Makassar - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf

adrian1baldovino 16 views 15 slides Nov 06, 2024
Slide 1
Slide 1 of 15
Slide 1
1
Slide 2
2
Slide 3
3
Slide 4
4
Slide 5
5
Slide 6
6
Slide 7
7
Slide 8
8
Slide 9
9
Slide 10
10
Slide 11
11
Slide 12
12
Slide 13
13
Slide 14
14
Slide 15
15

About This Presentation

The Story of Ahikar, folktale of Babylonian or Persian origin, about a wise and moral man who supposedly served as one of the chief counselors of Sennacherib, king of Assyria (704–681 bc). Like the biblical Job, Ahikar was a prototype of the just man whose righteousness was sorely tested and ultim...


Slide Content

CaritaAhikar
APPASISSENG
IkatteniaricaritaAhikarsalase'resumberpikkirang
siagangkacara'dekangrupataukaminangriolo.
Pangaruhnaakkulleinipantamaricarita-caritabatturi
taujaia,kammayamiAl-Qur'an,siagangPerjanjianToa
siagangBaru.
Se'remosaiknigappariTreves,Jerman,nigambarari
tangnga-tangnganataucaradderilinoakarakterna
Ahikar.annecaritawarna-warni.
Tanggalannaannecaritayaa'jaripoko'pa'bicaraang
sanna'rannuna.Sarjanakala’busannanapadongko’kira-
kirariabadmakase’reriwattuke’nanganibuktikansala
ricaritaaslinaammumbaripapirusAramtaung500SM
ritangnga-tangnganareruntuhanGajah.
Annecaritayasanna'singara'nasiagangteaisejarah.
Sikontutojennatauambacayaakkulleia'pa'issengangri
halamangtambahanTheArabianNights.Annesanna'
baji'nanitulisi,siagangnarasiyangrassisiagang
panggaukang,intrik,siagangpelariansempitanjagai
perhatianmangerikala'busang.Kebebasanimajinasi
iamiantubarangkaminangberhargaripanulis.
Annepanulisanganibage-bageianjariappafase:(1)
Narasi;(2)Pangngajarang(serangkaianAmsalyangluar
biasa);(3)Pa'lampaangmangeriMesir;(4)Persamaan
atauPerumpamaan(yangAhikarmenyelesaikan
pendidikankeponakannyayangsalah).
BAB1
Ahikar,WazirLompoAsyur,nia60bainennamingka
tenananiaanaburakne.Lanrikammanaanjonaallemi
ana'bura'nena.Iaampa'rappungiiarassisiagang
kacara'dekangsiagangpangngassenganglabbiangngang
narotisiagangje'ne'.
1CaritarisesenaHaiqârtaucaradde,wazirkaraeng
sennacherib,siagangnadan,ana'nasaribattangbainena
haiqârtaucaradde.
2RijammannakaraengSanherib,ana'naSarhadum,
karaengAsyursiagangNiniwe,rie'sitauwazirniarenga
Haiqâr,siagangiamiantuwazirkaraengSanherib.
3Iasanna'baji'na,sanna'kalumanynyannasiagangjai
barang-baranna,siagangsanna'cara'de'na,cara'de'na,
filsufna,ripangngassengang,ripikkirangsiagangri
pammarenta,siaganga'buntingmisiagangannangpulo
baine,siagangle'ba'miambangungse'rebentenguntu'
massing-massingke'nanga.
4Mingkamannanakamma,tenatodongana'na
Abraham.batturiannebai'-bainea,iaakkulleaa'jari
warisi'na.
5Nasanna'misi'nanapa'mai'nalanrianjopassalaka,
siagangrise'reangallonapasse'remisikammatau
cara'dekasiagangsikammapacinika,nampa
napakasingara'maerike'nangakeadaannasiagang
passala'namandulna.
6Nakanake'nangariia,'A'lampamakomangeassare
koro'bangmaerirewata-rewataya,siagangappala'
doangmakosollannaakkulleke'nangaassarekoana'
bura'ne.'
7Nagaukangianjoapanapauake'nanga,siagangassare
koro'bangmaerianjopatung-patunga,siagangappala'
doangisiagangappala'doangmaerike'nanga.
8Tenamannasikalikana-kanake'nangaappiali.Nampa
alampamosiagangsi'nasiagangsusapa'mai'na,
a'lampamosiagangpa'risipa'mai'na.
9Ammotere'mi,nampaappala'doangriAllata'ala
KaminangTinggia,siagangtappa',appala'doangriIa
siagangpa'risi'pa'mai'na,nakana,'OAllata'ala
kaminangtinggia,oPappare'nalangikasiagangbuttaya,
oPappare'nasikontuapa-apanipa'jaria!
10KupalakiriKattesollannaKisarea'ana'bura'ne,
sollannaakkullekusarepa'mai'riiasollannaakkullenia'
riwattupa'risi'napa'maikku,sollannaakkullenatongko'
matangku,siagangakkulleinatarawanginakke.'
11Nampania'mosa'rabattumaeriiaangkana,'Punna
sanna'tappa'nuripatung-patunga,siagangassareko
koro'bangmaerianjopatung-patunga,iaminjosaba'na
natenaana'nusa'gennasatunggu-tungguna.'
12MingkaalleiNadanana'nasaribattangbainenu,
siagangpa'jariana'nusiagangajarakipangngajarannu
siagangpa'pilajarangbaji'nu,siagangpunnamatemako
lanitarawangmako.'
13Le'bakianjonaallemiNadan,ana'nasari'battanna,
iamintuana'loloa.Nampanapassareangmangeri
salapangpajagabasah,sollannanasususiagang
naparakai.
14Nampanaparakaike'nangasiagangkanre-kanreang
baji',siagangpakeangsutra,siagangejasiagangeja.
siagangiaammemporibangkusutra.
15NariwattulomponamoNadansiaganga'jappa,
a'dakka-dakkasangkammapoko'arastinggi,naajara'mi
a'gau'baji',a'tulisi',sainssiagangfilsafat.
16Siapaarealloribokoanganna,KaraengSanherib
nacini'miHaiqâr,nanacini'moangkanayasanna'mi
toana,siagangnakanamopoleriia.
17'Osahabakkunipakalompo,taucaradde,tautappaka,
taucaradde,gubernur,sekretarisku,wazirku,kanselirku
siagangdirekturku;sanna'toamakosiagangsanna'mi
battala'nataung-taung;siagangpa'lampannubatturi
annelinoamustia'reppese'mi.
18Pauanga'angkanainaianggappatampa'untu'allayani
inakkeribokoangko.'NampanakanamoHaiqârriia,'O,
karaengku,poroattallasakisatunggu-tunggunaulunnu!
AnjorengiNadanana’naandi’ku,le’ba’mikupa’jari
ana’ku.
19Nampakuparakaisiagangkuajara'mikacara'dekang
siagangpangngassengangku.'
20Nampanakanamokaraengariia,'OHaiqâr!erangi
mangeridallekangku,sollannaakkullekucini,siagang
punnakugappacocok,padongkokiritampanu;siagang
ikattealampamangerioloangnu,untuammari-mari
siagangattallasasisatallasanusiagangsannang.'

