem.
13KalpasannainsungbatniPablo,Aniatikayatyoasawen
tiagsangitkenmangdadaelitipusok?tasisasaganaaka
saanlaengamagalut,nodiketmataymetidiayJerusalem
gapuitinaganniApoJesus.
14Ketidisaanamaguyugoy,nagsardengkami,a
kunkunami,MatungpalkomatipagayatantiApo.
15Kalpasandagitangaaldawinluganmidagitikaresonmi,
ketsimmang-atkamiidiayJerusalem.
16AddametsumagmamanongaadalantiCesareaa
nakikuyogkadakami,ketinyegdatimaysaaMnasonataga
Chipre,maysaalakayngaadalan,arumbenga
pagdagusanmi.
107

AramiddagitiApostol
17IdinakadanonkamiidiayJerusalem,siraragsaknga
inawatdakamidagitikakabsat.
18Itisimmaganadngaaldaw,simrekniPablokadakami
kenSantiago;ketaddadagitiaminapanglakayen.
19Ketidisinaludonaida,indeklaranaanangnangrunano
aniadagitibanbanagngainaramidtiDioskadagitiHentil
babaentiministeriona.
20Ketidinangngegda,indaydayawdatiApo,ketkinunada
kencuana,Makitam,kabsat,nomanoarinibuaJudioti
addamamati;ketnaregtadaaminitiLinteg:
21Ketnaipakaammokadakuadatimaipapankenka,nga
isurokakadagitiaminaJudiongaaddakadagitiGentila
baybay-andaniMoises,akunkunadaasaandaarebbenga
kugitendagitiannakda,wennomagnaamangsurotkadagiti
kaugalian.
22Aniangaruddayta?masapulngaagtitipontiaduatattao:
tamangngegdantongaimmayka.
23Aramidemngaruddaytoyngaibagamikenka:Adda
uppatalallakingaaddaankarikadakuada;
24Alaenda,ketdalusanmotibagimakaduada,ket
makidangdangadangkakadakuada,tapnokiskisdadagiti
uloda:ketmaammuandatiaminadagidibanbanag,a
naipakaammokadakuadamaipanggepkenca,awan
serserbina;ngemsikamettipannagnaanaurnos,ken
tungpalemtiLinteg.
25NomaipapankadagitiHentilamamati,insuratken
inkonklusionmingaawantitungpalendaakastoyabanag,
malaksidlaengitipanangsaluadaitibagbagidamanipud
kadagitibanbanaganaidatonkadagitididiosen,kenitidara,
kenmanipuditipannakatiliw,kenitipannakiabig.
26Kalpasanna,innalaniPablodagitilallaki,ketiti
simmaganadngaaldawanadalustibaginaakaduada
simrekititemplo,tapnoipasimudaagnatipannakairingpas
dagitialdawtipannakadalus,aginggaamaidatontimaysa
adatonmaipaayititunggalmaysakadakuada.
27Ketididandaninmalpastipitongaaldaw,dagitiJudioa
taga-Asia,idinakitadaisunaidiaytemplo,rinukerdadagiti
aminngaumiliketinkabildakenkuana.
28Ipukkawyo,LallakitiIsrael,tulonganda:Daytoytitao,
amangisursurokadagitiaminatattaoitisadinomana
maibusorkadagititattao,kentilinteg,kendaytoyadisso:
ketad-addapayngainyegnametdagitiGriegoititemplo,
ketrinugiannadaytoynasantoanadisso.
29(TanakitadaidiakaduanaidiaysiudadniTrofimoa
tagaEfeso,ngaimpagarupdangainserrekniPabloiti
templo).
30Kettiisuaminasiudadnagkullayaw,ketdagititattao
nagtaraydaasangsangkamaysa:ketinnaladaniPablo,ket
inruardaititemplo:ketdagusanaiserradagitiruangan.
31Ketbayattipanangpapataydakenkuana,dimtengti
damagitipanguluentibunggoy,anariribuktiinteroa
Jerusalem.
32Dagusngainnalanadagitisoldadokensenturion,ket
nagtaraydaasimmalogkadakuada:ketidinakitadati
panguluenakapitankendagitisoldado,pinanawandati
panangkabilniPablo.
33Kalpasanna,immasidegtipanguluenakapitan,ket
innalana,ketimbilinnaamaigalutitiduaakawar;ket
kiniddawnanosiasinoisuna,kennoaniatiinaramidna.
34Ketdaddumanagpukkawitimaysaabanag,tidadduma
sabali,ititengngatibunggoy:ketididinamaammuanti
kinasiguradotiriribuk,imbilinnaamaipanitikastilio.
35Ketididimtengitiagdan,castatinapasamak,ngaisut’
inawitdagitisoldadogapuitikinaranggasdagititattao.
36Tasimmurottibunggoydagititattao,ngaikkisda,
“Ikkatenyo.”
37IdimaiturongniPabloitikastilio,kinunanaiti
panguluentikapitan,Mabalinkadingaagsaoakkenka?
Siasinotinagkuna,MabalinmokaditiagsaoitiGriego?
38SaankadiasikadaydiEgipcioanangaramiditiriribuk
sakbaydagitoyngaal-aldaw,kennangiruaritilet-angiti
uppataribualallakiamammapatay?
39NgemkinunaniPablo,“MaysaakataoaJudioataga
Tarso,maysaasiudadidiayCilicia,ngaumiliitiawan
dakesasiudad:ket,ipakpakaasikkenka,palubosannaka
makisaritakadagititattao.”
40Ketidiinikkannaitilisensia,nagtakderniPabloiti
agdanketinseniasnababaentiimanakadagititattao.Ket
idinagulimek,kinunanakadakuadaitipagsasaoaHebreo,
akunkunana.
KAPITULO22
1Lallaki,kakabsat,kenamma,denggenyoti
panangidepensakngaipaaykoitakadakayo.
2(IdinangngegdangaagsasaoitiHebreokadakuada,ad-
addaanagulimekda.
3PudnoamaysaakataoamaysaaJudio,anayanakidiay
Tarso,maysaasiudadidiayCilicia,ngemdimmakkeliti
daytoyasiudaditisakaananniGamaliel,kennangisuroa
maitunositinaan-anayawagastilintegdagitiamma,ken
naregtaakDios,kaskadakayoaminitangaaldaw.
4Ketindadaneskodaytoyadalanaginggakenpatay,a
binaludkeninyawatkokadagitipagbaludanagpadpada
dagitilallakikenbabbai.
5Kasmettinangatoapadisaksiannak,kenaminasanikua
dagitipanglakayen:anaggapuakmetkadagitisurat
kadagitikakabsat,ketnapanakidiayDamasco,tapno
iyegkodagitinaigalutsadiayidiayJerusalem,tapno
madusada.
6Ketnaaramidnga,bayattipanagdaliasatko,kenumas-
asidegidiayDamascoitiagaruptengngatialdaw,kellaata
nagsilnagmanipudlangittidakkelalawagitiaglawlawko.
7Ketnagtumbaakitidaga,ketnangngegkotitimeka
kunkunanakaniak,Saul,Saul,apayngaidadanesnak?
8Ketinsungbatko,Siasinoka,Apo?Ketkinunanakaniak,
SiakniJesusatagaNazaret,ngaidaddadanesmo.
9Ketdagitiaddakaniaknakitadaapudnotilawag,ket
nagbutengda;ngemsaandaanangngegtitimekdaydiay
nakisaokaniak.
10Ketkinunak,Aniatiaramidek,Apo?Ketkinunakaniak
tiApo,Bumangonka,ketmapankaidiayDamasco;ket
sadiaymaibagakenkatiaminabanaganaitudingnga
aramidem.
11Ketididiakmakakitagapuitidayagdaytaalawag,
gaputainturongtiimadagitinaikuyogkaniak,immayak
idiayDamasco.
12KetmaysangaAnanias,maysaanapeklanataoa
maitunositiLinteg,ngaaddaanitinaimbagadamag
maipapankadagitiaminaJudiongaagnanaedsadiay.
13Immaykaniak,kettimmakder,ketkinunanakaniak,
KabsatSaul,awatemtipanagkitam.Ketitidaytametla
ngaorastimmangadakkenkuana.
108

