KHUSNIDDIN DERMAtology and dermatititsis

dermatology

1. TOSHKENT DAVLAT TIBBIYOT UNIVERSITETI MAJIDOV XUNIDDINNING DERMATOVENEROLOGIYA FANIDAN MUSTAQIL ISHI Mavzu:Piodermiyalar . Dermatozoonozlar .

2. Piodermiyalar-etiologiyasi Asosiy qo‘zg‘atuvchilar : Stafilokokklar ( Staphylococcus aureus ) Streptokokklar ( Streptococcus pyogenes ) Kamdan-kam hollarda : gram- manfiy bakteriyalar ( Proteus, Pseudomonas, E.coli ). Sababchi omillar : Teri shikastlanishi ( tirnalish , yara , chizilish ). Gigiyena qoidalariga rioya qilmaslik . Haddan tashqari terlash , yog‘li teri . Imunitet pasayishi ( diabet , gipovitaminoz , stress). Bolalar va qariyalarda himoya mexanizmlarining sustligi .

3. Klassifikatsiyasi Piodermiyalar ikki asosiy guruhga bo‘linadi : A) Stafilodermiyalar ( chuqurroq , follikul va yog ‘ bezlarini zararlaydi ): Ostiofollikulit . Follikulit . Sikl ( chuqur follikulit ). Furunkul . Karbonkul . Hidradenit . Stafilokokk impetigosi . B) Streptodermiyalar ( ko‘proq yuzaki jarayonlar ): Oddiy streptokokk impetigosi . Intertriginoz streptodermiya . Paronixiya ( tirnoq atrofida ). Ektima ( chuqur , yara hosil qiladi ).

4. Patogenezi Teri to‘sigining buzilishi → mikroblar kirishi . Stafilokokk – asosan follikul va yog ‘ bezlariga kirib , yiringli-nekrotik jarayon chaqiradi . Streptokokk – yuzaki qatlamlarni zararlaydi , pufakchalar , eroziyalar hosil qiladi . Organizmdagi himoya kuchlari pasaysa – infeksiya chuqurroq kirib , furunkul , karbonkul , ektima paydo bo‘ladi .

5. Klinikasi Stafilodermiyalar : Follikulit – soch follikulining qizarishi va yiringchasi . Furunkul – o‘rtada nekrotik cho‘p bilan og‘riqli shish. Karbonkul – katta , chuqur , ko‘p follikulni qamrab oladi , umumiy intoksikatsiya belgilari . Hidradenit – qo‘ltiq ostida yiringli tugunlar (“ sog‘inchoq ”). Streptodermiyalar : Impetigo – yupqa pufakchalar , tez yorilib qobiq hosil qiladi . Ektima – chuqur yara , ostida qalin qobiq , keyin chandiq qoladi . Umumiy belgilar : Yiringli pufakchalar , pustulalar . Qichishish , og‘riq , qizarish . Og‘ir hollarda isitma , limfa tugunlari kattalashishi .

6. Davolash Umumiy choralari : Gigiyena qoidalari ( teri tozaligi ). To‘g‘ri ovqatlanish , vitaminlar (A, C, B guruhi ). Diabet , anemiya , surunkali kasalliklarni davolash . Mahalliy davolash : Antiseptiklar (yod, brilliant yashil , xlorheksidin ). Yiringli elementlarni ochib tozalash . Mahalliy antibiotikli mazlar : levomekol , baneotsin , sintomitsin , fuziderm . Umumiy antibiotiklar ( og‘ir yoki qaytalanadigan hollarda ): O‘rtacha va og‘ir shakllarda : oksatsillin , amoksitsillin / klavulanat , tsefalosporinlar , makrolidlar . Rezistent infektsiyalarda : linkozamidlar , vankomitsin ( faqat maxsus hollarda ) . Furunkul , karbonkul , hidradenit : Jarrohlik yo‘li bilan yiringni chiqarish . Keyin antiseptik va antibiotik bilan davolash .

7. Dermatozoonozlar Dermatozoonozlar — terining hayvon yoki hayvon-parazit rezervoardan odamga o‘tuvchi kasalliklari . Ular parazit ( ektoparazitlar ), zamburug ‘, bakteriya , virus yoki larva ( helmint ) tufayli bo‘lishi mumkin .

