Lingala - The Gospels and the Acts of the Apostles.pdf

adrian1baldovino 26 views 110 slides Mar 03, 2025
Slide 1
Slide 1 of 110
Slide 1
1
Slide 2
2
Slide 3
3
Slide 4
4
Slide 5
5
Slide 6
6
Slide 7
7
Slide 8
8
Slide 9
9
Slide 10
10
Slide 11
11
Slide 12
12
Slide 13
13
Slide 14
14
Slide 15
15
Slide 16
16
Slide 17
17
Slide 18
18
Slide 19
19
Slide 20
20
Slide 21
21
Slide 22
22
Slide 23
23
Slide 24
24
Slide 25
25
Slide 26
26
Slide 27
27
Slide 28
28
Slide 29
29
Slide 30
30
Slide 31
31
Slide 32
32
Slide 33
33
Slide 34
34
Slide 35
35
Slide 36
36
Slide 37
37
Slide 38
38
Slide 39
39
Slide 40
40
Slide 41
41
Slide 42
42
Slide 43
43
Slide 44
44
Slide 45
45
Slide 46
46
Slide 47
47
Slide 48
48
Slide 49
49
Slide 50
50
Slide 51
51
Slide 52
52
Slide 53
53
Slide 54
54
Slide 55
55
Slide 56
56
Slide 57
57
Slide 58
58
Slide 59
59
Slide 60
60
Slide 61
61
Slide 62
62
Slide 63
63
Slide 64
64
Slide 65
65
Slide 66
66
Slide 67
67
Slide 68
68
Slide 69
69
Slide 70
70
Slide 71
71
Slide 72
72
Slide 73
73
Slide 74
74
Slide 75
75
Slide 76
76
Slide 77
77
Slide 78
78
Slide 79
79
Slide 80
80
Slide 81
81
Slide 82
82
Slide 83
83
Slide 84
84
Slide 85
85
Slide 86
86
Slide 87
87
Slide 88
88
Slide 89
89
Slide 90
90
Slide 91
91
Slide 92
92
Slide 93
93
Slide 94
94
Slide 95
95
Slide 96
96
Slide 97
97
Slide 98
98
Slide 99
99
Slide 100
100
Slide 101
101
Slide 102
102
Slide 103
103
Slide 104
104
Slide 105
105
Slide 106
106
Slide 107
107
Slide 108
108
Slide 109
109
Slide 110
110

About This Presentation

The Gospels and Acts are a collection of books in the Bible that tell the story of Jesus' life and the establishment of Christianity.


Slide Content

Baevanzilempe
MisalayaBantoma

Tableauyamakambooyoezalinakati
NsangoMalamuyaMatai 1
NsangoMalamuyaMalako 25
NsangoMalamuyaLuka 40
NsangoMalamuyaYoane 66
MisalayaBantoma 84

Matai
MOKAPOYA1
1MokandayankolayaYesuKlisto,mwanayaDavidi,
mwanayaAbrahama.
2AbrahamaabotakiYisaka;mpeYisakaabotakiYakobo;
mpeYakoboabotakiYudasimpebandekobaye;
3MpeYudasiabotakiFaresenáZarayaTamare;mpe
FaresabotakiEsrome;mpeEsromeabotakiArame;
4MpeAlamaabotakiAminadabe;mpeAminadabeabotaki
Naasone;mpeNaasoneabotakiSalmona;
5MpeSamoneabotakiBoozeyaRakabe;mpeBooze
abotakiObedeyaRute;mpeObedeabotakiYese;
6MpeYeseabotakiDavidimokonzi;mpeDavidimokonzi
abotakiSalomonayeoyoazalakimwasiyaUliasi;
7MpeSalomoabotakiRoboame;mpeRoboameabotaki
Abia;mpeAbiaabotakiAsa;
8MpeAsaabotakiYosafate;mpeYosafateabotaki
Yolame;mpeYolameabotakiOzia;
9MpeOziasabotakiYoatame;mpeYoatameabotaki
Akaze;mpeAkazeabotakiEzekiya;
10MpeEzekiyaabotakiManase;mpeManaseabotaki
Amone;mpeAmonaabotakiYosiya;
11MpeYosiyaabotakiYekonianábandekonaye,penena
ntangooyobamemakibangonaBabilone.
12MpensimayakomemabangooBabilone,Yekonia
abotakiSalatiele;mpeSalatieleabotakiZorobabele;
13MpeZorobabeleabotakiAbiude;mpeAbiudeabotaki
Eliakime;mpeEliakimeabotakiAzore;
14MpeAzoreabotakiSadoke;mpeSadokeabotakiAkime;
mpeAkimeabotakiEliude;
15MpeEliudeabotakiEleazare;mpeEleazareabotaki
Matane;mpeMataneabotakiYakobo;
16MpeYakoboabotakiYozefemobaliyaMaria,oyo
abotamakinayeYesu,oyoabengamiKlisto.
+17BongomabotanyonsobandanaAbalayamatiina
Davidi,mabotazominaminei;mpebandanaDaviditii
ntangobamemakibangonaBabilone,mabotazomina
minei;mpeutabomememioBabilonekinoKlistoezali
mabotazominaminei.
18NzokandembotamayaYesuKlistoezalakiboye:Tango
mamanayeMariaabalanakinaYozefe,libosoya
kosangana,akutakiyenazemiyaMolimoMosantu.
19BongoYozefemobalinaye,lokolaazalakisembo,mpe
alingakitekopesayendakisayabatonyonso,alingaki
kotikayenankuku.
20Kasintangoazalakikokanisamakambooyo,talá,
anzeluyaNkoloabimelakiyenandɔtɔ,alobiete:“Yozefe,
mwanayaDavidi,kobangatekozwaMariamwasinayo
epainayoyaMolimoMosantu.
21Mpeakobotamwanamobali,mpeokobengayenkombo
YESU,mpoyeakobikisabatonayenamasumunabango.
22Nzokandemakambomayemansomasalemaki,ete
ekokisamamayemalobamakinantinayaNkolonanzela
yaprofeta.
23Tala,ngɔndɔakozalanazemi,mpeakobotamwana
mobali,mpebakobengankombonayeEmanuel,oyo
elimbolamiezali,Nzambeelongonabiso.
+24BongoYozefeasekwakinampɔngi,asalakindenge
anzeluyaNkoloatindakiye,mpeazwakimwasinayeepai
naye.
25Mpeayebakiyetekinoabotakimwananayeyaliboso,
mpeapesakiyenkomboYESU.
MOKAPOYA2
1NzokandentangoYesuabotamakinaBetelemeyaYudea
namikoloyamokonziErode,talá,batoyamayelebautaki
naɛstibayakinaYerusaleme.
2Alobi:"MotooyoabotamiMokonziyaBayudaazali
wapi?"mpotomonimonzotonayenaɛsti,mpetoyei
kosambelaye.
+3NtangomokonziErodeayokakimakamboyango,mpe
Yerusalememobimbaayokakimpasi.
4Mpeesangisakibanganga-nzambebakonzibansompe
bakomelibabatoelongo,atunakiepaiyabangowapi
Klistoakobotama.
+5Mpebalobinayeete:“NaBetelemeyaYudea.”
+6MpeyoBeteleme,namokiliyaYuda,ozalimoketena
katiyabankumuyaYuda,+mpambatekatinayoakobima
Mokonzimoko,oyoakoyangelabatonangaiYisraele.
+7BongoErodeabengakibatoyamayelenankuku,
atunakibangonamolendengonganinimonzotoyango
ebimaki.
+8MpeatindakibangonaBetelemempealobakiete:
“Bókendekolukamwanamokenaetingya;mpentango
bokokutaye,bomemelangaililobalisusu,etenakokakoya
mpekokumbamelayelokola.
9Tangobayokakimokonzi,balongwe;mpe,tala,monzoto,
oyobamonakinaɛsti,ekendakilibosonabango,kinoeyaki
mpeetelemakilikoloepaiwapimwanamokeazalaki.
10Ntangobamonakimonzotoyango,basepelakimingi
mpenza.
11Mpentangobakotakinandako,bamonakimwanamoke
elongonaMariamamanaye,mpebakweakimpe
basambelakiye.wolo,mpempakayamalasi,mpemire.
12MpelokolaNzambeakebisamakinandotoetebazonga
epaiyaErodete,bakendakinambokanabangonanzela
mosusu.
13Mpentangobakei,tala,anzeluyaNkoloabimeliYozefe
nandoto,alobi:"Tɛlɛmá,mpekamatamwanamokená
mamanaye,mpekokimanaEzipito,mpezalakunatii
nakomemelayolilobaErodeakolukamwanamokempona
kobomaye.
14Ntangoatɛlɛmaki,akamatakimwanamokenámamana
yenabutu,mpeakendakinaEzipito.
+15MpeazalakiwanatiinaliwayaErode,+mpo
likambooyoelobamakinantinanaNkolonanzelaya
mosakoliekokisama:“NabengimwananangainaEzipito.”
+16BongoErode,ntangoamonakietebatoyamayele
bazalakikotyolaye,asilikakimakasi,+mpeatindaki,mpe
abomakibananyonsooyobazalakinaBeteleme,+mpena
bisikanyonsonayango,bandanambulamibalempena
nsenayango,engebenentangoeyeatunakinamolende
epaiyabatoyamayele.
17BongomalobaoyoelobamakinamosakoliYeremi
ekokisamaki.
18NaRamamongongomokoeyokanaki,kolela,mpe
kolela,mpekolelamonene,Rasheleazalakikolelabanana
ye,mpealingakikobɔndisamate,mpobazalite.
1

Matai
19KasintangoElodeakufaki,talá,anzelumokoyaNkolo
abimeliYozefenandɔtɔnaEzipito.
+20Alobiete:“Tɛlɛmámpekamatamwanamokená
mamanaye,+mpekendenamokiliyaYisraele.
21Mpeatɛlɛmaki,mpeakamatakimwanamokempe
mamanaye,mpeayakinamokiliyaYisraele.
+22KasintangoayokakieteArkelauseazalimokonzina
YudeanandakoyatatanayeErode,abangakikokende
kuna.
+23Mpeayakimpeafandakinaengumbamokooyo
babengiNazarete,+mpolikambooyobasakolibalobelaki:
“AkobengamaNazarete.”
MOKAPOYA3
1Namikolowana,YoaneMobatisiayaki,kosakolana
esobeyaYudea.
2Mpealobi:"Bóbongolamitema;
3PambatéyeoyomosakoliYisayaalobelakiye:
“Mongongoyamotooyoazalikoganganaesobe:
“BóbongisanzelayaNkolo,bósembolabanzelanaye.”
4MpeYoaneyemokoalatakibilambanayeyansukiya
kamela,mpemokabayamposoyanyamanaloketonaye;
mpemisuninayeezalakimayoyompemafutayanzoiya
zamba.
+5Nansima,Yerusaleme+náYudeamobimbanáetúká
mobimbayazingazingayaYordanibabimakiepainaye.
6MpebabatisamakinayenaYordani,koyambolaka
masumunabango.
7KasintangoamonakiBafalisaimpeBasadukaimingi
bazalikoyanalibatisinaye,alobakinabangoete:“Ee
libotayabanyoka,naniakebisibinomponakokima
nkandaoyoekoya?
8Nayango,bóbotambumaoyoebongimponakoyambola.
9Mpebokanisatekolobanakatinabinoete:Tozalina
Abalayamaepaiyatatanabiso.
10Mpesikawalisusulikɔngalitiamiomosisamwanzete:
yangowananzeteinsoeyeebotimbumaelamuteekatami
onse,mpeebwakamiomoto.
11Nazalikobatisabinonamaimponakoyambola:kasiye
oyoakoyansimanangaiazalinanguyakolekangai,oyo
nabongitekomemasapatonaye.
+12Motonayenalobɔkɔnaye,mpeakopɛtolamabelena
ye,+mpeakoyanganisablénayenaesikaoyobatyakablé;
kasiakotumbamputulunamɔtɔoyoekokikozimisamate.
13BongoYesualongwakinaGalilenaYordaniayeiepai
yaYoane,mponakobatisamanaye.
14KasiYoaneapekisakiye,alobi:"Nazalinamposaya
kobatisamaepainayo,mpeozalikoyaepainangai?"
15YéShWàazongiselakiyé:«Tikátókokisaboyengebene
nyonso.»Nansima,anyokwamaki.
16MpeYesuazwakibatisimo,abimakimbalamokona
mai,mpetalá,lolaefungwamakiepainaye,mpeamonaki
MolimoyaNzambeazalikokitalokolaebengampe
kongɛngisalikolónaye.
17Mpetalámongongomokoeutinalikoló,oyoelobaka
ete:“OyoazaliMwananangaiyabolingo,oyonasepelina
ye.”
MOKAPOYA4
1BongoYesuamemamakinaMolimonaesobempona
komekamanaZabolo.
2Mpeesilisakikokilabileimikolontukumineinabutu
ntukuminei,nansimaayokakinzala.
3Mpentangomomekiayeiepainaye,alobakiete:“Soki
ozaliMwanayaNzambe,tikáetemabangayangoekóma
limpa.”
4Nzokandeazongiselakiye:"Ekomamiete:"Moto
akobikakakanamampate,kasinamalobanyonsooyo
ekobimanamonokoyaNzambe."
+5BongoZaboloamemiyenaengumbamosantu,mpe
atyeyenansɔngɛyatempelo.
6Mpealobakinayeete:“SokiozaliMwanayaNzambe,
mibwakananse,mpoekomamiete:‘Akopesabaanzeluna
yemitindomponayo.”nalibangamoko.
7Yezualobinaye:"Ekomamilisusu:"OkomekaNkolo
Nzambenayote."
8Lisusu,zaboloamemiyeongombayokoelaimpenza,
mpealakisiyemakonzimansomamokili,mpenkemboya
bango;
9Mpealobakinayeete:“Nakopesayobilokooyonyonso,
sokiokweimpeokosambelangai.”
10BongoYesualobinaye:"Longwaawa,Satana,pamba
téekomamiboye:"OkosambelaNkoloNzambenayo,pe
okosalelakakaye."
11BongoZaboloatikakiye,mpe,tala,baanzelubayaki
mpebasalelakiye.
12NzokandeYesuayokakieteYoaneabwakaminaboloko,
akendakinaGalile.
13MpealongwakinaNazarete,akómakikofandana
Kapernaume,oyoezalipembenipembeniyambu,nandelo
yaZabulonenáNeftalime.
14EkokakokokisamaoyoelobamakinamosakoliYisaya.
+15MokiliyaZabulone+mpemokiliyaNeftalime,+
pembenipembeniyambu,+nangámbomosusuyaYordani,
GalileyaBapakano;
16Batobayebafandakiomolilibamonokipoleenene;
mpemponabaoyobafandakinaetukampenaeliliyaliwa
poleebimi.
17Bandanatangowana,Yesuabandikosakolapekoloba:
"Bobongolamitema,poBokonziyalikoloepusani."
+18MpeYesuazalakikotambolapembenipembeniya
mbuyaGalilai,amonakibandekomibale,Simonaoyo
abengamakiPetelompeAndrendekonaye,bazalaki
kobwakamonyamanambu.
19Alobinabango:"Bólandangai,mpenakokómisabino
babomimbisiyabato."
20Mpebatikakimbalamokominyamanabango,mpe
balandakiye.
21Mpealongwelongwakuna,amonakibandekomibale
mosusu,YakobomwanayaZebedempeYoanendekona
ye,namasuwaelongonaZebedetatanabango,bazalaki
kobongisaminyamanabango;mpeabengakibango.
22Mpembalamokobatikakimasuwampetatanabango,
mpebalandakiye.
+23MpeYesuazalakikotambolatambolanaGalile
mobimba,azalakikoteyanabandakonabango,+mpe
azalakikosakolaNsangoMalamuyaBokonzi+mpe
kobikisabatondengenandengeyamaladimpemaladiya
ndengenandenge.
2

Matai
+24MpelokumunayeekendekinaSirimobimba,mpe
bamemakiepainayebatonyonsoyamaladioyobazwaki
maladindengenandengempeminyokondengenandenge,
mpebaoyobazalakinabademompebaoyobazalakina
bozobampebaoyobazalakinamaladiyaparalysie.mpe
abikisakibango.
+25MpeebelemoneneyabatooyobautakinaGalile+
mpenaDekapoli+mpenaYerusaleme+mpenaYudea+
mpenangámbomosusuyaYordanibalandakiye.
MOKAPOYA5
1Amoniebeleyabato,amatakinangombamoko.
2Mpeafungolimonokonaye,peateyakibango,kolobaka:
+3Esengonababolanaelimo,mpobokonziyalikoló
ezaliyabango.
4Esengonabaoyobazalikolela,mpobakobɔndisama.
5Esengonabatoyabopɔlɔ,mpobakozwalibulayamabele.
6Esengonabaoyobazalinanzalampenamposaya
boyengebene,mpobakotonda.
7Esengonabatoyamotemamawa;
8Esengonabatoyamotemapeto,mpobakomonaNzambe.
+9Esengonabatooyobatyakakimya,+mpo
bakobengamabanayaNzambe.
+10Esengonabaoyobazalikonyokwamampona
boyengebene,+mpobokonziyalikolóezaliyabango.
11Bopambolami,ntangobatobakofingabino,mpe
bakonyokolabino,mpebakolobamabelolengemansona
binonalokuta,mpoyangai.
+12Bósepelampebósepelamingi,+mpombanonabino
ezalimonenenalikoló.
13Bozalimungwayamabele,kasisokimungwaebungisi
nsolonayango,ekopesayangomungwananini?banda
wanaezalimalamute,kasikobwakamalibanda,mpe
konyatamananseyamakoloyabato.
14Bozalimwindayamokili.Engumbaoyoetandamina
ngombaekokikobombamate.
+15Batompebapelisakamwindatempebatyakayango
nanseyalibenga,kasinaetɛlɛmɛlo;mpeepesimwinda
epaiyabansobazaliondako.
16Tikapolenabinoengengaboyelibosoyabato,ete
bakokakomonamisalanabinoyamalamu,mpebakumisa
Tatanabinooyoazalinalola.
17BokanisateetenayeimponakobebisaMibeko,to
baprofeta.
18Mposolonazalikolobaepaiyabino,Kinololampe
mabeleekoleka,mwamoketomwamokemokoteekoleka
namobeko,kinonyonsoekokisama.
+19Yangowana,motonyonsooyoakobukamobeko
mokoyamikemike,mpeakoteyabatobongo,akobengama
motooyoalekimokenaBokonziyalikoló.
+20Mponalobiepaiyabinoetesokiboyengebenena
binoelekiboyengebeneyabakomelimpeyaBafalisai,
bokokɔtaatamoketenaBokonziyalikoló.
+21Boyokietebatoyakalabalobakiete:“Okobomate;
mpemotonyonsooyoakobomaakozalanalikamaya
bosambisi.
22Nzokandenazalikolobanabinoete,motonyonsooyo
akosilikelandekonayekozangantina,akozalanalikama
yakosambisama,ekozalanalikamayamɔtɔyalifelo.
23Yangowanasokoomemilikabolyayooetumbelo,mpe
kunaomikundolietendekowayoazalinantinanayo;
+24Tikálikabonayokunalibosoyaetumbelo,+mpe
kende;bóyokanalibosonandekonayo,mpenansima
yakampepesalikabonayo.
25Yokanokinamongunanayo,tangoozalinanzela
elongonaye;nokite,mongunaapesayonamosambisi,
mpemosambisiakopesayonamokambi,mpe
okobwakamaoboloko.
26Solonalobinayo:Okobimaatamokete,kinookofuta
mbongoyalibonza.
+27Boyokietebatoyakalabalobakiete:“Okosalaekobo
te.”
28Nzokandenazalikolobanabinoete,motonyonsooyo
azalikotalamwasimponakolingaye,asilákosalaekobo
nayenamotemanaye.
+29Mpesokolisonayoyamobaliesaliyomabe,longola
yangompebwakayangoepainayo:mpoezalinalitomba
mponayoetemokoyabinamanayoekufa,kasiteete
nzotonayomobimbaebwakamanalifelo.
30Mpesokolobokolayoyamobaliesaliyomabe,kata
yango,mpebwakayangomosikanayo:mpoezalina
litombamponayoetemokoyabinamanayoekufa,kasite
etenzotonayomobimbaebwakamanalifelo.
31Elobamiete:"Motonyonsooyoatikimwasinaye,
apesayemokandayakobomalibala.
32Nzokandenazalikolobanabinoete,motonyonsooyo
atikimwasinaye,longolasemponapite,akosalaeteasala
ekobo.
+33Lisusu,boyokietebatoyakalabalobakaete:
“Okomilapandaite,kasiokokokisandainayoepaiya
Nkolo.
34Kasinalobiepaiyabino:Bólapandaiatamokete;tona
nzelayalolate;mpoezalikitiyabokonziyaNzambe.
35Tonanzelayamabele;mpoezalietɛlɛmɛloyamakolo
naye:mpenaYelusalemete;mpoezaliengumbaya
Mokonzimonene.
+36Okolapandaimpenamotónayote,mpambateokoki
kokómisansukimokotempɛmbɛtomoindo.
37Kasitikabosololibwabinobozala,Iyo,iyo;Te,te:mpo
nyonsooyoelekioyoeutinamabe.
+38Boyokietebalobiete:“Lisomponaliso,mpelino
mponalino.”
39Nzokandenalobinabinoetebotelemelamabete.
+40Mpesokimotomokoalingikofundayonamibeko,+
mpeakolongolakazakanayo,tikáyeazalampenaelamba
nayo.
41Mpemotonyonsooyoakotindikayookendekilometele
moko,kendeelongonayemibale.
+42Pesámotooyoazalikosɛngayo,+mpemotooyo
alingikodefaepainayo,olongwate.
+43Boyokietebalobiete:“Okolingamozalaninayompe
okoyinamongunanayo.”
+44Kasinazalikolobanabino:Bolingabangunanabino,
bópambolabaoyobazalikolakelabinomabe,bósalaka
malamuepaiyabaoyobayinakabino,mpebóbondelaka
mponabaoyobazalikosalelabinonansɔnimpebazali
konyokolabino;
45EtebokokakozalabanabaTatanabinooyoazalina
lola:pambatéabimisimoinayelikoloyabatomabepe
batoyamalamu,peazalikotindikambulalikoloyabatoya
sembopenabatobazangiboyengebene.
46Pambatésokibolingibaoyobalingakabino,bozwi
mbanonini?atabakɔngɔli-mpakondengemokote?
3

Matai
47Mpesokobopesakabandekobabinobobelembote,
bosalininikolekabasusu?atabakɔngɔli-mpakobasalaka
bongote?
48Bongobozalabatoyakokoka,lokolaTatanabinooyo
azalinalolaazaliyakokoka.
MOKAPOYA6
1Bókebaetebósalamakabonabinolibosoyabatote,po
bómonananabango.
2Yangowana,ntangoozalikopesamakabonayoya
motemamalamu,kobetakelelolibosonayote,lokolabato
yabokosibasalakanabasinagogampenababalabala,mpo
bázwankemboyabato.Solonalobinabino:Bazalina
mbanonabango.
+3Kasintangoozalikopesamakaboyamotemamalamu,
tikáetelobɔkɔnayoyamwasieyebateoyolobɔkɔnayo
yamobaliezalikosala.
+4Mpoetemakabonayoyamotemamalamuezalana
kobombana,+mpeTatanayooyoazalikomonana
kobombanaakopesayombanopolele.
5Mpentangookobondela,okozalatelokolabatoyabokosi:
mpobalingakakosambelabateleminabandakoyamasangá
mpenansɔngɛyabalabala,+mpobatobámonabango.
Solonalobinabino:Bazalinambanonabango.
6Kasiyo,ntangoozalikosambela,kokotaokatiyandako
yayo,mpentangookangiekukeyayo,bondelaTatawayo
oyoazalinakobombana;mpeTatawayooyoazali
komonanakobombanaakopesayombanopolele.
7Kasintangobosambela,bosalelakamalobayampambate,
lokolabapakanobasalaka.
8Nayango,bózalalokolabangoté,pambatéTatanabino
ayebimakamboninibozalinayangomposa,yambo
bosengaye.
9Nayango,bondelaboye:Tatanabisooyoazalinalola,
Nkombonayoekumisama.
10Bokonzinayoeya.Mokanonayoesalemanamabele,
ndengeesalemakanalola.
11Pesábisolelobileinabisoyamokolonamokolo.
12Mpelimbisabisobanyongonabiso,lokolabiso
tolimbisakabanyongonabiso.
13Mpekambabisonakomekamate,kasibikisabisona
bobe:Mpobokonzimpenguyampenkemboezaliyayo
mponalibela.Amen.
14Pambatésokibolimbisibatomabunganabango,Tata
nabinoyalikoloakolimbisabinope.
15Kasisokobolimbisibatomabungamabangote,Tata
wabinoakolimbisamabungamabinote.
16Lisusu,ntangobozalikokilabilei,bózalanaelongiya
mawatelokolabatoyabokosi.Solonalobinabino:Bazali
nambanonabango.
17Kasiyo,ntangoozalikokilabilei,pakolamotónayo,
mpesukolaelonginayo;
18Eteokobimanabatotemponakokilabilei,kasiepaiya
Tatanayooyoazalinakobombana.
+19Bómibombatebilokoyamotuyanamabele,epai
nsɛlɛlɛnámatitiyanyamaebebisaka,mpeepaimiyibi
babukakampebayiba.
+20Kasibómibombabilokoyamotuyanalikoló,+epai
nsɛlɛlɛtonsɛlɛlɛebebisakate,+mpeepaimiyibibabukaka
tempebayibakate.
21Pambatéesikabomengonayoezali,motemanayope
ekozala.
22Poleyanzotoezaliliso.
23Kasisokolisolyayolizalimabe,nzotonayomobimba
ekotondanamolili.Nayango,sokipoleoyoezalikatina
yoezalimolili,moliliyangoezalimonenempenza!
24Motomokoteakokikosalelabankolomibale,mpo
akoyinamoko,mpeakolingamosusu;sokiteakosimba
moko,mpeakotyolamosusu.BokokikosalelaNzambe
mpebozwite.
25Yangowananalobiepaiyabino:Bokanisatempona
bomoinabino,ninibokolya,toninibokomela;tonainote
mponanzotonabino,oyobokolata.Bomoielekimisunite,
mpenzotoelekibilambate?
+26Talábandɛkɛyalikoló:mpobalonakate,mpe
babukakambumate,mpebasangisakateokatiyabibwɛlɛ;
nzokandeTatanabinoyalikolóazalikoleisabango.
Bolekibangomingite?
27Nanikatinabinonakokanisakaakokikobakisalipeko
mokonamolainaye?
28Mpemponaninibokanisakamponabilamba?Talá
bafololoyazamba,ndengeezalikokola;bazalikosala
mosalamakasite,mpebazalikobalusate.
29NzokandenazalikolobanabinoeteataSalomona
nkembonayemobimbaalatakilokolamokoyabaoyote.
30Yangowana,sokoNzambealatiboyematitiyaelanga,
eyeleloezali,mpelobiebwakamiokatiyalitumbu,
akolatisabinomingikolekate,Obinobondimimoke?
31Yangowana,bómibanzabanzatemponakolobaete:
“Tokolyanini?”to,Tokomelanini?to,Tokolatananini?
32(Mpoetebapaganubalukakansimayamakambooyo
nyonso:)mpoTatanabinoyalikolóayebietebozalina
mposayabilokooyonyonso.
33KasibolukalibosobokonzibwaNzambe,mpebosembo
bwaye;mpemakambomansomayemakobakisamaepai
yabino.
34Nayango,bókanisalobite,mpolobiekokanisa
makambonayangomoko.Mabenayangoekokimpona
mokolo.
MOKAPOYA7
1Bosambisate,pobosambisamate.
2Pambaténabosambisioyobokosambisa,
bokosambisama.
3Mpemponaniniozalikotalankasaoyoezalinalisoya
ndekonayo,kasiozalikotalatelikonzíoyoezalinalisona
yomei?
+4Tondengeniniokolobanandekonayoete:Tiká
nabimisalisonalisonayo;mpe,tala,likonzímokoezali
nalisonayomei?
5Yomokosi,bwakalibosolikonzínalisolyayomei;mpe
nansimaokomonapolelemponakobwakamwamokena
lisoyandekonayo.
+6Bopesateoyoezalimosantuepaiyabambwa,mpe
bobwakamayakanabinotelibosoyangulu,nokibanyata
bangonanseyamakoloyabango,mpebakobalukalisusu
mpebapasolabino.
7Senga,pebakopesabino;boluka,mpebokokuta;beta,
mpeekofungwamamponabino.
4

Matai
8Mpomotonyonsooyoazalikosɛngaazwaka;mpeye
oyoazalikolukaakuti;mpeekofungwamamponayeoyo
akobeta.
+9Tomotoninikatinabino,oyosokimwananaye
asɛngilimpa,akopesayelibanga?
10Tosokiasengimbisi,akopesayenyoka?
11Bongosokobino,bozalibatomabe,boyebikopesa
makabomalamuepaiyabanababino,Tatawabinooyo
azalinalolaakopesamingikolekamakambomalamuepai
yabaoyobazalikosengaye?
12Yangowanamakambonyonsooyobolingietebato
básalelabino,bósalakabongoepainabango.
13Bokotanaekukeyamoke,mpoekukeezalimonene,
mpenzelayamonene,oyoememakanalibebi,mpebato
mingibazalikokɔtakuna.
14Pambaté,ekukeezalimoke,penzelayamoke,oyo
ememakanabomoi,pebaoyobakokutayangobazalimoke.
+15Bókebanabasakoliyalokuta,oyobayakaepaina
binonabilambayabampate,kasinakatinabangobazali
bambwayazambaoyobazoka.
16Bokoyebabangonambumanabango.Bato
bayanganisakambumayavinyonanzubɛ,tofigiyanzubɛ?
17Kutuboyenzetenyonsoyamalamuebotakambumaya
malamu;kasinzeteyakobebaebotakambumamabe.
18Nzeteyamalamuekokikobotambumamabete,mpe
nzeteyakobebaekokikobotambumayamalamute.
19Nzetenyonsooyoebotakambumayamalamute,
bakatakayangompebabwakakayangonamɔtɔ.
20Yangowanananzelayambumayabangobokoyeba
bango.
21Motonyonsoteoyoalobiepaiyangai,Nkolo,Nkolo,
akokɔtaoBokonzibwalola;kasiyeoyoazalikosala
mokanoyaTatanangaioyoazalinalola.
22Batomingibakolobanangainamokolowana:Nkolo,
Nkolo,tosakolakinankombonayote?mpenankombona
yoobenganibademo?mpenankombonayoosalimisala
mingiyakokamwa?
23Mpenantangowananakolobaepainabangoete:
‘Nayebakibinoatamokolomokote.
+24Yangowana,motonyonsooyoakoyokamalobana
ngaioyo,+mpeakosalayango,nakokokanisayenamoto
yamayele,oyoatongakindakonayelikolóyalibanga.
25Mpembulaekiti,mpempelaeyaki,mpemipepeepeli,
mpeebetakilikololyandakowana;mpeekweakite:mpo
eteetongamakilikoloyalibanga.
26Mpemotonyonsooyoakoyokamalobamayemangai,
mpeasaliyangote,akokokananamotoyazoba,oyo
atongakindakonayelikoloyazelo.
27Mpembulaekiti,mpempelaeyaki,mpemipepeepeli,
mpeebetakilikololyandakowana;mpeekwei:mpe
bokweibwayangoezalakimonene.
28MpeesalemakieteYesuasilisakimalobaoyo,bato
bakamwakinamateyanaye.
29Mpoeteateyakibangolokolamotooyoazalina
bokonzi,kasilokolabakomelite.
MOKAPOYA8
1Ntangoakitakinangomba,ebeleyabatobalandakiye.
2Mpe,tala,motomokoyamabaayakimpeasambeliye,
alobi:Nkolo,sokoolingi,okokikopetolangai.
3MpeYesuasembolakilobokonayempeasimbakiye
mpealobi:"Nalingi;zalapeto.Mpembalamokomabana
yeepɛtolamaki.
4YéShWàalobinayé:«Talá,oyebisamototé;kasikende,
omilakisaepaiyanganga-nzambe,mpepesalikaboliye
Moseatindaki,mpoyalitatoliepaiyabango.
5MpentangoYesuakotinaKapernaume,mokonzimoko
yabasodaayakiepainaye.
+6Mpealobi:“Nkolo,mosalelinangaialalinandako,
azalinamaladiyaparalysie,mpeazalikonyokwama
makasi.”
7Yezualobinaye:"Nakoyakobikisaye."
+8Mokonziyabasodaayanolakimpealobakiete:“Nkolo,
nabongiteeteokɔtananseyandakonangai.
+9Mponazalimotooyoazalinabokonzi,mpenazalina
basodanansenangai.mpenamosusu:“Yaka,mpeye
akoya;mpenamosalelinangai:“Saláboye,mpeasali
yango.”
10TangoYesuayokakiyango,akamwakipealobinaba
oyobalandaki:"Yasolonalobinabino:Namonikondima
moneneboyete,atanaYisraelete."
11Mpenalobiepaiyabinoetebatomingibakoutanaɛsti
mpenawɛsti,mpebakofandaelongonaAbalayamampe
YisakampeYakobo,naBokonziyalikoló.
12KasibanayaBokonzibakobwakamalibandanamolili
yalibanda.
13MpeYesualobakinamokonziyabasoda:“Kende!mpe
lokolaondimi,boyeesalemaepaiyayo.Mpemosalelina
yeabikisamakinangongayangomoko.
14TangoYesuakotinandakoyaPetelo,amonimamaya
mwasinayealali,peazobelafièvre.
+15Mpeasimbakilobɔkɔnaye,mpefiɛvrɛelongwenaye,
mpeatɛlɛmakimpeasalelakibango.
16Ntangompokwaekómaki,bamemakiepainayebato
mingioyobazalakinabilimumabe.
17EkokakokokisamaoyoelobamakinamosakoliYisaya,
alobi:"Yemokoazwakibokononabisompeamemaki
bokononabiso."
18NzokandentangoYesuamonakiebeleyabato
nzinganzinganaye,apesakimotindoyakokendena
ngambomosusu.
19Mokomelimokoayaki,pealobinaye:"Molakisi,
nakolandayoesikanionsookokende."
20BongoYesualobinaye:"Bafokibazalinamabulu,
mpebandekeyalikolobazalinazumbu;kasiMwanawa
motoazalinaesikayakolalamotónayete.
21Mosusukatinabayekolinayealobinaye:"Nkolo,tika
ngailibosonakendekokundatatanangai."
22NzokandeYesualobinaye:"Landangai;mpebakufi
bakundabakufinabango.
23Mpentangoakɔtakinamasuwa,bayekolinaye
balandakiye.
24Mpe,talá,mopɛpɛmakasiebimakinambu,boye
masuwaezipamakinambonge.
25Mpebayekolinayebayakiepainayempebalamusiye,
balobi:"Nkolo,bikisabiso;tozalikokufa."
26Mpealobiepaiyabango:“Eebinobatoyabondimi
moke,mponaninibozalikobanga?Bongoatɛlɛmaki,mpe
apamelakimipɛpɛmpembu;mpeezalakinakimiamoko
monene.
+27Kasibatoyangobakamwakimpebalobakiete:“Moto
yandengenini,+atamipɛpɛmpembuezalikotosaye!
5

Matai
+28Mpentangoakómakinangámbomosusunambokaya
Bagergeseni,bakutanakinayemibaleoyobazalakina
bademo,bazalakikobimanamalita,nankandamakasi,+
mpomotomokotealekananzelawana.
29Mpe,tala,bagangaki,balobi:"Yesu,MwananaNzambe,
tozalinalikambonininayo?"oyeiawamponakonyokola
bisolibosoyantango?
30Mpeezalakimosikanabango,etongayangulumingi
ezalakikoleisa.
31Bongobademobabondelakiye:"Sokiobenganibiso
libanda,tikabisotokendenaetongayangulu."
32Mpealobinabango:“Bókende.”Mpentangobabimaki,
bakɔtakinaetongayangulu,mpe,talá,etongamobimbaya
nguluekitinamobulunaesikamokoyansenambu,mpe
ekufakinamai.
+33Mpebatooyobabatelakibangobakimaki,mpe
bakendakinaengumba,mpebayebisakimakambonyonso,
+mpemakambooyoekómelakibatooyobazalakina
bilimumabe.
34Mpe,tala,engumbamobimbababimakimpona
kokutananaYezu:mpentangobamonakiye,babondelaki
yeetealongwanabisikanabango.
MOKAPOYA9
1Mpeakɔtakinamasuwa,mpealekaki,mpeakómakina
engumbanayemoko.
2Mpe,tala,bamemeliyemotomokoyamaladiya
paralysie,alalinambeto.Mwana,zalánaesengo;masumu
nayoelimbisamayo.
3Mpe,talá,bakomelimosusubalobakinakatinabango
ete:“Motooyoazalikofinga.”
4MpeYesuayebakimakanisinabangoalobi:"Mpona
ninibozalikokanisamabenamitemanabino?
5Mpoezalipetekoleka,koloba:Masumunayo
elimbisami;tokolobaete:Tɛlɛmámpetambola?
6KasimpoeteboyebaeteMwananamotoazalinanguya
namabeleyakolimbisamasumu,(bongoalobinamobɛli
yaparalysie:)Tɛlɛmá,kamatambetonayo,mpekendena
ndakonayo.
7Mpeatɛlɛmaki,mpealongwakinandakonaye.
8Kasintangoebeleyabatobamonokiyango,bakamwaki,
mpebakumisakiNzambe,oyoapesakinguyayaboyeepai
yabato.
9MpentangoYesuazalakikobimakuna,amonakimoto
moko,nkombonayeMatai,afandinaesikaoyobazwaka
mpako.Mpeatɛlɛmaki,mpealandakiye.
10Mpeesalemakiete,ntangoYesuafandakinabileina
ndako,tala,bakangi-mpakomingimpebasumukibayaki
mpebafandakielongonayempebayekolinaye.
11Bafalisaibamoniyango,balobinabayekolinaye:“Mpo
naniniMolakisinabinoazalikolyaelongonabafutisi
mpakompebasumuki?”
12NzokandeYesuayokakiyango,alobinabango:"Bato
yanzotokolɔngɔnɔbazalinamposayamongangate,kasi
baoyobazalinamaladi."
13Kasibókendekoyekolaniniyangoelingikoloba:
Nalingikoyokelamawa,kasimbekate.
14BongobayekoliyaYoanebayakiepainaye,balobi:
"MponaninibisonáBafalisaitozalikokilabileimbala
mingi,kasibayekolinayobazalikokilabileite?"
15MpeYesualobinabango:"Banayandakoyalibala
bakokikolelantangonyonsooyomobaliyalibalaazali
elongonabango?kasimikoloekoya,ntangomobaliya
libalaakolongolamaepainabango,mpenansimabakokila
bilei.
16Motomokoteatieeteniyaelambayasikanaelambaya
kala,mpoeteoyoetiamakimponakotondisayango
elongolakautanaelamba,mpekopasukaekómimabe
koleka.
17Batobatyakampevinyoyasikanamilangiyakalate,
sokitemilangiepasuka,mpevinyoekosilampemilangi
ebebaka.
18Tangoazalakikolobanabangomakambooyo,talá,
mokonzimokoayakimpeasambeliye,alobi:"Mwanana
ngaiyamwasiakufisikoyo.
19MpeYesuatɛlɛmakimpealandakiye,mpebayekolina
yempebalandakiye.
20Mpe,tala,mwasimoko,oyoazalakinabokonoya
makilamibuzominamibale,ayakinsimanaye,mpe
asimbakinsɔngɛyaelambanaye.
21Mpomwasialobakinamotemanayeete:“Soki
nasimbakielambanaye,nakobika.”
22KasiYesuabalusakiyempentangoamonakiye,alobaki
ete:“Mwanamwasi,libɔndisama.kondimanayoesili
kobika.Mpemwasiyangoabikakiutangongawana.
+23MpentangoYesuakɔtakinandakoyamokonzi+
mpeamonakibabɛti-mibɛtimpebatobazalikosala
makɛlɛlɛ.
24Alobinabango:"Bópesaesika;Mpebasekakiyena
kotyola.
+25Kasintangobatobabimisakibango,akɔtakimpe
asimbakiyenalobɔkɔ,mpemosali-mwasiatɛlɛmaki.
26Mpelokumuyaeyeekendekiombokamobimbawana.
27MpentangoYesualongwakikuna,batomibaleoyo
bakufámisobalandakiye,bazalakikogangampekoloba
ete:“YoMwanayaDavidi,yokelabisomawa.”
28Tangoakotinandako,bakufámisobayakiepainaye.
Balobakinayeete:“Ee,Nkolo.”
+29Bongoasimbakimisonabangompealobakiete:
“Ezalanakondimanabinomponabino.”
30Mpemisomabangomafungwamaki;mpeYesuapesaki
bangoetindamakasiete:“Bótalaetemotomokoteayeba
yango.”
31Kasibango,ntangobakendaki,bapalanganisakilokumu
nayenambokamobimba.
32Ntangobazalakikobima,tala,bamemakiepainaye
motomokoyababaoyoazalakinazabolo.
+33MpentangobabenganakiZabolo,babaalobaki,mpe
ebeleyabatobakamwakimpebalobakiete:“Emonanaki
bongonaYisraeleatamokolomokote.”
34KasiBafalisaibalobi:"Abenganabademonanzelaya
mokonziyabademo."
35MpeYesuatambolakinabingumbampebamboka
nyonso,azalakikoteyanabasinagoganabango,mpe
kosakolaNsangoMalamuyaBokonzi,mpekobikisa
bokononyonsompebokononyonsokatinabato.
+36Kasintangoamonakiebeleyabato,ayokelakibango
mawa,+mpambatebalɛmbakinzotompebapalanganaki
lokolabampateoyobazangimobateliyampate.
37Bongoalobinabayekolinaye:"Mbumayambuma
ezalimingi,kasibasalibazalimoke;
6

Matai
38BondelabinobongoNkolowabobukimbuma,ete
atindabasaliokatiyabobukanibwaye.
MOKAPOYA10
1Mpeesilakikobengaepaiyayebayekolibayezomina
mibale,apesakibangonguyamponakobundisamilimoya
mbindo,mpoyakobenganabangolibanda,mpekobikisa
lolengeinsoyabokonompebokonobwalolengeinso.
2Sikawabankomboyabantomazominamibaleezalioyo;
Yaliboso,Simona,oyoabengamiPetelo,mpeAndre
ndekonaye;YakobomwanayaZebede,mpeYoanendeko
naye;
3Filipe,náBartolome;Toma,mpeMataimofutimpako;
YakobomwanayaAlfee,mpeLebae,oyonkombonaye
yalibotaezalakiTade;
4SimonaMokanana,náYudasiMosikariote,oyobatɛkaki
yempe.
5Yezuatindakibatozominamibalewanapealobina
bango:"Bókendenanzelayabapakanote,pebokotana
engumbamokoteyaBasamaliate.
+6Kasikendendeepaiyabampateoyoebungakina
ndakoyaYisraele.
7Mpentangobozalikokende,bósakola,bolobá:Bokonzi
yalikolóekómipene.”
+8Bóbikisabatoyamaladi,bópɛtolabatoyamaba,
bósekwisabakufi,bóbenganabademo.
+9Bópesawolotopalatatomotakotenakatiyambongo
nabino.
+10Tokokatansukimponamobembonayo,+bilamba
mibalete,sapatotolingendate,+mpomosaliabongina
bileinaye.
11Mpeombokatombokainsobokokota,tunananikatina
yangoabongi;mpebófandakunatiibokokendekuna.
12Mpentangobokokɔtanandakomoko,bópesayango
mbote.
13Mpesokindakoebongi,kimianabinoeyalikolona
yango.
14Mpeonsooyoakoyambabinote,toakoyokamaloba
mabinote,ntangobokobimalibandalyandakoto
engumbaena,ningisamputuluyamakolomabino.
15Solonazalikolobanabino:Ekozalamalamumingimpo
namokiliyaSodomompeyaGomolanamokoloya
kosambisamakolekamponaengumbayango.
16Tala,natindibinolokolabampateonteiyabambwaya
zamba:yangowanabozalanamayelelokolabanyoka,mpe
nambebatelokolabibenga.
17Nzokandebókebanabato,mpobakokababinona
mayangani,mpebakobɛtabinofimbonabasinagogana
bango;
18Mpebokomememalibosolyabaguverneursmpe
bakonzimpoyangai,mpoyalitatolilyabangompe
Bapaganu.
19Kasintangobakokababino,bókanisatendenge
bokolobatonini.
20Mpoezalibinotebozalikoloba,kasiMolimoyaTata
nabinooyoazalikolobakatinabino.
21Mpendekoakokabandekonaliwa,mpetatanamwana,
mpebanabakotelemanababotinabangompebakoboma
bango.
+22Mpebatonyonsobakoyinabinomponankombona
ngai,kasimotooyoakoyikampikotiinansukaakobika.
+23Nzokandentangobakonyokolabinonaengumbaoyo,
bókimanaengumbamosusu,mposolonazalikolobana
binoetebokokatisabingumbayaYisraeletetiiMwanaya
motoakoya.
24Moyekolialekinkolonayete,mpemosalelialekinkolo
nayete.
25Ekokimponamoyekoliazalalokolamolakisinaye,
mpemosalelilokolankolonaye.Sokibabengakinkolo
ndakoBeelezebube,bakobengabangolisusubatoyandako
naye?
26Nayango,bóbangabangoté,pambatéezalinaeloko
mokoteoyoezipami,oyoekobimate;mpeebombami,oyo
ekoyebanate.
+27Makambooyonazalikoyebisabinonamolili,bóloba
napole,+mpemakambooyobozalikoyokanamatoi,
bósakolanalikolóyabandako.
+28Mpebóbangatebaoyobabomakanzoto,kasibazali
nalikokiyakobomamolimoté.
+29Batekamakabamankɛkɛmibalenambongomokote?
mpemokowabangoakokweyateomabelekozangaTata
wabino.
+30Kasinsukiyamotónabinonyonsoetángamaki.
31Bobangabinoboyete,bozalinamotuyamingikoleka
bansosoebele.
+32Yangowana,motonyonsooyoakoyambolangai
libosoyabato,nakoyambolayempelibosoyaTatanangai
oyoazalinalikoló.
33Kasimotonyonsooyoakowanganangailibosoyabato,
nakowanganayempelibosoyaTatawangaioyoazalina
lola.
34Bokanisateetenayeikotindakimianamabele.
+35Mponayeikotɛmɛlamobalinatatanaye,mpemwana
mwasinamamanaye,mpebokilonayenabokilonaye.
+36Mpebangunayamotobakozalabatoyandakonaye
moko.
37Motooyoalingitatatomamakolekangaiabongina
ngaite.
38Mpeyeoyoakamatiekulusuyayete,mpealandingai,
abonginangaite.
39Yeoyoakokutabomoinayeakobungisayango,mpeye
oyoabungisakibomoinayemponangaiakozwayango.
40Motooyoayambibinoayambakangai,peyeoyo
ayambingaiayambakayeoyoatindakingai.
41Motooyoayambimosakolinankomboyamosakoli
akozwambanoyamosakoli;mpeyeoyoakoyambamoto
moyengebenenankomboyamotosemboakozwambano
yamotosembo.
42Mpeonsooyoakopesampoyakomelaepaiyamoko
wabanamikebayekopomokoyamaiyamalilibobelena
nkomboyamoyekoli,solonalobiepaiyabino,akobungisa
atamoketembanoyaye.
MOKAPOYA11
1MpeesalemakieteYesuasilakikotindikabayekolibaye
zominamibale,alongwakikunamponakoteyampe
kosakolaobingumbabyabango.
2Nzokande,ntangoYoaneayokakimisalayaKlistona
bolɔkɔ,atindakibayekolinayemibale.
3Mpealobinaye:"Ozalimotooyoasengelikoya,totozali
kozelamosusu?"
7

Matai
4Yezuazongiselibango:"BókendekolakisalisusuYoane
makambooyobozalikoyokapebomoni.
+5Batooyobakufámisobamonaka,mpebatɛngumi
bazalikotambola,batoyamababapɛtolami,mpebakufi-
matoibayokaka,bakufibasekwisami,mpebabolabasakoli
NsangoMalamuepainabango.
6Mpeepambolamiye,oyoakosilikatenangai.
7Mpentangobazalakikokende,Yesuabandakikolobana
ebeleyabatonantinayaYoane:“Bobimakinaesobempo
nakomonanini?Nzeteyanzeteoyoeninganinamopɛpɛ?
8Kasibobimakimponakotalanini?Motooyoalati
bilambayapɛtɛɛ?tala,baoyobalatibilambayapetebazali
nabandakoyabakonzi.
9Kasibobimakimponakotalanini?Mosakolimoko?iyo,
nalobiepaiyabino,mpekolekaprofeta.
10Mpoyeoyoekomaminantinanaye:“Tala,natindi
momemi-nsangonangailibosoyaelonginayo,oyo
akobongisanzelanayolibosonayo.”
11Solonazalikolobanabino:Katinabaoyobabotamina
basi,motomokoteoyoalekiYoaneMobatisi,abimaki.
12MpeutamikolomyaYoaneMobatisikinosikawa
bokonzibwalolabozalikonyokwamanamobulu,mpe
batobamobulubazwiyangonamakasi.
13PambatébasakolinyonsonáMibekobasakolakitiina
Yoane.
14Mpesokobolingikoyambayango,oyoezaliEliya,oyo
asengelakikoya.
15Motooyoazalinamatoyimponakoyoka,ayoka.
16Kasinanininakokokanisankolaeye?Ezalilokolabana
oyobafandinabazando,mpebazalikobelelabaningana
bango.
17Mpealobiete:“Tobetelibinomongongo,mpebobinite;
toleliepaiyabino,mpebolelite.
18Pambaté,Yoaneayakikoliapekomelate,pebalobi:
"Azalinazabolo."
+19Mwanayamotoayakikolyampekomɛla,mpebalobi
ete:“Talámotooyoazalikolyamingimpemomelivinyo,
moningayabakɔngɔli-mpakompebasumuki.”Kasi
bwanyaelongisaminabananaye.
20Bongoabandakikofingabingumbaoyomisalanaye
mingiyanguyaesalemaki,mpobabongolimitemate.
21Mawanayo,Korazini!mawanayo,Betesaida!mpo
sokimisalamyanguya,misalemakikatinayo,misalemaki
naTulompeSidone,mbɛlɛbayambolakikalanabilamba
yasakimpenamputulu.
22Nzokandenalobinabino:EkokaniselaTulonáSidone
namokoloyakosambisamakolekabino.
23Mpeyo,Kapernaume,oyootombwaminalola,okokita
nalifelo:mposokimisalaminene,misaleminayo,
misalemakinaSodomo,mbɛlɛetikalitiilelo.
24Nzokandenalobinabinoete,mokiliyaSodomaekozala
malamumingikolekanamokoloyakosambisamakoleka
mponabino.
25NatangowanaYesuayanolakipealobi:"EeTata,
Nkoloyalikolopeyamabele,natondiyo,poobombi
makambooyonabatoyamayelepeyamayele,peomonisi
yangonabanamike."
26BongoTata,pambatéemonanakimalamunamisona
yo.
27MakambomansomapesamiepainangainaTatawa
ngai.motomokoteayebiTata,longolaseMwana,mpeye
oyoMwanaalingikomoniselaye.
28Boyakaepaiyangai,binobansobosalakampebozalina
mikumbayakilo,mpenakopesabinobopemi.
+29Bókamataekanganelinangailikolónabino,mpe
yekolaepainangai;mponazalinabopɔlɔmpena
komikitisanamotema:mpebokozwabopemimpona
milimonabino.
+30Mpoekanganelinangaiezalipɛtɛɛ,mpemokumbana
ngaiezalipɛpɛlɛ.
MOKAPOYA12
1Natangowana,Yesualekisakinasabatanakatiya
mbuma;mpebayekolibayebazalakinanzala,mpe
babandakikobukamatoimambuma,mpekolia.
2KasintangoBafalisaibamonakiyango,balobinaye:
“Talá,bayekolinayobazalikosalamakambooyo
epesamelinzelateyakosalanamokoloyasabata.”
+3Kasiyealobakinabangoete:“Botángátemakambo
oyoDavidiasalakintangoayokakinzalampebatooyo
bazalakielongonaye.
4BoniakotakiondakoyaNzambe,mpealeilimpaya
kolakisa,oyoepesamakinzelatemponayekolia,mpe
mponabaoyobazalakielongonaye,kasikakampona
banganga-nzambe?
5TobotanginaMibekote,ndengenininamikoloya
sabatabanganga-nzambenatempelobabebisakasabata
mpebazangimbeba?
6Nzokandenalobinabino:Etenaesikaoyo,motomoko
alekitempelo.
7Kasisokoboyebakininieyeelingikoloba,nakoyoka
ngolu,mpembekate,bolingakitekokweisabatobazangi
mbeba.
8MpoMwanayamotoazaliNkoloyamokoloyasabata.
9Mpentangoalongwakikuna,akɔtakinasinagogana
bango.
10Mpe,tala,ezalakimotomokooyolobokolayeekauki.
Mpebatunakiyeete:“Ezalinanzelayakobikisanamikolo
yasabata?”mpobáfundaye.
11Mpealobakinabangoete:“Motoniniakozalakatina
bino,oyoakozalanampatemoko,mpesokiekweina
libulunamokoloyasabata,akosimbayangotempe
akotombolayangote?
12Bongomotoalekimpateboni?Yangowanaebongi
kosalamalamunamikoloyasabata.
13Bongoalobinamotoyango:"Sembolalobokonayo."
Mpeasembolakiyango;mpeezongisamakimobimba,
lokolalokolamosusu.
+14BongoBafarisaibabimakimpebapesakilikitampona
kotɛmɛlayemponandengeoyobakokikobomaye.
15KasintangoYesuayebakiyango,amilongolakikuna,
mpeebeleyabatobalandakiye,mpeabikisakibango
nyonso.
16Mpeapesakibangomitindoetebáyebisayete.
+17MpolikambooyoelobamakinamosakoliYisaya
ekokisama.
18Talamosaliwangai,oyonapono;molingaminangai,
oyomolimonangaiesepelinaye:nakotiamolimonangai
likolonaye,mpeyeakolakisabosambisinabapakano.
19Akobundate,akogangate;mpemotomokoteakoyoka
mongongonayenababalabala.
8

Matai
+20Akobukamongengeoyoebukanite,+mpelinoyo
ezalikobimisamilingaakobomate,+tiintangoakotinda
etumbumponakolonga.
21MpenankombonayeBapaganubakotiamotema.
+22Bongobamemakiepainayemotooyoakufámiso
mpebaba.
+23Mpebatonyonsobakamwakimpebalobakiete:“Oyo
azalimwanayaDavidite?”
+24KasintangoBafalisaibayokakiyango,balobakiete:
“Motooyoazalikobenganabademote,kasinanzelaya
Beelezebubemokonziyabademó.”
25MpeYesuayebakimakanisinabango,mpealobakina
bango:Bokonzinyonsooyoekabwaninayangomoko,
ekómimpamba.mpeengumbatondakonyonsooyo
ekabwaninayangomokoekotelemate.
26MpesokoSatanaabenganiSatana,akabwaninayemei;
Bokonzinayeekotelemandengenini?
27MpesokingainanzelayaBeelezebubenazali
kobenganabademo,bananabinobazalikobenganabango
nanzelayanani?yangowanabakozalabasambisibabino.
28KasisokonabenganibademonaMolimomwaNzambe,
ndeBokonzibwaNzambeboyeiepaiyabino.
+29Tondengeninimotoakokikokɔtanandakoyamoto
yamakasi,+mpekopunzabilokonaye,sokiakangiliboso
motoyamakasite?mpenansimaakobebisandakonaye.
30Motooyoazalielongonangaiteazalikotɛmɛlangai;
mpeyeoyoasangisielongonangaite,apalanganisaka.
31Yangowananalobinabino:Masumuyandengenyonso
mpeyakofingaekolimbisamaepaiyabato.
32Mpemotonyonsooyoakolobalilobamokompona
MwanayaMoto,akolimbisamaye:kasimotonyonsooyo
azalikolobamabenaMolimoMosantu,akolimbisamate,
tonamokilioyotonamokilioyoekoya.
33Sokosaláetenzeteezalamalamu,mpembumana
yangoezalamalamu;topenzeteebeba,pembumanaye
ebeba,ponzeteeyebananambumanaye.
34Onkolayabanyoka,ndengeninibokokikoloba
makambomalamu?mpoutanaebeleyamotemamonoko
elobaka.
35Motomalamuabimisakamakamboyamalamunakati
yabomengoyamotemanaye.
36Kasinalobiepaiyabino,Etelilobanyonsoya
mpambampambaoyobatobakoloba,bakopesantinana
yangonamokoloyabosambisi.
37Mponamalobamayookokweisama,mpenamaloba
mayookokweisama.
38BongobakomelimosusunáBafalisaibazongiselaki
bangoete:“Molakisi,tolingikomonaelemboepainayo.”
39Nzokandeayanolakibango:"Nkolamokoyamabempe
yaekoboezalikolukaelembo;+mpeelembomokote
ekopesamanayango,kasielemboyamosakoliYona.
+40MpolokolaYonaazalakimikolomisatonabutuna
libumuyabaleine;bongoMwananaMotoakozalamikolo
misatonabutumisatonamotemayamabele.
+41BatoyaNinivebakosekwanantangoyakosambisama
elongonankolaoyo,+mpebakokweisayango.mpe,tala,
mokomonenekolekaYonaazaliawa.
+42Mokonzi-mwasiyasudiakotɛlɛmanantangoya
kosambisamaelongonalibotaoyo,+mpeakokweisa
yango,mpoautakinansukayamabelemponakoyoka
bwanyayaSalomo;mpe,tala,motooyoalekiSalomoazali
awa.
43Sokielimoyambindoebiminamoto,atambolakana
bisikayakokauka,kolukabopemi,kasiakutakaatamoko
te.
44Bongoalobi:"Nakozonganandakonangaiesika
nabimaki;mpentangoakoya,akutiyangompamba,
ekɔmbɔlami,mpeekembisami.
+45Bongoakei,mpeazwibilimomosusunsambooyo
elekiyemokomabe,+mpebakɔtimpebafandikuna.Kutu
boyeekozalalisusuepaiyankolaoyoyankuna.
46Ntangoazalakinainokosololanabato,tala,mamanaye
mpebandekobayebatelemakilibanda,bazalakinamposa
yakosololanaye.
47Bongomokoalobinaye:"Tala,mamanayoná
bandekonayobatelemilibanda,bazalinamposaya
kosololanayo."
48Nzokandeazongiselakimotooyoayebisakiyeete:
“Mamanangaiazalinani?”mpebandekobangaibazali
banani?
49Mpeasembolakilobokolayeepaiyabayekolibaye,
mpealobaki:Talamamanangaimpebandekobangai!
50MpomotonyonsooyoakosalabolingibwaTatawa
ngaioyoazalinalola,yemokoazalindekomobali,ndeko
mwasi,mpemama.
MOKAPOYA13
1Kakamokolowana,Yesuabimakinandako,afandaki
pembeniyambu.
2Mpeebeleeneneesanganakielongoepaiyaye,boye
akendekiokatiyamasuwa,mpeafandaki;mpeebele
mobimbabatelemakiolibongo.
3Mpealobakimakambomingiepaiyabangonamasese,
kolobaka:Tala,molonimokoabimakimponakolona;
4Mpentangoalonaki,mbotomosusuekweaki
pembenipembeniyanzela,mpebandɛkɛbayakimpe
balyakiyango.
+5Bamosusubakweakinabisikayamabanga,epai
bazalakinamabelemingite.
6Mpentangomoiebimaki,bazikisamaki;mpelokola
bazalakinamisisate,bakauki.
7Mpebamosusubakweyakionteiyabanzube;mpe
banzubɛebimakimpeekangakibango.
8Kasimosusuekweakinamabeleyamalamu,mpeebotaki
mbuma,mosusumbalankama,mosusuntukumotoba,
mosusuntukumisato.
9Oyoazalinamatoyiyakoyoka,ayoka.
10Bongobayekolibayakimpebalobinaye:"Mponanini
ozalikolobanabangonamasese?"
11Yeayanolakipealobinabango:Pambatébapesakibino
koyebamabombamiyaBokonziyaLikolo,kasi
bapesamelibangote.
12Pambaté,motonyonsooyoazalinayango,akopesama
naye,peakozalanabilokomingikoleka.
13Yangowana,nazalikolobanabangonamasese.mpe
koyokakabayokite,mpebasosolite.
14MpenakatinabangoesakweliyaYisayaekokisami,
oyoelobi:Bokoyokanakoyoka,pebokososolate;mpe
bokomonobokomona,mpebokososolate.
+15Mpomitemayabatooyoekómimakasi,+mpematoi
nabangoelɛmbimponakoyoka,+mpemisonabango
ekangami;nokitentangomokotebakomonanamisona
bango,mpebakoyokanamatoyimabango,mpe
9

Matai
bakososolanamotemamwabango,mpebakobongwana,
mpenakobikisabango.
16Kasimisonayoepambolami,mpoezalikomona,mpe
matoinayo,mpoezalikoyoka.
17Mposolonazalikolobaepaiyabino,Baprofetampe
batosembomingibalingakikomonamakambomaye
bozalikomona,mpebamonokiyangote;mpempoya
koyokamakambomayeboyoki,mpeboyokiyangote.
18Bongobóyokaliseseyamoloni.
19Sokimotomokoayokililobalyabokonzi,mpeasosoli
yangote,ndemotomabeakoya,mpeakokangaoyo
elonamakinamotemanaye.Oyoezaliyeoyoazwaki
mbotopembeniyanzela.
20Kasiyeoyoayambakimombotonabisikayamabanga,
yeoyoayokililoba,peanonnaesengoayambiyango;
21Nzokande,azwimisisanayemokote,kasiazali
koumelamponamwantango.
22Yeoyoazwakimbotonakatiyanzube,yeoyoayokaka
liloba;mpekomibanzabanzayamokilieye,mpebokosi
bwabomengo,ekangamakaliloba,mpeakomikobota
mbumate.
23Kasiyeoyoayambakinkonaokatiyamabeleya
malamuazaliyeoyoayokakaliloba,peasosoliyango;oyo
mpeebotakambuma,mpeebotaka,mosusumbalankama
moko,mosusuntukumotoba,mosusuntukumisato.
+24Apesakibangolisesemosusu:“Bokonziyalikoló
ekokaninamotooyoalonakimbotoyamalamunaelanga
naye.
+25Kasintangobatobazalakikolala,mongunanaye
ayakimpealonakimatitimabenakatiyablé,mpe
akendaki.
26Kasintangombeliyangoebimakimpeebotakimbuma,
matitimabempeebimaki.
27Bongobasaleliyankolondakobayakipebalobinaye:
"Mokonzi,olonakimbotoyamalamunaelanganayote?"
Bongomatitimabeeutiwapi?
28Alobinabango:"Mongunamokoasaliboye."Basaleli
balobinayeete:“Bongoolingitókendekoyanganisa
bango?”
29Kasiyealobakiete:“Te;nokitentangobozali
koyanganisamatitimabe,bokolongolampebléelongona
yango.
+30Tikáetebangomibalebákolaesikamokotiintango
bakobukambuma,+mpenantangoyakobukambuma
nakolobanababukimbumaete:“Bóyanganisaliboso
matitimabempekangáyangonabitungamponakotumba
yango.
+31Apesakibangolisesemosusu:“Bokonziyalikoló
ezalilokolambumayamoutarde,oyomotoazwakimpe
alonakinaelanganaye.
32Mombotoyangoezalimokekolekambotonyonso,kasi
ntangoekoli,ezalimonenekolekakatiyamatiti,mpe
ekómakanzete,naboyeetebandɛkɛyalikolóbayaka
kolalanabitapenayango.
33Lisesemosusualobelakibango;Bokonziyalolaezali
lokolalevire,oyomwasiazwaki,mpeabombakinakatiya
meziremisatoyafarini,kinomobimbaekómakilevire.
34MakambomayemansoYezualobelakiebelenamasese;
mpekozangalisese,alobakinabangote.
35Ekokakokokisamaoyoelobamakinamosakoli:
"Nakofungolamonokonangainamasese;Nakoloba
makambooyoebombamakinakobombanautaebandeliya
mokili.
+36BongoYesuatindakiebeleyabatobákendempe
akɔtakinandako,mpebayekolinayebayakiepainaye
mpebalobiete:“Yebelelabisoliseseyamatitimabeya
elanga.”
37Yeazongiselakibango:"Motooyoalonimbotoya
malamuezaliMwanayamoto;
38Elangaezalimokili;mombotomalamubazalibanaya
bokonzi;kasimatitimabeezalibanabamotomabe;
39MongunaoyoalonakibangoezaliZabolo;kobuka
mbumaezalinsukayamokili;mpebabukimbumabazali
baanzelu.
40Bongolokolamatitimabeesangisamimpeezikisamina
moto;ekozalabongonansukayamokilioyo.
+41Mwanayamotoakotindabaanzelunaye,+mpe
bakoyanganisanabokonzinayebilokonyonsooyoezali
kosalamabe,+mpebatooyobasalakamabe;
+42Mpeakobwakabangonalitumbuyamɔtɔ,+ekolela
mpeekoswamino.
43Bongobayengebenebakongengalokolamoiobokonzi
bwaTatawabango.Oyoazalinamatoyiyakoyoka,ayoka.
44Lisusu,bokonzibwalolabozalilokolabomengo
ebombamioelanga;eyentangomotoazwi,abombaka,
mpemponaesengonayangoakeikotɛkabilokonyonso
oyoazalinayango,mpeasombielangayango.
+45Lisusu,Bokonziyalikolóezalilokolamotoya
mombongo,oyoazalikolukamayakayamalamu.
+46Tangoamonakiliyakamokoyamotuyamonene,
akendakikotɛkabilokonyonsooyoazalakinayango,mpe
asombakiyango.
+47Lisusu,Bokonziyalikolóezalilokolamonyama,oyo
ebwakaminambumpeesangisamakinalolengenyonso.
+48Bango,ntangoetondaki,bamemakinalibongo,mpe
bafandaki,mpebasangisakibilokoyamalamunakatiya
bambɛki,kasibabwakakioyoyamabemosika.
+49Ekozalabongonansukayamokili:baanzelu
bakobima,+mpebakokabolabatomabenakatiyabatoya
sembo.
+50Mpeakobwakabangonalitumbuyamɔtɔ,+ekolela
mpeekoswamino.
51Yezuazongiselibango:"Bososolimakambomaye
manso?Balobinayeete:“Ee,Nkolo.”
+52Bongoalobakinabangoete:“Yangowanamokomeli
nyonsooyoazalikoteyamamponaBokonziyalikolóazali
lokolamotooyoazalinkolondako,oyoabimisakana
ebombelonayebilokoyasikampeyakala.”
53MpeesalemakieteYesuasilisakimasesewana,
alongwakikuna.
54Mpentangoakomakinambokanaye,ateyakibangona
sinagoganabango,naboyeetebakamwaki,mpebalobaki
ete:“Motooyoazwibwanyaoyompemisalayanguyaoyo
eutiwapi?”
55Oyoazalimwanayamosali-mabayate?mamanaye
babengakayeMariate?mpebandekonaye,Yakobo,Yose,
Simo,mpeYuda?
56Mpebandekonayeyabasi,bangonyonsoelongona
bisote?Bongomotooyoazwimakambooyonyonsowapi?
57Mpebasilikakimponaye.KasiYesualobakinabango
ete:“Mosakoliazangalokumute,longolakakanamboka
nayempenandakonayemoko.”
10

Matai
58Mpeasalakimisalayanguyamingitekunanantinaya
bozangibondimibwabango.
MOKAPOYA14
1NatangowanaErodemokonziayokakilokumuyaYesu.
2Mpealobakinabasalelinaye:“OyoezaliYoane
Mobatisi;asekwiutanabakufi;mpeyangowanamisala
myanguyamilakisikatinaye.
+3MpoErodeakangakiYoanempeakangakiyempe
akɔtisakiyenabolɔkɔmponaErodia,mwasiyandekona
yeFilipe.
4MpoYoanealobakinayeete:“Epesamelinzelateete
ozalanaye.”
5Mpeelingakikobomaye,abangakiebeleyabato,mpo
batalakiyelokolaprofeta.
+6Nzokande,ntangoErodeekómakikobotama,mwana
mwasiyaErodeabinakilibosonabango,mpeasepelisaki
Erode.
7Nayangoalakakinandaieteakopesayenyonsooyo
akosenga.
+8Mpemamanayealakisakiyeliboso,alobakiete:“Pesá
ngaimotóyaYoaneMobatisinakatiyasanduku.”
9Mpemokonziayokakimawa:nzokandemponandai
mpebaoyobafandakielongonayenabilei,apesaki
mitindoetebápesayeyango.
10MpeatindakibatobákataYoanemotónabolɔkɔ.
+11Mpebamemakimotónayenakatiyambɛkimpe
bapesakimwanamwasiyango,mpeamemakiyangoepai
yamamanaye.
12Mpebayekolinayebayaki,mpebazwakinzotompe
bakundakiyango,mpebakendakikoyebisaYesu.
13TangoYesuayokakiyango,alongwakikunanamasuwa
naesikamokoyaesobe,mpetangobatobayokakiyango,
balandakiyenamakololibandayabingumba.
14MpeYesuabimaki,mpeamonokiebeleenene,mpe
ayokakimawaepaiyabango,mpeabikisakibabeliba
bango.
15Mpentangoekómakimpokwa,bayekolinayebayaki
epainayempebalobiete:“Oyoezaliesikayaesobe,mpe
ntangoeleki.bótikaebeleyabatobákendenabamboka,
mpebámisombabilei.
16NzokandeYesualobinabango:"Basengelikolongwa
te;bopesabangomponakolya.
17Mpebalobinayeete:“Awatozalinamampamitano
mpembisimibale.”
18Alobi:"Bómemabangoawaepainangai."
19Mpeatindakiebeleyabatobafandalikololyamatiti,
mpeakamatakimampamitano,mpembisimibale,mpe
atalakilikolo,apambolaki,mpeabukaki,mpeapesaki
mampanabayekolibaye,mpebayekolinaebele.
+20Mpebangonyonsobalyakimpebatondaki,mpe
bazwakibitenioyoetikalakinabakitungazominamibale
etondi.
21Mpebaoyobalyakibazalakimibalisokonkótomitano,
longolakakabasimpebana.
+22MpembalamokoYesuatindakibayekolinayebákɔta
namasuwa,mpebákendelibosonayenangámbomosusu,
ntangoazalakikotindaebeleyabatobákende.
23Mpentangoatindakiebeleyabato,amatakinangomba
mokomosikamponakosambela.
+24Kasimasuwaezalakisikoyonakatikatiyambu,
mbongeezalakikopumbwapumbwa.
25Mpenabokengeliyamineiyabutu,Yesuakendakiepai
nabango,kotambolakalikoloyambu.
26Tangobayekolibamonakiyeazalikotambolalikoloya
mbu,baninganaki,balobi:"Ezalielimo;mpebagangakina
bobangi.
27KasinambalamokoYesualobakinabango:"Bózala
naesengo;ezalingai;kobangate.
28Peteloayanolakiye:"Nkolo,sokiezaliyo,tingisangai
nayaepainayolikoloyamai."
29Mpealobakiete:“Yaka.”MpentangoPeteloakitakina
masuwa,atambolakilikoloyamai,mponakokendeepai
yaYesu.
30Kasintangoamonakimopɛpɛmakasi,abangaki;mpe
abandakikozinda,agangaki,alobi:Nkolo,bikisangai.
31MpembalamokoYesuasembolakilobokolaye,mpe
akangakiye,mpealobakinaye:Oyoyakondimamoke,
mponaniniozalakinantembe?
32Mpentangobakotakinamasuwa,mopepeesilaki.
+33Bongobatooyobazalakinamasuwabayaki
kosambelayempebalobakiete:“Yasolo,ozaliMwanaya
Nzambe.”
34Mpentangobakatisaki,bakómakinamokiliya
Genesarete.
+35Mpentangobatoyaesikawanabayebakiye,
batindakinambokamobimbawanazingazingampe
bamemakiepainayebatonyonsooyobazalakinamaladi;
+36Mpeabondelakiyeetebásimbakakansɔngɛya
elambanaye.
MOKAPOYA15
1BongobakomelináBafalisai,oyobazalakibatoya
Yerusaleme,bayakiepainaYesu.
2Mponaninibayekolinayobazalikobukamimesenoya
bankulutu?mpobasukolakamabokonabangotentango
bazalikolyamampa.
3Nzokandeazongiselakibango:"Mponaninibozali
kobukamobekoyaNzambenabonkokonabino?
+4MpoNzambeapesakimitindoete:“Kumisatatanayo
mpemamanayo.”
"
6Mpekokumisatatawayetomamawayete,akozalana
bonsomi.BoyebosalieteetindayaNzambeezalanantina
tenabonkokonabino.
7Binobakosi,Esayaasakolakimalamumponabino.
8Batobayebapusanipenepenenangainamonokomwa
bango,mpebakumisakangainambɛbumyabango;kasi
motemanabangoezalimosikanangai.
9Kasipambabasambelakangai,koteyakamponamateya
mitindomyabato.
10Mpeabengakiebeleyabatompealobakinabangoete:
“Bóyokampebósosola.
11Elokoekotaomonokoebebisakamotombindote;kasi
oyoebiminamonoko,yangoebebisakamoto.
12Bongobayekolinayebayakimpebalobinaye:"Oyebi
eteBafalisaibasilikakintangobayokakimalobaoyo?
13Kasiyeayanolakimpealobakiete:“Elonanyonsooyo
Tatanangaiyalikolóalonakite,ekolongolamanamisisa.”
11

Matai
14Tikabango:bazalakabakambiyabakufimiso.Mpe
sokomokufimisoakambakamokufimiso,bangomibale
bakokweanalibulu.
15BongoPeteloazongiseliye:"Yebelelabisoliseseoyo."
16Yezualobi:"Binopebozalinainonabososolite?
17Bososolinainote,eteelokonyonsoekotanamonoko
ekotiokatiyalibumu,mpeebwakamilibandaokatiya
mai?
18Kasimakambomayemazalikobimanamonokomazali
kobimautanamotema;mpebabebisakamotombindo.
19Pambaté,makanisimabe,kobomabato,pite,pite,
moyibi,motatoliyalokuta,kofingaNzambeebimakana
motema.
20Yangondemakambooyoekómisakamotombindo,kasi
kolyanamabɔkɔoyoesukolamite,ekómisakamoto
mbindote.
21BongoYesualongwakikuna,mpealongwakina
bambokayaTulompeSidone.
+22Mpe,talá,mwasimokoyaKananaabimakinamikili
wana,mpeagangakiepainaye:“EeNkolo,yoMwanaya
Davidi,yokelangaimawa;mwananangaiyamwasiazali
kotungisamamakasinazabolo.
23Kasiayanolakiyeatalilobamokote.Bayekolinaye
bayakimpebabondelakiye:“Tikayeakende;mpoazali
kolelansimanabiso.
+24Kasiyeayanolakimpealobakiete:“Natindamite
kasiepaiyabampateoyoebungakinandakoyaYisraele.”
25Bongomwasiayakikosambelayepealobi:"Nkolo,
sungangai."
26Kasiyeayanolakimpealobakiete:“Ebongitekozwa
limpayabanampekobwakayangoepaiyabambwa.”
+27Mpealobiete:“Solo,Nkolo:+Nzokandebambwa
balyakambumaoyoekweakanamesayabankolona
bango.”
28BongoYesuazongiseliye:"Eemwasi,kondimanayo
ezalimonene.Mpemwananayeyamwasiabikakiuta
ngongawanampenza.
29MpeYesualongwakikuna,mpeapusanakipenepenena
MbuyaGalilai;mpeamatakinangombamoko,mpe
afandakikuna.
30Mpeebeleeneneeyakiepaiyaye,kozalakaelongona
bangobayebazalakibatamboli,bakufámiso,baba,ba
bibɔsɔnɔ,mpebasusumingi,mpebabwakakibangonanse
namakoloyaYesu;mpeabikisakibango:
+31Naboyeeteebeleyabatobakamwaki,ntango
bamonakibababazalikoloba,bibɔsɔnɔbazalikobika,
bibɔsɔnɔbazalikotambolampebakufámisobazalikomona.
32BongoYesuabengakibayekolinayeepainayempe
alobakiete:"Nayokiebeleyabatomawa,mpoetebazali
nangaimikolomisato,mpebazalinaelokoyakolyate.
33Bayekolinayebalobinayeete:“Tosengelikozwabilei
mingiboyenaesobemponakotondisaebeleboye?”
34Yezualobinabango:"Bozalinamampaboni?"Mpe
balobi:“Sambo,mpemwambisimoke.”
35Mpeatindakiebeleyabatobafandanamabele.
36Mpeakamatakimampansambompembisi,mpe
apesakimatondi,mpeabukakiyango,mpeapesaki
bayekolinaye,mpebayekolinaebeleyabato.
+37Mpebangonyonsobalyakimpebatondaki,mpe
bazwakibitungansambooyoetikalakinabitungaoyo
ebukanaki.
38Mpebaoyobalyakibazalakimibalinkótominei,
longolakakabasimpebana.
39Mpeatindakiebeleyabato,mpeamatakimasuwa,mpe
akómakinamikiliyaMagdala.
MOKAPOYA16
1BafalisaimpeelongonaBasadukaibayaki,mpe
bamekakiyeetealakisabangoelemboutanalikolo.
2Azongiselakibango:"Sokimpokwaekomi,bolobakaete:
Ekozalamalamu;'
3Mpenantɔngɔ:“Ekozalantangoyamabelelo,mpo
likolóezalimotanempeezalikokita.”Obinobokosi,
bokokikososolaelongiyalola;kasibokokitekososola
bilembobyantango?
4Nkolayankunampeyaekoboelukakaelembo;mpe
elembomokoteekopesamaepaiyayango,kasielemboya
profetaYona.Mpeatikakibango,mpeakendaki.
5Mpentangobayekolibayebakomakinangambomosusu,
babosanakikozwalimpa.
6BongoYesualobinabango:"Bókebapebókebana
levireyaBafalisaipeyaBasadukai."
7Mpebazolobanakatinabango:"Ezalimpotozwilimpa
te."
8TangoYesuasosolakiyango,alobinabango:"Eebino
batoyakondimamoke,mponaninibozalikokanisakatina
bino,mpoetebomemakilimpate?
9Bososolinainote,mpebomikundolitemampamitanoya
batonkótomitano,mpebakitungabonibokamataki?
10Bongomampansamboyabatonkótominei,mpe
bakitungabonibozwakite?
11Bonibososoliteetenalobelakibinoyangotenantina
yalimpa,etebokebanalevireyaBafalisaimpeya
Basadukai?
12Bongobasosolakieteapesakibangotekokebanalevire
yamampa,kasinamateyayaBafalisaimpeyaBasadukai.
13NtangoYesuakómakinangámboyaKaisariaFilipi,
atunakibayekolinaye:“BatobalobakaetengaiMwanaya
motonazalinani?”
14Balobi:"BamosusubalobakaeteozaliYoaneMobatisi.
mpebasusu,Yilimia,tomokoyabasakoli.
15Alobinabangoete:“Kasibinobolobietenazalinani?”
16SimoPeteloayanolaki:"YoozaliKlisto,Mwanaya
Nzambeyabomoi."
17Yezuazongiseliye:"Opambolami,SimonaBarjona,
pambatémosunipemakilandeemonisakiyoyangote,
kasiTatanangaioyoazalinalola."
18Mpenalobilisusuepaiyayo,EteozaliPetelo,mpe
likololyalibangaliyenakotongaekleziayangai;mpe
bikukebyalifelobikolongayangote.
19Mpenakopesayobafungolayabokonziyalola:mpe
elokonyonsooyookokangisanamabeleekokangamana
lola:mpenyonsooyookofungolanamabeleekofungwama
nalola.
20Bongoapesakibayekolinayemitindoetebáyebisa
motomokoteeteazaliYesuKristo.
21Utantangowana,Yesuabandakikolakisabayekolina
ye,bonibonieteasengelikokendenaYelusaleme,mpe
konyokwamanamakambomingiyabankulutumpe
banganga-nzambebakonzimpebakomeli,mpekobomama
mpekosekwanamokoloyamisato.
12

Matai
22BongoPeteloakangakiyepeabandikopamelaye,alobi:
"Ezalamosikanayo,Nkolo;
23NzokandeabalukakimpealobinaPetelo:"Longwana
ngai,Satana;
24BongoYesualobakinabayekolinaye:"Sokimoto
alingikolandelangai,amiwanganayemoko,mpeamema
ekulusunayempealandangai."
+25Mpomotonyonsooyoalingikobikisabomoinaye
akobungisayango.
26Mpomotoakozwalitombanini,sokiazwimokili
mobimba,mpeabungisamolimonayemoko?tomoto
akopesanininaesikayamolimonaye?
27MpoMwanawamotoakoyanankemboyaTatawaye
elongonabanzelunaye;mpendeakopesambanonamoto
namotoengebenenamisalamyaye.
28Solonazalikolobanabino:Ezalinabatomosusuoyo
batɛlɛmiawa,oyobakomekaliwate,kinobakomona
MwanayaMotoazalikoyanabokonzinaye.
MOKAPOYA17
1Mpensimayamikolomotoba,YesuakangakiPetelo,
Yakobo,mpeYoanendekonaye,mpeamemakibangona
ngombamokomolaimosika.
2Mpeabongwanakilibosonabango:mpeelonginaye
ezalakikongengalokolamoi,mpebilambanayeezalaki
mpɛmbɛlokolapole.
3Mpe,tala,kunabamonanakiepaiyabangoMoizempe
Eliyakosololakaelongonaye.
4BongoPeteloayanolakinaYezu:"Nkolo,ezalimalamu
mponabisokozalaawa.mokomponayo,mokompona
Moize,mpemokomponaEliya.
+5Ntangoazalakinainokoloba,talá,lipatamokoya
kongɛngaezipakibango:mpetalámongongomokooyo
eutakinalipata,oyoelobakiete:“OyoazaliMwanana
ngaiyabolingo,oyonasepelinaye.bóyokaye.
6Tangobayekolibayokakiyango,bakweakinaelongi,
mpebabangakimakasi.
7BongoYesuayakipeasimbakibangopealobi:"Tɛlɛmá,
bóbangate."
8Mpentangobatombolakimiso,bamonakimotomokote,
longolaseYesu.
+9Ntangobazalakikokitalongwanangomba,Yesu
apesakibangomitindoete:“Bóyebisamotomokote
emonaneliyango,tiintangoMwanayamotoakosekwana
katiyabakufi.”
10Bongobayekolinayebatunakiye:"Bongomponanini
bakomelibalobieteEliyaasengelikoyaliboso?"
11Yezuazongiselibango:"Eliaakoyalibosope
akozongisabilokonionso."
12KasinazalikolobanabinoeteEliyaasilákoya,kasi
bayebakiyete,kasibasalakiyenyonsooyobalingi.
NdengemokompeMwanayamotoakonyokwamampona
bango.
13Bongobayekolibasosolakietealobelakibangonantina
yaYoaneMobatisi.
14Mpentangobakómakiepaiyaebeleyabato,mobali
mokoayakiepainaye,afukamakilibosonayempe
alobakiete:
15Nkolo,yokelamwananangaimawa:mpoazaliligboma
mpekotungisamamakasi:mpombalamingiakweakana
mɔtɔmpembalaminginamai.
16Mpenamemakiyeepaiyabayekolibayo,mpe
bakokakitekobikisaye.
+17BongoYesuayanolakimpealobakiete:“Eelibota
oyoezangikondimampeyamabe,nakozalaelongona
binotiintangoboni?”nakotikayompasitiintangoboni?
memayeawaepainangai.
18MpeYesuapamelakizabolo;mpealongwakiepainaye:
mpemwanaabikisamakiutangongawanampenza.
19BongobayekolibayakiepaiyaYesu,pebalobi:"Mpo
naninitokokakitekobenganayelibanda?"
20MpeYezualobinabango:"Nantinanabondimina
bino,mponazalikolobanabinosolo:Sokobozalina
kondimalokolambumayamoutarde,bokolobanangomba
oyo:Bolongwaawanaesikawana;mpeekolongola;mpe
elokomokoteekozalayakokokatempoyabino.
21Nzokandelolengeoyoebimakatekasinalosambompe
nakokilabilei.
22NtangobafandakinaGalile,Yesualobakinabangoete:
“Mwanayamotoakotɛkamanamabɔkɔyabato.
23Mpebakobomaye,mpeakosekwanamokoloyamisato.
Mpebazalakinamawamingikoleka.
24MpentangobakómakinaKapernaume,batooyo
bazalakikozwampakobayakiepaiyaPetelompebalobaki
ete:“Nkolonabinoazalikofutampakote?”
25Yealobi:"Ee!Tangoakotinandako,Yesuapekisakiye,
alobi:«Simo,okanisinini?bakonziyamabelebazwaka
momesenotompakoyabanani?yabananabangomoko,
toyabapaya?
26Peteloalobinaye:"Eutinabapaya."Yesualobinaye:
“Bongobanabazalinabonsomi.”
+27Nzokande,nokitósilikisabango,kendeombu,mpe
bóbwakansinga,mpekamatambisioyoekomataliboso;
mpentangookofungolamonokonaye,okokutaeteniya
mbongo:oyoekozwa,mpeekopesanabangomponangai
mpeyo.
MOKAPOYA18
1NatangowanabayekolibayakiepaiyaYezu,balobi:
"NanialekimonenenaBokonziyalikolo?"
2MpeYesuabengakimwanamokeepainaye,mpeatyaki
yenakatikatinabango.
3Mpealobaki:Solonalobiepaiyabino,Sokobobongwani
te,mpebokomilokolabanamike,bokokotateoBokonzi
bwalola.
4Yangowana,motonyonsooyoakomikitisalokola
mwanamokeoyo,yemokoazalimonenenaBokonziya
Likolo.
5Mpeoyoakoyambamwanamokeyaboyeonkomboya
ngai,ayambingai.
+6Kasioyoakosilikisamokoyabanamikeoyobandimeli
ngai,ezalakimalamumponayeetebákangisalibangaya
konikanankingonaye,mpebázindayenabozindoya
mbu.
7Mawanamokilinantinayamasumu!mpoesengeli
esengelikozalaetemasumueya;kasimawamponamoto
oyonanzelanayembebaeyei!
8Yangowanasokolobokolayotolokolonayoesaliyo
mabe,katayango,mpebwakayangomosikanayo:ezali
malamukolekamponayokokotanabomoikotelemato
kolɛmba,naesikayakozalanamabokomibaletomakolo
mibalemponakobwakamanamotoyaseko.
13

