KAKAYAHANG PANGKOMUNIKATIBO NG MGA PILIPINO.pptx

KAKAHAYANG KOMUNIKATIBO

1. KAKAYAHANG PANGKOMUNIKATIBO NG MGA PILIPINO

2. SIPAT-SALITA

3. P_ _ _l_ _a Ito ay nakatinig na anyo ng komunikasyon ng tao . PASALITA

4. 2. _ a_u_a _ Ito ay isang anyong komunikasyon kung saan ang kaalaman o ideya ng tao ay isinasalin . PASULAT

5. 3. _ o_o_o _ _ya Ito ay tumutukoy sa pag-aaral sa mga tunog . PONOLOHIYA

6. 4. _ o_p _ _ o_iy _ Ito ay ang pag-aaral ng kayarian ng mga salita . MORPOLOHIYA

7. 5. K_ _u_ _k_ _ _ bo Ito ay ang pagpapahayag ng mga ideya sa pamamagitan ng sulat, salita o pagkilos . KOMUNIKATIBO

8. 6. _ _ n_g_w_s _ _ka Ito ay pang- agham na pag-aaral ng wika , kahulugan ng wika at wika bilang konteksto LINGGUWISTIKA

9. 7. K_ _ ay_h_n Tumutukoy sa abilidad ng tao na gawin ang isang bagay. KAKAYAHAN

10. Dapat alamin ng mga tao Tamang ayos ng sasabihin Dapat sabihin Dapat pag-usapan Kanino lamang maaaring sabihin Saan sasabihin Paano sasabihin

11. 5 KOMPONENT NG KAKAYAHANG PANGKOMUNIKATIBO

12. a. Kakayahang lingguwistik Ano nga ba ang kakayahang lingguwistik sa Filipino? Tumutukoy ito sa anyong gramatikal ng wika sa lebel ng pangungusap . Nahahanay dito ang kakayahang umunawa sa mga morpolohikal , ponolohikal , sintaktik na katangian ng wika at kakayahang magamit ang mga ito sa pagbuo ng mga salita , parirala , sugnay at mga pangungusap , at gayon din sa pagbibigay ng interpretasyon o kahulugan sa mga ito .

13. Sa madaling sabi … Ang kakayahang lingguwistiko o gramatikal ay tumutukoy sa husay ng isang tao sa paggamit ng mga tuntunin ng wika upang makabuo ng tama , wasto , at maiintindihang mga pangungusap .

14. Komponent ng Kakayahang Lingguwistiko o Kakayahang Gramatikal : ✓ Sintaks ✓ Morpolohiya ✓ Leksikon ✓ Ponolohiya o Palatunugan ✓ Ortograpiya

15. PONOLOHIYA- sangay ng lingguwistika na nag- aaral sa mga makabuluhang tunog na ginagamit sa pagbuo ng mga salita sa isang partikular na wika . Ang tunog ay tinatawag na ponema - bilang yunit ng tunog na nagpapaiba ng kahulugan . Ang pono galing sa Ingles- phone- tunog Lohiya - pag-aaral

16. MORPOLOHIYA- pag-aaral ng morpema ( pinakamaliit na yunit ng salita ) ng isang wika at ang pagsasama-sama ng mga ito upang makabuo ng salita .

17. SINTATIKA- Tumatalakay sa masistemang pagkakaayos-ayos ng mga salita sa pagbuo ng mga makabuluhang pahayag upang makabuo ng parirala , mga sugnay , at mga pangungusap .

18. 2 uri ng Ponema sa Filipino: Ponemang Segmental Ponemang Suprasegmental

19. Ponemang Segmental Tumutukoy sa mga indibidwal na tunog ng wikang Filipino. Ang mga tunog na ito ay nirerepresenta ng mga simbolong ponemiko na halos katulad di ng mga titik . Kabilang sa mga ponemang segmental ang mga patinig , katinig , diptonggo , klister, digrapo , at pares minimal.

20. Mga Ponemang Segmental/Ponema Makabuluhan ang isang tunog kapag nag-iba ang kahulugan ng salitang kinasasamahan nito sa sandaling ito’y alisin, palitan, ilipat o dinagdag.

21. Ang Filipino ay may 21 ponema – 16 katinig at 5 patinig Mga katinig (Consonants)- b,k,d,g,h,l,m,n,ng , p,r,s,t,w,y ,?(glottal stop) Mga patinig (vowels)- / i,e,a,o,u / Ang patinig ay itinuturing na siyang pinakatampok o pinakaprominenteng bahagi ng pantig .

22. i . Mga Diptonggo Magkasamang patinig at malapatinig sa isang pantig aw, iw , ay, ey , oy, uy Kapag ang malapatinig ay napagitan sa dalawang patinig , ito ay hindi na diptonggo Tandaan maituturing lamang na may diptonggo ang isang salita kapag magkasama sa isang pantig ang patinig at malapatinig na ponema .

23. Halimbawa ng mga salitang may diptonggo gil iw r ey na kalab aw bah ay ar uy Kah oy k ey k sis iw samp ay dal oy b ey wang bal iw kam i’y lag ay

24. ii. Klaster o kambal-katinig Magkakabit na dalawang magkaibang katinig sa isang pantig . Ang klaster ay matatagpuan sa unahan o inisyal at sa hulihan o pinal ng isang pantig . Tandaan maituturing na klaster ang isang salita kung magkasama sa iisang pantig ang dalawang magkaibang katinig .

25. Klaster sa Unahan Tr abaho Pl ano Kw ento Pr ito Br aso Bl anko Halimbawa ng mga salitang may Klaster o kambal-katinig Klaster sa Hulihan Ka rd Na rs Rela ks Inde ks Kle rk Klaster sa Gitna Kon tr ata Kon tr abida Kom pl eto Es kw ela

26. a. Digrapo Ay sikwens ng dalawang katinig ngunit may iisang tunog lamang . Hal. / ts / : ts ismis ts eke ts inelas / sh / : sh abu sh ort

27. b. kambal-patinig Magkakabit na dalawang patinig na binibigkas sa isang pantig . Hal. But ua n, T ea tro, t eo rya

28. iii. Mga Pares Minimal Ang pares ng salita na magkaiba ng kahulugan ngunit magkatulad na magkatulad sa bigkas maliban lamang sa isang ponema sa magkatulad na posisyon . Ito ay ginagamit sa pagpapakita ng pagkakaiba ng mga tunog ng magkakahawig ngunit magkakaibang ponema .

29. /p/ /b/ /e/ / i / pala – shovel mesa – table bala – bullet misa – mass /k/ /g/ kulay – color kulong – enclosed gulay – vegetable gulong – wheel /t/ /d/ tula – poem dula – play halimaba ng Mga Pares Minimal

30. Mga Ponemang Malayang Nagpapalitan Magkaibang ponemang matatagpuan sa magkatulad na kaligiran ngunit hindi nagpapabago sa kahulugan ng mga salita Karaniwang nangyayari sa ponemang patinig na i at e, at sa o at u.

31. lalaki tutoo daw lalake totoo raw bibi nuon bibe noon Halimbawa ng mga salitang may Ponemang Malayang Nagpapalitan

32. Gawin natin… Panuto : Gumawa ng limang (5) halimbawang pangungusap ( bawat bilang ) na nagtataglay ng ponemang segmental na nakatala sa ibaba at pagkatapos ay salungguhitan ang mga ito : Diptonggo Klaster o Kambal katinig Pares-minimal Halimbawa : Diptonggo Kami ay sumayaw sa saliw ng musika .