Lesson 3 - Water quality standards and drinking water ජලයේ ගුණාත්මක ප්‍රමිතීන් සහ පානීය ජලය

ජල තත්ත්ව ප්‍රමිතීන්
ජල තත්ත්ව ප්‍රමිතීන් තීරණය කිරීමේ වගකීම
ජල ගුණාත්ම සම්මත
ජලාශවල ජල ගුණාත්මයට තර්ජන
සැල්වීනියා
ජපන් ජබර
විල කටු
ජල ගුණාත්ම සම්මත කුමක් අරභයාද
ජල ගුණාත්ම පරාමිති
පානීය ජලසම්මතයන්ගේ ප්‍රාථමික නිර්ණායක
ජල ගුණාත්ම සම්මත

1. P.B. Dharmasena, Rajarata University of Sri Lanka
0777-613234, 0717-613234
[email protected], [email protected]
https://independent.academia.edu/PunchiBandageDharmasena
https://www.researchgate.net/profile/Punchi_Bandage_Dharmasena/contributions
http://www.slideshare.net/DharmasenaPb
https://www.youtube.com/channel/UC_PFqwl0OqsrxH1wTm_jZeg
https://scholar.google.com/citations?user=pjuU1GkAAAAJ&hl=en
https://www.cambridgescholars.com/product/978-1-0364-1032-2
WRMG 31012(15: 30:55)
B.A. (General) Degree Program
Lesson 3 – Water quality standards and drinking water
ජල෗යේ ගුණාතේමක ප්‍රයතීනේ සහ ප්‍ානීය ජලය
LESSON
THREE

2. ප්‍ාඨමාලා෗ේ අඩංගු කරුණු
1.ජල ගුණාතේමකභාවය සහ දූෂණය ප්‍ිළිබඳ ගැටෆ
2.ජල දූෂණ කාරක
3.ජල෗යේ ගුණාතේමක ප්‍රයතීනේ සහ ප්‍ානීය ජලය
4.අප්‍ජලය, ජල ගුණාතේම විශ්ේ෗ලේෂණය සහ ජල ප්‍ිිපප්‍හු ිරීම
5.ජල ගුණාතේම නීති සහ අයිතිවාසිකඹ
6.ජල ගුණාතේම තතේතේව ෗රගුලාසි
7.ජල සැප්‍යු෗ඹ ප්‍ිපණාමය
8.ගූහසේථ, වාිපමාර්ග, කාර්යක සහ අ෗නකුතේ ජල සැප්‍යුඹ
9.වාිපමාර්ග ජල සැප්‍යුඹ ප්‍දේධති කළමනාකරණය
10.වැසි ජලය රැසේ ිරීම
11.ජල විු ලි උතේප්‍ාදනය
12.ජල සැප්‍යුඹ සඳහා ජාතයනේතර අරමුදලේ
13.ප්‍රජා ම෕ල ජල සැප්‍යුඹ ෗යෝජනා ක්‍රම
14.ජල ගුණාතේම කළමනාකරණ෗යේ අනාගත අභි෗යෝග
15.ජල සැප්‍යුඹ ප්‍දේධති කළමනාකරණය සඳහා ඇති අභි෗යෝග

3. ප්‍සුගිය ෗දේශ්න
•ජල ගුණාතේම෗යේ ගැටෆ සහ ජල දූෂනය - ජල
දූෂණය (ලක්ෂීය හා ලක්ෂීය ෗නාවන ප්‍රභව),
ශ්‍රී ලංකා෗ේ ජල දූෂණ෗යේ ම෕ලාශ්ර, ජල
දූෂණ෗යේ ප්‍රතිවිප්‍ාක, ජල දූෂණයට විසු ඹ
•ජල දූෂණ කාරක - ජල දූෂණ කාරක වර්ග
(කාබනික, අකාබනික, ප්‍ාංශ්ු), වකුගඩු ෗රෝගය,
ශ්‍රී ලංකා෗ේ ප්‍ිළිකා ෗රෝගය, වැසි අප්‍ධාව෗යේ
ඇති දූෂණ කාරක, දූෂණ කාරක ප්‍රවාහන
යානේතරන

