Lesson 5 - Water quality laws and rights ජල ගුණාත්ම නීති සහ අයිතිවාසිකම

ශ්‍රී ලංකාවේ ජල ප්‍රතිපත්ති සහ අයිතිවාසිකම්
මූලික මූලධර්ම සහ ප්‍රතිපත්ති
ජල අයිතිවාසිකම් සහ බෙදාහැරීම්
ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික ජල සම්පත් ප්‍රතිපත්තිය
ශ්‍රී ලංකාවේ පානීය ජල ප්‍රතිපත්තිය
ශ්‍රී ලංකාවේ ජල මූලාශ්‍ර, ඒවායේ පෝෂක ප්‍රදේශ හා රක්ෂිත ආරක්ෂා කිරීම හා සංරක්ෂණය කිරීම පිළිබඳ ජාතික ප්‍රතිපත්තිය
ශ්‍රී ලංකාවේ පරිසර ප්‍රතිපත්තිය
පාංශු සංරක්ෂණ පනත සංශෝධනය 1996 අංක 24
ජල ගුණාත්ම නීති සහ අයිතිවාසිකම්
බෝතල් කළ ජලය සඳහා නියාමන රාමුව සහ අවශ්‍යතා
අවශ්‍යතා සඳහා ජලය බෙදාහැරීම
ජලය සඳහා මහජන අයිතිය
අභියෝග සහ අවදානම
ආයතනික රාමුව

1. P.B. Dharmasena, Rajarata University of Sri Lanka
0777-613234, 0717-613234
[email protected], [email protected]
https://independent.academia.edu/PunchiBandageDharmasena
https://www.researchgate.net/profile/Punchi_Bandage_Dharmasena/contributions
http://www.slideshare.net/DharmasenaPb
https://www.youtube.com/channel/UC_PFqwl0OqsrxH1wTm_jZeg
https://scholar.google.com/citations?user=pjuU1GkAAAAJ&hl=en
https://www.cambridgescholars.com/product/978-1-0364-1032-2
WRMG 31012(15: 30:55)
B.A. (General) Degree Program
Lesson 5 – Water quality laws and rights
ජල ගුණාත්ම නීති සහ අයිතිවාසිකඹ
LESSON
FIVE

2. පාඨමාලා෗ේ අඩංගු කරුණු
1.ජල ගුණාත්මකභාවය සහ දූෂණය පිළිබඳ ගැටෆ
2.ජල දූෂණ කාරක
3.ජල෗ය් ගුණාත්මක පරයතීන් සහ පානීය ජලය
4.අපජලය, ජල ගුණාත්ම �ශ්්෗ල්ෂණය සහ ජල පිිපපහු ිරීම
5.ජල ගුණාත්ම නීති සහ අයිතිවාසිකඹ
6.ජල ගුණාත්ම තත්ත්ව ෗රගුලාසි
7.ජල සැපයු෗ඹ පිපණාමය
8.ගූහස්ථ, වාිපමාර්ග, කාර්යක සහ අ෗නකුත් ජල සැපයුඹ
9.වාිපමාර්ග ජල සැපයුඹ පද්ධති කළමනාකරණය
10.වැසි ජලය රැස් ිරීම
11.ජල �ු ලි උත්පාදනය
12.ජල සැපයුඹ සඳහා ජාතයන්තර අරමුදල්
13.පරජා ම෕ල ජල සැපයුඹ ෗යෝජනා ක්‍රම
14.ජල ගුණාත්ම කළමනාකරණ෗ය් අනාගත අභි෗යෝග
15.ජල සැපයුඹ පද්ධති කළමනාකරණය සඳහා ඇති අභි෗යෝග

3. අද පළමු ෗ද්ශ්නය
•ශ්‍රී ලංකා෗ේ ජල පරතිපත්ති සහ අයිතිවාසිකඹ
•ම෕ලික ම෕ලධර්ම සහ පරතිපත්ති
•ජල අයිතිවාසිකඹ සහ ෗බදාහැීඹ
•ශ්‍රී ලංකා෗ේ ජාතික ජල සඹපත් පරතිපත්තිය
•ශ්‍රී ලංකා෗ේ පානීය ජල පරතිපත්තිය
•ශ්‍රී ලංකා෗ේ ජල ම෕ලාශ්ර, ඒවා෗ය් ෗පෝෂක පර෗ද්ශ්
හා රක්ෂිත ආරක්ෂා ිරීම හා සංරක්ෂණය ිරීම
පිළිබඳ ජාතික පරතිපත්තිය
•ශ්‍රී ලංකා෗ේ පිපසර පරතිපත්තිය
•පාංශ්ු සංරක්ෂණ පනත සං෗ශ්ෝධනය 1996 අංක 24
•ජල ගුණාත්ම නීති සහ අයිතිවාසිකඹ
•෗බෝතල් කළ ජලය සඳහා නියාමන රාමුව සහ
අවශ්යතා
•අවශ්යතා සඳහා ජලය ෗බදාහැීම
•ජලය සඳහා මහජන අයිතිය
•අභි෗යෝග සහ අවදානම
•ආයතනික රාමුව

4. පනත් සහ ෗රගුලාසි
•පනතක් (෗හෝ පරඥප්තිය) යනු පුෆල් ම෕ලධර්ම
සහ රාමු සකස් කරන වයවස්ථාදායකයක්
(පාර්ලි෗ඹන්තුව වැනි) �සින් සඹමත කරන ලද
නීතියක් වන අතර, ෗රගුලාසි යනු පනතක් මගින්
එහි ���ධාන �යාත්මක ිරීම සඳහා ලබා දී
ඇති අ�කාිපය යට෗ත් රජ෗ය් ආයතන ෗හෝ
අමාතයවරුන් �සින් නිර්මාණය කරන ලද
ස�ස්තරාත්මක නීති ෗ේ.
•පනත "කුමක්ද" සහ "ඇයි" යන කරුණු සපයන
අතර, ෗රගුලාසි "෗ක෗ස්ද" යන කරුණු සපයයි.

