Luận văn Phân tích danh mục thuốc sử dụng tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình Dương, năm 2015.pdf

BỘ Y TẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC DƯỢC HÀ NỘI

HÀN HẢI YẾN

PHÂN TÍCH DANH MỤC THUỐC
SỬ DỤNG TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA
TỈNH BÌNH DƯƠNG NĂM 2015

LUẬN VĂN DƯỢC SĨ CHUYÊN KHOA C ẤP I

HÀ NỘI 2017

https://maubienban.com/

BỘ Y TẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC DƯỢC HÀ NỘI

HÀN HẢI YẾN

PHÂN TÍCH DANH M ỤC THUỐC
SỬ DỤNG TẠI BỆNH VIỆN ĐA KHOA
TỈNH BÌNH DƯƠNG NĂM 2015

LUẬN VĂN DƯỢC SỸ CHUYÊN KHOA C ẤP I
CHUYÊN NGÀNH : TỔ CHỨC QUẢN LÝ DƯỢC
MÃ SỐ : CK 60 72 04 12

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Thị Song Hà
Thời gian thực hiện: Tháng 6/2016 – 02/2017

HÀ NỘI 2017

https://maubienban.com/

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành luận văn này, tôi đã nhận được sự giúp đỡ tận tình
của quý thầy cô, của nhiều cá nhân, tập thể, gia đình và đồng nghiệp.
Đầu tiên, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất đến PGS.TS.
Nguyễn Thị Song Hà đã tận tình hướng dẫn, truyền đạt những kinh
nghiệm nghiên cứu và giúp đỡ tôi trong suốt thời gian thực hiện, hoàn
thành luận văn.
Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu, phòng Sau đại học, các
thầy cô Trường Đại học Dược Hà Nội đã truyền đạt kiến thức và tạo mọi
điều kiện cho tôi được học tập, nghiên cứu tại trường.
Tôi xin chân thành cảm ơn Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình Dương, nơi
tôi đang công tác và thực hiện đề tài đã tạo điều kiện, hỗ trợ về thu thập
số liệu trong thời gian tiến hành nghiên cứu đề tài.
Cuối cùng, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới gia đình, đồng
nghiệp và bạn bè đã luôn đồng hành, chia sẽ, tạo động lực để tôi phấn
đấu trong quá trình học tập.

Hà nội, ngày tháng 02 năm 2017

Hàn Hải Yến

https://maubienban.com/

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

STT VIẾT TẮT NỘI DUNG
1 BHYT Bảo hiểm y tế
2 BVĐK Bệnh viện đa khoa
3 BYT Bộ Y tế
4 DMT Danh mục thuốc
5 DMTCY Danh mục thuốc chủ yếu
6 DMTTY Danh mục thuốc thiết yếu
7 GN, HTT Gây nghiện, hướng tâm thần
8 Generic Tên chung quốc tế
9 GT Giá trị
10 HĐT&ĐT Hội đồng thuốc và điều trị
11 HC Hoạt chất
12 ICD Danh mục phân loại quốc tế về bệnh tật
13 KM Khoản mục
14 MHBT Mô hình bệnh tật
15 SL Số lượng
16 TL Tỷ lệ
17 Triệu đ Triệu đồng
18 WHO Tổ chức Y tế thế giới
https://maubienban.com/

DANH MỤC CÁC BẢNG

STT Tên bảng Trang
Bảng 1.1.
Cơ cấu nhân lực của Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình
Dương
14
Bảng 1.2.
Mô hình bệnh tật tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình
Dương năm 2015
14
Bảng 1.3. Cơ cấu nhân lực của khoa Dược 16
Bảng 2.4.
Nhóm biến số mô tả cơ cấu về số lượng và giá trị
của danh mục thuốc sử dụng
21
Bảng 2.5.
Nhóm biến số phân tích ABC,VEN, ma trận
ABC/VEN
23
Bảng 2.6. Công thức tính của các chỉ số nghiên cứu 25
Bảng 2.7. Ma trận ABC/VEN 30
Bảng 3.8. Cơ cấu thuốc sử dụng theo nhóm tác dụng dược lý 31
Bảng 3.9. Cơ cấu thuốc theo nguồn gốc xuất xứ 34
Bảng 3.10
Cơ cấu thuốc đơn, đa thành phần trong danh mục
thuốc sử dụng
35
Bảng 3.11.
Cơ cấu thuốc theo tên biệt dược gốc – tên chung
quốc tế trong danh mục thuốc sử dụng
37
Bảng 3.12.
Cơ cấu thuốc theo đường dùng trong danh mục
thuốc sử dụng
38
Bảng 3.13. Cơ cấu thuốc cần quản lý đặc biệt 38
Bảng 3.14. Cơ cấu thuốc theo phương pháp phân tích ABC 39
Bảng 3.15. Cơ cấu thuốc theo phương pháp phân tích VEN 40
Bảng 3.16. Cơ cấu thuốc theo ma trận ABC/VEN 41
Bảng 3.17. Cơ cấu tiểu nhóm thuốc AE theo tác dụng dược lý 43
Bảng 3.18. Cơ cấu tiểu nhóm thuốc AN theo tác dụng dược lý 45
Bảng 3.19. Các thuốc trong tiểu nhóm AN 45

https://maubienban.com/

DANH MỤC CÁC HÌNH

STT Tên hình Trang
Hình 2.1. Sơ đổ tóm tắt nội dung nghiên cứu 20
Hình 3.2. Cơ cấu thuốc theo nguồn gốc xuất xứ 34
Hình 3.3
Cơ cấu thuốc đơn, đa thành phần trong danh mục thuốc
sử dụng
36
https://maubienban.com/

MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ............................................................................................. 1
Chương 1. TỔNG QUAN ........................................................................... 3
1.1. Danh mục thuốc trong bệnh viện ........................................................... 3
1.2. Một số phương pháp phân tích sử dụng thuốc ....................................... 4
1.2.1. Phân tích sử dụng thuốc theo nhóm điều trị ................................... 4
1.2.2. Phương pháp phân tích ABC ............................................................ 5
1.2.3. Phương pháp phân tích VEN ............................................................ 6
1.3. Thực trạng sử dụng thuốc tại các bệnh viện ở Việt Nam ....................... 6
1.3.1. Cơ cấu và giá trị tiền thuốc sử dụng ................................................. 6
1.3.2. Phân tích ABC, VEN tại một số bệnh viện ở Việt Nam ................ 11
1.4. Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình Dương và một vài nét về sử dụng thuốc tại
bệnh viện ...................................................................................................... 12
1.4.1. Chức năng nhiệm vụ ....................................................................... 13
1.4.2. Cơ cấu nhân lực của bệnh viện ....................................................... 13
1.4.3. Mô hình bệnh tật tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình Dương năm 2015
................................................................................................................... 14
1.4.4. Vài nét về khoa Dược ..................................................................... 15
1.4.5. Một vài nét về sử dụng thuốc tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình
Dương ....................................................................................................... 17
Chương 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C ỨU ............ 19
2.1. Đối tượng, phạm vi, địa điểm và thời gian nghiên cứu ........................ 19
2.1.1. Đối tượng nghiên cứu ..................................................................... 19
2.1.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu ................................................... 19
2.1.3. Phạm vi nghiên cứu ........................................................................ 19
2.2. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................... 19
2.2.1 Thiết kế nghiên cứu ......................................................................... 19
2.2.2. Các biến số nghiên cứu ................................................................... 21 https://maubienban.com/

2.3. Phương pháp thu thập số liệu ................................................................ 24
2.3.1. Nguồn thu thập ................................................................................ 24
2.3.2. Phương pháp thu thập ..................................................................... 25
2.4. Phương pháp phân tích và xử lý số liệu ................................................ 25
2.4.1. Phương pháp phân tích ................................................................... 25
2.4.2. Xử lý và trình bày số liệu ................................................................ 30
Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ..................................................... 31
3.1. Mô tả cơ cấu về số lượng và giá trị của danh mục thuốc sử dụng tại
Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình Dương năm 2015 theo một số chỉ tiêu .......... 31
3.1.1. Cơ cấu về số lượng và giá trị sử dụng thuốc theo nhóm tác dụng
dược lý ...................................................................................................... 31
3.1.2 Cơ cấu thuốc theo nguồn gốc xuất xứ ............................................ 34
3.1.3 Cơ cấu thuốc đơn, đa thành phần trong danh mục thuốc sử dụng.. 35
3.1.4 Cơ cấu thuốc theo tên biệt dược gốc – tên generic trong danh mục
thuốc sử dụng ............................................................................................ 36
3.1.5 Cơ cấu thuốc theo đường dùng trong danh mục thuốc sử dụng ..... 37
3.1.6 Cơ cấu thuốc cần quản lý đặc biệt .................................................. 38
3.2 Phân tích danh mục thuốc sử dụng tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình
Dương năm 2015 theo phương pháp phân tích ABC và VEN .................... 39
3.2.1 Phân tích danh mục thuốc sử dụng theo phương pháp phân tích ABC
................................................................................................................... 39
3.2.2 Phân tích danh mục thuốc sử dụng theo phương pháp phân tích VEN
................................................................................................................... 40
3.2.3 Phân tích danh mục thuốc sử dụng theo ma trận ABC/VEN ......... 41
Chương 4. BÀN LUẬN ............................................................................ 47
4.1. Về cơ cấu số lượng và giá trị của danh mục thuốc sử dụng tại Bệnh
viện đa khoa tỉnh Bình Dương năm 2015 theo một số chỉ tiêu ................... 47
4.1.1. Về cơ cấu về số lượng và giá trị sử dụng thuốc theo nhóm tác dụng
dược lý ...................................................................................................... 47
4.1.2. Về cơ cấu thuốc theo nguồn gốc xuất xứ ........................................ 49 https://maubienban.com/

4.1.3. Về cơ cấu thuốc đơn, đa thành phần trong danh mục thuốc sử dụng
................................................................................................................... 51
4.1.4. Về cơ cấu thuốc theo tên biệt dược gốc – tên generic trong danh
mục thuốc sử dụng .................................................................................... 51
4.1.5. Về cơ cấu thuốc theo đường dùng trong danh mục thuốc sử dụng 52
4.1.6. Về cơ cấu thuốc cần quản lý đặc biệt ............................................. 53
4.2. Về phân tích danh mục thuốc sử dụng theo phương pháp phân tích
ABC và VEN ............................................................................................... 54
4.2.1. Về phân tích danh mục thuốc sử dụng theo phân tích ABC .......... 54
4.2.2. Về phân tích danh mục thuốc sử dụng theo phương pháp phân tích
VEN .......................................................................................................... 55
4.2.3. Về phân tích danh mục thuốc sử dụng theo ma trận ABC/VEN .... 56
KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT ..................................................................... 58

https://maubienban.com/

1

ĐẶT VẤN ĐỀ

Sử dụng thuốc thiếu hiệu quả, bất hợp lý nói chung và trong bệnh viện
nói riêng đã và đang là vấn đề bất cập của nhiều quốc gia. Theo một số nghiên
cứu, chi phí mua thuốc chiếm khoảng 30-40% ngân sách ngành Y tế của
nhiều nước và phần lớn số tiền đó bị lãng phí do sử dụng thuốc không hợp lý
và các hoạt động cung ứng thuốc không hiệu quả [25]. Các nghiên cứu đã cho
thấy tình trạng sử dụng thuốc bất hợp lý xảy ra tại nhiều nước trên thế giới.
Tại các nước đang phát triển, 30%-60% bệnh nhân sử dụng thuốc kháng sinh
gấp 2 lần so với tình trạng cần thiết [24] và hơn một nửa số ca viêm đường hô
hấp trên điều trị kháng sinh không hợp lý.
Ở nước ta, với những chính sách mở cửa của cơ chế thị trường và đa
dạng hóa các loại hình cung ứng thuốc, thị trường thuốc ngày càng phong phú
về số lượng, chủng loại và cả nhà cung cấp. Điều này giúp cho việc cung ứng
thuốc nói chung và cung ứng thuốc trong bệnh viện nói riêng trở nên dễ dàng
và thuận tiện hơn. Tuy nhiên, nó cũng tác động không nhỏ tới hoạt động sử
dụng thuốc trong bệnh viện, dẫn đến sự cạnh tranh không lành mạnh cũng
như tình trạng lạm dụng thuốc. Việc dùng thuốc thiếu hiệu quả và bất hợp lý
trong bệnh viện là nguyên nhân làm tăng đáng kể chi phí cho người bệnh,
tăng khả năng kháng thuốc trong điều trị.
Để hạn chế tình trạng trên, Tổ chức Y tế thế giới đã khuyến cáo các
quốc gia thành lập Hội đồng thuốc và điều trị (HĐT&ĐT) tại các bệnh viện.
HĐT&ĐT là hội đồng được thành lập nhằm đảm bảo tăng cường độ an toàn
và hiệu quả sử dụng thuốc trong các bệnh viện. Thành viên của HĐT& ĐT
bao gồm các chuyên gia nhiều lĩnh vực khác nhau nhằm đảm bảo cho người
bệnh được hưởng chế độ chăm sóc tốt nhất với chi phí phù hợp thông qua https://maubienban.com/

2

việc xác định xem loại thuốc nào thiết yếu cần cung ứng, giá cả và sử dụng
hợp lý an toàn [25].
Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình Dương là Bệnh viện hạng I tuyến tỉnh, với
mô hình 1300 giường bệnh, 1108 nhân viên, chăm sóc sức khỏe nhân dân trên
địa bàn toàn tỉnh và các địa phương lân cận.
Ngày 08 tháng 8 năm 2013, Bộ Y tế đã ban hành thông tư 21/TT-BYT
quy định về tổ chức hoạt động của Hội đồng thuốc và điều trị trong Bệnh
viện[6]. Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình Dương đã từng bước triển khai, chấn
chỉnh và thực hiện các biện pháp tăng cường sử dụng thuốc hợp lý, an toàn
trong điều trị và đã đạt được nhiều kết quả nhất định. Tuy vậy, công tác cung
ứng thuốc và quản lý sử dụng thuốc của bệnh viện vẫn còn gặp nhiều khó
khăn.
Chính vì vậy, để góp phần nâng cao hiệu quả trong quá trình lập kế
hoạch cung ứng thuốc và quản lý sử dụng thuốc của bệnh viện, chúng tôi thực
hiện đề tài: “Phân tích danh mục thuốc sử dụng tại Bệnh viện đa khoa
tỉnh Bình Dương, năm 2015” nhằm các mục tiêu:
- Mô tả cơ cấu về số lượng và giá trị của danh mục thuốc sử dụng tại
Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình Dương năm 2015 theo một số chỉ tiêu.
- Phân tích danh mục thuốc sử dụng tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình
Dương năm 2015 theo phương pháp phân tích ABC và VEN.
Từ đó, đưa ra được các ý kiến đề xuất góp phần nâng cao hiệu quả và
chất lượng sử dụng thuốc tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình Dương ngày một
tốt hơn.

https://maubienban.com/

3

Chương 1. TỔNG QUAN

1.1. Danh mục thuốc trong bệnh viện
Lựa chọn thuốc là công việc quan trọng trong chu trình cung ứng thuốc,
là việc xác định chủng loại thuốc cho bệnh viện. Mỗi bệnh viện sẽ xây dựng
một danh mục thuốc (DMT) đặc thù riêng cho mình, Hội đồng thuốc và điều
trị (HĐT&ĐT) có có chức năng tư vấn cho giám đốc bệnh viện về các vấn đề
liên quan đến thuốc và điều trị bằng thuốc của bệnh viện, thực hiện tốt chính
sách quốc gia về thuốc trong bệnh viện [6]. HĐT&ĐT đóng vai trò chủ đạo
trong việc xây dựng DMT, trước khi xây dựng danh mục thuốc, HĐT&ĐT
phải lấy ý kiến đóng góp của các khoa phòng.
Việc xây dựng một danh mục thuốc phù hợp sẽ mang lại rất nhiều lợi
ích, đảm bảo thuốc có hiệu quả điều trị, với chất lượng tốt và chi phí hợp lý
đồng thời loại bỏ các thuốc không an toàn và hiệu quả không cao, làm giảm
những nguy cơ về sức khỏe và lãng phí trong quá trình sử dụng thuốc.
Sự lựa chọn thuốc thành phẩm để mua sắm, sử dụng cho người bệnh
theo nguyên tắc: ưu tiên lựa chọn thuốc generic, thuốc đơn chất, thuốc sản
xuất trong nước [8].
Căn cứ vào danh mục thuốc thiết yếu, danh mục thuốc chủ yếu và các
quy định về sử dụng DMT do Bộ Y tế ban hành, đồng thời căn cứ vào mô
hình bệnh tật và kinh phí của bệnh viện, HĐT&ĐT có nhiệm vụ giúp Giám
đốc bệnh viện lựa chọn, xây dựng DMT bệnh viện theo nguyên tắc:
- Bảo đảm phù hợp với mô hình bệnh tật và chi phí về thuốc dùng điều
trị trong bệnh viện;
- Phù hợp về phân tuyến chuyên môn kỹ thuật;
- Căn cứ vào các hướng dẫn hoặc phác đồ điều trị đã được xây dựng và
áp dụng tại bệnh viện hoặc cơ sở khám bệnh, chữa bệnh;
- Đáp ứng với các phương pháp mới, kỹ thuật mới trong điều trị; https://maubienban.com/