AramiddagitiApostol
14Ketkinunana,TiDiosdagidiammatayopinilinaca,
tapnomaammuamtipagayatanna,ketmakitamdaydiay
Nalinteg,ketmangngegmotitimektingiwatna.
15Tasikantotisaksinakadagitiaminatattaomaipapaniti
nakitamkennangngegmo.
16Ketitaapayngaagtalinaedka?tumakderka,ket
mabuniagan,ketbugguamdagitibasbasolmo,ngaumawag
itinagantiApo.
17Ketnaaramidnga,idiimmayakmanenidiayJerusalem,
uraypaybayattipanagkararagkoidiaytemplo,nalidayak;
18KetnakitananiJesusakunkunanacaniac,Agdardaraska,
ketpumanawcaadagusidiayJerusalem:tasaandantonga
awatentipammaneknekmomaipanggepcaniac.
19Ketkinunak,Apo,ammodangainbaludken
kinabkabilkoititunggalsinagogadagitinamatikenka.
20KetidinaibukboktidaranimartirmoaniEsteban,siak
mettisitatakderitiasideg,ketimmanamongakiti
ipapatayna,ketsinatalgedakdagitikawesdagiti
nangpapataykenkuana.
21Ketkinunanacaniac,Pumanawca:taibaoncantoiti
adayoditoycadagitiGentil.
22Ketimpangagdakencuanadaytoyasao,ketkalpasanna
intag-aydatitimekda,ketkinunada,Ikkatenyoticastaatao
itidaga:tasaanamaitutopngaagbiag.
23Ketbayatngaagpukpukkawda,kenibellengdadagiti
kawesda,kennangipuruakdaititapokititangatang.
24Binilintipanguluenakapitanamaiserrekitikastilio,
ketimbilinnaamausigbabaentisaplit;tapno
maammuannanoapayakastatipanagikkisdakenkuana.
25Ketbayattipananggalutdakenkuanababaenkadagiti
tali,kinunaniPabloitisenturionngaagtaktakder,
MaipaluboskadiasaplityotimaysaataoaRomanoken
saananasentensiaan?
26Idinangngegtisenturiondayta,napanimbaganaiti
panguluentikapitan,akunkunana,Agannadkaitiar-
aramidem,tadaytoyataoketRomano.
27Idinimmaytipanguluenakapitanketkinunana
kenkuana,Ibagamkaniak,maysakakadiaRomano?
Kinunana,Wen.
28Ketinsungbattipanguluenakapitan,Buyogentidakkel
agatadnagun-odkodaytoyawayawaya.Ketkinunani
Pablo,Ngemsiwayawayaakanayanak.
29Idinpimmanawdaadaguskencuanaamangsuksukimat
kencuana:ketnagbutengmettipanguluenakapitan,
kalpasananaammuannangaisuketmaysaaRomano,ken
gaputaingalutna.
30Itikabigatanna,gaputakayatnakomangaammoti
siguradoagapunaanaakusarandagitiJudio,
winayawayaanisunamanipudkadagitibunggoyna,ket
binilinnadagitipanguloenapapadikentiamina
konsehodangaagparangda,ketimbabananiPablo,ket
insaadnaitisanguanda.
KAPITULO23
1KetniPablo,asipapasnekanangmatmatitikonseho,
kinunana,Kakabsat,nagbiagakitiaminanaimbaga
konsiensiaitisangoanantiDiosaginggaitangaaldaw.
2BinilintinangatoapadianiAnaniasdagitiagtaktakder
itisibaynaakabilendatingiwatna.
3IdinkinunaniPablokencuana,TiDioskabilennacanto,
sikaanapudawapader:tasicaagtugawcaamangukom
caniacitiLinteg,ketibilinnakamacabilamaisuppiatiti
Linteg?
4Ketdagitiagtaktakderitiasidegkinunada,Usaremkaditi
kangatoanapaditiDios?
5KinunaniPablo:“Diakammo,kakabsat,ngaisuti
kangatoanapadi:tanaisurat,Dikaagsaoitidakesiti
agturayitiilim.”
6NgemidinadlawniPabloatimaysaapasetketSaduceo,
kentidaddumaketFariseo,impukkawnaitikonseho,
Lalakikenkakabsat,maysaakaFariseo,anaktimaysaa
Fariseomapagduaduaan.
7Ketidinaibaganaticasta,timmaudtipanagsusupiatiti
nagbaetandagitiFariseokendagitiSaduceo:ketnasinasina
tibunggoy.
8TakunadagitiSaduceongaawantipanagungar,uray
anghel,wennoespiritu:ngemipudnodagitiFariseodagitoy
adua.
9Kettimmaudtidakkelngaikkis:kettimmakderdagiti
eskribaakaramankadagitiFariseo,ketnagsusupiatda,a
kunkunada,Awantimasarakanmiadakesitidaytoyatao:
ngemnoaddaespirituwennoanghelanakisaritakenkuana,
saantayokomaamakirangetDios.
10Ketiditimmaudtidakkelapanagsusupiat,tipanguluen
tikapitan,gaputamaamakamangannomaguyodenni
Pablo,binilinnadagitisoldadoabumabada,ketalaenda
isunababaentipuersamanipudititengngada,ketiyegda
isunaitikastilio.
11Itisimmarunoarabii,nagtakdertiApoitisibayna,ket
kinunana,Agragsakka,Pablo:takasitipanangpaneknekmo
maipapankaniakidiayJerusalem,masapulamangsaksika
metidiayRoma.
12Ketidiagmalmalem,naguummongtisumagmamanoa
Judio,ketingalutdatibagbagidaitisidongtilunod,a
kunkunadaasaandaamanganwennouminumaginggaa
mapapataydaniPablo.
13Ketnasurokngauppatapulodaanangaramiditidaytoy
apanagkukumplot.
14Immasidegdakadagitipanguluenapapadiken
panglakayenketkinunada:“Nakalunodkamiitidakkela
lunod,ngaawantikanenmiaginggaamapapataymini
Pablo.”
15Itangaruddacayoakaduatikonsehoipasimudaagyoiti
panguluenakapitanngaibabanakadakayointonbigat,a
kaslakayatyotiagsaludsoditiad-addaanaan-anay
maipanggepkenkuana:ketdakami,wennoitikaanoman
ngaumasideg,sisasaganakamiamangpapataykenkuana.
16KetidinadamagtianaktikabsatababainiPabloti
panagiddada,napanketsimrekitikastilioketimbagana
kenPablo.
17Kalpasanna,inayabanniPablotimaysakadagiti
senturionketkinunana,Iyegyodaytoyngaagtutuboiti
panguluentikapitan:taaddaibaganakenkuana.
18Gapuna,innalanaisuna,ketimpannaitipanguluenti
kapitan,ketkinunana,InayabannakniPabloabalud,ket
inkararagnangaiyegkodaytoyngaagtutubokenka,nga
addaibaganakenka.
19Kalpasanna,iniggamantipanguluentikapitantiimana,
ketnakikuyogkenkuanaitiigid,ketsinaludsodna
kenkuana,Aniatimasapulngaibagamkaniak?
20Ketkinunana,ImmannugotdagitiJudioa
tarigagayandakangaibabamoniPablointonbigatiti
109