4. අද ප්‍ළමු ෗දේශ්නය - ජල෗යේ ගුණාතේමක ප්‍රයතීනේ සහ
ප්‍ානීය ජලය
•ජල තතේතේව ප්‍රයතීනේ
•ජල තතේතේව ප්‍රයතීනේ තීරණය
ිරී෗ඹ වගකීම
•ජල ගුණාතේම සඹමත
•ජලාශ්වල ජල ගුණාතේමයට
තර්ජන
–සැලේීනනියා
–ජප්‍නේ ජබර
–විල කටු
•ජල ගුණාතේම සඹමත කුමක්
අරභයාද
•ජල ගුණාතේම ප්‍රායති
•ප්‍ානීය ජලසඹමතයනේ෗ගේ
ප්‍රාථයක නිර්ණායක
•ජල ගුණාතේම සඹමත

5. 










6. ජල තතේතේව ප්‍රයතීනේ
•ජල තතේතේව ප්‍රයතීනේ යනු නීතිමය
වි�විධාන වන අතර,
සාමානය෗යනේ රාජය මට්ට෗ඹ
සුු සු ආයතන විසිනේ අනුමත
කරනු ලැ෗ේ.
•එමඟිනේ ජල කඳක අ෗ප්‍ේක්ෂිත
තතේතේවය නිර්වචනය කරන අතර
ප්‍ානීය ජලය, වි෗නෝදාසේවාදය
෗හෝ ජලජ ජීීනනේ වැනි විවිධ නඹ
කරන ලද භාවිතයනේ සඳහා එම
තතේතේවය සාක්ෂාතේ කර ගැනීමට
සහ ආරක්ෂා ිරීමට ක්‍රම
෗ගනහැර දක්වයි.
•෗මම ප්‍රයතීනේ ජල
ගුණාතේමකභාවය ප්‍ාලනය
කරන වැඩසටහනේ වල ප්‍දනම
වන අතර, අවසර දීම, අනුකූල
ීනම සහ උතේසාහයනේ නිීක්ෂණය
ිරීම සඳහා නියාමන ඉලක්ක ඒ
අනුව සැලසුඹ කරගත හැක.

7. ජල තතේතේව ප්‍රයතීනේ
•වර්ගීකරණය - සෑම ජල කඳක්ම නිශ්ේජත භාවිතයනේ සඳහා එහි වර්තමාන ෗හෝ
අනාගත ෗යෝගයතාවය මත ප්‍දනඹව වර්ගීකරණය කර ඇත (උදා: ෗ප්‍ාු ජල
සැප්‍යුඹ, ජලජ ජීීනනේ ආරක්ශ්ාව සඳහා, වි෗නෝදාසේවාදය සඳහා,
කූෂිකර්මානේතයට).
•ජල තතේතේව නිර්ණායක - ෗ඹවා ජල ක෗ඳේ නඹ කරන ලද භාවිතයනේ ආරක්ෂා
ිරීම සඳහා සප්‍ුරාලිය යුතු රසායනික, ෗භෞතික ෗හෝ ජීව විදයාතේමක ප්‍රායතීනේ
සඳහා නිශ්ේජත සංඛ්‍යාතේමක ෗හෝ ආඛ්‍යාන සීමාවනේ ෗ේ.

8. ශ්‍රී ලංකා෗ේ ජල තතේතේව ප්‍රයතීනේ තීරණය ිරී෗ඹ
වගකීම දරනේ෗නේ කවුද?
•ශ්‍රී ලංකා෗ේ, අභයනේතර මතුප්‍ිට
ජලය සඳහා ප්‍ිපසර ජල තතේතේව
ප්‍රයතීනේ තීරණය ිරීම සහ
බලාතේමක ිරීම සඳහා මධයම
ප්‍ිපසර අ�කාිපය (CEA) ප්‍රධාන
වශ්෗යනේ වගිරව යුතුය.
•වි෗ශ්ේෂ෗යනේ 2019 අංක 01 දරන
ජාතික ප්‍ාිපසිපක (ප්‍ිපසර ජල
තතේතේව) ෗රගුලාසි හරහා ජාතික ජල
සඹප්‍ාදන හා ජලාප්‍වහන මණ්ඩලය
(NWSDB) වැනි අ෗නකුතේ ආයතන
ප්‍ානීය ජල සැප්‍යුඹ
ගුණාතේමකභාවය ෗ක෗රහි අවධානය
෗යාමු කරන අතර
•සමුද්‍ර ප්‍ිපසර ආරක්ෂණ අ�කාිපය
(MEPA) මුහුු ජල෗යේ
ගුණාතේමකභාවය නිීක්ෂණය කරන
අතර, ෗මම සේථාප්‍ිත ප්‍රයතීනේට
අනුකූල ීනම සහතික ිරීම සඳහා
ජල෗යේ ගුණාතේමකභාවය ප්‍වතේවා
ගැනී෗ඹ ප්‍රධාන වගකීම මධයම
ප්‍ිපසර අ�කාිපය සතුය.