5. ජල ගුණාත්ම නීති සහ අයිතිවාසිකඹ
Water quality laws and rights
•ජල තත්ත්ව නීති මගින් ආරක්ෂිත ජල භා�තය සඳහා පරයතීන් ස්ථාපිත
ිරීම, ජල දූෂණය අවම ිරීම නියාමනය ිරීම සහ පිිපසිු ජලය සඳහා
පර෗ේශ්ය සහතික ිරීම, ජල අයිතිවාසිකඹ මගින් ජල සඹපත් භා�තා කළ
හැක්෗ක් කාටද, කුමන අරමුණු සඳහාද, කවදාද සහ ෗ක෗ස්ද යන්න
නිර්වචනය කරයි.
•ශ්‍රී ලංකා෗ේ, ජල ගුණාත්මකභාවය කළමනාකරණය කරනු ලබන්෗න්
අභයන්තර මතුපිට ජලය සඳහා පරයතීන් නියම කරන ජාතික පාිපසිපක
(පිපසර ජල තත්ත්ව) ෗රගුලාසි 2019 සහ ෗බෝතල් කළ ජල කර්මාන්තය
පාලනය කරන ආහාර (෗බෝතල් කළ ෗හෝ ඇසුරුඹ කළ ජලය) ෗රගුලාසි
2005 වැනි නීති මගිනි.
•ජල සඹපත් පිළිබඳ ජාතික පරතිපත්තියක් මඟින් පිිපසිු ජලය සඳහා
මහජනතාව෗ග් අයිතිය සහ එය සංරක්ෂණය ිරී෗ඹ වගකීම ස්ථාපිත
කරයි.
•මධයම පිපසර අ�කාිපය (CEA) ජල ගුණාත්මකභාවය නඩත්තු ිරීම
සඳහා වගිරව යුතු අතර, ෗සෞ�ය අමාතයාංශ්ය එහි පරධාන ආහාර
අ�කාිපය හරහා ෗බෝතල් කළ ජල පරයතීන් අ�ක්ෂණය කරයි.

6. ශ්‍රී ලංකා෗ේ ජල පරතිපත්ති සහ
අයිතිවාසිකඹ
•ශ්‍රී ලංකා෗ේ ජල පරතිපත්ති මඟින් ආරක්ෂිත පානීය ජලය
සඳහා පර෗ේශ්ය ම෕ලික මානව අයිතිවාසිකමක් ෗ලස
පිළි෗ගන ඇති අතර ඒකාබද්ධ සැලසුඹකරණය සහ
සංරක්ෂණය තුළින් ජල සඹපත් තිරසාර, සාධාරණ ෗ලස
කළමනාකරණය ිරීම අරමුණු කරයි.
•ජල අයිතිවාසිකඹ හියකඹ හරහා ලබා ෗දන අතර, ගූහස්ථ
අවශ්යතා සහ පාිපසිපක ආරක්ෂාව සඳහා පරමු�තාවය
ලබා ෗ද්.
•පරධාන පරතිපත්ති මගින් ජල ෗පෝෂක කළමනාකරණය, ජල
ම෕ලාශ්ර ආරක්ෂා ිරීම සහ කාර්යක්ෂමව ෗බදාහැීම
෗ක෗රහි අවධානය ෗යාමු කරන අතර, රජය ජනතාව෗ග්
ජල සඹපත් සඳහා භාරකරු෗වකු ෗ලස කටයුතු කරයි.

7. ම෕ලික ම෕ලධර්ම සහ පරතිපත්ති
•මානව අයිතිය
��තය සඳහා පිිපසිු ජලය ලබා ගැනීම ම෕ලික
මානව අයිතියක් වන අතර එය පරමු�තාවය දිය
යුතුය.
•හියකාිපත්වය
වැසි ජලය හැර අ෗නකුත් සියුමම ජල සඹපත් රජය
�සින් ජනතාව ෗වනු෗වන් භාරකාරත්වය දරනු
ලබන අතර ෗ත්ී පත් වූ පළාත් පාලන සහ ජාතික
ආයතන �සින් කළමනාකරණය කරනු ලබන්෗න්ය.
•ආරක්ෂාව සහ සංරක්ෂණය
පරතිපත්ති මගින් සියුමම පුරවැසියන් සහ ආයතන
�සින් ජල ම෕ලාශ්ර සහ ඒවා෗ය් ම෕ලාශ්ර පර෗ද්ශ්
ආරක්ෂා ිරීම සහ සංරක්ෂණය ිරීම අවධාරණය
෗ක෗ර්.
•ඒකාබද්ධ ජල කළමනාකරණය
වර්තමාන සහ අනාගත පරඹපරාවන් සඳහා සමාජ ,
ආර්දක සහ පාිපසිපක අවශ්යතා සපුරාලයන්
ඒකාබද්ධ, කාර්යක්ෂම සහ සාධාරණ ආකාරයිරන්
ජල සඹපත් කළමනාකරණය ිරීම අරමුණයි .

8. ජල අයිතිවාසිකඹ සහ ෗බදාහැීම
•හියකඹ
ජල පිපහරණ අයිතිවාසිකඹ ලබා ෗දනු
ලබන්෗න් හියකඹ හරහා වන අතර,
ඒවා නිීක්ෂණය කර බලාත්මක කරනු
ලැ෗ේ.
•පරමු�තාවය
ජල �යාකාී මධයස්ථානයට අනුව,
පානීය හා සනීපාරක්ෂාව සඳහා ජලය
පරමු�තාවය ලබා ෗දන අතර,
පාිපසිපක හා සමා�ය/සංස්කූතික
අවශ්යතා ද පරමු� ෗ේ.
•�මධයගත ිරීම
ජල සැපයුම සඳහා වන ෗ම෗හයුඹ
වගකීඹ, ආහාර හා කූෂිකර්ම
සං�ධානය මත පදනඹව,
කළමනාකරණ ධාිපතාව සඳහා නිසි
සැලිරල්ලක් දක්වයන්, අවම සුු සු
මට්ටමට �මධයගත කර ඇත.