Matai
+9Mpesokolisonayoesaliyomabe,longolayangompe
bwakayangomosikanayo.
10Bokebaetebótyolamokoteyabanamikeoyo;mpo
nalobiepaiyabino,Etenalolabanzelunabangobatalaka
ntangonyonsoelongiyaTatanangaioyoazalinalola.
11MpoMwanayamotoayeikobikisaoyoebungaki.
12Bokanisindengenini?sokomotoazalinabampate
nkamamoko,mpemokonayangoabunginzela,atiki
ntukulibwanalibwate,mpeakeinabangomba,mpe
alukakaoyoebungakinzela?
13Mpesokoezalieteakutiyango,solonalobiepaiyabino,
asepelakaminginampatewana,kolekayantukulibwana
libwaoyoebungakite.
14BoyeezalitemokanoyaTatanabinooyoazalinalola,
etemokoyabanamikeoyoakufa.
15Lisususokindekonayoasaliyomabe,kendekoyebisa
yelibunganayekatinayonáyemoko.
16Kasisokialingikoyokayoté,kendenayomokoto
mibalelisusu,mponamonokoyabatatolimibaletomisato,
lilobanyonsoekokakokangama.
17Mpesokoakoboyakoyokabango,yebisayangona
eklezia.
18Solonazalikolobanabino:Nyonsooyobokokangisana
mabele,ekokangamanalola.
19Nalobilisusuepaiyabinoetesokomibalekatinabino
bakoyokananamabelenantinayalikambonyonsooyo
bakosenga,ekosalemamponabangonaTatanangaioyo
azalinalola.
+20Mpoepaikunabatomibaletomisatobayanganina
nkombonangai,+nazalikunanakatikatinabango.
21BongoPeteloayakiepainayepealobi:"Nkolo,mbala
bonindekonangaiakosalangailisumu,penakolimbisa
ye?"kinombalansambo?
22Yezualobinaye:"Nalobinayoté,Tiimbalansambo;
23Yangowanabokonziyalolaekokanisinamokonzi
moko,oyoalingakikozwamotuyayabasalibaye.
24Mpeebandakikotanga,bamemakimokoepainaye,oyo
ezalakinanyongoyayetalantankotozomi.
+25Kasilokolaasengelakikofutate,nkolonayeatindaki
etebátɛkaye,mpemwasinaye,bananaye,mpebiloko
nyonsooyoazalakinayango,mpebáfutaye.
"
+27Bongonkoloyamosaleliwanaayokelakiyemawa,
mpeafungolakiyempealimbisakiyenyongo.
28Nzokandemosaleliyangoabimaki,mpeakutakimoko
nabaninganayebaombo,oyoazalakinanyongoya
mbongonkamamoko(1000000000).
+29Mpemoninganayemosaleliakweakinamakolona
yempeabondelakiyeete:“Yamotemamolaiepainangai,
mpenakofutayonyonso.”
30Mpealingite,kasiakendakimpeabwakakiyena
boloko,kinoakofutanyongo.
+31Bongontangobaninganayebasalibamonaki
makambooyoesalemaki,bayokakimawamingi,mpe
bayakikoyebisankolonabangomakambonyonsooyo
esalemaki.
+32Bongonkolonaye,nsimayakobengaye,alobakina
yeete:“Eemosalelimabe,nalimbisiyonyongonyonso
wana,mpoozalakikosɛngangai.
33Yompeosengelakitekoyokelamoninganayomosaleli
mawa,ndengengainayokelakiyomawa?
34Mpenkolonayeasilikaki,mpeapesakiyeepaiya
banyokoli,kinoakofutanyonsooyoesengelakinaye.
35BoyendengemokoTatawangainalolaakosalampe
epaiyabino,sokobokolimbisateutanamitemanabino
mokonamokondekonayemabungamabango.
MOKAPOYA19
1MpeesalemakieteYesuasilisakimalobamaye,
alongwakinaGalile,mpeakómakinamikiliyaYudeana
ngámbomosusuyaYordani;
2Mpeebeleenenebalandakiye;mpeabikisakibangokuna.
3Bafalisaimpebayakiepainaye,komekakaye,mpe
balobinaye:"Ekokikozalaetemobaliatikamwasinaye
mponamakambonyonso?"
4Mpeayanolakibangompealobakinabangoete:
“Botángáteetemotooyoasalakiyangonaebandeliasali
bangomobalimpemwasi.
+5Mpealobakiete:“Mponayango,mobaliakotikatata
námama,mpeakokangamanamwasinaye.
6Yangowanabazalilisusumibalete,kasimosunimoko.
Yangowana,oyoNzambeasangisiesikamoko,moto
akabolayangote.
7Balobinaye:"MponaniniMoizeapesakimitindoete
apesamokandayakobomalibalampealongolaye?
8Alobinabango:"Moizeapesakibinonzelayakotika
basinabinomponabokasiyamitemanabino.
9Mpenalobinabino:Motonyonsooyoatikimwasinaye,
longolasesokomponapite,mpeabalamosusu,asali
ekobo.
10Bayekolinayebalobinaye:"Sokilikamboyamobali
ezalibongonamwasinaye,ezalimalamutekobala."
"​
12Pambatéezalinabaeunuquesmosusuoyobabotamaki
nalibumuyamamanabango.Yeoyoazalinamakokiya
kozwayango,azwayango.
13Bongobamemakibanamikeepainaye,poatiamaboko
nayelikolonabangopeabondela.
14NzokandeYezualobi:"Tikabanamike,pepekisa
bangotebayaepainangai.
15Mpeatyakimabokomayelikololyabango,mpe
alongwakikuna.
16Mpe,tala,mokoayakimpealobiepaiyaye:“Molakisi
malamu,likamboniniyamalamunakosala,etenakoka
kozalanabomoiyaseko?
17Mpealobinaye:"Mponaniniozalikobengangaimoto
malamu?"motomokoyamalamuazalitebobelemoko,
elingikolobaNzambe:kasisokiolingikokotanabomoi,
totelámitindo.
18Alobinaye:"Nani?"Yesualobaki:Okobomate,
Okosalaekobote,Okoyibate,Okopesalitatoliyalokutate.
19Kumisatatanayonámamanayo.
20Elengemobalialobinaye:"Makambooyonyonso
nabombakiutabomwananangai.
21Yezualobinaye:"Sokiolingikozalayakokoka,kende
kotekaoyoozalinayango,pepesanababola,peokozala
nabomengonalola.
+22Nzokande,ntangoelengemobaliyangoayokakililoba
yango,akendakinamawa,mpoazalakinabilokomingi.
23BongoYesualobinabayekolinaye:"Yasolonazali
kolobanabino:MotoyabozwiakotanaBokonziyalikolo
nampasi."
14

Matai
24Mpelisusunalobiepaiyabino:Ezalipetempona
kamelakolekanalisoyantonga,kolekamponamotoya
bozwikokotaoBokonzibwaNzambe.
25Tangobayekolinayebayokakiyango,bakamwaki
mingi,balobi:"Bongonaniakokikobikisama?"
26KasiYesuatalakibangopealobinabango:"Epaiya
batolikambooyoekokikosalemate;kasiepaiyaNzambe
makambonyonsoekokikosalema.
27BongoPeteloayanolakinaye:"Tala,totikinionsope
tolandiyo;bongotokozalananini?
28MpeYezualobinabango:Solonalobinabino,Etebino
bayebolandingai,nabozongisisikantangoMwanaya
motoakofandanakitiyabokonziyankembonaye,bino
pebokofandanakitiyabokonzizominamibale,
kosambisamabotazominamibaleyaYisraele.
29Mpemotonyonsooyoasundolakibandako,tobandeko
mibali,tobandekobasi,totata,tomama,tomwasi,tobana,
tomabele,mpoyankombonangai,akozwambalankama
moko,mpeakozwalibulayabomoiyaseko.
30Kasibatomingioyobazalilibosobakozalabatoya
nsuka;mpeyansukabakozalayambo.
MOKAPOYA20
+1MpoBokonziyalikolóezalilokolamotooyoazali
nkolondako,oyoabimakinantɔngɔntɔngɔmpona
kofutelabatonaelanganayeyavinyo.
2Mpentangoayokanakielongonabasalimponambongo
yasantimemokonamokolo,atindakibangooelanganaye
yavinyo.
+3Mpeabimakinangongayamisato,mpeamonakibato
mosusubatɛlɛmimpambanazando.
4Mpealobakiepaiyabango;Bokendempenaelangaya
vinyo,mpenakopesabinonyonsooyoezalimalamu.Mpe
bakendakinzelanabango.
+5Abimakilisusunangongayamotobampeyalibwa,
mpeasalakimpebongo.
6Penepenenangongayazominamoko,abimaki,mpe
akutakibatomosusubatelemimpamba,mpealobina
bango:“Mponaninibotelemiawamokolomobimba
bosalakamosala?
7Balobinaye:"Mpomotomokoteazwibisonamosala."
Alobinabangoete:“Bókendempenaelangayavinyo;
mpeoyoezalisembo,yangobokozwa.
8Bongontangompokwaekómaki,nkoloyaelangaya
vinyoalobakinakapitanaye:“Bingábasalimpepesa
bangolifutinabango,kobandanaoyoyansukatiinaoyo
yaliboso.”
9Mpentangobayakibayebazwamakinamosalapenepene
nangongayazominamoko,bazwakimotonamoto
mbongomoko.
10Kasintangobatoyayambobayaki,bakanisakiete
basengelakikozwamingi;mpendengemokobazwaki
motonamotombongomoko.
11Mpentangobazwakiyango,bamilelakimpona
mobateliyandako;
12Alobi:"Batoyansukabasalikakangongamoko,mpe
okomisibangokokokananabiso,baoyotomemakibozito
mpemolungeyamokolo."
13Kasiyeayanolakimokonabango:"Moninga,nazali
kosalayomabete.
14Kamataoyoezaliyayo,mpekendenzelanayo:
nakopesanaoyoyansuka,kutulokolaepaiyayo.
15Ezalinandingisatemponangainasalaoyonalingina
oyoyangai?Lisonayoezalimabe,mponazalimalamu?
16Bongobatoyansukabakozalayaliboso,mpebaoyoya
libosobakozalanansuka,mpobatomingibabengami,kasi
baponamimoke.
17MpeYesuamatakinaYerusalemeakatibayekolizomi
namibalenanzela,pealobinabango.
18Tala,tozalikomataoYelusaleme;mpeMwanawa
Motoakotekamaepaiyabanganga-nzambebakonzimpe
bakomeli,mpebakopesayeetumbuyaliwa;
19Mpeakopesayenamabokoyabapakanompona
kosekayempekofingayempekobakayenaekulusu.
+20BongomamayabanayaZebedeelongonabananaye
yamibaliayakiepainaye,kosambelayempekosɛngaye
elokomokoboye.
21Alobinaye:"Olinginini?"Alobinayeete:“Tikabana
nangaimibaleoyobafanda,mokonalobɔkɔnayoya
mobali,mpemosusunalobɔkɔnayoyamwasi,nabokonzi
nayo.”
22KasiYesuayanolakipealobi:"Boyebiteninibozali
kosenga."Bokokikomelanakɔpɔoyonakomela,mpe
kobatisamanalibatisioyonabatisaminayango?Balobina
yeete:“Tokoki.”
+23Mpealobinabangoete:“Bokomelampenzakɔpɔna
ngai,mpebokobatisamanalibatisioyonabatisamina
yangoepesaminabaoyoTatanangaiabongisamimpona
bango.
24Mpentangozomibayokakiyango,bayokakinkanda
mponabandekomibale.
25KasiYesuabengakibangoepainayempealobakiete:
“Boyebietebakonziyabapakanobazalikoyangelabango,
mpebatominenebazalikoyangelabango.”
+26Kasiekozalabongoteepainabino,kasimotonyonso
oyoalingikozalamonenekatinabino,azalamosalelina
bino;
27Mpemotonyonsooyoalingikozalamokonzikatina
bino,azalamosalelinabino.
28Mwanayamotoayakitemponakosalelama,kasimpo
nakosalela,mpekopesabomoinayelokolalisikompona
batomingi.
29MpentangobazalakikolongwanaYeriko,ebele
monenebalandakiye.
+30Mpe,talá,batomibaleoyobakufámisobafandi
pembenipembeniyanzela,ntangobayokakieteYesuazali
koleka,bagangakiete:“EeNkolo,yoMwanayaDavidi,
yokelabisomawa.”
+31Mpeebeleyabatobapamelakibango,+mpo
bafandakinyɛɛ,+kasibazalakikogangamingi:“EeNkolo,
yoMwanayaDavidi,yokelabisomawa.”
32MpeYesuatɛlɛmaki,mpeabengakibangompealobaki
ete:“Bolingietenasalelabinonini?”
33Balobinaye:Nkolo,mpomisonabisoefungwama.
34BongoYesuayokelakibangomawampeasimbakimiso
nabango.
MOKAPOYA21
1MpentangobapusanakipenepenenaYelusaleme,mpe
bakómakinaBetefage,naNgombayaOlive,Yesuatindaki
bayekolimibale.
15

Matai
+2Olobinabangoete:“Bókendenambokaoyoezalina
ngámbonabino,mpembalamokobokokutampundaoyo
bakangi,mpemwanayampundaelongonaye.
3Mpesokomotomokoalobiesengeliepaiyabino,
bokoloba,Nkoloazalinamposayabango;mpembala
mokoakotindabango.
4Nyonsowanaesalemakimpoeteekokisamaoyo
elobamakinamosakoli.
5YebisamwanamwasiwaSiona:Tala,Mokonzinayo
akoyaepainayo,nabopɔlɔ,mpeafandinampunda,mpe
mwanayampunda.
6Bongobayekolibakendaki,mpebasalakindengeYesu
apesakibangomitindo.
+7Mpebamemakimpundampemwanayampunda,mpe
balatibilambanabango,mpebatyakiyelikolónayango.
8Mpeebeleenenempenzaetandolakibilambamyabango
onzela;basusubakatakibitapenabanzete,mpebabwakaki
yangonanzela.
+9Mpeebeleyabatooyobazalakikokendeliboso,mpe
oyobazalakikolanda,bazalakikogangaete:“Hosanaepai
yaMwanayaDavidi.Hosannanaoyoelekilikoló.
10NtangoakómakinaYerusaleme,batonyonsoya
engumbabaninganakimpebalobi:“Oyoazalinani?”
11Bongoebeleyabatobalobi:"Yesuezalimosakoliya
NazareteyaGalile."
+12MpeYesuakɔtakinatempeloyaNzambe,mpe
abenganakibatonyonsooyobazalakikotɛkampekosomba
bilokonatempelo,mpeabukakibamesayabatooyo
bazalakikotɛkambongompebakitiyabatooyobazalaki
kotɛkabibenga.
13Mpealobinabango:"Ekomami:Ndakonangai
ekobengamandakoyalosambo;kasibokómisiyango
libuluyamiyibi.
14Mpebakufámisompebatɛngumibayakiepainayena
tempelo;mpeabikisakibango.
+15Mpentangobanganga-nzambebakonzimpebakomeli
bamonakimakamboyakokamwaoyoazalakikosala,+
mpebanabazalikoganganatempelompekolobaete:
“HosanaepaiyaMwanayaDavidi;basepelakimingite,.
16Mpealobinaye:"Oyokininibatooyobazalikoloba?"
MpeYesualobakinabangoete:“Iyo;botángiatamokolo
mokoteete:“Osilisakimasanzolinamonɔkɔyabanamike
mpeyabanaoyobamɛlakamabɛlɛ?”
17Mpeatikakibango,mpeabimakinaengumbaoBetania;
mpeafandakikuna.
+18Nzokandenantɔngɔ,ntangoazalakikozongana
engumba,ayokakinzala.
19Mpentangoamonakinzeteyafiginanzela,akómaki
epainayango,mpeamonakielokomokotelikolóna
yango,kakankasa,mpealobakinayangoete:“Tiká
mbumamokoteekolanayobandalibela.”Mpenambala
mokonzeteyafigiekauki.
20Tangobayekolibamoniyango,bakamwaki,balobi:
"Nzeteyafigiekaukinoki!
21Yezuazongiselakibango:"Yasolonalobinabino:
Sokobozalinakondima,pebozalinantembete,bokosala
kakateoyoesaleminanzeteyafigi,kasilisususoki
bokolobanangombaoyo:Bolongolama.",mpe
bóbwakamanambu;ekosalema.
22Mpemakambomanso,mansobokosengaolosambo,
bondimi,bokozwa.
23Mpentangoakotakinatempelo,banganga-nzambe
bakonzimpemikólóyabatobayakiepainayentango
azalakikoteya,mpebalobakiete:“Ozalikosalamakambo
oyonabokonzinini?”mpenaniapesakiyobokonziboye?
24Yezuazongiselibango:"Ngaipenakotunabino
likambomoko,oyosokiboyebisingai,ngaimpe
nakoyebisabinonanguyanininazalikosalamakambo
oyo."
25BatisimoyaYoane,eutakiwapi?utanalikoló,toya
bato?Mpebakanisakibangomei,balobi:“Sokitolobi:
“Eutinalikoló.”akolobanabisoete,mponanini
bondimakiyete?
26Kasisokotokoloba:Yabato;tobangakabato;mpobato
nyonsobasimbakaYoanelokolamosakoli.
27BongobazongiselakiYesupebalobi:"Tokokikoyeba
yangote."Mpealobakinabangoete:“Ngaimpe
nakoyebisabinotenanguyanininazalikosalamakambo
oyo.”
28Kasibinobokanisinini?Mobalimokoazalakinabana
mibaleyamibali;mpeayakiepaiyamotoyaliboso,mpe
alobakiete:“Mwanamobali,kendekosalalelonaelanga
nangaiyavinyo.”
29Yeayanolakipealobi:"Nalingite;
30Mpeayakiepaiyaoyoyamibale,mpealobakimpe
bongo.Mpeayanolakimpealobakiete:“Nazalikokende,
nkolo,mpeakendakite.”
31Nanikatinabangomibaleasalakimokanoyatatanaye?
Balobinayeete:“Motoyaliboso.”YéShWàalobina
bango:«Yasolo,nalobinabino:Babukimpakonábasiya
ndumbabakeilibosonabinonaBokonziyaNzambe.”
32PambatéYoaneayakiepainabinonanzelaya
boyengebene,pebondimakiyete:kasibafutimpakope
bandumbabandimakiye.
33Yokalisesemosusu:Ezalakinankolondakomoko,
alonakielangayavinyo,mpeakangakiyangozingazinga,
atimolakiesikayakokatisavinyonakati,mpeatongaki
ndakomolai,mpeatikakiyangoepaiyabasalibilanga,
mpeakendakinambokamokoyamosika.
+34Mpentangontangoyambumaekómakipene,atindaki
basalelinayeepaiyabasali-bilanga,+etebázwambuma
nayango.
35Mpebasalibilangabakangakibasalelinaye,mpe
babɛtakimoko,mpebabomakimosusu,mpebabomaki
mosusumabanga.
36Lisusu,atindakibasalimosusukolekaoyoyaliboso,
mpebasalakibangompebongo.
37Kasinansukaatindakimwananayeepainabango,
alobi:"Bakopesamwananangailimemya."
+38Kasintangobasalibilangabamonakimwanayango,
balobakiete:“Oyoazalimosangoliyalibula;yaka,toboma
ye,mpetokangalibulanaye.
39Mpebakangakiye,mpebabwakakiyelibandayaelanga
yavinyo,mpebabomakiye.
40Tangonkoloyaelangayavinyoakoya,akosalaninina
basalibilangawana?
41Balobinaye:"Akobebisabatomabewananamawa,
mpeakopesaelanganayeyavinyoepaiyabasalibilanga
mosusu,oyobakopesayembumanabilekonayango."
42Yezualobinabango:"Botangiatamoketenamakomi:
"Libangaoyobatongibaboyaki,yangondeekómimotóya
nsɔngɛ.
16

Matai
43Yangowananalobinabino:BokonziyaNzambe
ekolongolamaepainabino,mpeekopesamanaekolo
mokooyoekobotambumanayango.
+44Mpemotonyonsooyoakokwealikolóyalibangaoyo,
akobukana,kasimotonyonsooyoekokwealikolónaye,
ekonikayempoekómamputulu.
45Mpentangobanganga-nzambebakonzimpeBafalisai
bayokakimasesenaye,bamonakietealobelakibango.
+46Kasintangobalukakikotyayemabɔkɔ,babangaki
ebeleyabato,+mpambatebazwakiyelokolamosakoli.
MOKAPOYA22
1MpeYesuayanolakimpealobelakibangolisusuna
masesempealobaki:
+2Bokonziyalikolóezalilokolamokonzimoko,oyo
apesakimwananayelibala.
+3Mpeatindakibasalelinayebábengabatooyo
babengisakibangonalibala.
4Lisusu,atindakibasalimosusu,alobi:"Bóyebisabaoyo
babengami:Tala,nabongisibileinangaiyampokwa.
5Nzokandebapesakiyangopete,mpebakendaki,mokona
fermenaye,mosusunabilokonayeyamombongo.
6Mpebatikalibakangakibasalibaye,mpebabondelaki
bangonankanda,mpebabomakibango.
+7Kasintangomokonziayokakiyango,asilikaki,+mpe
atindakimampinganaye,mpeabomakibabomiwana,mpe
atumbakiengumbanabango.
8Bongoalobakinabasalelinayeete:“Libalaesili,kasi
baoyobabengisamakibabongite.”
9Bongobokendeokatiyabanzelaminene,mpebato
mingilokolabokokuta,bóbengamponalibala.
10Bongobasaleliwanababimakinabanzelaminene,mpe
basangisakibatonyonsooyobakutaki,ezalamabetoya
malamu.
11Mpentangomokonziakɔtakimponakotalabapaya,
amonakikunamobalimokooyoalatakielambayalibalate.
12Mpealobinaye:"Moninga,ndengeniniokotiawana
elambayalibalate?Mpeazalakikolobate.
+13Bongomokonzialobakinabasaleliete:“Bókangaye
lobɔkɔmpemakolo,mpebólongolayempebóbwakayena
moliliyalibándá;ekozalanakolelampekoswamino.
14Mpobatomingibabengami,kasibatomokende
baponami.
15BongoBafalisaibakendaki,mpebazwakitolimpona
kokangisayenamalobanaye.
16MpebatindibayekolinabangoelongonaBaerode,
balobi:"Molakisi,toyebieteozalimotoyasolompeozali
koteyanzelayaNzambenabosolo,mpeozali
komibanzabanzamponamotomokote.
17Yebisábiso:Okanisinini?Ezalinanzelayakopesa
mpakoepaiyaKaisala,tote?
18KasiYesuamonakimabenabango,pealobi:"Bino
bokosi,ponaninibozalikomekangai?
19Lakisangaimbongoyampako.Mpebamemeliye
mbongomoko.
20Mpealobinabango:"Ekekooyompemakomioyo
ezaliyanani?"
21Balobinaye:"YaKaisala."Bongoalobakinabangoete:
“BópesanaKaisalamakamboyaKaisala;mpeepaiya
NzambemakambomazaliyaNzambe.
22Ntangobayokakimalobamaye,bakamwaki,mpe
batikakiye,mpebakendaki.
+23Kakanamokoloyango,Basadukai,oyobalobakaete
lisekwaezalite,bayakiepainayempebatunakiyeete:
24Alobiete:“Molakisi,Moizealobakiete:“Sokimoto
akufi,azalinabanate,ndekonayeakobalamwasinaye
mpeakobokelandekonayemomboto.”
+25Bandekomibalinsambobazalakielongonabiso:mpe
yaliboso,ntangoabalakimwasi,akufaki,mpelokola
abotakimwanate,atikakimwasinayeepaiyandekonaye
yamobali.
26Ndengemokopeyamibale,peyamisato,tiinaya
nsambo.
27Mpenansuka,mwasiyangompeakufaki.
28Bongonalisekwa,akozalamwasiyananikatinabato
nsambo?mpobangonyonsobazalakinaye.
29Yezuazongiselibango:"Bozalikosalalibunga,boyebi
MakomamitetonguyayaNzambete."
30Pambaténalisekwa,bakobalaté,bapesamelilibalate,
kasibakozalalokolabaanzeluyaNzambenaLikolo.
31Nzokandenantinayalisekwayabakufi,botangiteoyo
Nzambealobelakibino.
+32NazaliNzambeyaAbrahama,+NzambeyaYisaka,+
NzambeyaYakobo?NzambeazaliNzambeyabakufite,
kasiyabatoyabomoi.
33Mpentangoebeleyabatobayokakiyango,bakamwaki
namateyamaye.
+34KasintangoBafalisaibayokakieteakangaki
Basadukaimonɔkɔ,+bayanganakiesikamoko.
35Bongomokonabango,oyoazalakiavocat,atunakiye
motunamoko,amekakiye,pealobaki:
36Molakisi,mobekomoneneezaliwapikatinaMibeko?
37Yezualobinaye:"OkolingaNkoloNzambenayona
motemanayomobimbapenamolimonayomobimbape
namakanisinayomobimba."
38Oyoezalimobekoyalibosopemonene.
39Mpeyamibaleekokaninayango:Okolingamozalani
nayolokolayomoko.
40Mibekonyonsompebasakoliekangaminamibekooyo
mibale.
41NtangoBafalisaibayanganaki,Yesuatunakibangoete:
42Alobi:"BokanisininimponaKlisto?azalimwanaya
nani?Balobinayeete:“MwanayaDavidi.”
43Alobinabango:"BongondengeniniDavidinaelimo
abengiyeNkolo,alobi:
+44YehovaalobakinaNkolonangaiete:“Fandana
lobɔkɔnangaiyamobali,tiintangonakokómisabanguna
nayoetɛlɛmɛloyamakolonayo?”
45SokiDavidiabengiyeNkolo,ndengeniniazalimwana
naye?
46Mpemotomokoteakokakikoyanolayelilobamokote,
mpemotomokoteazalakinampikoteutamokolowana
kotunayemitunamosusu.
MOKAPOYA23
1BongoYesualobakinaebeleyabatopebayekolinaye.
2Balobakiete:“BakomelináBafalisaibafandinakitiya
Moize.
+3Nayango,nyonsooyobakosɛngabinobótosa,bótosa
mpebósala;kasibosalakatenamisalanabango,mpo
balobaka,mpebasalakate.
17

Matai
+4Mpobakangakamikumbayakilompeyampasimpo
nakomemayango,mpebatyakayangonamapekayabato;
kasibangomokobakoningisabangonamosapimokote.
+5Kasimisalanabangonyonsobasalakampobato
bámonabango,+bakómisakabitapenabangominene,+
mpebakómisakandeloyabilambanabangominene.
+6Mpebólingabashambrɛyalikolónabafɛti,+mpe
bakitiminenenabasinagoga.
7Mpembotenabazando,mpebatobabengaye:Rabi,Rabi.
8KasibóbengabinoRabité,pambatéMolakisinabino
azalimoko,YéKlisto;mpebinobansobozalibandeko.
+9Mpebóbengamotomokotetatanabinonamabele,
mpoTatanabinoazalimoko,oyoazalinalikoló.
10Bóbengamampebakolote,mpoMolakisinabinoazali
moko,yeKristo.
11Kasiyeoyoalekimonenekatinabinoakozalamosaleli
nabino.
12Mpeonsooyoakomitombolaakomikitisa;mpeyeoyo
akomikitisaakotombolama.
13Kasimawanabino,bakomelimpeBafalisai,bakosi!+
mpobokangaBokonziyalikolólibosoyabato,mpobokɔti
nakatinabinomokote,mpebozalikotikateetebaoyo
bazalikokɔtabákɔta.
14Mawanabino,bakomelimpeBafalisai,bakosi!mpo
bozalikolyabandakoyabasibakufelámibali,mpempona
kosalalokolabozalikobondelamolai:yangowana
bokozwaetumbumonenekoleka.
15Mawanabino,bakomelimpeBafalisai,bakosi!mpo
bozalikozingambumpemabelemponakosalamobongoli
moko,mpentangoakosalema,bokomisiyembalamibale
mwanawalifelokolekabinomei.
16Mawanabino,binobatambwisibakufámiso,oyo
balobaka:Motonyonsooyoalapindainankomboya
tempelo,ezalielokote;kasimotonyonsooyoalapindaina
woloyatempelo,azalinanyongo!
17Binobazobampebakufimiso,mpoeteezalimonene
koleka,wolototempelooyoesantisakawolo?
18Mpe:"Motooyoalapindainaetumbelo,ezalielokote;
kasimotonyonsooyoalapindainalikabooyoezalilikolo
nayango,azalinangambo.
19Binobazobampebakufimiso,mpolikaboezalimonene
koleka,toetumbelooyoesantisakalikabo?
20Yangowana,motooyoalapindainaetumbelo,alapi
ndainanzelanayangompenabilokonyonsooyoezali
likolónayango.
+21Mpemotooyoalapindainankomboyatempelo,
alapindaimponayangompenankomboyamotooyo
afandikuna.
+22Mpemotooyoalapindainankomboyalikoló,alapi
ndainankomboyakitiyabokonziyaNzambempena
nkomboyamotooyoafandilikolónayango.
23Mawanabino,bakomelimpeBafalisai,bakosi!mpo
bozalikofutandamboyazomiyamenthempeyaanismpe
yakumini,mpebotikimakamboyakiloyamobeko,ya
bosambisi,yangolu,mpeyakondima:oyoesengelaki
bosala,mpebotikamosusute.
+24Binobatambwisioyobakufámiso,bozalikolɛmbisa
nsɛlɛlɛmpekomelakamela.
25Mawanabino,bakomelimpeBafalisai,bakosi!mpo
bopetolalibandayakopompeyasaani,kasikatinayango
etondinabopunzimpebolekisi.
26YoMofalisaimokufimiso,petolálibosobilokooyo
ezalinakatiyakɔpɔmpesaani,+mpolibándánayango
mpeezalapɛto.
27Mawanabino,bakomelimpeBafalisai,bakosi!mpo
bozalilokolamalitayampɛmbɛ,oyoezalikomonana
kitokonalibándá,kasinakatietondinamikuwayabakufi,
mpenambindonyonso.
28Bobelebongobinopenalibandabomonanilokola
bayengebeneepaiyabato,kasinakatibotondinabokosi
mpenamabe.
29Mawanabino,bakomelimpeBafalisai,bakosi!mpoete
bozalikotongamalitayabasakolimpebokembisakamalita
yabayengebene.
30Mpeboloba:Sokotozalakinamikoloyabatatanabiso,
mbɛlɛtosanganakielongonabangotenamakilaya
baprofeta.
31Yangowanabozalibatatoliepaiyabinomei,etebozali
banababangobayebabomakibaprofeta.
32Bongobótondisamekoyabatatanabino.
33Binobanyoka,binonkolayabanyoka,ndengenini
bokokikokimaetumbuyalifelo?
34Yangowana,tala,natindiepaiyabinobaprofeta,mpe
batoyamayele,mpebakomeli:mpebokonabango
bokobomampebokobakanaekulusu;mpebokobeta
bamosusukatinabangonabandakonabino,mpe
bokonyokolabangonaengumbanaengumba.
+35Ekokakoyalikolónabinomakilanyonsoyasembo
oyoesopamakinamabele,bandanamakilayasembo
AbeletiinamakilayaZakariamwanayaBarakiya,oyo
bobomakikatinatempelompeetumbelo.
36Solonalobiepaiyabino,Makambomayemanso
makoyelankolaeye.
37OYelusaleme,Yelusaleme,yooyoobomibaprofeta,
mpeobomimabangabayebatindamiepainayo,mbala
boninalingakikosangisabanabayoesikamoko,kutu
lokolansosoesangisakansosonayenanseyamapapuna
ye,mpebolingakite!
38Tala,ndakoyabinoetikaliepaiyabinompamba.
39Mponalobiepaiyabino:Bokomonangaiteutasikawa,
kinobokoloba:Epambolamimotooyoakoyanankombo
yaNkolo.
MOKAPOYA24
1MpeYesuabimaki,alongwakinatempelo,mpebayekoli
nayebayakiepainayemponakolakisayebandakoya
tempelo.
2Yezualobinabango:"Bomonimakambomayemansote?
solonazalikolobanabino:Libangamokoteekotikalaawa
nalibangamokolikoloyamosusu,oyoekobwakamana
nsete.
3NtangoafandakinaNgombayaOlive,bayekolibayaki
epainaye,balobi:"Yebisabiso,ntangoninimakambooyo
ekosalema?"mpeniniekozalaelemboyaboyeiyayo,mpe
yansukayamokili?
4Yezuazongiselibango:"Bókebaetemotomokoteakosa
bino."
5Mpobatomingibakoyanankombonangai,kolobaete:
“NgainazaliKlisto;mpeakokosabatomingi.
+6Mpebokoyokansangoyabitumbampensangoya
bitumba:bómonaetebótungisamate,mpomakambooyo
nyonsoesengelikosalema,kasinsukaezalinainote.
18

Matai
7Mpoekoloekotelemanaekolo,mpebokonziekotelemela
bokonzi,mpeekozalananzala,mpebokonompe
koninganayamabele,nabisikandengenandenge.
8Nyonsowanaezaliebandeliyamawa.
+9Bongobakokababinomponakonyokwama,mpe
bakobomabino,mpebikólonyonsobakoyinabinompona
nkombonangai.
10Mpebongomingibakosilika,mpebakotekamokona
mosusu,mpebakoyinana.
11Mpebaprofetamingiyalokutabakosekwa,mpe
bakokosamingi.
12Mpezambibobebokozalamingi,bolingobwabato
mingibokokita.
13Kasiyeoyoakoyikampikotiinansuka,yemoko
akobika.
14Mpensangomalamueyeyabokonziekosakolamao
mokilimobimbampoyalitatoliepaiyabikolobinso;mpe
ndensukaekoya.
"
16BongobaoyobazalinaYudeabakimanabangomba.
+17Motooyoazalilikolóyandakoakitatempona
kobimisaelokomokonandakonaye.
18Motooyoazalinaelangaazongalisusutempona
kozwabilambanaye.
19Mpemawamponabaoyobazalinazemi,mpempona
baoyobazalikomɛlisamabɛlɛnamikolowana!
20Kasibobondelaetekokimanabinoezalanaelekoya
malilitetonamokoloyasabatate.
21Mpontangowanaekozalabolɔzimonene,lokola
ezalakiteutaebandeliyamokilikinonantangooyo,te,
mpeekozalate.
+22Mpesokomikoloyangoekómimokuse,motomoko
teakobikisama.
23Bongosokimotomokoalobinabino:Tala,Kristoazali
awatokuna;ndimayangote.
24Mpoekobimabaklistoyalokuta,mpebaprofetaya
lokuta,mpebakomonisabilembobinenempemakamwisi;
naboyeete,sokiekokikosalema,bakosabaponami
mpenza.
25Tala,nayebisakibinoliboso.
26Yangowanasokobakolobaepaiyabino,Tala,azalio
katiyaesobe;kendelibandate:tala,azaliokatiya
bashambrɛyakobombana;ndimayangote.
+27Mpolokolankakeezalikobimanaɛsti,mpeezali
kongɛngakututiinawɛsti;boyempeboyeibwaMwana
waMotoekozala.
+28Mpoesikanyonsooyoebembeezali,mpongo
ekoyangana.
+29Mbalamokonsimayabolɔziyamikoloyango,moi
ekokómamolili,+mpesanzaekopesapolenayangote,
mpeminzotoekokwealongwanalikoló,+mpenguyaya
likolóekoningana.
+30MpenantangowanaelemboyaMwanayaMoto
ekobimanalikoló:mpenantangowanamabotanyonsoya
mabelebakolela,mpebakomonaMwanayaMotoazali
koyanamapatayalikolónanguyampenankembo
monene.
31Mpeakotindabaanzelunayenalokitomoneneya
kelelo,mpebakosangisabaponaminayeutanamipepe
minei,utansukamokoyalolakinonansukamosusu.
32Sikawayekolalisesemokoyanzeteyafigi;Ntango
etapenayeekóminainopɛpɛlɛmpeebimisakankasa,
boyebieteelekoyamolungeekómipene.
33Bobelebongobino,ntangobokomonamakambomaye
manso,bóyebaeteezalipenepene,kutunabaporte.
34Solonalobiepaiyabino:Nkolaoyoekolekate,kino
makambomayemansomakokokisama.
35Likolompemabeleekoleka,kasimalobamangai
makolekate.
36Kasiyamokolowanampengongayangoayebimoto
mokote,te,banzeluyalolate,kasikakaTatanangai.
37KasilokolamikoloyaNoeezalaki,boyempeboyeya
MwanayaMotoekozala.
+38Mpolokolanamikolooyoezalakilibosoyampela,
bazalakikolyampekomɛla,kobalampekopesalibala,tii
mokoloNoeakɔtakinamasuwa.
39Mpeayebakitekinampelaeyaki,mpeekamatakibango
bansomosika;boyempeboyeibwaMwanawaMoto
ekozala.
40Bongomibalebakozalanaelanga;mokoakozwama,
mpemosusuakotika.
41Basimibalebakozalakonikanaesikayakonika;moko
akozwama,mpemosusuakotika.
42Nayango,bósɛnzɛla,mpoboyebitengonganiniNkolo
nabinoakoya.
+43Kasiyebáetesokimotooyoazalinandakoayebaki
nangonganinimoyibiakoya,alingakikokɛngɛla,mpe
alingakikotikateetendakonayeebukana.
44Yangowana,binopebómibongisa,pambatéMwanaya
Motoakoyanangongaoyobokanisakate.
+45Naniazalimosaleliyasembompeyabwanya,oyo
nkolonayeatyemokonziyandakonaye,mponakopesa
bangobileinantangooyoebongi?
46Esengonamosaliwana,oyonkolonayeakoyaakokuta
yeazalikosalabongo.
47Solonazalikolobanabinoeteakotiayemokonziya
bilokonayenyonso.
48Kasisokomosalelimabewanaakolobaomotemanaye,
Nkolowangaiazalikozongisasimakoyanaye;
49Mpeakobandakobetabaningabaye,mpekoliampe
komelaelongonabalangwimasanga;
+50Nkoloyamosaleliwanaakoyanamokolooyo
akozelayete,mpenangongaoyoayebite.
51Mpeakokataye,mpeakopesayeeteninayeelongona
batoyabokosi.
MOKAPOYA25
1BongoBokonzibwalolabokokokananabangɔndɔzomi,
bayebazwakimiindanabango,mpebabimakimpona
kokutananamobaliyalibala.
2Mpemitanokatinabangobazalakinamayele,mpe
mitanobazalakibazoba.
3Batoyazobabakamatakimiindanabango,mpe
bamemakimafutate.
4Kasibatoyamayelebazwakimafutanabambɛkina
bangoelongonamiindanabango.
5Ntangomobaliyalibalaaumelaki,bangonyonsobalalaki
mpɔngimpebalalaki.
6Mpenamidiyabutuegangakiete:“Talá,mobaliya
libalaazalikoya;bóbimamponakokutananaye.
19

Matai
+7Bongobangɔndɔwananyonsobatɛlɛmakimpe
bakatisakimiindanabango.
8Mpebazobabalobinabatoyamayele:Pesábisomafuta
nabino;mpomiindanabisoekufi.
9Kasibatoyamayelebazongiselakibango:"Ezalibongo
te;nokiekokatemponabisompebino:kasibókendeepai
yabateki,mpebómisombamponabino.
10Mpentangobazalakikokendekosomba,mobaliya
libalaayaki;mpebaoyobamibongisakibakɔtakielongona
yenalibala,mpeekukeekangamaki.
11Nansima,bangɔndɔmosusubayakimpebalobakiete:
“Nkolo,Nkolo,fungolábiso.”
12Kasiyeayanolakipealobi:"Yasolonalobinabino,
nayebibinote."
13Nayango,bósɛnzɛla,mpoboyebitemokolotongonga
oyoMwanayaMotoakoya.
14MpoBokonzibwalolabozalilokolamotooyoazali
kotambolanambokamokoyamosika,oyoabengakibasali
bayemei,mpeapesakibangobilokobyaye.
15Mpenamokoapesakitalantamitano,namosusumibale,
mpenamosusumoko;namotonamotoengebenena
makokinayeyandengenandenge;mpembalamoko
azwakimobembonaye.
16Bongomotooyoazwakitalantamitanoakendakikosala
mombongonayango,mpeapesakibangotalantamitano
mosusu.
17Mpendengemoko,motooyoazwakimibale,azwaki
mpemibalemosusu.
18Kasiyeoyoazwakimokoakendakikotimolamabele,
mpeabombakimbongoyankolonaye.
19Nsimayantangomolai,nkoloyabasaleliwanaayei
mpeatalibango.
20Bongoyeoyoazwakitalantamitanoayakimpe
amemakitalantamitanomosusu,alobi:“Nkolo,opesaki
ngaitalantamitano.
21Nkolonayealobakinayeete:“Osalimalamu,mosaleli
malamumpeyasembo:ozalakisembonamakambomoke,
nakotyayomokonziyamakambomingi.
22Motooyoazwakitalantamibaleayakimpealobakiete:
“Nkolo,opesingaitalantamibale.
23Nkolonayealobakinayeete:“Osalimalamu,mosaleli
malamumpeyasembo;ozalakisembonamakambomoke,
nakotiayomokonziyamakambomingi:kotanaesengoya
nkolonayo.
+24Bongomotooyoazwakitalantamokoayakimpe
alobakiete:“Nkolo,nayebiyoeteozalimotoyamakasi,
ozalikobukambumaesikaoyoolonakite,mpekobuka
esikaoyoolonakimatitiyamatitite.
+25Mpenabangaki,mpenakendakimpenabombaki
talantanayonamabele.
26Nkolonayeazongiselakiyeete:“Yomosalelimabe
mpeyabozoba,oyebakietenabukakaesikanalonakite,
mpenazalikobukaesikaoyonalonakimatitiyamatitite.
+27Yangowana,osengelakikotyambongonangaiepai
yabatooyobapesakambongo,mpenansimanaboyeina
ngai,nasengelakikozwaoyoyangainalitomba.
28Nayango,bózwatalantanaye,pebópesayangonaye
oyoazalinatalantazomi.
29Pambaté,motonyonsooyoazalinabilokoakopesama,
mpeakozalanaebele,kasioyoazalinayangote
akolongolamaataoyoazalinayango.
+30Mpebóbwakamosalelioyoazangilitombanamolili
yalibándá.
+31NtangoMwanayamotoakoyanankembonaye,mpe
baanzelubasantunyonsoelongonaye,akofandanakitiya
bokonziyankembonaye.
+32Mpelibosonayebikólonyonsoekoyanganisama,
mpeakokabolabangomokonamosusu,ndengemobateli
yampateakabolakabampatenayenabantaba.
+33Mpeakotyabampatenalobɔkɔnayeyamobali,kasi
bantabanalobɔkɔnayeyamwasi.
34BongoMokonziakolobanabangonalobokonayeya
mobali:Yaka,binobapambolaminaTatanangai,bózwa
libulayabokonzioyoebongisamimponabinouta
ebandeliyamokili.
35Mponazalakinanzala,mpebopesakingaibilei:
nazalakinamposayamai,mpebopesakingaimasanga.
36Bolumbu,mpebolatisakingai:Nazalakinabokono,
mpebozalakikotalangai:Nazalakinaboloko,mpeboyaki
epainangai.
37Bongobayengebenebakoyanolaye:"Nkolo,ntangonini
tomonakiyonanzalampetoleisakiyo?"tonamposaya
mai,mpeapesakiyomasanga?
38Ntangoninitomonakiyomopaya,mpetozwakiyona
ndako?tobolumbu,mpealatiyo?
39Tontangoninitomonakiyonabokono,tonaboloko,
mpetoyakiepainayo?
40MpeMokonziakoyanolampeakolobaepaiyabango:
Solonalobiepaiyabino,lokolabosaliyangoepaiyamoko
yabandekonangaioyoyamike,bosaliyangoepaiyangai.
+41Bongoakolobalisusunabangonalobɔkɔyamwasi:
“Bólongwaepainangai,binobalakelamimabe,namɔtɔya
seko,oyoebongisamimponaZabolompebaanzelunaye.
+42Mponazalakinanzala,+mpebopesakingaibileite.
43Nazalakimopaya,peboyambakingainakatite:
bolumbu,pebolatisakingaite:namaladi,penaboloko,pe
bozongelakingaite.
+44Bongobakoyanolayempe:“Nkolo,ntangonini
tomonakiyomotooyoazalinanzala,tonamposayamai,
tomopaya,tobolumbu,tonamaladi,tonabolɔkɔ,mpe
tosalelakiyote?
45Bongoakoyanolabango,alobi:Solonalobinabino:
Lokolabosalakiyangonamokoyabatomokete,bosali
yangoepainangaite.
46Mpebayebakokendenaetumbuyaseko,kasi
bayengebenenabomoiyaseko.
MOKAPOYA26
1MpeesalemakieteYesuasilisakimalobamayemanso,
alobakinabayekolinaye:
2Boyebietensimayamikolomibaleezalielamboya
Elekeli,mpeMwanayaMotoakotekamamponakobaka
yenaekulusu.
+3Bongobanganga-nzambebakonzi+nábakomeli+
mpemikólóyabatobayanganakinandakomoneneya
nganga-nzambemonene,oyoabengamakiKaifa.
+4MpebayokanakietebákangaYesunamayelemabe,
mpebábomaye.
+5Kasibalobakiete:“Namokoloyafɛtite,nokimobulu
ekɔtanakatiyabato.”
6NtangoYesuazalakinaBetania,nandakoyaSimona
mobɛliyamaba.
20

Matai
+7Mwasimokooyoazalakinasandukuyaalabasterya
mafutayamotuyamingi,ayakiepainaye,mpeasopaki
yangonamotónaye,ntangoafandakinabilei.
8Kasintangobayekolinayebamonakiyango,basilikaki
mpebalobi:"Bobebisiyangoezalimponanini?"
+9Mpomafutaoyoekokakikotɛkamanamotuyamonene,
mpekopesamanababola.
10TangoYesuasosolakiyango,alobinabango:"Mpona
ninibozalikotungisamwasi?mpoasalimosalamolamu
likololyangai.
11Mpobozalinababolantangoinsoelongonabino;kasi
ngaibozalintangonyonsote.
12Mpolokolaasopimafutaoyonanzotonangai,asali
yangomponakokundangai.
13Solonalobinabino:EpayinionsoNsangoElamuoyo
ekosakolamanamokilimobimba,ekoyebisamampe
likambooyomwasioyoasalimponakokanisaye.
+14Bongomokokatinabatozominamibale,nkombona
yeYudaMosikariote,akendakiepaiyabanganga-nzambe
bakonzi.
15Alobinabango:"Bokopesangainini,mpenakopesaye
yeepainabino?"Mpebasalakikondimanaelongonaye
mponabitenintukumisatoyapalata.
16Mpeutantangowanaalukakilibakuyakotekaye.
+17Namokoloyalibosoyafɛtiyamampaezangilevire,
bayekolibayakiepaiyaYesu,mpebalobinaye:“Olingi
etetóbongisayoElekeliwapi?”
18Mpealobakiete:“Kendenaengumbaepaiyamotoya
ndengewana,mpelobánayeete:‘Molakisialobi:‘Ntango
nangaiekómipene;NakobatelaElekelinandakonayo
elongonabayekolinangai.
19MpebayekolibasalakilokolaYezuaponakibango;mpe
babongisakiElekeli.
20Nzokande,ntangompokwaekómaki,afandakielongo
nabatozominamibale.
21Mpentangobazalakikolia,alobaki:Solonalobiepaiya
bino,mokokatinabinoakotekangai.
22Mpebazalakinamawamingi,mpebabandakimokona
mokonabangokolobaepaiyaye,Nkolo,ezalingai?
+23Mpeayanolakimpealobakiete:“Motooyoazali
kozindisalobɔkɔnayeelongonasaani,yemokoakotɛka
ngai.”
24Mwanayamotoazalikokendendengeekomamina
ntinanaye,kasimawanamotooyonanzelanayeatɛkami
MwanayaMoto!ezalakimalamumponamobaliwana
sokiabotamakite.
25BongoYudasi,oyoatekaye,azongiselakiye:"Molakisi,
ezalingainde?"Yealobakinayeete:“Olobi.”
26Mpentangobazalakikolya,Yesuazwakilimpa,
apambolakiyango,mpeabukakiyangompeapesaki
bayekoli,mpealobakiete:“Bókamata,bólya;oyoezali
nzotonangai.
27Mpeakamatakikopo,mpeapesimatondimpeapesi
bangoyango,alobi:"Bómelayangonyonso;
28MpooyoezalimakilanangaiyaKondimanayasika,
oyoesopamimponabatomingimponabolimbisiya
masumu.
29Kasinalobiepaiyabino,nakomelateutasikawa
mbumaeyeyanzeteyavinyo,kinomokolomonantango
nakomelayangoyasikaelongonabinoobokonzibwa
Tatawangai.
30Mpentangobayembakiloyembo,babimakinangomba
yaOlive.
31BongoYesualobinabango:"Binonyonsobokosilika
mponangainabutuoyo.
+32Kasinsimayakosekwanangai,nakokendelibosona
binonaGalile.
33Peteloazongiselakiyeete:“Atabatonyonsobakosilika
mponayo,kasinakosilikasokomokete.”
34YéShWàalobinayé:"Yasolo,nalobinayo:Nabutu
yalelo,libosonsosoelela,okowanganangaimbala
misato."
35Peteloalobakinaye:"Atanakufaelongonayo,
nakowanganayote."Bayekolinyonsobalobakimpebongo.
36BongoYesuayakielongonabangonaesikamoko
babengiGetesemane,pealobinabayekoli:"Bófandaawa,
tangonazalikokendekobondela.
37MpeamemakiPetelonábanamibaleyaZebedeelongo
naye,mpeabandakikozalanamawampenakilomingi.
38Bongoalobinabango:"Molimonangaiezalinamawa
mingi,tiinaliwa.
39Mpeakendakimwamosika,mpeakweyakinaelongina
yempeabondelaki:"ETatanangai,sokilikokiezali,tiká
kopooyoelekaepainangai.
40Mpeayeiepaiyabayekoli,mpeakutibangobalali,mpe
alobinaPetelo:"Nini,bokokakikokengelaelongonangai
ngongamokote?"
41Bokengelipebobondelapobokotanakomekamate.
42Akendakilisusumbalayamibale,mpeabondelaki,
alobi:"ETatanangai,sokikopooyoekokikolekangaite,
longolasesokinameliyango,mokanonayoekokisama."
+43Mpeayakimpeakutakibangolisusubalali,mpomiso
nabangoezalakikilo.
44Mpeatikakibango,mpeakendakilisusu,mpe
abondelakimbalayamisato,kolobakamalobawanakaka.
+45Bongoayeiepaiyabayekolinayempealobina
bango:“Bólalasikoyompebópema.
46Tɛlɛmá,tikátókende:talá,yeazalipeneoyoakotɛka
ngai.
47Mpentangoazalakinainokoloba,talá,Yudasi,mokoya
batozominamibale,ayaki,mpeelongonayeebele
monenenamipangampebanzete,oyobautakina
banganga-nzambebakonzimpebankulutuyabato.
"
49MpembalamokoayakiepaiyaYesu,mpealobaki:
“Mbote,molakisi;mpeapesakiyebeze.
50Yezualobinaye:"Moninga,oyeinini?"Bongobayaki,
pebatiakimabokonaYesu,pebakangakiye.
51Mpe,tala,mokowabangobazalakielongonaYesu
asembolakilobokolaye,mpeabendakimopangamwaye,
mpeabetakimosalimokowangangamonene,mpeabetaki
litoilyaye.
52BongoYesualobinaye:"Tialisusumopanganayona
esikanaye.
53OkanisietenakokitesikawakosambelaepaiyaTatawa
ngai,mpeakopesangaimbalamokokolekamampinga
zominamibaleyabanzelu?
54Kasibonibonimakomimakokokisama,eteboye
esengelikozala?
55Kakanangongawana,Yesualobakinaebeleyabato
ete:“Bobimilokolamoyibinamipangampebanzetempo
nakokangangai?”Nafandakielongonabinomokolona
mokolomponakoteyanaTempelo,mpebosimbakingaite.
21

Matai
56Kasinyonsowanaesalemaki,mpoetemakomiya
baprofetaekokisama.Bongobayekolinyonsobasundolaki
ye,mpebakimaki.
+57MpebatooyobakangakiYesubamemakiyeepaiya
nganga-nzambemoneneKayafa,epaibakomelimpe
mikólóbayanganaki.
+58KasiPeteloalandakiyemosikatiinandakoya
nganga-nzambemonene,+mpeakɔtakimpeafandaki
elongonabasalelimponakomonansuka.
+59Nzokandebanganga-nzambebakonzi,mpebankulutu,
mpelikitamobimba,balukakilitatoliyalokutampona
Yesu,mponakobomaye;
60Kasibamonakiatamokote:iyo,atabatatolimingiya
lokutabayaki,kasibamonakiatamokote.Nansuka,
batatolimibaleyalokutabayaki,.
61Mpealobakiete:“Motooyoalobakiete:“Nazalina
makokiyakobebisatempeloyaNzambe,mpekotonga
yangonamikolomisato.”
62Nganga-nzambemoneneatɛlɛmakimpealobinaye:
“Ozalikoyanolaelokote?”ninibaoyobazalikotatolampo
nayo?
63KasiYesuafandakikimia.Mpenganga-nzambe
moneneayanolakinayeete:“Nalapiyonankomboya
NzambeyabomoieteoyebisabisosokiozaliKristo,
MwanayaNzambe.”
64YéShWàalobinayé:«Olobi:Nzokandenalobinabino:
NasimabokomonaMwanayaMotoafandinalobokoya
mobaliyanguya,pekoyanamapatayalola.
+65Bongonganga-nzambemoneneapasolakibilambana
yempealobakiete:“AsilikofingaNzambe;tozalina
mposaninilisusuyabatatoli?tala,sikawaboyokibofingi
bwaye.
66Bokanisinini?Bazongiselakibangompebalobakiete:
“Azalinangamboyaliwa.”
67Bongobabwakelakiyensoinaelongi,mpebabɛtakiye
makofi;mpebasusubabɛtakiyenamabɔkɔnabango,.
68Alobi:"YoKlisto,sakolabiso:Naniazalimotooyo
abetiyo?"
69Peteloafandakilibandanandakoyamokonzi,mpe
mwanamwasimokoayakiepainayempealobi:"Yompe
ozalakielongonaYesuyaGalile."
70KasiYesuawanganakilibosonabangonyonso,alobi:
"Nayebiteniniozalikoloba."
71Mpentangoabimakinaveranda,mosalimosusuya
mwasiamonakiyempealobakinabatooyobazalakikuna:
“MotooyoazalakimpeelongonaYesuMonazarete.”
72Mpelisusuawanganakinandai,Nayebimotote.
73Mpensimayamwantango,batooyobatɛlɛmaki,bayaki
epainayempebalobakinaPeteloete:“Yompeozali
mokonabango;mpomalobanayoezalikokumisayo.
74Bongoabandikolakelamabepekolapandai,alobi:
"Nayebimotoyangote."Mpembalamokonsosoekita.
75PeteloakanisakililobayaYesu,oyoalobakinaye:
"Libosonsosoelela,okowanganangaimbalamisato."Mpe
abimaki,mpealelakinabololo.
MOKAPOYA27
1Ntangontɔngɔekómaki,banganga-nzambebakonzi
nyonsompemikólóyabatobazwakitolimponakoboma
Yesu.
+2Mpentangobakangiye,bamemakiye,mpebapesaki
yeepaiyaPonsiPilate,guvɛrnɛrɛ.
+3BongoYudasi,oyoatɛkakiye,ntangoamonakiete
bakateliyeetumbu,abongolimotema,mpeazongisaki
bitenintukumisatoyapalataepaiyabanganga-nzambe
bakonzimpemikóló.
4Alobiete:“Nasalilisumumponatɛkimakilayamotooyo
asalilikambote.”Balobakiete:“Ezalininimponabiso?”
talayonayango.
+5Mpeabwakakibiteniyapalatanansenatempelo,mpe
alongwaki,mpeakendakimpeamikakisakinanzete.
+6Mpebanganga-nzambebakonzibakamatibiteniya
palatampebalobiete:“Epesamelinzelateyakotyayango
naebombeloyamosolo,mpambateezalimotuyaya
makila.”
+7Mpebayokanakimpebasombakielangayamoyemi-
mbɛkimponakokundabapayanakati.
8Yangowanaelangayangoebengamaki:Elangayamakila,
tiilelo.
+9BongomakambooyomosakoliYeremialobaki:“Mpe
bakamatakibitenintukumisatoyapalata,motuyayamoto
oyobatalelakimotuya,oyobatoyabanayaYisraele
batyakimotuyanaye;
10Mpeapesakiyangomponaelangayamoyemi-mbɛki,
ndengeNkoloaponakingai.
11MpeYesuatɛlɛmakilibosoyaguvɛrnɛrɛ,mpe
guvɛrnɛrɛatunakiyeete:“OzaliMokonziyaBayuda?”
MpeYesualobakinayeete:“Ozalikoloba.”
12Mpentangobafundamakinabanganga-nzambebakonzi
mpebankulutu,ayanolakielokomokote.
13BongoPilatealobinaye:"Oyokitemakamboboni
bazalikotatolamponayo?"
14Mpeayanolakiyenalilobamokote;naboyeete
guvɛrnɛrɛakamwakimingi.
15Sikawanaelamboena,guvɛrnɛrɛazalakinamomeseno
yakobimisaepaiyabatomokangamimoko,oyobalingaki.
16Mpenantangowanabazalakinamokangamimokoya
lokumu,abengamakiBaraba.
17Bongontangobayanganakiesikamoko,Pilatoalobina
bango:"Bolinginatikanani?Baraba,toYesuoyo
abengamiKlisto?
18Mpoayebakietebabikisakiyemponazuwa.
19Ntangoafandakinakitiyakosambisa,mwasinaye
atindakiepainaye:"Ozalinalikambomokotenamobali
wanayasembo.
+20Nzokandebanganga-nzambebakonzimpemikóló
bandimisakiebeleyabatoetebásɛngaBarabasimpe
bábomaYesu.
21Guvɛrnɛrɛazongiselibangoete:“Oyoninikatina
bangomibale,bolingietenabikelabino?”Balobakiete:
“Baraba!”
22Pilatoalobinabango:"BongonasalanininaYesuoyo
abengamiKlisto?"Bangonyonsobalobinayeete:“Tiká
bábakayenaekulusu.”
23Mpeguvɛrnɛrɛalobi:“Mponanini,mabeniniasali?
Nzokandebagangakimingi,balobi:"Tikababakayena
ekulusu."
24NtangoPilateamonakieteakokikolongaelokomokote,
kasimobuluebandi,azwakimaimpeasukolakimabokona
yelibosoyaebeleyabato,alobakiete:“Nazalinambebate
mponamakilayamotooyoazalisembo.
22

Matai
+25Bongobatonyonsobazongiselakibangoete:“Makila
nayeezalalikolónabisompelikolónabananabiso.”
+26BongoabimisakiBarabasiepainabango,mpentango
abɛtakiYesufimbo,apesakiyempobábakayenaekulusu.
+27BongobasodayaguvɛrnɛrɛbamemakiYesunandako
yabatonyonso,mpebayanganisakietulukumobimbaya
basodaepainaye.
28Mpebalongolakiyebilamba,mpebalatisakiyeelamba
yamotane.
+29Mpeesilikopakolamotoleyanzube,batyakiyango
namotónaye,mpenzeteyambilanalobɔkɔnayeya
mobali:mpebafukamilibosonayempebasɛkiye,balobi
ete:“Mbote,MokonziyaBayuda!”
+30Mpebabwakelakiyensoi,mpebakangakinzete
yango,mpebabɛtakiyenamotó.
31Mpensimayakosekaye,balongolakielambanaye,
mpebalatibilambanayemoko,mpebamemakiyemosika
mponakobakayenaekulusu.
32Mpentangobazalakikobima,bakutakimotomokoya
Sirene,nkombonayeSimon.
33MpentangobakómakinaesikamokobabengiGolgota,
elingikolobaesikayamokuwayamotó.
+34Bapesakiyevinaigreoyoesangisaminalibumu,+
mpentangoamekakiyango,alingakikomɛlate.
+35Mpebabakakiyenaekulusu,mpebakabolibilamba
naye,mpebabwakakimbɛbu,+mpoeteekokisamaoyo
elobamakinamosakoliete:“Bakabolibilambanangaina
katinabango,mpenabilambanangaibabɛtakimbɛsɛ.”
36Mpebafandaki,batalakiyekuna;
+37Mpeatyakilikolóyamotónayeefundelinayeoyo
ekomami:“OyoYESUMokonziyaBayuda.”
+38Bongomiyibimibalebabakamakinaekulusuelongo
naye,mokonalobɔkɔyamobali,mpemosusunalobɔkɔ
yamwasi.
39Mpebatooyobazalakikolekandebazalakikofingaye,
bazalakikoningisamitónabango.
+40Mpealobakiete:“Yooyoozalikobebisatempelompe
ozalikotongayangonamikolomisato,omibikisa.”Soki
ozaliMwanayaNzambe,kitanaekulusu.
+41Ndengemokompebanganga-nzambebakonzimpe
bakomelimpemikólómpebazalakikotyolaye.
42Abikisakibasusu;yemokoakokikobikisate.Sokiazali
MokonziyaYisalaele,akitasikoyonaekulusu,mpe
tokondimaye.
43AtyelakiNzambemotema;abikisayesikoyo,soki
alingiye,mpoalobakiete:“NgainazaliMwanana
Nzambe.”
+44Miyibimpebabakamakinaekulusuelongonaye,
babwakakiyangonaminonaye.
45Sikawautangongayamotobamoliliezalakilikololya
mbokamobimbakinongongayalibwa.
46Penepenenangongayalibwa,Yesuagangakina
mongongomakasi:"Eli,Eli,lamasabaktani?"elingi
koloba,Nzambenangai,Nzambenangai,mponanini
osundolingai?
47Bamosusukatinabatooyobatɛlɛmakiwana,ntango
bayokakiyango,balobiete:“Motooyoazalikobenga
Eliya.”
+48Mpembalamokomokokatinabangoakimaki
mbangu,mpeakamatakilibenga,mpeatondisakiyangona
vinaigre,mpeatyakiyangolikolóyamongenge,mpe
apesakiyekomɛla.
49Basusubalobi:"TikatótalasokiEliyaakoyakobikisa
ye."
50Yesuagangakilisusunamongongomakasi,atiki
molimo.
51Mpe,tala,elambayatempeloepasukanamibaleuta
likolokinonanse;mpemabeleeninganaki,mpemabanga
mapasuka;
52Mpemalitaefungwamaki;mpenzotomingiyabasantu
oyobalalakietelemaki,.
53Mpeabimakiolilitansimayalisekwalyaye,mpe
akendekiombokamosantu,mpeabimakiepaiyabato
mingi.
54Nzokande,ntangomokonziyabasodampebatooyo
bazalakielongonaye,bazalakikotalaYesu,bamonaki
koninganayamabelempemakambooyoesalemaki,
babangakimingimpebalobakiete:“Yasolo,oyoazalaki
MwanayaNzambe.”
55Mpebasimingibazalakikotalamosika,oyobazalaki
kolandaYesulongwanaGalile,bazalakikosalelaye.
56KatinabangoezalakiMariaMagadalena,mpeMaria
mamayaYakobonáYose,mpemamayabanayaZebede.
+57Ntangompokwaekómaki,mobalimokoyabozwiya
Arimataayaki,nkombonayeYozefe,yemokoazalaki
moyekoliyaYesu.
58AkendakiepaiyaPilatempeabondelakinzotoyaYesu.
Nansima,Pilatoapesakimitindoetebábikisanzoto.
59MpeYozefeakamatakinzoto,azingakiyangona
elambayaliniyapɛto.
+60Mpealaliyangonalilitanayemokoyasika,oyo
akatakinalibanga,mpeabalusakilibangamokomonenetii
naekukeyalilita,mpealongwaki.
61MpeezalakinaMariaMagadalena,mpeMariamosusu,
bafandakinangámboyalilita.
+62Namokolooyoelandaki,oyoelandakimokoloya
kobongisama,banganga-nzambebakonzimpeBafalisai
bayanganakiepaiyaPilate.
63Alobi:"Mokonzi,tomikundolieteMokosiwanaalobaki,
ntangoazalakinainonabomoi:"Nsimayamikolomisato
nakosekwa."
64Nayango,pesámitindoetelilitaekangamatiina
mokoloyamisato,nokibayekolinayebáyanabutumpe
báyibayempebálobanabatoete:‘Asekwiutanabakufi.
65Pilatoalobinabango:"Bozalinabokengeli.
+66Bongobakendaki,mpebakangakililitayango,
bakangilibangayangompebatyakimokɛngɛli.
MOKAPOYA28
1Nansukayasabata,lokolantɔngɔebandakinamokolo
yalibosoyapɔsɔ,MariaMagadalenampeMariamosusu
bayakikotalalilita.
2Mpe,tala,koninganamoneneyamabeleesalemaki:mpo
anzeluwaNkoloakitakiutanalola,mpeayakimpe
abalusakilibangansimautanaekuke,mpeafandakilikolo
lyayango.
+3Elonginayeezalakilokolankake,mpebilambanaye
ezalakimpɛmbɛlokolambula-mpɛmbɛ.
4Mpempoyabobangibwayebabatelibaninganaki,mpe
bakomakilokolabatobakufi.
5Mpeanzeluayanolakimpealobinabasi:"Bóbangate,
mponayebietebozalikolukaYesuoyobabakamakina
ekulusu."
23

Matai
6Azaliawate,mpoasekwi,lokolaalobaki.Boya,botala
esikaNkoloalali.
7Bokendenoki,peboyebisabayekolibayeeteasekwiuta
nabakufi;mpe,tala,azalikokendelibosonabinooGalilai;
kunabokomonaye:tala,nayebisibino.
8Mpebalongwakinokilongwanalilitanabobangimpe
bosepelibonene;mpeakimakimbangumponakomema
bayekolibayeliloba.
9Ntangobazalakikokendekoyebisabayekolinaye,talá,
Yesuakutanakinabangompealobakiete:“Mbondeli
nyonso.”Mpebayakimpebakangakiyenamakolo,mpe
basambelakiye.
10BongoYesualobinabango:"Bóbangate,bókende
koyebisabandekonangaietebakokendenaGalile,pe
bakomonangaikuna."
11Nzokandentangobazalakikokende,tala,batomosusu
yabakɛngɛlibayakinaengumba,mpebalakisaki
banganga-nzambebakonzimakambomansomasalamaki.
12Mpentangobayanganakielongonabankulutu,mpe
bayokanaki,bapesakimbongomingiepaiyabasoda;
13Alobi:"Boloba:Bayekolinayebayakinabutu,pe
bayibakiyetangotolalaki."
+14Mpesokilikamboyangoeyeinamatoiyaguvɛrnɛrɛ,
tokondimisayempetokobatelayo.
+15Bongobazwakimbongoyangompebasalakindenge
bateyakibango,+mpeBayudaezalikolobamamingitii
lelo.
16BongobayekolizominamokobakendakinaGalile,na
ngombamokoesikaYesuaponakibango.
17Mpentangobamonakiye,bakumbelakiye.
18BongoYesuayeipealobakanabango:"Nguyanionso
epesaminangainalikolopenamabele."
19Bongobokende,pekoteyabikolobinso,kobatisabango
nakomboyaTata,peyaMwana,peyaMolimoMosantu.
+20Bóteyabangobátosamakambonyonsooyonapesi
binomitindo,+mpetalá,nazalielongonabinontango
nyonsotiinansukayamokili.Amen.
24

NsangoMalamuya
Malako
MOKAPOYA1
1EbandeliyansangomalamuyaYesuKlisto,Mwanaya
Nzambe;
2Lokolaekomaminabaprofeta:Tala,natindimomemi-
nsangonangailibosoyaelonginayo,oyoakobongisa
nzelanayolibosonayo.
3Mongongoyamotooyoazalikoganganaesobe:
“BóbongisanzelayaNkolo,sembolábanzelanaye.”
4Yoaneabatisakimpenzaoesobe,mpeasakolakilibatisi
yaboyambolimpoyabolimbisiyamasumu.
5MpembokamobimbayaYudea,mpebatoya
Yelusalemebabimakiepainaye,mpebangonyonso
babatisamakinayenaebaleyaYordani,koyambolaka
masumunabango.
6MpeYoanealatakinsukiyakamela,mpemokabaya
loposonaloketonaye;mpealiakimayoyompemafutaya
nzoiyazamba;
7Mpeasakolaki:"Ezalinamotooyoalekingainanguya
nsimanangai,oyonabongitekogumbamampekofungola
nsingayasapatonaye."
8Yasolo,ngainabatisakibinonamai,kasiyeakobatisa
binonaMolimoMosantu.
9Mpeesalemakieteomikolowana,Yesuayakiutana
NazareteyaGalile,mpeabatisamakinaYoanenaYordani.
10Mpeabimakimbalamokonamai,amonakilola
efungwami,mpeMolimolokolapigeonezalikokitalikolo
naye.
+11Mpemongongomokoeutakinalikolóete:“Yoozali
Mwananangaiyabolingo,oyonasepelinaye.”
12MpembalamokoMolimoabenganiyeokatiyaesobe.
13Mpeazalakikunaoesobemikolontukuminei,
amekaminaSatana;mpeazalakielongonabanyamaya
zamba;mpebaanzelubasalelakiye.
14NsimayakokɔtisaYoanenabolɔkɔ,Yesuakómakina
Galile,mpeazalakikosakolaNsangoMalamuyaBokonzi
yaNzambe.
15Mpealobi:"Ntangoekokisami,BokonziyaNzambe
ebɛlɛmi.
16Nzokande,ntangoazalakikotambolapembeniyambu
yaGalilai,amonakiSimonanándekonayeAndrebazali
kobwakamonyamanambu,mpobazalakibabomi-mbisi.
17Yezualobinabango:"Bólandangai,mpenakokómisa
binobabomimbisiyabato."
18Mpembalamokobatikakiminyamanabango,mpe
balandakiye.
19Mpeakeimwamosika,amonakiYakobomwanaya
ZebedempeYoanendekonaye,bangompebazalakina
masuwabazalikobongisaminyamanabango.
+20Mpembalamokoabengakibango,mpebatikakitata
nabangoZebedenamasuwaelongonabasaliyalifuta,
mpebalandakiye.
21MpebakendakioKapernaume;mpembalamokona
mokoloyasabataakɔtakinasinagoga,mpeateyaki.
22Mpebakamwakinamateyanaye,mpoeteateyaki
bangolokolamotooyoazalakinabokonzi,kasilokola
bakomelite.
+23Mpeezalakinasinagogenabangomotomokooyo
azalakinaelimoyambindo;mpeagangakiete,.
24Alobi:"Tikabiso;tozalinalikambonininayo,yoYesu
yaNazarete?oyeikobebisabiso?Nayebiyonaniozali,
MosantuyaNzambe.
25BongoYesuapamelakiye,alobi:"Kambakimiape
bimakatinaye."
26Mpentangoelimoyambindoepasoliye,mpeagangaki
namongongomakasi,abimakikatinaye.
27Mpebangonyonsobakamwaki,naboyeetebatunaki
bangonabango:"Elokoninioyo?"liteyaniniyasikaoyo?
mponabokonziatindikutumilimoyambindo,mpe
batosakaye.
+28Mpembalamokolokumunayeepalanganakina
etúkámobimbayaGalilai.
29Mpembalamoko,ntangobabimakiutanasinagoge,
bakotakiondakoyaSimompeAndre,elongonaYakobo
mpeYoane.
+30KasimamayamwasiyaSimonaalalinafiɛvrɛ,mpe
anonbayebisakiyemakambonaye.
31Mpeayakimpeasimbakiyenaloboko,mpeatombolaki
ye;mpembalamokofièvreetikiye,mpeasalelakibango.
32Mpenampokwa,ntangomoielalaki,bamemakiepaiya
yebatobansobazalakinabokono,mpebayebazalakina
bademo.
33Mpeengumbamobimbaeyanganakiesikamokona
ekuke.
34Mpeabikisakimingibayebazalakinabokonondenge
nandenge,mpeabenganakibademomingi;mpebatikakite
bademobaloba,zambibayebakiye.
35Mpeontongo,kolamukantangomolaiyamboyamoi,
abimaki,mpealongwakioesikamokoyabobelemoko,
mpekunaabondelaki.
36Simonábatooyobazalakielongonayebalandakiye.
37Mpebakutakiye,balobinaye:"Batonyonsobazali
kolukayo."
38Mpealobinabango:"Tókendenabingumbaoyoelandi,
mponasakolakuna.
39MpeazalakikosakolanabasinagoganabangonaGalile
mobimba,mpeabenganakibademo.
40Mpemotomokoyamabaayakiepainaye,abondelaki
yempeafukamakilibosonayempealobakinayeete:
“Sokiolingi,okokikopɛtolangai.”
41MpeYesuayokimawa,asembolakilobokonaye,mpe
asimbakiye,mpealobakinaye:"Nalingi;zalapeto.
+42Mpentangokakaalobaki,mbalamokomaba
elongwakiepainaye,mpeapɛtolamaki.
43Mpeatindakiyemakasi,mpembalamokoatindakiye
mosika;
44Mpealobakinayeete:“Talákolobanamotoeloko
mokote.+kasikende,komilakisaepaiyanganga-nzambe,
mpepesamponakopetolayomakambooyoMoize
atindaki,mpoezalalitatoliepainabango.”
+45Nzokandeabimaki,mpeabandakikosakolayango
mingi,+mpekotungisalikamboyango,+naboyeeteYesu
akokakilisusukokɔtanaengumbapolelete,kasiazalakina
libándánabisikaoyoesobemite.
25

NsangoMalamuyaMalako
MOKAPOYA2
1MpelisusuakotioKapernaumensimamwamikolo;mpe
makɛlɛlɛmakieteazalakinandako.
2Mpembalamokobatomingibayanganakiesikamoko,
mpenzaeteesikayakoyambabangoezalakite,te,ata
penepenenaekukete:mpeasakolakililobaepaiyabango.
3Mpebayakiepainaye,bamemakimotomokoyamaladi
yaparalysie,oyoabotakibanaminei.
+4Mpentangobakokakitekopusanapenepenenayempo
nampasi,bafungolinsambaepaiazalaki,mpentango
babukakiyango,bakitisakimbetooyomotoyamaladiya
paralysiealali.
5TangoYesuamonikondimanabango,alobinamobeli
yaparalysie:"Mwana,masumunayoelimbisami."
6Kasibakomelimosusubafandakiwana,mpebazalaki
kolobanamitemanabango.
7Mponaninimotooyoazalikolobamalobayakofinga
boye?naniakokikolimbisamasumulongolakakaNzambe?
8MpembalamokoYesuamonakinamolimonayeete
bazalakikokanisabongo,alobinabango:“Mponanini
bozalikokanisamakambooyonamitemanabino?
9Ezalipetekolekakolobanamobɛliyaparalysie:Masumu
nayoelimbisami;tokolobaete:‘Tɛlɛmá,kamatambetona
yo,mpetambola?
10KasimpoetebóyebaéteMwanayaMotoazalina
nguyanamabeleyakolimbisamasumu.»
11Nalobinayo:Tɛlɛmá,kamatambetonayo,mpekende
nandakonayo.
12Mpembalamokoatɛlɛmaki,akamatakimbeto,mpe
abimakilibosoyabangonyonso;naboyeetebangonyonso
bakamwaki,mpebakumisakiNzambe,balobi:“Tomonaki
yangoatamokolomokotendengewana.”
13Mpeabimakilisusupembeniyambu;mpeebeleyabato
bansobazongelakiye,mpeateyakibango.
14Mpentangoazalakikoleka,amonakiLevimwanaya
Alfeuafandinaesikaoyobazwakambongo,mpealobaki
nayeete:“Landángai.”Mpeatɛlɛmakimpealandakiye.
15MpeesalemakieteYesuafandakinandakonaye,
bakɔngɔli-mpakomingimpebasumukibafandakimpe
elongonaYesunábayekolinaye.
16MpentangobakomelimpeBafalisaibamonakiyeazali
kolyaelongonabakɔngɔli-mpakompebatoyamasumu,
balobinabayekolinaye:“Ndengeniniazalikolyampe
komɛlaelongonabakati-mpakompebasumuki?”
17TangoYesuayokakiyango,alobinabango:"Batoya
nzotokolɔngɔnɔbazalinamposayamongangate,kasi
baoyobazalinamaladi.
18BayekolibaYoanenáBafalisaibazalakikokilabilei,
mpebayakimpebalobinaye:“Mponaninibayekoliya
YoanempeyaBafalisaibazalikokilabilei,kasibayekoli
nayobazalikokilabileite?”
19BongoYesualobinabango:"Banayandakoyalibala
bakokikokilabileintangomobaliyalibalaazalielongona
bango?ntangonyonsooyobazalinamobaliyalibala
elongonabango,bakokikokilabileite.
+20Kasimikoloekoya,ntangomobaliyalibala
akolongolamaepainabango,mpenansimabakokilabilei
namikoloyango.
21Motomokoteatongakaeteniyaelambayasikana
elambayakala,sokiteeteniyasikaoyoetondisiyango
ekolongolanaoyoyakala,mpekopasukaekobeba.
+22Mpemotomokoteakotyavinyoyasikanamilangiya
kala,sokitevinyoyasikaekopasolamilangi,mpevinyo
ekosopama,mpemilangiekobeba.
+23Mpeesalemakietealatakinabilangayambumana
mokoloyasabata;mpebayekolibayebabandaki,ntango
bazalakikokende,kobukamatoimambuma.
24Bafalisaibalobinayeete:“Talá,mponaninibazali
kosalanamokoloyasabatamakambooyoepesamelinzela
te?”
+25Mpealobinabangoete:“Botángánainotemakambo
oyoDavidiasalakintangoazalakinamposampenzala,ye
nábatooyobazalakielongonaye?”
+26NdengeniniakɔtakinandakoyaNzambenamikolo
yanganga-nzambemoneneAbiatare,+mpealeimampaya
kolakisa,oyoepesamelinzelateyakolyakasimpona
banganga-nzambe,+mpeapesakimpebatooyobazalaki
elongonaye?
+27Mpealobakinabangoete:“Sabataesalemimpona
moto,kasimotomponasabatate.
28YangowanaMwanayamotoazaliNkoloyasabata.
MOKAPOYA3
1Mpeakotilisusuosinagoge;mpeezalakinamotomoko
kunaoyoazalakinalobokomokoekauki.
2Mpebatalakiye,sokiakobikisayenamokoloyasabata;
mpobáfundaye.
3Mpealobakinamotooyoazalakinalobɔkɔnayeekauki:
“Tɛlɛmá.”
4Mpealobinabango:"Ezalinandingisayakosala
bolamunamikoloyasabata,tokosalamabe?"mpona
kobikisabomoi,tokoboma?Kasibafandakikimia.
5Mpeatalakibangozingazinganankanda,ayokakimawa
mponamitemanabangoyamakasi,alobinamotoyango:
“Sembolalobokonayo.”Mpeasembolakiyango,mpe
lobɔkɔnayeekómakimalamulokolamosusu.
6MpeBafalisaibabimaki,mpembalamokobayokanakina
Baerodemponakotelemelaye,lolengeninibakoki
kobomaye.
7NzokandeYesuazongakinabayekolinayenambu.
8MpeutanaYelusaleme,mpeutanaIdumea,mpeutana
ngambomosusuyaYordani;mpebangonzinganzingaya
TulompeSidoni,ebeleenene,ntangobayokakimakambo
manenemayeasalaki,bayakiepaiyaye.
9Mpealobakinabayekolibaye,etemasuwamokoya
mokeezelayenantinayaebeleyabato,nokibazindisaye.
10Mpoabikisakibatomingi;naboyeetebafinakiyempo
nakosimbaye,batomingioyobazalakinamalɔzi.
+11Mpebilimoyambindo,ntangobamonakiye,
bakweakilibosonayempebagangakiete:“Yoozali
MwanayaNzambe.”
12Mpeapesakibangoetindamakasietebayebisayete.
13Mpeamationgomba,mpeabengiyeoyoalingi.
14Mpeatindakizominamibale,etebazalaelongonaye,
mpeeteakokakotindabangompoyakosakola,
15Mpekozalananguyayakobikisabamaladimpeya
kobenganabademo.
16MpeapesakiSimonnkomboPetelo;
17YakobomwanayaZebedempeYoanendekoya
Yakobo;mpeapesakibangonkomboBoanerges,elingi
koloba:Banayankake.
26

NsangoMalamuyaMalako
18André,naFilipe,naBartolome,naMatai,naToma,na
YakobomwanayaAlfee,naTadeo,naSimonaMokanana.
19MpeYudasiIskariote,oyoatɛkakiye,mpebakɔtakina
ndakomoko.
20Mpeebeleyabatobayakaesikamokolisusu,boye
bakokakiteatakolialimpa.
21Bongobaninganayebayokakiyango,babimakimpona
kokangaye.
+22MpebakomelioyobakitakiutanaYerusaleme
balobakiete:“AzalinaBeelezebube,mpenanzelaya
mokonziyabademo,abenganibademo.”
23Mpeabengakibangoepainayempealobakinabango
namasese:“NdengeniniSatanaakokikobenganaSatana?”
24Mpesokobokonzimokoekabwaninayangomei,
bokonziboyebokokikotelemate.
25Mpesokondakomokoekabwaninayangomoko,ndako
yangoekokikotelemate.
26MpesokoSatanaateleminayemei,mpeakabwani,
akokikotelemate,kasiazalinansuka.
+27Motomokoteakokikokotanandakoyamotoya
makasi,mpekopunzabilokonaye,longolasesoko
akokangalibosomotoyamakasi;mpenansimaakobebisa
ndakonaye.
28Solonazalikolobanabino:Masumunyonso
makolimbisamaepaiyabanayabato,mpemalobaya
kofingaoyobakofinganayango.
29KasimotooyoakofingaMolimoMosantu,akoki
kolimbisamaatamokete,kasiazalinalikamayaetumbu
yaseko.
30Mpobalobakiete:“Azalinaelimoyambindo.”
31Bongobandekobayempemamanayebayaki,mpe,
batelemakilibanda,batindakiepainaye,kobengaye.
32Mpeebeleyabatobafandakizingazinganaye,mpe
balobakinaye:“Talá,mamanayompebandekonayona
libándábazalikolukayo.”
33Mpeayanolakibango:"Mamanangaitobandekona
ngaibazalinani?"
34Mpeatalakibatooyobafandakizingazinganaye,mpe
alobakiete:“Talámamanangaimpebandekonangai!”
35MpomotonyonsooyoakosalamokanoyaNzambe,
azalindekonangaiyamobali,ndekonangaiyamwasi,
mpemamanangai.
MOKAPOYA4
1Mpeabandakilisusukoteyapembeniyambu:mpebato
ebelebayanganakiepainaye,boyeakɔtakinamasuwa
mpeafandakinambu;mpeebelemobimbaezalaki
pembeniyambuomabele.
2Mpeateyakibangomakambominginamasese,mpe
alobakiepaiyabangoomateyamaye:
3Boyoka;Tala,molonimokoabimakimponakolona.
+4Mpeesalemakiete,ntangoazalakikolona,bamosusu
bakweakipembeniyanzela,mpebandɛkɛyalikolóbayaki
mpebalyakiyango.
5Mpebamosusubakweyakinamabeleyamabanga,wapi
ezalakinamabelemingite;mpembalamokoebimaki,
mpoezalakinabozindoyamabelete.
6Kasintangomoiebimaki,ezikaki;mpelokolaezalakina
misisate,ekauki.
+7Mpemosusuekweakinakatiyabanzubɛ,mpebanzubɛ
yangoekolaki,mpeekangakiyango,mpeebotakimbuma
te.
8Mpemosusuekweyakiomabeleelamu,mpeebotaki
mbumaoyoebimakimpeekoli;mpebabotaki,bamosusu
ntukumisato,mpebamosusuntukumotoba,mpe
bamosusunkama.
9Mpealobinabango:"Motooyoazalinamatoyiya
koyoka,ayoka."
10Mpentangoazalakiyemoko,batooyobazalaki
zingazinganayeelongonabatozominamibalebatunaki
yeliseseyango.
11Mpealobinabango:"Epainabino,bapesamelikoyeba
libombamiyaBokonziyaNzambe.
12Mponakomona,bakokakomona,kasibasosolate;mpe
koyokakabakokikoyoka,mpekososolate;nokite
babongwana,mpemasumumabangomalimbisama.
13Alobinabango:"Boyebiliseseoyoté?mpendenge
ninibokoyebamasesemanso?
14Molonialonakaliloba.
15Mpeoyoezalibangopembeniyanzela,esikawapi
lilobaelonamaki;kasintangobayoki,Satanaayeimbala
moko,mpealongolililobaliyebalonakiomitemanabango.
16Mpeeyeezalibangolokolabayebalonamiomabelema
mabanga;baoyo,ntangobayokililoba,mbalamoko
bayambiyangonaesengo;
17Mpebazalinamisisatekatinabangomei,mpebongo
bayikakampikokakamponamwantango:nansima,
ntangompasitominyokoebimimponaliloba,mbala
mokobasilikaka.
18Mpeeyeezalibangobayebalonamionteiyanzube;
lokolaoyobayokakaliloba,.
19Mpemitungisiyamokilioyo,mpebokosiyabomengo,
mpemposayabilokomosusuekoti,ekangamakaliloba,
mpeekomikobotambumate.
20Mpebayebazalibayebalonamiomabelemalamu;
baoyobayokililoba,mpebayambiyango,mpebaboti
mbuma,mosusuntukumisato,mosusuntukumotoba,mpe
mosusunkama.
21Mpealobinabango:"Bamemakamwindamponakotia
yangonanseyambɛkitonanseyambeto?"mpempona
kotyamanaetandayabougieste?
22Mpoezalielokomokoteebombami,oyoekomonanate;
mpeelokomokoteebombamakinasekele,kasieteekoya
nambokamopaya.
23Sokimotoazalinamatoyimponakoyoka,ayoka.
24Mpealobinabango:"Bókebanamakambooyobozali
koyoka.
25Pambaté,motooyoazalinayango,akopesamanaye,
peoyoazalinayangote,akolongolamanayeelokooyo
azalinayango.
26Mpealobaki:BokonziyaNzambeezalibongo,lokola
ndemotoakobwakambotonamabele;
27Mpeakolala,mpeakosekwabutunamoi,mpenkona
ekobimampeekokola,ayebitelolengenini.
28Mpomabeleebotimbumanayangomei;libosombeli,
nansimalitoi,nsimanayangomasanguetondinalitoi.
29Nzokandentangombumaebotami,mbalamoko
akotiakambeli,mpoetentangoyakobukambumaekómi.
30Mpealobi:“BokonzibwaNzambetokokokanisana
nini?totokokokanisayangonabokokanisinini?
27