CaritaAhikar
21NampaalampamoHaiqârsiagangnapappicinikammi
Nadanana'naandi'na.siagangiaappalasukkurusiagang
appalakoasasiagangkalompoang.
22Nampanacini'misiagangnakagummisiagang
sanna'mirannunasiagangnakanamoriHaiqâr:'Iaminne
ana'nu,OHaiqâr?Inakkeappaladoangsollannatuhan
anjagaiia.siagangsangkammaikatteanjamarinakke
siagangmanggekusarhadum,kammatomminjoanne
ana'nuakkulleianjamarinakkesiagangampa'gannaki
tugasa'ku,kaparalluangku,siagangurusangku,sollanna
akkullekupakalompoisiagangkupa'jarikassa'lanri
ikau.'
23Nampasu'ju'moHaiqârrikaraengasiagangnakana,
'Boli'mikammaattallasa'satunggu-tunggunakaraeng!
Kupalakirikausollannaakkullekosa'bara'maeriana'
bura'nekuNadansiagangampammopporangikasalanna
sollannaakkulleanjamarikausangkammasiratanga.'
24Nampaassumpamokaraengaangkanayalanapa'jari
iakaminanglomporialla'natantarana,siagang
kaminangmakoasarialla'naagang-aganna,siagang
lanapa'jarisanna'nipakalomposiagangnipakalompo.
Nampanaciummilimannaanjotauasiagangappalakki.
25NampanaalleNadan.ana'nasaribattangbainena
siagangianampanapa'dongko'rikamarasiagangna
pangngajarrangiallobangngisa'gennanapa'se'rei
siagangkacara'dekangsiagangpangngassengang
la'biangngangnarotisiagangje'ne'.
BAB2
"AlmanakRichardKasi-asi"rijammangriolo.Atorang-
atorangabadirisesenapanggaukannarupatauarisesena
doe,baine,pakeang,bisnis,agang.Amsalyangmenarik
terutamaditemukandiAyat12,17,23,37,45,47.
BandingkanAyat63denganbeberapasinismehariini.
1Kammaminjobatenaangngajaraki,nakana:'Oana'ku!
pilangngerikana-kanangku siagang turuki
pappakaingakkusiagangu’rangiapakupaua.
2O,anakku!punnanulangngerese'rekana,lappassangi
matelalangriatinnu,siagangteakopa'nyataimaeritau
maraenga,sollannatenana'jaribaraapiattallasa'siagang
antunuililannusiagangappa'nia'pa'risi'ri
batangkalennu,siagangikauanggappapa'risi'pa'mai',
siagangnipakasiri'ridallekannaAllata'alasiagang
burakne.
3O,anakku!punnarie'nulangngere'kabara',teako
pa'la'bangi;siagangpunnarie'nucini',teakopaui.
4O,anakku!pa'jarigampangbicarannumangeritau
allangngereka,siagangteakolinta'appiali.
5O,anakku!punnaniaapa-apanulangngere,teako
cokkoi.
6O,anakku!teakolappassangisimpultassikkoka,teako
lappassangi,siagangteakosegelsimpulta’lappasa’.
7O,anakku!teakoero'ikaga'gangpantarang,nasaba'
lanynya'misiaganglanynya'mi,mingkapangngu'rangi
bajikatulinia'nasatunggu-tungguna.
8O,anakku!teakopa’biangibainetoloaampa’linguko
siagangbicaranna,sollannatenanu’jarimatekaminang
appakamalla’,siagangnajakkalakkolalangrijalaya
sa’gennanu’jarita’lappasa’.
9O,anakku!teakoerobainenipakesiagangminynya,
iasannakodisiagangtolorinyawana.Cilakakopunna
nupassareangapa-apamamomaeriia,yareka
nupassareangapa-apaniakarilimannusiagangia
ampa’jarikodosa,nampalarroiAllata’alamaerikau.
10O,anakku!teakosangkammapokoalmond,nasaba
iaassareidaunridallekannapokokayua,siagangrappo
akkulleanikanreribokoangnangaseng,mingka
sangkammapokomurbei,iaangngerangarappo
akkulleanikanreridallekannasikontupokokayua,
siagangdaunribokoangnangaseng.
11O,anakku!patunrungiulunnu,siagangpa'le'baki
sa'rannu,siaganga'jaribaji',siaganga'japparioloang
tojeng,siagangteakotolo.siagangteakopa'la'bangi
sa'rannupunnaa'dakka-dakkakonasaba'punnasa'ra
lomponibangungballa',anjokeledaiaakkullei
ambangungjaiballa'allo-allo;siagangpunnalanri
kassa'naanjobajakkanipa'gio',anjobajakkaanre'
na'kullenipasulu'batturirawangannabangkennauntaya.
12Oana'ku!bajikangngangiangngewaibatuasiagang
taucaraddenaiaangnginunganggorosiagangtausi'naya
pa'mai'na.
13O,anakku!tumpaije'ne'anggoro'nurijera'natau
bajika,siagangteakoangnginungisiagangtautenaya
naassengsiagangtaunihina.
14O,anakku!a'reppese'makoritaucaradde'malla'ri
Allata'alasiagangsangkammake'nanga,siagangteako
a'reppese'maeritauja'dalaka,sollannatenanu'jari
sangkammaiasiagangangngassengibatena.
15O,anakku!punnarie'monugappaagangiareka
agang,cobai,namparibokoangnanupa'jariagang
siagangagang;siagangteakopujiipunnatenapaccoba;
siagangteakoancurukibicarannusiagangtaukuranga
pangngassenganna.
16O,anakku!sementarasapatuammantangri
bangkennu,ajjappaisiagangiariduri,siagangappareki
oloanguntukana'nu,siagangkaluarganusiagangana'-
ana'nu,siagangapparekikappala'nusanna'terasa'na
rioloritenanapana'lamparitamparangasiagang
bombangnasiagangancuru'siagangtakkulleaiia
nipasalama.
17O,anakku!punnataukalumanynyangangnganre
ulara,nakanake'nanga,--"Iamintulanrikacara'dekanna,"
siagangpunnataukasi-asiangnganre,taujaiaangkana,
"Batturicipuru'na."
18O,anakku!iasukkukikanreallo-allonusiagang
barang-barannu,siagangtenanacinnaibarang-baranna
taumaraenga.
19O,anakku!teakoassibajikisiagangtaudongoka,
siagangteakoangnganrerotisiagangia,siagangteako
rannuiribalanaparannutau.Punnaniamusunnu
anjallakkangko,pappicinikangikabajikangmaeriia.
20O,anakku!taumallakarituhanmustimallakki
siagangampakalompoi.
21O,anakku!tautenayanaassengtu’guru’siagang
tatto’ro,siagangtaucara’deka,mannanatatto’ro,tena
na’jarita’goccang,siagangmannana’jaritu’guru’,

CaritaAhikar
akkulleiambangunglinta’,siagangpunnagarring
akkulleinajagaitallasa’na.Mingkarisesenatauja'dala,
tautolo,untukgarrinnatenaobat.
22O,anakku!punnarie'taubatturikauiaanre'nabaji'
rikau,a'lampamakomangeridallekanguntu'anruppai,
siagangammentengmako,siagangpunnaanre'na'kulle
ambalasaki,karaennala'balasa'makorisesenaia.
