Lesson 7 - Evolution of Water Supplyජල සැපයුම් පද්ධතීන්ගේ පරිණාමය

ප්‍රාග් ඓතිහාසික යුගය
ශ්‍රී ලංකාවේ කුඩා කෘෂිකාර්මික සමාජවල පරිණාමය
අපේ පැරණි ජල ශිෂ්ඨාචාරය
පුරාණ යුගය (14 වන සියවසට පෙර)
පුරාණ ජල සම්පත් කළමනාකරණය
එල්ලංගා පද්ධතීන්ගේ විකාශනය
කුඩා වාරි පද්ධති පාලනයේ විකාශනය
14 වන සියවසට පෙර ශ්‍රී ලංකාවේ විශාල ජලාශ
මධ්‍යතන යුගය (14 වන සියවසේ සිට)
යටත් විජිත යුගය (19 වන සියවස - 1948)
පශ්චාත්-නිදහස් යුගය (1948 සිට)

1. P.B. Dharmasena, Rajarata University of Sri Lanka
0777-613234, 0717-613234
[email protected], [email protected]
https://independent.academia.edu/PunchiBandageDharmasena
https://www.researchgate.net/profile/Punchi_Bandage_Dharmasena/contributions
http://www.slideshare.net/DharmasenaPb
https://www.youtube.com/channel/UC_PFqwl0OqsrxH1wTm_jZeg
https://scholar.google.com/citations?user=pjuU1GkAAAAJ&hl=en
https://www.cambridgescholars.com/product/978-1-0364-1032-2
WRMG 31012(15: 30:55)
B.A. (General) Degree Program
Lesson 7 – Evolution of water supply systems
ජල සැපයුම් ප්ධතීන්ධ෗ ධ පිණාමයය
LESSON
SEVEN

2. පමඨයමලම෗ේ අඩං ු කුණාු
1.ජල ුණාමීධයකභමවය සහ දූෂණාය පිළිබඳ ැටෆ
2.ජල දූෂණා කමරක
3.ජල෗යධ ුණාමීධයක පරමිීන්ධ සහ පම්ීය ජලය
4.අපජලය, ජල ුණාමීධය විශ්ධ෗ලධෂණාය සහ ජල පිිපහු ිරීය
5.ජල ුණාමීධය ්ීීි සහ අයිීිවමසිකම්
6.ජල ුණාමීධය ීීධීධව ෗ර ුලමසි
7.ජල සැපයුම් ප්ධතීන්ධ෗ ධ පිණාමයය
8. ූහසධ , වමියමර් , කමර්මික සහ අ෗්කුීධ ජල සැපයුම්
9.වමියමර් ජල සැපයුම් ප්ධතීි කළය්මකරණාය
10.වැසි ජලය රැසධ ිරීය
11.ජල විු ලි උීධපම්්ය
12.ජල සැපයුම් සඳහම ජමීය්ධීර අරයු්ලධ
13.පරජම ය෕ල ජල සැපයුම් ෗යෝජ්ම ක්‍රය
14.ජල ුණාමීධය කළය්මකරණා෗යධ අ්ම ී අභි෗යෝ
15.ජල සැපයුම් ප්ධතීි කළය්මකරණාය සඳහම ඇීි අභි෗යෝ

3. අ් පළයු ෗්ධශ්්ය
•පරම ධ ඓීිහමසික යු ය
•ශ්‍රී ලංකම෗ේ කුඩම කූෂිකමර්මික
සයමජවල පිණාමයය
•අ෗පධ පැරි ජල ශ්ිෂධඨමාමරය
•පුරමණා යු ය (14 ව් සියවසට ෗පර)
•පුරමණා ජල සම් පීධ කළය්මකරණාය
•එලධලං ම ප්ධතීන්ධ෗ ධ විකමශ්්ය
•කුඩම වමි ප්ධතීි පමල්෗යධ
විකමශ්්ය
•14 ව් සියවසට ෗පර ශ්‍රී ලංකම෗ේ
විශ්මල ජලමශ්
•යතයී් යු ය (14 ව් සියව෗සධ
සිට)
•යටීධ වි�ී යු ය (19 ව් සියවස -
1948)
•පශ්ධාමීධ-්ි්හසධ යු ය (1948 සිට)

4. ශ්‍රී ලංකම෗ේ ජල සැපයුම් ප්ධතීි කමලයීධ සයඟ
පිණාමයය
•ශ්‍රී ලංකම෗ේ පුරමණා ජල සැපයුම් ප්ධතීි, 14 ව් සියව෗ස්ධ පසු ෗බම෗හෝ ු රට අීහැර
්ැය෕හ
•වැසි ජලය රැසධ ිරීය සඳහම ව පුරමණා වැේ එලධලං ම ප්ධතීි සහ යහම ජලමශ් ජල
සැපයුම් ප්ධතීි රමජය අ්ු රහ෗ය්ධ ෗ීමරව වලධවැ්ි්ි.
•බ්‍රිීම්ය යටීධ වි�ී යු ෗යධ් භූ ී ජලය භමවිීය සහ වැේ පරීිසංසධකරණාය ක්‍රය෗ය්ධ
සහ ෗සමි්ධ සිු විය.
•්ි්හසි්ධ පසු, ජමීික ජල සම් පම්් හම ජලමපවහ් යණ්ඩලය සහ වමියමර්
෗්පමර්ී෗ම් ්ධීුව විසි්ධ කළය්මකරණාය කර් ල් යහම පියමණා වමියමර් සහ ්ී් ,
යතය ී ්ම ික ජල සැපයුම් ප්ධතීි ්ිර්යමණාය විය.
•෗යය ක්‍රියමවලිය, ජ් හ් වර්ත්ය, කූෂිකමර්මික වයමපධීිය, කමර්මිකකරණාය සහ
ජමීය්ධීර ආතමර ය ි්ධ වැ� වැ�෗ය්ධ බලපෑයට ලක් ව අීර, ජල෗යධ
ුණාමීධයකභමවය ්ුණාු පිිහීයකට ලක්විය.