9. ශ්‍රී ලංකා෗ේ ජාතික ජල සඹපත් පරතිපත්තිය - ජල ගුණාත්ම නීති
සහ අයිතිවාසිකඹ වලට අදාළ ම෕ලධර්ම
•5.7 පිපසර දූෂණය වළකාලීම, ජල ම෕ලාශ්ර ආශ්රිතව, සීමාවන්
ඉක්මවා සඹපත් නිෂ්කර්ශ්නය, අ�පිප෗භෝජනය සහ ජලය අප෗ත්
යැ�ම රජය �සින් පාලනය කළ යුතු ෗ේ;
•5.8 පිිපසිු ජලය ලබාගැනීමට ඉඩ ලබාදීම සියුම ��න්෗ග් ම෕ලික
අවශ්යතාවක් ෗ලස සලකා ආහාර සුරක්ෂිතතාව සහතික කරයන් ,
පානීය ජලය (යනිසාට ෗මන්ම සතා සිේපාවා ඇතුෆ) සහ
සනීපාරක්ෂාවට ඉහලම පරමු�තාවය ලබා දිය යුතුය. පිපසර පද්ධති
වල අවශ්යතා සහ කර්මාන්තවල පැවැත්ම ෗දවන පරමු�තාව �ය
යුතුය;
•5.9 ගං දෑල පිපහරණය ිරීමට ඇති අයිතීන් ෗මන් පූර්වගාරන්
භුක්ති �දින අයිතීන් වලට ගරු කරයන් ��ධ පිප෗භෝජකයින් අතර
ජලය ෗බදාහැිපය යුත්෗ත් ආර්දක හා පාිපසිපකමය කාර්යක්ෂමතාව
සහතික ෗ක෗රන පිපද්෗දනි;
•5.10 ජල හියකඹ පවරාදීමට හැිරයාව ඇතත් එ෗ස් කළ හැක්෗ක්
වඩාත්ම කාර්යක්ෂම පිපහරනයන්ට සහ ආර්දක වශ්෗යන්
සාධාර�කරණය කළහැිර ක්෗ෂ්තර සඳහා පම�. එ෗මන්ම එ෗ස් කළ
යුත්෗ත් පානීය ජලය, සනීපාරක්ෂාව, ගූහාශ්රිත ජලය, ආහාර
සුරක්ෂාව සහ පිපසර පද්ධති සුරක්ෂාව සහතික ිරී෗මන්
අනතුරුවය.

10. ශ්‍රී ලංකා෗ේ පානීය ජල පරතිපත්තිය
•ජාතික පානීය ජල පරතිපත්තිය සහ ජල සුරක්ෂිතතාව පිළිබඳ ජාතික පරතිපත්තිය හරහා
ස්ථාපිත කර ඇති ශ්‍රී ලංකා෗ේ පානීය ජල පරතිපත්තිය, සියුමම ජල සැපයුඹ ෗යෝජනා
ක්‍රම සඳහා ජල සුරක්ෂිතතා සැලසුඹ (WSP) වැනි උපාය මාර්ග අනුගමනය ිරී෗මන්
ආරක්ෂිත සහ දැිපය හැිර ජලය සඳහා �ශ්්�ය, සාධාරණ පර෗ේශ්යක් සහතික ිරීම
අරමුණු කරයි. පරධාන පරතිපත්ති තිරසාරභාවය, කාර්යක්ෂමතාව සහ සමානාත්මතාවය
෗ක෗රහි අවධානය ෗යාමු කරයන් ජල සඹපත් කළමනාකරණය ෗ක෗රහි අවධානය ෗යාමු
කරන අතර, ජාතික ජල සඹපාදන හා ජලාපවහන මණ්ඩලය (NWSDB) ඇතුෆ ��ධ
රාජය ආයතන, පරජා පාදක සං�ධාන සහ පළාත් පාලන ආයතන ෗ස්වා සැපයී෗ඹදී
සඹබන්ධ කරයි.

11. ශ්‍රී ලංකා෗ේ පානීය ජල පරතිපත්තිය - පරධාන පරතිපත්ති අංශ්
•ඉලක්කය
ආරක්ෂිත, පරමාණවත් සහ දැිපය හැිර පානීය ජලය සමස්ත ජනගහනයටම
සාධාරණ, කාර්යක්ෂම සහ තිරසාර ආකාරයිරන් සැපයීම.
•�යාත්මක ිරීම
ජාතික පානීය ජල පරතිපත්තිය, ර෗ට් ජල සැපයුඹ පද්ධතිවලට ජල ආරක්ෂණ
සැලසුඹ (WSP) ඒකාබද්ධ ිරීම ෗ම෗හයවන ජාතික ජල ආරක්ෂණ පරතිපත්තිය
මගින් අනුපූරක ෗ේ.
•පරතිපත්ති රාමුව
තිරසාර භා�තය සහ ආර්දක සමූද්�ය පරවර්ධනය ිරීම අරමුණු කරගත් ජල
සැපයුඹ අංශ්෗ය් අභි෗යෝග ආමන්තරණය ිරීම සඳහා පරතිපත්ති රාමුවක් සපයයි.
•අන්තර් ආයතන සඹබන්�කරණය
ජල සැපයුම සැපයීම සහ කළමනාකරණය ිරීම සඳහා මහ නගර සභා , නගර
සභා, පරා෗ද්ශ්ීය සභා සහ පරජා පාදක සං�ධාන ඇතුෆ බහු ආයතන සඹබන්ධ ෗ේ.
•ජල ආරක්ෂණ සැලසුඹ (WSP)
෗ලෝක ෗සෞ�ය සං�ධාන෗ය් (WHO) මඟ ෗පන්�ම යට෗ත් අනුගමනය කරන ලද
෗මම පර෗ේශ්ය, ආරක්ෂිත පානීය ජලය සැපයීම සහතික ිරීම සඳහා නිර්මාණය
කර ඇති අතර, 2023 වන �ට නාගිපක ජල සැපයුඹ ෗යෝජනා ක්‍රමවලින් 95% කට
වඩා ඒකාබද්ධ කර ඇති අතර, එය ගරාරය ෗යෝජනා ක්‍රම දක්වා වයාප්ත ිරීමට
උත්සාහ දරයන් සි�.

