lit

1. LITOWCE

2. CHARAKTERYSTYKA LITOWCÓW
Do grupy litowców należą: lit, sód, potas, rubid, cez i frans.
Są to lekkie, aktywne metale mające na ostatniej powłoce jeden
elektron. Tworząc związki chemiczne, oddają elektron dążąc do
uzyskania trwałej konfiguracji. O zdolności do oddawania
elektronu świadczy ich mała wartość elektroujemności, dlatego
litowce w związkach chemicznych występują na I stopniu
utlenienia.
Występowanie litowców
W przyrodzie występują w związkach chemicznych. Np. sód
tworzy minerały takie jak halit (sól kamienna), nitratyn (saletra
chilijska) a potas - sylwin i nitryn (saletra indyjska). Sód i potas
to pierwiastki bardzo rozpowszechnione natomiast pozostałe
pierwiastki występują w ilościach śladowych.

3. Właściwości sodu
•miękki metal o srebrzystym kolorze, pokrywający się
żółtoszarym nalotem;
• reaguje łatwo z tlenem z powietrza, tworząc nadtlenek sodu
2Na + O
2
Na
2
O
2
•Powstały nadtlenek reaguje z CO
2
, tworząc węglan sodu i tlen
2Na
2
O
2
+ 2CO2 2Na
2
CO
3
+ O
2
•tlenek sodu otrzymujemy w reakcji nadtlenku sodu z sodem
Na
2
O
2
+ 2Na 2Na
2
O
•w reakcjach z wodą tworzy zasady i wydziela się wodór

4. Właściwości potasu
•reagując z tlenem, tworzy ponadtlenek potasu
K + O
2
KO
2
•Otrzymany ponadtlenek potasu może reagować z potasem,
tworząc kolejno nadtlenek i tlenek potasu
KO
2
+ K K
2
O
2
(nadtlenek potasu)
K
2O
2 +2K 2K
2O (tlenek potasu)
•w reakcjach z wodą tworzy zasady i wydziela się wodór
Aktywność litowców rośnie wraz ze wzrostem promienia
atomowego, czyli rośnie od litu do fransu.

5. Barwienie płomienia przez związki litowców
Nazwa Barwa płomienia
lit karminowa
sód żółta
potas fioletowa
rubid czerwono-fioletowa
cez niebieska
Związki litowców barwią płomień na charakterystyczny kolor, co
pozwala na identyfikację związków.

6. ZASTOSOWANIE LITOWCÓW
•litu używa się przede wszystkim jako dodatku do stopów;
•lit stosuje się również jako anody w ogniwach;
•sód używany jest do produkcji nadtlenku sodu oraz otrzymywania
w laboratoriach niektórych związków organicznych;
•sód stanowi składnik niektórych stopów. Stosowany jest również
w technice oświetleniowej, w tzw. lampach sodowych dających
charakterystyczne żółte światło;
•ciekły sód znalazł zastosowanie jako czynnik chłodzący w
niektórych typach reaktorów jądrowych.
Pozostałe pierwiastki z grupy litowców ze względu na dużą
aktywność i trudności w otrzymywaniu nie mają praktycznego
zastosowania. Jedynie cez stosowany jest w fotokomórkach.