4

- Phù hợp với phạm vi chuyên môn của bệnh viện;
- Thống nhất với danh mục thuốc thiết yếu, danh mục thuốc chủ yếu do
Bộ Y tế ban hành;
- Ưu tiên thuốc sản xuất trong nước [6].
Danh mục thuốc sử dụng trong bệnh viện là cơ sở để đảm bảo cung ứng
thuốc chủ động, có kế hoạch nhằm phục vụ cho nhu cầu điều trị hợp lý, an
toàn, hiệu quả. Danh mục thuốc bệnh viện được xây dựng hàng năm và có thể
bổ sung hoặc loại bỏ thuốc trong các kỳ họp của HĐT&ĐT [23].
1.2. Một số phương pháp phân tích sử dụng thuốc
Các thống kê nhiều năm cho thấy tiền thuốc sử dụng trong bệnh viện
thường chiếm khoảng 60% ngân sách của bệnh viện [12]. Để công tác sử
dụng thuốc tránh những bất cập, nhà quản lý cần có những biện pháp cải
thiện. Một số công cụ để đánh giá thực trạng vấn đề sử dụng thuốc trong
bệnh viện hiện nay là phương pháp phân tích sử dụng thuốc theo nhóm điều
trị, phân tích ABC, phân tích VEN. Từ đó HĐT&ĐT xác định các vấn đề,
nguyên nhân liên quan đến sử dụng thuốc và lựa chọn các giải pháp can thiệp
phù hợp [6].
1.2.1. Phân tích sử dụng thuốc theo nhóm điều trị
Phân tích nhóm điều trị kết hợp với việc tính chi phí sử dụng thuốc giúp
xác định những nhóm điều trị có mức sử dụng thuốc cao nhất và chi phí
nhiều nhất. Trên cơ sở thông tin về tình hình bệnh tật, phương pháp này sẽ
gợi ý những vấn đề sử dụng thuốc bất hợp lý.
Ngoài ra phương pháp này sẽ chỉ ra những thuốc đã bị lạm dụng hoặc
những thuốc mà mức tiêu thụ không mang tính đại diện cho những ca bệnh
cụ thể.
Qua đây, HĐT&ĐT lựa chọn những thuốc có chi phí hiệu quả cao nhất https://maubienban.com/

5

trong các nhóm điều trị và thuốc lựa chọn trong liệu pháp điều trị thay thế.
Từ đó tiến hành phân tích cụ thể hơn cho mỗi nhóm điều trị chi phí cao
để xác định những thuốc đắt tiền và liệu pháp điều trị thay thế có chi phí hiệu
quả cao [6].
1.2.2. Phương pháp phân tích ABC
Phân tích ABC là phương pháp phân tích tương quan giữa lượng thuốc
tiêu thụ hàng năm và chi phí, nhằm phân định ra những thuốc nào chiếm tỷ
lệ lớn trong ngân sách. Đây là phương pháp tiếp cận hiệu quả để quản lý
thuốc dựa trên nguyên lý Pareto “số ít sống còn và số nhiều ít có ý nghĩa”.
Theo lý thuyết Pareto: 10% theo chủng loại của thuốc sử dụng 70% ngân
sách thuốc (nhóm A). Nhóm tiếp theo: 20% theo chủng loại sử dụng 20%
ngân sách (nhóm B), nhóm còn lại (nhóm C): 70% theo chủng loại nhưng chỉ
sử dụng 10% ngân sách. Phân tích ABC có thể ứng dụng các số liệu sử dụng
thuốc cho chu kỳ một năm hoặc ngắn hơn để ứng dụng cho một hoặc nhiều
đợt đấu thầu, từ các kết quả phân tích thu được, các giải pháp can thiệp được
đưa ra nhằm điều chỉnh ngân sách thuốc cho một hoặc nhiều năm tiếp theo
[6].
Phân tích ABC là một công cụ mạnh mẽ trong lựa chọn, mua và cấp
phát và sử dụng thuốc hợp lý để có được bức tranh chính xác và khách quan
về sử dụng ngân sách thuốc.
Phân tích ABC có nhiều lợi ích: trong lựa chọn thuốc, phân tích được
thuốc nhóm A có chi phí cao, các thuốc này có thể được thay thế bởi các
thuốc rẻ hơn; trong mua hàng, dùng để xác định tần suất mua hàng: mua
thuốc nhóm A nên thường xuyên hơn, với số lượng nhỏ hơn, dẫn đến hàng
tồn kho thấp hơn, bất kỳ giảm giá của các loại thuốc nhóm A có thể dẫn
đến tiết kiệm đáng kể ngân sách. Do nhóm A chiếm tỷ trọng ngân sách lớn
nên việc tìm kiếm nguồn chi phí thấp hơn cho nhóm A như tìm ra dạng liều https://maubienban.com/

6

hoặc nhà cung ứng rẻ hơn là rất quan trọng. Theo dõi đơn hàng nhóm A có
tầm quan trọng đặc biệt, vì sự thiếu hụt thuốc không lường trước có thể dẫn
đến mua khẩn cấp thuốc với giá cao. Phân tích ABC có thể theo dõi mô hình
mua tương tự như quyền ưu tiên trong hệ thống y tế [25].
1.2.3. Phương pháp phân tích VEN
- Phân tích VEN dựa trên mức độ quan trọng của các nhóm thuốc:
+ Nhóm V (Vital) là nhóm thuốc dùng trong các trường hợp cấp cứu
hoặc các thuốc quan trọng, nhất thiết phải có để phục vụ công tác khám
bệnh, chữa bệnh của bệnh viện;
+ Nhóm E (Essential) là thuốc dùng trong các trường hợp bệnh ít
nghiêm trọng hơn nhưng vẫn là các bệnh lý quan trọng trong mô hình bệnh
tật của bệnh viện;
+ Nhóm N (Non-Essential) là thuốc dùng trong các trường hợp bệnh
nhẹ, bệnh có thể tự khỏi, có thể bao gồm các thuốc mà hiệu quả điều trị còn
chưa được khẳng định rõ ràng hoặc giá thành cao không tương xứng với lợi
ích lâm sàng của thuốc.
- Phương pháp phân tích VEN được sử dụng chủ yếu để thiết lập quyền
ưu tiên cho việc lựa chọn, mua và sử dụng trong hệ thống cung ứng, hướng
dẫn hoạt động quản lý tồn trữ và quyết định giá thuốc phù hợp. Phân tích
VEN được sử dụng trong lựa chọn thuốc như sau: thuốc tối cần và thuốc
thiết yếu nên ưu tiên lựa chọn, nhất là khi ngân sách thuốc hạn hẹp [6].
1.3. Thực trạng sử dụng thuốc tại các bệnh viện ở Việt Nam
1.3.1. Cơ cấu và giá trị tiền thuốc sử dụng
1.3.1.1. Giá trị tiền thuốc
Theo các nghiên cứu những năm gần đây, giá trị tiền thuốc sử dụng
chiếm tỷ trọng lớn trong tổng kinh phí bệnh viện. Việc quản lý và sử dụng https://maubienban.com/

7

thuốc có hiệu quả đối với các thuốc điều trị sẽ góp phần rất lớn vào việc tiết
kiệm tài chính cho đất nước và giảm gánh nặng chi phí cho người bệnh.
Kết quả khảo sát tại tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Cao Bằng năm 2012,
kinh phí mua thuốc chiếm 42,98% tổng kinh phí toàn bệnh viện trong năm
[16]. Tại bệnh viện đa khoa huyện Nghi Lộc-Nghệ An năm 2012, tổng tiền
thuốc sử dụng chiếm tỷ lệ 64,3% trong tổng kinh phí bệnh viện [20].
Các báo cáo của Bộ Y tế qua các năm cho thấy tiền mua thuốc của các
bệnh viện tăng cả về số lượng và tỷ trọng so với tổng kinh phí các bệnh viện.
Theo báo cáo kết quả công tác khám, chữa bệnh năm 2009, 2010 của Cục
Quản lý khám chữa bệnh –Bộ Y tế, tổng giá trị tiền thuốc sử dụng trong bệnh
viện chiếm tỷ trọng 47,9% (năm 2009) và 58,7% (năm 2010) tổng giá trị tiền
viện phí hàng năm trong bệnh viện [2], [10].
Tuy nhiên, việc quản lý sử dụng thuốc ở các cơ sở y tế đang gặp rất
nhiều khó khăn, bất cập. Hiện nay, thuốc điều trị luôn gắn chặt với quyền lợi
BHYT và đang có nhiều vấn đề phức tạp trong quản lý, sử dụng. Chi phí về
thuốc ngày càng tăng và luôn chiếm tỷ trọng cao nhất trong tổng chi của quỹ
BHYT. Năm 2010: tổng chi tiền thuốc của quỹ BHYT khoảng 11.564 tỷ
đồng, chiếm 60% tổng chi khám chữa bệnh của quỹ. Năm 2011: khoảng
15.568 tỷ đồng, chiếm 61,3% tổng chi của quỹ; tăng 34,6% so với năm 2010.
Năm 2012: khoảng 19.561 tỷ đồng, chiếm 60,6% tổng chi của quỹ; tăng gần 4
ngàn tỷ so với 2011 [26].
1.3.1.2.Về nguồn gốc xuất xứ
Cùng một dược chất, dạng bào chế, thuốc có nguồn gốc nhập khẩu
thường có giá cao hơn thuốc sản xuất trong nước, vì phải chi phí về bảo
quản, vận chuyển hoặc do chiến lược định giá của các hãng khác nhau. Rõ
ràng, việc sử dụng thuốc trong nước sẽ chủ động được nguồn cung ứng,
mang lại lợi ích về kinh tế và quản lý cho bệnh viện và người bệnh. Thực tế https://maubienban.com/

8

hiện nay thuốc có nguồn gốc nhập khẩu đang chiếm tỷ lệ cao trong chi phí
mua thuốc tại các bệnh viện.
Năm 2012, theo báo cáo của 1018 bệnh viện thì tiền thuốc tiêu thụ cho
thuốc có nguồn gốc trong nước chỉ chiếm 38,7% trong tổng số 15 nghìn tỷ
đồng chi mua thuốc, còn lại là chi phí cho các thuốc có nguồn gốc nhập
khẩu. Tuy nhiên, tỷ lệ chi phí cho thuốc có nguồn gốc trong nước cũng có sự
khác nhau giữa các tuyến bệnh viện.
- Tại các bệnh viện tuyến trung ương: năm 2010, theo thống kê của 34
bệnh viện thì tỷ lệ tiền mua thuốc sản xuất tại Việt Nam là hơn 387 tỷ đồng
chiếm 11,9% tổng chi phí mua thuốc.
- Tại các bệnh viện tuyến tỉnh thành phố: theo thống kê chi phí mua
thuốc của 307 bệnh viện vào năm 2010 thì tiền mua thuốc có nguồn gốc
trong nước là hơn 2.232 tỷ đồng chiếm 33,9% tổng chi phí mua thuốc.
- Tại các bệnh viện tuyến huyện: chi phí cho thuốc có nguồn gốc trong
nước cao hơn tại các bệnh viện tuyến trung ương và tuyến tỉnh. Năm 2010,
tổng trị giá tiền sử dụng thuốc sản xuất tại Việt Nam của 559 bệnh viện
huyện là 2.900 tỷ đồng, chiếm 61.5% so với tổng số tiền mua thuốc [4].
Năm 2013, theo kết quả đánh giá nhanh của Cục Quản lý Dược tại 7 Sở
Y tế và 8 bệnh viện/viện có giường bệnh trực thuộc Bộ Y tế cho thấy số
lượng và giá trị thuốc sản xuất trong nước tăng gần 2 lần so với năm 2012.
Tại 7 Sở Y tế, số lượng thuốc sản xuất trong nước năm 2013 là 700 triệu đơn
vị so với năm 2012 là 338 triệu đơn vị và về mặt giá trị, giá trị thuốc sản xuất
năm 2013 là 768 tỷ đồng. Tại các Bệnh viện Trung ương, số lượng thuốc sản
xuất trong nước năm 2013 là 73 triệu đơn vị so với năm 2012 là 38 triệu đơn
vị và về mặt giá trị, giá trị thuốc sản xuất năm 2013 là 256 tỷ đồng so với
năm 2012 là 120 tỷ đồng. Năm 2014 tỷ trọng thuốc sản xuất trong nước
trong tổng giá trị tiền thuốc trúng thầu tại các bệnh viện tăng lên mức 1,01%
tại các bệnh viện trung ương và 2,41% tại các bệnh viện tỉnh và huyện. Mức https://maubienban.com/

9

tăng này đạt mục tiêu đề ra trong Đề án “Người Việt Nam ưu tiên dùng thuốc
Việt Nam” [4], [9].
1.3.1.3. Về thuốc mang tên biệt dược và tên gốc
Thuốc mang tên gốc là một thuốc thành phẩm được sản xuất không có
giấy phép nhượng quyền của công ty có thuốc phát minh và được đưa ra thị
trường nhằm thay thế một thuốc phát minh sau khi bằng sáng chế hoặc các
độc quyền đã hết hạn và được bán với giá rẻ hơn. Biệt dược là thuốc mang
một tên thương mại và thường có giá thành cao hơn thuốc mang tên gốc, vì
nhà sản xuất phải đầu tư chi phí nghiên cứu, thực hiện quá trình xây dựng
thương hiệu và chi phí bảo hộ tên thương mại.
Năm 2009, một nghiên cứu cho thấy thuốc mang tên gốc có số loại và
giá trị sử dụng trong các bệnh viện nghiên cứu đều thấp hơn thuốc mang tên
biệt dược và không có sự khác biệt ở các tuyến. Cụ thể:
- Tại các bệnh viện tuyến trung ương: số khoản mục thuốc mang tên
gốc chiếm từ 32,6% đến 35,1%, tại bệnh viện C Đà Nẵng là 35,1%, tại bệnh
viện E là 32,6%. Giá trị sử dụng nhóm thuốc này chiếm từ 21,1% đến 31,2%,
tại bệnh viện C Đà Nẵng là 31,2%, tại bệnh viện Chợ rẫy là 21,1%.
- Tại các bệnh viện tuyến tỉnh, thuốc mang tên gốc chiếm tỷ lệ từ 22,4%
đến 46%, tại BVĐK Điện Biên chiếm 46%, tại bệnh viện Thanh Nhàn - Hà
Nội chiếm 22,4%. Giá trị sử dụng nhóm thuốc này chiếm tỷ lệ từ 12,1% đến
38,1%, tại BVĐK Điện Biên chiếm 38,1%, tại bệnh viện Việt Tiệp Hải
Phòng chiếm 12,1%.
- Tại các bệnh viện tuyến huyện, số thuốc mang tên gốc chiếm tỷ lệ cao
nhất, nằm trong khoảng 35,5% (Bệnh viện Thủ Đức- Thành phố Hồ Chí
Minh) đến 47,8% ( Bệnh viện huyện Simacai- Lào Cai). Tuy nhiên, giá trị sử
dụng thuốc mang tên gốc của tuyến bệnh viện này chỉ chiếm tỷ lệ từ 17,8%
đến 21,8%, thấp hơn tuyến trung ương và tuyến tỉnh [15].
https://maubienban.com/

10

1.3.1.4. Về cơ cấu nhóm tác dụng
Sử dụng kháng sinh luôn là vấn đề được quan tâm trong sử dụng thuốc
an toàn, hợp lý. Theo kết quả nghiên cứu tại các bệnh viện, kinh phí mua
thuốc kháng sinh luôn chiếm tỷ trọng cao nhất trong tổng giá trị tiền thuốc sử
dụng. Kết quả khảo sát của Bộ Y tế tại một số bệnh viện cho thấy, từ năm
2007 đến 2009, kinh phí mua thuốc kháng sinh chiếm tỷ lệ không đổi, từ
32,3% đến 32,4% trong tổng giá trị tiền thuốc sử dụng [18].
Kết quả phân tích kinh phí sử dụng một số nhóm thuốc tại các bệnh
viện đa khoa tuyến tỉnh, nhóm thuốc kháng sinh có kinh phí sử dụng lớn nhất
trong các nhóm thuốc. Tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Bắc Cạn năm 2014, nhóm
thuốc kháng sinh chiếm 59,6% tổng giá trị tiền thuốc sử dụng [13]. Tương
tự, tại Bệnh viện đa khoa Bà Rịa năm 2015 có tỷ lệ số khoản mục nhóm
thuốc điều trị ký sinh trùng, chống nhiễm khuẩn lớn nhất chiếm 22.07% và
giá trị sử dụng cao nhất trong DMT sử dụng với 33,75% [14].
1.3.1.5. Về dạng thuốc sử dụng
Việc sản xuất thuốc tiêm cần có công nghệ cao, dây chuyền sản xuất
hiện đại, trang thiết bị phức tạp hơn so với các thuốc khác. Do đó, giá thành
chi phí cho thuốc tiêm cũng như việc sử dụng loại thuốc này thường cao hơn
các dạng thuốc khác rất nhiều lần. Nhưng thực tế ở các bệnh viện hiện nay,
các dạng thuốc tiêm được sử dụng với tỷ lệ chi phí rất cao trong tổng số chi
phí sử dụng thuốc, đặc biệt là các bệnh viện tuyến trung ương.
Trong một nghiên cứu của Vũ Thị Thu Hương năm 2009 tại một số
bệnh viện đa khoa thì các khoản mục thuốc tiêm truyền và giá trị tiêu thụ của
thuốc tiêm truyền chiếm một tỷ lệ rất cao ở tất cả các tuyến bệnh viện. Cụ
thể:
- Tại các bệnh viện tuyến trung ương, số khoản mục thuốc tiêm chiếm
tỷ lệ từ 62,6% đến 69,7%. Trong đó tại bệnh viện Đa khoa Trung ương Thái https://maubienban.com/