NsangoMalamuyaMalako
+31Ezalilokolambumayamoutarde,oyosokibaloni
yangonamabele,ezalimokekolekambotonyonsooyo
ezalinamabele.
32Kasintangoelonami,ekoli,mpeekomimonenekoleka
matitimanso,mpeebimisakabitapeminene;mpoete
bandɛkɛyalikolóbáfandananseyaelilinayango.
33Mpenamasesemingiyaboyealobakililobaepaiya
bango,lokolabakokakikoyokayango.
34Nzokande,azalakikolobanabangonalisesete.
35Mpemokolowana,ntangompokwaekómaki,alobina
bangoete:“Tikátólekanangámbomosusu.”
36Mpentangobatindakiebeleyabato,bakamatakiyekutu
lokolaazalakinamasuwa.Mpeezalakimpeelongonaye
bamasuwamosusuyamike.
+37Mpemopɛpɛmakasiyamopɛpɛebimaki,mpe
mbongeebɛtakinamasuwa,boyeetondakisikawa.
+38Mpeazalakinansimayamasuwa,alalilikolóya
likonzi,mpebalamusiyempebalobinayeete:“Molakisi,
ozalikomibanzabanzateetetozalikokufa?”
39Mpeatɛlɛmakimpeapamelakimopɛpɛ,mpealobakina
mbuete:“Kimya,kimia.”Mpemopepeesilaki,mpekimia
moneneezalaki.
40Alobinabango:“Mponaninibozalikobangaboye?
ndengeninibozalinabondimite?
+41Mpebabangakimingimpebatunakibangonabango
ete:“Motoyandengeninioyoatamopɛpɛnámbuetosaka
ye?”
MOKAPOYA5
1Mpebayakinangambomosusuyambu,ombokaya
Bagadare.
+2Mpentangoabimakinamasuwa,mbalamokomoto
mokooyoazalakinaelimoyambindoabimakinamalita.
3Yeazalakikofandanakatiyamalita;mpemotomokote
akokakikokangaye,te,naminyɔlɔlɔte.
+4Mpoetembalamingibakangisakiyenaminyɔlɔlɔmpe
naminyɔlɔlɔ,mpeminyɔlɔlɔezalakikobukananaye,mpe
minyɔlɔlɔebukanakinabiteni.
5Mpentangoinso,butumpemoi,azalakiongomba,mpe
olilita,kolela,mpekomikatanamabanga.
6KasintangoamonakiYesumosika,akimakimbangumpe
asambeliye.
+7Mpeagangakinamongongomakasimpealobakiete:
“Yesu,MwanayaNzambeOyo-Aleki-Likoló,nazalina
likambonininayo?”NalapiyonankomboyaNzambe,ete
onyokolangaite.
8Pambatéalobinaye:"Bimanamoto,yoelimoya
mbindo."
9Mpeatunakiye:"Nkombonayonani?"Mpeayanolaki
ete:“NkombonangaiLégion,mpotozaliebele.”
10Mpeabondelakiyemingieteatindabangolibandaya
mbokate.
11Sikawaezalakikunapenepenenabangombaetonga
eneneyanguluezalakikoleisa.
12Mpebademonyonsobabondelakiye:“Tindabisona
katiyangulu,mpotókɔtanakatinayango.”
13MpembalamokoYesuapesakibangondingisa.Mpe
bilimoyambindoebimaki,mpeekɔtakinangulu,mpe
etongaekitisakinamakasinaesikamokoyansenambu,
(ezalakipenenankótomibale;)mpeekangamakinambu.
14Mpebaoyobazalakikoleisangulubakimaki,mpe
bayebisakiyangonaengumbampenamboka.Mpe
babimakimponakotalaniniezalakioyoesalemaki.
15MpebakeiepaiyaYesu,mpebamoniyeoyoazalakina
zabolo,mpeazalakinalimpingayabasoda,afandimpe
alatibilambampenamakanisinayeyamalamu.
16Mpebayebamonokiyangobayebisakibangoboniboni
ekómelakiyeoyoazalakinazabolo,mpelisusuetalingulu.
17Mpebabandakikobondelayemponakolongwalibanda
lyantakayabango.
18Mpentangoakotakinamasuwa,motooyoazalakina
zaboloabondelakiyeeteazalaelongonaye.
19NzokandeYesuatikakiyete,kasialobinaye:"Kende
nandakoepaiyabaninganayo,mpeyebisabango
makambomineneoyoNkoloasalimponayompe
ayokelakiyomawa."
20Mpealongwaki,mpeabandikosakolanaDekapoli
makambomineneoyoYesuasalakimponaye.
21MpentangoYesualekakilisusunamasuwanangámbo
mosusu,batomingibayanganakiepainaye.
22Mpe,tala,mokowabakonzibasinagoga,nkombonaye
Yailo,ayei;mpentangoamonakiye,akweyakinamakolo
naye,.
23Mpeabondelakiyemakasi,alobi:"Mwananangaiya
mwasiyamokealalinaesikayaliwa.mpeakozalana
bomoi.
24MpeYesuakendakielongonaye;mpebatomingi
balandakiye,mpebatondisakiye.
+25Mpemwasimokooyoazalakinamakilambulazomi
namibale.
26Mpeayokakimpasiminginamingangamingi,mpe
alekisakibilokonyonsooyoazalakinayango,mpe
alekisakielokomokote,kasiakómakimabekoleka,
+27TangoayokakinsangoyaYesu,ayakinakatiya
etumbanansima,mpeasimbakielambanaye.
28Mpomwasialobakiete:“Sokinasimbakikakabilamba
naye,nakobika.”
29Mpembalamokolizibayamakilanayeekauki;mpe
ayokakionzotoyayeeteabikisamakinabolɔziwana.
+30MpeYesuayebakimbalamokoetebizalelimalamu
ebiminakatinaye,abalusakiyenakatiyalopangompe
alobakiete:“Naniasimbakibilambanangai?”
31Bayekolinayebalobinaye:"Omoniebeleyabato
bazalikoyanganisayo,peozalikoloba:Naniasimbaki
ngai?"
32Mpeatalakizingazingamponakomonamwasioyo
asalakilikambooyo.
+33Kasimwasiyangoazalakikobangampekolɛnga,mpo
ayebakilikambooyoesalemakiepainaye,ayakimpe
akweakilibosonayempeayebisakiyemakambonyonso
yasolo.
34Mpealobinaye:"Mwanamwasi,kondimanayo
ebikisiyo;kendenakimia,mpebikanabolɔzinayo.
+35Tangoazalakinainokoloba,batomosusubautakina
ndakoyamokonziyasinagogaoyobalobakiete:“Mwana
nayoyamwasiakufi.
36NtangokakaYesuayokakililobaoyoelobamaki,
alobakinamokonziyasinagogaete:“Kobangate,ndimá
kaka.”
37Mpeatikakimotomokotealandaye,longolasePetelo,
Yakobo,mpeYoanendekoyaYakobo.
28

NsangoMalamuyaMalako
+38Mpeakóminandakoyamokonziyasinagoga,+mpe
amonimobulumpebatooyobazalakikolelampekolela
mingi.
39Mpentangoakoti,alobinabango:"Mponaninibozali
kosalamobulumpekolela?mwanamwasiakufite,kasi
alali.
40Mpebasekakiyenakotyola.Kasintangoabimisibango
nyonsolibanda,azwitatampemamayamwanamwasi,
mpebaoyobazalakielongonaye,mpeakɔtinaesikaoyo
mwanamwasialali.
+41Mpeasimbakimwanamwasiyangonalobɔkɔmpe
alobakinayeete:“Talitakumi;elingikolobaete:“Mwana
mwasi,nalobinayo,telema.”
42Mpembalamokomwanamwasiatɛlɛmaki,mpe
atambolaki;mpoazalakinamibuzominamibale.Mpe
bakamwakinabokamwibonene.
43Mpeatindakibangomakasietemotomokoteayeba
yango;mpeatindakietebápesayeelokomponakolya.
MOKAPOYA6
1Mpeabimakiutakuna,mpeayakiombokayayemei;
mpebayekolinayebalandiye.
2Mpemokoloyasabataekómaki,abandakikoteyana
sinagoga,mpebatomingioyobayokakiyebakamwaki
mpebalobakiete:“Motooyoautinawapimakambooyo?”
mpebwanianinieyeepesameliye,etekutumisalaya
nguyayaboyemisalaminamabokomaye?
+3Oyoazalimosali-mabayate,mwanayaMaria,ndeko
yaYakobo+náYosenáYudanáSimo?mpebandekona
yeyabasiawaelongonabisote?Mpebasilikakimpona
ye.
4KasiYesualobinabango:"Mosakoliazangalokumute,
kasinambokanayepenabandekonayepenandakona
ye."
5Mpeakokakikunatekosalamosalayabokasi,longolase
eteatiakimabokomayelikololyabatomokeyabokono,
mpeabikisakibango.
6Mpeakamwakinantinayabozangibondimibwabango.
Mpeazalakikotambolazingazingayabamboka,koteya.
7Mpeabengakiepaiyayezominamibale,mpeabandaki
kotindabangonamibalenamibale;mpeapesakibango
nguyalikoloyabilimoyambindo;
8Mpeatindakibangoetebazwaelokotempoyamobembo
mwabango,longolaselingendayoko;ataelokomokote,
limpate,mpembongotenambongonabango.
9Kasibólatasapatonasapato;mpekolatabilambamibale
te.
10Mpealobakinabangoete:“Esikaninibokokɔtana
ndako,bófandakunatiibokolongwanaesikayango.”
11Mpeoyoakoyambabinote,toakoyokabinote,ntango
bokolongwakuna,ningisamputulunanseyamakolona
binompoyalitatolimponabango.Solonazalikolobana
binoete,SodomompeGomolaekokangamanamokoloya
kosambisamakolekambokawana.
12Mpebabimaki,mpebasakolakietebatobayambola.
13Mpebabenganakibademomingi,mpebapakolaki
mafutamingibaoyobazalakinabokono,mpebabikisaki
bango.
14MpemokonziErodeayokakinsangonaye;(mpo
nkombonayeepalangani:)mpealobakiete:Yoane
Mobatisiasekwinabakufi,mpeyangowanamisalaya
nguyaezalikomonanakatinaye.
15Basusubalobakiete:“EzaliEliya.”Basusubalobakiete:
“Ezalimosakoli,tolokolamokoyabasakoli.”
16Nzokande,ntangoErodeayokakilikamboyango,
alobakiete:“EzaliYoane,oyonakatakatamotó.
17MpoErodeyemokoatindakimpeakangakiYoanempe
akangakiyenabolokomponaElode,mwasiyandekona
yeFilipe,mpoabalakiye.
18Pambaté,YoanealobakinaErodeete:“Epesameli
nzelateeteozalanamwasiyandekonayo.”
+19YangowanaErodiaabandakikoswananaye,mpe
alingakikobomaye;kasiakokakite:
20PambatéErodeabangakiYoane,ayebakiéteazalaki
motoyasembopemosantu,peazalakikotosaye;mpe
eyokakiye,asalakimakambomingi,mpeayokakiyena
esengo.
+21Mpentangomokolomokoyamalamuekómaki,+
Erodenamokoloyambotamanaye,apesakibankolonaye,
bakapitɛniminene,mpebakonziyaGalileelamboya
mpokwa;
22MpentangomwanamwasiyaErodiasioyoalobelami
akoti,mpeabinaki,mpeasepelisakiErodenábatooyo
bafandakielongonaye,mokonzialobakinamwanamwasi
yangoete:“Sengangainyonsooyoolingi,mpenakopesa
yoyango.”
+23Mpealapakindaiepainayeete:“Nyonsooyo
okosɛngangai,nakopesayoyango,tiinandamboya
bokonzinangai.”
24Mpeabimaki,pealobinamamanaye:"Nakosenga
nini?"Mpealobakiete:“MotóyaYoaneMobatisi.”
25Mpeakotimbalamokonalombangoepaiyamokonzi,
mpeatunaki,mpealobi:"Nalingieteopesangaimbalana
mbalanakatiyasandukumokomotóyaYoaneMobatisi."
26Mpemokonziazalakinamawamingi;nzokandempo
nandainaye,mpemponabangooyobafandakielongona
ye,aboyakiyete.
+27Mpembalamokomokonziatindakimobomimoko,
mpeapesakimitindoetebámemamotónaye,mpe
akendakikokatayemotónabolɔkɔ.
+28Mpeamemakimotónayenakatiyambɛki,mpe
apesakiyangonamwanamwasiyango.
+29Tangobayekolinayebayokakiyango,bayakimpe
bazwakiebembenayempebatyakiyangonalilitamoko.
30MpebantomabamisanganakiepaiyaYezu,mpe
bayebisakiyemakambomanso,ezalamayebasalaki,mpe
mayebateyaki.
+31Mpealobakinabangoete:“Bóyakabinomokona
esikamokoyaesobe,mpebópemamwantango.
32Mpebakendakinaesikamokoyaesobenamasuwa
bangomoko.
33Mpebatobamonokibangokokende,mpemingi
bayebakiye,mpebakimakimbangukunalibandalya
bingumbabinso,mpebalekakibango,mpebayakielongo
epaiyaye.
34MpeYesuabimaki,amonibatoebele,mpeayokelaki
bangomawa,mpobazalakilokolabampateoyobazalina
mobateliyampatete.
35Mpemokoloesilakimosika,bayekolinayebayakiepai
nayempebalobakiete:“Oyoezaliesikayaesobe,mpe
sikoyontangoelekimosika.
29

NsangoMalamuyaMalako
+36Bótikabango,bákendenabambokayazingazinga
mpenabamboka,mpebámisombabilei,mpobazalina
elokoyakolyate.
37Yeayanolakimpealobakinabangoete:“Bópesabango
bálya.”Mpebalobinayeete:“Tokokendekosomba
mampanamotuyayasantimenkamamibale(200)mpe
tópesabangomponakolya?”
38Alobinabango:"Bozalinamampaboni?"kendekotala.
Mpentangobayebaki,balobiete:“Mitano,mpembisi
mibale.”
39Mpeatindakibangoetebafandisabatobansona
bitulukulikoloyamatitiyamotane.
40Mpebafandakinamilɔngɔ,nabankamampenantuku
mitano.
41Mpeesilikokamatamampamitanompembisimibale,
atalakilikolo,mpeapambolaki,mpeabukakimampa,mpe
apesakiyangonabayekolinayemponakotialibosona
bango;mpembisimibaleekabolakionteiebangobanso.
42Mpebangobansobaliaki,mpebatondi.
+43Mpebazwakibakitungazominamibaleoyoetondina
bitenimpenambisi.
+44Mpebaoyobazalakikolyamampabazalakisokinkóto
mitano(5000).
+45Mpembalamokoatindakibayekolinayebákɔtana
masuwa,mpebákendelibosonangámbomosusuna
Betesaida,ntangoazalakikotindabatobákendemosika.
46Mpeetindakibango,alongwakiongombamokompona
kosambela.
47Mpentangompokwaekómaki,masuwaezalakina
katikatiyambu,mpeyemokonamabele.
48Mpeamonakibangobazalikosalamosalamakasina
kopumbwa;mpomopɛpɛezalakikokesananabango:mpe
penenangongayamineiyabutuayeiepainabango,
kotambolakalikolóyambu,mpealingakikolekanabango.
+49Kasintangobamonakiyeazalikotambolalikolóya
mbu,bakanisakieteezalielimo,+mpebagangaki.
50Mpobangonyonsobamonakiye,mpebayokakimpasi.
Nambalamokoasololakinabangompealobakinabango
ete:“Bózalanaesengo.kobangate.
51Mpeamatakiepaiyabangookatiyamasuwa;mpe
mopɛpɛesilaki:mpebakamwakimpenzanakatina
bangomei,mpebakamwaki.
52Pambatébatalakilikamwisiyamampaté.
53Mpeesilakikokatisa,bayakiombokayaGenesarete,
mpebabendakinalibongo.
54Mpentangobabimakinamasuwa,mbalamoko
bayebakiye.
+55Mpeakimakimbangunaetukawanamobimba
zingazinga,mpeabandakikomemabatoyamaladina
mbeto,epaibayokakieteazali.
+56Mpeepainyonsooyoazalakikokɔta,nabamboka,to
nabingumba,tonabamboka,bazalakikolalabatoya
maladinabalabala,mpebazalakikobondelayeetebásimba
sokiezalikakandeloyaelambanaye.
MOKAPOYA7
1BongoBafalisainábakomelimosusuoyobautakina
Yerusalemebayanganakiepainaye.
2Mpentangobamonakibayekolinayemosusubazali
kolyamampanamabokoyambindo,elingikoloba,na
mabokooyoesukolamakite,bamonakimbeba.
+3MpoBafalisai+mpeBayudanyonso,+longolakaka
sokibasukolimabɔkɔnabangombalamingi,+bazali
kolyate,+bazalikosimbabonkɔkɔyabankulutu.
4Mpentangobautinazando,longolasesokibasukoli,
balyakate.Mpemakambomingimosusuezali,oyo
bazwakimponakosimba,lokolakosukolabakɔpɔ,mpe
nzungu,bambɛkiyamotako,mpeyamesa.
5BongoBafalisainábakomelibatunakiyeete:“Mpona
ninibayekolinayobazalikotambolanamimesenoya
bankulutute,kasibazalikolyalimpanamabɔkɔoyo
esukolamite?”
6Azongiselakibangompealobakinabangoete:“Ezaya
asakolimalamumponabinobokosi,ndengeekomamiete:
“Batooyobazalikokumisangainambɛbunabango,kasi
mitemanabangoezalimosikanangai.”
7Nzokande,bazalikosambelangaimpamba,bazalikoteya
mponamateyamibekoyabato.
+8MpoetebotikimobekoyaNzambe,bozalikosimba
mimesenoyabato,lokolakosukolanzungumpebakɔpɔ.
9Mpealobinabango:"Boboyimpenzamotindoya
Nzambe,etebokokakobatelabonkokonabinomoko."
10MpoMoizealobakiete:“Kumisatatanayompemama
nayo;mpe:“Motooyoalakelakitatatomamamabe,akufa
liwa.”
11Kasibinobolobi:Sokomotoalobinatatatomamana
ye:“EzaliCorban,elingikoloba,likabo,nanyonsooyo
okokikozwalitombanangai;akozalanabonsomi.
12Mpebotikiyelisusuteasalaelokomokompoyatata
wayetomamawaye;
13BókómisakalilobayaNzambempambananzelaya
bonkɔ́kɔnabino,oyobosilikopesa.
14Mpentangoabengakibatonyonsoepainaye,alobina
bangoete:“Bóyokangaimokonamokokatinabinompe
bósosola.
15Ezalinaelokomokoteoyoeutinamotolibanda,oyo
ekokɔtanakatinayeekokikobebisaye.
16Sokimotoazalinamatoyimponakoyoka,ayoka.
17Mpentangoakotinandakoutanabato,bayekolinaye
batunakiyenantinayalisese.
18Mpealobinabango:"Bozalibongonabososolite?"
Bomoniteeteelokonyonsooyoeutinalibandaekotina
katiyamoto,ekokikobebisayete;
19Pambatéekɔtakanamotemanayeté,kasinalibumu,
peebimakanakatiyamai,kopɛtolabileinyonso?
20Mpealobakiete:“Oyoebimakanamoto,yango
ekómisakamotombindo.”
21Pambaténakati,nakatiyamotemayabato,makanisi
mabe,ekobo,pite,kobomabato,ebimaka.
22Moyibi,lokoso,mabe,bokosi,mbindo,lisomabe,
kofingaNzambe,lolendo,bozoba.
+23Makambowananyonsoyamabeeutakanakati,+
mpeekómisakamotombindo.
+24Mpelongwakuna,atɛlɛmaki,mpeakɔtakinandeloya
TulompeyaSidone,mpeakɔtakinandakomoko,mpe
alingakitemotomokoayebayango.
+25Mpomwasimokooyomwananayeyamwasiazalaki
naelimoyambindo,ayokakinsangonaye,mpeayakimpe
akweyakinamakolonaye.
26MwasiyangoazalakiMogreke,motoyaSiropheniena
ekólonaye;mpeabondelakiyeeteabwakazabululibanda
lyamwanamwasiwaye.
30

NsangoMalamuyaMalako
27NzokandeYesualobinaye:"Tikábanabátondaliboso,
mpoezalimalamutekozwalimpayabanampekobwaka
yangoepaiyabambwa."
+28Mpeayanolakimpealobakinayeete:“Ɛɛ,Nkolo.
29Mpealobinaye:"Mponamalobaoyo,kendenzelana
yo;zaboloabiminamwananayoyamwasi.
30Mpentangoakómakinandakonaye,akutakizabolo
abimi,mpemwananayeyamwasialalinambeto.
31Mpelisusu,kolongwakiutaontakayaTulompeSidone,
ayakiombuyaGalilai,nakatikatiyantakayaDekapoli.
32Mpebamemakiepaiyayemokooyoazalakimatoi,mpe
azalakinaepekiselinamalobanaye;mpebabondeliye
atialobokolayelikololyaye.
33Mpealongolakiyepembeniyaebele,mpeatiemisapi
nayenamatoyinaye,mpeabwakakinsoimpeasimbaki
monokonaye;
34Mpeatalakilikolo,apemakipealobinaye:"Efeta,
elingikoloba:"Fungolama."
35Mpembalamokomatoyinayeefungwamaki,mpe
nsingayamonokonayeefungwamaki,mpealobakipolele.
36Mpeapesakibangomitindoetebayebisamotote:kasi
sokiapesakibangomitindomingi,bazalakikosakolayango
mingikoleka;
37Bakamwakimingi,balobi:"Asalimakambomanso
malamu.
MOKAPOYA8
1Namikolowanaebeleyabatobazalakimingimpenza,
mpebazalakinaelokoyakolyate,Yesuabengakibayekoli
nayeepainayempealobakinabango:
+2Nayokiebeleyabatomawa,+mpambatebasilikozala
elongonangaimikolomisato,+mpebazalinaelokoya
kolyate.
+3Mpesokinatindibangokokilabileinabandakona
bangomoko,bakolɛmbananzela,+mpobatondengena
ndengebautakimosika.
+4Bayekolinayebazongiselakiyeete:“Eutiwapimoto
akokikolekisabatooyonamampaawanaesobe?”
5Mpeatunakibangoete:“Bozalinamampaboni?”Mpe
balobakiete:“Sambo.”
+6Mpeatindakibatobáfandanamabele,mpeazwaki
mampansambo,mpeapesimatɔndi,mpeabukakimpe
apesakibayekolinayempobátyayangolibosonabango;
mpebatiakibangolibosolyabato.
7Mpebazalakinamwambisiyamike:mpeapambolaki
mpeatindakietebátyayangompelibosonabango.
+8Bongobalyakimpebatondiki,mpebakangakibitunga
nsambokatinabileioyoebukanioyoetikalaki.
+9Mpebatooyobalyakibazalakisokinkótominei
(4000),mpeatindakibangobákende.
10Mpembalamokoakotinamasuwaelongonabayekoli
baye,mpeayakiobitenibyaDalmanuta.
11MpeBafalisaibabimaki,mpebabandakikotunaye,
kolukakaepainayeelemboutanalola,komekakaye.
12Mpeapemakimakasinamolimonaye,pealobi:"Mpo
nanininkolaoyoezalikolukaelembo?solonalobiepaiya
bino,Elembomokoteekopesamanankolaeye.
13Mpeatikakibango,mpeakotilisusunamasuwa,
alongwakinangambomosusu.
14Sikawabayekolibabosanakikozwalimpa,mpebazalaki
namasuwaelongonabangokolekalimpamokote.
15Mpeapesakibangomitindoete:“Bókeba,bókebana
levireyaBafalisaimpenalevireyaErode.”
16Mpebazolobanabangonabango:"Ezalimpotozalina
mampate."
17TangoYesuayebakiyango,alobinabango:Ponanini
bozalikokanisapobozalinamampate?bososolinainote,
mpebososolite?motemanabinoekóminainomakasi?
18Bozalinamiso,bomonite?mpebozalinamatoyi,
bozalikoyokate?mpebomikundolite?
+19Ntangonabukakimampamitanonakatiyabatonkóto
mitano(5000),bozwakibakitungabonietondinabiteni?
Balobinaye:Zominamibale.
20Mpentangonsambokatinabatonkótominei,
bokamatakibakitungabonietondinabiteni?Mpebalobaki
ete:“Sambo.”
21Mpealobiepaiyabango:“Ndengeninibozalikososola
te?
22MpeakomioBetesaida;mpebamemakimokufimiso
epaiyaye,mpebabondelakiyeasimbaye.
23Mpeasimbakimokufimisonaloboko,mpeakambaki
yelibandalyamboka;mpeesilakikobwakelayensoina
miso,mpeatyakimabokomayelikololyaye,atunakiye
sokoamoniesengeli.
24Mpeatombolakimisompealobakiete:“Nazalikomona
batolokolabanzete,bazalikotambola.”
+25Nsimanayango,atyakilisusumabɔkɔnayelikolóya
misonaye,mpeatombolakimiso,mpeazongakimpe
amonakimotonamotopolele.
26Mpeatindakiyeakendenandakonaye,alobi:"
Kokendenambokate,koyebisamotomokotenamboka."
27MpeYesuabimakinábayekolinayenabingumbaya
KaisariaFilipi.
28Bongobazongiselakibango:"YoaneMobatisi;mpe
basusu,Mokonabasakoli.
29Mpealobinabangoete:“Kasibinobolobietenazali
nani?”Peteloazongiseliyeete:“YoozaliKlisto.”
30Mpeapesakibangomitindoetebayebisamotomokote
mponaye.
31Mpeabandakikoteyabango,eteMwanawamoto
asengelikonyokwamamingi,mpekoboyamanabankulutu,
mpenabangangabakonzi,mpebakomeli,mpeabomama,
mpensimayamikolomisatokosekwa.
32Mpealobakililobayangopolele.MpePeteloakangaki
ye,mpeabandikopamelaye.
33Nzokande,ntangoabalukakimpeatalakibayekolinaye,
apamelakiPeteloete:"Longwanangai,Satana;
34Mpentangoabengakibatoepainayeelongona
bayekolinayempe,alobakinabangoete:“Motooyo
alingikolandangai,amiwangana,mpeamemaekulusuna
yempealandangai.”
35Mpomotonyonsooyoalingikobikisabomoinaye
akobungisayango;kasioyoakobungisabomoibwayempo
yangaimpeyansangomalamu,yemokoakobikisayango.
36Mpomotoakozwalitombanini,sokoakozwamokili
mobimba,mpeakobungisamolimonayemoko?
37Tomotoakopesanininaesikayamolimonaye?
+38Yangowana,motonyonsooyoakoyokansɔnimpona
ngaimpemponamalobanangainankolaoyoyaekobo
mpeyamasumu;nayempeMwanawamotoakoyoka
nsoni,ntangoakoyanankemboyaTatawayeelongona
banzelubasantu.
31

NsangoMalamuyaMalako
MOKAPOYA9
1Mpealobiepaiyabango:Solonalobinabinoete,basusu
katinabangobatelemiawa,bakomekaliwate,kino
bakomonaBokonzibwaNzambeboyananguya.
2Mpensimayamikolomotoba,YesuazwiPetelo,Yakobo
mpeYoaneelongonaye,mpeamemibangonangomba
mokomolai,bangomoko.
3Mpebilambanayeekomakikongenga,mpɛmbɛmingi
lokolambula-mpɛmbɛ;bongolokolamotomokoteoyo
atondinamabeleakokikosalabangompɛmbɛ.
4MpeEliyaabimelakibangoelongonaMoize.
5PeteloazongiseliYezu:"Molakisi,ezalimalamukozala
awa.mokomponayo,mokomponaMoize,mpemoko
mponaEliya.
6Mpoayebakiteniniakoloba;mpobazalakikobanga
makasi.
+7Lipatamokoezipakibango,mpemongongomoko
ebimakinalipatayangoete:“OyoazaliMwananangaiya
bolingo.
8Mpenambalakaka,ntangobatalakizingazinga,
bamonakilisusumotote,longolaseYesukakaelongona
bangomoko.
9Mpentangobazalakikokitautanangomba,atindaki
bangoetebayebisamototemakamboninibamonoki,kino
MwanawaMotoasekwiutanabakufi.

11Mpebatunakiyeete:“Mponaninibakomelibalobiete
Eliyaasengelikoyaliboso?”
12Mpeayanolakimpeayebisakibangoete:“Eliaakoya
liboso,mpeakozongisabilokonyonso;mpeboniboni
ekomaminantinayaMwanawamoto,eteasengeli
konyokwamanamakambomingi,mpekotiamana
mpamba.
13NzokandenazalikolobanabinoeteEliyaayeimpenza,
mpebasaliyenyonsooyobalingi,lokolaekomamimpona
ye.
14Mpentangoakómakiepaiyabayekolinaye,amonaki
ebelemonenezingazinganabango,mpebakomelibazali
kotunabango.
15Mpembalamokobatobanso,ntangobamonokiye,
bakamwakimingi,mpebakimakimbanguepainaye
bapesakiyembote.
16Mpeatunakibakomeliete:“Bozalikotunaninielongo
nabango?”
17Mpemokokatinaebeleyabatoayanolakimpealobaki
ete:“Molakisi,namemiepainayomwananangaiya
mobali,oyoazalinamolimoyababa;
18Mpeesikanyonsooyoazalikokangaye,azalikopasola
ye:mpeazalikosalamousse,mpeazalikoswanamino
mpekopanzana.mpebakokakite.
19Ayanoliye,pealobi:"Eenkolaezangakondima,
nakozalaelongonabinokinontangoboni?nakotikayo
mpasitiintangoboni?bomemayeepainangai.
20Mpebamemakiyeepainaye,mpentangoamonakiye,
mbalamokoelimoepasoliye;mpeakweyakiomabele,
mpeabalukakinamoustique.
21Mpeatunakitatanayeete:“Esilintangobonibanda
likambooyoekómelakiye?”Mpealobakiete:“Yamwana
moke.”
+22Mpembalamingiebwakakiyenamɔtɔmpenamai
mponakobomaye:kasisokookokikosalalikambomoko,
yokelabisomawampesungabiso.
23Yezualobinaye:"Sokiokokikondima,motooyo
andimimakambonyonsoekokikosalema."
+24Mpembalamokotatayamwanaagangakimpe
alobakinamaiyamisoete:“Nkolo,nandimi;sungayo
kozangakondimanangai.
25NtangoYesuamonakietebatobazalikopotambangu,
apamelakielimomabempealobakinayeete:“Yoelimo
babampemokufimatoi,nazalikopesayoetinda,bimakati
nayempekokotalisusunakatinayete.”
26Mpeelimoegangaki,mpeepasoliyemakasi,mpe
ebimakinakatinaye.naboyeetebatomingibalobakiete:
“Akufi.”
27KasiYesuasimbakiyenaloboko,mpeatombolakiye;
mpeatɛlɛmaki.
28Tangoakotinandako,bayekolinayebatunakiyese
moko:"Mponaninitokokakitekobenganayelibanda?"
29Mpealobinabango:"Lolengeoyoekokikobimana
elokomokote,kasinalosambompenakokilabilei."
30Mpebalongwakikuna,mpebalekakinaGalilai;mpe
alingakiteetemotomokoayebayango.
31Pambaté,ateyakibayekolinaye,pealobakinabango:
Mwanayamotoapesamelinamabokoyabato,pe
bakobomaye;mpensimayayangokobomama,akosekwa
namokoloyamisato.
32Kasibasosolakimalobawanate,mpebabangakikotuna
ye.
+33BongoakómakinaKapernaume,mpentangoazalaki
nandako,atunakibangoete:“Elokoninibozalaki
kowelanakatinabinonanzela?”
34Kasibatikakikimianabango,pambaténanzela
bazalakikowelanakatinabango,naniasengelikozala
monenekoleka.
35Mpeafandaki,mpeabengibatozominamibale,mpe
alobakinabango:“Sokimotoalingikozalayaliboso,
akozalamotoyansukanabatonyonsompemosaleliya
batonyonso.”
+36Mpeakamatakimwanamokompeatyakiyeonteina
bango,mpentangoasimbakiyenamabɔkɔnaye,alobaki
nabangoete:
37Motonyonsooyoakoyambamokoyabanayandenge
wananankombonangai,ayambingai,mpemotonyonso
oyoakoyambangai,ayambakangaite,kasimotooyo
atindakingai.
38BongoYoaneayanolakiye:"Molakisi,tomonakimoto
mokoazalikobenganabademonankombonayo,mpe
alandibisote.
39KasiYezualobi:"Bopekisayete,pambatéezalina
motomokoteoyoakosalalikamwisinakombonangai,
oyoakokikolobamabenapetenangai."
40Mpomotooyoazalikotɛmɛlabisoteazalinangambo
nabiso.
41Mpomotonyonsooyoakopesabinokopoyamaimpo
nakomelanankombonangai,zambibozaliyaKlisto,solo
nalobiepaiyabino,akobungisambanoyayete.
+42Mpemotonyonsooyoakosilikisamokoyabanamike
oyobandimingai,ezalimalamumponayeete
bakangisamalibangayakonikanankingonaye,mpe
abwakamanambu.
32

NsangoMalamuyaMalako
+43Mpesokilobɔkɔnayoesaliyomabe,katáyango,+
ezalimalamuokɔtanabomoinanzoto,+naesikaya
kozalanamabɔkɔmibalemponakokendenalifelo,na
mɔtɔoyoekozimisamaatamokolomokote.
+44Epaiwapinsɛlɛlɛnabangoekufakate,+mpemɔtɔ
ebomakate.
45Mpesokolokolonayoesaliyomabe,katayango:ezali
malamuokotanabomoi,naesikayakobwakamana
makolomibalenalifelo,namotooyoekozimisamaata
mokolomokote.
+46Epaiwapinsɛlɛlɛnabangoekufakate,+mpemɔtɔ
ebomakate.
+47Mpesokilisonayoesaliyomabe,longolayango,+
ezalimalamuokɔtanaBokonziyaNzambenalisomoko,
naesikayakobwakamanamɔtɔyalifelonamisomibale.
+48Epaiwapinsɛlɛlɛnabangoekufakate,+mpemɔtɔ
ebomakate.
+49Mpomotonamotoakotyamungwanamɔtɔ,mpe
mbekanyonsoekotyamungwanamungwa.
50Mungwaezalimalamu;Bózalanamungwakatinabino,
mpebózalanakimyamokonamosusu.
MOKAPOYA10
1Mpeatɛlɛmakilongwakuna,mpeakóminamikiliya
YudeanangámboyamosikayaYordani.mpe,lokola
amesanaki,ateyakibangolisusu.
+2Bafalisaibayakiepainayempebatunakiyeete:“Ezali
nandingisaetemobaliatikamwasinaye?”komekakaye.
3Mpeayanolakibango:"Moizeapesakibinomitindonini?
4Mpebalobi:"Moizeatikakikokomamokandayakoboma
libala,mpekotikaye."
5Yezuazongiselibango:"Akomelibinomobekooyompo
namotemamakasinabino."
6Kasibandanaebandeliyabozalisi,Nzambeasalaki
bangomobalinámwasi.
+7Mponayango,mobaliakotikatatanayempemamana
ye,mpeakokangamanamwasinaye;
8Mpebangomibalebakozalamosunimoko,bongo
bakozalalisusumibalete,kasimosunimoko.
9Yangowana,oyoNzambeasangisi,motoakabolate.
10Mpenandakobayekolinayebatunakiyelisusu
likamboyango.
11Mpealobinabango:"Motooyoatikimwasinayempe
akobalamosusu,asaliekobonaye."
12Mpesokimwasiatikimobalinayempeabalakimobali
mosusu,asaliekobo.
13Mpebamemakibanamikeepainaye,mpoasimba
bango,mpebayekolinayebapamelakibaoyobamemaki
bango.
14KasintangoYesuamonakiyango,asepelakimingimpe
alobakinabangoete:“Tikabanamikebáyaepainangai
mpebópekisabangote.
15Nazalikolobanabinoyasolo:Motonyonsooyo
akoyambaBokonziyaNzambelokolamwanamokete,
akokɔtanayangote.
16Mpeatombolakibangoomabokomaye,atyakimaboko
mayelikololyabango,mpeapambolakibango.
17Mpentangoabimakinanzela,motomokoayaki
mbangu,mpeafukamakilibosonaye,mpeatunakiyeete:
“Molakisimalamu,nasalaninimponazwalibulayabomoi
yaseko?
18Yezualobinaye:"Mponaniniozalikobengangai
motomalamu?"ezalinamotomokoteyamalamulongola
kakamoko,elingikolobaNzambe.
19Oyebimitindo:Kosalaekobote,Kobomate,Koyibate,
Kopesalitatoliyalokutate,Kokosate,Kumisatatanayo
mpemamanayote.
20Mpeayanolakimpealobakinayeete:“Molakisi,
nyonsowananatosibandabolengenangai.”
21BongoYesuamoniye,alingiye,pealobinaye:"Eloko
mokoozangi:kende,kotekanionsooyoozalinayango,pe
pesanababola,peokozalanabomengonalolabolanda
ngai.
22Mpeayokakimawanamalobawana,mpeakendakina
mawa,mpoazalakinabilokomingi.
23BongoYesuatalakizingazingampealobinabayekoli
naye:"Ezalimpasimingibaoyobazalinabozwibakokɔta
naBokonziyaNzambe!
24Mpebayekolibakamwakinamalobanaye.KasiYesu
azongiselibangolisusu,mpealobinabangoete:“Bana,
ezalimpasimingimponabaoyobatyelakabozwimotema
mponakokotanaBokonziyaNzambe!
+25Ezalipetemponakamelakolekanalisoyantonga,na
esikaetemotoyabozwiakɔtanaBokonziyaNzambe.
26Mpebakamwakinandengeyamoke,balobi:"Bongo
naniakokikobikisama?"
27BongoYesuatalibangoalobi:"Ekokikosalemanabato,
kasinaNzambete.
28BongoPeteloabandikolobanaye:"Tala,totikinionso
petolandiyo."
29MpeYezuayanolakipealobi:Solonalobinabino:
Motomokoteatikindako,tobandekomibali,tobandeko
basi,totata,tomama,tomwasi,tobana,tomabele,mpo
yangaimpeyansangomalamu,.
30Kasiakozwambalankamasikawaontangoeye,
bandako,mpebandekomibali,mpebandekobasi,mpe
bamama,mpebana,mpemabele,elongonaminyoko;mpe
namokiliekoyabomoiyaseko.
31Kasibatomingioyobazalilibosobakozalabatoya
nsuka;mpeyansukayaliboso.
32MpebazalakinanzelayakomataoYelusaleme;mpe
Yesuakendakilibosonabango:mpebakamwaki;mpe
ntangobazalakikolanda,babangaki.Mpeakamatakilisusu
batozominamibale,mpeabandakikoyebisabango
makamboninimasengelikokómelaye.
33Balobi:"Tala,tozalikomatanaYelusaleme;mpe
MwanawaMotoakopesamaepaiyabanganga-nzambe
bakonzi,mpeepaiyabakomeli;mpebakopesayeetumbu
yaliwa,mpebakopesayeepaiyaBapaganu.
+34Mpebakosɛkayempebakobɛtayefimbo,mpe
bakobwakelayensoimpebakobomaye.
35MpeYakobonáYoane,banayaZebede,bayakiepaina
ye,balobiete:“Molakisi,tolingieteosalelabisonyonso
oyotolingi.”
36Mpealobiepaiyabango:“Bolinginasalamponabino
nini?
37Balobakinayeete:“Pesabisotófanda,mokonalobɔkɔ
nayoyamobali,mpemosusunalobɔkɔnayoyamwasi,
nankembonayo.”
38KasiYesualobinabango:"Boyebiteninibozali
kosenga.mpekobatisamanalibatisioyonabatisamina
yango?
33

NsangoMalamuyaMalako
39Balobinaye:"Tokoki."MpeYesualobakinabangoete:
“Bokomelampenzanakɔpɔoyonazalikomɛlanayango;
mpenalibatisiliyenabatisaminayangobokobatisama;
+40Kasikofandanalobɔkɔnangaiyamobalimpena
lobɔkɔnangaiyamwasiezaliyangaitemponakopesa;
kasiekopesamanabangobayebalengelamimpoyabango.
41Bangozomibayokakiyango,babandakikosepelamingi
naYakobonáYoane.
42NzokandeYesuabengakibangoepainayempealobaki
nabangoete:“Boyebietebaoyobatalelamilokolabakonzi
yabapakanobazalikoyangelabango;mpebatominenena
bangobasalelakabokonzilikolónabango.
43Nzokandeekozalabongotekatinabino,kasimoto
nyonsooyoalingikozalamonenekatinabino,akozala
mosalelinabino.
44Mpemotonyonsokatinabinoalingikozalamokonzi,
akozalamosaleliwabatobanso.
45MpokutuMwanayaMotoayakitemponakosalelama,
kasimponakosalela,mpekopesabomoinayelokola
lisikomponabatomingi.
+46MpebakómakinaYeriko,mpentangoazalakikobima
naYerikoelongonabayekolinayempeebeleyabato,
Bartimee,mwanayaTime,oyoakufámiso,afandaki
pembeniyanzelamonenempeazalakikosɛngasɛnga.
47TangoayokakiéteYesuyaNazarete,abandikoganga
pekoloba:"Yesu,yoMwanayaDavidi,yokelangai
mawa."
48Mpebatomingibapesakiyemitindoeteakangakimia,
kasiagangakimingiete:“YoMwanayaDavidi,yokela
ngaimawa.”
49MpeYesuatɛlɛmaki,mpeapesakimitindoetebábenga
ye.Mpebabengakimotooyoakufámiso,balobinaye:
“Bobɔndisama,telema;azalikobengayo.
50Mpeye,kobwakaelambanaye,atɛlɛmaki,mpeayaki
epaiyaYesu.
51Yezuazongiseliye:"Olinginasalayonini?"Motooyo
akufámisoalobakinayeete:“Nkolo,mponazwamisona
ngai.”
52Yezualobinaye:"Kende;kondimanayoesilikobika.
Mpembalamokoazwakimiso,mpealandakiYesuna
nzela.
MOKAPOYA11
1MpentangobapusanakipenepenenaYelusaleme,na
BetefagempeBetania,naNgombayaOlive,atindaki
bayekolinayemibale.
2Mpealobakinabangoete:“Bókendenambokaoyoezali
nangámbonabino.bofungolaye,mpebomemaye.
3Mpesokomotomokoalobiepaiyabino:Mponanini
bozalikosalaboye?bolobaeteNkoloazalinamposayaye;
mpembalamokoakotindayeawa.
4Mpebakendaki,mpebakutakimwanayampundaoyo
bakanginaekukelibandanaesikamokowapibanzela
mibaleekutanaki;mpebafungolakaye.
5Mpebatomosusuoyobatɛlɛmakiwanabalobinabango
ete:“Bozalikosalanini,bozalikofungolamwanaya
mpunda?”
6MpebalobinabangolokolaYesuapesakimitindo:mpe
batikakibangobakende.
7MpebamemakimwanayampundaepaiyaYesu,mpe
babwakakibilambanabangonaye;mpeafandakilikolo
lyaye.
+8Mpebatomingibatandolakibilambanabangonanzela,
mpebasusubakatakibitapenabanzetempebabwakaki
yangonanzela.
+9Mpebatooyobazalakikokendeliboso,mpebaoyo
bazalakikolanda,bazalakikogangaete:“Hosanna!”
EsengonayeoyoakoyanakomboyaNkolo.
10BokonziyatatawabisoDavidi,oyoekoyanankombo
yaNkolo,epambolama:Hosananaesikaelekilikolo.
11MpeYesuakotioYerusalemempeotempelo,mpe
ntangoatalakibilokonyonsozingazingampempokwa
ekómaki,abimakinaBetaniaelongonabatozomina
mibale.
12Mpenamokolooyoelandaki,ntangobautakinaBetania,
ayokakinzala.
+13Mpeamonakimosikanzeteyafigioyoezalinankasa,
ayaki,sokiakokikokutaelokomokolikolónayango.mpo
ntangoyafigiezalakinainote.
14Yezuazongiseliye:"Motomokoteakolyambumana
yolibela."Mpebayekolinayebayokakiyango.
+15MpebakómakinaYerusaleme,mpeYesuakɔtakina
tempelo,mpeabandakikobenganabatooyobazalaki
kotɛkampekosombanatempelo,mpeakweisakibamesa
yabatooyobazalakikotɛkambongompebakitiyabato
oyobazalakikotɛkabibenga.
16Mpealingakiteetemotomokoamemambɛkiatana
tempelo.
17Mpeateyaki,alobinabango:"Ekomamite:Ndakona
ngaiekobengamandakoyamabotanyonsondakoya
losambo?"kasibokómisiyangolibuluyamiyibi.
+18Mpebakomelimpebanganga-nzambebakonzi
bayokakiyango,mpebalukakindengeoyobakokikoboma
ye,+mpobazalakikobangaye,+mpambatebatonyonso
bakamwakinamateyanaye.
19Mpentangompokwaekómaki,abimakinaengumba.
20Mpenantongo,ntangobazalakikoleka,bamonakinzete
yafigiekaukiutanamisisa.
21Peteloalobinaye:"Molakisi,tala,nzeteyafigioyo
olakelakimabeekauki."
22Yezuazongiselibango:"BóndimelaNzambe."
"mpeakotiantembeteomotemamwaye,kasiakondima
etemakambomayealobimakosalema;akozalananyonso
oyoakoloba.
24Yangowananalobinabino:Makambonyonsooyo
bozalinamposa,ntangobozalikobondela,bóndimaete
bozwiyango,mpebokozalanayango.
25Mpentangobotelemikosambela,limbisa,sokobozali
nantinanamotomoko:eteTatanabinooyoazalinalola
alimbisabinomabunganabino.
26Kasisokobolimbisite,Tatanabinooyoazalinalola
akolimbisamabunganabinote.
+27MpebazongakinaYerusaleme,mpentangoazalaki
kotambolanatempelo,banganga-nzambebakonzimpe
bakomelimpemikólóbayakiepainaye.
+28Bolobanayeete:“Ozalikosalamakambooyona
nzelayabokonzinini?”mpenaniapesakiyobokonziboye
mponakosalamakambomaye?
29BongoYesuayanolakibango:"Nakotunabinope
motunamokopenakoyanolangai,penakoyebisabinona
bokonzinininazalikosalamakambooyo."
34

NsangoMalamuyaMalako
30BatisimoyaYoane,eutakinalolatoyabato?yanolá
ngai.
31Mpebazolobanabangomoko:"Sokitolobi:'Eutina
lola!'akoloba:Bongomponaninibondimakiyete?
32Kasisokotokoloba:Yabato;bazalakikobangabato,
mpobatonyonsobazalakikotángaYoaneeteazalisolo
mosakoli.
33BongobazongiseliYezu:"Tokokikoyebayangote."
Yezuazongiselakibangoete:“Nazalimpekoyebisabino
tebokonzinininazalikosalamakambooyo.”
MOKAPOYA12
1Mpeabandakikolobaepaiyabangonamasese.Moto
mokoalonakielangayavinyo,mpeatyakilopango
zingazinganayango,mpeatimolakiesikamponaelanga
yavinyo,mpeatongakindakomolai,mpeatikiyangoepai
yabasalibilanga,mpeakendakinambokamokoyamosika.
+2Mpenaelekoyangoatindakimosalelimokoepaiya
basali-bilanga,+mpoazwambumayaelangayavinyo
epaiyabasali-bilanga.
+3Mpebakangakiye,mpebabɛtakiye,mpebatindakiye
akendempamba.
4Mpelisusuatindakiepaiyabangomosalimosusu;mpe
babwakakiyemabanga,mpebazokisakiyenamotó,mpe
batindakiyenamabɔkɔnansɔni.
5Mpelisusuatindakimosusu;mpeyebabomaki,mpe
basusumingi;kobetabamosusu,mpekobomabasusu.
6Nayango,lokolaazalakinainonamwanamobalimoko,
molingaminaye,atindakiyempenansukaepainabango,
kolobakaete:“Bakopesamwananangailimemya.”
+7Kasibasalibilangayangobalobakinabangoete:“Oyo
azalimosangoliyalibula;yaka,tobomaye,mpelibula
ekozalayabiso.
8Mpebakangakiye,mpebabomakiye,mpebabwakakiye
libandayaelangayavinyo.
9Bongonkoloyaelangayavinyoakosalanini?akoyampe
akobebisabasalibilanga,mpeakopesaelangayavinyona
basusu.
10Mpebotangimakomimayete;Libangaoyobatongi
baboyakiekómimotóyansɔngɛ.
11YangoezalakimosalayaNkolo,mpeezalilikamboya
kokamwanamisonabiso?
12Mpebalukakikokangaye,kasibabangakibato,mpo
bayebakietealobilisesenabango.
13MpebatindiepainayebamosusukatinaBafalisaimpe
baErode,mponakokangayenamalobanaye.
14Mpentangobakómaki,balobinayeete:“Molakisi,
toyebieteozalimotoyasolompeozalikomibanzabanza
mponamototempakoepaiyaKaisala,tote?
15Tokopesa,totokopesate?Kasiyeayebakibokosina
bango,alobakinabangoete:“Mponaninibozalikomeka
ngai?”memelangaimbongomoko,mponamonayango.
16Mpebamemakiyango.Mpealobakinabangoete:
“Ekekooyompemakomioyoezaliyanani?”Balobakina
yeete:“YaKaisala.”
17BongoYesuazongiselibango:"BópesanaKaisala
bilokoyaKaisala,peNzambebilokoyaNzambe."Mpe
bakamwakinaye.
18BongoBasadukaibayeiepainaye,balobietelisekwa
ezalite;mpebatunakiye,kolobaka:
19Moteyi,Moizeakomelibiso:"Sokindekoyamobali
akufi,mpeatikimwasinaye,mpeatikibanate,ndekona
yeazwamwasinayempeabokolamombotomponandeko
naye."
20Bandekomibalibazalakinsambo,mpeyalibosoabataki
mwasi,mpeakufakiatikakimombotote.
21Mpeyamibaleakangakiye,akufaki,atikakimomboto
mokote.
22Mpebangonsambobabotakiye,mpebatikakimomboto
te.
23Bongonalisekwa,ntangobakosekwa,akozalamwasi
yananikatinabango?mpobangonsambobabotakiyena
mwasi.
24BongoYesuazongiselibango:"Bozalinalibungate,
poboyebimakomitetonguyayaNzambete?
25Mpontangobakosekwautanabakufi,bakobalate,mpe
bakopesabangolibalate;kasibazalilokolabaanzeluoyo
bazalinalola.
26Mpenaoyoetalibakufi,etebasekwa:botanginabuku
yaMoizete,ndengeNzambealobakinayenakatiyanzete
yanzete:"NgainazaliNzambeyaAbrahama,Nzambeya
YisakapeNzambeyaYakobo."?
27AzaliNzambeyabakufité,kasiNzambeyabatoya
bomoi.
28Mpemokonabakomeliayaki,mpeayokakibango
bazalikolobanaelongo,mpeamonakieteayanolakibango
malamu,atunakiyeete:“Mobekoniniezaliyalibosona
nyonso?”
29BongoYesuayanolakiye:"Mibekoyalibosonakatiya
mibekonyonsoezaliboye:EeYisraele,Yoka;Nkolo
NzambenabisoazaliNkolomoko:
+30MpeokolingaNkoloNzambenayonamotemanayo
mobimba,mpenamolimonayomobimba,mpena
makanisinayomobimba,mpenamakasinayonyonso:
oyoezalimobekoyaliboso.
31Mpeyamibaleezalilokola,elingikolobaoyo:Okolinga
mozalaninayolokolayomoko.Ezalinamobekomosusu
teoyoelekioyo.
32Mokomelialobinaye:"Malamu,Molakisi,olobisolo;
mpemotomosusuazalitelongolaseye:
+33Mpekolingayenamotemamobimba,mpena
bososolinyonso,mpenamolimomobimba,mpenamakasi
nyonso,mpekolingamozalaninayelokolayemoko,eleki
makaboyakotumbamobimbampembekanyonso.
34TangoYesuamonieteayanolakinamayele,alobinaye:
"OzalimosikatenaBokonziyaNzambe."Mpemoto
mokotensimanayangoazwakimpikoyakotunaye
motunamoko.
35MpeYesuayanolakintangoazalakikoteyanatempelo:
“NdengeninibakomelibalobakaeteKristoazaliMwana
yaDavidi?”
+36MpoDavidiyemokoalobakinanzelayaMolimo
Mosantuete:“YehovaalobakinaNkolonangai:Fandana
lobɔkɔnangaiyamobali,tiintangonakokómisabanguna
nayoetɛlɛmɛloyamakolonayo.”
37YangowanaDavidiyemokoabengiyeNkolo;mpe
mwananayeautiwapi?Mpebatompambabayokakiyena
esengo.
38Mpealobakinabangonamateyanaye:“Bokebana
bakomeli,balingakakokendenabilambamilaimpe
balingakakopesambotenazando.
35

NsangoMalamuyaMalako
39Mpebakitiyaminenenabasinagoga,mpebashambre
yalikolónabafɛti.
+40Baoyobazalikolyabandakoyabasioyobakufelá
mibali,+mpemponakosalalokolabazalikobondelamilai.
+41MpeYesuafandakinangámboyaesikayakobomba
mbongo,mpeamonakindengebatobazalakikobwaka
mbongonaesikayakobombambongo.
+42Mpemwasimokomobolaakufelámobaliayaki,mpe
abwakakinakatiyalibumumibale,oyoekokikopesa
mbongomoko.
+43Mpeabengibayekolinayempealobakinabangoete:
“Yasolonalobinabinoetemwasioyomobaliakufá
mobolaakɔtisibilokomingikolekabatonyonsooyo
babwakinaebombeloyamosolo.
44Mpobangobansobabwakakiobomengobwabango;
kasiyeyabozanginayeabwakakinakatinyonsooyo
azalakinayango,kutubomoinayemobimba.
MOKAPOYA13
1Mpentangoazalakikobimanatempelo,mokoya
bayekolinayealobinaye:“Molakisi,találolengeniniya
mabangampebandakoniniezaliawa!
2BongoYesuazongiseliye:"Omonibandakomineneoyo?
ekotikalalibangamokotelikoloyamosusu,oyo
ekobwakamanansete.
3MpentangoafandakinaNgombayaOlivenangámboya
Tempelo,PetelonáYakobonáYoanenáAndrébatunaki
yebangomoko.
4Yebisábiso,ntangoninimakamboyangoekosalema?
mpeelemboniniekozalantangomakambomayemanso
makokokisama?
5BongoYesuayanolakibangoabandikoloba:"Bókeba
nokimotomokoakosabino.
6Mpobatomingibakoyanankombonangai,kolobaete:
“NgainazaliKlisto;mpeakokosabatomingi.
7Mpentangobokoyokansangoyabitumbampensangoya
bitumba,bobangate:mpomakamboyaboyeesengeli
kozala;kasinsukaekozalanainote.
8Mpoekoloekotelemanaekolo,mpebokonziekotelema
nabokonzi:mpekoninganayamabeleekosalemanabisika
ndengenandenge,mpenzalampempasiekozala:yango
ndeebandeliyamawa.
+9Kasibókebanabino,+mpobakokababinona
mayangani;mpenabandakoyamasangá,bakobɛtabino:
mpebakomemabinolibosoyabakonzimpebakonzimpo
nangai,mponalitatolimponabango.”
10Mpeesengelilibosokosakolansangomalamunakatiya
bikólonyonso.
+11Kasintangobakokambabinompebakokababino,
bókanisalibosotelikambooyobokoloba,+mpebokanisa
libosoteMolimoMosantu.
12Sikawandekomobaliakotekandekomobalinaliwa,
mpetatamwanamobali;mpebanabakotelemanababoti
babango,mpebakobomabango.
+13Mpebatonyonsobakoyinabinomponankombona
ngai:+kasimotooyoakoyikampikotiinansuka,akobika.
+14Kasintangobokomonaelokoyansɔnioyoekómi
mpamba,oyomosakoliDanyelealobelaki,etɛlɛmiesika
oyoesengelite,(motooyoazalikotángaasosola,)bongo
tikábaoyobazalinaYudeabákimanabangomba.
+15Mpemotooyoazalilikolóyandakoakitanandakote,
+mpeakɔtanayangotemponakobimisaelokomokona
ndakonaye.
+16Mpetikámotooyoazalinaelangaazongansimate
mponakozwaelambanaye.
+17Kasimawamponabaoyobazalinazemimpempona
baoyobazalikomɛlisabanamabɛlɛnamikoloyango!
18Mpebosambelaetebokimibwabinobozalateoeleko
yamalili.
19Mpoomikoloiyemakozalabotungisi,boyebozalakite
utaebandeliyabozalisiboyeNzambeakelakikinontango
eye,mpeekozalate.
20MpelongolasesokoNkoloakitisakimikolowana,
mosunimokoteakobikisama:kasimpoyabaponami,baye
aponi,akitisakimikolomikuse.
21Mpesokomotomokoakolobanabino:Tala,Talaazali
Klisto;to,tala,azaliwana;ndimelayete:
22PambatébaKlistoyalokutapebaprofetayalokuta
bakosekwa,pebakosalabilembopemakamwisi,pona
kobenda,sokilikokiezalaki,atabaponami.
23Kasibokeba:tala,nasakolibinomakambomanso.
+24Kasinamikoloyango,nsimayabolɔziyango,moi
ekokómamolili,+mpesanzaekongɛngisayangote.
25Mpeminzotoyalolaekokwea,mpenguyaoyoezalina
lolaekoningana.
26MpendebakomonaMwanawamotokoyakanamapata
nanguyampenkemboenene.
27Mpensimaakotindabanzelubaye,mpeakosangisa
elongobaponamibayeutanamipepeminei,utaonsuka
yamabelekinonansukayalola.
28Sikawayekolalisesemokoyanzeteyafigi;Ntango
etapenayangoezalinainopɛpɛlɛmpeezalikobimisa
nkasa,boyebieteelekoyamolungeekómipene.
29Bongobinonalolengemoko,ntangobokomona
makambomayemazalikosalema,boyebaeteezali
penepene,kutunabikuke.
30Solonalobiepaiyabino,etenkolaeyeekolekate,kina
makambomayemansomakosalema.
31Likolompemabeleekoleka,kasimalobanangai
ekolekate.
32Kasiyamokolowanampengongawanaayebimoto
mokote,te,banzelutebayebazalinalola,mpeMwanate,
kasiTata.
33Bókeba,bókɛngɛlapebóbondela,pambatéboyebité
tangoekoya.
+34MpoMwanayamotoazalilokolamotooyoazali
kosalamobembomosika,oyoatikakindakonaye,+mpe
apesakibokonzinabasalelinaye,+mpemotonamoto
mosalanaye,+mpeatindakimokɛngɛli-porteakɛngɛla.
35Nayango,bósɛnzɛla,mpoboyebitentangonininkolo
ndakoakoya,nampokwatonamidiyabutu,tonakoganga
yansosotonantɔngɔ.
36Nokite,koyanambalakaka,akokutabinobolali.
37Mpeoyonazalikolobanabinonazalikolobanabato
nyonso:Bokeba.
MOKAPOYA14
1Nsimayamikolomibale,elamboyaElekelimpeya
mampaezangilevire,mpebanganga-nzambebakonzimpe
bakomelibalukakindengeninibakokikokangayena
mayelemabempekobomaye.
36

NsangoMalamuyaMalako
2Nzokandebalobakiete:“Namokoloyafɛtite,noki
mobuluekɔtanabato.”
3MpeazalakinaBetanianandakoyaSimonamobɛliya
maba,ntangoafandakinabilei,mwasimokoayakina
sandukumokoyamafutayamafutayaalabasteryaelamba
yamotuyamingi;mpeabukakisandukuyango,mpe
asopakiyangonamotónaye.
4Mpebatomosusubazalakinankandanakatinabango,
mpebalobakiete:“Mponaninimafutaoyoebebisami?”
5Mpoekokakikotekamanambongokolekankamamisato,
mpeekokakikopesamanababola.Mpebamilelakimpona
ye.
6Yezualobi:"Tikaye.mponaninibozalikotungisaye?
asalimosalamalamuepainangai.
+7Mpobozalinababolaelongonabinontangonyonso,
mpentangonyonsooyobolingibokokikosalabango
malamu.
8Asalioyoakokaki:ayeilibosomponakopakolanzotona
ngaimafutamponakokundama.
9Solonazalikolobanabino:EpayinionsoNsangoElamu
oyoekosakolamanamokilimobimba,likambooyoasali
ekolobamamponabokundoliye.
10MpeYudaIskariote,mokoyabatozominamibale,
akendakiepaiyabanganga-nzambebakonzi,mpona
kotɛkayeepainabango.
11Mpentangobayokakiyango,basepelaki,mpebalakaki
kopesayembongo.Mpealukakilolengeniniakokikotɛka
yenandengeyamalamu.
+12Mpemokoloyalibosoyamampaoyoezangilevire,
ntangobabomakiElekeli,bayekolinayebalobakinayeete:
“WapiolingietetókendempetóbongisampoolyaElekeli?”
+13Mpeatindibayekolinayemibalempealobinabango:
“Bókendenaengumba,mpemotomokoakokutanana
binooyoamemimbɛkiyamai.
+14Mpeepainyonsooyoakokɔta,bólobanamobateliya
ndakoete:‘Molakisialobiete:“Esikayabapayaezaliwapi,
epainakolyaElekelielongonabayekolinangai?”
15Mpeakolakisabinondakomoneneyalikolóoyo
ebongisamimpeebongisami.
16Mpebayekolibayebabimaki,mpebakotakina
engumba,mpebakutakilokolaalobakinabango:mpe
babongisakiElekeli.
17Mpenampokwaakoyaelongonabatozominamibale.
18Mpentangobafandakimpebazalakikolya,Yesu
alobakiete:“Yasolonalobinabino:Mokokatinabino
oyoazalikolyaelongonangaiakotɛkangai.”
19Mpebabandakikozalanamawa,mpekolobanaye
mokonamokoete:“Ezalingai?”mpemosusualobakiete:
“Ezalingai?”
20Mpeayanolakinabango:"Ezalimokoyazomina
mibale,oyoazalikozindisaelongonangainasaani."
+21Mwanayamotoazalikokendesolo,ndengeekomami
mponaye.ezalakimalamumponamobaliwanasoki
abotamakinainote.
"​
+23Mpeakamatakikɔpɔyango,mpentangoapesi
matɔndi,apesakibangoyango.
24Alobinabango:"Oyoezalimakilanangaiya
Kondimanayasika,oyoesopamimponabatomingi."
25Solonalobiepaiyabino,nakomelalisusumbumaya
nzeteyavinyote,kinomokolowananakomelayangoya
sikaoBokonzibwaNzambe.
26Mpentangobayembakiloyembo,babimakinangomba
yaOlive.
27MpeYesualobinabango:"Binonyonsobokosilika
mponangainabutuoyo.
+28Kasinsimayakosekwa,nakokendelibosonabinona
Galile.
"
30BongoYesualobinaye:"Yasolonalobinayo:lelo,na
butuoyo,libosonsosoegangambalamibale,okowangana
ngaimbalamisato."
31Kasiyealobakilisusumakasi:"Sokinakufielongona
yo,nakowanganayoatamokete."Ndengemokope
balobakibangonionso.
32Mpebakómakinaesikamokooyoezalakinankombo
Getesemane,mpealobinabayekolinaye:“Bófandaawa,
ntangonakobondela.”
33MpeamemielongonayePetelompeYakobompe
Yoane,mpeabandakikokamwisampenza,mpekozalana
kilomingi;
34Mpealobinabango:"Molimonangaiezalinamawa
mingitiinaliwa.
35Mpeakendekilibosomwamoke,mpeakweyakio
mabele,mpeabondelakiete,sokoekokikosalema,ngonga
elekautanaye.
36Mpealobakiete:“Abba,Tata,makambonyonsoekoki
kosalemamponayo;longolangaikɔpɔoyo:nzokandeoyo
nalingite,kasioyoyoolingi.
37Mpeayei,peakutibangobalalipealobinaPetelo:Simo,
olali?okokakitekokengelangongamoko?
38Bolamukampebosambela,nokibokotaokatiya
komekama.Elimoebongamimpenza,kasimosuniezalina
bolɛmbu.
39Mpelisusuakendakimosika,mpeabondelaki,mpe
alobakimalobawanakaka.
40Mpentangoazongaki,akutakibangolisusubalali,(mpo
misonabangoezalakikilo,)mpebayebakitenini
bakoyanolaye.
41Mpeayeimbalayamisato,pealobinabango:"Bólala
sikoyompebópema.tala,MwanaMobaliwamotoakamio
mabokomabasumuki.
42Tɛlɛmá,tikátókende;tala,motooyoakotɛkangaiazali
pene.”
+43Mpembalamoko,ntangoazalakinainokoloba,Yuda,
mokoyabatozominamibale,ayakielongonayeebele
monenenamipangampebanzete,epaiyabanganga-
nzambebakonzimpebakomelimpebankulutu.
+44Mpemotooyoatɛkakiyeapesakibangoelembo,
alobakiete:“Motonyonsooyonakopesalipwɛpwɛ;
bokamataye,mpebokambayemosikanakimia.
45Mpentangokakaakómaki,akeimbalamokoepainaye,
mpealobakiete:“Molakisi,molakisi;mpeapesakiyebeze.
+46Mpebatyakimabɔkɔnabangolikolónaye,mpe
bakangakiye.
+47Mpemokonabatooyobatɛlɛmakipembeni,abendaki
mopanga,mpeabɛtakimosalelimokoyanganga-nzambe
monene,mpeakatakilitoinaye.
48BongoYesuazongiselibango:"Bobimilokolamoyibi,
namipangapenamakonzímponakokangangai?"
+49Nazalakimokolonamokoloelongonabinona
tempelomponakoteya,mpebozwakingaite.
50Mpebangonyonsobasundolakiye,mpebakimaki.
37

NsangoMalamuyaMalako
51Mpeelengemobalimokoalandakiye,azalakina
elambayalinioyoebwakamizingazingayanzotonayeya
bolumbu;mpebilengemibalibakangiye.
52Mpeatikakielambayalini,mpeakimakibango
bolumbu.
+53MpebamemakiYesuepaiyanganga-nzambemonene,
+mpebanganga-nzambebakonzinyonsompebankulutu
mpebakomelibayanganakielongonaye.
54Peteloalandakiyemosika,tiinandakoyanganga-
nzambemonene,mpeafandakielongonabasalelimpe
amipelisakimɔtɔ.
+55Mpebanganga-nzambebakonzimpelikitamobimba
balukakilitatolimponaYesumponakobomaye;mpe
amonakiatamokote.
56Mpobatomingibapesakiyelitatoliyalokuta,kasi
litatolinabangoeyokanite.
57Mpebatomosusubatelemakimpebapesakilitatoliya
lokutamponaye,balobiete:
58Toyokakiyealobi:"Nakobebisatempelooyoesalemina
maboko,mpenamikolomisatonakotongatempelomosusu
oyoesaleminamabokote."
59Kasilitatolinabangoeyokanakite.
60Nganga-nzambemoneneatɛlɛmakinakatikatimpe
atunakiYesu:“Ozalikoyanolaelokote?”ninibaoyobazali
kotatolamponayo?
61Kasiyeakangakikimia,mpeayanolakielokote.
Nganga-nzambemoneneatunakiyelisusu:“OzaliKlisto,
MwanayaMopamboli?”
62MpeYezualobi:"Ngainazali;mpebokomonaMwana
yamotoafandinalobokoyamobaliyanguya,mpeazali
koyanamapatayalola."
63Bongonganga-nzambemoneneapasolakibilambanaye
mpealobi:"Tozalinamposayabatatolimosusunini?"
64Boyokimalobayakofinga.Mpebangonyonso
bakatelakiyeetumbuyaliwa.
65Mpebamosusubabandakikobwakelayensoi,mpe
kozipaelonginaye,mpekobɛtaye,mpekolobanayeete:
“Sakolá.”
66MpentangoPeteloazalakinansenandakoyamokonzi,
mokoyabasiyanganga-nzambemoneneayaki.
67MpentangoamonakiPeteloazalikomipelisa,atalakiye
mpealobakiete:“YompeozalakielongonaYesuya
Nazarete.”
68Kasiyeawanganaki,alobi:"Nayebite,mpenazali
kososolateniniozalikoloba."Mpeabimakinaveranda;
mpebacrewyansoso.
69Mpemwasimokoyamwasiamonakiyelisusu,mpe
abandakikolobanabatooyobatɛlɛmipembeni:“Oyoazali
mokonabango.”
70Mpeawanganakiyangolisusu.Mwamokenansima,
batooyobatɛlɛmakipembenibalobakilisusunaPeteloete:
“Yasoloozalimokonabango.
71Nzokandeabandakikolakelamabempekolapandai,
kolobakaete:“Nayebimotooyobozalikolobelate.”
72Mpembalayamibalensosoebɛtaki.Peteloakanisaki
lilobaliyeYesualobakinayeete:“Libosonsosoelela
mbalamibale,okowanganangaimbalamisato.”Mpe
ntangoakanisakiyango,alelaki.
MOKAPOYA15
1Mpembalamokonantongo,banganga-nzambebakonzi
basalakiboyokanielongonabankulutumpebakomelimpe
naLikitamobimba,mpebakangiYesu,mpebamemakiye,
mpebapesakiyeepaiyaPilato.
2BongoPilatoatunakiyeete:“OzaliMokonziyaBayuda?”
Mpeayanolakinayeete:“Ozalikolobayango.”
3Mpebanganga-nzambebakonzibafundakiyena
makambomingi,kasiayanolakielokote.
4BongoPilatoatunakiyelisusu:"Ozalikoyanolaelokote?
talabonibonimakambomingibazalikotatolakotelemela
yo.
5KasiYesuayanolakielokomokote;yangowanaPilate
akamwaki.
6Sikawanaelambowana,abimisakimokangamimoko
epaiyabango,oyobalingaki.
+7MpeezalakinamotomokonkombonayeBarabasi,
oyoalalakinabokangamielongonabatooyobatombokaki
elongonaye,oyoabomakibatonabotomboki.
8Mpeebeleyabatobazalakikoganganamongongo
makasibabandakikolingayeasalalokolaasalakiliboso
epaiyabango.
9NzokandePilatoazongiselakibangoete:“Bolingi
nabimiselabinoMokonziyaBayuda?”
10Mpoayebakietebanganga-nzambebakonzibapesakiye
mponalikunya.
11Nzokandebanganga-nzambebakonzibatindibato,ete
abimiselabangoBarabasi.
12BongoPilateazongiselibangolisusu:"Bongobolingi
nasalanininayeoyobozalikobengaMokonziya
Bayuda?"
13Mpebabelelakilisusuete:“Bóbakayenaekulusu.”
14BongoPilatealobinabango:"Mponanini,mabenini
asali?Mpebagangakimingikolekaete:“Bóbakayena
ekulusu.”
15MpeboyePilato,alingikosepelisabato,abimisaki
Barabasiepaiyabango,mpeabikisakiYesu,ntango
abɛtakiyefimbo,mponakobakayenaekulusu.
16Mpebasodabamemakiyemosikanandako,oyo
babengiPraetorium;mpebabengakaelongoetuluku
mobimba.
+17Mpebalatisakiyeelambayamotane-bulé,mpe
balatisakimotoleyanzubɛ,mpebalatisakiyangonamotó
naye.
18Mpeabandikopesayembote:"Mbote,Mokonziya
Bayuda!
19Mpebabetakiyenamotónamongenge,mpebasopaki
yensoi,mpebagumbamakimabolongonabango
basambelakiye.
+20Mpeesilikosɛkaye,balongolakiyebilambaya
motane-bulé,mpebalatisakiyebilambanayemoko,mpe
bamemakiyelibandamponakobakayenaekulusu.
+21MpebatindiSimonamokoyaSireni,oyoalekaki
nzela,oyoazalakikobimanamboka,tatayaAlesandalaná
Rufusi,amemaekulusunaye.
22MpebamemakiyenaesikaGolgota,oyoelimboli:
Esikayamokuwayamotó.”
+23Mpebapesakiyevinyooyoesangisaminamire,kasi
azwakiyangote.
38

NsangoMalamuyaMalako
24Mpentangobakamakiyenaekulusu,bakabolibilamba
naye,babwakakimbɛbulikolónayango,oyomotona
motoasengelikozwa.
25Mpeezalakingongayamisato,mpebabakayena
ekulusu.
26Mpemakomiyaefundelinayeekomamakilikoloete:
MokonziyaBayuda.
27Mpeelongonayebabakamiyibimibalenaekulusu;
mokonalobɔkɔnayeyamobali,mpemosusunalobɔkɔna
yeyamwasi.
28Mpemakomiekokisamaki,oyoelobi:"Mpe
batangamakielongonababukimibeko."
+29Mpebatooyobazalakikolekananzelabazalaki
kofingaye,bazalakikoningisamitónabangompekoloba
ete:“Yooyoozalikobebisatempelompeozalikotonga
yangonamikolomisato.”
30Mibikisa,mpekitanaekulusu.
+31Ndengemokompebanganga-nzambebakonzi
bazalakikotyolabangomokoelongonabakomeliete:
“Abikisakibatomosusu;yemokoakokikobikisate.
+32TikáeteKlistoMokonziyaYisalaeleakitasikoyona
ekulusu,+mpotómonampetóndima.Mpebaoyo
babakamakinaekulusuelongonayebafingiye.
33Mpentangongongayamotobaekómaki,moliliezalaki
likolóyambokamobimbatiinangongayalibwa.
+34Nangongayalibwa,Yesuagangakinamongongo
makasi:“Eloi,Eloi,lamasabaktani?”oyoelimboli:
“Nzambenangai,Nzambenangai,mponaniniosundoli
ngai?”
35Mpebamosusukatinabatooyobatɛlɛmakipembeni
wanabayokakiyango,balobakiete:“Talá,azalikobenga
Eliya.”
+36Mpemotomokoakimakimbangumpeatondisaki
eponkɛoyoetondinavinaigre,mpeatyakiyangolikolóya
nzeteyambilampeapesakiyemasanga,mpealobakiete:
“Tiká!totalasokiEliasakoyakokitanaye.
37MpeYesuagangakinamongongomakasi,mpeatiki
molimo.
+38Mpeelambayatempeloepasukanabitenimibale
bandanalikolótiinanse.
39Mpentangomokonziyabasodaoyoatɛlɛmakilibosona
ye,amonakieteazalikogangampeatikimolimo,alobaki
ete:“Yasolo,motooyoazalakiMwanayaNzambe.”
+40Ezalakimpenabasioyobazalakikotalamosika:kati
nabangoezalakiMariaMagadalena,mpeMariamamaya
YakobomokempeyaYosempeSalome;
41(Yempe,ntangoazalakinaGalile,balandakiyempe
basalelakiye.)mpebasimosusumingioyobayakielongo
nayenaYerusaleme.
42Mpesikawantangompokwaekomaki,zambiezalaki
bobongisi,elingikolobamokoloyamboyasabata,
+43YozefeyaArimata,mopesi-tolimokoyalokumu,oyo
azalakimpekozelabokonziyaNzambe,ayaki,mpe
akɔtakinampikoepaiyaPilate,mpeazalakinamposa
makasiyanzotoyaYesu.
44MpePilatoakamwakisokiasilakikokufa,mpeabengi
yemokonziyabasoda,atunakiyesokiakufi.
45Mpentangoayebakiyangoepaiyamokonziyabasoda,
apesakinzotonaYozefe.
+46Mpeasombakiliniyamalamu,mpeakitisakiye,mpe
azingakiyenalini,mpealalisakiyenalilitaoyobakataki
nalibanga,mpeabalusakilibangatiinaekukeyalilita.
47MpeMariaMagadalenanáMariamamayaYose
bamonakiesikabalaliye.
MOKAPOYA16
1Mpentangosabataesilaki,MariaMagadalena,mpe
MariamamayaYakobo,mpeSalome,basombakibiloko
yansolokitoko,mpobáyakopakolayemafuta.
2Mpenantongompenzanamokoloyayamboyaposo,
bayakinalilitanakobimayamoi.
+3Mpebatunakibangonabangoete:“Naniakolongola
bisolibangalongwanaekukeyalilita?”
4Mpentangobatalaki,bamonakietelibangayango
ebalusami,mpoezalakimonenempenza.
+5Mpebakɔtakinalilita,bamonakielengemobalimoko
afandinangámboyamobali,alatielambamolaiya
mpɛmbɛ;mpebabangaki.
6Mpealobinabango:"Bóbangate:BozalikolukaYezu
waNazarete,oyobabakamakinaekulusu.azaliawate:tala
esikawapibalaliye.
+7Kasibókende,bóyebisabayekolinayenáPeteloete
akeilibosonabinonaGalilai.
8Mpebabimakinoki,mpebakimakilongwanalilita;mpo
baninganakimpebakamwaki:mpebalobakielokomokote
epaiyamotomoko;mpobazalakikobanga.
9Nzokande,ntangoYesuasekwakinantɔngɔntɔngɔna
mokoloyalibosoyapɔsɔ,abimakilibosoepaiyaMaria
Magadalena,oyoabimisakibademonsambokatinaye.
10Mpeakendakimpeayebisakibatooyobazalakielongo
naye,wanabazalakikolelampekolela.
11Mpebango,ntangobayokakieteazalinabomoi,mpe
bamonaninaye,bandimakite.
12Nsimanayangoabimakinalolengemosusuepaiya
mibalekatinabango,ntangobazalakikotambola,mpe
kokendenamboka.
13Mpebakendakikoyebisayangoepaiyabatikali.
14Nsimaabimakiepaiyabatozominamokontango
bafandakinabilei,mpeapamelakibangonabozangi
kondimampemotemamakasiyabango,mpoete
bandimakitebayebamonokiyensimayakosekwa.
15Alobinabango:"Bókendenamokilimobimbampe
bósakolansangomalamuepaiyabikelamunyonso."
16Yeoyoandimimpeabatisamiakobikisama;kasiyeoyo
andimiteakozwaetumbu.
17Mpebilembobiyebikolandabangobayebandimi;Na
nkombonangaibakobenganabademo;bakolobana
minokoyasika;
18Bakokamatabanyoka;mpesokobamelielokomokoya
koboma,ekosalabangompasite;bakotiamabokolikoloya
batoyamaladi,mpebakobika.
19BongonsimayaNkolokolobaepaiyabango,
ayambamakiolola,mpeafandakiolobokolamobalila
Nzambe.
20Mpebakendekilibanda,mpebasakolakibisikabinso,
Nkolokosalaelongonabango,mpekondimisalilobana
bilembobilandami.Amen.
39

Luka
MOKAPOYA1
1Pambatébatomingibasimbakinamabokompona
kosakolamakambomayemandimamimpenzakatinabiso.
2Kutulokolabapesakiyangoepaiyabiso,oyoutao
ebandelibazalakibatatolinamiso,mpebasaliyaliloba;
3Emonanakimalamumponangai,lokolanazalakina
bososoliyakokokayamakambonyonsoutanaebandeli,
nakomelayonamolongo,Teophileoyoalekimalamu.
4Mpooyebabosolobwamakambomaye,mayeolakisami.
+5NamikoloyaErode,mokonziyaYudea,nganga-
nzambemokonankomboZakaria,oyoazalakinalibotaya
Abia,mpemwasinayeazalakinabanabasiyaArona,mpe
nkombonayeElisabete.
6MpebangomibalebazalakisembolibosolyaNzambe,
kotambolakanamitindompemakulimansomaNkolo
kozangambeba.
7Mpebabotakimwanate,mpoeteElisabeteazalaki
kobota,mpebangomibalesikawababomakimalamuna
mibu.
8Mpeesalemakietentangoazalakikokokisamosalaya
nganga-nzambelibosoyaNzambenamolongoyamosala
naye.
+9Engebenemomesenoyamosalayanganga-nzambe,
libonzanayeezalakiyakotumbampakayamalasintango
akokɔtanatempeloyaNkolo.
10Mpeebelemobimbayabatobazalakikosambela
libandanantangoyampakayamalasi.
11MpeanzelumokoyaNkoloabimelakiyenangamboya
mobaliyaetumbeloyampakayamalasi.
12TangoZakariaamonakiye,atungisamaki,pebobangi
ekweyilikolonaye.
13Nzokandeanzelualobinaye:"Kobangate,Zakaria,
mpolibondelinayoeyokani;mpemwasinayoElisabete
akobotamwanamobali,mpeokobengayenkomboYoane.
14Mpeokozalanabosepelimpebosepeli;mpemingi
bakosepelanambotamayaye.
15MpoakozalamonenenamisoyaNkolo,mpeakomela
vinotetomasangayamakasite;mpeakotondisamana
MolimoMosantu,kutuutaolibumulyamamawaye.
16MpemingiyabanayaYisalaeleakobalukaepaiya
NkoloNzambewabango.
+17Mpeakokendelibosonayenamolimompenguyaya
Eliya,mponakobalolamitemamyabatataepaiyabana,
mpebatooyobazangibotosiepaiyabwaniaya
bayengebene;mponakolengelabatobabongisamimpoya
Nkolo.
18Zakariaalobakinaanzeluete:“Nanzelanininakoyeba
likambooyo?”mponazalimobange,mpemwasinangai
abetamimalamunamibu.
19Mpeanzeluazongiseliye:"NgainazaliGabriele,oyo
atɛlɛmilibosoyaNzambe;mpenatindamimpoyakoloba
epaiyayo,mpemponakolakisayonsangoyaesengoeye.
20Mpe,tala,okozalababa,mpeokokokatekoloba,kina
mokolomoyemakambomayemakosalema,zambiondimi
temalobamangai,mayemakokokisamaoelekoyabango.
21MpebatobazelakiZakaria,mpebakamwakiete
aumelakintangomolainatempelo.
22Mpentangoabimaki,akokakikolobanabangote:mpe
bamonakieteamonakiemonanelinatempelo,mpoasali
bangoelembo,mpeatikalakikolobate.
23Mpeesalemakiete,ntangokakamikoloyamosalanaye
esilaki,alongwakinandakonayemoko.
24NsimayamikolowanamwasinayeElisabeteazwaki
zemi,mpeamibombakisanzamitano.
25BoyeNkoloasalingaiomikolomiyeatalakingai,mpo
yakolongolabofingibwangaionteiyabato.
+26Mpenasanzayamotoba,anzeluGabrielatindakiepai
yaNzambenaengumbamokoyaGalilai,nkombona
yangoNazarete.
+27Nangɔndɔmokooyoabalaninamobalimokooyo
nkombonayeYozefe,motoyandakoyaDavidi;mpe
nkomboyangɔndɔyangoMaria.
+28Mpeanzeluakotiepainaye,mpealobakiete:“Mbote,
yooyoozwibobotomingi,Nkoloazalielongonayo.
29Mpeemonokiye,atungisamakinalilobalyaye,mpe
abwakiomakanisinayelolengeniniyamboteeye
esengelikozala.
30Mpeanzelualobinaye:"Bangate,Maria;
31Mpe,tala,okozwazemiolibumulyayo,mpeokobota
mwanamobali,mpeokobengankombonayeYESU.
+32Akozalamonene,mpeakobengamaMwanayaOyo-
Aleki-Likoló,+mpeYehovaNzambeakopesayekitiya
bokonziyatatanayeDavidi.
33MpeakoyangelandakoyaYakobolibela;mpeya
bokonzibwayeekozalanansukate.
34BongoMariaalobinaanzeluete:“Ezalindengenini,
atanayebimotote?”
35Mpeanzeluayanolakipealobinaye:"ElimoMosantu
ekoyelayo,penguyayaOyo-Aleki-Likolóekozipayo.
36Mpe,tala,ndekonayoyamobaliElisabete,azwimpe
zemiyamwanamobalinabobangenaye.
37MponaNzambeelokomokoteekokikosalemate.
38MpeMariaalobi:"TalamosaliwaNkolo;ezalaepaiya
ngaiengebenenalilobalyayo.Mpeanzelualongwakiepai
naye.
39MpeMariaatɛlɛmakinamikolowana,mpeakendaki
mbangumbangunambokayangomba,naengumbamoko
yaYuda;
+40MpeakɔtakinandakoyaZakariampeapesaki
Elisabetembote.
41Mpeesalemakiete,ntangoElisabeteayokakimboteya
Maria,mwanaapumbwakinalibumunaye;mpeElisabete
atondakinaMolimoMosantu.
42Mpealobakinamongongomakasi,mpealobakiete:
“Opambolamikatinabasi,mpembumayalibumunayo
epambolami.”
43Mpewapieyeeutiepaiyangai,etemamawaNkolowa
ngaiakoyaepainangai?
+44Mpo,tala,ntangokakamongongoyambotenayo
eyokanakinamatoinangai,mwanaapumbwakinalibumu
nangaimponaesengo.
45Mpeepambolaminayeoyoandimaki:mpoekozalana
bosoloyamakambomayemayebisamakiutanaNkolo.
46MpeMariaalobaki:"Molimonangaiezalikokumisa
Nkolo;
47MpemolimomwangaimosepelinaNzambeMobikisi
wangai.
48Pambatéatalakiezaleliyanseyamosalinayeya
mwasi:mpo,tala,utasikawamabotamansomakobenga
ngaimopambolami.
40