5. පරම ධ ඓීිහමසික යු ය
•ශ්‍රී ලංකම෗ේ පරම ධ ඓීිහමසික යු ය ආස්ධ්
වශ්෗ය්ධ වසර 300,000 කට ෗පර සිට ක්‍රි.ප .
1000 පයණා ්ක්වම විහි෗්් අීර, වසර 125,000
කට වඩම පැරි යුලධ යම්ව ජ්මවමස පිළිබඳ
සමක්ෂි ඇී.
•෗යය කමල පි්ඡ෗ද්ය යතයය හම හහළ
පැලි෗යමලිීික්, ෗ය෗සමලිීික් සහ ්ව ශ්ිලම
යු ය්ධ ය ි්ධ සලකුණාු කර ඇීි අීර එය
යුලධ යකඩ යු යට යඟ පම්යි.
•කැපන ෗ප෗්් ෗සමයම ැ්ීම් අීරට ලධ
෗යවලම් , ෗ය෗සමලිීික් යු ෗යධ "බල්ධ෗ මඩ
මි්ිසම෗ ධ" අසධථි ෗කමටසධ සහ බු්ධ්ල සහ
෗බලි෗ල් වැ්ි සධ ම්වල ්ක්්ට ලැ෗බ්
පි්ි ්ී් ජ්මවමස, ්ඩයම් ිරීය, යසු්ධ
ඇලධලනය සහ ාමිීරම්ුකූල පිළි෗වීධ පිළිබඳ
සමක්ෂි ඇීුළීධ ෗ේ.
•වියළි කලමපනය ශ්ිෂධටමාමරය යුලි්ධය යීුී
ඇීධ෗ීධ විවිත පරයමණාවලි්ධ යුීධ සධවමභමවික
විලධ (‘විලධ’) සහ ඇළ ෗්මළ (‘ඔය’) වටම විය
හැිරය. පසුව, වියළි කලමප෗යධ අ෗්කුීධ
පර෗්ධශ්වල �වීධීයට හැිර ව් පි්ි වැසි
ජලය රැසධ ිරී෗ම් ක්‍රය මි්ිසම විසි්ධ වර්ත්ය
කර් ල් . සංවිතම්මීධයක පරජමව්ධ
෗ මඩ්ැ ීයීධ සයඟ කුඩම වැේ සහ ඇළ
෗්මළවල ආ෗ේි ක ජමල පිණාමයය විය.
•෗ මවි සයමජ වර්ත්ය ව් විට වඩමීධ
ීමර්ිරක ජල භමවිී ප්ධතීි භමවිීම කර්
ල් .

6. පරම ධ ඓීිහමසික යු ය
•සංසධකූීිය, සිිීධ විිීධ, කූෂිකර්යම්ධීය, සම් පර්මය්ධ සහ සියලු ආකමර෗යධ �ව්
රටමව්ධ ්ිවයි෗්ධ උීුු පැීධ෗ී්ධ සිු ව සංක්‍රයණාය සහ ආක්‍රයණා෗යධ බලපෑ෗ය්ධ ෗යය
භූ ්ර්ශ්්ය යී පිණාමයය ී ඇී.
•෗යය බමහිර සමතක ශ්ිෂධටමාමර෗යධ ෗යය පිණාමීයය ක්‍රියමවලිය ෗ේ වීධ ිරීම් ෗හෝ
සයහර විට බමතම ිරීම් වලට ෗හධීු විය.
•෗යය පුරමණා ශ්ිෂධටමාමර෗යධ පිණාමීයය ක්‍රියමවලි෗යධ පරතම් ආතමරක සමතක වර් ෗්කක්
හඳු්ම ී හැිරය: අවශ්යීම යී ප්්ම් ව සහ ැටෆ යී ප්්ම් ව ෗ලස එය සමතක
෗්කයි.
–ය෕ලික අවශ්යීම ව ෗යධ ජලය, ආහමර, ෗කඳි, ්වමීැ්ධ සහ ආරක්ෂමවයි.
–අප෗ ධ යම්ව පරජම෗ේ පිණාමය෗යධ ැටෆ යී ප්්ම් ව මයක බල෗ේ ව ෗යධ
්ියඟ, වසං ී, ංවීුර, සුළි සුළං සහ බමහිර ආක්‍රයණා වැ්ි සධවමභමවික විපීධ
අවය කර ැ්ී෗ම් යමර් ය.
•෗යය අභි෗යෝ වලට යුහුණා ් ය සඳහම අ්ු ය්ය කර් ල් උපමය යමර් සයමජ
ප්ධතීිවලට ඔවු්ධ෗ ධ �ව් රටම෗ේ සධව෕ප෗ය්ධ සහ ඔවු්ධ෗ ධ සම් පර්මය්ධහි පිළි ීධ
කුණාු ෗ලස කමවැ් ඇී.
•ශ්‍රී ලංකම෗ේ සහ හ්ධ්ියම෗ේ සිු ව පරම ධ ඓීිහමසික පිණාමයය රටවලධ ෗්ක අීර
අඛණ්ඩ අ්ධීර්ක්‍රියම ෗හධීු෗ව්ධ විශ්මල සයම්කම් ෗ප්ධ්ුම් කරයි.

