kk1-1.pdf

We are one of the leading non-profit organizations in Pakistan that’re working towards improving health, promoting education, alleviating poverty, building infrastructure, and developing social institutions for community empowerment. Our aim is to empower the poor. HANDS strength is 15 volunteer board members, 10,000 workforce and thousands of community based volunteers of more than 6,300 partner organizations.

2. 2


داوم يسرد يه يج نلوڪسا يمسر ريغ يج زڊنيه ٽڪيجورپ اسنيس
صوصخم وڪيج .يهآ ويو ويڪ رايت تحت نجرهگ يميلعت يج ندرگاش
۾ نلوڪسا قح ڀس اج باتڪ نه .وٿ يڃو ويڪ لامعتسا روط يشئامزآ
انب يک داوم لنڏ ۾ باتڪ نه .يهآ ظوفحم ٽو زڊنيه رايتخا ۽ اطساو
.يجهگس وٿن يپاڇ تزاجا

:ڙدنڪ يناثرظن ۽ ڪکيل لضف هشئاع ،وٽڀ هيطع
:ارادا نواعم لڪينڪيٽ ٽنيمجنيم يسيلاپ ڊروفسڪآ(OPM)
:نواعت يلام ٽنيمپلوڊ لنشينرٽنا راف ٽنيمٽراپڊ(DFID)
:خيرات يج ڻپڇ 01 يئلاوج0101
:ڙدنڪ ومجرت ازنم نسحمنومس
:گنزوپمڪ رحبريم دمحم نيد
:ٽؤآ يل يقيدص نيدلا ردب


HANDS Pakistan
Plot # 158, Off M-9 (Karachi-Hyderabad) Motorway, Gadap Road, Adjacent Baqai
University, Karachi.
Tel: [phone], UNA: (0091-21) 111-666-333, Email: [email protected],
Webhands.org.pk

HANDS on Social Media
facebook.com/HANDSPakistanOrg twitter.com/handspakistan
https://www.instagram.com/handspakistan/
https://www.youtube.com/user/handsinstitute/

3. 3

4. 4


رڪشت راهظا/ينابرهم

ناهوا يک باتڪ نه ،لمع ڪين نه يک ناسا نهنج يج ڪاپ بر نا ههاراس نايرهپ ناک ڀس
راڪيبرجت رئينيس .يهآ ويهر ودنيزاون ناس نتمحر ۽ نتمعن يجنهنپ ۾ رفس يراو ڻئاچهپ نيئات
.ويٿ تباث ناسآ �لا ناسا رفس يه ناس ددم يج نتسود نرايپ ۽ نيٿاس
ڊووڪ( ابو انورڪ داوم يسرد يه-01 نيڻايدرگاش ۽ ندرگاش يج نلوڪسا يمسر ريغ يرڪ يج )
.يهآ ويو ويڪ رايت يدنکر رظن دم يک نترورض يميلعت يج
يڊ �آ فيا يڊ( ٽنيمپلوڊ لنشينرٽنا فآ ٽنيمٽراپڊ نيسا- نويهآ راذگ رڪش تياهن اج )ڊيا يڪوي
ٽڪاڊ نيسا.يهآ ويڪ ورڌپ يئارپڇ باتڪ يه ناس راڪهس يلام يج نهنجونت خيش ر دمحا ري
وٽيڪيزگيا فيچ(-وٽيڪيزگيا رئينيس( ناخ ملسا دمحم رٽڪاڊ ،)زڊنيه- ،يسيرٽل ۽ نشيڪوجيا
رڊيل ميٽ( ناخ لصيف مرتحم ،)ٽنيمپلوڊ لنشويٽيٽسنا ۽ سروسير نمويه-ميا يپ وا- اسنيس
ره يج ناسا ۾ مڪ نه نهنج نويهآ اتئاروٿ دحيب هب اج )ڊيا يڪوي ،يڊ �آ فيا يڊ ،ٽڪيجارپ
مدق .يئڪ ڻپ يئامنهر ڏگ ناس �يئازفا لاصوح يت
ميلعت رهام( نامحرلا لضف هشئاع همرتحم ۽ )ميلعت رهام( وٽڀ هيطع همرتحم نيسا- اج )ميا يپ وا
يباتڪ ناس نتيحلاص هنارهام يک داوم يسرد نه ننج نويهآ راذگ رڪش دحيب يئڏ لڪش
.ويڪ نواعت روپرڀ ۾ ڻئاچهپ نيئات ناهوا
يلحرم نه نيسارجينيم رئينيس( قافشا هنيبش۾- اسنيس رجينيم /مارگورپ يسيرٽل ،نشيڪوجيا
نڙراٻ ۽ زرچيٽ يک باتڪ ۽ يئاپڇ ،يرايت يج نيڻاهڪ ۾ ينارگن يج نهنج )زڊنيه ،ٽڪيجارپ
.يهر ورڀڳا هب ۾ مڪ نه نايج هشيمه ۾ ڻئاچهپ نيئات
وصخ نيٿاس ينڀس يج ،زڊنيه مارگورپ يسيڪوڊيا ۽ نشڪينويمڪ نيسا نيدلاردب مرتحم نص
ٽڪيجارپ اسنيس ۽ )ٽيئيسوسيا مارگورپ( يقيدص نومس نسحم ازنم همرتحم نربميم يج ميٽ
رحبريم دمحم نيد ،)رٽيلسنارٽ( )رزوپمڪ( رايلڪ لابقا دمحم ۽ ۽دبعلاحچولب ميل (ليفڊ ٽينامر
- ڻرڪ ڏگ داوم �لا باتڪ نه نهنج نويهآ اتئاروٿ يئ تياهن هب اج )ٽڪيجارپ اسنيس ،ميا يپ وا
س .يئڪ يروپ ۾ زادنا تروصبوخ يراويمذ يراو گننئازيڊ ۽ ومجرت ڏگ نا
يج باتڪ نه اڙراٻ ۽ ودنيڻآ وفاضا ۾ تامولعم يج نڙراٻ باتڪ يه هت نويرڪ اٿ ديما نيسا
.ادنيٿ زودنا فطل نام نيڻاهڪ پسچلد