LUKA
49Mpoyeoyoazalinanguyaasalingaimakambominene;
mpenkombonayeezalimosantu.
+50Mpemawanayeezaliepaiyabatooyobabangakaye
bandankolanankola.
51Alakisibokasinalobokolaye;apalanganisibatoya
lolendonamakanisiyamitemanabango.
52Akitisibatoyanguyautanabakitinabango,mpe
atombolakibangonanse.
53Atondisibatooyobazalinanzalanamakambomalamu;
mpebatoyabozwiatindibangompamba.
+54AsimbakimosalelinayeYisraele,mponakokanisa
ngolunaye;
55Lokolaalobakinabankɔkɔnabiso,naAbalayama,mpe
namombotonayemponalibela.
56MpeMariaafandakinayepenenasanzamisato,mpe
azongakinandakonayemoko.
57NzokandentangomobimbayaElisabeteekómakimpo
nakobota;mpeabotakimwanamobali.
58Mpebazalanibayempebandekobayebayokaki
boniboniNkoloalakisakiyengolumonene;mpe
basepelakielongonaye.
59Mpeesalemakieteomokolomwamwambebayaki
kokatamwanangenga;mpebabengakiyeZakaria,na
nkomboyatatanaye.
60Mpemamanayeayanolakimpealobakiete:“Ezali
bongote;kasiakobengamaYoane.
61Mpebalobinaye:"Motomokotekatinalibotanayo
abengaminankombooyo."
62Mpebasalakibilemboepaiyatatanaye,ndengenini
alingikobengaye.
63Mpeasɛngakimesayakokoma,mpeakomakiete:
“NkombonayeYoane.”Mpebakamwakinyonso.
64Mpemonɔkɔnayeefungwamakimbalamoko,mpe
lolemonayeefungwamaki,mpealobaki,mpeakumisaki
Nzambe.
+65Mpebatonyonsooyobafandakizingazinganabango
babangaki,+mpemalobawananyonsoeyokanakina
mokilimobimbayabangombayaYudea.
66Mpebatonyonsooyobayokakiyangobabombiyango
namitemanabango,balobi:"Mwanaoyoakozalandenge
nini!MpelobokolaNkoloezalakielongonaye.
67MpeZakariatatanayeatondakinaMolimoMosantu,
mpeasakolaki.
68NkoloNzambewaYisalaeleapambolama;mpoakei
kotalampeasikolibatobaye,.
69Mpeatombolakilisekelyalobikompoyabisoondako
yamosaliwayeDavidi;
70Lokolaalobakinamonokoyabasakolinayeyabule,
oyobazalakibandamokiliebandaki.
71Etetobikisamautanabayinibabiso,mpeutaoloboko
labangobansobayinakabiso;
72Kosalangoluoyoelakamakiepaiyabatatanabiso,mpe
komikundolakondimanayayemosantu;
73NdaioyoalapelakitatanabisoAbrahama.
74Eteakopesabiso,etebisokobikisamalibandalya
lobokolabayinibabisotokokakosalelayenabobangite;
75Nabosantumpebosembolibosonaye,mikolonyonso
yabomoinabiso.
76Mpeyo,mwana,okobengamaprofetawaOyo-Aleki-
Likoló:mpookokendelibosoyaelongiyaNkolompoya
kobongisabanzelanaye;
77Kopesaboyebiyalobikoepaiyabatobayena
bolimbisiyamasumumabango;
78NanzelayangoluyabobotoyaNzambewabiso;na
yangolizibayamikolooyoeutinalikolóeyeikotalabiso,.
79Mponakopesapolenabaoyobafandinamolilimpena
eliliyaliwa,mponakotambwisamakolonabisonanzela
yakimia.
80Mpemwanaakolaki,mpeakómakimakasinamolimo,
mpeazalakinaesobetiimokoloyakolakisayeepaiya
Yisalaele.
MOKAPOYA2
1Mpeesalemakieteomikolowana,motindomoko
ebimakiutanaKaisalaAugusto,etemokilimobimba
efutamampako.
2(Mpempakooyoesalemakimponambalayaliboso
ntangoSireneazalakiguvɛrnɛrɛyaSiri.)
3Mpebatonyonsobakendakimponakofutampako,moto
namotonaengumbanaye.
4MpeYozefempeamatakiutanaGalilai,libandalya
engumbayaNazarete,okatiyaYudea,oengumbaya
Davidi,oyoebengamiBeteleme;(mpoazalakimotoya
ndakompelibotayaDavidi:)
+5AsengelakikofutampakoelongonaMariamwasinaye
oyoabalani,+azalakinazemimonene.
6Mpeboyeesalemaki,ete,ntangobazalakikuna,mikolo
mikokisamakieteakobotama.
+7Mpeabotakimwananayeyaliboso,mpeazingakiye
nabilambayakozipa,mpealalisakiyenaelyeloya
bibwɛlɛ;mpoesikaezalakitemponabangonandakoya
bapaya.
+8Mpeezalakinambokayangokakababateliyampate
oyobafandakinaelanga,bazalakikokɛngɛlaetongana
bangonabutu.
9Mpe,tala,anzeluyaNkoloayakilikololyabango,mpe
nkemboyaNkoloengɛngakizingazinganabango.
10Mpeanzelualobakinabangoete:“Bóbangate,mpo,
tala,nazalikomemelabinonsangomalamuyaesengo
monene,oyoekozalamponabatonyonso.”
11Pambaté,leloabotaminabinonaengumbayaDavidi
Mobikisi,oyoazaliKlistoNkolo.
12Mpeeyeekozalaelemboepaiyabino;Bokokuta
mwanaoyoazingaminabilamba,alalinaelyeloyabibwɛlɛ.
13Mpenambalakaka,ebeleyamampingayalolaezalaki
elongonaanzelu,bazalakikosanzolaNzambe.
14NkembonaNzambenaesikaoyoelekilikoló,mpena
mabelekimia,bolingomalamuepaiyabato.
15Mpeesalemakiete,ntangobaanzelubakendakimosika
nabangonalikoló,babateliyampatebalobakinabangona
bango:“TikátókendesikawanaBeteleme,mpetótala
likambooyoesalemi,oyoNkoloayebisaki.”biso.
16Mpebayakinoki,mpebakutakiMarianáYozefená
mwanaoyoalalinaelyeloyabibwɛlɛ.
17Mpeemonokiyango,bayebisakinalibandalilobaliye
liyebisamakinantinayamwanaoyo.
18Batonyonsooyobayokakiyangobakamwakina
makambooyobabateliyampatebayebisakibango.
19KasiMariaabombakimakambomayemanso,mpe
akanisakiyangonamotemanaye.
20Mpebabatelibampatebazongaki,kokumisakampe
kosanzolakaNzambempoyamakambomansomaye
41

LUKA
bayokakimpebamonoki,lokolaeyebisamakiepaiya
bango.
+21Mpentangomikolomwambeesilakimponakokata
mwanangenga,nkombonayebabengakiYesu,oyoanzelu
apesakinkomboyangolibosoeteazwazeminalibumu.
22Mpeesilisakimikolomyabopetolibwayeengebenena
mobekomwaMose,bamemakiyeoYelusaleme,mpoya
kolakisayeepaiyaNkolo;
23(LokolaekomaminaMibekoyaNkolo:"Mobalinyonso
oyoakofungolalibumu,akobengamamosantumpona
Nkolo;
+24Mpekopesambekaengebenenaoyoelobamina
MibekoyaNkolo:“Mbalamibaleyabibengatobana
mibaleyabibenga.”
25Mpe,tala,ezalakimotomokooYelusaleme,oyo
nkombonayeezalakiSimeona;mpemotoyangomoko
azalakisembompenalosambo,azalakikozelalibɔndisiya
Yisalaele:mpeMolimoMosantuazalakilikolonaye.
26MpeemonisamiepaiyayenaMolimoMosantu,ete
akomonaliwate,yamboamonoKlistowaNkolo.
27MpeayeinanzelayaMolimonakatiyatempelo,mpe
ntangobabotibamemakimwanaYesu,mponakosalampo
nayemimesenoyaMibeko.
+28Bongoatombolakiyenamabɔkɔnaye,+mpe
apambolakiNzambempealobakiete:
29Nkolo,sikawatikayomosalelinayoakendenakimia,
engebenenalilobanayo.
30Mpomisonangaiemonilobikonayo.
31Oyoobongisakilibosolyaelongiyabatobanso;
+32Polemponakongɛngisabapakano,+mpenkemboya
batonayoYisraele.
33MpeYozefempemamawayebakamwakinamakambo
mayemalobamakimpoyaye.
34MpeSimeoneapambolakibango,mpealobinaMaria
mamanaye:Tala,mwanaoyoatiamimponakokweya
mpekosekwayabatominginaYisraele;mpempoya
elemboyokoeyeekolobamakotelemela;
+35(Iyo,mopangamokokotɔbɔlamolimonayomoko
mpe,)etemakanisiyamitemamingiemonisama.
+36MpeezalakinaAna,mosakolimokoyamwasi,
mwanamwasiyaFanuele,yalibotayaAser.
37Mpeazalakimwasiakufelámobaliyamibusokontuku
mineinaminei,oyoalongwakinatempelote,kasiazalaki
kosalelaNzambenakokilabileimpenamabondelibutuna
moi.
38Mpeayakinambalamokowana,apesakimatondina
Nkolo,mpealobelakiyenabatobansooyobazalakikozela
bosikolinaYelusaleme.
39Mpeesilakikosalamakambomansoengebenena
MibekoyaNkolo,bazongakioGalilai,ombokanabango
mokoNazarete.
+40Mpemwanayangoakolakimpeakómakimakasina
elimo,atondakinamayele.
+41Mbulanambula,babotinayebazalakikokendena
YerusalemenafɛtiyaElekeli.
42Mpentangoakómakinambulazominamibale,
bamatakinaYerusalemenamomesenoyafɛti.
43Mpeesilisakimikolo,ntangobazalakikozonga,mwana
YesuatikalakinaYelusaleme;mpeYozefempemamana
yebayebakiyangote.
44Kasibango,bakanisakieteazalakinakatiyalisanga,
bakendakimobemboyamokolomoko;mpebalukakiyeo
nteiyabandekobabangompebayebani.
45Mpentangobakutakiyete,bazongakilisusuna
Yerusalememponakolukaye.
46Mpeesalemakietensimayamikolomisatobakutakiye
natempelo,afandinakatikatiyaminganga,bangomibale
bazalakikoyokabangompekotunabangomituna.
47Mpebatonyonsooyobayokakiyebakamwakina
bososolimpebiyanonaye.
48Mpentangobamonakiye,bakamwaki,mpemamanaye
alobinayeete:“Mwana,mponaniniosalibisoboye?”tala,
tatawayompengaitolukakiyonamawa.
49Mpealobinabango:"Ndengeninibolukakingai?"
bolingiteetenasengelikozalanantinayamosalayaTata
wangai?
50Mpebasosolakitelilobaliyealobakiepaiyabango.
51Mpeakitakielongonabango,mpeayakinaNazarete,
mpeatosakabango,kasimamanayeabombakimaloba
mayemansonamotemanaye.
52MpeYesuakómakinamayelempenamolai,mpena
bobotoepaiyaNzambempenabato.
MOKAPOYA3
1NambulayazominamitanoyabokonziyaTibelius
Kaisala,PonsePilatoazalakiguvɛrnɛrɛyaYudea,+mpe
ErodeazalakimokonziyaGalile,mpendekonayeFilipe
mokonziyaIturiampeyaetúkáyaTrakonite,mpeLisania
+mokonziyaAbilene.
2AnnasináKayafabazalakibanganga-nzambeminene,
lilobayaNzambeeyakiepaiyaYoanemwanayaZakaria
naesobe.
3MpeayakiombokamobimbaonzinganzingayaYordani,
kosakolakalibatisilyaboyambolimpoyabolimbisibwa
masumu;
+4Lokolaekomaminamokandayamalobayamosakoli
Yisaya,ete:“Mongongoyamotooyoazalikogangana
esobeete:“BóbongisanzelayaNkolo,bósembolabanzela
naye.”
+5Lobwakunyonsoekotonda,mpengombanyonsompe
ngombanyonsoekokita;mpeoyoetɛngamáekosembola,
mpebanzelayamabeekosalemapete;
6MpebatobansobakomonalobikoyaNzambe.
+7Bongoalobakinaebeleyabatooyobabimakimpona
kobatisamanaye:“Eelibotayabanyoka,naniakebisibino
etebókimankandaoyoekoya?
8Nayango,bóbotambumaoyoebonginakobongola
motema,mpebóbandakolobanakatinabinote:‘Tozalina
Abalayamaepaiyatatanabiso.
9Mpesikawalisusulikɔngalitimiomosisamwanzete:
nzeteinsoeyeebotimbumaelamuteekatamionse,mpe
ebwakamiomoto.
10Bongobatobatunakiye:"Bongotokosalanini?"
11Ayanolakimpealobinabango:"Motooyoazalina
bilambamibale,apesayeoyoazalinabilambate;mpe
motooyoazalinabilei,asalampebongo.
12Bongobakɔngɔli-mpakompebayakimponakozwa
batisimo,+mpebalobakinaye:“Molakisi,tokosalanini?”
13Mpealobinabango:"Bózwambongomingitekoleka
oyoepesamelibino."
42

LUKA
14Bongobasodabatunakiyeboye:"Mpetokosalanini?"
Mpealobakinabangoete:“Bósalamobulunamotote,to
kofundamotomokotenalokuta;mpebosepelinalifutina
bino.
15Mpelokolabatobazalakinabozeli,mpebatobanso
bakanisakiomitemamyabangompoyaYoane,soko
azalakiKlisto,tote;
16Yoaneayanolaki,kolobakanabangobanso:"Nazali
kobatisabinonamai;kasimotooyoalekingainanguya,
akoya,oyonabongitekofungolansingayasapatonaye:
akobatisabinonaMolimoMosantumpenamoto.
+17Yeoyombelinayeezalinalobɔkɔnaye,+mpe
akopɛtolamabelenaye,+mpeakoyanganisablénaesika
nayeyakobombabiloko;kasimatitiyamatitiakotumba
namɔ́tɔoyoekokikozimisamate.
18Mpemakambomingimosusunaelendiseliyaye
asakolakiepaiyabato.
+19Nzokande,Erode+mokonzi+apamelakiyempona
ErodemwasiyaFilipe,ndekonaye,+mpempona
makambonyonsoyamabeoyoErodeasalaki.
+20Abakisakilisusulikambooyo:+akangakiYoanena
bolɔkɔ.
21Nzokande,ntangobatonyonsobazwakibatisimo,
esalemakieteYesumpeazwakibatisimompekobondela,
likolóefungwamaki.
22MpeMolimoMosantuakitakinanzotolokolaebenga
likolonaye,mpemongongomokoewutakinalola,oyo
elobaki:“YoozaliMwananangaiyabolingo;nayo
nasepelimingi.
23MpeYesuyemokoabandakikozalanamibusoko
ntukumisato,azalaki(lokolaekanisamaki)mwanaya
Yozefe,oyoazalakimwanayaHeli.
+24YeazalakimwanayaMata,oyoazalakimwanaya
Levi,oyoazalakimwanayaMeleki,oyoazalakimwanaya
Yana,oyoazalakimwanayaYozefe.
+25YeazalakimwanayaMatatia,oyoazalakimwanaya
Amosa,oyoazalakimwanayaNaume,oyoazalakimwana
yaEsli,oyoazalakimwanayaNage.
+26OyoazalakimwanayaMaate,oyoazalakimwanaya
Matatia,oyoazalakimwanayaSemei,oyoazalakimwana
yaYozefe,oyoazalakimwanayaYuda.
+27OyoazalakimwanayaYoana,oyoazalakimwanaya
Resa,oyoazalakimwanayaSorobabele,oyoazalaki
mwanayaSalatiele,oyoazalakimwanayaNeri.
+28OyoazalakimwanayaMeleki,oyoazalakimwanaya
Adi,oyoazalakimwanayaKosame,oyoazalakimwanaya
Elmodame,oyoazalakimwanayaEre.
+29OyoazalakimwanayaYose,oyoazalakimwanaya
Eliezere,oyoazalakimwanayaYorime,oyoazalaki
mwanayaMatate,oyoazalakimwanayaLevi.
+30OyoazalakimwanayaSimeona,oyoazalakimwana
yaYuda,oyoazalakimwanayaYosefe,oyoazalaki
mwanayaYonane,oyoazalakimwanayaEliakime.
+31OyoazalakimwanayaMelea,oyoazalakimwanaya
Menane,oyoazalakimwanayaMatata,oyoazalakimwana
yaNatane,oyoazalakimwanayaDavidi.
+32OyoazalakimwanayaYese,oyoazalakimwanaya
Obede,oyoazalakimwanayaBooze,oyoazalakimwana
yaSalone,oyoazalakimwanayaNaasone.
+33OyoazalakimwanayaAminadabe,oyoazalaki
mwanayaArame,oyoazalakimwanayaEsrome,oyo
azalakimwanayaFarese,oyoazalakimwanayaYuda.
+34OyoazalakimwanayaYakobo,oyoazalakimwana
yaYisaka,oyoazalakimwanayaAbrahama,oyoazalaki
mwanayaTara,oyoazalakimwanayaNakore.
+35OyoazalakimwanayaSaruke,oyoazalakimwanaya
Ragau,oyoazalakimwanayaFaleke,oyoazalakimwana
yaHebere,oyoazalakimwanayaSala.
36OyoazalakimwanayaKaina,oyoazalakimwanaya
Arfaxade,oyoazalakimwanayaSeme,oyoazalakimwana
yaNoe,oyoazalakimwanayaLameke.
+37YeazalakimwanayaMatusala,oyoazalakimwana
yaEnoka,oyoazalakimwanayaYerede,oyoazalaki
mwanayaMaleleele,oyoazalakimwanayaKainana.
38OyoazalakimwanayaEnosi,oyoazalakimwanaya
Sete,oyoazalakimwanayaAdama,oyoazalakimwanaya
Nzambe.
MOKAPOYA4
1MpeYesuatondakinaMolimoMosantu,azongakiutana
Yordani,mpeMolimoakambaminaesobe.
2LokolaZaboloamekamimikolontukuminei.Mpena
mikolowanaalyakielokote,mpentangoesilaki,nansima
ayokakinzala.
3BongoZaboloalobinaye:"SokiozaliMwanaya
Nzambe,tikalibangaoyoekomalimpa."
4BongoYesuazongiseliye:"Ekomamiete:"Moto
akobikakakanamampate,kasinamalobanyonsoya
Nzambe."
5Mpezabolo,kokamatakayeongombamokomolai,
alakisakiyemakonzimansomamokilinamwantango.
6BongoZaboloalobakinaye:"Nakopesayonguyaoyo
nyonsompenkembonabango.mpemotonyonsooyo
nalingi,nakopesayango.
7Sokookosambelangai,nyonsoekozalayayo.
8BongoYesuazongiseliye:"Longwanangai,Satana,
mpoekomamiete:"OkosambelaNkoloNzambenayo,
mpeokosalelakakaye."
9MpeamemakiyenaYerusaleme,mpeatyakiyena
nsɔngɛyatempelo,mpealobakinayeete:“Sokiozali
MwanayaNzambe,mibwakananselongwaawa.
10Mpoekomami:"Akopesabaanzelunayemokumbaya
kobatelayo.
11Mpenamabokomabangobakomemayo,nokite
okobetamakolonayonalibanga.
12Yezuazongiseliye:"Elobamiete:"OkomekaNkolo
Nzambenayote."
13Mpeesilisakikosukisabomekolinyonso,alongwaki
epainayemponaelekomoko.
14MpeYesuazongakinanguyayaMolimonaGalile,
mpelokumunayeepalanganakinaetukamobimbaya
zingazinga.
15Mpeazalakikoteyanabandakonabango,azwaki
nkembonabatobanso.
+16MpeakómakinaNazarete,epaiakolaki,+mpelokola
momesenonaye,akɔtakinasinagoganamokoloyasabata,
mpeatɛlɛmakimponakotánga.
17MpebapesakiyebukuyaprofetaYisaya.Mpentango
afungolakibukuyango,amonakiesikaoyoekomamaki.
18MolimomwaNkoloazalilikololyangai,pambaté
apakolakingaimponakosakolansangomalamuepaiya
babola;atindingaimponakobikisabatooyomitema
ebukani,mponakosakolakobikisamaepaiyabakangami,
43

LUKA
mpekozongelakomonaepaiyabatobakufámiso,mpona
kosikolabaoyobabɛtami.
19MponakosakolambulaoyoNkoloandimami.
20Mpeakangakibuku,mpeapesakiyangolisusuna
mosaleli,mpeafandaki.Mpemisoyabatonyonsooyo
bazalakinasinagogaekangamakiepainaye.
21Mpeabandakikolobanabango:“Lelomakomioyo
ekokisaminamatoyinabino.”
22Mpebansobapesakiyelitatoli,mpebakamwakina
malobamabobotomayemabimakiomonokomwaye.
Mpebalobi:"OyoazalimwanayaYozefete?"
23Mpealobinabango:"Bokolobanangailiseseoyo:
Monganga,mibikisa.
24Mpealobi:"Yasolonalobinabino:Mosakolimokote
andimamiombokanaye."
+25Kasinazalikoyebisabinosolo,basi-kufelimibali
mingibazalakinaYisraelenamikoloyaEliya,ntangolola
ekangamakimbulamisatonasanzamotoba,ntangonzala
moneneezalakinamokilimobimba;
26KasiEliyaatindamakiepaiyamokotekatinabango,
longolaseepaiyaSarepta,engumbamokoyaSidone,epai
yamwasimokooyoakufelámobali.
+27MpebatomingiyamababazalakinaYisraelena
ntangoyamosakoliElise;mpemokotekatinabango
apetolamaki,longolaseNamanaMosiri.
+28Mpebatonyonsooyobazalakinasinagoga,ntango
bayokakimakamboyango,batondakinankanda.
29Mpeatɛlɛmaki,mpebabenganakiyelibandaya
engumba,mpebakambakiyenansɔngɛyangombaoyo
engumbanabangoetongamakilikolónayango,etebakoka
kobwakayenansenamotó.
+30Kasiyeazalakikolekanakatikatinabango,akendaki.
+31MpebakitakinaKapernaume,engumbamokoya
Galile,mpebateyakibangonamikoloyasabata.
32Mpebakamwakinamateyanaye,mpolilobanaye
ezalakinanguya.
33Mpenasinagogaezalakinamotomoko,oyoazalakina
elimoyazaboloyambindo,mpeazalakikogangana
mongongomakasi.
34Alobi:"Tikabiso;tozalinalikambonininayo,yoYesu
yaNazarete?oyeikobebisabiso?Nayebiyonaniozali;
MosantuyaNzambe.
35BongoYesuapamelakiye,alobi:"Kambakimiape
bimanakatinaye."Mpentangozaboloabwakakiyena
katikati,abimakinakatinaye,mpeazokisakiyete.
36Mpebangonyonsobakamwaki,mpebalobakiete:
“Lilobaoyoezalinini!”mponabokonzimpenanguya,
apesimitindonabilimoyambindo,mpebabimi.
37Mpelokumunayeekendekinabisikanyonsoyamboka
zingazinga.
+38Mpeabimakinasinagogampeakɔtakinandakoya
Simona.MpemamayamwasiyaSimonaazwakifiɛvrɛ
makasi;mpebabondelakiyemponaye.
39Mpeatɛlɛmakilikolónaye,mpeapamelakifiɛvrɛ;mpe
etikiye:mpembalamokoatɛlɛmakimpeasalelakibango.
+40Nzokandentangomoiezalakikolala,batonyonsooyo
bazalakinamaladindengenandengebamemakibango
epainaye;mpeatiakimabokomayemokonamokona
bango,mpeabikisakibango.
41Bademompebabimakinakatiyabatoebele,bazalaki
kogangapekolobaka:"YoozaliKlistoMwanaya
Nzambe."Mpeapamelakibangompeatikakibangote
koloba,mpobayebakieteyeazaliKlisto.
+42Mpeekómakimoi,alongwakimpeakendakinaesika
mokoyaesobe,mpebatobalukakiye,mpebayakiepaina
ye,mpebapekisakiye,mpoalongwanabangote.
43Mpealobinabango:"NasengelikosakolaBokonziya
Nzambenabingumbamosusu;
44MpeazalakikosakolanabasinagogayaGalile.
MOKAPOYA5
1Mpeesalemakiete,ntangobatobazalakikofinayempo
nakoyokalilobalyaNzambe,atɛlɛmakipembeniyalakiya
Genesaret.
+2Mpeamonakimasuwamibaleetɛlɛmipembeniyalaki,
kasibabomi-mbisibabimakinakatinayangompebazalaki
kosukolaminyamanabango.
+3Mpeakɔtakinamokoyamasuwa,oyoezalakiya
Simona,mpeabondelakiyeeteabwakamwamokena
mabele.Mpeafandaki,mpeateyakibatolibandaya
masuwa.
4Nzokande,ntangoasilakikoloba,alobakinaSimonaete:
“Bóbwakanamaimozindo,mpebókitisaminyamanabino
mponakobwakamai.”
5Simoazongiseliye:"Molakisi,tosalakimosalamakasi
butumobimba,mpetozwielokote.
6Mpentangobasalakiyango,bakangakiebeleyambisi,
mpemonyamanabangoebukanaki.
7Mpebasalakielemboepaiyabaningababango,baye
bazalakinamasuwamosusu,etebayampekosungabango.
Mpebayaki,mpebatondisakimasuwanyonsomibale,na
boyeeteebandakikozinda.
8TangoSimonPeteloamoniyango,akweakina
mabolongoyaYesupealobi:"Longwanangai;mponazali
motoyamasumu,ONkolo.
+9Mpoyempebatonyonsooyobazalakielongonaye
bakamwakinamopɛpɛyambisioyobakangaki.
10MpebongoezalakilisusuYakobo,mpeYoane,banaba
Zebede,bayebazalakibaninganaSimo.MpeYesualobaki
naSimonaete:“Kobangate;utasikawaokokangabato.
11Mpentangobamemakimasuwamabangoomabele,
batikakimanso,mpebalandakiye.
12Mpeesalemakiete,ntangoazalakinaengumbamoko,
talámotomokooyoatondinamaba,+amonakiYesu
akweakinaelongimpeabondelakiye:“Nkolo,sokiolingi,
okokikopɛtolangai.”
13Mpeasembolakilobokonayempeasimbakiye,alobi:"
Nalingi.Mpembalamokomabaelongwakiepainaye.
14Mpeapesakiyemitindoeteayebisamotote,kasikende,
mpeomilakisaepaiyanganga-nzambe,mpepesalikabo
mponakopetolayo,ndengeMoizeatindaki,mpona
litatoliepainabango.
15Nzokande,lokumunayeekómakimingikoleka,mpe
ebeleyabatobayanganakimponakoyokampekobikisama
nayenabolɛmbunabango.
16Mpeamilongolakioesobe,mpeabondelaki.
+17Mpeesalemakietenamokolomokoboye,ntango
azalakikoteya,BafalisaimpemingangayaMibeko
bafandakipembeni,babimakinabingumbanyonsoya
GalilaimpeyaYudeampeyaYerusalemeazalakiwana
mponakobikisabango.
44

LUKA
18Mpe,tala,batobamemakinambetomobalimokooyo
azwakibokonoyaparalysie.
19Mpeekokakitekomonananzelaninibakokakikokotisa
yenantinayaebeleyabato,bakendekilikololyandako,
mpebakitisakiyenanzelayamabayaelongonambetona
yeokatikatilibosolyaYesu.
20Tangoamonibondiminabango,alobinaye:"Moto,
masumunayoelimbisami."
21MpebakomelináBafalisaibabandakikokanisa:“Nani
azalimotooyoazalikofingaNzambe?”Naniakoki
kolimbisamasumu,kasikakaNzambe?
22KasintangoYesuasosolakimakanisinabango,
azongiselakibangoete:“Bozalikokanisanininamitema
nabino?
23Sokiezalipetekoleka,koloba:Masumunayo
elimbisami;tokolobaete:Tɛlɛmámpetambola?
24KasietebokokakoyebaeteMwanawaMotoazalina
nguyalikololyamabeleyakolimbisamasumu,(alobakina
mobeliyaparalysie,)Nalobinayo:Telema,mpekamata
mbetonayo,mpekendeokatiyandakonayo.
25Mpembalamokoatɛlɛmakilibosoyabango,mpe
akamatakioyoalalaki,mpealongwakinandakoyayemei,
kokumisakaNzambe.
26Mpebangonyonsobakamwaki,mpebakumisaki
Nzambe,mpebatondakinabobangi,mpebalobakiete:
“Tomonimakamboyakokamwalelo.”
27Mpensimayamakambowana,abimaki,mpeamonaki
mofutimpakomoko,nkombonayeLevi,afandinaesika
oyobazwakampako.
28Mpeatikakinyonso,atɛlɛmakimpealandakiye.
+29MpeLeviapesakiyefɛtimonenenandakonaye
moko,mpeebeleyabakɔngɔli-mpakompebatomosusu
bafandakielongonabango.
30NzokandebakomelinabangopeBafalisaibamilelakina
bayekolinaye:"Mponaninibozalikoliapekomela
elongonabafutimpakopebasumuki?"
31Yezuazongiselibango:"Batoyanzotokolɔngɔnɔ
bazalinamposayamongangate;kasibaoyobazalina
maladi.
32Nayakikobengabayengebenete,kasibasumukimpona
koyambola.
33Mpebalobinaye:"MponaninibayekolibaYoane
bakilakabileimbalamingimpebabondelakampebayekoli
yaBafalisai;kasioyoyayoazalikolyampekomɛla?
34Mpealobinabangoete:“Bokokikokilabanayandako
yalibalantangomobaliyalibalaazalielongonabango?”
+35Kasimikoloekoya,ntangomobaliyalibala
akolongolamaepainabango,mpenansimabakokilabilei
namikoloyango.
36Mpealobakilisusuliseseyokoepaiyabango;Moto
mokotealatieteniyaelambayasikalikoloyaelambaya
kala;sokite,boyeyasikaekofuta,mpeetenieye
elongolamakinayasikaeyokanitenaoyoyakala.
37Mpemotomokoteakotiakavinyoyasikanamilangiya
kala;sokitevinyoyasikaekopasolamilangi,mpe
ekosopama,mpemilangiekobeba.
+38Kasivinyoyasikaesengelikotyamanamilangiya
sika;mpenyonsomibaleebatelami.
39Motomokoteoyoamelivinyoyakalaazalakana
mposayasika.
MOKAPOYA6
1Mpeesalemakietenasabatayamibalensimayamokolo
yaliboso,alekakinabilangayambuma;mpebayekoliba
yebabukakimatoimambuma,mpebaliaki,kopakolaka
yangoomabokomabango.
2Bafalisaimosusubalobinabangoete:“Mponanini
bosalakamakambooyoepesamelinzelateyakosalana
mikoloyasabata?
3BongoYesuayanolakibangoboye:"Botangiataboyete,
oyoDavidiasalakintangoyemokompebatooyobazalaki
elongonayebayokakinzala.
4BoniakotakiondakoyaNzambe,mpeakamatakimpe
aliakimampayakolakisa,mpeapesakilisusunabaye
bazalakielongonaye;oyoepesamelinzelateyakolyakasi
kakamponabanganga-nzambe?
5Mpealobakinabangoete:“Mwanayamotoazalimpe
Nkoloyasabata.”
+6Mpeesalemakietenasabatamosusu,akɔtakina
sinagogampeazalakikoteya:mpeezalakinamotomoko
oyolobɔkɔnayeyamobaliekauki.
7MpebakomelimpeBafalisaibazalakikotalayesoki
akobikisanamokoloyasabata;etebakokakofundaye.
+8Kasiayebakimakanisinabango,+mpealobakina
motooyoazalakinalobɔkɔoyoekauki:“Tɛlɛmámpe
telemanakatikati.”Mpeatɛlɛmakimpeatɛlɛmaki.
9BongoYesualobinabango:"Nakotunabinolikambo
moko;Ezalinanzelanamikoloyasabatakosalamalamu,
tokosalamabe?mponakobikisabomoi,tokobebisayango?
10Mpeatalakibangonyonsozingazinga,alobakinamoto
yango:“Sembolalobɔkɔnayo.”Mpeasalibongo:mpe
lobokonayeezongakilokolamosusu.
11Mpebatondakinabozoba;mpebasololakimokona
mosusuninibakokakikosalaYesu.
12Mpeesalemakieteomikolomiye,abimakiongomba
yokompoyakosambela,mpeakobakibutumobimbana
losamboepaiyaNzambe.
13Mpentangomoiekómaki,abengakibayekolinaye,
mpenakatinabango,aponakizominamibale,mpe
apesakibangonkomboyabantoma;
14Simo,(oyoapesakiyepenkomboPetelo)náAndre
ndekonaye,YakobonáYoane,FilipenáBartolome.
15MataináToma,YakobomwanayaAlfee,náSimooyo
abengamiZelote.
16MpeYudasindekoyaYakobo,mpeYudaMosikariote,
oyoazalakimpemotɛki.
+17Mpeakitakielongonabango,mpeatɛlɛmakina
patatalu,+mpeetulukuyabayekolinaye,+mpeebeleya
batooyobautakinaYudeamobimbampenaYerusaleme,
mpenalibongoyambu+yaTulompeyaSidone,+bayaki
koyokaye.mpempoyakobikisamanabokonobwabango;
18Mpebaoyobatungisamakinabilimoyambindo.
19Mpeebeleyabatonyonsobalukakikosimbaye,mpo
bolamuebimakinakatinayempeebikisakibangonyonso.
+20Mpeatombolakimisonayeepaiyabayekolinaye
mpealobakiete:“Bópambolabinobabola,mpobokonzi
yaNzambeezaliyabino.”
21Esengonabinooyobozalinanzalasikoyo,mpo
bokotonda.Esengonabinobaoyobazalikolelasikoyo,
mpobokoseka.
22Bopambolami,ntangobatobakoyinabino,mpentango
bakokabolabinonalisangalyabango,mpebakofingabino,
45

LUKA
mpebakobwakankomboyabinolokolabobe,mpoya
MwanawaMoto.
+23Bósepelanamokoloyango,mpebópumbwana
esengo,mpambate,talá,mbanonabinoezalimonenena
likoló.
24Kasimawanabinobayebozalinabozwi!mpobozwi
libɔndisinabino.
25Mawanabinobayebotondi!mpobokoyokanzala.
Mawanabinooyobozalikosekasikawa!mpobokolela
mpebokolela.
26Mawanabino,ntangobatobansobakolobamalamu
mponabino!mpoboyebasalakibatatababangoepaiya
baprofetabalokuta.
27Kasinalobinabinobaoyoboyokaka:Bolingabanguna
nabino,bósalakamalamuepaiyabaoyobayinakabino.
+28Pambolábaoyobazalikolakelayomabe,+mpe
bóbondelamponabaoyobazalikosalelayomabe.
+29Mpemotooyoakobɛtayonalitamamoko,pesámpe
litamamosusu;mpeyeoyoakolongolaelambanayo
apekisatekokamataelambanayompe.
+30Pesámotonyonsooyoazalikosɛngayo;mpeepaiya
yeoyoakolongolabilokonayo,sengayangolisusute.
31Mpelokolabolingietebatobasalaepaiyabino,
bosalakabangompendengemoko.
32Mposokibolingibaoyobalingakabino,bozalina
matɔndinini?mpobasumukibalingakampebaoyo
balingakabango.
33Mpesokobosalibolamuepaiyabaoyobazalikosala
binobolamu,bozalinamatondinini?mpobasumukimpe
basalakabongo.
34Mpesokobodefiepaiyabangobayebozalikolikya
kozwa,bozalinamatondinini?mpobasumukibadefisaka
mpebasumuki,mponakozwalisusumingilokola.
35Kasibolingabangunababino,mpebosalakabolamu,
mpebodefisa,kolikyakalisusute;mpembanonabino
ekozalamonene,mpebokozalabanabaOyo-Aleki-Likoló:
mpoazalinabobotoepaiyabatooyobazangibotondimpe
epaiyabatomabe.
36Bongobozalanangolu,lokolaTatanabinompeazali
nangolu.
37Bosambisate,mpebokosambisamate:bokweisa
etumbute,mpebokosambisamate.
38Pesá,mpeekopesamaepaiyabino;meziremalamu,oyo
efinaminanse,mpeeningisamiesikamoko,mpeemati,
batobakopesanantolonayo.Pambaté,namezireoyo
bozalikomeka,ekomekamanabinolisusu.
39Alobinabangolisesemokoboye:"Mokufimisoakoki
kokambamokufimiso?bangomibalebakokweanalibulu
te?
40Moyekolialekimolakisinayete,kasimotonyonsooyo
azalimotoyakokokaakozalalokolamolakisinaye.
41Mpemponaniniozalikotalankasaoyoezalinalisoya
ndekonayo,kasiozalikososolatelikonzíoyoezalinaliso
nayomei?
+42Sokondengeniniokokikolobanandekonayoete:
“Ndeko,tikánabendalibengaoyoezalinalisonayo,+
nzokandeyomokoomonitelikonzíoyoezalinalisonayo
moko?”Yomokosi,bóbwakalibosolikonzínalisonayo
moko,mpenansimaokomonapolelemponakobimisa
libengaoyoezalinalisoyandekonayo.
43Mponzeteyamalamuebotakambumayakobebate;
mpenzeteoyoebebiebotakambumamalamute.
44Mponzetenyonsoeyebaninambumanayemoko.Mpo
batobabukakafiginanzubete,mpebabukakambumaya
vinyonanzeteyamatitite.
45Motomalamuutanabomengobolamubwamotema
mwayeabimisakaeyeezalimalamu;mpemotomabeuta
nabomengobobebwamotemamwayeabimisakaeye
ezalibobe:mponabofulukibwamotemamonokomwaye
ezalikoloba.
46Mpemponaninibozalikobengangai,Nkolo,Nkolo,
mpebosalakatemakambomayenalobi?
+47Motonyonsooyoakoyaepainangaimpeakoyoka
malobanangaimpeasaliyango,nakoyebisabinonani
azalilokolaye.
+48Azalilokolamotooyoatongakindako,atimolakina
mozindompeatyakimobokonalibanga,mpentango
mpelaebimaki,ebaleebɛtakindakoyangomakasimpe
ekokakikoningisayangote.
49Kasiyeoyoayokaka,mpeasalite,azalilokolamoto
oyoazangimobokoatongakindakolikololyamabele;oyo
ebaleebɛtakimakasi,mpembalamokoekweaki;mpe
libebiyandakoyangoezalakimonene.
MOKAPOYA7
1Nzokande,ntangoasilisakimalobanayenyonsoliboso
yabato,akɔtakinaKapernaume.
2Mpemosalelimokoyamokonzimokoyabasoda,oyo
azalakinabolingonaye,azalakinamaladi,mpeazalaki
peneyakokufa.
3MpentangoayokakiYesu,atindakiepainayebankulutu
yaBayuda,mponakobondelayeeteayakobikisamosaleli
naye.
4MpentangobakómakiepaiyaYesu,babondelakiye
mbalamoko:“Abongimponamotooyoasengelikosala
boye.
5Pambatéalingiekolonabiso,peatongakibisosinagoga.
6BongoYesuakendakielongonabango.Mpentango
azalakimosikatenandako,mokonziyabasodaatindaki
baningaepainaye,balobinayeete:“Nkolo,komitungisa
te,mponabongiteeteokotananseyandakonangai.
7Yangowananakanisakiteetenabongikoyaepainayo.
+8Mpongaimpenazalimotooyoatyaminanseya
bokonzi,nazalinabasodanansenangai,mpenazali
kolobanamotomoko:Kende,mpeyeazalikokende;mpe
namosusu:“Yaka,mpeyeakoya;mpenamosalelinangai:
“Saláboye,mpeasaliyango.”
9NtangoYesuayokakimakambowana,akamwakinaye,
mpeabalusakiye,mpealobakinabatooyobalandakiye
ete:“Nazalikolobanabinoete,namonikondimamonene
boyete,kasinaYisraelete.”
10Mpebatindami,bazonginandako,bakutakimosaleli
abiki.
11Mpeesalemakimokolomwansima,eteakendekio
mbokayokoebengamiNaina;mpemingiyabayekolibaye
bakendakielongonaye,mpebatomingi.
12Nzokande,ntangoakómakipenenaekukeyaengumba,
talá,bamemakimokufimoko,mwanasemokoyamamana
ye,mpemwasiakufelámobali,mpebatomingiya
engumbabazalakielongonaye.
13MpentangoNkoloamonakiye,ayokelakiyemawa,
mpealobakinayeete:“Lelate.”
46

LUKA
14Mpeayakimpeasimbakiebembe,mpebaoyo
bamemakiyebatɛlɛmakikaka.Mpealobakiete:“Elenge
mobali,nalobinayoete,Tɛlɛmá.”
15Mpemotooyoakufakiafandakimpeabandakikoloba.
Mpeapesakiyeepaiyamamanaye.
16Mpebobangieyakinabatobanso,mpebakumisaki
Nzambe,balobi:"Mosakolimokomoneneatelemikatina
biso;mpe,EteNzambeakeikotalabatobaye.
17MpensangooyoyayeepalanganakinaYudea
mobimba,mpenaetukamobimbayazingazinga.
18MpebayekoliyaYoanebalakisakiyemakambonyonso
wana.
"tokolukatolukamosusu?
20Ntangobatoyangobakómakiepainaye,balobakiete:
“YoaneMobatisiatindibisoepainayomponakolobaete:
“Ozalimotooyoasengelikoya?”tokolukatolukamosusu?
21Mpeongongawanakakaabikisakimingiyabokono
mpemalɔziyabango,mpeyamilimomabe;mpeepaiya
batomingioyobakufámisoapesakibomoni.
22BongoYesuazongiselibango:"Bókendekoyebisa
Yoanemakambooyobomonipeboyoki;boniboniete
bakufámisobamonaka,batɛngumibazalikotambola,bato
yamababapɛtolami,bakufimatoibayokaka,bakufi
basekwi,epaiyababolansangomalamuesakolami.
23Mpeapambolamiye,oyoakosilikatenangai.
24Mpentangobamemi-nsangobaYoanebakei,abandaki
kolobanabatonantinayaYoane:“Bobimakinaesobe
mponakotalanini?Nzeteyanzeteoyoeninganina
mopɛpɛ?
25Kasibobimakimponakotalanini?Motooyoalati
bilambayapɛtɛɛ?Tala,baoyobalatibilambakitoko,mpe
bazalinabomoiyamalamu,bazalinalopangoyabakonzi.
26Kasibobimakimponakotalanini?Mosakolimoko?Iyo,
nalobiepaiyabino,mpemingikolekaprofeta.
27Oyoezaliye,oyoekomaminantinanaye:Tala,nazali
kotindamomemi-nsangonangailibosoyaelonginayo,
oyoakobongisanzelanayolibosonayo.
28Pambaténalobinabino:Katinabaoyobabotamina
basi,ezalinamosakolimokoteoyoalekiYoaneMobatisi.
+29Mpebatonyonsooyobayokakiye,mpebakɔngɔli-
mpako,balobakieteNzambeazalisembo,ntangobazwaki
batisimonabatisimoyaYoane.
30NzokandeBafalisainábatoyamibekobaboyakitoliya
Nzambemponabangomoko,mpambatebazwaki
batisimonayete.
31MpeNkoloalobaki:Bongonininakokokanisabatoya
nkolaeye?mpebazalindengenini?
+32Bazalilokolabanamikeoyobafandinazandompe
bazalikobengabangonabangompebazalikolobaete:
“Tobɛtipiololomponabino,mpebobinite;tolelibino,
mpebolelite.
+33MpoYoaneMobatisiayakikolyalimpatempe
komɛlavinyote;mpebolobi:Azalinazabolo.
34Mwanayamotoayeikoliapekomela;mpebolobi:Tala
motoyakoleisamakasi,mpemomelivinyo,moningaya
bakati-mpakompebasumuki!
35Kasibwanyaelongisaminabananayenyonso.
36MpemokoyaBafalisaiasɛngakiyeetealyaelongona
ye.MpeakɔtakinandakoyaMofalisai,mpeafandakimpo
nakolya.
37Mpe,talá,mwasimokonaengumba,oyoazalaki
mosumuki,ntangoayebakieteYesuafandinabileina
ndakoyaMofalisai,amemakisandukuyamafutaya
mafutayaalabaster.
38Mpeatɛlɛmakinamakolonayensimanayekolela,
mpeabandakikosukolamakolonayenampisoli,mpe
apangusakiyangonansukiyamotónaye,mpeapesakiye
bezenamakolo,mpeapakolakiyangonamafuta.
39Mofalisaioyoabengakiyeamonakiyango,alobakina
motemanaye:"Mobalioyo,sokiazalakimosakoli,
alingakikoyebananimpelolengeniniyamwasioyoazali
kosimbaye,mpoazalimosumuki."
40BongoYesuazongiseliye:"Simon,nazalinalikambo
yakoyebisayo."Mpealobi:“Molakisi,lobalisusu.”
+41Ezalakinamodefisimokooyoazalakinanyongo
mibale:mokoazalakinanyongoyambongonkamamitano
(500),mpemosusuntukumitano.
42Mpentangobazalakinaelokoyakofutate,alimbisaki
bangomibalenapolele.Boye,yebisángai,nanikatina
bangoakolingayemingi?
43Simonaayanolakimpealobaki:"Nakanisieteyeoyo
alimbisakimingi."Mpealobakinayeete:“Osambisi
malamu.”
44MpeabalukakiepaiyamwasimpealobakinaSimona
ete:“Omonimwasioyo?”Nakɔtakinandakonayo,
opesakingaimaitemponamakolonangai,kasiasukoli
makolonangainampisoli,mpeapangusiyangonansuki
yamotónaye.
+45Opesakingailipwɛpwɛte:+kasibandantango
nakɔtaki,atikikopesangailipwɛpwɛte.
+46Opakolimotónangaimafutaté,kasimwasioyo
apakolimakolonangaimafuta.
47Yangowananalobiepaiyayo:Masumunaye,oyo
ezalimingi,elimbisami;mpoetealingakimingi:kasioyo
alimbisamimoke,yemokoalingakamingite.
48Alobinaye:"Masumunayoelimbisami."
49Bongobatooyobafandakielongonayebabandaki
kolobanamotemanabango:"Nanioyoalimbisaka
masumumpe?"
50Mpealobakinamwasi:"Kondimanayoebikisiyo;
kendenakimia.
MOKAPOYA8
1Mpeesalemakietenansima,atambolakinabingumba
mpebambokanyonso,kosakolakampekosakolansango
malamuyabokonziyaNzambe:mpebatozominamibale
bazalakielongonaye.
2Mpebasimosusuoyobabikisamakinabilimomabempe
nabolɛmbu,MariaabengamakiMagadalena,oyobademo
nsambobabimakinakatinaye.
3MpeYoanamwasiyaKuzamobateliyaErode,mpe
Susana,mpebatomosusumingi,oyobazalakikosalelaye
nabilokonabango.
4Mpentangobatomingibayanganaki,mpebayakiepaina
yeutanabingumbanyonso,alobakinalisesemoko.
+5Molonimokoabimakimponakolonambotonaye.
mpeenyatamakinanse,mpebandekeyalikolóelyaki
yango.
6Mpebamosusubakweyakilikololyalibanga;mpentango
kakaebimaki,ekauki,mpoezalakinamaite.
7Mpebamosusubakweyakionteiyabanzube;mpe
banzubɛebimakielongonayango,mpeekangakiyango.
47

LUKA
8Mpemosusuekweakinamabeleyamalamu,mpe
ebimaki,mpeebotakimbumambalankamamoko.Mpe
asilikolobamakambowana,agangakiete:“Motooyo
azalinamatoimponakoyoka,ayoka.”
9Bayekolinayebatunakiye:“Liseseoyoekokikozala
nini?
10Mpealobi:"Epesaminabinokoyebamabombamiya
BokonziyaNzambe.etelokolabamonakabamonate,mpe
nakoyokaka,bakokakososolate.
11Liseseezaliboye:MombotoezalililobayaNzambe.
12Baoyobazalipembenipembeniyanzelabazalibaoyo
bayokaka;ndezabuluayei,mpealongolililobaomitema
myabango,nokibandimelampebabikisama.
13Batooyobazalinalibangabazalibaoyo,ntangobayoki,
bayambililobanaesengo;mpeoyoezalinamisisate,oyo
mponamwantangoendimi,mpenantangoyakomekama
ekweyimosika.
14Mpeoyoekweyakionteiyanzubeezalibango,oyo,
ntangobayoki,babimi,mpebakangaminamitungisimpe
bomengompebisengoyabomoioyo,mpebamemeli
mbumatenabobonginie.
15Kasietenamabeleyamalamuezalibango,oyona
motemasembompemalamu,bayokililoba,babatelaka
yango,mpebabotimbumanamotemamolai.
16Motomokote,ntangoapelisimwinda,azipakayango
nambɛki,toatyakayangonanseyambeto;kasiatye
yangonaetɛlɛmɛloyamwinda,mpobaoyobakokɔta
bámonapole.
17Mpoelokomokoteezalinankuku,oyoekomonanate;
mpeelokomokoteebombami,oyoekoyebanatempe
ekoyate.
18Nayango,bókebandengebozalikoyoka.mpeonsooyo
azalinayangote,utanayeakolongolamakutueye
amonanilokolaazalinayango.
19Bongomamanayenábandekonayebayakiepainaye,
mpebakokakitekobundisayemponampasi.
20Mpebatomosusubayebisakiyeete:“Mamanayoná
bandekonayobatɛlɛminalibándá,bazalinamposaya
komonayo.”
21Mpeayanolakimpealobakinabango:Mamanangai
mpebandekonangaibazalibayebayokililobalyaNzambe
mpebazalikosalayango.
+22Namokolomokoboye,akɔtakinamasuwaelongona
bayekolinaye.Mpebabandakikokendeliboso.
+23Nzokandentangobazalakikotambolanamasuwaalali
mpɔngi,mpemopɛpɛmakasiekitakilikolóyalaki;mpe
batondakinamai,mpebazalakinalikama.
+24Mpebayakiepainayempebalamusakiyempebalobi
ete:“Molakisi,molakisi,tozalikokufa.”Bongoatɛlɛmaki
mpeapamelakimopɛpɛmpemopɛpɛmakasiyamai,mpe
batikaki,mpekimyaekómaki.
25Mpealobinabango:“Kondimanabinoezaliwapi?”
Bangobazalakikobanga,bazalakikolobana:“Oyoazali
motoyandengenini!mpoatindikutumipepempemai,
mpebatosiye.
+26MpebakómakinambokayaBagadarena,oyoezalina
ngámbomosusuyaGalilai.
27Mpentangoabimakinamabele,akutanakinayelibanda
yaengumbamotomoko,oyoazalakinabademontango
molai,mpealatakibilambate,mpeazalakikofandana
ndakomokote,kasinamalita.
28TangoamoniYesu,agangakipeakweyakilibosonaye,
pealobinamongongomakasi:"Yesu,MwanayaNzambe
Oyo-Aleki-Likoló,nazalinayolikambonini?"Nabondeli
yo,onyokolangaite.
+29(Mpoeteatindakielimoyambindoeteabimanamoto
yango.Mpombalamingiekangakiye.).
30BongoYesuatuniye:"Nkombonayonani?"Mpe
alobakiete:“Légion:mpobademomingibakɔtakinakati
naye.”
31Mpebabondelakiyeeteapesamitindoteetebabimao
katiyabozindo.
+32Mpeetongayangulumingiezalakikolyanangomba.
Mpeanyokwamakinabango.
+33Bongobademobabimakinakatiyamotoyangompe
bakɔtakinakatiyangulu,mpeetongayabangɔmbɛekita
namobulunaesikamokoyamabangamabanganalaki,
mpeekangamaki.
+34Ntangobatooyobazalakikoleisabangobamonaki
likambooyoesalemaki,bakimakimpebakendakikoyebisa
yangonaengumbampenamboka.
35Bongobabimakimponakotalaniniesalemaki;mpe
ayakiepaiyaYesu,mpeakutakimotooyobademo
balongwenaye,afandinamakoloyaYesu,alatibilamba
mpenamakanisinayeyamalamu.
36Baoyobamonakiyangobayebisakibangompenanzela
ninimotooyoazalakinabademoabikisamaki.
37BongoebelemobimbayambokayaBagadarene
babondelakiyeetealongwanabango;mpobakangamina
bobangimonene:mpeamatakinamasuwa,mpeazongaki
lisusu.
38Bongomotooyobademobalongwenaye,abondelaki
yeeteazalaelongonaye.
39Zongelandakonayomoko,mpelakisaboniboni
makambomineneNzambeasaliyo.Mpeakendaki,mpe
asakolakinaengumbamobimbabonibonimakambo
mineneYesuasalakiepainaye.
40MpeesalemakietentangoYesuazongaki,bato
bayambakiyenaesengo,mpobangonyonsobazalaki
kozelaye.
41Mpe,talá,motomokonankomboYairoayaki,mpe
azalakimokonziyasinagoga,mpeakweakinamakoloya
Yesumpeabondelakiyeeteakɔtanandakonaye.
+42Mpoazalakinamwanamwasisemoko,oyoazalaki
nambulasokizominamibale,mpeazalakikokufa.Kasi
ntangoazalakikokendebatobayanganakinaye.
43Mpemwasimokooyoazalakinabokonoyamakila
mibuzominamibale,oyoalekisakibomoinayemobimba
naminganga,mpeakokakikobikisamanamokote.
+44Ayakinsimanaye,mpeasimbakindeloyaelambana
ye,mpembalamokomakilanayeekangamaki.
45Yezualobi:"Naniasimbakingai?"Ntangobatonyonso
bawanganaki,Petelonábatooyobazalakielongonaye
balobakiete:“Molakisi,ebeleyabatobazalikoyanganisa
yompebazalikofinayo,mpeozalikolobaete:‘Nani
asimbakingai?”
46BongoYesualobaki:"Motomokoasimbakingai,mpo
namonietebizalelimalamuebiminangai."
47Mpeemonokimwasieteabombamite,ayakikoningana,
mpeakweyakilibosolyaye,asakolakiepaiyabatobanso
mponantinaniniasimbiye,mpelolengeniniabikisamaki
mbalamoko.
48

LUKA
48Mpealobinaye:"Mwanamwasi,libɔndisama.kende
nakimia.
49Tangoazalakinainokoloba,motomokoawutakina
mokonziyandakoyasinagoga,alobinaye:"Mwananayo
yamwasiakufi;mpasiteNkolo.
50NzokandeYesuayokiyango,azongiseliye:"Kobanga
te,ndimakaka,pemwasiakobika."
51Mpentangoakotinandako,atikakimotomokoteakota,
longolasePetelo,Yakobo,Yoane,mpetatampemamaya
mwanamwasi.
52Mpebatonyonsobalelakimpebalelakiye.akufite,
kasiazalikolala.
53Mpebasekakiyenakotyola,mpobayebakieteakufi.
54Mpeabimisakibangonyonsompeasimbakiyena
lobɔkɔ,mpeabengakiete:“Mwasiyamwasi,telema.”
55Mpemolimonayeezongakilisusu,mpeatɛlɛmaki
mbalamoko,mpeapesakimitindoetebápesayebilei.
56Mpebabotinayebakamwaki,kasiapesakibango
mitindoetebáyebisamototelikambooyoesalemaki.
MOKAPOYA9
1Bongoabengisakibayekolinayezominamibale,pe
apesakibangonguyapebokonzilikoloyabademonyonso,
pekobikisabamaladi.
2MpeatindakibangomponakosakolaBokonzibwa
Nzambe,mpekobikisabatoyamaladi.
3Mpealobakinabangoete:“Bókamataelokomokote
mponamobembonabino,atabanzetetonkasa,tolimpato
mbongote;mpebazalinabakazakamibaletemokomoko.
4Mpendakonyonsooyobokokɔta,bófandakuna,mpe
bólongwakuna.
+5Mpeoyoalingikoyambabinote,ntangobokobimana
engumbayango,bóningisamputulumpenzanamakolona
binomponalitatolimponabango.
6Mpebalongwaki,mpebakendakinabingumba,
kosakolakansangomalamu,mpekobikisabipaibinso.
+7NzokandeErode+mokonziayokakimakambonyonso
oyoasalaki,+mpeakamwakimpobatomosusubalobaki
eteYoaneasekwinabakufi.
8Mpeyabasusu,eteEliyaabimaki;mpeyabasusu,ete
mokoyabaprofetayakalaasekwaki.
9MpeErodealobi:"NakatiYoanemotó.Mpeazalakina
mposayakomonaye.
10Mpebantomabazongaki,bayebisakiyemakambo
nyonsooyobasalaki.Mpeakamatakibango,mpeakendaki
naesikamokoyaesobe,yaengumbaebengamiBetesaida.
11Mpebato,ntangobayebakiyango,balandakiye:mpe
ayambakibango,mpealobelakibangonantinayabokonzi
yaNzambe,mpeabikisakibaoyobazalakinamposaya
kobikisama.
12Mpentangomokoloebandakikolɛmba,batozomina
mibalebayakimpebalobinaye:“Tindáebeleyabato
bákendenabingumbampenabambokayazingazinga,mpe
báfandampebázwabileiesikayaesobe.
13Kasiyealobakinabangoete:“Bópesabangobálya.”
Balobakiete:“Tozalilisusunamampamitanompembisi
mibalete;longolasesokitokendekosombamisunimpona
batooyobanso.
14Mpobazalakimibalisokonkótomitano.Mpealobaki
nabayekolinayeete:“Bófandisabangonabatontuku
mitanonaetulukumoko.”
15Mpebasalakibongo,mpebafandisakibangobanso.
16Bongoakamatakimampamitanonámbisimibale,mpe
atalakilikoló,apambolakiyangompeabukakiyangompe
apesakibayekolimpobátyayangolibosoyaebeleyabato.
17Mpebalyaki,mpebangonyonsobatondaki,mpebiteni
bitikalakimponabangobitungazominamibale
bizwamaki.
18Mpeesalemakietentangoazalakiyemokokobondela,
bayekolinayebazalakielongonaye.
19Bangobazongiselibango:"YoaneMobatisi;kasi
bamosusubalobiete:Eliya;mpebasusubalobi,etemoko
wabaprofetayakalaasekwi.
20Atunakibangoete:“Kasibinobolobietenazalinani?”
Peteloayanolakialobakiete:“KlistoyaNzambe.”
21Mpeatindakibangomakasi,mpeatindakibangoete
báyebisamototelikamboyango;
+22Alobiete:“Mwanayamotoasengelikonyokwamana
makambomingi,+mpebankulutumpebanganga-nzambe
bakonzimpebakomelibáboyaye,mpeakobomayempe
akosekwanamokoloyamisato.”
+23Mpealobakinabangonyonsoete:“Sokimotoalingi
kolandangai,tikáamiwangana,+mpeamemaekulusuna
yemokolonamokolompealandangai.”
+24Mpomotonyonsooyoalingikobikisabomoinaye
akobungisayango.
25Mpomotoazalinalitombanini,sokiazwimokili
mobimba,mpeamibungisi,toabwakamimosika?
26Mpoonsooyoakoyokansonimpoyangaimpeya
malobamangai,mponayeMwanawamotoakoyoka
nsoni,ntangoakoyanankemboyayemei,mpenankembo
yaTatawaye,mpeyabanzelubasantu.
27Kasinazalikoyebisabinobosolo,ezalinabasusu
batelemiawa,bayebakomekaliwate,kinobakomona
BokonzibwaNzambe.
28Mpeesalemakietepenenamikolomwambensimaya
malobamaye,akamatakiPetelompeYoanempeYakobo,
mpeamatakiongombamponakosambela.
29Mpentangoazalakikosambela,lolengeyaelonginaye
ebongwanaki,mpebilambanayeezalakipembempe
kongenga.
30Mpe,talá,batomibalebasololakinaye,oyobazalaki
MoizenáEliya.
31Yeabimakinankembo,pealobelakiliwanayeoyo
asengelakikokokisanaYerusaleme.
32NzokandePetelonábatooyobazalakielongonaye
bazalakinampɔngimakasi,mpentangobalamukaki,
bamonakinkembonayempebatomibaleoyobatɛlɛmaki
elongonaye.
33Mpeesalemakietentangobazalakikolongwaepainaye,
PeteloalobakinaYesuete:“Molakisi,ezalimalamumpo
nabisokozalaawa.mokomponayo,mokomponaMoize,
mpemokomponaEliya.
34Ntangoazalakikolobaboye,lipatamokoeyakimpe
ezipakibango.
35Mpemongongomokoebimakinalipataete:“Oyoazali
Mwananangaiyabolingo.
36Mpentangomongongoesilaki,bakutakiYesuyemoko.
Mpebabatelakiyangopenepene,mpebayebisakimoto
mokoteomikolowanaatamokoyamakambomaye
bamonoki.
+37Mpeesalemakietenamokolooyoelandaki,ntango
bakitakinangomba,batomingibakutanakinaye.
49

LUKA
38Mpe,talá,motomokoyalisangáagangaki:“Molakisi,
nazalikobondelayo,talámwananangai,mpoazalimwana
nangaisemoko.”
39Mpe,tala,molimomokoekambiye,mpenambalakaka
azalikoganga;mpeepasoliyeeteazongelimousse,mpe
kobukakayeelongwakanayenampasi.
40Mpenabondelakibayekolibayobabenganayelibanda;
mpebakokakite.
41BongoYesuayanolakiete:“Eelibotaoyoezangi
kondimampeyamobulu,ntangoboninakozalaelongona
binompenakotikabinonzela?Memamwananayoawa.
42Mpelokolaazalakinainokoya,Zaboloabwakakiyena
nse,mpeapasolakiye.MpeYesuapamelakielimoya
mbindo,mpeabikisakimwana,mpeazongisakiyeepaiya
tatanaye.
43Mpebangobansobakamwakinanguyayanguyaya
Nzambe.Kasintangobazalakikokamwisamotonamoto
namakambonyonsooyoYesuazalakikosala,alobakina
bayekolinaye.
+44Tikáetemalobaoyoekɔtanamatoinabino,mpo
Mwanayamotoakopesamanamabɔkɔyabato.
45Kasibasosolakililobaliyeté,mpebabombamakiliboso
nabango,etebayebayangote.
+46Bongomasoloebimakikatinabangomponakoyeba
nanikatinabangoasengelikozalamonenekoleka.
47MpeYesuasosolakimakanisiyamitemanabango,
akamatakimwanamokompeatyakiyepembeninaye.
+48Mpealobakinabangoete:“Motonyonsooyo
akoyambamwanaoyonankombonangai,ayambingai.
+49BongoYoaneayanolakimpealobakiete:“Molakisi,
tomonakimotomokoazalikobenganabilimumabena
nkombonayo;mpetopekisakiye,zambialandielongona
bisote.
50BongoYezualobinaye:"Bopekisayete,pooyoazali
kotelemelabisoteazalinabiso."
51Mpeesalemakietentangoekokakimponakotombola
ye,atelemisakielonginayemponakokendena
Yelusaleme.
+52Mpeatindakibamemi-nsangolibosoyaelonginaye,
mpebakendakimpebakɔtakinambokamokoya
Basamaliamponakobongisaye.
53Mpebayambakiyete,mpoelonginayeezalakilokola
ndealingikokendenaYelusaleme.
+54TangobayekolinayeYakobonáYoanebamonaki
yango,balobiete:“Nkolo,olingitópesamitindoetemɔtɔ
ekitalongwanalikolómpeezikisabango,ndengeEliya
asalaki?”
55Kasiyeabalukakimpeapamelakibangompealobaki
ete:“Boyebitelolengeniniyaelimobozalinakati.”
56MpoMwanayamotoayeitemponakobebisabomoiya
bato,kasimponakobikisabango.Mpebakendakina
mbokamosusu.
57Mpeesalemakiete,ntangobazalakikokendenanzela,
motomokoalobakinayeete:“Nkolo,nakolandayoepai
nyonsooyookokende.”
58BongoYezualobinaye:"Banakonibazalinamabulu,
pebandekeyalikolobazalinazumbu;kasiMwanawa
motoazalinaesikayakolalamotónayete.
59Alobinamosusu:"Landangai."Kasiyealobakiete:
“Nkolo,tikangailibosonakendekokundatatanangai.”
60Yezualobinaye:"Tikabakufibakundabakufina
bango.
61Mpemosusulisusualobaki:Nkolo,nakolandayo;kasi
tikánakendelibosokopesabangombote,oyoezalina
ndakonandakonangai.
62BongoYesualobinaye:"Motomokote,sokiatie
lobokonayenaetimolimpeatalisima,abongimpona
BokonziyaNzambe."
MOKAPOYA10
1NsimayamakambomayeNkoloaponakintukunsambo
mosusu,mpeatindakibangomibalenamibalelibosoya
elonginayenaengumbampebisikanyonso,epaiyemoko
alingakikoya.
2Yangowanaalobakinabangoete:“Mbumayambuma
ezalimonene,kasibasalibazalimoke.
3Bokendenzelanabino:tala,natindibinolokolabanaya
mpatenakatiyabambwayazamba.
+4Bómemambongoyambongote,+ataelokomokote,
+atasapatote.
5Mpenandakonyonsooyobokokɔta,bólobalibosoete:
“Kimyaezalanandakooyo.”
6Mpesokimwanayakimiaazaliwana,kimianabino
ekofandalikolonaye:sokote,ekobalukalisusuepaina
bino.
+7Mpebótikalanandakoyangokaka,kolyampekomɛla
bilokooyobapesaka,mpomosaliabonginalifutinaye.
Kendendakonandakote.
+8Mpenaengumbanyonsooyobokokɔtampe
bakoyambabino,bólyabilokooyoetyamilibosonabino.
+9Mpebikisabatoyamaladioyobazalinakati,+mpe
lobánabangoete:BokonziyaNzambeekómipenena
bino.”
10Kasinaengumbanyonsooyobokokɔta,sokibayambi
binote,bóbimanababalabalayayangompebóloba:
11Atamputuluyambokanabino,oyoekangaminabiso,
tozalikopangusabino.
12Kasinalobiepaiyabino,eteekokangamamingina
mokolowanamponaSodoma,kolekamponaengumba
yango.
13Mawanayo,Korazini!mawanayo,Betesaida!mpo
sokomisalamyanguyamisalemakioTulompeSidoni,
miyemisalemakikatinayo,bayambolakintangomolai,
bafandakinaelambayasakimpenamputulu.
+14Nzokande,ntangoyakosambisa,TilonáSidone
ekozalamalamukolekabino.
15Mpeyo,Kapernaume,oyootombwamiolola,
okobwakamaonseolifelo.
16Yeoyoakoyokabino,ayokakangai;mpeyeoyo
atyolakabino,atyolakangai;mpemotooyoatyolakangai,
atyolimotooyoatindakingai.
17Mpebatontukunsambobazongakilisusunaesengo,
balobi:“Nkolo,atabademobazalikotosabisonanzelaya
nkombonayo.”
18Mpealobinabango:"NamoniSatanalokolankake
ezalikokweyautanalola."
19Tala,napesibinonguyayakonyatabanyokampeba
scorpions,mpelikololyanguyainsoyamonguna:mpe
elokomokoteekosalabinompasi.
20Nzokande,bosepelakatenalikamboliye,etemilimo
mizalikotosabino;kasibósepela,mpambatebankombona
binoekomaminalikoló.
50

LUKA
21NangongawanaYesuasepelakinaelimo,pealobaki:"
EeTata,Nkoloyalikolopeyamabele,natondiyo,po
obombimakambooyonabatoyamayelepeyamayele,pe
omonisakiyangonabanamike.mpoboyeemonanaki
malamunamisonayo.
22MakambomansomapesamiepainangainaTatana
ngai.mpeTataazalinani,kasiMwana,mpeyeoyoMwana
akomonisaye.
23Mpeabalusakiyeepaiyabayekolinayempealobakina
yemoko:"Esengonamisooyoezalikomonamakambo
oyobozalikomona.
24Mponazalikoyebisabino,etebaprofetampebakonzi
mingibazalakinamposayakomonamakambomaye
bozalikomona,mpebamonokiyangote;mpempoya
koyokamakambomayeboyoki,mpeboyokiyangote.
25Mpe,tala,mopesi-mibekomokoatelemaki,mpe
amekakiye,kolobaka:“Molakisi,nakosalaninimpona
kozwabomoiyaseko?
26Yealobinaye:«NiniekomaminakatiyaMibeko?
ndengeniniozalikotanga?
27Mpeayanolakialobakiete:“OkolingaNkoloNzambe
nayonamotemanayomobimba,mpenamolimonayo
mobimba,mpenamakasinayonyonso,mpenamakanisi
nayomobimba;mpemozalaninayolokolayomoko.
28Mpealobinaye:"Oyanolimalamu.
29Kasiyealingikomilongisa,alobinaYezu:"Mozalani
nangaiazalinani?"
+30MpeYesuayanolakiete:“Motomokoakitakilongwa
naYerusalemenaYeriko,mpeakweyakinakatiyamiyibi,
balongolakiyebilambanayempebazokisakiyempe
bakendaki,mpebatikakiyendamboakufi.”
+31Mpenambalakakanganga-nzambemokoakitakina
nzelawana,mpentangoamonakiye,alekakinangámbo
mosusu.
+32Molevimoko,ntangoazalakinaesikayango,ayaki
kotalaye,mpealekakinangámbomosusu.
+33KasiMosamaliamoko,ntangoazalakikotambola,
akómakiesikaoyoazalaki,mpentangoamonakiye,
ayokelakiyemawa.
34Mpeakendakiepainaye,mpeakangakibampotanaye,
asopakimafutampevinyo,mpeatyakiyelikolóyanyama
nayemoko,mpeamemakiyenandakoyabapaya,mpe
abatelakiye.
35Mpenamokolooyoelandaki,ntangoakendaki,
abimisakimbongomibale,mpeapesakiyangonalimpinga,
mpealobakinaye:“Bobatelaye;mpenyonsooyo
okobimisakamingi,ntangonakoyalisusu,nakozongisayo.
36Nanisikawakatinabangomisato,okanisi,azalaki
mozalaninayeoyoakweyakionteiyamiyibi?
37Mpealobakiete:“Motooyoayokelakiyemawa.”
BongoYesualobakinayeete:“Kende,yompesala
ndengemoko.”
38Nzokande,ntangobazalakikokende,Yesuakɔtakina
mbokamokoboye,mpemwasimokonankomboMarta
ayambakiyenandakonaye.
39MpeazalakinandekomwasimokonankomboMaria,
oyoafandakimpenamakoloyaYesu,mpeayokakililoba
naye.
40NzokandeMartaamipesakinamosalamingi,mpeayaki
epainayempealobakiete:“Nkolo,ozalikomibanzabanza
teetendekonangaiyamwasiatikingaimponakosalela
ngaimoko?”+bongo,sɛngáyeeteasalisangai.
41BongoYesuazongiseliye:"Marta,Marta,ozalina
bokebimpeozalikotungisamanamakambomingi.
42Kasielokomokoezalinantina:mpeMariaaponieteni
yamalamuoyoekolongolamaepainayete.
MOKAPOYA11
1Mpeesalemakiete,ntangoazalakikosambelanaesika
mokoboye,ntangoatikaki,mokoyabayekolinaye
alobakinaye:Nkolo,teyabisokosambela,lokolaYoane
ateyakibayekolinaye.
2Mpealobakinabangoete:“Ntangobozalikobondela,
boloba:‘Tatanabisooyoazalinalikoló,Nkombonayo
ekumisama.”Bokonzinayoeya.Mokanonayoesalema,
lokolanalola,ndengemokonamabele.
3Pesábisomokolonamokolobileinabisoyamokolona
mokolo.
4Mpelimbisabisomasumumabiso;mpotozalimpe
kolimbisamotonyonsooyoazalinanyongonabiso.Mpe
kambabisookatiyakomekamate;kasibikisabisona
mabe.
5Mpealobakinabangoete:“Nanikatinabinoakozalana
moninga,mpeakokendeepainayenamidiyabutu,mpe
akolobanaye:Moninga,defisangaimampamisato;
+6Mpomoninganangaimokonamobembonayeayei
epainangai,+mpenazalinaelokomokoteyakotya
libosonaye?
7Mpeyeutanakatiakoyanolampeakoloba:"Bótungisa
ngaite;sikawaekukeekangami,mpebananangaibazali
elongonangainambeto;Nakokitekotelemampekopesa
yo.
8Nalobinabino:Ataakotelematempeakopesayete,mpo
azalimoninganaye,kasimponabokasinayeakotelema
mpeakopesayemingilokolaazalinamposa.
9Mpenalobiepaiyabino,Bosenga,mpeekopesamabino;
boluka,mpebokokuta;beta,mpeekofungwamaepaiya
bino.
10Mpomotonyonsooyoazalikosɛngaazwaka;mpeye
oyoazalikolukaakuti;mpeekofungwamamponayeoyo
akobeta.
11Sokimwanamobaliasengilimpaepaiyamokonabino
oyoazalitata,akopesayelibanga?tosokiasɛngimbisi,
akopesayenyokamponambisi?
12Tosokiasengilikei,akopesayescorpion?
13Sokobino,bozalibatomabe,boyebikopesabanana
binomakaboyamalamu.
14Mpeazalakikobenganazabolo,mpeazalakibaba.Mpe
esalemakiete,ntangozaboloabimaki,babaalobaki;mpe
batobakamwaki.
15Kasibamosusukatinabangobalobi:"Abengana
bademonanzelayaBeelezebubemokonziyabademo."
16Mpebasusu,komekakaye,balukakiepainayeelembo
utanalikolo.
17KasiYezuayebakimakanisinabango,alobinabango:
Bokonzinyonsooyoekabwaninayangomokoekómi
mpamba.mpendakoekabolaminandakoekwei.
18SokiSatanampeakabwaninayemoko,bokonzinaye
ekotelemandengenini?mpobozalikolobaetenabengani
bademonanzelayaBeelezebube.
19MpesokingainanzelayaBeelezebubenazali
kobenganabademo,bananabinobazalikobenganabango
nanzelayanani?yangowanabakozalabasambisinabino.
51

LUKA
+20KasisokinabenganibademonamosapiyaNzambe,+
nantembeteBokonziyaNzambeekómelibino.
+21Sokimotoyamakasioyoazalinabibundeliabatelaka
ndakonayeyamokonzi,bilokonayeezalakanakimya.
+22Kasintangomotooyoalekiyenamakasiakoyalikoló
naye,mpeakolongaye,akolongolaepainayebibundeli
nayenyonsooyoatyelakimotema,mpeakabolakabiloko
naye.
+23Motooyoazalielongonangaiteazalikotɛmɛlangai,
+mpemotooyoasangisielongonangaiteazali
kopalanganisa.
24Sokielimoyambindoebiminamoto,atambolakana
bisikayakokauka,kolukabopemi;mpekokutaatamokote,
alobi:“Nakozongaondakonangaiwapinabimaki.”
25Mpentangoakoya,akutiyangoekɔmbɔlamimpe
ekembisami.
26Bongoakei,mpeamemiepainayebilimumosusu
nsamboyamabekolekayemoko;mpebakɔtimpebafandi
kuna:mpeezalelayansukayamotoyangoezalimabe
kolekaoyoyaliboso.
27Mpeesalemakietentangoazalakikolobamakambooyo,
mwasimokoyalisangáatombolakimongongonayempe
alobakinaye:“Epambolamilibumuoyoabotakiyompe
libumuoyoomeli.”
28Kasiyealobakiete:“Ee,baoyobayokakalilobaya
Nzambempebatosakayango.”
29Mpentangobatobayanganaki,abandakikolobaete:
“Oyoezalinkolamokoyamabe.+mpeelembomokote
ekopesama,kasielemboyaprofetaYona.
+30MpolokolaYonaazalakielembomponabatoya
Ninive,ndengemokompeMwanayamotoakozalampona
nkolaoyo.
+31Mokonzi-mwasiyasudiakotɛlɛmanantangoya
kosambisamaelongonabatoyankolaoyo,+mpe
akokweisabango,+mpoautakinansukayamabelempo
nakoyokabwanyayaSalomo;mpe,tala,motooyoaleki
Salomoazaliawa.
32BatobaNinivebakotelemanabosambisielongona
nkolaeye,mpebakokweisayango.mpe,tala,moko
monenekolekaYonaazaliawa.
+33Motomokote,sokiapelisimwinda,atyakayangona
esikayakobombana,tonanseyamwinda,kasina
etɛlɛmɛlo,+mpobatooyobakokɔtabámonapole.
34Poleyanzotoezaliliso;kasintangolisolyayoezali
mabe,nzotonayompeetondinamolili.
35Nayango,kebáetepoleoyoezalikatinayoezalamolili
te.
36Sokonzotonayomobimbaetondinapole,mpeeteni
mokoteezalimolili,mobimbaekotondanapole,lokola
ntangokongengayamwindaekopesayopole.
37Mpentangoazalakikoloba,Mofalisaimokoabondelaki
yeetealyaelongonaye.
38Mofalisaiyangoamonakiyango,akamwakiete
asukolakilibosotelibosoyakolya.
39MpeNkoloalobakinaye:“SikoyobinoBafalisai
bozalikopɛtolalibandayakɔpɔmpesaani;kasieteninayo
yakatietondinankandampenamabe.
40Binobazoba,yeoyoasalakielokoyalibandaasalipe
oyoezalinakatite?
41Kasindebopesakamakaboyamabonzayabilokoya
boyelokolabozalinayango;mpe,tala,makambomanso
mazalipetompoyabino.
42Kasimawanabino,Bafalisai!mpoetebozalikopesa
zominazomiyamenthemperuempematitiyandenge
nyonso,mpebolekakalikoloyabosambisimpebolingoya
Nzambe:oyoesengelakibosala,mpebotikamosusute.
43Mawanabino,Bafalisai!mpoetebolingakabakitiya
likolónabandakoyalosambo,mpekopesambotena
bazando.
44Mawanabino,bakomelimpeBafalisai,bakosi!mpo
bozalilokolamalitaoyoezalikomonanate,mpebatooyo
batambolakalikolonayangobayebiyangote.
45Bongomokoyabaavocatsazongiselakiye:"Molakisi,
olobiboyeozalikofingabisope."
46Mpealobi:"Mawanabinope,binobayekoliyamibeko!
mpobozalikomemabatonamikumbayampasimpona
komema,mpebinomokobosimbakamikumbanamosapi
mokoyabinote.
47Mawanabino!mpobozalikotongamalitayabaprofeta,
mpebatatanabinobabomakibango.
+48Solobozalikotatolaetebozalikopesanzelanamisala
yabankɔkɔnabino.
+49YangowanabwanyayaNzambeelobakilisusuete:
“Nakotindelabangobasakolimpebantoma,+mpe
bamosusukatinabangobakobomampebakonyokola
bango.
50Etemakilamabaprofetabanso,mayemasopamakiuta
ebandeliyamokili,ekosenganankolaeye;
51KobandanamakilayaAbeletiinamakilayaZakaria,
oyoekufakinakatiyaetumbelompetempelo.
52Mawanabino,bayekoliyamibeko!mpobolongolaki
fungolayaboyebi:bokotakikatinabinomeite,mpebaoyo
bazalakikokotabopekisamaki.
53Mpentangoazalakikolobamakambomayeepaiya
bango,bakomelimpeBafalisaibabandakikolendisaye
makasi,mpekosilikisayemponakolobamakambomingi.
+54Bazalikozelaye,+mpekolukakokangaelokomoko
namonɔkɔnaye,+mpobáfundaye.
MOKAPOYA12
1Nantangowana,ntangoebeleyabatobayanganaki,na
boyeetebazalakikonyatamokonamosusu,abandaki
kolobanabayekolinayelibosoyanyonsoete:“Bókebana
levireyaBafalisai,oyoezalibokosi.”
2Mpoezalinaelokomokoteoyoezipami,oyo
ekomonisamate;mpeebombamite,oyoekoyebanate.
3Yangowananyonsooyobolobakinamoliliekoyokama
napole;mpeeyebolobakiomatoyiokatiyabaarmoires
ekosakolamalikololyabandako.
4Mpenalobiepaiyabinobaningabangai,Bobangate
bayebabomakanzoto,mpensimanayangobazalilisusute
oyobakokikosala.
5Kasinakokebisabinolibosonanibokobanga:Bobanga
ye,oyonsimayakobomaazalinanguyayakobwakao
lifelo;iyo,nalobiepaiyabino,Bobangaye.
+6Batɛkakabamankɛkɛmitanonambongomibale,+mpe
atamokotenayangoabosanilibosoyaNzambe?
+7Kasiatansukiyamotónabinonyonsoetángami.Na
yango,bóbangate:binobozalinamotuyamingikoleka
bamankɛkɛmingi.
8Lisusunalobinabinoete:Motonyonsooyoakoyambola
ngailibosoyabato,Mwanayamotoakoyambolayeliboso
yabaanzeluyaNzambe.
52

LUKA
9Kasimotooyoakowanganangailibosoyabato,
akowanganamalibosoyabaanzeluyaNzambe.
+10Mpemotonyonsooyoakolobalilobamokompona
MwanayaMoto,akolimbisamaye.
11Mpentangobakomemebinonabasinagoga,mpeepai
yabazuzi,mpenguya,bokanisatebonibonitolikambo
ninibokoyanola,toninibokoloba;
12MpoMolimoMosantuakoteyabinonangongawana
kakaoyobosengelikoloba.
13Mpemokoyabatoalobinayeete:“Molakisi,lobána
ndekonangai,eteakabolalibulaelongonangai.”
14Mpealobinayeete:“Moto,naniakómisingai
mosambisitomokabolilikolónabino?”
15Mpealobakinabangoete:“Bókebampebókebana
lokoso.
16Mpeapesakibangolisesemoko,alobi:"Mabeleya
mozwimokoebotakiebele.
17Mpeakanisakinamotemanaye,alobi:"Nasalanini,po
nazalinaesikamokoteyakopesambumanangai?"
18Mpealobakiete:“Nakosalaboye:Nakokweisabandako
nangaiyakobombabiloko,mpenakotongaoyoeleki
monene;mpekunanakopesambumanangainyonsompe
bilokonangai.
19Mpenakolobanamolimonangai:Molimo,ozalina
bilokomingioyoebombamimponamibumingi;kimia,lia,
mela,pesepela.
20NzokandeNzambealobinaye:"Zoba,molimonayo
ekosenganabutuoyo.
21Bobelebongomotooyoamibombakabomengo,kasi
azalimozwitenamisoyaNzambe.
22Mpealobakinabayekolinaye:"Yangowananalobina
bino:Bokanisatemponabomoinabino,ninibokolya;
sokompoyanzotote,oyobokolata.
23Bomoielekibilei,mpenzotoelekibilamba.
24Bótalelabakorb,mpobalonakatempebabukaka
mbumate;oyoezalinandakoyakobombabilokoteto
ndakoyakobombabilokote;mpeNzambeazalikoleisa
bango:bonibonibolekibandeke?
+25Mpenanikatinabinooyoakanisakamakasiakoki
kobakisalipekamokonamolainaye?
26Bongosokibokokikosalalikambooyoelekimokete,
mponaninibozalikokanisamponaoyoetikali?
+27Bótalelabafololondengeoyoezalikokola.mpe
nzokandenalobiepaiyabino,eteSalomoonkemboyaye
insoalatakitelokolamokowabaye.
+28SokiNzambealatimatitioyoezalilelonaelanga,+
mpelobiebwakaminalitumbu.akolatisabinomingiboni,
Obinobondimimoke?
29Mpebolukateninibokolya,toninibokomela,mpe
bozalanamakanisiyantembete.
30Pambatémabotayamokilibalukakamakambowana
nionso,peTatanabinoayebiétebozalinaposayabiloko
wana.
31KasibolukakabokonzibwaNzambe;mpemakambo
mansomayemakobakisamaepaiyabino.
32Bobangate,etongamoke;mpoezaliesengoyaTatana
binokopesabinobokonzi.
33Botekaoyobozalinayango,pebopesamakaboya
motemamawa;Bómipesabasakioyoeumelakate,elokoya
motuyanalikolóoyoesilakate,epaimoyibimokote
apusani,mpensosoebebakate.
34Mpoesikabomengonayoezali,motemanayompe
ekozala.
+35Tikáeteloketonayoekangama,mpemiindanayo
epela;
36Mpebinomeibozalilokolabatobayebazalikozela
nkolowabango,ntangoakozongautaolibala;etentango
akoyampeakobeta,bakokakofungolelayembalamoko.
+37Esengonabasalelioyo,+ntangoNkoloakoya,
akokutabangobazalikokɛngɛla.
38Mpesokoakoyaobokengelibwamibale,toakoyao
bokengelibwamisato,mpeakokutabangoboye,
bapambolamibasalibaye.
39Mpeeyeboyeba,etesokomotowandakoayebaki
ngonganinimoyibiakoya,alingakikokengela,mpe
alingakitekotikandakoyayeebukana.
40Bongobinopebómibongisa,poMwanayaMotoakoya
nangongaoyobozalikokanisate.
41BongoPeteloalobinaye:"Nkolo,ozalikolobalisese
oyoepainabisotonabatonyonso?"
+42MpeNkoloalobakiete:“Bongonaniazalimobateli
wanayasembompeyamayele,oyonkolonayeakotya
mokonziyandakonaye,mponakopesabangoetenina
bangoyabileinantangooyoebongi?
43Esengonamosaliwana,oyonkolonayeakoyaakokuta
yeazalikosalabongo.
44Nabosolonalobiepaiyabino,eteakotiayemokonzi
likololyanyonsooyoazalinayango.
45Kasisokomosaliyangoalobinamotemanaye:Nkolo
nangaiazalikozongisansimakoyanaye;mpebakobanda
kobetabasalimibalimpebanabasi,mpekoliampekomela,
mpekomelamasanga;
+46Nkoloyamosaleliyangoakoyanamokolooyo
akozelayete,+mpenangongaoyoakoyebate,+mpe
akokatayenabitenimpeakopesayeeteninayeelongona
batooyobazangikondima.
47Mpemosaliwana,oyoayebakibolingibwankolowaye,
mpeamilengelate,mpeasalakiteengebenenabolingibwa
ye,akobetamanabafimbomingi.
48Kasiyeoyoayebakite,mpeasalakimakambomabongi
nakofinga,akobetamanabafimbomoke.Pambaté,moto
nyonsooyobapesiyemingi,bakosengamingi.
49Nayeikotindamotonamabele;mpenakosalanini,soki
esiepeli?
50Kasinazalinalibatisimokoyakobatisamanayango;
mpeboniboninazalikolɛmbakinoekokokisama!
51Bokanisietenayeikopesakimianamabele?Nazali
koyebisabino,Te;kasindebokabwani:
52Mpoutasikawabakozalamitanonandakomoko
bakabwani,misatonamibale,mpemibalenamisato.
53Tataakokabwananamwana,mpemwananatata;mama
azalikotelemelamwanamwasi,mpemwanamwasi
kotelemelamama;bokiloazalikotelemelabokilonayeya
mwasi,mpebokiloyamwasiazalikotelemelabokilonaye
yamwasi.
54Mpealobakilisusunabatoete:“Ntangobomonilipata
ezalikobimanawɛsti,mbalamokobozalikolobaete:
“Mbulaekoya;mpeezalibongo.
55Mpentangobomonimopepeyasudiezalikopumbwa,
bolobi:Molungeekozala;mpeekomikosalema.
56Binobakosi,bokokikososolaelongiyalolampeya
mabele;kasindengeninibozalikososolantangooyote?
53

