Kinyarwanda - The Book of Psalms - Google Cloud Translation.pdf

adrian1baldovino 21 views 46 slides Nov 02, 2024
Slide 1
Slide 1 of 46
Slide 1
1
Slide 2
2
Slide 3
3
Slide 4
4
Slide 5
5
Slide 6
6
Slide 7
7
Slide 8
8
Slide 9
9
Slide 10
10
Slide 11
11
Slide 12
12
Slide 13
13
Slide 14
14
Slide 15
15
Slide 16
16
Slide 17
17
Slide 18
18
Slide 19
19
Slide 20
20
Slide 21
21
Slide 22
22
Slide 23
23
Slide 24
24
Slide 25
25
Slide 26
26
Slide 27
27
Slide 28
28
Slide 29
29
Slide 30
30
Slide 31
31
Slide 32
32
Slide 33
33
Slide 34
34
Slide 35
35
Slide 36
36
Slide 37
37
Slide 38
38
Slide 39
39
Slide 40
40
Slide 41
41
Slide 42
42
Slide 43
43
Slide 44
44
Slide 45
45
Slide 46
46

About This Presentation

The Book of Psalms, also known as the Psalms, or the Psalter, is the first book of the third section of the Tanakh called Ketuvim, and a book of the Old Testament. The book is an anthology of Hebrew religious hymns.


Slide Content

Zaburi
UMUTWEWA1
1Hahirwaumuntuutagenderamunamaz'abatubahaImana,
cyangwangoahagararemunziray'abanyabyaha,cyangwa
ngoyicaremucyicarocy'abashinyaguzi.
2Arikoyishimiraamategekoy'Uhoraho;kandimu
mategekoyeatekerezakumanywananijoro.
3Azamerank'igiticyatewen'inzuziz'amazi,cyeraimbuto
mugihecye;ikibabicyenacyontikizuma;kandiibyo
azakorabyosebizateraimbere.
4AbatubahaImanasikobimeze:ahubwobameze
nk'icyatsiumuyagaugenda.
5KubwibyoabatubahaImanantibazahagararamurubanza,
cyangwaabanyabyahamuitorerory'abakiranutsi.
6KukoUwitekaaziinziray'abakiranutsi,arikoinzira
y'abatubahaizashira.
UMUTWEWA2
1Kukiabanyamahangabarakaye,kandiabantubatekereza
ikintucyubusa?
2Abamib'isibishyizehamwe,abategetsibajyainama,
kurwanyaUwitekan'abasizwe,baravugabati:
3Nimucikeimirwiyabo,kandibadukurehoimigozi.
4Uwicayemuijuruazaseka:Uwitekaazabaseka.
5Hanyumaazababwirauburakaribwe,abababazecyane.
6Nyamaranshyizeumwamiwanjyekumusoziwanjye
werawaSiyoni.
7Nzatangazairyotegeko:Uhorahoarambwiraati'uri
Umwanawanjye;Uyumunsinakubyaye.
8Nsaba,nanjyenzaguhaabanyamahangaumuragewawe,
ndetsenomumpandezosez'isikugirangoutunge.
9Uzabavunagurainkoniy'icyuma;Uzabijugunyemoibice
nk'ibibumbano.
10Nonerero,bami,nimubeabanyabwenge:mwigishe
abacamanzab'isi.
11KoreraUhorahoufiteubwoba,kandiwishimireguhinda
umushyitsi.
12NimusomeMwana,kugirangoatarakara,mukarimbuka
munzira,igiheuburakaribwebugurumanaarikobuke.
Hahirwaabantubosebamwiringira.
UMUTWEWA3
1(ZaburiyaDawidi,igiheyahungagaAbusalomu
umuhunguwe.)NYAGASANI,nigutebongereyeibyo
byambabaje!nibenshibahagurukiyekundwanya.
2Benshiharihoabavugakubugingobwanjye,Nta
mfashanyoimufashamuMana.Sela.
3ArikoUhoraho,uriingaboyanjyekurinjye;icyubahiro
cyanjye,nokuzamuraumutwewanjye.
4NatakambiyeUhorahon'ijwiryanjye,mazeanyumva
avuyekumusoziwewera.Sela.
5Naryamye,ndaryama;Nakangutse;kukoUhoraho
yankomeje.
6Sinzatinyaabantuibihumbiicumi,bangiriyenabi.
7Uhoraho,haguruka.Nkiza,Manayanjye,kukowakubise
abanzibanjyebosekuigufwary'umusaya;wamennye
amenyoyabatubahaImana.
8AgakizaniUwiteka,umugishawaweurikubwoko
bwawe.Sela.
UMUTWEWA4
1.ngiriraimbabazi,umvaisengeshoryanjye.
2Yemwebanab'abantu,muzagezaryariisonizanjye
kugezaryari?Uzagezaryarigukundaibitagiraumumaro,
ugashakagukodesha?Sela.
3ArikomenyakoUwitekayatandukanijeuwubahaImana,
Uwitekaazumvaigihenzamuhamagara.
4Hagararaubwoba,kandintukoreicyaha:vugana
n'umutimawawekuburiribwawe,kandiutuze.Sela.
5Tangaibitambobyogukiranuka,kandiwiringireUwiteka.
6Harihobenshibavugango,Nindeuzatwerekaibyiza?
Uhoraho,uzamureurumurirwomumasohawe.
7Washyizeumunezeromumutimawanjye,kurutaigihe
ibigoribyabonadivayibyariyongereye.
8Nzashyirakuryamamumahoro,nokuryama,kuko
Uwiteka,urantumyegusakubamumutekano.
UMUTWEWA5
1(UmucuranzimukurukuriNehiloti,ZaburiyaDawidi.)
Umvaamagamboyanjye,Uwiteka,tekerezakubyo
ntekereza.
2Umvaijwiryanjyeryogutakakwanjye,Mwamiwanjye,
n'Imanayanjye,kukonzakwinginga.
3Uhoraho,uzumvaijwiryanjyemugitondo,mugitondo
nzakwerekaisengeshoryanjye,ndareba.
4KuberakoutariImanayishimiraububi,kandiikibi
ntikizabananawe.
5Abapfuntibazahagararaimbereyawe,wangainkozi
z'ibibizose.
6Uzatsembaabavugaubukode:Uwitekaazangaumuntu
wamarasokandiwibeshya.
7Nayojewe,nzokwinjiramunzuyawekubw'imbabazi
zawenyinshi,kandimubwobabwawenzasengeramu
rusengerorwawerwera.
8Uhoraho,nyoboramugukiranukakwawe,kuberaabanzi
banjye.inzirayaweigororotseimbereyanjye.
9Kukomukanwakabontakwizerwa;igicecyabo
cy'imbereniububicyane;umuhogowaboniimvaifunguye;
bashimishaururimirwabo.
10Mana,ubatsembye;nibagwemunamazabobwite;
ubirukanemubwinshibw'ibyahabyabo;kuko
bakwigometseho.
11Arikoabakwiringirabosebishime:nibakomezebavuza
indurubishimye,kukoubarwanirira.Nabobakundaizina
ryawebakwishime.
12Kuko,Uhoraho,uzahaumugishaabakiranutsi;
uzamutoneshank'ingabo.
UMUTWEWA6
1(KumucuranzimukurukuriNeginotikuriSheminith,
ZaburiyaDawidi.)Uwiteka,ntunyamaganeuburakari
bwawe,cyangwangoumpaneuburakaribwawe.
2Uhoraho,ngiriraimbabazi,kukondiumunyantegenke:
Uhoraho,nkiza;kukoamagufwayanjyearababaye.
3Ubugingobwanjyenabwoburababara,arikowowe
Uwiteka,kugezaryari?

ZABURI
4Uhoraho,garuka,nkizaubugingobwanjye:yeweunkize
kubw'imbabazizawe.
5Eregamurupfuntawakwibuka,mumvaninde
uzagushimira?
6Ndambiwenokunihakwanjye,ijororyosenkorauburiri
bwanjyekoga;Nuhirauburiribwanjyeamarira.
7Ijishoryanjyerirashizekuberaintimba;irashajekubera
abanzibanjyebose.
8Mwavuyemurimwebwe,mwabakozimwebosebakora
ibibi;kukoUhorahoyumviseijwiryanjyendira.
9Uhorahoyumvisekwingingakwanjye;Uwitekaazakira
amasengeshoyanjye.
10Abanzibanjebosebaterweisonin'ububabare:
nibagarukekandibakorwen'isonigiturumbuka.
UMUTWEWA7
1(ShiggaionwaDawidi,yaririmbiyeUwiteka,ku
byerekeyeamagamboyaKushiBenjamini.)UwitekaMana
yanjye,niwiringiye,unkizeabantotezabose,unkize:
2Kugirangoatanyanyagizaubugingobwanjyenk'intare,
akayigabanyamoibice,mugihentan'umwewogutanga.
3Uhoraho,Manayanjye,nibanarabikoze;Nibahari
ibicumurobyanjyemubiganzabyanjye;
4Nibanaragororeyeikibiuwariufiteamahoronanjye;
(yego,namutanzekontampamvuariumwanziwanjye:)
5Umwanziatotezeubugingobwanjye,arawufata;yego,
akandagireubuzimabwanjyekuisi,anshyireumukungugu
mumukungugu.Sela.
6Uwiteka,haguruka,uburakaribwawe,uhaguruke,kubera
uburakaribw'abanzibanjye,mazeunkangurire,utegeke.
7Nikoitorerory'abanturizagukikiza,kukoariwowe
uzagarukehejuru.
8Uwitekaazaciraabantuimanza:Uwiteka,ucireurubanza,
nkurikijegukiranukakwanjye,n'ubunyangamugayo
bwanjyeburimurinjye.
9Eregaububibw'ababiburangire;arikoshirahointungane:
kukoImanaikiranukaigeragezaimitima.
10Ubwunganizibwanjyeniubw'Imana,ikizaabakiranutsi
mumutima.
11Imanaiciraimanzaabakiranutsi,kandiImanairakarira
ababiburimunsi.
12Nidahindukira,azakubitainkotaye;Yunamyeumuheto
we,awutegura.
13Yamuteguriyekandiibikoreshoby'urupfu;ashyiraho
imyambiyekubatoteza.
14Doreakoraibicumurobibi,asamainda,azanaibinyoma.
15Yakozeumwobo,arawucukura,agwamumwobo
yakoze.
16Ibibibyebizagarukakumutwewe,kandiibikorwabye
by'urugomobizamanukakuripateye.
NzahimbazaUwitekankurikijegukiranukakwe,kandi
nzaririmbaizinary'Uwitekausumbabyose.
UMUTWEWA8
1(KumucuranzimukurukuriGittith,ZaburiyaDawidi.)
UwitekaMwamiwacu,izinaryaweniryizacyanekuisi
yose!Nindewashyizeicyubahirocyawehejuruy'ijuru.
2Mukanwak'abanabaton'abonsawashyizehoimbaraga
kuberaabanzibawe,kugirangoukomezeumwanzi
n'umuhorere.
3Iyonitegerejeijururyawe,umurimow'intokizawe,
ukwezin'inyenyeri,ibyowashyizeho;
4Umuntuniiki,koumwibuka?n'umwanaw'umuntu,ngo
umusure?
5Kukowamugizehasigatoy'abamarayika,ukamwambika
ikambary'icyubahiron'icyubahiro.
6Wamusazekugirangoaganzeimirimoy'amabokoyawe;
Washyizeibintubyosemunsiy'ibirengebye:
7Intaman'ibimasabyose,yego,n'inyamaswazomugasozi;
8Inyonizomukirere,n'amafiyomunyanja,n'ikintucyose
kinyuramunzirazomunyanja.
9Uhoraho,Mwamiwacu,izinaryaweniryizacyanekuisi
yose!
UMUTWEWA9
1(KumucuranzimukurukuriMuthlabben,Zaburiya
Dawidi.)Nzagushima,Uwiteka,n'umutimawanjyewose;
Nzerekanaibikorwabyawebyosebitangaje.
2Nzishimakandinishimiremuriwewe:Nzaririmbiraizina
ryawe,Nyiricyubahiro.
3Abanzibanjyenibasubirainyuma,bazagwakandi
barimbukeimbereyawe.
4Kukowakomejeuburenganzirabwanjyen'impamvu
zanjye;wicayekuntebeuciraurubanzaneza.
5Wamaganyeabanyamahanga,watsembyeababi,uzimya
izinaryaboubuziraherezo.
6Mwamwanziwe,kurimbukakurangiyeitekaryose,
kandimwatsembyeimigi;urwibutsorwaborwarimbuwena
bo.
7ArikoUhorahoazahorahoiteka,yateguyeintebeye
y'urubanza.
8Azaciraisiurubanzamubutabera,azaciraabantuimanza
ubutabera.
9Uwitekanaweazabaubuhungirobw'abakandamizwa,
ubuhungiromubiheby'amakuba.
10Kandiabaziizinaryawebazakwiringira,kukowowe
Uwiteka,utigezeutereranaabagushaka.
11MuririmbeUwitekautuyeiSiyoni,mubwiraabantu
ibyoyakoze.
12Iyoakozeamaraso,arabibuka:ntiyibagirwagutaka
kw'abicishabugufi.
13Uhoraho,ngiriraimbabazi,tekerezaibibazobyanjye
mbabajwenabanyanga,woweunkuramumarembo
y'urupfu:
14Kugirangongaragazeibisingizobyawebyosemu
maremboy'umukobwawaSiyoni:Nzishimiraagakiza
kawe.
15Abanyamahangabarohamyemurwobobakoze:mu
rushundurabaribihisheniukugurukwabo.
16Uwitekaazwin'urubanzaacira,ababibagwamumutego
w'amabokoye.Higgaion.Sela.
17Ababibazahindurwaikuzimu,n'amahangayose
yibagirwaImana.
18Kubangaabakenentibazibagirana:ibyiringiro
by'abakenentibizashiraubuziraherezo.
19Uhoraho,haguruka.ntihakagireumuntuutsinda:
abanyamahangabacirwaurubanzaimbereyawe.
20Uhoraho,ubatinye,kugirangoamahangaamenyekoari
abantu.Sela.

ZABURI
UMUTWEWA10
1Uhoraho,niikigitumyeuhagararakure?Kuberaiki
wihishemubiheby'amakuba?
2Ababimubwibonebwebatotezaabakene:nibatwarwe
mubikoreshobatekereje.
3Kukoababibirataibyoumutimawewifuza,kandibaha
umugishaabifuza,Uhorahoyanga.
4Ababi,kuberaubwibonebwomumasohe,ntibazashaka
Imana:Imanantabwoirimubitekerezobyayobyose.
5Inziraziwezamazibabaje;Urubanzarwawerurikure
cyaney'amasoye,nahoabanzibebosearabasuzugura.
6Yavuzemumutimaweati'Ntabwonzahindaumushyitsi,
kukontazigerangiraibyago.
7Umunwawewuzuyeumuvumon'uburiganya
n'uburiganya:munsiy'ururimirweniamahanon'ubusa.
8Yicayeahantuhihishemumidugudu:Ahantuhihishe
yicainzirakarengane,amasoyeyihishekubakene.
9Yategerejerwihishwank'intaremurwoborwe,aryamye
ategerejegufataabakene,afataabakene,igiheamukwegeye
murushundura.
10Yunamye,yicishabugufi,kugirangoabakenebagwe
n'abakomeyebe.
11Yavuzemumutimawe,Imanayibagiwe:ihishamu
masohe;ntazigeraabibona.
12Uhoraho,haguruka.Mana,zamuraukubokokwawe:
ntukibagirweabicishabugufi.
13KuberaikiababibacirahoitekaImana?Yavuzemu
mutimawe,Ntuzabisaba.
14Warabibonye;kukoubonaibibikandibikabije,
kugirangoubisabeukubokokwawe:umukeneariyemeje;
uriumufashaw'impfubyi.
15Uvunikeukubokok'umunyabyahan'umuntumubi,
shakishaububibwekugezautabonye.
16UhorahoniUmwamiubuziraherezo,abanyamahanga
barimbukamugihugucye.
17Uwiteka,wumviseicyifuzocy'abicishabugufi:
Uzateguraimitimayabo,uzumvaugutwikwawe:
18Guciraimanzaimpfubyin'abakandamizwa,kugirango
umuntuw'isiatazongeragukandamizwa.
UMUTWEWA11
1(Kumucuranzimukuru,ZaburiyaDawidi.)Uwiteka
niringiye:niguteubwiraubugingobwanjye,Hunga
nk'inyonikumusoziwawe?
2Eregadoreababibapfukamyeumuhetowabo,bategura
umwambiwabokumugozi,kugirangobarasebonyineku
mutimamumutima.
3Nibaurufatirorusenyutse,abakiranutsibakoraiki?
4Uwitekaarimurusengerorwerwera,intebey'Uwitekairi
muijuru:amasoye,amasoyearagerageza,abanab'abantu.
5Uwitekaageragezaabakiranutsi,arikoababin'abakunda
urugomorohoyeyanga.
6Ababiazagushaimitego,umuriron'amazuku,n'umuyaga
ukaze:ikikizabaigicecy'igikombecyabo.
7KukoumukiranutsiUhorahoakundagukiranuka;mu
masoheharebaabakiranutsi.
UMUTWEWA12
1(KumucuranzimukurukuriSheminith,Zaburiya
Dawidi.)Fasha,NYAGASANI;kukoumuntuwubaha
Imanaarahagarara;kuberakoabizerwabananiwemubana
b'abantu.
2Bavugaubusaburiwesehamwenamugenziwe:bavuga
iminwaishimishijekandibafiteumutimawikibiri.
3Uhorahoazacaiminwayoseishimishije,n'ururimiruvuga
ibintuby'ishema:
4Nindewavuzeati'Tuzatsindaururimirwacu;iminwa
yacuniiyacu:nindeutuberaumutware?
5Kukogukandamizaabakene,kuberakuniha
kw'abatishoboye,ubunzahaguruka,nikoUwitekaavuga.
Nzamushiramumutekanokumurwanya.
6Amagamboy'Uwitekaniamagambomeza:nk'ifeza
yageragejwemuitanurary'isi,ryezainshurozirindwi.
7Uhoraho,uzabarinde,uzabarindeibisekuruzaibihebyose.
8Ababibagendaimpandezose,iyoabantubabibashyizwe
hejuru.
UMUTWEWA13
1(Kumucuranzimukuru,ZaburiyaDawidi.)Uhoraho,
uzanyibagirwakugezaryari?itekaryose?Uzampishamu
masohekugezaryari?
2Nzagezaryariinamamubugingobwanjye,nkagira
intimbamumutimawanjyeburimunsi?Umwanziwanjye
azashyirwahejurukugezaryari?
3UwitekaManayanjye,Unyumvirekandiunyumve,
humuraamasoyanjye,kugirangontasinziraurupfu;
4Kugirangoumwanziwanjyeatavugango,naramutsinze;
kandiabambabazabarishimaiyonimuwe.
5Arikoniringiyeimbabazizawe;umutimawanjye
uzishimiraagakizakawe.
6NzaririmbiraUhoraho,kukoyangiriyenezacyane.
UMUTWEWA14
1(Kumucuranzimukuru,ZaburiyaDawidi.)
Umupfayongoyavuzemumutimaweati:"NtaManaibaho.
Barangiritse,bakozeimirimoiteyeishozi,ntanumweukora
ibyiza.
2Uhorahoyarebyemuijuruyitegerezaabanab'abantu,
kugirangoarebenibahariababyumva,bagashakaImana.
3Bosebagiyekuruhande,bosehamwebahinduka
umwanda:ntan'umweukoraibyiza,oya,ntan'umwe.
4Abakozib'ikibibosentabumenyibafite?Abaryaubwoko
bwanjyebaryaimigati,ntibambazeUwiteka.
5Baribafiteubwobabwinshi,kukoImanairimugisekuru
cy'abakiranutsi.
6Mukojejeisoniinamaz'abakene,kukoUhorahoariwe
buhungirobwe.
7IyabaagakizakaIsirahelikavuyemuriSiyoni!Uwiteka
azagaruraiminyagoy'ubwokobwe,Yakoboazishima,
Isiraheliirishima.
UMUTWEWA15
1(ZaburiyaDawidi.)NYAGASANI,nindeuzagumamu
ihemaryawe?Nindeuzaturakumusoziwawewera?

ZABURI
2Ugendaugororotse,agakoragukiranuka,akavugaukuri
mumutimawe.
3Utavugishaururimirwe,cyangwangoagirirenabi
mugenziwe,cyangwangoatukemugenziwe.
4Mumasoyehacirwahoitekaumuntumubi;arikoyubaha
abubahaUhoraho.Urahiraibibibye,ntahinduka.
5Umuntuudashyiraamafarangayekunyungu,cyangwa
ngoagororeinzirakarengane.Ukoraibyobintuntazigera
ahungabana.
UMUTWEWA16
1(MikamamuwaDawidi.)Manayanjye,nkiza,kuko
nkwiringiye.
2Rohoyanjye,wabwiyeUwitekauti'uriUmwamiwanjye:
ibyizabyanjyentibikugeraho;
3Arikokuberabarimuisi,n'ab'indashyikirwa,nibo
bishimiracyane.
4Umubabarowabouzagwirawihutaukurikiraiyindimana:
sinzayitambiraamaturoy'amaraso,cyangwangomfate
amazinayabomuminwayanjye.
5Uhorahoniumugabanewanjyemumuragewanjyeno
mugikombecyanjye,ugumanaumugabanewanjye.
6Imirongoyaguyekurinjyeahantuheza;yego,mfite
umuragemwiza.
7NzahaumugishaUwitekawampayeinama,umugongo
wanjyeunyigishamubiheby'ijoro.
8NshyizeUhorahoimbereyanjye,kukoariiburyo
bwanjye,sinzahungabana.
9Niyompamvuumutimawanjyewishimye,kandiubwiza
bwanjyebukishima:umubiriwanjyenawouzaruhukamu
byiringiro.
10Ntuzasigaubugingobwanjyeikuzimu;kandi
ntuzababazwan'Uwerawawengouboneruswa.
11Uzanyerekainziray'ubuzima:imbereyaweharimo
umunezerowuzuye;iburyobwawehariibinezezaibihe
byose.
UMUTWEWA17
1(IsengeshoryaDawidi.)Umvauburenganzira,Uwiteka,
witonderegutakakwanjye,umvaisengeshoryanjye,
ritavuyemuminwaibeshya.
Rekainteruroyanjyeisohokeimbereyawe;amasoyawe
arebeibintubingana.
3Werekanyeumutimawanjye;Wansuyenijoro;
Waragerageje,ntuzabonaikintu;Nashakagakoumunwa
wanjyeutazarenga.
4Kubijyanyen'imirimoy'abantu,nkoreshejeijambo
ry'iminwayawe,Nandinzeinziraz'umurimbuzi.
5Komezainzirazanjyemunzirazawe,kugirangoibirenge
byanjyebitanyerera.
6Ndagutakambiye,kukouzanyumva,Mana,nyumva
ugutwi,umvaijamboryanjye.
7Erekanaubugwanezabwawebuhebuje,yeweukiza
ukubokokwawekw'iburyoabakwiringirauhereyeku
bahagurukiyekubarwanya.
8Unkomezenkapomey'ijisho,unyihishemunsiy'igitutu
cy'amababayawe,
9Ababibanyanduza,n'abanzibanjyebica,bangose.
10Bafunzeibinurebyabo:bavugaumunwa.
11Ububaradukikujemuntambwezacu:bahanzeamasoisi;
12Nkaintareirarikiraumuhigowe,kandink'intareikiri
ntoyihisheahantuhihishe.
13Uwiteka,haguruka,umutenguhe,umutahasi:nkiza
ubugingobwanjyeababi,ariyonkotayawe:
14Uwiteka,uhereyekubantuariukubokokwawe,ku
bantubokuisi,bafiteuruharemuriububuzima,kandiinda
yaweukayuzuzaubutunzibwawebwihishe:buzuyeabana,
kandiibintubyabobyosebabisigiraibyabo.babes.
15Nayojewe,nzarebamumasohawemugukiranuka:
Nzanyurwa,nimaragukanguka,nkamwe.
UMUTWEWA18
1.:Naweati:)Nzagukunda,Uwiteka,mbaragazanjye.
2Uwitekaniurutarerwanjye,n'ibihomebyanjye,
n'Umukizawanjye;Manayanjye,imbaragazanjye,uwo
nzizera;indoboyanjye,n'ihembery'agakizakanjye,
n'umunarawanjyemuremure.
3NzambazaUwitekaukwiriyegusingizwa,nikonzakizwa
abanzibanjye.
4Umubabarow'urupfuwangose,kandiimyuzurey'abantu
batubahaImanayanteyeubwoba.
5Umubabarow'ikuzimuwangose:imitegoy'urupfu
yarambujije.
6Mubyagobyanjye,natakambiyeUwiteka,ndatakambira
Imanayanjye:yumvaijwiryanjyerivamurusengerorwe,
induruyanjyeiramureba,ndetsenomumatwiye.
7Isiiranyeganyega,ihindaumushyitsi;imfatironazo
z'imisozizarimutseziranyeganyega,kukoyariarakaye.
8Mumazuruhazamukaumwotsi,umurirouvamukanwa
urashya:amakaraarashya.
9Yunamaijuru,aramanuka,umwijimawarimunsi
y'ibirengebye.
10Yuriraumukerubi,araguruka,yego,yagurutseku
mababay'umuyaga.
11Yahinduyeumwijimaahantuhihishe;ikibugacye
kimukikijecyariamaziyijimyen'ibicubyijimyebyomu
kirere.
12Umucyowariimbereye,ibicubyebyijimye,amabuye
y'uruburan'amakaray'umuriro.
13Uhorahonaweahindainkubamuijuru,Isumbabyose
atangaijwirye;uruburauruburan'amakaray'umuriro.
14Yego,yoherezaimyambiye,arayanyanyagiza;nuko
arasainkuba,arazimya.
15Hanyumaimigeziy'amaziiraboneka,kandiimfatiro
z'isizavumbuwemugucyahakwawe,Uwiteka,igihe
umwukawamazuruyaweyaturukaga.
16Yoherejeavuyehejuru,anjyana,ankuramumazi
menshi.
17Yankijijeumwanziwanjyeukomeye,n'uwanyangaga,
kukobaribakomeyekurinjye.
18Barambujijekumunsiw'amakubayanjye,ariko
Uhorahoniwewagumyeyo.
19Yanzanyekandiahantuhanini;yarandokoye,kuko
yanshimishije.
20Uhorahoyampayeibihembonkurikijegukiranuka
kwanjye;Yampayeingororanoy'amabokoyanjye.
21Kukonakomejeinziraz'Uwiteka,kandisinatandukiriye
Imanayanjye.
22Kukoimanzazezosezariimbereyanjye,kandi
sinakuyehoamategekoye.

ZABURI
23Nanjyenariumukiranutsiimbereye,kandinirinze
gukiranirwakwanjye.
24NicyocyatumyeUwitekayampayeingororanozanjye,
nkurikijeubutaberabwanjyemumasoye.
25Nimbabazizaweuzigaragarizaimbabazi;hamwe
n'umuntuw'intungane,uzigaragazaneza;
26Nukwerekanakouriuwera;hamwenubugome
uzokwiyerekananabi.
27Kukouzarokoraabantubababaye;arikouzamanura
hejuru.
28Kukouzamurikirabujiyanjye,UwitekaImanayanjye
izamurikiraumwijimawanjye.
29Kubanganiwowenanyuzemungabo;kandikuMana
yanjyenasimbutsehejuruy'urukuta.
30NahoImana,inzirayayoiratunganye:ijambo
ry'Uwitekarirageragezwa:niindogobekubamwizerabose.
31NindeImanaikizaUwiteka?cyangwaurutareninde
ukizaImanayacu?
32Imananiyoyampambiriyeimbaraga,kandiitunganya
inzirayanjyeitunganye.
33Yakozeibirengebyanjyenk'ibirengeby'impongo,
anshyiraahirengeye.
34Yigishaamabokoyanjyekurugamba,kugirango
umuhetow'icyumaumeneken'amabokoyanjye.
35Wampayekandiingaboy'agakizakawe,kandiukuboko
kwawekw'iburyokwaramfashe,ubwitonzibwawe
bwangizeigihangange.
36Waguyeintambwezanjyemunsiyanjye,kugirango
ibirengebyanjyebitanyerera.
37Nakurikiranyeabanzibanjye,ndabatsinda,kandi
sinongeyeguhindukirakugezabarimbutse.
38Nabakomeretsekuburyobatashoboyeguhaguruka:
baguyemunsiy'ibirengebyanjye.
39Kukowampambiriyeimbaragakurugamba,
wanyigishijeabampagurukiye.
40Wampayeamajosiy'abanzibanjye;kugirango
ndimbureabanyanga.
41Baratakambira,arikontan'umwewarikubakiza:ndetse
n'Uwiteka,arikontiyabasubiza.
42Nonehonabakubisentoyank'umukungugumbere
y'umuyaga:Nabajugunyehanzenk'umwandamumihanda.
43Wankijijemuntambaraz'abantu;kandiwangize
umutwarew'amahanga:ubwokontazibuzankorera.
44Nibamarakunyumva,bazanyumvira:abanyamahanga
bazanyumvira.
45Abanyamahangabazashira,kandibatinyeahobarihafi.
46Uhorahonimuzima;Urutarerwanjyeruhimbazwe,
kandiImanay'agakizakanjyeishyizwehejuru.
47Imananiyoyampimuye,ikayoboraabantumunsi
yanjye.
48Yankuyemubanzibanjye:yego,unkurahejuru
y'abahagurukiyekundwanya,wankijijeumunyarugomo.
49Nicyogitumyengushimira,Uwiteka,mumahanga,
nkaririmbiraizinaryawe.
50Agakizagakomeyeahaumwamiwe;kandiagirira
imbabaziabasizwe,Dawidin'urubyarorweubuziraherezo.
UMUTWEWA19
1(Kumucuranzimukuru,ZaburiyaDawidi.)Ijururivuga
icyubahirocy'Imana;kandiigorofaryerekanaibikorwabye.
2Kumanywabavugaijambo,ijoron'ijororyerekana
ubumenyi.
3Ntamvugocyangwaururimi,ahoijwiryaboritumvikana.
4Umurongowabowasohotsekuisiyose,n'amagambo
yabokugezakumperukay'isi.Muriboyashyizehoihema
ry'izuba,
5Bimezenkumukweusohokamucyumbacye,akishima
nkumuntuukomeyewokwiruka.
6Kugendakwekuvakuiherezory'ijuru,nokuzenguruka
kugerakumperazawo,kandintakintunakimwecyihishe
mubushyuhebwacyo.
7Amategekoy'Uwitekaaratunganye,ahinduraubugingo:
ubuhamyabw'Uwitekaniukuri,bugiraubwenge
bworoshye.
8Amategekoy'Uwitekanimeza,yishimiraumutima:
amategekoy'Uwitekanimeza,amurikiraamaso.
9KubahaUwitekabirasukuye,bihorahoitekaryose:
imanzaz'Uwitekaniukurikandiniintunganerwose.
10Ibyifuzobyinshibirenzezahabu,yego,kurutazahabu
nziza:biryoshyekurutaubukinubuki.
11Byongeyekandi,umugaraguwawearaburirwa,kandi
kubikomezahariibihembobyinshi.
Nindeushoborakumvaamakosaye?unkozehoamakosa
y'ibanga.
13Irindeumugaraguwawekandiibyahaby'ubwibone;
Ntibampindukire,nibwonzabaumukiranutsi,kandinzaba
umwerekuberaibicumurobikomeye.
14Uwiteka,amagamboyanjyeyomukanwakanjyeno
gutekerezakumutimawanjye,yemerweimbereyawe,
Uwiteka,imbaragazanjyen'umucunguziwanjye.
UMUTWEWA20
1(Kumucuranzimukuru,ZaburiyaDawidi.)Uwiteka
akwumvakumunsiw'amakuba;izinary'ImanayaYakobo
rirakurwanirira;
2Oherezaubufashabuvaahera,kandiugukomezemuri
Siyoni;
3Ibukaamaturoyaweyose,kandiwemereibitambobyawe
byoswa;Sela.
4Tangaukurikijeumutimawawe,kandiusohozeinama
zawezose.
5Tuzishimiraagakizakawe,kandimuizinary'Imanayacu
tuzashyirahoamabenderayacu:Uwitekaasohozeibyo
wasabyebyose.
6NonehomenyekoUwitekaakizaabasizwe;azamwumva
avuyemwijururyeryeran'imbaragazogukizaukuboko
kwekw'iburyo.
7Bamwebizeraamagare,abandibakizeraamafarasi,ariko
tuzibukaizinary'UwitekaImanayacu.
8Baramanuwebaragwa,arikoturazutse,duhagararaneza.
9Mukiza,NYAGASANI:rekaumwamiatwumveiyo
duhamagaye.
UMUTWEWA21
1(Kumucuranzimukuru,ZaburiyaDawidi.)Umwami
azishimiraimbaragazawe,Uwiteka;kandimugakizakawe
azanezerwacyane!
2Wamuhayeicyifuzocy'umutimawe,kandintiwanze
icyifuzocy'iminwaye.Sela.