8. Qo’tir Qoʻtirni qo‘zg‘atuvchi : Sarcoptes scabiei var. hominis — terida tunnellar (burrow) hosil qiluvchi . Oddiy ( klassik ) qoʻtir , Nodulyar qoʻtir , Norvegiya (crusted) qoʻtir , Bolalar ( infantil ) qoʻtiri , Inkubatsion (“ tinch ”) qoʻtir

9. Klinika ( belgilari ) Eng xarakterli : kechasi kuchayuvchi kuchli qichishish . Tipik lokalizatsiya : barmoqlar oralig‘i , bilaklarning ichki yuzasi , bel, genital zona; bolalarda bosh va yuz ham ishtirok etishi mumkin . Teri belgilar : burrow ( mayda chiziqlar ), papulalar , pufakchalar ; ko‘p tirnalish natijasida ekzkoriyatsiyalar va ikkilamchi piodermiya .

10. Diagnostika Klinik tashxis : qichishish , tipik joylashuvdagi burrow va papulalar . Mikroskopiya : teridan kavlab olish (skin scraping) — akar , tuxum yoki najas donachalari ko‘riladi . Dermoskopiya – burrow ichida oq nuqta ( akar tanasi ) ko‘rinadi . Davolash A. Asosiy dorilar ( birinchi qator ): Permetrin 5% krem – butun tana bo‘ylab ( bo‘yin pastidan to tovonigacha ), kechasi 8–12 soat qoldiriladi , keyin yuviladi . 7 kun o‘tgach takrorlanishi mumkin . Ivermektin (peroral) – 200 mkg /kg, 1 marta , 7–14 kundan keyin takroriy doza . Immuniteti pasayganlarda va Norvegiya qo‘tirida kombinatsiya qilinadi . B. Muqobil vositalar : Benzilbenzoat emulsiyasi (20–25%), 2 kun ketma-ket surtish . Sulfur malhami (10%) – eski , ammo samarali vosita , homilador va chaqaloqlarda ham ishlatiladi . C. Qo‘shimcha davolash : Antihistaminlar – qichishishni kamaytiradi . Antibiotiklar – agar ikkilamchi infeksiya qo‘shilgan bo‘lsa . Keratolitik malhamlar – qalin qipiqlarni yumshatish uchun ( Norvegiya shaklida ).

11. Bitlash Etiologiyasi Bitlar odamda qon so‘rib yashaydigan hasharotlar : Bosh biti (Pediculus humanus capitis) – soch orasida yashaydi . Tana biti (Pediculus humanus corporis) – kiyim qovuzlog‘ida yashab , qon so‘rish uchun teriga chiqadi . Chov biti ( Pthirus pubis) – jinsiy a’zolar sohasida , ba’zan qovurg‘a , qo‘ltiq , soqol va kiprikda uchraydi . Patogenezi Bitlar terini tishlab , qon so‘radi → bitning so‘lagi allergik ta’sir ko‘rsatadi → qichishish va teri yallig‘lanishi paydo bo‘ladi . Tirnalish oqibatida ekskoriyatsiya , ikkilamchi bakterial infeksiya ( piodermiya ) rivojlanishi mumkin . Tana biti ba’zan yuqumli kasalliklarni ( tif , Volin isitmasi ) ham tarqatishi mumkin .

12. Klinikasi Bosh biti (Pediculosis capitis): Soch orasida kuchli qichishish , tirnalish izlari . Soch tolalariga yopishgan oq yoki sarg‘ish tuxumlar ( nitslar ). Bolalarda ko‘proq uchraydi . Tana biti (Pediculosis corporis): Qichishish asosan kiyim yopadigan joylarda (bel, yelka ). Tana bo‘ylab papula , tirnalish , qichishish belgilari . Bitlar kiyim qatida topiladi . Chov biti (Pediculosis pubis): Jinsiy a’zolar sohasida qichishish , ko‘kimtir dog‘chalar (maculae coeruleae ). Ba’zan qovurg‘a , qo‘ltiq sochlari , kiprikda uchraydi . Ko‘pincha jinsiy aloqa orqali yuqadi .

13. Davolash A. Bosh biti : Permetrin 1% shampun yoki loson – sochga surtib , 10 daqiqa qoldiriladi , keyin yuviladi . 7–10 kundan keyin takrorlash kerak . Sochni maxsus taroq bilan tarash , nitslarni olib tashlash juda muhim . Muqobil : spinosad , ivermektin losoni , benzil spirt losoni . B. Tana biti : Asosiy chorasi – gigiyena : yuvinish , kiyimlarni qaynatib yuvish , dazmollash . Zarurat bo‘lsa permetrin yoki boshqa insektitsid vositalar ishlatiladi . C. Chov biti : Permetrin 1% krem / loson yoki pyretrinning boshqa shakllari . Jinsiy hamkorlarni ham davolash shart . Kiprik zararlanganda – vazelinli surtma qo‘llanadi .