12. ශ්‍රී ලංකා෗ේ පානීය ජල පරතිපත්තිය
- පරතිපත්ති පරමු�තා
•තිරසාරභාවය සහ ර෗රාත්තු දී෗ඹ හැිරයාව
මුහුු මට්ටම ඉහළ යාම ඇතුෆ ෗ද්ශ්ගු�ක �පර්යාසවල බලපෑඹ ආමන්තරණය
ිරී෗ඹ අවශ්යතාවය සහ ජල සැපයුඹ පද්ධතිවලට ෗ද්ශ්ගු�ක ර෗රාත්තු දී෗ඹ
හැිරයාව ඇතුළත් ිරී෗ඹ අවශ්යතාවය පරතිපත්ති මගින් හඳුනා ගනී.
•ජල සඹපත් කළමනාකරණය
පරධාන ම෕ලධර්මයක් වන්෗න් තිරසාර කළමනාකරණය සහ සඹපත් ෗තාරතුරු
෗ක෗රහි අවධානය ෗යාමු කරයන්, ජල පිපශ්ීලකයින් සමඟ හවුල්කාිපත්ව෗යන්
සියුමම මතුපිට සහ භූගත ජල සඹපත්වල රාජය අයිතිය සහ කළමනාකරණයයි .
•සාධාරණත්වය සහ පර෗ේශ්ය
සියුමම පුරවැසියන් සඳහා ආරක්ෂිත සහ දැිපය හැිර පානීය ජලය සඳහා
�ශ්්�ය සහ සාධාරණ පර෗ේශ්යක් ලබා ගැනීම ම෕ලික කැප�මිර.
•දූෂණය සහ ගුණාත්මකභාවය
දූෂණය අඩු ිරීම, අන්තරායකර ද්‍රවය මුදා හැීම අවම ිරීම සහ ආරක්ෂිත
පරතිච�කරණය සහ නැවත භා�තය වැඩි ිරීම මගින් ජල ගුණාත්මකභාවය
වැඩි දියුණු ිරීමට උත්සාහ කරනු ලැ෗ේ.

13. ශ්‍රී ලංකා෗ේ ජල ම෕ලාශ්ර, ඒවා෗ය් ෗පෝෂක පර෗ද්ශ් හා රක්ෂිත
ආරක්ෂා ිරීම හා සංරක්ෂණය ිරීම පිළිබඳ ජාතික
පරතිපත්තිය
•
–
•
–
•
–

14. ශ්‍රී ලංකා෗ේ පිපසර පරතිපත්තිය
•දැක්ම -
වර්තමානය සහ අනාගතය සඳහා පාිපසිපක තිරසාරභාවය සහතික කරයන්
පිපසරය ආරක්ෂා ිරීම.
•෗ම෗හවර -
මනාව නිර්වචනය කරන ලද පරතිපත්ති රාමුවක් හරහා ශ්‍රී ලංකා෗ේ තිරසාර
සංවර්ධනය සඳහා හැිර ෗කාන්෗ද්සි නිර්මාණය ිරීම සඳහා පාිපසිපක
සඹපත් තිරසාර භා�තය, කළමනාකරණය සහ ආරක්ෂාව සහතික ිරීම .
•අරමුණ -
ජාතික පාිපසිපක පරතිපත්ති෗ය් සමස්ත අරමුණ වන්෗න් රට තුළ පාිපසිපක
සඹපත් තිරසාර ෗ලස කළමනාකරණය ිරීම සඳහා මග ෗පන්�ම සහ මඟ
෗පන්�ම ලබා දීමයි, එ�ට පරතිපත්ති෗ය් අරමුණු කාලානුරූපී ආකාරයිරන්
සාක්ෂාත් කරගත හැිරය.

15. පිපසර පරතිපත්ති පරකාශ්ය
අංක 4.4 පිපසර දූෂණය වැළැක්�ම, පාලනය සහ
අපද්‍රවය කළමනාකරණය.
4.4.2. ජල දූෂණය කළමනාකරණය
•෗භෞතික රසායනික හා �ව �දයාත්මක පරායතීන් නිතිපතා හා තතය
කාලීනව නිීක්ෂණය ිරීම සහ ගූහස්ථ, කූෂිකාර්යක, කාර්යක සහ
අපද්‍රවය කළමනාකරණ පරභවයන්෗ගන් ද්‍රව දූෂක බැහැර ිරීඹ පාලනය
ිරීම සහ ඝන අපද්‍රවය බැහැර ිරීම සඳහා අවශ්ය පහසුකඹ
෗ගාඩනැගීම මගින් ගංගා, ඇළ ෗දාළ, ජලාශ් සහ භූගත ජල පරභවයන්හි
ජල ගුණාත්මකභාවය වැඩිදියුණු කරනු ලැ෗ේ. එ�ට මතුපිට සහ භූගත
ජල පරභවයන්෗ගන් ලබා ගත හැිර ජලය සාමානය෗යන් පානීය සහ
අ෗නකුත් ගූහාශ්රිත අරමුණු සඳහා සහ කාර්යක හා කූෂිකාර්යක
නිෂ්පාදන෗ය් භා�තයන් සඳහා ආරක්ෂිත ෗ේ.
•සියුමම නාගිපක සහ තදාසන්න පර෗ද්ශ්වල අපජල කළමනාකරණ෗ය්
තත්ත්වය, මධයගත පිිපපහු පහසුකඹ සහිත න�න මලාපවහන පද්ධති,
අපජල පරතිච�කරණ පහසුකඹ, සනීපාරක්ෂක සහ ෗ස්වා ස්ථානවල
ආරක්ෂිත තත්ත්වයන් සහතික ිරීම සහ මතුපිට හා භූගත ජලයට
අපද්‍රවය ඇතුෆ �ම වැළැක්�ම මගින් වැඩිදියුණු කරනු ලැ෗ේ.