7. ශ්‍රී ලංකම෗ේ කුඩම කූෂිකමර්මික සයමජවල පිණාමයය
ව්සීු්ධ
පුුු
සධවභමවික ආප්ම
භමහිර ආක්‍රයණා
වි්ය
සම් පර්මය්ධ ෗බ්ම ැ්ීය
සීු්ධ ඇීිිරීය
෗ මවිීැ්
ජලය
ආරක්ෂමව
විශ්ධවමස ආහමර
යවස් සයමජය
භමවිීය රැසධ ිරීය
්ඩයය
෗වළඳමය
කර්යම්ධී
කූෂිකර්යය සංසධකූීිය
ීමක්ෂණාය
෗්ධශ්පමල්ය
්මයකීධවය
පරවමහ්ය
අභි෗යෝ සයමජය උපමය යමර් පරීිඵලය
ප ර්ව ෗ මවි සයමජය
යැපුම් කූෂිකර්යය
෗ මවි සයමජය
සම් පර්මයික කූෂිකර්යය

8. අ෗පධ පැරි ජල ශ්ිෂධඨමාමරය
•ය්ධ්මර෗ම් අලධලිරමී වරම෗ය්ධ ්ිවයි්ට
එ් ෗ව෗ළ්ධ්්ධට ආහමර සැපයීය
අරයුණාු෗කමට෗ ් ්ම ෗ ෝීරිකයි්ධ විසි්ධ
හ්ි කර් ල් බැේ ිරය෗ව් ෗යෝතවැව.
•අසමර් ක ීම් - සයීලම භූ෕ප්ය,
෗පෝෂක පර෗්ධශ්෗යධ ජල හි ීමවය, වැළි
සහිී වැේ පීු෗ල්ධ ජලය කම්ධු ීය,
අ�ක වමශ්ධපනකරණාය
•තමීු෗සධ් රජු (ක්‍රි.ව. 459-477) විසි්ධ
කරව්ල් ෗ටක්කම් අයුණා ීයටර් 195 ක්
්ි ීයටර් 27 ක් පළල ීයටර් 4 ක් උස ලධ
බැම් යක්.
•෗ටක්කම් අයුණා හරහම යලධවීු ඔ෗ය්ධ
හරවම ීධ ජලය ෗යෝත ඇළිර්ධ ිර෗ලෝ
ීයටර් 19 ක් ු ර ෗ වම ෗ මසධ වැවට එක්෗ේ.
•පසුව එය ක්‍රි.ව. 1153-1186 යු ෗යධ රජකළ
පළයුවැ්ි පරමක්‍රයබමහු රජ විසි්ධ
පරීිසංසධකරණාය ෗කමට ඇී.
•෗යෝත වැ෗ව්ධ පුරවම ීධ කුඩම වැේ 162 ිර.
ීමවුෆ ෗ මවිීැ් ීමයීධ ෗ක෗ර් එකය
ීැ්. ෗යෝත ඇල ය ි්ධ ෗යෝත වැව
වසරකට ීු්ධවරක් පුරවමලයි. ෗සම෗රමේ 12
ිර්ධ ්ියවර යු්මහී.

9. අලධලි රමී වරම෗ය්ධ ඇරඹු්ු අ෗පධ ජල ශ්ිෂධඨමාමරය
•ය්ධ්මර෗ම් අිපධපු පර෗්ධශ්෗යධ පිහි� සධවභමවික
වරමයිර. අලධලිරමී රැ�ණා කු්ිරය෗ලධ
රමජතම්ි෗යධ සි� කු෗ේි ය෗ ධ ෗සම෗හමයුියිර.
•ඇයට සි� කම්ධීම ෗සධ්මංකය හීම බලවීධය.
•වරම෗ය්ධ ෗ මඩබසි් ්මවිකයි්ධ෗ ්ධ බු
අය෗කමට එීැ්ධ සිට ආහමර පම් පරවමහ්
පහසුකම් ආ්ිය සපය් ල් .
•එය ෗ව෗ල්ධ්්ධ අිපධපු සිට අ්ුරමතපුර෗යධ ෗වළ්
් රය හරහම කු්ිරය෗ලධ ්ක්වම ෗ මසධ භම්ධඩ
හුවයමු කර ්ිමි්ධ ය් අවස්ධ ෗කමට ආපසු
යීි.
•෗යය සධ ම්ය පසුව ෗රරඩ්‍රික්
෗්ෝීධ (1801-1804)
ආංඩුකමරවරයම෗ ධ ෗ඩමික්
බං ලමව ්ිසම පරසි්ධත විය.
•යුීු෗බලධල්ධ කැ�ය ෗යීැ්
සිු ව බවට ීමයීධ සමක්ෂි
ඇී.
•1580 ් ෗්ෝ් කීිි්ම
සිර෗කමට ීැබු෗යධ් ෗යහිය.

10. විජය කුයු (ක්‍රි. ප . 543–505) අ෗පධ රට ආක්‍රය්ය ක෗ළධය
•විජය කුයු බටහිර යුහුු ීනර෗ය්ධ
ඊසම්්ි ෗යෝසම් සුළං භමවිීම
කරමි්ධ ්ිවයි්ට ෗සධ්ධු ෗වයි.
•ඔහු අලධලිරමී වරමය පසුකරමි්ධ
කු්ිරයලයට (ීම් යැ්ධ්මව)
පැමි෗ණා්ධ෗්ධ හිීමයීමයය.
•එවකට පැවීි ්ස රමජතම්ිවලි්ධ
එකක්ව ාමලකය පමල්ය ව ෗යධ
කු෗ේී කුයිය යට෗ීධය.
•කු෗ේී කුයිය෗ ධ උ්ේ ඇීිව අ්ධ
සියෆය පරම෗්ධශ්ීය රජවු විජය෗ ්ධ
ඝමී්ය විය.
•ඒ ්ස රමජතම්ිවල අවසම්යයි.
Allirani Harbour
Kudiramalai
Yodhawewa