23O,anakku!teakomallakkiantunrungiana'nu,nasaba'
antunrungiana'nusangkammaipupukrikokoa,siagang
sangkammaansikkokibawanadompet,siagang
sanrapangansikkokiolo'-olo',siagangsangkamma
ansikkokipakke'bu'.
24O,anakku!pa'beserangiana'nubatturikaja'dallanna,
siagangpangngajarrangigau'-gau'narioloritenanapa
na'bali'ballangrikausiagangangngerangikomangeri
panghinaangritangnga-tangnganataujaiasiagang
nugantungiulunnuriagang-agangsiagangri
pa'rappungang-pa'rappungangsiagangikaunihukkung
lanrija'dala'napanggaukangja'dala'na.
25O,anakku!appalasapilomposiagangkulina,
siagangkeledailomposiagangkukunna,siagangteako
appalasapisiagangtanrulompo,teakoassidallekang
siagangtaulingka,yarekaappalaatapa'beserang,yareka
atabainepalukkaka,untu'sikontuapanugaukangamae
rike’nangala’jariancuru’.
26O,anakku!teakopa’biangitautoanuantunraiko,
siagangBatarasannangrike’nanga;nasabania'motau
angkana,"Inai-naianre'naero'rimanggenayareka
amma'na,mustimatei(battuannakamateangdosa);
siaganginai-naiampakalompoitautoanala'la'bu
umuru'nasiagangla'cinikisikontuapabajika.""
27O,anakku!teakoajjappairiagangatenasanjata,
nasabatenanuisse'iringngapannamusuaakkulle
assibuntulu'siagangikatte,sollannaakkullekosadia
untu'ia.
28O,anakku!teakosanrapangpokokayutenaya
daunnasiagangtenaattimbo,mingkasanrapangpoko
kayuniakadaunnasiagangtangke-tangkenna;nasaba'
tautenayabainennasiagangana'na,nipakasiri'mirilino
siagangnikabirisirike'nanga,sanrapangpoko'kayu
tenayaleko'nasiagangtenayawassele'na.
29O,anakku!sanrapangkopoko’kayucoppongari
biringaganga,nikanrerapponnarisikammatauallaloa,
siagangolo’-olo’paranglompoaammari-mari
irawangangpa’la’langannasiagangnakanreleko’-
leko’na.
30O,anakku!tunggala’gimbala’ta’lappasa’batturi
oloannasiagangagang-agannaa’jarikanrenaserigala.
31O,anakku!teakoangkana,"Karaengkutautolo
siaganginakkecaradde,"siagangteakopabattuibicara
tautoloasiagangtautoloa,sollannatenana
nipakasirikkoriia.
32O,anakku!teakosalase'reata,punnakaraenna
nakana,"A'lampamakobatturikambe,"mingkaa'jari
kalase'rennataunakana,"A'reppese'makomaeri
kambe."
33O,anakku!teakopa'risipa'mai'naatanuri
dallekannaaganna,nasaba'tenanuisse'iinaibatturi
ke'nangala'jarikaminangparallurikaurikala'busang
alloa.
34O,anakku!teakomallakkirikaraennuia
ampa’jariako,sollannatenana’merekimaerikau.
35O,anakku!pa’jaribaji’bicarannusiagangpa’jaribaji’
lilanu;siagangteakopa'biangiagangnuanjakkalaki
bangkennu,sollannatenanaanjakkalakidadanuriwattu
maraeng.
36O,anakku!punnanubetataucaraddesiagangkana-
kanacaradde,anjola'jarisanna'sanna'naripa'mai'na
sangkammapa'risi'pa'mai';mingkapunnanupa'risitau
ja'dalakasiagangkayu,iaanre'na'kulleampahangi
siaganganre'na'kulleallangngere'.
37O,anakku!punnanusuroitaucaraddeuntu
kaparalluangnu,teakosareijaiparenta,nasabaia
lanagaukangijama-jamannusangkammanueroka:
siagangpunnanusurotautoloa,teakosuroi,mingka
alampamakokalennusiaganggaukangijama-jamannu,
nasabapunnaparentai,tenanalanagaukangiapa
nukaerokia.Punnanasuroike'nangamangerijama-
jamang,akkaro-karomakoanggaukangianjojama-
jamanga.
38O,anakku!teakopa'jarimusutaulabbigassingana
kalennu,nasaba'iala'alleipa'ukkuru'nu,siagang
pa'balasa'namaerikau.
39O,anakku!ujiana'nusiagangatannu,riolo
nupassareangbarang-barannumaerike'nanga,sollanna
tenana'lampake'nanga;nasabatauniakalimannasukku
nikanacaradde,mannapoleiatolosiagangtena
naasseng,siagangtauniakalimannakosongnikanakasi-
asi,tenanaasseng,mannapolenaiamipangngulunatau
caradde.
40O,anakku!Inakkeangnganrecolocynth,siagang
angnganrelidahbuaya,siagangtenakugappaapa-apa
labbipahitnakasi-asiangsiagangkakuranganna.
41O,anakku!ajarakianattahematsiagangcipuru,
sollannaakkullebajiripangngatoroballa.
42O,anakku!teakopangngajarrangibicaranatau
cara’dekamaeritautenayapanaasseng,nasaba’anjo
bicarayala’jaribattala’maeriia.
43O,anakku!teakopa'piitteangkaadaannumangeri
agangnu,sollannatenananihinakoriia.
44O,anakku!butaatilabbipa'risinabutamata,nasaba
butamataakkulleinipimpingsike'de'-sike'de',mingka
butaatitenanipimping,siagangambokoioloanglurus,
siaganga'lamparioloangbengkokaajjappa.
45O,anakku!bajikangngangipunnatatto’robangkenna
tauanapunnata’do’do’lilana.
46O,anakku!agangniakariampi'nabajikangngangina
sari'battangniakaribellaya.
47O,anakku!bajikalanynyamingkapangngajarangtuli
nia,siaganglinoalanynyasiagangajaritenamatu-
matunna,mingkaarengbajikatenanalanynyasiagang
tenanalanynya.
48O,anakku!tautenayapammari-marianna,
kamateannalabbibajinatallasana;siagangsa'ra
angngarrubajikangnganginasa'raakkelong;nasaba
susasiagangangngarru,punnaniamallarituhan,
bajikangnganginasa'rakelongsiagangkarannuang.

CaritaAhikar
49O,anakku!bangkengjangang-jangangniakari
limannubajikangnganginajangang-jangangjangang-
jangangniakaripanciparannutau;siaganggimbala
niakariampi’nubajikangnganginasapiniakaritampa’
bellaya;siagangjangang-jangangpiararilimannu
bajikangnganginasisa'bujangang-jangangpiaraanri'ba';
siagangkasi-asiangnupa'rappungangbajikangngangina
pa'bageangpa'sadiaanglohe;siagangrubahattallasaka
bajikangnganginasingamatea;siagangse'rekilowol
bajikangngangnase'rekilokakalumanynyangngang,
battuannabulaengsiagangpera';nasabaanjobulaenga
siagangperataccokkoisiagangnitongkokiributtaya,
siagangtenanacini;mingkaanjobulunnaammantangiri
pasarasiagangakkulleinicini,siagangiamiantuga'gaya
ritauammakea.