16. •8 (1) d
•8 (1) l
•8 (1) n
•8 (1) p

17. •
•
•

18. (WRB)
•
•
–
–
–
–
–

19. (WRB)
•
•
•
•
•
•
•

20. (WRB)
•
–
–
–
–
–

21. ෗බෝතල් කළ ජලය සඳහා නියාමන
රාමුව සහ අවශ්යතා
•නීතිමය පදනම
1980 අංක 26 දරන ආහාර පනත සහ ඒ ආශ්රිත ෗රගුලාසි
ශ්‍රී ලංකා෗ේ ෗බෝතල් කළ ජලය නියාමනය ිරීම සඳහා
නීතිමය පදනම සාදයි.
•ලියාපදිංචිය
නිෂ්පාදකයින් තම ෗බෝතල් කළ ජල නිෂ්පාදන �ිර�ම
සඳහා පරධාන ආහාර අ�කාිපය සමඟ ලියාපදිංචි කළ
යුතුය.
•නිෂ්පාදන කාණ්ඩ ෗රගුලාසි පරධාන කාණ්ඩ ෗දකක්
නිර්වචනය කරයි
ස්වාභා�ක �නිජ ජලය සහ ෗බෝතල් කළ පානීය ජලය
෗ලසග ඒ කාණ්ඩ ෗දකට අදාල ෗ලස ෗වනස් නිර්ණායක
ඇත.
•පරභව෗ය් ආරක්ෂාව
නිෂ්පාදකයින් ජල පරභවය දූෂණ෗යන් ආරක්ෂා ිරීමට
සහ රවුන්෗ග් නිශ්්චිත ජල පරභවය බලධාීන් සමඟ
ලියාපදිංචි ිරීමට අවශ්ය ෗ේ.
•සනීපාරක්ෂාව සහ සැකසීම
෗රගුලාසි මගින් සනීපාරක්ෂක සැකසුඹ, ෗බෝතල් ිරීම,
ගබඩා ිරීම සහ පරවාහන පිළි෗වත් ෗මන්ම තත්ත්ව
පාලන පියවරයන් ද නියම කරයි.

22. ෗බෝතල් කළ ජලය සඳහා තත්ත්ව
පාලනය සහ පරයතීන්
•ක්ෂුද්‍ර�ව �දයාත්මක හා රසායනික ආරක්ෂාව
෗බෝතල් කළ ජලය නිශ්්චිත ක්ෂුද්‍ර�ව �දයාත්මක හා රසායනික
ආරක්ෂණ අවශ්යතා සපුරාලිය යුතුය.

•ශ්‍රී ලංකා පරයති ආයතනය (SLSI)
෗බෝතල් කළ ජල නිෂ්පාදකයින් සඳහා SLSI අති෗ර්ක, අනිවාර්ය
෗නාවන සහතිකයක් ලබා ෗දන අතර එයට ජලය සහ පහසුකඹ
�ගණනය ිරීම සහ පීක්ෂා ිරීම ඇතුළත් ෗ේ.

•�ගණන සහ අ�ක්ෂණය
෗සෞ�ය අමාතයාංශ්ය සහ SLSI පිපශ්ර සහ ජල ම෕ලාශ්ර �ගණන සිු
කරන අතර, ආහාර පන෗ත් බලයලත් නිලධාීන් ෗බෝතල් කළ ජල
නිෂ්පාදන සහ පැල නිීක්ෂණය කරන අතර, සාඹපල රසායනාගාර
�ශ්්෗ල්ෂණය සඳහා යවනු ලැ෗ේ.

23. අවශ්යතා සඳහා ජලය ෗බදා
෗වන්෗කාට දීම
•ශ්‍රී ලංකා෗ේ ජාතික ජල සඹපත් පරතිපත්තිය
�සින්,
–ජල භා�තය සඳහා හියකඹ ලබා දීම,
–පාිපසිපක හා සමා�ය අවශ්යතා සඳහා ජලය
෗බදා ෗වන්෗කාට දීම සහ
–නියඟ කාලවලදී ගූහස්ථ භා�තය සඳහා
පරමු�තාවයක් ස්ථාපිත ිරීම මගින් ජලය ෗බදා
෗වන්෗කාට දීම කරනු ලබයි.