ZABURI
3Kuberakowamubujijeimigishay'ibyiza:ushyiraikamba
ryazahabuitunganijwekumutwe.
4Yasabyeubuzimabwawe,uramuha,ndetseiminsi
myinshiitekaryose.
5Icyubahirocyenikininimugakizakawe:wamushyizeho
icyubahiron'icyubahiro.
6Kukowamuhayeumugishacyaneitekaryose,
wamushimishijecyanemumasohawe.
7KukoumwamiyiringiraUwiteka,kandi
ntazanyeganyezwan'imbabaziz'Isumbabyose.
8Ukubokokwawekuzamenyaabanzibawebose:ukuboko
kwawekw'iburyokuzamenyaabakwanga.
9Uzabagirank'itanuraryakamugihecy'uburakaribwawe,
Uhorahoazabamiramuburakaribwe,umurirouzabatwika.
10Uzarimburaimbutozabokuisi,n'imbutozabomubana
b'abantu.
11Kukobakugiriyenabi,batekerejeigikoreshokibi
badashoboragukora.
12Nicyogitumaubateraumugongo,igiheuzabawiteguye
imyambiyawekumugoziwaweimbereyabo.
13Uwiteka,ushyirehejuru,kumbaragazawe,natwe
tuzaririmbakandidusingizeimbaragazawe.
UMUTWEWA22
1(KumucuranzimukurukuriAijelethShahar,Zaburiya
Dawidi.)Manayanjye,Manayanjye,kukiwantaye?
kuberaikiurikurecyaneyokumfasha,nomumagamboyo
gutontomakwanjye?
2Manayanjye,ndarirakumanywa,arikontubyumva.no
mugihecyijoro,kandisimcecetse.
3Arikouriuwera,yeweutuyeibisingizobyaIsiraheli.
4Basogokuruzabakwiringiye:barakwizeye,urabakiza.
5Barakwambaza,bararokorwa:bakwiringiye,ntibakorwa
n'isoni.
6Arikondiinyo,kandintamuntu;gutukwakwabantu,no
gusuzuguraabantu.
7Abambonabosebaransetsangobasebe:barasaiminwa,
bazunguzaumutwe,bavugabati:
8YiringiraUwitekakoazamurokora,amutabare,kuko
amwishimiye.
9Arikouriwowewankuyemunda:wangizeibyiringiro
igihenarikuibereryamama.
10Najugunywemunda,uriImanayanjyekuvamundaya
mama.
11Ntubekureyanjye;kukoibibazobirihafi;kukonta
n'umwewogufasha.
12Ibimasabyinshibyangose,ibimasabikomeyebya
Bashanibyangose.
13Bampagaritseumunwa,nk'igikonan'intareitontoma.
14Nasutswenk'amazi,amagufwayanjyeyosentavanze:
umutimawanjyeumezenk'ibishashara;yashongahagati
yindayanjye.
15Imbaragazanjyezumyenk'isafuriya;ururimirwanjye
rwiziritsekurwasaya;kandiwanzanyemumukungugu
w'urupfu.
16Kukoimbwazangose,iteranirory'ababiryarampishe,
bantoboraamabokon'ibirenge.
17Nshoborakubwiraamagufwayanjyeyose:barandeba
kandibarandeba.
18Bagabanaimyendayanjye,bagabanaubufindoku
myambaroyanjye.
19Arikontubekureyanjye,Uwiteka,mbaragazanjye,
ihutirekumfasha.
20Kizaubugingobwanjyeinkota;mukundwawanjyekuva
imbaragazimbwa.
21Unkizemukanwak'intare,kukowanyumvisemu
mahembey'ingunzu.
22Nzabwiraabavandimwebanjyeizinaryawe,
nzagushimahagatiy'itorero.
23YemweabatinyaUhoraho,nimumushime;mwese
urubyarorwaYakobo,nimuhimbaze;Nimutinyemwese
urubyarorwaIsiraheli.
24Kukoatigezeasuzuguracyangwangoyangeimibabaro
y'abababaye;ntanubwoyamuhishemumaso;ariko
aramutakambira,yumva.
25Ishimweryanjyerizagushimiramuitorerorinini:
Nzasohozaindahirozanjyeimberey'abamutinya.
26Abiyoroshyabazaryakandibanyuzwe:bazashimagiza
Uwitekaamushaka,umutimawaweuzahorahoiteka.
27Imperaz'isizosezizibukwakandizihebeUwiteka,
kandiimiryangoyoseyomumahangaizasengeraimbere
yawe.
28Kukoubwamiariubw'Uwiteka,kandiniwemutware
mumahanga.
29Ababyibushyebosebazaryakandibasenge:abamanuka
mumukungugubosebazunamaimbereye,kandinta
n'umweushoboragukomezaubuzimabwe.
30Urubutoruzamukorera;bizabarirwaUwiteka
ibisekuruzabyose.
31Bazaza,bamenyesheubwokobwebuzavukagukiranuka
kwe,koyabikoze.
UMUTWEWA23
1(ZaburiyaDawidi.)Uwitekaniumwungeriwanjye;
Sinzashaka.
2Yantumyekuryamamurwurirwatsi:anjyanairuhande
rw'amaziatuje.
3Yagaruyeubugingobwanjye,anyoboramunzirazo
gukiranukakubw'izinarye.
4Yego,nubwonanyuzemukibayacy'igicucucy'urupfu,
sinzatinyaikibi,kukourikumwenanjye;Inkoniyawe
n'inkoniyawebarampumuriza.
5Uteguraamezaimbereyanjyeimberey'abanzibanjye:
usizeamavutaumutwewanjye;Igikombecyanjye
kirarengana.
6Niukuriinezan'imbabazibizankurikiraiminsiyoseyo
kubahokwanjye,kandinzaturamunzuy'Uwiteka
ubuziraherezo.
UMUTWEWA24
1(ZaburiyaDawidi.)Isiniiy'Uwiteka,kandiyuzuye;isi,
n'abayituye.
2Kukoyashinzekunyanja,akayishyirahoumwuzure.
Nindeuzamukaumusoziw'Uwiteka?Nindeuzahagarara
mumwanyawewera?
4Ufiteamabokoasukuye,n'umutimawera;Utarazamuye
ubugingobweubusa,cyangwangoarahireuburiganya.
5Azahabwaimigishan'Uwiteka,nogukiranukabivaku
Manay'agakizakayo.
6Ikinicyogisekurucy'abamushaka,bagushakamumaso
haweYakobo.Sela.

ZABURI
7Mwamarembomwe,nimwunamureimitwe;
nimuzamukemwanzugiz'iteka;Umwamiw'icyubahiro
azaza.
8UyuMwamiw'icyubahironinde?Uwitekaakomeye
n'imbaraga,Uwitekaakomeyekurugamba.
9Nimuzamureimitwe,mwamarembomwe;ndetse
uzamure,mwamiryangoy'iteka;Umwamiw'icyubahiro
azaza.
10UyuMwamiw'icyubahironinde?UwitekaNyiringabo,
niUmwamiw'icyubahiro.Sela.
UMUTWEWA25
1(ZaburiyaDawidi.)Uwiteka,ndakuzamuyeubugingo
bwanjye.
2Manayanjye,ndakwiringiye,ntukagireisoni,abanzi
banjyentibandinde.
3Yego,ntihakagiren'umweugutegerezaagiraisoni:
nibagireisonizirengakumpamvuntampamvu.
4Uhoraho,nyerekainzirazawe,nyigishainzirazawe.
5Unyoboremukurikwawe,unyigishe,kukouriImana
y'agakizakanjye;ndagutegerejeumunsiwose.
6Uhoraho,ibukaimbabazizawen'imbabazizawe;kuko
byahozekera.
7Ntiwibagirweibyahabyomubusorebwanjye,cyangwa
ibicumurobyanjye:Uhoraho,unyibukekubw'imbabazi
zawe.
8Uwitekanimwizakandiugororotse,nicyogituma
azigishaabanyabyahamunzira.
9Abicishabugufiazabayoboramugucaimanza,
abiyoroshyaazigishainziraye.
10Inzirazosez'Uwitekaniimbabazin'ukurikubakurikiza
isezeranoryen'ubuhamyabwe.
11Uhoraho,kubw'izinaryawe,mbabariraibicumuro
byanjye.kukoaribyiza.
NiuwuhemuntuutinyaUwiteka?azamwigishamuburyo
azahitamo.
13Ubugingobwebuzaturamumutuzo;Urubyarorwe
ruzaragwaisi.
14Ibangary'Uhorahoririkumwen'abamutinya;Azabereka
isezeranorye.
AmasoyanjyeahorayitegerezaUhoraho,kukoazankura
ibirengebyanjyemurushundura.
16Uhindukire,umbabarire.kukondiumusakakandi
ndababara.
17Ibibazoby'umutimawanjyebyaragutse:Yeweunkure
mumibabaroyanjye.
18Rebaimibabaroyanjyen'ububabarebwanjye;
umbabarireibyahabyanjyebyose.
Tekerezaabanzibanjye;kukoaribenshi;kandibanyanga
urwangorukabije.
20Komezaubugingobwanjye,unkize:rekantagiraisoni;
kukonakwiringiye.
Rekaubunyangamugayonogukiranukabinkingire;kuko
ndagutegereje.
22Mana,ucungureIsiraheli,mubibazobyebyose.
UMUTWEWA26
1(ZaburiyaDawidi.)Uwiteka,Uwiteka;kukonagendeye
mubutunganebwanjye,niringiyeUwiteka;Ntabworero
nzanyerera.
2Uhoraho,nsuzume,unyereke;geragezaumugongo
n'umutimawanjye.
3Kukourukundorwaweruriimbereyanjye,kandi
nagendeyemukurikwawe.
4Sinigezenicaranan'abantub'ubusa,kandisinzajyana
n'abadatandukanya.
5Nanzeitorerory'abakoraibibi;kandintazicaranan'ababi.
6Nzakarabaintokizanjyeariumwere,nikonzazenguruka
igicanirocyawe,Uwiteka:
7Kugirangontangazen'ijwiryogushimira,kandimvuge
ibikorwabyawebyosebitangaje.
8Uhoraho,nakunzeinzuyawe,kandiicyubahirocyawe
gituye.
9Ntimukusanyirizehamweubugingobwanjye,cyangwa
ubuzimabwanjyehamwen'abantubafiteamaraso:
10Mubiganzabyabonibibi,kandiukubokokwabo
kw'iburyokuzuyeruswa.
11Nayojewe,nzogenderamubunyangamugayobwanjye,
ncungure,umbabarire.
12Ikirengecyanjyegihagazeahantuhamwe,mumatorero
nzahaumugishaUhoraho.
UMUTWEWA27
1(ZaburiyaDawidi.)Uwitekaniumucyowanjye
n'agakizakanjye;Nindentinya?Uhorahoniimbaraga
z'ubuzimabwanjye;Nindenzatinya?
2Ababi,ndetsen'abanzibanjyen'abanzibanjye,bansanze
kuryaumubiriwanjye,baratsitarabaragwa.
3Nubwoingabozanjyezigombakundambika,umutima
wanjyentuzatinya,nubwointambaraigombakundwanya,
nicyonzizera.
4IkintukimwenifuzagaUwiteka,icyonzagishakira;
KugirangonturemuNgoroy'Uhorahoiminsiyanjyeyose,
kugirangondebeubwizabw'Uwiteka,kandimbazemu
rusengerorwe.
5Kukomugihecy'amakubaazampishamungoroye,
azanyihishamuibangary'ihemarye.Azanshyirakurutare.
6Nonehoumutwewanjyeuzashyirwahejuruy'abanzi
banjyebangose,niyompamvunzatambiramuihemarye
ibitamboby'ibyishimo;Nzaririmba,yego,nzaririmbira
Uhoraho.
7Uwiteka,nimwumvandiran'ijwiryanjye,nimugirire
imbabazi,musubize.
8Uvuzeuti:'Shakishamumasohanjye;Umutimawanjye
urakubwirauti:"Uwiteka,mumasohawe."
9Ntuhishemumasohawekureyanjye;ntukureumugaragu
wawemuburakari,niwowewamfashije;Ntundeke,kandi
ntuntererane,Manay'agakizakanjye.
10Igihedatanamamabazantererana,Uhorahoazantwara.
11Uhoraho,nyigishainzirayawe,unyoboreinzira
igororotse,kuberaabanzibanjye.
12Ntundokorekubushakebw'abanzibanjye,kuko
bahagurukiyekundwanya,kandibahumekaubugome.
13Narinacitseintege,keretsenizeyekombonaibyiza
by'Uwitekamugihugucy'abazima.
14TegerezaUwiteka,giraubutwari,naweazashimangira
umutimawawe.NtegerezeUwiteka.

ZABURI
UMUTWEWA28
1(ZaburiyaDawidi.)Ndagutakambira,Uwitekaurutare
rwanjye;Ntunyicecekere:kugirangonibautanyicecekeye,
nzamerank'abamanukamurwobo.
2Umvaijwiryanjyeryokwingingakwanjye,iyo
ngutakambiye,iyonzamuyeamabokonkerekezaku
masezeranoyaweyera.
3Ntunyikurekubabi,nokubakozib'ibibi,babwira
amahoroabaturanyibabo,arikoimitimayaboikabairimu
mitimayabo.
4Bahebakurikijeibikorwabyabo,kandibakurikijeububi
bw'imirimoyabo:ubahenyumay'amabokoyabo;ubaha
ubutayubwabo.
5Kuberakobatitakubikorwaby'Uwiteka,cyangwa
ibikorwaby'amabokoye,azabarimbura,ntazubaka.
6Uwitekaahimbazwe,kukoyumviseijwiryokwinginga
kwanjye.
7Uhorahoniimbaragazanjyen'ingabozanjye,umutima
wanjyewamwizeye,kandindafashijwe:niyompamvu
umutimawanjyeurishimacyane;Nindirimboyanjye
nzamushimira.
8Uhorahoniimbaragazabo,kandiniwembaragazo
gukizaz'abasizwe.
9Kizaubwokobwawe,kandiuhezagireumuragewawe:
ubagaburirekandiubazamureubuziraherezo.
UMUTWEWA29
1(ZaburiyaDawidi.)UheUwiteka,mwabanyembaraga,
muheUwitekaicyubahiron'imbaraga.
2UheUhorahoicyubahiroicyubahiro,musengeUwiteka
mubwizabwera.
3Ijwiry'Uwitekaririkumazi:Imanay'icyubahiroihinda
inkuba,Uhorahoarikumazimenshi.
4Ijwiry'Uhorahorirakomeye;ijwiry'Uwitekaryuzuye
icyubahiro.
5Ijwiry'Uwitekarisenyaimyerezi;yego,Uwiteka
amenaguraimyereziyomuriLibani.
6Yabatumyekandigusimbukank'inyana;LibaninaSirion
nkumusoreunicorn.
7Ijwiry'Uwitekarigabanyaumurirougurumana.
8Ijwiry'Uhorahorinyeganyezaubutayu;Uhoraho
ahindishaumushyitsiubutayubwaKadeshi.
9Ijwiry'Uwitekaritumaimpyisizibyara,kandi
ikavumburaamashyamba,kandimurusengerorweabantu
bosebavugaicyubahirocye.
10Uhorahoyicayekumwuzure;yego,Uwitekayicaye
Umwamiubuziraherezo.
11Uhorahoazahaimbaragaubwokobwe;Uhorahoazaha
umugishaubwokobweamahoro.
UMUTWEWA30
1(Zaburin'indirimboigihecyogutahakwaDawidi.)
Nzagushimira,Uwiteka;kukowanshyizehejuru,kandi
ntiwatumyeabanzibanjyebanshimisha.
2UhorahoManayanjye,nagutakambiye,urankiza.
3Uwiteka,wazamuyeubugingobwanjyemumva,
wankijijeubuzima,kugirangontamanukamurwobo.
4NimuririmbireUwiteka,yemweberabe,kandi
mumushimirekwibukakwerakwe.
5Kukouburakaribwebwihanganiraakanyagato;kuriwe
niubuzima:kurirabishoborakwihanganiraijoro,ariko
umunezerouzamugitondo.
6Kandimuiterambereryanjyenaravuzenti:Sinzigera
mpungabana.
7Uwiteka,kubw'inezayawewatumyeumusoziwanjye
uhagarara,wahishemumasohanjye,ndumirwa.
8Ndagutakambira,Uhoraho;NingingaUwiteka.
9Amarasoyanjyeyungukaiki,iyomanutsemurwobo?
Umukunguguuzagushima?Bizatangazaukurikwawe?
10Uhoraho,umva,ngiriraimpuhwe:Uhoraho,ube
umufashawanjye.
11Wampinduyeicyunamocyanjyekubyina,wambuye
ikanzuyanjye,unyambikaumunezero;
12Kugirangoicyubahirocyanjyekigushimire,ntuceceke.
UhorahoManayanjye,nzagushimiraubuziraherezo.
UMUTWEWA31
1(Kumucuranzimukuru,ZaburiyaDawidi.)Uwiteka,
ndakwiringiye;Ntuzigerengiraisoni:nkizamugukiranuka
kwawe.
2Unyumveugutwi,Unkizevuba:ubeurutarerwanjye
rukomeye,inzuyokwirwanahounkize.
3Kukouriurutarerwanjyen'ibihomebyanjye;Nicyo
gitumyeizinaryaweunyobore,unyobore.
4Unkuremurushundurabampayewenyine,kukoari
wowembaragazanjye.
5Mumabokoyaweniyemejeumwukawanjye:
waracunguye,UwitekaManay'ukuri.
6Nanzekombonaibitagiraumumaro,arikoniringiye
Uhoraho.
7Nzishimakandinishimireimbabazizawe,kuko
watekerejekubyagobyanjye;Wamenyeubugingo
bwanjyemubyago;
8Ntimundekeyemumabokoy'abanzi,mwashyizeibirenge
byanjyemucyumbakinini.
9Uhoraho,ngiriraimbabazi,kukondimukaga:ijisho
ryanjyeryuzuyeintimba,yego,rohoyanjyen'indayanjye.
10Kukoubuzimabwanjyebumaranyeintimba,imyaka
yanjyenishongora:imbaragazanjyezirashirakubera
ibicumurobyanjye,amagufwayanjyearashira.
11Nariigitutsimubanzibanjyebose,arikocyanecyane
mubaturanyibanjye,kandintinyaabotuziranye:
abambonyebatampunze.
12Nibagiwenk'umuntuwapfuyentabitekereje:Meze
nk'icyombokimenetse.
13Kukonumvisegusebanyakwabenshi:ubwobabwari
impandezose:mugihebangiriyeinamakundwanya,
bagambiriyekunyagaubuzimabwanjye.
14ArikoUwiteka,nakwiringiye,ndavuganti'uriImana
yanjye.
15Ibihebyanjyebirimukubokokwawe,unkizemu
kubokokw'abanzibanjye,nokubatoteza.
16Hinduramumasohaweumugaraguwawe,unkize
imbabazizawe.
17Ntukagireisoni,Uhoraho;kukonaguhamagaye,ababi
bakozwen'isoni,nibicecekeremumva.
Rekaiminwaibeshyaiceceke;zivugaibintubibabaje
ishemanagasuzugurokubakiranutsi.

ZABURI
19Yoo,mbegaukuntuibyizabyawearibyiza,ibyo
wabashyiriyehobagutinya.ibyowabikoreyeabakwiringira
imberey'abanab'abantu!
20Uzabihishemuibangaryokubonekakwaweubwibone
bw'umuntu:uzabibikerwihishwamuripavilionkubera
amakimbiraney'indimi.
21Uwitekaahimbazwe,kukoyangaragarijeinezaye
itangajemumujyiukomeye.
22Kukonahisemvuganti:"Naciweimberey'amasoyawe,
nyamaranumviseijwiryanjyeryogutakambakwanjye.
23MukundaneUwiteka,yemweaberabebose,kuko
Uwitekaarindaabizerwa,kandiagororeracyaneabibone.
24Giraubutwari,kandiazashimangiraumutimawawe,
mweseabiringiraUwiteka.
UMUTWEWA32
1(ZaburiyaDawidi,Maschil.)Hahirwauwababariwe
ibicumurobye,icyahacyegitwikiriwe.
2HahirwaumuntuUwitekaadashyirahoibicumuro,kandi
mumwukawentaburiganya.
3Igihenacecetse,amagufwayanjyeyarashajekubera
gutontomakwanjyeumunsiwose.
4Amanywan'ijoro,ukubokokwawekwarandemereye,
ubuheherebwanjyebwahindutseamapfayomucyi.Sela.
5Nakwemereyeicyahacyanjye,kandisinigezempisha
ibicumurobyanjye.Navuzenti:'NzaturaUhoraho
ibicumurobyanjye;kandiwababariyeibicumurobyanjye.
Sela.
6KuberakoumuntuwesewubahaImanaazagusengera
mugiheuzaboneka:rwosemumwuzurewamazimenshi
ntibazamwegera.
Uriahonihishe;Uzandindeingorane,Uzampindukire
hamwen'indirimbozogutabarwa.Sela.
8Nzakwigishakandinkwigisheinzirauzanyuramo:
Nzakuyoboran'amasoyanjye.
9Ntimukabenk'ifarashi,cyangwank'inyumbuzidafite
ubushishozi.
10Abababayebenshibazababazwa,arikouwiringira
Uwiteka,imbabazizizamugose.
11NimwishimireUwiteka,nimwishime,mwabakiranutsi,
nimutakambiremwishime,yemweabakiranutsimumutima.
UMUTWEWA33
1Mwabakiranutsi,nimwishimireUhoraho,kuko
ibisingizoaribyizakubakiranutsi.
2NimushimireUwitekainanga,mumuririmbireinanga
n'inangay'imigoziicumi.
3Mumuririmbireindirimbonshya;kinaubuhangahamwe
nurusakurwinshi.
4Kukoijambory'Uwitekaariukuri;kandiimirimoyeyose
ikorwamukuri.
5Akundagukiranukanogucaimanza,isiyuzuyeibyiza
by'Uwiteka.
6Ijururyaremwen'ijambory'Uhoraho,n'ingabozabozose
zihumekaumunwa.
7Yegeranyaamaziyomunyanjank'ikirundo:ashyira
ikuzimumububiko.
8IsiyoseitinyeUwiteka,abatuyeisibosebamutinye.
9Kukoyavuze,birakorwa;yategetse,ihagararavuba.
10Uwitekaakurahoimpanuroz'amahanga,akora
ibikoreshoby'abantuntacyobimaze.
11Inamaz'Uhorahozihorahoitekaryose,ibitekerezo
by'umutimawekugezaibihebyose.
12HahirwaishyangaImanaifiteUhoraho,n'abantu
yahisemokuzunguraumuragewe.
13Uhorahoarebamuijuru;abonaabanab'abantubose.
14Ahereyeahoyariatuye,yitegerezaabatuyeisibose.
15Yahinduyeimitimayabokimwe;Yitakubikorwabyabo
byose.
16Ntamwamiwakijijwen'imbaganyamwinshiy'ingabo:
umunyambaragantarokorwan'imbaraganyinshi.
17Ifarashiniimpfabusakumutekano:ntan'imweizatanga
kubw'imbaragazayonyinshi.
18Doreijishory'Uwitekarirebaabamutinya,abiringira
imbabazizayo;
19Gukizaubugingobwabourupfu,nokubarokorainzara.
20UmutimawacuutegerejeUwiteka,niwemfashanyo
yacun'ingaboyacu.
21Kukoimitimayacuizamwishimira,kukotwiringiye
izinaryeryera.
22Uhoraho,imbabazizawenizituberenk'ukotwizeye.
UMUTWEWA34
1(ZaburiyaDawidi,igiheyahinduragaimyitwarireimbere
yaAbimeleki;wamwirukanyeakagenda.)Nzahaumugisha
Uhorahoigihecyose:ishimweryerizahoramukanwa
kanjye.
2UmutimawanjyeuzirataUwiteka,abicishabugufi
bazabyumva,banezerwe.
3DuhimbazeUhorahohamwenanjye,mazedushyire
hamweizinarye.
4NashakiyeUhoraho,aranyumva,ankizaubwobabwanjye
bwose.
5Baramureba,baroroha,mumasohabontasoni.
6Uyumukeneararira,Uwitekaaramwumva,amukiza
ibibazobyebyose.
7Umumarayikaw'Uhorahoakambikahiryanohinoku
bamutinya,arabakiza.
8UryohekandiurebekoUwitekaarimwiza:hahirwa
umuntuumwizera.
9Mwebwemutagatifube,nimutinyeUwiteka,kukonta
wukeneyeabamutinya.
10Intarezikirintontizibura,kandizishonje,ariko
abashakaUwitekantibazifuzaikintucyiza.
11Nimwebana,nimunyumve,nzabigishagutinyaUhoraho.
Niuwuhemuntuwifuzaubuzima,agakundaiminsi
myinshi,kugirangoaboneibyiza?
13Irindeururimirwaweikibi,iminwayaweitavuganabi.
14Uvemubibi,ukoreibyiza;shakaamahoro,kandi
uyakurikire.
15Amasoy'Uwitekaarikubakiranutsi,kandiamatwiyabo
arakinguye.
16Mumasoh'Uwitekaharwanyaabakoraibibi,kugirango
babibukekuisi.
17Abakiranutsibaratakambira,Uhorahoarabumva,
abakizaibibazobyabobyose.
18Uhorahoarihafiy'abafiteumutimaumenetse;kandi
ikizank'iy'umwukamubi.
19Benshiniimibabaroy'intungane,arikoUwiteka
amukizamuribose.

ZABURI
20Yabitseamagufwayeyose,ntan'imwemuriyo
yamenetse.
21Ibibibizicaababi,kandiabangaabakiranutsibazaba
umusaka.
22Uhorahoacunguraubugingobw'abagaragube,kandinta
n'umwemubamwiringirauzabaumusaka.
UMUTWEWA35
1(ZaburiyaDawidi.)Nyagasani,ndakwinginze,Uwiteka,
hamwen'abaharanirakundwanya:barwanyekundwanya.
2Fataingabonabuckler,uhagararekumfasha.
3Kuraicumu,uhagarikeinzirayokuntoteza:bwira
ubugingobwanjye,Ndiagakizakawe.
4Nibakorwekandibakorwen'isonizishakaubugingo
bwanjye:nibasubizweinyumabazaneurujijoruteye
kubabaza.
5Nibabenk'ibyatsiimberey'umuyaga,umumarayika
w'Uwitekaabirukane.
6Inzirazabozijimyekandizinyerera,umumarayika
w'Uwitekaabatoteze.
7Kukobampisheinshundurazabontampamvu,bacukuye
ubugingobwanjyentampamvu.
8Kurimbukabimugwirireatabizi;rekaurushundurarwe
rwihisherufate:muriiryokurimbukanyinerekaagwe.
9KandiumutimawanjyeuzishimaUwiteka,uzishimira
agakizake.
10Amagufwayanjyeyoseazavugaati:Uwiteka,umeze
nkawe,ukizaabakenemubamurushaimbaraga,yego,
abakenen'abatishoboyebamwonona?
11Abatangabuhamyab'ibinyomabarahagurutse;banshinze
ibintuntarinzi.
12Bampayeikibiicyizacyokwangizaubugingobwanjye.
13Nayojewe,igihebaribarwaye,impuzuzanjezari
imifuka:Nacishijebugufiumutimawanjyeniyirizaubusa;
kandiisengeshoryanjyeryasubiyemugituzacyanjye.
14Nitwayenk'ahoyariinshutiyanjyecyangwa
umuvandimwewanjye:Nunamyecyane,nk'umuntuuririra
nyina.
15Arikomubyagobyanjyebarishima,bateranirahamwe:
yego,abambuzibateraniyehamwekundwanya,ariko
sinabimenye;barantanyaguye,ntibareka:
16Bashinyaguriraindyaryamuminsimikuru,
banshekenyejeamenyo.
17Mwami,uzarebakugezaryari?nkizarohoyanjye
kurimbukakwabo,mukundwawanjyekurintare.
18Nzagushimiramuitorerorinini:Nzagushimamubantu
benshi.
19Abanzibanjyentibanyishimirenabi,kandintibazireke
ijishoryanyangantampamvu.
20Kuberakobatavugaamahoro,arikobateguraimigambi
y'uburiganyakubatujemugihugu.
21Yego,bampumuyeumunwabarambwirabati:Aha,aha,
ijishoryacurirabibonye.
22Ibyowabonye,Uwiteka,ntuceceke,Mwami,ntubekure
yanjye.
23Nimukangure,nimukangukemurubanzarwanjye,
ndetsenokumpamvuzanjye,Manayanjyen'Umwami
wanjye.
24Uhoraho,Manayanjye,nciraurubanza,nkurikije
ubutaberabwawe.kandintibanyishimire.
25Ntibavugemumitimayabo,Ah,natwetwabishaka:
ntibavugengo'Twamizebunguri.
26Nibakorwen'ikimwarokandibateranwemurujijo
bishimiraibyanjye,nibambareipfunwen'agasuzuguro
bampeshaagaciro.
27Nibasakuzebanezerewe,banezerwe,bashyigikiyeinzira
zanjyezikiranuka:yegonibakomezebavugabati:'Uwiteka
akuzwe,yishimiraiteramberery'umugaraguwe.
28Ururimirwanjyeruzavugaubutaberabwawe,n'ishimwe
ryaweumunsiwose.
UMUTWEWA36
1(Kumucuranzimukuru,ZaburiyaDawidiumugaraguwa
NYAGASANI.)Ibicumurobibibyavuzwemumutima
wanjye,kontagutinyaImanaimbereye.
2Kukoyishimishamumasoye,kugezaigiheibicumuro
byebizagaragara.
3Amagamboyomukanwakeniibicumuron'uburiganya:
yaretsekubaumunyabwenge,nogukoraibyiza.
4Yateguyeibibikuburiribwe;yihagararahomuburyo
butaribwiza;ntabwoyangaikibi.
5Uhoraho,imbabazizawezirimuijuru;kandi
ubudahemukabwawebugeramubicu.
6Gukiranukakwawenink'imisozimiremire;Urubanza
rwaweniruninicyane:Uwiteka,urindaumuntu
n'inyamaswa.
7Mana,mbegaukuntuinezayaweyujeurukundo!Niyo
mpamvuabanab'abantubizeramunsiy'igicucucy'amababa
yawe.
8Bazahazwacyanen'ibinureby'inzuyawe;Uzabinyweku
ruzirw'ibyishimobyawe.
9Kukoarikumwen'isokoy'ubuzima,mumucyowawe
tuzabonaumucyo.
10Komezainezayawekubakuzi;nogukiranukakwawe
kugororokakumutima.
11Ntukandindeikirengecy'ubwibone,kandiukuboko
kw'ababikunkuraho.
12Harihoabakoraibicumurobaguye:barajugunywe,
ntibazashoboraguhaguruka.
UMUTWEWA37
1(ZaburiyaDawidi.)Ntucikeintegekuberainkoziz'ibibi,
kandintukagirireishyariabakoraibibi.
2Kuberakobazatemwavubank'ibyatsi,bakumank'icyatsi
kibisi.
3WiringireUhoraho,kandiukoreibyiza;uzaturamu
gihugu,kandirwoseuzagaburirwa.
4IshimirekandiUhoraho;kandiazaguhaibyifuzo
byumutimawawe.
5IyemezeUhoraho,umwizerekandi;kandiazabisohoza.
6Azagaragazagukiranukakwawenk'umucyo,kandi
urubanzarwaweruzabakumanyway'ihangu.
7IruhukireUwiteka,umwitegerezewihanganye:ntucike
integekuberauzateraimberemunziraye,kuberaumuntu
uzanaimigambimibisha.
8Rekauburakari,urekeuburakari:ntucikeintegemu
bwengeubwoaribwobwosebwogukoraibibi.
9Kukoabagizibanabibazacibwa,arikoabategereje
Uwiteka,bazaragwaisi.

ZABURI
10Eregaakanyagato,kandiababintibazaba:yego,
uzasuzumeumweteumwanyawe,kandintibizaba.
11Arikoabiyoroshyabazaragwaisi;kandibazishimira
amahoromenshi.
12Ababibagambaniraabakiranutsi,bakamuhekenya
amenyo.
13Uhorahoazamuseka,kukoabonakoumunsiweuza.
14Ababibakuyeinkota,bunamaumuhetowabo,kugira
ngobajugunyeabakenen'abatishoboye,kandibishe
abavuganeza.
15Inkotayaboizinjiramumitimayabo,kandiimiheto
yaboizavunika.
16Gukeyaumukiranutsiafitearutaubutunzibw'ababi
benshi.
17Kukoamabokoy'ababiazavunika,arikoUwiteka
ashyigikiyeabakiranutsi.
18Uhorahoaziiminsiy'abakiranutsi,kandiumuragewabo
uzahorahoiteka.
19Ntibazaterwaisonimugihekibi,kandimugihe
cy'inzarabazahazwa.
20Arikoababibazarimbuka,abanzib'Uwitekabazamera
nk'amavutay'intama:bazayarya;bazazimyaumwotsi.
21Ababibaraguza,ntibongerakwishyura,ariko
umukiranutsiagiriraimbabazi,aratanga.
22Kukoabamuhirwabazaragwaisi;n'abavumwenawe
bazacibwa.
23Intambwez'umuntumwizazitegekwan'Uwiteka,kandi
yishimirainziraye.
24Nubwoyaguye,ntazajugunywaburundu,kukoUwiteka
amushyigikiraukubokokwe.
25Narimuto,nonendashaje;nyamarasinabonye
abakiranutsibatereranywe,cyangwaurubyarorwe
rusabirizaimigati.
26Ahoranaimbabazi,akaguriza;Urubyarorwerurahirwa.
27Uvemubibi,ukoreibyiza;kandiubehoitekaryose.
28KukoUwitekaakundaurubanza,ntatereraneaberabe;
bizarindwaiteka,arikoimbutoz'ababizizacibwa.
29Abakiranutsibazaragwaigihugu,bakagituraitekaryose.
30Akanwak'abakiranutsikavugaubwenge,kandiururimi
rweruvugaiby'urubanza.
31Amategekoy'Imanayearimumutimawe;ntantambwe
yeizanyerera.
32Ababibarebaabakiranutsi,bagashakakumwica.
33Uwitekantazamusigamukubokokwe,cyangwango
amucireurubanzaigiheazacirwaurubanza.
34TegerezaUwiteka,ukomezeinziraye,nawe
azagushyirahejurukugirangouzungureigihugu.Ababi
nibacika,uzabibona.
35Nabonyeababibafiteimbaraganyinshi,bakwirakwiza
nk'igitikibisi.
36Nyamaraarapfa,dorekoatariwe:yego,
naramushakishije,arikontiyaboneka.
37Andikaumuntuutunganye,urebeabakiranutsi,kuko
iherezoryuwomuntuariamahoro.
38Arikoabarenganabazarimburwahamwe:iherezo
ry'ababirizacibwa.
39Arikoagakizak'abakiranutsikavamuUwiteka,niwe
mbaragazabomugihecy'amakuba.
40Uhorahoazabafasha,abakize,azabakizaababi,abakize,
kukobamwizeye.
UMUTWEWA38
1(ZaburiyaDawidi,kugirangoitwibutse.)Uwiteka,
ntunyamaganemuburakaribwawe,kandintunyihanze
uburakaribwawebushyushye.
2Kukoimyambiyaweikomeramurinjye,kandiukuboko
kwawekunteraubwoba.
3Ntamubiriufitemumubiriwanjye,kuberauburakari
bwawe;ekakandintaburuhukiroburimumagufayanje
kuberaicahacanje.
4Kuberakoibicumurobyanjyebyashizehejuruyumutwe
wanjye:nkumutwarouremereyebirandemereye.
5Ibikomerebyanjyebinukakandibyononekayekubera
ubupfubwanjye.
6Mfiteubwoba;Nunamyecyane;Njyamucyunamo
umunsiwose.
7Kukomurukenyererorwanjyehuzuyemoindwaraiteye
ishozi,kandintamubiriufitemumubiriwanjye.
8Ndiumunyantegenkekandinaravunitsecyane:
Natontomyekuberaumutimawanjyeutuje.
9Mwami,ibyifuzobyanjyebyosebiriimbereyawe;kandi
kunihakwanjyentabwokuguhishe.
10Umutimawanjyeurahindaumushyitsi,imbaragazanjye
zirananirana,kukoumucyow'amasoyanjye,nawo
wambuze.
11Abakunzibanjyen'incutizanjyebahagazekure
y'ububabarebwanjye;kandibenewacubahagazekure.
12Abashakaubuzimabwanjyebanshakiraimitego,kandi
abashakakungiriranabibavuganabi,bagatekereza
uburiganyaumunsiwose.
13Arikonjye,nk'umuntuutumva,sinigezenumva;kandi
narinkumuntuutavugautakinguraumunwa.
14Ngukoukonabayenk'umuntuutumva,kandimukanwa
kentagihano.
15Kukomuriwowe,Uhoraho,nizeyekouzumva,
UwitekaManayanjye.
16Kukonavuzenti:Nyumvira,kugirangobatanyishimira,
igiheikirengecyanjyekinyerera,bakandwanya.
17Kukoniteguyeguhagarara,kandiakababarokanjye
gahorahoimbereyanjye.
18Kukonzatangazaibicumurobyanjye;Nzababazwa
n'icyahacyanjye.
19Arikoabanzibanjyenibazima,kandibakomeye,kandi
abanyanganabibaragwira.
20Abakoraibibikubyizaniabanzibanjye;kukonkurikiza
ikintucyiza.
21Uhoraho,ntundeke,Manayanjye,ntubekureyanjye.
22Ihutirekumfasha,Uwitekaagakizakanjye.
UMUTWEWA39
1.njye.
2Nabayeikiragincecetse,ncecetse,nubwobyababyiza;
kandiakababarokanjyekarakangutse.
3Umutimawanjyewariushyushyemurinjye,mugihe
natekerezagaumurirowaka,hanyumamvugaururimi
rwanjye,
4Uwiteka,umenyesheiherezoryanjye,n'igipimocyanjye
cyomuminsiyanjye,icyoaricyo;kugirangomenyeuko
ndiumunyantegenke.