يڻارهب شخب ردنلق
رجينيم لرنج رئينيس
رٽڪيرئاڊ ،مارگورپ يسيرٽل ۽نشيڪوجياٽڪيجارپ اسنيس-زڊنيه

5. 5


تسرهف

ليريس
ربمن
ناونع
وحفص
ربمن
1 وڪيدنار وج يورام 50
2 ينعميٿڪ بلطم ، لڪل .نھآ 15
3 مڪ ھجڪ ،بنا ھجڪ 10
4 رهگ وج نروناج 11
0 رهگ راٻ ۾ 20
6
مامي طخ وج،
يمام� اج

ل
ُ
گ
21
7 باسح وج نويم 33

6. 6


وڪيدنار وج يورام
يورام ۾ ڻڱايڏيک يهر ن
ُ
ه .يئه ۾ يٽمليروپ نويليپ ۽ نويرين نويٽپ .نويٺڏ



يه اڇ ؟يهآ
ن
ُ
ه .ويچوسوها

اڇ وجنهنم يئوڪ لياڃو وڪيدنار ؟يهآ

!هن


وجار ادا اڇ جو ؟يهآ لاب وڪ

!هن

يه !وا هديشر لااخ وٽناڪوج .يهآ هن هب وهِا ،هن ؟يهآ

7. 7



ناهوت يج يه ۾ لايخ اڇ ...........؟يهآ
ناسرڀ يڃو نيٽپ يراو ءَيش يک يڍڪ نام يٽم يرڪ اه
ُ
ا هت وٺڏ ڪه لسنيپ !يئه
نِه !ناس تريح يج ڪون يهگڊ ۽ فاص يرتيا .يهآ


يورام يٽم يت يجنهنپ نيئن ناس لسنيپلبج يهاٺا .ھه مدڪ�و يلصا لبج يج
نوهماس يچهپ يڳل ،يئو !يهآ وداج وڪ ۾ لسنيپ نه هت وٿ






ناهوت يورام يج ههڳج ه يتاھ وج نيئا هت مدڪه نلبج يج نوهماس يچهپ اڇ
؟اه ويڪ سوسحم
(1پڊ ) (2يشوخ ) (3يرازيب )
يورام يک وروٿپڊ يٿ هب يشوخ ۽ ويٿ هب، ن
ُ
ه وج وڇ ڌنس يج رٿريک لبج تباب
ويهڙپ ۾ لوڪسا نهنا ۽ ويه يک وج ڻسڏ .ويه قوش وڻهگ
وتچوا يورام يک داي ويآ رٿريک هت لبج يجيساپ يسآ .نهآ هب روناج
يڻاه اڇ يورام !ودنيٿ ويچ ۾ فوخ وروٿيک نا ءِوپ . يراو وداج يجنهنپ لسنيپ داي
.يئآ
ن
ُ
ه يٽم ناس يدلج يت يدنيئامهگ لسنيپ يم
ُ
ڪ ۽ ڻره ،يهاٺوج يرڪنا ِايه
ڪانرطخ نهان .ادنوه

8. 8



اڙيدنسڏ !ي يئ يدنسڏ نهنٻ ويڪ عورش ڻله
ناهوت يج ريڪ نام ڻره ۽ يم
ُ
ڪ ۾ لايخ زيت ودنله ؟يهآ
وڻهگ زيت ڻره ودنله ۽ يهآ يم
ُ
ڪ .يتسهآ
يورام ،ڻره يج ناسرڀ رڪچ يدنيئاڳل لسنيپ ،ويچ يراو يرڪوڇ! تسود يجنهنم
اراڪنچ .يئارهگ هب يک
ناهوت يج اراڪنچ تسود وج ڻره ۾ لايخ وڪيج ؟يهآوڙهڪ نام ننه ناس ڻره
.يهآ هب ودنلم






يه رٿريک روناج ڀس يج نلبج يج ناسرڀ .نهآ ادنهر
يورام لسنيپ نيئايمهگ اراڪنچ ڻره ۽ اراڪنچ ۽ ويهاٺ يجڏگ اپٽ ڻيڏ .اڳل

يورام يمهگ يمهگ يجڪٿ يئپ يئھ ن
ُ
ه . نا ۽ وزاورد وج رهگ يجنهنپ ناس لسنيپ
يت لڳل يٽنهگ و
ُ
ه ۽ يهاٺ يجنهنپيج رهگ نوهماس يچهپ .ناس وداج نئيج ،يئو






“يورام! تيجنهن نهنم يتيٽم ڳلل .يهآ هت وٿ يڳلوتن نلبج سپاو ناک آيئ
يهآن؟” يدنلِک ناما ويچ .
اراڪنچ
گنان يم
ُ
ڪ

9. 9


اراو رهگ ڀس ڻلِک نهنڪ .اڳل يک ايھن يورام هت يئه هن ربخ يج زار رٿريک۾ يچس
نلبج يٿ نام يئآ يراو وداج يجنهنپ ،يهآ .ناس لسنيپ
يورام تقو ڻهمس لسنيپ زيم يت نويليپ ۽ نويرين نوج لسنيپ .يکر نويٽپ