LUKA
57Iyo,mpemponaninikutunabinomeikosambisakate
niniezalisembo?
58Ntangoozalikokendeelongonamongunanayoepaiya
zuzi,lokolaozalinanzela,salámakasimpoeteobikisama
epainaye;nokiteakobimayoepaiyamosambisi,mpe
mosambisiakopesayonamokambi,mpemosambisi
akobwakayooboloko.
59Nalobinayo,okolongwakunate,kinookofutambongo
yansukampenza.
MOKAPOYA13
1Naelekowana,batomosusubazalakikoyebisaye
makamboyabatoyaGalilai,oyoPilatoasangisakimakila
nabangonabambekanabango.
2BongoYesuazongiselibango:"Bokanisietebatowana
yaGalilaibazalakibasumukikolekabatonyonsoyaGalilai;
3Nazalikoyebisabino,Te:kasi,sokobobongolimitemate,
binobansobokokufandengemoko.
+4Tobatozominamwambeoyolinɔ́ngiyaSiloam
ekweakimpeebomakibango,bokanisietebazalaki
basumukikolekabatonyonsooyobafandakina
Yelusaleme?
5Nazalikoyebisabino,Te:kasi,sokobobongolimitemate,
binobansobokokufandengemoko.
6Alobakilisusuliseseoyo;Motomokoazalakinanzeteya
figioyobalonakinaelanganayeyavinyo;mpeayakimpe
alukakimbumalikololyayango,mpeakutakiatamokote.
+7Bongoalobakinamobateliyaelanganayeyavinyo:
“Talá,mbulamisatooyonazalikoyakolukambumana
nzeteoyoyafigi,mpenamoniatamokote.mponanini
ezalikotungisayangomabele?
8Mpeazongiselakiyeete:“Nkolo,tikampembulaoyo,
kinonakotimolazingazinganayangompenakotimola
yangobosoto.
9Mpesokoebotimbuma,malamu:mpesokite,nsimana
yangookokatayango.
10Mpeazalakikoteyanamokoyabasinagoganasabata.
11Mpe,tala,ezalakimwasimokooyoazalakinamolimo
mwabokonomibuzominamwambe,mpeagumbamaki
elongo,mpeakokakisokotekomitombola.
12TangoYesuamoniye,abengiyepealobinaye:"
Mwasi,olongwenabokononayo."
+13Mpeatyakimabɔkɔnayelikolónaye,mpenambala
mokoasembolamakimpeakumisakiNzambe.
14Mpemokonziyasinagogaayanolakinankanda,mpo
eteYesuabikisakinamokoloyasabata,mpealobakina
batoete:“Ezalinamikolomotobaoyobatobasengeli
kosalamokoloyasabata.
15BongoNkoloayanolakiye:"Yomokosi,mokona
mokonabinonasabataafungolakangombenayeto
mpundanayenandakoyabibwelempeamemakayena
kosopelamaite?"
16Mpeesengelitemwasioyo,lokolamwanamwasiya
Abalayama,oyoSatanaakangi,tala,mibuzomina
mwambeoyo,alongolamanabokangamiboyenamokolo
yasabata?
17Mpeesilikolobamakambowana,bangunanaye
nyonsobayokakinsɔni,mpebatonyonsobasepelakimpo
namakambonyonsoyankembooyoasalakinaye.
18Bongoalobi:"BokonziyaNzambeezalindengenini?
mpenakokokananayangonanini?
+19Ezalilokolambumayamoutarde,oyomotoazwaki
mpeabwakakinaelanganaye;mpeekolaki,mpe
ekómisakinzetemokomonene;mpebandekeyalikoló
efandakinabitapenayango.
20Mpelisusualobaki,Nininakokokanisabokonzibwa
Nzambe?
+21Ezalilokolalevire,oyomwasiazwakimpeabombaki
nakatiyamilingamisatoyafarini,tiintangomobimba
ekokómalevire.
22Mpealekisakinabingumbampebamboka,koteya,mpe
kosalamobemboepaiyaYerusaleme.
23Bongomotomokoalobinaye:"Nkolo,batomokende
babikisami?"Mpealobakinabangoete:
+24Bósalamakasimponakokɔtanaporteyamoke,+
mpobatomingi,nalobinabino,bakolukakokɔta,+mpe
bakokokate.
25Ntangombalamokonkolondakoatelemimpeakangi
ekuke,mpebobandikotelemalibanda,mpekobetana
ekuke,kolobaka:Nkolo,Nkolo,fungolábiso;mpe
akoyanolampeakolobaepaiyabino,Nayebibinoteesika
bouti.
26Bongobokobandakoloba:Tosilikoliapetomeliliboso
nayo,peoteyakinababalabalanabiso.'
27Kasiyeakoloba:"Nazalikoyebisabino,nayebibinote
esikabouti;longwaepainangai,binobansobasaliya
mabe.
+28Kolelampekoswaminoekozalantangobokomona
Abalayama,Yisaka,Yakobo,mpebasakolinyonso,na
BokonziyaNzambe,mpebinomokobobenganamilibanda.
29Mpebakoyautaoesti,mpeowesti,mpeonordi,mpeo
sudi,mpebakofandaoBokonzibwaNzambe.
30Mpe,tala,ezaliyansukaoyoekozalayayambo,mpe
ezaliyayambooyoekozalayansuka.
31Kakanamokolowana,Bafalisaimosusubayaki,balobi
naye:"Bimampelongwaawa,mpoElodeakobomayo."
32Mpealobakiepaiyabango:“Bókendempebóyebisa
mpongowana:Tala,nazalikobwakabademo,mpenazali
kobikisalelompelobi,mpenamokoloyamisato
nakokómayakokoka.”
+33Nzokandenasengelikotambolalelo,lobimpemokolo
oyoekolanda.
34OYelusaleme,Yelusaleme,oyoobomibaprofeta,mpe
obomimabangabayebatindamiepainayo;mbalaboni
nalingakikosangisabanabayoesikamoko,lokolansoso
esangisakabananayenanseyamapapunaye,mpe
bolingite!
35Tala,ndakonabinoetikalimpambaepaiyabino:mpe
solonalobiepaiyabino,bokomonangaite,kinontango
ekoyantangobokoloba:Epambolamiyeoyoakoyana
nkomboyaNkolo.
MOKAPOYA14
1Mpeesalemakiboye:ntangoazalakikokɔtanandakoya
mokoyaBafalisaibakonzimponakolyamampana
mokoloyasabata,bazalakikotalaye.
2Mpe,tala,ezalakinamotomokolibosoyayeoyoazalaki
nabokonoyamatanga.
3MpeYesuazongiselakibayekoliyamibekopeBafalisai:
"Ekokikobikisamotonamokoloyasabata?
4Mpebakangakikimianabango.Mpeakangakiye,mpe
abikisakiye,mpeatikakiyeakende;
54

LUKA
+5Bongoazongiselakibangoete:“Nanikatinabino
akozalanampundatongɔmbɛoyoekweinalibulumpe
akobendayembalamokotenamokoloyasabata?”
6Mpebakokakitekoyanolayelisusunamakambomaye.
+7Mpeapesakilisesemokoepaiyabaoyobabengisamaki,
ntangoatyakielembondengebaponakibashambrɛminene;
kolobanabangoete:
8Ntangomotomokoabengiyonalibala,fandana
shambreoyoelekilikolóte;nokitemotomokoyalokumu
kolekayoabengamanaye;
+9Mpemotooyoabengakiyonáyeayampealobinayo
ete:“Pesámotooyoesika;mpeobandinansonimpona
kozwashambreyansekoleka.
10Kasintangobakobengayo,kendekofandanashambre
oyoelekinse;etentangomotooyoabengakiyoakoya,
alobanayoete:“Moninga,matalikolokoleka.”
11Mpomotonyonsooyoamitomboliakomikitisa;mpeye
oyoamikitisakaakotombolama.
12Bongoalobakilisusunamotooyoabengakiyeete:
“Ntangoozalikosalabileiyampokwatoelamboya
mpokwa,kobengabaninganayote,tobandekonayote,to
bandekonayotetobazalaninayoyabozwite.nokite
bakobengayolisusu,mpebafutayo.
+13Kasintangoozalikosalafɛti,bengababola,bibɔsɔnɔ,
bibɔsɔnɔ,batooyobakufámiso.
14Mpeokopambolama;mpobakokitekopesayombano:
mpookozwambanonalisekwayabayengebene.
15Mpentangomokonabatooyobafandakielongonaye
nakolyaayokakimakambooyo,alobakinayeete:
“EsengonamotooyoakolyalimpanaBokonziya
Nzambe.”
16Bongoalobinaye:"Motomokoasalakielambo
monenempeabengisibatoebele.
+17Mpeatindakimosalelinayenantangoyakolyampo
nakolobanabatooyobabengakiete:“Bóya!mpoete
makambomansomabongisamisikawa.
18Mpebangobansonabondimimokobabandaki
komilongisa.Yalibosoalobakinayeete:“Nasombieteni
yamabele,mpeesengelinakendekotalayango.
19Mpemosusualobakiete:“Nasombiekanganelimitano
yabangɔmbɛ,mpenakeikomekayango.
20Mpemosusualobaki:“Nabalamwasi,mpeyangowana
nakokikoyate.”
21Bongomosaleliwanaayaki,pealakisakinkolonaye
makambowana.Bongonkolondakonankandaalobakina
mosalelinayeete:“Bimanokinababalabalampena
banzelayaengumba,mpebókɔtisaawababola,mpe
bibɔsɔnɔ,mpebatooyobatɛlɛmimpebakufimiso.”
22Mpemosalelialobi:"Nkolo,esalemilokolaopesi
mitindo,kasiesikaezali."
23Mpenkoloalobakinamosaleliete:“Bimanabanzela
minenempenalopango,mpetindabangonamakasibákɔta,
+mpondakonangaietonda.”
24Mponazalikolobanabinoete,mokotekatinabatooyo
babengakiakomekabileinangaiyampokwa.
25Mpebatoebelebakendakielongonaye,mpeabalukaki
mpealobakinabango:
26Sokomotomokoayeiepainangai,mpeayinakatetata
waye,mpemama,mpemwasi,mpebana,mpebandeko
mibali,mpebandekobasi,iyo,mpebomoibwayemei
lokola,akokitekozalamoyekoliwangai.
27Mpeoyoakomemiekulusuyayete,mpeakoyansima
nangai,akokikozalamoyekoliwangaite.
28Pambaté,nanikatinabino,alingikotongalinɔ́ngi,
afandilibosoté,peakotángamotuyayamosolo,sokiazali
namosolooyoekokimponakosilisayango?
+29Nokite,nsimayakotyamoboko+mpekokokate
kosilisayango,batonyonsooyobazalikomonayango
bakobandakotyolaye.
30Alobi:"Motooyoabandakikotonga,peakokikosilisa
te."
31Tomokonzinini,oyoakeikobundanamokonzimosusu,
afandilibosote,mpeazalikotunasokiakokikokutanana
batonkótozomimponakokutananamotooyoazalikoya
kobundanayenabatonkótontukumibale?
32Sokote,ntangomosusuazalinainomosika,atindi
motindami,mpeazalinamposayakimia.
33Bongondengemoko,motonyonsooyoazalikatina
binooyoatikitebilokonyonsooyoazalinayango,akoki
kozalamoyekolinangaite.
34Mungwaezalimalamu;
35Ebongitemponamabele,tonainotemponabosoto;
kasibatobabwakakayangolibanda.Oyoazalinamatoyi
yakoyoka,ayoka.
MOKAPOYA15
1Bongobakangimpakonábasumukinyonsobapusanaki
penenayempobáyokaye.
2Bafalisainábakomelibamilelaki,balobi:"Motooyo
azalikoyambabasumukimpeazalikolyaelongona
bango."
3Mpealobelakibangoliseseliye,kolobaka:
+4Motoninikatinabino,oyoazalinabampatenkama
moko,sokiabungimokonayango,akotikantukulibwana
libwanaesobete,mpeakolandaoyoebungaki,tiiakozwa
yango?
5Mpentangoazwiyango,alaliyangonamapekanaye,na
esengo.
6Mpentangoakozonganandako,abengibaninganaye
mpebazalaninaye,alobinabango:"Bósepelaelongona
ngai;mponazwimpatenangaioyoebungaki.
7Nalobiepaiyabino,etelolengemokobosepeliekozalao
lolalikololyamosumukimokooyoayamboli,koleka
likololyabatontukulibwanalibwayabosembo,baye
bazalinamposayaboyambolite.
+8Mwasininioyoazalinabitenizomiyapalata,soki
abungietenimoko,akopelisamwindate,mpeakokɔmbɔla
ndako,mpealukakanamolendetiiakozwayango?
9Mpentangoamoniyango,abengibaninganayempe
bazalaninayeesikamoko,alobiete:“Bósepelaelongona
ngai;mponazwietenieyenabungisaki.
10Ndengemoko,nalobiepaiyabino,esengoezalinamiso
yabanzeluyaNzambelikoloyamosumukimokooyo
ayamboli.
11Mpealobakiete:“Motomokoazalakinabanamibale
yamibali.
12Mpelekikatinabangoalobakinatatanayeete:“Tata,
pesángaieteniyabilokooyoekweinangai.”Mpe
akabolakiepaiyabangobomoibwaye.
13Mpemikolomingitensimamwanamobaliyaleki
asangisakibangobansoelongo,mpeazwakimobembo
55

LUKA
mwayeombokamokoyamosika,mpekunaabebisaki
bilokobyayenabomoiyamobulu.
14Mpeesilakikolekisanyonso,nzalamokoyanguya
ebimakiombokawana;mpeabandakikozalanabozangi.
15Mpeakendakimpeamisanganakinamwana-mboka
mokowambokaena;mpeatindakiyenabilanganaye
mponakoleisangulu.
16Mpealingakikotondisalibumunayenankasaoyo
nguluezalakikolya,mpemotomokoteapesakiye.
+17Mpentangoakómakinamakanisinayemoko,
alobakiete:“Basalelimingiyatatanangaibazalina
mampaoyoekokimpeyakotika,mpenazalikokufana
nzala!
18Nakotelemapenakokendeepaiyatatanangai,pe
nakolobanaye:Tata,nasalilisumunalikolopelibosona
yo.
19Mpenabongilisusutekobengamamwananayo.
20Mpeatɛlɛmaki,mpeayakiepaiyatatanaye.Kasi
ntangoazalakinainomosika,tatanayeamonakiye,mpe
ayokiyemawa,mpeakimakimbangu,mpeakweyakina
nkingonaye,mpeapesakiyebeze.
21Mpemwanaalobinaye:"Tata,nasalilisumunalikolo
penamisonayo,penabongilisusutekobengamamwana
nayo."
+22Nzokandetataalobakinabasalelinayeete:
“Bóbimisaelambayamalamukolekampebólatayango;
mpealatilopɛtɛnalobɔkɔnaye,mpesapatonamakolona
ye.
23Mpebomemaawamwanayangɔmbɛoyoetondina
mafuta,mpebomayango;mpetólyampetósepela.
24Mpomwananangaioyoakufaki,mpeazalinabomoi
lisusu;abungaki,mpeazwami.Mpebabandakikosepela.
25Mwananayeyalibosoazalakinaelanga,mpentango
akómakipenenandako,ayokakimizikimpemabina.
26Mpeabengakimokowabasali,mpeatunakinini
makambomayemalingi.
27Mpealobinaye:"Ndekonayoayei;mpetatanayo
abomimwana-ngɔmbɛoyoetondinamafuta,+mpambate
ayambiyenalibatelimpenanzotokolɔngɔnɔ.
28Mpeasiliki,mpealingikokotate,yangowanatatanaye
abimimpeabondelakiye.
+29Mpeayanolakinatatanayeete:“Talá,nazalikosalela
yobambulamingi,+mpenabukakimobekonayoata
mokolomokote.
+30Kasintangokakamwananayooyoayaki,oyoasili
kolyabilokonayoyakobikelaelongonabasiyandumba,
obomimponayemwana-ngɔmbɛyamafutamafuta.
31Mpealobakinayeete:“Mwana,ozalintangonyonso
elongonangai,mpebilokonyonsooyonazalinayango
ezaliyayo.”
32Ebongakietetósepelampetósepela,mpondekonayo
oyoakufakimpeazalinabomoilisusu;mpeabungaki,mpe
azwami.
MOKAPOYA16
1Mpealobakilisusuepaiyabayekolibaye:“Ezalakina
motomokoyabozwi,oyoazalakinamobateli;mpeye
mokoafundamakiepaiyayeeteabebisakibilokobyaye.
2Mpeabengakiyempealobinaye:“Ndengenininayoki
likambooyoepainayo?”pesalitatolilyabokambibwayo;
mpookokikozalalisusumobatelite.
3Bongokapitaalobinamotemanaye:"Nasalanini?"mpo
nkolowangaialongolingaibokambami:Nakokikotimola
te;mponakosenganayokisoni.
+4Nazwiekateliyakosalanini,+mpontango
bakolongolangainamosalayakokamba,bakokakoyamba
ngainabandakonabango.
+5Bongoabengakimotonamotooyoazalinanyongoya
nkolonayeepainaye,mpealobakinamotoyalibosoete:
“Ozalinanyongoboniepaiyankolonangai?”
6Mpealobakiete:“Mezirenkamamokoyamafuta.”Mpe
alobakinayeete:“Kamatamokandanayo,mpefanda
noki,mpekomántukumitano.”
7Bongoalobakinamosusuete:“Ozalinanyongoboni?”
Mpealobakiete:“Mezirenkamamokoyablé.”Mpe
alobakinayeete:“Zwamokandanayo,mpekomántuku
ntukuminei(40).
8Mpenkoloapesakilongonyanakapitaoyoazalisembo
te,mpoasalakinamayele,mpobanayamokilioyobazali
namayelekolekabanayapole.
9Mpenalobiepaiyabino:Bómisalabaningayabozwiya
bozangiboyengebene;ete,ntangobozangi,bakoka
koyambabinonabisikayakofandayaseko.
10Motooyoazalisembonamakamboyamokeazali
sembompenamakambomingi,mpemotooyoazalisembo
tenamakamboyamokeazalimpesembonamakambo
mingi.
11Bongosokibozalakisembotenabozwioyoezangi
boyengebene,naniakopesabomengoyasolonaelikiana
bino?
12Mpesokobozalakisembotenaeyeezaliyamoto
mosusu,naniakopesabinoeyeezaliyabino?
13Mosalelimokoteakokikosalelabankolomibale:mpo
akoyinamoko,mpeakolingamosusu;sokiteakosimba
moko,mpeakotyolamosusu.BokokikosalelaNzambe
mpebozwite.
14Bafalisaimpe,oyobazalakinalokoso,bayokaki
makambonyonsowana.
15Mpealobakiepaiyabango:“Binobozalibayebazali
komilongisalibosoyabato;kasiNzambeayebimitemana
bino,mpoeteoyobatobapesamelilokumumingiezali
likamboyansɔninamisoyaNzambe.
16MibekompebasakoliezalakitiinaYoane,banda
ntangowanaBokonziyaNzambeezalikosakolama,mpe
motonamotoazalikofinafinakatinayango.
17Mpeezalipetemponalolampemabelekoleka,koleka
mwandambomokoyaMibekokozanga.
18Motonyonsooyoatikimwasinayempeabalamwasi
mosusu,asaliekobo.mpemotonyonsooyoakobalamwasi
oyoalongolaminamobalinaye,asalakaekobo.
+19Ezalakinamobalimokoyabozwi,alatakibilambaya
motane-bulémpeyaliniyakitoko,mpeazalakikolyabilei
kitokomikolonyonso.
+20Mpeezalakinamosɛngi-misɛngimokonankombo
Lazare,oyoalalimakinaekukenaye,atondinabampota.
21Mpebazalakinamposayakoleisamanabitenioyo
ekweakiutanamesayamozwi.
22Mpeesalemakietemosɛngiakufaki,mpebaanzelu
bamemakiyenantoloyaAbalayama.
23Mpenalifeloatombolakimisonaye,kozalakana
minyoko,mpeamoniAbalayamamosika,mpeLazarena
ntolonaye.
56

LUKA
+24Mpeagangakimpealobakiete:“TataAbrahama,
yokelangaimawa,+mpetindaLazare,+mpoazindisa
nsɔngɛyamosapinayenamaimpeapɛlisalolemonangai;
mponazalikonyokwamanamɔ́tɔoyo.
+25KasiAbrahamaalobakiete:“Mwanamobali,
kobosanateetenabomoinayoozwakibilokonayoya
malamu,+mpeLazarempemakamboyamabe.
26Mpelongolasemansomaye,onteiyabisonábino,
esikamokomoneneekangami:boyebaoyobalingikoleka
utaawaepainabinobakokite;mpebakokitekolekaepai
yabiso,oyoelingakikoutautakuna.
+27Bongoalobakiete:“Yangowanatata,nabondeliyo
otindayenandakoyatatanangai.
28Mponazalinabandekomibalimitano;eteakoka
kotatolaepaiyabango,nokitebakoyalisusuoesikaeyeya
mpasi.
29Abalayamaalobinaye:"BazalinaMoizenábasakoli;
bayokabango.
30Mpealobi:"Te,tataAbrahama;
31Mpealobinaye:"SokibayokiMoizenábasakolité,
bakondimisamaté,atamotoasekwinakatiyabakufi."
MOKAPOYA17
1Bongoalobakinabayekoliete:“Ekokikosalemateete
masumuekoya.
+2Ezalakimalamumponayeetebákangisalibangaya
konikanankingonaye,mpebábwakayenambu,naesika
eteasilikisamokoyabanamikewana.
3Bómikeba:Sokondekonayoasaliyomabe,pamelaye;
mpesokoabongolimotema,limbisaye.
4Mpesokoabukiyombalansambonamokolomoko,mpe
mbalansambonamokolomokoabalukilisusuepainayo,
kolobaka:‘Nayamboli;okolimbisaye.
5BantomabalobakinaNkolo:“Bóbakisabondiminabiso.”
6MpeNkoloalobaki:“Sokibozalakinabondimilokola
mbumayamoutarde,bokokakikolobananzeteoyoya
sikamineete:“Ebukayonamosisa,mpekolonayonambu;
mpeesengelikotosabino.
7Kasinanikatinabino,oyoazalinamosalelioyoazali
kotimolatokoleisabangɔmbɛ,akolobanayembalana
mbala,ntangoakoutinaelangaete:“Kendekofandampo
nakolya?”
+8Mpeakolobanayeteete:“Bongisáelokooyonakoki
kolya,+mpeomikanganamokaba,+mpeosalelangai,tii
ntangonakolyampenakomɛla;mpensimaokolyampe
okomela?
9Azalikopesamosaliyangomatɔndimpoasalaki
makambooyobapesakiyemitindo?Natrowte.
10Bobelebongobino,ntangobokosilisamakambonyonso
oyobapesakibinomitindo,bóloba:‘Tozalibasaleliya
litombate.
11Mpeesalemakietentangoazalakikokendena
Yerusaleme,alekakinakatikatiyaSamaliampeGalile.
+12Mpentangoakɔtakinambokamokoboye,bakutanaki
nayemibalizomioyobazalakinamaba,oyobatɛlɛmaki
mosika.
13Mpebatombolakimingongonabangompebalobi:
"Yesu,Molakisi,yokelabisomawa."
14Mpentangoamonakibango,alobakinabangoete:
“Bókendekomilakisaepaiyabanganga-nzambe.”Mpe
esalemakiete,ntangobazalakikokende,bapetolamaki.
15Mpemokonabango,ntangoamonakieteabikisami,
azongakinsima,mpenamongongomakasiakumisaki
Nzambe.
+16Mpeakweakinaelonginayenamakolonaye,+mpe
apesakiyematɔndi,+mpeazalakiMosamalia.
17Yezuazongiseliye:"Batozomibapetolamakite?"kasi
balibwabazaliwapi?
18BatooyobazongakimponakokumisaNzambenkembo,
longolasemopayaoyo.
19Mpealobinaye:"Tɛlɛmá,kende.
20NtangoBafalisaibatunakiyeetentangoninibokonziya
Nzambeekoya,ayanolakibangompealobakiete:Bokonzi
yaNzambeekoyanabokebite.
21Bakolobapete:Talaawa!to,talakuna!mpo,tala,
bokonzibwaNzambebozalikatinabino.
22Mpealobakinabayekoli:Mikoloekoya,ntango
bokozalanamposayakomonamokoyamikoloyaMwana
yaMoto,mpebokomonayangote.
+23Mpebakolobanabinoete:“Bótalaawa;to,botala
kuna:bolandabangote,bolandabangote.
24Mpolokolankake,oyoezalikongengautanaeteni
mokonanseyalola,ezalikongengakinoetenimosusuna
nseyalola;bongompeMwanayaMotoakozalanamikolo
naye.
25Kasiyamboasengelikonyokwamamingi,mpe
koboyamanankolaeye.
26MpelokolaezalakiomikolomyaNoe,boyeekozala
lisusuomikolomyaMwanawaMoto.
+27Bazalakikolya,bamɛlaki,babalakibasi,bapesamaki
nalibala,tiimokolooyoNoeakɔtakinamasuwa,mpe
mpelaeyakimpeebomakibangonyonso.
28NdengemokopeezalakinamikoloyaLota;balyaki,
bamelaki,basombaki,batekaki,balonaki,batongaki;
+29KasimokolooyoLotaabimakinaSodoma,mbula
ebɛtakimɔtɔmpesoufreoyoeutakinalikoló,mpe
ebomakibangonyonso.
30EkozalaboyenamokolooyoMwanayaMoto
akomonisama.
+31Namokoloyango,motooyoakozalalikolóyandako
mpebilokonayenandako,akitatemponakolongola
yango.
32BókanisamwasiyaLota.
33Oyoakolukakobikisabomoibwayeakobungisayango;
mpeoyoakobungisabomoibwayeakobatelayango.
+34Nazalikoyebisabinoete,nabutuwana,mibalimibale
bakozalanambetomoko;mokoakozwama,mpemosusu
akotika.
35Basimibalebakozalakonikaelongo;mokoakozwama,
mpemosusuakotika.
36Batomibalebakozalanaelanga;mokoakozwama,mpe
mosusuakotika.
37Bongobazongiselakiyeete:“Wapi,Nkolo?”Mpe
alobakinabangoete:“Esikanyonsooyonzotoezali,
mpongoekoyanganakuna.”
MOKAPOYA18
1Mpealobelakiliseseyokoepaiyabangonantinaeye,ete
batobasengelintangoinsokosambela,mpekolembate;
2Alobakiete:“Ezalakinaengumbamokomosambisi
moko,oyoazalakikobangaNzambetempeazalaki
kotalelamotote.
57

LUKA
3Mpeezalakimwasimokoakufelámobalioengumbaena;
mpeayakiepainaye,kolobakaete:“Bózongiselangai
mabenamongunanangai.”
4Mpealingakitemponamwantango,kasinansima,
alobakinamotemanayeete:“AtanazalikobangaNzambe
tempenazalikotalelamotote;
5Nzokandelokolamwasioyoakufelámobaliazali
kotungisangai,nakozongisamabenaye,nokitenakoya
nayentangonyonsoalɛmbisangai.
6MpeNkoloalobaki:“Yokaoyomosambisioyoazali
sembotealobi.”
7MpeNzambeakozongisamabetebaponamibayemei,
bayebazalikobelelabutunamoiepaiyaye,ataazali
koyikampikoelongonabango?
+8Nazalikoyebisabinoeteakozongisamabenabango
nokinoki.NzokandentangoMwanayaMotoakoya,
akokutabondiminamabele?
+9Mpealobelakiliseseoyoepaiyabatomosusuoyo
bamipesakimotemaetebazalakibayengebene,mpe
batyolakibasusu.
10Mibalimibalebamatakinatempelomponakobondela;
mokoMofalisai,mpemosusumofutimpako.
11Mofalisaiatɛlɛmakimpeabondelakiyemokoboye:
“Nzambe,nazalikopesayomatɔndi,+mponazalitelokola
batomosusu,babɔtɔli,batoyamabe,bakobo,toatalokola
mofutimpakooyo.”
12Nakilakabileimbalamibalenaposo,napesakamokona
zomiyabilokonyonsooyonazalinayango.
13Mpemofutimpako,atɛlɛmakimosika,alingaki
kotombolamisonayenalikolóte,kasiabɛtakintolonaye,
kolobakaete:“Nzambeayokelangaimawa,mosumuki.”
+14Nazalikoyebisabinoete:Motooyoakitakinandako
nayenaesikayakozalamoyengebenenaesikayamoto
mosusu.mpeyeoyoamikitisakaakotombolama.
+15Mpebamemakimpebanamikeepainaye,mpo
asimbabango,kasintangobayekolinayebamonakiyango,
bapamelakibango.
16NzokandeYesuabengakibangoepainayempealobi:
"Tikabanamikebayaepainangaimpebopekisabangote.
17Solonazalikolobaepaiyabino:Motonyonsooyo
akoyambaBokonziyaNzambelokolamwanamoke,
akokɔtanayangoatamokete.
18Mokonzimokoatunakiye:"Molakisimalamu,nasala
ninimponakozwabomoiyaseko?"
19Yezuazongiseliye:"Mponaniniozalikobengangai
motomalamu?"mokoteazalimalamu,longolasemoko,
elingikolobaNzambe.
20Oyebimitindo:Kosalaekobote,Kobomate,Koyibate,
Kopesalitatoliyalokutate,Kumisatatanayonámamana
yo.
21Mpealobakiete:“Nyonsooyonabombakibanda
bolengenangai.”
22TangoYesuayokakimakambowana,alobinaye:"
Ozangielokomoko:tekabilokonionsooyoozalinayango,
pekabolábabola,peokozalanabomengonalola.
23Mpentangoayokakiyango,ayokakimawamingi,mpo
azalakinabozwimingi.
24MpentangoYesuamonakieteazalinamawamingi,
alobakiete:“Ezalimpasimponabatooyobazalinabozwi
bákɔtanaBokonziyaNzambe!”
+25Mpoezalipɛtɛɛmponakamelakolekanalisoya
ntonga,naesikaoyomozwiakɔtanaBokonziyaNzambe.
26Baoyobayokakiyangobalobi:"Bongonaniakoki
kobikisama?"
27Mpealobakiete:“Makambooyoekokikosalemate
epaiyabatoekokikosalemaepaiyaNzambe.”
28BongoPeteloalobi:"Tala,totikinionsopetolandiyo."
29Mpealobinabango:"Yasolonalobinabino:Moto
mokoteatikindako,tobaboti,tobandeko,tomwasi,to
bana,mponaBokonziyaNzambe.
30Yeakozwamingitenantangooyo,mpenamokilioyo
ekoyabomoiyaseko.
+31Bongoamemakibatozominamibaleepainayempe
alobakinabangoete:“Talá,tozalikomatanaYelusaleme,
+mpemakambonyonsooyobasakolibakomakimpona
Mwanayamotoekokokisama.”
32MpoakopesayeepaiyaBapaganu,mpebakosekaye,
mpebakobondelayenankanda,mpebakobwakelayensoi.
+33Mpebakobɛtayefimbompebakobomaye,mpena
mokoloyamisatoakosekwa.
34Mpebasosolakiatamokotenamakambomaye:mpe
lilobaliyelibombamakilibosolyabango,mpebayebakite
makambomayemalobamaki.
35Mpeesalemakiboye:ntangoakómakipenenaYeriko,
motomokooyoakufámisoafandakipembeniyanzela
mpeazalakikosɛngasɛnga.
36Mpeayokakiebeleyabatobazalikoleka,atunakinini
yangoelingikoloba.
37Mpebayebisakiyeete,YesumotoyaNazareteazali
koleka.
+38Mpeagangakiete:“Yesu,MwanayaDavidi,yokela
ngaimawa.”
+39Mpebatooyobazalakikokendelibosobapamelakiye
eteakangakimia.
40MpeYesuatɛlɛmakimpeapesakimitindoetebámema
yeepainaye.
41Alobi:"Olinginasalayonini?"Mpealobakiete:
“Nkolo,etenakokakozwamisonangai.”
42YéShWàalobinayé:«Zamisonayo.
43Mpembalamokoazwakimisonaye,mpealandakiye,
kokumisaNzambe.
MOKAPOYA19
1MpeYesuakotipealekakinaYeriko.
2Mpe,tala,ezalakinamotomokonankomboZakai,oyo
azalakimokonzionteiyabakakisimpako,mpeazalaki
mozwi.
3MpealukakikomonaYesunaniazalaki;mpeakokakite
mponabapanzi-nsango,mpoazalakimolaimoke.
4Mpeakimakimbanguliboso,mpeamatakinanzeteya
sikomoremponakomonaye,mpoasengelakikolekana
nzelawana.
5MpentangoYesuakómakinaesikawana,atalakilikoló
mpeamonakiye,mpealobakinayeete:“Zakai,salá
mbangumpekita;mpolelonasengelikofandanandakona
yo.
6Mpeasalakimbangu,mpeakitaki,mpeayambakiyena
esengo.
7Mpentangobamonakiyango,bangonyonsobamilelaki
mpebalobakiete:“Akeikozalamopayaepaiyamoto
mokooyoazalimosumuki.”
8MpeZakaiatelemaki,mpealobakiepaiyaNkolo;Tala,
Nkolo,ndamboyabilokonangainapesinababola;mpe
58

LUKA
sokonazwielokomokoepaiyamotomokonaefundeliya
lokuta,nazongisakayembalaminei.
9Yezualobinaye:"Lelolobikoeyeinandakooyo,poye
peazalimwanayaAbrahama."
10MpoMwanayamotoayeikolukampekobikisaoyo
ebungaki.
11Mpelokolabayokakimakambomaye,abakisakimpe
alobelakilisese,mpoeteazalakipenepenenaYelusaleme,
mpempoetebakanisakieteBokonzibwaNzambe
bokobimambalamoko.
12Alobakiboye:"Motomokoyalokumuakendakina
mbokamokomosikamponakozwabokonzimponaye
mokompekozonga."
13Mpeabengakibasalelinayezomi,mpeapesakibango
kilozomi,mpealobakinabangoete:“Bósalamosalatii
nakoya.”
+14Kasibana-mbokanayebayinakiye,+mpe
batindelakiyensangoete:“Tolingiteetemotooyo
ayangelabiso.”
15Mpeesalemakieteezongakiye,azwakibokonzi,nde
atindakibasalibayebabengamaepaiyaye,bayeapesaki
mbongo,eteakokakoyebabonibonimotonamotoazwaki
namombongo.
16Bongomotoyalibosoayaki,alobi:"Nkolo,kilonayo
ezwikilozomi."
+17Mpealobakinayeete:“Malamu,yomosalelimalamu:
mpoozalakisembonamwamokempenza,ozalina
bokonzilikolóyabingumbazomi.”
18Mpeyamibaleayaki,alobi:"Nkolo,kilonayoezwi
kilomitano."
19Mpealobakinayeboye:"Yompezalákokamba
bingumbamitano."
+20Mpemosusuayakimpealobiete:“Nkolo,talá,
mbongonayooyonabombinakatiyalibenga.
+21Mponazalakikobangayo,+mpoozalimotoya
makasimakasi.
22Mpealobinaye:"Namonokonayomokonakosambisa
yo,yomosalelimabe."Oyebakietenazalakimotoya
nkandamakasi,nazalakikokamataoyonalalakite,mpe
kobukakaoyonalonakite.
23Bongomponaniniopesakimbongonangaitenabanki,
etenaboyeinangainakokakosengaoyoyangaina
litomba?
+24Mpealobakinabatooyobatɛlɛmakipembeniete:
“Bóbɔtɔlayekilompebópesayangonamotooyoazalina
kilozomi.”
25(Balobinaye:Nkolo,azalinakilozomi).
26Mponazalikolobaepaiyabino,Etemotonyonsooyo
azalinayeakopesama;mpeepainayeoyoazalinayango
te,kutuoyoazalinayangoekolongolamaepainaye.
+27Kasibangunanangaiwana,oyobalingakiteete
nakoyangelabango,bamemaawa,mpebabomabango
libosonangai.
28Mpeesilikolobaboye,akendekiliboso,komatao
Yelusaleme.
29Mpeesalemakiboye:ntangoakómakipenenaBetefage
mpenaBetania,nangombaoyobabengiNgombayaOlive,
atindakibayekolinayemibale.
30Alobi:"Bókendenambokaoyoezalinangámbona
bino;nakatinayangobokokutamwanayampundaoyo
bakangi,oyomotoafandakinainote.
31Mpesokimotomokoatunibinoete:“Mponanini
bozalikofungolaye?”boyebokolobanaye:MpoNkolo
azalinamposanaye.
32Mpebatindamibakendaki,mpebakutakikutulokola
alobakiepaiyabango.
33Mpentangobazalakikofungolamwanayampunda,
bankolonayangobalobakinabangoete:“Mponanini
bozalikofungolamwanayampunda?”
34Mpebalobi:"Nkoloazalinamposanaye."
+35MpebamemakiyeepaiyaYesu,mpebabwakaki
bilambanabangolikolóyamwanayampunda,mpe
batyakiYesulikolónayango.
36Mpentangoazalakikokende,batandolakibilambana
bangonanzela.
37Mpeekómakipenepene,kutusikawanabokitiya
ngombayaOlive,ebelemobimbayabayekolibabandaki
kosepelampekosanzolaNzambenamongongomakasi
mpoyamisalanyonsoyanguyaoyobamonoki;
38Alobi:"ApambolaMokonzioyoakoyanakomboya
Nkolo.
39Bafalisaimosusunakatiyaebelebalobinaye:
"Molakisi,pamelabayekolinayo."
40Mpeayanolakimpealobakinabangoete:“Nazali
koyebisabinoete,sokibatooyobakangikimia,mabanga
makogangambalamoko.”
41Mpentangoapusanakipenepene,amonakiengumba
mpealelakimponayango.
42Alobi:"Sokioyebaki,atanamokolonayooyo,
makambomazaliyakimianayo!kasisikawababombami
namisonayo.
+43Mpomikoloekoyaepainayo,etebangunanayo
bakobwakalibuluzingazinganayo,mpebakozingayo
zingazinga,mpebakobatelayonangámbonyonso.
44Mpeekolalisayokutuelongonamabele,mpebanaba
yookatiyayo;mpebakotikakatinayolibangamokote
likololyalibangalisusu;mpoeteoyebakitentangoya
botalinayo.
+45Mpeakɔtakinatempelo,mpeabandakikobwaka
baoyobazalakikotɛkanakatinayango,mpebaoyo
bazalakikosombabiloko;
46Alobinabango:"Ekomamiete:Ndakonangaiezali
ndakoyamabondeli;
47Mpeazalakikoteyamokolonamokolonatempelo.Kasi
banganga-nzambebakonzimpebakomelimpebakonziya
batobalukakikobomaye.
48Mpebakokakitekozwaninibakokakikosala:mpobato
nyonsobazalakikotyalikebimingimponakoyokaye.
MOKAPOYA20
1Mpeesalemakieteomokolomokoyamikolowana,
ntangoazalakikoteyabatonatempelo,mpekosakola
nsangomalamu,banganga-nzambebakonzimpebakomeli
bayakilikolonayeelongonabankulutu;
2Alobinaye:"Yebisabiso,nabokonzininiozalikosala
makambomaye?"tonaniazalimotooyoapesiyobokonzi
oyo?
3Mpeayanolakimpealobakiepaiyabango:“Nakotuna
binompelikambomoko;mpeyanolángai:
4BatisimoyaYoane,eutakinalolatoyabato?
5Mpebazolobanabangomoko:"Sokitokoloba:Uta
likolo;akoloba:Bongomponaninibondimakiyete?
59

LUKA
6Kasimpesokotolobi,Yabato;batonyonsobakobatela
bisomabanga,mpobandimieteYoaneazalakimosakoli.
7Mpebayanolaki,etebakokakitekoyebautawapiyango
ewutaki.
8MpeYesualobinabango:"Ngaimpenakoyebisabinote
bokonzinininazalikosalamakambooyo."
9Bongoabandakikolobanabatoliseseoyo;Motomoko
alonakielangayavinyo,mpeatikakiyangoepaiyabasali
bilanga,mpeakendakinambokamokomosikantango
molai.
10Mpenaeleko,atindakimosalimokoepaiyabasali
bilanga,mpobápesayembumayaelangayavinyo.
11Mpeatindakilisusumosalimosusu:mpebabɛtakiye
mpebabondelakiyenansɔnimpebatindakiyeakende
mpamba.
12Mpeatindakilisusumotoyamisato:mpebazokisakiye
mpebabenganakiyelibanda.
+13Bongonkoloyaelangayavinyoalobakiete:“Nasala
nini?”Nakotindamwananangaiyabolingo:ekokikozala
etebakomemyayentangobakomonaye.
14Nzokandentangobasalibilangabamonakiye,batunaki
bangonabangoete:“Oyoazalimosangoliyalibula.
15Bongobabwakakiyelibandayaelangayavinyo,mpe
babomakiye.Bongonkoloyaelangayavinyoakosalanini
epainabango?
16Akoyampeakobebisabasali-bilangabaye,mpeakopesa
elangayavinyonabasusu.Mpentangobayokiyango,
balobi:“Nzambeapekisa.”
17Mpeatalakibangompealobakiete:“Bongolikambo
oyoekomami:“Libangaoyobatongibaboyaki,yangonde
ekómimotóyansɔngɛ?”
18Oyonyonsoakokweyalikololyalibangaliye,
akobukana;kasimotonyonsooyoekokwealikolónaye,
ekonikayempoekómamputulu.
19Mpebanganga-nzambebakonzimpebakomelina
ngongawanakakabalukakikotiamabokolikolonaye;
mpebabangakibato:mpobasosolakietealobakiliseseliye
mponabango.
20Mpebatalakiye,mpebatindakibanɔngi,bayebakosala
lokolabatosembo,etebakokakosimbamalobamaye,ete
boyebakokakopesayenanguyampebokonzibwa
mokambi.
21Mpebatunakiye,balobi:"Molakisi,toyebieteozali
kolobampeozalikoteyamalamu,mpeozalikondimamoto
mokote,kasiozalikoteyanzelayaNzambeyasolo.
22Ezalinanzelamponabisokopesampakoepaiya
Kaisala,tote?
23Nzokandeamonakimayelemabenabango,pealobina
bango:"Mponaninibozalikomekangai?
24Lakisangaimbongomoko.Elilingimpemakomiya
naniezalinayango?Bazongiselibangompebalobiete:
“YaKaisala.”
25Mpealobinabango:"BongobópesanaKaisalabiloko
yaKaisala,penaNzambebilokoyaNzambe."
26Mpebakokakitekosimbamalobamayelibosolyabato:
mpebakamwakinaeyanonaye,mpebakangakikimiana
bango.
+27BongoBasadukaimosusubayakiepainaye,oyo
bawanganakaetelisekwaezali.mpebatunakiye,.
+28Alobiete:“Molakisi,Moizeakomelibisoete:“Soki
ndekoyamobaliakufi,azalinamwasimpeakufikozanga
bana,+ndekonayeazwamwasinayempeabokola
mombotomponandekonaye.”
29Nayango,bandekomibalibazalakinsambo,mpeoyo
yalibosoabatakimwasimpeakufakikozangabana.
+30Mpeyamibaleabalakimwasinaye,mpeakufaki
kozangabana.
31Mpeyamisatoakangakiye;mpendengemokompe
bangonsambo:mpebatikakibanate,mpebakufaki.
32Nansuka,mwasiyangompeakufaki.
33Bongonalisekwa,mwasiyananikatinabango?mpo
batonsambobabotakiye.
34Yezuazongiselibango:"Banayamokilioyobabalaka
pebapesakabangonalibala.
35Nzokandebaoyobakotalelabangobabongimpona
kozwamokiliwana,mpelisekwautanabakufi,bakobala
tempebapesamelilibalate.
36Bakokimpekokufalisusute:mpobakokanina
baanzelu;mpebazalibanabaNzambe,bazalibanaba
lisekwa.
37Sikawalokolabakufibasekwi,kutuMoizealakisakina
nzete,ntangoabengiNkoloNzambewaAbalayama,mpe
NzambewaYisaka,mpeNzambewaYakobo.
38PambatéazaliNzambeyabakufité,kasiyabatoya
bomoi.
+39Bongobakomelimosusubazongiselakibangoete:
“Molakisi,olobimalamu.”
40Mpensimanayangobazwakimpikotemponakotuna
yemotunamokoatamokete.
41Alobinabango:"NdengeninibalobakaeteKlistoazali
mwanayaDavidi?"
42MpeDavidiyemokoalobinamokandayaNzembo:
"YehovaalobinaNkolonangai:Fandanalobokonangai
yamobali;
+43Kinonakokómisabangunanayoetɛlɛmɛloyamakolo
nayo.
44BongoDavidiabengiyeNkolo,ndengeniniazali
mwananaye?
45Bongolibosoyabatonyonsoalobakinabayekolinaye:
+46Bokebanabakomeli,oyobalingikotambolana
bilambamilai,mpebalingakakopesambotenabazando,
mpebakitiyalikolónabasinagoga,mpenabashambre
minenenabafɛti;
+47Baoyobazalikolyabandakoyabasioyobakufelá
mibalimpebazalikobondelamilai.
MOKAPOYA21
1Mpeatombolakimiso,mpeamonakibatoyabozwi
bazalikobwakamakabonabangookatiyabozwi.
2Mpeamonakilisusumwasimokomobolaoyoakufelá
mobaliazalikobwakaokatinayangobambelimibale.
3Mpealobi:"Yasolo,nalobinabino:Mwasimobolaoyo
akufelámobaliabwakibatomingikolekabangonyonso.
+4Mpobatoyangonyonsobabwakinaebelenabango
mponamakaboyaNzambe.
5Mpelokolabamosusubazalakikolobanantinaya
tempelo,boniboniekembisamakinamabangayamalamu
mpemakabo,alobaki;
6Mpoyamakambomayebozalikotala,mikolomikoya,o
yangoekotikalatelibangamokolikololyalisusu,liye
likobwakamate.
60

LUKA
7Mpebatunakiyeete:“Molakisi,kasintangonini
makamboyangoekosalema?”mpeelemboniniekozala
ntangomakambomayemakosalema?
8Mpealobakiete:“Bókebaetebókosamate.mpentango
ezalikobɛlɛma:bongobokendensimanabangote.
+9Kasintangobokoyokansangoyabitumbampemobulu,
bóbangate.kasinsukaezalimbalanambalate.
+10Bongoalobakinabangoete:“Ekólomokoekotɛlɛma
naekólomoko,mpebokonzinabokonzi.
11Mpekoninganamoneneyamabeleekozalanabisika
ndengenandenge,mpenzala,mpebokono;mpemamoni
yabobangimpebilembobinenemakozalakunautanalola.
+12Kasilibosoyamakambonyonsowana,bakotya
mabɔkɔnabangolikolónabino,+mpebakonyokolabino,
bakomemabinonabasinagogampenababolɔkɔ,mpe
bakomemabinolibosoyabakonzimpebakonzimpona
nkombonangai.
13Mpeekobalukaepainabinomponalitatoli.
14Nayango,bótyayangonamitemanabino,bókanisate
libosoyamakambooyobokoyanola.
+15Mponakopesayomonɔkɔmpebwanya,oyobanguna
nayonyonsobakokikotɛmɛlatempekotɛmɛlayangote.
16Mpebokotekamanababoti,mpebandekobabali,mpe
bandeko,mpebaninga;mpebakobomabamosusukatina
bino.
17Mpebokoyinamanabatobansompoyankomboya
ngai.
18Kasinsukimokoteyamotónabinoekokufa.
19Namotemamolainabino,bózwamilimonabino.
20MpentangobokomonaYelusalemeezingamina
mampinga,boyeboyebaetebobebisibwayangobozali
penepene.
21BongobaoyobazalinaYudeabakimanabangomba;
mpetikabangobayebazalionteiyayangobakende
libanda;+mpebaoyobazalinabikólobákɔtanayangote.
22Pambatéoyoezalimikoloyakozongisamabe,ete
makambomansomakomamimakokakokokisama.
23Kasimawamponabaoyobazalinazemimpempona
baoyobazalikomɛlisabanamabɛlɛ,namikolowana!mpo
ekozalampasieneneomboka,mpenkandalikololyabato
baye.
+24Mpebakokweanamopanga,mpebakokambama
mosikanabikólonyonso:+mpeYelusalemeekonyatama
nabapakano,tiintangoyabapakanoekosila.
25Mpebilembobikozalaomoi,mpeosanza,mpeo
minzoto;mpelikololyamabelempasiyabikolo,na
mobulungano;mbumpembongeezalikonguluma;
+26Mitemayabatoezalikolɛmbamponakobangampe
mponakotalamakambooyoezalikoyanamabele,+mpo
nguyayalikolóekoningana.
27MpendebakomonaMwanawamotokoyakanalipata
nanguyampenkemboenene.
28Mpentangomakambomayemabandikosalema,bongo
botalalikolo,mpebotombolimitónabino;mpoete
bosikolinabinobozalikobɛlɛma.
29Mpealobelakibangoliseseyoko;Talánzeteyafigi,
mpebanzetenyonso;
30Ntangobazalikopumbwa,bomonimpeboyebinabino
mokoeteelekoyamolungeekómipene.
31Bongobobelebongobino,ntangobokomonamakambo
mayemazalikosalema,boyebaeteBokonzibwaNzambe
bozalipenepene.
32Solonalobiepaiyabino,Nkolaoyoekolekate,kino
nyonsoekokisama.
33Likolonámabeleekoleka,kasimalobanangaiekoleka
te.
34Mpebókebanabinomoko,nokitenantangomoko
boyemitemanabinoetondanakolekisandelo,mpena
kolangwamasanga,mpenamitungisiyabomoioyo,mpe
bongomokolowanaekomelabinokozangakoyeba.
+35Mpoekokwelabatonyonsooyobafandinamabele
mobimbalokolamotambo.
36Bongobokengela,mpebosambelantangoinso,ete
bokokakotangamabobongimpoyakokimamakambo
mayemansomakosalema,mpekotelemalibosolyaMwana
waMoto.
37Mpeomointangoazalakikoteyaotempelo;mpena
butuabimaki,mpeafandakinangombaoyobabengi
NgombayaOlive.
+38Mpebatonyonsobayakiepainayenantɔngɔntɔngɔ
natempelomponakoyokaye.
MOKAPOYA22
+1Nzokande,fɛtiyamampaezangilevireekómakipene,
oyobabengakaElekeli.
2Mpebanganga-nzambebakonzimpebakomelibalukaki
lolengeninibakokakikobomaye;mpobazalakikobanga
bato.
+3Nansima,SatanaakɔtakinaYuda,nkombonaye
Iskariote,oyoazalakinamotángoyabatozominamibale.
4Mpeakendakinzelanaye,mpeasololakielongona
banganga-nzambebakonzimpebakapiteni,lolengenini
akokikotekayeepaiyabango.
5Mpebasepelaki,mpebasalakikondimanayakopesaye
mbongo.
6Mpealakaki,mpealukakilibakuyakotekayeepaiya
bangoobozangibwaebele.
+7Nansima,mokoloyamampaezangilevireekómaki,
ntangobasengelikobomaElekeli.
+8MpeatindakiPetelonáYoaneete:“Bókendempe
bóbongisaElekelimpotólya.”
9Mpebalobinaye:"Olingietetóbongisawapi?"
10Mpealobakiepaiyabango:“Talá,ntangobokokɔtana
engumba,motomokoakokutananabino,amemimbɛkiya
mai;bolandayenandakoesikaakoti.
11Mpebokolobanamobateliyandakoete:‘Molakisi
alobinayoete:“Esikayabapayaezaliwapi,epainakolya
Elekelielongonabayekolinangai?”
12Mpeakolakisabinondakomoneneyalikolóoyoezali
nabiloko.
13Mpebakendaki,mpebakutakindengeyealobakina
bango:mpebabongisakiElekeli.
14Mpengongaekokaki,afandaki,mpebantomazomina
mibaleelongonaye.
+15Mpealobakinabangoete:“Nazalinamposamakasi
yakolyaElekelioyoelongonabinolibosoete
nanyokwama.
16Mponalobiepaiyabino,nakolyayangolisusute,kino
ekokokisamaoBokonzibwaNzambe.
+17Mpeakamatakikɔpɔmpeapesimatɔndimpealobaki
ete:“Bókamataoyo,mpebókabolayangonakatinabino.
18Mponalobiepaiyabino,nakomelambumayanzeteya
vinyote,kinaBokonzibwaNzambebokoya.
61

LUKA
19Mpeazwilimpa,apesimatondi,mpeabukakiyango
mpeapesibango,alobi:"Oyoezalinzotonangaioyo
epesamimponabino.
20Bobelebongo,kɔpɔnsimayakolya,alobi:“Kɔpɔoyo
ezaliKondimanayasikanamakilanangai,oyoesopami
mponabino.”
21Kasi,tala,lobokolayeoyoakotekangaiezalielongona
ngailikololyamesa.
+22MpeyasoloMwanayamotoazalikokende,ndenge
ekanamaki:+kasimawanamotooyoazalikotɛkayena
nzelanaye!
23Mpebabandakikotunaonteiyabangomei,nanikatina
bangoezalakioyoakosalalikamboliye.
24Mpeezalakilisusubowelionteiyabango,nanikatina
bangoakotalelamamonenekoleka.
25Mpealobakinabango:“Bakonziyabapakanobazali
koyangelabango;mpebayebasalelakabokonzilikololya
bangobabengamibatobabolamu.
26Kasibinobokozalabongote:kasimotooyoaleki
monenenakatinabino,azalalokolaelenge;mpeyeoyo
azalimokonzi,lokolayeoyoazalikosalela.
27Pambaté,motooyoafandinabilei,tomotooyoazali
kosalamosala,azalimonenekoleka?yeoyoafandinabilei
te?kasinazalikatinabinolokolamotooyoazalikosalela.
28Bozalibangobayebakobakielongonangaio
mimekanonangai.
29Mpenaponiepaiyabinobokonzi,lokolaTatawangai
aponiepaiyangai;
+30Etebokokakolyampekomelanamesanangaina
bokonzinangai,mpebofandanabakitiyabokonzimpona
kosambisamabotazominamibaleyaYisraele.
31MpeNkoloalobakiete:“Simo,Simon,talá,Satana
azalinamposayakozalanabino,mpoapɛtolabinolokola
blé.
+32Kasinabondelimponayo,+etekondimanayoesila
te.
33Mpealobakinayeete:“Nkolo,nazalipeneyakokende
elongonayo,ezalanabolokompenaliwa.”
34Mpealobi:"Petelo,nalobinayo,nsosoekogangate
lelo,libosoeteokowanganambalamisatoeteoyebingai."
35Mpealobakinabangoete:“Ntangonatindakibino
kozangambongoyambongo,mpenambelimpesapato,
bozangakielokomoko?Mpebalobi:“Elokomokote.”
+36Bongoalobakinabangoete:“Nzokande,motooyo
azalinambongoyambongo,tikáazwayango,+mpe
mopanganaye.
37Pambaténazalikolobanabinoetelikambooyo
ekomamiesengelinainokokokisamakatinangai:Mpe
atángamakinakatiyabatooyobabukimobeko.
38Mpebalobi:"Nkolo,tala,talámipangamibale."Mpe
alobakinabangoete:“Ekoki.”
39Mpeabimaki,mpeakendaki,lokolaamesanaki,na
ngombayaOlive;mpebayekolibayempebalandakiye.
40Mpentangoakómakinaesikayango,alobakinabango
ete:“Bóbondelampobókɔtanakomekamate.”
41Mpealongolamakimosikanabangopenepenena
libangamoko,mpeafukamaki,mpeabondelaki.
42Alobi:Tata,sokiolingi,longolakopooyoepainangai.
43Mpeanzelumokoabimelakiyeutanalola,kopesakaye
makasi.
+44Mpeazalakinampasimakasi,abondelakimakasi
koleka:mpemotokinayeezalakilokolamatangáminene
yamakilaoyoezalikokweanamabele.
45Mpentangoatɛlɛmakinalibondelimpeakómakiepai
yabayekolinaye,akutakibangobalalimponamawa.
46Alobinabango:"Mponaninibozalikolala?telema
mpebosambela,nokibokotaokatiyakomekama.
47Mpentangoazalakinainokoloba,talaebeleyabato,
mpeyeoyoabengamakiYudasi,mokoyabatozomina
mibale,akendakilibosonabango,mpeapusanaki
penepenenaYesumponakopesayebeze.
48KasiYesualobinaye:"Yudasi,ozalikotɛkaMwanaya
motonalipwɛpwɛ?"
49Ntangobatooyobazalakizingazinganayebamonaki
makambooyoekolanda,balobinayeete:“Nkolo,
tokobomanamopanga?”
+50Mpemokonabangoabɛtakimosaleliyanganga-
nzambemonene,mpeakatakiyelitoiyamobali.
51YéShWàayanolakipealobi:"Bótikaboye."Mpe
asimbakilitoinaye,mpeabikisakiye.
+52BongoYesualobakinabanganga-nzambebakonzi
mpebakapiteniyatempelompemikólóoyobayakiepaina
yeete:“Bobimilokolamoyibi,namipangampena
banzete?”
+53Ntangonazalakielongonabinomokolonamokolona
tempelo,bosembolakingaimabɔkɔte.
+54Bongobakangakiye,mpebakambakiye,mpe
bamemakiyenandakoyanganga-nzambemonene.Mpe
Peteloalandakimosika.
+55Mpentangobapelisakimɔtɔnakatikatiyandakompe
batyakibangoesikamoko,Peteloafandakinakatina
bango.
+56Nzokandemwasimokoyamwasiamonakiyentango
afandipembeniyamɔtɔ,mpeatalakiyenamotemalikoló
mpealobakiete:“Mobalioyompeazalakielongonaye.”
57Mpeawanganakiye,alobi:"Mwasi,nayebiyete."
58Mpensimayamwantangomosusuamonakiyempe
alobakiete:“Yompeozalimokonabango.”Peteloalobaki
ete:“Moto,nazalite.”
59Mpenaboumeliyangongamokonsima,motomosusu
andimisakiyenamotemamoko,alobakiete:“Yasolo,
motooyompeazalakielongonaye.
60Peteloalobi:"Mobali,nayebiteniniozalikoloba."Mpe
mbalamoko,ntangoazalakinainokoloba,nsosoebɛtaki.
61MpeNkoloabalukakimpeatalakiPetelo.Petelo
akanisakililobayaNkolo,ndengealobakinayeete:
“Libosonsosoelela,okowanganangaimbalamisato.”
62Peteloabimaki,pealelimakasi.
+63MpebatooyobakangakiYesubasɛkiyempebabɛtaki
ye.
64Mpentangobakangakiyemiso,babɛtakiyenaelongi
mpebatunakiye:“Sambolá,naniabɛtakiyo?”
65Mpemakambomingimosusubalobakimponakofinga
ye.
+66Mpentangokakamoiekómaki,mikólóyabatompe
banganga-nzambebakonzimpebakomelibayanganaki,
mpebamemakiyenalikitanabango,balobiete:
67YondeKlisto?yebisabiso.Mpealobakinabangoete:
“Sokinalobinabino,bokondimate.
68Mpesokongaimpenatunibino,bokoyanolangaite,
mpebokotikangaitenakende.
62

LUKA
69NasimaMwanawamotoakofandaolobokolamobali
languyayaNzambe.
70Bongobangonyonsobalobi:"BongoozaliMwanaya
Nzambe?"Mpealobakinabangoete:“Bozalikolobaete
nazali.”
71Balobi:"Elokoninitozalinamposayalitatolimosusu?"
mpobisomeitoyokinamonokonayemoko.
MOKAPOYA23
1Mpeebelemobimbayabangobatelemaki,mpe
bakambakiyeepaiyaPilato.
2Mpebabandakikofundaye,kolobakaete:“Tomonimoto
oyoazalikobungisaekólompekopekisakopesaKaisala
mpako,mpekolobaeteyemokoazaliKlistoMokonzi.”
3BongoPilatoatunakiye:"OzaliMokonziyaBayuda?"
Mpeayanolakiyempealobakiete:“Ozalikolobayango.”
+4BongoPilatealobakinabanganga-nzambebakonzi
mpenabatoete:“Namonilibungamokoteepaiyamoto
oyo.”
5Mpebazalakinankandamakasikoleka,kolobakaete:
“Azalikolamusabato,koteyanaBayudanyonso,kobanda
naGaliletiinaesikaoyo.”
+6NtangoPilatoayokakinsangoyaGalile,atunakisoki
motoyangoazalimotoyaGalilai.
7Mpentangokakaayebakieteazalakimotoyabokonziya
Erode,atindakiyeepaiyaErode,oyoyemeimpeazalaki
naYelusalemenantangowana.
8MpentangoErodeamonakiYesu,asepelakimingi,mpo
azalakinamposayakomonayeutantangomolai,mpamba
teayokakimakambominginantinanaye;mpeazalaki
kolikiaeteamonakimwalikamwisiesalamakinaye.
9Bongoatunakiyenamalobamingi;kasiayanolakiye
elokomokote.
+10Mpebanganga-nzambebakonzimpebakomeli
batɛlɛmakimpebafundakiyenamakasi.
+11MpeErodeelongonabatonayeyaetumbabatyolaki
ye,+mpebatyolakiye,+mpebalatisakiyeelambaya
kitoko,+mpebatindakiyelisusuepaiyaPilate.
12Mpemokolowana,PilatenáErodebakómakibaninga,
mpolibosobazalakikoyinanakatinabango.
13MpePilato,ntangoabengisakibanganga-nzambe
bakonzimpebakonzimpebato.
14Alobinabangoete:“Bomemimotooyoepainangai,
lokolamotooyoazalikopɛngwisabato.
15Te,Elodempelisusute,mponatindakibinoepainaye;
mpe,tala,elokomokoteebonginaliwaesalamiepaiyaye.
16Nayango,nakopesayeetumbumpenakobimisaye.
17(Mponantina,asengelikofungolamotomokoepaina
bangonaelambo).
+18Mpebagangakinambalamoko:“Longolamotooyo,
mpebóbikisabisoBaraba.
19(Motoyabotombokimokooyoesalemakinaengumba,
mpemponakobomabato,babwakakiyenaboloko).
20Nayango,PilatealingakikotikaYesu,alobakilisusuna
bango.
21Nzokandebabelelaki:"Bóbakayenaekulusu,bóbaka
yenaekulusu."
22Mpealobinabangombalayamisato:“Mponanini,
mabeniniasali?Namonintinayaliwatekatinaye:Na
yangonakopesayeetumbumpenakotikayeakende.
+23Mpebazalakimbalamokonamingongomakasi,
kosɛngaetebábakayenaekulusu.Mpemingongoya
bangompeyabanganga-nzambebakonzielongaki.
24MpePilateapesakietumbueteezalandengebasɛngi.
25Mpeatikakiepaiyabangoyeoyompoyabotomboki
mpebobomiabwakamioboloko,oyobalingaki;kasi
apesakiYesunamokanonabango.
26Mpentangobazalakikokambayemosika,bakangaki
Simonamoko,Mosireni,oyoazalakikobimanamboka,
mpebatiakiekulusulikolonaye,eteakokakomemayango
nsimayaYesu.
27Mpeelandakiyelisangaeneneyabato,mpeyabasi,
bayebazalakimpekolelampekolelaye.
28KasiYesuabalukakiepainabangoalobi:"Banabasiya
Yelusaleme,bólelangaite,kasibólelabinomokopebana
nabino."
29Pambaté,tala,mikoloezalikoya,nayangobakoloba:
Esengonabaemba,pebalibumuoyobabotakiatamokete,
pebambumaoyoebotakiatamokete.'
+30Bongobakobandakolobanabangombaete:“Bókwea
likolónabiso;mpenabangombamike,Zipabiso.
31Mposokibasalimakamboyangonanzeteyamotane,
niniekosalemanaesikayakokauka?
32Mpeezalakilisusubabalebasusu,batomabe,
bakambamielongonayempoyakobomama.
33Mpentangobakómakinaesikayango,oyobabengi
Kalvario,kunababakakiyenaekulusu,mpebatomabe,
mokonalobɔkɔyamobali,mpemosusunalobɔkɔya
mwasi.
34BongoYesualobi:"Tata,limbisabango;mpobayebite
ninibazalikosala.Mpebakabolibilambanaye,mpe
babɛtakimbɛsɛ.
35Mpebatobatelemakikotalaka.Mpebakonzimpe
elongonabangobazalakikotyolaye:“Abikisakibasusu;
amibikisa,sokiazaliKlisto,moponaminaNzambe.
+36Mpebasodampebazalakikotyolaye,bayakiepaina
yempebapesakiyevinaigre.
37Mpealobakiete:“SokiozalimokonziyaBayuda,
omibikisa.”
38Mpemakomimokoekomamilikolonayenamakomi
yaGreke,mpeyaLatin,mpeyaLiebele:“OyoAzali
MokonziyaBayuda.”
39Mpemokoyabatomabeoyobakakisamakinanzete
apamelakiyeete:“SokiozaliKlisto,mibikisayomokoná
biso.”
40Kasimotomosusuoyoayanolakiyeapamelakiyeete:
“OzalikobangaNzambete,mpambateozalinaetumbu
wana?”
41Mpebisosolonabosembo;mpotozalikozwambano
oyoesengelinamisalanabiso:kasimotooyoasali
likambomokoyamabete.
42MpealobakinaYezu:"Nkolo,kanisángaintango
okoyanabokonzinayo."
43Yezualobinaye:"Yasolonalobinayo:Lelookozala
nangainaparadis."
44Mpeezalakipenepenenangongayamotoba,mpemolili
ezalakilikoloyamabelemobimbakinongongayalibwa.
45Mpemoiekómakimolili,mpeelambayaTempelo
epasukanakatikati.
46MpeYesuagangakinamongongomakasi,alobakiete:
“Tata,nazalikopesaelimonangainamabɔkɔnayo.”
63

LUKA
47Nzokande,ntangomokonziyabasodaamonakilikambo
oyoesalemaki,akumisakiNzambempealobakiete:“Ya
solo,motooyoazalakimoyengebene.”
+48Mpebatonyonsooyobayanganakiepaiyaesika
yango,bamonakimakambooyoesalemaki,babɛtakintolo
nabangompebazongaki.
+49Mpebatonyonsooyobayebaninayempebasioyo
bazalakikolandayebandanaGalile,batɛlɛmakimosika
mpebazalakikotalamakamboyango.
50Mpe,tala,ezalakimotomokonankomboYosefe,
mopesi-toli;mpeazalakimotomalamu,mpemoyengebene;
51(Yemokoandimakitetolimpemisalanabango;)
azalakimotoyaArimatea,engumbayaBayuda.
52MotooyoakendakiepaiyaPilatompeabondelakinzoto
yaYesu.
+53Mpeakitisakiyango,mpeazingakiyangonalini,mpe
alaliyangonalilitamokooyobakatánamabanga,oyobato
balalakinainote.
54Mpemokolomonamozalakibobongisi,mpesabata
ebandaki.
55Mpebasimpe,bayebayakielongonayeutanaGalile,
balandakinsima,mpebatalakililita,mpelolengeebembe
nayeelalisama.
56Mpebazongaki,mpebabongisakibilokoyansolo
kitokompemafuta;mpeapemakimokoloyasabata
engebenenamotindo.
MOKAPOYA24
1Nzokandenamokoloyayamboyaposo,nantongo
mpenza,bayakinalilita,bamemakibilokoyansolokitoko
oyobabongisaki,mpebasusuelongonabango.
+2Mpebakutakilibangayangoebalusamimosikanalilita.
3Mpebakotakinakati,mpebakutakinzotoyaNkoloYesu
te.
4Mpeesalemakiete,ntangobazalakikobulunganamingi
mponayango,tala,mibalimibalebatelemakipembenina
bangonabilambayakongenga.
5Mpentangobazalakikobanga,mpekogumbamabilongi
nabangolibosoyamabele,balobakiepaiyabango:“Mpo
naninibozalikolukamotoyabomoionteiyabakufi?
6Azaliawate,kasiasekwi.
+7Alobiete:“Mwanayamotoasengelikopesamana
mabɔkɔyabatoyamasumu,mpekobakayenaekulusu
mpekosekwanamokoloyamisato.”
8Mpebakanisakimalobanaye,
9Mpeazongakiutanalilita,mpeayebisakimakambo
mayemansoepaiyabatozominamokompenabasusu
banso.
10EzalakiMariaMagadalenanáYoananáMariamamaya
Yakobonábasimosusuoyobazalakielongonabangonde
bayebisakibantomamakamboyango.
11Mpemalobamabangomamonanakinabangolokola
masapoyampamba,mpebandimakiyangote.
12BongoPeteloatɛlɛmakimpeakimakimbangunalilita;
mpeagumbamaki,amonokibilambayalinietandamaki
bangomoko,mpealongwaki,kokamwisakakatinayemei
naoyoesalemaki.
13Mpe,tala,mibalekatinabangobakendakikakamokolo
wananambokamokobabengiEmause,oyoezalakiutana
Yelusalemenantakayakilomɛtrɛsokintukumotoba.
14Mpebasololakielongonantinayamakambomaye
mansomasalemaki.
15Mpeesalemakiete,ntangobazalakikosololaelongo
mpekokanisa,Yesuyemokoapusanakipenepenempe
akendakielongonabango.
16Kasimisonabangoekangamakietebayebayete.
17Bongoalobinabango:"Masoloyandengeninioyo
bozalinayangomokonamosusu,ntangobozalikotambola
mpebozalinamawa?
18Mpemokonabango,nkombonayeCléopas,
azongiselakiyeete:“OzalikakamopayanaYerusaleme,
mpeoyebitemakambooyoezalikosalemakunanamikolo
oyo?”
19Alobinabango:"Makambonini?"Mpebalobakinaye
ete:“NantinanaYesu,Monazarete,oyoazalakimosakoli
mokoyanguyanamisalampenamalobalibosoya
Nzambempebatonyonso.
20Mpebonibonibanganga-nzambebakonzimpebakonzi
babisobapesakiyeetumbuyaliwa,mpebabakayena
ekulusu.
+21Kasitotyakimotemaete+yendeasengelakikosikola
Yisraele.
22Iyo,mpebasibasusulisusubalisangalyabisobasalaki
bisokokamwa,bayebazalakinantongoolilita;
23Mpeemonokinzotoyayete,bayaki,kolobaka,ete
bamonokilisusuemonaneliyabaanzelu,oyoelobakiete
azalakinabomoi.
24Mpebasusukatinabisobakendakinalilita,mpe
bakutakiyangokakandengebasibalobaki.
+25Bongoalobakinabangoete:“Eebazoba,+mitema
mitemamponakondimamakambonyonsooyobasakoli
balobi.
26Klistoasengelakitekonyokwamanamakambomaye,
mpekokotanankembonaye?
27MpekobandanaMosempebaprofetabanso,alimbolaki
bangoomakomimansomakambomataliyemei.
28Mpebapusanakipenepenenamboka,epaibakendaki,
mpeasalakilokolandealingikokendemosika.
29Kasibapesakiyemakasi,balobi:"Fandanabiso;Mpe
akɔtakimponakoumelaelongonabango.
30Mpeesalemakiete,ntangoafandakinabileielongona
bango,akamatakilimpa,mpeapambolakiyango,mpe
abukakimpeapesakibango.
31Mpemisomabangomafungwamaki,mpebayebakiye;
mpeabungakinamisonabango.
32Bongobazalakikolobana:"Motemanabisoepelina
katinabisotentangoazalakikosololanabisonanzela
mpentangoazalakikofungolabisoMakomi?
+33Mpebatɛlɛmakinangongawana,mpebazongakina
Yerusaleme,mpebakutakibatozominamoko
bayanganakiesikamokompebatooyobazalakielongona
bango.
34Alobi:"Yehovaasekwisolo,mpeabimeliSimona."
35Mpebayebisakimakamboninimasalemakinanzela,
mpelolengeniniayebanakinabangonakobukakalimpa.
36Mpentangobazalakikolobaboye,Yesuyemoko
atɛlɛmakionteiyabango,mpealobakiepaiyabango:
“Kimyaezalaepaiyabino.”
37Kasibabangakimpebabangaki,mpebakanisakiete
bamonokimolimo.
64

LUKA
38Mpealobiombebango:"Mponaninibozali
kotungisama?"mpemponaninimakanisiebimakana
mitemanabino?
39Talamabokomangaimpemakolomangai,eteezali
ngaimei:bosimbangai,mpebotala;mpomolimomoko
ezalinamosunimpemikuwate,lokolabomoningainazali
nayango.
40Mpeesilisakikolobaboye,alakisakibangomaboko
mpemakolomaye.
41Mpentangobazalakinainokondimatemponaesengo,
mpekokamwisa,alobiepaiyabango:“Bozalinabilei
awa?”
+42Mpebapesakiyeeteniyambisiyakotumbampeya
mafutayanzoi.
43Mpeakamatakiyango,mpealeilibosonabango.
44Mpealobakinabango:“Malobaoyonalobakinabino
ntangonazalakinainoelongonabino,etemakambo
nyonsooyoekomamakinaMibekoyaMoizempena
BaprofetampenaNzembo.oyoetalingai.
+45Bongoafungolakimayelenabango,+mpobákanga
ntinayaMakomami.
46Mpealobakinabango:"Ekomamiboye,mpeboye
esengelakiKristoanyokwamampeasekwautanabakufina
mokoloyamisato.
47Mpeeteboyambolimpebolimbisibwamasumu
ekosakolamaonkomboyayeonteiyabikolobinso,
kobandaoYelusaleme.
48Mpebozalibatatoliyamakambomaye.
49Mpe,tala,natindielakayaTatawangailikololyabino:
kasibovandaoengumbayaYelusaleme,kinabokopesama
nguyautalikolo.
50MpeakambakibangokinonaBetania,mpeatombolaki
mabokomaye,mpeapambolakibango.
51Mpeesalemakiete,ntangoazalakikopambolabango,
akabwanakinabango,mpeamemamakilikoloolola.
52Mpebasambelakiye,mpebazongakinaYelusalemena
esengomingi.
53Mpebazalakintangoinsootempelo,kosanzolakampe
kopambolakaNzambe.Amen.
65

Yoane
MOKAPOYA1
1NaebandeliLilobaezalaki,peLilobaazalakielongona
Nzambe,peLilobaazalakiNzambe.
2EzalakimpebongonaebandeliepaiyaNzambe.
3Bilokobinsobisalemakinaye;mpekozangayeeloko
mokoteesalemakioyoesalemaki.
4Bomoiezalakikatinaye;mpebomoiezalakimwindaya
bato.
5Mpemwindaekongengaomolili;mpemoliliekangaki
yangote.
+6EzalakinamotomokooyoNzambeatindaki,nkombo
nayeYoane.
7Yeayakimponalitatoli,mponakotatolaPole,mpobato
nyonsobándimananzelanaye.
8AzalakiPolewanate,kasiatindamakimponakopesa
litatoliyaPolewana.
9YangoezalakiPoleyasolo,oyoezalikongɛngisamoto
nyonsooyoakoyanamokili.
10Azalakinamokili,pemokiliesalamakinaye,pemokili
eyebakiyete.
11Ayakiepaiyabatobaye,mpebatobayebayambakiye
te.
+12Kasibatonyonsooyobayambakiye,apesakibango
nguyayakokómabanayaNzambe,+baoyobandimaka
nkombonaye.
13Baoyobabotamakinamakilate,tonamokanoya
mosunite,tonamokanoyamotote,kasinaNzambe.
14MpeLilobaakomakimosuni,mpeafandakionteiya
biso,(mpetomonokinkemboyaye,nkembolokolaya
mwanasemokowaTata,)etondinangolumpebosolo.
15Yoaneapesakilitatolinantinanaye,mpeagangakiete:
“Oyondenalobelakiye:‘Motooyoakoyansimanangai
alekingai,mpoazalakilibosonangai.”
16Mpeyabotondibwayebansotozwi,mpengolumpoya
ngolu.
17PambatéMibekoepesamakinanzelayaMoize,kasi
bobotopebosoloeyakinanzelayaYesuKlisto.
18MotomokoteamonáNzambeatamokolomokote;
Mwanamobotamisemoko,oyoazalinantoloyaTata,
asakoliye.
19MpeoyoezalilitatoliyaYoane,ntangoBayuda
batindakibanganga-nzambempeBalevilongwana
Yerusalememponakotunayeete:“Ozalinani?”
20Mpeayambolaki,mpeawanganakite;kasiayambolaki
ete:“NgainazaliKlistote.”
21Bongobatuniye:"Bongonini?"OzaliEliya?Mpealobi:
“Nazalite.”Yondemosakoliwana?Mpeayanolakiete:
“Te.”
22Bongobalobinaye:"Ozalinani?"mpotópesaeyano
epaiyabaoyobatindakibiso.Olobininimponayomoko?
+23Alobakiete:“Ngainazalimongongoyamotooyo
azalikoganganaesobeete:‘BósembolanzelayaNkolo,+
ndengemosakoliYisayaalobakiyango.”
24MpebaoyobatindamakibazalakibatoyaBafalisai.
25Bongobatunakiye,pebalobinaye:"Bongompona
niniozalikobatisa,sokiozaliKlistowanate,toEliyate,to
mosakoliwanate?"
26Yoaneayanolakibango:"Nazalikobatisanamai.
+27Yendeoyoakoyansimanangaialekingai,oyo
nabongitekofungolansingayasapatonaye.
+28MakamboyangoesalemakinaBetabaranangámbo
mosusuyaYordani,epaiYoaneazalakikobatisabato.
29Namokolooyoelandaki,YoaneamoniYesuazalikoya
epainaye,pealobi:"TaláMwana-MpateyaNzambe,oyo
azalikolongolalisumuyamokili."
30Oyoezaliyeoyonalobakimponayeete:“Nsimana
ngaiakoyamotomokooyoalekingai.”
+31Mpenayebakiyete:+kasimpoeteamonanaepaiya
Yisraele,yangowananayakikobatisanamai.
32BongoYoaneapesakilitatoli,alobi:"Namonaki
Molimoazalikokitalongwanalolalokolapijon,mpe
efandakilikolonaye."
33Mpenayebakiyete:kasiyeoyoatindakingainabatisa
namai,yemokoalobakinangai:"OyookomonaMolimo
azalikokitampekotikalalikolonaye,yeoyoazali
kobatisanaMolimoMosantu."
34Mpenamonoki,mpenapesakilitatolieteoyoazali
MwanawaNzambe.
35Mokolooyoelandaki,Yoanenábayekolinayemibale
batɛlɛmaki;
36MpeataliYesuntangoazalakikotambola,alobi:"Talá
Mwana-MpateyaNzambe!
37Bayekolimibalebayokakiyekoloba,mpebalandaki
Yesu.
38BongoYesuabalukakimpeamonakibangobazali
kolanda,pealobinabango:"Bozalikolukanini?Balobaki
nayeete:“Molakisi,elingikolobaete:“Molakisi,”ofandi
wapi?”
39Alobinabango:"Bóyakotala."Bayakimpebamonaki
esikaafandaki,mpebafandakielongonayemokolowana,
mpoeteezalakipenenangongayazomi.
40MokonabatomibaleoyobayokakiYoanekolobampe
balandakiye,ezalakiAndré,ndekoyaSimonaPetelo.
41YamboakutindekonayeSimona,pealobinaye:
"TomoniMasiya,oyoelimboliKristo.
42MpeamemakiyeepaiyaYesu.MpentangoYesu
amonakiye,alobakiete:“OzaliSimomwanayaYona.
43Mokolooyoelandaki,YesualingakikokendenaGalile,
peakutiFilipepealobinaye:"Landangai."
44NzokandeFilipeazalakimotoyaBetesaida,engumba
yaAndrenáPetelo.
45FilipeakutiNatanaele,pealobinaye:"Tomoniyeoyo
MoizeakomakinantinanayenaMibekompebasakoli:
YezumotoyaNazarete,mwanayaYozefe."
46BongoNatanaelealobinaye:"Elokomokoyamalamu
ekokikobimanaNazarete?"Filipealobakinayeete:
“Yakakotala.”
+47YesuamonakiNatanaeleazalikoyaepainaye,mpe
alobakimponaye:“TaláMoyisalaeleyasolo,oyobokosi
ezalite!
48Natanaelealobinaye:"Oyebingaiutawapi?"Yesu
azongiselakiyeete:“LibosoeteFilipeabengakiyo,
ntangoozalakinanseyanzeteyafigi,namonakiyo.”
49Natanaeleayanolakiye:"Molakisi,ozaliMwanaya
Nzambe;ozaliMokonziyaYisalaele.
50YéShWàazongiseliyé:«Nganalobakinayo,namoni
yonanseyanzeteyafigi,ondimi?okomonamakambo
manenekolekamaye.
51Mpealobinaye:"Yasolo,solo,nalobinabino:Na
simabokomonalolaefungwami,pebaanzeluyaNzambe
bazalikomatapekokitalikoloyaMwanayamoto."
66

YOANE
MOKAPOYA2
1Mpenamokoloyamisatolibalamokoesalemakina
KanayaGalile;mpemamayaYesuazalakiwana.
2MpeYesumpebayekolinayebabengamakimpona
libala.
3Tangobazangivinyo,mamayaYesualobinaye:"Baza
navinyote."
4Yesualobinaye:"Mwasi,nazalinalikamboninina
yo?"ngonganangaiekokinainote.
5Mamanayealobinabasali:"Nyonsooyoakolobana
bino,bósalayango."
+6Mpebatyakikunabambɛkimotobayamaiyamabanga,
+nakolandalolengeyakopɛtolamayaBayuda,oyo
ezalakinanzungumibaletomisatomokomoko.
7Yezualobinabango:"Bótondisabamzungunamai."
Mpebatondisakiyangotiinansuka.
8Mpealobinabangoete:“Bóbendasikawampebomema
epaiyaguvɛrnɛrɛyafɛti.”Mpebamemakiyango.
+9Ntangomokonziyafɛtiamekakimaioyoekómaki
vinyo,+mpeayebakiteesikaoyoeutaki:(kasibasaleli
oyobazalakikokɔtisamaiyangobayebaki;)guvɛrnɛrɛya
fɛtiabengakimobaliyalibala.
10Mpealobakinaye:"Motonaebandeliabimisakavinyo
yamalamu;mpentangobatobamelimalamu,boyeoyo
elekimabe:kasiyoobombivinyoyamalamutiisikoyo.
11EbandelioyoyamakamwisiYesuasalakinaKanaya
Galile,mpeamonisakinkembonaye;mpebayekolibaye
bandimakiye.
12NsimanayangoakitakinaKapernaume,yenámamana
yenábandekonayenábayekolinaye.
+13MpeelekeliyaBayudaekómakipene,+mpeYesu
amatakinaYerusaleme.
+14Mpebakutakinatempelobatooyobazalakikotɛka
bangɔmbɛmpebampatempebibenga,mpebatooyo
bazalakikobongolambongobafandi.
15Mpeesilisakifimbonabansingamike,abenganaki
bangobansolibandalyatempelo,mpebampate,mpe
bangɔmbɛ;mpeasopakimbongoyababongoli,mpe
akweisakibamesa;
16Mpealobakinabatooyobazalakikotɛkabibenga:
“Bókamatabilokooyoawa.bókómisandakoyaTatana
ngaindakoyabilokoyamombongote.
17Bayekolinayebakanisakieteekomamakiete:
“Molendeyandakonayoesilingai.”
18BongoBayudabazongiseliye:"Elemboniniozali
kolakisabiso,mpoozalikosalamakambooyo?"
19Yezuazongiselibango:"Bóbebisatempelooyo,mpena
mikolomisatonakotelemisayango."
+20BongoBayudabalobakiete:“Tempelooyo
etongamakimbulantukumineinamotoba,+mpe
okotongayangonamikolomisato?”
21Kasialobelakitempeloyanzotonaye.
22Bongontangoasekwiutanabakufi,bayekolibaye
bakanisakietealobakiboyeepaiyabango;mpebandimaki
makomi,mpelilobaliyeYesualobaki.
+23NtangoazalakinaYerusalemenaElekeli,namokolo
yafɛti,batomingibandimakinkombonaye,ntango
bamonakimakamwisioyoyeasalaki.
24KasiYesuamipesakinabangoté,poayebakibato
nyonso.
25Mpeasengelakiteetemotomokoatatolanantinaya
moto,mpoayebakininiezalikatinamoto.
MOKAPOYA3
1MobalimokoyaBafalisaiezalakinankomboNikodeme,
mokonziyaBayuda.
2YeayeiepaiyaYezunabutu,pealobinaye:"Molakisi,
toyebiéteozalimolakisioyoawutinaNzambe.
3Yezuazongiseliye:"Yasolo,solo,nalobinayo:Soki
motoabotamilisusute,akokikomonaBokonziyaNzambe
te."
4Nikodemealobinaye:"Ndengeninimotoakoki
kobotamantangoakómimobange?akokikokotambalaya
mibalenalibumuyamamanaye,mpekobotama?
5Yezuayanolaki:"Yasolo,solo,nalobinayo:Sokimoto
abotaminamaipenaMolimote,akokikokotanaBokonzi
yaNzambete."
6Oyoebotaminamosuniezalimosuni;mpeoyoebotami
naMolimoezalimolimo.
7Kokamwateetenalobakinayo:Bosengelikobotama
lisusu.
+8Mopɛpɛezalikopumbwaepaielingi,mpeoyokilokito
nayango,+kasiokokikoyebateesikaoyoeutimpeepai
ezalikokende.
9Nikodemeazongiseliye:"Makambooyoekokikozala
ndengenini?
10YéShWàazongiseliyé:«OzalinkoloyaYisraele,pe
oyebimakambowanaté?
11Solo,solo,nalobiepaiyayo,Tolobakaetetoyebi,mpe
totatolietetomoni;mpeboyambilitatolilyabisote.
12Sokonayebisakibinomakamboyamabele,pebondimi
te,ndengeninibokondima,sokonayebisabinomakambo
yalola?
+13Mpemotomokoteamatakinalikoló,kasimotooyo
akitakiutanalikoló,+Mwanayamotooyoazalinalikoló.
14MpelokolaMoizeatombolakinyokanaesobe,ndenge
mokompeMwanayaMotoasengelikotombolama.
15Mpomotonyonsooyoandimiyeakufate,kasiazalana
bomoiyaseko.
16PambatéNzambealingakimokili,peapesakiMwana
nayesemoko,pomotonyonsooyoandimiyeakufate,
kasiazalanabomoiyaseko.
17MpoNzambeatindakiMwananayenamokilitempo
nakokweisamokili;kasietemokiliekokakobikananzela
naye.
"
19Mpeeyeezalibokweyisami,etepoleeyeiokatiya
mokili,mpebatobalingakimolilikolekapole,zambi
misalamyabangomizalakimabe.
20Mpomotonyonsooyoazalikosalamabeayinakapole,
mpeakoyaepaiyapolete,nokitemisalamyaye
mipamelama.
21Kasiyeoyoasalakabosoloakoyaepaiyapole,ete
misalamyayemimonanapolele,etemisaleminaNzambe.
22Nsimayamakambowana,Yesunábayekolinaye
bayakinamokiliyaYudea;mpekunaafandakielongona
bango,mpeabatisaki.
23MpeYoaneazalakimpekobatisanaAenonepenena
Salim,mpomaiezalakimingikuna.
24MpoYoaneabwakaminainonabolokote.
67