ZABURI
5Dorewakozeiminsiyanjyenk'ubugaribw'intoki;kandi
imyakayanjyentakintunakimweimbereyawe:mubyukuri
umuntuweseukoamezeniubusarwose.Sela.
6Niukuri,umuntuweseagendagendamubusa,ntakabuza
abaafiteubwoba:akusanyaubutunzi,kandintazi
uzabakusanya.
7Noneho,Mwami,ntegerejeiki?ibyiringirobyanjyebiri
muriwewe.
8Unkizeibicumurobyanjyebyose,ntunteigitutsi
cy'abapfu.
9Nariikiragi,sinakinguraumunwawanjye;kuko
wabikoze.
10Unkurehoinkoniyawe,ndumiweukubokokwawe.
11Iyoukihannyeukosoraumuntukubwogukiranirwa,uba
ufiteubwizabwekumarank'inyenzi:rwoseumuntuwese
niubusa.Sela.
12Uhoraho,umvaisengeshoryanjye,umvagutaka
kwanjye.Nturindeamarirayanjye,kukondi
umunyamahanganawe,kandindiumunyamahanga,nk'uko
basogokuruzabosebari.
13Unyirinde,kugirangonsubizeimbaraga,mbereyuko
njyaaha,kandisinzongerakubaho.
UMUTWEWA40
1(Kumucuranzimukuru,ZaburiyaDawidi.)Nategereje
nihanganyeUwiteka;nukoaranyanga,yumvagutaka
kwanjye.
2Yankuyemurwoboruteyeubwoba,muibumbaryuzuye,
anshyiraibirengekurutare,anshirahoinzirazanjye.
3Ashyiramukanwakanjyeindirimbonshya,ndetse
asingizeImanayacu:benshibazayibona,batinye,kandi
bizereUwiteka.
4HahirwaumuntuwiringiraUwiteka,akubahaabibone,
cyangwaabubahaibinyoma.
5Benshi,UwitekaManayanjye,niibikorwabyawebyiza
wakoze,n'ibitekerezobyawebitureba,ntibishobora
kubarwangobikubere:ndamutsembamenyesheje
nkabavuga,birarenze.irashoborakubarwa.
6Igitambon'amaturoutifuzaga;Wakinguyeugutwi
kwanjye.
7Hanyumandavuganti,Dorendaje:mugitabocy'igitabo
cyanditsweho,
8Manayanjye,nishimiyegukoraibyoushaka,yego,
amategekoyawearimumutimawanjye.
9Nabwirijegukiranukamuitorerorinini,doresinigeze
nirindaiminwayanjye,Uhoraho,urabizi.
10Sinahishegukiranukakwawemumutimawanjye;
Natangajeubudahemukabwawen'agakizakawe:Ntabwo
nahisheitoreroryanyuurukundorwawen'ukurikwawe.
11Uhoraho,ntundekeimbabazizawezirangwan'ubwuzu,
rekaurukundorwawen'ukurikwawebikomezekundinda.
12Kukoibibibitabarikabyangose,ibicumurobyanjye
byaramfashe,kuburyontabashakurebahejuru;barenze
umusatsiwumutwewanjye:nukoumutimawanjye
urandenga.
13Uhoraho,shimishwanokundokora:Uwiteka,ihutire
kumfasha.
14Nibakorwen'ikimwarohamwebashakishaubugingo
bwanjyekuburimbura;nibasubizweinyumakandibakorwe
nisonizinyifurizaikibi.
15Nibabeumusakakuberaibihemboby'isonizabo
bambwirabati:Aha,aha.
16Abagushakabosebishimekandibakwishime:abakunda
agakizakawebavugeubudahwemabati'Uwitekaakuzwe.
17Arikondiumukenekandinkennye;nyamaraUwiteka
aratekereza:uriumufashawanjyen'Umukizawanjye;
Ntutinde,Manayanjye.
UMUTWEWA41
1(Kumucuranzimukuru,ZaburiyaDawidi.)Hahirwa
utekerezaabakene:Uwitekaazamurokoramugihe
cy'amakuba.
2Uhorahoazamurinda,kandiamurinde;kandiazahirwaku
isi,kandintuzamutangakubushakebw'abanzibe.
3Uwitekaazamukomezakuburiribw'ububabare,uzakora
uburiribwebwosemuburwayibwe.
4Navuzenti:Uhoraho,ngiriraimbabazi,nkizaubugingo
bwanjye;kukonagucumuyeho.
5Abanzibanjyebambwiranabi,Azapfaryari,izinarye
rizarimbuka?
6Nibaajekundeba,avugaubusa:umutimaweukusanya
ibicumuro;iyoyagiyemumahanga,arabibwira.
7Abanyangabosebongoreranahamwe,barandwanya.
8Bavugakoindwarambi,imwiziritseho,noneamaze
kubeshyantazongerakubyuka.
9Yego,inshutiyanjyebwiteyamenyereye,uwonizeraga,
yariyeumugatiwanjye,yanzamuyeagatsinsino.
10ArikoUwiteka,ngiriraimbabazi,umpagurukekugira
ngombasabe.
11Ibyonibyonzikounkunda,kukoumwanziwanjye
atatsinze.
12Nayojewe,unshyigikiyeubunyangamugayobwanjye,
unshyiraimbereyaweubuziraherezo.
13HahirwaUwitekaImanayaIsiraheliitekaryosen'iteka
ryose.Amen,naAmen.
UMUTWEWA42
1.Nkukoigicapokinyererainyumay'imigeziy'amazi,niko
umutimawanjyeugukurikira,Mana.
2UmutimawanjyeufiteinyotakuMana,kuMananzima:
Nzazaryarikuzaimberey'Imana?
3Amosoziyanjeyarabayeinyamaamanywan'ijoro,mu
gihebakomezakumbwirabati'Imanayaweirihe?
4Iyonibutseibyo,nsukaubugingobwanjyemurinjye,
kukonarinajyanyenarubanda,najyanyenabomunzu
y'Imana,nijwiry'ibyishimon'ibisingizo,hamwen'imbaga
nyamwinshiyakundagaumunsiwera.
5Kukiwijugunywe,rohoyanjye?kandiniikigitumye
uhagarikaumutimamurinjye?nizerekourimuMana,
kukonzakomezakumushimirakumufashamumasoye.
6Manayanjye,rohoyanjyeyajugunywemurinjye,nicyo
gitumanzakwibukaukomokamugihugucyaYorodani,
n'Abamerumoni,kumusoziwaMizari.
7Hamagaracyanekurusakurw'amaziyawe,imirabayawe
yosen'imigeziyawebirandenze.
8NyamaraUwitekaazategekainezayekumanywa,nijoro
indirimboyeizabanananjye,kandinsengaImana
y'ubuzimabwanjye.
9NzabwiraImanaurutarerwanjye,Kukiwanyibagiwe?
kuberaikingendandirakuberagukandamizaumwanzi?

ZABURI
10Nk'inkotamumagufwayanjye,abanzibanjyebarantuka;
mugihebambwiraburimunsibati'Imanayaweirihe?
11Ubugingobwanjye,niikigitumyeujugunywa?Niiki
gitumyeuhagarikaumutimamurinjye?nizerekourimu
Mana,kukonzakomezakumushimira,ufiteubuzimabwiza
mumasoyanjye,kandiManayanjye.
UMUTWEWA43
1Mana,nciraurubanza,unsabeikiregocyanjyeku
ishyangaritubahaImana:Undokorekumuntuushukana
kandiurenganya.
2KukouriImanay'imbaragazanjye,niikigitumye
unyirukana?kuberaikingendandirakuberagukandamiza
umwanzi?
3Oherezaumucyowawen'ukurikwawe,nibanyobore;
Nibanzanekumusoziwawewera,nomumahemayawe.
4Ubwonibwonzajyakugicanirocy'Imana,kuMana
umunezerowanjyemwinshi,yego,Manayanjye,
ndagushimirakunanga.
5Kukiwijugunywe,rohoyanjye?Niikigitumye
uhagarikaumutimamurinjye?ibyiringiromuMana:kuko
nzakomezakumushimira,ufiteubuzimabwomumaso
hanjye,n'Imanayanjye.
UMUTWEWA44
1.
2Nigutewirukanyeabanyamahangaukubokokwawe,
ukabatera;mbegaukuntuwababajeabantu,ukabirukana.
3Kuberakobatabonyeigihugubatunzeinkotazabo,
cyangwaukubokokwabontikabakijije,ahubwoukuboko
kwawekw'iburyo,ukubokokwawe,n'umucyowomu
masohawe,kukowariubagiriyeneza.
4UriMwamiwanjye,Mana:tegekagutabarwakwa
Yakobo.
5Tuzanyuramuriwoweabanzibacu,tuzabakandagiramu
izinaryawetuzabakandagira.
6Kukontaziringiraumuhetowanjye,ntan'inkotayanjye
izankiza.
7Arikowadukijijeabanzibacu,ubakozaisoniabatwanga.
8MuManatwirataumunsiwose,kandiduhimbazaizina
ryaweubuziraherezo.Sela.
9Arikowarajugunye,ukaduteraisoni;Ntugendehamwe
n'ingabozacu.
10Utugizengodusubireinyumaumwanzi,kandi
abatwangabaranyagwa.
11Waduhayenk'intamazageneweinyama;kandi
wadutatanyemumahanga.
12Ugurishaubwokobwawekubusa,kandintiwongere
ubutunzibwawekubicirobyabyo.
13Utugiriranabiabaturanyibacu,ugusebyanokudusebya
abatuzengurutse.
14Waduhinduyeijambomumahanga,kuzunguzaumutwe
mubantu.
15Urujijorwanjyeruhoraimbereyanjye,kandiisonizo
mumasohanjyezarampishe,
16Kubwijwiry'uwatukanogutukaImana;kubera
umwanzinokwihorera.
17Ibyobyosebiratugeraho;nyamarantitwakwibagiwe,nta
nubwotwigezedukoraibinyomamumasezeranoyawe.
18Umutimawacuntusubiyeinyuma,ntan'intambwezacu
zigezezivamunzirayawe;
19Nubwowadukomerekejemucyuhocy'ikiyoka,
ukadupfukiranaigicucucy'urupfu.
20Nibatwaribagiweizinary'Imanayacu,cyangwa
twarambuyeamabokoimanaidasanzwe;
21Imanantishoborakubishakisha?kukoaziamabanga
yumutima.
22Yego,kubwawe,twicwaumunsiwose;tubarwa
nk'intamazokubaga.
23Kanguka,kukiusinziriye,Mwami?haguruka,
udutereraneubuziraherezo.
24Niikicyatumyeuhishamumasohawe,ukibagirwa
imibabaroyacunogukandamizwakwacu?
25Kukoubugingobwacubwunamyemumukungugu:inda
yacuyiziritsekuisi.
26Hagurukaudufashe,uducungurekubw'imbabazizawe.
UMUTWEWA45
1.umwanditsiwiteguye.
2Urimwizakurutaabanab'abantu:ubuntubusutswamu
minwayawe,nicyocyatumyeImanaiguhaimigishaiteka
ryose.
3Wambareinkotayawekuitako,yewebakomeye,
n'icyubahirocyawen'icyubahirocyawe.
4Kandimucyubahirocyaweugenderenezakuberaukuri,
ubugwanezanogukiranuka;kandiukubokokwawe
kw'iburyokuzakwigishaibintubiteyeubwoba.
5Umwambiwaweutyayemumutimaw'abanzib'umwami;
ahoabantubagwamunsiyawe.
6Manayanjye,intebeyawey'itekaryoseitekaryose:
inkoniy'ubwamibwaweniinkoniiboneye.
7Ukundagukiranuka,kandiwangaububi:Imanarero,
Manayawe,yagusizeamavutay'ibyishimohejuruya
bagenzibawe.
8Imyendayaweyoseihumuramira,naaloe,nacassia,mu
ngoroy'inzovu,bakunezeza.
9Abakobwab'Abamibarimubagorebaweb'icyubahiro:
iburyobwawewariuhagazeumwamikazimurizahabuya
Ophir.
10Wumve,mukobwawanjye,mazeutekereze,wumve
ugutwi;wibagirwekandiubwokobwawe,n'inzuyaso;
11Umwamireroazifuzacyaneubwizabwawe,kukoari
Umwamiwawe;kandiumusenge.
12UmukobwawaTiroazabaahariimpano;ndetse
n'abakiremubantubazakwinginga.
13Umukobwaw'umwamiafiteicyubahirocyoseimbere:
imyendayeniizahabuikozwe.
14Azazanwakumwamiyambayeimyenday'urushinge:
inkumibagenzibebamukurikirabazakuzanira.
15Bazanwamubyishimonomubyishimo,bazinjiramu
ngoroy'umwami.
16Ahokubabasogokuruzabazobaabanabawe,abo
ushoborakubaabatwarekuisiyose.
17Nzakwibutsaizinaryawemubihebyose,bityoabantu
bazagushimiraitekaryose.

ZABURI
UMUTWEWA46
1(Kumucuranzimukuruw'abahungubaKora,Indirimbo
kuriAlamoti.)Imananiubuhungiron'imbaragazacu,
ubufashabwanonemubibazo.
2Ntabworerotuzatinya,nubwoisiyakuweho,nubwo
imisoziyajyanwamunyanja;
3Nubwoamaziyacyoatontomakandiagahangayitse,
nubwoimisoziihindaumushyitsi.Sela.
4Harihouruzi,imigeziizashimishaumurwaw'Imana,
ahantuherah'ihemary'Isumbabyose.
5Imanairimuriwe;ntazanyeganyezwa:Imanaizamufasha,
kandiburyahakirikare.
6Abanyamahangabararakara,ubwamiburanyeganyega:
avugaijwirye,isiirashonga.
7UwitekaNyiringaboarikumwenatwe;ImanayaYakobo
niubuhungirobwacu.Sela.
8Ngwinourebeimirimoy'Uwiteka,ibyoyakozemu
butayu.
9Akoraintambarakugirangoisiirangire;avunaumuheto,
akataicumumuzuba;atwikaigaremumuriro.
10Ceceka,umenyekondiImana:Nzashyirwamu
mahanga,nzashyirwahejurumuisi.
UwitekaNyiringaboarikumwenatwe;ImanayaYakobo
niubuhungirobwacu.Sela.
UMUTWEWA47
1(Kumucuranzimukuru,Zaburiy'abahungubaKora.)
Yemwebakomaamashyi,yemwebantubose;
nimutakambireImanan'ijwiryogutsinda.
2KukoUhorahoarihejurucyane,ateyeubwoba;ni
Umwamiukomeyekuisiyose.
3Azatsindaabantubarimunsiyacu,n'amahangamunsi
y'ibirengebyacu.
4Azaduhitiramoumurage,ubwizabwaYakoboyakundaga.
Sela.
5Imanayazamutsen'ijwirirenga,Uwitekaavuzaimpanda.
6MuririmbeImanaishimwe,muririmbeibisingizo:
muririmbeUmwamiwacu,muririmbeibisingizo.
7KukoImanaariUmwamiw'isiyose:nimuririmbe
muhimbazaubwenge.
8Imanaiganjekumahanga:Imanayicayekuntebe
y'ubutagatifubwayo.
9Abatwareb'abantubateraniyehamwe,ndetsen'abantu
b'ImanayaAburahamu,kukoingabozomuisiariiz'Imana:
arashyizwehejurucyane.
UMUTWEWA48
1(IndirimbonaZaburikubahungubaKora.)Uwiteka
arakomeye,kandiashimwecyanemumujyiw'Imanayacu,
kumusoziwerawe.
2Nibyizamubihe,umunezerowisiyose,niumusoziwa
Siyoni,kuruhanderwamajyaruguru,umujyiwumwami
ukomeye.
3Imanaizwimungorozayoubuhungiro.
4Erega,abamibarateranye,banyurahamwe.
5Barabibonyebaratangara;baribafiteibibazo,bihutira
kugenda.
6Ubwobabwabafasheahongaho,n'ububabare,
nk'umugoreurimukaga.
WamennyeamatoyaTarshishn'umuyagawomu
burasirazuba.
8Nkukotwabyumvise,nikotwabibonyemumujyi
w'UwitekaNyiringabo,mumujyiw'Imanayacu:Imana
izabishirahoitekaryose.Sela.
9Twatekerejekubuntubwawebwujeurukundo,Mana,
hagatiy'urusengerorwawe.
10Mana,ukurikijeizinaryawe,nikoguhimbazakwawe
kugerakumperaz'isi:ukubokokwawekw'iburyokuzuye
gukiranuka.
11UmusoziwaSiyoniwishime,abakobwabaYuda
bishime,kuberaurubanzarwawe.
12UzengurukeSiyoni,uzengurukeibwire:ubwireiminara
yacyo.
13Menyanezaibihomebye,uzirikaneingoroye;
kugirangoubibwireibisekurubikurikira.
14EregaiyiMananiImanayacuubuziraherezo,
izatuyoborakugezakurupfu.
UMUTWEWA49
1(Kumucuranzimukuru,Zaburiy'abahungubaKora.)
Umvamwese,nimwumvemweseabatuyeisi:
2Habahasinohejuru,abakirenabatindi,hamwe.
3Akanwakanjyekazavugaubwenge;nogutekereza
kumutimawanjyebizababyunvikana.
4Nzategaugutwiumugani:Nzakingurainangayanjye,
5Kuberaikinkwiyegutinyamugihec'ikibi,igihe
ibicumurovyanjebitobora?
6Abiringiraubutunzibwabo,bakirataubwinshi
bw'ubutunzibwabo;
7Ntan'umwemuriboushoboragucunguraumuvandimwe
wemuburyoubwoaribwobwose,cyangwangoahaImana
incunguye:
8(Kubwogucungurwak'ubugingobwaboniiby'igiciro,
kandibirahagararaitekaryose:)
9Koakomezakubahoiteka,kandiatabonaruswa.
10Kukoabonakoabanyabwengebapfa,kimwe
n'umupfapfan'umunyarugomobarimbuka,bagasigira
abandiubutunzibwabo.
11Igitekerezocyabocy'imbereniukoamazuyabo
azahorahoiteka,n'ahobatuyeibisekuruzabyose;
bahamagaraibihugubyabonyumayizinaryabo.
12Nyamaraumuntuwubahwantagumaho:ameze
nk'inyamaswazirimbuka.
13Inzirayaboniubupfubwabo,arikourubyarorwabo
rwemezaibyobavuga.Sela.
14Bamezenk'intamabashyizwemumva;Urupfu
ruzabagaburira;kandiabakiranutsibazabatwaramu
gitondo;kandiubwizabwabobuzarimburamumvaaho
batuye.
15ArikoImanaizacunguraubugingobwanjyeimbaraga
z'imva,kukoizanyakira.Sela.
16Ntutinyeiyoumuntuakize,igiheicyubahirocy'inzuye
kizabacyiyongereye;
17Eregaiyoapfuyentacyoazatwara,icyubahirocye
ntikizamanukainyumaye.
18Nubwoakirihoyahayeumugishaubugingobwe,kandi
abantubazagushima,igiheuzabawifasheneza.
19Azajyamugisekurucyabasekuruza.Ntibazigera
babonaumucyo.

ZABURI
20Umuntuwubaha,ntasobanukirwe,amezenk'inyamaswa
zirimbuka.
UMUTWEWA50
1(ZaburiyaAsafu.)Imanaikomeye,ndetsena
NYAGASANI,yaravuze,kandiihamagariraisikuvaizuba
rirashekugezarirenga.
2MuriSiyoni,ubwizabw'Imana,Imanayamuritse.
3Imanayacuizaza,ntizicecekera:umurirouzamurigata
imbereye,kandihazabaumuyagamwinshicyane.
4Azahamagaraijururivuyehejuru,n'isi,kugirangoacire
urubanzaubwokobwe.
5Nimuteranyirizeaberabanjye,abasezeranyenanjye
ibitambo.
6Ijururizatangazagukiranukakwe,kukoImanaariyo
ubwayoiciraurubanza.Sela.
7Yemwebwokobwanjye,nimwumve,YemweIsiraheli,
nanjyenzabashinja:NdiImana,ndetsen'Imanayawe.
8Sinzagucyahakuberaibitambobyawecyangwaamaturo
yaweyatwitse,ngouhoreimbereyanjye.
9Sinzakuraikimasamunzuyawe,cyangwangoihenemu
nzuyawe.
10Kukoinyamaswazosezomuishyambaariizanjye,
kandiinkazirikumisoziigihumbi.
11Nziinyonizosezomumisozi,kandiinyamaswazomu
gasoziniizanjye.
12Iyonashonje,sinakubwira,kukoisiariiyanjye,kandi
yuzuye.
13Nzaryainyamaz'imfizi,cyangwanywaamarasoy'ihene?
14NimushimireImanaishimwe;kandiuzasezerana
Isumbabyose:
15Uzambazekumunsiw'amakuba,nzagukiza,
uzampimbaza.
16ArikoImanambiibwiraiti:"Urakoraikikugirango
utangazeamategekoyanjye,cyangwangoufateisezerano
ryanjyemukanwakawe?"
17Kubonawangaamabwiriza,ugateraamagamboyanjye
inyumayawe.
18Iyoubonyeumujura,nonehowamwemeye,kandi
wasangiyen'abasambanyi.
19Uhayeumunwawaweikibi,ururimirwawerukora
uburiganya.
20Wicayeukavuganabiumuvandimwewawe;usebya
umuhunguwawebwite.
21Ibyobyosewabikoze,ndaceceka.Wibwiragakonari
umunturwosenkawe,arikonzagucyaha,kandi
nzabitondekanyaimberey'amasoyawe.
22NonehotekerezakurimwebweabibagirwaImana,
kugirangontagucamoibice,kandintan'umweuzarokora.
23Umuntuweseutangaishimweanshimagiza,kandi
uyoboraibiganirobyenezanzaberekaagakizak'Imana.
UMUTWEWA51
1.kuranduraibicumurobyanjye.
2Unyuhanagurehoibicumurobyanjye,unkozehoibyaha
byanjye.
3Kukonemeraibicumurobyanjye,kandiicyahacyanjye
gihoraimbereyanjye.
4Niwowewenyine,nacumuyeho,kandinakozeikikibi
imbereyawe,kugirangoubeintunganeigiheuvuga,kandi
ugaragarenezaigiheuciraurubanza.
5Dorenaremewegukiranirwa;kandimucyahamama
yaransamye.
6Dore,wifuzaukurimugicecy'imbere,kandimugice
cyihisheuzanyerekaubwenge.
7Unkurehohyssop,nanjyenzabantanduye:nyuhagira,
kandinzabaumwerukurushaurubura.
8Unyumveumunezeron'ibyishimo;kugirangoamagufwa
wavunitseyishime.
9Hishamumasohaweibyahabyanjye,kandiuhanagure
ibicumurobyanjyebyose.
10Mana,umpemurinjyeumutimautanduye;kandi
mvugurureumwukamwizamurinjye.
11Ntuntekureyawe;kandintunyambureumwukawawe
wera.
Unsubizeumunezerow'agakizakawe;unshyigikire
n'umwukawawew'ubuntu.
13Nonehonzigishaabarengainzirazawe;kandi
abanyabyahabazahindukirakuriwewe.
14Manayanjye,unkuremumarasoyanjye,Mana
y'agakizakanjye,kandiururimirwanjyeruzaririmbamu
ijwiriranguruyeubutaberabwawe.
15Uhoraho,funguraiminwayanjye;Akanwakanjye
kazerekanaishimweryawe.
16Kukoudashakagutamba;ikindinayitanga:ntabwo
wishimiraituroryoswa.
17Ibitamboby'Imananiumwukaumenetse:umutima
umenetsekandiwihannye,Mana,ntuzasuzugura.
18NimugirirenezaSiyoni,mwubakeinkikeza
Yerusalemu.
19Nonehouzanezezwan'ibitambobyogukiranuka,
n'amaturoyoswan'amaturoyoseyatwitse,nibwo
bazatambiraibimasakugicanirocyawe.
UMUTWEWA52
1.ibyizaby'Imanabihoraho.
2Ururimirwaweruteguraibibi;nk'urwemberukarishye,
rukorauburiganya.
3Ukundaikibikurutaicyiza;nokubeshyaahokuvuga
gukiranuka.Sela.
4Ukundaamagamboyosearya,yeweururimirwibeshya.
5Imananayoizagusenyaubuziraherezo,izagukuraho,
igukuremurugorwawe,ikuranduremugihugucy'abazima.
Sela.
6Abakiranutsinabobazabona,batinye,kandibazamuseka:
7Dore,uyuniwemuntuutagizeImanaimbaragazayo;
arikoyizeragaubutunzibwinshi,akomezaimbaragamu
bubibwe.
8Arikomezenk'igiticy'umwelayokibisimunzuy'Imana:
Niringiyeimbabaziz'Imanaubuziraherezo.
9Nzagushimaitekaryose,kukowabikoze,kandi
nzategerezaizinaryawe.kukoaribyizaimbere
yabatagatifubawe.
UMUTWEWA53
1(KumucuranzimukurukuriMahalath,Maschil,Zaburi
yaDawidi.)Umupfapfayavuzemumutimaweati:"Nta

ZABURI
Manaibaho.Baryaruswa,kandibakozeibibibiteyeishozi:
ntan'umweukoraibyiza.
2Imanayarebyemuijuruirebaabanab'abantu,kugirango
irebenibahariabumva,bashakaImana.
3Umwewesemuriboyarasubiyeinyuma:bosebabaye
umwanda;ntan'umweukoraibyiza,oya,ntan'umwe.
4Abakozib'ibyahantabumenyibafite?Abaryaubwoko
bwanjyeukobaryaumugati:ntibambajijeImana.
5Baribafiteubwobabwinshi,ahontabwobabwaribuhari:
kukoImanayatatanyijeamagufway'uwagukikirije,
wabateyeisoni,kukoImanayabasuzuguye.
6IcyampaagakizakaIsirahelikavuyemuriSiyoni!Igihe
Imanaizagaruraiminyagoy'ubwokobwayo,Yakobo
azishima,Isiraheliirishima.
UMUTWEWA54
1..
2Mana,umvaisengeshoryanjye;umvaamagamboyomu
kanwakanjye.
3Kukoabanyamahangabahagurukiyekundwanya,kandi
abarenganyabashakaubuzimabwanjye:ntibashyizeImana
imbereyabo.Sela.
4Dore,Imananiumufashawanjye:Uwitekaarikumwena
bobashyigikiraubugingobwanjye.
5Azagororeraabanzibanjyeibibi,ubacikemukurikwawe.
6Nzagutambiraubusa,nzaguhimbazaizinaryawe,
Uhoraho;kukoaribyiza.
7Kukoyankijijeamakubayose,kandiijishoryanjye
ryabonyeicyifuzocyekubanzibanjye.
UMUTWEWA55
1(KumucuranzimukurukuriNeginoti,Maschili,Zaburi
yaDawidi.)Tegaugutwi,Mana;kandintukihishe
kwingingakwanjye.
2Unyiteho,unyumve:Ndaborogamukiregocyanjye,
ndataka;
3Kuberaijwiry'umwanzi,kuberagukandamizaababi,
kukobangiriyeibicumuro,kandibaranyanga.
4Umutimawanjyewarababajwecyanemurinjye,kandi
ubwobabwanjyebw'urupfubunkuyeho.
5Ubwobanoguhindaumushyitsibyangezeho,kandi
ubwobabwarandenze.
6Nanjyenti:"Icyampankagiraamababank'inuma!"kuko
icyogihenaguruka,nkaruhuka.
7Noneho,nazererakure,nkagumamubutayu.Sela.
8Nihutiraguhungaumuyagauhuhan'umuyaga.
9Uwiteka,urimburekandiugabanyeindimizabo,kuko
nabonyeurugomon'amakimbiranemumujyi.
10Kumanywananijorobarazengurukakurukutarwarwo:
ibibinabyoniagahindahagatiyacyo.
11Ububiburihagatiyacyo:uburiganyan'uburiganya
ntibivamumihandaye.
12Ntabwoumwanziyantutse;Icyogihenashoboraga
kubyihanganira:ekakandiniwewanyanze,niwe
wanyigishijekundwanya;icyogihenabanaramwihishe:
13Arikowowe,umuntuwangana,uyobora,kandi
tuziranye.
14Twesehamweinamanziza,mazetujyamunzuy'Imana
turikumwe.
15Urupfurufate,nibamanukevubaikuzimu,kukoububi
burimungozabo,nomuribo.
16NanjyenzambazaImana;Uhorahoazankiza.
17Nimugoroba,namugitondonasaasita,nzasenga
ndariracyane,kandiazumvaijwiryanjye.
18Yakijijeubugingobwanjyeamahoromuntambarayo
kundwanya,kukobaribenshiturikumwe.
19Imanaizumvakandiibababaze,ndetsen'uwahozeho
kera.Sela.Kuberakontampindukabafite,kubwibyo
ntibatinyaImana.
20Yarambuyeibiganzakubantubabanyeamahoro,yishe
isezeranorye.
21Amagamboyomukanwakeyariyoroshyekuruta
amavuta,arikointambarayarimumutimawe:amagambo
yeyariyoroshyekurutaamavuta,arikobakuramoinkota.
22ShiraumutwarowawekuriUwiteka,nawe
azagukomeza:ntazigeranarimweyemereraabakiranutsi
kwimurwa.
23ArikowoweMana,uzabamanuremurwoborwo
kurimbuka:abantub'amarason'ababeshyantibazabaho
igicecy'iminsiyabo;arikonzakwiringira.
UMUTWEWA56
1(KumucuranzimukurukuriJonathelemrechokim,
MichtamuwaDawidi,igiheAbafilisitiyabamujyanagai
Gati.)Manayanjye,mbabarira,kukoumuntuyarikumira
bunguri;arwanaburimunsiarandenganya.
2Abanzibanjyebarikumiraburimunsi,kukoaribenshi
kundwanya,yeweNyiricyubahiro.
Niikihegihentinya,nzakwiringira.
4MuMananzashimiraijamboryayo,muMananiringiye;
Sinzatinyaicyoumubiriushoborakunkorera.
5Burimunsibarwanyaamagamboyanjye,ibitekerezo
byabobyosebirandwanyakuberaikibi.
6Bateranirahamwe,bihisha,berekanaintambwezanjye,
iyobategerejeubugingobwanjye.
7Bazahungaibicumurobyabo?Manayawe,muburakari
bwawe,ujugunyeabantu.
8Wambwirainzererezizanjye:shyiraamarirayanjyemu
icuparyawe:ntibarimugitabocyawe?
9Iyongutakambiye,abanzibanjyebazasubirainyuma,ibi
ndabizi;kukoImanaariiyanjye.
10NzashimaijamboryayomuMana,muMwami
nzashimiraijamboryayo.
11NiringiyeImana,sinzatinyaicyoumuntuyankorera.
12Manayanjye,indahirozawezirandeba,nzagushima.
13Kukowakijijeubugingobwanjyeurupfu,ntuzarokora
ibirengebyanjyengongwe,kugirangongendeimbere
y'Imanamumucyow'abazima?
UMUTWEWA57
1(Kumucuranzimukuru,Altaschith,Mikamamuwa
Dawidi,igiheyahungagaSawulimubuvumo.)Mana,
ngiriraimbabazi,kukoumutimawanjyeurakwiringiye:
yego,mugicucucyawe.Nzahungiraamababa,kugeza
ubwoibyagobizababirenze.
2NzatakambiraImanaisumbabyose;kuManaunkorera
byose.

ZABURI
3Azoherezaavuyemuijuru,ankizeigitutsicy'uwamize
bunguri.Sela.Imanaizoherezaimbabazizayon'ukuri
kwayo.
4Umutimawanjyeurimuntare,kandindaryamyemuribo
batwikwa,ndetsen'abanab'abantu,amenyoyaboni
amacumun'imyambi,ururimirwaborukabainkotaityaye.
5Mana,uzamurwehejuruy'ijuru;Icyubahirocyawekibe
hejuruy'isiyose.
6Bateguyeurushunduraintambwezanjye;rohoyanjye
yunamye:bacukuyeurwoboimbereyanjye,hagatiaho
baguyeubwabo.Sela.
7Manayanjye,umutimawanjyeurahagaze,Nzaririmba
kandinshime.
8Kanguka,icyubahirocyanjye,kanguka,inangan'inanga:
Nanjyeubwanjyenzabyukakare.
9Uhoraho,nzagushimamubantu:Nzakuririmbiramu
mahanga.
10Kukoimpuhwezawearinyinshimuijuru,n'ukuri
kwawekubicu.
11Mana,uzamurwehejuruy'ijuru,icyubahirocyawekibe
hejuruy'isiyose.
UMUTWEWA58
1(Kumucuranzimukuru,Altaschith,Mikamamuwa
Dawidi.)Esekoko,uvugagukiranuka,itorero?Mwabantu
b'abantu,muraciraimanzazitabera?
2Yego,mumutimamukoraibibi;upimaurugomo
rwamabokoyawekwisi.
3Ababibatandukanijwen'inda:barayobyabakimara
kuvuka,bavugaibinyoma.
4Uburozibwabobumezenk'uburozibw'inzoka:bameze
nk'umuntuwumvautumvaamuhagarikaugutwi;
5Bitazumvaijwiry'abakundana,igikundirontikigira
ubwenge.
6Mana,menyo,amenyoyabo,menyaamenyomanini
y'intarezikirinto,Uwiteka.
7Nibashongank'amaziatemba,iyoyunamyeumuhetowe
kugirangoaraseimyambiye,nibice.
8Nkakuryakw'igisimbagishonga,rekaburiwesemuribo
apfe:nk'umugorewavutsebidatinze,kugirangobatabona
izuba.
9Mbereyukoinkonozawezumvaamahwa,azayakuraho
nk'umuyaga,yabamuzima,n'uburakaribwe.
10Umukiranutsiazishimaabonyekwihorera,azamesa
ibirengemumarasoy'ababi.
11Kugirangoumuntuavugeati:Niukurihariingororano
kubakiranutsi,niukuriniImanaiciraimanzaisi.
UMUTWEWA59
1(Kumucuranzimukuru,Altaschith,Michtamuwa
Dawidi;igiheSawuliyohereje,barebainzuyokumwica.)
Manayanjye,unkizeabanzibanjye,unkingire
abampagurukiye.
2Unkuremubakozib'ibibi,unkizeabantub'amaraso.
3Erega,bararyamyebategerejeubugingobwanjye:
abanyembaragabateraniyekundwanya;Ntabwoari
ibicumurobyanjye,cyangwaibyahabyanjye,Uwiteka.
4Barirukakandibitegurantakosaryanjye:kanguka
umfashe,dore.
5Nonehorero,Uhoraho,Mananyir'ingabo,Imanaya
Isiraheli,kangukausureamahangayose:ntugirire
impuhweabanyabyahababi.Sela.
6Bagarukanimugoroba:bavuzaurusakunk'imbwa,
bazengurukaumujyi.
7Dorebapfundikaumunwawabo:inkotazirimuminwa
yabo,kukoaribandebumva?
8ArikoUhoraho,uzabaseka;uzagiraabanyamahangabose
bagusebya.
9Kuberaimbaragazayonzagutegereza,kukoImanaariyo
nkingira.
10Imanay'imbabazizanjyeizambuza:Imanaizandeka
mbonaicyifuzocyanjyekubanzibanjye.
11Ntubice,kugirangoubwokobwanjyebutibagirwa:
ubatatanyen'imbaragazawe;ubamanure,Uwitekaingabo
yacu.
12Kubw'icyahacy'akanwakabon'amagamboy'iminwa
yabonibarekekwishima,nogutukananokubeshyaibyo
bavuga.
13Nubakoresheuburakari,ubarye,kugirangobatabaho:
kandiubamenyeshekoImanaitegekaYakobokugezaku
mperay'isi.Sela.
14Nimugorobanibagaruke;nibarekebasakuzenk'imbwa,
bazengurukeumujyi.
15Nibagenderehejuruyinyama,kandibarakariraniba
batanyuzwe.
16Arikonzaririmbaimbaragazawe,yego,Nzaririmbira
muijwiriranguruyeimbabazizawemugitondo,kuko
wambereyeubuhungiron'ubuhungirokumunsiw'amakuba
yanjye.
17Mbaragazanjye,nzakuririmbira,kukoImanaariyo
nkingira,kandiniyompuhwezanjye.
UMUTWEWA60
1.,wadutatanye,ntiwishimiye;Ongerauhindukirekuritwe.
2Waremyeisiguhindaumushyitsi;wamennye:kiza
ibyayirenze;kukoiranyeganyega.
3Weretseubwokobwaweibintubikomeye:waturemye
kunywavinoyogutangara.
4Wahayeibenderaabafiteubwoba,kugirangoryerekanwe
kuberaukuri.Sela.
5Kugirangoumukunziwawearokoke;Kizaukuboko
kwawekw'iburyo,unyumve.
6Imanayavuzemubwerabwayo;Nzishima,nzagabana
Shekemu,mpuzeikibayacyaSuccoti.
7Galeediniuwanjye,Manaseniuwanjye;Efurayimu
kandiniimbaragaz'umutwewanjye;UBuyudanibwo
butangaamategekoyanjye;
8Mowabuniigikarabirocyanjye;hejuruyaEdomu
nzirukanainkwetozanjye:Abafilisitiya,uzatsindakubera
njye.
Nindeuzanzanamumujyiukomeye?Nindeuzanyobora
muriEdomu?
10Mana,ntiwifuzakutwirukana?wowe,Mana,
utasohokanyen'ingabozacu?
11Duheubufashabuturukakubibazo,kukoubufasha
bw'umuntuariubusa.
12TuzakoraubutwaribinyuzekuMana,kukoariyo
izakandagiraabanzibacu.