11. පුරමණා ලංකම෗ේ ්ස රමජතම්ි

12. පුරමණා යු ය (14 ව් සියවසට ෗පර)
වියළි කලමපවල විසධීනර්ණා
වැේ එලධලං ම ප්ධතීි (TCS)
යී ෗ක්්ධද්‍ර ී ව පුරමණා වමි
ජල ීමක්ෂණාය.
•෗යය ප්ධතීිවල අරයුණා
ව ෗යධ කූෂිකර්යම්ධීය
සඳහම, වි෗ශ්ධෂ෗ය්ධ ී
ව මව සඳහම වැසි ජලය
රැසධ ිරීය, බඩම ිරීය
සහ ෗බ්ම හැීයයි.
•අ්ධීර් ජලමශ්
සම් බ්ධතීමවය සහ ඇළ
යමර් සහිී ෗යය
ප්ධතීිය ීිරසමර පිසර
ප්ධතීියක්් ්ිර්යමණාය
කර්ු ලැ�ය.
•කළය්මකරණායට
පමලකය්ධ සහ පරම෗්ධශ්ීය
පරජමව්ධ ය් ෗්කය
සම් බ්ධත ව අීර,
ශ්ක්ීියීධ සයමජ-ආර්ථික
වුහයක් ්ිර්යමණාය විය.
කැලෑ වැේ
෗හවීධ කුෆ වැේ
ඔල ම් වැව
හහළ ය
යුු ්ධ ඇල
෗වලධයමය
හහළ වැව
ඔල ම් වැව
හහළ ය ෗වලධයමය
කමයං වැව
ය සහ යහ
වැව

13. එ්ම රමීයය කූෂි සංසධකූීිය - සධවයං පමල්යක් සහ
සධවයං වි්යක්
රමල ්මයකීධවය
• යරමල - පිපමල්
පරතම්ියම
•කපුරමල - ෗්ධව කමිය
කර්ධ්ම
•්්ුයැීිරමල - පරතම්
උප෗්ධශ්ක
•෗ව්රමල - වව්යවරයම
•්ැකැීධරමල - ව්වඥයම
•පට්�රමල - පශ්ු
වව්යවරයම
•(සිවුරමල) - තර්යය සහ
සිිීධ විිීධ පිළිබඳ
උප෗්ධශ්ක
රමල ්මයකීධවය
•පංසල හම බැඳ ීි�්ි
•පිසරය අීධ ෗්මහල
ීන්ධු ීනරණා
• ය ය්ු වැේ
(෗පමකුරක්), කුඹුු,
ං෗ මඩ, කැලෑ ෗රම්,
හ෗කමළ, සීම සීපමවම
සයසධ යක් ෗ලස
•සම ී, සධවභමවික
ආප්ම වලට ස෕්ම්ම් ව
(ආහමර සහ ජල
සුරක්ෂිී ීමවය)
•සධවම�්ීධවය
•සමය෕හිකීධවය

17. wmrEmKh jQ fhdaO we<
ක&#229051858;යමව
එපධපමවල
යහහලුපධපලධලය
යහකණාුයුලධල

18. •ඇල හවුර බැම් ය ඇීධ෗ීධ
යටමවීි්ධ පය්ි
•෗බම෗හෝ ු රට ස෗යෝ්ඡඡය ්ි෗ ධ
හ්ි෗කමට ඇී.
•එබැවි්ධ ජලය ලම ෗්මය්
විට් ඇ෗ලධ ජලය ඇී
•ඇල ආශ්රිී පර෗්ධශ්ය භූ ී
ජල෗ය්ධ ෗පම෗හමසීධය
•එබැවි්ධ හීම ෗හමඳ වජව
විවිතීධවයක් ඇී
•අසල මි්ිසධ වමසසධ ම් &#230034898;හිවිය
•උඩමවීි්ධ ජලය එක්රැසධ
කර ්ී
•ජලය ෗්පැීධීටය යු්මහී
•වැේ ඇීිවිට ඒවමට හහළි්ධ
ඇල ය්ධ කර් බැවි්ධ ෗රම්ධ
යඩ එකීුව්ධ෗්ධ ්ැී
•වැේ එලධලං ම ප්ධතීි ජල෗ය්ධ
෗පෝෂණාය කරයි
ශ්‍රී ලංකම෗ේ ෗යෝත ඇල යං අපටය
ආ෗ේි ක ීමක්ෂණායක්

19. ෗යෝත ඇල යං - ං ම෗ව්ධ ජලමශ්යට
යලධවීු ඔ෗ය්ධ
ජලය හරව්
෗ටක්කම් අයුණා
෗යෝත වැව
තමීු෗සධ් රජු (ක්‍රි.ව. 459-477) විසි්ධ කරව්ල්
෗ටක්කම් අයුණා
ීයටර් 195 ක් ්ි ීයටර් 27 ක් පළල ීයටර් 4 ක්
උස ලධ බැම් යක්
ිර෗ලෝ ීයටර් 19 ක්
බැම් ය ිර. ීය. 7 ක් ්ි යි
෗පෝෂක පර෗්ධශ්ය වර්
ිර.ීය. 42
෗සම෗රමේ 12 ක්

20. වම් හවුර
අවසමත්ය
්ියකලිය
සධවභමවික පමෂමණා
පසධ
෗ මඩැලධල
යහහෆපධපලධලය
අයුණාු
෗කම෗ලධ
ය෕ළමශ්රය: ආාමර්ය අ෗ශ්ෝක කුණාමරීධ්, 2021
ජල සුරක්ෂිීීමවය සඳහම හ්ිවු්ු ්ියකලි ෗හවීධ
කැළ෗ී් ීටමක
වැසි ්ිය ඇීුෆ ීය