ڪم
ُ
چ هب ۾ يئاهادنواي هرنوي نويه.
يورام يچوس و
ُ
ه هت يئپ يڻاڀس يجنهنپ اڇ ناس لسنيپ وڪ ،يدنيهاٺ ڍنڍ اي .ٽيٻ

10. 10


ٽيش ڪرو
1ظفل يه ۾ يڻاهڪ . نيڙهڪ نيش يج يٿ لامعتسا ءِلا اهآن.
فاص________________
________________ يهگڊ
__________________ زيت
________________ هتسهآ

0 ۾ ڌنس .ولان وج يلسلس ولباج ___________________________________ .نهآ
3رٿريک . ؟نهآ ادنهر روناج راچ اڙهڪ ۾
____________________________________________________________________________
4يورام . نِه اڙهڪ ۾ يڻاهڪ اڙهڪ مڪ مڪ راچ ،ايڪ داي يرڪ ڻکل يج ششوڪ
.ويڪ

روط لاثم:
1يورام . لسنيپ نام يٽم يڍڪ.
2_______________ يورام .____________________________________________________

3_ ن
ُ
ه ._____________________________________________________________________

4__ ن
ُ
ه .____________________________________________________________________

11. 11


ينعميٿڪ بلطم ، لڪل .نھآ
يورام ۽ وجار ادا يجنھنپ نيپاڪ ۽ نباتڪ يت وجنھنپ ناس روغ يڪھج مڪ يرڪ
ايھر ھئ .ا
يورام رھرھ ھجڪ يک نا ۽ يکل يئاٽم .يئپ
وجار ادا ،ويچپ“يورام ناھوت يک يزيرگنا لامج اج نظفل ڻکل يهاٺ اٿن ؟نچا”
“هنيرڪ نام ، يھر ،نايھآ” يورام ۾ تقيقح .ويچوجار حيحص وزادنا وياڳل .وھ
يوراميک لياڌُٻ نوج داتسا ينعم يئپ هن ۾ ھجمس ءِلا نا ،نويآ يئپ هن هب لامج يهاٺ
يھگس.
ءَوھ يجنھنپ ناس ءَيشوماخ يراو وداج يجنھنپ نات زيم ۽ يئو ۾ يرمڪ لسنيپ
.يئنک“دياش يڻاھ ھجڪ يچا ۾ ھجمس” نھ رٿريک ڪراپ ڻمهگءِوپ ناک ڄا نويرھپ
وريڀ لسنيپ يئنک .يئھ
داي يک ناهوت اڇ؟ائه ايهاٺ روناج اڙهڪ ناس لسنيپ يورام يهآ

____________________________________________________________________________
يورام يجنھنپ يپاڪ ناس لسنيپ يت “Dry” ويکل ،ڻرڪ راظتنا ۽ هت يڳل نا ظفل
ينعم يج نا نوھماس .ويٿ هن هب ھجڪ رپ .يچا
ناھوت يج لسنيپ ۾ لايخيھ وداج وجنرئ مڪ ويپ هن وڇ ڏگوڏگ ناس يورام ؟يرڪ
.!ويچوس هب ناھوا

____________________________________________________________________________
يورام وڻھگ يتا .يئو ۾ ڻڱا ۽ ويچوس نه ءَيٽم يت“Dry ”ويکل.

12. 12


يدنسڏ يئ يدنسڏ نوھماس ءَيسر يت هب گنر ليپ
يگنر اڙپڪ اوھ ادنماڏا ۾ ڻچا رظن .اڳل
ڪشخ ۽ ڪسيل “Dry”.
يڻاه يورام يک بلطم ۽ ويآ ۾ ھجمس نه
نويڙات نام ءَيشوخ .نوياڄو
“يورامنوت ، يتھ اڇ پيئ يرڪنيھ ؟ ڇ ايٿ ويھر ؟يھآ ”وجار تريح .ويڇپ ۾
يورام ويچوس ت ه زار وج لسنيپ اداوجار يک يئاڌٻ ڻڏڇ يرومس .يجرھگ يڻاھڪ
ءِوپ ناک ڻڌٻ وجار يک ھجڪ .ويآ هن نيقي
“وتن نھنڪ يج ظفل يئٻ ينعم راکيڏ نيقي نام هت ،سدنڪ” وجار ادا .ويچ
“ناھوت ڻاپ يئ يکل وھا طرش رپ ،وسڏ .وکل ۾ ءَيٽم هت يھآ”
وجار يھ ويکس وھ هت :
رھرھ ڻئاجرو يراو نئازيڊ/ونومن اي وڪاخ--- Pattern
يک نا رپ ھجڪ ڪيڌو ويآ هن ۾ ھجمس وه.
وجار لسنيپ يڻک يرھپ ناک ڻکلن يورام يڏ يسڏ يدنلک نھڏڪيج ،ويچ وھا هن چس
هت ويٿ يتفه نه اجنهنت ٽيلڪاچ نام .سدنيئاک
“نھڏڪيج ۽ چس ٿوروپ هت وي وتفھ نام تٽيلڪاچ اج ناھو ،سدنيئاک” هب يورام
يدنلک .ويچ
وجار لسنيپ ۾ ءَيٽم .يئامھگ“PATTERN” ويکل.

13. 13


ڏگوڏگ يھنٻ نراٻ يج مسق مسق نوھماس يج Patterns لف ڻڄ يجم لھي يضاير .يئو
اج Patterns ،يڌنس اج نوناٿPatterns.