24. අවශ්යතා සඳහා ජලය ෗බදාහැීම
•ශ්‍රී ලංකා෗ේ ජලය ෗බදාහැීම සඳහා වන රාමුව,
–ජාතික ජල සඹපත් පරතිපත්තිය සහ පාිපසිපක හා සමා�ය ජල
අවශ්යතා ආරක්ෂා කරයන්,
–නිශ්්චිත භා�තයන් සඳහා හියකඹ ලබා දීම අරමුණු කරගත්,
–ජල ම෕ලාශ්ර ආරක්ෂා ිරීම සහ සංරක්ෂණය ිරීම පිළිබඳ
ජාතික පරතිපත්තිය ඇතුෆ ජාතික පරතිපත්ති මත රඳා පවතී.
•වාිපමාර්ග ආඥා පනත, මහවැලි අ�කාී පනත සහ
෗ගා�ජන ෗ස්වා පනත වැනි නීති මගින් පාලන ආයතන
ස්ථාපිත කර නිශ්්චිත ජල භා�තයන් කළමනාකරණය
කරයි.
•එ෗හත්, පුෆල්, ඒකාබද්ධ ජල අයිතිවාසිකඹ පද්ධතියක්
නීතියක් ෗ලස සඹපූර්ණ෗යන් බලාත්මක කර ෗නාමැත.

25. ශ්‍රී ලංකා෗ේ ජලය ෗බදාහැී෗ඹ පරධාන සාධක
•ජල හියකඹ
ජාතික ජල සඹපත් පරතිපත්තිය මඟින්, අ�ක්ෂණයට සහ
බලාත්මක ිරීමට යටත්ව, ස්ථාවර කාලයක් සඳහා ජල හියකඹ
ලබා දීමට ෗යෝජනා කරන අතර, පවතින සහ නව පිපශ්ීලකයින්ට
හියකඹ නිකුත් ිරීමට ෗පර පාිපසිපක හා සමා�ය භා�තයන්ට
පරමු�ත්වය ෗දයි.
•පවතින නීති සහ ආයතන
වාිපමාර්ග ආඥා පනත (1946), ශ්‍රී ලංකා මහවැලි අ�කාී පනත
(1979) සහ ෗ගා�ජන ෗ස්වා පනත (1979) වැනි ��ධ පනත්, ජල
කළමනාකරණය සඳහා වයවස්ථාපිත බලය සපයන නමුත්
ඒවා෗ය් අදාළ �ධානයන් තුළ �යාත්මක ෗ේ. ජාතික ජල
සඹපාදන හා ජලාපවහන මණ්ඩලය (NWSDB) ජල සඹබන්ධතා
සපයන අතර, මධයම පිපසර අ�කාිපය (CEA) ශ්‍රී ලංකා ජාතික
�දයා පදනම �සින් දක්වා ඇති පිපදි අපජල බැහැර ිරීඹ
සඳහා බලපතර ලබා ෗දයි.

26. ශ්‍රී ලංකා෗ේ ජලය ෗බදාහැී෗ඹ පරධාන සාධක
•පාිපසිපක සහ සමාජ ආරක්ෂණ පරතිපත්තිය
ජල හියකඹ නිකුත් ිරීමට ෗පර පාිපසිපක හා සංස්කූතික අවශ්යතා
සඳහා අවම පරවාහ සහ ගබඩා පිපමාවන් ෗වන් කරයි.
•භූගත ජල කළමනාකරණය
ර෗ට් භූගත ජල සඹපත් කළමනාකරණය ිරීම සඳහා නිශ්්චිත නීති
සඹපාදනයක් ෗නාමැති වුවද, භූගත ජල කළමනාකරණ
පරතිපත්තියක් අද්�තීය ජලධර ලක්ෂණ හඳුනා ගැනී෗මන් තිරසාර
සංවර්ධනයක් අරමුණු කරයි.
•අභි෗යෝග
පරතිපත්තිමය උත්සාහයන් තිදීයදීත්, ��මත්, ඒකාබද්ධ ජල
අයිතිවාසිකඹ පද්ධතියක් ෗නාමැතිකම, ජල කළමනාකරණ ආයතන
සහ පාිපසිපක බලධාීන් අතර සඹබන්�කරණයක් ෗නාමැතිකම සහ
වාිපමාර්ග සඳහා ජල භා�තය රජ෗ය් ඉඩඹ ආඥාපනත යට෗ත්
බලපතර අවශ්යතාවයන්෗ගන් පැහැදිලිවම නිදහස් කර තිබීම
අභි෗යෝගවලට ඇතුළත් ෗ේ.

27. ජලය ෗බදාහැී෗ඹ පරතිපත්ති ෗යාමුව
•ජාතික ජල සඹපත් පරතිපත්තිය යනු ජල කළමනාකරණය
සඳහා සඹබන්�කරණ සහ තිරසාර පර෗ේශ්යක
අවශ්යතාවය සපුරාලීම සඳහා සකස් කරන ලද රාමුවිර.
•ජල ගුණාත්මකභාවය ආරක්ෂා ිරීම, තිරසාර සංවර්ධනය
සහතික ිරීම සහ ඉල්ුමම කළමනාකරණය ිරීම
සඳහාවන පියවර ඇතුෆව ජල සඹපත් ෗වන් ිරීම සඳහා
පද්ධතියක් ස්ථාපිත ිරීම ෗මහි අරමුණයි.
•කර්මාන්ත හා කූෂිකර්මාන්තය වැනි පුෆල් වන ආර්දක
අංශ්වලින් ජල සඹපත් සඳහා වර්ධනය වන
තරඟකාිපත්වයට �සඳුඹ ෗ස�ම ෗මම පරතිපත්ති෗ය්
අරමුණයි.