21. වැේ සහ ්ියකලි
හහළ ෗සම෗රමේ ෗්මරටු
සධ ම්
පහළ ෗සම෗රමේ ෗්මරටු
සධ ම්
අෆීධවැව
අයුණාු෗කම
෗ළධ වැව
෗කෝ්ධවැව
්ියක
ලිය
ය෕ළමශ්රය: ආාමර්ය අ෗ශ්ෝක කුණාමරීධ්, 2021
•කලමවැව - ීිසමවැව ෗යෝත ඇ෗ලධ ්ිය
කලි 50ක් පය් ඇී.
•සමයම්ය ෗ය්ධ ්ියකලියක ්ි ීයටර්
500ක් පය්් ැඹුර ීයටර 6ක් පය්්
෗ේ.
•වැවට හහළි්ධ ෗යෝතඇල ය්ධ කර්
අීර එය ්ියකලියට පහළි්ධ ය්ධ
කරයි
•්ියකලියට ෗සම෗රමේ වර් ෗්කක්
ඇී. ්ියකලිය පිී ඇීිවිට වැ&#229182930;
ජලය හහළ ෗සම෗රමේ ෗්මරවලි්ධ
෗්පැීධ෗ීධ වැේවලට ලමයයි.
•අවශ්ය ව වි෗ටක සධවභමවික ජල ය
්ි෗ ධ පහළ ෗්මරටුව ය ි්ධ ජලය යු්ම
හැිය හැක. ෗යය ෗රම්ධ යඩ හවීධ
ිරීයට් භමවිීම කර්ධ්ට ඇී.
•෗යය ජලය පහී ඇීි වැේ
එලධලං ම ප්ධතීි ෗පෝෂණාය ිරීයට්
෗යම්ම෗ ් ඇී. කුඩම වැේවල ිරවුලධ
ඇලක ක්‍රියමව ෗යහි් ් සිු ෗ේ.
්ියක
ලිය

23. 1
2
3
6
th
century BC
3
rd
century BC
459 – 477 AD

24. ජලය ඇීුෆ
ීය
ජලය පිට ීය
අටලධල ීුල ජල෗යධ
හැසිීය
ජලමශ්෗යධ ජල යට්ටය
&#230034898;෗සෝ෗කමටුව
ජලමශ්
බැම් ය

25. කැට ෗හම෗රමේව - යීුපිට ජලය යු්ම හී, සධවයංව පමල්ය කල හැක.

26. වැ෗ේ ජලය යැ් ්ධ්ට ්ියකැට පහණා

27. ෗කීධ ිරහිපයකට එක වර ්ියවර ෗බ්් කරහ්ධ ෗කම෗ට්
෗කම෗ට් කට්ටවල පලල, ැඹුර ෗ව්සධ ්ිසම ෗බ්් ජල පියමව
෗ව්සධය. එකය කමලයක් ීුල ෗ව්සධ වපසි ඇීි ෗ව්සධ පසධ ඇීි
෗කීධවලට ජලය යු්ම හැර ෗ මයයට සය෗සධ ජලය ලබම෗්ධ

28. •කුඩම රමීයය වැේ 16,476 ්ධ සියයට 80
ක් පවීි්ධ෗්ධ වැේ ෗පමකුු ෗හවීධ
එලධලං ම ප්ධතීි ෗ලසටය. ෗යවැ්ි
එලධලං ම ප්ධතීි 1,262 ක් හඳු්ම෗ ්
ඇී.
• සක අීු ෗බ් ය් පි්ධ෗්්ධ වියලි
කලමප෗යධ රැලි සහිී භූ ෕ප්෗යධ
සධවභමවික ජල යං සැකසී ඇීි
්ිසම෗ව්ධ ඒවම හරසධ ෗කමට වැේ
බැඳිවිට ්ිර්යමණාය ව් වැේ ෗පමකුු
එක් ප්ධතීියකට ෗ ම්ු෗කමට සැලිරය
හැිර ෗ේ.
•ජලය හහල සිට පහලට වැ෗ව්ධ
වැවට ලම ය් විට ඒ අීර අසධව්ධ්ම
ඇීි ෗වලධයමය්ධ ් ෗පෝෂණාය කරමි්ධ
භූ ී ජල සම් පී් ෗පම෗හමසීධ
කරමි්ධ හ෗කමළ සීම සීපමවම්
ස්සමි්ධ ීවීධ හීිි ව්ධ෗්ධ ්ම්
පහල හ්ි ෗කමට ඇීි යහම වැේ
්ක්වම ඇ් යයි
වැේ එලධලං මවක් ය්ු කුයක්්?

29. t,a,x.d moaO;sh hkq l=ulao @ විවිත විසධීර ිරීම්
t,a,x.djla hkq tla jejlska wfkla jejg jYfhka my< fmdaIl
m%foaYhg .,d hk c,fhka tlsfkl iïnkaO jQ jeõ oduhls'
jeõ t,a,x.djla jkdys úh<s l,dmSh N= o¾Ykfha uOH c,
fmdaIl m%foaYh ;=< ixúOdkh lrk ,o tlska tl iïnkaê;
jeõ ud,djls'
t,a,x.djla hkq ksYaÑ; c, fmdaIl m%foaY iSudjla ;=< .,dhk
c, ud¾. Ndú;d lrñka c,h .nvd lsÍfï moaO;shls'
t,a,x.djla hkq m<uq fyda fojk wkqms<sfjf,ys we;s flá
ld,Sk we< fod< j,ska c,h .nvd lsÍu" iïfma%IKh lsÍu"
fnod yeÍu iy Ndú;d lsÍu i|yd bÈ lrk ,oaod jQ udOHhls'
t,a,x.djla hkq c, úoHd;aul wka;¾ iïnkaO;djhlska hq;=j
tlu ksïkh yryd .,d hk l=vd .nvd c,dY moaO;shls'
by< c,dOdr fmdaIl m%foaYh yryd tla lr.kakd c,h my<
fmdaIl m%foaYhg .<dhdu msKsi" <Õu we;s B<Õ jejg by<
c,dOdr m%foaYfha we;s jefjka w;sßla; c,h .,d hdfuka
tlsfkl iïnkaO lr we;'