وجار ادا يج تريح يک يسڏ يورام ،ويچ ناس يشوخ“وجار ادا وڇ نئيڪ.!”
“ءَيھ !وھوا يتPottery ينعي ،يھآ ليھٺ ناس ءَيٽم لامڪ هت ءَيھ ،نويش يج لسنيپ
يھآ يورام!”
“اڇا يڻاھ سيھجمس”. يورام سڏ ءَيھ راب راب لڪش يچا يھر ھ ،يھآوبئچ يک ن
يھآ Pattern.
“وجار ادا ناسا يج ت ڪرجا هب ي Pattern ادنوھ ؟نھآ”
وجار ادا ويکل ناس لسنيپAjrak Patternءِوپ ۽ ، نھنا هت وٺڏ




“وجار ادا يھ ڪھ ارتيج اڏو Pattern اصح اج ڻھاٺ�لا يضاير هت وجڻرڪ لامعتساو
دنوپو يهآ!”
وجار“اھ !لڪلبهت وڇ رھ يصح يج رڪيو ۽ ھگيڊ ۽ ربارب لڪلب تسرد.يڳل

14. 14


“يورام يھ سڏج لگ نھ ،ي رھ يڏو يٽ ۾ نپ نويڍنن نويتپ لڪ هت ،نھآ نويتپ
نويرتيڪ ؟نويٿ
“سا نا نهنھآ راچ اتپاڏو اج لگ .نيسادنڪ برض يک”.
________________4 x 3 =

15. 15


ڪروٽيش
اڇ ناھوت يئاڌُٻ وھگس ؟اٿ
1. نراٻ نڙھڪ نظفل يج ينعم لسنيپس نال؟يک
____________________________________________________________

2. ناھوت يج لايخ راٻ يج نومضم يڙھڪ باتڪ يھڙپ ايھر ؟ائھ
____________________________________________________________
3. ادا ۽ يوراموجار ڻئاک ناس يئٻڪھ يج يڙھڪ ءَيش تباب ھلاڳ يرڪ ايھر
؟ائھ
____________________________________________________________
4. نھ يضاير يجPattern يک لمڪم .ويرڀ گنر يرڪ





5. لنڏ يٿمPatterns نولڪش نوج مسق نرتيڪ ۾ ؟نھآ
________________________________________
6. ۽ لڪشولان !ويلام ۾ ڻاپ

لوگ

وڊنڪوچ

وڊنڪٽ

16. 16


7. لنڏيڌنس Pottery يج وناٿن يت هعفد ارتيڪPattern يچا يجھگس ناھوت ؟وٿ
ريوصت ردنا يجPattern يک ٺاهءِوپ ۽ وي .ويرڀ گنر

17. 17


بنا ھجڪمڪ ھجڪ ،
“وجار ٽپڪ ددم يجنھنم ،وچا !وي” .ينڏ زاوآ نات يزاورد اباب
۾ يڏاگنهآ نويتيپ ههجڪ ھلا يڪيج نويڻکر يهآن.
“ ابابنام نئيڪت؟نايرڪ ددم يج ناھو” يورامڇپي.و
“ ڀس يھ ناسا نئيج ،ويھاٺ اصح ارتيج ڪھ اج نا �وپ .ويڻڳ اويم ۽ يڄاڀ ناھوت ،ٽپ
.نوھگس يئاھرو”
“؟ وصح وج ناسا ۽” يورام .ويڇپ
“!اه اه وھابه ادنکر،نيس” .ويچ يرڪ يلک اباب
“يھ يورام ئاھرو ۾ نرھگ راچ لڪ يج يڙاپڻو يهآ.”
“.نيسادنڪ باسح وج نبنا فرص ڄا ،آ ڪيٺ” .ويچ وجار ادا
ج بنايتيپ ي .ايڍڪ بنا ڀس نراٻ يلوک
يڻڳ ناھوت اڇهت ادنيئاڌٻ ؟نھآ بنا ارتيڪ لڪ
؟نھآ بارخ بنا ارتيڪ نام نا

18. 18


ڀس نھڏڪيجين ت نيسادنڍڪ بنا بارخ نام نبناه ؟ادنچب بنا ارتيڪ يق

اب
30 -4 = --------------
پ ،ر“؟نھآ اڻئاھرو وڇ ربارب ۾ نرھگ راچ يھ ناما”
“يقاب؟” .ويچ ناما
“ اچاچ ناما رپڪوشو� ت ۾ رھگ يجه يچاچ ۽ ،نھآ يتاڀ جنپابص ۾ رھگ يجوڳر ٻه
نھآ”.
“ ناما ناس ۽ لاان اج ينڀس،وٿ ناکل ڀس نھآ يتاڀ ارتيڪ ۾ رھگ” اھا وجارٽسل
.يھاٺ
يتاڀ ۾ رھگ رھگ ربمن ليريس
5 ڪوش اچاچو رھگ وج 0
0 يچاچابص 0
0 امامبابرا 3
3 يمظع ۽لرون 4

“ٻ يک وھڻام رھه لم بنان ته حيحص يٿ،ودن” يورامويچ.
“ بلطم رهيج رھگ نيتاڀ .نيسادنڪ برض ناس نٻ يک”
وجار يه.ويھاٺ باسح
5 x 2 = 10 بنا ڪوش اچاچو رھگ وج
2 x 2 = 4 بنا يچاچابص رھگ وج
1 x 2 = 2 بنا امامبابرا رھگ وج
3 x 2 = 6 بنا يمظع ۽لرون