AramiddagitiApostol
konseho,akaslaad-addaanaan-anaytipanagsaludsodda
kenkuana.
21Ngemdicasumukocadacuada:taaddaagur-uray
kencuanacadacuadanasurokngauppatapuloalallaki,a
nangigalutitibagbagidaitisapata,asaandantoamangan
wennouminumaginggaamapapataydaisuna:ketita
nakasaganadan,agsapsapulitikarimanipudkenka.
22Gapuna,pinalubosantipanguluentikapitantiagtutubo
alalakiketbinilinnakenkuana,Kitaem,dimoibagaiti
asinomanngaimpakitamkaniakdagitoyabanag.
23Ketinayabannakencuanatiduaasenturion,a
kunkunana,Isaganayotiduagasutasoldadoamapanidiay
Cesarea,kenpitopuloketsangapuloakumakabalio,ken
duagasutapika,itimaikatlongaorastirabii;
24Ketipaayyoidakadagitianimal,tapnopaglugananni
PabloketiyegdaasitatalgedkenniFelixagobernador.
25Insuratnatisuratakastoyawagas.
26NiClaudioLisiasitikalainganagobernadoraniFelix
nangibaonitikablaaw.
27DaytoyataonaaladagitiJudio,ketrumbengkomaa
mapapataykadakuada:idiimmayakakaduaktibuyot,ket
inispalko,tanaawatakngaisuketmaysaaRomano.
28Ketidikayatkokomangaammuentimakagapunga
indarumdakenkuana,inruarkoisunaitikonsehoda.
29Isut’nabigbigkoanaakusarankadagitisaludsodti
lintegda,ngemawantinaidarumkenkuanaamaikariiti
ipapataywennopannakaibalud.
30Ketidinaibagakaniaknokasanotipanagur-uraydagiti
Judioitilalaki,nagbaonakadaguskenka,ketbinilinkomet
kadagitimangak-akusarkenkuanangaibagadaiti
sanguanamnoaniatiaddakadakuadamaibusorkenkuana.
Pakada.
31Kalpasanna,dagitisoldado,kasnaibilinkadakuada,
innaladaniPabloketinyegdaitirabiiidiayAntipatris.
32Itikabigatannapinanawandadagitikumakabalioa
kumuyogkenkuana,ketnagsublidaitikastilio.
33IdidimtengdaidiayCesareaketinyawatdatisuratiti
gobernador,indatagdametniPabloitisanguananna.
34Ketidinabasatigobernadortisurat,dinamagnanoania
aprobinsiatiayanna.Ketidinaawatannaataga-Cilicia;
35Denggenka,kinunana,intondumtengmetdagiti
mangak-akusarkenka.Ketimbilinnaamaidulinisunaiti
pangukomanniHerodes.
KAPITULO24
1KetkalpasantilimangaaldawbimmabaniAnaniasa
nangatoapadiakaduanadagitipanglakayen,kenkaduana
timaysangaagsasaongaagnaganTertulo,a
nangipakaammoitigobernadormaibusorkenPablo.
2Ketidinaayaban,rinugianniTertulongaakusaran,a
kunkunana,Idimakitanaababaenkenkatagiragsakenmiti
dakkelakinaulimek,kendagitimaikariunayngaaramid
maaramiditidaytoyanasionbabaenitipanangaywanmo.
3Kanayonngaawatenmidayta,kenitiaminalugar,ti
natan-okunayaFelix,buyogentiaminapanagyaman.
4Nupaykasta,tapnodiakad-addaamakabannogkenka,
ikararagkokenkaamangngegmokadakamiti
panangngaasimitisumagmamanoasasao.
5Nasarakanmidaytoyataoamaysaataongaangol,ken
mangtignayitipanagrebeldekadagitiaminaJudioitiintero
alubong,kenmangidadauloitisektadagitiNazareno.
6Isumettinagdaliasatanangrugitititemplo:isunga
innalatayo,ketkayattayokomangaukomensiguniti
Lintegtayo.
7NgemimmaykadakamitipanguluenakapitananiLisias,
ketbuyogentidakkelakinaranggasinnalanaisuna
manipudkadagitiimami.
8Bilinemdagitimangak-akusarkenkuanangaumayda
kenka:babaentipanangusigmonosiasinotimabalinmoa
pakaammoanamindagitoyabanbanag,apakabasolanmi
kenkuana.
9KetimmanamongmetdagitiJudio,akunkunadaakasta
dagitoyabanbanag.
10IdinniPablo,kalpasanngainseniastigobernador
kenkuanangaagsao,insungbatna,Gaputaammoknga
adunatawenngaukomkaitidaytoyanasion,ad-addaa
siraragsaktisungbatkomaipaayitibagik.
11Agsipudtatapnomaawatanyo,sangapuloketduapay
ngaaldawmanipudidisimmang-atakidiayJerusalem
tapnoagdayaw.
12Saandakanasarakanidiaytemploamakisuppiatiti
siasinoman,wennomangbangonkadagititattaowenno
kadagitisinagogawennoitisiudad.
13Saandametamapaneknekandagitibanbanagnga
akusarandakita.
14Ngemdaytoytiipudnokkenka,akasitidalannga
awagandaitierehes,agdaydayawakitiDiosdagidiammak,
amamatiakitiaminabanaganaisuratitiLintegken
kadagitiprofeta.
15KetmaaddaankayoitinamnamaitiDios,nga
ipalubosdamet,ngaaddantopanagungardagitinatay,
agpadpadadagitinalintegkennakillo.
16Ketditoyngaaramidektibagik,tapnokanayonnga
addaanakitikonsiensiangaawananpannakasairitiDios,
kenkadagititattao.
17Itakalpasantiaduatawenimmayakamangiyeg
kadagitilimositinasionko,kendaton.
18NasarakannaktisumagmamanoaJudiomanipudAsiaa
nadalusidiaytemplo,urayitikinaaduwennoriribuk.
19Siasinotirumbengkomangaaddaditoyitisanguanam,
ketsumuppiatda,noaddarumbengamaibusorkaniak.
20Wennonosaan,ibagakomadagitoyditoy,no
nakasarakdaitianiamanadakesngaar-aramidkaniak,
bayatngaagtaktakderakitisangotikonseho.
21Malaksiditidaytoymaymaysaatimek,nga
impukkawkoasitatakderititengngada,Sinagidkoti
panagungardagitinatay,mapagduaduaannakitangaaldaw.
22KetidinangngegniFelixdagitoyabanbanag,gaputa
ad-addaanaan-anaytipannakaammonaitidaytaadalan,
intantannaida,ketkinunana,IntonbumabaniLisiasa
panguluenakapitan,maammuaktotinaan-anayabanagmo.
23Ketbinilinnatimaysaasenturionasalimetmetannani
Pablo,kenbay-annaamawayawayaan,kensaannanga
iparittiasinomankadagitiam-ammonangaagserbiwenno
umaykenkuana.
24Ketkalpasantisumagmamanongaaldaw,idiimmayni
FelixakaduananiDrusilangaasawana,amaysaaJudio,
pinaayabannaniPabloketdinengngegnamaipapaniti
pammatikenCristo.
25Ketbayattipanagrasonnamaipapanitikinalinteg,
panagteppel,kenpanangukomngaumay,nagpigergerni
Felixketsimmungbat,Inkaitidaytoyapanawen;inton
addakombenienteapanawenko,awagankanto.
110