ZABURI
UMUTWEWA61
1(KumucuranzimukurukuriNegina,ZaburiyaDawidi.)
Umvagutakakwanjye,Mana;witabeisengeshoryanjye.
2Nzagutakambirakuvakumperay'isi,igiheumutima
wanjyeuzabawuzuye,unyoborekurutarerurihejuru
yanjye.
3Kukowambereyeubuhungiro,n'umunaraukomeye
uturutsekumwanzi.
4Nzagumamuihemaryaweubuziraherezo,nziringira
amababayaweyihishe.Sela.
5EregaMana,wumviseindahirozanjye:wampaye
umuragew'abatinyaizinaryawe.
6Uzarambaigihecy'umwami,n'imyakayeibisekuruza
byinshi.
7Azagumaimberey'Imanaubuziraherezo:Witegure
imbabazin'ukuri,bishoborakumurinda.
8Nzaririmbiraizinaryaweitekaryose,kugirangonkore
indahirozanjyeburimunsi.
UMUTWEWA62
1(Kumucuranzimukuru,kuriYeduti,ZaburiyaDawidi.)
MubyukuriumutimawanjyeutegerejeImana:agakiza
kanjyekavuyekuriwe.
2Niwerutarerwanjyegusan'agakizakanjye;niwe
ukwirwanaho;Ntabwonzanyeganyezwacyane.
3Uzatekerezakugezaryarikugiriranabiumuntu?
Muzicwamwese:muzabank'urukutarwokunama,kandi
nk'uruzitirorunyeganyega.
4Bagirainamayokumujugunyamucyubahirocye:
bishimiraibinyoma:bahaumugishaumunwa,ariko
bavumaimbere.Sela.
5Rohoyanjye,itegerezaImanagusa;kukoibyontegereje
biturukakuriwe.
6Niwerutarerwanjyegusan'agakizakanjye:niwe
nkingabozanjye;Sinzanyeganyezwa.
7MuMananihoagakizakanjyen'icyubahirocyanjye:
urutarerw'imbaragazanjye,n'ubuhungirobwanjye,birimu
Mana.
8Mumwizereigihecyose;yemwebantu,musukeumutima
waweimbereye:Imananiubuhungirokuritwe.Sela.
9Mubyukuriabagabobomurwegorwohasiniubusa,naho
abagabobomurwegorwohejurunibinyoma:gushyirwa
muburinganire,biroroshyerwosekurutaubusa.
10Ntukiringiregukandamizwa,kandintukabeimpfabusa
mubujura:nibaubutunzibwiyongereye,ntukabishyire
umutimawawe.
Imanayavuzerimwe;kabirinumviseibi;izombaragani
iz'Imana.
12Uhoraho,naweniwoweimbabazi,kukouhayeumuntu
weseimirimoye.
UMUTWEWA63
1(ZaburiyaDawidi,igiheyarimubutayubwaYuda.)
Mana,uriImanayanjye;Nzagushakishahakirikare:roho
yanjyeirakwifuza,umubiriwanjyeurakwifuzamugihugu
cyumutsekandigifiteinyota,ahontamaziahari;
2Kubonaimbaragazawen'icyubahirocyawe,nk'uko
nakubonyeahera.
3Kuberakoinezayaweirutaubuzima,iminwayanjye
izagushima.
4Ngukonzaguhaumugishankiriho:Nzamurambura
amabokomuizinaryawe.
5Ubugingobwanjyebuzanyurwank'urusendan'ibinure;
Akanwakanjyekazagushiman'iminwayishimye:
6Iyonkwibutsekuburiribwanjye,nkakuzirikanamu
masahayanijoro.
7Kuberakowabayeumufashawanjye,bityonzishimamu
gicucucy'amababayawe.
8Umutimawanjyeuragukurikira,ukubokokwawe
kw'iburyokuranshigikiye.
9Arikoabashakaubugingobwanjye,kugirango
baburimbure,bazajyamunsiy'isi.
10Bazagwakunkota:bazabaumugabanew'ingunzu.
11ArikoumwamiazishimiraImana;Umuntuwese
uzarahiraazahimbaza,arikoumunwaw'abavugaibinyoma
uzahagarikwa.
UMUTWEWA64
1(Kumucuranzimukuru,ZaburiyaDawidi.)Umvaijwi
ryanjye,Mana,muisengeshoryanjye:urindeubuzima
bwanjyegutinyaumwanzi.
2Hishainamay'ibangay'ababi;bivuyemukwigomeka
kw'abakozib'ibyaha:
3Nindeuzunguzaururimink'inkota,akunamaimiheto
kugirangoaraseimyambiyabo,ndetsen'amagambo
asharira:
4Kugirangobaraserwihishwabitunganye:muburyo
butunguranyebaramurasa,ntibatinye.
5Barishishikarizwamukibazokibi:basangiyeimitego
bonyine;Bati:Nindeuzababona?
6Bashakishaibicumuro;barangizabashakishaumwete:
ibitekerezobyimberemuriburikimwemuribyo,numutima,
nibyimbitse.
7ArikoImanaizabarasaumwambi;muburyo
butunguranyebazakomereka.
8Nicyogitumaururimirwaborugwakuribo:abababona
bosebazahunga.
9Kandiabantubosebazatinya,bamenyesheumurimo
w'Imana;kukobazatekerezanezaibyoakora.
10AbakiranutsibazishimiraUhoraho,kandibamwiringire;
kandiabakiranutsibosebafiteimitimabazishimira.
UMUTWEWA65
1(Umucuranzimukuru,Zaburin'indirimboyaDawidi.)
Mana,ishimweriragutegereje,Siyoni:kandiindahiro
izakuzirirwa.
2Yemweabumvaamasengesho,abantubosebazazakuri
wewe.
3Ibibibirandenga:nahoibicumurobyacu,uzabihanagure.
4Hahirwaumuntuwihitiyemo,kandiaguterakwiyegereza,
kugirangoaturemubigobyawe:tuzanyurwan'ibyizabyo
munzuyawe,ndetsen'urusengerorwawerwera.
5Woweuzadusubizaibintubiteyeubwobamubukiranutsi,
Manay'agakizakacu;Nindewiringiraimpandezosez'isi,
n'izirikurey'inyanja:
6Imbaragazayozikomeravubaimisozi;gukenyera
imbaraga:

ZABURI
7Bikomezaurusakurw'inyanja,urusakurw'imipfunda
yabo,n'imivurunganoy'abantu.
8Abatuyemubicebyose,batinyaibimenyetsobyawe,
ukoraibyishimobyomugitondonanimugorobakugira
ngowishime.
9Urasuraisi,ukayuhira:urayitungishacyaneuruzi
rw'Imanarwuzuyeamazi:ubateguriraibigori,igihe
wabiteganyirije.
10Wuhiraimigeziyacyocyane:ukemuraimigeziyacyo:
uhindurabyoroshyeimvura,ugahaimigishaamasokoyayo.
11Wambikaikambaumwakamwizawawe;n'inzirazawe
zigabanyaibinure.
12Bamanukamurwurirwomubutayu:imisozimito
irishimaimpandezose.
13Inzurizambayeimikumbi;ibibayanabyobitwikiriwe
n'ibigori;basakuzabishimye,nabobaririmba.
UMUTWEWA66
1.
2Nimuririmbeicyubahirocy'izinarye,muhimbaze
icyubahirocye.
3BwiraImana,Mbegaukuntuurimubimubikorwabyawe!
kubububashabwawebwimbaragazaweabanzibawe
bazakwiyegurira.
4Isiyoseizagusenga,izakuririmbira;Bazaririmbiraizina
ryawe.Sela.
5Ngwinourebeimirimoy'Imana:iteyeubwobamubyo
akoreraabanab'abantu.
6Yahinduyeinyanjamubutakabwumutse:banyuramu
mwuzuren'amaguru:nihotwamwishimiye.
7Ategekaimbaragazeubuziraherezo;amasoyeakareba
amahanga:inyeshyambantizishyirehejuru.Sela.
8Mwabantubacu,duheumugishaImanayacu,mazeijwi
ry'ishimweryeryumvikane:
9Ifataubugingobwacumubuzima,kandiitababazwa
n'ibirengebyacu.
10KukowoweMana,watweretse:watugeragejenk'uko
ifezaigeragezwa.
11Watuzanyemurushundura;Washyizeumubabaromu
rukenyerero.
12Watumyeabantubatwambikaimitwe;twanyuzemu
murironomumazi,arikowadusohokanyeahantuhakize.
13Nzinjiramunzuyawen'amaturoyoswa:Nzaguha
indahirozanjye,
14Ibyoiminwayanjyeyabivuze,akanwakanjyekavuze,
igihenarimukaga.
15Nzagutambiraibitambobyoswaby'amavuta,n'imibavu
y'intama.Nzatangaibimasabifiteihene.Sela.
16Nimuzemwumve,mweseabatinyaImana,nanjye
nzabamenyeshaibyoyakoreyeubugingobwanjye.
17Namutakambiyen'akanwakanjye,nukoanshimira
ururimirwanjye.
18Nibambonaibicumurobyanjyemumutimawanjye,
Uwitekantazanyumva:
19Arikoniukuri,Imanayaranyumvise;Yitabiriyeijwi
ry'amasengeshoyanjye.
20Imanaishimwe,itampinduyeamasengeshoyanjye,
cyangwaimbabazizayo.
UMUTWEWA67
1(KumucuranzimukurukuriNeginoti,Zaburicyangwa
Indirimbo.)Imanaitugirireimpuhwe,kandiiduheimigisha;
kandiutumemumasohehatumurikira;Sela.
2Kugirangoinzirayaweimenyekanekuisi,ubuzima
bwawebukizamumahangayose.
3Mana,abantubagushime;abantubosenibagushime.
4Yemweamahangayishimekandiaririmbeumunezero,
kukouzaciraabantuimanzamubutabera,kandiutegeke
amahangayokuisi.Sela.
5Mana,abantubagushime;abantubosenibagushime.
6Ubwonibwoisiizatangaumusarurowe;kandiImana,
ndetsen'Imanayacubwite,izaduhaimigisha.
7Imanaizaduhaumugisha;Imperazosez'isizizamutinya.
UMUTWEWA68
1(Kumucuranzimukuru,ZaburicyangwaIndirimboya
Dawidi.)RekaImanaihaguruke,abanzibayobatatanye:
abamwangabahungeimbereye.
2Nkukoumwotsiwirukanwa,nikoubirukane:nkuko
ibishasharabishongambereyumuriro,nikoababi
barimbukaimbereyImana.
3Arikoabakiranutsibanezerwe;nibishimeimberey'Imana:
yego,nibishimecyane.
4RirimbiraImana,uririmbeishimweryayo:uhimbaze
uzamukamuijuruwitwaJAH,kandiwishimireimbereye.
5Sew'impfubyi,n'umucamanzaw'abapfakazi,niImana
ahoituye.
6Imanaiturawenyinemumiryango:ikuramo
ababoheshejweiminyururu,arikoinyeshyambazibamu
gihugucyumye.
7Mana,igihewasohokagaimberey'ubwokobwawe,igihe
wanyuragamubutayu;Selah:
8Isiiranyeganyega,ijurunaryoriramanukaimbere
y'Imana:ndetsenaSinayiubwayoyimuweimberey'Imana,
ImanayaIsiraheli.
9Mana,wakoherejeimvuranyinshi,ahowemejeumurage
wawe,igihewariunaniwe.
10Itoreroryanyuryayibayemo:Mana,wateguyeibyiza
byawekubakene.
11Uwitekayatanzeijambo:abantubenshibabitangaje.
12Abamib'ingabobahunzebidatinze,uwagumyemurugo
agabanaiminyago.
13Nubwomwaryamyemunkono,muzamerank'amababa
y'inumayuzuyehoifeza,amababayenazahabu
y'umuhondo.
14IyoIshoborabyoseyatataniyeabamimuriyo,yariyera
nk'uruburamuriSalimoni.
15Umusoziw'Imananink'umusoziwaBashani;umusozi
muremurenk'umusoziwaBashani.
16Kukimwamisozimiremiremusimbuka?uyuniwo
musoziImanaishakaguturamo;yego,Uwiteka
azayituramoubuziraherezo.
17Amagarey'Imananiibihumbimakumyabiri,ndetse
n'ibihumbiby'abamarayika:Uwitekaarimuribo,nkomuri
Sinayi,ahera.
18Wazamutsehejuru,uyoboraimbohe:wakiriyeabantu
impano;yego,kubigometsenabo,kugirangoUwiteka
Imanaibanemuribo.

ZABURI
Uwitekaahimbazwe,uturemereraburimunsiinyungu,
ndetsen'Imanay'agakizakacu.Sela.
20ImanayacuniImanay'agakiza;kandiniIMANA
Uwitekaniwebibazobiturukakurupfu.
21ArikoImanaizakomeretsaumutwew'abanzibayo,
n'umutwew'ubwoyabw'umuntuukomezakubamubyaha
bye.
22Uwitekaati:NzagaruraiBashani,nzagaruraubwoko
bwanjyemunyanjay'inyanja:
23Kugirangoikirengecyawekijugunywemumaraso
y'abanzibawe,n'ururimirw'imbwazawe.
24Mana,babonyeinzirazawe,ndetsen'inziraz'Imana
yanjye,Mwamiwanjye,ahera.
25Abaririmbyibagiyembere,abacurangakubikoresho
bakurikiranyuma;muriboharimoabakobwabakinana
timbrels.
26ImanaiheumugishaImanamumatorero,ndetsena
Nyagasani,kuisokoyaIsiraheli.
27HarihoBenyaminimutohamwen'umutwarewabo,
ibikomangomaby'uBuyudan'inamayabo,ibikomangoma
byaZebuluni,n'ibikomangomabyaNafutali.
28Imanayaweyategetseimbaragazawe:komera,Mana,
ibyowadukoreyebyose.
29KuberaurusengerorwaweiYeruzalemu,abami
bazakuzaniraimpano.
30Wamaganeitsindary'abacumu,imbagay'ibimasa
hamwen'inyanaz'abantu,kugezaigiheumuntuwese
azishyikirizaibiceriby'ifeza:nimutatanyirizeabantu
bishimiraintambara.
31AbaganwabazavamuMisiri;Etiyopiyavubaaha
iramburaImanaamaboko.
32NimuririmbireImana,yemwebwamibwokuisi;
NimuririmbireUhoraho,Selah:
33Ujyakuijururyomuijururyakera;dorekoherezaijwi
rye,kandiiryojwirikomeye.
34MubwireImanaimbaraga,icyubahirocyekirihejuruya
Isiraheli,kandiimbaragazayozirimubicu.
35Mana,uriubwobabuturutseahantuhatagatifu:Imanaya
Isiraheliniyoihaubwokobwayoimbaragan'imbaraga.
Imanaishimwe.
UMUTWEWA69
1(KumucuranzimukurukuriShoshannim,Zaburiya
Dawidi.)Nkiza,Mana;kukoamaziyinjiyemubugingo
bwanjye.
2Narohamyemubyondobyimbitse,ahobidahagaze:
Ninjiyemumazimaremare,ahoumwuzureunyuzura.
3Ndambiwekurirakwanjye:umuhogowanjyewumye:
amasoyanjyeananirwamugihentegerejeImanayanjye.
4Abanyangantampamvu,barenzeumusatsiwomu
mutwewanjye:Abandimbura,nkabaabanzibanjyenabi,ni
abanyembaraga,hanyumansubizaibyontatwaye.
5Mana,uziubupfubwanjye;kandiibyahabyanjyentabwo
bihishe.
6UwitekaMananyir'ingabo,ntukagireisonikubwanjye,
ntukagireisonikubwanjye,ManayaIsiraheli.
7Kuberakoariwowe,natutswe;Isonizipfutsemumaso.
8Nabayeumunyamahangakuribarumunabanjye,kandi
ndiumunyamahangakubanabamama.
9Eregaishyakary'inzuyaweryarandya,kandiibitutsi
by'abatutsebyaguyekurinjye.
10Igihenarize,nkanahanaubugingobwanjyekwiyiriza
ubusa,ibyobyariugutukwakwanjye.
11Nambaraimyendayanjye,mazembaberaumuganikuri
bo.
12Abicayekuirembobarandwanya;kandinariindirimbo
yabasinzi.
13Arikojewe,isengeshoryanjyendakwinginze,Uhoraho,
mugihecyemewe:Mana,imbabazizawenyinshiunyumve,
mukurik'agakizakawe.
14Unkuremubyondo,kandintucike,rekankizwemu
banyanga,nomumazimaremare.
15Ntukarengereumwuzurew'amazi,kandiikuzimu
ntumirebunguri,kandiurwobontirumfungaumunwa.
16Uhoraho,nyumva.kukoinezayaweyujeurukundoari
nziza:mpindukiriraukurikijeimbabazizawenyinshi.
17Ntukihisheumugaraguwawemumasohawe;kukondi
mubibazo:nyumvavuba.
18Nyegereubugingobwanjye,ucungure:unkizeabanzi
banjye.
19Wamenyeibitutsibyanjye,isonizanjyen'ikimwaro
cyanjye,abanzibanjyebosebariimbereyawe.
20Igitutsicyanshenguyeumutima;kandinuzuye
umubabaro:kandinashakagabamwekugiraimpuhwe,
arikontayo;nokubahumuriza,arikonasanzentayo.
21Bampayekandiinyamaz'inyamazanjye;kandiinyota
yanjyebampayevinegereyokunywa.
22Amezayaboahindukeumutegoimbereyabo,kandi
ibyaribikwiyekubabyiza,bibeumutego.
23Amasoyaboahindukeumwijima,kugirangobatabona;
kandibakoreikibunocyaboubudahungabana.
24Nubasukehouburakaribwawe,uburakaribwawe
burakare.
25Ahobatuyehabeubutayu;kandintihagiren'umweuba
mumahemayabo.
26Kukobatotezauwowakubise;kandibavugana
akababarok'abowakomeretse.
27Ongerahoibicumurobyabokumakosayabo,ntibajye
mugukiranukakwawe.
28Nibakurwemugitabocy'abazima,kandintibandikirwe
abakiranutsi.
29Arikondiumukenekandimfiteagahinda:Manayanjye,
agakizakawekanshyirahejuru.
30Nzahimbazaizinary'Imanan'indirimbo,kandi
nzayisingizanshimira.
31IbyokandibizashimishaUwitekakurutainkacyangwa
ikimasagifiteamahemben'inono.
32Abicishabugufibazabibona,banezerwe,kandiumutima
waweuzabahoushakishaImana.
33KukoUwitekayumvaabakene,kandintasuzugura
imfungwaze.
34Ijurun'isinibimushime,inyanjan'ibiyirimobyose.
35KukoImanaizakizaSiyoni,kandiizubakaimigiy'u
Buyuda,kugirangobahaturekandibayigarurire.
36Urubutorw'abagaraguberuzaragwa,kandiabakunda
izinaryebazagumamo.
UMUTWEWA70
1.Ihutirekumfasha,Uhoraho.
2Nibakorwen'ikimwarokandibashobewebashaka
ubuzimabwanjye:nibasubireinyuma,bayobewe,bifuza
kubabaza.

ZABURI
3Nibasubizweinyumakuberaibihemboby'isonizabo
bavuga,Aha,aha.
4Abagushakabosebishimekandibakwishimire,kandi
abakundaagakizakawebavugeubudahwemabati:'Imana
ikuzwe.
5Arikondiumukenekandinkennye,nimwihutire,Mana,
niwowemutabaziwanjyen'umukizawanjye;Uhoraho,
ntutinde.
UMUTWEWA71
1Uhoraho,muriwowe,ndakwiringira,ntuzigerenarimwe
murujijo.
2Unkizemugukiranukakwawe,untezeguhunga:ugutwi
ugutwi,unkize.
3Uzabeubuturobwanjyebukomeye,ahonshoboraguhora
niyambaza:wampayeitegekoryokunkiza;kukouriurutare
rwanjyen'ibihomebyanjye.
4Manayanjye,unkizemukubokokw'ababi,mukuboko
k'umukiranutsikandiw'umugome.
5Kukoariwowebyiringirobyanjye,MwamiMana,ni
wowebyiringirobyanjyekuvankirimuto.
6Nawenakuwemunda,niwowewankuyemundaya
mama:ishimweryanjyerizahorahoitekaryose.
7Ndiigitangazakuribenshi;arikouriubuhungirobwanjye
bukomeye.
8Umunwawanjyewuzuzeishimweryawen'icyubahiro
cyaweumunsiwose.
9Ntuntemugihecy'ubusaza;Ntunteigiheimbaragazanjye
zishira.
10Kukoabanzibanjebambwira;kandiabategereje
ubugingobwanjyebafatainamahamwe,
11Bati,Imanayaramutaye:itotezaimufate;kukonta
n'umwewamutabara.
12Mana,ntubekureyanjye,Manayanjye,ihutire
kumfasha.
13Nibashobekandibarimbweariabanzib'ubugingo
bwanjye;nibatwikirizweibitutsin'agasuzugurobinshaka.
14Arikonzakomezakwiringiraubudasiba,kandi
nzagushimiracyane.
15Akanwakanjyekazagaragazagukiranukakwawe
n'agakizakaweumunsiwose;kukontaziumubarewabyo.
16Nzagendamumbaragaz'UwitekaIMANA:Nzavuga
ubutaberabwawe,ndetsen'ubwawegusa.
17Mana,wanyigishijekuvankirimuto,kandikugezaubu
ntangajeibikorwabyawebitangaje.
18NonehoMana,mazegusazanokumeraimvi,Mana,
ntundeke;kugezaubwoneretseimbaragazawekuriiki
gisekuru,n'imbaragazawekuribosebazaza.
19Manayanjye,gukiranukakwawenihejurucyane,
wakozeibintubikomeye:Mana,umezenkawe!
20Wowewanyeretseibibazobikomeyekandibikomeye,
uzongerakunyobora,kandiuzanzuramunsiy'isi.
21Uzongeraubukurubwanjye,umpumurizeimpandezose.
22Nanjyenzagushimirahamwenazaburi,ndetsen'ukuri
kwawe,Manayanjye,nzakuririmbirainanga,yewe
NyirubutagatifuwaIsiraheli.
23Iyoimiririmbireyanjyeizanezerwacyane.n'ubugingo
bwanjye,wacunguye.
24Ururimirwanjyeruzavugaibyerekeyegukiranuka
kwaweumunsiwose,kukobarumiwe,kukobakozwe
n'ikimwaro,bashakakungiriranabi.
UMUTWEWA72
1(ZaburiyaSalomo.)ManaMana,imanzazaweno
gukiranukakwawe.
2Azaciraubwokobwaweubutabera,abakenebawebacire
urubanza.
3Imisoziizazaniraamahoroabantu,n'imisozimito,kubwo
gukiranuka.
4Azaciraimanzaabakene,azakizaabanab'abatishoboye,
kandiazacamoibiceabarenganya.
5Bazagutinyaigihecyoseizuban'ukwezibihoraho,
ibisekuruzabyose.
6Azamanukank'imvurakubyatsibyaciwe:nk'imvura
ivomeraisi.
7Mugihecye,abakiranutsibazateraimbere;n'amahoro
menshimugiheukwezikuramba.
8Azategekakandikuvakunyanjakugerakunyanja,no
muruzikugerakumperaz'isi.
9Ababamubutayubazunamaimbereye;Abanzibe
bazarigataumukungugu.
10AbamibaTarishishin'ibirwabazanaimpano:abamiba
ShebanaSebabazatangaimpano.
11Yego,abamibosebazagwaimbereye:amahangayose
azamukorera.
12Kukoazarokoraabatishoboyeigiheazabaarira;abakene
nabo,kandiudafiteumufasha.
13Azarokoraabakenen'abatishoboye,kandiazakiza
ubugingobw'abatishoboye.
14Azakizaubugingobwabouburiganyan'ubugizibwa
nabi,kandiamarasoyaboazabaay'agaciroimbereye.
15Azabaho,kandiazahabwaizahabuyaSheba:
amusengereubuziraherezo;kandiazashimwaburimunsi.
16Kuisihazabaibigoribikecyanekuisi,imbutozacyo
zizahindaumushyitsinkaLibani,kandiabomumujyi
bazamerank'ibyatsibyokuisi.
17Izinaryerizahorahoitekaryose,izinaryerizakomeza
kubahoigihecyoseizubarizaba,kandiabantubazahabwa
umugishamuriwe,amahangayoseazamwitaumugisha.
18HahirwaUwitekaImana,ImanayaIsiraheli,ukora
ibintubitangajegusa.
19Izinaryery'icyubahirorihimbazweitekaryose,isiyose
niyuzuzeicyubahirocye;Amen,naAmen.
20AmasengeshoyaDawidimweneYeseyararangiye.
UMUTWEWA73
1(ZaburiyaAsafu.)MubyukuriImananinzizakuri
Isiraheli,ndetsenokubafiteumutimautanduye.
2Arikokubwanjye,ibirengebyanjyebyarihafikugenda;
intambwezanjyezarihafikunyerera.
3Kukonagiragaishyariabapfu,mbonyeiterambere
ry'ababi.
4Kukontarupfurwabomurupfurwabo,arikoimbaraga
zabozirakomeye.
5Ntibagizeibibazonkabandibagabo;ekakandi
ntibarwayenk'abandibagabo.
6Kubwibyoubwibonebubakikizank'umunyururu;
urugomorubahishenk'umwenda.
7Amasoyaboarabyibushye,afiteibirenzeumutimawifuza.
8Barangiritse,kandibavuganabiibijyanyeno
gukandamizwa:bavugahejuru.

ZABURI
9Bashyiraumunwawabomuijuru,ururimirwabo
ruzengurukaisi.
10Nicyocyatumyeabantubebasubirahano,kandiamazi
yaboyabakombeye.
11Baravugabati:"NiguteImanaizi?"kandihari
ubumenyimurwegorwohejuru?
12DoreaboniabatubahaImana,bagateraimberemuisi;
biyongeramubutunzi.
13Niukuri,nahanaguyeumutimawanjyekubusa,kandi
nogejeintokimunzirakarengane.
14Umunsiwosenaribasiwe,kandimpanwaburigitondo.
15Nibamvuze,nzavugagutya;dore,ngombakubabaza
igisekurucy'abanabawe.
16Igihenatekerezagakubimenya,byarambabajecyane;
17Kugezaahoninjiyeaherah'Imana;nonehonumvise
Iherezoryabo.
18Niukuri,wabashyizeahantuhanyerera,ubajugunyamu
irimbuka.
Nigutebazanwamubutayu,nkomukanyagato!
barimbuwerwosenubwoba.
20Nkinzoziiyoumuntuakangutse;Nonehorero,Mwami,
iyoubyutse,uzasuzuguraishushoyabo.
21Gutyo,umutimawanjewaragizeagahinda,ndumirwa.
22Nariumuswarerondiinjiji:Narink'inyamaswaimbere
yawe.
23Icyakorandikumwenawe,wamfasheukubokokwanjye
kw'iburyo.
24Uzanyoborainamazawe,hanyumaunyakireicyubahiro.
25Nindewundimuijuruuretsewowe?kandintan'umwe
kuisinifuzairuhanderwawe.
26Umubiriwanjyen'umutimawanjyebirananirana,ariko
Imananiimbaragaz'umutimawanjye,n'umugabane
wanjyeubuziraherezo.
27Eregadoreabarikureyawebazarimbuka,watsembye
abajyagusambana.
28ArikonibyizakoniyegerezaImana:NiringiyeUwiteka
IMANA,kugirangombamenyesheibikorwabyanyubyose.
UMUTWEWA74
1(MaschiliwaAsafu.)Mana,kukiwadutaye
ubuziraherezo?Kukiuburakaribwawebutumuraintamazo
murwurirwawe?
2Ibukaitoreroryawe,waguzekera;inkoniy'umurage
wawe,wacunguye;uyumusoziwaSiyoni,ahowabaga.
3Zamuraibirengebyaweubeumusakauhoraho;ndetse
ibyoumwanziyakozebyosemubiahera.
4Abanzibawebavuzainduruhagatiy'amatoreroyawe;
bashirahoibimenyetsobyabokubimenyetso.
5Umuntuyariicyamamarenk'ukoyazamuyeishokakubiti
byimbitse.
6Arikononehobasenyaimirimoyabajweicyarimwe
bakoreshejeamashokan'inyundo.
7Batwitseumurirowaweahera,bahumanyabajugunya
ubuturobw'izinaryawehasi.
8Bavugamumitimayabobati:“Nimurimburehamwe:
batwitseamasinagogiyosey'Imanamugihugu.
9Ntitubonaibimenyetsobyacu:ntamuhanuziukiriho,nta
n'umwemuritweuziigihekinganaiki.
10Mana,umwanziazatukakugezaryari?umwanziazatuka
izinaryaweubuziraherezo?
11Kukiukuraukubokokwawe,ndetsen'ukubokokwawe
kw'iburyo?ikuremugituzacyawe.
12KukoImanaariUmwamiwanjyewakera,agakiza
gakorerahagatiy'isi.
13Wagabanijeinyanjan'imbaragazawe,wavunnyeimitwe
y'ikiyokamumazi.
14Uvunaguraimitweyaleviathan,ukamuhainyama
kubantubatuyemubutayu.
15Wacukuyeisokon'umwuzure,wumyeinzuzizikomeye.
16Umunsiniuwawe,ijoronaryoniiryawe:wateguye
umucyon'izuba.
17Washyizehoimbibizosez'isi:wakozeicyin'itumba.
18Wibukeibi,Uhoraho,umwanziyatutse,kandiko
abapfubatutseizinaryawe.
19Ntutangeubugingobw'inyenzizaweimbaga
y'abanyabyaha,ntuzibagirweitorerory'abakenebawe
ubuziraherezo.
20Wubaheisezerano,kukoahantuh'umwijimaw'isi
huzuyeubuturobw'ubugome.
21Ntukarekeabakandamizwabatahuke,abakene
n'abatishoboyebasingizeizinaryawe.
22Mana,haguruka,usabeimpamvuzawebwite:ibuka
uburyoumupfapfaagutukaburimunsi.
23Ntiwibagirweijwiry'abanzibawe:imivurungano
y'abahagurukirakukurwanyaihorayiyongera.
UMUTWEWA75
1.
2Igihenzakiraitoreronzaciraurubanzarwose.
3Isin'abayituyebosebarashonga:Nihanganirainkingi
zayo.Sela.
4Nabwiyeabapfunti:"Ntukoreubupfapfa,kandiababi,
ntuzamureihembe:
5Ntuzamureihemberyawehejuru:ntukavugeijosi
rinangiye.
6Kukokuzamurwamunterabitaturukamuburasirazuba,
cyangwamuburengerazuba,cyangwamumajyepfo.
7ArikoImananiyomucamanza:yashyizehasiumwe,
igashyiraundi.
8KukomukubokokwaNyagasanihariigikombe,na
divayiitukura;yuzuyeimvange;kandiasukamurikimwe,
arikoimyandayacyo,ababibokuisibosebazabahanagura,
banywa.
9Arikonzatangazaubuziraherezo;NzaririmbiraImana
Yakobo.
10Amahembeyosey'abanyabyahananjyenzayaca;ariko
amahembey'intunganeazashyirwahejuru.
UMUTWEWA76
1(KumucuranzimukurukuriNeginoti,Zaburicyangwa
IndirimboyaAsafu.)MuriYudaImanaizwi:izinaryayo
rikomeyemuriIsiraheli.
2MuriSalemukandiniihemarye,n'ahoatuyeiSiyoni.
3Ngahoavunaguraimyambiy'umuheto,ingabo,n'inkota,
n'intambara.Sela.
4Ufiteicyubahirokandicyizakurutaimisoziihiga.
5Abanyamahanebarangiritse,bararyamye,kandinta
n'umwemubagabowashoboragakubonaamaboko.
6ManayaYakobo,wamaganye,igaren'amafarasibyombi
birasinzira.