50O,anakku!wasseleca'diabajikangnganginabarang
tassiara'.
51O,anakku!kongkongattallasakabajikangngangina
taukasi-asimatea.
52O,anakku!taukasi-asiaa’gau’bajika
bajikangnganginataukalumanynyangamatelanridosa-
dosana.
53O,anakku!simpangise'rekanariatinnu,siagang
anjola'jarijairikau,siaganga'jaga-jagakopunna
tappela'nupa'nyatairahasianaagangnu.
54O,anakku!teakopa'biangimannasike'de'kana
assulu'batturibawanupunnatenapanupattantusiagang
atinnu.siagangteakoammentengritangnga-tangngana
taua'gea',nasaba'batturikanakodiammumba
pa'geakkang,siagangbatturipa'geakkangammumba
pa'bundukang,siagangbatturipa'bundukangammumba
pa'geakkang,siagangikaulanipassaia'jarisa'bi;mingka
larimakobattuanjorengsiagangammari-marimako.
55O,anakku!teakoangngewaitaulabbigassingana
kalennu,mingkaanggappaipa'mai'sa'bara',sa'bara'
siagangpanggaukangbaji',nasaba'tenaapa-apala'bi
baji'naanjo.
56O,anakku!teakobenciriagangmakase'rea,nasaba'
anjomakaruayaanre'na'kullesallo.
57O,anakku!kunjungitaukasi-asiarikasusaanna,
siaganga'bicarairidallekannaSultan,siaganggaukangi
usahanuuntu'ampasalamakibatturibawanasingaya.
58O,anakku!teakorannupunnamatemusunnu,nasaba
tenanasallola'jarikoagangna,siagangtauancau-cauko
nupakalomposiagangnupakalomposiagangnutarimairi
dallekanna.
59O,anakku!punnaje'ne'ammentengrisuruga,
siagangjangang-jangangbodoa'jarikebo',siagangmur
a'jaribaji'sangkammaje'ne'bani,nampatauja'dalaka
siagangtautoloaakkulleinapahangsiaganga'jari
cara'de'.
60O,anakku!punnaerokkoa'jaricaradde,tahangi
lilannubatturia'balle-balle,siaganglimannubatturi
paccokkoang,siagangmatannubatturianciniki
ja'dalaka;jarilaniarengmakotaucaradde.
61O,anakku!boli’mikammataucara’deka
antunrungikosiagangtakkang,mingkateakotautoloa
ansapukosiagangminynya’bau’.Tunapa’mai’nuri
watturungkanusiaganglanipakalompokoriwattutoanu.
62O,anakku!teakoantahangimannasitauriwattu
koasana,siagangbinangayariwattua'balompona.
63O,anakku!teakolinta-lintaripa'buntingangbaine,
nasaba'punnabaji',lanakanamo,'Karaeng,pasadiaiapa-
apauntu'inakke';siagangpunnaanre'nabaji',ia
la'pa'piitteangritaua'jarisaba'na.
64O,anakku!inai-naieleganripakeanna,iato'jiri
bicaranna;siaganginai-naisanna'kodirupannari
pakeanna,iato'jisanna'baji'naripa'bicaranna.
65O,anakku!punnarie'pa'lukka'nu,pa'pauangiri
Sultan,siagangsareangibageangbatturianjo,sollanna
akkullekonilappassangbatturiia,nasaba'punnatena,
la'tahangmakopa'risi'pa'mai'.
66O,anakku!a'gau'baji'siagangtauniakalimanna
sukku'siagangsukku',siagangteakoa'gau'baji'maeri
tauniakalimannata'tongko'siagangcipuru'.
67Niaappapassalayangtenanakkulleniamanri
karaengasiagangpasukanna:panjallakkangriwazir,
siagangpammarentaja'dala,siagangpa'beserangero',
siagangtiranirisesenarakyat;siagangappapassala
yangtenanakkullenisalloi:taucaradde,siagangtau
tolo,siagangtaukalumanynyang,siagangtaukasi-asi.'
BAB3
Ahikarpensiunbatturipartisipasiaktifriurusang
negara.Iaampassareangibarang-barannamangeriana'
bura'nenayangkhianat.annecaritaluarbiasa
antekammatautenanasukkuruajaritaupalsu.Se're
rancanacaraddeuntu'ansikkokiAhikarnawassele'na
nihukkungmate.Rupa-rupaikala’busangAhikar.
1KammaminjokanannaHaiqâr,siagangriwattu
lebba'namoanjoparenta-parentayasiagangpa'pau-paua
maeriNadan,ana'nasaribattangbainenna,napikkiri'mi
angkanayalanajagaingasengi,siagangtenanaasseng
angkanayaa'jarisambeanjonapa'piitteangmimaeriia
pa'risi'pa'mai'siagangpa'risi'pa'mai'siagangpa'risi'
pa'mai'.
2NampaHaiqârammempoammantangriballa'na
siagangnapassareangmangeriNadansikontubarang-
baranna,siagangata-ata,siagangpalayang-palayang
baine,siagangjarang,siagangolo'-olo',siagangsikontu
apa-apamaraengannayaniakariiasiagangnagappaya;
siagangkoasayauntuangkiokisiagangangngewaituli
niakirilimannaNadan.
3NampaammempoHaiqârriballa'na,siagangtunggala'
wattuHaiqâra'lampaisiagangappala'sukkuru'ri
karaenga,nampaammotere'mangeriballa'na.
4Kamma-kammaanneriwattunnanaassengNadan
angkanayaanjokoasayauntu'ampa'nassaisiagang
ampa'larangniakirilimanna,nahinamianjoposisina
Haiqârsiagangnapa'risipa'mai'na,siagang
appakkaramulaminasalaipunnania'mobattu,nakana,
'PamankuHaiqârniakilalangritarungkua,siagangia
tenaapa-apanaisse'kammakammayyaanne.'
5Nampaappakkaramulaminabunosikammaata-ataya
siagangsikammapalayangbainea,siagangnabalukangi
jarang-jarangsiagangunta-untayasiaganga'balanja
ngasengisikontuapa-apaniakaripamannaHaiqâr.

CaritaAhikar
6Nariwattunnanacini'Haiqârangkanayatena
pangngamaseannamaeripalayang-palayannasiagang
maerikaluargana,ambangumminampanapela'batturi
balla'na,nampanasurotauampauangikaraenga
angkanayale'ba'minapa'la'bangbarang-barannasiagang
kanre-kanreanna.
7Nampaambangungkaraenganampanakio'Nadanna
nakanariia:'Sa'gennabaji'ijaHaiqâr,tenamannasitau
akkulleangkuasaibarang-baranna,yarekakaluargana,
yarekabarang-baranna.'
8NaanjolimannaNadanniangkakibatturipamanna
Haiqârsiagangbatturisikontubarang-baranna,siagang
lalanganjowattuatenanaantamasiagangassulu,
siagangtenatodongnasalama.
9NampaHaiqârtoba'mibatturipa'risi'nasiagang
Nadanana'nasaribattangbainenna,siagangtulisanna'mi
si'nanapa'mai'na.
10siagangNadanniasaribattangburakneniarenga
Benuzârdân,jariHaiqârangngalleimangerikalenna
ansambeangiNadan,siagangnaparakaisiagang
napakalompoisiagangpa'pakalompoanglompo.