11

Nguyên có 69,7%, Bệnh viện E (62,6%). Giá trị sử dụng nhóm thuốc tiêm
của Bệnh viện Đa khoa trung ương Thái Nguyên chiếm 74,7%.
- Tại các bệnh viện tuyến tỉnh giá trị sử dụng thuốc tiêm chiếm tỷ lệ từ
46,1% đến 65,3%. Trong đó Bệnh viện Đa khoa Hải Dương có 65,3% giá trị
thuốc sử dụng là thuốc tiêm trong tổng chi phí thuốc của bệnh viện.
- Tại các bệnh viện tuyến huyện: Tỷ lệ giá trị sử dụng của thuốc tiêm
truyền trong tổng chi phí thuốc của bệnh viện có thấp hơn ở các bệnh viện
tuyến trung ương và tuyến tỉnh nhưng vẫn ở mức cao dao động từ 44,1% đến
51,2% [15].
1.3.2. Phân tích ABC, VEN tại một số bệnh viện ở Việt Nam
Trong nghiên cứu sử dụng thuốc, các dữ liệu tổng hợp sử dụng thuốc có
thể được phân tích theo bốn phương pháp chính, bao gồm: Phân tích ABC;
phân tích nhóm điều trị; phân tích sống còn, thiết yếu và không thiết yếu
(VEN) và phương pháp phân tích theo liều xác định trong ngày (DDD). Tất
cả các phương pháp này đều là công cụ hữu ích giúp HĐT&ĐT quản lý danh
mục và phát hiện được các vấn đề trong sử dụng thuốc bất hợp lý.
Trong đó, việc thực hiện phân tích ABC, VEN ở các nước khác đã cung
cấp một mức độ tin cậy về tính khách quan trong việc phân tích các chi tiêu
của Nhà nước về cung cấp thuốc, giúp giảm thiểu chi phí và loại bỏ các vấn
đề đã phát sinh trước đó trong quá trình mua sắm.
Việc phân tích ABC, VEN ở nước ta đã được Bộ Y tế đưa vào Thông tư
số 21/2013/TT-BYT ban hành ngày 08/8/2013, đây là một trong những
phương pháp phân tích để phát hiện vấn đề về sử dụng thuốc và là bước đầu
tiên trong quy trình xây dựng DMT bệnh viện. Vũ Thị Thu Hương sử dụng
phương pháp phân tích ABC là một trong các tiêu chí đánh giá hoạt động của
HĐT&ĐT trong xây dựng và thực hiện DMT tại một số bệnh viện đa khoa
và nhận thấy các bệnh viện đã mua sắm tương đối tập trung vào các thuốc https://maubienban.com/

12

được sử dụng nhiều nhất trong điều trị (sử dụng 70% tổng kinh phí để mua
sắm 11,2% – 13,1% số khoản mục thuốc). Đây là các thuốc có giá trị và số
lượng sử dụng lớn trong bệnh viện. Chính vì thế cần ưu tiên trong mua sắm
đồng thời quản lý chặt chẽ các thuốc thuộc nhóm A này [15].
Ở Việt Nam hiện đang mở rộng việc áp dụng phân tích ABC/VEN ở
các bệnh viện. Năm 2012, Huỳnh Hiền Trung đã dùng phân tích ABC, VEN
là một tiêu chí để đánh giá sự cải thiện trong can thiệp cải thiện chất lượng
DMT tại bệnh viện 115. Theo số lượng thuốc, nhóm I (gồm: AV, AE, AN,
BV, CV) là nhóm cần đặc biệt quan tâm vì sử dụng nhiều ngân sách hoặc cần
cho điều trị, đã thay đổi từ 14,8% trước can thiệp xuống còn 9,1% sau can
thiệp. Nhóm II (gồm BE, BN, CE) tuy mức độ quan trọng ít hơn nhóm I
nhưng cũng là nhóm thuốc cần giám sát kỹ vì sử dụng ngân sách tương đối
lớn và cần thiết cho điều trị. Từ tỷ lệ 57,3% trước can thiệp giảm xuống còn
41,6%, 71 hoạt chất đã được HĐT&ĐT loại khỏi DMT sau can thiệp. Nhóm
III ít quan trọng nhưng chiếm tỷ lệ 27,9% theo số lượng, sau can thiệp còn
11,5%, có 82 hoạt chất được loại khỏi DMT [22].
Vấn đề sử dụng thuốc trong các cơ sở khám chữa bệnh ở nước ta đang
tồn tại nhiều vấn đề bất cập cần quan tâm và cần sự can thiệp. Để khắc phục
thực trạng này, trước đây Bộ Y tế đã có chỉ thị về việc : “Chấn chỉnh công
tác cung ứng, sử dụng thuốc trong các bệnh viện” [1]. Năm 2011, Bộ Y tế
ban hành Thông tư hướng dẫn sử dụng thuốc tại các cơ sở y tế có giường
bệnh [3]. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng để các bệnh viện phân tích thực
trạng sử dụng thuốc, từ đó điều chỉnh để quá trình sử dụng thuốc của bệnh
viện được hợp lý hơn.
1.4. Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình Dương và một vài nét về sử dụng
thuốc tại bệnh viện
Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình Dương chăm sóc sức khoẻ nhân dân trên https://maubienban.com/

13

địa bàn trong tỉnh và các tỉnh lân cận. Trong những năm qua cùng với sự
phát triển của ngành Y tế thế giới, cũng như sự tiến bộ vượt bậc của toàn
ngành Y tế Việt Nam nói chung, BVĐK tỉnh Bình Dương ngày càng khẳng
định được vị trí của mình trong ngành Y tế. BVĐK tỉnh Bình Dương trực
thuộc Sở Y tế Bình Dương, trải qua quá trình phát triển, từ đầu năm 2016
bệnh viện đã được công nhận là bệnh viện đa khoa hạng I với quy mô 1300
giường bệnh bao gồm 22 khoa lâm sàng, 01 khoa khám bệnh, 09 khoa cận
lâm sàng và 07 phòng chức năng. Công suất sử dụng giường bệnh luôn vượt
100% với trung bình 1310 bệnh nhân nội trú và 1500 - 1800 bệnh nhân khám
ngoại trú mỗi ngày.
1.4.1. Chức năng nhiệm vụ
Bệnh viện có những nhiệm vụ chính sau:
- Cấp cứu, khám bệnh, chữa bệnh, phục hồi chức năng;
- Đào tạo cán bộ Y tế;
- Nghiên cứu khoa học về Y học;
- Chỉ đạo tuyến dưới về chuyên môn kỹ thuật;
- Phòng bệnh;
- Hợp tác quốc tế;
- Quản lý kinh tế Y tế.
1.4.2. Cơ cấu nhân lực của bệnh viện
Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình Dương là một bệnh viện đa khoa hạng I, là
cơ sở khám bệnh, chữa bệnh tuyến cuối của tỉnh, có đội ngũ cán bộ chuyên
khoa cơ bản có trình độ chuyên môn sâu. Đây là điều kiện thuận lợi cho bệnh
viện trong tổ chức thăm khám, điều trị và sử dụng thuốc hợp lý.
Nhân lực của bệnh viện gồm 1109 cán bộ viên chức, được thể hiện ở
bảng sau đây: https://maubienban.com/

14

Bảng 1.1. Cơ cấu nhân lực của Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình Dương
STT Trình độ chuyên môn Số lượng
1 Bác sĩ 210
2 Cán bộ Dược 69
3 Điều dưỡng, nữ hộ sinh 610
4 Kỹ thuật viên 70
5 Cán bộ khác 150
Tổng số 1109

Trong đó, bệnh viện có 192 cán bộ viên chức có trình độ đại học, sau
đại học được đào tạo chuyên sâu ở nhiều chuyên khoa.
1.4.3. Mô hình bệnh tật tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình Dương năm
2015
Mô hình bệnh tật tại bệnh viện được sắp xếp theo phân lọai Quốc tế bệnh
tật ICD lần thứ 10, đây là cơ sở quan trọng cho HĐT&ĐT xây dựng phác đồ
điều trị, lựa chọn và xây dựng danh mục thuốc bệnh viện.
Bảng 1.2. Mô hình bệnh tật tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình Dương năm 2015
Số
TT
Nhóm bệnh Tần suất Tỷ lệ %
1 Bệnh của hệ hô hấp 53.527 17,4
2 Bệnh của hệ tuần hoàn 42.706 13,9
3 Bệnh nhiễm khuẩn và kí sinh vật 29.289 9,5
4 Bệnh nội tiết, dinh dưỡng chuyển hoá 27.534 9,0
5 Bệnh của hệ tiêu hoá 25.000 8,1
6
Vết thương, ngộ độc và kết quả của các
nguyên nhân bên ngoài
24.281 7,9 https://maubienban.com/

15

7 Chửa, đẻ và sau đẻ 20.535 6,7
8 Bệnh của hệ tiết niệu sinh dục 16.264 5,3
9
Bệnh của hệ thống cơ, xương và mô liên
kết
15.376 5,0
10 Bệnh của mắt và phần phụ 10.848 3,5
11 Khối u 10.129 3,3
12 Các nhóm bệnh khác 31.984 10,4
Tổng cộng 307.473 100

Là một bệnh viện đa khoa, mô hình bệnh tật của Bệnh viện đa khoa tỉnh
Bình Dương khá phong phú. Tuy nhiên, tỷ lệ bệnh nhân phân bố không đều
giữa các nhóm bệnh. Bệnh về hệ hô hấp chiếm tỷ lệ cao nhất (17,4 %), kế đến
là các nhóm bệnh về hệ tuần hoàn, bệnh nhiễm khuẩn và kí sinh vật.
1.4.4. Vài nét về khoa Dược
1.4.4.1. Chức năng, nhiệm vụ của khoa Dược
Chức năng:
Khoa Dược là một khoa cận lâm sàng chịu sự lãnh đạo trực tiếp của Ban
Giám đốc bệnh viện và sự giám sát của phòng Quản lý Dược – Sở Y tế tỉnh
Bình Dương. Khoa Dược có chức năng quản lý và tham mưu cho Giám đốc
bệnh viện về toàn bộ công tác dược trong bệnh viện nhằm đảm bảo cung ứng
đầy đủ, kịp thời thuốc có chất lượng và tư vấn, giám sát việc thực hiện sử
dụng thuốc an toàn, hợp lý.
Nhiệm vụ của khoa Dược:
- Lập kế hoạch, cung ứng thuốc bảo đảm đủ số lượng, chất lượng cho
nhu cầu điều trị;
- Đầu mối tổ chức, triển khai hoạt động của HĐT&ĐT; https://maubienban.com/

16

- Quản lý, theo dõi việc nhập thuốc, cấp phát thuốc cho nhu cầu điều trị
và các nhu cầu đột xuất khác;
- Bảo quản thuốc theo đúng nguyên tắc “Thực hành tốt quản lý thuốc”;
- Tổ chức pha chế thuốc dùng ngoài sử dụng trong bệnh viện;
- Thực hiện công tác dược lâm sàng, thông tin, tư vấn về sử dụng thuốc,
tham gia công tác cảnh giác dược, theo dõi, báo cáo thông tin liên quan đến
tác dụng không mong muốn của thuốc;
- Quản lý, theo dõi việc thực hiện các quy định chuyên môn về dược tại
các khoa trong bệnh viện;
- Nghiên cứu khoa học và đào tạo, là cơ sở thực hành của các trường Đại
học, Cao đẳng, Trung học về dược;
- Phối hợp với khoa cận lâm sàng, lâm sàng theo dõi, kiểm tra, đánh giá,
giám sát việc sử dụng thuốc an toàn, hợp lý;
- Tham gia chỉ đạo tuyến;
- Tham gia hội chẩn khi có yêu cầu;
- Tham gia theo dõi, quản lý kinh phí sử dụng thuốc.
1.4.4.2. Cơ cấu nhân lực của khoa Dược
Khoa Dược có tổng số 39 cán bộ với cơ cấu trình độ chuyên môn cán bộ
được thể hiện ở bảng sau:
Bảng 1.3. Cơ cấu nhân lực của khoa Dược
STT Trình độ chuyên môn Số lượng Tỷ lệ %
1 Dược sĩ chuyên khoa 1 2 5,1
2 Dược sĩ đại học 8 20,5
3 Dược sĩ trung học 28 71,8
4 Dược tá 1 2,6

Tổng số 39 100 https://maubienban.com/

17

Cơ cấu cán bộ chưa đáp ứng được yêu cầu công việc, khoa Dược vẫn
cần thêm cán bộ có trình độ cao và kinh nghiệm, đặc biệt là trong lĩnh vực
Dược lâm sàng. Khoa tiếp tục cử cán bộ đi học để nâng cao trình độ, tham gia
các lớp tập huấn chuyên môn để cập nhật các kiến thức mới và hoàn thành tốt
nhiệm vụ của mình trong việc tư vấn cho Giám đốc bệnh viện về sử dụng
thuốc an toàn, hợp lý với chi phí phù hợp.
1.4.5. Một vài nét về sử dụng thuốc tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình
Dương
Trong những năm qua, số loại thuốc và tổng giá trị sử dụng thuốc tại
Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình Dương ngày một tăng để đáp ứng nhu cầu khám
và điều trị cho người bệnh.
Đơn vị là cơ sở khám bệnh, chữa bệnh tuyến cuối của tỉnh với mô hình
bệnh tật đa dạng, phần lớn bệnh nhân đến khám và điều trị trong tình trạng
bệnh nặng, cần sử dụng thuốc chuyên khoa đặc trị nên bệnh viện có một danh
mục thuốc sử dụng với nhiều nhóm tác dụng dược lý với số khoản mục lớn và
tổng giá trị sử dụng cao.
Chính vì vậy, công tác lựa chọn, cung ứng thuốc cũng gặp không ít khó
khăn, tuy vậy vẫn đáp ứng kịp thời, đầy đủ và phù hợp, để phục vụ tốt cho
công tác khám chữa bệnh cho bệnh nhân, tiết kiệm chi phí mà vẫn hiệu quả.
Tuy nhiên, thực trạng một danh mục thuốc sử dụng trong bệnh viện như
vậy cần được xem xét, đánh giá lại đã thực sự hợp lý hay chưa, nên cân nhắc
lựa chọn và thay thế những loại thuốc đắt tiền bằng thuốc khác có tác dụng
điều trị tương đương, giá thành rẻ hơn đồng thời nên hạn chế những thuốc có
tác dụng không rõ ràng, không thật sự cần thiết sử dụng để tiết kiệm nguồn
ngân sách.
Từ trước đến nay tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình Dương chưa có đề tài
nào nghiên cứu về vấn đề này. Vì vậy, để góp phần nâng cao hiệu quả tốt hơn https://maubienban.com/

18

nữa trong quá trình lựa chọn, lập kế hoạch cung ứng thuốc và quản lý sử dụng
thuốc của Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình Dương, chúng tôi tiến hành đề tài:
“Phân tích danh mục thuốc sử dụng tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình Dương
năm 2015”. Từ đó nhằm giúp việc quản lý, sử dụng thuốc tại bệnh viện hợp
lý hơn, nâng cao hiệu quả điều trị của công tác khám chữa bệnh.

https://maubienban.com/

19

Chương 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN C ỨU

2.1. Đối tượng, phạm vi, địa điểm và thời gian nghiên cứu
2.1.1. Đối tượng nghiên cứu
Báo cáo sử dụng thuốc tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bình Dương năm
2015.
2.1.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu
Địa điểm : Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bình Dương.
Thời gian thực hiện: năm 2015
2.1.3. Phạm vi nghiên cứu
Do giá trị sử dụng thuốc chủ yếu tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bình Dương
là các sản phẩm tân dược, các thuốc đông dược sử dụng ít và chưa phân loại
VEN. Do vậy trong nghiên cứu này chúng tôi chỉ thực hiện trên danh mục
thuốc tân dược.
2.2. Phương pháp nghiên cứu
2.2.1 Thiết kế nghiên cứu
Sử dụng phương pháp nghiên cứu mô tả cắt ngang, với các nội dung
được trình bày trong hình 2.1. (trang sau) https://maubienban.com/

20

Hình 2.1. Sơ đổ tóm tắt nội dung nghiên cứu
Phân tích danh mục thuốc sử dụng tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình Dương năm 2015
Mô tả cơ cấu về số lượng và giá trị của danh mục
thuốc sử dụng tại BVĐK tỉnh Bình Dương năm
2015 theo một số chỉ tiêu
Theo
nhóm
tác
dụng
dược
lý
Theo
nguồn
gốc
xuất
xứ
Thuốc
đơn
thành
phần,
đa
thành
phần
Thuốc
theo
tên biệt
dược
gốc và
tên
generic

Thuốc
theo
đường
dùng
Thuốc
cần
quản
lý đặc
biệt
Phân tích danh mục thuốc sử dụng tại BVĐK
tỉnh Bình Dương năm 2015 theo phân tích
ABC và VEN
Phân
tích
ABC
Phân
tích
VEN

Phân
tích ma
trận
ABC/V
EN
Phù hợp, chưa phù hợp Hợp lý, chưa hợp lý
Đề xuất và kiến nghị https://maubienban.com/

21

2.2.2. Các biến số nghiên cứu
Các biến số nghiên cứu được thể hiện qua các bảng 2.4 và 2.5.
Bảng 2.4. Nhóm biến số mô tả cơ cấu về số lượng và giá trị
của danh mục thuốc sử dụng
Tên biến Giải thích
Phân
loại biến
Nguồn
thu thập
1. Cơ cấu
thuốc sử dụng
theo nhóm tác
dụng dược lý

- Số khoản mục, số hoạt chất và giá trị
sử dụng của từng nhóm thuốc theo tác
dụng dược lý: kháng sinh, tim mạch …
- Các thuốc được phân nhóm tác dụng
dược lý dựa trên danh mục thuốc tân
dược thuộc phạm vi thanh toán của quỹ
BHYT được ban hành kèm theo thông
tư số 40/2014/TT-BYT của Bộ Y tế[8].
Biến
phân loại
Báo cáo
xuất nhập
tồn năm
2015
2. Cơ cấu
thuốc sử dụng
theo nguồn
gốc xuất xứ