ZABURI
7Wowe,ndetsewoweugombagutinywa,kandininde
ushoboraguhagararaimbereyaweigiheumazekurakara?
8Watumyeurubanzaruvamuijuru;isiyatinyaga,kandi
yariituje,
9IgiheImanayahagurukiyeguciraurubanza,kugirango
ikizeabiyoroshyabokuisi.Sela.
10Niukuriuburakaribw'umuntubuzagushima:uburakari
busigayeuzabubuza.
11Indahiro,kandiwishyureUwitekaImanayawe,
abamukikijebosebazaneimpanokubatinya.
12Azakurahoumwukaw'abatware,ateyeubwobaabami
b'isi.
UMUTWEWA77
1.Yantezeugutwi.
2Kumunsiw'amakubayanjyenashakiyeUwiteka:ijoro
ryanjyenarirukaga,arikosinareka:umutimawanjyewanze
guhumurizwa.
3NibutseImana,ndahangayika:naritotombeye,umutima
wanjyeurarengerwa.Sela.
4Ufasheamasoyanjyeakangutse:Mfiteubwobakuburyo
ntashoborakuvuga.
5Natekerejekuminsiyakera,imyakayomubihebyakera.
6Nahamagayekwibukaindirimboyanjyenijoro:
Ndavuganan'umutimawanjyebwite,mazeumwuka
wanjyeushakishaumwete.
7Uwitekaazajugunyaubuziraherezo?kandintazongera
kubamwiza?
8Impuhweziwezirashizeburundu?Eseamasezeranoye
azananirwaubuziraherezo?
9EseImanayibagiwekugiraubuntu?Yarakayeimbabazi
ziwe?Sela.
10Ndabazanti:Ubunibwobumugabwanjye,ariko
nzibukaimyakay'ukubokokw'iburyokw'Isumbabyose.
11Nzibukaimirimoy'Uwiteka,rwosenzibukaibitangaza
byawebyakera.
12Nzatekerezakandikumirimoyaweyose,kandimvuge
ibyoukora.
13Manayawe,inzirayaweirimubuturobwera,ninde
Manaikomeyecyanenk'Imanayacu?
14UriImanaikoraibitangaza:watangajeimbaragazawe
mubantu.
15Wacunguyeubwokobwawe,beneYakobonaYozefu.
Sela.
16Mana,amaziyakubonye,amaziyakubonye;bagize
ubwoba:ubujyakuzimunabwobwaributeyeikibazo.
17Ibicubisukaamazi:ijururyoherezaijwi:imyambiyawe
nayoyagiyemumahanga.
18Ijwiry'inkubayaweryarimuijuru:inkubazorohejeisi:
isiirahindaumushyitsi.
19Inzirayaweirimunyanja,kandiinzirayaweirimu
mazimanini,kandiinzirazawentizwi.
20Wayoboyeubwokobwawenk'ubushyobwaMosena
Aroni.
UMUTWEWA78
1(MaschiliwaAsafu.)Nimwumve,bantubanje,mwumve
amategekoyanje:nimwumveamatwiyijamboryanje.
2Nzafunguraumunwawanjyemumugani:Nzavuga
amagamboyijimyeyakera:
3Ibyotwumvisekanditubizi,kandibasogokuruza
batubwiye.
4Ntituzabahishaabanababo,ngotwerekeab'igihekizaza
ibisingizoby'Uwiteka,n'imbaragaze,n'ibikorwabyebyiza
yakoze.
5KuberakoyashinzeYakoboubuhamya,kandiashyiraho
itegekomuriIsiraheli,ategekabasogokuruza,kugirango
babamenyesheabanababo:
6Kugirangoab'igihekizazababamenye,ndetsen'abana
bagombakuvuka;nindeugombaguhagurukaakabibwira
abanababo:
7KugirangobashingireibyiringirobyabokuMana,
ntibibagirweimirimoy'Imana,arikobakomezeamategeko
yayo:
8Kandintibashoborakumerankabasekuruza,ibisekuru
byinangiyekandibyigomeke;igisekurukidashyiraimitima
yabomumutima,kandiumwukaweukabautagumyeku
Mana.
9AbanabaEfurayimubitwajeintwarokandibitwaje
imiheto,basubirainyumakumunsiw'intambara.
10Ntibubahirijeisezeranory'Imana,bangakugenderamu
mategekoyayo;
11Kandiwibagirweimirimoye,n'ibitangazabyeko
yabigaragaje.
12Yakozeibintubitangajeimbereyabasekuruza,mu
gihugucyaEgiputa,mumurimawaZowani.
13Yagabanyijeinyanja,ayinyuramo;atumaamazi
ahagararank'ikirundo.
14Kumanywanaboabayoboraigicu,ijororyoseabicana
n'umuriro.
15Yakubiseurutaremubutayu,abahakunywankomu
nyenganini.
16Yakuyeimigezimurutare,atumaamaziatemba
nk'inzuzi.
17Kandibamucumuyehobyinshi,bashavuzaIsumbabyose
mubutayu.
18BageragezaImanamumitimayabobasabainyamairari
ryabo.
19Yego,bavugagaImana;baravugabati:Imana
irashoboragutangaamezamubutayu?
20Doreyakubiseurutare,amaziarasohoka,imigezi
iratemba.arashoboragutangaumugati?arashoboraguha
inyamaubwokobwe?
21NicyocyatumyeUwitekaabyumva,ararakara,nuko
Yakoboacanaumuriro,mazeIsirayeliirakara.
22KuberakobatizeragaImana,kandintibizeyeagakiza
kayo:
23Nubwoyategetseibicubiturutsehejuru,akingura
imiryangoy'ijuru,
24Kandiimvurayaguyekuribokugirangobarye,abaha
ibigoribyomuijuru.
25Umuntuyariyeibiryoby'abamarayika,abohereza
inyamazuzuye.
26Yatejeumuyagawomuburasirazubamuijuru,kandiku
bw'imbaragazeazanaumuyagawomumajyepfo.
27Yongeyekubagushahoinyamank'umukungugu,
n'ibigurukabifiteamababank'umusenyiwomunyanja:
28Yayiretseigwahagatiy'ingandozabo,izengurukaaho
batuye.
29Bararya,barahaga,kukoyabahayeibyifuzobyabo;
30Ntibatandukanijwen'irariryabo.Arikomugiheinyama
zabozarizikirimukanwa,

ZABURI
31Uburakaribw'Imanabubageraho,bubicaababyibushye
cyane,butsembaAbisirahelibatoranijwe.
32Kuberaibyobyosebaracumuye,ntibemeraimirimoye
itangaje.
33Nicyocyatumyeiminsiyaboimaraubusa,kandi
imyakayaboyarimukaga.
34Igiheyabicaga,baramushakisha,baragarukababaza
Imanahakirikare.
35BibukakoImanayariurutarerwabo,kandiImana
Isumbabyoseyabacunguye.
36Nyamarabamushimishaumunwa,baramubeshya
n'indimizabo.
37Kukoimitimayaboitariimukwiriye,ekakandi
ntibashimangiyeisezeranoryiwe.
38Arikowe,kuberaimpuhwenyinshi,yababariye
ibicumurobyabo,arikontiyabatsemba:yego,inshuro
nyinshiyahinduyeuburakaribwe,ntiyamurakarira
uburakaribwebwose.
39Kukoyibutsekobariinyama;umuyagaushira,
ntuzongere.
Nikangahebamurakajemubutayu,bakamubabazamu
butayu!
41Yego,basubiyeinyumabageragezaImana,bagabanya
UwerawaIsiraheli.
42Ntibibukaukubokokwe,cyangwaumunsiyabakuyemu
banzi.
43UkuntuyariyarakozeibimenyetsovyiwemuMisiri,
n'ibitangazavyiwemumurimawaZowani:
44Kandiinzuzizabozahindutseamaraso.n'umwuzure
wabo,kuburyobatashoboragakunywa.
45Yoherejeisazizitandukanyemurizo,zirabarya;
n'ibikeri,byabarimbuye.
46Yongerakandiubwiyongerebwabokunyenzi,
n'imirimoyabokunzige.
47Yatsembyeimizabibuyabourubura,n'ibitibyabobya
sikororibikonje.
48Yahayeamatungoyabourubura,kandiimikumbiyabo
ihindainkuba.
49Yabahayeubukanabw'uburakari,umujinya,n'uburakari,
n'amakuba,yoherezaabamarayikababimuribo.
50Yahinduyeinziray'uburakaribwe;Ntiyakijijeubugingo
bwabourupfu,ahubwoyatanzeubuzimabwabokucyorezo;
51AkubitaimfurazosemuMisiri;umutwarew'imbaraga
zabomumahemayaHam:
52Arikoatumaubwokobwebugendank'intama,
abayoboramubutayunk'ubusho.
53Abayoborakumutekano,kugirangobadatinya,ariko
inyanjairengaabanzibabo.
54Abazanakurubiberw'ahantuheranda,gushikanokuri
uyumusoziukubokokw'iburyokwarikwaraguze.
55Yirukanaabanyamahangaimbereyabo,abagabana
umuragekumurongo,atumaimiryangoyaIsiraheliibamu
mahemayabo.
56NyamarabarageragezakandibararakaraImanaisumba
byose,arikontibakomezaubuhamyabwayo:
57Arikobarahindukira,bahemukirankabasekuruza:
bahinduwenk'umuhetouhenda.
58Kukobamurakajen'uburakaribwabo,kandibamutera
ishyarin'amashushoyabo.
59Imanayumviseibyo,ararakara,yangacyaneIsiraheli:
60NicyocyatumyearekaihemaryaShilo,ihemayashyize
mubantu;
61Yashyizeimbaragamubunyage,icyubahirocyemu
mabokoy'umwanzi.
62Yahayeubwokobweinkota;kandiyarakariyeumurage
we.
63Umurirowatwitseabasorebabo;n'abajababontibahawe
ubukwe.
64Abatambyibabobagwamunkota;n'abapfakazibabo
ntibarira.
65HanyumaUwitekaakangukaasinziriye,kandiameze
nk'umuntuukomeyeusakuzakuberadivayi.
66Akubitaabanzibemubiceby'inzitizi,abashyiramu
gitutsigihoraho.
67ByongeyekandiyangaihemaryaYozefu,ntiyahitamo
umuryangowaEfurayimu:
68ArikoahitamoumuryangowaYuda,umusoziSiyoni
yakundaga.
69Yubakaaherahawenk'ingorondende,nk'isiyashinze
itekaryose.
70YahisemoDawidiumugaraguwe,amuvanamukiraro
cy'intama:
71Kuvaakurikiraintamaninihamwenabanabato
yamuzaniyekugaburiraYakoboubwokobwe,naIsiraheli
umuragewe.
72Abagaburirareroakurikijeubunyangamugayo
bw'umutimawe;akabayoboranubuhangabwamabokoye.
UMUTWEWA79
1(ZaburiyaAsafu.)Mana,abanyamahangabinjiyemu
muragewawe;Urusengerorwawerwerabarahumanya;
bashyizeYeruzalemuibirundo.
2Imiramboy'abagaragubawebayihayeinyamakunyoni
zomuijuru,inyamaz'abatagatifubawekunyamaswazoku
isi.
Amarasoyaboyamenetsenk'amaziazengurutse
Yeruzalemu;kandintan'umwewabashyinguye.
4Twabayeigitutsikubaturanyibacu,tugasuzugurano
kubashinyaguriraabatuzengurutse.
5Uhoraho,kugezaryari?Uzarakaraubuziraherezo?Ishyari
ryawerizashyank'umuriro?
6Sukauburakaribwawekubanyamahangabatakuzi,noku
bwamibutahamagayeizinaryawe.
7KukobariyeYakobo,kandibasenyaahoyariatuye.
8Ntiwibukekuturwanyaibyahabyahoze:rekaimbabazi
zawezirangwan'ubwuzuzitubuzevuba,kukotwazanywe
hasicyane.
9Manay'agakizakacu,udufashe,kugirangoizinaryawe
rihimbazwe,kandiudukize,kandiuhanagurehoibyaha
byacu,kubw'izinaryawe.
10Kuberaikiabanyamahangabakwiyekuvugabati'Imana
yaboirihe?'amenyekanemubanyamahangaimbereyacu
nukwihorerakumarasoyabagaragubawebamenetse.
Rekakwishongorakw'imfungwabizaimbereyawe;
Ukurikijeimbaragazawe,uzigameabashyizwehongo
bapfe;
12Kandiuheabaturanyibacuincurozirindwimugituza
cyabo,bagutuka,Uwiteka.
13Twebwereroubwokobwawen'intamazomurwuri
rwawetuzabashimiraubuziraherezo,tuzabashimira
ibisekuruzabyose.

ZABURI
UMUTWEWA80
1.woweutuyehagatiy'abakerubi,urabagirane.
2MbereyukoEfurayimunaBenyamininaManase
bakanguraimbaragazawe,ngwinoudukize.
3Mana,ongerauhindukire,utumemumasohawe
harabagirana;natwetuzakizwa.
4Uhoraho,Mananyir'ingabo,uzagezaryarikurakara
amasengeshoy'ubwokobwawe?
5Urabagaburiraumugatiw'amarira;kandiubaheamarira
yokunywakurugerorunini.
6Utugiriraintonganyaabaturanyibacu,abanzibacu
barabaseka.
7Mananyir'ingabo,duhindukire,uhinduremumasohawe;
natwetuzakizwa.
8WazanyeumuzabibumuriEgiputa,wirukana
abanyamahanga,urawutera.
9Wateguyeicyumbaimbereyacyo,ntiwashinzeimizi,
cyuzuraigihugu.
10Imisoziyariitwikiriwen'igicucucyayo,kandi
amashamiyacyoyariamezenk'imyerezimyiza.
11Yoherezaamashamiyekunyanja,amashamiye
ayagezakuruzi.
12Kuberaikinonewamennyeuruzitiro,kugirango
abanyuramunzirabosebamusahure?
13Ingurubeivuyemugitiirayangiza,kandiinyamaswayo
mugasoziirayarya.
14Garuka,ndagusabye,Mananyir'ingabo:rebahasimu
ijuru,urebe,usureuyumuzabibu;
15Uruzabibuukubokokwawekw'iburyokwateye,
n'ishamiwasazecyanekuriwewe.
16Yatwitswen'umuriro,iracibwa:barimburwano
gucyahwamumasohawe.
17Rekaukubokokwawekubakumuntuw'ukuboko
kwawekw'iburyo,kumwanaw'umuntuwasazecyanekuri
wewe.
18Ntabworerotuzagusubirainyuma,utwihutishe,kandi
tuzambazaizinaryawe.
19Uhoraho,Mananyir'ingabo,duhindukire,uhinduremu
masohawe;natwetuzakizwa.
UMUTWEWA81
1(KumucuranzimukurukuriGittith,ZaburiyaAsafu.)
MuririmbireImanamuijwiriranguruyeimbaragazacu:
nimutakambireImanayaYakobo.
2Fatazaburi,uzanehanoingoma,inanganzizahamwena
zaburi.
3Uvuzaimpandamukwezigushya,mugihecyagenwe,ku
munsimukuruwacu.
4KukoibyobyariitegekokuriIsiraheli,kandiniitegeko
ry'ImanayaYakobo.
5IbyoyabitegetsemuriYozefukugirangoatange
ubuhamya,ubwoyasohokagamugihugucyaEgiputa,aho
numviseururimintumva.
6Namukuyeurutugukumutwaro:amabokoyeyakuwemu
nkono.
7Wahamagayemukaga,ndagutabara.Nagusubijeahantu
hihisheinkuba:NakweretsekumaziyaMeriba.Sela.
8Bantubanjye,nimwumve,nanjyenzababwiranti:
Isiraheliwe,nimushakakunyumva.
9Ntamanaidasanzweizobamuriwewe;kandintuzasenga
imanaiyoariyoyoseidasanzwe.
10NdiUhorahoImanayawe,yagukuyemugihugucya
Egiputa,funguraumunwawawe,nanjyenzuzuza.
11Arikoubwokobwanjyentibwumvaijwiryanjye;kandi
Isirahelintan'umwemurinjye.
12Nukonabahayeirariry'imitimayabo,bagendamunama
zabo.
13Iyabaubwokobwanjyebwaranyumviye,kandiIsiraheli
ikagendamunzirazanjye!
14Sinakagombyeguhitantsindaabanzibabo,maze
mpindukizaukubokoabanzibabo.
15AbangaUwitekabaribakwiyekumwiyegurira,ariko
igihecyabocyagombyeguhorahoitekaryose.
16Yariakwiyekubagaburirakandiinganonzizacyane,
kandin'ubukibuvuyemurutarenabankunyuzwe.
UMUTWEWA82
1(ZaburiyaAsafu.)Imanaihagararamuitorero
ry'abanyembaraga;aciraimanzaimana.
2Uzagezaryarikurenganya,kandiukemeraabantubabi?
Sela.
3Kurengeraabakenen'impfubyi:koreraubutabera
abababayen'abatishoboye.
4Kizaabakenen'abatishoboye:ubakuremukuboko
kw'ababi.
5Ntibazi,ntanubwobazumva;bagendamumwijima:
imfatirozosezisintizihari.
6Navuzenti:Muriimana;kandimwesemuriabana
b'Isumbabyose.
7Arikomuzapfank'abantu,mugwenk'umwemubatware.
8Mana,haguruka,ucireisiurubanza,kukouzaragwa
amahangayose.
UMUTWEWA83
1(IndirimbocyangwaZaburiyaAsafu.)Ntuceceke,Mana,
ntuceceke,kandintucike,Mana.
2Eregadoreabanzibawebavuruguta,kandiabakwanga
bazamuyeumutwe.
3Bafasheinamaz'amayerikubwokobwawe,kandi
bagishainamaabowihishe.
4Baravuzebati:“Ngwino,tubatandukanekubaishyanga;
kugirangoizinaryaIsiraheliritazongerakubahomu
kwibuka.
5Kukobagishijeinamahamwekubwumvikanebumwe:
barikumwenawe:
6AmahemayaEdomu,n'Abisimayeli;y'iMowabuna
Hagarene;
7Gebali,AmoninaAmaleki;Abafilisitiyahamwe
n'abatuyeTiro;
8Assurnaweyifatanijenabo:bafasheabanabaLoti.Sela.
9Mubakorerenk'Abamidiyani.nahoSisera,nkaJabin,ku
mugeziwaKison:
10AbapfiriyeiEndor:bahindutseamasey'isi.
11MugireabanyacyubahirobabonkaOreb,naZeb:yego,
ibikomangomabyabobyosenkaZeba,naZalmunna:
12Nindewavuzeati:Rekatwigarurireamazuy'Imana
dufite.
13Manayanjye,ubigirenk'uruziga;nk'ibyatsiimbere
y'umuyaga.

ZABURI
14Nkukoumuriroutwikainkwi,kandink'umuriro
ugatwikaimisozikumuriro;
15Ubatotezereron'umuyagawawe,kandiubatinye
n'umuyagawawe.
16Uzuzaisonimumasohabo;kugirangobashakeizina
ryawe,Uhoraho.
17Nibashobekandibahangayikeubuziraherezo;yego,
nibakorwen'ikimwaro,barimbuke:
18Kugirangoabantubamenyekowowe,izinaryonyine
ariYEHOVA,urihejurucyanekuisi.
UMUTWEWA84
1(KumucuranzimukurukuriGittith,Zaburiy'abahungu
baKora.)Mbegaukuntuamahemayawearimeza,Uwiteka
Nyiringabo!
2Umutimawanjyeurifuzacyane,yego,ndetseunanirwa
kuberaibwami,kukoumutimawanjyen'umubiriwanjye
bitakambiraImananzima.
3Yego,igishwicyabonyeinzu,kimirabunguriicyari,aho
ashoborakuryamishaibyanabye,ndetsen'ibicanirobyawe,
UwitekaNyiringabo,Mwamiwanjye,n'Imanayanjye.
4Hahirwaabatuyemunzuyawe,bazagushima.Sela.
5Hahirwaumuntuufiteimbaragamuriwowe;mumutima
waboinzirazabo.
6AbanyuramukibayacyaBacababigirairiba;imvura
nayoyuzuzaibidendezi.
7Baragendabakomera,buriwesemuriSiyoniagaragara
imberey'Imana.
8Uhoraho,Mananyir'ingabo,umvaisengeshoryanjye:
umva,ManayaYakobo.Sela.
9Dore,Manayacuingaboyacu,urebemumaso
h'abasizwe.
10Kukoumunsiumwemunkikozaweurutaigihumbi.
Nahisemokubaumuzamumunzuy'Imanayanjye,aho
guturamumahemay'ubugome.
11KukoUwitekaImanaariizuban'ingabo,Uwitekaazaha
ubuntun'icyubahiro,ntakintucyizaazabuzaabagenda
bagororotse.
12UwitekaNyiringabo,hahirwaumuntuukwiringira.
UMUTWEWA85
1(Kumucuranzimukuru,Zaburiy'abahungubaKora.)
Uwiteka,wagiriyenezaigihugucyawe:wagaruyeimbohe
yaYakobo.
2Wababariyeibicumuroby'ubwokobwawe,wihishe
ibyahabyabobyose.Sela.
3Wakuyehouburakaribwawebwose,wihinduyeuburakari
bwawe.
4Manay'agakizakacu,duhindukire,utumeuburakari
bwawekuritwebuhagarara.
5Uzaturakariraubuziraherezo?Uzakurauburakaribwawe
ibisekuruzabyose?
6Ntuzongerakutuzurakugirangoabantubawe
bakwishimire?
7Uhoraho,utwerekeimbabazizawe,uduheagakizakawe.
8NzumvaicyoImanaUwitekaazavuga,kukoazavugisha
amahoroubwokobwen'abatagatifube,arikontibazongere
guhindukirangobabeabapfu.
9Niukuri,agakizakekarihafiy'abamutinya;kugirango
icyubahirokibemugihugucyacu.
10Impuhwen'ukuribihurirahamwe;gukiranuka
n'amahorobyasomanye.
11Ukurikuzavamuisi;kandigukiranukakuzarebahasi
muijuru.
12Yego,Uwitekaazatangaicyiza;Igihugucyacu
kizatangaumusarurowe.
13Gukiranukakuzajyaimbereye;Azadushiramunzira
y'intambweziwe.
UMUTWEWA86
1(IsengeshoryaDawidi.)Nyagasaniwunamireugutwi,
nyumva,kukondiumukenekandinkennye.
Rindaubugingobwanjye;kukondiuwera:Manayanjye,
keretseumugaraguwawewizeye.
3Uhoraho,ngiriraimbabazi,kukongutakambiraburi
munsi.
4Ishimireubugingobw'umugaraguwawe,kukoUwiteka,
ndakuzamuraubugingobwanjye.
5Kuberakowowe,Mwami,urimwiza,kandiwiteguye
kubabarira;kandiniimbabazinyinshikubaguhamagarira
bose.
6Uhoraho,umvaugutwi,kandiwitabeijwiryinginga
ryanjye.
7Kumunsiw'amakubayanjyenzaguhamagara,kuko
uzansubiza.
8Mumana,ntawundiuhwanyenawe,Mwami;ekakandi
ntamirimoiharink'imirimoyawe.
9Amahangayosewaremyeazazaagusengeraimbere
yanjye,Uhoraho;kandiizahimbazaizinaryawe.
10Kukouriigihangange,kandiukoraibintubitangaje:uri
Imanawenyine.
11Uhoraho,nyigishainzirayawe.Nzagenderamukuri
kwawe:shyiraumutimawanjyegutinyaizinaryawe.
12Uhoraho,Manayanjye,nzagushiman'umutimawanjye
wose,kandinzahimbazaizinaryaweubuziraherezo.
13Kukoimbabazizawearinyinshi,kandiwarokoye
ubugingobwanjyeikuzimu.
14Mana,abirasibahagurukiyekundwanya,kandi
amateraniroy'abantub'abanyarugomoyashakishije
ubugingobwanjye;kandintibagushizeimbereyabo.
15Arikowowe,Mwami,uriImanayuzuyeimpuhwe,
n'ubuntu,kwihangana,kandininyinshimumbabazi
n'ukuri.
16Uhindukire,umbabarire.iheimbaragaumugaraguwawe,
ukizeumuhunguw'umujawawe.
17Nyerekaikimenyetsocyiza;Kugirangobanyanga
babibone,bakorwen'isoni,kukowoweUwitekawampaye,
ukampumuriza.
UMUTWEWA87
1(ZaburicyangwaIndirimboy'abahungubaKora.)
Urufatirorwerurimumisoziyera.
2UhorahoakundaamaremboyaSiyonikurutaamazuyose
yaYakobo.
3Umujyiw'Imanauravugwaibintubyiza.Sela.
4NzabwiraRahabunaBabilonikubanzi,dore
AbafilisitiyanaTiro,hamwenaEtiyopiya;uyumugabo
yavukiye.
5KandiiSiyonihazavugwango'Uyun'uyumuntu
yavukiyemuriwe,kandiumutwareniweuzamushiraho.

ZABURI
6Uwitekaazabara,igiheyandikagaabantu,kouyumuntu
yavukiye.Sela.
7Abaririmvyink'abacurangaibikoreshobazobabahari:
amasokoyanjyeyosearimuriwewe.
UMUTWEWA88
1(IndirimbocyangwaZaburiy'abahungubaKora,ku
mucuranzimukurukuriMahalathLeannoth,Masikiliwa
HemaniEzirahra.)UwitekaManay'agakizakanjye,narize
amanywan'ijoroimbereyawe:
2Rekaisengeshoryanjyeribeimbereyawe:gutegaugutwi
kwanjyegutakakwanjye;
3Eregaubugingobwanjyebwuzuyeibibazo,kandi
ubuzimabwanjyeburihafiy'imva.
4Nabaruwen'abamanukamurwobo:Ndink'umuntu
udafiteimbaraga:
5Abidegemvyamubapfuye,nk'abiciwebaryamyemumva,
utakibukaukundi,kandibaraciwemukubokokwawe.
6Wanshyizemurwoborwohasi,mumwijima,munyenga.
7Uburakaribwaweburandenga,kandiwangiriyeimiraba
yaweyose.Sela.
8Wambuyeuwotuziranyekureyanjye;Wangizeikizira
kuribo:Narafunzwe,sinshoboragusohoka.
9Ijishoryanjyerirarirakuberaumubabaro:Uwiteka,
naguhamagayeburimunsi,nkuramburiraamaboko.
10Uzokwerekaibitangazaabapfuye?abapfuye
bazahagurukabagushime?Sela.
Eseurukundorwaweruzamenyekanamumva?cyangwa
ubudahemukabwawemukurimbuka?
12Eseibitangazabyawebizamenyekanamumwijima?no
gukiranukakwawemugihugucyokwibagirwa?
13Arikondakwinginze,Uhoraho,kandimugitondo
amasengeshoyanjyeazakubuza.
14Uhoraho,niikigitumyewirukanaubugingobwanjye?
Kuberaikiwampishemumasohawe?
15Ndababayekandiniteguyegupfakuvankirimuto,mu
gihembabajwen'ubwobabwawendumiwe.
16Uburakaribwawebukaze,ubwobabwawe
bwarampagaritse.
17Bazengurukagaburimunsink'amazi;bangosehamwe.
18Umukunzin'inshutiwashyizekureyanjye,kandiuwo
tuziranyemumwijima.
UMUTWEWA89
1(MasikiliwaEthanEzirahite.)Nzaririmbiraimbabazi
z'Uhorahoitekaryose,nzamenyeshaubudahemukabwawe
mubihebyose.
2Kukonavuzenti:Impuhwezizokwamahoitekaryose,
ubudahemukabwawebuzashirwamuijuru.
3Nagiranyeisezeranon'abonahisemo,narahiriye
umugaraguwanjyeDawidi,
4Urubutorwawenzawushirahoiteka,kandinzubaka
intebeyaweibisekuruzabyose.Sela.
5Uhoraho,ijururizashimagizaibitangazabyawe,
ubudahemukabwawenomuiteranirory'abatagatifu.
6Nindemuijuruwagereranywan'Uwiteka?Nindemu
bahungub'abanyambaragaushoborakugereranywa
n'Uwiteka?
7Imanaigombagutinywacyanemuiteraniroryabatagatifu,
kandiikubahaabamurebabose.
8Uhoraho,Mananyir'ingabo,nindeUwitekaufite
imbaragankawe?cyangwaubudahemukabwawe
bugukikije?
9Utegekauburakaribw'inyanja,iyoimivumbayayoivutse,
urabahagarika.
10WamennyeRahabumoibice,nk'uwiciwe;
Wanyanyagiyeabanzibaweukubokokwawegukomeye.
11Ijuruniiryawe,isinayoniiyanyu:kuisin'isiyuzuye,
niyoyabashinze.
12Amajyarugurun'amajyepfowabiremye:Taborina
Herumonibazishimiraizinaryawe.
13Ufiteukubokogukomeye:ukubokokwawegukomeye,
ukubokokwawekw'iburyonihejuru.
14Ubutaberan'urubanzaniubuturobw'intebeyawe:
imbabazin'ukuribizajyaimbereyawe.
15Hahirwaabantubaziamajwiy'ibyishimo,bazagenda,
Uwiteka,mumucyowawe.
16Bazishimiraumunsiwosemuizinaryawe,kandi
bazashyirwahejurumugukiranukakwawe.
17Kuberakouriicyubahirocyimbaragazabo,kandi
amahembeyaweazashyirwahejuruyawe.
18KukoUhorahoaturinda,kandiUwerawaIsirahelini
umwamiwacu.
19Hanyumauvugishamumutagatifuwawemuiyerekwa,
ukavugauti'Nafashijeumunyambaraga;Nashyizehejuru
umwewatoranijwemubantu.
20NabonyeDawidiumugaraguwanjye;namavutayanjye
yeranamusizeamavuta:
21Ukubokokwanjyekuzashyirwaho,ukubokokwanjyena
kokuzamukomeza.
22Umwanzintashoborakumutwara;ekan'umuhungu
w'ikibintamubabaza.
23Nzakubitaabanzibeimbereye,kandinzabatera
abamwanga.
24Arikoubudahemukabwanjyen'imbabazizanjye
bizabananawe,kandiihemberyerizashyirwahejuru.
25Nzashyiraikiganzacyemunyanja,n'ukubokokwe
kw'iburyomunzuzi.
26Azantakambiraati'uridata,Manayanjye,kandiurutare
rw'agakizakanjye.
27Kandinzamugiraimfurayanjye,irutaabamib'isi.
28Impuhwezanjyenzakomezakumurindiraubuziraherezo,
kandiisezeranoryanjyerizahoraho.
29Urubyarorwenarwonzahorahoitekaryose,n'intebeye
nk'iminsiy'ijuru.
30Nibaabanabebaretseamategekoyanjye,ntibagende
mumanzazanjye.
31Nibabarenzekumategekoyanjye,ntibubahirize
amategekoyanjye.
32Ubwonibwonzasuraibicumurobyabonkoresheje
inkoni,ibicumurobyabonkoreshejeimigozi.
33Nyamaraurukundorwanjyentiruzamukurahorwose,
cyangwangondekeubudahemukabwanjye.
34Ntabwonzarengakumasezeranoyanjye,cyangwango
mpindureikintukivamuminwayanjye.
35NigezekurahirakwerakwanjyekontazabeshyaDawidi.
36Urubutorweruzahorahoitekaryose,n'intebeyey'izuba
imbereyanjye.
37Bizashirwahoitekaryosenk'ukwezi,kandibibe
umuhamyawizerwamuijuru.Sela.
38Arikowajugunyeurunuka,warakajwen'amavutayawe.

ZABURI
39Wateshejeagaciroisezeranory'umugaraguwawe,
wanduyeikambaryeujugunyahasi.
40Wamennyeuruzitirorwerwose;Wazanyeibirindirobye
bikomeye.
41Abanyuzemunzirabosebaramunyaza,niigitutsiku
baturanyibe.
42Washyizehoukubokokw'iburyokw'abanzibe;
wahinduyeabanzibebosekwishima.
43Wahinduyeinkotaye,ntiwamutumyeguhagararaku
rugamba.
44Wiheshejeicyubahirocye,ujugunyaintebeyehasi.
45Wagabanijeiminsiy'ubutobwe,wamupfutseisoni.Sela.
46Uhoraho,kugezaryari?Uzihishaubuziraherezo?
Uburakaribwawebuzashyank'umuriro?
47Wibukeigihecyanjyekigufi:Kuberaikiwahinduye
abantuboseubusa?
48Nindemuntumuzima,utazabonaurupfu?Azarokora
ubugingobwemukubokokw'imva?Sela.
49Mwami,inezazawezahozezirihe,warahiyeDawidimu
kurikwawe?
50Wibuke,Mwami,gutukwakw'abagaragubawe;uko
nihanganiraigituzacyanjyegutukwakw'abanyambaraga
bose;
51Uhoraho,abanzibawebatutse,ahobasuzuguyeikirenge
cyawewasizwe.
52Uwitekaahimbazweitekaryose.Amen,naAmen.
UMUTWEWA90
1(IsengeshoryaMoseumuntuwImana.)Mwami,
watubereyeubuturomubihebyose.
2Mbereyukoimisoziizamuka,cyangwaukabawararemye
isin'isi,ndetsekuvamubihebidashirakugezaitekaryose,
uriImana.
3Uhinduraumuntukurimbuka;vugauti:Garuka,yemwe
banab'abantu.
4Mumyakaigihumbiimbereyawe,arikonk'ejohashize,
kandink'isahanijoro.
5Uzabatwarank'umwuzure;bamezenkibitotsi:mugitondo
bamezenkibyatsibikura.
6Mugitondoirakura,ikura;nimugorobairacibwa,ikuma.
7Kukotwatwawen'uburakaribwawe,n'uburakaribwawe
turahangayitse.
8Washyizeimbereibicumurobyacuimberey'ibyaha
byacumuibanga.
9Kuberakoiminsiyacuyoseyashizemuburakaribwawe:
tumaraimyakayacunk'umuganiuvugwa.
10Iminsiyimyakayacuniimyakamirongoitandatu
nicumi;kandinibakubwimbaragazabaimyakamirongo
ine,nyamaraimbaragazabonakazinintimba;kuberako
bidatinze,kandituraguruka.
Nindeuziimbaragaz'uburakaribwawe?ndetsen'ubwoba
bwawe,n'uburakaribwawenikobimeze.
12Nonehoutwigishekubaraiminsiyacu,kugirango
dukoresheimitimayacuubwenge.
Garuka,Uhoraho,uzagezaryari?kandiiguhana
kubyerekeyeabagaragubawe.
14Uduhazeimbabazizawehakirikare;kugirango
tunezerwekanditunezerweiminsiyacuyose.
15Udushimisheukurikijeiminsiwaduteye,n'imyaka
twabonyeibibi.
16Igikorwacyawenikigaragarizeabagaragubawe,
icyubahirocyawekibeabanababo.
17Kandiubwizabw'UwitekaImanayacububekuritwe,
kandiudushyirirehoimirimoy'amabokoyacukuritwe;
yego,umurimowamabokoyacuuragushiraho.
UMUTWEWA91
1Utuyemubwihishobw'Isumbabyose,azagumamu
gicucucy'Ishoborabyose.
2NzabwiraUhoraho,niwebuhungirobwanjyen'igihome
cyanjye,Manayanjye;nzamwiringira.
3Niukuriazagukizaumutegow'inyoni,n'icyorezogiteye
urusaku.
4Azagupfukaamababaye,kandiuziringiremunsi
y'amababaye,ukurikwekuzakuberaingabon'ingabo.
5Ntuzatinyeiterabwobanijoro;ekanokumwambiugenda
kumanywa;
6Cyangwaicyorezokigendamumwijima;ekano
kurimbukagutakumanyway'ihangu.
7Igihumbikizagwairuhanderwawe,ibihumbiicumi
iburyobwawe.arikontibizakwegera.
8Amasoyaweniyoyonyineuzabonakandiukabona
ibihemboby'ababi.
9KuberakowahinduyeUwiteka,ariwebuhungiro
bwanjye,ndetsen'Isumbabyose,ahoutuye;
10Ntakibikizakubaho,ntan'icyorezonakimwekizagera
ahoutuye.
11Kukoazaguhaabamarayikabekugutegeka,kugirango
akurindeinzirazawezose.
12Bazagutwaramumabokoyabo,kugirango
utazakandagiraikirenge.
13Uzakandagiraintareniyongerera:intareikirinto
n'ikiyoka,uzakandagiramunsiy'ibirenge.
14Nicyocyatumyeankunda,nicyogitumanzamutabara,
nzamushyirahejuru,kukoyamenyeizinaryanjye.
15Azampamagara,nanjyendamusubiza:Nzabananawe
mubyago;Nzomurokora,kandindamwubaha.
16Nzomuhaigihekirekire,kandinzamwerekaagakiza
kanjye.
UMUTWEWA92
1(ZaburicyangwaIndirimboy'umunsiw'isabato.)Nibyiza
gushimiraUwiteka,nokuririmbaizinaryawe,
Nyiricyubahiro:
2Kugirangougaragazeinezayawemugitondo,
n'ubudahemukabwaweburijoro,
3Kugikoreshocy'imigoziicumi,nokurizaburi;kunanga
n'ijwirikomeye.
4Kukowowe,Uhoraho,wanshimishijebinyuzemu
mirimoyawe:Nzatsindaimirimoy'amabokoyawe.
5Uhoraho,imirimoyaweirakomeye!kandiibitekerezo
byawenibyimbitse.
6Umuntuw'umugomentabizi;ntan'umupfapfaubyumva.
7Iyoababibamezenk'ibyatsi,kandiigiheabakoraibyaha
bosebamezeneza;niukobazarimbukaubuziraherezo:
8Arikowowe,Uhoraho,urihejurucyaneitekaryose.
9Doreabanzibawe,Uwiteka,kukoabanzibawe
bazarimbuka.abakoziboseb'ibyahabazatatana.
10Arikoihemberyanjyeuzashyirehejurunk'ihembe
ry'inyoniimwe,nzasigwaamavutamashya.