Napassareangngasemmipa'barang-barangannamaeri
Yusufsiagangnaangka'mia'jariguburnurriballa'
karaenga.
11Kamma-kammaanneriwattunnanaassengNadanapa
kajarianga,sanna'misiri'nasiagangsanna'milarrona,
nampaappakkaramulamia'moro-moromaerisikontu
tauakkuta'nangariia,siagangnapa'risipa'mai'na,
pamanHaiqâr,nakana,'Pamankule'ba'mi
angngondanga'batturiballa'na,siagangla'binangai
saribattangkumangerinakke,mingkapunnaAllata'ala
KaminangTinggiaassareikoasa,inakkela'pa'jaribalari
iaiamintunibuno.'
12Nanawa-nawaiNadanripassala'naapaakkullea
napare'untu'ampa'jarita'do'do'.Siapaarewattu
ribokoangannanapinramipikkirannaNadan,siagang
annulisisuramangeriAkhis,ana'naShah,karaeng
Persia,kammaanne.
13'Salewangangsiagangkasehatangsiagang
kagassingangsiagangkalompoangbatturiSanherib
karaengAsyursiagangNiniwe,siagangbatturiwazirna
siagangsekretarisnaHaiqârmangerikau,okaraeng
lompo!Boli'mikammaniase'redoe'rialla'nusiagang
inakke.
14Punnabattuiannesurakamaerikau,punnaerokko
a'lampalinta'mangeriparanglompoNisrin,siagang
Asyur,siagangNiniwe,laKupassareangianjo
kakaraengangamaerikautenapa'bundukangsiagang
tenapa'bundukang.'
15Nampapolea'tulisi'misura'maraengriarengHaiqâr
mangeriFiraunkaraengMesir.'Boli'mikammania'
passiamakkangritangnga-tangnganusiaganginakke,o
karaengmakoasaya!
16Punnariwattubattunaannesurakamaerikau,
erokkoambangungsiagangalampamangeriAsyur
siagangNiniwemangeriparanglompoNisrin,
laKupassareangianjokakaraengangamaerikau,tena
pabundukangsiagangtenapabundukang.'
17siagangtulisannaNadansangkammatulisanna
pamannaHaiqâr.
18Nampanalipatanjoruayasuraka,siagangnasegel
siagangsegelpamannaHaiqâr;mannanakammania’ija
ke’nangariballa’karaenga.
19Nampaalampamosiagangantulisikisurabatturi
karaengamangeripamannaHaiqâr:'Salewangang
siagangkasehatangmangeriWazirku,Sekretarisku,
Kanselirku,Haiqâr.
20OHaiqâr,punnabattuiannesurakamaerikau,
pa'rappungisikontutantaraniakarikau,siagangboli'mi
ke'nangasukku'pakeangsiagangjaina,nampanuerang
maerinakkeriallomakalimariparanglompoNisrîn.
21Punnanucini'inakkebattumaerikau,akkaro-karo
makoampa'jaritantarayaambundukia'sangkamma
musuerokaa'bundu'siaganginakke,nasaba'nia'
utusannaFiraunkaraengMesirmaerinakke,sollanna
akkullenacini'kassa'natantaratatentarasiagangakkullei
mallamangerikatte,nasabaiamiantumusuntasiagang
nakabirisiikatte.'
22Nampanasegelanjosurakasiagangnakiringmange
riHaiqârrikalase'rennapagawenakaraenga.Nampa
naallemoanjosura'maraengle'bakanatulisikinampa
napa'la'bangridallekannakaraenganampanabaca
mangerikaraengasiagangnapappicinikammianjo
segelna.
23Nariwattunalangngerekaraengaapaniakailalangri
anjosuraka,sanna'milingunasiagangsanna'milarrona,
nampanakana,'Ah,le'ba'mikupa'piitteang
kacara'dekanna!apakugaukangmangeriHaiqârnaia
antulisikiannesurakamangerimusu-musungku?Maka
annepahalakubatturiiauntukabajikangkumangeri
ia?'
24AppialimiNadanangkana,‘Teakosi'naipa'mai'nu
karaeng!teakolarroi,mingkaalampamakimangeri
parangnisrînsiagangancinikimakaanjocarita
kammatojengiyarekatena.'
25Nadanambangungriallomakalimananaerang
karaengasiagangtantaranasiagangwazir,nampa
alampamangeriparanglompoarilapparaNisrin.
Nacinikimikaraenga,nampanacini’!Haiqârsiagang
pasukannanipaentengi.
26Nariwattunacini'naHaiqârangkuaanjokaraenga
niakianjoreng,a'reppese'misiagangnasareisyarat
mangeripasukangasollannaa'lette'sangkammari
pa'bundukangasiaganga'bundu'a'barissangangngewai
karaengasangkammale'bakanigapparisura'na,iatena
naisse'apaanjokali'bongNadannakali'untu'ia.
27Nariwattunacini'nakaraengaanjopanggaukanna
Haiqâr,sanna'mimalla'nasiagangmalla'na,siagang
sanna'milarrona.
28AppialimiNadanangkana,‘Karaengkaraeng!apa
nagaukangannetaukasi-asia?mingkateakolarroi
siagangteakosusaisiagangteakopa'risipa'mai,mingka
mangemakoriballa'nusiagangammempomakori
empoangkala'birannu,siaganglaKuerangiHaiqârmaeri
kaunisikko'siagangnirantesiagangrante,siagang
laKupelakimusunnubatturikautenapa'risipa'mai'nu.'

CaritaAhikar
29Nampaammotere'mikaraengamangeriempoang
kala'biranna,lanrilarronaripassala'naHaiqâr,siagang
tenaapa-apanagaukangmaeriia.NaNadanmangeri
Haiqârnanakanariia,'W’allah,opamanku!Karaenga
sanna'rannunarikausiagangsanna'rannunasiagang
appala'sukkuru'rikaulanrile'ba'namonugaukangapa
naparentakangamaerikau.
30Nakamma-kammaannenasuroa'mangerikau
sollannanusuroianjotantarayamangeritugasa'na,
siagangbattumakomaeriiasiaganglimannunisikko'ri
boko,siagangbangkennunisikkoki,sollannanacini'
anjosikammautusannakaraenga,siagangsollanna
akkullekaraenganipakamallakirike’nangasiagangri
karaennake’nanga.'
31NampaappialimiHaiqârangkana,'Appilangngeri
iamintumannuruki.'Ammentemmilinta’Petrusnampa
nasikko’limannariboko,nanasikko’bangkenna.
32NierammiriNadansiaganga'lampamangeri
karaenga.NariwattuHaiqârantamaridallekanna
karaengasujuridallekannakaraengaributtaya,siagang
appalakoasasiagangkatallassangsatunggu-tungguna
mangerikaraenga.
33Nampanakanamokaraenga,'OHaiqâr,Sekretarisku,
Gubernururusangku,Kanselirku,pamarentanegaraku,
pabattuanga'apakaja'dallannakugaukangmaerikau
sa'gennanubalasa'a'siaganganjopanggaukang
ja'dalaka.'