28. ජලය සඳහා මහජන අයිතිය
•ජාතික පරතිපත්තිය මගින් යනිස් යහපැවැත්ම සහ පිපසරය යන ෗දකටම
පිිපසිු හා ගුණාත්මක ජලය සඳහා මහජන අයිතියක් පිළිගනී, එහි
තිරසාරභාවය සහතික ිරීම සඳහා පරජාවන්෗ග් සහ ආයතනවල
කාර්යභාරයද එහිදී අවධාරණය ෗ක෗ර්.
•ශ්‍රී ලංකා෗ේ නීති෗යන් ස්ථාපිත "ජල අයිතිවාසිකඹ පද්ධතියක්" ෗නාමැත.
•නමුත් පිිපසිු ජලය සඳහා මහජන පර෗ේශ්ය පරතිපත්ති෗යන් අයිතියක්
෗ලස පිළිගැ෗න්.
•ජාතික ජල සඹපත් පරතිපත්තිය මගින් මානව හා පාිපසිපක යහපැවැත්ම
සඳහා ගුණාත්මක ජලය ෗වන්෗කාට ගැනී෗ඹ මහජනතාවට ඇති අයිතිය
අවධාරණය ෗ක෗ර්.
•ජාතික ජල සඹපාදන හා ජලාපවහන මණ්ඩලය (NWSDB) නල ජල
සඹබන්ධතා සපයන අතර, ෗ලෝක බැංකුවට අනුව නිවාසවලින් 90% කට
වඩා ආරක්ෂිත පානීය ජලය සහ සනීපාරක්ෂක ආවරණය සඳහා පර෗ේශ්ය
ඇත,
•නමුත් ෗බා෗හෝ ෗ද෗නකුට ෗වනත් පරභවයන් මත යැපීම තව ු රටත් පවතී.
•�ශ්්�ය පර෗ේශ්ය සහතික ිරීම, නියඟය සහ ගංවතුර වැනි ගරාරය ජල
පද්ධතිවලට බලපාන ෗ද්ශ්ගු�ක අවදානඹ, දූෂණය සහ ජල සඹපත්
තිරසාර කළමනාකරණය සහතික ිරීම අභි෗යෝග අතර ෗ේ .

29. අභි෗යෝග සහ අවදානම
•෗ද්ශ්ගු�ක �පර්යාස
ගරාරය ජල සැපයුඹ ෗යෝජනා ක්‍රම නියඟ, ගංවතුර සහ නායයෑඹ වැනි
෗ද්ශ්ගු�ක අවදානඹ වලට ෗ගාු රු ෗ේ.
•දූෂණය
ජනගහන වර්ධනයට සමගාරව කාර්යක හා කූෂිකාර්යක �යාකාරකඹ වලින්
සිු වන දූෂණය පානීය ජල ම෕ලාශ්ර දූෂණයට දායක ෗ේ.
•පර෗ේශ් අසමානතාවය
පිිපසිු ජලය සඳහා පර෗ේශ්ය ෗බා෗හෝ ගරාරය පරජාවන්ට සැලිරය යුතු
ගැටෆවක් වන අතර, එහි බර කාන්තාවන් මත පැට෗වන අතර පවතින
අසමානතාවයන් පුෆල් ෗ේ.
•නීතිමය රාමුව
ජාතික ජල සඹපාදන හා ජලාපවහන මණ්ඩල නීතිය (1974 අංක 2) ජාතික
ජල සඹපාදන හා ජලාපවහන මණ්ඩල නීතිය මගින් මඟ ෗පන්වනු ලැබුවද ,
පුෆල් ජල අයිතිවාසිකඹ පද්ධතියක් සඳහා වන පුෆල් නීතිමය රාමුව තවමත්
සංවර්ධනය ෗වයන් පවතී.
•තිරසාර කළමනාකරණය
එක්සත් ජාතීන්෗ග් 2030 තිරසාර සංවර්ධනය සඳහා වූ නයාය පතරයට
අනුකූලව, සැමට පිිපසිු ජලය ලබා ගැනීම සහතික ිරීම සඳහා රට තිරසාර
ජල කළමනාකරණය ෗ක෗රහි අවධානය ෗යාමු කර ඇත .

30. ආයතනික රාමුව
•මධයම පිපසර අ�කාිපය ජල තත්ත්ව නියාමනය සඳහා
වගිරව යුතු පරධාන ආයතනය වන අතර, ෗සෞ�ය
අමාතයාංශ්ය ද කාර්යභාරයක් ඉටු කරයි, �෗ශ්්ෂ෗යන්
෗බෝතල් කළ ජල නිෂ්පාදන නියාමනය ිරී෗ඹදී.
•ජල තත්ත්ව නීති සහ අයිතිවාසිකඹ සඳහා වන ශ්‍රී ලංකා෗ේ
ආයතනික රාමුවට මධයම පිපසර අ�කාිපය (CEA), ජාතික
ජල සඹපාදන හා ජලාපවහන මණ්ඩලය (NWSDB),
වාිපමාර්ග ෗දපාර්ත෗ඹන්තුව සහ ශ්‍රී ලංකා මහවැලි අ�කාිපය
(MASL) ඇතුළත් වන අතර ඒවා ජාතික පාිපසිපක පනත සහ
ජල සඹපත් ආරක්ෂා ිරීම සහ සංරක්ෂණය ිරීම පිළිබඳ
ජාතික පරතිපත්තිය වැනි පරතිපත්ති �යාත්මක කරයි. පරධාන
අංශ් අතරට ජලය ෗පාු සඹපතක් ෗ලස අර්ථ දැක්�ම, ජල
භා�තය සඳහා හියකඹ ලබා දීම, පාිපසිපක පරවාහ ආරක්ෂා
ිරීම සහ පිපසර ජල ගුණාත්මකභාවය සඳහා ෗රගුලාසි
ස්ථාපිත ිරීම ඇතුළත් ෗ේ. පිපපාලන අකාර්යක්ෂමතාව,
සඹබන්�කරණ ගැටෆ සහ සඹපත් ෗නාමැතිකම ෗හ්තු෗වන්
අභි෗යෝග පවතී.