30. o.x.d ksïkj, mÈxÑ jQ uq,a mÈxÑlrejka uq,skau Ndú;d lf<a we< fod<
j,ska fl<skau ,nd .kakd c,hhs'
omiqj" Tjqyq c,h .nvd lsÍu i|yd l=vd .x.d ksïk mduq, fmdl=Kq jeks
l=vd jeõ iE¥y'
ol=vd c, ud¾. yria fldg wuqKq ne| we< ud¾. u.ska jeõ j,g c,h
yrjk ,් '
ock.ykh j¾Okh ùu;a iuÕ c,h hkq w;HjYH" kuq;a iD;=uh
iïm;la nj jgyd .;a úg" Tjqyq .x.d yryd neñ ne| jeõ bÈ l<y'
oksïk yryd my< isg by< olajd úysfok f,i jeõ ckdjdi bÈ úh'
onqoaO O¾uh iy ù f.dú;ek yd ine¢ ixialD;sh ixia:dms; ùu;a iuÕ"
jej ¤ .u ¤¤ mkai, kï ;%s;aj uQ, u; mokï jQ c,dY%s; YsIagdpdrhla
j¾Okh úh'
omqrdK rcqkaf.a m%Odk l¾;jHh jQfha jeõ yd fjfyr úydr bÈlsÍu jQ
w;r tjd fof,dj jev odhS w.kd ld¾hhla f,i i<lkq ,eìKs'
oNQñfha NQ úIu;djka ms<sn|j ukd wjfndaOhla ,nd .;a miq" mqrdK ckhd
úúO wruqKq i|yd úúO m%udKhkaf.ka hqla;j ksïkj, yels iEu
ia:dkhlu jeõ bÈ l<y'
t,a,x.d moaO;s úldYkh

31. t,a,x.d moaO;s úldYkh
o෗හධ්ධ j.dj mq¿,a f,i isÿ lrk úg jkdka;r ;=< jQ
fndfyda jeõ úkdY úh'
o11 jk Y;j¾Ih jk úg fndfyda jeõ ndysr wdl%uK
u.ska úkdY ù .sh w;r rdcOdksh f;;a l,dmhg
udreùu;a iuÕ tajd w;yer ouk ,දී'
o,kafoais mßmd,k ld,h ;=< ^1650-1796& we< ud¾. iy
wuqKq we;=<;a jdßud¾. moaO;s h:d ;;ajhg m;a lsÍug
iuyr W;aidyhka .;a kuq;a úh<s l,dmfha jeõ
iïmQ¾Kfhkau fkdi,ld yßk ,දී '
o^1796& n%s;dkHhka rg w;am;a lr .kakd úg" jeõ
jdßud¾. moaO;sh w;sYh fYdapkSh ;;a;ajhl mej;sKs'
on%s;dkHhka úiska jeõ m%;sixialrKh yd wලු;ajeähd lsÍu
i|yd oeä W;aidyhla .kakd ,දී '

32. t,a,x.d moaO;s úldYkh

oTjqkag wjYH jQfha W;=re ueo m<d; mqk¾ks¾udKh lsÍuhs'
oTjqka jeõ m%;sIaGdmkh ms<sn| oejeka; jevigykla Èh;a l<
kuq;a iuia; t,a,x.d moaO;shg jvd ;ks jeõ f;dard .ekSfï
m%fõYhla Ndú;d l<y'
oksoyiska miq ld,h ;=< ^1948-1954& m%dfoaYSh foaYmd,k
kdhlhska ckmolrK fhdackd l%u f,i ye¢kafjk uyd
mßudK .x.d yerùfï jHdmD;s bÈlsÍu flfrys úfYaI
wjOdkhla fhduq l<y'
otneúka l=vd jeõ moaO;s ;jÿrg;a fkdi,ld yßk ,දී '
o1970 oYlfhka miq uyje,s yerjqï fhdackd l%uh flfrys
cd;sl wjOdkh fhduq úh'
ouyje,s fhdackd l%ufha oejeka; jdßud¾. cd,hla bÈlsÍu
ksid l=vd jeõ fkdi,ld yßk ,o w;r iuyr l=vd .ï jeõ
mjd fN!;slj ydks úh'

33. •
–
–
(DRO)
(VCO)
–
–
–
–
–

34. •
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–

35. •
–
–
–
–
–
–
–
•
–

36. •
–
–
–
–
–
–
–

37. •
–
–

38. 14 ව් සියවසට ෗පර ශ්‍රී ලංකම෗ේ විශ්මල ජලමශ්
•14 ව් සියවසට ෗පර, ශ්‍රී
ලංකම෗ේ විශ්මල ජලමශ්
රමශ්ියක් ීිබ෕ අීර, පළයු
පරතම් ජලමශ්ය ව් අභය
වැව (බසවක්කුලය): ක්‍රි.ප . 380
් පයණා පණ්ඩුකමභය රජු
විසි්ධ හ්ිකර් ල් ෗යය
අ්ුරමතපුර ් රයට ෗සධවය
කර් පැරි ීය විශ්මල
ජලමශ්වලි්ධ එකිර.

•අ෗්කුීධ විශ්මල ජලමශ්
අීරට තමීු෗සධ් රජු විසි්ධ
හ්ිකර් ල් කලම වැව (ක්‍රි.ව.
459-479) පුරමණා වමියමර්
ප්ධතීි෗යධ සැලිරය යුීු
෗කමටසක් විය,

39. 14 ව් සියවසට ෗පර ශ්‍රී ලංකම෗ේ විශ්මල ජලමශ්


•යහ෗ස්ධ රජු විසි්ධ හ්ිකර්
ල් ප්විය වැව (ක්‍රි.ව. 3 ව්
සියවස) සහ මි්ධ෗්ධිය
ඇීුළීධ ෗ේ.
•ප්විය වැව සයහු්ධ
විසි්ධ පුරමණා ශ්‍රී ලංකම෗ේ
විශ්මලීය ජලමශ්ය ෗ලස
සලක්ු ලබයි.
•යහ෗ස්ධ රජු෗ ධ යු ෗යධ් ශ්‍රී
ලංකම෗ේ වමියමර්
හීිහමස෗යධ පරතම්
සංවර්ත්යක් ව් අලහමර-
මි්ධ෗්ධි-කේඩුලු ෗යෝජ්ම
ක්‍රයය ්ිය කර් ල් .
•෗යය ජලමශ්රිී හං&#228724178;෗්ධු
වි්යම෗ේ ්ක්ෂීම ්ිවයි෗්ධ
පුරමණා කූෂිකමර්මික
ප්ධතීියට හීම වැ් ීධ
විය.