9. •
•
•

16. ජලාශ්වල ජල ගුණාතේමයට තර්ජන
•ජලජ වලේ ප්‍ැලෑ� කැළඹිලි බව වැඩි ිරී෗මනේ, ජල෗යේ අඳුරු බව වැඩි
ිරී෗මනේ සහ දියීන ඇති ඔක්සිජනේ ක්ෂය ීන෗මනේ ජල෗යේ ගුණාතේමක
භාවයට තර්ජනයක් වන අතර එමඟිනේ ඔක්සිජනේ රහිත තතේවයනේ ඇති
විය හැිර අතර ජලජ ජීීනනේට හානි කළ හැිරය.
•ඇලේගී ප්‍ැතිීම, මු රුවනේ වැනි ප්‍ළි෗බෝධකයනේ වාසය කරන එකතැන
ප්‍ලේ෗වන ප්‍ර෗දේශ් නිර්මාණය ිරීම සහ ජල෗යනේ යට වූ ශ්ාක ෗වත හිරු
එළිය ප්‍ැය�ම අවහිර කළ හැිරය.
•දියීන ගිය ඔක්සිජනේ අඩු ීනම - ඝන වලේ ප්‍ැලෑ� වර්ධනය, වි෗ශ්ේෂ෗යනේ
මතුප්‍ිට ප්‍ා෗වන වර්ග, හිරු එළිය අවහිර කරයි, ජල෗යනේ යට වූ ශ්ාක
මගිනේ ප්‍රභාසංසේ෗ලේෂණය වළක්වයි සහ ශ්ාක දිරාප්‍තේ වන විට ජල෗යේ
ඔක්සිජනේ සැප්‍යුම ක්ෂය කරයි.
•෗ප්‍ෝෂක අසමතුලිතතාවය සහ ඇලේගී ප්‍ිප්‍ීම - අ�ක ෗ලස වැඩුණු වලේ
ප්‍ැලෑ� ෗ප්‍ෝෂක අසමතුලිතතාවයට දායක විය හැිර අතර, යනිසුනේට සහ
සතුනේට හානිකර විෂ ද්‍ර වය නිප්‍දවිය හැිර ඇලේගී වර්ධනයට හිතකර
තතේවයනේ නිර්මාණය කරයි.
•කැළඹිලි සහ අඳුරු බව වැඩි ීනම - ජලජ වලේ ප්‍ැලෑ� සුනේබුනේ සහ
අවසාදිත සමුඡචය ීනමට ෗හේතු විය හැක, ජලය අඳුරු කරයි, ප්‍ිහිනනේනනේ
සහ ෗බෝට්ටුකරුවනේ සඳහා දූශ්යතාව අඩු කරයි, සහ ජලජ ජීීනනේට
බලප්‍ායි.

17. සැලේීනනියා (Salvinia molesta)
•ශ්‍රී ලංකා෗ේ ආක්‍රමණශ්ීලී ජලජ වලේ
ප්‍ැලෑ�යක් වන සැලේීනනියා
෗මා෗ලසේටා, එහි අප්‍ජල෗යනේ
෗ප්‍ාසේ෗ප්‍ේට් අව෗ශ්ෝෂණය ිරී෗ඹ
හැිරයාව ෗හේතු෗වනේ කාබනික
෗ප්‍ා෗හාරවල සංරචකයක් ෗ලස
එය භාවිතා කළහැක.
•ගැඩවිළි ෗ප්‍ා෗හාර සහ කාබනික
ද්‍ර ව ෗ප්‍ා෗හාර නිෂේප්‍ාදනය
ිරී෗ඹදීද එය භාවිතා කළහැක.
•කූෂිකර්මානේත෗යේ, වි෗ශ්ේෂ෗යනේ
෗ප්‍ාලේ වගා෗ේ රසායනික
෗ප්‍ා෗හාරට අති෗ර්කව ෗හෝ
ප්‍රතිසේථාප්‍නය ිරීමට හැිරයාව
ඇති බැේ ෗සායා෗ගන ඇත.