- Số khoản mục, số hoạt chất và giá trị
sử dụng của từng nhóm thuốc theo
nguồn gốc xuất xứ: thuốc nội, thuốc
ngoại.
- Thuốc nội: thuốc do các công ty dược
phẩm trong nước và công ty liên doanh
tại Việt Nam sản xuất.
- Thuốc ngoại: thuốc do các Công ty
dược phẩm nước ngoài sản xuất, được
nhập khẩu qua các công ty dược phẩm
tại Việt Nam.
Biến
phân loại
Báo cáo
xuất nhập
tồn năm
2015 https://maubienban.com/

22

3. Cơ cấu
thuốc sử dụng
theo đơn
thành phần –
đa thành phần

- Số khoản mục, số hoạt chất và giá trị
sử dụng của từng nhóm thuốc đơn
thành phần, đa thành phần
- Thuốc đơn thành phần là thuốc chỉ
có một thành phần hoạt chất chính.
- Thuốc đa thành phần là thuốc có từ
hai thành phần có hoạt tính trở lên.
Biến
phân loại
Báo cáo
xuất nhập
tồn năm
2015
4. Cơ cấu
thuốc sử dụng
theo biệt dược
gốc và thuốc
generic

- Số khoản mục, số hoạt chất và giá trị
sử dụng của từng nhóm thuốc biệt dược
gốc và thuốc generic.
- Thuốc biệt dược gốc: là thuốc được
cấp phép lưu hành lần đầu tiên, trên cơ
sở đã có đầy đủ các số liệu về chất
lượng, an toàn và hiệu quả [5].
- Thuốc generic: Là thuốc thành phẩm
nhằm thay thế một thuốc phát minh
được sản xuất không có giấy phép
nhượng quyền của công ty phát minh
và được đưa ra thị trường sau khi bằng
phát minh và các độc quyền đã hết hạn
[5].
Biến
phân loại
Báo cáo
xuất nhập
tồn năm
2015
5. Cơ cấu
thuốc sử dụng
theo đường
dùng
- Số khoản mục, số hoạt chất và giá trị
sử dụng của từng nhóm thuốc theo
đường dùng: tiêm truyền, đường uống,
đường dùng khác.
Biến
phân loại
Báo cáo
xuất nhập
tồn năm
2015 https://maubienban.com/

23

6. Thuốc sử
dụng theo
danh mục cần
quản lý đặc
biệt
- Số khoản mục, số hoạt chất và giá trị
sử dụng của từng nhóm thuốc theo
thuốc cần quản lý đặc biệt: Thuốc GN,
HTT và tiền chất; thuốc hạn chế sử
dụng.
- Thuốc GN,HTT và tiền chất: Phân
loại dựa vào danh mục hoạt chất gây
nghiện, hướng tâm thần; bảng giới hạn
hàm lượng hoạt chất gây nghiện,
hướng tâm thần trong thuốc thành
phẩm dạng phối hợp ban hành kèm
theo Thông tư số 19/2014/TT-BYT
ngày 02/6/2014 của Bộ Y tế.
- Thuốc hạn chế sử dụng: Các thuốc có
kí hiệu (*) trong DMT bệnh viện và
DMTCY, là thuốc dự trữ, hạn chế sử
dụng, chỉ sử dụng khi các thuốc khác
trong nhóm điều trị không có hiệu quả
và phải được hội chẩn trước khi sử
dụng.
Biến
phân loại
Báo cáo
xuất nhập
tồn năm
2015

Bảng 2.5. Nhóm biến số phân tích ABC,VEN, ma trận ABC/VEN
Tên biến Giải thích
Phân
loại biến
Nguồn thu thập
1. Thuốc sử
dụng theo
phân tích ABC
- Số khoản mục, số hoạt chất và
giá trị sử dụng của từng nhóm
thuốc hạng A, hạng B, hạng C.
Biến
phân loại
Báo cáo xuất
nhập tồn năm
2015 https://maubienban.com/

24

2. Thuốc sử
dụng theo
phân tích
VEN
- Số khoản mục, số hoạt chất và
giá trị sử dụng của từng nhóm
thuốc V, nhóm thuốc E, nhóm
thuốc N.

Biến
phân loại
- DMT có phân
loại VEN được
ban hành kèm
theo Quyết định
1483/QĐ-BVĐK.
- Báo cáo xuất
nhập tồn năm
2015
3. Thuốc sử
dụng theo
phân tích
ma trận
ABC/VEN
- Số khoản mục, số hoạt chất và
giá trị sử dụng của từng nhóm
thuốc V (E,N) trong hạng A
(B,C): tiểu nhóm AV, AE, AN,
BV, BE…
- Số khoản mục, số hoạt chất và
giá trị sử dụng của từng nhóm
thuốc theo tác dụng dược lý
trong nhóm AE và AN.
Biến
phân loại
- DMT có phân
loại VEN được
ban hành kèm
theo Quyết định
số 1483/QĐ-
BVĐK.
- Báo cáo xuất
nhập tồn năm
2015

2.3. Phương pháp thu thập số liệu
2.3.1. Nguồn thu thập
Để phân tích thực trạng tiêu thụ thuốc tại BVĐK tỉnh Bình Dương năm
2015, đề tài đã thu thập số liệu hoạt động của bệnh viện bao gồm các báo cáo
sau:
+ Danh mục thuốc sử dụng tại Bệnh viện năm 2015.
+ Danh mục thuốc tân dược thuộc phạm vi thanh toán của quỹ BHYT
ban hành kèm theo Thông tư 40/2014/TT-BYT. https://maubienban.com/

25

+Danh mục thuốc tối cần, thuốc thiết yếu, không thiết yếu (VEN) tại
BVĐK tỉnh Bình Dương năm 2015 được ban hành kèm Quyết định số
1483/QĐ-BVĐK ngày 13/7/2015 của Giám đốc BVĐK tỉnh Bình Dương.
+ Báo cáo sử dụng thuốc năm 2015 của BVĐK tỉnh Bình Dương.
2.3.2. Phương pháp thu thập
- Thu thập thông tin chi tiết (tên thuốc, tên hoạt chất, nồng độ, hàm
lượng, dạng bào chế, đường dùng, đơn vị tính, đơn giá, số lượng, nhà sản
xuất, nước sản xuất) của toàn bộ các thuốc tân dược được sử dụng trong bệnh
viện năm 2015.
- Lấy thông tin từ nguồn thu thập điền vào phiếu thu thập thông tin (Các biểu
mẫu thu thập trình bày tại phần phụ lục).
2.4. Phương pháp phân tích và xử lý số liệu
2.4.1. Phương pháp phân tích
2.4.1.1. Phương pháp thống kê
Là phương pháp tính giá trị trung bình, tỷ lệ phần trăm giá trị số liệu của
một hoặc một nhóm đối tượng số liệu nghiên cứu. Công thức tính của các chỉ
số nghiên cứu được thể hiện ở bảng sau:
Bảng 2.6. Công thức tính của các chỉ số nghiên cứu
Nội dung Chỉ số Công thức
1. Cơ cấu
DMT sử
dụng theo
nhóm tác
dụng dược lý
- Số loại thuốc (khoản mục
hoặc hoạt chất) sử dụng của
từng nhóm thuốc.
- Giá trị sử dụng của từng
nhóm thuốc.
-TL % SL= Số loại thuốc sử
dụng trong nhóm*100/ tổng số
loại thuốc sử dụng.
-TL % GT= Giá trị nhóm thuốc
sử dụng*100/ tổng GT thuốc sử
dụng. https://maubienban.com/

26

2. Cơ cấu
thuốc theo
nguồn gốc
xuất xứ
- Số loại thuốc (khoản mục
hoặc hoạt chất) sử dụng của
từng nhóm thuốc nội
(ngoại).
- Giá trị sử dụng của từng
nhóm thuốc nội (ngoại).
-TL%SL= Số loại thuốc
nội(ngoại)*100/tổng số loại
thuốc sử dụng.
-TL%GT=GT mỗi loại thuốc nội
(ngoại)*100/tổng GT thuốc sử
dụng.
3. Cơ cấu
thuốc sử
dụng theo
đơn – đa
thành phần
- Số loại thuốc (khoản mục
hoặc hoạt chất) sử dụng của
từng nhóm thuốc đơn thành
phần (đa thành phần).
- Giá trị sử dụng của từng
nhóm thuốc đơn thành phần
(đa thành phần).
-TL%SL= Số loại thuốc đơn (đa)
thành phần *100/tổng số loại
thuốc sử dụng.
-TL%GT=GT mỗi loại thuốc
đơn (đa) thành phần*100 / tổng
GT thuốc sử dụng.
4. Cơ cấu
thuốc sử
dụng theo tên
biệt dược gốc
và tên
generic
- Số loại thuốc (khoản mục
hoặc hoạt chất) sử dụng của
từng nhóm thuốc biệt dược
gốc (generic).
- Giá trị sử dụng của từng
nhóm thuốc biệt dược gốc
(generic).
-TL%SL= Số loại thuốc biệt
dược gốc (generic)*100/ tổng số
loại thuốc sử dụng.
-TL%GT=GT mỗi loại thuốc biệt
dược gốc (generic)*100/ tổng
GT thuốc sử dụng.
5. Cơ cấu
thuốc sử
dụng theo
đường dùng
- Số loại thuốc (khoản mục
hoặc hoạt chất) sử dụng của
từng nhóm thuốc tiêm
truyền (uống, khác).
- Giá trị sử dụng của từng
nhóm thuốc tiêm truyền
(uống, khác).
-TL % SL= Số loại thuốc tiêm
truyền (uống, khác)*100/ tổng số
loại thuốc sử dụng.
-TL % GT= Giá trị thuốc tiêm
truyền (uống, khác)*100/ tổng
GT thuốc sử dụng. https://maubienban.com/

27

6. Cơ cấu
thuốc cần
quản lý đặc
biệt
- Số loại thuốc (khoản mục
hoặc hoạt chất) sử dụng của
từng nhóm thuốc cần quản
lý đặc biệt.
- Giá trị sử dụng của từng
nhóm thuốc cần quản lý đặc
biệt.
-TL % SL= Số loại thuốc cần
quản lý đặc biệt *100/ tổng số
loại thuốc sử dụng.
-TL % GT= Giá trị thuốc cần
quản lý đặc biệt *100/ tổng GT
thuốc sử dụng.
7. Cơ cấu
DMT sử
dụng theo
phân tích
ABC
- Số loại thuốc (khoản mục
hoặc hoạt chất) sử dụng của
từng nhóm thuốc hạng A
(B,C).
- Giá trị sử dụng của từng
nhóm thuốc hạng A (B,C).
-TL % SL= Số loại thuốc hạng A
(B,C)*100/ tổng số loại thuốc sử
dụng.
-TL % GT= Giá trị nhóm thuốc
hạng A (B,C)*100/ tổng GT
thuốc sử dụng.
8. Cơ cấu
DMT sử
dụng theo
phân tích
VEN
- Số loại thuốc (khoản mục
hoặc hoạt chất) sử dụng của
từng nhóm thuốc V (E,N).
- Giá trị sử dụng của từng
nhóm thuốc V (E,N).
-TL % SL= Số loại thuốc V
(E,N)*100/ tổng số loại thuốc sử
dụng.
-TL % GT= Giá trị nhóm thuốc
V (E,N)*100/ tổng GT thuốc sử
dụng.
9. Cơ cấu
thuốc theo
ma trận
ABC/VEN
- Số loại thuốc (khoản mục
hoặc hoạt chất) sử dụng của
từng nhóm thuốc V (E,N)
trong hạng A (B,C).
- Giá trị sử dụng của từng
nhóm thuốc V (E,N) trong
hạng A (B,C).
-TL % SL= Số loại thuốc V
(E,N) trong hạng A (B,C)*100/
tổng số loại thuốc sử dụng.
-TL % GT= Giá trị nhóm thuốc
V (E,N) trong h ạng A
(B,C)*100/ tổng GT thuốc sử
dụng.
https://maubienban.com/

28

10. Cơ cấu
tiểu nhóm
thuốc AN
(AE) theo
tác dụng
dược lý

- Số loại thuốc (khoản mục
hoặc hoạt chất) sử dụng của
từng nhóm thuốc trong
nhóm AN (AE).
- Giá trị sử dụng của từng
nhóm thuốc trong nhóm AN
(AE).
-TL % SL= Số loại thuốc sử
dụng trong nhóm*100/ tổng số
loại thuốc nhóm AN (AE) sử
dụng.
-TL % GT= Giá trị nhóm thuốc
sử dụng*100/ tổng GT thuốc
nhóm AN (AE) sử dụng.

2.4.1.2. Phân tích theo nhóm điều trị
- Sắp xếp nhóm điều trị cho từng thuốc theo danh mục thuốc tân dược
thuộc phạm vi thanh toán của quỹ BHYT (Thông tư 40/2014/TT-BYT).
- Sắp xếp lại danh mục thuốc sử dụng theo nhóm điều trị và tổng hợp giá
trị phần trăm về số lượng thuốc và giá trị sử dụng của mỗi nhóm điều trị.
2.4.1.3. Phân tích theo đường dùng
Sắp xếp lại danh mục thuốc sử dụng theo đường tiêm truyền, đường
uống và đường khác.
2.4.1.4 Phương pháp phân tích ABC
Phân hạng A,B,C các thuốc trong danh mục thuốc sử dụng của bệnh viện
theo các bước:
- Liệt kê các sản phẩm thuốc
- Điền các thông tin sau mỗi sản phẩm thuốc: Đơn giá, số lượng sử dụng.
- Tính số tiền cho mỗi sản phẩm bằng cách nhân đơn giá với số lượng
sản phẩm.
- Tính giá trị phần trăm của mỗi sản phẩm.
- Sắp xếp lại các sản phẩm theo thứ tự phần trăm giá trị giảm dần
- Tính giá trị phần trăm tích lũy của tổng giá trị cho mỗi sản phẩm: bắt
đầu với sản phẩm số 1, sau đó cộng với sản phẩm tiếp theo trong danh sách.
- Phân hạng sản phẩm dựa vào giá trị % tích lũy như sau: https://maubienban.com/

29

+ Hạng A : gồm những sản phẩm chiếm từ 75% đến 80% tổng giá trị
tiền.
+ Hạng B : gồm những sản phẩm chiếm từ 15% đến 20 % tổng giá trị
tiền.
+ Hạng C : gồm những sản phẩm chiếm từ 5% đến 10% tổng gía trị tiền.
Thông thường, sản phẩm hạng A chiếm 10 – 20% tổng số sản phẩm,
hạng B chiếm 10 – 20% và còn lại là hạng C chiếm 60 -80% [6].
- Tính giá trị phần trăm về số lượng thuốc và giá trị sử dụng của mỗi
nhóm thuốc hạng A, B, C.
2.4.1.5. Phương pháp phân tích VEN
Các bước phân tích VEN:
- Phân nhóm các thuốc V,E,N : dựa vào Danh mục thuốc tối cần, thuốc
thiết yếu, không thiết yếu (VEN) tại BVĐK tỉnh Bình Dương năm 2015 được
ban hành kèm theo Quyết định số 1483/QĐ-BVĐK ngày 13/7/2015 của Giám
đốc BVĐK tỉnh Bình Dương để phân loại V,E,N các thuốc trong DMT sử
dụng năm 2015.
- Tính tổng số và tỷ lệ phần trăm số lượng thuốc và giá trị sử dụng của
các nhóm thuốc V,E,N.
2.4.1.6. Phân tích ma trận ABC/VEN
Từ kết quả phân tích ABC và VEN, kết hợp chéo phân tích ABC và phân
tích VEN.
- Xếp các thuốc V,E,N trong nhóm A thu được các tiểu nhóm AV, AE,
AN. Sau đó tính tổng số và tỷ lệ % số lượng thuốc và giá trị sử dụng thuốc
trong mỗi tiểu nhóm.
- Thực hiện tương tự với nhóm B và nhóm C, thu được ma trận
ABC/VEN được thể hiện qua bảng 2.7 (trang sau).

https://maubienban.com/

30

Bảng 2.7. Ma trận ABC/VEN
V E N
A AV AE AN
B BV BE BN
C CV CE CN
2.4.2. Xử lý và trình bày số liệu
- Xử lý số liệu: số liệu được xử lý trên phần mềm Microsof office excel
2010.
- Trình bày số liệu: các số liệu nghiên cứu được trình bày bằng các bảng
biểu, đồ thị hoặc biểu đồ trên phần mềm Microsof office word 2010 và
Microsof office powerpoint 2010.

https://maubienban.com/

31

Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

3.1. Mô tả cơ cấu về số lượng và giá trị của danh mục thuốc sử
dụng tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình Dương năm 2015 theo một số chỉ
tiêu
3.1.1. Cơ cấu về số lượng và giá trị sử dụng thuốc theo nhóm tác
dụng dược lý
Danh mục thuốc sử dụng tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình Dương năm
2015 gồm 21 nhóm thuốc tác dụng dược lý với 388 hoạt chất và 741 khoản
mục thuốc. Cơ cấu về số lượng và giá trị sử dụng thuốc theo nhóm tác dụng
dược lý được thể hiện qua bảng 3.8.
Bảng 3.8. Cơ cấu thuốc sử dụng theo nhóm tác dụng dược lý
TT Nhóm thuốc
SL
KM
TL
%
SL
HC
TL
%
Giá trị
(triệu đ)
TL
%
1
Thuốc điều trị ký sinh
trùng, chống nhiễm
khuẩn
157 21,2 68 17,5 39.853,1 29,0
2 Thuốc tim mạch 103 13,9 53 13,7 22.494,0 16,4
3 Thuốc đường tiêu hóa 77 10,4 47 12,1 11.199,0 8,2
4
Thuốc tác dụng đối với
máu
26 3,5 15 3,9 10.160,6 7,4
5
Thuốc tác dụng trên
đường hô hấp
35 4,7 19 4,9 9.966,2 7,3
6
Hocmon và các thuốc tác
động vào hệ thống nội
tiết
45 6,1 23 5,9 8.794,1 6,4 https://maubienban.com/