34Nampanapappicinikammike'nangaanjosura'-sura'
niakalalangtulisannasiagangsegele'na.Nariwattu
nacini'naHaiqâranjo,a'gio'-gio'mibangkennasiagang
lilanaa'sikko'misilalonna,siagangtakkulleaia'bicara
mannasike'de'lanrimalla'na;mingkaiaantunrungi
ulunnamangeributtayasiaganga'jaribisu.
35Nacini'nakaraengaanjokammaya,nasadarimi
angkanayaanjopassalakabatturiia,jarilinta'mi
ambangungsiagangnaparentakangike'nangasollanna
nibunoHaiqâr,siagangnibunorikallonnasiagang
pa'dangripantarangkotaya.
36NampaNadanammarrangsiagangangkana,'O
Haiqâr,Orupannaitang!apamatu-matunnapikkirannu
yarekakoasanulalanganggaukangiannepanggaukanga
maerikaraenga?'
37Kammaminjokanannaanjotaua'caritaya.Naanjo
tukangpadanganiarengiAbuSamîk.Nanakanamo
karaengariia,'Hetukangpa'dang!ambangung,alampa,
pa'bettesekibangkennaHaiqârripakke'bu'balla'na,
siagangpa'bettesekiulunnabatturibatangkalenna
sisa'bumetere'.'
38Nampasu'ju'Haiqârridallekannakaraenga,na
nakana,'Boli'mikammakaraengkusatunggu-tungguna!
siagangpunnaerokkiambunoainakke,boli'mikamma
anjoero'nu;siagangkuisse'iangkanayainakketenasala,
mingkatauja'dalakamustiassareilaporangrisesena
kaja'dallanna;mannanakamma,karaengkaraengku!
Inakkeappaladoangrikausiagangriagangnu,pa'biangi
anjopa'dangaassareibatangkalengkumangeriatangku,
sollannaakkulleke'nangaantarawanga',siagang
pa'biangiatannua'jarikoro'bangnu.'
39Ammentemmikaraengasiagangnaparentakangiri
anjopa'dangasollannanagaukangsituru'ero'na.
40Nampanaparentakangtommiana'buanauntu'
angngalleiHaiqârsiaganganjopa'danganampaa'lampa
siagangiatenayapakeannasollannaakkullenibuno.
41Riwattunnanaassengtojeng-tojengHaiqâr
angkanayalanibunoi,nasuromimangeribainenna
angkana,'Assulukkosiagangassibuntulukkosiagang
inakke,siagangnia'mosisa'butulolololosiagangikau,
siagangpakeike'nangapakeangungusiagangsutra
sollannaakkulleke’nangaangngarru’ritenanapa
namate.
42Appasadiatongkomejanguntu'pangngebarang
pa'dangasiagangpalayang-palayanna.siagang
campurangjaianggoro,sollannaakkulleke'nanga
angnginung.'
43NagaukammiRutanjosikontuapanapassuroanga.
siagangiasannacaradde,caradde,siagangcaradde.
siagangiaampasse'reisikontusopansantunsiagang
pangngajarang.
44Riwattunnabattumopasukannakaraengasiagang
pa'bundukanga,narapi'mimejangle'bakanipasadia,
siaganganggoro'siagangkanre-kanreangmewah,
nampaappakkaramulamoke'nangaangnganresiagang
angnginungsa'gennasukku'siagangmabo'.
45NampanaerangHaiqâranjopa'dangarisa'ribatturi
rombongangananakana,'OAbuSamîk,makatenanu
isse'iangkanayariwattukaraengSarhadum,manggena
Sanherib,ero'ambunoko,inakkeangngallemako
siagangkucokkoirise'reangtampa'sa'gennalarrona
karaengaammarimisiagangappalakkirikau?
46Riwattungkuangngerangkomangeridallekanna,
sanna'mirannunanyawanalanriikau.
47Nakuassengangkanayala'jarilarroikaraengamaeri
nakkesiagangla'jarilarroilanrihukkungangmateku.
48Nasabainakketenasalaku,siagangpunnanu
pa'piitteanginakkeridallekannariballa'karaenna,
lanubuntulu'mikabajikanglompo,siaganglanuisse'mi
angkanayaNadanana'naandi'kule'ba'miampa'balle-
balleiinakkesiaganganggaukangianjogau'ja'dalaka
maerinakke,siagangkaraengalatoba'lanriambunoa
inakke;siagangkammakammayyaanneniakamarari
kokoballakku,siagangtenamannasitauangngassengi.
49Cokkoiinakkeanjorengsiagangpangngassenganna
bainengku.Siagangnia’sitauatangkulalangri
tarungkuasiratanginibuno.
50Erangiassulusiagangpakeipakeangku,siagangsuroi
sikammapalayangapunnanasa'ringke'nangaambunoi.
Iamintutenananaisse'iinaianjonabunoa.
51Nampanipela'ulunna100metere'bellanabatturi
batangkalenna,nampanipassareangmaya'namaeriata-
atakusollannanatarawang.siagangikattemusti
appasse'repa'barang-baranganglomporinakke.
52Nampaanjopa'danganagaukangisangkamma
naparentakangaHaiqâr,nampaa'lampamangeri
karaengananakanariia,'Boli'mikammaattallasa'
satunggu-tunggunaulunnu!'
53NampabainennaHaiqârnapassareangmangeriiari
tampapaccokkoangatunggalamingguapa-apasukkuka

CaritaAhikar
untuia,siagangtenatauangngassengianjo
pantarangannakalenna.
54Naanjocaritayanipauangsiagangniulangisiagang
nipa'la'bangirikere-keremaerikere-keremae
antekammabatenaHaiqâranjoSagenibunosiagang
mate,siagangsikontutauniakarianjokotaya
angngarru'mi.
55Nampaangngarru'ke'nangasiagangnakana:'Cilaka
mako,oHaiqâr!siaganguntukpangngajarannusiagang
sopansantunnu!Antekammasi'nanapa'mai'nusiagang
pangngassengannu!Kemaelakkullenigappatau
maraengkammaikatte?siagangkemaeniatausanna
caradde,sannacaradde,sannacaraddeammarenta
sangkammaikattesollannaakkulleantamaritampatta?'
56Mingkakaraengatoba'mirisesenaHaiqâr,siagang
toba'natenamatu-matunna.
57Nampanakio'miNadannanakanariia,
'A'lampamakoangngerangagang-agannusiagang
apparekkopa'risipa'mai'siagangangngarru'untu'
pamannuHaiqâr,siagangangngarru'untu'ia
sangkammabiasaya,untu'ampakalompoipa'mai'na.'
58MingkariwattunnaNadan,tautoloa,tauja'dalaka,
siagangtaukapalapa'mai'na,mangeriballa'napamanna,
tenana'jariangngarru',tenana'jarisusa,tenana'jari
lingu,mingkanapasse'reitauja'dalakasiagangtau
ja'dalaka,nampaappakkaramulamoangnganresiagang
angnginung.
59NampaNadanappakkaramulamianjakkalaki
sikammaata-atayasiagangsikammaata-ataniakari
Haiqâr,nampanasikko'siagangnasiksasiagangnakanre
siagangpa'risipa'risi.
60siagangiatenanahormatibainennapamanna,ia
lebakaampakatinggisangkammaana'kalenna,mingka
ero'tongianjobaineaantama'ridosasiagangia.