YOANE
25Bongomotunaebimakikatinabayekolimosusuya
YoanempeBayudamponakopetola.
26MpebayakiepaiyaYoane,mpebalobinaye:“Molakisi,
motooyoazalakielongonayonangambomosusuya
Yordani,oyoopesakilitatoliepainaye,talá,yemokoazali
kobatisa,mpebatonyonsobazalikoyaepainaye.”
27Yoaneayanolakimpealobaki:"Motoakokikozwa
elokomokote,sokibapesiyeyangoutanalolate."
28Binomokobozalikotatolangai,etenalobaki:‘Nazali
Klistote,kasietenatindamilibosonaye.
+29Motooyoazalinamwasiyalibalaazalimobaliya
libala:+kasimoningayamobalioyoatɛlɛmimpeazali
koyokaye,asepelakamingimponamongongoyamobali
yalibala.
30Yeasengelikobakisama,kasingainasengelikokita.
31Yeoyoawutilikoloazalilikoloyabatobanso:yeoyo
azalinamabeleazalimotoyamabele,mpealobakana
ntinayamabele.
32Mpemayeamonokimpeayokaki,eteatatoli;mpemoto
mokoteazwilitatolilyaye.
33YeoyoazwilitatolinayeatieelembonayeeteNzambe
azalisolo.
34Pambaté,motooyoNzambeatindakiazalikoloba
malobayaNzambe,pambatéNzambeapesakayeMolimo
nandengeyamesurete.
35TataalingiMwana,mpeapesibilokobinsoolobokola
ye.
36MotooyoandimiMwanaazalinabomoiyaseko.kasi
nkandayaNzambeefandilikolonaye.
MOKAPOYA4
1BongoNkoloayebakindengeniniBafalisaibayokakiete
YesuasalimpeabatisakibayekolimingikolekaYoane.
2(AtaYesuyemokoabatisakite,kasibayekolinaye).
+3AlongwenaYudea,mpeakeilisusunaGalile.
4MpeasengelikolekanaSamaria.
+5BongoakómakinaengumbamokoyaSamaria,oyo
babengiSikare,penenamabeleoyoYakoboapesaki
mwananayeYozefe.
6SikoyolibuluyaYakoboezalakikuna.BongoYesu
alembimobembonaye,afandakiboyenalibulu.
7MwasimokoyaSamariaayeimponakomelamai.
8(Mpobayekolinayebakendakinaengumbampona
kosombabilei).
+9MwasiyaSamariaalobinayeete:“Ndengeniniyo,
lokolaozaliMoyuda,ozalikosɛngamasangaepainangai,
oyonazalimwasiyaSamaria?”mpoBayudabazalina
boyokanitenaBasamalia.
10Yesuazongiseliye:"SokioyebakilikaboyaNzambe,
penanioyoalobinayo:Pesángainamela;olingaki
kosenganaye,mpealingakikopesayomaiyabomoi.
11Mwasialobinaye:"Mokonzi,ozalinaelokoya
kobendamabelete,mpelibuluezalimozindo.
12OzalimonenekolekatatawabisoYakobo,oyoapesaki
bisolibulu,mpeamelakiyangoyemoko,mpebanabaye,
mpebibwelenaye?
13Yesuazongiseliye:"Motonyonsooyoakomelamai
oyoakoyokalisusumposayamai.
14Kasimotonyonsooyoakomelamaioyonakopesaye
akoyokamposayamaite;kasimaioyonakopesaye
ekozalakatinayelibuluyamaioyoekobimanabomoiya
seko.
15Mwasialobinaye:"Mokonzi,pesángaimaioyo,mpo
nazalanamposayamaite,mpenayaawatempona
komekamai."
16Yezualobinaye:"Kendekobengamobalinayo,pe
yakaawa."
17Mwasiayanolakimpealobakiete:“Nazalinamobalite.”
Yesualobakinayeete:“Olobimalamuete:“Nazalina
mobalite.”
18Mpoozalinamibalimitano;mpeyeoyoozalinaye
sikoyoazalimobalinayote.
19Mwasialobinaye:"Mokonzi,namonieteozali
mosakoli."
20Batatanabisobazalakikosambelanangombaoyo;mpe
bolobi,eteoYelusalemeezaliesikawapibatobasengeli
kosambela.
21Yezualobinaye:"Mwasi,ndimelangai,tangoekoya,
oyobokosambelaTatanangombaoyotonaYerusaleme
te."
22Bozalikosambelaboyebininite,bisotoyebioyotozali
kosambela.
23Kasingongaekoya,pesikawaezali,ntangobasambeli
yasolobakosambelaTatanamolimompenabosolo,mpo
Tataalukakabatoyandengewanamponakosambelaye.
24NzambeazaliMolimo,mpebaoyobazalikosambelaye
basengelikosambelayenaelimompenasolo.
25Mwasialobinaye:"NayebieteMasiyaakoya,oyo
babengakayeKlisto.
26Yezualobinaye:"Ngaioyonazalikolobanayonazali
ye."
27Bongobayekolibayebayaki,pebakamwakindenge
asololakinamwasi.to:Mponaniniozalikosololanaye?
28Mwasiyangoatikakinzungunayeyamai,mpe
akendakinaengumbampealobakinamibaliete:
29Yakakotalamotomoko,oyoayebisakingaimakambo
nyonsooyonazalakikosala.
30Bongobabimakinaengumba,pebayakiepainaye.
31Nantangowana,bayekolinayebabondelakiye:
"Molakisi,lia."
32Nzokandealobinabango:"Nazalinabileiyakoliaoyo
binoboyebite."
33Yangowanabayekolibatunakibangonabango:"Moto
mokoamemeliyemponakolya?"
34Yezualobinabango:"Eleinangaiezaliyakosala
mokanoyamotooyoatindakingai,pekosilisamosalana
ye."
35Bolobaté:Sanzamineietikali,pekobukambumaekoya?
tala,nalobiepaiyabino,Tombolámisonabino,mpe
botalabilanga;mpobazalimpɛmbɛdejamponakobuka
mbuma.
36Mpeyeoyoazalikobukambumaazwakalifuti,mpe
azalikoyanganisambumamponabomoiyaseko.
37Mpeawaezalililobayangoyasolo:Mokoalonaka,
mpemosusuabukakambuma.
38Natindakibinobóbukambumaoyobopesakimosalaata
mokete.
+39Basamaliamingiyaengumbawanabandimakiye
mponalilobayamwasiyango,oyoatatolakiete:
“Ayebisakingaimakambonyonsooyonasalaki.”
68

YOANE
+40BongontangoBasamaliabakómakiepainaye,
babondelakiyeeteafandaelongonabango,mpeafandaki
kunamikolomibale.
41Mpemingikolekabandimakinantinayalilobalya
yemei;
42Mpealobinamwasi:"Sikoyotondimi,ponamalobana
yote,pambatébisomokotoyokiyepetoyebi'tèoyoazali
soloKlisto,Mobikisiyamokili."
43Nsimayamikolomibale,alongwakikuna,mpe
akendakinaGalile.
44PambatéYesuatatolakiete:Mosakoliazalinalokumu
tenambokanaye.
+45BongontangoakómakinaGalile,batoyaGalilai
bayambakiye,+mpebamonakimakambonyonsooyo
asalakinaYerusalemenafɛti,+mpobangompebakendaki
nafɛti.
+46BongoYesuazongakinaKanayaGalile,epai
akómisakimaivinyo.Mpeezalakinamotomokoya
lokumu,oyomwananayeazalakikobɛlanaKapernaume.
47TangoayokakiéteYesuabiminaYudeanaGalile,
akendakiepainayepeabondelakiyeakitapeabikisa
mwananaye.
48BongoYesualobinaye:"Sokibomonibilembope
makamwisite,bokondimate."
49Motoyalokumualobinaye:"Mokonzi,kitaliboso
mwananangaiakufa."
50Yezualobinaye:"Kende;mwananayoazalinabomoi.
MpemotoyangoandimakililobaliyeYesualobakinaye,
mpeakendaki.
51Mpentangoazalakikokita,basalelinayebakutanakina
yempebayebisakiyeete:“Mwananayoazalinabomoi.”
52Bongoatunakibangongongaoyoabandakikobongisa.
Balobakinayeete:“Lobinangongayansambo,fiɛvrɛ
etikalakiye.”
53Bongotataayebakieteezalakikakanangongawana
Yesualobakinayeete:“Mwananayoazalinabomoi.”
54OyoezalilisusulikamwisiyamibaleoyoYesuasalaki,
ntangoabimakinaYudeanaGalile.
MOKAPOYA5
1NsimanayangoezalakinaelamboyaBayuda;mpeYesu
amatakinaYelusaleme.
+2NaYerusaleme,pembeniyazandoyabampateezalina
pisinimoko,oyobabengakanamonɔkɔyaLiebeleBetesda,
oyoezalinabaportemitano.
3Nakatinayangoebelemoneneyabatobazangimakoki,
yabakufimiso,yakotelema,yakokauka,kozelaka
koninganayamai.
+4Mpoanzelumokoakitakinaelekomokoboyenapisini,
mpeazalakikotungisamai.
+5Mpemobalimokoazalakikuna,oyoazalakina
bolɛmbumbulantukumisatonamwambe.
6TangoYesuamonakiyealalipeayebakiéteasalikalana
likambowana,alobinaye:"Olingikobika?"
+7Motooyoazanginguyaayanolakiyeete:“Nkolo,
nazalinamotote,ntangomaiezalikoningana,mpona
kokɔtisangainapisini.
8Yezualobinaye:"Tɛlɛmá,kambámbetonayompe
tambola."
9Mpembalamokomotoyangoabikaki,mpeazwaki
mbetonayempeatambolaki.
10Bayudabalobinamotooyoabikisamaki:"Ezalimokolo
yasabata.
11Yeazongiselakibangoete:"Motooyoabikisakingai,ye
alobinangai:"Simbámbetonayompetambola."
12Bongobatunakiyeete:“Motoninialobinayo:‘Simbá
mbetonayompetambolá?”
13Mpemotooyoabikisamakiayebakitesokiazalinani,
mpoYesuamipesakimosika,ebeleyabatobazalakina
esikawana.
14Nasima,Yesuakutiyenatempelo,pealobinaye:"
Tala,obiki.
15MotoyangoalongwakimpeayebisakiBayudaeteYesu
ndeabikisakiye.
16MpeyangowanaBayudabanyokolakiYesu,mpe
balukakikobomaye,zambiasalakimakambomayeo
mokolomwasabata.
17KasiYesuayanolakibango:"Tatanangaiazalikosala
tiisikoyo,mpengaimpenazalikosala."
18YangowanaBayudabalukakimingikobomaye,pamba
téabukakisabatakakate,kasialobakilisusueteNzambe
azaliTatanaye,amikokaninaNzambe.
19BongoYesuayanolakinabango:"Yasolo,solo,nalobi
nabino:Mwanaakokikosalaelokomokotenayemoko,
kasioyoazalikomonaTataazalikosala.
20PambatéTataalingakaMwana,pealakisakaye
makambomansooyoyemokoasalaka.
21MpolokolaTataasekwisibakufi,mpeazalikopesa
bangobomoi;+bongoMwanaazalikopesabomoinamoto
oyoalingi.
22PambatéTataasambisakamototé,kasiapesibosambisi
nyonsoepaiyaMwana.
+23EtebatonyonsobákumisaMwana,ndenge
bakumisakaTata.YeoyoazalikokumisaMwanate,azali
kokumisaTataoyoatindakiyete.
24Solo,solo,nalobiepaiyabino,Yeoyoakoyokaliloba
nangai,mpeandimiyeoyoatindakingai,azalinabomoi
yaseko,mpeakoyateokatiyaetumbu;kasielekisamiuta
naliwakinonabomoi.
25Yasolo,solo,nazalikolobanabino:Ngongaezalikoya,
pesikoyoezali,oyobakufibakoyokamongongoya
MwanayaNzambe.
26PambatélokolaTataazalinabomoikatinayemoko;
boyeapesinaMwanamponakozalanabomoikatina
yemei;
27Mpeapesiyebokonziyakosalabosambisilokola,
zambiazaliMwanawamoto.
+28Bókamwanalikamboyangote,+mpontangoezali
koya,+oyobatonyonsooyobazalinamalitabakoyoka
mongongonaye.
29Mpeekobima;baoyobasalibolamu,mponalisekwaya
bomoi;mpebangobayebasalakibobe,mpoyabosekwi
bwaetumbu.
30Nakokikosalaelokomokote,ndengenayoki,nazali
kosambisa,mpekosambisanangaiezalisembo;mpo
nalukakabolingibwangaimokote,kasibolingibwaTata
oyoatindakingai.
31Sokinazalikotatolamponangaimoko,litatolinangai
ezalisolote.
32Ezalinamosusuoyoazalikotatolanantinayangai;
mpenayebietelitatoliliyeatatolakanantinayangaiezali
yasolo.
69

YOANE
33BotindakiepaiyaYoane,mpeapesakilitatolimpona
bosolo.
34Kasinazalikozwalitatoliyamotote.
+35Azalakimwindaoyoezalikopelampekongɛnga,+
mpebozalakinamposayakosepelanapolenayempona
mwantango.
36KasinazalinalitatolimonenekolekaoyoyaYoane,
mpomisalamiyeTataapesingainasilisa,misalamiye
nazalikosala,mizalikotatolamponangaieteTataatindi
ngai.
37MpeTatayemei,oyoatindakingai,atatolinantinaya
ngai.Boyokakimongongonayeatamokolomokote,to
bomonilolengenayete.
38Lilobanayeetikalikatinabinote.
39Lukamakomi;mpokatinabangobokanisakaetebozali
nabomoiyaseko:mpebangondebatatolingai.
40Mpebolingitekoyaepainangai,etebokokakozalana
bomoi.
41Nazwakalokumuteepaiyabato.
42Kasinayebibino,etebozalinabolingoyaNzambekati
nabinote.
43NayeinakomboyaTatanangai,peboyambingaite.
44Bonibonibokokikondima,bayebozwakalokumumoko
namosusu,mpebozalikolukatelokumuoyoeutina
Nzambekaka?
45BokanisateetenakofundabinolibosoyaTata.
46MposokibondimakiMoize,bolingakikondimangai.
47Kasisokobondimimakomimayete,boniboni
bokondimelamalobamangai?
MOKAPOYA6
1Nsimayamakambowana,YesuakatisakimbuyaGalilai,
oyoezalimbuyaTiberia.
2Mpeebeleenenebalandakiye,zambibamonoki
makamwisimayemayeasalakilikololyabayebazalakina
bokono.
3MpeYesuamatakinangombamoko,mpeafandakikuna
elongonabayekolinaye.
+4MpeElekeli,fɛtiyaBayuda,ekómakipene.
5TangoYesuatombolakimisonaye,peamoniebeleya
batobayakaepainaye,alobinaFilipe:"Tokosomba
mampanawapi,pobatooyobalya?"
6Mpealobakiboyemponakomekaye:mpoyemoko
ayebakininiakosala.
7Filipeayanolakiyeete:“Limpayasantimenkamamibale
ekokimponabangote,mpomotonamotoazwamwa
moke.”
8Mokoyabayekolinaye,André,ndekoyaSimonPetelo,
alobinaye:
9Ezalinaelengemobalimokoawa,oyoazalinamampa
mitanoyaorgempembisimibaleyamike.
10Yezualobi:"Bófandisabato."Sikawamatitiezalaki
minginaesikayango.Bongomibaliyangobafandaki,na
motángosokonkótomitano.
11MpeYesuakamatakimampa;mpentangoasilaki
kopesamatondi,akabolakinabayekoli,mpebayekolina
bayebafandaki;mpendengemokonambisimingilokola
balingaki.
12Tangobatondi,alobinabayekolinaye:"Bósangisa
bitenioyoetikali,poelokomokoebungate."
+13Yangowanabasangisakiyangoesikamoko,mpe
batondisakibakitungazominamibalenabiteniyamampa
mitanoyaorge,oyoetikalakiepaiyabatooyobalyaki.
14BongobatowanabamonakilikamwisioyoYesuasalaki,
balobi:"Yasolo,oyoazalimosakolioyoakoyanamokili."
+15TangoYesuamonakietebakoyakokangayena
makasi,mponakokómisayemokonzi,akendakilisusuna
ngombamoko.
16Mpentangompokwaekómaki,bayekolinayebakitaki
nambu.
+17Mpeakɔtakinamasuwa,+mpebakatisakimbuepai
yaKapernaume.Mpemoliliekómakisikoyo,mpeYesu
ayakiepainabangote.
+18Mpembuebimakimponamopɛpɛmakasioyoezalaki
kopumbwa.
+19Bongontangobapumbwakinantakayakilomɛtrɛsoki
ntukumibalenamitanotontukumisato,bamonakiYesu
azalikotambolanambumpeazalikopusanapenena
masuwa.
20Kasiyealobinabango:"Ezalingai;kobangate.
21Bongobayambakiyenabolinginamasuwa,mpena
mbalamokomasuwaekómakinamabeleoyobazalaki
kokende.
+22Mokolooyoelandaki,ntangobatooyobatɛlɛmakina
ngámbomosusuyambubamonakietemasuwamosusu
ezalakite,longolakakamasuwaoyobayekolinaye
bakɔtaki,+mpeYesuakɔtakielongonabayekolinayena
masuwate,kasioyoyayebayekolibakendakibangomoko;
23(Nzokande,bamasuwamosusueutakinaTiberiaseyaki
penenaesikaoyobazalakikolyamampa,nsimayakopesa
matɔndinaNkolo.
24Nayango,ntangobatobamonakieteYesuazaliwanate,
nábayekolinayete,mpebazwakimasuwampebakómaki
naKapernaumemponakolukaYesu.
25Mpentangobakutakiyenangámbomosusuyambu,
balobinayeete:“Molakisi,okómakiawantangonini?”
26Yesuayanolakibangopealobi:"Yasolo,solo,nalobi
nabino:Bozalikolukangaitepobomonimakamwisi,kasi
pobolyakimampapebotondi.
+27Bosalakamosalatemponabileioyoezalikobeba,
kasimponabileioyoekoumelatiinabomoiyaseko,oyo
Mwanayamotoakopesabino.
28Bongobalobinaye:"Tokosalaninipotósalamisalaya
Nzambe?"
29Yezuazongiselibango:"OyoezalimosalayaNzambe,
etebóndimayeoyoatindaki."
30Bongobalobinaye:"Bongoelemboniniozalikolakisa
potomonapetondimelayo?"ozalikosalanini?
31Batatanabisobazalakikolyamananaesobe;lokola
ekomami:“Apesakibangolimpaoyoeutinalikolómpo
bálya.”
32BongoYesualobinabango:"Yasolo,yasolo,nalobi
nabino:Moizeapesakibinolimpaoyoewutakinalikolote;
kasiTatanangaiapesibinolimpayasoloutanalola.
33MpolimpayaNzambeezaliyeoyoakitiutanalola,
mpeapesibomoinamokili.
34Bongobalobinaye:"Nkolo,pesábisolimpaoyo
ntangonyonso."
35Yezualobinabango:"Ngainazalilimpayabomoi.
mpeyeoyoakondimelangaiakoyokamposayamaite.
36Kasinalobinabinoete,binopebomoningai,pe
bondimite.
70

YOANE
37NyonsooyoTataapesingaiekoyaepainangai;mpeye
oyoakoyaepainangainakobenganaatamokete.
38PambaténakitakinaLikolo,ponakosalamokanona
ngaimokote,kasimokanoyamotooyoatindakingai.
39MpeeyeezalibolingibwaTataoyoatindakingai,ete
nanyonsooyoapesakingainakobungisaelokote,kasi
nakosekwisayangolisusuomokolomwansuka.
40Mpeoyoezalimokanoyamotooyoatindakingai,ete
motonyonsooyoakomonaMwanampeakondimelaye,
azalanabomoiyaseko:mpenakosekwisayenamokoloya
nsuka.
41BongoBayudabamilelakimponaye,mpoyealobaki
ete:“Ngainazalilimpaoyoekitiutanalikoló.”
42Bongobalobi:"Yesu,mwanayaYozefe,oyotoyebitata
nayepemamanayete?"Bongondengeninialobiete:
“Nakitakiutanalikoló?”
43YéShWàazongiselakibango:"Bómilelaté.
44Motomokoteakokikoyaepainangai,sokoTataoyo
atindakingaiabendiye.
45Ekomaminakatiyabasakoliete:“Bangonyonso
bakoteyamanaNzambe.”Bongomotonyonsooyoayoki
mpeayekoliTata,akoyaepainangai.
46TeetemotomokoamoniTata,longolaseoyoazaliya
Nzambe,amoniTata.
47Solo,solo,nalobinabino:Motooyoandimingaiazali
nabomoiyaseko.
48Nazalilimpawanayabomoi.
49Batatanabinobalyakimananaesobe,pebakufi.
50Oyoezalilimpaoyoekitiutanalola,etemotoalia
yango,mpeakufate.
51Ngainazalilimpayabomoioyoekitiutanalola:soko
motoaleilimpaoyo,akozalanabomoilibelanalibela.
52BongoBayudabazalakikowelana,balobi:"Ndengenini
motooyoakokikopesabisomosuninayempotólya?"
53BongoYesualobinabango:"Yasolo,solo,nalobina
bino:SokobolyamosuniyaMwanayamototepebomeli
makilanayete,bozalinabomoite.
54Oyoazalikoliamosunimwangai,mpekomelamakila
mwangai,azalinabomoibwaseko;mpenakosekwisaye
namokoloyansuka.
+55Mpomosuninangaiezalimpenzabilei,+mpemakila
nangaiezalimpenzamasanga.
56Yeoyoazalikoliamosuninangai,pekomelamakilana
ngai,afandikatinangai,pengainakatinaye.
57LokolaTatayabomoiatindingai,penazalinabomoina
nzelayaTata.
+58Találimpaoyoekitiutanalikoló:+lokolabatatana
binobazalakikolyamanampebakufite.
59Alobakimakambowananasinagoga,ntangoazalaki
koteyanaKapernaume.
60Nayango,batomingikatinabayekolinayebayokaki
yango,balobakiete:“Lilobaoyoezalimakasi;naniakoki
koyokayango?
61TangoYesuayebakinamotemanayeetebayekolina
yebazalikoimaimanalikamboyango,alobinabango:"
Oyoezalikotungisabino?"
62BonimpesokobokomonaMwanawaMotokomata
esikaazalakiliboso?
63Ezalimolimooyoepesakabomoi;mosuniezalina
litombate:malobaoyonazalikolobanabino,ezalimolimo,
mpeezalibomoi.
64Kasiezalinabasusukatinabinooyobandimakate.
MpoYesuayebakiutaebandelibananibazalakibaoyo
bandimakite,mpenanibasengelikotɛkaye.
65Mpealobaki,Yangowananalobakiepaiyabino,ete
motomokoteakokikoyaepainangai,longolasesoko
epesameliyenaTatawangai.
66Nantangowana,bayekolinayemingibazongaki,mpe
batambolakilisusuelongonayete.
67BongoYesualobinabazominamibale:"Binope
bokokende?
68SimoPeteloazongiseliye:"Nkolo,tokokendeepaiya
nani?"ozalinamalobayabomoiyaseko.
69MpetondimimpetondimieteozaliKlistowana,
MwanawaNzambenabomoi.
70Yesuayanolakibangoboye:"Naponibinozomina
mibalete,pemokonabinoazalizabolo?
+71AlobelakiYudasiMosikariotemwanayaSimona,+
mpoyendeakotɛkaye,azalakimokoyabatozomina
mibale.
MOKAPOYA7
1Nsimayamakambowana,YesuatambolakinaGalilai,
mpoalingakikotambolanaBayudate,mpoBayuda
balukakikobomaye.
2Nzokande,fɛtiyaBayudayabahemaekómakipene.
3Bongobandekonayebalobinaye:"Longwaawampe
kendenaYudea,mpobayekolinayompebamonamisala
oyoozalikosala."
4Mpoezalinamotomokoteoyoasalakalikambomoko
nakobombana,mpeyemokoalukakakoyebanapolele.
Sokiozalikosalamakambooyo,omilakisanamokili.
5Mpobandekobayempebandimakiyete.
6BongoYesualobinabango:"Ntangonangaiekoki
nainote.
7Mokiliekokikoyinabinote;kasingaieyeyini,zambi
natatolinantinayayango,etemisalamyayangomizali
mabe.
8Bomataoelamboeye:Namatinainoteoelamboeye;
mpontangonangaiekokinainoteeyei.
9Ntangoasilikolobamalobamayeepaiyabango,
afandakikakanaGalilai.
10Kasintangobandekonayebamataki,yempeamataki
naelambo,polelete,kasilokolanakobombana.
11BongoBayudabalukakiyenafetipebalobi:"Azali
wapi?"
12Mpebatobazalakikoimaimamingimponaye.kasi
akosakabato.
13Nzokandemotomokotealobelakiyepolelempona
kobangaBayuda.
14Nakatikatiyafɛti,Yesuamatakinatempelompe
ateyaki.
15Bayudabakamwaki,balobi:"Ndengeninimotooyo
ayebimikanda,ayekolinainote?"
16Yesuayanolakibangopealobi:"Mateyanangaiezali
yangaite,kasiyamotooyoatindakingai."
17Sokomotoalingikosalamokanonaye,akoyebamateya,
sokoezaliyaNzambe,tosokinazalikolobamponangai
moko.
"
71

YOANE
19MoizeapesakibinoMibekote,kasimokotekatina
binoabatelakaMibeko?Mponaninibozalipeneya
kobomangai?
20Batobazongiselibango:"Ozalinazabolo.
21Yezuazongiselibango:"Nasalimosalamoko,mpe
binobansobozalikokamwa."
22Moizeapesakibinokokatamangenga;(mpoeteeutina
Moizete,kasieutinabatata;)mpebinobozalikokatamoto
ngenganamokoloyasabata.
+23Sokimotoakatamingenganamokoloyasabata,+
mpomobekoyaMoizeebukanate;bosilikinangai,mpo
nabikisimotoatamokenamokoloyasabata?
24Bósambisaengebenekomonanaté,kasibósambisa
lisambisiyasembo.
25BongobatomosusuyaYerusalemebalobakiete:“Oyo
oyobazalikolukakobomate?”
26Kasi,tala,azalikolobanampiko,mpebalobielokote
epaiyaye.BakonzibayebimpenzaeteoyoazaliKlisto
mpenza?
27Nzokande,toyebimotooyoesikaawuti.
28BongoYesuagangakinatempelotangoazalakikoteya,
alobi:"Boyebingaipeboyebiesikanawuti.
29Kasinayebiye,pambaténautinaye,peatindingai.
30Bongobalukakikokangaye,kasimotomokoteatyaki
yemaboko,mpongonganayeekómakinainote.
31Mpebatomingibandimeliye,mpebalobi:"Ntango
Klistoakoya,akosalamakamwisimingikolekaoyomoto
oyoasali?
32Bafalisaibayokakietebatobazalakikoimaimanantina
naye;mpeBafalisaimpebanganga-nzambebakonzi
batindakibakonzimponakokangaye.
33BongoYesualobakinabango:"Nazalinainomwa
ntangomokeelongonabino,mpenansimanakokende
epaiyamotooyoatindakingai."
34Bokolukangai,pebokokutangaite,peesikanazali,
bokokikoyakunate.
+35BongoBayudabatunakibangomokoete:“Akokende
wapimpotókutayete?”akokendeepaiyabapalanganio
nteiyaBapaganu,mpeakoteyaBapaganu?
36Lilobayandengeninioyoalobakiete:“Bokolukangai,
mpebokokutangaite.”
37Namokoloyansuka,mokolomoneneyafɛti,Yesu
atɛlɛmakimpeagangakiete:“Sokimotoazalinamposaya
mai,ayaepainangaimpeamɛla.”
38Yeoyoandimingai,lokolamakomielobi,bibaleyamai
yabomoiekobimautanalibumunaye.
39(NzokandealobakiboyenantinayaMolimo,oyobaoyo
bandimiyebasengelikozwa.
40Bongobatomingi,ntangobayokakimalobaoyo,balobi:
"Yasolo,oyoazaliMosakoli."
41Basusubalobi:"OyoazaliKlisto."Kasibamosusu
balobakiete:“KlistoakobimanaGalilai?”
+42Makomamielobiteete:“Klistoakoutanamomboto
yaDavidimpenambokaBeteleme,epaiDavidiazalaki?”
43Bongobokabwaniebandakinakatiyabatomponaye.
44Mpebasusukatinabangobalingakikokangaye;kasi
motomokoteatyakiyemabɔkɔ.
+45Bongobakonzibayakiepaiyabanganga-nzambe
bakonzimpeBafalisai;mpebalobakinabangoete:“Mpo
naninibomemakiyete?”
46Basodabazongiselakibango:"Motomokotealobaka
lokolamotooyo."
47BongoBafalisaibazongiselakibangoete:“Binompe
bokosá?
48MokonzimokotonakatiyaBafalisaiandimiye?
49KasibatobayebayebiMibekotebalakelamimabe.
50Nikodemealobinabango:"Motooyoayakiepaiya
Yesunabutu,azalakimokonabango."
51Mobekonabisoezalikosambisamotomoko,libosoya
koyokaye,pekoyebaniniazalikosala?
52Bazongiseliye:"YopemotoyaGalilai?"Boluka,mpe
botala,mpomosakolimokoteabiminaGalilai.
53Mpemotonamotoakendekiondakoyayemei.
MOKAPOYA8
1YesuakendakinangombayaOlive.
2Mpenantongoyantongoayakilisusuokatiyatempelo,
mpebatobansobayakiepainaye;mpeafandaki,mpe
ateyakibango.
3MpebakomelimpeBafalisaibamemakiepainaye
mwasimokooyoakangamakinaekobo;mpentango
batyakiyenakatikati,.
4Balobinaye:"Molakisi,mwasioyoakangamakina
ekobo.
5Nzokande,MoizeapesakibisomitindonaMibeko,ete
babomabatoyandengewanamabanga.
6Balobakibongo,ntangobazalakikomekaye,mpo
báfundaye.KasiYesuagumbamaki,mpenamosapinaye
akomakinamabele,lokolandeayokakibangote.
7Bongontangobakobakikotunaye,atombolakimpe
alobakinabangoete:“Motooyoazalinamasumutekati
nabino,tikálibosoabwakelayelibanga.”
8Mpelisusuagumbamaki,mpeakomakinamabele.
9Baoyobayokakiyango,lokolalisosolinabangomoko
endimakibangomoko,babimakimokonamoko,kobanda
namokóló,kinonansuka.
10TangoYesuamitombolaki,peamonimotomosusute
kakamwasiwana,alobinaye:"Mwasi,bafundaminayo
bazaliwapi?"motomokoteapesiyoetumbu?
11Yealobakiete:“Motote,Nkolo.”YéShWàalobinayé:
"Ngaimpenazalikokweisayoté.
12BongoYesualobakilisusunabango:"Ngainazali
mwindayamokili.
13Bafalisaibalobinaye:"Ozalikopesalitatolimponayo
moko;litambwisinayoezalisolote.
14Yezuazongiselibango:"Atanazalikopesalitatolimpo
nangaimoko,kasilitatolinangaiezaliyasolo.kasi
bokokikoyebateepaiwapinawuti,mpewapinazali
kokende.
15Bosambisinamosuni;Nasambisakamotomokote.
16Mpenzokandesokonasambisi,bosambisibwangai
bozalisolo:mponazalingaimokote,kasingaimpeTata
oyoatindakingai.
+17EkomamimpenaMibekonayoetelitatoliyabato
mibaleezalisolo.
18Nazalimotooyoazalikotatolamponangaimoko,mpe
Tataoyoatindakingaiazalikotatolamponangai.
19Bongobalobinaye:"Tatanayoazaliwapi?"Yesu
ayanolakiete:“Boyebingaite,mpeTatanangaite.
20Yesualobakimalobaoyonakatiyabokumbimosolo,
ntangoazalakikoteyanatempelo.mpongonganaye
ekómakinainote.
72

YOANE
21BongoYesualobakilisusunabango:"Nazalikokende,
pebokolukangai,pebokokufanamasumunabino.
22BongoBayudabalobi:"Akomiboma?mpoalobiete:
“Esikanazalikokende,bokokikoyate.”
23Mpealobakinabango:“Bozalibatoyanse;Nazali
motoyalikolo:bozalibatoyamokilioyo;Nazalimotoya
mokilioyote.
+24Nalobakinabinoetebokokufanamasumunabino:
mposokobondimiteetengainazaliye,bokokufana
masumunabino.
25Bongobalobinaye:"Ozalinani?"MpeYesualobina
bango:“Ezalindengenalobakinabinobandanaebandeli.”
26Nazalinamakambomingiyakolobampeyakosambisa
mponabino.mpenalobiepaiyamokilimakambomaye
nayokakiepaiyaye.
27BasosolakiteetealobelakibangonantinayaTata.
28BongoYesualobakinabango:"Sokibokotombola
Mwanayamoto,bokoyebaetengainazaliye,mpenazali
kosalaelokomokotenangaimoko;kasilokolaTatawa
ngaiateyakingai,nazalikolobamakambomaye.
29Mpeyeoyoatindakingaiazalielongonangai:Tata
atikingaingaimokote;mponasalakantangonyonso
makambooyoesepelisakaye.
30Ntangoazalakikolobamalobawana,batomingi
bandimakiye.
31BongoYesualobakinaBayudaoyobandimakiyeete:
“Sokibozalikakanalilobanangai,bozalimpenza
bayekolinangai;
32Mpebokoyebabosolo,mpebosolobokopesabino
bonsomi.
33Bazongiseliye:"TozalimombotoyaAbalayama,pe
tozalakinainobowumbuyamotomokote.
34Yezuazongiselakibango:"Yasolo,solo,nalobina
bino:Motonyonsooyoasalilisumuazalimosaleliya
lisumu."
35Mpemosaleliafandakanandakolibelate,kasiMwana
afandakalibela.
+36SokoMwanaakómisibinobonsomi,bokozala
mpenzanabonsomi.
37NayebietebozalimombotoyaAbalayama;kasibozali
kolukakobomangai,zambililobalyangailizalinaesikate
katinabino.
+38NazalikolobamakambooyonamonakiepaiyaTata
nangai.
39Bazongiseliye:"Abrahamaazalitatanabiso."Yesu
alobakinabangoete:“SokibozalakibanayaAbalayama,
bolingakikosalamisalayaAbalayama.”
40Kasisikoyobozalikolukakobomangai,motooyo
ayebisakibinobosolooyonayokinaNzambe.
41Bosalakamisalayatatanabino.Bongobalobinayeete:
“Tobotaminapitete;tozalinaTatamoko,ataNzambe.
42Yezualobinabango:"SokiNzambeazalakiTatana
bino,bolingakikolingangai.mpenayakiepainangai
mokote,kasiyendeatindakingai.
43Mponaninibozalikososolamalobanangaite?kutu
mpoetebokokikoyokalilobalyangaite.
44Bozaliyatatawabinozabolo,mpebamposayatatawa
binobokosala.Azalakimobomibandanaebandeli,mpe
afandakinakatiyasolote,mposoloezalitekatinaye.
Ntangoazalikolobalokuta,alobakamakambonayemoko,
mpoazalimotoyalokutampetatanayango.
45Mpelokolanazalikoyebisabinobosolo,bondimingai
te.
46Nanikatinabinoandimingailisumu?Mpesokonalobi
solo,mponaninibondimingaite?
47MotooyoazalimotoyaNzambeayokakamalobaya
Nzambe.
48BongoBayudabazongiseliye:"Tolobimalamuteete
ozaliMosamaliampeozalinazabolo?"
49Yezuayanolakiete:"Nazalinazabolote;kasinazali
kokumisaTatawangai,mpebinobozalikotungisangai.
50Mpenazalikolukankembonangaimokote:ezalina
motooyoazalikolukampekosambisa.
51Yasolo,yasolo,nalobinabino:Sokomotoabateli
malobanangai,akomonaliwasokomokete.
52BongoBayudabalobinaye:"Sikoyotoyebiéteozalina
zabolo."Abalayamaakufi,mpebasakoli;mpeolobi:Soko
motoabatelililobanangai,akomekaliwasokomokete.
53OzalimonenekolekatatawabisoAbalayama,oyoakufi?
mpebasakolibakufi:yomokoozalikosalanani?
54Yezuayanolaki:"Sokinamikumisaka,lokumunangai
ezalielokote.oyobozalikolobanantinanayeeteazali
Nzambenabino.
55Nzokandeboyebiyete;kasinayebiye.
56TatanabinoAbrahamaasepelakikomonamokolona
ngai.
57BongoBayudabalobinaye:"Ozalinainonamibu
ntukumitanote,mpeomoniAbrahama?"
58Yezualobinabango:"Yasolo,solo,nazalikolobana
bino:YamboAbrahamaazala,nazali."
59Bongobakamatakimabangamponakobwakaye,kasi
Yesuamibombaki,mpeabimakinatempelo,kolekana
katikatinabango,mpealekakibongo.
MOKAPOYA9
1MpentangoYesuazalakikoleka,amonakimotomoko
oyoakufámisoutambotamanaye.
2Bayekolinayebatunakiye:"Molakisi,naniasalaki
lisumu,motooyotobabotinaye,eteabotamakimiso
ekufá?"
3Yezuazongiselakiye:"Motooyoasalilisumute,to
babotinaye.
4Nasengelikosalamisalayamotooyoatindakingai,
ntangomoiezali.
5Ntangonyonsooyonazalinamokili,nazalipoleya
mokili.
+6Ntangoalobakiboye,abwakakinsoinamabelempe
asalakimabeleyalimanansoso,+mpeapakolakimabele
yalimanamisoyamotooyoakufámiso.
7Mpealobakinayeete:“Kendekosukolanapisiniya
Siloame,+(elingikolobaete,atindamaki.)Akendaki,mpe
asukolakimpeayakikomona.”
8Bongobatoyakartyempebatooyobamonakiyeliboso
eteakufámiso,balobakiete:“Oyooyoafandakimpe
kobondelate?”
9Basusubalobi:"Yeoyo,"bamosusubalobi:"Azalilokola
ye."
10Yangowanabalobinaye:"Misonayoefungwamaki
ndengenini?"
11Yeazongiselakiye:"MotomokooyobabengiYesu
asalakimabeleyalima,apakolimisonangaimafuta,pe
alobinangai:KendenapisiniyaSiloamepesukola.
73

YOANE
12Bongobalobinaye:"Azaliwapi?"Alobaki,Nayebite.
13BamemakiYeoyoakufámisoepaiyaBafalisai.
14MpeezalakimokoloyasabatantangoYesuasalaki
mabeleyalima,mpeafungolakimisonaye.
15BongoBafalisaibatunakiyelisusundengeniniazwaki
miso.Yealobakinabangoete:“Atiakimabeleyalimana
misonangai,mpenasukolakimpenazalikomona.”
16Yangowana,bafalisaimosusubalobakiete:“Motooyo
azalimotoyaNzambete,mpoabatelakasabatate.”Basusu
balobakiete:“Ndengeninimotooyoazalimosumukiakoki
kosalamakamwisiyandengewana?Mpebokabwani
bozalakionteiyabango.
17Balobilisusunamokufimisoete:“Olobininimpona
ye,eteafungoliyomiso?”Alobaki,Azaliprofeta.
18KasiBayudabandimakitenantinanaye,eteakufá
miso,mpeazwakimisonaye,kinobabengakibabotiyaye
oyoazwakimisonaye.
19Mpebatunakibangoete:“Oyomwananabino,oyo
bozalikolobaeteabotamakimisoekufá?”Bongondenge
niniazalikomonasikoyo?
20Babotinayebazongiselakibangopebalobi:"Toyebiéte
oyoazalimwananabiso,peabotamakimisoekufá.
21Kasinanzelaniniazalikomonasikawa,toyebite;to
oyoafungolimisonaye,toyebite.botunaye:akolobampo
nayemoko.
+22Babotinayebalobakimalobawana,+mpobazalaki
kobangaBayuda,+mpoBayudabayokanakikalaetesoki
motomokoandimieteazaliKlisto,bakobenganayena
sinagoga.
23Yangowanababotinayebalobakiete:“Akómimokóló;
tunáye.
24Bongobabengakilisusumotooyoakufámisompe
balobinayeete:“PesáNzambemasanzoli.
25Yeayanolakipealobi:"Ataazalimosumukitote,
nayebite.
26Bongobalobinayelisusu:"Asalakiyonini?"ndenge
niniafungolakimisonayo?
27Azongiselakibangoete:"Nasilikoyebisabino,kasi
boyokakite.binopebokozalabayekolibaye?
28Bongobafingiyepebalobi:"Ozalimoyekolinaye;kasi
bisotozalibayekoliyaMoize.
29ToyebieteNzambealobelakiMoize.
30Motoyangoazongiselakibangoete:“Mponanini
likamboyakokamwa,boyebiteepaiwapiauti,kasi
afungolimisonangai.”
31Sikoyotoyebi'tèNzambeayokakabasumukité,kasi
sokimotoazalimosambeliyaNzambepeasalimokanona
ye,ayokakaye.
32Bandamokiliebandaki,eyokamakiteetemotomoko
afungolimisoyamotooyoabotamakimisoekufá.
33SokimotooyoazalakimotoyaNzambete,akokaki
kosalaelokomokote.
34Bazongiselakiye:"Obotamakinamasumu,peozali
koteyabiso?"Mpebabenganakiyelibanda.
35Yesuayokakietebabenganiyelibanda;mpentango
amonakiye,alobakinayeete:“OndimiMwanaya
Nzambe?”
36Azongiselakiye:"Nkolo,azalinanimponandimela
ye?"
37YéShWàalobinayé:"Omoniyé,peyéazalikolobana
yo."
38Alobi:"Nkolo,nandimi."Mpeazalakikosambelaye.
39YéShWàalobi:"Nayeinamokilioyopona
kosambisama,pobaoyobamonakatebamona;mpeete
baoyobazalikomonabakokakokufamiso.
40Bafalisaimosusuoyobazalakielongonayebayokaki
malobamayempebalobakinayeete:“Bisompetokufá
miso?”
41Yezualobinabango:"Sokibozalakibakufimiso,
bolingakikozalanalisumute.yangowanalisumunabino
etikali.
MOKAPOYA10
1Solo,solo,nalobinabino:Motooyoakotinaekuketena
katiyalopangoyabampate,kasiamatinanzelamosusu,
azalimoyibimpemoyibi.
2Kasimotooyoakotinaporteazalimobateliyabampate.
3Mobateliyaporteafungoliye;mpebampatebayoki
mongongonaye:mpeabengibampatenayemokona
nkombo,mpeabimisibangolibanda.
4Mpentangoabimisibampatenayemoko,akendaka
libosonabango,mpebampatebalandiye,mpobayebi
mongongonaye.
5Mpebakolandamopayate,kasibakokimaye,mpo
bayebimongongoyabapayate.
6Yezualobelakibangoliseseoyo,kasibasosolakite
makambooyoyealobelakibango.
7BongoYesualobakinabangolisusu:"Yasolo,solo,
nazalikolobanabino:Nazaliekukeyabampate."
+8Batonyonsooyobayakilibosonangaibazalimiyibi
mpemiyibi,kasibampatebayokakibangote.
+9Ngainazaliekuke:nanzelanangaisokimotoakoti,
akobika,mpeakokɔtampeakobimampeakozwamatitiya
koleisabanyama.
10Moyibiayakate,kasimponakoyiba,kobomampe
koboma.
11Ngainazalimobatelimalamu,mobatelimalamu
apesakabomoinayemponabampate.
12Kasimotooyoazalimofuteli,kasimobateliyampatete,
oyobampateezaliyayete,amonimbwayazambaezali
koya,mpeatikibampatempeakimi.
13Mofuteliakimaka,mpoazalimofuteli,mpe
amibanzabanzakamponabampatete.
14Nazalimobateliyampatemalamu,mpenayebibampate
nangai,mpeeyebaninabampatenangai.
15NdengeTataayebingai,ngaimpenayebiTata.
16Mpebampatemosusunazalinayango,oyoezaliya
etongaoyote:yangompenasengelikomemayango,mpe
bakoyokamongongonangai;mpeekozalanaetongamoko,
mpemobatelimoko.
17YangowanaTatanangaialingingai,pambaténapesi
bomoinangai,ponazwayangolisusu.
18Motomokoteazwiyangoepainangai,kasingaimoko
nazalikopesayango.Nazalinanguyayakotiayango,mpe
nazalinanguyayakozwayangolisusu.Mobekooyonazwi
epaiyaTatanangai.
19BokabwaniebandakilisusunakatiyaBayudampona
malobamaye.
20Mpemingikatinabangobalobakiete:“Azalinazabolo
mpeazalinaligboma;mponaninibozalikoyokaye?
21Basusubalobi:"Malobaoyoezalimalobayamotooyo
azalinazabolote."Zaboloakokikofungolamisoyabato
oyobakufámiso?
74

YOANE
22MpeezalakinaYelusalemefɛtiyabobulisi,mpeezalaki
elekoyamalili.
23MpeYesuatambolakinatempelonaverandayaSalomo.
+24BongoBayudabayakizingazinganayempebalobina
yeete:“Tiintangoniniokotyantembenabiso?”Sokiozali
Klisto,yebisabisopolele.
25Yesuayanolakibango:"Nayebisakibino,kasi
bondimakite.
26Kasibondimite,zambibozalibampatebangaite,
lokolanalobakiepaiyabino.
+27Bampatenangaibayokakamongongonangai,+mpe
nayebibango,+mpebalandakangai.
28Mpenapesibangobomoibwaseko;mpebakokufasoko
mokete,mpemotomokoteakolongolabangolibandalya
lobokolangai.
29Tatawangai,oyoapesakibango,alekibanso;mpe
motomokoteakokikolongolabangoolobokolaTatawa
ngai.
30NgaináTatanangaitozalimoko.
31BongoBayudabakamatakilisusumabangampona
kobambayemabanga.
32Yezuayanolakibango:"Nalakisibinomisalamingiya
malamuutanaTatanangai;mponamisalaninikatina
misalawanabozalikobambangaimabanga?
33Bayudabazongiseliye:"Tobombiyomabangatempo
namosalamalamu;kasimponakofingaNzambe;mpe
mpoeteyo,lokolaozalimoto,omikómisiNzambe.
34Yezuazongiselibango:"EkomaminaMibekonabino
te:Nalobi:Bozalibanzambe?"
35Sokoabengakibangobanzambe,epainabangoliloba
lyaNzambeliyaki,mpemakomimakokikobukanate;
36BolobanantinayayeoyoTataasantisakimpeatindaki
namokiliete:OzalikofingaNzambe;mponalobakiete:
“NazaliMwanayaNzambe?”
37SokinazalikosalamisalayaTatanangaité,ndimela
ngaité.
38Kasisokonasali,atabondimingaite,bondimelamisala.
39Yangowanabalukakilisusukokangaye,kasiakimaki
nalobokonabango.
40MpeakendakilisusunangambomosusuyaYordanina
esikawapiYoaneabatisakinaebandeli;mpekunaafandaki.
41Mpebatomingibazongelakiyempebalobi:"Yoane
asalakilikamwisite.
42Mpebatomingibandimakiyekuna.
MOKAPOYA11
1Nzokandemobalimokoazalakinabokono,nkombona
yeLazare,yaBetania,mbokayaMarianándekonayeya
mwasiMarta.
2(EzalakiMariaoyoapakolakiNkolomafutayamafuta,
mpeapangusakimakolonayenansukinaye,oyondeko
nayeLazareazalakinabokono).
+3Yangowanabandekonayeyabasibatindakiepaina
ye:“Nkolo,talá,motooyoolingakaazalinamaladi.”
4TangoYesuayokakiyango,alobi:"Bokonooyoezaliya
liwate,kasiponankemboyaNzambe,poMwanaya
Nzambeazwankembonayango."
5NzokandeYesualingakiMarta,nandekonayeyamwasi,
peLazare.
6Bongoayokakieteazalinabokono,afandakimikolo
mibalekakanaesikaoyoazalaki.
7Nsimanayango,alobinabayekolinaye:"Tókende
lisusunaYudea."
8Bayekolinayebalobinaye:"Molakisi,Bayudayakala
balukakikobambayomabanga;mpeozalikokendekuna
lisusu?
9Yesuayanolakiboye:"Ezalinangongazominamibale
tenamokolo?"Sokimotoazalikotambolanamokolo,
abɛtakalibakute,mpoazalikomonapoleyamokilioyo.
10Kasisokimotoazalikotambolanabutu,abɛtakalibaku,
mpopoleezalite.
11Alobakimakambooyo:mpensimanayangoalobakina
bangoete:“MoninganabisoLazaloazalikolala;kasi
nakei,mponalamusayenampɔngi.
12Bongobayekolinayebalobi:"Nkolo,sokialali,akozala
malamu."
13NzokandeYesualobelakiliwanaye,kasibakanisaki
etealobelakikopemanampɔngi.
14BongoYesualobakinabangopoleleete:"Lazare
akufi."
15Mpenasepelimpoyabolamubwabinoetenazalaki
kunate,mpoyamokanobokokakondima;nzokandetika
tokendeepaiyaye.
16BongoToma,oyobabengakayeDidime,alobakina
baninganayebayekoliete:“Bókendempetókufaelongo
naye.”
17Nansima,ntangoYesuayaki,amonakieteasilaki
kolalanalilitamikolominei.
18BetaniaezalakipenenaYerusaleme,nantakaya
kilomɛtrɛsokizominamitano.
19MpeBayudamingibayakiepaiyaMartampeMaria,
mponakobɔndisabangonantinayandekonabango.
20BongoMarta,ntangokakaayokakieteYesuazalikoya,
akendakikokutananaye,kasiMariaafandakikakana
ndako.
21BongoMartaalobakinaYesu:"Nkolo,sokiozalakiawa,
mbɛlɛndekonangaiakufakite."
22Kasinayebi,eteatasikawa,nyonsooyookosengaepai
yaNzambe,Nzambeakopesayoyango.
23Yesualobinaye:"Ndekonayoakosekwa."
24Martaalobinaye:"Nayebieteakosekwanalisekwana
mokoloyasuka."
25Yezualobinaye:"Ngainazalilisekwapebomoi.
26Mpeonsooyoazalinabomoimpeakondimelangai
akokufasokomokete.Ondimilikambooyo?
27Alobiepaiyaye:Iyo,Nkolo:NandimieteozaliKlisto,
MwanawaNzambe,oyoakoyaomokili.
28Mpentangoalobibongo,akeimpeabengakiMaria
ndekonayeyamwasinakobombana,mpealobiete:
“Molakisiayeimpeazalikobengayo.”
29Ntangokakaayokakiyango,atɛlɛmakinokinokimpe
ayakiepainaye.
30NzokandeYesuakómakinainonambokate,kasi
azalakinaesikaoyoMartaakutanakinaye.
+31Bayudaoyobazalakielongonayenandakompe
babɔndisakiye,ntangobamonakiMariaeteatɛlɛmaki
nokinokimpeabimaki,balandakiyempebalobiete:“Akei
nalilitamponakolelakuna.”
32BongoMariaakomiesikaYesuazalaki,peamoniye,
akweyakinamakolonayepealobinaye:"Nkolo,soki
ozalakiawa,mbɛlɛndekonangaiakufakite."
75

YOANE
+33NtangoYesuamonakiyeazalikolelampeBayuda
oyobayakielongonayebazalikolela,amilelakinamolimo
mpeayokakimpasi.
34Mpealobi:"Bolalisiyewapi?"Balobakinayeete:
“Nkolo,yakakotala.”
35Yesualelaki.
36BongoBayudabalobi:"Talandengealingakiye!
37Mpebamosusukatinabangobalobakiete:“Motooyo
afungolakimisoyabatooyobakufámiso,akokakite
kosalaeteatamotooyoakufate?”
38YéShWàakómilisusunalilita.Ezalakilibulumoko,
mpelibangamokoetandamakilikolónayango.
39Yezualobi:"Bolongolalibanga."Marta,ndekomwasi
yamotooyoakufaki,alobakinayeete:“Nkolo,nantango
oyoazalikoyokansolomabe,mpoakufimikolominei.”
40Yezuazongiseliye:"Nalobinayoté,sokiolingi
kondima,okomonankemboyaNzambe?"
+41Nansima,balongolakilibangayangonaesikaoyo
bakufakibalali.MpeYesuatombolakimisompealobaki
ete:“Tata,napesiyomatɔndimpooyokingai.”
42Mpenayebakieteozalikoyokangaintangoinso:kasi
nantinayabatobayebatelemipembeninalobakiyango,
etebakokakondimaeteotindingai.
43Mpeesilikolobaboye,agangakinamongongomakasi:
Lazalo,bima.
+44Mpemotooyoakufakiabimaki,akangisakimabɔkɔ
námakolonabilambayalilita.YéShWàalobinabango:«
Bófungolayé,bótikayéakende.»
45BongoBayudamingioyobayakiepaiyaMariape
bamonakimakambooyoYesuasalaki,bandimakiye.
46Kasibamosusukatinabangobakendakiepaiya
Bafalisai,mpebayebisakibangomakambooyoYesu
asalaki.
47Bongobanganga-nzambebakonzináBafalisai
bayanganisakilikitamoko,mpebalobakiete:“Tosalaka
nini?”mpomotooyoazalikosalamakamwisimingi.
48Sokitotikiyeboye,batonyonsobakondimelaye.
+49Mpemokonabango,nkombonayeKayafa,azalaki
nganga-nzambemonenenambulawana,alobakinabango
ete:“Boyebiataelokomokote.
50Tokanisateeteezalimalamumponabiso,etemoto
mokoakufamponabato,mpeeteekolomobimbaekufate.
51Mpealobakiboyemponayemokote:kasilokola
nganga-nzambemonenenamobuwana,asakolakieteYezu
akokufamponaekolowana;
52Mpempoyaekolowanakakate,kasilisusuete
akosangisaelongonamokobanayaNzambebaye
bapalanganaki.
53Bongobandamokolowana,bayokanakimpona
kobomaye.
54BongoYesuatambolakilisusupoleletenakatiya
Bayuda;kasiakendekiutakunaombokamokopenepene
naesobe,ombokaebengamiEfraime,mpekunaakobaki
elongonabayekolibaye.
+55ElekeliyaBayudaekómakipene,+mpebatomingi
babimakinambokanaYerusalemelibosoyaElekelimpo
nakomipɛtola.
56BongobalukakiYezu,pebalobakinakatiyatempelo:
"Bokanisinini,alingikoyanaelambote?"
+57Nzokande,banganga-nzambebakonzi+mpeBafalisai
bapesakimobekomokoete,sokimotomokoayebiesika
oyoazali,amonisayango,+mpobákangaye.
MOKAPOYA12
1BongomikolomotobalibosoyaElekeliYesuakómaki
naBetania,epaiLazareoyoakufakiazalaki.
2Kuna,basalakiyeelamboyampokwa;mpeMarta
azalakikosalamosala,kasiLazareazalakimokonabaoyo
bafandakielongonayenamesa.
+3BongoMariaazwakikilomokoyamafutayansɛlɛlɛ,
oyoezalakinantalomingi,+mpeapakolakimafutana
makoloyaYesu,+mpeapakolakimakolonayenansuki
naye.
4Bongomokoyabayekolinaye,YudasiMokeriote,
mwanayaSimona,oyoakotɛkayealobi:
+5Mponaninimafutaoyoetɛkamakitenambongo
nkamamisato(300),mpeepesamakinababola?
6Oyoalobaki,teeteazalakikomibanzabanzampona
babola;kasimpoazalakimoyibi,mpeazalakinasaki,mpe
amemakibilokooyobatyakinakati.
7BongoYesualobi:"Tikaye.
8Mpobabolabazalintangoinsoelongonabino;kasingai
bozalintangonyonsote.
9BongobatomingiyaBayudabayebakieteazaliwana,
mpebayakikakamponaYesute,kasimponakomona
mpeLazare,oyoasekwisakinabakufi.
10Kasibanganga-nzambebakonzibayokanakimpo
bábomampeLazare;
11Pambaté,nantinanaye,Bayudamingibakendaki,pe
bandimakiYesu.
12Namokolooyoelandaki,batomingioyobayakinafɛti,
bayokakieteYesuazalikoyanaYerusaleme.
+13Bakamatakibitapeyabanzeteyambila,mpe
babimakimponakokutananaye,+mpeagangakiete:
“Hosana:MokonziyaYisraeleoyoakoyanankomboya
Yehovaapambolami.”
14MpeYesuazwakimpundamoko,afandakilikolóna
yango;ndengeekomami,.
15Bangate,mwanamwasiyaSiona:Tala,Mokonzinayo
azalikoya,afandinamwanayampunda.
16Naebandelibayekolinayebasosolakimakambowana
te,kasintangoYesuazwakinkembo,bakanisakiete
makambooyoekomamakimponayempeetebasalakiye
makambooyo.
17Bongobatooyobazalakielongonayentangoabengaki
Lazarenalilitanayempeasekwisakiyenabakufi,
bapesakilitatoli.
18Mponayangobatobakutanakimpenaye,mpo
bayokakieteasalilikamwisioyo.
19Bafalisaibalobinabango:"Boyebindengebolongiata
elokomokote?"tala,mokiliekeinsimanaye.
+20Bagrekemosusubazalakinakatiyabangooyobayaki
mponakosambelanafɛtiyango.
21YangowanaayakiepaiyaFilipe,motoyaBetesaidaya
Galile,mpeasɛngakiye:“Mokonzi,tolingikomonaYesu.”
22FilipeayeikoyebisaAndre,pelisusuAndrenaFilipe
bayebisiYesu.
23BongoYesuayanolakibango:"Ngongaekokimpo
Mwanayamotoazwankembo."
24Solo,solo,nalobinabino:Sokombumayabléekweyi
namabelempeekufite,etikalakakakayangomoko.
25Motooyoalingibomoinayeakobungisayango;mpeye
oyoayinakabomoibwayeomokilieyeakobatelayango
mpoyabomoibwaseko.
76

YOANE
26Sokimotomokoazalikosalelangai,alandangai;mpe
esikanazali,kunampemosaleliwangaiakozala:soko
motomokoasalelingai,Tatawangaiakokumisaye.
27Sikawamolimomwangaimotungisami;mpenakoloba
nini?Tata,bikisangainangongaoyo.
28Tata,kumisankombonayo.Bongomongongomoko
ewutakinalikoloeyeikoloba:"Napesiyangonkembompe
nakopesayangolisusunkembo."
29Nayango,batooyobatɛlɛmakimpebayokakiyango,
balobakietenkakeezalikonguluma.
30Yesuayanolakipealobi:"Mongongooyoewutakipo
nangaite,kasiponabino."
31Sikawaezalikosambisamayamokilioyo:sikawa
mokonziyamokilioyoakobwakamalibanda.
32Mpengai,sokonatombolamiutaomabele,nakobenda
batobansoepaiyangai.
33Alobakiyango,mponakomonisaliwaniniakokufa.
34Batobazongiseliye:"ToyokinakatiyaMibekoete
Klistoakofandalibela;Mwanayamotooyoazalinani?
35BongoYesualobinabango:"Mwantangomokepole
ezalielongonabino."Tambolantangobozalinapole,noki
moliliekwelabino,mpomotooyoazalikotambolana
moliliayebiteesikaazalikokende.
36Ntangobozalinapole,bondimelapole,etebokoka
kozalabanabapole.Yesualobakimakambowana,mpe
alongwaki,mpeamibombakilibosonabango.
37Kasiataasalakimakamwisimingilibosonabango,kasi
bandimakiyete.
+38MpolilobayamosakoliYisayaekokisama,oyo
alobakiete:“Nkolo,naniandimililobanabiso?”mpe
lobokolaNkoloemonisamiepaiyanani?
39Yangowanabakokakikondimate,mpoeteYisaya
alobakilisusuete:
40Akangimisoyabango,mpeayeisakimotemamwa
bangomakasi;etebakomonatenamisomyabango,to
kososolanamotemamwabangote,mpekobongwana,mpe
nakobikisabango.
41Ezayaalobakimakambowanantangoamonakinkembo
nayempealobelakiye.
42Nzokandeonteiyabakonziminenempemingi
bandimakiye;kasimponaBafalisaibayambolakiyete,
nokibabenganabangonasinagoga.
43Pambatébalingakimasanzoliyabatokolekamasanzoli
yaNzambe.
44Yesuagangakipealobaki:"Motooyoandimingai,
andimingaite,kasimotooyoatindakingai."
45Mpemotooyoazalikomonangaiazalikomonamoto
oyoatindakingai.
46Nayeimwindaokatiyamokili,etemotonyonsooyo
andimingaiafandanamolilite.
47Mpesokomotoayokimalobamangai,mpeandimite,
nasambisiyete,mponayakikosambisamokilite,kasimpo
nakobikisamokili.
48Motooyoaboyingai,mpeandimimalobanangaite,
azalinamotooyoakosambisaye:lilobaliyenalobi,yango
ndeakosambisayenamokoloyansuka.
49Mponalobelakingaimeite;kasiTataoyoatindakingai,
apesakingaimotindomoko,nininasengelikoloba,mpe
nininakoloba.
50Mpenayebietemotindomwayemozalibomoyibwa
seko:nininazalikolobabongo,kutulokolaTataalobaki
epaiyangai,boyenazalikoloba.
MOKAPOYA13
1SikawayamboyaelamboyaElekeli,ntangoYesu
ayebakietengongayayeekokieteakolongwalibandaya
mokilioyoepaiyaTata,lokolaalingakibatoyayeoyo
bazalakinamokili,alingakibangokinonsuka.
+2Mpeelamboyampokwaesilaki,Zaboloakɔtisaki
sikawanamotemayaYudaIskariote,mwanayaSimona,
mponakotɛkaye.
3YezuayebakieteTataapesakibilokobinsoomabokoma
ye,mpeeteawutakiepaiyaNzambe,mpeakendakiepaiya
Nzambe;
4Atɛlɛmiutanabileiyampokwa,mpeatyakibilambana
yepembeni;mpeazwakielokoyakosukola,mpe
amikangakimokaba.
5Nsimanayango,asopimainalibenga,mpeabandaki
kosukolamakoloyabayekolimpekopangusayangona
elokoyakosukolaoyobakangakiye.
6BongoayeiepaiyaSimoPetelo,pePeteloalobinaye:
"Nkolo,yondeosukolimakolonangai?"
7YéShWàazongiseliyé:«Oyebisikawaténininazali
kosala;kasiokoyebasima.
8Peteloalobinaye:"Okosukolangaimakolosokomoke
te."Yesuayanolakiyeete:“Sokinasukoliyote,ozalina
eteninangaite.”
9SimonaPeteloalobinaye:"Nkolo,kakamakolonangai
te,kasipemabokonangaipemotónangai."
10Yezualobinaye:"Motooyoasukolamiazalinamposa
yakosukolamakolonayete,kasiazalipɛtoatamoke.
11Mpoayebakinaniakotekaye;yangowanaalobakiete:
“Binonyonsobozalipɛtote.”
12Bongonsimayakosukolamakolonabangompe
kokamatabilambanayempekofandalisusu,alobakina
bangoete:“Boyebinininasalibino?
13BozalikobengangaiMolakisimpeNkolo.mponazali
bongo.
14Sokongai,NkolompeMolakisinabino,nasukoli
makolonabino;binompebosengelikosukolanamakolo.
15Mponapesibinondakisa,etebosalalokolanasalibino.
16Solo,solo,nalobiepaiyabino,Mosalialekinkolowa
yete;mpemotooyoatindamialekimotooyoatindakiyete.
17Sokiboyebimakambomaye,bozalinaesengosoki
bozalikosalayango.
18Nazalikolobamponabinonyonsote:nayebimotooyo
naponi,kasimpoetemakomiekokisama:“Motooyoazali
kolyalimpaelongonangaiatombolilitindinayempona
kobundisangai.”
19Sikawanazalikoyebisabinoyamboyakoya,ete,
ntangoekosalema,bokokakondimaetengainazaliye.
20Solo,solo,nalobiepaiyabino,Yeoyoakoyambamoto
nyonsooyonatindi,ayambakangai;mpeyeoyoayambi
ngaiayambiyeoyoatindakingai.
21TangoYesualobiboye,atungisamakinamolimo,pe
atatolipealobi:Yasolo,yasolo,nalobinabino,mokona
binoakotekangai.
22Bongobayekolibatalakimokonamosusu,bazalakina
ntembemponananialobeli.
23Nzokande,mokoyabayekolinaye,oyoYesuazalaki
kolingamingi,atyakimotemanantoloyaYesu.
"
25BongoalalinantoloyaYesualobinaye:"Nkolo,
nani?"
77

YOANE
26Yezuazongiselakiye:"Yendenakopesayembɛbu,
ntangonakozindisayango."Mpeasilisakikozindisa
libengayango,apesakiyangonaYudaMosikariote,
mwanayaSimona.
27Mpensimayakolyabilei,Satanaakɔtakinakatinaye.
BongoYesualobakinayeete:“Oyoosalaka,salanoki.”
28Sikawamotomokotenamesaayebakimponantina
ninialobelakiyeeye.
29Pambaté,bamosusukatinabangobakanisaki,lokola
Yudasiazalakinasaki,Yesualobakinaye:"Sombabiloko
oyotozalinayangomposanafeti;to,eteapesaeloko
mokonababola.
30Bongoazwakisop,abimakimbalamoko.
31Yangowana,ntangoabimaki,Yesualobakiete:
“Sikoyo,Mwanayamotoazwinkembo,mpeNzambe
akumisaminakatinaye.”
32SokiNzambeakumisaminakatinaye,Nzambe
akopesayenkembonakatinayemoko,mpeakopesaye
mbalamokonkembo.
33Banamike,nazalinainonabinomwantangomoke.
Bokolukangai;yangowanasikoyonalobinabino.
34Mobekoyasikanapesibino:Bolingana;ndengengai
nalingakibino,binopebolingana.
35Nayangobatonyonsobakoyebaetebozalibayekolina
ngai,sokibozalinabolingomokoepainamosusu.
36SimoPeteloalobinaye:"Nkolo,ozalikokendewapi?"
Yesuayanolakiyeete:“Esikanazalikokende,okoki
kolandangaisikoyote;kasiokolandangainsima.
37Peteloalobinaye:"Nkolo,mponanininakokikolanda
yosikoyote?"Nakopesabomoinangaimponayo.
38Yezuazongiseliye:"Okopesabomoinayompona
ngai?"Solo,solo,nalobinayo:Nsosoekogangate,kino
okowanganangaimbalamisato.
MOKAPOYA14
1Mitemanabinoetungisamate:bondimiNzambe,
bondimelangaipe.
2NandakoyaTatanangaiezalinabandakomingi,soki
ezalakibongote,mbɛlɛnayebisabino.Nakendaka
kobongisaesikamponayo.
3Mpesokonakeyimpenakolengelaesikampoyabino,
nakoyalisusu,mpenakoyambabinoepaiyangaimei;ete
epainazali,binompebozalakuna.
4Mpeepaiwapinazalikokendeboyebi,mpenzelaboyebi.
5Tomaalobinaye:"Nkolo,toyebiteesikaozalikokende;
mpendengeninitokokikoyebanzela?
6Yezualobinaye:"Ngainazalinzela,solopebomoi.
7Sokiboyebingai,bolingakikoyebaTatanangai.
8Filipealobinaye:"Nkolo,lakisabisoTata,mpeekoki
biso."
9YéShWàalobinayé:"Nazalinayobandakala,peoyebi
ngaité,Filipe?oyoamoningaiamoniTata;Bongondenge
niniolobi:LakisabisoTata?
10OndimiteetenazalikatinaTata,mpeTatakatinangai?
malobamayenazalikolobanabinonazalikolobanangai
mokote:kasiTataoyoafandikatinangai,asalakamisala.
11NdimelangaiétenazalinakatiyaTata,peTatanakati
nangai.
12Solo,solo,nalobiepaiyabino,Motooyoandimingai,
akosalampemisalamiyenazalikosala;mpemisalaminene
kolekamiyeakosala;mponazalikokendeepaiyaTatana
ngai.
13Mpenyonsooyobokosenganankomboyangai,yango
nakosala,eteTataakokakokumisamanaMwana.
14Sokibosengielokomokonankombonangai,nakosala
yango.
15Sokibolingingai,bobatelamibekonangai.
16MpenakobondelaTata,mpeakopesabinoMobondisi
mosusu,eteakokakofandaelongonabinolibela;
17AtaMolimoyasolo;oyomokiliekokikoyambayete,
mpoeteezalikomonayete,mpeeyebiyete.mpoafandi
elongonabino,mpeakozalakatinabino.
+18Nakotikabinokozangalibɔndisite:Nakoyaepaina
bino.
19Nzokandemwantangomoke,mpemokiliekomona
ngailisusute;kasibozalikomonangai:mponazalina
bomoi,binompebokozalanabomoi.
20NamokolowanabokoyebaetengainazalikatinaTata
nangai,mpebinokatinangai,mpengainakatinabino.
21Yeoyoazalinamitindonangai,peabatelakayango,ye
oyoalingingai:peyeoyoalingingaiakolingaTatanangai,
penakolingaye,penakomimonisaepainaye.
22Yudaalobinaye,kasiIskarioteté,Nkolo,ndengenini
okomimonisaepaiyabiso,kasiepaiyamokilite?
23Yezuazongiseliye:"Sokimotoalingingai,akotosa
malobanangai.
24Motooyoalingingaité,abatelakamalobanangaité,pe
lilobaoyobozalikoyokaezaliyangaité,kasiyaTataoyo
atindakingai.
25Nalobinabinomakambomaye,nazalinainoelongona
bino.
26KasiMobondisi,oyoazaliMolimoMosantu,oyoTata
akotindanankomboyangai,akoteyabinomakambo
manso,mpeakomememakambomansonabokundolina
bino,nyonsooyonalobiepaiyabino.
27Kimyanatikelibino,kimianangainapesibino.Motema
nabinoetungisamate,mpeebangate.
28Boyokindengenalobakinabino:Nazalikokende,mpe
nakozongaepainabino.Sokibolingakingai,bolingaki
kosepela,mponalobaki:‘NazalikokendeepaiyaTata.
29Mpesikawanayebisakibinoyamboesalema,ete,
ntangoekosalema,bokokakondima.
30Nansima,nakosololanabinomingite,mpomokonziya
mokilioyoakoya,mpeazalinaelokomokotekatinangai.
31KasimpoetemokilieyebaetenalingakaTata;mpe
lokolaTataapesakingaietinda,kutuboyenazalikosala.
Tɛlɛmá,tókendeawa.
MOKAPOYA15
1Ngainazalinzeteyavinyoyasolo,peTatanangaiazali
mosalibilanga.
2Etapenyonsooyoezalinakatinangaioyoebotaka
mbumate,alongolakayango,mpeetapenyonsooyo
ebotakambuma,apɛtolakayango,mpoebotambumamingi.
3Sikawabozalipetonanzelayalilobaliyenalobakiepai
yabino.
4Bófandakatinangai,mpengainakatinabino.Lokola
etapeekokikobotambumanayangomokote,longolase
sokoetikalinanzeteyavinyo;bokokilisusute,soko
bofandikatinangai.
78

YOANE
5Nazalinzeteyavinyo,binobozalibitape:Yeoyoafandi
katinangai,mpengainakatinaye,yeabotakambuma
mingi.
6Sokomotoafandikatinangaite,abwakamilokolaetape,
mpeakauki;mpebatobasanganibango,mpebabwaki
bangookatiyamoto,mpebaziki.
7Sokobofandikatinangai,mpemalobamangaimafandi
katinabino,bokosenganinibolingi,mpeekosalemaepai
yabino.
8Tatawangaiakumisami,etebobotambumamingi;boye
bokozalabayekolinangai.
9LokolaTataalingingai,ngaimpenalingibino.
10Sokobobatelimitindomyangai,bokofandaokatiya
bolingobwangai;kutulokolanabatelakimitindomyaTata
wangai,mpenafandiokatiyabolingobwaye.
11Makambomayenalobiepaiyabino,eteesengoyangai
ekokakotikalakatinabino,mpeeteesengoyabinoekoka
kotonda.
12Mobekonangaiezalioyo:Bolinganalokolangai
nalingakibino.
13Motomokoteazalinabolingomonenekolekaoyo,ete
motoapesabomoinayemponabaninganaye.
14Bozalibaningabangai,sokobosalinyonsonatindibino.
15Bandasikoyonazalikobengabinobasalite;mpo
mosaleliayebitenininkolonayeazalikosala.mpo
makambomansomayenayokiepaiyaTatawangai,
nayebisakibino.
16Boponingaite,kasinaponibino,mpenabongisibino,
etebokendempebobotambuma,mpeetembumanabino
etikala:etenyonsooyobokosenganaTatanankombona
ngai,akokakopesabino.
17Nazalikopesabinomitindooyo:bólingana.
18Sokimokilieyinakabino,boyebieteeyinakingailiboso
eteeyinabino.
19Sokibozalakibatoyamokili,mokilielingakikolinga
oyoyaye.
20Bomikundolalilobaliyenalobakinabino:Mosalialeki
nkolonayete.Sokibanyokolakingai,bakonyokolabino
mpe;sokibatosimalobanangai,bakobatelampeoyoya
yo.
+21Kasibakosalabinomakambonyonsowanampona
nkombonangai,mpambatebayebimotooyoatindakingai
te.
+22Sokinayakimpenalobakinabangote,balingaki
kozalanalisumute.
23YeoyoayinakangaiayinakaTatanangaipe.
24Sokonasalakatekatinabangomisalamiyemoto
mosusuasalite,mbɛlɛbazalakinalisumute.
25Kasilikambooyoesalemi,mpolilobaoyoekomamina
mobekonabangoekokisama:“Bayinakingaimpamba.”
26KasintangoMobondisiakoya,oyonakotindaepaina
binoutanaTata,Molimoyasolo,oyoeutinaTata,
akotatolamponangai.
27Mpebinopebokopesalitatoli,zambibozalakielongo
nangaiutaebandeli.
MOKAPOYA16
1Makambomayenalobiepaiyabino,etebokokate.
2Bakobenganabinolibandalyabasinagoga:iyo,ntango
ekoya,etemotonyonsooyoakobomabinoakokanisaete
azalikosalamosalayaNzambe.
3Mpemakambomayebakosalaepaiyabino,zambi
bayebakiTatate,tongaite.
4Kasinayebisakibinomakambomaye,etentangoekoya,
bomikundolaetenayebisakibinoyango.Mpenalobakina
binomakambomayetenaebandeli,mponazalakielongo
nabino.
5KasisikoyonazalikokendeepaiyaYeoyoatindakingai;
mpemokotekatinabinoatuningaiete:“Ozalikokende
wapi?”
6Kasizambinalobimakambomayeepaiyabino,mawa
matondisimotemanabino.
7Nzokandenazalikoyebisabinobosolo;Ezalimalamu
mponabinoetenakende,mposokinakeite,Mobɔndisi
akoyaepainabinote;kasisokonalongwe,nakotindaye
epaiyabino.
8Mpentangoakoya,akopamelamokilinantinaya
masumu,yaboyengebene,mpeyabosambisi.
9Lisumu,pobandimelingaite;
10Yaboyengebene,zambinazalikokendeepaiyaTatawa
ngai,pebomoningailisusute;
11Yakosambisama,pomokonziyamokilioyo
asambisami.
12Nazalinainonamakambomingiyakolobaepaiyabino,
kasibokokikokangamotemasikawate.
13Nzokandentangoye,Molimoyasolo,akoya,akokamba
binonabosolonyonso.kasinyonsooyoakoyoka,yango
ndeakoloba:mpeakoyebisabinomakambooyoekoya.
14Yeakopesangainkembo,pambatéakozwanaoyoya
ngai,peakoyebisabinoyango.
15BilokonyonsooyoTataazalinayangoezaliyangai:
yangowananalobakieteakozwanaoyoyangai,mpe
akolakisabinoyango.
16Mwantangomoke,mpebokomonangaite:mpelisusu,
mwantangomoke,mpebokomonangai,mponazali
kokendeepaiyaTata.
17Bongobayekolinayemosusubalobakinakatinabango:
"Ninioyoalobinabiso:Mwamoke,bokomonangaite
Papa?
18Bongobalobi:"Elokoninialobi:Mwantangomoke?"
tokokikoyebateninialobi.
19NzokandeYesuayebakietebazalakinamposaya
kotunaye,mpealobakinabangoete:“Bozalikomitunana
katinabinomponalikambooyonalobakiete:‘Mwa
ntangomoke,mpebokomonangaite?
20Solo,solo,nalobinabino:Bokolelapebokolela,kasi
mokiliekosepela.
21Mwasintangoazalikobotaazalakanamawa,mpo
ngonganayeekoki.
22Mpebinosikawabozalinamawa:kasinakomonabino
lisusu,mpemotemanabinoekosepela,mpeesengona
binomotomokoteakolongolaepainabino.
23Mpeomokolomonabokotunangaielokote.Solo,solo,
nazalikolobanabinoete,nyonsooyobokosenganaTata
nankombonangai,akopesabinoyango.
24Kinosikoyobosengakielokomokotenankombona
ngai:bosenga,mpebokozwa,eteesengonabinoezala
mobimba.
25Nalobinabinomakambomayenamasese,kasitango
ekoya,nakolobalisusunabinonamasesete,kasi
nakolakisabinopoleleTata.
+26Namokoloyangobokosɛnganankombonangai,+
mpenalobinabinoteetenakobondelaTatamponabino.
79

YOANE
27PambatéTatayemokoalingibino,pambatébolingi
ngaipebondimiétenabimakinaNzambe.
28NabimiepaiyaTata,mpenayakinamokili.
29Bayekolinayebalobinaye:"Talá,sikoyoozalikoloba
polelempeozalikolobalisesete."
30Sikawatondimieteoyebimakambomanso,mpe
osengeliteetemotomokoatunayo.
31Yezuazongiselakibango:"Bondimisikoyo?
32Tala,ngongaekoya,iyo,ekomisikawa,ete
bokopanzana,motonamotonaoyoyaye,mpeakotika
ngaikaka:mpenzokandenazalingaimokote,zambiTata
azalielongonangai.
33Makambomayenalobiepaiyabino,etekatinangai
bozalanakimia.Namokilibokozwabolɔzi,kasibózalana
esengo;Nalongimokili.
MOKAPOYA17
1MalobamayeYesualobaki,mpeatombolakimisonaye
nalikolo,pealobaki:"Tata,ngongaekoki;pesáMwanana
yonkembo,mpoMwananayompeakumisayo.
2Lokolaopesiyenguyalikoloyamosuninyonso,ete
apesabomoiyasekonabatobansolokolaopesiye.
3Mpeoyoezalibomoiyaseko,etebakokakoyebayo
Nzambesemokoyasolo,mpeYesuKlisto,oyootindaki.
4Nakumisiyonamabele:Nasilisimosalaoyoopesaki
ngainasala.
5Mpesikawa,OTata,kumisangaielongonayomeina
nkemboeyenazalakinayoelongonayoyambomokili
ezalaki.
6Namonisinkombonayoepaiyabatooyoopesakingai
libandayamokili:bazalakiyayo,mpeopesakibangongai;
mpebabatelililobalyayo.
7Sikawabayebietebilokobinsoopesingaibiutinayo.
8Mponapesibangomalobamayeopesakingai;mpe
bayambibango,mpebayebisoloetenabimakiutanayo,
mpebandimieteotindakingai.
9Nabondelimpoyabango:Nabondelimpoyamokilite,
kasimpoyabaoyoopesingai;mpobazaliyayo.
10Mpeminsoyangaiezaliyayo,mpeyayoezaliyangai;
mpenakumisamikatinabango.
11Mpesikawanazalilisusuteomokili,kasibayebazalio
mokili,mpenayeiepainayo.TataMosantu,bombana
nkombonayomokobaoyoopesingai,mpobázalabomoko,
lokolabiso.
+12Ntangonazalakielongonabangonamokili,
nabombakibangonankombonayo:+oyoopesakingai
nabombaki,+mpemokotenabangoabungi,kasimwana
yalibebi;mpoetemakomiyangoekokisama.
13Mpesikawanayeiepaiyayo;mpemakambomaye
nalobiomokili,etebakokakozalanabosepelibwangai
bokokisamaobangomei.
14Napesibangolilobalyayo;mpemokilieyinakibango,
zambibazaliyamokilite,kutulokolangainazaliyamokili
te.
15Nabondeliteeteolongolabangonamokili,kasiete
obatelabangonamabe.
16Bazalibatoyamokilite,ndengengainazalimotoya
mokilite.
17Santisabangonanzelayabosolonayo:lilobanayo
ezalisolo.
18Lokolaotindakingaiomokili,ngaimpenatindibango
namokili.
19Mpemponabangonamibulisami,etebangompe
bakokakosantisamananzelayabosolo.
20Nabondelakampetemponabaoyokaka,kasimpona
baoyobakondimelangainanzelayalilobanabango;
21Etebangobansobakokakozalabomoko;lokolayo,
Tata,ozalikatinangai,mpengainakatinayo,mpobango
mpebazalamokokatinabiso.
22Mpenkemboeyeopesakingainapesibango;mpo
bázalakakamoko,ndengebisotozalikakamoko.
23Ngaikatinabango,mpeyonakatinangai,etebakoka
kokokakokokanakatiyabomoko;mpeetemokiliekoka
koyebaeteotindakingai,mpeolingakibango,lokola
olingakingai.
24Tata,nalingietebangope,baoyoopesingai,bazala
elongonangaiesikanazali;etebakokakotalankembona
ngai,oyoopesingai:mpoolingakingailibosoyabobandi
yamokili.
25OTatamoyengebene,mokilieyebiyote,kasingai
nayebiyo,mpebayebayebieteyondeotindakingai.
26Mpenayebisibangonkombonayo,mpenakosakola
yango:etebolingooyoolingakingaiezalanakatinabango,
mpengainakatinabango.
MOKAPOYA18
1TangoYesualobakimalobawana,abimakielongona
bayekolinayenaebaleKedrone,esikaelangamoko
ezalaki,oyoakotakinayango,nábayekolinaye.
2MpeYudasi,oyoatekaye,ayebakiesikayango,mpo
Yesuazalakikokendekunaelongonabayekolinaye.
+3BongoYudasiazwakietulukuyabatompebakonziya
banganga-nzambeminenempeyaBafalisai,ayeikunana
miindampemiindampebibundeli.
4BongoYesuayebakimakambomansomakoyelaye,
abimipealobinabango:"Bolukinani?"
5Bazongiseliye:"YesumotoyaNazarete."Yesualobaki
nabangoete:“Ngainazaliye.”MpeYudasimpe,oyo
atɛkakiye,atɛlɛmakielongonabango.
6Ntangokakaalobakinabangoete:“Ngainazaliye,
bazongakinsimampebakweakinamabele.”
7Bongoatunakibangolisusu:"Bozalikolukanani?"
Balobakiete:“YesumotoyaNazarete.”
8Yezuayanolaki:"Nayebisibino'tenazaliye.
+9Mpolilobaoyoalobaki:“Nabungisiatamokotempo
nabatooyoopesakingai.”
+10Nansima,SimonaPetelo,oyoazalakinamopanga,
abimisakimopanga,mpeabɛtakimosaleliyanganga-
nzambemonenempeakatakilitoinayeyamobali.
NkomboyamosaleliyangoezalakiMalke.
11BongoYesualobinaPeteloete:"Tiamopanganayona
katiyalibenga:kopooyoTataapesingai,nakomelayango
te?"
12Bongobasodayabasodanákapitɛnimpebakonziya
BayudabakangakiYesumpebakangiye.
13MpeakambakiyemosikaepaiyaAnasiliboso;mpo
azalakibokiloyaKayafa,oyoazalakinganga-nzambe
monenekakanambulawana.
14Kaifaazalakiye,oyoapesakiBayudatoli,eteebongaki
etemotomokoakufamponabato.
80

YOANE
15SimoPeteloalandakiYezu,pemoyekolimosusu,
ayebanakinanganga-nzambemonene.
16KasiPeteloatɛlɛmakinaportenalibándá.Bongo
moyekolimosusuoyoayebanakinanganga-nzambe
moneneabimakimpealobakinamobateliyaekukempe
akɔtisakiPetelo.
"Alobi:Nazalite.
18Mpebasalimpebakonzibatelemakikuna,baye
bapelisakimotonamakala;mpomaliliezalaki,mpe
bamipesakimolunge,mpePeteloatɛlɛmakielongona
bangompeamipelisaki.
19Nganga-nzambemoneneatunakiYesubayekolinaye
mpemateyanaye.
20Yesuayanolakiye:"Nalobakipolelenamokili;
Nazalakikoteyantangonyonsonasinagoga,mpena
tempelo,epaiBayudabazalakintangonyonsokokende;
mpenakobombananalobielokomokote.
21Mponaniniozalikotunangai?botunabangobaye
bayokakingai,nininalobiepaiyabango:tala,bayebinini
nalobaki.
22Mpeesilikolobaboye,mokoyabasodaoyobatɛlɛmaki
pembeniabɛtakiYesunalobɔkɔnaye:“Ozalikoyanolana
nganga-nzambemoneneboye?”
23Yezuazongiseliye:"Sokinalobimabe,pesalitatoliya
mabe.
24NzokandeAnasiatindakiyenabokangamiepaiya
Kaifa,nganga-nzambemonene.
25SimoPeteloatɛlɛmakimpeamipesakimolunge.Bongo
balobinayeete:“Ozalimpemokoyabayekolinayete?”
Awanganakiyango,mpealobakiete:“Nazalite.”
+26Mokonabasaleliyanganga-nzambemonene,+ndeko
nayeoyoPeteloakatakilitoinaye,alobiete:“Namonaki
yonaelangaelongonayete?”
27Nansima,Peteloawanganakilisusu,mpenambala
mokonsosoebɛtaki.
28BongobamemakiYesulongwanaKayafakinona
ndakoyabosambisi.mpebangomeibakendekiteokatiya
ndakoyabosambisi,nokitebazalambindo;kasimpobálya
Elekeli.
29BongoPilateabimakiepainabangopealobi:"Efundeli
ninibozalikofundamotooyo?
30Bazongiselakiye:"Sokiazalakimotoyamabete,mbɛlɛ
topesakiyeyeepainayote."
31BongoPilatealobinabango:"Bókamatayepe
bosambisayenakolandamibekonabino."Bayudabalobi
nayeete:“Ezalinandingisateetetóbomamotomoko.
32MpolilobayaYesuekokisama,oyoalobaki,mpona
kolakisaliwaniniakokufa.
33BongoPilateakotilisusunandakoyabosambisi,abengi
Yesupealobinaye:"OzaliMokonziyaBayuda?"
34Yezuazongiseliye:"Ozalikolobalikambooyompona
yomoko,tobatomosusundebayebisakiyoyangompona
ngai?"
35Pilatoayanolakiete:“NazaliMoyuda?”Ekolonayo
mokompebanganga-nzambebakonzibapesiyoepaina
ngai:osalinini?
36Yezuayanolaki:"Bokonzinangaiezaliyamokilioyo
te.
37Pilatealobinaye:"Bongoozalimokonzi?"Yesu
ayanolakiete:“Olobietenazalimokonzi.”Mponayango
nabotamaki,mpemponayangonayakinamokili,mpona
kotatolamponabosolo.Motonyonsooyoazalinabosolo
ayokakamongongonangai.
38Pilatoalobinaye:Soloezalinini?Mpeesilikoloba
boye,abimakilisusuepaiyaBayuda,mpealobakina
bangoete:“Namoniatambebamokoteepainaye.”
+39Kasibozalinamomesenoyakobikelabinomokona
Elekeli.
40Bongobangonyonsobabelelakilisusu:"Motooyote,
kasiBarabasi."NzokandeBarabasiazalakimoyibi.
MOKAPOYA19
1BongoPilatoakangakiYesumpeabɛtakiyefimbo.
+2Mpebasodabalatisakimotoleyanzubɛ,mpebalatisaki
yangonamotónaye,mpebalatisakiyeelambayamotane-
bulé.
3Mpealobakiete:“Mbote,MokonziyaBayuda!”mpe
babɛtakiyenamabɔkɔnabango.
4BongoPilatoabimakilisusu,pealobinabango:"Tala,
nazalikobimisayeepainabino,pobóyebaetenazali
komonambebamokoteepainaye."
5BongoYesuabimaki,alatimotoleyanzube,mpeelamba
yamotane-bulé.MpePilatoalobakinabangoete:“Talá
motoyango!
+6Ntangobanganga-nzambebakonzimpebakonziya
basodabamonakiye,babelelakiete:“Bóbakayena
ekulusu,bóbakayenaekulusu.”Pilatoalobakinabango
ete:“Bókamatayempebóbakayenaekulusu.
+7Bayudabazongiseliyeete:“Tozalinamobeko,+mpe
nanzelayamobekonabiso,asengelikokufa,mpo
amikómisakiMwanayaNzambe.”
8TangoPilateayokakililobawana,abangakimingi;
9Bongoakotilisusunandakoyabosambisi,pealobina
Yezu:"Outiwapi?"KasiYesuapesakiyeeyanote.
10BongoPilatealobinaye:"Ozalikolobanangaite?"
oyebiteetenazalinanguyayakobakayonaekulusu,mpe
nazalinanguyayakobimisayo?
11Yezuayanolaki:"Okokakikozalananguyaatamokete
mponakobundisangai,sokobapesakiyoyangoutalikolo.
12Bandawana,Pilatealukakikotikaye,kasiBayuda
bagangaki:"Sokiotikimotooyoakende,ozalimoningaya
Kaisalate.
13BongoPilateayokakimalobawana,abimisakiYesu,pe
afandakinakitiyabosambisinaesikaoyobabengaka
Pavement,kasinaLiebele,Gabbata.
14MpeezalakintangoyakobongisaElekeli,mpepenena
ngongayamotoba:mpealobakinaBayudaete:“Talá
Mokonzinabino!”
15Nzokandebagangakiete:“Longolaye,longwanaye,
babakayenaekulusu.”Pilatoalobakinabangoete:
“NabakaMokonzinabinonaekulusu?”Banganga-nzambe
bakonzibayanolakiete:“Tozalinamokonzimosusu
longolakakaKaisala.”
16Bongoapesakiyeepainabangompobábakayena
ekulusu.MpebakangakiYesu,mpebamemakiyemosika.
17Mpeamemiekulusunayeabimakinaesikaoyo
babengiesikayamokuwayamotó,oyobabengakana
LiebeleGolgota.
+18Babakayenaekulusu,mpemibalemosusuelongona
ye,mokonangámbonyonsomibale,mpeYesunakatikati.
81