18. සැලේීනනියා (Salvinia molesta)
•කාබනික ෗ප්‍ා෗හාරවල සංරචකයක් ෗ලස -
සැලේීනනියා ප්‍ැළෑ�යට ජල෗යනේ ෗ප්‍ාසේ෗ප්‍ේට්
අව෗ශ්ෝෂණය කර එහි ප්‍ටක වල රැසේ කර
ගැනීමට ඇති හැිරයාව නිසා එය ෗ප්‍ාසේ෗ප්‍ේට්
බහුල කාබනික ෗ප්‍ා෗හාර නිෂේප්‍ාදනය සඳහා
භාවිතා කරයි.
•෗ප්‍ාලේ තරි෗කෝණ ප්‍ර෗දේශ්෗යේ ගැටෆකාී ජලජ වලේ
ප්‍ැලෑ� වලිනේ ගැඩවිළි ෗ප්‍ා෗හාර නිෂේප්‍ාදනය
සඳහා අ෗නකුතේ කාබනික ද්‍ර වය සමඟ
ඒකාබදේධව භාවිතා කරන විට එහි
කාර්යක්ෂමතාව වැඩි බව ප්‍ර්෗යේෂණ මගිනේ
අනාවරණය ීන ඇත.
•කාබනික ද්‍ර ව ෗ප්‍ා෗හාර - සැලේීනනියා ෗මා෗ලසේටා,
අ෗සාලේලා ප්‍ිනේනාටා වැනි අ෗නකුතේ ජලජ ශ්ාක
සමඟ, නිර්වායු ජීර්ණය, වායු෗ගෝලීය ජීර්ණය
සහ �යි෗කාඩර්මා ජීර්ණය වැනි විවිධ ජීර්ණ
ක්‍රම භාවිතා කරයනේ කාබනික ද්‍ර ව ෗ප්‍ා෗හාර
නිෂේප්‍ාදනය ෗ක෗ර්, ඒවා N, P, K, Ca, Mg සහ Zn
වැනි විවිධ ෗ප්‍ෝෂය ප්‍දාර්ථ ලබා෗දේ.

19. සැලේීනනියා (Salvinia molesta)
•සැලේීනනියා ශ්ාක ප්‍රතිකර්ම
කාරකයක් ෗ලස අප්‍ජල
ප්‍විතරකරණයට ෗යාදා ගත හැක.
එහිදී එය ෗ප්‍ාසේ෗ප්‍ේට් වැනි දූෂක
අව෗ශ්ෝෂනය කරන අතර, ඒවා
෗ප්‍ා෗හාර නිෂේප්‍ාදනය සඳහා
භාවිතා කළ හැිරය.
•සැලේීනනියා වසුනේ ෗ලස භාවිතා කළ
හැිරය. ඊට අමතරව, ෗කාළ
෗ප්‍ා෗හාරක් ෗ලසද භාවිතා කළ
හැිරය.
•෗ප්‍ෝෂක අනේතර්ගත නිසා එය සතේව
ආහාර සඳහා සහ ප්‍ස සරු
කළහැිර ද්‍ර වයයක් ෗ලස
ප්‍ර෗යෝජනවතේය.
•සැලේීනනියා ෗මා෗ලසේටා ඉක්මනිනේ
ගැඩවිළි ෗ප්‍ා෗හාර බවට
ප්‍ිපවර්තනය කළ හැිරය.