AramiddagitiApostol
26NinamnamanametngaintedkomatikuartakenPablo
kencuana,tapnomaluk-atannaisuna:gapunaamasansana
pinaayabannakennakisaritakenkuana.
27NgemkalpasantiduaatawenniPorcioFesto,simrekiti
siledniFelix:ketniFelix,gaputakayatnangaipakitati
ragsakkadagitiJudio,pinanawannaniPabloanaigalut.
KAPITULO25
1IdisimmangpetniFestoitiprobinsia,kalpasantitallo
ngaaldawsimmang-atmanipudCesareangaagturong
idiayJerusalem.
2IdintinangatoapadikentipanguluendagitiJudio
impakaammodakenkuanamaibusorkenPablo,ket
nagpakaasidakenkuana.
3Ketkiniddawnatipabormaibusorkencuana,ngaibaonna
isunaidiayJerusalem,ngaagur-urayitidalantapno
papatayenna.
4NgeminsungbatniFesto,amaidulinniPabloidiay
Cesarea,ketisumetlaengpumanawidiayapagbiit.
5Ngarud,kinunana,amakabaelkadakayo,bumabakoma
kaniak,ketpabasoldadaytoyatao,noaddaaniamana
kinadakeskenkuana.
6Ketidinagyannacadacuadaitinasurokasangapulonga
aldaw,simmalogisunaidiayCesarea;ketitisimmaganad
ngaaldawanakatugawititugawtipanangukomimbilinna
amaiyegniPablo.
7Ketididimteng,dagitiJudioabimmabamanipud
Jerusalemnagtakderdaitiaglawlaw,ketnangidatagdaiti
adukennakaroareklamomaibusorkenPablo,adida
mapaneknekan.
8Idintoasimmungbatamaipaayitibagina:“Uray
maibusoritilintegdagitiJudiowennomaibusorititemplo
wennomaibusorkenCesar,awanapulostinakabasolak.”
9NgemniFesto,akayatnangaaramidendagitiJudio,
simmungbatkenPablo,ketkinunana,“Kayatmokaditi
sumang-atidiayJerusalemketmaukomkasadiayiti
sanguanakmaipapankadagitoy?
10KalpasannakinunaniPablo,“Agtaktakderakititugawti
panangukomniCesar,asadiayrebbengamaukomak.
11Tanomaysaakanakabasol,wennonakaaramidakiti
aniamanabanagamaikariitiipapatay,saanaknga
agkedkedamatay:ngemnoawankadagitoyabanbanaga
pakabasolandak,awantiasinomanamakayawatkaniak
kadakuada.AgpakaasiakkenCesar.
12IdinakiumanniFestoitikonseho,simmungbat:
“NagapelarkakadikenCesar?”kenCesartipapanam.
13Kalpasantisumagmamanongaaldawimmaydaari
AgripakenBerniceidiayCesareatapnokablaawendani
Festo.
14Kalpasantiadungaaldawakaaddadasadiay,
impakaammoniFestoitiaritikasoniPablo,akunkunana,
“Addamaysaalalakiabinaybay-anniFelix.
15Maipapankenkuana,idiaddaakidiayJerusalem,
impakaammokaniakdagitipanguluenapapadikendagiti
panglakayendagitiJudio,atarigagayandatipannakaukom
maibusorkenkuana.
16Isuasimmungbatak,SaanawagasdagitiRomanoti
panangisalakanitisiasinomanataotapnomatay,sakbaya
tinaidarumketrupanrupadagitimangak-akusarken
addaanitilisensiaamangsungbatmaipaayitikrimena
naipabasolkenkuana.
17Ngarud,idisimmangpetdaditoy,awantianiamana
panagtaktakitikabigatannanagtugawakititugawti
panangukom,ketbinilinkoamairuartitao.
18Isuiditimmakderdagitimangak-akusar,awanti
indatagdaapammabasolmaipapankadagitibanbanagakas
itiimpagarupko.
19Ngemaddasumagmamanoasaludsoddamaibusor
kenkuanamaipapanitibukoddaapatpatien,kentimaysaa
Jesus,anatayen,apinatalgedanniPabloasibibiag.
20Ketgaputanagduaduaakitikastaakitatisaludsod,
dinamagkokenkuananomapanidiayJerusalem,ketsadiay
maukomdagitoyabanag.
21NgemidinangapelarniPabloitipannakadengngegni
Augusto,imbilinkoamaitalimengaginggaamaibaonko
kenCesar.
22Kalpasanna,kinunaniAgripakenFesto,“Kayatkomet
adenggentilalaki.”Intonbigat,kinunana,dumngegkanto
kenkuana.
23Ketitikabigatanna,idiimmaydaAgripa,kenBernice,
buyogentidakkelakinaranggas,ketsimrekdaitidissoa
pagdengngeg,agramandagitipanguluenakapitan,ken
dagitikangrunaanalallakiitisiudad,gapuitibilinniFesto,
nairuarniPablo.
24KinunaniFesto,“AriAgripa,kenaminatattaonga
addaditoyakaduami,makitayodaytoyatao,a
nakilanglangenkaniaktiaminabunggoydagitiJudio,
agpadpadaidiayJerusalem,kenditoymet,nga
agpukpukkawasaanarumbengngaaramidennaagbiag
pay.
25Ngemidinatakuatakngaawantiinaramidnaamaikari
itiipapatay,kenisumetlaengtinangapelarkenAugusto,
inkeddengkongaibaon.
26Awantisiguradongaisuratkokenapok.Gapuna,
inyegkoisunaitisanguanam,kennangnangrunaiti
sanguanam,OariAgripa,tapno,kalpasantipannakausig,
addakomaisuratko.
27Takaslasaananainkalintegankaniaktimangibaoniti
balud,kensaanamangipasimudaagkadagitibasola
naipabaklaykenkuana.
KAPITULO26
1KinunaniAgripakenPablo,Mapalubosankangaagsao
maipaayitibagim.Kalpasanna,inyunnatniPablotiimana
ketsimmungbatamaipaayitibagina.
2Ipagarupkoanaragsaktibagik,ariAgripa,agsipudta
sungbataktibagikitangaaldawitisanguanammaipapan
itiaminabanbanagngaindarumkaniakdagitiJudio.
3Nangnangrunagaputaammokanalaingkaitiamina
kaugaliankensaludsodngaaddakadagitiJudio:gapuna
ipakpakaasikkenkaadenggennakasiaanus.
4Tiwagastipanagbiagkomanipudkinaagtutubok,ngaidi
damoititengngatibukodkoanasionidiayJerusalem,
ammokdagitiaminaJudio;
5Am-ammodakmanipudidipunganay,nopaneknekanda,
ngaagbiagakaFariseoitikaingetanasektatirelihionmi.
6Ketitaagtaktakderakketmaukomakgapuitinamnamati
karingainaramidtiDioskadagitiammatayo:
7Itidaytaakaridagitisangapuloketduaatributayo,a
dagusngaagserserbiitiDiositialdawkenrabii,
namnamaendangaumayda.Gapuitidaytaanamnama,ari
Agripa,akusarannakdagitiJudio.
111