19. 19


اھرو بنا ارتيڪ لڪ اٿوھگس يئاڌٻ ناھوت اڇاڻئ نهآ؟
10 + 4 + 2 + 6 = ------------

sgnanaeM sdroM
بنا
snaed
وليپ
wglldY
وٺم
tYggS
ٽورف
trunS

۾ نلمج لنڏ ٺيھلاخ ويرڀ.
.يھآ وويم ڪھ بنا Mango is a ________________________
وليپ بنايٿ.يھآ ودن Mango is _________________________
.يھآ ودنوھ وٺم يھ It is ______________________________
( Sweet , Fruit , Yellow )

20. 20


ڌڏ ! تقو وج
ت ايو يٿ مڪ ڀس نھڏجه بنا ناماوج ويهاٺ ڌڏ.
وقيرط:
بنا0 ددع
يھڏ0 يلايپنو
ڊنک0 مچاچ
ڻول0 يڪٽچ

لاوس0 :ٻ نويڙھڪ ۾ يسل يج بناه نھآ نويش نويٺم__________________ ؟______
لاوس0 :؟ يھآ يئش نيڪمن ڪھ يڙھڪ ۾ نھ ________________________________
لاوس3: ؟ يھآ يئش يڙھڪ ڪيڌو ناک ينڀس ۾ نھ ____________________________
لاوس4: ؟ ٽھگ ناک نڀس ۽ _______________________
س لاو5: ۾ لايخ يج ناھوت ؟يھآ ۾ يراب يج مسوم يڙھڪ يڻاھڪ يھ_________
(؟نھآ ادنيا ۾ مسوم يڙھڪ بنا)

21. 21


وج نروناج رهگ

جس ڻھل لھم نھڏج يڪرهج ڻو يت خاش يج ڻھمس وتچوا هت يڳل .يئآ زاوآ ڪھ




نھ ٺيھ وٺڏ ته ڪھ يلگنج نھنيش نھناڏيھ نھناڏوھ نوھناد ۽ يرڦ ،يمھگ يرڪ
ويھر .وھ





ھتي هت جاآ رهگ وج نرونھي !يڪرهج ڏاماي يئٻ ڻو يت يڃو ٺيھ هت يٺيو يلگنھج
ڪھ ۾ ويٻ روناجيدنمهگ ان گنر وج نھنج .ويآ رظنس ۽ ي يت ناراڪا ناشن ڻپ
رظنائه ايهر يچاناھوت . يھآ ربخ يک وھا ؟يھآ روناج وڙھڪ



وتيچ يٿاھ اربيز

22. 22


يج وتيچ !اھ ھ.و




يڪرهجيماڏا ڪھ يئٻ ڻو يت يڃو ٺيھ رپ يٺيو سيک ۾ يلگنھج يھلٿ يسر
اڪ يڙهج يچا رظن يئش يھر يج نا .يئھ رُپر
ُ
چ يت نھ وھا هت ويچوس اڇ ؟يھآ
يھآ ربخ يکناھوت ؟يھآ روناج وڙھڪوھا




نوڳاو يمڪ گنان
يج گنانوھا !اھ .وھ





يڪرهج نوم هت ويچوس يک يٿڪ يئٻ ھڳج يت يڃو ڻھمس ڳا !يجرھگناي ءَوھ ءَلات
يج وھجيو ڻو يت يڃو .يٺيو

23. 23


يروٿ ج نڪدب ۾ ريدا ڻچازوآ ڳلا.

هت يروڏاماي يڃو يئٻ ڻو يت يٺيو. ڻو نا يج نايٺيھ يرو يشيش يج ليھٺ
۾ ميرويڪياڙوک نويراس نويڇم يرت نويھر .نويھ

۽يت ٽپ ھجڪ رڏيڏ نوزاوآ نوج رٽرٽ ڍڪادن .ايآ رظن

يڪرهج ناتا ڏاماي اڪ يٻ ھڳجڻهلوڳ .يڳلنلوڀ يج يلگنھجناٽو يدنرذگ نلوڀ
يک اپٽ يڏيدن يسڏ يھر يئھ. ڪو تڇ وڪ هت ،يت يٿم يرو چ رظن يدنھل ۽ يدنھڙ
.ويآ




يڪرهج ڏاماي رھاٻ ناک ٽيگ ڻو يت يڃو .يٺيو

24. 24


ناھوتاڇ نٺپ روناج ھجڪ هت يھآ ربخ يک يراو اٿ نکر يڏھ نھنا يک يھگنرڪ اراو
ادنوچ روناج نھآ هتيڏه يراو نٺپ انب ههجڪ اراو روناجيک نهنا نهآ ادنوه انب
يھگنرڪ ادنوچ روناج اراو نئيج .نھآ نويھڙير ۽ روناج ڙدنيئاپڻج تيجيا .هريغو
يھگنرڪ نراو نويھڙير ،نويڇم ،ايلامم ۾ نروناج ۽ يکپ ،روناج ڙدنيئاپايڻج تيج
ادنوھ لماش نھنا .نھآ بتبا يجنھنپ تامولعم ڪيڌو رھگ يجنھنپ ۽ نراورچيٽ ناک
.ويرڪ لصاح

25. 25


ڪرو ٽيش
1. نڙھڪ ۾ ءَيڻاھڪ لاان اج نروناج ايآ ؟نھآ
_________________________________________________________________________
2. يھگنرڪ اڙھڪ روناج اراو ادنوھ ؟نھآ
_________________________________________________________________________
3. يھگنرڪ انب اڙھڪ روناج اراو ادنوھ ؟نھآ
_________________________________________________________________________
4. ھگنرڪي� راون ارتيڪ اج نروناج پورگ ؟نھآ
_________________________________________________________________________
5. نھ يھگنرڪ دوجوم ۾ ءَيڻاھڪ نراو نروناج يج لاان اج ھورگ ندنس ملاڪ يج
نايٺيھ .وکل
ايلامم نويڇم نويھڙير
روناج ڙدنيئاپ
يکپ ايڻج تيج