32

7
Dung dịch điều chỉnh
nước, điện giải, cân bằng
acid-base và các dung
dịch tiêm truyền khác
42 5,7 14 3,6 7.146,9 5,2
8
Thuốc giảm đau, hạ sốt,
chống viêm không
steroid, thuốc điều trị gút
và các bệnh xương khớp
48 6,5 17 4,4 6.439,4 4,7
9
Thuốc giải độc và các
thuốc dùng trong trường
hợp ngộ độc
14 1,9 9 2,3 4.251,9 3,1
10 Thuốc gây tê, mê 27 3,6 14 3,6 2.811,0 2,0
11
Thuốc điều trị bệnh mắt,
tai mũi họng
32 4,3 25 6,4 2.257,4 1,6
12
Dung dịch thẩm phân
phúc mạc
2 0,3 2 0,5 2.225,5 1,6
13 Khoáng chất và vitamin 28 3,8 18 4,6 1.979,3 1,4
14
Thuốc giãn cơ và ức chế
cholinesterase
13 1,8 9 2,3 1.860,6 1,4
15
Thuốc điều trị bệnh
đường tiết niệu
6 0,8 4 1,0 1.245,3 0,9
16
Thuốc có tác dụng thúc
đẻ, cầm máu sau đẻ và
chống đẻ non
5 0,7 5 1,3 888,8 0,6
17 Thuốc dùng chẩn đoán 5 0,7 4 1,0 791,6 0,6 https://maubienban.com/

33

18
Thuốc chống co giật,
chống động kinh
13 1,8 5 1,3 730,7 0,5
19
Huyết thanh và globulin
miễn dịch
2 0,3 2 0,5 440,4 0,3
20 Thuốc lợi tiểu 7 0,9 2 0,5 399,3 0,3
21 Nhóm khác 54 7,3 40 10,3 1.456,3 1,1
Tổng 741 100 388 100 137.391,5 100

Nhận xét:
Từ kết quả phân tích trên, có 05 nhóm thuốc có giá trị sử dụng lớn chiếm
68,2% tổng giá trị tiền thuốc và chiếm 52,1% số hoạt chất, 53,7% tổng số
khoản mục thuốc.
- Nhóm thuốc điều trị ký sinh trùng, chống nhiễm khuẩn có số loại
thuốc sử dụng nhiều nhất với 68 hoạt chất và 157 khoản mục, đồng thời cũng
chiếm giá trị sử dụng cao nhất là 39.853,1 triệu đồng, chiếm 29,0% tổng giá
trị sử dụng thuốc.
- Đứng thứ hai về số loại thuốc sử dụng và bao gồm cả giá trị sử dụng là
nhóm thuốc tim mạch với 53 hoạt chất, 103 khoản mục thuốc, và giá trị sử
dụng là 22.494,0 triệu đồng, chiếm 16,4% tổng giá trị sử dụng thuốc.
- Đứng thứ ba về số loại thuốc sử dụng và bao gồm cả giá trị sử dụng là
nhóm thuốc đường tiêu hóa với 47 hoạt chất, 77 khoản mục thuốc, và giá trị
sử dụng là 11.199,0 triệu đồng, chiếm 8,2% tổng giá trị sử dụng thuốc.
- Nhóm thuốc tác dụng đối với máu có số loại thuốc không nhiều với 15
hoạt chất và 26 khoản mục, nhưng có giá trị sử dụng đứng thứ tư là 10.160,6
triệu đồng, chiếm 7,4% tổng giá trị sử dụng thuốc. https://maubienban.com/

34

- Nhóm thuốc tác dụng trên đường hô hấp có 19 hoạt chất và 35 khoản mục,
có giá trị sử dụng đứng thứ năm là 9.966,2 triệu đồng, chiếm 7,3% tổng giá trị
sử dụng thuốc
3.1.2 Cơ cấu thuốc theo nguồn gốc xuất xứ
Kết quả phân tích cơ cấu thuốc theo nguồn gốc xuất xứ được thể hiện
trong bảng 3.9 và hình 3.2.
Bảng 3.9. Cơ cấu thuốc theo nguồn gốc xuất xứ
TT Nhóm thuốc
SL
KM
TL
%
SL
HC
TL
%
Giá trị
(triệu đ)
TL
%
1 Thuốc ngoại 387 52,2 248 53,2 112.617,2 82,0
2 Thuốc nội 354 47,8 218 46,8 24.774,3 18,0
Tổng 741 100 466 100 137.391,5 100

Hình 3.2. Cơ cấu thuốc theo nguồn gốc xuất xứ
0%
20%
40%
60%
80%
100%
SL khoản mục Giá trị
52.2%
82.0%
47.8%
18.0%
Thuốc ngoại
Thuốc nộihttps://maubienban.com/

35

Nhận xét:
Kết quả phân tích cho thấy thuốc nội được sử dụng gồm 218 hoạt chất
chiếm tỷ lệ 46,8%, với 354 khoản mục chiếm tỷ lệ 47,8%, giá trị sử dụng
chiếm 18% tổng giá trị sử dụng thuốc.
Thuốc ngoại được sử dụng gồm 248 hoạt chất chiếm tỷ lệ 53,2%, với
387 khoản mục chiếm tỷ lệ 52,2%, giá trị sử dụng chiếm 82% tổng giá trị sử
dụng thuốc.
3.1.3 Cơ cấu thuốc đơn, đa thành phần trong danh mục thuốc sử
dụng
Cơ cấu thuốc đơn, đa thành phần trong danh mục thuốc sử dụng được thể
hiện trong bảng 3.10 và hình 3.3.
Bảng 3.10. Cơ cấu thuốc đơn, đa thành phần trong danh mục thuốc sử dụng
TT Nhóm thuốc
SL
KM
TL
%
SL
HC
TL
%
Giá trị
(triệu đ)
TL
%
1 Thuốc đơn thành phần 631 85,2 299 77,0 110.985,7 80,8
2 Thuốc đa thành phần 110 14,8 89 23,0 26.405,8 19,2
Tổng 741 100 388 100 137.391,5 100
https://maubienban.com/

36

Hình 3.3. Cơ cấu thuốc đơn, đa thành phần
trong danh mục thuốc sử dụng
Nhận xét:
Kết quả cho thấy trong trong danh mục thuốc sử dụng tại Bệnh viện,
thuốc đơn thành phần chiếm phần lớn về số lượng hoạt chất, khoản mục và cả
giá trị sử dụng. Thuốc đơn thành phần gồm 299 hoạt chất chiếm tỷ lệ 77,0%
tổng số hoạt chất sử dụng, với 631 khoản mục chiếm tỷ lệ 85,2% tổng số
khoản mục thuốc sử dụng, giá trị sử dụng chiếm 80,8% tổng giá trị sử dụng
thuốc.
3.1.4 Cơ cấu thuốc theo tên biệt dược gốc – tên generic trong danh
mục thuốc sử dụng
Cơ cấu thuốc theo tên biệt dược gốc – tên generic trong danh mục thuốc
sử dụng được thể hiện trong bảng 3.11.

85.2%
80.8%
14.8%
19.2%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
SL khoản mục Giá trị
Thuốc đơn
thành phần
Thuốc đa
thành phầnhttps://maubienban.com/

37

Bảng 3.11. Cơ cấu thuốc theo tên biệt dược gốc – tên generic
trong danh mục thuốc sử dụng
TT Nhóm thuốc
SL
KM
TL
%
SL
HC
TL
%
Giá trị
(triệu đ)
TL
%
1 Thuốc theo tên generic 709 95,7 386 92,8 122.158,5 88,9
2
Thuốc theo tên biệt
dược gốc
32 4,3 30 7,2 15.232,9 11,1
Tổng 741 100 416 100 137.391,5 100

Nhận xét:
Qua bảng trên cho thấy số lượng thuốc theo tên genneric chiếm tỷ trọng
lớn hơn cả về số thuốc sử dụng và giá trị sử dụng
Số lượng thuốc theo tên generic được sử dụng gồm 386 hoạt chất chiếm
tỷ lệ 92,8%, với 709 khoản mục chiếm tỷ lệ 95,7% tổng số khoản mục thuốc
sử dụng, cao hơn rất nhiều lần so với số lượng thuốc theo tên biệt dược gốc.
Về giá trị sử dụng, các thuốc mang tên genneric được sử dụng chủ yếu
trong tổng giá trị sử dụng thuốc của bệnh viện với 122.158,5 triệu đồng chiếm
tỷ lệ 88,9%.
3.1.5 Cơ cấu thuốc theo đường dùng trong danh mục thuốc sử dụng
Cơ cấu thuốc theo đường dùng trong danh mục thuốc sử dụng được thể
hiện qua bảng 3.12.

https://maubienban.com/

38

Bảng 3.12. Cơ cấu thuốc theo đường dùng trong danh mục thuốc sử dụng
TT Nhóm thuốc
SL
KM
TL
%
SL
HC
TL
%
Giá trị
(triệu đ)
TL
%
1 Thuốc đường tiêm, truyền 252 34,0 140 31,7 75.826,5 55,2
2 Thuốc đường uống 391 52,8 231 52,4 45.638,4 33,2
3 Thuốc đường dùng khác 98 13,2 70 15,9 15.926,6 11,6
Tổng 741 100 441 100 137.391,5 100

Nhận xét: Nhóm thuốc đường uống có số loại thuốc sử dụng nhiều nhất
với 231 hoạt chất, 391 khoản mục thuốc chiếm tỷ lệ 52,4%, nhưng chiếm giá
trị sử dụng thứ hai trong bảng (sau nhóm thuốc tiêm truyền) là 45.638,4 triệu
đồng, chiếm 33,2% tổng giá trị sử dụng thuốc toàn bệnh viện.
Nhóm thuốc tiêm truyền có số loại thuốc ít hơn nhóm thuốc đường uống,
với 140 hoạt chất, 252 khoản mục thuốc nhưng lại chiếm đến 55,2 % tổng giá
trị sử dụng thuốc.
3.1.6 Cơ cấu thuốc cần quản lý đặc biệt
Kết quả phân tích cơ cấu thuốc cần quản lý đặc biệt được thể hiện qua
bảng 3.13.
Bảng 3.13. Cơ cấu thuốc cần quản lý đặc biệt

TT
Nhóm thuốc
SL
KM
TL
%
SL
HC
TL
%
Giá trị
(triệu đ)
TL
%
1
Thuốc gây nghiện, hướng
tâm thần và tiền chất
13 1,8 11 2,8 997,9 0,7
2 Thuốc hạn chế sử dụng 45 6,1 27 7,0 21.447,8 15,6
3 Thuốc khác 683 92,2 350 90,2 114.945,8 83,7

Tổng 741 100 388 100 137.391,5 100 https://maubienban.com/

39

Nhận xét:
Kết quả phân tích cho thấy thuốc gây nghiện, hướng tâm thần và tiền
chất gồm 11 hoạt chất chiếm tỷ lệ 2,7% tổng số hoạt chất sử dụng, với 13
khoản mục chiếm tỷ lệ 1,8% tổng số khoản mục, chiếm 0,7% tổng giá trị sử
dụng thuốc.
Thuốc hạn chế sử dụng có 27 hoạt chất chiếm tỷ lệ 7% tổng số hoạt chất
sử dụng, với 45 khoản mục chiếm tỷ lệ 6,1% tổng số khoản mục, chiếm
15,6% tổng giá trị sử dụng thuốc.
3.2 Phân tích danh mục thuốc sử dụng tại Bệnh viện đa khoa tỉnh
Bình Dương năm 2015 theo phương pháp phân tích ABC và VEN
3.2.1 Phân tích danh mục thuốc sử dụng theo phương pháp phân
tích ABC
Kết quả phân tích ABC của toàn bộ các thuốc sử dụng tại Bệnh viện đa
khoa tỉnh Bình Dương năm 2015 được thể hiện qua bảng 3.14.
Bảng 3.14. Cơ cấu thuốc theo phương pháp phân tích ABC
TT Hạng
SL
KM
TL
%
SL
HC
TL
%
Giá trị
(triệu đ)
TL
%
1 A 123 16,6 90 17,9 108.296,4 78,8
2 B 147 19,8 113 22,5 20.784,2 15,1
3 C 471 63,6 300 59,6 8.310,9 6,0
Tổng 741 100 503 100 137.391,5 100

Nhận xét: https://maubienban.com/

40

Qua kết quả phân hạng ABC trên, hạng A có số loại thuốc ít nhất, chiếm
tổng giá trị sử dụng cao nhất, gồm có 90 hoạt chất với 123 khoản mục chiếm
16,6%; giá trị sử dụng là 108.296,4 triệu đồng chiếm 78,8% tổng giá trị sử
dụng thuốc.
Hạng B gồm có 147 khoản mục chiếm 19,8%; giá trị sử dụng là 20.784,2
triệu đồng chiếm 15,1% tổng giá trị sử dụng thuốc.
Hạng C có số loại thuốc nhiều nhất, chiếm tổng giá trị sử dụng thấp nhất
gồm có 471 khoản mục chiếm 63,6%; giá trị sử dụng là 8.310,9 triệu đồng
chiếm 6,0% tổng giá trị sử dụng thuốc.
3.2.2 Phân tích danh mục thuốc sử dụng theo phương pháp phân
tích VEN
Kết quả phân tích VEN của danh mục thuốc sử dụng tại Bệnh viện đa
khoa tỉnh Bình Dương năm 2015 được thể hiện qua bảng 3.15.
Bảng 3.15. Cơ cấu thuốc theo phương pháp phân tích VEN
TT Nhóm thuốc
SL
KM
TL
%
SL
HC
TL
%
Giá trị
(triệu đ)
TL
%
1 V 218 29,4 96 24,7 55.110,3 40,1
2 E 480 64,8 269 69,3 75.907,4 55,2
3 N 43 5,8 23 6,0 6.373,8 4,6
Tổng 741 100 388 100 137.391,5 100

Nhận xét:
Qua phân tích VEN cho thấy, thuốc nhóm E có số loại thuốc cao nhất
với 269 hoạt chất, 480 khoản mục chiếm 64,8%, có giá trị sử dụng lớn nhất https://maubienban.com/

41

75.907,4 triệu đồng chiếm 55,2% tổng giá trị sử dụng thuốc.
Nhóm thuốc V đứng thứ hai, có 96 hoạt chất, 218 khoản mục chiếm
29,4%, với giá trị sử dụng 55.110,3 triệu đồng chiếm 40,1% tổng giá trị sử
dụng thuốc.
Nhóm thuốc N là thuốc không cần thiết trong điều trị, số loại thuốc chỉ
có 23 hoạt chất, 43 khoản mục chiếm 5,8%, với giá trị sử dụng nhỏ nhất
6.373,8 triệu đồng chiếm 4,6% tổng giá trị sử dụng thuốc.
3.2.3 Phân tích danh mục thuốc sử dụng theo ma trận ABC/VEN
Cơ cấu thuốc theo ma trận ABC/VEN được thể hiện qua bảng 3.16.
Bảng 3.16. Cơ cấu thuốc theo ma trận ABC/VEN
Nhóm thuốc
SL
KM
TL
%
SL
HC
TL
%
Giá trị
(triệu đ)
TL
%
A
V 42 5,7 28 5,5 45.437,9 33,1
E 75 10,1 59 11,6 58.553,8 42,6
N 6 0,8 3 0,6 4.304,6 3,1
B
V 55 7,4 39 7,7 7.477,9 5,4
E 78 10,5 64 12,6 11.486,5 8,4
N 14 1,9 11 2,2 1.819,7 1,3
C
V 121 16,3 70 13,8 2.194,4 1,6
E 327 44,1 218 43,0 5.867,0 4,3
N 23 3,1 15 3,0 249,5 0,2
Tổng 741 100 507 100 137.391,5 100

Nhận xét: https://maubienban.com/

42

Kết quả phân tích ma trận của các tiểu nhóm trong các nhóm như sau:
- Các tiểu nhóm cần thiết trong quá trình điều trị gồm:
+ AV chỉ có 42 thuốc, chiếm 5,7% số khoản thuốc sử dụng nhưng xếp
thứ hai về giá trị sử dụng chiếm 33,1%.
+ BV có 55 thuốc, chiếm 7,4% số khoản thuốc sử dụng, giá trị sử dụng
chỉ chiếm 5,4%.
+ CV đứng thứ hai về số khoản mục thuốc với 121 thuốc, chiếm 16,3%
số khoản thuốc sử dụng nhưng giá trị sử dụng rất thấp chiếm 1,6%.
+ AE có giá trị sử dụng cao nhất chiếm 42,6% với 75 thuốc, chiếm
10,1% số khoản thuốc sử dụng.
+ BE có 78 thuốc, chiếm 10,5% số khoản thuốc sử dụng, giá trị sử dụng
chiếm 8,4%.
+ CE có số khoản thuốc nhiều nhất gồm 327 thuốc, chiếm 44,1%, nhưng
giá trị sử dụng thấp chiếm 4,3%.
- Các tiểu nhóm không cần thiết trong quá trình điều trị gồm:
+ Tiểu nhóm chiếm giá trị cao nhưng không cần thiết trong quá trình
điều trị là AN, AN có số khoản thuốc sử dụng thấp nhất là 6 thuốc, chiếm
0,8% và chiếm 3,1% tổng giá trị sử dụng.
+ BN có 14 thuốc, chiếm 1,9% số khoản thuốc sử dụng, giá trị sử dụng
chiếm 1,3%.
+ CN có 23 thuốc, chiếm 3.1% số khoản thuốc sử dụng, giá trị sử dụng
thấp nhất chiếm 0,2%.
Với mong muốn giảm chi phí ở các thuốc hạng A, đề tài phân tích thêm
các tiểu nhóm AE, AN theo nhóm tác dụng dược lý.

