ABDOMEN NORMALABDOMEN NORMAL
CATEDRA DE RADIOLOGIA
FACULTAD DE CIENCIAS MEDICAS
U.N.L.P.
EDICION 2004TC Y RM
Las imágenes normales son la base para comprender la patología macroscópica.
La clínica tiene un correlato práctico directo con las alteraciones de cada una de las
estructuras.
Entonces, se trata de “enfermar” los distintos sectores anatómicos, para “crear” las
distintas patologías. Por ejemplo a partir de los nervios ocurrirán los neurinomas,de los vasos
arteriales los aneurismas,los transtornos del calibre y hasta algunos infrecuentes tumores
vasculares etc.,etc.
En general no existen en el cuerpo espacios vacíos. Cuando una estructura aumenta de
tamaño desplaza a las vecinas de alli el enorme valor del conocimiento de la anatomía por
cortes o “topográfica” como se la denominaba antes.
La utilización clínica de esta metodología de examen por imágenes permite sucesivamente
la detección (hallazgo), caracterización (diagnósticos diferenciales) y la estadificación
(extensiones) de las alteraciones patológicas, para programar la terapéutica adecuada a cada
paciente.
Por último, le recomendamos buena suerte en la búsqueda de detalles y relaciones
anatómicas en su práctica de la Medicina de todos los días.
RADIOGRAFIA DIGITAL LATERAL
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
RADIOGRAFIA DIGITAL FRONTAL
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
TC axial con contraste
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
v.c.i.
estómago
esófago
aorta
base
pulmonar
derecha
base
pulmonar
izquierda
v. hepática
media
TC axial con contraste
v. hepática
izquierda
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
lóbulo
hepático
izquierdo
lóbulo
hepatico
derecho
bazo
cuerpo
gástrico
techo
gástrico
A
v. hemiácigos
v.hepática
media
TC axial con contraste
v. porta
izquierda
v.hepática
derecha
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
lóbulo
caudado
crura
diafragmática
bazo
ángulo
esplénico
del colon
A
crura
diafragmática
TC axial con contraste
arco costal
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
v.c.i.
suprarrenal
derecha
techo
gástrico
páncreas
bazo
A
vena porta
suprarrenal
izquierda
TC axial con contraste
fisura del ligamento
redondo
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
cuerpo del
páncreas
vena
esplénica
A
v. porta
tronco
celíaco
riñón der.
TC axial con contraste
riñón izq.
musc. recto
línea alba
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
ligamento
falciforme
v.c.i.
riñón der.
intestino
delgado
cola del
páncreas
riñón izq.
bazo
A
TC axial con contraste
v. porta
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
a.hepática
duodeno
v.c.i.
riñón
derecho
A
v. renal
izquierda
a. renal
izquierda
riñón
izquierdo
TC axial con contraste
a.m.s.
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
A
vesícula
v.m.s.
v. renal
derecha
a.m.s.
músculo
psoas
colon
transverso
espacio
de Morrison
cabeza del
páncreas
TC axial con contraste
seno renal
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
vesícula
biliar
v.m.s.
colon
transverso
A
m.psoas
a.m.s.
intestino
delgado
proceso
uncinado
pancreático
TC axial con contraste
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
A
ángulo hepático
del colon
tercera
porción
duodeno
uréter
riñón
v.m.s.
a.m.s.
uréter
m.psoas
t.c.s.
piel
músculos
paraespinales
TC axial con contraste
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
m.cuadrado
lumbar
a. ilíaca der.
a. ilíaca izq.
v.c.i.
psoas
intestino
delgado
colon
ascendente
músculo
transverso
mesenterio
m. obl.ext
m. obl. int
TC axial con contraste
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
ciego
m. ilíaco
articulación
sacroilíaca
m.psoas
sacro
sigmoides
a. ilíaca int.
v. ilíaca
a ilíaca ext.
m. glúteo
mayor
m. glúteo
medio
iliaco
TC axial con contraste
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
TC axial con contraste
m.ilíaco
m.psoas
uréter
sacro
uréter
intestino
delgado
m.piramidal
v. ilíacos
externos
m.recto ant
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
m.psoasilíaco
vejiga
vesículas
seminales
recto
a. ilíaca
v. ilíaca
uréter
techo
acetabular
TC axial con contraste
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
m.psoasilíaco
cabeza
femoral
recto
vejiga
acetábulo
v. ilíacos
externos
TC axial con contraste
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
vasos
femorales
próstata
coxis
rama
iliopubiana
cabeza
femoral
trocánter
mayor
TC axial con contraste
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
fosa
isquiorectal
cordón
espermático
m.obturador
externo
m.pectíneo
sínfisis
pubiana
isquion
fémur
TC axial con contraste
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
pene
m. vasto
externo
m. cuadrado
femoral
m. aductor
mayor
m. aductor
mediano
m. elevador
del ano
m. glúteo
mayor
TC axial con contraste
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
RM axial T1
hígado
v.c.i. esófago
aorta
v. ácigos
m. serrato
mayor
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
RM axial T1
v.hepática
izquierda
aorta
v. hepática
media
v. hepática
derecha
m. dorsal
ancho
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
RM axial T1
v. hepática
media
v. hepática
derecha
v. hemiácigos
A
v.hepática
izquierda
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
RM axial T1
hígado
bazo
estómago
A
pulmón der.