6. اڇ ناھوت نھڏڪ ايڙچ رھگ ڻمھگ ايو ؟ويھآ
_________________________________________________________________________
7. نھڏڪيج ناھوت هت اھ يتاٺڏ روناج اڙھڪ ؟نھآ
_________________________________________________________________________

26. 26


رهگ راٻ ۾
وج نا ۽ يورام�اڀ وجار يٽم ۾ ڻڱا يت نيليت ٻ ناسيڙ يڏيک دنار وٽاڪ ايھر .ائھ


وجار ادا يڻاھ يج يراو .يھآ
ناھوت يج و
ُ
ھ ۾ لايخ ناشن وج وٽاڪڪيٿ يڻاھڪ باوج تسرد( ؟ودنيئاڳل يج
)يھآ ۾ رخآ
ناڃا نيئات �اڀڻيڀ اڪيج يڙٻ وٽاڪ يڏيک دنار يراو ايھر نام نا .ائھ6 وجار يٽکنو
۽7 يورام نويٽک ۽ 4 نويٿ ربارب نويه .
يڻاھ وياڌٻ ت هھنٻي ل
ُ
ڪ نويرتيڪ نويدنار ؟نويڏيک
6 + 7 + 4 = _______________
.يئآ زاوآ يج ناما
يورام يدلج ف وج ايرام ،چ

اوويآ ن .يھآ
وا وه!رھيٻ ،
يورام، اڪ يک شوخ هبي يرڪ نوف زور ايرام ،يٿ هن تياڪش يدنڪ اھ
ُ
ا هت يئھ
رازيب ٿئي يهآ يهر.
“لوڪسا هن ليلک هن يھآڪراپ !رازيب نام !نايڪاڇ نام تي .نايٿ”
“ءِوپ هت ويٻ ھجڪ يرڪ .ٺو” ايرام .ويچ
“يڙهگ يڙھگ ٿھ ڻئوڌا نوپ اٿ ”.ام اير.ويچ
“وٺس ناسا ،هن يھآ راميبن ه.نيسادنيٿ” يورام يک اڪ .يئھ هن يناشيرپ

27. 27


ريڪ نام يورام ۽ ايرام رازيب يھر يٿيئه؟
____________________________________________________________
وجار يورام ۽ ھجڪ هن ھجڪ تقو رھ ادنڪ ادنھر ڄا .ائھ وھ ناک يئٻڪھ
نوتراھجڳ ايپ نڇپ.
وجار ادا :ڪھ نام ءَيش يچوس اڪيج ،يھآ نزيدنوه ههد .يھآ
يورام :اڇ ؟يھآ روناج وھا
هت هن : وجار ادا
ءِوپ هت :يورام وڪ وٽوٻ ؟يھآ
اھ : وجار ادا .اھ يدنلک“؟نايڪ ددم يجنھنت نام ،هن هب وھا”
وجار ادا اھ :يورام
:وجار ادااھ

ا ءَيش ناسا يک يھان رظن نيئا .يدنيا
يورام يٽپچ يدنيئاڄو ،ويچ“يھجمس نام !سرئاو !سيو”
:وجار ادا حيحصوڙھڪ رپ ، اڇ ؟سرئاو نوت نھنڪ ڪانرطخ ولان وج سرئاو ئاڌٻي
هگس يٿي؟
يورام :ويچ !سرئاوانورڪ



نويڙاتوجار ادا يدنيئاڄو ،ويچ“!باوج حيحص”
ھنٻ وج ماشي انورڪ سرئاو يج لڪش يھاٺ ۽ .ايرڀ گنر

28. 28


رڀ گنريدن يورام ويچ ادا وجار نهڏڪيج سرئاو
ت يچاوٿن رظنه ناسا يک نئيڪ پ ربخئيج نا هت ي
لڪش يڙھا يدنوه !يھآ
وجار ادا ت ويچ ه يھيلاخ نھان رظن ناس کا ادنيا نهنا
يک نيشم صاخ ڪھ يسڏ ناس جھگسي ٿو .
انيبدروخ ولان وج نيشم ن .يھآ
يته ناھوت ب هانوروڪ سرئاو يج لڪش .ويھاٺ



ٻ يئنھنيڏ نھڏج يک ناما يورام ۽ ويآ نوف وج ايرام ،ويچوا وھ يرو تياڪش
!يدنڪ
ناما هتسيئچ،
“يورام وتن ناک ايرام هباها تراھجڳ ڇُپ نز هتههد ولان وج ءِيش يئاڌٻ اڪيج
نيبدروخانب يج يھان رظن .يدنيا”
حيحصوھا ،اھ يدنيٿ شوخ يورام !يھآ .ويچ

29. 29


ٽيش ڪرو

1. وجار ۽ يورام ۾ يڻاھڪ اڙھڪ يٽ مڪ يلم ؟ايڪ
1. _______________________
2. _______________________
3. _______________________
2. سرئاو يک ناسا يڙھڪ ادنسڏ ناس نيشم ؟نويھآ
_____________________________
3. ايرام وڇ رازيب يئپ ؟يئٿ
_____________________________
4. ايرام يک رازيب ڻچب ناک ڻيٿ يج بيڪرت نھنڪ ؟يئاڌٻ
1. يورام 2ناما . 3وجار ادا .
5. ناھوت ھلڪڄا اڇ ۾ رھگ ادنڪ نويڙھڪ ،ويھآ نويدنار ادنڏيک ؟ويھآ
1. __________________
2. __________________
3. __________________