22. 28.07.2012

23. 28.06.2025

24. වැේ දියමත ප්‍ැති෗රයනේ ඇති විල කටු
•"විල කටු" යනු Trapa natans L. නමැති උදේභිද නාම෗යනේ හඳුනේවන
Lythraceae ප්‍වුලට අයතේ ආසියානු කලාප්‍යට ආ෗ේ�ක ජලජ ප්‍ැලෑ�යිර.
එය සාමානය෗යනේ ජල ෗චසේනට් ෗හෝ ජල කැලේ෗�ාප්‍ේ ෗ලසද හඳුනේවන
අතර එය සුවි෗ශ්ේෂී ප්‍ා෗වන, කටු සහිත ප්‍ලතුරු නිප්‍දවයි. ෗මය වැේ,
෗ප්‍ාකුණු සහ විලේ වැනි යිපදිය ජලාශ්වල දක්නට ලැ෗බන ජලජ ශ්ාකයිර.
•විල කටුවල ප්‍තර වර්ග ෗දකක් ඇත. සිහිනේව ෗බදී ඇති ජල෗යනේ යට වූ
ප්‍තර සහ ෗රාසට්ටුවක ෗සේ සකසේ ීන ඇති ෗නා෗බු ණු ප්‍ා෗වන ප්‍තර ෗ේ.
෗මම ශ්ාකය ශ්‍රී ලංකා෗ේ ජාතික වශ්෗යනේ තර්ජනයට ලක්ීනමට ආසනේන
෗ලස ලැයිසේතුගත කර ඇත, නමුතේ එය නීතයානුකූලව ආරක්ෂා කර
෗නාමැත.
•ප්‍ලතුරු ෗ලස ආහාරයට ගත හැිර සහ ෗ප්‍ෝෂයදායී වන අතර
කා෗බෝහයි෗ේට්, ෗ප්‍රෝ�නේ සහ විවිධ විටයනේ සහ ඛ්‍නිජ ලවණ අඩංගු ෗ේ.
විල කටුවල විභව ඖෂ�ය ගුණ ද ඇති අතර ආයුර්෗ේදය වැනි
සාඹප්‍රදායික වවදය ක්‍රමවල සංඝටක ෗ලස ප්‍ිළිගැ෗නේ.
•ශ්‍රී ලංකාවට ආ෗ේ�ක වුවද, විල කටු ශ්ාක හඳුනේවා ු නේ ප්‍රාසයනේහි
ආක්‍රමණශ්ීලී විය හැිර අතර එමඟිනේ ෗දේශ්ීය වූක්ෂලතාදිය විසේථාප්‍නය
කරන සහ දියීන ඇති ඔක්සිජනේ අඩු ිරී෗මනේ ජල෗යේ ගුණාතේමක භාවයට
බලප්‍ෑඹ කරන ඝන විසිරුනු ආවරන සෑදිය හැිරය.

25. •
–
–
–
–
–
–
•
–
–
•
–
–
•
•
(criteria)

(anti-
degradation)

26. ජල ගුණාතේම ප්‍රායති
• (Escherichia coli
bacteria)
•
•
• (Total
Suspended Solids)
• (Total Dissolved
Solids)
•pH
• (Turbidity Levels)
• (Dissolved
Oxygen)
•
(Alkalinity and Hardness)
•

27. E. Coli
•
•
•
•

28. •
•
–
–
•
•

29. •
•
•
•
–
–
–

30. (Total Suspended Solids) - TSS
•
•
•

31. (Total Dissolved Solids) - TDS
•
•
•
40 40ppm).
•

32. pH (ආඹළිකතාවය/භාෂේයකතාවය)
•
•
pH
•
•
• pH
• pH
• pH

33. (Dissolved Oxygen)
•
•
•
•
•
–
–
•
–
–

34. •
•
•
•
•
–
–
–

35. (alkalinity)
CaCO
3

36. •
•
•
•

37. •
•
•
•

38. •
•
•
•
•
•

39. CaCO
3






50 – 300
0. 0125
< 1.0
< 3.0

< 60
< 20

40. CaCO
3





pH

(TDS)

< 100
< 0.15
< 103 %
< 1.0
0 – 400
> 5.0
6.5 – 8.5
0.5 - 1.0
< 400
< 80

41. 0.05 - 0.2
250
15
1.0
2.0
0.5
0.3
0.05
3
pH 6.5-8.5
0.10
250
500
5

42. •
•
•
•pH





43. •
•
•
•
•

44. • EC
•
–
(dS/m)
–
(µS/cm)
<0.7 (dS/m)
0.7 – 3.0 dS/m)
> 3.0 (dS/m)