YOANE
19MpePilateakomakinkombo,mpeatyakiyangona
ekulusu.Mpemokandayangoezalakiete:YESUya
NazareteMokonziyaBayuda.
20Nansima,Bayudamingibatángakinkombooyo:mpo
esikaoyoYesubabakamakinaekulusuezalakipenena
engumba.
+21Bongobanganga-nzambebakonziyaBayudabalobaki
naPilateete:“Kokomate:‘MokonziyaBayuda;kasi
alobakiete:“NgainazaliMokonziyaBayuda.”
22Pilatoayanolakiete:“Makambooyonakomi,nakomi.”
+23BongobasodababakakiYesunaekulusu,bakamataki
bilambanayempebakabolakibiteniminei,mponasoda
mokomokoetenimoko;mpelisusukazakanaye:sikawa
kazakaezalakinansingate,ekangamakiutalikolona
mobimba.
24Bongobalobakinakatinabango:"Tikatopasolayango
te,kasitobwakambɛsɛmponayango,oyoekozalayanani.
Yangowanabasodabasalakimakambowana.
25Nzokande,mamanaye,mpendekomwasiyamamana
ye,MariamwasiyaKleofampeMariaMagadalena,
batɛlɛmakipembeniyaekulusuyaYesu.
26TangoYesuamonimamanayepemoyekolioyoye
alingakimingi,alobinamamanaye:"Mwasi,talámwana
nayo!
27Bongoalobinamoyekoli:"Talamamanayo!Mpeuta
ngongawanamoyekoliwanaamemakiyenandakonaye
moko.
"​
+29Nzokandebatyakimbɛkimokooyoetondinavinaigre,
mpebatondisakieponkɛmokonavinaigre,mpebatyaki
yangolikolóyahisopempebatyakiyangonamonɔkɔna
ye.
30TangoYesuazwivinaigre,alobi:"Esili.
31YangowanaBayuda,zambiezalakibobongisi,ete
bibembebitikalanaekulusutenamokoloyasabata,(mpo
mokolowanayasabataezalakimokoloyalikolo,)
babondelakiPilatoetemakolomabangomabukana,mpe
etebakokakozalabalongolakiyango.
+32Bongobasodabayakimpebabukakimakoloyamoto
yalibosompeyamosusuoyobabakamakinaekulusu
elongonaye.
33KasintangobakómakiepaiyaYesu,mpebamonakiete
asilakikokufa,babukakimakolonayete.
+34Kasimokoyabasodanalikɔngaatɔbɔlakimopanzina
ye,mpembalamokomakilampemaiebimakikuna.
35Mpeyeoyoamonakiyangoapesakilitatoli,mpelitatoli
nayeezaliyasolo.
36Pambatémakambooyoesalemaki,pomakomi
ekokisama:"Mokuwanayeekobukanate."
37Likomimosusuelobiete:“Bakotalamotooyo
batɔbɔlakiye.”
38Nsimanayango,YozefeyaArimata,azalakimoyekoli
yaYesu,kasinakobombanamponakobangaBayuda,
abondelakiPilateetealongolanzotoyaYesu.Ayakibongo,
mpeazwakinzotoyaYesu.
39MpeNikodemeayakimpe,oyonaebandeliayakiepai
yaYesunabutu,mpeamemakimasanganiyamirenáaloe,
kilosokinkamamoko.
+40BongobakamatakiebembeyaYesu,mpebazongelaki
yangonabilambayalininabilokoyansolokitoko,ndenge
Bayudabakundakayango.
41Sikawaoesikawapibabakamakinaekulusuezalakina
elanga;mpenaelangalilitayasika,oyomotoalalinainote.
42BalalisiYesukunaponamokoloyabolengeliya
Bayuda;mpolilitaezalakipene.
MOKAPOYA20
1Namokoloyayamboyaposo,MariaMagadalenaayeina
ntongo,ntangomoliliezalakinaino,nalilita,mpeamoni
libangalilongolaminalilita.
2Bongoakimimbangu,peayeiepaiyaSimonaPetelope
epaiyamoyekolimosusu,oyoYesualingakimingi,pe
alobinabango:"BalongoliNkolonalilita,petoyebite
esikabalalisiye."
3BongoPeteloabimaki,námoyekolimosusuwana,mpe
bayakinalilita.
4Bongobangomibalebakimakimbanguelongo,mpe
moyekolimosusuakimakiPetelompeayakilibosonalilita.
5Mpeagumbamaki,mpeatalakinakati,amonakibilamba
yalinielali;nzokandeakendakiyenakatite.
6BongoSimonaPeteloalandiye,peakotinalilita,pe
amonibilambayalinielali.
+7Mpembelioyoezalakizingazingayamotónaye,
elalakielongonabilambayalinite,kasiezingamakiesika
mokonaesikamokoyangomoko.
+8Bongomoyekolimosusuoyoayakilibosonalilita
akɔtakimpeamonakimpeandimaki.
9Pambaté,bayebakinainoMakomite,eteasengeli
kosekwautanabakufi.
10Bongobayekolibazongakilisusunandakonabango.
11KasiMaliaatɛlɛmakilibandanalilita,mpentango
azalakikolela,agumbamakimpeatalakinakatiyalilita.
12Mpeamonibaanzelumibalebalatimpɛmbɛbafandi,
mokonamotó,mpemosusunamakolo,epainzotoyaYesu
elalaki.
13Balobinaye:"Mwasi,mponaniniozalikolela?"Alobi
nabangoete:“MpobalongoliNkolonangai,mpenayebi
teesikabalalisiye.”
14Mpeesilikolobaboye,amizongakinsima,mpeamonaki
Yesuatɛlɛmi,mpeayebakiteeteezaliYesu.
15Yezuazongiseliye:"Mwasi,ozalikolelamponanini?
ozalikolukanani?Ye,akanisakieteazalimobatelielanga,
alobinayeete:“Nkolo,sokiomemiyeawa,yebisangai
esikaolalisiye,mpenakomemaye.”
16YéShWàalobinayé:«Maria».Mwasiabalukakimpe
alobakinayeete:“Raboni;elingikoloba,Molakisi.
17YéShWàalobinayé:«Simbángaité;mponamati
nainoteepaiyaTatawangai:kasikendeepaiyabandeko
bangai,mpelobaepaiyabango,namatiepaiyaTatawa
ngai,mpeTatawabino;mpeepaiyaNzambenangai,mpe
Nzambenabino.
18MariaMagadalenaayakipeayebisakibayekoliete
amoniNkolo,pealobimakambomayeepaiyaye.
19Bongokakamokolowananampokwa,lokolamokolo
yalibosoyaposo,ntangobaporteekangamakiepai
bayekolibayanganakimponakobangaBayuda,Yesuayaki
mpeatɛlɛmakinakatikatimpealobakinabangoete:
“Kimyaezalanabino.”
20Mpeesilikolobaboye,alakisakibangomabokonaye
mpemopanzinaye.Bongobayekolibasepelaki,ntango
bamonakiNkolo.
82

YOANE
21BongoYesualobakinabangolisusu:"Kimyaezalana
bino.
22Mpeesilikolobaboye,apeminabangompealobakina
bangoete:“BóyambaMolimoMosantu.
23Oyonyonsobokolimbisamasumunaye,masumunaye
masilikolimbisamaepaiyabango;mpeoyomasumuma
yenyonsobokobatela,makobatelama.
24KasiToma,mokoyabatozominamibale,oyo
abengamakiDidime,azalakielongonabangotentango
Yesuayaki.
25Bayekolimosusubalobinaye:"TomoniNkolo."Kasi
yealobakinabangoete:“Sokinamonitenamabokonaye
etandoyansuki,mpenatyakimosapinangainanseya
nsuki,mpenakɔtisilobɔkɔnangainamopanzinaye,
nakondimate.”
,bayekolinayebazalakilisusunakati,mpeTomaelongo
nabango.
27BongoalobinaToma:"Sembolamosapinayoawa,pe
talamabokonangai;mpesembolalobokolayoawa,mpe
tyáyangonamopanzinangai:mpezangakondimate,kasi
kondima.
28MpeTomaayanolakimpealobakinaye:“Nkolona
ngaimpeNzambenangai.”
29Yezualobinaye:"Toma,poomoningai,ondimi.
30YéShWàasalibilembomosusumingilibosoya
bayekolinayé,oyoekomaminamokandaoyoté.
31Kasioyoekomami,etebokokakondimaeteYezuazali
Klisto,MwanawaNzambe;mpeetebondimibokoka
kozalanabomoinanzelayankomboyaye.
MOKAPOYA21
1Nsimayamakambowana,Yesuamimonisakilisusuepai
yabayekolinambuyaTiberia;mpenaboyeamilakisaki.
+2SimoPetelo+náTomaoyobabengiDidime+ná
Natanaele+motoyaKananaGalile,+nábanayaZebede
+nábayekolinayemibalemosusubazalakielongo.
3SimoPeteloalobinabango:"Nazalikokendekoboma
mbisi."Balobinayeete:“Bisompetozalikokendeelongo
nayo.”Bakendeki,mpebakotakinamasuwambalamoko;
mpenabutuwanabakangakielokote.
4Kasintangontɔngɔekómaki,Yesuatɛlɛmakinalibongo,
kasibayekolibayebakiteeteezaliYesu.
5BongoYesualobinabango:"Bana,bozalinabilei?
Bazongiselakiyeete:“Te.”
+6Mpealobakinabangoete:“Bóbwakamonyamana
ngámboyamobaliyamasuwa,mpebokomona.”
Babwakakiyangowana,mpesikawabakokakitekobenda
yangompoyaebeleyambisi.
7YangowanamoyekolioyoYesualingakimingialobina
Peteloete:“EzaliNkolo.”SimoPeteloayokakieteezali
Nkolo,akangakikazakanayeyamobomi-mbisi,mpo
azalakibolumbu,mpeamibwakakinambu.
8Mpebayekolimosusubayakinamasuwamoke;(mpo
bazalakimosikatenamabele,kasilokolamapekonkama
mibale,)bazalakikobendamonyamanambisi.
+9Ntangokakabakómakinamabele,bamonakimɔtɔya
makalakuna,mpembisietandamilikolónayango,mpe
mampa.
10Yezualobinabango:"Bómemambisioyobokangi
sikoyo."
11SimoPeteloamataki,mpeabendakimonyamana
mabeleetondinambisiyaminene,nkamamokonantuku
mitanonamisato.
12Yezualobinabango:"Bóyakolia."Mpemokotekati
nabayekoliazwakimpikoyakotunayeete:“Ozalinani?”
koyebaeteezalakiNkolo.
13BongoYesuayei,peazuilimpapeapesibangopembisi
ndengemoko.
14SikoyoezalimbalayamisatooyoYesuamimonisaki
epaiyabayekolinaye,nsimayakosekwautanabakufi.
15Bongontangobasilisakikolya,YesualobinaSimona
Peteloete:“Simo,mwanayaYona,olingingaikolekabato
oyo?”Alobakinaye:“Iyo,Nkolo;oyebietenalingiyo.Ye
alobakinayeete:“Bóleisabananangaiyampate.”
16Alobilisusunayembalayamibale:"Simo,mwanaya
Yona,olingingai?"Alobakinaye:“Iyo,Nkolo;oyebiete
nalingiyo.Yealobakinayeete:“Bóleisabampatena
ngai.”
17Alobinayembalayamisato:"Simon,mwanayaYona,
olingingai?"Peteloayokakimawampoalobakinaye
mbalayamisatoete:“Olingingai?”Mpealobakinaye:
“Nkolo,oyebimakambomanso;oyebietenalingiyo.Yesu
alobinaye:“Bóleisabampatenangai.”
18Yasolo,solo,nazalikolobanayo:Ntangoozalaki
elenge,omikangakimokabampeotambolakiepaiolingaki
olingakite.
19Alobakibongo,mponakomonisaliwaniniasengeli
kokumisaNzambe.Mpeesilikolobaboye,alobinayeete:
“Landangai.”
20BongoPetelo,abalukaki,amonimoyekolioyoYesu
alingakiazalikolandaye.oyompeatyakimotemanantolo
nayenantangoyakolya,mpealobakiete:“Nkolo,moto
oyoakotɛkayoazalinani?”
21PeteloamoniyealobinaYezu:"Nkolo,pemotooyo
akosalanini?"
22YéShWàalobinayé:«Sokinalingiatikalatiinakoya,
yangoezalininiponayo?landangai.
23Bongolilobaoyoepalanganakinakatiyabandeko,ete
moyekoliwanaakufate.kasi:“Sokinalingieteaumelaka
kinonakoya,yangoezalininimponayo?”
24Oyoazalimoyekolioyoazalikotatolamakambooyo,pe
akomimakambooyo.
25MpeezalilisusumakambomingimasusumayeYesu
asalaki,maye,sokomakomamamokonamoko,nakanisi
etekutumokiliyangomokoekokakitekozalanamikanda
miyemisengelakikokomama.Amen.
83

MisalayaBantoma
MOKAPOYA1
1EeTeophile,nasalimokandayalibosomponamakambo
nyonsooyoYesuabandakikosalampekoteya.
+2Kinomokolooyoyeamemamaki,nsimanayango,na
nzelayaMolimoMosantu,apesakimitindoepaiya
bantomaoyoyeaponaki.
3Amimonisakilisusunabomoinsimayampasinayena
bilembetelimingioyoezangilibunga,amonanakinabango
mikolontukuminei,mpealobelakimakambomatali
BokonziyaNzambe.
4Mpe,kosanganaelongoelongonabango,atindakibango
etebatikaYelusalemete,kasibazelaelakayaTata,eye,
elobiye,boyokiepaiyangai.
5MpoYoaneabatisakimpenzanamai;kasibokobatisama
naMolimoMosantumikolomingiteutasikawa.
6Tangobayanganaki,batunakiye:"Nkolo,okozongisa
lisusubokonzinaYisraelenatangooyo?"
7Mpealobakinabangoete:“Ezalimponabinotekoyeba
bantangotobileko,oyoTataatienanguyanayemoko.”
+8Kasibokozwanguya,nsimawanaMolimoMosantu
akoyalikolónabino,mpebokozalabatatoliepainangaina
YelusalemempenaYudeamobimbampenaSamaliampe
tiinansukayamabele.
9Mpeesilakikolobamakambomaye,ntangobazalaki
kotala,akamatamaki;mpelipatamokoeyambakiye
mosikanamisonabango.
10Mpentangobazalakikotalamakasiepaiyalolantango
azalakikomata,talá,batomibalebatɛlɛmakipembenina
bangobalatibilambayampɛmbɛ;
11Bangobalobakilisusu:"BinobatoyaGalile,mpona
ninibotelemikotalalikolo?Yesuoyokaka,oyoamati
longwanabinonalola,akoyandengemokondenge
bomoniyekokendenalola.
+12BongobazongakinaYerusalemelongwanangomba
oyobabengiOlive,oyoeutinaYerusalemenamobembo
yamokoloyasabata.
+13Mpentangobakɔtaki,bakɔtakinashambremokoya
likoló,epaiPetelo,Yakobo,Yoane,André,Filipe,Toma,
Bartolome,Matai,YakobomwanayaAlfee,SimoZelote,
mpeYudasindekoyaYakobobafandaki.
14Bangonyonsobazalakinamotemamokonalibondeli
mpenalibondeli,elongonabasi,mpeMariamamaya
Yesumpeelongonabandekonaye.
15MpenamikolowanaPeteloatɛlɛmakionteiya
bayekoli,mpealobaki:(Motangoyabankomboesikamoko
ezalakisokonkamamokonantukumibale).
16Bandekompebandeko,makomimayemasengeli
kokokisama,mayeMolimoMosantunamonokomwa
DavidialobelakilibosonantinayaYudasi,oyoazalaki
motambwisimpoyabayebakangakiYesu.
17Mpoatangamakielongonabiso,mpeazwakindambo
yamosalaoyo.
18Sikawamotooyoasombakielanganambanoyamabe;
mpeakweyakinamotó,apasukakinakatikati,mpemisɔpɔ
nayenyonsoebimaki.
19MpeeyebanakiepaiyabafandibansooYelusaleme;na
boyeeteelangawanaebengaminamonokonabango,
Aceldama,elingikoloba,Elangayamakila.
20PambatéekomaminaBukuyaNzembo:"Tikáeteesika
nayeyakofandaezalampamba,mpemotomokoteafanda
kuna.
21Yangowana,katinabatooyobazalakikosangana
elongonabisontangonyonsooyoNkoloYesuazalaki
kokɔtampekobimanakatinabiso.
22KobandanalibatisiyaYoane,kinomokolowanaoyo
alongolamakiutanabiso,esengelimotoazalamotatoli
elongonabisoyalisekwanaye.
+23Mpebaponakibatomibale:Yozefenankombo
Barsabase,oyonkombonayeezalakiYusto,mpeMatia.
24Mpebabondelakimpebalobi:"Yo,Nkolo,oyooyebi
mitemayabatonyonso,yebisasokioponikatinabango
mibale;
+25Mpoazwaeteniyamosalampeyantoma,oyoYuda
akweyakinayangomponakobukamobeko,mpoakende
naesikanaye.
26Mpebapesakimbebayabango;mpembanoekweyi
likololyaMatia;mpeatangamakielongonabantomazomi
namoko.
MOKAPOYA2
1MpentangomokolomwaPantekoteekomakimpenza,
bangobansobazalakinabomokomokooesikamoko.
+2Mpenambalakakalokitomokoeutakinalikolólokola
yamopɛpɛmakasi,mpeetondisakindakomobimbaepai
bafandaki.
3Mpeemonanakiepaiyabangominokoekabwanilokola
lokolamoto,mpeefandakilikoloyamokonamokona
bango.
4MpebangobansobatondakinaMolimoMosantu,mpe
babandakikolobanaminokomosusu,lokolaMolimo
apesakibangokoloba.
5MpebazalakikofandanaYelusalemeBayuda,batoya
losambo,bawutakinabikolobinsonanseyalola.
6Nzokandentangoyangoeyokanakinambokamopaya,
ebeleyabatobayanganaki,mpebayokakinsɔni,mpoete
motonamotoayokakibangokolobanamonokonaye.
7Bangonyonsobakamwakimpebakamwaki,bazalaki
kolobana:“Talá,batonyonsooyobalobakabazalibatoya
Galilaité?”
8Mpendengeninitoyokakamotonamotonamonokona
bisomei,wapitobotamaki?
+9Baparti+náBamede+náBa-Elame+nábatooyo
bafandakanaMezopotamia+mpenaYudea+mpena
Kapadokia,+naPonto+mpenaAzia.
+10Frigia+náPamfilia,+naEzipito,+mpenabisika
oyoezalipembenipembeniyaLibie,+mpenabapayaya
Loma,Bayudampebaprozelite.
11BaCrètesnabaArabes,toyokakabangobazalikoloba
naminokonabisomisalayakokamwayaNzambe.
12Mpebangonyonsobakamwaki,mpebazalakina
ntembe,bazalakikolobana:“Elingikolobanini?”
13Basusubazalakikotyolabalobakiete:“Batooyo
batondinavinyoyasika.”
+14KasiPetelo,atɛlɛmakielongonabatozominamoko,
atombolakimongongonayempealobakinabangoete:
“BinobatoyaYudeampebinonyonsooyobofandina
Yerusaleme,bóyebayangompebóyokamalobanangai.
15Mpobatobayebalangwete,lokolabokanisi,mpoezali
kakangongayamisatoyamokolo.
16KasioyoezalioyoelobamakinaprofetaYoele;
84

MisalayaBantoma
17Mpeekosalemaomikolomyansuka,elobiNzambe,
nakosopaMolimomwangailikololyabatobanso:mpe
banababinobabalimpebanabasibabinobakosakola,
mpebilengebabinobakomonabimonaneli,mpemibange
babinobakolotandoto;
18Mpelikololyabasalibangaimpenabasibangai
nakosopanamikolowanayaMolimomwangai;mpe
bakosakola:
+19Mpenakomonisamakamwisinalikoló,+mpe
bilembonamabelenanse;makila,mpemɔtɔ,mpemopɛpɛ
yamilinga:
20Moiekobongwanamolili,mpesanzaekobongwana
makila,yambomokolomonenempeyalokumuyaNkolo
eya.
21Mpeekosalema,eteonsooyoakobelelankomboya
Nkoloakobikisama.
22BinomibaliyaYisalaele,boyokamalobamaye;Yesu
motoyaNazarete,motooyoNzambeandimakinakatina
binonamakamwisimpemakamwisimpebilembo,oyo
Nzambeasalakinanzelanayekatinabino,lokolabino
mokoboyebi.
23Ye,lokolabobikisaminatoliyamokanompeboyebiya
libosoyaNzambe,bokangaki,mpenamabokomabe
bobakamakinaekulusumpebobomi.
24Nzambeasekwisiye,asilikofungolabampasiyaliwa.
25PambatéDavidiazalikolobanantinanaye:“Nazalaki
komonaNkololibosontangonyonsolibosoyaelongina
ngai,mpoazalinalobɔkɔnangaiyamobali,+mpo
naninganate.
26Yangowanamotemamwangaimosepelaki,mpe
monokomwangaimosepelaki;lisusunzotonangai
ekopemanaelikia.
27Zambiokotikamolimomwangaiolifelote,mpe
okotikateMosantuwayoamonabobebisi.
28Oyebisingaibanzelayabomoi;okotondangaina
esengonaelonginayo.
29Bandekobandeko,tikanalobanabinonabonsomina
ntinayatataDavidi,eteakufimpeakundami,mpelilitana
yeezalielongonabisokinolelo.
30Yangowanalokolaazalakiprofeta,mpeayebakiete
Nzambealapakindaiepaiyaye,etenambumayaloketo
naye,engebenenamosuni,akosekwisaKlistompona
kofandanakitinayeyabokonzi;
31YeamonokieyelibosoalobelakilisekwalyaKlisto,ete
molimomwayemotikamakiteolifelo,mpenzotonaye
emonokikobebate.
32YezuoyoNzambeasekwisi,oyobisobansotozali
batatolinaye.
33Yangowana,lokolaatombwaminalobokolamobalila
Nzambe,mpeazwakielakayaMolimoMosantuepaiya
Tata,asopieye,oyobozalikomonasikawampeboyoki.
+34MpoDavidiamatakinalikolóte:+kasiyemoko
alobiete:‘YehovaalobinaNkolonangai:‘Fandana
lobɔkɔnangaiyamobali.
+35Kinonakokómisabangunanayoetɛlɛmɛloyamakolo
nayo.
+36Yangowana,tikáetendakomobimbayaYisraele
eyebampenzaeteNzambeakómisiyemokoYesu,oyo
bobakakinaekulusu,+NkolompeKlisto.
37Nzokande,ntangobayokakiyango,batɔbɔlamina
mitemanabango,mpebalobinaPetelonábantoma
mosusuete:“Bandeko,tokosalanini?”
38BongoPeteloalobinabango:"Bóyambola,pe
abatisamamokonamokokatinabinonakomboyaYesu
Klistoponabolimbisiyamasumu,pebokozwalikaboya
MolimoMosantu."
39Mpoelakaezalimponabino,mpebananabino,mpe
batobansobazalimosika,kutumingilokolaNkolo
Nzambenabisoakobenga.
40Mpenamalobamingimosusuatatolakimpealendisaki,
kolobaka,Bomibikisanankolaeyeyamabe.
41Bongobaoyobayambakililobanayenaesengo,
bazwakibatisimo.
42Mpebakobakimakasinamateyampebosanganiya
bantoma,mpenakobukakamampa,mpenamabondeli.
+43Mpebobangieyakinamolimonyonso,mpe
makamwisimingimpebilembomingiesalemakina
bantoma.
44Mpebangobansobandimakibazalakielongo,mpe
bazalakinamakambomansoelongo;
+45Mpebatɛkakibilokonabangompebilokonabango,
mpebakabolakiyangoepaiyabatonyonso,ndengemoto
namotoazalakinamposa.
46Mpebango,bazalakikokobamokolonamokolona
motemamokonatempelo,mpekobukakalimpanandako
nandako,bazalakikolyabileinabangonaesengompena
motemasembo;
+47KosanzolaNzambe,+mpekozalanabobotoepaiya
batonyonso.MpeNkoloabakisakinaekleziamokolona
mokolobayebasengelikobikisama.
MOKAPOYA3
1NzokandePetelonáYoanebamatakielongonatempelo
nangongayalibondeli,ezalakingongayalibwa.
+2Mpebamemakimobalimokomotɛngumiutanalibumu
yamamanaye,oyobazalakikolalamokolonamokolona
ekukeyatempelooyobabengakaKitoko,mponakosenga
makaboyamotemamalamuepaiyabaoyobazalakikokɔta
natempelo;
3YeamonakiPetelonáYoanepenenakokɔtanatempelo,
asɛngakilibonza.
4Petelo,akangakimisonayeelongonaYoane,alobi:
"Talabiso."
5Mpeatyakilikebiepaiyabango,kozelakakozwaeloko
mokoyabango.
6BongoPeteloalobaki:"Nazalinapalatanáwolote;kasi
oyonazalinayangonapesiyo:NankomboyaYesuKlisto
yaNazaretetelemampetambola.
+7Mpeasimbakiyenalobɔkɔyamobali,mpeatombolaki
ye,mpembalamokomakolonayempemikuwaya
makolonayeezwakimakasi.
8Mpeapumbwakiatelemaki,mpeatambolaki,mpeakoti
elongonabangonatempelo,kotambolaka,mpekopumbwa,
mpekosanzolakaNzambe.
9Mpebatonyonsobamonakiyeazalikotambolampe
kosanzolaNzambe.
10MpebayebakieteezalakiYeoyoafandakimpona
kopesamakaboyamotemamawanaekukeKitokoya
tempelo:mpebatondakinakokamwampenakokamwana
likambooyoekómelakiye.
11Mpelokolamotɛngumioyoabikisamakiakangaki
PetelonáYoane,batonyonsobakimakimbanguepaina
85

MisalayaBantoma
bangonaverandaoyobabengiyaSalomo,nakokamwa
mingi.
12Peteloamoniyango,azongiselibatoete:“Binomibali
yaYisraele,mponaninibozalikokamwanalikambooyo?
tomponaninibotalibisonamolendeboye,lokolasokona
nguyatobosantubwabisomeitosalakimotooyoatambola?
13NzambeyaAbalayama,yaYisaka,peyaYakobo,
Nzambeyabatatanabiso,akumisiMwananayeYesu;
oyobopesakiye,mpebowanganakiyelibosoyaPilato,
ntangoazwakimokanoyakotikayeakende.
14KasibowanganakiMosantumpeMosembo,mpe
bolingakimobomimokoapesamelabino;
15MpeabomakiMokonziwabomoi,oyoNzambe
asekwisiutanabakufi;oyotozalibatatolinayango.
16Mpenkomboyayenanzelayabondiminankomboya
yeesalimotooyobokasi,oyobomonimpeboyebi:iyo,
bondimiboyebozalinanzelanayebopesiyebolamuboye
bobongiomisobwabinobanso.
17Mpesikawa,bandeko,nayebietenanzelayabozangi
boyebibosalakiyango,lokolabasalakilisusubakonziba
bino.
18KasimakambomayeNzambealakisakilibosona
monokoyabaprofetabayebanso,eteKlisto
akonyokwama,akokisakiboye.
19Boyambolibongo,mpebobongwana,etemasumuma
binomakokakolongolama,ntangontangoyabopemi
ekoyautaomisoyaNkolo;
20MpeakotindaYesuKlisto,oyoasakolamakilibosoepai
nabino.
21Likoloesengelikoyambayekinontangoyabozongisi
yamakambomanso,mayeNzambealobakinamonokoya
baprofetabayebansobasantuutamokiliebandaki.
22MpoMoizealobakisoloepaiyabatata:“NkoloNzambe
nabinoakotelemisamosakolimokonabandekonabino,
lokolangai;yebokoyokanamakambomansomaye
akolobaepaiyabino.
23Mpeekosalema,etemolimoinso,oyoakoyokate
profetawana,akobebisamautaonteiyabato.
24Iyo,mpebaprofetabansoutanaSamwelempebaye
balandinsima,mingilokolabalobaki,basakolakilokola
mikolomiye.
25Bozalibanayabaprofeta,mpeyaboyokaniboye
Nzambeasalakielongonabatatababiso,kolobakaepaiya
Abalayama,Mpenankonanayomabotanyonsoyamabele
bakopambolama.
+26Epainabinoliboso,NzambeasekwisakiMwanana
yeYesu,atindakiyemponakopambolabino,+mpona
kopɛngwisamotonamotonamabunganaye.
MOKAPOYA4
1Mpentangobazalakikolobanabato,banganga-nzambe,
mpekapiteniyatempelo,mpeBasadukai,bayakilikolona
bango.
2Bayokakimawampoetebateyakibato,mpebasakolaki
nanzelayaYesulisekwautanabakufi.
+3Mpebatyakibangomabɔkɔmpebatyakibangona
bolɔkɔtiimokolooyoelandaki.
4Nzokandemingikatinabaoyobayokakililobayango
bandimaki;mpemotangomwabatobazalakisokonkóto
mitano.
5Mpeesalemakieteomokolomwaelandaki,bakonziba
bango,mpebankulutu,mpebakomeli;
+6MpeAnasinganga-nzambemonene,+mpeKayafa,+
Yoane,+Alesandala,+mpebatonyonsooyobazalakina
libotayanganga-nzambemonene,bayanganakina
Yerusaleme.
+7Mpentangobatyakibangonakatikati,batunakiete:
“Nanguyanini,tonankombonini,bosaliboye?”
+8BongoPeteloatondinaMolimoMosantu,alobakina
bangoete:“BinobakonziyabatompemikólóyaYisraele.
+9Sokilelotomekamimponalikamboyamalamuoyo
esalemiepaiyamotooyoazanginguya,+nanzelanini
abiki;
10Eyebaninabinobanso,pebatobansoyaYisalaele,ete
nankomboyaYesuKlistoyaNazarete,oyobobakakina
ekulusu,oyoNzambeasekwisakiutanabakufi,kutuna
nzelanayemotooyoatelemiawalibosonabinoyanzoto
kolɔngɔnɔ.
11Oyoezalilibangaoyobinobatongibatyakimpamba,
oyoekómimotóyansɔngɛ.
12Libikiezalimpenamotomosusute,mpoezalina
nkombomosusutenanseyalolaepesamiepaiyabato,oyo
tosengelikobikisamananzelanayango.
13SikawantangobamonokimpikoyaPetelompeya
Yoane,mpebamonokietebazalakibatobayekolitempe
bayebite,bakamwaki;mpebazwakiboyebinabango,ete
bazalakielongonaYesu.
14Mpekotalakamotooyoabikisamakikotelemaelongo
nabango,bakokakikolobaelokomokotemponayango.
+15Nzokande,ntangobapesakibangomitindoete
bálongwanalikitayalikita,bayokanaki.
16Balobakiete:“Tokosalaniniepaiyabatooyo?”mpoete
sololikamwisimokoyantinaesaleminabangoemonisami
nabangobansobafandioYelusaleme;mpetokoki
kowanganayangote.
17Kasieteepalanganakilisusuteonteiyabato,tika
tobangisabangomakasi,etebalobautasikawanamoto
mokotenankomboeye.
18Mpebabengakibango,mpebatindakibangobalobaata
moketetokoteyateonkomboyaYesu.
19NzokandePetelonáYoanebazongiselakibangoete:
“SokiezalimalamunamisoyaNzambekoyokabino
kolekaNzambe,bósambisa.”
20Mpotokokitekolobamakambomayetomonámpe
toyokaki.
+21Bongontangobabangisakibangolisusu,batikaki
bango,+mpebamonakielokomokotendengebakoki
kopesabangoetumbumponabato,+mpobatonyonso
bakumisakiNzambemponalikambooyoesalemaki.
+22Mpomotoyangoazalakinambulakolekantuku
minei(40),+oyobamonisakilikamwisioyoyakobikisa
bato.
23Mpebatikakibango,bakendakinalisanganabango
moko,mpebayebisakibangonyonsooyobanganga-
nzambebakonzimpebankulutubalobakiepaiyabango.
+24Mpentangobayokakiyango,batombolakimongongo
nabangoepaiyaNzambenamotemamoko,+mpe
balobakiete:“Nkolo,ozaliNzambe,oyoasalilolampe
mabele,mbumpebilokonyonsooyoezalikatinayango.
+25NamonɔkɔyamosalelinayoDavidialobakiete:
“Mponaninibapakanobasilikakimpebatobakanisaki
makamboyampamba?”
86

MisalayaBantoma
+26Bakonziyamabelebatɛlɛmaki,mpebakonzi
basanganakiesikamokomponakotɛmɛlaNkolo,mpe
kotɛmɛlaKlistonaye.
+27Mponasolo,+Erode+náPonsiPilato,+nábatoya
bikólomosusu+mpebatoyaYisraele,bayanganakiesika
mokomponaYesu+mwananayomosantu,+oyoopakoli
mafuta.
28Mpoeteosalanyonsooyolobokonayompetolinayo
ekanakilibosomponakosalama.
29Mpesikawa,Nkolo,talabobangibwabango:mpepesa
nabasalibayo,etenampikoinsobakokakolobalilobalya
yo;
30Nakosembolalobokonayomponakobikisa;mpeete
bilembompemakamwisibikokakosalemanankomboya
mwanamosantuwayoYesu.
31Mpeesilisakikosambela,esikaeninganakiwapi
bayanganakielongo;mpebangobansobatondisamakina
MolimoMosantu,mpebalobakililobalyaNzambena
mpiko.
32Mpeebeleyabaoyobandimakibazalakinamotema
mokompenamolimomoko:mpemokotekatinabango
alobakieteesengelinabilokobiyeazalakinayangoezalaki
yayemoko;kasibazalakinamakambonyonsoyabomoko.
33BantomabapesakilitatoliyalisekwayaNkoloYesuna
nguyamonene.
+34Atamokotenakatinabangooyoazangaki,+
mpambatebatonyonsooyobazalakinamabeletobandako
bazalakikotɛkayango,mpebazalakikomemantaloya
bilokooyobatɛkaki.
35Mpealalibangonamakoloyabantoma.
+36MpeYozesi,oyonanzelayabantomabapesaki
nkomboBarnabasi,oyoelimboli:Mwanayalibɔndisi,+
Molevi+mpemotoyambokayaSipre.
+37Lokolabazalakinamabele,batɛkakiyango,mpe
bamemakimbongoyangompebatyakiyangonamakoloya
bantoma.
MOKAPOYA5
1KasimobalimokonankomboAnania,elongonamwasi
nayeSafira,batɛkakibilokonaye.
2Mpeabombakindamboyamotuya,mwasinayempe
ayebakiyango,mpeamemakindambomosusumpeatyaki
yangonamakoloyabantoma.
3KasiPeteloalobi:"Ananasi,mponaniniSatanaatondisi
motemanayomponakokosaMolimoMosantu,mpe
kobatelandamboyantaloyamokili?
4Ntangoetikalaki,ezalakiyayomokote?mpeesilaka
kotekayango,ezalakinanguyayayomeite?mponanini
ozwizemiyalikambooyonamotemanayo?okosakibato
te,kasiepaiyaNzambe.
5MpeAnaniaayokimalobamaye,akweinanse,mpeatiki
molimo,mpebobangimoneneebandakinabaoyonyonso
bayokakimakambomaye.
6Mpebilengemibalibatelemaki,bakangakiye,mpe
bamemakiyelibanda,mpebakundakiye.
7Mpeezalakipenepenenangongamisatonsima,ntango
mwasinaye,ayebakiteniniesalemaki,akoti.
8Peteloazongiseliye:"Yebisangaisokibotekakimabele
namotuyamoneneboye?"Mpealobakiete:“Iyo,mpona
mingimpenza.”
9BongoPeteloalobinaye:"Ndengeniniboyokanimpona
komekaMolimoyaNkolo?tala,makolomabangobaye
bakundimobaliwayomazalioekuke,mpemakomemayo
libanda.
+10Bongoakweyakimbalamokonamakolonaye,mpe
atikimolimo,mpebilengemibalibakɔtaki,mpebakutaki
yeakufi,mpebamemakiye,bakundakiyepembeniya
mobalinaye.
11Mpebobangiboneneboyakilikololyaekleziamobimba,
mpelikololyabansobayokakimakambomaye.
12Mpenamabokomabapostolomasalamakibilembo
mingimpemakamwisionteiyabato;(mpebangonyonso
bazalakinamotemamokonaverandayaSalomo.
13Mpekatinabasusu,motomokoteazalakinampikoya
kosangananabango,kasibatobakumisakibango.
14MpebandimibabakisamakimingiepaiyaNkolo,ebele
yamibalimpebasi.)
+15Naboyeetebabimisakibatoyamaladinababalabala,
mpebalalisakibangonambetompenambeto,mpoataelili
yaPetelooyoazalakikolekananzelaezipabamosusukati
nabango.
16Ebeleyabatobabimakinabingumbayazingazingana
Yelusaleme,bamemakibatoyamaladimpebaoyo
batungisamakinabilimoyambindo.
+17Bongonganga-nzambemonenenábatonyonsooyo
bazalakielongonaye(oyoezalilingombayaBasadukai)
atɛlɛmakimpebatondakinankanda.
+18Mpebatyakimabɔkɔnabangolikolóyabantoma,+
mpebatyakibangonabolɔkɔyabatonyonso.
19KasianzeluyaNkolonabutuafungolibaporteya
boloko,mpeabimisakibangompealobaki:
20Bokende,botelemapebolobanatempelonabato
malobamansomabomoyioyo.
21Mpentangobayokakiyango,bakɔtakinatempelona
ntɔngɔntɔngɔmpebateyaki.Kasinganga-nzambemonene
nábatooyobazalakielongonayeayaki,mpeabengaki
likitalinenempelisangámobimbayabanayaYisraele,
mpeatindakinabolɔkɔmpobámemabango.
22Kasintangobasodabayaki,mpebakutakibangona
bolɔkɔte,bazongakimpebayebisakibangoete:
+23Balobakiete:“Tomonimpenzabolɔkɔekangamakina
libatelinyonso,mpebakɛngɛlibatɛlɛminalibándáliboso
yabaporte.
24Nzokandentangonganga-nzambemonenempekapiteni
yatempelompebanganga-nzambebakonzibayokaki
makambomaye,bayokakintembemponabangompona
niniyangoekokola.
+25Bongomotomokoayakimpeayebisakibangoete:
“Talá,batooyobokɔtinabolɔkɔbatɛlɛminatempelompe
bazalikoteyabato.”
+26Bongomokonziyabasodaakendakielongonabasoda,
mpeamemakibangokozangamobulu,+mpobazalaki
kobangabato,nokibabombabangomabanga.
+27Mpentangobamemakibango,batyakibangoliboso
yaLikitayalikita,mpenganga-nzambemoneneatunaki
bango:
28Alobi:"Topesakibinomitindopenzateetebóteyana
nkombooyote?mpe,tala,botondisiYelusalemenamateya
mabino,mpebolingikomemamakilamamotooyolikolo
lyabiso.
87

MisalayaBantoma
29BongoPetelonábantomamosusubazongiselakibango
ete:“EsengelibisotótosakaNzambenaesikayakotosa
bato.”
30NzambeyabankɔkɔnabisoasekwisakiYesu,oyo
bobomakimpebokangakiyenanzete.
31Nzambeatombolakiyenalobokolayeyamobalimpo
yakozalaMokonzimpeMobikisi,mpoyakopesa
boyamboliepaiyaYisalaele,mpebolimbisiyamasumu.
32Mpetozalibatatolinayeyamakambomaye;mpe
bongoezalimpeMolimoMosantu,oyoNzambeapesina
baoyobazalikotosaye.
33Ntangobayokakiyango,mitemanabangoekangamaki,
mpebazwakitolimponakobomabango.
+34BongoMofalisaimoko,nkombonayeGamaliele,oyo
azalakinalokumuminginakatiyalikitayalikita,
atɛlɛmaki,mpeapesakimitindoetebátyabantomamwa
esikamoke;
+35Mpealobakinabangoete:“BinomibaliyaYisraele,
bókebanamakambooyobolingikosalamponabato
yango.”
36Pambatélibosoyamikolooyo,Teudasiatelemaki,
amikumisakalokolamoto;oyomotángoyabato,soki
nkamaminei,basanganakinabango.mpebanso,bango
bansobatosakiye,bapalanganaki,mpebamemakina
mpamba.
37Nsimanamotoyango,YudasiyaGalileatɛlɛmakina
mikoloyakofutampako,mpeabendakibatominginsima
naye.mpebanso,kutumingilokolabatosakiye,
bapalanganaki.
38Mpesikawanalobiepaiyabino:Boboyabatobaye,
mpebotikabango:mposokotolioyotomosalamoye
mozaliyabato,ekoyampamba.
39KasisokoezaliyaNzambe,bokokikokweisayangote;
nokitebozwamakutumponakobundanaNzambe.
+40Mpebayokanakiepainaye,mpebabengakibantoma
mpebabɛtakibango,bapesakimitindoetebálobana
nkomboyaYesute,mpebátikabangobákende.
41Mpebalongwakiomisoyalikita,kosepelakaete
batalelamakibabongimpoyakonyokwamampoya
nkombonaye.
42Mpemokolonamokolootempelo,mpeondakoinso,
batikakitekoteyampekosakolaYesuKlisto.
MOKAPOYA6
1Mpenamikolowana,ntangomotángoyabayekoli
ekómakimingi,koimaimayaBagrɛkiebandakinaBaebre,
mpambatebasinabangobakufelámibalibabosanamakina
mosalayamokolonamokolo.
+2Bongozominamibalebabengakiebeleyabayekoli
epainabangompebalobiete:“Ezalintinateetetótika
lilobayaNzambempetósalelabamesa.”
3Yangowana,bandeko,botalaonteiyabinobatosambo
balapoloyasembo,batondinaMolimoMosantumpe
bwanya,bayetokokikotiabangolikololyamosalamoye.
4Kasitokomipesantangonyonsonalibondelimpena
mosalayaliloba.
+5Mpelilobayangoesepelisakiebelemobimba,mpe
baponakiStefano,motooyoatondinakondimampena
MolimoMosantu,+Filipe,Prokore,Nikanore,Timona,
Parmenase,mpeNikolasi,mobongoliyaAntiokia.
6Batiakiyelibosoyabantoma.
7MpelilobalyaNzambelibakisamaki;mpemotangomwa
bayekolimobakisamakimpenzaoYelusaleme;mpe
lisangaeneneyabanganga-nzambebazalakibotosina
bondimi.
8MpeStefano,atondinabondimimpenguya,asalaki
makamwisiminenempemakamwisionteiyabato.
+9Nansima,batomosusuyasinagoga,oyobabengaka
sinagogayabatoyabonsomi,+mpebatoyaSirenie+ná
batoyaAlexandria+mpebatoyaSilikiampeyaAzia
babimakimpebazalakikowelananaStefano.
10Mpebakokakitekotelemelabwaniampemolimomoye
alobaki.
11Bongobapesakibatonkanda,balobakiete:“Toyokiye
kolobamalobayakofingaMoizempemponaNzambe.”
12Mpebalamusakibato,mpemikóló,mpebakomeli,mpe
bayakilikolónaye,mpebakangakiye,mpebamemakiye
nalikitayalikita.
"
14Pambatétoyokiyealobi:YezuoyoyaNazarete
akobebisaesikaoyo,peakobongolamimesenooyoMoize
abikisakibiso.
15MpebatonyonsooyobafandakinaLikita,batalakiye
makasi,bamonakielonginayelokolaelongiyaanzelu.
MOKAPOYA7
1Bongonganga-nzambemonenealobakiete:“Makambo
yangoezalibongo?”
2Mpealobaki:“Mibali,bandeko,mpebatata,bóyoka;
NzambeyankemboabimelakitatanabisoAbrahama,
ntangoazalakinaMesopotamia,libosoeteafandana
Karane.
+3Mpealobakinayeete:“Longwanambokanayompe
nabandekonayo,mpekɔtánamokilioyonakolakisayo.”
+4BongoabimakinamokiliyaBakaladea,mpeafandaki
naKarane,mpelongwakuna,ntangotatanayeakufaki,
alongolakiyenamokilioyo,oyobozalikofandasikoyo.
5Mpeapesakiyelibulamokotekatinayango,te,atampe
atamoketemponakotialokolonaye:nzokandealakaki
eteakopesayangonayemponakozwayango,mpena
mombotonayensimanaye,ntangoazalakinainona
mwanate.
6MpeNzambealobakiboye:“Etemombotonaye
bakofandanambokamopaya;mpeetebakomemebangoo
bowumbu,mpebakobondelabangomabemibunkama
minei.
7Mpeekoloeyebakozalabowumbu,nakosambisa,elobaki
Nzambe:mpensimanayangobakobima,mpebakosalela
ngaioesikaeye.
8Mpeapesakiyekondimanayakokatamangenga:mpe
bongoAbalayamaabotakiYisakampeakatakiyengenga
namokoloyamwambe;mpeYisakaabotakiYakobo;mpe
Yakoboabotakibatatazominamibale.
+9Mpebakonziyabatata,bayokelakiyezuwa,batɛkaki
YozefenaEzipito,+kasiNzambeazalakielongonaye.
10Mpeabikisakiyenabampasinayenyonso,mpe
apesakiyebobotompebwanyanamisoyaFaraomokonzi
yaEzipito;mpeatyakiyeguvɛrnɛrɛyaEzipitompendako
nayemobimba.
11Nzokande,bozangiyamokilimobimbayaEzipitompe
yaKanana,mpempasimonene,mpebankɔkɔnabiso
bazwakibileite.
88

MisalayaBantoma
+12KasintangoYakoboayokakietembumaezalina
Ezipito,atindakilibosobankɔkɔnabiso.
13MpeombalayamibaleYozefeayebanakiepaiya
bandekobaye;mpebandekobaYozefebayebaniepaiya
Farao.
14BongoatindakiYozefempeabengakitatanayeYakobo
mpebandekonayenyonso,milimontukuntukunamitano
(655).
+15BongoYakoboakitakinaEzipitompeakufaki,yená
bankɔkɔnabiso.
+16MpebamemakibangonaSikeme,mpebatyakibango
nalilitaoyoAbalayamaasombakinambongomingiepai
yabanayaEmoretatayaSikeme.
+17Nzokandentangontangoyaelakaekómakipene,oyo
NzambealapakiAbrahamandai,batobakómakimingimpe
bakómakiminginaEzipito.
18Kinomokonzimosusuabimaki,oyoayebakiYozefete.
19Yemokoasalakinamayelemabenabandekonabiso,
mpeabondelakibatatanabisomabe,mpoetebabengana
bananabangoyamike,mpobázalanabomoite.
20NantangowanaMoizeabotamaki,mpeazalakikitoko
mingi,mpealeisakisanzamisatonandakoyatatanaye.
21Mpentangobabwakamilibanda,mwanamwasiya
Faraoakamatakiye,mpealeisakiyemponamwananaye
moko.
+22MpeMoizeayekolakinamayelenyonsoyaBaezipito,
mpeazalakinanguyanamalobampenamisala.
23Mpentangoakokisakimibuntukuminei,eyakina
motemanayekotalabandekobayebanayaYisalaele.
+24Mpeamonakimokonabangoazalikonyokwama,
alobelakiye,+mpeazongiselakiyeoyobanyokwamaki,
mpeabɛtakiMoezipitoyango.
25Pambatéakanisakietebandekonayebalingaki
kososolandengeniniNzambeakobikisabangonaloboko
naye.
26Mpenamokolooyoelandaki,amilakisakiepainabango
ntangobazalakikowelana,mpealingakikotyabangolisusu
nabomoko,kolobakaete:“Bandeko,bozalibandeko;mpo
naninibozalikosalamabemokoepainamosusu?
"
28Okobomangai,ndengeobomakiMoezipitolobi?
+29BongoMoizeakimakinamalobaoyo,mpeazalaki
mopayanamokiliyaMadian,epaiabotakibanamibali
mibale.
30Mpeesilimibuntukuminei,anzelumokoyaNkolo
abimelakiyenaesobeyangombaSinanalolemoyamoto
nakatiyanzete.
31NtangoMoizeamonakiyango,akamwakinalikambo
yango,mpentangoapusanakimponakotalayango,
mongongoyaNkoloeyeiepainaye.
+32Alobiete:“NazaliNzambeyabankɔkɔnayo,
NzambeyaAbalayama+mpeNzambeyaYisaka+mpe
NzambeyaYakobo.”BongoMoizeaninganaki,mpe
azalakinampikoteyakotala.
+33BongoNkoloalobakinayeete:“Longolasapatona
yonamakolonayo,mpoesikaoyoozalikotɛlɛmaezali
mabelemosantu.”
34Namoni,namonimpasiyabatonangaioyoezalina
Ezipito,mpenayokikolelanabango,mpenakitimpona
kobikisabango.Mpesikawayaka,nakotindayooEzipito.
35Moizeoyobaboyaki,balobi:"Naniakómisiyomokonzi
mpemosambisi?"ndengemokoNzambeatindakiazala
mokonzimpemobikisinalobokoyaanzeluoyoabimelaki
yenakatiyazamba.
+36Abimisakibango,nsimayakolakisamakamwisimpe
bilembonamokiliyaEzipitompenaMbuMotanempena
esobembulantukuminei.
+37TaláMoizeoyoalobakinabanayaYisraele:“Yehova
Nzambenabinoakotombolamosakolimokonakatiya
bandekonabino,lokolangai;bokoyokaye.
+38Yeoyoazalakinakatiyaeklezianaesobeelongona
anzeluoyoasololakinayenangombayaSinampeelongo
nabankɔkɔnabiso.
+39Batatanabisobalingakikotosayete,+kasi
babenganakiyeepainabango,+mpenamitemanabango
bazongakilisusunaEzipito.
+40AlobinaAronaete:“Salábisobanzambempo
bákendelibosonabiso.
41Mpebasalakimwana-ngɔmbɛomikolowana,mpe
bapesakimbekaepaiyaekeko,mpebasepelakinamisala
yamabokonabangomei.
+42BongoNzambeabalukakimpeapesakibangompo
básambelamampingayalikoló;lokolaekomaminabuku
yabaprofeta,ObinondakoyaYisalaele,bopesakingai
banyamaoyoebomamakimpembekanaboumeliyamibu
ntukumineinaesobe?
43Iyo,bokamatakihemayaMoloka,mpemonzotoya
nzambenabinoRemfane,bililingioyobosalakimpona
kosambelabango:mpenakomemabinomosikanangambo
mosusuyaBabilone.
+44Batatanabisobazalakinatabernakleyalitatolina
esobe,ndengeyeapesaki,kolobakanaMoize,+mpoasala
yangonandengeoyoamonaki.
+45Batatanabisooyobayakinansima,bamemakiYesu
elongonabapakano,oyoNzambeabenganakibangoliboso
yabatatanabiso,tiinamikoloyaDavidi;
+46YeazwakibobotolibosoyaNzambe,mpealingaki
kolukahemamponaNzambeyaYakobo.
+47KasiSalomoatongakindakonaye.
48Nzokande,Oyo-Aleki-Likolóafandakatenabatempelo
oyoesaleminamaboko;lokolamosakolialobi:
49Likolóezalikitinangaiyabokonzi,mpemabeleezali
etɛlɛmɛlonangai:ndakoninibokotongelangai?elobi
Nkolo:toesikayabopeminangaiezalinini?
50Lobokonangaindeesalimakambomayemansote?
+51Binobatoyankingomakasimpeoyobakatamaki
ngengatenamitemampenamatoi,bozalintangonyonso
kotɛmɛlaMolimoMosantu.
52Nakatiyabasakolinanibakokonabinobanyokolakite?
mpebabomibangobayebalakisakilibosoyaboyeibwa
Mosembo;bozalisikawabatekimpebabominabango.
+53BaoyobazwiMibekonamakanisiyabaanzelu,+mpe
batosiyangote.
+54Tangobayokakimakambowana,motemanabango
ekatamaki,+mpebalɛmbisakiyemino.
55Nzokande,lokolaatondakinaMolimoMosantu,atalaki
nalikoló,mpeamonakinkemboyaNzambe,mpeYesu
atɛlɛminalobɔkɔyamobaliyaNzambe.
56Mpealobaki:“Tala,namonilolaefungwami,mpe
MwanayamotoatɛlɛminalobɔkɔyamobaliyaNzambe.”
+57Bongobagangakinamongongomakasi,mpe
bakangakimatoyinabangompebakimakimbanguepaina
yenamotemamoko.
89

MisalayaBantoma
58Mpebabenganakiyelibandayaengumba,mpe
babomakiyemabanga,mpebatatolibatyakibilambana
bangonamakoloyaelengemobalimoko,nkombonaye
Saulo.
+59MpebabɛtakiStefanomabanga,bazalakikobelela
Nzambempekolobaete:“NkoloYesu,yambaelimona
ngai.”
+60Mpeafukamaki,mpeagangakinamongongomakasi
ete:“Nkolo,tyálisumuoyonamokumbanabangote.”
Mpeesilikolobaboye,alalimpɔngi.
MOKAPOYA8
1MpeSauloazalakikondimaliwanaye.Mpeontango
wanaminyokoeneneezalakinaekleziaeyeezalakina
Yelusaleme;mpebangobansobapalanganakiobituka
binsobyaYudeampeSamalia,longolasebantoma.
2MpebatoyalosambobamemakiStefanonabokundina
ye,mpebalelimingimponaye.
+3MponaSaulo,abebisakieklezia,akɔtakinabandako
nyonso,mpeabɛtakimibalinábasimpeakɔtisakibangona
bolɔkɔ.
4Yangowanabaoyobapalanganakibakendakibisika
nyonsomponakosakolaliloba.
5BongoFilipeakitakinaengumbayaSamaria,mpe
asakoliKristoepainabango.
6Mpebatonabomokobapesakilikebinamakambomaye
Filipoalobaki,koyokakampekomonakamakamwisimaye
asalaki.
+7Mpobilimoyambindo,oyoezalakikogangana
mongongomakasi,ezalakikobimanabatomingioyo
bazalakinayango.
8Mpeezalakibosepeliboneneoengumbaena.
+9Nzokandeezalakinamotomoko,nkombonaye
Simona,oyolibosonaengumbayangoazalakikosala
nganga-nkisi,mpeazalakikolɔtabatoyaSamaria,mpe
azalakikolobaeteazalakimotomonene.
10Bangonyonsobatyakilikebi,bandanamoketiina
monene,balobakiete:“Motooyoazalinguyamoneneya
Nzambe.”
+11Mpebatyakilikebiepainaye,+mpambatebanda
kala,alongakibangonamayelemabe.
12KasintangobandimakiFilipentangoazalakikosakola
makambomataliBokonziyaNzambe,mpenkomboya
YesuKlisto,babatisamaki,mibalitobasi.
13BongoSimonayemokoandimakipe,petangoazuaki
batisimo,akendakinaFilipepeakamwaki,peamoni
makamwisipebilembooyoesalemaki.
14Nzokande,ntangobantomaoyobazalakinaYerusaleme
bayokakieteSamariaendimililobayaNzambe,batindi
PetelonáYoaneepainabango.
15Tangobakitaki,abondelakiponabango,pobazua
MolimoMosantu.
16(Mponainoakweyakinamokotekatinabango:kaka
bangondebabatisamakinankomboyaNkoloYesu).
17Bongobatiakimabokonabangolikolonabango,mpe
bazwakiMolimoMosantu.
18SimoamonakieteMolimoMosantuapesamakina
kotiakamabokoyabantoma,apesakibangombongo.
19Alobi:"Pesángaipenguyaoyo,pomotonyonsooyo
nakotiamabokolikolonaye,azwaMolimoMosantu."
20KasiPeteloalobakinaye:"Mbongonayoekufaka
elongonayo,mpookanisakietelikaboyaNzambeekoki
kosombamanambongo."
21Ozalinaetenitempenalibonzatenalikambooyo,mpo
motemanayoezalisembotenamisoyaNzambe.
22Yangowana,yambolanankunayayoeye,mpebondela
Nzambe,sokombalamosusumakanisimamotemamwa
yoekokikolimbisamayo.
23Mponamonieteozalinakatiyalibumuyabololo,mpe
nabokangamiyamabe.
24BongoSimonaayanolaki:"BondelaNkolomponangai,
eteatamokotenamakambooyobolobiekwelangai."
25Mpebango,ntangobatatolakimpebasakolakililobalya
Nkolo,bazongakioYelusaleme,mpebasakolakinsango
malamuobambokamingiyaBasamalia.
+26MpeanzeluyaNkoloalobakinaFilipeete:“Tɛlɛmá
mpekendenasudinanzelaoyoezalikokitalongwana
YerusalemetiinaGaza,oyoezaliesobe.”
27Mpeatɛlɛmakimpeakendaki:mpe,talá,mobalimoko
yaEtiopie,mokubemokoyabokonzimonenenanseya
Kandacemokonzi-mwasiyaBaetiopi,oyoazalaki
kokambabilokonayenyonsoyamotuya,mpeayakina
Yerusalememponakosambela.
+28Azalakikozonga,mpeafandakinalikalonayempe
atángakimosakoliYisaya.
29BongoMolimoalobinaFilipe:"Bópusanapenepe
kosangananalikalooyo."
30MpeFilipeakimakimbanguepainaye,mpeayokakiye
kotángamosakoliYisaya,mpealobaki:“Ososolimakambo
oyoozalikotánga?”
31Mpealobakiete:“Ndengenininakoki,sokimotomoko
teakambangai?”MpeasɛngakiFilipeamatampeafanda
elongonaye.
+32Esikayamakomioyoatángakiezalakiboye:
“Akambamakilokolampatemponakobomama;+mpe
lokolamwana-mpateoyoazalibabalibosoyamotooyo
azalikokatansukinaye,bongoafungolakimonɔkɔnaye
te.
+33Nansɔninaye,balongolakiyeetumbu,+mpenani
akosakolankolanaye?mpobomoinayeelongolamina
mabele.
34MpemokubeayanolakiFilipe:"Nabondeliyo,mosakoli
alobiboyemponanani?"yayemoko,toyamotomosusu?
35BongoFilipeafungolimonokonaye,peabandina
makomiwanakaka,peasakoliyeYesu.
36Mpentangobazalakikokende,bakómakinamaimoko
boye,mpemokubealobakiete:“Talá,maiezali!niniezali
kopekisangainabatisama?
37BongoFilipealobi:"Sokiondiminamotemanayo
mobimba,okoki."Mpeayanolakimpealobakiete:
“NandimieteYesuKlistoazaliMwananaNzambe.”
38Mpeatindakilikaloetelema,mpebakitakinamai,ezala
Filipenámokube;mpeabatisakiye.
39Mpentangobabimakinamai,MolimoyaNkolo
akangakiFilipe,etemokubeamonayelisusute.
40Nzokande,bakutakiFilipenaAzote,mpeakendaki
kosakolanabingumbanyonsotiiakómakinaKaisaria.
MOKAPOYA9
1MpeSaulo,azalakikobangisampekobomabayekoliya
Nkolo,akendakiepaiyaNganga-nzambeMonene.
90

MisalayaBantoma
2MpeasengakiepainayemikandanaDamasiepaiya
basinagoga,etesokoakutimokoyanzelaoyo,ezalamibali
tobasi,akokakomemabangonabokangamina
Yelusaleme.
3Mpentangoazalakikotambola,akómakipenenaDamasi,
mpenambalamokomwindamokooyoeutakinalikoló
engɛngakizingazinganaye.
+4Mpeakweyakinamabelempeayokakimongongo
mokooyoezalikolobanayeete:“Saulo,Saulo,mpona
niniozalikonyokolangai?”
5Mpealobi:"Ozalinani,Nkolo?"MpeNkoloalobakiete:
“NgainazaliYesuoyoozalikonyokola.
6Mpenakolɛngampeakamwakialobakiete:“Nkolo,
olinginasalanini?”MpeNkoloalobakinayeete:“Tɛlɛmá
mpekendenaengumba,mpebakoyebisayoniniosengeli
kosala.”
+7Mpemibalioyobazalakikotambolaelongonaye
batɛlɛmakikozangakoloba,bayokakimongongo,kasi
bamonakimotote.
8MpeSauloatɛlɛmakinamabele;+mpentangomisona
yeefungwamaki,amonakimotote,kasibakambakiyena
lobɔkɔmpebamemakiyenaDamasi.
9Mpeazalakimikolomisatokozangakomona,mpe
azalakikoliatempekomelate.
10MpemoyekolimokoazalakinaDamasi,nkombonaye
Anania;mpeepainayeNkoloalobakinaemonanelimoko,
Anania.Mpealobakiete:“Talá,nazaliawa,Nkolo.”
11MpeNkoloalobinaye:"Tɛlɛmá,kendenabalabala
oyobabengiSemba,mpetunánandakoyaYudasimpona
motomokonankomboSaulo,motoyaTarse.
12Mpeamoninaemonanelimotomokonankombo
Ananiaazalikokota,mpeazalikotialobokonayelikolona
ye,mpoeteakokakomona.
+13BongoAnaniaayanolakiete:“Nkolo,nayokinanzela
yabatomingioyoasalimabeminginabasantunayona
Yerusaleme.
14Mpeawaazalinabokonziutanabanganga-nzambe
bakonzimpoyakokangabansobayebazalikobelela
nkombonayo.
15NzokandeNkoloalobinaye:"Kende,mpoazalimbɛki
oyoeponamimponangai,mponakomemankombona
ngailibosoyabapakanompebakonzimpebanaya
Yisraele.
16Pambaténakolakisayebonibonimakambominene
asengelikonyokwamanantinayankombonangai.
+17MpeAnaniaakeimpeakɔtakinandako;mpeatyaki
mabokomayelikololyayealobaki:NdekoSaulo,Nkolo,
kutuYesu,oyoabimelakiyonanzelalokolaoyaki,atindi
ngai,eteokokakomonamisonayo,mpeotondana
MolimoMosantu.
18Mpembalamokoelokomokoekweakinamisonaye
lokolabaécailles.
19Mpentangoazwakibilei,alendisamaki.BongoSaulo
azalakimikolomosusuelongonabayekolioyobazalakina
Damasi.
+20MpembalamokoasakolakiKlistonabasinagoga,ete
azaliMwanayaNzambe.
21Kasibatonyonsooyobayokakiyebakamwakimpe
balobaki;Yeteyeoyoabebisakibaoyobazalakikobelela
nkombooyonaYelusaleme,mpeayakiawampona
mokanoyango,eteakokakomemabangonabokangami
epaiyabanganga-nzambebakonzi?
+22NzokandeSauloakómakinamakasimingi,+mpe
abulunganisakiBayudaoyobafandakinaDamasi,+mpe
amonisakieteyempenzaKlisto.
+23Mpensimawanamikolomingiesilaki,Bayuda
bazwakimokanoyakobomaye.
+24KasiSauloayebakintangooyobazalakikozelabango.
Mpebazalakikotalabaportebutumoimponakobomaye.
25Bongobayekolibakamatiyenabutu,mpebakitisakiye
pembeniyaefelonakatiyakitunga.
26MpentangoSauloakómakinaYerusaleme,alukaki
kosangananabayekoli.
+27KasiBarnabasiakangakiye,mpeamemakiyeepaiya
bantoma,mpeayebisakibangondengeamonakiNkolona
nzela,mpealobakinaye,mpendengeasakolakinampiko
naDamasinankomboyaYesu.
28Mpeazalakielongonabangonakokotampekobimana
Yerusaleme.
+29MpealobakinampikonyonsonankomboyaNkolo
Yesu,mpeazalakikowelananaBagreke.
+30Bandekobayebakiyango,bakitisakiyenaKaisaria,
mpebatindakiyenaTalase.
+31Nansima,mangombaepemanaYudeamobimba,na
GalilempenaSamaria,mpeetongamaki;mpe
kotambolakaobobangibwaNkolo,mpeolibondisilya
MolimoMosantu,babakisamaki.
32Mpeesalemakiete,ntangoPeteloazalakikolekana
bisikanyonso,akitakimpeepaiyabasantuoyobafandaki
naLida.
+33Mpekuna,akutakimobalimokonankomboAenease,
oyoabatelakimbetonayembulamwambe,mpeazalakina
maladiyaparalysie.
34Peteloalobinaye:"Enea,YesuKristoabikisiyo.Mpe
atɛlɛmakimbalamoko.
+35MpebatonyonsooyobafandakinaLidampena
Saronbamonakiye,mpebazongakiepaiyaYehova.
+36NaYopa,moyekolimokonankomboTabita,+oyo
nandimbolanayango,babengakayeDorkasi.
+37Mpeesalemakietenamikoloyango,abɛlakimpe
akufaki,+mpentangobasukolaki,balalisakiyena
shambremokoyalikoló.
38MpelokolaLidaazalakipenepenenaYope,mpe
bayekolibayokakietePeteloazalikuna,batindakiepaina
yemibalimibale,kosengayeeteatikatekoyaepaina
bango.
39BongoPeteloatɛlɛmakimpeakendakielongonabango.
Ntangoakómaki,bamemakiyenandakoyalikoló,mpe
basinyonsooyobakufelámibalibatɛlɛmakipembeninaye
bazalikolelampekolakisabilambampebilambaoyo
Dorkasiasalakintangoazalakielongonabango.
+40KasiPeteloabimisibangonyonsompeafukamaki
mpeabondelaki;mpeabalusakiyeepaiyanzotoalobaki
ete:“Tabita,telema.”Mpeafungolimiso,mpentango
amonakiPetelo,atelemaki.
41Mpeapesakiyelobokonaye,mpeatombolakiye,mpe
ntangoabengakibasantumpebasibakufelámibali,
alakisakiyenabomoi.
42MpeeyebanakinaYopemobimba;mpemingi
bandimakinaNkolo.
43MpeesalemakieteaumelakimikolominginaYope
elongonaSimonamokooyoazalakimosali-poso.
91

MisalayaBantoma
MOKAPOYA10
1MotomokoazalakinaKaisarianankomboCornelius,
mokonziyabasodayabasodaoyobabengakietulukuya
batoyaItalie.
+2MotooyoazalakikosambelaNzambe,+mpeazalaki
kobangaNzambeelongonandakonayemobimba,+oyo
azalakikopesabatomakabomingi+mpekobondela
Nzambentangonyonso.
3Amonakinaemonanelipolele,penenangongayalibwa
yamokolo,anzelumokoyaNzambeazalikoyaepainaye,
mpealobinayeete:“Korneyi!”
4Mpentangoatalakiye,abangakimpealobakiete:“Nkolo,
ezalinini?”Mpealobakinayeete:“Mabondelinayompe
makabonayoematimponabokundolilibosoyaNzambe.”
+5Sikoyo,tindabatonaYope,mpebóbengaSimona
moko,oyonkombonayeezaliPetelo.
+6AfandiepaiyaSimonamokooyoasalakamposoya
nyama,+oyondakonayeezalipembenipembeniyambu.
7MpentangoanzeluoyoalobakinaKorneyiakei,
abengakibasalimibaleyandakonaye,mpesodamokoya
komipesanabatooyobazalakikozelayentangonyonso;
8Mpentangoayebisakibangomakambomayemanso,
atindakibangooYope.
+9Namokolooyoelandaki,ntangobazalakikosala
mobembompekopusanapenenaengumba,Peteloamataki
likolóyandakomponakobondelapenenangongaya
motoba.
10Mpeakómakinanzalamakasi,mpealingakikolya,kasi
ntangobazalakikomibongisa,akweyakinampasi.
11Mpeamonakilolaefungwami,mpembɛkimokoezali
kokitaepainaye,lokolankasamoneneoyoekangamina
nsɔngɛminei,mpeekitinamabele.
12Yangowanaezalakinalolengenyonsoyabanyamaya
makolomineiyamabele,mpenyamayazamba,mpe
bikelamu,mpebandekeyalikolo.
13Bongomongongoeyeiepainaye:"Tɛlɛmá,Petelo;
koboma,mpekolya.
14KasiPeteloalobi:"Ezalibongote,Nkolo;mponalyaki
ataelokomokoteyambindotoyambindo.
15Mpemongongoelobelakiyelisusumbalayamibale:
"OyoNzambeapetoli,kobengambindote."
16Yangoesalemakimbalamisato:mpembɛkiyango
ematilisusunalikoló.
17NzokandentangoPeteloazalakinantembenamotema
nayemokosokiemonanelioyoamonakielingakikoloba
nini,tala,batooyobatindamakiutanaKorneyebatunaki
ndakoyaSimona,mpebatɛlɛmakilibosoyaekuke.
18MpeabengakimpebatunakisokiSimo,oyonkombona
yePetelo,afandakikuna.
19NtangoPeteloazalikokanisaemonaneliyango,Molimo
alobakinayeete:“Talá,batomisatobazalikolukayo.”
+20Tɛlɛmámpekitakampekendeelongonabango,
kozangakotyantembe.
21BongoPeteloakitakiepaiyabatooyobatindamakiepai
nayeutanaKorneye.mpealobaki,Tala,nazaliyeoyo
bozalikoluka:ntinaninibozaliboye?
+22Mpebalobakiete:“Korneyimokonziyabasoda,moto
yasembo,+oyoabangakaNzambe,+mpeoyoazalina
nsangomalamunakatiyaekólomobimbayaBayuda,
akebisamakiepaiyaNzambenaanzelumokomosantu
mponakotindayonandakonaye,+mpeayokamalobana
yo.”
23Bongoabengakibangonandako,mpeafandisakibango.
Mpenamokolooyoelandaki,Peteloakendakielongona
bango,mpebandekomosusuoyobautakinaYope
bakendakielongonaye.
24Mpemokolooyoelandaki,bakɔtakinaKaisaria.Mpe
Korneyiazelakibango,mpeabengisakibandekonayempe
baninganayeyapenepene.
+25NtangoPeteloazalakikokɔta,Korneyiakutanakina
ye,mpeakweakinamakolonayempeasambeliye.
26NzokandePeteloatombolakiye,alobi:"Tɛlɛmá;Ngai
mokopenazalimobali.
27Mpentangoazalakikosololanaye,akɔtaki,mpe
akutakibatomingioyobayanganaki.
+28Mpealobakinabangoete:“Boyebieteezalilikambo
oyoepekisamimponamotooyoazaliMoyuda,kozalana
boyokanitokoyaepaiyamotoyaekólomosusu;kasi
Nzambealakisakingaietenakobengamotomokoteya
mbindotoyambindo.
29Yangowananayakiepainabinokozangakoloba,
ntangokakanatindamaki:Nazalibongonazalikotunampo
namokanoninibotindakimponangai?
30Korneyialobi:"Elekimikolominei,nazalakikokila
bileitiingongaoyo;mpenangongayalibwanabondelaki
nandakonangai,mpe,tala,motomokoatɛlɛmakiliboso
nangainabilambayakongenga;
31Mpealobaki:“Korneyi,libondelinayoeyokani,mpe
makabonayoyamotemamalamuekanisaminamisoya
Nzambe.”
+32BongotindanaYope,mpebengaawaSimona,oyo
nkombonayeyalibotaezaliPetelo.afandinandakoya
Simonamokooyoasalakamposoyanyama
pembenipembeniyambu.
33Yangowanambalamokonatindakiepainayo;mpe
osalimalamueteoyei.Sikoyo,bisonyonsotozaliawa
libosoyaNzambe,mponakoyokamakambonyonsooyo
Nzambeapesiyomitindo.
+34BongoPeteloafungolakimonɔkɔnayempealobaki
ete:“Yasolo,namonieteNzambeatalelakabatote.
+35Kasinaekólonyonsomotooyoabangakayempe
asalakaboyengebene,andimamiepainaye.
36LilobaoyoNzambeatindakiepaiyabanayaYisraele,
mponakosakolakimyananzelayaYesuKlisto.
37Lilobayango,nalobi,boyebi,oyoesakolamakina
Yudeamobimba,mpeebandakiutanaGalile,nsimaya
libatisioyoYoaneasakolaki;
38NdengeniniNzambeapakolakiYesuMonazaretena
MolimoMosantumpenanguya.mpoNzambeazalaki
elongonaye.
39Mpetozalibatatoliyamakambomansomayeasalakio
mbokayaBayuda,mpeoYelusaleme;oyobabomakimpe
bakakisakiyenanzete.
40Nzambeasekwisakiyenamokoloyamisato,pe
alakisakiyepolele;
41Epaiyabatobansote,kasiepaiyabatatolioyoNzambe
aponakiliboso,kutumponabiso,oyotolyakimpe
tomelakielongonayensimayakosekwautanabakufi.
42Mpeatindakibisokosakolaepaiyabato,mpekotatola
eteezaliyeoyoaponamakinaNzambempoyakozala
Mosambisiwabomoimpebakufi.
92

MisalayaBantoma
+43Basakolinyonsobatatoliepainayeetemotonyonso
oyoakondimayeakozwabolimbisiyamasumunanzelaya
nkombonaye.
44TangoPeteloazalakinanukolobamalobawana,
MolimoMosantuakweyakilikoloyabaoyonyonso
bayokakililoba.
+45Mpebatoyabakatamangengaoyobandimaki
bakamwaki,batomingioyobayakielongonaPetelo,+
mpambatelikaboyaMolimoMosantuesopamakimpe
likolóyaBapaganu.
46Pambatébayokakibangokolobanaminokomosusu,pe
kokumisaNzambe.BongoPeteloayanolakiete:
47Motomokoakokikopekisamai,etebaoyobazwaki
batisimote,baoyobazwakiMolimoMosantulokolabiso?
48MpeatindakibangobabatisamaonkomboyaNkolo.Na
nsima,babondelakiyeeteaumelakamikolomosusu.
MOKAPOYA11
1MpebantomampebandekooyobazalakinaYudea
bayokakietebapakanompebazwakililobayaNzambe.
2NtangoPeteloakómakinaYerusaleme,batooyo
bakatakingengabawelakiye.
3Alobi:"Okotakiepaiyabatobakatamangengate,mpe
oliakielongonabango."
4NzokandePeteloazongelakilikamboyangoutaebandeli,
mpealimbolakiyangonamotindonabango.
+5NazalakinaengumbayaYope+nazalakikobondela:
mpenakatiyakolalanamonakiemonanelimoko:“Mbɛki
mokoezalikokita,lokolaelambamonene,ekitisakilongwa
nalikolónansɔngɛminei;mpeeyakikutuepainangai:
+6Likolonayangontangonakangakimisonangai,
nakanisaki,mpenamonakibanyamayamakolomineiya
mabele,mpebanyamayazamba,mpebilokooyo
etambolaka,mpebandɛkɛyalikoló.
7Mpenayokakimongongomokokolobanangai:"Tɛlɛmá,
Petelo;kobomampekolya.
+8Kasinalobakiete:“Ezalibongote,Nkolo,mpoeloko
mokoteyambindotoyambindoekɔtinamonɔkɔnangai
atamokolomokote.”
+9Kasimongongoezongisakingailongwanalikolóete:
“OyoNzambeapɛtoli,kobengayangombindote.”
10Mpeyangoesalemakimbalamisato:mpebatonyonso
babendamakilisusunalikoló.
11Mpe,tala,mbalamokobatomisatobasilakikoyao
ndakowapinazalaki,batindamakiutanaKaisariaepaiya
ngai.
12MpeMolimoatindakingainakendeelongonabango,na
ntembete.Lisusu,bandekomotobaoyobakendakielongo
nangai,mpetokɔtakinandakoyamotoyango.
13Mpealakisakibisondengeamonakianzelumokona
ndakonaye,oyoatɛlɛmakimpealobakinayeete:“Tinda
batonaYopempebengaSimona,oyonkombonayeezali
Petelo;
14Naniakoyebisayomaloba,nayangoyompendakona
yomobimbabokobikisama.
15Mpelokolanabandakikoloba,MolimoMosantu
akweyakilikololyabango,lokolalikololyabisoo
ebandeli.
16BongonakanisakililobayaNkolo,ndengealobakiboye:
"Yoaneabatisakinamai;kasibokobatisamanaMolimo
Mosantu.
17BongoNzambeapesakibangolikaboyandengemoko
lokolaapesakibiso,baoyotondimakiNkoloYesuKlisto;
ngainazalakinini,etenakokakotelemelaNzambe?
18Tangobayokimakambomaye,bafandakikimiape
bakumisiNzambe,balobi:"BongoNzambeapesipe
bapaganubabongolimotemaponabomoi."
19Nzokande,batooyobapalanganakinaminyokooyo
ebimakiepaiyaStefano,batambolakitiinaFenise,na
Sipre,mpenaAntiokia,mpebazalakikosakolalilobana
motomosusute,kakaepaiyaBayuda.
20MpebamosusukatinabangobazalakibatoyaSipre
mpeyaSirène,oyo,ntangobakómakinaAntiokia,
balobakinaBagreke,bazalakikosakolaNkoloYesu.
21MpelobokolaNkoloezalakielongonabango:mpe
motangomonenebandimaki,mpebabalukakiepaiya
Nkolo.
+22Bongonsangoyamakamboyangoekómakinamatoi
yalingombaoyoezalakinaYerusaleme,mpebatindaki
BarnabasiakendetiinaAntiokia.
23Ye,ntangoayaki,mpeamonokingoluyaNzambe,
asepelaki,mpealendisakibangobanso,etenamokano
mwamotemabakokangamanaNkolo.
24Pambatéazalakimotomalamu,atondakinaMolimo
Mosantupenakondima.
+25BongoBarnabasialongwakinaTarse,mponakoluka
Saulo.
26Mpentangoakutakiye,amemiyeoAntiokia.Mpe
esalemakietemobumobimbabayanganakielongona
eklezia,mpebateyakibatomingi.Mpebayekoli
babengamakilibosobaklistonaAntiokia.
27MpeomikolomiyebayakibaprofetautaYelusalemeo
Antiokia.
28MpemokonabangoatelemakinankomboAgabu,mpe
alakisakinaMolimoetebozangimoneneekozalanamokili
mobimba.
+29Bongobayekoli,motonamotonakotalelamakokina
ye,bazwakiekateliyakotindalisalisiepaiyabandekooyo
bafandakinaYudea.
+30Basalakiyangompebatindakiyangoepaiya
bankulutunamabɔkɔyaBarnabasináSaulo.
MOKAPOYA12
1Nzokandenantangowana,mokonziErodeasembolaki
mabokonayemponakotungisabatomosusuyalingomba.
2MpeabomakiYakobondekoyaYoanenamopanga.
3MpelokolaamonakieteesepelisakiBayuda,akendaki
lisusumponakokangaPetelo.(Nantangowanaezalaki
mikoloyamampaezangilevire.)
4Mpeekangakiye,akotisakiyenaboloko,mpeapesakiye
namabolongomineiyabasodamponakobatelaye;na
mokanonsimayaPasikayakobimisayeepaiyabato.
5Peteloakangamakinaboloko.
6MpentangoErodealingakikobimisaye,nabutuwana
kakaPeteloalalinakatiyabasodamibale,bakangisamina
minyɔlɔlɔmibale.
7Mpe,tala,anzeluyaNkoloayeilikolonaye,mpe
mwindamokoengɛngakinaboloko.Mpeminyɔlɔlɔnaye
ekweakinamabɔkɔnaye.
8Mpeanzelualobakinayeete:“Mikangáelambampe
kangásapatonayo.”Mpeasalakibongo.Mpealobakina
93

MisalayaBantoma
yeete:“Bóbwakaelambanayozingazinganayo,mpe
landangai.”
9Mpeabimaki,mpealandakiye;mpeayebakiteete
ezalakiyasoloeyeesalamakinaanzelu;kasiakanisakiete
amonakiemonaneli.
10Ntangobalekakinaekukeyayambompeyamibale,
bayakinaekukeyaebendeoyoememakanaengumba;oyo
efungwamakimponabangonabolinginayemoko:mpe
babimakimpebalekakinabalabalamoko;mpembala
mokoanzelualongwakiepainaye.
11MpentangoPeteloakómakinamakanisinaye,alobaki
ete:“SikoyonayebimpenzaeteNkoloatindianzelunaye
mpeabikisingainalobɔkɔyaErodempenabilikyanyonso
oyobatoyaBayudabazalakikozela.”
12Mpentangoatalakilikamboyango,ayakinandakoya
MariamamayaYoane,oyonkombonayeezalakiMarko;
epaibatomingibasanganakiesikamokompona
kosambela.
13MpentangoPeteloabɛtakinaekukeyaporte,mwana
mwasimoko,nkombonayeRodaayakikoyoka.
14MpentangoayebakimongongoyaPetelo,afungolaki
portetemponaesengo,kasiakimakimbangunakati,mpe
ayebisakindengePeteloatɛlɛmakilibosoyaekuke.
15Mpebalobinaye:"Ozalinaligboma."Kasiazalaki
ntangonyonsokondimisaeteezalakikutubongo.Bongo
balobi:“Ezalianzelunaye.”
16NzokandePeteloakobakikobeta,mpentango
bafungolakiekukempebamonakiye,bakamwaki.
17Kasiye,kosalakaelemboepaiyabangonalobokompo
yakokangakimiayabango,asakolakiepaiyabango
boniboniNkoloabimisakiyelibandalyaboloko.Mpe
alobakiete:“BókendekoyebisaYakobompebandeko
makambooyo.”Mpealongwaki,mpeakendakinaesika
mosusu.
+18Nzokande,ntangokakamoiekómaki,mobulu
ebandakimoketenakatiyabasodamponakoyeba
makambooyoekómeliPetelo.
19MpentangoElodealukakiye,mpeakutakiyete,atalaki
bakɛngɛli,mpeatindakietebábomabango.Mpeakitaki
longwanaYudeakinonaKaisaria,mpeafandakikuna.
+20MpeErodeasepelakiminginabatoyaTulompeya
Sidone,+kasibayakiepainayenamotemamoko,mpe
bakómisakiBlastusimobateliyandakoyamokonzi
moninganabango,balingakikimya;mpombokanabango
eleisamakinambokayamokonzi.
+21Mpenamokolomokooyoetyamaki,Erode,alataki
bilambayabokonzi,afandakinakitinayeyabokonzi,mpe
asalakilisolóepainabango.
+22Mpebatobazalakikogangaete:“Ezalimongongoya
nzambe,kasiyamotote.”
23MpembalamokoanzeluyaNkoloabɛtakiye,mpo
apesakiNzambenkembote.
+24KasililobayaNzambeekolakimpeekómakimingi.
+25MpeBarnabasináSaulobazongakinaYerusaleme,
ntangobasilisakimosalanabango,mpebamemakiYoane,
oyonkombonayeyalibotaMarko.
MOKAPOYA13
1SikawaezalakinaekleziaoyoezalakinaAntiokia
baprofetampebalakisimosusu;lokolaBarnabasi,Simeona
oyoabengamakiNigere,mpeLusiusyaKirene,mpe
Manaene,oyoakolakielongonaErodemokonzi,mpe
Saulo.
2NtangobazalakikosalelaNkolompekokilabilei,
MolimoMosantualobakiete:“BókabolangaiBarnabasná
Saulomponamosalaoyonabengakibango.”
3Mpeesilisakikokilabileimpekosambela,mpebatiaki
mabokomabangolikololyabango,batindakibango.
4BongobatindamakinaMolimoMosantu,bakendakio
Seleusia;mpelongwakuna,bakendakinamasuwatiina
Sipre.
5MpentangobakómakinaSalami,basakolakililobaya
NzambenabandakoyaBayuda.
+6MpentangobakatisakiesangayangotiinaPafosi,
bakutakinganga-nkisimoko,mosakolimokoyalokuta,
Moyudamoko,nkombonayeBaryesu.
7Oyoazalakielongonamosungiyamboka,SergiePaulus,
motoyamayele;oyoabengakiBarnabasináSaulo,mpe
azalakinamposayakoyokalilobayaNzambe.
+8KasiElima+nganga-nkisi(mponkombonayeezali
bongonandimbola)atɛmɛlakibango,mpoalukaki
kopɛngwisamosungiyangonakondima.
+9BongoSaulo,oyobabengakayePaulo,oyoatondakina
MolimoMosantu,atyakimisonayeepainaye.
10Mpealobaki,Otondinamayelemabemansompe
masumumanso,yomwanawazabolo,yomongunawa
boyengebeneinso,okotikatekobebisabanzelayasembo
yaNkolo?
11Mpesikawa,tala,lobokolaNkoloezalilikololyayo,
mpeokozalamokufimiso,komonomoitempoyaeleko
moko.Mpembalamokolondendempemoliliekweaki
likolonaye;mpeatambolakimponakolukabasusumpo
nakokambayenaloboko.
12Bongomosungiyango,ntangoamonakimakambooyo
esalemaki,andimakimpeakamwakinamateyayaNkolo.
+13Nzokande,ntangoPaulonáetulukunayebalongwaki
naPafo,bakómakinaPerge,naPamfilia,mpeYoane
alongwakiepainabangoazongakinaYerusaleme.
14Nzokande,ntangobalongwenaPerege,bakómakina
AntiokianaPisidia,mpebakɔtakinasinagoganamokolo
yasabatampebafandaki.
15MpensimayabotangiyaMibekompebasakoli,
bakonziyasinagogabatindiepainabango,kolobaka:
"Binomibalimpebandeko,sokobozalinalilobamokoya
elendiselimponabato,bólobalisusu."
16BongoPauloatɛlɛmakimpeasalakielembonalobɔkɔ
naye:“BatoyaYisraele,mpebinobaoyobobangaka
Nzambe,bóyokayango.”
+17NzambeyabatooyoyaYisraeleaponakibankɔkɔna
biso,+mpeatombolakibatontangobafandakilokola
bapayanamokiliyaEzipito,+mpenalobɔkɔmokomolai
abimisakibangonayango.
18Mpepenepenenantangoyamibuntukumineiapesaki
nzelanabizalelibyabangooesobe.
19Mpentangoabebisakibikolonsamboombokaya
Kanana,akabolakimabelemabangonambɛbu.
20Mpensimayayangoapesakibangobasambisipenepene
nantakayamibunkamamineinantukumitano,kino
Samweleprofeta.
+21Mpenansima,basɛngakimokonzi:mpeNzambe
apesakibangoSaulomwanayaSisi,motoyalibotaya
Benyamina,naboumeliyambulantukuminei.
94