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
RM axial T1
estómago
bazo
v.c.i.
A
receso pleural
post. izq.
receso pleural
post. der.
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
RM axial T1
A
m. serrato
mayor
m. dorsal
ancho
m. epiespinoso
diafragma
hígado
A
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
estómago
RM axial T1
colon
crura
diafragm.
v.c.i.
v.porta der.
A arteria
esplénica
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
RM axial T1
v. porta
colon
páncreas
bazo
A
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
crura
diafragm.
lóbulo
caudado
RM axial T1
estómago
v. porta
v.c.i.
crura
diafragm.
colon
páncreas
v. esplénica
suprarrenal
izquierda
A
a. hepática
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
RM axial T1
colédoco
v.c.i.
suprarrenal
derecha
suprarrenal
izquierda
páncreas
v.esplénica
riñón
izquierdo
A
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
RM axial T1
A
VCI
riñón
izquierdo
riñón
derecho
vesícula
suprarrenal
izquierda
v. porta
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
RM axial T1
A
VCI
colon
páncreas
riñón der.
(médula)
riñón izq.
(corteza)
bulbo
espleno-portal
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
RM axial T1
A
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
proceso
uncinado
riñón der. riñón izq.
VCI
duodeno
RM axial T1
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
v.m.s.
a.m.s.
a.renal izq.
páncreas
hígado
A
VCI
RM axial T1
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
A
m. psoas
colon
descendente
a.m.s.v.m.s.
VCI
RM axial T1
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
m.recto
hígado
colon
descendente
A
VCI
RM axial T1
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
m.psoas
m.iliocostal
lumbar
m.longísimo
dorsal
m.espinal
c.vertebral
A
m.recto
VCI
RM axial T1
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
aorta
m.psoas
v.c.i.
m.cuadrado
lumbar
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Segmentación hepática Edición 2004
Lóbulos Segmentos
(Goldsmith y Woodburne)
1
Subsegmentos
(Couinaud)
2
Caudado I
Derecho anterior V, VIII
posterior VI, VII
Izquierdo lateral II, III
medial IV
1. Goldsmith MA,Woodburne RT: Surgical anatomy pertaining to liver resection. Surg. Gynecol. Obst. 1957;141:429-437.
2. Couinaud C.: Le foie: les etudes anatomiques et chirurgicales. Paris; Mason,1957..
II
IV
VIII
VII
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Segmentación hepática Edición 2004
v.hepática der.
v.hepática izq.
v.hepática media
I
II
IV
VIII
VII
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Segmentación hepática Edición 2004
I
II
IV
VIII
VII
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Segmentación hepática Edición 2004
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Segmentación hepática Edición 2004
IV
V
VI
III
III
IV
V
VI
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Segmentación hepática Edición 2004
III
IV
V
VI
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Segmentación hepática Edición 2004
A continuación encontrará las mismas imágenes revisadas hasta ahora, las
cuales se presentan, inicialmente, sin las referencias con el fin de utilizarlas a
manera de repaso.
Haciendo un click con el botón izquierdo del mouse u oprimiendo el botón
“page down” (av. pág), podrá corroborar la correspondencia con las referencias
originales.
TC axial con contraste
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
TC axial con contraste
v.c.i.
estómago
esófago
aorta
base
pulmonar
derecha
base
pulmonar
izquierda
v. hepática
media
v. hepática
izquierda
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
A
TC axial con contraste
lóbulo
hepático
izquierdo
lóbulo
hepatico
derecho
bazo
cuerpo
gástrico
techo
gástrico
v. hemiácigos
v.hepática
media
v. porta
izquierda
v.hepática
derecha
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
A
TC axial con contraste
lóbulo
caudado
crura
diafragmática
bazo
ángulo
esplénico
del colon
crura
diafragmática
arco costal
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
A
TC axial con contraste
v.c.i.
suprarrenal
derecha
techo
gástrico
páncreas
bazo
vena porta
suprarrenal
izquierda
fisura del ligamento
redondo
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
A
TC axial con contraste
cuerpo del
páncreas
vena
esplénica
v. porta
tronco
celíaco
riñón der. riñón izq.
musc. recto
línea alba
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
A
TC axial con contraste
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
ligamento
falciforme
v.c.i.
riñón der.
intestino
delgado
cola del
páncreas
riñón izq.
bazo
v. porta a.hepática
A
TC axial con contraste
duodeno
v.c.i.
riñón
derecho
v. renal
izquierda
a. renal
izquierda
riñón
izquierdo
a.m.s.