31. පරධාන ආයතන සහ නීති රාමුව
•මධයම පිපසර අ�කාිපය (CEA)
පරාථයක නියාමන ආයතනය වන CEA, පාිපසිපක බලපෑඹ තක්෗ස්රු ිරීඹ
(EIAs) සඳහා �යා ප�පා� ස්ථාපිත කර පිපසර ජල තත්ත්ව පරයතීන්
සැකසීම ඇතුෆව ජල ගුණාත්මකභාවය නියාමනය කරන ජාතික පාිපසිපක
පනත �යාත්මක ිරීම සඳහා වගිරව යුතුය.
•ජාතික ජල සඹපාදන හා ජලාපවහන මණ්ඩලය (NWSDB)
ජල ආරක්ෂාව සහ ආරක්ෂාව සහතික ිරීම, පාිපසිපක හා සමාජ ආරක්ෂණ
�යාත්මක ිරීම සහ ජල සඹපත් කළමනාකරණය ිරීම සඳහා ආයතනික
රාමුවක් සහිත ජල සැපයුඹ සහ ජලාපවහන පද්ධති කළමනාකරණය කරයි .
•ශ්‍රී ලංකා වාිපමාර්ග ෗දපාර්ත෗ඹන්තුව සහ මහවැලි අ�කාිපය (MASL)
෗මම ආයතන ජල සඹපත් කළමනාකරණ෗ය් පරධාන �යාකාීන් වන අතර,
෗වන් ිරීම සහ ය�තල පහසුකඹ සඳහා වගිරව යුතුය.
•ශ්‍රී ලංකා෗ේ ආණ්ඩුක්‍රම වයවස්ථාව
පිපසරය ආරක්ෂා ිරීම සඳහා රාජයයට අවශ්ය වන අතර සෑම
පුරවැසි෗යකු෗ග්ම යුතුකම පරකාශ් කරන පාිපසිපක ආරක්ෂාව සඳහා පුෆල්
වරමක් සපයයි.
•ජල සඹපත් ආරක්ෂා ිරීම සහ සංරක්ෂණය පිළිබඳ ජාතික පරතිපත්තිය
ජලය ෗පාු සඹපතක් ෗ලස පරකාශ් කරන අතර පිිපසිු ජලය සඳහා
මහජනතාවට පර෗ේශ්ය සහතික ිරීම ඇතුෆව එහි තිරසාර කළමනාකරණය
සහ ආරක්ෂාව සඳහා ම෕ලධර්ම ස්ථාපිත කරයි.

32. ජල අයිතිවාසිකඹ සහ කළමනාකරණ රාමුව
•මහජන අයිතිවාසිකඹ සහ හියකඹ
පිිපසිු ජලය සඳහා මහජනතාවට අයිතියක් ඇති අතර, ජල භා�තය
නියාමනය කරනු ලබන්෗න් ස්ථාවර කාල සීමාවන් සඳහා ලබා දී
නිීක්ෂණය කරනු ලබන හියකඹ පද්ධතියක් හරහා ය.
•පරමු�තාවය සහ ආරක්ෂාව
අයිතිවාසිකඹ නිකුත් ිරීමට ෗පර රාමුව පාිපසිපක හා සමා�ය
භා�තයන් සඳහා ජලය ෗වන් කරයි, කුඩා පිපමාණ පිපශ්ීලකයින්ට
පරමු�තාවය ෗දයි සහ පවතින ජල අයිතිවාසිකඹ ආරක්ෂා කරයි.
•බැහැර ිරී෗ඹ නියාමනය
ජාතික පාිපසිපක (පිපසර ජල තත්ත්ව) ෗රගුලාසි වැනි ෗රගුලාසි,
ස්ථාපිත පරයතීන්ට වඩා අභයන්තර මතුපිට ජලයට දූෂක මුදා හැීම
වළක්වයි.
•පළාත් සහ පළාත් කළමනාකරණය
ආණ්ඩුක්‍රම වයවස්ථා෗ේ 13 වන සං෗ශ්ෝධනය මඟින් පළාත් ආණ්ඩුවලට
පාිපසිපක කටයුතු කළමනාකරණය ිරීමට බලය පවරන අතර , රවුන්ට
තමන්෗ග්ම පාිපසිපක පරඥප්ති සඹමත ිරීමට සහ අදාළ බලධාීන්
ස්ථාපිත ිරීමට හැිර ෗ේ.

33. අභි෗යෝග සහ �යාත්මක ිරීම
•පිපපාලන හා සඹබන්�කරණ ගැටෆ
ස්ථාපිත රාමුව තිදීයදීත්, �යාත්මක ිරීම පිපපාලනමය
අකාර්යක්ෂමතාව, ආයතන අතර සඹබන්�කරණයක් ෗නාමැතිකම සහ
සඹපත් කළමනාකරණ෗ය් ෗ද්ශ්පාලනික වශ්෗යන් ෗ම෗හයවනු ලබන
පක්ෂගරාහීත්වය වැනි අභි෗යෝගවලට මුහුණ ෗දයි.
•සඹපත් සීමාවන්
පරමාණවත් ෗නාවන සඹපත් සහ කැපවූ �යාත්මක ිරී෗ඹ නීතියක්
෗නාමැතිකම ඵලදායී ජල සඹපත් කළමනාකරණයට සැලිරය යුතු
බාධක ෗ලස දක්වා ඇති බව සි�සන්ස් ලංකා සඟරාව පවසයි.
•පාිපසිපක හා සමාජ ආරක්ෂණ
ජල සුරක්ෂිතතාව සහ ආරක්ෂාව සහතික ිරීම සඳහා එහි ෗ම෗හයුඹ
තුළ පාිපසිපක හා සමාජ ආරක්ෂණ, ෗ද්ශ්ගු�ක �පර්යාසයන්ට
ර෗රාත්තු දී෗ඹ හැිරයාව සහ පරජා සහභාගීත්වය ඒකාබද්ධ ිරීම
෗ක෗රහි ජල සඹපාදන හා ජලාපවහන මණ්ඩලය අවධානය ෗යාමු
කරයි.