AramiddagitiApostol
8Apayamaipagarupadimapapatikadakayo,atiDios
pagungarennadagitinatay?
9Pudnoapinanunotkoitibagik,arumbengngaaramidek
tiaduabanagamaisupadiitinaganniJesusatagaNazaret.
10DaytoytiinaramidkometidiayJerusalem:ketadu
kadagitisasantotiinserrakitipagbaludan,idinaawatkoti
turaymanipudkadagitipanguloenapapadi;ketidi
napapatayda,intedkotitimekkoamaibusorkadakuada.
11Ketmasansanadusaekidaititunggalsinagoga,ket
pinilitkoidangaagtabbaaw;ketgaputanauyongakunay
kadakuada,indadaneskoidaaginggakadagitiganggannaet
asiudad.
12Itikasta,idinapanakidiayDamascobuyogenti
autoridadkenbilinmanipudkadagitipanguluenapapadi.
13Ititengngatialdaw,Oari,nakitakitidalantimaysaa
lawagmanipudlangit,itingatuentikinaraniagtiinit,nga
agsilsilnagitiaglawlawkokenkadagidiaynakipagdaliasat
kaniak.
14Idinatnagkamiaminditoydaga,nangngegkotitimeka
nagsasaokaniak,ketkunanaitipagsasaoaHebreo,Saul,
Saul,apayngaidadanesnak?narigatkenkatimangsipa
kadagititudok.
15Ketkinunak,Siasinoka,Apo?Ketkinunana,Siakni
Jesusngaidaddadanesmo.
16Ngemtumakderka,ketagtakderkakadagitisakam:ta
nagparangakkenkagapuitidaytoyapanggep,tapno
pagbalinenkaaministrokensaksiagpadpadakadagitoya
banaganakitam,kenkadagidiaybanagapagparangakto
kenka;
17IspalnakakadagititattaokenkadagitiHentil,a
pangibaonankaita.
18Tapnoluktandadagitimatada,kentapnomaiturongida
manipuditisipngetngaagturongitilawag,kenmanipuditi
pannakabalinniSatanasngaagturongitiDios,tapno
umawatdaitipammakawantibasbasol,kentawidkadagiti
nasantipikarbabaentipammatingaaddakaniak.
19Gapuna,OariAgripa,saanakasinukiritinailangitana
sirmata.
20NgemimpakitangaumunakadakuadatiDamasco,ken
idiayJerusalem,kenitiaminabeddengtiJudea,ken
kalpasannakadagitiGentil,ngaagbabawidakenagsublida
itiDios,kenagaramiddakadagitiaramidamaitutopiti
panagbabawi.
21Gapukadagitoyarason,tiniliwdakdagitiJudioidiay
templo,ketpinapataydak.
22Gaputanagun-odkotitulongtiDios,agtultuloyak
aginggaita,amangsaksaksikadagitibabassitkendadakkel,
ngaawansabaliasaweknodidagitiimbagadagitiprofeta
kenMoisesadumtengto.
23NgaagsagabaniCristo,kenisutiumunangaagungar
manipudkadagitinatay,kenmangipakitaitilawagkadagiti
tattao,kenkadagitiGentil.
24Ketbayattipanagsaonaitidaytoymaipaayitibagina,
kinunaniFestoitinapigsaatimek,Pablo,nalidayka;adua
panagsursurotimangpauyongkenka.
25Ngemkinunana,Saanakanauyong,natan-okunaya
Festo;ngemsawemdagitibalikastikinapudnoken
nasimbeng.
26Taammotiaridagitoyabanbanag,asiwayawayamet
ngaagsaoakitisanguananna:tanaammuakngaawan
kadagitoyabanagtinailemmengkenkuana;tasaana
naaramiddaytoyabanagitimaysaasuli.
27AriAgripa,mamatikakadikadagitiprofeta?Ammoka
mamatika.
28KinunaniAgripakenPablo,Dandaniallukoyennaknga
agbalinaKristiano.
29KetkinunaniPablo,KayatkoitiDios,asaanlaenga
sika,nodiketuraydagitiaminadumdumngegkaniakita
ngaaldaw,ketagpadaadandani,kennaan-anayakas
kaniak,malaksidkadagitoyasinggalut.
30Ketidinaisaonadaytoy,timmakdertiari,kenti
gobernador,kenniBernice,kendagitinakitugaw
kadakuada.
31Idipimmanawda,nagsasaritadaitinagbaetanda,a
kunkunada,Awantiar-aramidendaytoyataoamaikariiti
ipapataywennopannakaibalud.
32KinunaniAgripakenFesto:“Mawayawayaankoma
daytoyataonosaananangapelarkenCesar.”
KAPITULO27
1KetidinaikeddengngaaglayagkamiidiayItalia,
inyawatdaniPablokendagitidaddumapayabaluditi
maysangaagnaganJulio,maysaasenturionitibunggoyni
Augusto.
2KetsimrekkamiitimaysaabarkotiAdramitio,
naglugankami,kayatnaasawen,aglayagkamiitiigidti
baybaytiAsia;maysangaAristarco,maysaaMacedonia
tagaTesalonica,akaduami.
3Ketitisimmaganadngaaldaw,simmangpetkamiidiay
Sidon.KetsiuulimekanagpakaasiniJuliokenPablo,ket
inikkannaitiwayawayaamapankadagitigagayyemna
tapnomabang-arantibagina.
4Ketidinaglugankamimanipudsadiay,naglayagkamiiti
siroktiChipre,agsipudtaagsumbangirdagitiangin.
5KetidinaglayagkamiitibaybaytiCiliciakenPamfilia,
dimtengkamiidiayMira,maysaasiudadtiLicia.
6Ketsadiayanakasaraktisenturionitimaysaabarkoti
AlejandriangaaglaylayagngaagturongidiayItalia;ket
inkabilnakamiitidayta.
7Ketidinaglayagkamingain-inutitiadungaaldaw,ket
manmanoamakaballasiwkamiitiCnido,tiangin
saannakamiapinarigat,naglayagkamiitisiroktiCreta,iti
ballasiwtiSalmone;
8Ket,narigatalumasatitidayta,dimtengitimaysaalugar
amaawaganTinapintasapagkamangan;itiasidegtiayan
tisiudadtiLasea.
9Itaidinabusbostiaduatiempo,kennapeggaditanti
panaglayag,agsipudtanapalabasentipanagayunar,
binalakadanidaniPablo.
10Ketkinunanacadacuada,Kakabsat,madlawkoadaytoy
apanagdaliasatketaddaantoitipannakadangrankenadua
pannakadadael,saanlaengatikargakenbarko,nodipay
kettibiagtayo.
11Nupaykasta,ad-addaapinatiticenturiontiapokenti
makinkukuaitibarkongemdagidiayinsaoniPablo.
12Ketgaputasaananalaingtipagkamanganapaglam-ek,
ad-adutinangibalakadapumanawdametsadiay,noiti
aniamanapamay-anmakadanondaidiayFenice,ken
sadiayngaaglam-ek;amaysaapagkamangantiCreta,ken
addaitiabagatanalaudkenamiananalaud.
13Ketidinagpuyottianginngaabagatan,nga
impagarupdaanagun-oddatipanggepda,anagluasda
sadiay,naglayagdaitiasidegtiCreta.
112