ZABURI
11Ijishoryanjyerizabonaicyifuzocyanjyekubanzi
banjye,n'amatwiyanjyeazumvaicyifuzocyanjyecy'ababi
bahagurukiyekundwanya.
12Abakiranutsibazamerank'igiticy'imikindo:azakura
nk'amasederimuriLibani.
13Abatewemunzuy'Uwitekabazateraimberemugikari
cy'Imanayacu.
14Bazakomezakweraimbutomuzabukuru;bazabyibuha
kandibasagamba;
15KugirangoyerekanekoUhorahoariumukiranutsi,ni
werutarerwanjye,kandintagukiranirwakurimo.
UMUTWEWA93
1Uhorahoaganje,yambayeicyubahiro;Uwitekayambaye
imbaraga,akenyera:isinayoirashizweho,kuburyo
idashoborakunyeganyega.
2Intebeyawey'ubwamiyashizwehokera:uriuw'iteka
ryose.
3Uwiteka,imyuzureyarazamutse,Umwuzureurazamura
ijwiryabo;umwuzureuzamuraimirabayabo.
4Uhorahoarihejurucyanekurutaurusakurw'amazi
menshi,yego,kurutaimirabaikomeyeyomunyanja.
5Ubuhamyabwaweburashidikanywaho:Uwitekaubeinzu
yaweitekaryose.
UMUTWEWA94
1UwitekaMana,uwokwihoreraninde;Mana,uwo
kwihoreraniwowe.
2Haguruka,wowemucamanzaw'isi,uheingororano
abibone.
3Uhoraho,ababibazagezaryari,ababibazatsindakugeza
ryari?
4Bazagezaryarikuvuganokuvugaibintubikomeye?
n'abakoziboseb'ibyahabirata?
5Uwiteka,bamenaguyeubwokobwawe,bagutwara
umuragewawe.
6Bicaumupfakazin'umunyamahanga,bakicaimpfubyi.
7Nyamarabaravugabati'Uwitekantazabona,kandiImana
yaYakobontazayitaho.
8Sobanukirwa,mwabanyarugomomubantu,mwabapfu
mwe,muzabaabanyabwengeryari?
9Uzateraugutwi,ntazumva?Uwaremyeijisho,ntazabona?
10Uzahanaabanyamahanga,ntazakosora?uwigisha
umuntuubumenyi,ntazabimenya?
11Uwitekaaziibitekerezoby'abantu,koariubusa.
12Hahirwaumuntuwihannye,Uwiteka,ukamwigishamu
mategekoyawe;
13Kugirangoumuheikiruhukokuvamubiheby'amakuba,
kugezaigihecyogucukuriraababi.
14KukoUwitekaatazirukanaubwokobwe,kandi
ntazatereranaumuragewe.
15Arikourubanzaruzasubiramugukiranuka,kandi
abakiranutsibosemumutimabazabukurikiza.
16Nindeuzampagurukirakurwanyainkoziz'ibibi?
cyangwanindeuzampagarukirakurwanyaabakozib'ibibi?
17IyoUwitekaatamfasha,rohoyanjyeyarihafigutuza.
18Igihenavuganti:Ikirengecyanjyekiranyerera;Uhoraho,
imbabazizawe.
19Mubitekerezobyanjyebyinshimurinjyeihumure
ryanyurishimishaubugingobwanjye.
20Eseintebeyogukiranirwaizagiraubusabanenawe,
buteguraamategeko?
21Bateranirahamwekurwanyaubugingobw'intungane,
kandibamaganaamarasoy'inzirakarengane.
22ArikoUhorahoniwenkingira,kandiImanayanjyeni
urutarerw'ubuhungirobwanjye.
23Azabatezahoibicumurobyabo,kandiazabacamubugizi
bwanabibwabo.yego,UwitekaImanayacuizabatema.
UMUTWEWA95
1Ngwino,turirimbireUwiteka:rekadusakuzeurusaku
rwuzuyeurutarerw'agakizakacu.
2Nimuzetujyeimbereyedushimira,kanditumusakuze
cyane.
3KukoUwitekaariImanaikomeye,n'Umwamiukomeye
kurutaimanazose.
4Mukubokokwehariahantuharehareh'isi:imbaraga
z'imisozinazoniiye.
5Inyanjaniiye,arayikora,amabokoyeakoraubutaka
bwumutse.
6Ngwino,dusengekanditwuname:rekadupfukame
imberey'Uwitekaumuremyiwacu.
7NiweManayacu;kandituriabantubomurwurirwe,
n'intamaz'ukubokokwe.Uyumunsinibauzumvaijwirye,
Ntukomezeumutimawawe,nkomubushotoranyi,noku
munsiw'ikigeragezomubutayu:
9Igihebasogokuruzabanshukaga,bakanyereka,bakabona
akazikanjye.
10Imyakamirongoinenababajwen'ikigihe,ndavuganti:
"Niabantubakoraamakosamumitimayabo,kandi
ntibamenyeinzirazanjye:
11Uwonarahiyemuburakaribwanjyekobatazinjiramu
buruhukirobwanjye.
UMUTWEWA96
1NimuririmbireUhorahoindirimbonshya:nimuririmbire
Uhoraho,isiyose.
2MuririmbireUwiteka,musingizeizinarye;yerekanye
agakizakeumunsikuwundi.
3Menyeshaicyubahirocyemumahanga,ibitangazabye
mubantubose.
4KukoUwitekaakomeye,kandiashimwecyane:agomba
gutinywakurutaimanazose.
5Kukoimanazosezomumahangaariibigirwamana,ariko
Uhorahoyaremyeijuru.
6Icyubahiron'icyubahirobiriimbereye:imbaraga
n'ubwizabirimubuturobwe.
7Mwabwokobwarubanda,muheUwiteka,iheUhoraho
icyubahiron'imbaraga.
8UheUwitekaicyubahirogikwiriyeizinarye,uzaneituro,
uzemugikaricye.
9NimusengeUwitekamubwizabwera,mutinyaisiyose.
10VugamumahangakoUwitekaaganje.Isinayo
izashirwahokoitazanyeganyezwa,azaciraabantuimanza
mubutabera.
11Ijururyishime,isiyishime;rekainyanjaitontoma,kandi
byuzuye.
12Umurimawishime,n'ibirimobyose:nibwoibitibyose
byomugitibizishima

ZABURI
13Imberey'Uwiteka,kukoaje,kukoajeguciraisi
urubanza:azaciraisiimanzagukiranuka,n'abantu
bakoreshejeukurikwe.
UMUTWEWA97
1Uhorahoaraganza;isiyishime;rekaibirwabyinshi
byishimire.
2Ibicun'umwijimabimukikije,gukiranukanogucaimanza
niubuturobw'intebeye.
3Umuriroujyaimbereye,utwikaabanzibeimpandezose.
4Inkubazayozamurikiyeisi:isiirabona,ihinda
umushyitsi.
5Imisoziyashonzenk'ibishasharaimberey'Uwiteka,
imberey'Uwitekaw'isiyose.
6Ijururivugagukiranukakwe,abantubosebabona
icyubahirocye.
7Biteyeisoniabakoreraibishushobibajwe,birata
ibigirwamana:nimusengemanazose.
8Siyoniarabyumva,arishima;Uhoraho,abakobwaba
Yudabarishimakuberaurubanzarwawe,Uwiteka.
9Uhoraho,urihejuruy'isiyose,urihejuruy'imanazose.
10YemweabakundaUwiteka,mwangeikibi,arinda
ubugingobwera;abakizamukubokokw'ababi.
11Umucyowabibweabakiranutsi,n'ibyishimoku
bagororotsemumutima.
12NimwishimireUhoraho,mwabakiranutsi;kandiushime
kwibukakwibukakwerakwe.
UMUTWEWA98
1(Zaburi.)OuririmbireUwitekaindirimbonshya;kuko
yakozeibintubitangaje:ukubokokwekw'iburyo
n'ukubokokwekwera,byamuheshejeintsinzi.
2Uwitekayamenyeshejeagakizakiwe,yerekanaga
gukiranukakweimberey'amahanga.
3Yibutseimbabazizayon'ukurikwekunzuyaIsiraheli:
impandezosez'isizabonyeagakizak'Imanayacu.
4NimutakambireUhoraho,isiyose,nimusakuzecyane,
nimwishime,nimuririmbe.
5MuririmbireUhorahoinanga,n'inanga,n'ijwiryazaburi.
6Impandan'amajwiyakornetibivuzaurusakurwuzuye
imberey'Uwiteka,Umwami.
7Nibainyanjaitontoma,n'ubwuzurebwayo;isi,
n'abayituye.
Rekaimyuzureikomeamashyi,imisoziyishimehamwe
9Imberey'Uhoraho;kukoajeguciraisiimanza,azacira
urubanzaisiyose,n'abantubaboneye.
UMUTWEWA99
1Uhorahoaraganza;abantubahindaumushyitsi:yicaye
hagatiy'abakerubi;isiihinduke.
2UhorahoarakomeyemuriSiyoni;kandiasumbaabantu
bose.
3Nibisingizeizinaryawerikomeyekandiriteyeubwoba;
kukoaricyera.
4Imbaragaz'umwaminazozikundaurubanza;ushiraho
uburinganire,ushyiramubikorwaurubanzanogukiranuka
muriYakobo.
5MushyirehejuruUwitekaImanayacu,kandimusengeku
birengebye.kukoariuwera.
6MosenaAronimubatambyibe,naSamwelimuribo
bitabazaizinarye;batakambiraUhoraho,arabasubiza.
7Yababwiyemunkingiyijimye,bakomezaubuhamyabwe,
n'itegekoyabahaye.
8Urabasubiza,UwitekaImanayacu,wariImana
yabababariye,nubwowihoreyeibyobahimbye.
UwitekaUwitekaImanayacu,kandiusengekumusoziwe
wera;kukoUhorahoImanayacuariiyera.
UMUTWEWA100
1(Zaburiyoguhimbaza.)NimutakambireUwitekaurusaku
rushimishije,mwamahangayose.
2KoreraUhorahowishimye,uzeimbereyeuririmba.
3MumenyekoUwitekaariImana:niwewaturemye,si
tweubwacu;turiubwokobwe,n'intamazomurwurirwe.
4Injiramumaremboyeushimira,nomugikaricye
ushimire:mumushimire,kandiumuheizinarye.
5KukoUhorahoarimwiza;imbabazizayozihoraho;kandi
ukurikwekwihanganiraibisekuruzabyose.
UMUTWEWA101
1(ZaburiyaDawidi.)Nzaririmbiraimbabazin'urubanza:
Uwiteka,nzakuririmbira.
2Nzitwaranezamuburyobutunganye.Niryariuzazaaho
ndi?Nzagendamunzuyanjyen'umutimautunganye.
3Sinzashyiraikintukibiimberey'amasoyanjye:Nanga
umurimow'abobahindukira;Ntabwoizanyizirikaho.
4Umutimautujeuzavaho,sinzamenyaumuntumubi.
5Umuntuweseusebyamugenziwewenyine,nanjye
nzamutema:ufiteuburangabwohejurun'umutima
w'ubwibonentazababara.
6Amasoyanjyeazarebaabizerwabomugihugu,kugira
ngobabanenanjye:ugendamuburyobutunganye,
azankorera.
7Ukorauburiganyantazaturamunzuyanjye,uvuga
ibinyomantazatindaimbereyanjye.
8Nzatsembahakirikareababibosebomugihugu;Kugira
ngonkurehoababibosemumujyiwaNyagasani.
UMUTWEWA102
1(Isengeshory'abababaye,iyoarengewe,agasukaikirego
cyeimberey'Uwiteka.)Uhoraho,umvaisengeshoryanjye,
rekainduruyanjyeikugereho.
2Ntuhishemumasohanjyeumunsingizeibibazo;
Unyumveugutwi:umunsimpamagayeansubizevuba.
3Eregaiminsiyanjyeyarashizenk'umwotsi,amagufwa
yanjyearashyank'itanura.
4Umutimawanjyewarakubiswe,wumyenk'ibyatsi;ku
buryonibagiwekuryaumugatiwanjye.
5Kuberaijwiryanjyeryokunihaamagufwayanjye
yiziritsekuruhurwanjye.
6Ndinkapelikaniyomubutayu:Ndink'igihunyiracyo
mubutayu.
7Ndareba,kandindink'igishwiwenyinehejuruy'inzu.
8Abanzibanjebarantukaumunsiwose;kandiabasaze
kundwanyabararahiye.
9Kukonariyeivunk'umugati,nkavangaibinyobwa
byanjyenkarira,

ZABURI
10Kuberauburakaribwawen'uburakaribwawe,kuko
wanshizehejuruukantahasi.
Iminsiyanjyeimezenk'igicucukigabanuka;kandinumye
nk'ibyatsi.
12ArikoUhoraho,uzahorahoitekaryose.nokwibuka
kwaweibisekuruzabyose.
13UzahagurukaugirireimpuhweSiyoni,kukoigihecyo
kumutonesha,yego,igihecyagenwekirageze.
14Kukoabagaragubawebishimiraamabuyeye,
bagatoneshaumukunguguwacyo.
15Abanyamahangarerobazatinyaizinary'Uwiteka,
n'abamibokuisiboseicyubahirocyawe.
16UwitekaniyubakaSiyoni,azagaragaramucyubahiro
cye.
17Azitakumasengeshoy'abatishoboye,kandi
ntazasuzuguraamasengeshoyabo.
18Ibyobizandikwaibisekuruzabizaza,kandiabantu
bazaremwabazisingizaUhoraho.
19Kukoyarebyehasimubuturobwera,Uwiteka
yitegerezaisi;
20Kumvaimiborogoy'imfungwa;kurekuraabagenwe
gupfa;
21Gutangazaizinary'UwitekaiSiyoni,nokumusingizai
Yeruzalemu;
22Iyoabantubateraniyehamwen'ubwami,kugirango
bakorereUhoraho.
23Yacogoyeimbaragazanjyemunzira;yagabanyije
iminsiyanjye.
24Navuzenti:Manayanjye,ntuntehagatimuminsi
yanjye,imyakayaweniiy'igihecyose.
25Kerawashyizehourufatirorw'isi,kandiijuruni
umurimow'amabokoyawe.
26Bazarimbuka,arikouzabyihanganira:yego,bose
bazasazank'umwenda;Uzabahindureumwambaro,kandi
bazahindurwa:
27Arikouriumwe,kandiimyakayawentizagiraiherezo.
28Abanab'abagaragubawebazakomeza,kandiurubyaro
rwaboruzashingwaimbereyawe.
UMUTWEWA103
1(ZaburiyaDawidi.)HimbazaUwiteka,rohoyanjye,
kandiibirimurinjyebyose,uheumugishaizinaryeryera.
2Mugishawanjye,mpimbazaUwiteka,kandintuzibagirwe
inyunguzezose:
3Nindeubabariraibicumurobyawebyose;Ukizaindwara
zawezose;
4Nindeucunguraubuzimabwawekurimbuka;
uwakwambikaikamban'ubuntun'imbabazizirangwa
n'ubwuzu;
5Uhazaumunwawaweibintubyiza;kugirangoubuto
bwawebushyankubwakagoma.
6Uwitekaashyiramubikorwaabakiranutsinogukiranuka.
7YamenyeshejeMoseinziraziwe,ibikorwavyiwe
abisirayeli.
8Uwitekaniumunyempuhwen'imbabazi,atindakurakara,
kandiniimbabazinyinshi.
Ntazahoraatontoma,kandintazakomezauburakaribwe
ubuziraherezo.
10Ntiyadukoreyenyumay'ibyahabyacu;ekakandi
yaraduhembyedukurikijeibicumurobyacu.
11Nkukoijururirihejuruy'isi,nikoimbabazizayo
zigiriraabamutinya.
12Iburasirazubaniiburengerazuba,kugezaubu
yadukuyehoibicumurobyacu.
13Nkukoseagiriraimpuhweabanabe,nikoUwiteka
agiriraimpuhweabamutinya.
14Kukoiziimiterereyacu;yibukakoturiumukungugu.
15Nahoumuntu,iminsiyenink'ibyatsi:nk'ururabyorwo
mumurima,nikoarateraimbere.
16Kukoumuyagawanyuzehejuruyacyo,ukagenda;
n'ahantuhayontazongerakubimenya.
17Arikoimbabaziz'Uwitekaniiz'itekaryose,abamutinya,
nogukiranukakwekubanab'abana;
18Kubakurikizaisezeranorye,n'abibukaamategekoyeyo
kuyakurikiza.
19Uhorahoyateguyeintebeyey'ijuru;kandiubwamibwe
bugengabyose.
20HahirwaUwiteka,abamarayikabe,abarushaimbaraga,
bakurikizaamategekoye,bumviraijwiry'ijamborye.
21Mweseingaboziwezihimbaze,mwabakozibe,mukora
ibimushimisha.
22UhezagireUwiteka,imirimoyeyoseahantuhose
yategekaga.
UMUTWEWA104
1Manayanjye,mpimbazaUwiteka.UwitekaManayanjye,
uriigihangangecyane;wambayeicyubahiron'icyubahiro.
Nindewihishamumucyonk'umwenda,uramburaijuru
nk'umwendaukingiriza:
3Nindeushyiraibitiby'ibyumbabyemumazi,uhindura
ibicuigarerye,ugenderakumababay'umuyaga:
4Uhinduraabamarayikabeimyuka;abakozibeumuriro
ugurumana:
5Nindewashyizehourufatirorw'isi,kugirangorutavaho
burundu.
6Uwitwikiriyeikuzimunk'umwenda,amaziahagarara
hejuruy'imisozi.
7Ugucyahakwawebarahunze;Ijwiry'inkubayawebahise
bahunga.
8Bazamukaimisozi;baramanukabavamumibandebajya
ahowabashiriyeho.
9Washyizehoimipakakugirangobatazarenga;ko
batazongeragupfukiranaisi.
10Yoherejeamasokomumibande,itemberamumisozi.
11Bahainyamaswazosezomugasozi,indogobezomu
gasozizimarainyota.
12Inyonizomuijuruzizabazifiteahoziba,ziririmbamu
mashami.
13Yuhiraimisozimubyumbabye,isiihazwan'imbuto
z'imirimoyawe.
14Atumaibyatsibikurakunka,n'ibimerabyogukorera
abantu,kugirangoakureibiryokuisi;
15Kandivinoishimishaumutimawumuntu,namavutayo
kumurikamumasoye,numugatiukomezaumutima
wumuntu.
16Ibitiby'Uwitekabyuzuyeibiti;imyereziyomuriLibani,
yateye;
17Ahoinyonizikoreraibyaribyazo:nahoingurube,ibiti
by'imishishwaniinzuye.
18Imisozimiremireniubuhungirobw'ihenezomugasozi;
n'amabuyeyaconies.

ZABURI
19Yashyizehoukweziibihe,izubarizikorirenga.
20Ukoraumwijima,kandininijoro,ahoinyamaswazose
zomuishyambazinyerera.
21Intarezikirintoziratontomerazihiga,zishakirainyama
zazokuMana.
22Izubarirarasa,baraterana,bararyamamurwoborwabo.
23Umuntuasohokamumirimoyenomumirimoye
kugezanimugoroba.
24Uhoraho,mbegaukuntuimirimoyawearimyinshi!
Ubwengewabiremyebyose:isiyuzuyeubutunzibwawe.
25Nikoinyanjaninininiyagutse,ahousangaibintu
bikururukabitabarika,inyamaswantonininini.
26Ngahogendaamato:hariholeviathani,uwowakoze
kuyikinamo.
27Ababosebaragutegereje;kugirangoubaheinyama
zabomugihegikwiye.
28Koubahayebaraterana:ufunguraukubokokwawe,
buzuyeibyiza.
29Wihishemumasohawe,barahangayitse:ubakuramo
umwuka,barapfa,basubiramumukunguguwabo.
30Koherezaumwukawawe,bararemye,kandiuhinduraisi.
31Icyubahirocy'Uhorahokizahorahoiteka,Uhoraho
azishimiraimirimoye.
32Yitegerezaisi,ihindaumushyitsi,akorakumisozi,
baranywa.
33NzaririmbiraUwitekaigihecyosenkiriho:Nzaririmbira
Imanayanjyeigihenzabandiho.
34Ibyonamutekerejehobizababyiza:Nzanezerwa
n'Uwiteka.
35Abanyabyahabarimburwekuisi,kandiababi
ntibazongerekubaho.Uhoraho,mpimbazaUwiteka.
NimushimireUhoraho.
UMUTWEWA105
1NimushimireUhoraho,hamagaraizinarye:menyesha
ibikorwabyemubantu.
2Mumuririmbire,mumuririmbirezaburi:vugaibikorwa
byebyosebitangaje.
3Nihaicyubahiromuizinaryeryera,imitimayabo
yishimebashakaUwiteka.
ShakishaUwitekan'imbaragaze:shakishamumasohe
ubuziraherezo.
5Ibukaimirimoyeitangajeyakoze;ibitangazabye,
n'imanzazomukanwake;
6YemwerubyarorwaAburahamuumugaraguwe,yemwe
banabaYakoboyatoranije.
NiUwitekaImanayacu:imanzazayozirimuisiyose.
8Yibutseisezeranoryeubuziraherezo,ijamboyategetse
ibisekuruzaigihumbi.
9NiirihesezeranoyagiranyenaAburahamu,n'indahiro
yagiriyeIsaka;
10IbyonabyobyemezaYakobokubw'amategeko,no
muriIsiraheliisezeranoridashira:
11Ndakubwiranti:"NzaguhaigihugucyaKanani,
umuragewawewose:"
12Iyobariarikoabagabobake;yego,bakecyane,
nabanyamahangamuriyo.
13Iyobavamumahangabajyamukindi,bavamubwami
bumwebajyamubundibwoko;
14Ntiyigezeyemereraumuntungoabakorenabi:yego,
yacyashyeabamikubwabo;
15Bati:"Ntukorekubasizwe,kandintugirirenabi
abahanuzibanjye."
16Yongeyeguhamagarirainzaramugihugu,amenagura
imigatiyose.
17Yoherejeumuntuimbereyabo,ndetsenaYozefu
wagurishijweumugaragu:
18Ibirengebyabobabikomeretsan'iminyururu:yashyizwe
mucyuma:
19Igiheijamboryeryageraga:ijambory'Uwiteka
ryaramugerageje.
20Umwamiaramwoherezaaramurekura;ndetse
n'umutegetsiw'abaturage,aramurekura.
21Yamugizeumutwarew'inzuye,n'umutwarew'ibyo
atunzebyose:
22Guhambiraibikomangomabyeukoyishakiye;kandi
wigisheabasenateribeubwenge.
23IsirahelinayoyinjiramuMisiri;Yakoboabamu
gihugucyaHam.
24Yongeraubwokobwecyane;mazeabakomerakuruta
abanzibabo.
25Yahinduyeimitimayabokwangaubwokobwe,kugira
ngoagirirenezaabagaragube.
26YoherejeMoseumugaraguwe;naAroniyari
yaratoranije.
27Berekanaibimenyetsobyemuribo,n'ibitangazamu
gihugucyaHam.
28Yoherejeumwijima,awucuraumwijima;kandi
ntibigometsekuijamborye.
29Amaziyaboayayahinduraamaraso,yicaamafiyabo.
30Igihugucyabocyabyayeibikeribyinshi,mubyumba
by'abamibabo.
31Aravuga,hazaisazizitandukanye,inumamunkombe
zabozose.
32Yabahayeuruburarw'imvura,n'umurirougurumanamu
gihugucyabo.
33Yakubiseimizabibuyabon'ibitiby'imitini;nokumena
ibitibyokunkombezabo.
34Yavuze,inzigeziraza,n'inyenzi,kandikozitagira
umubare,
35Yaryaibyatsibyosemugihugucyabo,aryaimbuto
z'ubutakabwabo.
36Yicakandiimfurazosemugihugucyabo,umutware
w'imbaragazabozose.
37Yabazanyenafezanazahabu,kandimumuryango
wabontamuntun'umwewariufiteintegenke.
38Egiputayishimiyekugenda,kukoubwobabwabo
bwabagwiririye.
39Yakwirakwijeigicukugirangogitwikire;n'umuriro
gutangaurumurinijoro.
40Abantubarabaza,azanainkware,abahazaumugatiwo
muijuru.
41Yakinguyeurutare,amaziaratemba.birukaahantu
humyenk'uruzi.
42Kukoyibutseisezeranoryeryera,naAburahamu
umugaraguwe.
43Azanaubwokobwemubyishimo,abatoranyabe
bishimye:
44Abahaibihuguby'amahanga,baragwaimirimo
y'abaturage.
45Kugirangobakurikizeamategekoye,kandibakurikize
amategekoye.NimushimireUhoraho.

ZABURI
UMUTWEWA106
1NimushimireUhoraho.NimushimireUhoraho,kukoari
mwiza,kukoimbabazizayozihorahoitekaryose.
Nindeushoborakuvugaibikorwabikomeyeby'Uwiteka?
Nindeushoborakwerekanaibisingizobyebyose?
3Hahirwaabakomezagucaimanza,n'abakiranukaibihe
byose.
4Uwiteka,nyibuka,ugirirenezaubwokobwawe:Unsure
n'agakizakawe;
5Kugirangomboneibyizaby'abatoranije,kugirango
nishimireumunezerow'igihugucyawe,kugirango
nishimireumuragewawe.
6Twakoranyeicyahanabasogokuruza,twakoze
ibicumuro,twakozeibibi.
7Abakuramberebacuntibasobanukiwen'ibitangazabyawe
muriEgiputa;ntibibutseimbabazizawenyinshi;ariko
byaramurakajekunyanja,ndetsenokunyanjaItukura.
8Nyamarayabakijijekubw'izinarye,kugirango
amenyekanisheimbaragazezikomeye.
9YamaganyeinyanjaItukura,aruma,nukoabayoboramu
nyenga,nkomubutayu.
10Arabakizamukubokok'uwabangaga,abacunguramu
kubokok'umwanzi.
11Amaziatwikiraabanzibabo,ntan'umwemuribo
wasigaye.
12Hanyumabizeraamagamboye;baririmbyeishimwerye.
13Bidatinzebibagirwaimirimoye;ntibategerejeinamaze:
14Arikoirariryinshimubutayu,kandiigeragezaImana
mubutayu.
15Abahaibyobasabye.arikoboherejekunanirwamu
bugingobwabo.
16BagiriraishyariMosemungando,naAroniumutagatifu
w'Uwiteka.
17IsiirakinguraimiraDatani,itwikiraAbiramu.
18Umurirougurumanamuribo.ibirimiby'umuriro
byatwitseababi.
19BakorainyanaiHorebu,basengaigishusho
cyashongeshejwe.
20Gutyo,bahinduyeicubahirocabomuishushoy'inkairya
ibyatsi.
21BababariyeImanaumukizawabo,wakozeibintu
bikomeyemuriEgiputa;
22IgitangazagikoreramugihugucyaHam,nibintubiteye
ubwobakunyanjaItukura.
23Nicyocyatumyeavugakoazabatsemba,Mose
atatoranijengoahagarareimbereyekugirangoahoshe
uburakaribwe,kugirangoatabatsemba.
24Yego,basuzuguraigihugucyiza,ntibemeraijamborye:
25Arikobitotombamumahemayabo,arikontibumvaijwi
ry'Uwiteka.
26Nicyocyatumyeabaramburaukubokokugirango
abahirikemubutayu:
27Kuranduraurubyarorwabonomumahanga,no
kubatatanyamubihugu.
28BiyunganaBaalpeor,baryaibitamboby'abapfuye.
29Ngukoukobamurakajen'uburakaribwabo,maze
icyorezokirabahagurukira.
30Finehasiarahaguruka,yicaurubanza,nukoicyorezo
kirahagarara.
31Kandiibyobyamubarizwagagukiranukamubihebyose.
32Baramurakarirakandikumaziy'amakimbirane,ku
buryobyajekurwaraMosekubwabo.
33Kuberakobamuteyeumwuka,kuburyoyavugishije
umunwaatabishaka.
34NtibatsembyeamahangaUhorahoyabategetse:
35Arikobavanzemumahanga,bamenyaimirimoyabo.
36Bakoreraibigirwamanabyabo,byariumutegokuribo.
37Yego,batambiyeabahungubabon'abakobwababo
amashitani,
38Bamenaamarasoy'inzirakarengane,ndetsen'amaraso
y'abahungubabon'abakobwababo,batambiraga
ibigirwamanabyaKanani,mazeigihugucyanduzwa
n'amaraso.
39Ngukoukobahumanyeimirimoyabo,bagenda
basambanabahimbye.
40Ubworerouburakaribw'Uwitekabwakongejeubwoko
bwe,kuburyoyangagaumuragewe.
41Abahamumabokoy'amahanga.kandiababangaga
barabategekaga.
42Abanzibabonabobarabakandamiza,mazebayoborwa
mukubokokwabo.
43Yabakijijeinshuronyinshi;arikobaramurakariyeinama
zabo,baramanurwakuberaibicumurobyabo.
44Nyamarayitakumibabaroyabo,yumvisegutakakwabo:
45Abibutsaisezeranorye,aricuzaakurikijeimbabazi
nyinshi.
46Yabatumyekandikugiriraimpuhweababatwaye
imbohe.
47Uhoraho,Manayacu,udukize,udukusanyirizehamwe
mumahanga,kugirangodushimireizinaryaweryera,
kandidutsindeibisingizobyawe.
48HahirwaUwitekaImanayaIsirahelikuvamubihe
bidashirakugezaitekaryose,kandiabantubosebavuge
bati:Amen.NimushimireUhoraho.
UMUTWEWA107
1NimushimireUwiteka,kukoarimwiza,kukoimbabazi
zayozihorahoitekaryose.
2Abacunguweb'Uwitekababivuge,uwoyacunguyemu
kubokok'umwanzi;
3Akabakoranyamubihugu,muburasirazuba,nomu
burengerazuba,mumajyarugurunomumajyepfo.
4Barazereramubutayumubwigunge;basanzentamujyi
woguturamo.
5Abashonjen'inyota,imitimayaboiracikaintege.
6BatakambiraUhorahomungoranezabo,abakizamu
mibabaroyabo.
7Abayoboramunziranziza,kugirangobajyemumujyi
utuyemo.
8IyabaabantubasingizaUwitekaibyizabye,n'ibikorwa
byebyizayakoreyeabanab'abantu!
9Kukoahazaumutimawifuza,kandiakuzuzaumutima
ushonjeibyiza.
10Abicayemumwijimanomugicucucy'urupfu,
babohewemumibabaron'icyuma;
11Kuberakobigometsekumagamboy'Imana,
bakamaganainamaz'Isumbabyose:
12Nicyocyatumyeashenguraumutimawabo,baragwa,
ntihagiran'umweubafasha.
13BatakambiraUhorahomungoranezabo,abakizamu
mibabaroyabo.

ZABURI
14Yabakuyemumwijimanomugicucucy'urupfu,maze
abamenaguraimigoziyabo.
15IcyampaabantubakisingizaUwitekakuberaibyizabye,
n'ibikorwabyebyizayakoreyeabanab'abantu!
16Kukoyamennyeamaremboy'umuringa,akataibiti
by'icyuma.
17Abapfukuberaibicumurobyabo,kandikubera
ibicumurobyabo,barababara.
18Ubugingobwabobwangainyamazose;nukobegera
amaremboy'urupfu.
19BatakambiraUhorahomungoranezabo,abakizamu
mibabaroyabo.
20Yoherejeijamborye,arabakiza,abakizaibyo
barimbutse.
21IcyampaabantubakisingizaUwitekakuberaibyizabye,
n'ibikorwabyebyizayakoreyeabanab'abantu!
22Kandinibatangeibitambobyogushimira,
bamenyekanisheibikorwabyebanezerewe.
23Abamanukakunyanjamumato,bakoraubucuruzimu
mazimanini;
24Abababonaimirimoy'Uwiteka,n'ibitangazabye
byimbitse.
25Kukoategeka,akazamuraumuyagauhuhutauzamura
imirabayawo.
26Barazamukabajyamuijuru,bongerakumanukamu
nyenga,imitimayaboirashongakuberaibibazo.
27Barikubitahiryanohino,bakanyeganyegank'umuntu
wasinze,kandibarimubwengebwabo.
28HanyumabatakambiraUhorahomungoranezabo,
abakuramumibabaroyabo.
29Akoraumuyagautuje,kuburyoimirabayacyoituje.
30Nonehobarishimakukobatuje;nukoabazanaaho
bashaka.
31IyabaabantubasingizaUwitekakubw'inezaye,
n'ibikorwabyebyizayakoreyeabanab'abantu!
32Nibamushyiremuiteranirory'abantu,bamushimiremu
iteranirory'abasaza.
33Yahinduyeinzuzimubutayu,amasokoy'amazi
ahindukaubutakabwumutse;
34Igihugucyeraimbutomubutayu,kuberaububi
bw'abayituye.
35Yahinduyeubutayuamazi,kandiubutakabwumutse
buhindukaamasokoy'amazi.
36Ahonihoatumaabashonjebatura,kugirangobategure
umujyiwoguturamo.
37Kubibaimirima,utereimizabibu,ishoborakwera
imbutozokwiyongera.
38Arabahaimigisha,kugirangobagwirecyane;kandi
ntiyihanganiraamatungoyabongoagabanuke.
39Nanone,baracukuwekandibamanurwahasibinyuze
mugukandamizwa,imibabaro,n'agahinda.
40Asukaagasuzugurokubatware,kandiabaterakuzerera
mubutayu,ntanzira.
41Nyamaraatuzaabakenehejuruy'imibabaro,amugira
imiryangonk'umukumbi.
42Abakiranutsibazabibona,banezerwe,kandiibicumuro
byosebizahagarikaumunwawe.
43Umuntuweseuziubwenge,akubahirizaibyo,niko
bazasobanukirwan'ubuntubw'Uhoraho.
UMUTWEWA108
1(IndirimbocyangwaZaburiyaDawidi.)Mana,umutima
wanjyeurahagaze;Nzaririmbakandimpimbaze,ndetse
n'icyubahirocyanjye.
2Kanguka,inangan'inanga:Nanjyeubwanjyenzabyuka
kare.
3Uhoraho,nzagushimamubantu,kandinzakuririmbira
mumahanga.
4Kukoimpuhwezawezirihejuruy'ijuru,kandiukuri
kwawegushikamubicu.
5Mana,uzamurwehejuruy'ijuru,n'icyubahirocyawe
hejuruy'isiyose;
6Kugirangoumukunziwawearokoke:keretseukuboko
kwawekw'iburyo,ansubize.
7Imanayavuzemubwerabwayo;Nzishima,nzagabana
Shekemu,mpuzeikibayacyaSuccoti.
8Galeediniiyanjye;Manaseniuwanjye;Efurayimukandi
niimbaragaz'umutwewanjye;UBuyudanibwobutanga
amategekoyanjye;
9Mowabuniigikarabirocyanjye;hejuruyaEdomu
nzirukanainkwetozanjye;NzatsindaAbafilisitiya.
10Nindeuzanzanamumujyiukomeye?Ninde
uzanyoboramuriEdomu?
11Mana,ntiwifuzakutwirukana?Ntuzasohokanan'ingabo
zacu?
Duheubufashabuvamubibazo,kukoubufashabw'abantu
ariubusa.
13BinyuzekuManatuzakoraubutwari,kukoariwe
uzakandagiraabanzibacu.
UMUTWEWA109
1(Kumucuranzimukuru,ZaburiyaDawidi.)Ntutuze,
Manayanjyeishimweryanjye;
2Kukoumunwaw'abanyabyahan'umunwaw'abashukanyi
byakinguriwe,kukobangiriyenabi.
3Bampindukiyehafin'amagamboy'urwango;kandi
yarandwanyentampamvu.
4Kubw'urukundorwanjyeniabanzibanjye,ariko
niyeguriyegusenga.
5Kandibampayeikibiicyiza,nangaurukundorwanjye.
6Shyiraumuntumubikuriwe,mazeSataniahagarare
iburyobwe.
7Igiheazacirwaurubanza,azacirwahoiteka,kandi
isengeshoryerihindukeicyaha.
8Iminsiyeibemike;rekaundiafateumwanya.
9Abanabenibabeimpfubyi,umugoreweabeumupfakazi.
10Abanabenibakomezekubainzererezi,kandibasabe:
nibashakireimigatiyabomubutayu.
11Usahureafateibyoatunzebyose;kandiabanyamahanga
barekeimirimoye.
12Ntihakagiren'umweugiriraimbabazi,kandintihazagire
n'umweutoneshaabanabeb'impfubyi.
13Urubyarorwerucike;nomugisekurugikurikirareka
izinaryaborihanagurwe.
14Ibicumurobyabasekuruzabibukwehamwen'Uwiteka,
Nturekengoicyahacyanyinagihanagurwe.
15Nibabeimberey'Uwitekaubudahwema,kugirango
abibagirwekuisi.