30. 30


مامي طخ وج،
يمام� جا

ل
ُ
گ

“!يورام !وجار ” !وراٻناهوت نهنٻ يج ويآ طخ وج امام ءِلا يهآ.
“اباب اه ”!نٻيھ نراٻ يدنيڏيک دنار يڪڇ .ويچ
يورام يڻک طخ يرڪ .ويلوک
ناهوت يج لايخ۾ اڇ ۾ طخ امام ويکل وجار ادا؟ودنوه ويڇپ امام رورض ،ويچ ودنوه
ناسا هت يئاهڙپ يرڪ ايهر نويهآ ؟هن اي
“وجار ادا هن ۾ طخوٻ،نهآ هب نوريوصت نوج نٽ” يدنيلوک طخ يورام .ويچ
“يڙا يکنوم راکيڏ.” يئٻ اڻڄ يلم ڻهڙپ طخ وج امام يرڪ .اڳل
22 ،ٽسگآ2222
دابآرديح
ملاسلا مڪيلع ارايپ ،وراٻ
اڙهڪيڙا ؟نهآ لاح ٽپ ن يچا هت ناهوت اٿ وهگسرپ ڪيجي
جٻ ناهوت رهگ يج ناساو يئاڳل ايلايخ وج نا ،ائه نئيڪ
وڻکر اڪيج ۽ ؟يهآ ِل و يئاڳل ن
ُ
ا .يئه۾ اڻهگ نپڻٽڦ اڳل


ل
ُ
گ رپ ،نهآ اٿ هن وڇ يه ؟نٽڦ ڀس وروٿ يجنهنپ سنئاس يراو
يسڏ نام باتڪ يرڪ ناسا يک .وياڌٻ

31. 31


ناهوت ۽ يج يمام يڇپ يهر ناسا هت يهآ نل
ُ
گ اراو اٽوٻنئيڪ ن
ُ
ه وج وڇ .نوياڳل
يک

ل
ُ
گ .نهآ دنسپ اڍاڏ
۽ ،هب ددم يج اباب ناما ۽ ويڪ هب يئاهڙپ۾ رهگ انورڪ(COVID) ڻچب ناک ءِلا نتسود
۽ وِلم هن هب ناسنهڏڪيج وڻلم ڪسام هت يئوپ يئاپ ولم .ڪيٺ ؟يھآ
نڻهگ راسين ناس نئاعد
وج ناهوتمامو فينح

ناهوت يج نراٻ ۾ لايخ يک ٻنٽو يج مام ۾ يرابي ڪ ڪيڌو ناک نئي؟يئه ربخ
وجار ادا يورام ۽ ڪ حلاص ههجڪ،يئ ءِوپ ۽ ذغاڪ سنئاس ۽ لسنيپ يج باتڪ يڻک
ڻکر طخ يرڪ يويھ .ايهر
22ٽسگآ ،- 2222
ملاسلا فينح امام مڪيلع
ناسا ڀس ڪيٺ يهڙپ طخ وج ناهوت ۽ نويهآ شوخ مامت يرڪنيسايٿ؟
نايرهپ يمام ڪيج : باوج وج لاوس يجي جٻ ناسا ياڳلا ائهوه
ُ
ا ، ج يڊنيگاج لگ ي
هآننهڏج ، جٻ اراو اٽوٻ اروٿ اڏو اڏو نام نا هت ادنيٿ لايپ ،اڏو لايپ

ل
ُ
گ ادنٽڦ ناهوت
يک .ادنيا دنسپ اڍاڏ
وهِا ببس وج ڻچا هن

ل
ُ
گ ۾ ِل و امام يه هت يهآ نل
ُ
گ انب وراو وٽوٻههجڪ .يهآ اٽوٻ
نل
ُ
گ اراو نئيج نهآ ادنوه اي بلاگ ،اڊنيگ نيڄاڀ اجاٽوٻ ههجڪ ۽ اٽوٻ انب نلگاراو
.ل و هت نئيج لايخ وج نجٻ ڻکر ءِلا و
ُ
ڪننڊ يک يڻاپ ادنيڏ يراو سا ۽ اوه .وهر
ههڳج يت نهڏج ۽ وکر ۾ نهنا

ل
ُ
گ ناسا هت نٽڦ يک ريوصت رورض لڪومج .و

32. 32


يمام� يکملاس
ظفاح ادخ
ناهوت جا وجار ۽ يورام
نهڏج يکل طخ راٻ اڪ
ُ
چ يورام هت ائه باتڪ يدنسڏ ناسا ،يڙا ،ويچ ته ۾ نا وهِا
وياڌٻ ۾ نٽوپ هت هن يئ“لفورولڪ ” هبودنوه وڪيج ،يهآ لصاح يئاناوت نام س
ُ
ا
يرڪ وڌاک ودنيهاٺ .يهآ
وجار ادا ويچ“تحاضو نا وڪيج سب .يهان ترورض يج ويکل وه
ُ
ا .يهآ حيحص آ .
يک طخ وروٿ ناما يسڏ .وٺو”
يدنهڙپ طخ ناما ،ويچ“يه اه حيحص يڊنيگ سب ،يهآ يج نل
ُ
گ يج ،ويهاٺ هب ريوصت
نهنا هت نئيج اڙهڪ هت يجه ربخ يک

ل
ُ
گ ڻٽڦ .نهآ اراو”
هنٻي نراٻ ريوصتيهاٺ يک طخ ۽ يهجو ۾ يفافل يکل وتپ اباب .ويڏڇ طخ يرڪ
لڪومي .ويڏڇ

33. 33


ٽيش ڪرو
ناهوت .وياڌٻ
1اٽوٻ . نڙهڪ نٻ ؟نهآ ادنوه اج نمسق
(1................... )................................ (2 )...................................................