AramiddagitiApostol
14Ngemdinagbayag,timmaudtinadawelngaangina
naawaganitiEuroclydon.
15Ketidinalugantibarko,ketsaanamakaibturitiangin,
binaybay-anmingaagmaneho.
16Ketagtartaraykamiitisiroktimaysangaislaa
maawaganClauda,adutitrabahomingaumaybabaenti
bangka.
17Ngaidinaaladan,inusardadagitikatulongan,a
nangbalkotitibarko;ket,gaputamabutengdaamanganno
matnagdakadagitinabiagadarat,naglayagda,ketitikasta
naitarayda.
18Ketgaputanalaustibagyo,itisumunongaaldaw
pinalag-andatibarko;
19Ketitimaikatlongaaldaw,imbellengmibabaen
kadagitibukodmingaimadagitipagkargaantibarko.
20Ketidisaananagparangtiinitwennobituenitiadunga
aldaw,kenawantibassitabagyo,naikkatidintiamina
namnamaamaisalakantayo.
21Ngemkalpasantinabayagapanagliklikna,timmakder
niPabloititengngada,ketkinunana,Kakabsat,rumbeng
komangaimpangagyokaniak,ketsaankayokomaasimrek
manipudCreta,ketnagun-odyodaytoyapannakadangran
kenpannakapukaw.
22Ketitaidagadagkokadakayongaagbalinkayoa
naimbag:taawantotimapukawtibiagtisiasinoman
kadakayo,noditibarko.
23TanagtakderitisibaykoitayrabiitiangheltiDios,a
kukuakkenpagserserbiak.
24Kinunana,Dikaagbuteng,Pablo;masapulamaiyegca
itisangoananniCesar:ket,adtoy,tiDiosintednakenca
amindagitiaglayagakaduam.
25Ngarud,appo,agragsakkayo:tamamatiakitiDios,akas
itinaibagakaniak.
26Nupaykasta,masapulamaitapuaktayoitimaysanga
isla.
27Ngemididimtengtimaikasangapuloketuppatarabii,
bayattipannakaiturongmingaagpangatokenbumabaidiay
Adria,itiagaruptengngatirabiiimpagarupdagiti
agtartarakenitibarkongaumas-asidegdaitisabalia
pagilian;
28Ketnagunida,ketnasarakandaaduapuloakadapan:ket
idinapandabassit,nagunidamanen,ketnasarakandaa
sangapuloketlimaakadapan.
29Gaputamaamakdaamangannomatnagkamikadagiti
bato,nangipuruakdaitiuppatngaangklamanipuditi
likudantibarko,kettinarigagayandatialdaw.
30Ketbayatadandaninagtalawdagitibarkomanipuditi
barko,idinaibabadatibilogitibaybay,itisiroktimarisa
kaslamangipuruakdakadagitiangklamanipuditibarko.
31KinunaniPabloitisenturionkenkadagitisoldado,No
saanngaagtalinaeddagitoyitibarko,saankayoa
maisalakan.
32Kalpasanna,pinuteddagitisoldadodagititalitibilog,
ketbinaybay-andaamatnag.
33Bayatngaumas-asidegtialdaw,nagpakaasiniPablo
kadakuadaaminamanganititaraon,akunkunana,Itanga
aldawtimaikasangapuloketuppatngaaldawa
nagbayagkayokennagtultuloykayongaagayunar,taawan
tiinnalayo.
34Gapuna,ikararagkokadakayoamangalakayoititaraon:
tadaytoyketagpaayitisalun-atyo:taawantotibuoka
matnagmanipuditiulotiasinomankadakayo.
35Ketidinaisaonadaytoy,nangalaititinapay,ket
nagyamanitiDiositiimatangdaamin:ketidinaburakna,
rinugiannatimangan.
36Kalpasanna,naragsakdaamin,ketnangaladametiti
taraon.
37Addakamiaminitibarkoitiduagasutpitopuloket
innemakararua.
38Ketidimakandaitiumdas,pinalag-andatibarko,ket
imbellengdatitrigoitibaybay.
39Ketidiagmalmalem,saandangaammotidaga:ngem
nadiskobredatimaysaawaigngaaddaanitiigid,a
pampanunotenda,nomabalin,ngaidurontibarko.
40Ketidinaisang-atdadagitiangkla,inyawatdati
bagbagidaitibaybay,ketinukraddadagitibedbedtitimon,
ketintag-aydatikangrunaanalayagaginggaitiangin,ket
inturongdangaagturongititakdang.
41Ketnatinnagdaitidissoanagsasabatantiduaabaybay,
pinagdissodatibarko;kettisangoapasetnagdekketa
naimbag,ketnagtalinaedadimagaraw,ngemti
makinlikudapasetnaburakgapuitikinaranggasdagiti
dalluyon.
42Kettipammagbagadagitisoldadoketpapatayenda
dagitibalud,dilakettaaddaasinomankadakuadanga
aglangoyarummuar,kenmakalibas.
43Ngemtisenturion,akayatnangaisalakanniPablo,
inyadayonaidamanipuditipanggepda;ketimbilinnaa
dagitimakalangoyipuruakdangaumunatibagbagidaiti
baybay,ketmakadanondaitidaga.
44Kettidadduma,addaititabla,kendaddumaitinaburak
apedasotibarko.Ketitikasta,napasamak,anakalibasda
aminasitatalgedanagdisso.
KAPITULO28
1Ketidinakalibasda,idinnaammuandaatiislaket
naawaganitiMelita.
2Ketdagitibarbaroatattaoimpakitadacadacamiitibassit
akinamanangngaasi:tanangsindidaitiapuy,ket
inawatdakamiititunggalmaysa,gapuitiagdamaatudo
kengapuitilamiis.
3KetidinaurnongniPablotisangabukelasarukodket
inkabilnaidaitiapuy,rimmuartimaysangaulegmanipud
itipudot,ketinkapetnaitiimana.
4Ketidinakitadagitibarbarotimakasabidongngaanimal
anakabitinitiimana,kinunadaitimaysakenmaysa,Awan
duaduaamammapataydaytoyatao,anupaynakalibasiti
baybay,saanngaipalubostipanagibalesngaagbiag.
5Ketinyugyognatinarungsotngaanimalitiapuy,ket
awantinariknanaapannakadangran.
6Nupaykasta,kimmitadaidintoalumteg,wennonatnaga
natayakellaat:ngemkalpasantipanagkitadaitinabayag,
ketdidanakitangaawantidakesadumtengkenkuana,
binaliwandatipanunotda,ketkinunadangaisuketmaysaa
dios.
7Itiisumetlaengadissoaddadagitisanikuatipanguluen
tiisla,atinagannaketPublio;anangawatkadakami,ken
nangidaguskadakamiititallongaaldawanadayaw.
8KetnaaramidatiamaniPublioketagsakititigurigor
kenitidara:asimrekniPablo,ketnagkararag,ket
impaiddanadagitiimanakenkuana,ketpinaimbagna.
9Isungaidinaaramiddaytoy,immaymetdagitidadduma
ngaaddaansakititiisla,ketnaagasanda.
113