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
A
TC axial con contraste
vesícula
v.m.s.
v. renal
derecha
a.m.s.
músculo
psoas
colon
transverso
espacio
de Morrison
cabeza del
páncreas
seno renal
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
A
vesícula
biliar
v.m.s.
colon
transverso
psoas
a.m.s.
intestino
delgado
proceso
uncinado
pancreático
TC axial con contraste
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
A
TC axial con contraste
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
ángulo hepático
del colon
tercera
porción
duodeno
uréter
riñón
v.m.s.
a.m.s.
uréter
m.psoas
t.c.s.
piel
músculos
paraespinales
m.cuadrado
lumbar
a. ilíaca der.
a. ilíaca izq.
v.c.i.
psoas
intestino
delgado
colon
ascendente
músculo
transverso
mesenterio
m. obl.ext
m. obl. int
TC axial con contraste
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
ciego
m. ilíaco
articulación
sacroilíaca
m.psoas
sacro
sigmoides
a. ilíaca int.
v. ilíaca
a ilíaca ext.
m. glúteo
mayor
m. glúteo
medio
iliaco
TC axial con contraste
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
TC axial con contraste
m.ilíaco
m.psoas
uréter
sacro
uréter
intestino
delgado
m.piramidal
v. ilíacos
externos
m.recto ant
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
m.psoasilíaco
vejiga
vesículas
seminales
recto
a. ilíaca
v. ilíaca
uréter
techo
acetabular
TC axial con contraste
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
m.psoasilíaco
cabeza
femoral
recto
vejiga
acetábulo
v. ilíacos
externos
TC axial con contraste
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
vasos
femorales
próstata
coxis
rama
iliopubiana
cabeza
femoral
trocánter
mayor
TC axial con contraste
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
fosa
isquiorectal
cordón
espermático
m.obturador
externo
m.pectíneo
sínfisis
pubiana
isquion
fémur
TC axial con contraste
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
pene
m. vasto
externo
m. cuadrado
femoral
m. aductor
mayor
m. aductor
mediano
m. elevador
del ano
m. glúteo
mayor
TC axial con contraste
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
RM axial T1
hígado
v.c.i. esófago
aorta
v. ácigos
m. serrato
mayor
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
RM axial T1
v.hepática
izquierda
aorta
v. hepática
media
v. hepática
derecha
m. dorsal
ancho
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
RM axial T1
A
v. hepática
media
v. hepática
derecha
v. hemiácigos
v.hepática
izquierda
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
RM axial T1
A
hígado
bazo
estómago
pulmón der.
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
RM axial T1
A
estómago
bazo
v.c.i.
receso pleural
post. izq.
receso pleural
post. der.
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
RM axial T1
AA
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
m. serrato
mayor
m. dorsal
ancho
m. epiespinoso
diafragma
hígado
estómago
RM axial T1
A
colon
crura
diafragm.
v.c.i.
v.porta der.
arteria
esplénica
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
RM axial T1
A
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
v. porta
colon
páncreas
bazocrura
diafragm.
lóbulo
caudado
RM axial T1
A
estómago
v. porta
v.c.i.
crura
diafragm.
colon
páncreas
v. esplénica
suprarrenal
izquierda
a. hepática
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
RM axial T1
colédoco
v.c.i.
suprarrenal
derecha
suprarrenal
izquierda
páncreas
v.esplénica
riñón
izquierdo
A
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
RM axial T1
A
VCI
riñón
izquierdo
riñón
derecho
vesícula
suprarrenal
izquierda
v. porta
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
RM axial T1
A
VCI
colon
páncreas
riñón der.
(médula)
riñón izq.
(corteza)
bulbo
espleno-portal
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
RM axial T1
A
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
VCI
proceso
uncinado
riñón der. riñón izq.
duodeno
RM axial T1
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
v.m.s.
a.m.s.
a.renal izq.
páncreas
hígado
A
VCI
RM axial T1
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
A
m. psoas
colon
descendente
a.m.s.v.m.s.
VCI
RM axial T1
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
m.recto
hígado
colon
descendente
A
VCI
RM axial T1
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
A
m.psoas
m.iliocostal
lumbar
m.longísimo
dorsal
m.espinal
c.vertebral
m.recto
VCI
RM axial T1
CATEDRA DE RADIOLOGIA U.N.L.P. Abdomen normal Edición 2004
aorta
m.psoas
v.c.i.
m.cuadrado
lumbar