https://maubienban.com/

43

3.2.3.1. Cơ cấu thuốc tiểu nhóm AE theo nhóm tác dụng dược lý
Bảng 3.17. Cơ cấu tiểu nhóm thuốc AE theo tác dụng dược lý
TT Nhóm thuốc
SL
khoản
mục
Tỷ
lệ %
SL
hoạt
chất
Tỷ
lệ %
Giá trị
(triệu
đồng)
Tỷ
lệ %
1
Thuốc điều trị ký
sinh trùng, chống
nhiễm khuẩn
17 22,7 14 23,7 13.224,1 22,6
2 Thuốc tim mạch 16 21,3 11 18,6 13.145,0 22,4
3
Thuốc tác dụng trên
đường hô hấp
7 9,3 6 10,2 8.467,2 14,5
4
Thuốc đường tiêu
hóa
7 9,3 7 11,9 4.016,2 6,9
5
Thuốc tác dụng đối
với máu
4 5,3 1 1,7 3.626,3 6,2
6
Dung dịch điều
chỉnh nước, điện
giải, cân bằng acid-
base và các dung
dịch tiêm truyền
khác
5 6,7 3 5,1 3.102,6 5,3
7
Thuốc giải độc và
các thuốc dùng
trong trường hợp
ngộ độc
2 2,7 1 1,7 3.095,8 5,3
8
Dung dịch thẩm
phân phúc mạc
2 2,7 2 3,4 2.225,5 3,8
9
Thuốc giảm đau, hạ
sốt, chống viêm
không steroid, thuốc
điều trị gút và các
bệnh xương khớp
3 4,0 3 5,1 1.795,6 3,1
10
Thuốc điều trị bệnh
mắt, tai mũi họng
3 4,0 3 5,1 1.352,7 2,3 https://maubienban.com/

44

11
Thuốc giãn cơ và ức
chế cholinesterase
2 2,7 1 1,7 1.340,8 2,3
12
Thuốc điều trị bệnh
đường tiết niệu
2 2,7 2 3,4 997,5 1,7
13
Khoáng chất và
vitamin
2 2,7 2 3,4 954,9 1,6
14
Thuốc dùng chẩn
đoán
1 1,3 1 1,7 444,9 0,8
15
Thuốc có tác dụng
thúc đẻ, cầm máu
sau đẻ và chống đẻ
non
1 1,3 1 1,7 392,5 0,7
16 Nhóm khác 1 1,3 1 1,7 372,3 0,6

Tổng 75 100 59 100 58.553,8 100
Nhận xét:
Kết quả phân tích tiểu nhóm AE gồm có 16 nhóm thuốc tác dụng dược
lý, nhóm thuốc điều trị ký sinh trùng, chống nhiễm khuẩn chiếm tỷ lệ lớn
hơn cả về số lượng hoạt chất (14 HC chiếm 23,7%) cũng như số khoản mục
(17 KM chiếm 22,7%) và giá trị sử dụng là 13.224,1 triệu đồng chiếm
22,6%. Đứng thứ hai là nhóm thuốc tim mạch với 16 khoản mục chiếm
21,3% và giá trị sử dụng là 13.145 triệu đồng chiếm 22,4%.
Trong đó nhóm khoáng chất và vitamin gồm 2 khoản mục, chiếm tỷ lệ
1,6% giá trị sử dụng.
3.2.3.2. Cơ cấu thuốc tiểu nhóm AN theo nhóm tác dụng dược lý
Tiểu nhóm AN gồm những thuốc không cần thiết trong quá trình điều trị
nhưng thường xuyên được sử dụng nên chúng tôi đi sâu vào phân tích tiểu
nhóm này, thu được kết quả như sau:
https://maubienban.com/

45

Bảng 3.18. Cơ cấu tiểu nhóm thuốc AN theo tác dụng dược lý
TT Nhóm thuốc
SL
KM
TL
%
SL
HC
TL
%
Giá trị
(triệu đ)
TL
%
1 Thuốc tim mạch 1 16,7 1 33,3 1.974,2 45,9
2
Khoáng chất và
vitamin
1 16,7 1 33,3 511,2 11,9
3
Dung dịch điều
chỉnh nước, điện giải,
cân bằng acid-base
và các dung dịch tiêm
truyền khác
4 66,7 1 33,3 1.819,2 42,3

Tổng 6 100 3 100 4.304,6 100

Bảng 3.19. Các thuốc cụ thể trong nhóm AN
TT Tên hoạt chất
Tên thuốc-
Hàm lượng
Đơn
vị
SL sử
dụng
Giá trị
(triệu
đ)
Nước
sản
xuất
1 Bisoprolol
Concor Cor
2.5mg
viên 685.738 1.974,2 Đức
2
Vitamin A; Vitamin D;
Vitamin C, Vitamin B1,
Vitamin B2, Vitamin
B6, Vitamin B12,
Niacinamid, Calci
Pantothenat, Calci lactat,
Acid Folic, Sắt Fumarat;
Đồng sulfate; iodure kali
Obimin Viên 391.159 511,2
Việt
Nam https://maubienban.com/

46

3 Acid amin 5%
Alvesin 5E
500ml
Chai 4.556 487,5 Đức
4
Acid amin cho người
suy thận
Neoamiyu
200ml
Túi 4.167 484,4 Nhật
5
Acid amin cho người
suy thận
Nephrosteril
7%-250ml
Chai 4.729 482,4 Áo
6 Acid amin 10%
Alvesin 10E
250ml
Chai 4.619 364,9 Đức
Tổng

4.304,6
Nhận xét:
Qua kết quả phân tích, nhóm N trong hạng A gồm có 03 nhóm thuốc tác
dụng dược lý.
Trong đó, có 04 thuốc thuộc nhóm dung dịch điều chỉnh nước, điện
giải, cân bằng acid-base và các dung dịch tiêm truyền khác, chiếm 66,7% số
khoản thuốc và 42,3% tổng giá trị nhóm AN sử dụng. Các thuốc này đều là
các dung dịch Acid amin có xuất xứ nhóm 1 theo quy định nhóm thầu của
BYT (Áo, Đức, Nhật).
Thuốc tim mạch chỉ có 01 thuốc với hoạt chất là Bisoprolol (Concor
Cor 2.5mg), sử dụng số lượng rất lớn, chiếm giá trị sử dụng cao nhất trong
nhóm AN là 45,9%. Thuốc Concor Cor 2.5mg cũng có xuất xứ nhóm 1 theo
quy định nhóm thầu của BYT (Đức)
Còn lại 01 thuốc vitamin tổng hợp được sản xuất trong nước, chiếm
11,9% tổng giá trị nhóm AN sử dụng.

https://maubienban.com/

47

Chương 4. BÀN LUẬN

4.1. Về cơ cấu số lượng và giá trị của danh mục thuốc sử dụng tại
Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình Dương năm 2015 theo một số chỉ tiêu
4.1.1. Về cơ cấu về số lượng và giá trị sử dụng thuốc theo nhóm tác
dụng dược lý
Từ kết quả nghiên cứu cho thấy, trong danh mục thuốc sử dụng tại
Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình Dương năm 2015 gồm 388 hoạt chất và 741
khoản mục thuốc thuộc 21 nhóm thuốc tác dụng dược lý. Việc sử dụng nhiều
nhóm thuốc có tác dụng dược lý khác nhau phù hợp với quy mô của bệnh
viện là bệnh viện đa khoa tuyến cuối duy nhất trên địa bàn tỉnh Bình Dương
để đảm bảo nhu cầu khám chữa bệnh cho nhân dân.
Tuy nhiên, kinh phí sử dụng thuốc trong năm chủ yếu tập trung ở 5
nhóm thuốc có giá trị sử dụng lớn nhất, chiếm 68,2% tổng giá trị tiền thuốc
đó là: Nhóm thuốc điều trị điều trị ký sinh trùng, chống nhiễm khuẩn, nhóm
thuốc tim mạch, nhóm thuốc đường tiêu hóa, nhóm thuốc tác dụng đối với
máu, nhóm thuốc tác dụng trên đường hô hấp.
Trong đó, nhóm thuốc điều trị ký sinh trùng, chống nhiễm khuẩn có số
loại thuốc sử dụng nhiều nhất với 17,5% hoạt chất và 21,2% khoản mục, đồng
thời cũng chiếm giá trị sử dụng cao nhất là 29,0% tổng giá trị sử dụng thuốc,
thấp hơn mức sử dụng nhóm này của Bệnh viện đa khoa tỉnh Bắc Cạn năm
2014 là 51,4% [13]. Kết quả này khá tương đồng với kết quả nghiên cứu tại
một số bệnh viện như Bệnh viện đa khoa Bà Rịa năm 2015 có tỷ lệ số khoản
mục nhóm thuốc điều trị ký sinh trùng, chống nhiễm khuẩn lớn nhất chiếm
22.07% và giá trị sử dụng cao nhất trong DMT sử dụng với 33,75% [14].
Bệnh viện Trung ương Huế năm 2012 sử dụng kháng sinh với tỷ lệ số khoản
mục nhiều nhất chiếm 24,81% và giá trị sử dụng cao nhất với 34,84% [21]. https://maubienban.com/

48

Theo nghiên cứu của Vũ Thị Thu Hương tại 38 bệnh viện đa khoa đại diện
cho 6 vùng trên cả nước năm 2009 tỷ lệ kháng sinh trung bình từ 32,3% -
32,5% [15]. Các kết quả nghiên cứu trên đều cho thấy nhóm thuốc điều trị ký
sinh trùng, chống nhiễm khuẩn tại các bệnh viện chiếm tỷ lệ lớn nhất về số
lượng thuốc và giá trị sử dụng.
Sử dụng kháng sinh luôn là một vấn đề được quan tâm đặc biệt tại các
bệnh viện. Việc tập trung một tỷ lệ lớn số lượng thuốc cũng như kinh phí sử
dụng cho nhóm thuốc điều trị ký sinh trùng, chống nhiễm khuẩn là do nhu cầu
điều trị một tỷ lệ lớn các bệnh nhiễm trùng trong mô hình bệnh tật của Việt
Nam nói chung, cũng như mô hình bệnh tật của bệnh viện nói riêng. Mặt
khác, còn cần sử dụng nhóm thuốc này trong nhiều chương bệnh khác như
các trường hợp thương tích do tai nạn, dự phòng nhiễm khuẩn trước và sau
khi phẫu thuật. Tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình Dương, bên cạnh việc điều
trị các bệnh lý nhiễm khuẩn, mỗi năm bệnh viện thực hiện một số lượng lớn
ca phẫu thuật, tiếp nhận nhiều ca bệnh trong tình trạng cấp cứu ở tuyến huyện
chuyển về, do đó phần nào giải thích nhu cầu sử dụng nhiều kháng sinh trong
điều trị tại Bệnh viện. Tuy nhiên, bên cạnh các lý do trên, bệnh viện cần xem
xét, rà soát lại xem liệu nhóm thuốc này có đang bị lạm dụng hay không. Hơn
nữa, trong điều kiện hiện nay, việc sử dụng kháng sinh chủ yếu dựa trên trình
độ, nhu cầu điều trị chủ quan của Bác sỹ, bệnh viện chưa triển khai toàn diện
việc thực hiện kháng sinh đồ và chưa có một hướng dẫn cụ thể, quy định chặt
chẽ cho việc sử dụng nhóm thuốc này. Điều này dễ dẫn đến lạm dụng kháng
sinh trong điều trị, làm gia tăng vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh trong bệnh
viện cũng như trong cộng đồng.
Bên cạnh nhóm thuốc điều trị ký sinh trùng, chống nhiễm khuẩn, các
nhóm thuốc tim mạch (gồm 103 khoản mục thuốc và chiếm 16,4% tổng giá trị
sử dụng thuốc), thuốc đường tiêu hóa (gồm 77 khoản mục thuốc và chiếm
8,2% tổng giá trị sử dụng thuốc), thuốc tác dụng đối với máu (với 26 khoản https://maubienban.com/

49

mục và chiếm 7,4% tổng giá trị sử dụng thuốc) và nhóm thuốc tác dụng trên
đường hô hấp (35 khoản mục và chiếm 7,3% tổng giá trị sử dụng thuốc) là
các nhóm thuốc chiếm tỷ lệ cao về số lượng và giá trị trong danh mục thuốc
sử dụng. Căn cứ vào các số liệu trên có thể cho thấy, BVĐK tỉnh Bình Dương
là BVĐK với nhiều chuyên khoa có cơ cấu bệnh tật tập trung vào các nhóm
bệnh lý: Nhiễm khuẩn, tim mạch, tiêu hóa, bệnh về máu và bệnh về hô hấp.
Kết quả này cũng tương đồng với các bệnh viện tuyến trung ương và tuyến
tỉnh khác, các nghiên cứu này đều chỉ ra sự có mặt của các nhóm thuốc này
trong số 10 nhóm thuốc có giá trị sử dụng nhiều nhất [15]. Điều này cho thấy
gánh nặng từ các bệnh không lây nhiễm như tim mạch, tiểu đường, tiêu hóa,
hô hấp….đang ngày càng gia tăng, đúng như nhận định của Bộ Y tế: “Mô
hình bệnh tật của Việt Nam hiện nay đang ở trong giai đoạn chuyển tiếp dịch
tễ học. Các bệnh lây nhiễm, suy dinh dưỡng vẫn ở mức khá cao trong khi
nhóm bệnh không lây nhiễm và tai nạn thương tích tăng nhanh’’ [7]. Việc sử
dụng nhiều các thuốc trong nhóm bệnh này cũng hợp lý với số lượng lớn bệnh
nhân điều trị ngoại trú đến khám và được BHYT đồng chi trả tiền thuốc hàng
tháng.
4.1.2. Về cơ cấu thuốc theo nguồn gốc xuất xứ
Ưu tiên lựa chọn thuốc sản xuất trong nước là một trong những nguyên
tắc được Bộ Y tế đặt ra trong lựa chọn thuốc thành phẩm sử dụng trong các cơ
sở khám chữa bệnh [6]. Tuy nhiên, với chức năng của một bệnh viện đa khoa
tuyến cuối của tỉnh, phần lớn bệnh nhân đến khám và điều trị trong tình trạng
bệnh nặng, cần sử dụng thuốc chuyên khoa đặc trị mà ngành công nghiệp
dược trong nước chưa đáp ứng được, do đó theo kết quả phân tích số khoản
mục thuốc nội (với 354 khoản mục chiếm tỷ lệ 47,8%) và thuốc ngoại (với
387 khoản mục chiếm tỷ lệ 52,2%) gần tương đương nhau nhưng về kinh phí https://maubienban.com/

50

sử dụng thuốc ngoại có tỷ lệ lớn chiếm 82% giá trị sử dụng thuốc gấp hơn 4
lần so với giá trị sử dụng thuốc sản xuất trong nước chỉ có 18%.
Các thuốc sản xuất trong nước tập trung chủ yếu vào các nhóm thuốc
thông thường là kháng sinh, tiêu hoá, hạ nhiệt giảm đau chống viêm, các
vitamin và khoáng chất, dung dịch tiêm truyền. Các nhóm thuốc ngoại như
kháng sinh thế hệ mới, thuốc tim mạch, tiểu đường, thuốc điều trị hô hấp,
thuốc tác dụng với máu, thuốc gây tê, mê.
So sánh kết quả nghiên cứu ở Bệnh viện đa khoa Bà Rịa năm 2015,
thuốc ngoại chiếm 54,77% về số lượng và 75,43% về giá trị sử dụng[14].
Bệnh viện đa khoa tỉnh Bắc Cạn năm 2014, tỷ lệ số lượng thuốc ngoại chiếm
49,8% và giá trị sử dụng chiếm 68,8%[13]. Bệnh viện đa khoa trung ương
Huế năm 2012, tỷ lệ số lượng thuốc ngoại chiếm 76,2% và giá trị sử dụng
chiếm 88,0% [21].
Trong điều kiện hiện nay, khi chưa có một bằng chứng rõ ràng chứng
minh rằng các thuốc ngoại đều có hiệu quả điều trị hơn các thuốc sản xuất
trong nước, thì đối với những nhóm thuốc mà công nghiệp dược trong nước
có khả năng đáp ứng, việc sử dụng nhiều các thuốc ngoại nhập vẫn còn là vấn
đề bất cập. Điều này có thể do tâm lý thích dùng hàng ngoại của người Việt
Nam, hoặc do sự tác động của hoạt động Marketing chuyên nghiệp của các
công ty nước ngoài. Đồng thời các doanh nghiệp dược trong nước cũng chưa
đáp ứng được hết nhu cầu điều trị, chưa chú trọng hoạt động marketing, phát
triển chiến lược mẫu mã nên chưa tạo được niềm tin cho bác sĩ kê đơn.
Sử dụng thuốc trong nước sẽ giảm chi phí điều trị, đồng thời thúc đẩy
nền công nghiệp dược trong nước phát triển. Do đó, Bệnh viện đa khoa tỉnh
Bình Dương nên dần thay đổi cơ cấu thuốc nội và thuốc ngoại, cân nhắc sự
thay thế thuốc ngoại bằng thuốc nội có tác dụng tương đương mà chi phí thấp
hơn để tiết kiệm ngân sách và giúp giảm gánh nặng tài chính cho bệnh nhân. https://maubienban.com/