MisalayaBantoma
+22Mpentangoalongolakiye,atombolakiDavidiepaina
bangompoazalamokonzinabango;Apesakilitatoliepai
nayempealobakiete:“NamoniDavidimwanayaYese,
motooyoazalinamotemanangaimoko,oyoakokokisa
mokanonangainyonso.”
23Nakatiyamombotoyamotooyo,Nzambeasekwisi
YezuMobikisimokoepaiyaYisraele,nakolandaelakana
ye.
24NtangoYoaneasakolakilibosolibosoyakoyanaye
batisimoyakobongolamotemaepaiyabatonyonsoya
Yisraele.
25TangoYoaneakokisakinzelanaye,alobi:"Bokanisiete
nazalinani?"Nazaliyete.Kasi,tala,ekoyamokonsimana
ngai,oyonabongitekofungolasapatoyayeyamakolo.
+26Bandeko,banayalibotayaAbrahama,+mpemoto
nyonsokatinabinooyoabangakaNzambe,lilobaya
lobikooyoetindamiepainabino.
+27MpobatooyobafandinaYerusaleme,+mpebakonzi
nabango,+mpobayebakiyete,+mpemingongoya
basakolioyoetángamakanasabatanyonso,+bakokisi
yangonakokweisaye.
28Mpeatabamonakintinayaliwatekatinaye,kasi
babondelakiPilatoeteabomaye.
+29Mpentangobakokisakimakambonyonsooyo
ekomamakimponaye,bakitisakiyenanzete,mpe
balalisakiyenalilita.
30KasiNzambeasekwisakiyenabakufi.
31Mpeamonanakimikolomingiyabaoyobamataki
elongonayeutanaGalilaikinonaYelusaleme,baoyo
bazalibatatolinayeepaiyabato.
32Mpetozalikosakolaepaiyabinonsangoyaesengo,
bonibonieteelakaeyeepesamakiepaiyabatata;
33Nzambeakokisakiyangoepaiyabisobanababango,na
eteasekwisiYesulisusu;lokolaekomamimpenanzembo
yamibale:“OzaliMwananangai,lelonabotiyo.”
+34Mpenaoyoetalieteasekwisakiyeutanabakufi,
sikoyomponakozongalisusunakobebate,alobakiboye:
“NakopesabinomawayasolosoloyaDavidi.”
35Yangowanaalobilisusunanzembomosusu:"Okotika
teMosantunayoamonakobeba."
+36MpoDavidi,nsimayakosalelalibotanayemokona
mokanoyaNzambe,alalimpɔngi,mpealalimakiepaiya
bankɔkɔnaye,mpeamonakikobeba.
37Kasiye,oyoNzambeasekwisaki,amonakikobebate.
38Boye,batopebandeko,eyebanaepaiyabino,etena
nzelayamotooyo,bolimbisiyamasumuesakolamiepaiya
bino.
39Mpenayebansobandimibalongisamiutanamakambo
manso,utanayangobokokakitekolongisamanamobeko
mwaMose.
40Yangowana,bókeba,nokitelikamboliyeliyelabino,
oyoelobelaminabaprofeta;
41Tala,binobatyoli,mpebokamwi,mpebobebisami:
mponazalikosalamosalamokoomikolomyabino,
mosalamoyebokondimasokote,atamotomoko
akosakolayangoepaiyabino.
42MpentangoBayudababimakinasinagoga,Bapakano
babondelakietemalobamayemasakolamaepainabango
nasabataoyoelandaki.
+43Nzokande,ntangolisangáepasuka,Bayudamingi
mpebaprozeliteyalosambobalandakiPaulonáBarnabasi.
44Mpemokoloyasabataoyoelandaki,penenaengumba
mobimbaesanganakimponakoyokalilobayaNzambe.
+45KasintangoBayudabamonakiebeleyabato,
batondakinazuwa,+mpebatɛmɛlakimakambooyoPaulo
alobaki.
+46BongoPaulonáBarnabasibakómakinampikompe
balobakiete:“EsengelakietelilobayaNzambeelobama
libosonabino.
47MpoboyeNkoloatindakibiso,kolobaka:Natiakiyo
mponakozalamwindayaBapaganu,eteozalampoya
lobikokinonansukayamabele.
48MpentangoBapaganubayokakiyango,basepelakimpe
bakumisakililobalyaNkolo.
+49MpelilobayaNkoloesakolamakinaetukamobimba.
+50KasiBayudabalamusakibasiyalosambompeya
lokumu,mpebakonziyaengumba,mpebatombolaki
minyokoepaiyaPaulonáBarnabasi,mpebabenganaki
bangonamikilinabango.
51Kasibaningisakimputuluyamakolonabango,mpe
bakómakinaIkoniya.
52Mpebayekolibatondakinaesengo,mpenaMolimo
Mosantu.
MOKAPOYA14
1MpeesalemakieteoIkoniya,bakendekielongoo
sinagogayaBayuda,mpebalobakiboye,eteebeleenene
yaBayudampelisusuyaBagrekebandimaki.
2KasiBayudaoyobazalakikondimate,balamusaki
bapakano,mpebapesakimakanisinabangomabempona
bandeko.
3Bongontangomolaibafandakikolobakanampikona
Nkolo,oyoapesakilitatolinalilobalyangolulyaye,mpe
apesakibilembompemakamwisimasalamanamabokoma
bango.
+4Kasiebeleyabatoyaengumbaekabwanaki,mpe
ndamboekangamakiepaiyaBayuda,mpendambo
esimbamakiepaiyabantoma.
5MpeebandakikobundisabangomibaleyaBapaganu,
mpelisusuyaBayudaelongonabakonzibabango,mpoya
kosalelabangonankanda,mpekobambabangomabanga;
6Bayebakiyango,mpebakimakinaListranáDerbe,
bingumbayaLikaonia,mpenaetúkáoyoezalizingazinga.
7Mpekunabasakolakinsangomalamu.
+8MpemobalimokoafandakinaListra,azangakimakasi
namakolonaye,azalakiebɔsɔnɔutanalibumuyamama
naye,oyoatambolakinainote.
9BangowanabayokakiPaulokoloba,atalakiyemakasi,
peasosolakieteazalinakondimayakobikisama.
10Alobakinamongongomakasiete:“Tɛlɛmásembana
makolonayo.”Mpeapumbwakimpeatambolaki.
11MpentangobatobamonakimakambooyoPauloasali,
batombolakimingongonabango,balobakinaelobeliya
Likaonia:“Banzambebakitiepainabisonandengeya
bato.”
12MpebabengakiBarnabasi:Jupiter;mpePaulo,Mercure,
mpoazalakimolobimonene.
+13Bongonganga-nzambeyaJupiter,oyoazalakiliboso
yaengumbanabango,amemakibangɔmbɛmpe
baguirlandenabaporte,mpealingakikopesambekaelongo
nabato.
95

MisalayaBantoma
14Ntangobantoma,BarnabasináPaulobayokakiyango,
bapasolakibilambanabango,mpebakimakimbanguna
katiyabato,bazalakikoganga.
15Mpebalobi:"Bakolo,mponaninibozalikosala
makambooyo?Bisompetozalibatoyabamposaya
ndengemokoelongonabino,mpetozalikosakolaepaina
binoetebotikamakambooyoyampambampambaepaiya
Nzambeyabomoi,oyoasalakilola,mpemabele,mpembu
mpebilokonyonsooyoezalikatinayango.
+16Nantangoyakala,batikakimabotanyonsobátambola
nabanzelanabango.
17Nzokandeatikakiyemokotekozangalitatoli,naete
asalakibolamu,mpeapesakibisombulautanalola,mpe
bilekoyakobotambuma,kotondisakamitemanabisona
bileimpeesengo.
18Mpenamalobamayebapekisakibato,etebasalaki
mbekateepaiyabango.
+19BayudamosusuoyobautakinaAntiokiampena
Ikoniebayakikuna,+mpebabendakiPaulomabanga,
babendakiyenaengumba,bakanisakieteakufi.
20Nzokande,ntangobayekolibatɛlɛmakizingazinganaye,
atɛlɛmakimpeakɔtakinaengumba.
21Mpeesilisakikosakolansangomalamunaengumba
wana,mpebateyakibatomingi,bazongakilisusunaListra,
mpenaIkonia,mpenaAntiokia.
+22Tozalikondimisamilimoyabayekoli+mpe
kolendisabangoetebákobanakondima,+mpeete
tosengelikokɔtanaBokonziyaNzambenabolɔzimingi.
23Mpeetiamakibangobankulutuoekleziainso,mpe
basambelakielongonakokilabilei,bapesakibangoepaiya
Nkolo,oyobandimaki.
24MpensimayakolekanaPisidiamobimba,bakómakina
Pamfilia.
25MpebasilikosakolalilobanaPerge,bakitakinaAtalia.
26MpeutakunabakendekinamasuwaoAntiokia,uta
wapibapesamakitolinangoluyaNzambempoyamosala
moyebakokisaki.
27Mpeeyaki,mpebasangisakiekleziaelongo,
bazongelakimansomayeNzambeasalakielongonabango,
mpeboniboniafungolakiekukeyabondimiepaiya
Bapaganu.
28Mpebafandakikunantangomolaielongonabayekoli.
MOKAPOYA15
1MpemibalimosusuoyobakitakiutanaYudeabateyaki
bandeko,mpebalobakiete:“Sokibokatamakingengana
lolengeyaMoizete,bokokikobikisamate.”
2BongoPaulonáBarnabasibakómakinamatatampe
matatanabango,bazwakiekatelietePaulonáBarnabasiná
basusukatinabangobámatanaYerusalemeepaiya
bantomampebankulutumponalikamboyango.
+3Mpebamemakibangonanzelanabangonaeklezia,
balekakinaFenisempenaSamaria,mpebazalakikosakola
mbongwanayabapakano.
4MpeekomakibangooYelusaleme,bayambamakina
eklezia,mpenabantomampebankulutu,mpebasakolaki
makambomansomayeNzambeasalakielongonabango.
"
6Mpebantomanábankulutubayanganakimponakotalela
likamboyango.
7Mpeebandakikowelanamingi,Peteloatɛlɛmaki,mpe
alobakiepaiyabango:“Bandekompebandeko,boyebi
bonibonieteelekintangomolaiNzambeaponakionteiya
biso,eteBapaganunamonokonangaibayokalilobalya
nsangomalamu,mpebandimela.
8MpeNzambe,oyoayebimitema,apesakibangolitatoli,
kopesakabangoMolimoMosantu,kutulokolaasalakiepai
yabiso;
9Mpekotiabokesenitekatinabisompebango,
kopetolakamitemayabangonabondimi.
10BongomponaninibomekaNzambe,mponakotia
ekanganelinankingoyabayekoli,oyoezalabatatanabiso
tobisotokokakitekomema?
11KasitondimietenanzelayangoluyaNkoloYesu
Klistotokobikisama,lokolabango.
12Bongoebeleyabatonyonsobafandakinyɛɛ,mpe
bayokakiBarnabasináPaulo,mpebazalakikosakola
makamwisimpemakamwisioyoNzambeasalakinanzela
nabangoepaiyabapakano.
13Mpensimayakokanganyɛɛ,Yakoboayanolaki:
“Bandeko,bóyokangai.
14SimeonaasakoliboniboniNzambenaebandeli
akendakikotalaBapakano,mponakolongolakatina
bangobatomokomponankombonaye.
15Mpenaeyeeyokanimalobamabaprofeta;ndenge
ekomami,.
16Nsimanayangonakozonga,mpenakotongalisusu
tabernakleyaDavidi,oyoekwei;mpenakotongalisusu
bitikanayango,mpenakotɛlɛmisayango.
17EtebatikalibabatobakokakolukaNkolo,mpe
Bapaganubanso,likololyabangonkomboyangai
ebengami,elobiNkolo,oyoasalakamakambomayemanso.
18EyebaniepaiyaNzambemisalamyayemansouta
ebandeliyamokili.
"
20Kasietetokomemelabango,etebaboyambindoya
bikeko,mpepite,mpebilokobikangaminantolo,mpe
makila.
+21Mponantangoyakala,Moizeazalinabatooyo
bazalikosakolayenabingumbanyonso,+mpebatángaka
bangonabasinagogamokolonyonsosabata.
22Bongobantomanábankulutu,elongonalisangá
mobimba,basepelakikotindabatooyobaponamina
etulukunabangomokonaAntiokiaelongonaPauloná
Barnabasi.elingikolobaYudasinkombonayeBarsabase,
mpeSilasi,bakonzikatinabandeko.
23Mpebakomakimikandanabangonsimayalolengeeye;
Bantomampebankulutumpebandekobatindimboteepai
yabandekooyobazalinakatiyabapakanonaAntiokia
mpenaSirimpenaSilikia.
24Pambatétoyoki,batooyobabimakinabisobatungisaki
binonamaloba,babebisimilimonabino,balobi:
"BosengelikokatamangengapekotosaMibeko;
25Emonanakimalamumponabiso,toyanganakina
bomoko,totindabatobaponamiepainabinoelongona
BarnabasináPaulobalingaminabiso.
26Batooyobatyebomoinabangonalikamampona
nkomboyaNkolonabisoYesuKlisto.
+27Nayango,totindiYudasináSilasi,+bangompe
bakoyebisabinomakamboyangonamonɔkɔ.
96

MisalayaBantoma
28MpoemonanakimalamuepaiyaMolimoMosantu,mpe
epaiyabiso,kotialikololyabinobozitomonenetekoleka
makambomayemasengeli;
+29Bóboyabileioyoepesaminabikeko,+namakila,+
mpenabilokooyobakatinantolompenapite.Bozala
malamu.
+30Bongontangobalongolakibango,bakómakina
Antiokia,mpentangobayanganisakiebeleyabato,
bapesakimokandayango.
31Tangobatangiyango,basepelakimponalibɔndisi.
32MpeYudasináSilasi,bangomokompebasakoli,
balendisakibandekonamalobamingimpebalendisaki
bango.
33Mpensimayakoumelakunaesikamoko,batikaki
bangonakimiautanabandekoepaiyabapostolo.
34Nzokande,Silasesepelakikotikalakuna.
35PolonáBarnabasibakómakikoteyampekosakola
lilobayaNkolonaAntiokia,elongonabatomosusumingi.
36Mpemikolomokensima,PauloalobakinaBarnabasi
ete:“Tókendelisusukotalabandekonabisonabingumba
nyonsoepaitosakolililobayaNkolo,mpetotalandenge
bazalikosala.”
+37MpeBarnabasiazwakiekateliyakomemaYoane,oyo
nkombonayeyalibotaezalakiMarko.
38KasiPauloakanisakimalamutemponakomemaye
elongonabango,oyoalongwakinabangonaPamfilia,
mpeakendakielongonabangonamosalate.
39Mpekowelanaezalakimakasikatinabango,ete
bakabwanakimokonamosusu.
40MpePauloaponakiSilas,mpealongwaki,lokola
bandekobapesakiyenabobotoyaNzambe.
41MpealekakinaSirimpenaSilisia,mponakondimisa
mangomba.
MOKAPOYA16
+1BongoakómakinaDerbempenaListra,mpetalá,
moyekolimokoazalakikuna,nkombonayeTimote,
mwanayamwasimoko,oyoazalakiMoyuda,mpe
andimaki.kasitatanayeazalakiMogreke.
+2BandekooyobazalakinaListra+mpenaIkonio,
bayebisakiyangomalamu.
3YealingakiPauloakendeelongonaye;mpebakangaki
yempebakatakiyengengamponaBayudaoyobazalaki
nabisikawana,mpobayebakinyonsoetetatanayeazalaki
Mogreke.
4Mpentangobazalakikotambolanabingumba,bapesaki
bangomibekomponakobatela,oyoetiamakinabantoma
mpebankulutuoyobazalakinaYerusaleme.
5Mpeboyeekleziaetiamakiobondimi,mpeebakisamaki
namotangomokolonamokolo.
6Nzokande,ntangobakendakinaFrigiamobimbampena
etukayaGalatia,mpeMolimoMosantuapekisamaki
kosakolalilobanaAzia.
7NsimayakokómanaMisia,bamekakikokendena
Bitinia.
8MpebalekakinaMisia,bakitakinaTroase.
9MpeemonanelimokoemonanakiepaiyaPaulonabutu;
MobalimokoyaMasedoniaatɛlɛmakimpeabondelakiye:
“YakanaMasedoniampesalisábiso.”
10Mpeesilakayekomonaemonaneli,mbalamoko
tomekakikokendeoMasedonia,nantembetekosangisaka
eteNkoloabengakibisompoyakosakolansangomalamu
epaiyabango.
11Yangowana,tolongwakinaTroase,tokómakinanzela
yasembanaSamotrakia,mpenamokolooyoelandakina
Neapoli.
12Mpelongwakuna,kinonaFilipi,oyoezaliengumba
moneneyaeteniyaMasedonia,mpeekolomoko,mpe
tofandakinaengumbayangomikolomosusu.
+13Mpenasabatatobimakinaengumbapembeniya
ebale,epaibatobazalakikobondela;mpetofandaki,mpe
tosololakiepaiyabasibayebakendekikuna.
+14MpemwasimokonankomboLidia,motɛkiya
bilambayamotane-bulé,yaengumbayaTiatira,oyo
azalakikosambelaNzambe,ayokakibiso.
15Mpentangoabatisamaki,mpebatoyandakonaye,
abondelakibiso,kolobakaete:“Sokibosambisingaiete
nazalisemboepaiyaNkolo,bókɔtanandakonangaimpe
bófandakuna.”Mpeazalakikopekisabiso.
16Mpeesalemakietentangotozalakikokendenalosambo,
mwanamwasimokooyoazalakinaelimoyakosakola
akutanakinabiso.
17BangoalandakiPaulonábisopeagangaki:"Batooyo
bazalibasaleliyaNzambeOyo-Aleki-Likoló,oyobazali
kolakisabisonzelayalobiko."
18Mpeoyoasalakiyemikolomingi.KasiPauloayokaki
mawa,abalukakimpealobakinamolimoete:“Nazali
kopesayomitindonankomboyaYesuKlistoeteobimana
katinaye.”Mpeabimakikakanangongawana.
19Mpentangobankolonayebamonakieteelikyaya
litombanabangoesilaki,bakangakiPaulonáSilasi,mpe
babendakibangonazandoepaiyabakonzi.
+20Mpeamemakibangoepaiyabazuzi:“Batooyobazali
Bayuda,bazalikotungisambokanabisompenza.
21Mpebóteyamimeseno,oyoepesamelibisonzelateya
kozwa,tokotosa,lokolatozaliBaloma.
+22Mpeebeleyabatobatɛlɛmakimponakotɛmɛlabango,
mpebazuzibapasolakibilambanabangompebapesaki
mitindoetebábɛtabango.
+23Mpentangobabɛtakibangobabɛtimingi,babwakaki
bangonabolɔkɔ,mpebasɛngakimobateliyabolɔkɔete
abatelabangonalibateli.
+24Ye,lokolaazwakietindayandengewana,akɔtisaki
bangonabolɔkɔyakati,+mpeakangakimakolonabango
nabibende.
25Mpenamidiyabutu,PaulonáSilasibabondelakimpe
bayembelakiNzambemasanzoli.
+26Mpenambalakakakoninganamoneneyamabele,
boyemibokoyabolokoeninganaki:mpembalamoko
baportenyonsoefungwamaki,mpebansingayamotona
motoefungwamaki.
+27Mpemobateliyabolokoalamukinampɔnginaye,
mpeamonakibaporteyabolokoefungwami,abimisaki
mopanganaye,mpealingakikomiboma,akanisakiete
bakangamibakimaki.
28KasiPauloagangakinamongongomakasi:"Omisala
mabete,mpobisonyonsotozaliawa."
29Bongoabengakimwinda,mpeapumbwakinakati,mpe
ayakikolɛnga,mpeakweakilibosoyaPaulonáSilasi.
+30Mpeabimisakibangompealobakiete:“Bandeko,
nasengelikosalaninimponabika?”
31Mpebalobi:"NdimaNkoloYesuKlisto,mpeyompe
ndakonayookobika."
97

MisalayaBantoma
32MpebalobelakiyelilobalyaNkolo,mpenabatobanso
bazalakiondakoyaye.
33Mpeakamatakibangokakangongawanayabutu,mpe
asukolakibampotanabango;mpeabatisamaki,yempe
batobansobaye,mbalamoko.
34Mpeesilikokotisabangoondakoyaye,atiakibilei
libosolyabango,mpeasepelaki,kondimakaNzambe
elongonandakonayemobimba.
+35Mpemoiekómaki,bazuzibatindiba-serjentmpe
bálobaete:“Tikábatoyangobákende.”
36MpemobateliyabolokoayebisakiPaulomalobaoyo:
"Bazuzibatindimponakotikabino.
37NzokandePauloalobinabango:"Batobabetibiso
polele,tozangietumbu,tozalakiBaloma,pebabwakibiso
naboloko;mpesikawababenganibisolibandanankuku?
tesolo;kasitikábangomokobáyampebábimisabiso.
38Mpebasodabayebisakibazuzimalobamaye,mpe
babangakintangobayokakietebazaliBaloma.
39Mpebayakimpebabondelakibango,mpebabimisaki
bango,mpebabondelakibangoetebalongwalibandalya
engumba.
+40Mpebabimakinabolɔkɔmpebakɔtakinandakoya
Lidia.
MOKAPOYA17
1Nzokande,balekakinaAmfipolempenaApolonia,
bakómakinaTesaloniki,epaisinagogayaBayudaezalaki.
2MpePaulo,lokolamomesenonaye,akotiepainabango,
mpemikolomisatoyasabataasololakinabangona
makomi.
3KofungolakampekolobaeteKlistoasengelaki
konyokwama,mpeasekwiutanabakufi;mpeeteYesuoyo,
oyonazalikosakolaepaiyabino,azaliKlisto.
4Mpebamosusukatinabangobandimaki,mpebasalaki
elongonaPaulonáSilasi;mpeyaBagrekeoyobamipesaki
nalosamboebeleenene,mpeyabasibankumubatomoke
te.
+5KasiBayudaoyobandimakite,bayokakizuwa,
bakamatakiepainabangobatomosusuyambindoya
lolengeyabatoyambindo,mpebasangisakietulukumoko,
mpebatyakiengumbamobimbanamobulu,mpe
babundisakindakoyaYasona,mpebalukakikobimisa
bangoepaiyabato.
6Mpentangobakutakibangote,babendakiYasonaná
bandekomosusuepaiyabakonziyaengumba,bazalaki
kogangaete:“Batooyobabalolimokilibayeimpeawa;
7Yasonaayambiye,mpebangonyonsobazalikobuka
mibekoyaKaisala,balobieteezalinamokonzimosusu,ye
mokoYesu.
8Mpebatungisakibatompebakonziyaengumba,ntango
bayokakimakambomaye.
9MpentangobazwakilibateliyaYason,mpeyamosusu,
batikakibangobakende.
10NambalamokobandekobatindiPaulonáSilasinabutu
naBerea.
11Batoyangobazalakibatoyalokumukolekabaoyo
bazalakinaTesaloniki,mpambatebazalakikoyamba
lilobanamakanisinyonso,mpebazalakikolukalukana
makomimokolonamokolomponakoyebasokimakambo
yangoezalibongo.
12Yangowanamingikatinabangobandimaki;lisusuya
basiyalokumuoyobazalakiBagreke,mpeyamibali,
mokete.
13KasintangoBayudayaTesalonikibayebakieteliloba
yaNzambeesakolamakinaPaulonaBerea,bayakimpe
kunampebalamusakibato.
14NambalamokobandekobatindiPauloakendelokolana
mbu,kasiSilasnáTimotebafandakikakakuna.
+15MpebatooyobazalakikotambwisaPaulobamemaki
yenaAtene,mpebazwakietindaepaiyaSilasináTimote
etebáyaepainayenalombangumpenza,bakendaki.
16Nzokande,ntangoPauloazalakikozelabangonaAtene,
elimonayeelamusamakinakatinaye,ntangoamonakiete
engumbayangoepesakimpenzalosamboyabikeko.
17YangowanaazalakikowelananasinagoganaBayuda
mpenabatoyalosambompenazandomokolonamokolo
nabatooyobazalakikokutananaye.
18BongobafilozofemosusuyaBaepikurempeya
Bastoïkebakutanakinaye.Mpebamosusubalobakiete:
“Motooyoazalikolobalobanini?”bamosusu,Amonani
lokolamobimisiyabanzambebapaya.
19Mpebakangakiye,mpebamemakiyenaAreopage,
balobi:"Tokokikoyebaninimateyaoyoyasika,oyoozali
kolobelaezali?"
20Pambatéozalikomemelabisomakambomosusuya
kokamwanamatoinabiso.
21(MpoetebatonyonsoyaAtenempebapayaoyo
bazalakikunabazalakikolekisantangonabangonaeloko
mosusute,longolakakamponakoyebisatokoyoka
likambomokoyasika).
22BongoPauloatɛlɛmakinakatikatiyangombayaMars
mpealobakiete:“BinobatoyaAthènes,namonietena
makambonyonsobozalinabiyambayambamingi.”
23Pambaté,tangonazalakikoleka,pekotalabalosambo
nabino,nakutietumbelomokonamakomioyo:Epaiya
Nzambéoyoayebanite.Yangowana,oyobozali
kosambelanakozangakoyeba,yenazalikoyebisabino.
24Nzambéoyoasalakimokilipebilokobinsonakatina
yango,lokolaazaliNkoloyalolapeyamabele,afandite
nabatempelooyoesaleminamaboko;
25Sokoasambelaminamabokoyabatote,lokolande
azalinamposayaelokomokote,mpoeteapesakanabato
nyonsobomoi,mpempema,mpebilokonyonso;
26Mpeasalinamakilamokobikolobinsobyabatompo
yakofandaoetandoinsoyamabele,mpeakatintango
yamboetiamaki,mpendeloyabofandibwabango;
27EtebalukakaNkolo,sokobakokikoyokaye,pekokuta
ye,atakoazalimosikatenamokonamokonabiso.
28Mpokatinayetozalinabomoi,mpetozalikoningana,
mpetozalinabozalinabiso;lokolabamosusukatina
bapowɛtinayomokobalobi:“Mpotozalimpebananaye.”
29BongolokolatozalibanayaNzambe,tosengelite
kokanisaeteBonzambebozalilokolawolo,topalata,to
libanga,oyoeyemaminamayelempenamayeleyabato.
30MpebantangoyabozangiboyebiboyeNzambe
akangakimiso;kasisikawaetindibatobansobisikabinso
bayambola.
31Pambatéaponimokolomoko,nayangoakosambisa
mokilinabosembonanzelayamotowanaoyoaponi;
yangoapesibondimiepaiyabatobanso,naeteasekwisiye
utanabakufi.
98

MisalayaBantoma
32Mpentangobayokakilisekwayabakufi,bamosusu
basɛkaki,mpebamosusubalobakiete:“Tokoyokayo
lisusulikambooyo.”
33BongoPauloalongwakinakatinabango.
34Nzokandemibalimosusubakangamakinaye,mpe
bandimaki:katinabangoezalakinaDioniseMoareopage,
mpemwasimokonankomboDamarisi,mpebatomosusu
elongonabango.
MOKAPOYA18
1Nsimayamakamboyango,PauloalongwakinaAthènes
mpeakómakinaKorinti.
2MpeakutakiMoyudamokonankomboAquila,
abotamakinaPonto,autakinaItaliekalamingite,elongo
namwasinayePriscila;(mpoeteKlaudioatindakiBayuda
nyonsobálongwanaLoma.)mpeayakiepainabango.
3Mpelokolaazalakinamosalamotindomoko,afandaki
elongonabango,mpeazalakikosalamosala,mpona
mosalanabangobazalakikosalabahema.
4Mpeazalakikolobanasinagogasabatanyonso,mpe
azalakikondimisaBayudampeBagreke.
+5MpeSilasnáTimotebautakinaMasedonia,Paulo
atungisamakinaelimo,mpeatatolakiepaiyaBayudaete
YesuazaliKlisto.
6Mpentangobamitelemelimpekofinga,aningisibilamba
naye,mpealobakinabango:Makilanabinoezalalikolo
yamitónabinomoko;Nazalipɛto,bandasikoyo
nakokendeepaiyabapakano.
+7Mpealongwakikuna,mpeakɔtakinandakoyamoto
moko,nkombonayeYusto,oyoazalakikosambela
Nzambe,oyondakonayeesanganakimakasinasinagoga.
8MpeKilisipo,mokonziyasinagoga,andimakiNkolo
elongonandakonayemobimba;mpemingiyaBakolinti
oyobayokakibandimaki,mpebabatisamaki.
9BongoNkoloalobakinaPaulonabutunaemonaneli
mokoete:“Kobangate,kasilobámpekangakimiate.
+10Mponazalielongonayo,+mpemotomokoteakotya
yomponakosalayomabe,+mponazalinabatomingina
engumbaoyo.”
11Mpealandakikunambulamokonasanzamotoba,
koteyakalilobalyaNzambeonteiyabango.
12MpentangoGalioazalakimosungiyaAkaya,Bayuda
batombokelakiPaulonamotemamoko,mpebamemakiye
nakitiyabosambisi.
13Alobi:"Motooyoazalikondimisabatonakosambela
Nzambenakobukamobeko."
+14NtangoPauloalingakikofungolamonɔkɔnaye,Galio
alobakinaBayudaete:“Sokiezalakilikamboyamabeto
yambindoyamabe,binoBayuda,+nalinginandima
mpikonabino.
15Kasisokoezalimotunayamalobampebankombo,mpe
yamobekomwabino,botalaepaiyayango;mponakozala
mosambisitenamakamboyaboye.
16Mpeabenganakibangonakitiyabosambisi.
+17Nansima,BagrekenyonsobakangakiSostene,
mokonziyasinagoga,mpebabɛtakiyelibosoyakitiya
kosambisa.MpeGalioamibanzabanzakiatamokotena
makambowana.
18MpePaulonsimanayangoaumelakikunantangomolai,
mpensimaatikibandeko,mpeakendekinamasuwanaSiri,
mpeelongonayePrisilampeAkila;akatakimotónayena
Kenkreya,mpoalakakindai.
+19MpeakómakinaEfesempeatikakibangokuna,kasi
yemokoakɔtakinasinagogampeasololakinaBayuda.
20Ntangobasɛngakiyeaumelakaelongonabango,
andimakite;
21Kasiapesakibangombote,alobi:"Nasengeliatamoke
tekosalaelambooyoekoyanaYerusaleme.Mpe
alongwakinamasuwalongwanaEfese.
22MpentangoakitakinaKaisaria,mpeamataki,mpe
apesakiekleziambote,akitakinaAntiokia.
23Mpeesilakikolekisamwantangokuna,alongwaki,mpe
akatisakimbokamobimbayaGalatiampeyaFrigiana
molongo,kolendisakabayekolibanso.
+24MpeMoyudamokonankomboApolosi,oyo
abotamakinaAlexandria,mobalimokoyamayelempeya
nguyanamakomi,ayakinaEfese.
25MotooyoalakisamakinanzelayaNkolo;mpelokola
azalakinamolendenamolimo,alobakimpeateyakina
molendemakambomaNkolo,koyebakabobelelibatisiya
Yoane.
+26Mpeabandakikolobanampikonyonsonasinagoga:
+ntangoAkilanáPilisilabayokakibango,bamemakiye
epainabango,mpebalimbolakiyenzelayaNzambena
ndengeyakokoka.
27MpentangoalingakikolekanaAkaya,bandeko
bakomaki,kolendisakabayekolietebáyambaye.
28PambatéandimisakiBayudanamakasi,peyangona
misoyabato,amonisakinanzelayamakomieteYesuazali
Klisto.
MOKAPOYA19
1Mpeesalemakiete,ntangoApolosiazalakinaKorinti,
Pauloalekakinamikiliyalikoló,akómakinaEfese.
2Alobinabango:"BozwiMolimoMosantuutabondimi?
Balobakinayeete:“ToyokiatamoketesokiMolimo
Mosantuazali.”
3Mpealobinabango:"Bobatisamakinanini?Balobakiete:
“KinonabatisimoyaYoane.”
4BongoPauloalobakiboye:"Yoaneabatisakimpenzana
batisimoyakobongolamotema,alobinabatoete
bándimelayeoyoakoyansimanaye,elingikolobaKristo
Yesu."
5Ntangobayokakiyango,bazwakibatisimonankomboya
NkoloYesu.
6MpentangoPauloatiakimabokomayelikololyabango,
MolimoMosantuayakilikololyabango;mpebalobakina
minoko,mpebabikulaki.
7Mpemibalinyonsobazalakisokozominamibale.
8Mpeakotiosinagoga,mpealobakinampikoontakaya
sanzamisato,kowelanampekondimisamakambomatali
bokonzibwaNzambe.
+9Kasintangobatondengenandengebakómakimakasi,
+mpebandimakite,+kasialobakimabemponanzela
yangolibosoyaebeleyabato,alongwakinabango,+mpe
akabolakibayekoli,mpeazalakikowelanamokolona
mokolonaeteyeloyaTiranomoko.
10Mpeeyeekobakinantakayamibumibale;bongobato
nyonsooyobafandakinaAziabayokakililobayaNkolo
Yesu,ezalaBayudatoBagreke.
99

MisalayaBantoma
11MpeNzambeasalakimakamwisiyantinamingina
mabokoyaPaulo.
12Bongoutananzotonayebamemakibamouchoirstoba
tabliersyamaladi,pebamaladielongwakinabango,pe
bilimomabeebimakinakatinabango.
13BongoBayudamosusuoyobazalakikotambolatambola,
oyobazalakikobenganabilimumabe,bazwakibangompo
nakobengabatooyobazalakinabilimomabenkomboya
NkoloYesu,mpebalobakiete:“Tolapibinondaina
nkomboyaYesuoyoPauloazalikosakola.”
14MpeezalakinabanamibalinsamboyaScevamoko,
Moyuda,mpemokonziyabanganga-nzambe,oyobasalaki
bongo.
15Molimomabeayanolakimpealobaki:"Yesunayebi,
mpePaulonayebi;kasibinobozalibanani?
16Mpemotooyoelimomabeezalakikatinaye
apumbwakilikolonabango,mpealongakibango,mpe
alongakibango,boyebakimakilibandayandakowana
bolumbumpebazokaki.
17MpeeyeeyebanakinaBayudampeBagrekebanso
bafandinaEfese;mpebobangiekweyilikololyabango
banso,mpenkomboyaNkoloYesuekumisamaki.
18Mpebatomingioyobandimakibayaki,mpe
bayambolaki,mpebalakisakimisalanabango.
+19Mingikatinabangooyobazalakikosalelamayeleya
kokamwisa,basangisakimikandanabango,mpe
batumbakiyangolibosoyabatonyonso.
20BoyelilobayaNzambeekolakinanguyampeelongaki.
21Nsimayamakambowana,Pauloakanisakinaelimo,
ntangoalekakinaMasedoniampenaAkaya,akendena
Yerusaleme,mpealobakiete:“Nsimayakokómakuna,
nasengelimpekomonaLoma.”
+22BongoatindakinaMasedonia,batomibaleoyo
bazalakikosalelaye,TimotenáErastute;kasiyemoko
atikalakinaAziamponaelekomoko.
23Mpenantangowanakakamobulumoketeebimaki
nzinganzingayanzelawana.
+24MpomobalimokonankomboDemetrio,mosaliya
palata,oyoazalakikosalabandakomosantuyapalatampo
naDiana,apesakibatoyamisalayamabɔkɔlitombamoke
te;
+25Ayanganisakibangoelongonabatooyobasalaka
mosalayangompealobakiete:“Bandeko,boyebietena
mosalayango,tozalinabozwinabiso.”
+26Lisusu,bozalikomonampebozalikoyokaete,kaka
naEfesete,kasipenenaAziamobimba,Paulooyo
andimisibatomingimpeapɛngwisibatomingi.
+27Naboyeetebobelemosalanabisooyoezalina
likamayakotyamampambate;kasilisusuetetempeloya
nzambe-mwasimoneneDianaekotyolama,mpenkembona
yeekobebisama,oyoAziamobimbampemokilimobimba
basambelaka.
28Mpentangobayokakimalobamaye,batondinankanda,
mpebagangakiete:“DianayaBaefeseazalimonene.”
+29Mpeengumbamobimbaetondakinamobulungano,
mpentangobakangakiGayonáAristarke,batoya
Masedonia,baningayaPaulonamobembo,bakendaki
mbangunamakanisimokonandakoyamasano.
30MpentangoPauloalingakikokotaepaiyabato,
bayekolibatikakiyete.
31MpebakonzimosusuyaAzia,oyobazalakibaningana
ye,batindakiepainaye,kosɛngayeeteamipekisatena
ndakoyamasano.
32Bongobamosusubagangakilikambomoko,mpe
bamosusubagangaki.mpendambomingibayebakitentina
ninibayakielongo.
33MpebabendiAlesandalanakatiyaebeleyabato,
Bayudabatiakiyeliboso.MpeAlesandalaasalakielembo
naloboko,mpealingakikomibatelaepaiyabato.
+34KasintangobayebakieteazaliMoyuda,batonyonso
bagangakinamongongomokoboye:“DianayaBaefese
azalimonene.”
35Mpentangomosaliyambokaakitisakibatomotema,
alobakiete:“BinobatoyaEfese,motoniniayebiteete
engumbayaBaefeseezalimosambeliyanzambe-mwasi
moneneDianampeekekooyoekweakiutanaJupiter?”
36Boye,lokolaetemakambomayemakokikolobamabe
te,bosengelikozalakimia,mpekosalaelokomokotena
mbalakaka.
37Pambatébomemiawabatooyobazalibayibiya
mangombate,tobafinginzambe-mwasinabinote.
+38Yangowana,sokiDemetrio+nábatoyamisalaya
mabɔkɔoyobazalielongonaye,bazalinalikambona
motomoko,+Mibekoezalipolele,+mpebasungibazali.
39Kasisokobotunilikambomokonantinayamakambo
masusu,ekokatamanaliyanganiyamibeko.
+40Mpotozalinalikamayakofundamamponamobulu
yalelo,+mpambateezalinantinamokoteoyotokoki
kolobamponaboyokanioyo.
41Mpeesilisakikolobaboye,abenganakiliyangani.
MOKAPOYA20
1Mpensimayamobuluesilaki,Pauloabengakibayekoli
epainaye,mpeayambakibango,mpealongwakimpona
kokendenaMasedonia.
2Mpeesilikolekabiteniwana,mpealendisakibango
mingi,ayakinaGrèce.
3Mpeafandakikunasanzamisato.MpentangoBayuda
bazelakiye,ntangoalingakikokendenamasuwanaSiri,
akanisakikozonganaMasedonia.
4MpekunaakendakielongonayenaAziaSopatereya
Berea;mpeyaBatesaloniki,AristarkempeSekundu;mpe
GayoyaDerbe,mpeTimote;mpeyaAzia,Tikikoná
Trofime.
5Batooyobazalakikokendelibosobaumelakimponabiso
naTroas.
+6MpetolongwakinamasuwalongwanaFilipinsimaya
mikoloyamampaoyoezangilevire,mpetokómakiepaina
bangonaTroasenamikolomitano;epaitofandakimikolo
nsambo.
7Mpeomokolomwayambomwaposo,ntangobayekoli
bayanganakimpoyakobukalimpa,Pauloasakolakiepai
yabango,amilengelamponakokendemokolomwansima;
mpeakobakikolobanayetiinamidiyabutu.
8Mpeezalakinamiindamingiondakoyalikolo,wapi
basanganakielongo.
+9MpeelengemobalimokonkombonayeEutike
afandakinalininisa,mpealalimpɔngimakasi.
10BongoPauloakitakipeakweyilikolonaye,pe
ayambakiye,alobi:"Bómitungisate;mpobomoinaye
ezalikatinaye.
100

MisalayaBantoma
11Bongoayakilisusu,mpeabukakilimpa,mpealyaki,
mpeasololakintangomolai,kinontongoyamoi,boye
alongwaki.
12Mpebamemakielengemobalinabomoi,mpe
babɔndisamakimwamokete.
13Mpetokendakilibosonamasuwa,mpetokendekina
masuwatiinaAssos,kunanamokanoyakokɔtisaPaulo.
14MpentangoakutanakinabisonaAssos,tozwakiyena
ndako,mpetokómakinaMitilene.
15Mpetokendekinamasuwautakuna,mpetoyakina
mokoloelandakinangamboyaKiosi;mpemokolo
elandakitokómakinaSamos,mpetofandakinaTrogyllium;
mpenamokolooyoelandaki,tokómakinaMilete.
16PambatéPauloazwakimokanoyakokendenamasuwa
naEfese,mpoalingakikolekisantangonaAziate,mpo
akómakinokinokinaYerusalemenamokoloyaPantekote.
17MpelongwanaMileteatindakinaEfese,mpeabengaki
bankulutuyaeklezia.
"
19NazalikosalelaNkolonakomikitisanyonso,mpena
mpisolimingimpenakomekama,oyoekwelakingaina
nzelayakolalayaBayuda.
20Mpeboniboninabombakielokomokoteoyoezalakina
litombamponabino,kasinalakisakibino,mpenateyaki
binonamisoyabato,mpenandakonandako.
21NazalikotatolaepaiyaBayudampelisusuepaiya
Bagreke,boyamboliepaiyaNzambe,mpekondimaepaiya
NkolonabisoYesuKlisto.
22Mpesikawa,tala,nazalikokendekokangamaomolimo
oYelusaleme,koyebakatemakambomakoyelangaikuna;
23NzokandeeteMolimoMosantuazalikotatolaomboka
inso,kolobakaetebokangamimpematungisiewumelingai.
24Kasimokoteyamakambomayeetindingai,mpe
natangibomoibwangaitelokolayamotuyampoya
ngaimei,etenakokakosilisanzelayangainaesengo,mpe
mosala,eyenazwakiepaiyaNkoloYesu,mpoyakotatola
nsangomalamuyangoluyaNzambe.
25Mpesikawa,tala,nayebietebinobanso,onteiyabango
nakendekikosakolabokonzibwaNzambe,bokomona
lisusuelongiyangaite.
+26Yangowananazalikomemabinomponakotatolalelo,
etenazalipetoutanamakilayabatonyonso.
27Mponakimitekosakolaepaiyabinotolinyonsoya
Nzambe.
28Bongobokebanabinomei,mpenaetongamobimba,
likololyayangoMolimoMosantuatiebinobakɛngɛli,mpo
nakoleisaekleziayaNzambe,oyoyeasombakinamakila
nayemoko.
+29Mponayebilikambooyo,+etensimayakolongwana
ngai,bambwayazambayamawabakokɔtanakatinabino,
bakoyokelaetongamawate.
+30Lisusu,nabinomokobatobakobima,bakoloba
makamboyamabe,mponakobendabayekolinsimana
bango.
31Yangowanabokengela,mpebomikundola,etenantaka
yamibumisatonatikakitekokebisamotonamotobutu
mpemoinamayiyamiso.
32Mpesikawa,bandeko,napesibinoepaiyaNzambe,
mpenalilobalyangoluyaye,oyoezalinamakokiya
kotongabino,mpekopesabinolibulaonteiyabango
bansobayebasantisami.
+33Nazalinamposayapalatatowolotobilambayamoto
te.
34Iyo,binomeiboyebi,etemabokomayemasalelakimpo
yabosengabwangai,mpeepaiyabangobayebazalaki
elongonangai.
35Nalakisibinomakambomanso,boniboninamosala
makasiboyebosengelikosungabatoyabotau,pe
komikundolamalobayaNkoloYezu,ndengealobaki:"
Ezalikopambolamingikopesanaesikayakozwa."
36Mpeesilisakikolobaboye,afukamaki,mpeabondelaki
elongonabangobanso.
+37Mpebangonyonsobalelakimakasi,+mpebakweaki
nankingoyaPaulompebapesakiyebeze.
38Mawamingikolekanyonsomponamalobamaye
alobaki,etebamonaelonginayelisusute.Mpebakendaki
elongonayekinonamasuwa.
MOKAPOYA21
1Mpeesalemakieteesilakikolongolamautanabango,
mpekopumbwa,toyakinanzelayasembaoKoo,mpe
mokolomolandioRode,mpeutakunaoPatara.
2Mpetokutakimasuwamokooyoezalakikokendetiina
Fenisia,tokɔtakinayango,mpetolongwaki.
+3Nzokande,ntangotomonakiSipre,totikakiyangona
lobɔkɔyamwasi,+mpetokendakinaSiri+mpetokitaki
naTulo,+mpambatekunamasuwayangoesengelaki
kolongolamikumbanayango.
4Mpetokutakibayekoli,tofandakikunamikolonsambo,
balobinaPaulonanzelayaMolimoeteamatana
Yerusalemete.
5Mpeesilisakimikolowana,tolongwakimpetokendeki
nzelayabiso;mpebangobansobamemakibisonanzelana
biso,elongonabasimpebana,kinotokendekilibandaya
engumba:mpetofukamakinalibongompetobondelaki.
6Mpeesilisakibisokotikamokonamosusu,tokamataki
masuwa;mpebazongakilisusunandako.
7MpentangotosilisakinzelanabisoutanaTulo,
tokómakinaPtolémée,mpetopesakibandekombote,mpe
tofandakielongonabangomokolomoko.
+8Mpenamokolooyoelandakibisobaoyotozalakina
etulukuyaPaulotolongwakimpetokómakinaKaisaria.
mpeafandakielongonaye.
9Mpemobaliyangomokoazalakinabanabasiminei,
bangɔndɔ,oyobasakolaki.
+10Mpentangotofandakikunamikolomingi,mosakoli
mokoakitakiutanaYudea,nkombonayeAgabo.
11Mpentangoayeiepainabiso,akamatakimokabaya
Paulo,mpeakangakimabokompemakolonayemoko,
mpealobakiboye:MolimoMosantualobiboye:Boye
BayudanaYelusalemebakokangisamotooyoazalina
mokabaoyo,mpebakopesayenamabokoyabapakano.
12Mpentangotoyokakimakambomaye,bisompebatoya
esikawana,tobondelakiyeeteamatanaYelusalemete.
13BongoPauloayanolakiboye:"Bolingikolelampe
kobukamotemanangainini?"mponazalipeneya
kokangamakakate,kasilisusumponakokufana
YelusalememponankomboyaNkoloYesu.
14Mpentangoalingakikondimisayete,totikaki,kolobaka:
MokanoyaNkoloesalema.
15Mpensimayamikolowanatokamatakimakalonabiso,
mpetomatakinaYelusaleme.
101

MisalayaBantoma
16BayekolimosusuyaKaisariabakendakielongonabiso
mpebamemakiMnasonmokoyaSipre,moyekolimokoya
kala,oyotosengelakikolalaepainaye.
17MpentangotokómakinaYelusaleme,bandeko
bayambakibisonaesengo.
18Mpemokolooyoelandaki,Pauloakotielongonabiso
epaiyaYakobo;mpebankulutubansobazalakiwana.
19Mpentangoapesakibangombote,ayebisakimpenza
makambooyoNzambeasalakinakatiyabapakanona
mosalanaye.
20Mpentangobayokakiyango,bakumisakiNkolo,mpe
balobinaye:“Omoni,ndeko,bonibonibankótoyaBayuda
oyobandimi;mpebangonyonsobazalinamolendena
mibeko;
21Mpebayebisaminayo,eteoteyiBayudabansobaye
bazalionteiyaBapaganukotikaMose,kolobakaete
basengelitekokatabanababangongenga,mpekotambola
tekolandamimeseno.
22Nayango,ezalinini?ebeleyabatoesengelikoyangana:
mpobakoyokaeteoyei.
23Yangowanasalaoyotolobinayo:Tozalinabatominei
oyobazalinaelakolikololyabango;
+24Bakamati,mpeomipetolaelongonabango,mpeozala
nankandaelongonabango,+mpobákatakatamitóna
bango.kasieteyomokompeotambolakanamolongo,mpe
otosakaMibeko.
25MponaoyoetaliBapaganubayebandimi,tokomimpe
tosukisietebazalikotosalikamboyaboyete,longolase
kakaetebamibatelakanabilokobipesaminabikeko,mpe
namakila,mpenakokangamanantolo,mpenapite.
+26BongoPauloakamatakibatoyango,mpenamokolo
oyoelandaki,amipetolakielongonabango,akɔtakina
tempelo,mponakomonisaetemikoloyakopɛtola
ekokokisama,tiintangobakopesalikabomponamotona
moto.
+27Mpentangomikolonsamboekómakipenenakosila,
BayudaoyobazalakinaAzia,ntangobamonakiyena
tempelo,batombolakibatonyonsompebatyakiyemabɔkɔ.
+28Koganga:“BatoyaYisraele,bósalisa:Motooyoazali
koteyabatonyonsobisikanyonsomponakotɛmɛlabato,+
Mibeko+mpeesikaoyo:+mpeakotisakiBagrekempena
tempelo,+mpeabebisiesikamosantuoyo.”
29(Mpobamonakilibosoelongonayenaengumba
Trofime,motoyaEfese,oyobakanisakietePauloakotisaki
yenatempelo).
+30Mpeengumbamobimbaeninganaki,mpebato
bakimakimbangu,mpebakangakiPaulompebabendakiye
natempelo,mpembalamokobaporteekangamaki.
31Mpentangobazalakikokendekobomaye,nsangoeyaki
epaiyamokonziyabasoda,eteYelusalememobimba
ezalakinamobulu.
+32Nambalamoko,bakangakibasodanábakonziya
basoda,+mpebakitakimbanguepainabango,+mpe
ntangobamonakimokonziyabasodanábasoda,batikaki
kobɛtamayaPaulo.
+33Bongomokonziyabasodaapusanakipene,mpe
akangakiyempeapesakimitindoetebákangayena
minyɔlɔlɔmibale;mpeasengakinaniazalaki,mpenini
asalaki.
34Mpebamosusubagangaki,bamosusu,onteiyaebeleya
bato:mpentangoakokakitekoyebabosolompona
mobuluyango,apesakimitindoetebámemayenandako
monene.
35Mpentangoayakilikololyaeskalye,boyeezalaki,ete
basodabamemakiyempoyamobulumwabato.
36Mpoebeleyabatobalandakibango,bazalakikoganga
ete:“Longwanaye.”
37MpentangobasengelakikomemaPaulonakatiya
ndakomonene,alobinamokonziyabasodaete:“Nakoki
kolobanayo?”Nanialobakiete:“Okokikolobamonɔkɔ
yaGrɛki?”
+38OzaliteMoezipitowana,oyolibosoyamikolooyo
asalakimobulu,+mpeamemakibatonkótominei(4000)
oyobazalakibabominaesobe?
39KasiPauloalobakiete:"NazaliMoyudayaTalase,
engumbamokoyaSilikia,mwana-mbokayaengumba
mokote.
40Mpentangoapesakiyendingisa,Pauloatɛlɛmakina
eskalyempeasalakielembonalobɔkɔnayeepaiyabato.
Mpentangobatobafandakinyɛɛ,alobakinabangona
monɔkɔyaLiebele.
MOKAPOYA22
1Bato,bandeko,mpebatata,boyokabobatelibwangai
boyenazalikosalasikawaepaiyabino.
2(Mpebayokakieteazalikolobanabangonamonokoya
Liebele,bafandakinyɛɛ.
3NazalisolomotooyonazaliMoyuda,nabotamioTalase,
mbokamokooSilisia,nzokandenakolakioengumbaeyeo
makolomaGamaliele,mpenateyakiengebenenalolenge
yakokokayamobekomwabatata,mpenazalakina
molendeepaiyaNzambe,lokolabinobansobozalilelo.
4Mpenanyokolakinzelaeyekinonaliwa,kokangisaka
mpekopesakaobolokomibalimpebasi.
+5Ndengemokompenganga-nzambemoneneazali
kotatolangaimpebilokonyonsoyabankulutu,+mpe
nazwakimikandaepaiyabandeko,+mpenakendakina
Damasi+mponakomemabatooyobakangamikunana
Yerusaleme+mpobázwaetumbu.
6Mpeesalemakiete,ntangonazalakikosalamobembona
ngai,mpenazalakikopusanapenepenenaDamasi
penepenenamidi,nambalakakakongengautanalolapole
mokomonenezingazinganangai.
7Mpenakweyakinamabele,mpenayokakimongongo
mokooyoezalikolobanangai:Saulo,Saulo,mponanini
ozalikonyokolangai?
8Mpenayanolakiete:“Ozalinani,Nkolo?”Mpealobaki
nangaiete:“NgainazaliYesumotoyaNazarete,oyo
ozalikonyokola.”
9Mpebangobayebazalakielongonangaibamonokisolo
pole,mpebabangaki;kasibayokakimongongoyayeoyo
alobakinangaite.
10Mpenalobaki:Nasalanini,Nkolo?MpeNkoloalobaki
nangai:TɛlɛmámpekendenaDamasi;mpekuna
ekoyebisayomakambomansomayemaponamimpoyayo
kosala.
11Mpentangonakokakikomonatempoyankemboya
mwindawana,kokambamanalobokoyabayebazalaki
elongonangai,nakomakioDamasi.
12MpeAnania,motomokoyalosambonakolanda
Mibeko,azalakinansangomalamuyaBayudanyonsooyo
bafandakikuna.
102

MisalayaBantoma
13Ayakiepainangai,mpeatɛlɛmaki,mpealobakinangai
ete:“NdekoSaulo,zwamisonayo.”Mpekakangonga
wananatombolakimisoepainaye.
14Mpealobakiete:“Nzambeyabankɔkɔnabisoaponiyo,
eteoyebamokanonaye,mpeomonaMosembo+wana,
mpeoyokamongongoyamonɔkɔnaye.”
15Mpookozalamotatolinayeepaiyabatobansoyamaye
omonimpeoyoki.
16Mpesikawamponaniniozalikoumela?telema,mpe
obatisama,mpesukolamasumumayo,kobelelankombo
yaNkolo.
17Mpeesalemakiete,ntangonazongakinaYelusaleme,
kutuntangonazalakikobondelanatempelo,nazalakina
katiyakolala;
18Mpeamoniyealobinangai:"Bósalambangu,mpe
bimanokinaYerusaleme;
+19Mpenalobakiete:“Nkolo,bayebietenakɔtisakibato
oyobandimakiyonabolɔkɔmpenabɛtakinasinagoga
nyonso.
20Mpeesopamakimakilamamo-martiruwayoStefano,
ngaimpenazalakikotelemapembeni,mpenandimakiliwa
lyaye,mpenabatelakibilambayabayebabomakiye.
21Mpealobiepaiyangai:“Longwa,mponakotindayo
mosikaawaepaiyabapakano.”
+22Mpebayokakiyelilobaoyo,mpenansima
batombolakimingongonabangompebalobakiete:
“Longolamotoyandengewananamabele,mpoebongite
eteazalanabomoi.”
23Mpentangobazalakikoganga,mpekobwakabilamba
nabango,mpekobwakamputulunamopepe;
+24Kapitenimokonziatindakietebámemayeokatiya
ndako-nzambe,mpeatindakietebámemayenafimbo;ete
akokakoyebantinaninibabelelakiboyemponaye.
25Mpentangobazalakikokangisayenansinga,Paulo
alobinamokonziyabasodaoyoatɛlɛmakipembeni:“Ezali
nandingisamponayokobɛtamotooyoazaliMolomampe
oyoazwietumbute?”
26Tangomokonziyabasodaayokakiyango,akendaki
koyebisamokonziyabasoda:"Kebánaoyoozalikosala,
mpomotooyoazaliMoloma."
+27Bongomokonziyabasodaayakimpealobinaye:
“Yebisangai,ozaliMoloma?”Alobaki,Iyo.
+28Mpemokonziyabasodaayanolakiete:“Nazwi
bonsomioyonambongomingi.”MpePauloalobakiete:
“Kasinabotamakinabonsomi.”
+29Bongobalongwakimbalamokoepaiyamotooyo
asengelakikotalaye,+mpemokonziyabasodaabangaki,
+nsimayakoyebaeteazaliMoloma+mpempoakangaki
ye.
30Omokolomwaelandaki,zambialingakikoyebabosolo
bwayangoafundamakinaBayuda,afungolakiyena
bitulukubyaye,mpeatindakibanganga-nzambebakonzi
mpelikitalyabangobansobabima,mpeakitisakiPaulo,
mpeatyakiyelibosolyabango.
MOKAPOYA23
"
+2Mpenganga-nzambemoneneAnaniaatindakibatooyo
batɛlɛmakipembeninayebábɛtayenamonɔkɔ.
+3BongoPauloalobakinayeete:“Nzambeakobɛtayo,
efelooyoekómimpɛmbɛ.
4Batooyobatɛlɛmakipembeniwanabalobakiete:“Ozali
kofinganganga-nzambemoneneyaNzambe?”
5BongoPauloalobakiboye:"Bandeko,nayebiteete
azalakinganga-nzambemonene;
6Nzokande,ntangoPauloamonakieteetenimokoezali
Basadukai,mpemosusuezaliBafalisai,agangakinalikita
ete:“Bandeko:“NazaliMofalisai,mwanayaMofalisai.”
7Mpentangoalobibongo,matataebimakikatina
BafalisaináBasadukai.
8Basadukaibalobakaetelisekwaezalite,anzelutoelimo
te.
+9Mpekogangamakasiebimaki,+mpebakomelioyo
bazalakinaetulukuyaBafalisaibatɛlɛmakimpe
bawelanakimpebalobakiete:“Tozalikomonamabete
epaiyamotooyo.
10Mpentangomatatamoneneebimaki,mokonziya
basoda,kobangakaetePauloakobendamanabitenina
bango,atindakibasodabákita,mpebákangayenamakasi
nanteiyabango,mpebámemayenakatiyandako-
nzambe.
11Mpenabutuoyoelandaki,Nkoloatɛlɛmakipembenina
ye,mpealobakiete:“Bózalanaesengo,Paulo.
+12Mpentangoekómakimoi,Bayudamosusu
basanganaki,mpebamikangakinaelakelimabe,balobiete
bakolyatempebakomɛlatetiintangobakobomaPaulo.
13Mpebazalakikolekantukumineibayebasalaki
mwangomoye.
+14Mpebayakiepaiyabanganga-nzambebakonzimpe
mikólómpebalobakiete:“Tomikangakinaelakelimabe
mokomonene,etetokolyaelokotetiintangotokoboma
Paulo.”
+15Nayango,binoelongonalikitayalikita,bómonisana
mokonziyabasodaeteakitisayeepainabinolobi,+
lokolandebolingikotunalikambomokoyakokokakoleka
mponaye.
16MpentangomwanayandekomwasiyaPauloayokaki
nsangoyakolalanabango,akendakimpeakɔtakinandako
monenempeayebisakiPaulo.
+17BongoPauloabengakimokonabakonziyabasoda
epainayempealobakiete:“Bómemaelengemobalioyo
epaiyamokonziyabasoda,mpoazalinalikambomokoya
koyebisaye.”
18Bongoakangakiye,amemiyeepaiyamokonziya
basoda,pealobi:"Polo,mokangamiabengakingaiepaina
ye,mpeabondelakingainamemaelengemobalioyoepai
nayo,oyoazalinalikamboyakolobanayo."
19Bongomokonziyabasodaasimbakiyenaloboko,mpe
akendakielongonayepembeni,mpeatunakiyeete:
“Elokoniniosengelikoyebisangai?”
+20Mpealobakiete:“Bayudabandimikosɛngayoete
okitisaPaulolobinalikitayalikita,lokolandebakotunaye
likambomokoyakokoka.”
+21Kasiotikabangote,+mpobatokolekantukuminei
oyobamikangakinandai,+etebakolyatempebakomɛla
tetiintangobakobomaye.
+22Bongomokonziyabasodaatikakielengemobali
yangoakendempeapesakiyemitindoete:“Talákoyebisa
mototeeteolakisingaimakambooyo.”
+23Mpeabengakibakonzimibaleyabasoda+mpe
alobakiete:“Bóbongisabasodankamamibalempona
kokendenaKaisaria,mpebasodaoyobatambolakana
103

MisalayaBantoma
mpundantukumwambenazomi,mpebatonkamamibale
namakɔnga,nangongayamisatoyabutu;
+24Mpebópesabangobanyama,+mpobátyaPaulo,+
mpebámemayenalibateliepaiyaFelike,guvɛrnɛrɛ.
25Mpeakomakimokandamokonsimayalolengeoyo.
26KlaudioLisiasiatindeliguvɛrnɛrɛoyoalekimalamu
Féliksimbote.
27MotooyoakangamakinaBayuda,mpeesengelaki
kobomamanabango.
28Mpeelingakikoyebantinayayangobafundakiye,
namemakiyeokatiyalikitalyabango;
+29NamonakietebafundakiyenamitunayaMibekona
bango,+kasinazalakinalikambomokoteoyoebongina
liwatonabokangami.
30MpentangobayebisakingaibonibonieteBayuda
balandakimotoyango,natindakimbalamokoepainayo,
mpenapesakimitindonabafundaminayempebáloba
libosonayomakambooyobazalakinayangomponaye.
Mboteyansuka.
+31Bongobasoda,ndengebapesakibangoetinda,
bakangakiPaulompebamemakiyenabutunaAntipatri.
+32Namokolooyoelandaki,batikakibatooyo
batambolakanampundabákendeelongonaye,mpe
bazongakinandakomonene.
+33NtangobakómakinaKaisariampebapesakiguvɛrnɛrɛ
mokandayango,bapesakiPaulompelibosonaye.
34Mpentangoguvɛrnɛrɛatángakimokandayango,
atunakieteazalinaetúkánini.Mpentangoasosolakiete
azalimotoyaSilisia;
35Nakoyokayo,alobakibongo,ntangobafundaminayo
bakoya.Mpeapesakimitindoetebábombayenandakoya
bosambisiyaErode.
MOKAPOYA24
1Mpensimayamikolomitano,nganga-nzambemonene
Ananiasiakitakielongonabankulutu,mpenamolobi
mokonankomboTertulo,oyoayebisakiguvɛrnɛrɛmpona
Paulo.
2Mpentangoabengamaki,Tertuloabandakikofundaye,
kolobakaete:“Ezalikomonaetenanzelanayotozali
kosepelanakimiamonene,mpeetemisalamibongi
mpenzamisalemiepaiyaekoloeyenanzelayabokebina
yo.
3Tondimiyangontangonyonso,mpenabisikanyonso,
Feliksioyoalekilokumu,nabotondinyonso.
4Nzokande,etenazalakakolembisalisusuteepaiyayo,
nabondeliyoeteyokabisomawamayomwamaloba.
+5Mpotomonimotooyoazalimotooyoazalinamaladi
yamaladi,+mpeazalikotombolabotombokinakatiya
Bayudanyonsonamokilimobimba,+mpemokambiya
lingombayaBanazarete.
+6Yempeakeikobebisatempelo.
+7KasimokonziyabasodaLisiyaayakilikolónabiso,
mpenamobulumonenealongolakiyenamabɔkɔnabiso.
+8Kopesamitindonabafundaminayeetebáyaepaina
yo.
9Bayudampebandimaki,kolobakaetemakambomaye
mazalakibongo.
"
11Mpoeteokokakososolaeteetikalikakamikolozomina
mibaleutanamatakinaYelusalememponakosambela.
12Mpebakutakingaitenatempelonazalikowelanana
motomokote,tokotelemisabatote,tonabasinagogatona
engumbate.
13Bakokimpetekondimisamakambomayebazali
kofundangaisikawa.
14Nzokandenayamboliepainayo,etenanzelaoyo
babengakalipɛngwi,bongonazalikosambelaNzambeya
batatanangai,nakondimakamakambomansomakomami
naMibekompenabaprofeta.
15MpebozalanaelikiaepaiyaNzambe,eyebangomei
mpebatiki,eteekozalanalisekwayabakufi,ezalaya
sembompeyasembote.
16Mpeawanamisalaka,mponakozalantangoinso
lisosolilizangimbebaepaiyaNzambe,mpeepaiyabato.
17Sikawansimayamibuminginayakimponakomema
makabonaekolonangai,mpemakabo.
18Nayango,BayudamosusuoyobautakinaAzia
bakutakingainatempelo,naebeleyabatotonamobulute.
19Baoyobasengelakikozalaawalibosonayo,mpe
kotɛmɛla,sokibazalakinantinanangai.
+20Totikáetebatooyobazaliawabálobaete,soki
bamonilikambomokoyamabeoyoezalikosalaepaina
ngai,ntangonatɛlɛmakilibosoyalikitayalikita.
+21Sokikakamongongomokoboyete,+nabelelaki
ntangonatɛlɛminakatinabangoete:“Nazalikosimba
lisekwayabakufilelooyonabino.”
22MpentangoFélikeayokakimakambooyo,ayebaki
nzelawanayakokoka,azongiselakiyango,mpealobakiete:
“NtangoLisiamokonziyabasodaakokita,nakoyeba
likambonayoyansuka.”
23Mpeatindakimokonzimokoyabasodaeteabatela
Paulo,mpeatikayeazalanabonsomi,mpeeteapekisa
motomokoteyabayebaninayeasalamosalatoayaepai
naye.
24Mpensimayamikolomosusu,ntangoFelikeayaki
elongonamwasinayeDrusila,oyoazalakiMoyuda,
atindakibábengaPaulompeayokakiyenantinaya
kondimanaKlisto.
25Mpentangoazalakikokanisaboyengebene,bopeto,
mpebosambisibokoya,Feliksianinganaki,mpeayanolaki:
“Kendenzelanayomponantangoeye;ntangonakozala
naelekoyamalamu,nakobengayo.
26Azalakilisusunaelikyaetembongoelingakikopesaye
naPaulo,mpoeteafungolaye.
+27Nzokandensimayambulamibale,PorkusiFesitus
akotinashambreyaFélike,mpeFélikealingakikosepelisa
Bayuda,atikakiPaulonabokangami.
MOKAPOYA25
1Nzokande,ntangoFestusiakómakinaetúká,nsimaya
mikolomisato,amatakilongwanaKaisariatiina
Yerusaleme.
+2Bongonganga-nzambemonenenámokonziyaBayuda
bayebisakiyemponaPaulo,+mpebabondelakiye.
3Mpeabondelakiyeboboto,eteatindakobengayena
Yerusaleme,kozelananzelamponakobomaye.
4NzokandeFestoayanolakiete:Pauloasengeli
kobatelamanaKaisaria,mpeyemokoakokendekunanoki.
5Bongo,tikabango,elobakiye,bayekatinabinobazali
namakoki,bakitaelongonangai,mpebafundamotooyo,
sokobobebozalikatinaye.
104

MisalayaBantoma
6Mpeeumelakionteiyabangomikolokolekazomi,
akitakioKaisaria;mpenamokolooyoelandaki,afandaki
nakitiyabosambisi,atindakietebámemaPaulo.
7Mpentangoayaki,Bayudabayebakitakiutana
Yelusalemebatelemakizingazinga,mpebapesakimaloba
mingimpeyampasimponaPaulo,mayebakokakite
kondimisa.
8Tangoyemokoazongiselakiyemokoboye:"Nazali
kobukamobekoyaBayudate,ezalanatempelote,tonaino
naKaisalate."
+9NzokandeFestusialingakikosepelisaBayuda,
azongiselakiPaulompealobakiete:“Olingikomatana
Yerusalemempekosambisamakunalibosonangai?”
10BongoPauloalobakiboye:"Nateleminakitiya
bosambisiyaKaisala,esikaesengelikosambisangai.
11Pambatésokinazalimosalimabe,tonasalilikambo
oyoebonginaliwa,naboyikokufate.Nazalikosambaepai
yaKaisala.
12BongoFestesi,ntangoasololakinalikitayalikita,
ayanolakiete:“OsilikosambaepaiyaKaisala?”okokende
epaiyaKaisala.
13Mpensimayamikolomosusu,mokonziAgripaná
BernikebakómakinaKaisariamponakopesaFestembote.
14Mpebalekakikunamikolomingi,Fesitusayebisaki
mokonzilikamboyaPaulo,mpealobakiete:“Ezalina
motomokooyoFélikeatikakinabokangami.
+15NtangonazalakinaYerusaleme,banganga-nzambe
bakonzimpemikólóyaBayudabayebisakingaimpona
kosambisaye.
+16Baoyonayanolakibangoete:“Ezalilolengeya
Balomateetebákabamotompoakufa,libosoetemotooyo
afundamiazalanabafundamimisonamiso,mpeazalana
ndingisayakoyanolamponayemokonantinanambeba
oyobafundakiye.”
17Yangowana,ntangobayakiawa,kozangakoumelana
mokoloyaelandaki,nafandakinakitiyabosambisi,mpe
natindakimotoabimisama.
18Tangobafundibatelemaki,bafundakibangoatamokote
namakambooyonakanisaki.
+19Kasibatunakiyemitunamponabiyambayambana
bangomokompemponaYesumokooyoakufaki,oyo
Pauloamonisakieteazalinabomoi.
20Mpezambinazalakinantembenalolengeyamitunaya
boye,natunakiyesokiakokendeoYelusaleme,mpekuna
kosambisamanamakambomaye.
21Nzokande,ntangoPauloasɛngakietebábombayempo
nakoyokelaAugusto,napesakimitindoetebábatelayetii
ntangonakotindayeepaiyaKaisala.
22BongoAgripaalobakinaFestoete:“Ngaimpengai
mokonalingikoyokamotoyango.”Lobi,alobaki,okoyoka
ye.
+23Mpenamokolooyoelandaki,ntangoAgripaayaki,
mpeBernice,nalolendomonene,mpeakɔtakinaesikaya
koyoka,elongonabakapitenimpebatomineneya
engumba,naetindayaFestusi,Pauloabimisamaki.
+24MpeFestusialobakiete:“MokonziAgripa,mpebato
nyonsooyobazaliawaelongonabiso,bozalikomona
motooyo,oyoebeleyaBayudabasalelakingai,na
Yerusalemempeawa,kogangakaeteasengelikozalalisusu
nabomoite.”
+25Kasintangonamonakieteasalielokomokoteoyo
ebonginaliwa,+mpeyemokoasɛngakiAugusto,+nazwi
ekateliyakotindaye.
26Nazalinalikambomokoteyakokomelankolonangai.
Yangowananamemiyelibosonayo,mpemingimingi
libosonayo,OmokonziAgripa,ete,nsimayabotali,
nakokakozalanamwakokoma.
27Mpoemonaninangaieteezalinantinatekotinda
mokangami,mpetempoyakolakisambebaoyoetiamaki
naye.
MOKAPOYA26
1BongoAgripaalobakinaPaulo:"Ozalinandingisaya
kolobamponayomoko."BongoPauloasembolakiloboko,
mpeayanolakimponayemoko.
2Nazalikomimonisaetenazalinaesengo,mokonziAgripa,
mponakoyanolamponangaimokolelolibosonayompo
namakambonyonsooyoBayudabafundakingai.
3Mingimingimponayebiyoeteoyebakamimeseno
nyonsompenamitunanyonsooyoezalinakatiyaBayuda.
4Lolengenangaiyabomoiutabolengenangai,oyo
ezalakinaebandelikatinaekolonangaimokona
Yelusaleme,bayebiBayudabanso;
+5Baoyobayebakingaibandaebandeli,sokibalingi
kotatola,+etensimayalingombayalingombanabisooyo
elekimakasi,nazalakinabomoilokolaMofalisai.
6Mpesikawanatelemimpenasambisamimpoyaelikiaya
elakaepesamakinaNzambeepaiyabatatababiso;
7Elakayango,mabotazominamibalenabiso,oyobazali
kosalelaNzambenambalamokobutunamoi,bazalina
elikyayakoya.Mponaelikyayango,mokonziAgripa,
Bayudabafundingai.
8MponaninibokokikokanisaeteNzambeasekwisa
bakufiezalilikamboyakokamwa?
9Nakanisakisolonangaimoko,etenasengelikosala
makambomingioyoekeseninankomboyaYesu
Monazarete.
+10NasalakiyangompenaYerusaleme:+mpenakangaki
basantuminginabolɔkɔ,+mponazwakibokonziepaiya
banganga-nzambebakonzi;mpentangobabomamaki,
napesakimongongonangaimponakotelemelabango.
11Mpenapesakibangoetumbumbalamingiosinagoge
inso,mpenatindikibangomponakofinga;mpelokola
nasilikimingimponabango,nanyokolakibangokutukino
nabingumbayabapaya.
12Nayango,ntangonazalakikokendenaDamasina
bokonzimpeetindayabanganga-nzambebakonzi.
+13Namidi,+Eemokonzi,namonakinanzelapole
mokooyoeutakinalikoló,likolóyakongɛngayamoi,
ezalikongɛngazingazinganangaimpebatooyobazalaki
kotambolaelongonangai.
14Mpentangobisobansotokweyakinamabele,nayokaki
mongongomokoezalikolobanangai,mpekolobana
monokoyaEbre:Saulo,Saulo,mponaniniozali
konyokolangai?ezalimpasimponayokobɛtamakolona
batɔbɔkɔ.
15Mpenalobaki:“Ozalinani,Nkolo?”Mpealobakiete:
“NgainazaliYesuoyoozalikonyokola.”
16Kasitelema,mpetelemaomakolomayo:mpo
nabimeliyompoyantinaeye,mpoyakokomisayomosali
105

MisalayaBantoma
mpemotatoliyamakambomayeomoni,mpeyamakambo
mayenakobimelayo;
17Kobikisayonamabokoyabatompenabapakano,oyo
nazalikotindelayosikoyo.
18Kofungolamisonabango,mpekobalolabangoutana
molilikinonapole,mpeutananguyayaSatanaepaiya
Nzambe,etebakokakozwabolimbisiyamasumu,mpe
libulaonteiyabangobayebasantisaminabondimioyo
ezalikatinangai.
19Yangowana,EeMokonziAgripa,nazangakibotosite
naemonaneliyalikolo.
20KasialakisakiyamboepaiyabangobaDamasi,mpeo
Yelusaleme,mpeontakainsoyaYudea,mpensimaepai
yaBapaganu,etebayambolampebakobalukaepaiya
Nzambe,mpebakosalamisalamikokanimpoya
boyamboli.
+21Mponamakamboyango,Bayudabakangakingaina
tempelompebalukakikobomangai.
22Nayango,lokolanazwilisalisiyaNzambe,nazali
kokobatiilelo,kopesalitatoliepaiyabatoyamikempeya
minene,kolobakamakambomosusutelongolaseoyo
basakolimpeMoizebalobakieteekoya.
23EteKlistoayokampasi,mpeeteazalamotoyayambo
oyoakosekwautanabakufi,mpeakolakisapoleepaiya
bato,mpeepaiyaBapaganu.
24Mpentangoazalakikolobaboyemponayemoko,
Festusialobakinamongongomakasiete:“Polo,ozalina
mobulu;boyekolimingiekómisiyoligboma.
+25Kasiyealobakiete:“Nazalinaligbomate,Festusi+
oyoalekilokumu;kasilobamalobamabosolompema
bososoli.
26Pambatémokonziayebimakambooyo,nazalikoloba
libosonayenabonsomi.mpolikambooyoesalemakina
nsɔngɛmokote.
27MokonziAgripa,ondimibaprofeta?Nayebieteondimi.
28BongoAgripaalobinaPaulo:"Penenayoondimisa
ngainazalamokristo."
29MpePauloalobi:"NalinginaNzambe,etekakayote,
kasilisusubatonyonsooyobazalikoyokangailelo,bazala
penelokolangai,longolasebokangamioyo."
30Mpeesilikolobaboye,mokonziatɛlɛmaki,náguvɛrnɛrɛ,
Bernice,nábatooyobafandakielongonabango.
31Mpentangobakendakipembeni,basololakikatina
bango,balobi:"Motooyoazalikosalaelokomokoteoyo
ebonginaliwatonabokangami."
+32BongoAgripaalobinaFesitoete:“Motooyoakokaki
kozwabonsomi,sokiafundamakiepaiyaKaisalate.”
MOKAPOYA27
1MpeezwakimokanoetetokendenamasuwanaItalie,
bapesakiPaulompebakangamimosusuepaiyamotomoko
nkombonayeYulius,mokonziyabasodayabasodaya
Auguste.
2MpetokotakinamasuwamokoyaAdramitium,
totombolaki,elingikolobakokendenalibongoyaAzia;
Aristarkemoko,MomasedoniayaTesaloniki,azalaki
elongonabiso.
3Mpenamokolooyoelandaki,tosimbakinaSidone.Mpe
YulesabondelakiPaulonabonkondempeapesakiye
bonsomiyakokendeepaiyabaninganayemponakopema.
4Mpentangotolongwakikuna,tokendekinamasuwana
nseyaSipre,mpomipepemizalakikokesana.
+5MpentangotokatisakimaimoneneyaSilisiampeya
Pamfilia,tokómakinaMira,engumbamokoyaLikia.
6Mpekunamokonziyabasodaakutakimasuwamokoya
AlexandrieoyoezalakikokendenaItalie;mpeatyakibiso
katinayango.
7Mpeetambolakinamasuwamalembemikolomingi,mpe
tozalakinampasitekokatisaKinide,mopepekotikabisote,
tokendekinamasuwaonseyaKreta,olekanaSalemone;
8Mpe,kolekisakayangonampasi,ekomakioesikayoko
eyeebengamiBisikayalibateliyakitoko;penenayango
ezalakiengumbayaLasea.
9Nzokandentangontangomingiesilaki,mpentango
mobembonamasuwaezalakinalikama,mpoetekokila
bileiesilakikoleka,Pauloapesakibangotoli.
"
11Nzokandemokonziyabasodaandimakinkolomasuwa
mpenkolomasuwa,kolekamakambomayePauloalobaki.
12Mpelokolaesikayalibateliezalakimalamutempona
kolekisaelekoyamalili,mingimingibapesakitoliya
kolongwakunampe,sokonalolengemokotebakokaki
kokomanaFenise,mpekunamponakolekisaelekoya
malili;oyoezaliesikayalibateliyaKrète,mpeezalina
ngámboyasudi-wɛstimpenanɔrdi-wɛsti.
+13Mpentangomopɛpɛyasudiezalakikopumbwana
malɛmbɛ,kokanisakaetebakokisimokanonabango,
kofungolakakuna,bakendakipenepenenaKrɛte.
14Kasimwamokenansima,mopɛpɛmokoyamopɛpɛ
makasiebimaki,oyobabengiEuroclydon.
15Mpentangomasuwaekangamaki,mpeekokakite
koyikampikonamopepe,totikakiyeekende.
16Mpetozalakikopotambangunanseyaesangamoko
oyobabengiKlauda,tozalakinamosalamingiyakoyana
masuwa.
17Bakamatakiyango,basalelakibilokooyoesalisaka,
kokangamasuwananseyamasuwa;mpe,kobangakanoki
tebakweyaokatiyazeloyabomoi,babetakimasuwa,mpe
boyebabenganamaki.
18Mpelokolatobwakamakimpenzanamopepemakasi,
mokoloelandakibapekisakimasuwa;
19Mpenamokoloyamisatotobwakakilibandana
mabokonabisomokobilokoyamasuwa.
20Mpentangomoitominzotoomikolomingiemonanaki
te,mpemopepemoketeelalakilikololyabiso,elikiainso
etetokobikisamaelongolamakinantangowana.
+21Nzokande,nsimayantangomolai,Pauloatɛlɛmakina
katikatinabango,+mpealobakiete:“Bandeko,bolingaki
koyokangai,+mpebotikatenaKrɛte,+mpebózwampasi
mpebobungisioyo.”
22Mpesikawanalendisibinobozalanaesengo:mpo
ekozalatebobungisibwabomoibwamotomokoonteiya
bino,kasibwamasuwa.
23Pambaté,butuoyo,anzeluyaNzambe,oyonazaliyaye,
oyonazalikosalelaye,atɛlɛmakipembeninangai.
24Alobi:"Palo,kobangate;osengelikomemayolibosoya
Kaisala:mpe,talá,Nzambeapesiyobatonyonsooyo
bazalikotambolanamasuwaelongonayo.
25Yangowana,bankolo,bózalanaesengo,pambaté
nandimiNzambe,éteekozalakakandengebayebisakingai.
26Nzokande,tosengelikobwakamanaesangamokoboye.
106

MisalayaBantoma
+27Kasintangobutuyazominamineiekómaki,ntango
tozalakikopumbwapumbwalikolómpekokitanaAdria,
penenamidiyabutu,batoyamasuwabamonakiete
bakómakipenenambokamokoboye;
28Mpebabetakimpebakutiyangonantakayantuku
mibale(20),mpentangobakendakimwamosika,babeti
lisusu,mpebakutakiyangonantakayamɛtrɛzomina
mitano.
+29Bongobazalakikobanganokitókweanamabanga,
babwakakilongomineinansimayamasuwa,mpe
balingakimokoloyango.
30Mpelokolabatoyamasuwabazalakipeneyakokima
libandayamasuwa,ntangobakitisakimasuwanambu,na
langilokolandebalingakikobwakalongolibandaya
masuwa.
31Pauloalobakinamokonziyabasodampenabasodaete:
“Sokibaoyobatikalinamasuwate,bokokikobikate.”
+32Bongobasodabakatakibansingayamasuwa,mpe
batikakiyeekwea.
+33Mpemokoloezalakikoya,Pauloabondelakibango
nyonsobályabileimpealobakiete:“Leloezalimokoloya
zominamineioyobozalikoumelampekokobakokilabilei,
kasibosilikolyaelokote.”
34Yangowananabondelibinobólyamwabilei,mpo
yangoezalimponakolɔngɔnɔyanzotonabino,mponsuki
mokoteekokweanamotóyamotomokonabino.
35Mpeesilikolobaboye,azwilimpampeapesiNzambe
matondilibosoyabangobanso.
+36Bongobangonyonsobasepelakimingi,mpebamɛlaki
mpemwabilei.
37Mpetozalakinakatiyamasuwabatonkamamibalena
ntukumotobanazominamotoba.
+38Mpeesilisakikolyamingi,bakitisakimasuwa,mpe
babwakakiblénambu.
+39Mpentangomoiekómaki,bayebakimokiliyangote,
kasibamonakiebalemokooyoezalinalibongo,oyo
bakanisakikokɔtisamasuwanakati.
+40Mpentangobakamatakilongo,bamipesakinambu,
mpebafungolakibansingayakokamba,mpebatombolaki
masuwamonenemponamopɛpɛ,mpebakendakiepaiya
libongo.
41Mpebakweyakioesikamokowapimbumibale
ekutanaki,bakitisakimasuwanamabele;mpeeteniya
libosoekangamakimakasi,mpeetikalakikoninganate,
kasieteniyansimaebukanakinamobuluyambonge.
+42Mpetoliyabasodaesengelakikobomabakangami,
nokimokonabangoabimanamaimpeakima.
43NzokandemokonziyabasodaalingakikobikisaPaulo,
abatelakibangonamokanonabango;mpeatindakiete
baoyobakokakikobɛtamai,bamibwakalibosonambu,
mpebakokómanamabele.
+44Mpeoyoetikali,mosusunamabaya,mpemosusuna
biteniyamasuwaoyoebukani.Mpeboyeesalemakiete
bakimakibansonakimiaomabele.
MOKAPOYA28
1Mpentangobakimaki,ndebayebakieteesangayango
ebengamakiMelita.
2Mpebatoyamobulubamonisakibisobobotomokete,
mpobapelisakimotompebayambakibisomokonamoko,
mponambulayalelompemponamalili.
+3MpentangoPauloayanganisakilibokeyabanzetempe
alaliyangonamɔtɔ,nyokamokoebimakinamolungempe
ekangamakinalobɔkɔnaye.
4Mpentangobatoyambokamopayabamonakinyamaya
ngɛngɛekangamakinalobɔkɔnaye,balobakinabangoete:
“Nantembete,motooyoazalimobomi,oyoataakimina
mbu,akokikozongisamabenabomoite.”
+5Mpeaningisinyamayangonamɔtɔ,mpeayokakimabe
mokote.
6Nzokandebatalakintangoasengelakikovimba,to
kokweyaakufinambalakaka:kasinsimayakotalantango
molai,mpebamonakimabemokoteekómeliye,
babongolakimakanisinabango,mpebalobakieteazali
nzambe.
+7Kakanabisikayangoezalakinabilokoyamokonziya
esanga,oyonkombonayePubliusi;oyoayambakibiso,
mpeafandisakibisomikolomisatonabonkonde.
+8MpeesalemakietetatayaPubliusialalakinamaladiya
fiɛvrɛmpeyamakila.
+9Bongontangolikamboyangoesalemaki,batomosusu
mpebaoyobazalakinamaladinaesangayango,bayaki
mpebabikisamaki.
10Yempeakumisakibisonalokumumingi;mpentango
tokendeki,batiakibisomikumbanabilokobiyebisengelaki.
11Mpensimayasanzamisatotolongwakinamasuwa
mokoyaAlexandrie,oyoelekakielekoyamalilinaesanga,
oyoelembonayangoezalakiKastorempePolux.
12MpetokitakinaSirakusa,tofandakikunamikolomisato.
+13Mpeutakunatozwakiboussolempetokómakina
Rhegium,mpensimayamokolomokomopɛpɛyasudi
ebɛtaki,mpetokómakinaPuteolimokolooyoelandaki.
14Epayiwapitokutakibandekobandeko,mpetosengaki
towumelaelongonabangomikolonsambo.
15Mpeutakuna,ntangobandekobayokakinsangonabiso,
bayakikokutananabisokinonaesikayakofandayaApiya,
mpenabisikamisatoyakomelamasanga.
16MpentangotokómakinaLoma,mokonziyabasoda
apesakibatoyabolɔkɔepaiyakapitɛniyabakɛngɛli,kasi
Pauloatikakikofandayemokoelongonasodamokooyo
azalakikobatelaye.
17Mpeesalemakietensimayamikolomisato,Paulo
abengakimokonziyaBayudaesikamoko:mpentango
bayanganaki,alobinabangoete:“Bandeko,atanasali
elokomokotemponabato,tomimesenoyabankɔkɔna
biso,kasinapesakingaibolɔkɔutanaYerusalemena
mabɔkɔyaBaloma.”
18Bango,ntangobatalakingai,balingakikotikangai
nakende,mpontinayaliwaezalakitekatinangai.
19KasintangoBayudabalobakimponakotɛmɛlayango,
nasengelakikosambaepaiyaKaisala;teetenasengelaki
kofundaekolonangaimpona.
+20Yangowananabengibinomponakomonabinompe
kosololanabino.
+21Mpebalobinaye:“Tozwakimikandaoyoeutina
Yudeatemponayo,+mpeatabandekomokoteoyo
bayakikoyebisayotokolobalikambomokoyamabempo
nayo.”
22Nzokandetolingikoyokayoniniozalikokanisa,mpo
toyebietenantinayalingombaoyo,epainyonsoezali
kolobamabe.
23Mpentangobapesakiyemokolomoko,batomingi
bayakiepainayenaesikanayeyakolala;alimbolakimpe
107

MisalayaBantoma
atatolakibokonziyaNzambe,mpeandimisakibangona
ntinayaYesu,ezalananzelayamobekoyaMoizempena
baprofeta,utantongokinompokwa.
24Mpebasusubandimakimakambomayemalobamaki,
mpebasusubandimakite.
"
26Koloba:Kendeepaiyabatooyo,peboloba:Boyoki
bokoyoka,pebokososolate;mpebokomonobokomona,
mpebokososolate.
+27Mpomitemayabatooyoekómimakasi,+mpematoi
nabangoezalikolɛmbamponakoyoka,mpemisona
bangoekangami;nokitebakomonanamisonabango,mpe
bakoyokanamatoyimabango,mpebakososolanamotema
mwabango,mpebakobongwana,mpenakobikisabango.
28Yangowana,eyebanaepaiyabino,etelobikoya
NzambeetindamiepaiyaBapaganu,mpeetebakoyoka
yango.
29Mpeesilisakikolobamalobamaye,Bayudabakendaki,
mpebazalakinamakanisimaneneonteiyabango.
30MpePauloafandakimbulamibalemobimbanandako
nayeyakofutela,mpeayambakibatonyonsooyobazalaki
koyaepainaye.
+31AzalakikosakolaBokonziyaNzambempekoteya
makambooyoetaliNkoloYesuKlisto,naelikyanyonso,+
motomokoteapekisiye.
108
Tags