AramiddagitiApostol
10Pinadayawannakamimetitiaduadayaw;ketidi
pimmanawkami,inkargadakamikadagitikastoyabanaga
kasapulan.
11Ketkalpasantitalloabulan,pimmanawkamiitimaysa
abarkotiAlejandria,anaglam-ekitiisla,atipagilasinan
ketCastorkenPollux.
12IdisimmangladkamiidiaySiracusa,nagyankamisadiay
ititallongaaldaw.
13Ketmanipudsadiaynangalakamiitikompas,ket
dimtengkamiidiayRegio:ketkalpasantimaysangaaldaw
nagpuyottiangintiabagatan,ketdimtengkamiiti
sumaganadngaaldawidiayPuteoli.
14Nasarakanmidagitikakabsat,kettinarigagayanmia
makipagnaedkadakuadaitipitongaaldaw:ketitikasta
napankamiidiayRoma.
15Ketmanipudsadiay,idinangngegdagitikakabsatti
maipapankadakami,immaydakamisinabataginggaidiay
Apiaforum,kenDagititalloataberna:ngaidinakitani
Pablo,nagyamanitiDios,ketnagtured.
16IdidimtengkamiidiayRoma,inyawattisenturiondagiti
baluditikapitantiguardia:ngemnapalubosanniPablonga
agtaengngaagmaymaysaitimaysaasoldadoa
mangbanbantaykenkuana.
17Ketnaaramidakalpasantitallongaaldaw,inayabanni
PablodagitipanguluendagitiJudio:ketidi
naguummongda,kinunanakadakuada,Lalakikenkakabsat,
nupayawantiinaramidkoamaibusorkadagititattao
wennokaugaliandagidiammatayo,kaskasdianaitedaka
baludmanipudJerusalemkadagitiimadagitiRomano.
18Idiinusigdak,kayatdakapalubosan,agsipudtaawanti
pakaigapuantiipapataykaniak.
19NgemidinagsaodagitiJudiomaibusoritidaytoy,
napilitakngaagapelarkenCesar;saanarumbenga
pabasolkotinasionkoiti.
20Gapuitoyngainayabancayo,tapnomakitakayo,ken
makisaritakadakayo:agsipudtagapuitinamnamatiIsrael
naigalutitidaytoyakawar.
21Ketkinunadakencuana,Awantinaawatmiasurat
manipudJudeamaipanggepkenca,uraysiasinoman
cadagiticacabsatngaimmayanangipakitawennonagsao
itianiamanadakesmaipapankenca.
22Ngemkayatmiamangngegkencatipampanunotem:ta
nomaipapanitidaytoyasekta,ammomiamaisaoitiamin
alugar.
23Ketidinaitudingdaitimaysangaaldaw,adutiimmay
kenkuanaitipagdagusanna;kadakuadainlawlawagnaken
pinaneknekannatiPagariantiDios,ngainallukoynaida
maipapankenJesus,manipuditiLintegniMoisesken
manipudkadagitiprofeta,manipudagsapaaginggaitirabii.
24Ketaddadagitinamatikadagitibanbanaganaisao,ket
daddumatisaananamati.
25Ketidisaandaanagtutulag,pimmanawda,kalpasanti
panagsaoniPabloitimaysaasao,“Nasayaattipanagsaoti
EspirituSantobabaenkenniIsaiasamammadtokadagiti
ammatayo.
26Kinunana,Mapankayokadagitoyatattao,ketkunaenyo,
Nodumngegdumngegkayto,ketdikaytomaawatan;ketno
makitayontomakitayonto,ngemsaanyoamadlaw.
27Tatipusodagitoyngailinarurod,kendagitilapayagda
natangkentipanagdengngegda,ketdagitimatada
inrikepkepda;dilakettamakakitadakadagitimatada,ken
dumngegdababaenkadagitilapayagda,kenmakaawatdaiti
pusoda,ketmabaliwanda,ketpaimbagekida.
28Maipakaammokomakadakayoatipanangisalakanti
DiosketnaibaonkadagitiHentil,ketdenggendantodaytoy.
29Ketidinaibaganadagitoyasasao,pimmanawdagiti
Judio,ketnaaddaanitidakkelapanagsusupiatiti
nagbaetanda.
30NagnaedniPabloitiduaatawenitibukodnaabalaya
natangdanan,ketinawatnaamindagitisimrekkenkuana.
31IkaskasabadatiPagariantiDios,keninsurodadagiti
bambanagmaipapankenApoJesu-Cristo,buyogentiamin
apanagtalek,ngaawantimangiparitkenkuana.
114