2يڙهڪ ۾ نٽوٻ . يئش يدنوه اڪيج ،يهآ س
ُ
ا نا ناس ددم يجيک نه وڌاک رايت
ددم ۾ ڻرڪ يدنڪ ؟يهآ

3يکريوصت . يسڏ يرڪ يٽوٻ لاان اج نصح يج .وياڌٻ
(1.............................. )
(2.............................. )
(3.............................. )
(4.............................. )
(5.............................. )

4 .يورام ۽ وجار ادا نِه ( يت باوج حيحص ؟ويڪاڇ ۾ يڻاهڪ طلغ ۽ ناشن وراو )
( يت باوجx.وياڳل ناشن وراو )

1.ويهڙپ طخ ) 4)

ج
ِ
ٻ اياڳل
2نٽوٻ ) يک يڻاپ .ونڏ 5.يڏيک دنار يِڪ

ڇ )
3)

ل
ُ
گ يج ريوصت .يهاٺ 6 )يڌاک ينام
7 )يهڙپ باتڪ يج سنئاس

34. 34


باسح وج نويم
نات ناڪد يئ نئيج ملسا وچاچ ڄاريمس ۽ دمحا هت ويآ سپاوا نوم هت نيئايچ يک
باسح يه يهيو ڏگ ناس.ويڏ يرڪ








نام ڄا هت ويچ نه5 هت نهڏج ،اياپک لايڪ نجرد8 نجرد ومنويمس هب نوياپک هت وياڌٻ
؟اياپک اويم ارتيڪ ل
ُ
ڪ
هت ونڏ باوج ترت دمحا5 ۽8 هت نيسادنڪ ڏگ ۾ ڻاپ يک03 .اٿ نيٿ
ريمسا هت وٿ يوچ وچاچ هت ويچ5 ۽8 هت بلطم وج نا نجرد03 نجرد ، يک ناسا يڻاه
�لا ڻرڪ مولعم اويم لڪ نايرهپ ناک ڀس5 يک00 .يدنوپ يڻرڪ برض ناس

لايڪ 5 x 12
باوج 61

ءِوپ ۽8 يک12 ڻيڏ برض ناس يت

مونويمس 8 x 12
باوج14

35. 35


۽يک يھنٻ يڻاه ڙوج هت نيسادنڪ

61 + 14
باوج054=
“ ل
ُ
ڪ يچاچ هت بلطم وج نا054 .اياپک اويم” .ويچ اريمس
چاچو ريمس هت ويآ سپاو يئوڌ نهنم ٿه ملساا نا اچاچ هت وياڌٻ يک! ل
ُ
ڪ ڄا ناهوت
054 .اياپک اويم
ويچ ملسا يچاچ: “او يڙا ھ.نيهآ نيئو يٿ رايشوه هت نوت ! لاڀاڌٻ يڻاهوي هت
لايڪ نهڏڪيج61 ۾ نيپور نرتيڪ وليڪ ڪه يک نوم هت نهآ نجرد هيپورڻيڏ
.يجرهگ”
ويچ اريمس: “ ناسا نهڏڪيج اچاچ61 يک00 يج يليڪ ڪه هت نيسادنڪ ڊنو ناس
.يدنيو يٿ مولعم تميق”

00÷61
باوج5 ايپور

وليڪ ڪه يک ناهوا5 يجرهگ ڻئاپک ۾ نيپور حيحص نام يٿناوچ ؟هن اريمس
.ويڇپ يدنيٿ شوخ
ساباش يک ن
ُ
ه يچاچي ينڏ ۽هت ويچ يڻاھ يجنھنم ءِلا .چا يڻک ينام

هت اٿ وهگس يئاڌٻ يک ناسا ناهوت اڇنھڏڪيج ۾ ولڪ ڪه3 هت اٿ نلم بنا5 ولڪ
۾اڙھا اڻهگادنلم بنا؟

36. 36


ٽيش ڪرو
يت باوج حيحص  .وياڳل ناشن وج
1. 5 نٽيلڪاچ يج تميق25 ايپور هت يھآانڙھ 9 نٽيلڪاچ يج تميق يرتيڪ
؟يدنيٿ
)فلا(5 ايپور )ب(9 ايپور )ج(25 ايپور )د(45 ايپور
2. 5 باتڪ125 اڙھا هت نھآ اج نيپور12 ؟ادنيٿ اج يرتيڪ باتڪ
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
3. تميق يج يو يٽ ڪھ15222 نيڙھا هت يھآ ايپور3 اڇ تميق يج نيو يٽ
؟يدنيٿ
)فلا(15222 ايپور )ب(32222 ايپور )ج(45222 ايپور )د(62222 ايپور
4. يپاڪ يج نشيڊيا يج رچآ يج رابخا ڪھ32 ۾ نيپريهآ نشيڊيا راچ اج نا هت
.ادنلم ۾ يرتيڪ
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
5. ۾ راڪ يلع دمحم 5 .ويارھجو لورٽئپ رٽيلنهڏڪيج تميق يج رٽيل ڪھ90
يھآ ايپور ؟ادنوپ اڻيڏ اسئپ ارتيڪ يک نا هت
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________

6. 5 ۾ نراطق15 نڙھا هت نھآ لٺيب راٻ01 ؟ادنھيب راٻ ارتيڪ ۾ نراطق
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________

37. 37