islomga bo'lgan johiliya davri va islom dinining vujudga kelishi.docx

islomga bo'lgan johiliya davri va islom dinining vujudga kelishi

1. 1. Kirish
Islom kelishidan oldin Arabiston jamiyati Johiliya ("jaholat") davrini boshidan
kechirgan.
Bu davrda axloqiy inqiroz, diniy parokandalik, qabila urushlari, zulm va
adolatsizlik hukm surgan.
Islomning vujudga kelishi butparastlik o‘rniga yakkaxudolikni (tavhidni) olib
keldi va jamiyatda adolat hamda axloqiy qadriyatlarni tikladi.
2. Johiliya davri xususiyatlari
2.1. Diniy holat
Arablarning aksariyati butparast edi, ular har bir qabilaning o‘ziga xos butlariga
sig‘inardi.
Ka’ba eng muqaddas joy hisoblangan bo‘lib, uning ichida 360 dan ortiq but
joylashgan edi.
Yana bir qism yahudiylik, nasroniylik va zardushtiylik dinlariga e’tiqod qilardi.
Hunafolar deb atalgan oz sonli shaxslar yakkaxudolik g‘oyasiga yaqin turar
edilar.
2.2. Ijtimoiy hayot
Jamiyat qabila tuzumiga asoslangan bo‘lib, har bir qabila o‘zini boshqalardan
ustun deb bilardi.
Boy va qashshoq o‘rtasida katta farq mavjud edi, zaiflar zulm ostida yashardi.
Ayollar past tabaqa hisoblangan, ularga meros berilmasdi, qiz bolalarni tiriklayin
ko‘mish odati keng tarqalgan edi.
2.3. Axloqiy holat
Ichkilikbozlik, qimor va fohishalik keng tarqalgan edi.
Qabila urushlari uzoq yillar davom etar, qon to‘kish odatiy holga aylangan edi.

2. Adolat tizimi mavjud emas edi, kuchli odamlar zaiflarni ezib, o‘z qabiladoshlarini
qo‘llab-quvvatlardi.
3. Islomning vujudga kelishi
3.1. Payg‘ambar Muhammad (s.a.v.)
Muhammad (s.a.v.) 571-yilda Makkada tug‘ilgan.
U zot yoshligidan halollik va rostgo‘ylik bilan ajralib turar, xalq orasida "Al-
Amin" (Ishonchli) degan nom bilan mashhur bo‘lgan.
40 yoshga yetganlarida, Hiro g‘orida ibodat qilib yurgan paytlarida birinchi vahiy
keldi.
3.2. Birinchi vahiy va da’vatning boshlanishi
610-yilda Jabroil (a.s.) Muhammad (s.a.v.) huzuriga kelib, birinchi vahiyni
keltirdi:
"Iqro!" (O‘qi!) (Alaq surasi, 1-oyat).
Muhammad (s.a.v.) dastlabki uch yil davomida da’vatni sir tutilgan holda olib
bordilar.
Eng birinchi e’tiqod qilganlar:
Xadicha (r.a.) – Payg‘ambarimizning rafiqalari, Islomni birinchi bo‘lib qabul
qilgan ayol.
Ali ibn Abu Tolib (r.a.) – Payg‘ambarimizning amakivachchasi.
Abu Bakr Siddiq (r.a.) – Keyinchalik Islomning birinchi xalifasi bo‘lgan.
Zayd ibn Horisa (r.a.) – Payg‘ambarimizning qullikdan ozod qilingan xizmatkori.
4. Makka davri (610–622-yillar)
4.1. Mushriklarning qarshiligi

3. Islom butparastlikka qarshi chiqqanligi sababli, Makka mushriklari Muhammad
(s.a.v.) va sahobalarga zulm o‘tkaza boshladilar.
Musulmonlar jismoniy va ruhiy tazyiqlarga uchradi, hatto o‘lim jazolariga
tortildi.
Yasir va Somayya (r.a.) Islom yo‘lida shahid bo‘lgan ilk kishilar edi.
4.2. Birinchi hijrat – Habashistonga
Zulmdan qochish maqsadida, Payg‘ambarimiz (s.a.v.) sahobalarining bir guruhini
Habashistonga hijrat qilishga ruxsat berdilar.
Habashiston shohi Najoshiy musulmonlarga boshpana berdi.
4.3. Payg‘ambar (s.a.v.) va ularning oilasiga bo‘lgan bo‘hton va tazyiq
Quraysh mushriklari boykot e’lon qilib, musulmonlar bilan har qanday aloqani
uzdilar.
"Huzn yili" – Payg‘ambarimizning eng og‘ir yili bo‘lib, bu yili u zotning eng yaqin
himoyachilari Xadicha (r.a.) va amakilari Abu Tolib vafot etdilar.
4.4. Madinaga hijrat (622-yil)
Mushriklarning zulmi kuchaygani sababli Muhammad (s.a.v.) va sahobalar
Madinaga hijrat qildilar.
Hijrat Islom tarixida muhim burilish nuqtasi bo‘lib, musulmonlarning siyosiy va
diniy jihatdan kuchayishiga sabab bo‘ldi.
5. Xulosa
Islomning kelishi johiliya jamiyatining axloqiy va diniy inqiroziga barham berdi.
Islom jamiyatga adolat, tenglik, axloqiy poklik, tavhid (yakkaxudolik) va ilmga
bo‘lgan rag‘batni olib keldi.
Islom tarixi Makka va Madina davrlarida shakllanib, keyinchalik butun dunyoga
yoyildi.