Ilocano - The Gospels and the Acts of the Apostles.pdf

About This Presentation

Slide Content

Tags

Categories

Download

Quick Actions

Statistics

Related Slideshows

Ilocano - The Gospels and the Acts of the Apostles.pdf

About This Presentation

Slide Content

Slide 1

Slide 2

Slide 3

Slide 4

Slide 5

Slide 6

Slide 7

Slide 8

Slide 9

Slide 10

Slide 11

Slide 12

Slide 13

Slide 14

Slide 15

Slide 16

Slide 17

Slide 18

Slide 19

Slide 20

Slide 21

Slide 22

Slide 23

Slide 24

Slide 25

Slide 26

Slide 27

Slide 28

Slide 29

Slide 30

Slide 31

Slide 32

Slide 33

Slide 34

Slide 35

Slide 36

Slide 37

Slide 38

Slide 39

Slide 40

Slide 41

Slide 42

Slide 43

Slide 44

Slide 45

Slide 46

Slide 47

Slide 48

Slide 49

Slide 50

Slide 51

Slide 52

Slide 53

Slide 54

Slide 55

Slide 56

Slide 57

Slide 58

Slide 59

Slide 60

Slide 61

Slide 62

Slide 63

Slide 64

Slide 65

Slide 66

Slide 67

Slide 68

Slide 69

Slide 70

Slide 71

Slide 72

Slide 73

Slide 74

Slide 75

Slide 76

Slide 77