61MingkaHaiqârlebakinikanreritampapaccokkoang,
siagangnalangngereangngarrunaata-atannasiagangtau
niakariampi'na,siagangnapujimiAllata'alaKaminang
Tinggia,KaminangTinggia,siagangappala'sukkuru'mi,
siagangtuliappala'doangisiagangappala'doangimaeri
Allata'alaKaminangTinggia.
62Naanjopa'dangabattuibatturihattunnamangeri
Haiqârriwattunia'naritangnga-tangnganatampa'
paccokkoanga:siagangHaiqârbattuisiagangappala'
doangi.Nampanapakasannangpa’mai’nasiagang
appala’doangsollannanipasalama’.
63Nariwattunicaritaripa'rasangangmaraengangkua
Haiqâranjotaucaraddekanibunoi,sikontukaraenga
susaipa'mai'nasiagangnahinaikaraengSanherib,
siaganga'ra'mike'nangalanriHaiqârpa'pauteka-teki.
BAB4
"Teka-tekiSphinx."ApasitojennakajariangriAhikar.
Ammotere'na.
1Riwattukaraengmesirnapa'tantuiangkanayanibunoi
Haiqâr,ambangummilinta'siaganga'tulisi'sura'mange
rikaraengSanherib,ampa'ngu'rangiangirisesena'ri
sesenasalewangangsiagangkasehatang,kagassingang
siagangkalompoangnu'kulleanigaukangkhususuntu'
ikatte.sari’battangkukarimangngia,karaengSanherib.
2Inakkesanna'erokkuambangungse'rebentengri
alla'nalangikasiagangbuttaya,siagangerokka'nusuro
mangerinakketaucara'de'siagangtaucara'de'batturi
kauuntu'ambangunganjobentenguntu'inakke,siagang
untu'appialisikontupakkuta'nangku,siagangsollanna
akkullekugappapajaksiagangpajakpajakAsyur
tallungtaungsallona.'
3Nampanasaresegeleanjosurakasiagangnakiring
mangeriSanherib.
4Naallemisiagangnabacanampanapassareangmange
riwazirnasiagangsikammatautinggiapangkaknari
kakaraenganNa,nampake'nangalinguisiagangsiri'-siri',
siagangsanna'milarrona,siagangsanna'milannasa'na
antekammabatenaa'gau'.
5Nampanapasse'remitautoa-toaya,taucara'deka,tau
cara'deka,taucara'deka,taucara'deka,taucara'deka,
siagangtaucara'deka,siagangsikontutauniakari
pa'rasanganna.mangeriFiraunkaraengMesirsiagang
appialipakkuta'nanna?'
6Appialimike'nangaangkana,‘Karaeng!nuisse'mi
angkanayatenamannasitaurikakaraengannu
angngassengiannepakkuta'nangpantarangannaHaiqâr,
wazirsiagangsekretarisnu.
7Mingkaikattetenacaradde'naannepassalaka,
pantarangannaNadan,ana'nasari'battanna,nasaba'iami
angngajarakisikontukacara'dekanna,pangngassenganna
siagangpangngassenganna.Kiokimangerikau,
gassingkaakkulleinasungkeanjosimpulterasaka.'
8Nakio'mikaraengaNadannanakanariia,'Cinikianne
surakasiagangpahangbajikiapabonena.'Nari
wattunnanabacaNadananjosuraka,nakanamo,‘O,
karaengku!inaiakkulleambangungbentengriallakna
langikasiagangbuttaya?'
9Nariwattunalangngerekaraengakana-kananna
Nadan,sanna'misi'nanapa'mai'na,nampanaungbatturi
empoangkala'birannanampaammemporiabua,nampa
appakkaramulamoangngarru'siagangangngarru'lanri
Haiqâr.
10Nakana,‘O,si'naipa'maikku!OHaiqâr,inai
angngassengirahasiasiagangteka-teki!cilakainakkeri
kau,oHaiqâr!Hegururipa'rasangankusiagang
pamarentarikakaraengangku,kemaelakkullekugappa
sangkammaikatte?OHaiqâr,ogururipa'rasanganku,
kemaelakkullea'lampamangerikau?cilakama’untu’
ikatte!antekammabatekuangngancurukko!siagang
inakkeampilangngeribicarannaanalolotoloa,tena
pangngassengang,tenaagamana,tenakacara'dekanna.
11Ah!siagangpoleAhuntukkalengku!inaiakkulle
assarekomaerinakkeuntu'se'rewattu,yareka
angngerangkabara'angkanayaattallasa'ijiHaiqâr?
siagangerokka’assareibageruannakakaraengangku
maeriia.
12Battukemaeanjomaerinakke?Ah,Haiqâr!sollanna
akkullekucini'ikattesikalijibawang,sollannaakkulle
sukku'pa'maikkuancinikisiagangrannurikau.
13Ah!Opa'risipa'maikkurikausa'gennasatunggu-
tungguna!OHaiqâr,antekammabatekuambunoko!

CaritaAhikar
siaganginakketenakuammantangrikasusnu
sanggennakucini'kala'busangnaanjopassalaka.'
14Allobangngituliangngarru'nakaraenga.Kamma
kammaanneriwattunacini'naanjopa'bundukanga
larronakaraengasiagangpa'risi'napa'mai'nariHaiqâr,
a'jarilammaiatinnamaeriia,,nampaa'reppese'mange
ridallekannasiagangnakanariia:
15'O,karaengku!parentakangiata-atannuuntu'
anreppekiulunnainakke.'Nanakanamokaraengariia:
'Cilakamako,AbuSamîk,apasalanu?'
16Appialimianjotauammakeapa'dangangkana,'O,
karaengku!massing-massingatayanganre'nasituru'
parentanakaraennalanibunoi,siaganginakkeanre'na
situru'parentanu.'
17Appialimikaraengaangkana.'Cilakamako,oAbu
Samîk,riapanugaukanganre'nasangkamma
parentaku?'
18Appialimianjotauammakeapa'dangangkana,
‘Karaeng!ikatteampassuroainakkeambunoiHaiqâr,
siagangkuisse'iangkanayaikattela'toba'risesenaia,
siagangiale'ba'minisala,siaganginakkeancokkoiri
se'reangtampa',siaganginakkeambunoikalase'renna
ata-atanna,siagangiakamma-kammaanneamangmiri
tangki,siagangpunnanuparentakangiinakkelakuerangi
mangerikau.'
19Appialimikaraengaangkana.'Cilakamako,oAbu
Samîk!ikatteanghinaiinakkesiaganginakkekaraennu.'
20Appialimianjotukangpa'dangaangkana,'Tena,
mingkalanrinyawanakaraeng!Haiqâramansiagang
attallasa.'
21Nariwattunalangngerekaraengaanjokanaya,na
sanna'mitappa'narianjopassalaka,siagangulunna
a'lange-lange,siagangsanna'mirannuna,nampa
naparentakangike'nangaangngerangHaiqâr.
22Nanakanamorianjopa'danga,<Hepalayang
nipatappa'nu!punnabicarannuannaba,inakkeero'
ampa'jarikalumanynyangmako,siagangampa'tinggi
pa'mai'nula'biangngangnasikontuagang-agannu.'