ZABURI
16Kuberakoyibutsekutagaragarizaimbabazi,ahubwo
yatotejeumukenen'umukene,kugirangoyicen'abavunitse
umutima.
17Nkukoyakundagagutukana,nikobimugereho,nk'uko
atishimiyeimigisha,nikobibekureye.
18Nkukoyambaragaumuvumonk'umwambarowe,niko
byinjiramundayenk'amazi,kandink'amavutamu
magufwaye.
19Nibimuberenk'umwambaroumupfuka,kandiakenyeye
umukandara.
20Ikinicyogihembocy'abanzibanjyebaturutsekuri
Uhoraho,n'abavuganabiubugingobwanjye.
21Arikounkorere,ManaNyagasaniUhoraho,kubw'izina
ryawe,kukoimbabazizawearinziza,nkiza.
22Kukondiumukenen'umukene,kandiumutimawanjye
wakomeretsemurinjye.
23Nagiyenk'igicucuiyokigabanutse:Najugunywehejuru
nk'inzige.
24Amaviyanjyeafiteintegenkekuberakwiyirizaubusa;
kandiumubiriwanjyentubyibushye.
25Nongeyekubatuka,iyobanyitegerejebazunguzaimitwe.
26UwitekaManayanjye,Mfasha,nkizaimbabazizawe.
27Kugirangobamenyekoariukubokokwawe;kowowe,
Uhoraho,wabikoze.
28Bavume,arikobaguheumugisha:nibabyuka,bakozwe
n'isoni;arikoumugaraguwaweyishime.
29Abanzibanjyebambareisoni,nibitwikireurujijorwabo,
nk'umwenda.
30NzashimiraUhorahoakanwakanjye,yego,
nzamushimiramurirubanda.
31Kukoazahagararaiburyobw'abakene,kugirango
amukizeabamaganaubugingobwe.
UMUTWEWA110
1(ZaburiyaDawidi.)UwitekaabwiraUmwamiwanjyeati:
Icaraiburyobwanjye,kugezaigihenzaguhinduraabanzi
baweikirengecyawe.
2Uhorahoazoherezainkoniy'imbaragazawemuriSiyoni,
utegekehagatiy'abanzibawe.
3Ubwokobwawebuzababwiteguyekumunsiwububasha
bwawe,mubwizabwerakuvamundayamugitondo:ufite
ikimecyubusorebwawe.
4Uwitekayarahiye,kandintazihana,uriumutambyi
ubuziraherezonk'ukoMelkisedekiyabitegetse.
5Uwitekaiburyobwaweazakubitaabamikumunsi
w'uburakaribwe.
6Azaciraimanzaamahanga,azuzuzaibibanzaimirambo;
Azakomeretsaimitwemubihugubyinshi.
7Azanywakumugezimunzira,bityoazamureumutwe.
UMUTWEWA111
1NimushimireUhoraho.NzashimiraUhorahon'umutima
wanjyewose,muiteranirory'abakiranutsinomuitorero.
2Imirimoy'Uwitekairakomeye,ishakishwan'abayishimira
bose.
3Igikorwaciweniicubahiron'icubahiro,kandigukiranuka
kwiweguhorahoitekaryose.
4Yakozeimirimoyeitangajeyibukwa:Uwitekani
umunyempuhwen'imbabazinyinshi.
5Yahayeinyamaabamutinya,ntazigerayibukaisezerano
rye.
6Yeretseubwokobweimbaragaz'imirimoye,kugirango
abaheumuragew'amahanga.
7Ibikorwaby'amabokoyeniukurinogucaimanza;
amategekoyeyoseniay'ukuri.
8Bahagazenezaitekaryose,kandibigakorwamukurino
gukiranuka.
9Yoherejeubwokobwegucungurwa:yategetseisezerano
ryeubuziraherezo,izinaryeniiyerakandiryubahwa.
10KubahaUwitekaniintangiriroy'ubwenge:
gusobanukirwanezabyoseabakurikizaamategekoye:
ishimweryerihorahoiteka.
UMUTWEWA112
1NimushimireUhoraho.HahirwaumuntuutinyaUwiteka,
wishimiracyaneamategekoye.
Urubyarorweruzakomerakuisi:urubyarorw'abakiranutsi
ruzahabwaimigisha.
3Ubutunzin'ubutunzibizabamunzuye,kandigukiranuka
kweguhorahoiteka.
4Mumwijimahagaragariraumucyomumwijima:ni
umunyempuhwe,wuzuyeimpuhwe,n'umukiranutsi.
5Umuntumwizaagaragarizaubutoni,akaguriza:
azayoboraibintubyeabigiranyeubushishozi.
6Ntagushidikanyakoatazanyeganyezwaubuziraherezo,
umukiranutsiazahorayibukwaiteka.
7Ntazatinyainkurumbi:umutimaweurahagaze,wiringiye
Uwiteka.
8Umutimaweurashikamye,ntazatinya,atarabonaicyifuzo
cyekubanzibe.
9Yatatanye,ahaabakene;gukiranukakweguhorahoiteka;
ihemberyerizamurwamucyubahiro.
10Ababibazabibona,bababare;Azahekenyaamenyo,
ashonga:ibyifuzoby'ababibizashira.
UMUTWEWA113
1NimushimireUhoraho.MwabagaragubaNyagasani,
shimaizinary'Uhoraho.
2Hahirwaizinary'Uwitekakuvaicyogihen'itekaryose.
3Kuvaizubarirashegushikaukamanukakw'izinarya
Yehovaniryoshimwe.
4Uhorahoarihejuruy'amahangayose,kandiicyubahiro
cyekirimuijuru.
5Nindeumezenk'UwitekaImanayacu,utuyehejuru,
6Nindewicishabugufingoarebeibirimuijurunomuisi!
7Azuraabakenemumukungugu,akuraabatishoboyemu
mase;
8Kugirangoamushyirirehoibikomangoma,ndetse
n'ibikomangomaby'ubwokobwe.
9Yagizeumugoreutabyarakurindaurugo,nokuba
umubyeyiwishimyewabana.NimushimireUhoraho.
UMUTWEWA114
1IgiheIsiraheliyavagamuriEgiputa,inzuyaYakobo
ivuyemubantubavugaururimirudasanzwe;
2Yudayariaheranda,nahoIsiraheliniyoyariumutware
we.
3Inyanjairabibona,irahunga:Yorodaniisubizwainyuma.

ZABURI
4Imisoziyasimbutsenk'impfiziy'intama,n'imisozimito
nk'intama.
5Wowewanyanja,wahunzeiki,kowahunze?Yorodani,
kowasubijweinyuma?
6Yemwemisozi,komwasimbutsenk'intama;mwamisozi
mito,nk'intama?
7Isi,uhindaumushyitsi,imberey'Uwiteka,imbere
y'ImanayaYakobo;
8Yahinduyeurutareamaziahagaze,flintihindukaisoko
y'amazi.
UMUTWEWA115
1Uwiteka,ntabwoaritweuduhaicyubahiro,ahubwoduhe
icyubahiroizinaryawe,kubw'imbabazizawenoku
bw'ukurikwawe.
2Kuberaikiabanyamahangabakwiyekuvugabati'Imana
yaboirihe?
3ArikoImanayacuirimuijuru:yakozeibyoishakabyose.
4Ibigirwamanabyaboniifezanazahabu,umurimo
w'amabokoy'abantu.
5Bafiteumunwa,arikontibavuga:amasoafite,ariko
ntibabona:
6Bafiteamatwi,arikontibumva:izurubafite,ariko
ntiruhumura:
7Bafiteamaboko,arikontibakora:ibirengebifite,ariko
ntibagenda:ntanubwobavugamumuhogo.
8Ababikoraninkabo;nikoburiweseubizera.
9YemweIsiraheli,wiringireUwiteka,niwemfashanyo
yabon'ingaboyabo.
10YemwenzuyaAroni,wiringireUwiteka,niwe
mfashanyoyabon'ingaboyabo.
11MwebweabatinyaUhoraho,mwiringireUwiteka,niwe
mfashanyoyabon'ingaboyabo.
Uwitekayatwibukije:azaduhaumugisha;azahaumugisha
inzuyaIsiraheli;azahaumugishainzuyaAroni.
13AzahaumugishaabubahaUwiteka,abaton'abakuru.
14Uhorahoazakwiyongeracyane,wowen'abanabawe.
15UrahirwaUwitekawaremyeijurun'isi.
16Ijuru,n'ijuruniiby'Uwiteka,arikoisiyahayeabana
b'abantu.
17AbapfuyentibahimbazeUwiteka,cyangwaumuntu
wesewicecekera.
18ArikotuzahaumugishaUhorahokuvaicyogihecyose
n'itekaryose.HimbazaUhoraho.
UMUTWEWA116
1NkundaUwiteka,kukoyumviseijwiryanjye
n'amasengeshoyanjye.
2Kuberakoyantezeugutwi,niyompamvu
nzamuhamagaraigihecyosenkiriho.
3Umubabarow'urupfuwangose,kandiububabare
bw'ikuzimubwaramfashe:Nabonyeingoranen'agahinda.
4Hanyumampamagaraizinary'Uwiteka,Uhoraho,
ndagusabye,nkizaubugingobwanjye.
5Uhorahoaragiraubuntu,kandiniumukiranutsi;yego,
Imanayacuniimbabazi.
6Uwitekaarindaaboroheje:Nacishijwebugufi,aramfasha.
7Subiramuburuhukirobwawe,rohoyanjye;kuko
Uhorahoyagukoreyebyinshi.
8Kukowakijijeubugingobwanjyeurupfu,amasoyanjye
amarira,n'amaguruyanjyentagwa.
9Nzagendaimberey'Uwitekamugihugucy'abazima.
10Nizeye,nicyocyatumyemvuganti:Nababajwecyane:
11Navuzenti:"Abantuboseniabanyabinyoma.
NiikinzagaburiraUwitekakubw'inyunguzanjyezose?
13Nzatwaraigikombecy'agakiza,nambazeizina
ry'Uwiteka.
14NzahiraUhorahoindahiroyanjyeimberey'ubwokobwe
bwose.
15Uwitekaniurupfurw'abatagatifubebafiteagaciro.
16Uhoraho,niukurindiumugaraguwawe;Ndi
umugaraguwawe,n'umwanaw'umujawawe:Wambuye
ingoyizanjye.
17Nzagutambiraigitambocyogushimira,kandinzambaza
izinary'Uwiteka.
18NzasezeranaUhorahoindahiroyeimberey'ubwoko
bwebwose,
19Yerusalemu,mugikaricy'inzuy'Uwiteka,hagatiyawe.
NimushimireUhoraho.
UMUTWEWA117
1Mwamahangayose,shimaUhoraho,nimumushimire,
yemwebantubose.
2Kukoinezayey'imbabaziarinyinshikuritwe,kandi
ukurik'Uwitekaguhorahoitekaryose.Nimushimire
Uhoraho.
UMUTWEWA118
1NimushimireUhoraho,kukoarimwiza:kukoimbabazi
zayozihorahoitekaryose.
2NonehoIsiraheliivuge,imbabazizayozihorahoiteka.
3NonehoinzuyaAroniivuge,imbabazizayozihoraho
iteka.
4NonehoabatinyaUwitekabavuge,imbabazizayo
zihorahoiteka.
5NahamagayeUhorahomubyago,Uhorahoaransubiza,
anshyiraahantuhanini.
6Uhorahoarimuruhanderwanjye;Sinzatinya:umuntu
yankoreraiki?
7Uwitekaagirauruharerwanjyekubamfasha,nicyo
gitumanzabonaicyifuzocyanjyekubanyanga.
8NibyizakwiringiraUwitekakurutakwiringiraumuntu.
9NibyizakwiringiraUwitekakurutakwiringira
ibikomangoma.
10Amahangayoseyarangose,arikomuizinary'Uwiteka
nzabatsemba.
11Bagoseimpandezose;yego,bangose,arikomuizina
ry'Uwitekanzabatsemba.
12Bamposenk'inzuki;bazimyenk'umurirow'amahwa,
kukonzabarimburamuizinary'Uwiteka.
13Wanshubijekugirangongwe,arikoUhorahoamfasha.
14Uwitekaniimbaragazanjyen'indirimboyanjye,kandi
ahindukaagakizakanjye.
15Ijwiry'ibyishimon'agakizaririmumahema
y'abakiranutsi:ukubokokw'iburyok'Uwitekagukora
ubutwari.
16Ukubokokw'iburyok'Uwitekakurashyizwehejuru:
ukubokokw'iburyok'Uwitekagukoraubutwari.

ZABURI
Sinzopfa,ahubwonzabaho,kandintangazeimirimo
y'Uhoraho.
18Uhorahoyarampannyecyane,arikontabwoyampaye
gupfa.
19Nimwugurureamaremboyogukiranuka,nzabinjiramo,
kandinzashimiraUwiteka:
20Irembory'Uhoraho,abakiranutsibazinjiramo.
21Nzagushima,kukowanyumvise,ukabaagakizakanjye.
22Ibuyeabubatsibanzerihindukaibuyery'umutwe.
23IbyonibyoUhorahoakora.niigitangazamumasoyacu.
24UyuniwomunsiUhorahoyaremye;tuzishimakandi
tunezerwe.
25Nkiza,Uwiteka,ndakwinginze,Uwiteka,ndagusabye,
oherezaubuiterambere.
26HahirwauzamuizinaryaNyagasani,twaguhaye
umugishamunzuy'Uwiteka.
27ImananiUhoraho,yatweretseumucyo:uhambire
igitamboimigozi,ndetsen'amahembey'urutambiro.
28UriImanayanjye,nanjyenzagushima:uriImanayanjye,
nzagushyirahejuru.
29NimushimireUhoraho,kukoarimwiza,kukoimbabazi
zayozihorahoitekaryose.
UMUTWEWA119
1ALEPH.Hahirwaabatanduyemunzira,bagenderamu
mategekoy'Uwiteka.
Hahirwaabakomezaubuhamyabwe,bakamushaka
n'umutimawabowose.
3Ntibakoraibicumuro:bagendamunziraziwe.
4Wadutegetsegukurikizaamategekoyaweneza.
5Icyampainzirazanjyezikayoborwanokubahiriza
amategekoyawe!
6Ubwosinzakorwan'isoni,igihenubahaamategekoyawe
yose.
7Nzagushimiraubikuyekumutima,ubwonzabanize
imanzazawezikiranuka.
8Nzubahirizaamategekoyawe,yewentunterwose.
9BYIZA.Nimubuheburyoumusoreazahanagurainzira
ye?nukwitonderaukurikijeijamboryawe.
10Nagushakiyen'umutimawanjyewose,rekantayobye
amategekoyawe.
11Ijamboryawenahishemumutimawanjye,kugirango
ntagucumura.
Uhoraho,urahirwa,nyigishaamategekoyawe.
13Nakoreshejeiminwayanjyeimanzazosezomukanwa
kawe.
14Nishimiyeinziray'ubuhamyabwawe,kimwen'ubutunzi
bwose.
15Nzatekerezakumategekoyawe,kandinubahainzira
zawe.
16Nzishimiraamategekoyawe,sinzibagirwaijambo
ryawe.
17GIMELI.Nugirirenezaumugaraguwawe,kugirango
mbeho,kandinkomezeijamboryawe.
18Funguraamasoyanjye,kugirangondebeibintu
bitangajemumategekoyawe.
19Ndiumunyamahangakuisi,ntunyihisheamategeko
yawe.
20Umutimawanjyewacitseintegekuberaicyifuzocyawe
kumanzazaweigihecyose.
21Wamaganyeabibonebavumwe,bakoraamakosa
y'amategekoyawe.
22Unkurehoigitutsin'agasuzuguro;kukonakomeje
ubuhamyabwawe.
23Abaganwanabobaricarabarandwanya,ariko
umugaraguwaweyatekerejekumategekoyawe.
24Ubuhamyabwawenabwoburanezezakandi
n'abajyanamabanjye.
25DALETH.Umutimawanjyewiziritsekumukungugu:
Unyihutisheukurikijeijamboryawe.
26Natangajeinzirazanjye,uranyumva,nyigisha
amategekoyawe.
27Unyumveinziray'amategekoyawe,nikonzavuga
imirimoyaweitangaje.
28Umutimawanjyeushongakuberauburemere,unkomeze
ukurikijeijamboryawe.
29Nkurahoinzirayokubeshya,umpeamategekoyawe
neza.
30Nahisemoinziray'ukuri:Imanzazawenashizeimbere
yanjye.
31Natsimbarayekubuhamyabwawe:Uwiteka,ntunte
isoni.
32Nzakurikizainziraz'amategekoyawe,igiheuzagura
umutimawanjye.
33HE.Uhoraho,nyigishainziray'amategekoyawe;
Nzabikomezakugezakumperuka.
34Unyumve,nzakurikizaamategekoyawe;yego,
nzabyubahirizan'umutimawanjyewose.
35Ungiremunziray'amategekoyawe;kuko
ndabyishimiye.
36Shyiraumutimawanjyekubuhamyabwawe,ntukifuze
irari.
37Uhindureamasoyanjyengourebeibitagiraumumaro;
Kandiunyihutiremunzirayawe.
38Shikirizaijamboryaweumugaraguwawewitanzeku
bwobabwawe.
39Uhindureigitutsicyanjyentinya,kukourubanzarwawe
arirwiza.
40Dorenifujecyanegukurikizaamategekoyawe,
nyihutiragukiranukakwawe.
41VAU.Nyagasani,imbabazizawenizangekurinjye,
n'agakizakawe,nk'ukoijamboryaweribivuga.
42Nanjyenzagiraicyonsubizauwansuzugura,kuko
nizeyeijamboryawe.
43Ntukuremukanwaijambory'ukurirwose;kukonizeye
urubanzarwawe.
44Nonehonzakomezaamategekoyaweubuziraherezo.
45Nzagenderamubwisanzure,kukonshakaamategeko
yawe.
46Nzababwiraubuhamyabwaweimberey'abami,kandi
sinzakorwan'isoni.
47Kandinzishimiraamategekoyawenakunze.
48Nzashyiraamabokoyanjyekumategekoyawenakunze.
Nzatekerezakumategekoyawe.
49ZAIN.Ibukaijambowabwiyeumugaraguwawe,
wangiriyehoibyiringiro.
50Ubunibwompumurizwamumibabaroyanjye,kuko
ijamboryaweryanyihutishije.
51Abibonebaransuzuguyecyane,arikosinigezenanga
amategekoyawe.
52Uhoraho,nibutseimanzazawezakera.kandinarahojeje.
53Binteyeubwobakuberaababibarekaamategekoyawe.

ZABURI
54Amategekoyaweyabayeindirimbozanjyemunzu
y'urugendorwanjye.
55Uwiteka,nibutseizinaryawe,nubahirizaamategeko
yawe.
56Ibyonarimfite,kukonakurikijeamategekoyawe.
57CHETH.Uhoraho,uriumugabanewanjye,navuzeko
nzakomezaamagamboyawe.
58Ninginzeumutimawawewosen'umutimawanjyewose,
umbabarirenk'ukoijamboryawerigeze.
59Natekerejekunzirazanjye,mpindukizaibirengeku
buhamyabwawe.
60Nahisenihuta,ntindakubahirizaamategekoyawe.
61Amatsinday'ababiyaranyambuye,arikosinibagiwe
amategekoyawe.
62Mugicukunzahagurukakugirangongushimirekubera
imanzazawezikiranuka.
63Ndiinshutiy'abantubosebagutinya,kandibakurikiza
amategekoyawe.
64Uhoraho,isiyuzuyeimbabazizawe,nyigisha
amategekoyawe.
65TETH.Uhoraho,wagiriyenezaumugaraguwawe,
nk'ukoijamboryaweribivuga.
66Unyigisheubushishozin'ubumenyi,kukonizeye
amategekoyawe.
67Mbereyukombabazwa,narayobye,arikoubunakomeje
ijamboryawe.
68urimwiza,kandiukoraibyiza;nyigishaamategeko
yawe.
69Abibonebampimbye,arikonzubahirizaamategeko
yawen'umutimawanjyewose.
70Umutimawaboubyibushyenk'amavuta;arikonishimiye
amategekoyawe.
71Nibyizakurinjyekubanarababajwe;Kugirangonige
amategekoyawe.
72Amategekoyomukanwakawenimezakurinjyekuruta
ibihumbin'ibihumbibyazahabunafeza.
73YOD.Amabokoyaweyarandemyekandiarampindura:
umpegusobanukirwa,kugirangonigeamategekoyawe.
74Abagutinyabazishimanibambona;kukonizeyeijambo
ryawe.
75Uhoraho,nzikoimanzazaweariukuri,kandiko
wangiriyenabimubudahemuka.
76Ndakwinginze,rekaimbabazizawezimpumurize,
nk'ukoijamboryawewabwiyeumugaraguwawe.
77Rekaimpuhwezawezizakurinjye,kugirangombeho,
kukoamategekoyaweariyoyishimye.
78Abirasibakorwen'isoni;kukobangiriyenabinta
mpamvu,arikonzatekerezakumategekoyawe.
79Abagutinyanibampindukire,n'abaziubuhamyabwawe.
80Umutimawanjyeubemwizamumategekoyawe;ko
ntagiraisoni.
81CAPH.Umutimawanjyeucikaintegekuberaagakiza
kawe,arikonizeyeijamboryawe.
82Amasoyanjyeananiwekuberaijamboryawe,uvugauti
'Uzampumurizaryari?
83Kuberakonabayenk'icupamumwotsi;nyamara
sinibagiweamategekoyawe.
84Iminsiyumugaraguwaweingahe?Niryariuzacira
urubanzaabantoteza?
85Abirasibacukuyeibyobo,bidakurikizaamategekoyawe.
86Amategekoyaweyoseniayokwizerwa,barantoteza
nabi;Mfasha.
87Barihafikumarakuisi;arikosiniretseamategekoyawe.
88Unyihutishenyumay'urukundorwawe,Nzakomeza
ubuhamyabw'akanwakawe.
89LAMED.Uhoraho,itekaryoseijamboryaweribamu
ijuru.
90Ubudahemukabwaweniibisekuruzabyose:Washizeho
isi,kandiirahoraho.
91Bakomezauyumunsibakurikijeamategekoyawe,kuko
boseariabagaragubawe.
92Iyoamategekoyaweatanshimisha,narikuba
narimbutsemumibabaroyanjye.
93Sinzigeranibagirwaamategekoyawe,kukoariwowe
wanyihutishije.
94Ndiuwawe,nkiza;kukonashakishijeamategekoyawe.
95Ababibarindiriyekondimbura,arikonzasuzuma
ubuhamyabwawe.
96Nabonyeiherezoryuzuye,arikoamategekoyawe
ararenze.
97MEM.Mbegaukuntunkundaamategekoyawe!ni
ugutekerezakwanjyeumunsiwose.
98Wanyujijemumategekoyawekundushaubwenge
abanzibanjye,kukobahoranananjye.
99Mfiteubushishoziburenzeabigishabanjyebose,kuko
ubuhamyabwawearibwontekereza.
100Ndumvakurutaabakera,kukonubahirizaamategeko
yawe.
101Nirinzeibirengebyanjyeinzirazosembi,kugirango
nkomezeijamboryawe.
102Sinigezemvamurubanzarwawe,kukowanyigishije.
103Mbegaukuntuamagamboyawearyoshyekuryoherwa!
yego,biryoshyekurutaubukikumunwawanjye!
104Binyuzemumategekoyawe,ndumva,niyompamvu
nangainzirazosez'ibinyoma.
105UMUBikira.Ijamboryaweniitarary'ibirengebyanjye,
kandiniurumurirw'inzirayanjye.
106Nararahiye,kandinzabikora,kugirangonkomeze
imanzazawezikiranuka.
107Ndababaracyane,nyagasani,ngwisha,nk'ukoijambo
ryaweribivuga.
108Ndakwinginze,Emera,ituroryanjyeryomukanwa
kanjye,Uwiteka,unyigisheimanzazawe.
109Umutimawanjyeuhoramukubokokwanjye,ariko
sinibagiweamategekoyawe.
110Ababibatezeumutego,arikosinayobyeamategeko
yawe.
111Ubuhamyabwawenabufashenk'umurage
ubuziraherezo,kukoariumunezerow'umutimawanjye.
112Nagizeumutimawanjyewogukurikizaamategeko
yawe,kugezakumperuka.
113SAMECH.Nangaibitekerezobidafiteishingiro,ariko
nkundaamategekoyawe.
114Woweuriahantuhihishen'ingaboyanjye,nizeye
ijamboryawe.
115Mwavuyehomwabagomemwe,kukonzubahiriza
amategekoy'Imanayanjye.
116Unkomezenkurikijeijamboryawe,kugirangombeho,
kandintaterwaisonin'ibyiringirobyanjye.
117Unkomeze,nanjyenzagiraumutekano,kandi
nzakomezakubahirizaamategekoyaweubuziraherezo.
118Wakandagiyeabantubosebayobyaamategekoyawe,
kukouburiganyabwaboariibinyoma.

ZABURI
119Wirukanyeababibosebokuisink'igitonyanga,nicyo
gitumyenkundaubuhamyabwawe.
120Umubiriwanjyeuhindaumushyitsikuberakugutinya;
kandintinyaurubanzarwawe.
121AIN.Nakozeubutaberan'ubutabera:ntundekeku
barenganya.
122Baingwatekumugaraguwaweibyiza,ntukishimengo
umpagarike.
123Amasoyanjyeyananiwegukizwa,nokubwo
gukiranukakwawe.
124Nugirireumugaraguwaweimbabazizawe,unyigishe
amategekoyawe.
125Ndiumugaraguwawe;mpagusobanukirwa,kugira
ngomenyeubuhamyabwawe.
126IgihekiragezengoUhoraho,ukore,kukobakuyeho
amategekoyawe.
127Niyompamvunkundaamategekoyawehejuruya
zahabu;yego,hejuruyazahabunziza.
128Niyompamvunubahaamategekoyaweyoseyerekeye
ibintubyosekubabyiza;kandinangainzirazose
z'ibinyoma.
129PE.Ubuhamyabwawenibwiza:nikoumutima
wanjyeubikomeza.
130Ubwinjirirobw'amagamboyawebutangaumucyo;
itangagusobanukirwakuboroheje.
131Nakinguyeumunwa,ndataka,kukonifuzagacyane
amategekoyawe.
132Unyitegereze,umbabarire,nk'ukousanzweukorera
abakundaizinaryawe.
133Tegekaintambwezanjyemuijamboryawe,kandinta
kibinakimwekintegeka.
134Unkuremugukandamizwakw'abantu,niko
nzubahirizaamategekoyawe.
135Hinduramumasohaweumugaraguwawe;unyigishe
amategekoyawe.
136Inzuziz'amazizitembamumasoyanjye,kuko
zitubahirizaamategekoyawe.
137TZADDI.Uhoraho,uriumukiranutsi,kandiimanza
zaweziragororotse.
138Ubuhamyabwawewategetseniabakiranutsikandini
abizerwa.
139Ishyakaryanjyeryarandangije,kukoabanzibanjye
bibagiweamagamboyawe.
140Ijamboryaweniryizacyane,nukoumugaraguwawe
aragukunda.
141Ndimutokandinsuzuguritse,arikosinibagiwe
amategekoyawe.
142Gukiranukakwawenigukiranukakw'iteka,kandi
amategekoyaweniukuri.
143Amagorwan'imibabarobyaramfashe,yamara
amategekoyaweniyoyanshimishije.
144Gukiranukakw'ubuhamyabwaweguhoraho,mpa
gusobanukirwa,nzabaho.
145KOPH.Natakambiyen'umutimawanjyewose;
Uhoraho,nyumva,nzubahirizaamategekoyawe.
146Ndagutakambira;Nkiza,nzakomezaubuhamyabwawe.
147Nabujijeumusekeutambitse,ndatakanti:Nizeye
ijamboryawe.
148Amasoyanjyeabuzaamasahanijoro,kugirango
ntekerezekuijamboryawe.
149Umvaijwiryanjyenkurikijeimbabazizawe:Uwiteka,
nyihutirankurikijeurubanzarwawe.
150Baregereyegukurikiraibibi:barikurey'amategeko
yawe.
151Uhoraho,urihafi.kandiamategekoyaweyoseniukuri.
152Kubijyanyen'ubuhamyabwawe,nzikuvakerako
wabashinzeubuziraherezo.
153RESH.Tekerezakumibabaroyanjye,unkize,kuko
ntibagiweamategekoyawe.
154Unyemere,unkize:unyihutireukurikijeijamboryawe.
155Agakizakarikurey'ababi,kukobadashakaamategeko
yawe.
156Nyagasani,imbabazizawezirakomeye,nyihutira
nkurikijeimanzazawe.
157Benshiniabantotezan'abanzibanjye;nyamara
sinshidikanyakubuhamyabwawe.
158Nabonyeabarengana,ndababara;kukobatubahirije
ijamboryawe.
159Rebaukonkundaamategekoyawe:nyagasani,
nyihutira,nk'ukoubigiranyeurukundorwawe.
160Ijamboryaweniukurikuvamuntangiriro:kandi
imanzazawezosezikiranukazihorahoiteka.
161GAHUNDA.Abatwarebarantotejentampamvu,ariko
umutimawanjyeutinyaijamboryawe.
162Nishimiyeijamboryawe,nk'umuntuubonaiminyago
myinshi.
163Nangakandinangakubeshya,arikonkundaamategeko
yawe.
164Ndagushimainshurozirindwikumunsikuberaimanza
zawezikiranuka.
165Abakundaamategekoyawebafiteamahoromenshi,
kandintakintukizabababaza.
166Uwiteka,nizeyeagakizakawe,kandinakoze
amategekoyawe.
167Umutimawanjyewakomejeubuhamyabwawe;kandi
ndabakundacyane.
168Nakomejeamategekoyawen'ubuhamyabwawe,kuko
inzirazanjyezoseziriimbereyawe.
169TAU.Nyagasani,induruyanjyeyegereimbereyawe,
mpagusobanukirwankurikijeijamboryawe.
170Ndakwinginze,kwingingakwanjyekuzaimbereyawe:
nkizankurikijeijamboryawe.
171Iminwayanjyeizahimbaza,igihewanyigishije
amategekoyawe.
172Ururimirwanjyeruzavugaijamboryawe,kuko
amategekoyaweyosearigukiranuka.
173Ukubokokwawekumfashe;kukonahisemoamategeko
yawe.
174Nifujecyaneagakizakawe,Uwiteka;kandiamategeko
yaweniyoyishimye.
175Ubugingobwanjyebubeho,kandibuzagushima;kandi
imanzazawezimfashe.
176Nayobyenk'intamayazimiye;shakaumugaraguwawe;
kukontibagiweamategekoyawe.
UMUTWEWA120
1(Indirimboy'impamyabumenyi.)Mubyagobyanjye
natakambiyeUwiteka,aranyumva.
2Uhoraho,nkizaubugingobwanjyemuminwaibeshya,no
mururimirwibeshya.
Niikiuzahabwa?Cyangwauzagukorerwaiki,ururimi
rwibinyoma?