40. යතයී් යු ය (14 ව් සියව෗සධ සිට)
•අ ් රය යමුීය සහ වි෗්ධශ්ීය ආක්‍රයණා
සයඟ, 13 ව් සියව෗සධ යැ් භම ෗යධ්
යතයය රජ෗යධ &#230034898;ඳවැ&#229051859;෗ය්ධ පසු ෗බම෗හෝ
යහම පියමණා ප්ධතීි අීධහැර ්ය් ල් ,
්යුීධ ෗්ධශ්ීය පරජමව විසි්ධ පවීධවම෗ ්
ය්ු ලබ් කුඩම ම් යම් වැේ පැවීු්ි.
•ජල ය෕ලමශ්ර යමුව - බටහිර යටීධ
වි&#228724178;ීකරණාය අීරීුර, අවතම්ය ක්‍රය෗ය්ධ
යීුපිට ජල෗ය්ධ භූ ී ජලය ෗වී යමු
ව අීර, පරජමව්ධ ෗්ම ැඹුු හමර් ල්
ළිං යී වැ&#229182930; වශ්෗ය්ධ රඳම පැවීු්ි.
•19 ව් සියව෗සධ බ්‍රිීම්ය යටීධ වි&#228724178;ී රජය
෗යය පවීි් කුඩම පියමණා ප්ධතීි සයඟ
්ැවී සම් බ්ධත ී, ඒවම෗යධ ්ඩීධීුව
සහීික ිරීය සඳහම ්ව ආඥමප්ීධ
හඳු්ධවම ු ්ධ අීර ඒවම෗යධ ්ඩීධීුව
සඳහම කැපව පිපමල් ආයී්යක්
සධ මපිී ක෗ළධය, ්යුීධ ෗යය යහම
ඓීිහමසික ප්ධතීිවලට වඩම කුඩම
ම් යම් වැේ ෗ක෗රහි අවතම්ය ෗යමයු
ක෗ළධය.

41. 14 සිට 19 ව් සියවස ්ක්වම - පිහම්ි෗යධ සහ
෗්ධශ්ීය අවතම්෗යධ කමල පි්ඡ෗ද්යක්
•පරතම් ප්ධතීි අීධහැීය:
14 ව් සියවසට ෗පර සියවසධවල් , යතය ී
්ිලතමිවම්යක් විසි්ධ කළය්මකරණාය කර්
ල් යහම පියමණා ජලමශ් සහ සංකීර්ණා ඇළ
යමර් ප්ධතීි ඇීුෆව ශ්‍රී ලංකම෗ේ යහම පුරමණා
වමියමර් කටයුීුවල උ්ඡාීය අවසධ මව
්ක්්ට ලැබුි . ෗ක෗සධ ෗වීීධ, 13 ව් සියව෗සධ
යැ් භම ෗යධ් යතයය රජ෗යධ &#230034898;ඳවැ&#229051859;ය ෗යය
පරතම් ප්ධතීි අීහැර ්ැීයයට ෗හධීු විය.
•අඛණ්ඩ ෗්ධශ්ීය ්ඩීධීුව
විශ්මල, යතය ීව කළය්මකරණාය කර් ල්
ප්ධතීි ෗ය්ධ ෗්මව, කුඩම ම් යම් වැේ (වැව)
෗්ධශ්ීය පරජමව්ධ විසි්ධ අඛණ්ඩව පවීධවම෗ ්
ය් ල් අීර, ඔවු්ධ෗ ධ ෗්ධශ්ීය වමියමර්
ය&#229051858;ීල පහසුකම් වල හරය සම්යි.
•"වියළි කලමප෗යධ" පිහම්ිය
වියළි කලමප෗යධ යහම පියමණා වමියමර්
අීධහැීය කූෂිකර්යම්ධී෗යධ පිහම්ියට ෗හධීු
ව අීර බ්‍රිීම්යය්ධ෗ ධ පැමිී ය ්ක්වම සියවසධ
ණා්මවක් ෗යය කලමප෗යධ අ&#229641682;ක ෗ලස වැඩුණාු
ව් විය්ධ සහිී වි්මශ් ව භූ ්ර්ශ්්යක් ඇීි
විය.

42. යටීධ වි&#228724178;ී යු ය (19 ව් සියවස - 1948)
•ශ්‍රී ලංකම෗ේ යටීධ වි&#228724178;ී වමියමර් පරයීධ්ය්ධ යුලධ
බ්‍රිීම්යය්ධ යට෗ීධ යුලධ ෗්මසලකම හැී෗ම් සිට පසුව
පරීිසංසධකරණාය සහ වයමපධීිය සඳහම ීධ උීධසමහය්ධ
්ක්වම පිණාමයය ව අීර, 1900 ් කැපව වමියමර්
෗්පමර්ී෗ම් ්ධීුවක් පිහිටුී෗ය්ධ අවස්ධ විය.
•බ්‍රිීම්යය්ධ සයහර පැරි වමියමර් කටයුීු
පරීිසංසධකරණාය කළ්, ඔවු්ධ෗ ධ පරීිපීධීි පරතම් වශ්෗ය්ධ
අවතම්ය ෗යමයු ක෗ළධ වමි ජ වීු කූෂිකර්යම්ධීය ෗ක෗රහි
ව් අීර, සයහර විට පුරමණා ප්ධතීි පිළිබඳ වැර්ි
අර් ක ්වලට ීුඩු ු ්ධ අීර පසුව වඩමීධ ඒකමබ්ධත
පර෗ේශ්යක් අ්ු ය්ය කර් ෗ීක් කුඩම පියමණා ම් යම්
වමියමර් ෗්මසලකම හැීයට ්මයක විය.
•පරීිසංසධකරණාය
බ්‍රිීම්ය යටීධ වි&#228724178;ී රජය කලමවැව ජලමශ්ය වැ්ි සයහර
පැරි වැේ ප්ධතීිවල පරීිසංසධකරණා කටයුීු ආරම් භ ක෗ළධය.
•ආයී්ික සංවර්ත්ය
ජල කළය්මකරණාය සඳහම ව පිපමල් වුහය්ධ යටීධ වි&#228724178;ී
භමවිීය්ධ෗ ්ධ බලපෑයට ලක් විය.