51

4.1.3. Về cơ cấu thuốc đơn, đa thành phần trong danh mục thuốc sử
dụng
Thuốc sử dụng tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình Dương năm 2015 chủ
yếu là thuốc đơn thành phần, chiếm tỷ lệ rất lớn về số lượng khoản mục
(85,2%) cũng như về giá trị sử dụng (80,8%). Như vậy, cơ bản bệnh viện đã
thực hiện đúng theo tiêu chí ưu tiên chọn thuốc đơn thành phần để sử dụng
theo đúng qui định của Bộ Y tế [6]. Các thuốc đa thành phần chiếm tỷ lệ thấp
hơn chiếm 19,2% giá trị sử dụng, tập trung chủ yếu là các dạng phối hợp của
thuốc kháng sinh, thuốc tim mạch, thuốc đường tiêu hoá, thuốc đường hô hấp,
các vitamin và khoáng chất. Các dạng phối hợp hoặc các hoạt chất trong dạng
phối hợp đều nằm trong DMT chủ yếu được sử dụng tại các cơ sở khám chữa
bệnh thuộc phạm vi thanh toán của quỹ bảo hiểm y tế nên đảm bảo chi phí
được BHYT thanh toán [8].
4.1.4. Về cơ cấu thuốc theo tên biệt dược gốc – tên generic trong
danh mục thuốc sử dụng
Thông tư 21/2013/TT- BYT của Bộ Y tế quy định ưu tiên lựa chọn thuốc
genergic) hoặc thuốc mang tên chung quốc tế (INN), hạn chế sử dụng tên biệt
dược hoặc nhà sản xuất cụ thể [6]. Thuốc generic có giá thành thấp hơn thuốc
mang tên biệt dược nên được khuyến khích sử dụng để giảm thiểu chi phí
điều trị. Thực tế cho thấy hiện nay các bệnh viện đang ưu tiên sử dụng các
nhóm thuốc generic, chỉ ngoại trừ một số hoạt chất chuyên khoa đặc trị được
nhập từ các nước phát triển.
Theo kết quả phân tích, thuốc sử dụng tại BVĐK tỉnh Bình Dương năm
2015 chủ yếu là các thuốc generic chiếm tỷ lệ 95,7% khoản mục thuốc và
88,9% tổng giá trị sử dụng.
Kết quả này khá tương đồng với kết quả nghiên cứu tại một số bệnh viện
như Bệnh viện đa khoa Bà Rịa năm 2015, thuốc generic chiếm 82,1% về số https://maubienban.com/

52

lượng và 73,54% về giá trị sử dụng [14]. Bệnh viện đa khoa tỉnh Bắc Cạn
năm 2014, tỷ lệ số lượng thuốc generic chiếm 92,8% và giá trị sử dụng chiếm
95,5% [13].
Việc sử dụng phần lớn thuốc generic là chủ trương đúng đắn vì giảm
chi phí trong quá trình điều trị cho người bệnh và ngân sách của ngành y tế.
4.1.5. Về cơ cấu thuốc theo đường dùng trong danh mục thuốc sử
dụng
Trong danh mục thuốc sử dụng tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình Dương,
nhóm thuốc tiêm truyền có số loại thuốc ít hơn nhóm thuốc đường uống, với
252 khoản mục thuốc nhưng lại chiếm giá trị sử dụng thuốc lớn nhất lên đến
55,2 %. Nhóm thuốc đường uống có số loại thuốc sử dụng nhiều nhất với
391 khoản mục thuốc nhưng chiếm giá trị sử dụng thứ hai trong bảng chiếm
33,2% tổng giá trị sử dụng thuốc toàn bệnh viện, còn lại một số ít sử dụng
theo đường khác như nhỏ mắt, xịt, bôi ngoài da.
Theo hướng dẫn sử dụng thuốc trong các cơ sở y tế có giường bệnh của
Bộ Y tế, chỉ dùng đường tiêm khi người bệnh không uống được thuốc hoặc
khi sử dụng thuốc theo đường uống không đáp ứng được yêu cầu điều trị
hoặc với thuốc chỉ dùng đường tiêm [3].
Sử dụng đường tiêm có ưu điểm là sinh khả dụng cao, thời gian xuất
hiện tác dụng nhanh, phù hợp với các bệnh nhân không uống được và các
thuốc không hấp thu đường uống. Tuy nhiên đường tiêm cũng có nhược
điểm như giá trị sử dụng cao, độ an toàn thấp dễ gây sốc, gây đau khi tiêm,
dễ nhiễm trùng nơi tiêm và khó sử dụng cho bệnh nhân [17].
Theo nghiên cứu của Vũ Thị Thu Hương năm 2009 tại một số bệnh
viện đa khoa thì các khoản mục thuốc tiêm truyền và giá trị tiêu thụ của
thuốc tiêm truyền chiếm một tỷ lệ rất cao ở tất cả các tuyến bệnh viện. Tại
các bệnh viện tuyến tỉnh giá trị sử dụng thuốc tiêm chiếm tỷ lệ từ 46,1% đến https://maubienban.com/

53

65,3%. Trong đó Bệnh viện Đa khoa Hải Dương có 65,3% giá trị thuốc sử
dụng là thuốc tiêm trong tổng chi phí thuốc của bệnh viện.
So sánh kết quả nghiên cứu ở Bệnh viện đa khoa Bà Rịa năm 2015,
thuốc tiêm truyền chiếm 46.34% về giá trị sử dụng [14]. Bệnh viện đa khoa
tỉnh Bắc Cạn năm 2014, thuốc tiêm truyền chiếm 92,4% về giá trị sử dụng
[13].
Qua các kết quả nghiên cứu trên, nhóm thuốc tiêm truyền được sử dụng
nhiều trong các bệnh viện. Tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình Dương, nhóm
thuốc tiêm truyền có số loại thuốc thấp hơn nhóm thuốc đường uống nhưng
vì đơn giá thuốc tiêm truyền cao hơn nên giá trị sử dụng lớn hơn giá trị sử
dụng của thuốc uống. Điều này cho thấy, bệnh viện đã chấp hành thực hiện
quy chế chuyên môn về sử dụng thuốc. Tuy nhiên đây là nhóm thuốc bệnh
viện cần phải quản lý và kiểm soát chặt chẽ, cần cân nhắc giữa yếu tố nguy
cơ và lợi ích, nên ưu tiên đường uống nếu có thể, nhằm tránh việc lạm dụng
thuốc tiêm truyền trong điều trị.
4.1.6. Về cơ cấu thuốc cần quản lý đặc biệt
Các thuốc gây nghiện, hướng tâm thần và tiền chất là nhóm thuốc rất
quan trọng trong hoạt động điều trị chuyên môn của bệnh viện, thường được
sử dụng trong những trường hợp bệnh nặng, cấp cứu, hay trong phẫu thuật.
Tại BVĐK tỉnh Bình Dương, nhóm thuốc này chỉ có 13 khoản mục với giá trị
sử dụng không cao chiếm 0,7% tổng giá trị sử dụng thuốc. Kết quả nghiên
cứu này tại Bệnh viện đa khoa Bà Rịa năm 2015 có 19 khoản mục chiếm
0,45% về giá trị sử dụng[14]. Bệnh viện đa khoa tỉnh Bắc Cạn năm 2014,
thuốc gây nghiện, hướng tâm thần và tiền chất gồm 36 khoản mục, chiếm
0,7% giá trị sử dụng [13]. Đây là điều hợp lý vì BVĐK tỉnh Bình Dương là
bệnh viện đa khoa tuyến tỉnh hạng I, chăm sóc sức khoẻ nhân dân trên địa bàn
trong toàn tỉnh. https://maubienban.com/

54

Về cơ cấu thuốc hạn chế sử dụng tại BVĐK tỉnh Bình Dương có 27
hoạt chất, 45 khoản mục chiếm 15,6% tổng giá trị sử dụng thuốc. So sánh kết
quả nghiên cứu ở Bệnh viện đa khoa tỉnh Bắc Cạn năm 2014, thuốc hạn chế
sử dụng có 22 khoản mục chiếm 11,5% về giá trị sử dụng [13]. Trong 23
hoạt chất hạn chế sử dụng tại BVĐK tỉnh Bình Dương chủ yếu là các kháng
sinh cần phải hội chẩn như Amikacin, Cefepim, Cefotiam, Ceftriaxon,
Colistin, Ertapenem, Imipenem+Cilastatin, Levofloxacin, Meropenem,
Moxifloxacin, Piperacilin+Tazobactam, Teicoplanin, Vancomycin…
Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình Dương là bệnh viện đa khoa tuyến cuối
trong tỉnh, bệnh viện cần sử dụng nhiều kháng sinh về cả chủng loại và cả số
lượng để đáp ứng nhu cầu cấp cứu, điều trị tại bệnh viện. Tuy nhiên, bệnh
viện cần theo dõi và kiểm soát chặt chẽ việc sử dụng kháng sinh hơn nữa,
đảm bảo điều trị bệnh và sử dụng thuốc an toàn, hợp lý, tránh tình trạng
kháng thuốc.
4.2. Về phân tích danh mục thuốc sử dụng theo phương pháp phân
tích ABC và VEN
4.2.1. Về phân tích danh mục thuốc sử dụng theo phân tích ABC
Phương pháp phân tích ABC là phương pháp tiếp cận hiệu quả để quản
lý thuốc, là công cụ hữu ích trong việc lựa chọn, mua và cấp phát, sử dụng
thuốc hợp lý cũng như nhận định những vấn đề tồn tại trong sử dụng thuốc.
Phân tích ABC giúp phân tích được nhóm thuốc có chi phí cao, các
thuốc này có thể được thay thế với lượng lớn mà có chi phí thấp hơn trong
danh mục hoặc có sẵn trên thị trường.
Cơ cấu danh mục thuốc sử dụng theo phân tích ABC của BVĐK tỉnh
Bình Dương gồm hạng A có số loại thuốc ít nhất chiếm 16,6% với tổng giá
trị sử dụng cao nhất chiếm 78,8%. Hạng B chiếm 19,8% khoản mục; giá trị
sử dụng chiếm 15,1% tổng giá trị sử dụng thuốc. Hạng C có số loại thuốc https://maubienban.com/

55

nhiều nhất chiếm 63,6%, chiếm tổng giá trị sử dụng thấp là 6,0%.
So sánh kết quả nghiên cứu ở Bệnh viện đa khoa tỉnh Bắc Cạn năm
2014, thuốc hạng A chiếm 8,7% về số lượng khoản mục và 81% về giá trị sử
dụng, thuốc hạng B chiếm 15,7% về số lượng khoản mục và 14,1% về giá trị
sử dụng, thuốc hạng C chiếm 75,6% về số lượng khoản mục và 4,9% về giá
trị sử dụng [13].
Như vậy, kết cấu phân bố sử dụng thuốc qua kết quả nghiên cứu tại
BVĐK tỉnh Bình Dương là tương đối phù hợp với khuyến cáo của WHO và
của Bộ Y tế [6].
4.2.2. Về phân tích danh mục thuốc sử dụng theo phương pháp phân
tích VEN
Nếu như phân tích ABC chỉ ra các thuốc, nhóm thuốc sử dụng nhiều
thì phân tích VEN chỉ ra cơ cấu chi phí hữu ích hoặc chưa hữu ích của bệnh
viện trong sử dụng thuốc. Từ kết quả phân tích VEN của BVĐK tỉnh Bình
Dương chúng tôi thấy rằng thuốc nhóm E có số loại thuốc cao nhất chiếm
64,8% khoản mục và có giá trị sử dụng lớn nhất chiếm 55,2% tổng giá trị sử
dụng thuốc. Nhóm thuốc V đứng thứ hai chiếm 29,4% số lượng khoản mục
với giá trị sử dụng chiếm 40,1% tổng giá trị sử dụng thuốc. Nhóm thuốc N ít
nhất chỉ chiếm 5,8% số lượng khoản mục và có giá trị sử dụng nhỏ nhất
chiếm 4,6% tổng giá trị sử dụng thuốc.
Theo nghiên cứu tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Bắc Cạn năm 2014, thuốc
nhóm E có số khoản mục chiếm tỷ lệ cao nhất 68,7% và cao nhất về giá trị
sử dụng 74,7% . Nhóm V chiếm tỷ lệ 22,4% số khoản mục và chiếm tỷ lệ về
giá trị sử dụng 17,7% . Nhóm N chiếm tỷ lệ thấp nhất về khoản mục 8,9%
cũng như giá trị sử dụng 7,6% [13].
Là một bệnh viện đa khoa tuyến cuối trên địa bàn tỉnh Bình Dương, có
mô hình bệnh tật khá đa dạng, yêu cầu về đáp ứng mức độ chuyên khoa cao. https://maubienban.com/

56

Nên với cơ cấu số lượng chủng loại thuốc của BVĐK tỉnh Bình Dương như
vậy là phù hợp với thực tế điều kiện để duy trì công tác khám chữa bệnh và
thu hút người bệnh của bệnh viện. Tuy nhiên cần lưu ý với nhóm N có tỷ lệ
4,6%, đây là điều mà HĐT&ĐT cần lưu ý để những năm sau có tiêu chí lựa
chọn và loại bỏ những thuốc không cần thiết trong điều trị nhưng chiếm giá
trị sử dụng cao hàng năm.
4.2.3. Về phân tích danh mục thuốc sử dụng theo ma trận ABC/VEN
Qua phân tích ma trận ABC/VEN cho thấy bệnh viện đã ưu tiên sử
dụng nhiều loại thuốc V,E và cũng phân bổ ngân sách lớn vào 2 loại thuốc
này ở cả 3 nhóm A-B-C.
Trong đó, nhóm AE là nhóm cần thiết cho điều trị sử dụng nhiều ngân
sách nhất gồm 75 khoản mục chiếm 42,6% tổng giá trị sử dụng thuốc. Phân
tích các thuốc trong nhóm AN là nhóm chi phí cao nhưng không cần thiết
cho điều trị, có 6 thuốc sử dụng chiếm tỷ lệ 3,1% tổng giá trị sử dụng thuốc.
Theo nghiên cứu tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Bắc Cạn năm 2014, thuốc nhóm
AE chiếm 65,1% về giá trị sử dụng, thuốc nhóm AN chiếm 1,5% về giá trị
sử dụng [13].
Với mong muốn giảm chi phí ở các thuốc nhóm A, sau khi phân tích
sâu vào các nhóm thuốc AE, AN theo nhóm tác dụng điều trị, cho thấy nhóm
thuốc AE gồm có 16 nhóm thuốc tác dụng dược lý, với 2 nhóm có tỷ lệ lớn
hơn cả và gần bằng nhau về giá trị sử dụng là nhóm thuốc điều trị ký sinh
trùng (chiếm 22,6% giá trị sử dụng), chống nhiễm khuẩn (chiếm 22,6% giá
trị sử dụng), và nhóm thuốc tim mạch (chiếm 22,4% giá trị sử dụng). Như
vậy bệnh viện đã phân bổ ngân sách chủ yếu vào các thuốc nhóm này và phù
hợp với mô hình bệnh tật của bệnh viện. Tuy nhiên, bệnh viện cần xem xét
việc sử dụng thuốc kháng sinh, thuốc tim mạch đã thực sự hợp lý hay chưa
để giảm thiểu chi phí. https://maubienban.com/

57

Trong tiểu nhóm E, có 2 khoản mục thuốc thuộc nhóm khoáng chất và
vitamin, bệnh viện nên xem xét sắp xếp vào nhóm N trong DMT có phân
loại VEN của bệnh viện.
Về cơ cấu nhóm AN gồm có 03 nhóm thuốc tác dụng dược lý, gồm có
04 thuốc thuộc nhóm dung dịch điều chỉnh nước, điện giải, cân bằng acid-
base và các dung dịch tiêm truyền khác chiếm 42,3% tổng giá trị nhóm AN
sử dụng. Thuốc Bisoprolol (Concor Cor 2.5mg) được sử dụng số lượng rất
lớn, chiếm giá trị sử dụng cao nhất trong nhóm AN là 45,9%.
Concor Cor 2.5mg là thuốc thuộc nhóm thuốc tim mạch, cần thiết trong
điều trị, bệnh viện nên xem xét sắp xếp vào nhóm E trong DMT có phân loại
VEN được ban hành kèm theo Quyết định số 1483/QĐ-BVĐK của BVĐK
tỉnh Bình Dương.
Nhóm AN là nhóm chi phí cao nhưng không cần thiết cho điều trị, bệnh
viện cần có sự quản lý chặt chẽ việc sử dụng các nhóm thuốc này, tránh lựa
chọn cung ứng các thuốc có giá thành cao để đảm bảo hiệu quả sử dụng
thuốc, tránh lãng phí ngân sách, phù hợp với khả năng chi trả của quỹ
BHYT.
4.3. Một số hạn chế của đề tài
Trong quá trình thực hiện, do thời gian có hạn nên đề tài chưa đi sâu
phân tích được những vấn đề sau:
Đề tài chưa phân tích kỹ hơn các nhóm thuốc có giá trị sử dụng lớn là
nhóm thuốc điều trị ký sinh trùng, chống nhiễm khuẩn, nhóm thuốc tim mạch
và nhóm thuốc đường tiêu hóa.
Đề tài chưa đi sâu phân tích nhằm đưa ra được các giải pháp can thiệp rỏ
ràng, cụ thể hơn để giải quyết một số vấn đề còn tồn tại.

https://maubienban.com/

58

KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT

1.1. Kết luận
1.1.1. Cơ cấu về số lượng và giá trị của danh mục thuốc sử dụng tại
Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình Dương năm 2015 theo một số chỉ tiêu
DMT sử dụng tại BVĐK tỉnh Bình Dương năm 2015 gồm 21 nhóm
thuốc tác dụng dược lý với 388 hoạt chất và 741 khoản mục thuốc. Trong đó,
nhóm thuốc điều trị ký sinh trùng, chống nhiễm khuẩn chiếm tỷ lệ cao nhất
với 68 hoạt chất và 157 khoản mục, chiếm 29,0% tổng giá trị sử dụng thuốc.
Thuốc ngoại với 387 khoản mục chiếm tỷ lệ 52,2%, có giá trị sử dụng
lớn chiếm 82% cao hơn rất nhiều lần so với giá trị sử dụng thuốc sản xuất
trong nước chỉ có 18%.
Các thuốc được sử dụng chủ yếu là ở dạng đơn thành phần (80,8% giá trị
sử dụng), thuốc đa thành phần chỉ chiếm 19,2% tổng giá trị sử dụng thuốc.
Thuốc biệt dược gốc sử dụng rất ít với 4,3% số khoản mục chiếm
11,1% về giá trị sử dụng.
Nhóm thuốc tiêm truyền có số khoản mục chiếm 34,0%, ít khoản mục
hơn nhóm thuốc đường uống (52,8%) nhưng lại chiếm giá trị sử dụng thuốc
cao nhất là 55,2 %.
Thuốc gây nghiện, hướng tâm thần và tiền chất gồm 13 khoản mục
chiếm tỷ lệ 1,8% tổng số khoản mục, chiếm 0,7% tổng giá trị sử dụng thuốc.
Thuốc hạn chế sử dụng có 27 hoạt chất với 45 khoản mục chiếm tỷ lệ
6,1% tổng số khoản mục, chiếm 15,6% tổng giá trị sử dụng thuốc
1.1.2. Về phân tích danh mục thuốc sử dụng tại Bệnh viện đa khoa
tỉnh Bình Dương năm 2015 theo phương pháp phân tích ABC và VEN
Thuốc hạng A có số loại thuốc ít nhất chiếm 16,6% với tổng giá trị sử
dụng cao nhất chiếm 78,8%. Hạng B chiếm 19,8% khoản mục và 15,1% tổng https://maubienban.com/