ZABURI
4Imyambiityayey'abanyembaraga,hamwen'amakara
y'ibiti.
5Ndabonaishyano,kubantuyeiMeseki,kontuyemu
mahemayaKedari!
6Umutimawanjyeumazeigihekininiubanan'uwanga
amahoro.
7Ndiamahoro,arikoiyomvuze,abaariintambara.
UMUTWEWA121
1(Indirimboyadogere.)Nzamuraamasoyanjyekumisozi,
ahomfasha.
2UbufashabwanjyebuvakuriUwitekawaremyeijurun'isi.
3Ntazemerakoikirengecyawekinyeganyezwa,
uwakurindantazasinzira.
4DoreukomezaIsirahelintazasinziracyangwango
asinzire.
5Uwitekaniumurinziwawe:Uhorahoniigicucucyawe
kukubokokwawekw'iburyo.
6Izubantirizagukubitakumanywa,cyangwaukwezi
nijoro.
7Uhorahoazakurindaibibibyose,azarindaubugingo
bwawe.
8Uhorahoazarindagusohokanokwinjirakwawekuva
icyogihe,ndetsen'itekaryose.
UMUTWEWA122
1(IndirimboyadogereyaDawidi.)Nishimiyeko
bambwiyebati:Rekatwinjiremunzuy'Uwiteka.
2Yerusalemu,ibirengebyacubizahagararamumarembo
yawe.
3Yerusalemuyubatswenk'umujyiuhuriwehohamwe:
4Ahoimiryangoizamukiyehose,imiryangoy'Uwiteka,ku
buhamyabwaIsiraheli,kugirangobashimireizina
ry'Uwiteka.
5Kuberakoharihointebezurubanza,intebeyinzuya
Dawidi.
6SengeraamahoroyaYerusalemu:bazateraimbere
bagukunda.
7Amahoroabemurukutarwawe,kandiamahoromu
ngoroyawe.
8Kubavandimwenabagenzibanjye,ubunzavuganti:
Amahoromurimwe.
9Kuberainzuy'UwitekaImanayacu,nzagushakiraibyiza.
UMUTWEWA123
1(Indirimboyadogere.)Nkuzamuyeamasoyanjye,yewe
utuyemuijuru.
2Dore,nk'ukoamasoy'abagaraguyitegerezaukubokokwa
bashebuja,kandink'amasoy'umukobwakukubokokwa
nyirabuja;amasoyacureroategerejeUwitekaImanayacu,
kugezaigiheizatugiriraimbabazi.
3Uhoraho,tugirireimpuhwe,tugirireimpuhwe,kuko
twuzuyeagasuzugurogakabije.
4Ubugingobwacubwuzuyemogusuzuguraaborohewe,no
gusuzuguraabibone.
UMUTWEWA124
1(Indirimboy'impamyabumenyiyaDawidi.)Niba
Uwitekaatariwewarikuruhanderwacu,noneIsiraheli
ivuga;
2IyoUwitekaatabamuruhanderwacu,igiheabantu
bahagurukiyekuturwanya:
3Ubwobaribatumizebunguri,igiheuburakaribwabo
bwaturikiye:
4Amaziaraturenga,umugeziwarihejuruy'ubugingo
bwacu:
5Amaziy'ubwiboneyariamazekurengakubugingo
bwacu.
Uwitekaahimbazwe,utaduhayeumuhigow'amenyoyabo.
7Ubugingobwacubwarokotsenk'inyoniivuyemumutego
w'inyoni:umutegouravunika,natweturahunga.
8Ubufashabwacuburimuizinary'Uwitekawaremyeijuru
n'isi.
UMUTWEWA125
1(Indirimboy'impamyabumenyi.)AbiringiraUwiteka
bazamerank'umusoziwaSiyoni,udashoborakuvaho,ariko
uhorahoiteka.
2NkukoimisoziizengurutseYerusalemu,nikoUwiteka
azengurukaubwokobwekuvaubun'itekaryose.
3Kukoinkoniy'abanyabyahaitazahagararakumugabane
w'intungane;kugirangoabakiranutsibadatezeamaboko
ibicumuro.
4Uhoraho,koraibyiza,abezaabezan'abagororotsemu
mitimayabo.
5Abashakaguhindukirirainzirazabozigoramye,Uwiteka
azabasohokanan'abagizibanabi,arikoIsiraheliibe
amahoro.
UMUTWEWA126
1(Indirimboyadogere.)IgiheUwitekayongeyeguhindura
iminyagoyaSiyoni,twabayenkabobarota.
2Akanwakacukaruzuyeibitwenge,n'ururimirwacu
ruririmba:hanyumabavugamumahanga,'Uwiteka
yabakoreyeibintubikomeye.
3Uhorahoyadukoreyeibintubikomeye;ahotwishimiye.
4Uhoraho,ongerauhindureimbohe,nk'inzuzizomu
majyepfo.
5Abibaamarirabazasarurabishimye.
6Usohokaarira,afiteimbutoz'agaciro,ntagushidikanya
koazagarukayishimye,azanyeimigatiye.
UMUTWEWA127
1.
2Nubusakubyukakare,kwicarautinze,kuryaumugati
wububabare,kukoasinziriyecyane.
3Doreabananiumuragew'Uwiteka,kandiimbutoz'inda
nizongororanoye.
4Nkukoimyambiirimukubokok'umuntuukomeye;
kimwen'abanab'urubyiruko.
5Hahirwaumuntuufiteumutibawewuzuye,ntibazakorwa
n'isoni,ahubwobazavuganan'abanzimuirembo.

ZABURI
UMUTWEWA128
1(Indirimboy'impamyabumenyi.)Hahirwaumuntuwese
utinyaUwiteka;ugendamunziraziwe.
2Kukouzaryaimirimoy'amabokoyawe:uzishima,kandi
bizakuberabyiza.
3Umugorewaweazamerank'umuzabibuwerakumpande
z'inzuyawe:abanabawebamezenk'ibitiby'imyelayo
bikikijeamezayawe.
4Dore,kugirangoumuntuahabweumugishautinya
Uwiteka.
5UwitekaazaguhaumugishamuriSiyoni,kandiuzabona
ibyizabyaYeruzalemuiminsiyosey'ubuzimabwawe.
6Yego,uzabonaabanabawe,n'amahorokuriIsiraheli.
UMUTWEWA129
1(Indirimboyadogere.)Inshuronyinshibarambabajekuva
nkirimuto,ubuIsiraheliikavugaiti:
2Inshuronyinshibarambabazagakuvankirimuto,ariko
ntibanyandinze.
3Abahingabahingagamumugongo:bakozeuburebure
bwabo.
4Uhorahoniumukiranutsi,yatemyeimigoziy'ababi.
5Nimurekebosebakorwekandibasubireinyumabanga
Siyoni.
6Nibabenk'ibyatsibyokunzu,byumyembereyuko
bikura:
7Mugiheuwimenaatuzuzaikiganzacye;ekakandi
uwomuboha,abayambitseigituza.
8Kandin'abagendantibavugango:Umugishaw'Uwiteka
ubekuriwewe,turaguhaumugishamuizinary'Uwiteka.
UMUTWEWA130
1(Indirimboyadogere.)Ndagutakambiye,nyagasani.
2Nyagasani,umvaijwiryanjye:amatwiyaweyumve
amajwiy'ugutakambakwanjye.
3NibaUwiteka,ugombakwerekanaibicumuro,Mwami,ni
ndeuzahagarara?
4Arikoharihoimbabazihamwenawe,kugirangoutinye.
5NtegerejeUwiteka,umutimawanjyeurategereza,kandi
nizeyeijamborye.
6UmutimawanjyeutegerejeUwitekakurutaabarinda
igitondo:Ndavuga,kurutaabarebamugitondo.
7IsiraheliyiringireUwiteka,kukohamwen'Uwitekahari
imbabazi,kandinaweniugucungurwakwinshi.
8KandiazacunguraIsiraheliibicumurobyebyose.
UMUTWEWA131
1(IndirimboyadogereyaDawidi.)NYAGASANI,
umutimawanjyentabwowishyirahejuru,cyangwaamaso
yanjyearashyirahejuru,kandintabwonishoramubintu
bikomeye,cyangwamubintubirenzekurinjye.
2Nukurinaritwayendicecekera,nkumwanawonsanyina:
rohoyanjyeimezenkumwanawonsa.
3IsiraheliniyizereUwitekaguheraubun'itekaryose.
UMUTWEWA132
1Indirimboy'impamyabumenyi.Uhoraho,ibukaDawidi
n'imibabaroyeyose:
2NiguteyarahiriyeUhoraho,arahiraImanaikomeyeya
Yakobo;
3Niukurisinzinjiramuihemary'inzuyanjye,cyangwa
ngonzemuburiribwanjye;
4Sinzasinziraamasoyanjye,cyangwangonsinzireku
jishoryanjye,
5KugezaahomboneyeUwiteka,ahoImanaikomeyeya
Yakoboituye.
6DoretwarabyumvisekuriEfrata:twasanzemumurima
w'inkwi.
7Tuzajyamumahemaye:tuzasengerakukirengecye.
8Uhoraho,haguruka,ujyemuburuhukirobwawe.wowe,
n'isandukuy'imbaragazawe.
9Abatambyibawebambaregukiranuka;kandiaberabawe
bavugeindurubishimye.
10Kubw'umugaraguwaweDawidi,ntuhindukiremumaso
h'abasizwe.
11UhorahoyarahiyeDawidimukuri;ntazayivamo;
Nzashyirakuntebeyawey'imbutoz'umubiriwawe.
12Nibaabanabawebazubahirizaisezeranoryanjye
n'ubuhamyabwanjyekonzabigisha,abanababonabo
bazicarakuntebeyaweitekaryose.
13KukoUwitekayahisemoSiyoni;Yifuzagakoatura.
14Ubunibwoburuhukirobwanjyebw'itekaryose,niho
nzatura;kukonabyifuje.
15Nzamuhaimigishamyinshi,Nzahazaabakenebe
umugati.
16Nzambikakandiabatambyibeagakiza,kandiaberabe
bazatakacyanekuberaumunezero.
17AhonihonzakoraihemberyaDawidi:Nashyizehoitara
ryanjyenasizwe.
18Abanzibenzambaraisoni,arikoikambaryerizakura
kuriwe.
UMUTWEWA133
1(IndirimboyadogereyaDawidi.)Dore,mbegaukuntu
aribyizakandibirashimishijekubavandimwekubana
mubumwe!
2Bimezenk'amavutay'agacirokumutwe,yamanutseku
bwanwa,ndetsen'ubwanwabwaAroni:bwamanutsemu
mwendaw'imyendaye;
3Nk'ikimecyaHerumoni,kandink'ikimecyamanutseku
misoziyaSiyoni,kukoarihoUwitekayategetseumugisha,
ndetsen'ubuzimabw'itekaryose.
UMUTWEWA134
1(Indirimboy'impamyabumenyi.)Dore,uhimbaze
Uwiteka,mwabagaragubeb'Uwiteka,nijorobahagarara
munzuy'Uwiteka.
2Ramburaamabokoyaweahera,uheumugishaUhoraho.
3Uwitekawaremyeijurun'isiaguheumugishamuriSiyoni.
UMUTWEWA135
1NimushimireUhoraho.Nimushimireizinary'Uhoraho,
MwabagaragubaYehova,nimumushime.

ZABURI
2Yemweabahagazemunzuy'Uwiteka,mugikaricy'inzu
y'Imanayacu,
3HimbazaUhoraho,kukoUhorahoarimwiza:uririmbe
izinarye,kukobirashimishije.
4KukoUwitekayatoranijeYakobo,naIsirahelikubera
ubutunzibwebudasanzwe.
5KukonzikoUwitekaakomeye,kandikoUmwamiwacu
arihejuruy'imanazose.
6IbyoUwitekayashakagabyose,ibyoyabikozemuijuru,
muisi,munyanja,nomumpandezose.
7Atumaimyukaizamukaikavamumperaz'isi;akora
imirabyoimvura;asohoraumuyagamububikobwe.
8NindewakubiseimfurazomuriEgiputa,umuntu
cyangwainyamaswa.
9Nindewoherejeibimenyetson'ibitangazamuriwowe,
Egiputa,kuriFarawonokubagaragubebose?
10Niwewakubiseamahangaakomeye,akicaabami
bakomeye;
11Sihoniumwamiw'Abamori,naOgumwamiwaBashani,
n'ubwamibwosebwaKanani:
12Bahaigihugucyaboumurage,Isiraheliubwokobwe.
13Uhoraho,izinaryawerihorahoitekaryose.Urwibutso
rwawe,Uwiteka,ibisekuruzabyose.
14KukoUwitekaazaciraimanzaubwokobwe,kandi
akihanakubagaragube.
15Ibigirwamanaby'amahanganiifezanazahabu,
umurimow'amabokoy'abantu.
16Bafiteumunwa,arikontibavuga;bafiteamaso,ariko
ntibabona;
17Bafiteamatwi,arikontibumva;ntan'umwukauharimu
kanwakabo.
18Ababikorabamezenkabo,nikoumuntuwese
ubiringiraarikobimeze.
19HahirwaUwiteka,nzuyaIsiraheli,iheumugisha
Uhoraho,nzuyaAroni:
20NihaumugishaUhoraho,nzuyaLewi,abubaha
Uwiteka,nimuhimbazeUhoraho.
21UwitekaahimbazwemuriSiyoni,utuyeiYeruzalemu.
NimushimireUhoraho.
UMUTWEWA136
1NimushimireUhoraho,kukoarimwiza,kukoimbabazi
zayozihorahoitekaryose.
2NimushimireImanay'imana,kukoimbabazizayo
zihorahoitekaryose.
3NimushimireUhoraho,kukoimbabazizayozihoraho
itekaryose.
4Umuntuwenyineukoraibitangazabikomeye,kuko
imbabazizayozihorahoitekaryose.
5Kuriwekoubwengebwaremyeijuru,kukoimbabazi
zayozihorahoitekaryose.
6Urambuyeisihejuruy'amazi,kukoimbabazizayo
zihorahoitekaryose.
7Uwatanzeamataraakomeye,kukoimbabazizayo
zihorahoiteka:
8Izubarizategekaumunsikumunsi,kukoimbabazizayo
zihorahoiteka:
9Ukwezin'inyenyerigutegekanijoro,kukoimbabazizayo
zihorahoitekaryose.
10UkubitaMisirimumfurazabo,kukoimbabazizayo
zihorahoitekaryose:
11AkuraIsirahelimuribo,kukoimbabazizayozihoraho
itekaryose:
12Ukubokogukomeye,n'ukubokokurambuye,kuko
imbabazizayozihorahoitekaryose.
13UwagabanijeinyanjaItukuramoibice,kukoimbabazi
zayozihorahoiteka:
14KandiatumaIsiraheliinyuramuriyo,kukoimbabazi
zayozihorahoitekaryose:
15ArikoahirikaFarawon'ingabozemunyanjaItukura,
kukoimbabazizayozihorahoitekaryose.
16Uwayoboyeubwokobwemubutayu,kukoimbabazi
zayozihorahoitekaryose.
17Uwisheabamibakomeye,kukoimbabazizayozihoraho
itekaryose:
18Yicaabamib'ibyamamare,kukoimbabazizayo
zihorahoitekaryose:
19Sihoniumwamiw'Abamori,kukoimbabazizayo
zihorahoiteka:
20OgiumwamiwaBashani,kukoimbabazizayozihoraho
itekaryose:
21Batangaigihugucyabongokibeumurage,kuko
imbabazizezihorahoiteka:
22NdetseumuragewaIsiraheliumugaraguwe,kuko
imbabazizezihorahoitekaryose.
23Nindewatwibutsemuisambuyacu,kukoimbabazi
zayozihorahoitekaryose:
24Yaducunguyeabanzibacu,kukoimbabazizayo
zihorahoitekaryose.
25Nindeuhaabantuboseibiryo,kukoimbabazizayo
zihorahoitekaryose.
26NimushimireImanayomuijuru,kukoimbabazizayo
zihorahoitekaryose.
UMUTWEWA137
1KunzuzizaBabiloni,twaricaye,yego,turarira,igihe
twibukagaSiyoni.
2Tumanikainangazacukugishangahagatiyacyo.
3Kubangangahoabatujyanyemubunyagebadusabye
indirimbo;n'abadupfushijeubusabadusabyeumunezero,
bati:MuririmbeimwemundirimbozaSiyoni.
4Tuzaririmbaduteindirimboy'Uwitekamugihugu
kidasanzwe?
5Nibankwibagiwe,Yerusalemu,rekaukubokokwanjye
kw'iburyokwibagirweamayeriye.
6Nibantakwibutse,rekaururimirwanjyerugumeku
gisengecy'akanwakanjye;nibantakundaYerusalemu
kurutaumunezerowanjyemukuru.
7Uhoraho,ibukaabanabaEdomumugihecya
Yeruzalemu;wavuzeati,Rase,rase,ndetsekugezaku
rufatirorwayo.
8YemwemukobwawaBabiloni,urikurimbuka;azishima,
uzaguhembankukowadukoreye.
9Azahirwa,ufataabanabawekumabuye.
UMUTWEWA138
1(ZaburiyaDawidi.)Nzagushimiran'umutimawanjye
wose,nzakuririmbiraimberey'imana.
2Nzasengeraurusengerorwawerwera,kandinshimire
izinaryawekubw'ubuntubwawenokukurikwawe,kuko
washyizehejuruijamboryawehejuruy'izinaryaweryose.

ZABURI
3Kumunsinatakambiyeuransubiza,ukomezaimbaraga
zanjyemubugingobwanjye.
4Uhoraho,abamib'isibosebazagushima,nibumva
amagamboyomukanwakawe.
5Yego,bazaririmbiramunziraz'Uwiteka,kukoicyubahiro
cy'Uwitekaarikinini.
6NubwoUwitekaarihejuru,yubahaaboroheje,ariko
abirasiarabizikure.
7Nubwongendamubibazo,uzansubizamoimbaraga,
uzaramburaukubokokwaweuburakaribw'abanzibanjye,
kandiukubokokwawekw'iburyokuzankiza.
8Uwitekaazatunganyaibyanjye,Uhoraho,imbabazizawe,
zihorahoitekaryose,ntutereraneimirimoy'amabokoyawe.
UMUTWEWA139
1(Kumucuranzimukuru,ZaburiyaDawidi.)Uwiteka,
wanshakishijekandiuranzi.
2Uzikugabanukakwanjyenokwigomekakwanjye,
urumvaibitekerezobyanjyekure.
3Ukorainzirazanjye,ndyamye,kandiuziinzirazanjye
zose.
4Kukomururimirwanjyentajamborihari,ariko,Uwiteka,
urabizirwose.
5Wampisheinyuman'inyuma,unshyiraikiganzacyawe.
6Ubumenyink'ubwonibwizacyanekurinjye;ni
muremure,sinshoborakubigeraho.
7Nzajyahemumwukawawe?Cyangwanzahungirahe
imbereyawe?
8Nzamukamuijuru,urahari.Ninkorauburiribwanjye
ikuzimu,doreurihano.
9Nibamfasheamababayomugitondo,nkabamumpande
zosez'inyanja;
10Nihoukubokokwawekuzanyobora,kandiukuboko
kwawekw'iburyokuzamfata.
11Nibamvuzenti,Niukuriumwijimauzantwikira;ndetse
ijororizabaryanjyekurinjye.
12Yego,umwijimantukwihishe;arikoijororimurika
nk'umunsi:umwijiman'umucyobyombibisanawe.
13Kukowanyigaruriye,wampishemundayamama.
14Nzagushima,kuberakonaremyeubwobakandi
butangaje:imirimoyaweiratangaje;kandikorohoyanjye
izineza.
15Ibintubyanjyentibyigezebihishwanawe,igihe
naremwagarwihishwa,nkagiraamatsikonkorerwamubice
byohasiy'isi.
16Amasoyaweyabonyeibintubyanjye,ariko
bidatunganye;kandimugitabocyawe,abanyamuryango
banjyebosebaranditswe,bikomezagukorwa,mugihe
kugezaubuntan'umwemuribo.
17Manayanjye,mbegaukuntuibitekerezobyaweari
iby'agacirokurinjye!mbegaukuntuumubarewaboari
munini!
18Nibankwiyekubara,nibenshikurutaumucanga:iyo
nkangutse,ndacyarikumwenawe.
19NiukuriMana,uzicaababi,Manayanjye.
20Kukobakuvuganabi,abanzibawebakwitaubusaizina
ryawe.
21Uwiteka,sinzanga,kandisimbabajwenabahagurukiye
kukurwanya?
22Ndabangaurwangorwuzuye:Ndababaraabanzibanjye.
23Manayanjye,shakisha,umenyeumutimawanjye:
gerageza,umenyeibitekerezobyanjye:
24Rebanibahariinzirambimurinjye,unyoboremunzira
y'iteka.
UMUTWEWA140
1(Kumucuranzimukuru,ZaburiyaDawidi.)Uwiteka,
unkizeuwomubi,unkizeumunyarugomo;
2Bitekerezaibibimumitimayabo;ubudahwema
bateranirahamwekurugamba.
3Bakarishyeindimizabonk'inzoka;uburozibwaadders
burimunsiyiminwayabo.Sela.
4Uhoraho,unkizemumabokoy'ababi;unkizeuwomugizi
wanabi;Nindewagambiriyeguhirikainzirazanjye.
5Abirasibampisheumutego,n'imigozi;bakwirakwije
urushundurakunzira;banshizehoamabati.Sela.
6NabwiyeUwitekanti'uriImanayanjye,umvaijwi
ry'amasengeshoyanjye,Uwiteka.
7Mana,Uhoraho,mbaragaz'agakizakanjye,wapfutse
umutwekumunsiw'intambara.
8Uwiteka,ntukemereibyifuzoby'ababi,ntukongere
ibikoreshobyebibi;kugirangobadashyirahejuru.Sela.
9Nahoumutwew'abobangose,rekaibibiby'iminwayabo
bitwikire.
10Rekaamakarayakaagwekuribo:bajugunywemu
muriro;mubyobobyimbitse,kobitazamukaukundi.
11Ntihakagireumuvugizimubimuisi,ikibikizahiga
umunyarugomokugirangoamuhirike.
12NzikoUwitekaazakomezakwitakubababaye,
n'uburenganzirabw'abakene.
13Niukuriabakiranutsibazashimiraizinaryawe:
abakiranutsibazaturaimbereyawe.
UMUTWEWA141
1(ZaburiyaDawidi.)NYAGASANI,ndagutakambiye:
ngwino;nimwumveijwiryanjye,igihenzagutakambira.
2Isengeshoryanjyerishyirweimbereyawenk'imibavu;no
kuzamuraamabokoyanjyenk'igitambocyanimugoroba.
3Uhoraho,shyiraisahaimbereyanjye.komezaumuryango
w'iminwayanjye.
4Ntugahagarikeumutimawanjyekukintukibiicyoari
cyocyose,ngoukoreimirimomibin'abantubakoraibibi,
kandintundyekuryaibyokuryabyabo.
5Intunganeninkubite;Bizabaariubugwaneza,kandi
yangaya;Bizabaamavutamezacyane,atazamenaumutwe,
kukoisengeshoryanjyenaryorizabamubyagobyabo.
6Abacamanzababonibatsindwaahantuh'amabuye,
bazumvaamagamboyanjye;kukobiryoshye.
7Amagufwayacuyatatanyekumunwaw'imva,nk'igihe
umuntuatemyekandiagatemaibitikuisi.
8Arikoamasoyanjyearakureba,ManaMwamiUwiteka,
niwowewiringira;Ntutereraneumutimawanjye.
9Undindeimitegobanshakiye,n'ibyahaby'abakozib'ibibi.
10Ababinibagwemurushundurarwabo,mugihenanjye
nzarokoka.

ZABURI
UMUTWEWA142
1(MasikiliwaDawidi;Isengeshoigiheyarimubuvumo.)
NatakambiyeUhorahon'ijwiryanjye;NambajijeUwiteka
ijwiryanjye.
2Namusabyeikiregocyanjyeimbereye;Namweretse
imbereyanjyeibibazobyanjye.
3Igiheumwukawanjyewariwuzuyemurinjye,noneho
wariuziinzirayanjye.Munzirananyuzemobanshizemu
mutegoumutego.
4Nitegerejeukubokokwanjyekw'iburyo,mbona,arikonta
muntuwariuzamenya:ubuhungirobwarananiye;nta
muntuwigezeyitakubugingobwanjye.
5Ndagutakambira,Uhoraho,ndavuganti'uriubuhungiro
bwanjyen'umugabanewanjyemugihugucy'abazima.
6Witonderegutakakwanjye;kukonacishijwebugufi
cyane:unkizeabantoteza;kukobakomeyekundusha.
7Nsohokaneubugingobwanjyemurigereza,kugirango
nsingizeizinaryawe,umukiranutsiazankikiza;kuko
uzangirirabyinshi.
UMUTWEWA143
1(ZaburiyaDawidi.)Umvaisengeshoryanjye,Uwiteka,
umvaibyonasabye,mubudahemukabwaweunsubize,no
gukiranukakwawe.
2Ntukajyeguciraurubanzaumugaraguwawe,kuko
imbereyawentamuntuuzabahoukiranuka.
3Kukoumwanziyatotejeubugingobwanjye;Yakubise
ubuzimabwanjyehasi;Yantumyeguturamumwijima,
nk'abapfuyekuvakera.
4Niyompamvuumwukawanjyewuzuyemurinjye;
umutimawanjyeurimurinjyeniumusaka.
5Ndibukaiminsiyakera;Ntekerezakubikorwabyawe
byose;Musezeranyakubikorwabyamabokoyawe.
6Ndakuramburiraibiganzabyanjye,umutimawanjyeufite
inyotanyumayawe,nk'igihugugifiteinyota.Sela.
7Uwiteka,nyumvavuba,umwukawanjyeurananirana,
ntunyihishemumasohanjye,kugirangontameze
nk'abamanukamurwobo.
8Unyumvemugitondo,kukomuriwowendakwiringiye:
utumemenyainzirangombakunyuramo;kukonzamura
umutimawanjye.
9Uwiteka,unkizeabanzibanjye,ndaguhungiyengouhishe.
10Unyigishegukoraibyoushaka;kukouriImanayanjye:
umwukawawenimwiza;unyoboremugihugucyo
gukiranuka.
11Uhoraho,nimunyihutishe,kubw'izinaryawe,kubera
gukiranukakwawe,nkuraubugingobwanjyemubyago.
12Kubw'imbabazizawe,uzatsembaabanzibanjye,
urimbureabababazabose,kukondiumugaraguwawe.
UMUTWEWA144
1(ZaburiyaDawidi.)HahirwaUwitekaimbaragazanjye,
zigishaamabokoyanjyekurugamba,n'intokizanjye
kurwana:
2Ibyizabyanjye,n'ibihomebyanjye;umunarawanjye
muremure,n'Umutabaziwanjye;ingaboyanjye,kandiuwo
nizeye;Uyoboraubwokobwanjyemunsiyanjye.
3Uwiteka,umuntuniiki,koumuzi!cyangwaumwana
w'umuntu,ngoumubarize!
4Umuntuamezenk'ubusa:iminsiyenink'igicucugishira.
5Uwiteka,wunameijuru,manuka,ukorekumisozi,
bazanywaitabi.
6Fatainkuba,ubatatanye:kurasaimyambiyawe,
uyirimbure.
7Oherezaukubokokwawehejuru;Unkure,unkuremu
mazimanini,mukubokokw'abanabadasanzwe;
8Akanwakabokavugaubusa,kandiukubokokwabo
kw'iburyoniukubokokw'iburyokw'ikinyoma.
9Mana,nzakuririmbiraindirimbonshya,kurizaburi
n'igikoreshocy'imigoziicuminzakuririmbiraibisingizo.
10Niweutangaabamiagakiza:niweukizaDawidi
umugaraguweinkotaibabaza.
11Unkure,unkizemukubokokw'abanabadasanzwe,
umunwawabouvugaubusa,kandiukubokokwabo
kw'iburyoniukubokokw'iburyokw'ikinyoma:
12Kugirangoabahungubacubamezenk'ibimerabyakuze
bakiribato;kugirangoabakobwabacubabenk'amabuyeyo
mumfuruka,asizwenyumayokugereranyaingoro:
13Kugirangoibiribwabyacubyuzure,byerekanaububiko
bwose:kugirangointamazacuzishoborekubyara
ibihumbin'ibihumbiicumimumihandayacu:
14Kugirangoibimasabyacubibeimbaragazogukora;ko
ntagucamo,cyangwagusohoka;kontakwitotombamu
mihandayacu.
15Hahirwakoabantu,mubihenk'ibi:yego,hahirwa
abantu,ImanayaboniUhoraho.
UMUTWEWA145
1(ZaburiyaDawidiyoguhimbaza.)Nzagushimira,Mana
yanjye,mwami;kandinzahaumugishaizinaryawe
ubuziraherezo.
2Burimunsinzaguhaumugisha;Nzahimbazaizinaryawe
itekaryose.
3Uhorahoarakomeye,kandiashimwecyane;n'ubukuru
bwentibushoborakuboneka.
4Igisekurukimwekizahimbazaimirimoyaweikindi,
kandibamenyesheibikorwabyawebikomeye.
5Nzavugaicyubahirocyicyubahirocyanyakubahwa,
n'ibikorwabyawebitangaje.
6Abantubazavugaimbaragaz'ibikorwabyawebibi,kandi
nzatangazaubukurubwawe.
7Bazavugacyanekwibukaibyizabyawebyinshi,kandi
bazaririmbiregukiranukakwawe.
8Uhorahoniumunyempuhwe,kandiyuzuyeimpuhwe;
gutindakurakara,n'imbabazinyinshi.
9Uwitekanimwizakuribose,kandiimbabaziziwe
zirangwan'imirimoyeyose.
10Uhoraho,imirimoyaweyoseizagushima.kandiabera
bawebazaguhaumugisha.
11Bazavugaubwizabw'ubwamibwawe,bavugeimbaraga
zawe;
12Kumenyeshaabanab'abantuibikorwabyebikomeye,
n'ubwizabuhebujebw'ubwamibwe.
13Ubwamibwaweniubwamibw'iteka,kandiubutware
bwawebuhorahomubihebyose.
14Uhorahoashyigikiyeabagwabose,kandiazura
abunamyebose.
15Amasoyabosearagutegereje;kandiubahainyamazabo
mugihegikwiye.

ZABURI
16Funguraukubokokwawe,uhazeibyifuzobyose
by'ibinyabuzima.
17Uhorahoniumukiranutsimunzirazezose,kandini
uweramumirimoyeyose.
18Uwitekaarihafiy'abamuhamagarirabose,
abamuhamagarirabosemukuri.
19Azasohozaibyifuzoby'abamutinya:azumvagutaka
kwabo,kandiazabakiza.
20Uhorahoazarindaabamukundabose,arikoababibose
azabarimbura.
21Akanwakanjyekazavugaibisingizoby'Uwiteka,kandi
abantubosebahezagireizinaryeryeraitekaryose.
UMUTWEWA146
1NimushimireUhoraho.Manayanjye,shimaUhoraho,
2Igihenzabankiriho,nzahimbazaUwiteka,Nzaririmbira
Imanayanjyeigihecyosenzabandiho.
3Ntukiringireibikomangoma,cyangwaumwanaw'umuntu
udafiteubufasha.
4Umwukaweurasohoka,asubirakuisiye;uwomunsi
nyineibitekerezobyebirashira.
5HahirwaUwitekaImanayaYakobokugirango
amutabare,yiringiyeUwitekaImanaye:
6Yaremyeijuru,isi,inyanjan'ibiyirimobyose,bikomeza
ukuriitekaryose:
7Isohozaurubanzaabarengana,ihaabashonjeibiryo.
Uhorahoarekuraimfungwa:
8Uhorahoahumuraimpumyi,Uwitekaazuraabunamye,
Uhorahoakundaabakiranutsi:
9Uhorahoarindaabanyamahanga;akurahoimpfubyi
n'umupfakazi:arikoinziray'ababiirahindukira.
10Uhorahoazategekaitekaryose,ndetsen'Imanayawe,
Siyoni,ibisekuruzabyose.NimushimireUhoraho.
UMUTWEWA147
1NimushimireUwiteka,kukoaribyizakuririmbiraImana
yacu;kukoaribyiza;kandiishimweniryiza.
UwitekayubakaYeruzalemu,akoranyaabirukanwaba
Isiraheli.
3Akizaabavunitsemumutima,akabohaibikomerebyabo.
4Avugaumubarew'inyenyeri;Yabahamagayebosemu
mazinayabo.
5Umwamiwacuarakomeye,kandiafiteimbaraganyinshi:
gusobanukirwakwenintarengwa.
6Uhorahoazamuraabiyoroshya,ajugunyaababihasi.
7MuririmbireUhorahoushimira,nimuririmbeinanga
Imanayacu:
8Ukingiraijurun'ibicu,uteguraimvurakuisi,ukora
ibyatsikugirangoakurekumisozi.
9Yahayeinyamaswaibiryobye,n'ibikonabikarira.
10Ntabwoyishimiraimbaragaz'ifarashi,ntabwoyishimira
amaguruy'umuntu.
11Uhorahoyishimiraabamutinya,abiringiraimbabazi
zayo.
12Uhoraho,shimaUhoraho,shimaImanayawe,Siyoni.
13Kukoyakomezagainzugiz'amaremboyawe;yahaye
umugishaabanabawemuriwowe.
14Agiraamahoromumipakayawe,akuzuzainganonziza
cyane.
15Yoherejeamategekoyekuisi:ijamboryeryihutacyane.
16Atangauruburank'ubwoyabw'intama:atatanya
ubukonjenk'ivu.
17Yajugunyeuruburarwenk'ibishishwa,nindeushobora
guhagararaimberey'ubukonjebwe?
18Yoherezaijamborye,arabashonga:atumaumuyagawe
uhuha,amaziatemba.
19YabwiyeYakoboijamborye,amategekoyen'imanza
yahayeAbisiraheli.
20Ntagihugunakimweyigezeagiriraatyo,kandiku
byerekeyeimanzazayo,ntibigezebamenya.Nimushimire
Uhoraho.
UMUTWEWA148
1NimushimireUhoraho.NimushimireUwitekamwijuru,
mumushimirehejuru.
2Abamarayikabebosebamushime,bamushimireingabo
zose.
3Muramushimire,izuban'ukwezi,mumushimire,yemwe
nyenyerizosez'umucyo.
4Mwamajuruyomuijuru,nimuhimbazeamaziyohejuru
y'ijuru.
5Nibisingizeizinary'Uwiteka,kukoyategetse,bakaremwa.
6Yabashizehoitekaitekaryose,yashyizehoitegeko
ritazarangira.
7Nimwiyokamwanyagasani,nimushimireUhoraho,
8Umuriron'urubura;urubura,n'umwuka;umuyagauhuha
wuzuzaijamborye:
9Imisozi,n'imisoziyose;ibitibyeraimbuto,n'imyerezi
yose:
10Inyamaswan'inkazose;ibintubikururuka,n'ibiguruka
biguruka:
11Abamib'isin'abantubose;ibikomangoma,
n'abacamanzabosebokuisi:
12Abasoren'inkumi;abasaza,n'abana:
13Nibisingizeizinary'Uwiteka,kukoizinaryeryonyine
ariryiza;icyubahirocyekirihejuruy'isin'ijuru.
14Kandiashyirahejuruihembery'ubwokobwe,asingiza
aberabebose;ndetsenomuBisirayeli,ubwokobwegereye.
NimushimireUhoraho.
UMUTWEWA149
1NimushimireUhoraho.MuririmbireUwitekaindirimbo
nshya,kandiishimweryemuitorerory'abatagatifu.
2Isiraheliniyishimireuwamuremye:abanabaSiyoni
nibishimeUmwamiwabo.
3Nibamushimireizinaryemurubyiniro,nibamuririmbire
bamuririmbireinangan'inanga.
4KukoUwitekayishimiraubwokobwe,azashimisha
abiyoroshyaagakiza.
5Aberanibishimemucyubahiro,nibaririmben'ijwirirenga
kuburiribwabo.
6NibishimireImanamukanwakabo,kandimuntokizabo
inkotaebyiri.
7Kwihoreraabanyamahanga,noguhanaabantu;
8Guhambiraabamibaboiminyururu,abanyacyubahiro
babobabohesheingoyiy'icyuma;
9Kubasohozaurubanzarwanditswe:icyubahirocyegifite
aberabebose.NimushimireUhoraho.

ZABURI
UMUTWEWA150
1NimushimireUhoraho.HimbazaImanamubuturobwera:
uyisingizemumbaragazayo.
2Mumushimireibikorwabyebikomeye:mumushimire
ukurikijeubukurubwebuhebuje.
3Mumushimiren'ijwiry'impanda:mumushimireinanga
n'inanga.
4Mumushimireingoman'imbyino:mumushimire
ibicurarangishon'imigozi.
5Mumushimirehejuruy'ibyumabisakuzacyane:
mumushimirehejuruy'ibyumabyumvikanacyane.
6IkintucyosegifiteumwukagihimbazeUhoraho.
NimushimireUhoraho.
Tags