43. පශ්ධාමීධ-්ි්හසධ යු ය (1948 සිට)
•වමියමර් පුෆලධ ිරීය: ්ි්හසි්ධ පසු වැේ ප්ධතීි
පරීිසංසධකරණාය හම පුෆලධ ිරීය ෗ේ වීධ ව අීර, වඩම ෗හමඳ
වමියමර් පහසුකම් හරහම සහලධ ්ිෂධපම්්ය වැ&#229182930;්ියුණාු ිරීය
෗ක෗රහි අවතම්ය ෗යමයු ක෗ළධය.
•්ම ීකරණාය සහ කමර්මිකකරණාය: වැ&#229182930;ව් ජ් හ්ය,
කූෂිකර්යම්ධීය සහ වර්ත්ය ව් කමර්මික අංශ්යක් ජල හලධලුය
හහළ යමයට ෗හධීු විය.
•්෕ී් ්ම ික ප්ධතීි: ්ම ික පර෗්ධශ් ෗ක෗රහි අවතම්ය ෗යමයු
කර් සහ පර෗ේශ්ය පුෆලධ කර් වයමපූීි සයඟ ්ී් , යතය ී
ජල සැපයුම් සහ ස්ීපමරක්ෂක ප්ධතීි සංවර්ත්ය ිරීය සහ
කළය්මකරණාය ිරීය සඳහම ජමීික ජල සම් පම්් හම
ජලමපවහ් යණ්ඩලය පිහිටුව් ල් .
•අභි෗යෝ : ෗යය යු ෗යධ ්ැ&#229182930; හඩම් භමවිීය සහ කමර්මිකකරණාය
෗හධීු෗ව්ධ භූ ී ජලය ්ිසධසමරණාය සහ ජල දූෂණාය වැ&#229182930; ී
ීි෗ේ.
•යෑී කමලන් වර්ත්ය්ධ: KNPIWSP වැ්ි වයමපූීි හරහම ජල
සැපයුය වැ&#229182930;්ියුණාු ිරීයට උීධසමහය්ධ අඛණ්ඩව සිු ෗වමි්ධ
පවීන, පිිපහු ය්ධීර වැ&#229182930;්ියුණාු ිරීය, ෗බ්මහැී෗ම් ජමල පුෆලධ
ිරීය සහ ආ්මයම් ෗්මව් ජලය (NRW) ආය්ධීරණාය ිරීය
෗ක෗රහි අවතම්ය ෗යමයු කරයි.

44. පශ්ධාමීධ-්ි්හසධ යු ය (1948 සිට)
•භූ ී ජලය ෗වී යමුීය : වැ&#229182930;ව් ජ් හ්ය, පුෆලධ
කූෂිකර්යම්ධීය සහ කමර්මික සංවර්ත්ය ෗හධීු෗ව්ධ
පරතම් පම්ීය ජල සැපයු෗ම් අවතම්ය සැලිරය යුීු ෗ලස
භූ ී ජලය ෗්සට ෗යමයු විය.

•NWSDB පිහිටුීය: ජමීික ජල සම් පම්් හම ජලමපවහ්
යණ්ඩලය (NWSDB) රට පුරම ජල හම ස්ීපමරක්ෂක ෗සධවම
කළය්මකරණාය ිරීය සහ සැපයීය සඳහම පිහිටුව් ල් .

•ය&#229051858;ීල පහසුකම් සංවර්ත්ය: පර෗ේශ්ය වැ&#229182930; ්ියුණාු ිරීය
සහ ජල දූෂණාය අවය ිරීය සඳහම, වි෗ශ්ධෂ෗ය්ධ ADB
වැ්ි ජමීය්ධීර ආයී් සයඟ හවුලධකමිීධවය්ධ හරහම
ජල සැපයුම් ය&#229051858;ීල පහසුකම් සඳහම සැලිරය යුීු
ආ෗යෝජ්යක් සිු ෗වමි්ධ පවීන.

45. පශ්ධාමීධ-්ි්හසධ යු ය (1948 සිට)

•ඒකමබ්ධත පර෗ේශ්ය: ජල සම් පීධ වඩමීධ ඵල්මයී, ීිරසමර
කළය්මකරණාය සඳහම ෗්ධශ්ීය ්ැ්ුය ්ී් ශ්ිලධපනය ක්‍රය සයඟ
ඒකමබ්ධත ිරීය වීධය්ධ උපමය යමර් වල අරයුණායි.

•අවතම්ය ෗යමයු කළ යුීු ක්෗ෂධීර: අවතම්ය ෗යමයු කළ යුීු පරතම්
ක්෗ෂධීර අීරට ආරක්ෂිී පම්ීය ජලය සඳහම පර෗ේශ්ය වැ&#229182930; ිරීය,
ස්ීපමරක්ෂක විසඳුම් ක්‍රියමීධයක ිරීය, ්ම ික පර෗්ධශ්වල
ආ්මයම් ෗්මලබ් ජලය (NRW) අඩු ිරීය සහ ජල අංශ්෗යධ
ආයී්ික තමිීමව වැ&#229182930;්ියුණාු ිරීය ඇීුළීධ ෗ේ.

•අභි෗යෝ : ජ් හ්෗ය්ධ සහ කමර්මික වර්ත්෗ය්ධ වැ&#229182930;ව් ජල
හලධලුය කළය්මකරණාය ිරීය, ජල සම් පීධ දූෂණාය ීය සහ
සියලුය ජ් හ්ය සඳහම ආරක්ෂිී ජලය සහ ස්ීපමරක්ෂමව
සඳහම සයම් පර෗ේශ්යක් සහීික ිරීය ඇීුළීධ ෗ේ.