59

giá trị sử dụng thuốc. Hạng C có số loại thuốc nhiều nhất chiếm 63,6%, tổng
giá trị sử dụng thấp nhất chiếm 6,0%.
Thuốc nhóm E có 480 khoản mục chiếm 64,8%, có giá trị sử dụng lớn
nhất chiếm 55,2%. Nhóm thuốc V đứng thứ hai có 218 khoản mục chiếm
29,4%, với giá trị sử dụng chiếm 40,1%. Nhóm thuốc N chỉ có 43 khoản
mục chiếm 5,8%, với giá trị sử dụng nhỏ nhất chiếm 4,6%.
Tiểu nhóm AE là nhóm cần thiết cho điều trị sử dụng nhiều ngân sách
nhất gồm 75 khoản mục chiếm 42,6% giá trị sử dụng thuốc. Trong đó, nhóm
khoáng chất và vitamin gồm 2 khoản mục, chiếm 1,6% giá trị sử dụng.
Tiểu nhóm AV chỉ có 42 thuốc, chiếm 5,7% số khoản thuốc sử dụng
nhưng xếp thứ hai về giá trị sử dụng chiếm 33,1%.
Tiểu nhóm chiếm giá trị cao nhưng không cần thiết trong điều trị là AN
có 6 thuốc, chiếm 0,8% khoản mục sử dụng và chiếm 3,1% giá trị sử dụng.
Thuốc N trong hạng A có giá trị sử dụng lớn nhất là nhóm thuốc tim
mạch với hoạt chất là Bisoprolol (Concor Cor 2.5mg), chiếm 45,9% giá trị sử
dụng trong nhóm AN.
2.2. Đề xuất
Từ kết quả phân tích danh mục thuốc sử dụng như trên, đề tài có một số
đề xuất đối với bệnh viện như sau:
Bệnh viện tăng cường việc thực hiện kháng sinh đồ và quy định chặt chẽ
hơn trong việc sử dụng thuốc kháng sinh để tránh tình trạng lạm dụng kháng
sinh trong điều trị, làm giảm vi khuẩn kháng thuốc kháng sinh trong bệnh
viện.
Ưu tiên sử dụng thuốc nội để tiết kiệm ngân sách và giúp giảm gánh
nặng tài chính cho bệnh nhân. Là một bệnh viện tuyến tỉnh, Bệnh viện nên
tăng tỷ lệ sử dụng thuốc nội lên trên 50%, giảm tỷ lệ sử dụng thuốc ngoại
xuống dưới 50%. https://maubienban.com/

60

Bệnh viện cần giám sát chặt chẽ việc sử dụng thuốc tiêm truyền nhằm
hạn chế lạm dụng thuốc tiêm truyền trong điều trị, hạn chế tai biến và tiết
kiệm chi phí cho bệnh viện cũng như người bệnh.
Thay thế các thuốc nhóm A bằng thuốc rẻ tiền hơn với tác dụng điều trị
tương đương để giảm chi phí thuốc.
Trong tiểu nhóm E, có 2 khoản mục thuốc thuộc nhóm khoáng chất và
vitamin, bệnh viện nên xem xét sắp xếp vào nhóm N trong DMT có phân
loại VEN được ban hành kèm theo Quyết định 1483/QĐ-BVĐK của BVĐK
tỉnh Bình Dương.
Thuốc tim mạch Concor Cor 2.5mg bệnh viện nên xem xét sắp xếp vào
nhóm E trong DMT có phân loại VEN.
Xem xét giảm thiểu sử dụng nhóm AN khi không cần thiết.
https://maubienban.com/

TÀI LIỆU THAM KHẢO

TÀI LIỆU TIẾNG VIỆT
1. Bộ Y tế (2004), Chỉ thị 05/2004/CT-BYT ngày 16/4/2004 về việc chấn chỉnh
công tác cung ứng, sử dụng thuốc trong bệnh viện, Hà Nội.
2. Bộ Y tế (2011), Báo cáo kết quả công tác khám, chữa bệnh năm 2010 và
trọng tâm năm 2011, Hà Nội.
3. Bộ Y tế (2011), Thông tư 23/2011/TT-BYT ngày 10/6/2011 về việc Hướng dẫn
sử dụng thuốc trong các cơ sở y tế có giường bệnh, Hà Nội.
4. Bộ Y tế (2012), Đề án “người Việt Nam ưu tiên dùng thuốc Việt Nam”, Ban
hành kèm theo Quyết định số 4824/QĐ-BYT ngày 03/12/2012 của Bộ
trưởng Bộ Y tế, Hà Nội.
5. Bộ Y tế - Bộ Tài chính (2012), thông tư liên tịch số 01/2012/TTLT-BYT-BTC
ngày 19/01/2012 của liên bộ y tế - bộ tài chính hướng dẫn đấu thầu mua
thuốc trong các cơ sở y tế, Hà Nội.
6. Bộ Y tế (2013), Thông tư 21/2013/TT-BYT , ngày 08/8/2013 Quy định về tổ
chức và hoạt động của Hội đồng Thuốc và điều trị trong bệnh viện, Hà Nội.
7. Bộ Y tế (2013), Báo cáo chung tổng quan nghành Y tế 2013 hướng tới bao
phủ chăm sóc sức khoẻ toàn dân, Hà Nội.
8. Bộ Y tế (2014), Thông tư số 40/2014/TT-BYT ngày 17/11/2014 của Bộ Y tế về
việc Ban hành và hướng dẫn thực hiện danh mục thuốc tân dược thuộc
phạm vi thanh toán của quỹ bảo hiểm y tế, Hà Nội.
9. Bộ Y tế (2015), Báo cáo chung tổng quan ngành Y tế năm 2014 Tăng cường
dự phòng và kiểm soát bệnh không lây nhiễm, Nhà xuất bản Y học, Hà Nội.
10. Cục Quản lý Dược (2011), Báo cáo kết quả công tác năm 2010 và định
hướng trọng tâm công tác năm 2011, Hà Nội. https://maubienban.com/

11. Hà Quang Đăng (2009), Phân tích cơ cấu thuốc tiêu thụ tại bệnh viện 87
tổng cục hậu cần giai đoạn 2006 - 2008, Luận văn thạc sĩ, Trường Đại học
Dược Hà Nội.
12. Tống Thị Quỳnh Giao (2012), Khảo sát hoạt động cung ứng thuốc, hóa chất,
vật tư y tế tiêu hao tại Bệnh viện Nhi tỉnh Thái Bình năm 2010, Luận văn
DSCK I, Trường Đại học Dược Hà Nội.
13. Phạm Thị Bích Hằng (2015), Phân tích cơ cấu danh mục thuốc sử dụng tại
Bệnh viện đa khoa tỉnh Bắc Cạn năm 2014, Luận văn Dược sỹ chuyên khoa
I, Trường đại học Dược Hà Nội.
14. Nguyễn Trương Thị Minh Hoàng (2015), Phân tích danh mục thuốc sử dụng
của Bệnh viện đa khoa Bà Rịa - tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu năm 2015, Luận
văn Dược sỹ chuyên khoa I, Trường đại học Dược Hà Nội.
15. Vũ Thị Thu Hương (2012), Ðánh giá hoạt Ðộng của hội Ðồng thuốc và Ðiều
trị trong xây dựng và thực hiện danh mục thuốc tại một số bệnh viện Ða
khoa, Luận án tiến sỹ, Trường Đại học Dược Hà Nội.
16. Đàm Quang Hữu (2014), Thực trạng sử dụng thuốc tại bệnh viện đa khoa
tỉnh Cao Bằng năm 2012, Luận văn Dược sỹ chuyên khoa I, Trường đại học
Dược Hà Nội.
17. Hoàng Kim Huyền(2011), Dược lâm sàng, Nhà xuất bản Y học, Hà Nội.
18. Lương Ngọc Khuê (2010), Báo cáo tổng quan tình hình quản lý và sử dụng
thuốc trong các cơ sở khám chữa bệnh, Cục Quản lý khám chữa bệnh Việt
Nam.
19. Nguyễn Văn Kính (2010), Phân tích thực trạng sử dụng kháng sinh và kháng
kháng sinh ở Việt Nam-GARP.
20. Đoàn Thanh Lam (2013), Phân tích hoạt động cung ứng thuốc tại bệnh viện
đa khoa huyện Nghi Lộc-Nghệ An năm 2012, Luận văn Dược sỹ chuyên
khoa I, Trường đại học Dược Hà Nội. https://maubienban.com/

21. Lưu Nguyễn Nguyệt Trâm (2013), Phân tích thực trạng sử dụng thuốc tại
Bệnh viện Trung ương Huế năm 2012, Luận văn thạc sĩ dược học, Trường
đại học Dược Hà Nội.
22. Huỳnh Hiền Trung (2012), Nghiên cứu một số giải pháp nâng cao chất
lượng cung ứng thuốc tại bệnh viện nhân nhân 115, Luận án tiến sỹ,
Trường Đại học Dược Hà Nội.
23. Trường Đại học Dược Hà Nội (2007), Quản lý và kinh tế dược, Hà Nội.
TÀI LIỆU TIẾNG ANH
24. Who (2000), Progress in Essentive Drug and Medicine Policy 1998-1999,
Health technologand Pharmaceuticals Cluter, Who..EDM/2000.2,p.12-14.
25. World Health Organization (2004), Drug and th erapeutic commitee: A
practical guiden, world health organization, France.
TÀI LIỆU INTERNET
26. Đặng Huế (2013), Hội thảo Quản lý thuốc trong khám chữa bệnh BHYT,
Trang tin điện tử Bảo hiểm xã hội Việt Nam, tại trang web
http://baohiemxahoi.gov.vn/index.aspx?u=nws&su=d&cid=384&id=8302.
https://maubienban.com/

PHỤ LỤC
Mẫu số 1

BIỂU MẪU PHÂN TÍCH DANH M ỤC THUỐC SỬ DỤNG THEO MỘT SỐ CHỈ TIÊU

STT
Tên
hoạt
chất
Tên thuốc-
Hàm lượng
Đơn
vị
Nước
sản
xuất
Đơn
giá
SL sử
dụng
Thành
tiền
Nhóm
tác dụng
dược lý
Xuất
xứ
Thuốc
đơn, đa
thành
phần
Thuốc
biệt dược
gốc và
generic
Đường
dùng
Thuốc
cần
quản lý
đặc biệt
1 2 3 4 5 6 7 8=6*7 9 10 11 12 13 14

Ghi chú :
- Cột (9): Theo DMT tân dược thuộc phạm vi thanh toán của quỹ BHYT được ban hành kèm theo thông tư số 40/2014/TT-BYT của
Bộ Y tế;
- Cột (10): Thuốc nội: 1, thuốc ngoại: 0;
- Cột (11): Thuốc đơn thành phần: 1, đa thành phần: 0;
- Cột (12): Thuốc biệt dược gốc: 1, và generic:0;
- Cột (13): Tiêm, tiêm truyền: T, uống: U, khác: K;
- Cột (14): Thuốc GNHTT và tiền chất: 1, Thuốc cần hội chẩn: 0.

https://maubienban.com/

Mẫu số 2

BIỂU MẪU PHÂN TÍCH DANH MỤC THUỐC SỬ DỤNG THEO ABC, VEN, ABC/VEN

STT
Tên hoạt
chất
Tên thuốc-
Hàm lượng
Đơn
vị
Nước
sản
xuất

Đơn
giá
SL
sử
dụng
Thành
tiền
Nhóm tác
dụng
dược lý
TL%
Thành
tiền
GT %
tích lũy
Số TT theo
TL %
Thành tiền
giảm dần
ABC VEN
1 2 3 4 5 6 7 8=6*7 9 10 11 12 13 14

Ghi chú :
- Cột (9): Theo DMT tân dược thuộc phạm vi thanh toán của quỹ BHYT được ban hành kèm theo thông tư số 40/2014/TT-BYT của
Bộ Y tế;
- Cột (10): Tỷ lệ % của thành tiền từng thuốc, sắp xếp lại theo thứ tự TL% giảm dần;
- Cột (11): Cộng dồn tỷ lệ % của thành tiền;
- Cột (12): Đánh lại số thứ tự theo thứ tự TL% giảm dần;
- Cột (13): Phân hạng sản phẩm dựa vào giá trị % tích lũy theo thông tư số 21/2013/TT-BYT của Bộ Y tế;
- Cột (14): Phân loại nhóm thuốc V,E,N theo DMT có phân loại VEN được ban hành kèm theo Quyết định 1483/QĐ-BVĐK.https://maubienban.com/

3

https://maubienban.com/

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do – Hạnh phúc

BÁO CÁO SỬA CHỮA LUẬN VĂN DSCK CẤP I KHÓA 1 8

Kính gởi: - Hội đồng chấm luận văn tốt nghiệp DSCK cấp I
- Phòng Sau đại học Trường đại học Dược Hà Nội
- Giáo viên hướng dẫn: PGS. TS Nguyễn Thị Song Hà

Họ và tên học viên: Hàn Hải Yến
Tên đề tài: Phân tích danh mục thuốc sử dụng tại Bệnh viện đa
khoa tỉnh Bình Dương năm 2015.
Chuyên ngành: Tổ chức quản lý dược
Mã số: CK 60 72 04 12
Đã bảo vệ luận văn tốt nghiệp DSCK cấp I vào hồi 16 giờ 00 phút ngày
18 tháng 02 năm 2017 tại Trường trung cấp Quân Y II - quận 9, Thành phố
Hồ Chí Minh. Quyết định số 1158/QĐ-DHN ngày 09 tháng 12 năm 2016 của
Hiệu trưởng Trường Đại học Dược Hà Nội.

NỘI DUNG SỬA CHỮA, HOÀN CHỈNH
1. Những nội dung đã được sửa chữa theo yêu cầu của Hội đồng

STT
Nội dung Hội đồng
yêu cầu sửa chữa
Nội dung
sau khi được chỉnh sửa
1

Mục tiêu nghiên cứu:
Mục tiêu thứ nhất: Phân tích
cơ cấu về số lượng và giá trị của
danh mục thuốc sử dụng tại Bệnh

Mục tiêu nghiên cứu:
Mục tiêu thứ nhất: Mô tả cơ
cấu về số lượng và giá trị của
danh mục thuốc sử dụng tại https://maubienban.com/

viện đa khoa tỉnh Bình Dương
năm 2015 theo một số chỉ tiêu.
Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình
Dương năm 2015 theo một số
chỉ tiêu.
2

Kết luận và đề xuất:
Đề xuất ưu tiên sử dụng thuốc
nội, tuy nhiên cần đề xuất sâu hơn
nữa tỷ lệ thuốc ngoại và thuốc nội
nên bao nhiêu là phù hợp.

Kết luận và đề xuất:
Đề xuất bệnh viện nên tăng
tỷ lệ sử dụng thuốc nội lên trên
50%, giảm tỷ lệ sử dụng thuốc
ngoại xuống dưới 50%.

2. Những nội dung xin bảo lưu: Không

Hà Nội, ngày 27 tháng 02 năm 2017
Xác nhận của cán bộ hướng dẫn
(Ký và ghi rõ họ tên)
Học viên

Hàn Hải Yến

Thư ký Chủ tịch Hội đồng
(Ký và ghi rõ họ tên) (Ký và ghi rõ họ tên)

https://maubienban.com/

Luận văn Phân tích danh mục thuốc sử dụng tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình Dương, năm 2015.pdf

About This Presentation

Slide Content

Tags

Categories

Download

Quick Actions

Statistics

Related Slideshows

Luận văn Phân tích danh mục thuốc sử dụng tại Bệnh viện đa khoa tỉnh Bình Dương, năm 2015.pdf

About This Presentation

Slide Content

Slide 1

Slide 2

Slide 3

Slide 4

Slide 5

Slide 6

Slide 7

Slide 8

Slide 9

Slide 10

Slide 11

Slide 12

Slide 13

Slide 14

Slide 15

Slide 16

Slide 17

Slide 18

Slide 19

Slide 20

Slide 21

Slide 22

Slide 23

Slide 24

Slide 25

Slide 26

Slide 27

Slide 28

Slide 29

Slide 30

Slide 31

Slide 32

Slide 33

Slide 34

Slide 35

Slide 36

Slide 37

Slide 38

Slide 39

Slide 40

Slide 41

Slide 42

Slide 43

Slide 44

Slide 45

Slide 46

Slide 47

Slide 48

Slide 49

Slide 50

Slide 51

Slide 52

Slide 53

Slide 54

Slide 55

Slide 56

Slide 57

Slide 58

Slide 59

Slide 60

Slide 61

Slide 62

Slide 63

Slide 64

Slide 65

Slide 66

Slide 67

Slide 68

Slide 69

Slide 70

Slide 71

Slide 72

Slide 73

Slide 74

Slide 75

Slide 76

Slide 77