23Naanjopa'dangaa'jappamisiagangrannupa'mai'na
sa'gennabattumomangeriballa'naHaiqâr.Nampa
nasungkepakkebukatampapaccokkoanga,nampa
naungnanabuntuluHaiqârammempo,appalasukkururi
Allata'ala,siagangappalasukkuru.
24Nampaammarrangmangeriia,nakana,'OHaiqâr,
inakkeangngerangkarannuanglompo,siagang
kabajikang,siagangkarannuang!'
25NanakanamoHaiqârriia,'Apakabara'nu,oAbu
Samîk?'Nacaritangasemmianjokaraengabatturi
pakaramulannasa'gennakala'busang.Apajinanaallemo
mangerikaraenga.
26Riwattunnanacini'karaengaanjotaua,nacini'mi
angkanayasanna'milarrona,siagangla'bumiuu'na
sangkammaolo'-olo'liara',siagangkukunnasangkamma
cakarna jangang-jangang rajawali,siagang
batangkalennasanna'mira'masa'nasiaganglimbu'bu'.
rupannarupannatappinrasiaganglanynyakamma
kammayyaannesanrapangabu.
27Nariwattunacini'nakaraengaanjotaua,sanna'mi
si'nanapa'mai'na,nampaambangungsilalonnanampa
naraka'siagangnaci'nongi,nampaangngarru'lanri
nakana:'PujimiAllata'ala!inaiangngerangkoammotere
mangerinakke.'
28Nampanasaleorisiagangnasaleori.Nampanasungke
jubana,nanapakeanjotaua'bunduka,siagangsanna'
baji'namaeriia,siagang nasaremi
kakalumanynyangnganglompo,siagangnapa'jariHaiqâr
ammari-mari.
29NampanakanamoHaiqârrikaraenga,'Boli'mi
kammakaraengkusatunggu-tungguna!iamiantu
panggaukannaana'-ana'linoa.Inakkeampaentengipoko
palemuntuinakkea'sanrapang,nampaa'dongko'risa'ri,
nampanapela'inakkenaung.
30Mingka,oBataraku!nasabainakkeammumbari
dallekannu,teakopa'risiatinnu!Nampanakanamo
karaengariia:'NipujimiAllata'ala,iale'baka
ampa'piitteangpangngamaseangmaerikau,siagang
naassengangkanayaikaunisalai,siagang
ampasalamakkosiagangampasalamakkobatturi
pammunoanga.
31Mingkaa'lampamakomangeritampa'pa'je'ne'
a'rinraya,siagangcukurulunnu,siagangguntingi
kukunnu,siaganggantipakeannu,siaganga'rannu-
rannukolalangpatampuloallo,sollannaakkulle
nugaukangbaji'kalennusiagangampakabajiki
katallassannusiagangwarnarupannaakkulleiammotere
mangerikau.'
32Nampanasungkekaraengajubanalompoaanggaranna,
nampanapakeriHaiqâr,nampaHaiqârappalasukkuru
riAllataalasiagangsujurikaraenga,nampaammotere
mangeriballanasiagangrannusiagangrannu,na
mammujiriAllataalaKaminangTinggia.
33A'rannu-rannungasemmisikammatauniakari
balla'na,kammayatompasikammaagang-aganna
siagangsikammataunalangngerekaangkanayaattallasa'
poleammi.
BAB5
Surat"teka-teki"nipa'piitteangmangeriAhikar.Ana
buraknerijangang-jangangrajawali.Naik"pesawat"
makase're.Alampamangerimesir.Ahikar,ajaritau
caraddeiato'jiniarasahumorna.(Ayat27).
1NagaukammiYakubanjoapanaparentakanga
karaenga,nampaammari-maripatampuloallosallona.
2Nampanapakepakeangkaminangga'gaya,nampa
a'jappamangerikaraenga,siagangata-atannariboko
siagangridallekanna,sanna'rannunasiagangsanna'
rannuna.
3RiwattunnanaassengNadan,ana'naandi'naanjoapa
kajarianga,malla'misiagangmalla'mi,sa'genna
tanaassengaiapamustinagaukang.
4Nariwattunacini'naHaiqâranjo,antama'miri
dallekannakaraenganampanapabattusallang,nampa
nasuroammemporiampi'na,nakana,
'OHaiqârkukarimangngia!cini'miannesura'-sura'
nakiringakaraengMesirmangerikatte,rile'ba'namo
nalangngere'angkanayamatemako.

CaritaAhikar
5Napa'risipa'mai'nake'nangasiagangnabetaiikambe,
siagangjaimira'ya'ripa'rasangantalarimangeriMesir,
lanrimalla'nake'nangaripajaknasuroakaraengMesir
batturikatte.
6NampanaallemoHaiqâranjosurakanampanabaca
siagangnapahangibonena.
7Nampanakanamorikaraenga.'Teakolarroi,
karaengku!Inakkelaalampamangerimesir,siagang
lakupabattuipappialimangerikaraenga,siagang
lakupa'piitteangannesurakamangeriia,siagang
lakupa'piitteangirisesenapajak,siaganglakupa'suroi
ammotere'sikontutaulari;siaganglaKupa'jarisiri'i
musu-musunnulanripannulunnaAllata'alaKaminang
Tinggia,siaganguntu'kabajikangkakaraengannu.'
8Nariwattunalangngerekaraengaanjokana-kana
batturiHaiqâr,sanna'mirannunanyawana,siagang
sanna'mirannunaatinnasiagangnapappicinikammi
pangngamaseannamaeriia.
9NampanakanamoHaiqârrikaraenga:'Kisarea'wattu
patampuloallosollannaakkullekuparessaianne
pakkuta'nangasiagangkugaukangi.'Naanjokaraenga
napa'biangi.
.ruasa'bumeterela'buna,siagangnasuroitukangkayu
angngerangsiagangnaparentakangike'nangaappare'rua
kotaklompo,nampanagaukangke'nangaanjokammaya.
.batturijangang-jangangrajawalia,siaganglappassangi
ke'nangaa'lette'nai'sike'de'-sike'de'allo-allo,sa'genna
bellanasampuloametere',sa'gennaa'biasasiagang
a'pilajara;siagangnai'ngasemmianjotaliasa'genna
narapi'langika;ana'-ana'bura'neaniakiriboko.Nampa
naangkakikeiamangerikalenna.
12Nariwattunacini'naHaiqârangkanayasukku'mi
ero'na,naparentakangiriana'-ana'bura'neasollanna
punnaniangka'mike'nanganai'rilangika,mustiakkiok-
kio'mike'nangaangkana:
13'Erangibuttalimbu'bu'siagangbatuuntu'ambangung
bentenguntu'karaengFiraun,nasaba'ikattetenajama-
jamanna.'
14siagangHaiqârtenalebakainalatihke'nangasiagang
a'latihangke'nangasa'gennanarapi'ke'nangatitik
kaminangtinggi(keterampilang).
15Nampaambokoike'nangamangerikaraengana
nakanarikaraenga,‘Okaraeng!anjojama-jamanga
le’ba’misituru’ero’nu.Ambangungmakosiagang
inakkesollannaakkullekupicinikiangkoanjogau'
appakalannasaka.'
16Jariammentemmikaraenganampaammempo
siagangHaiqârnampaalampamangeritampalompoa
siagangnasuroangngerangjangang-jangangrajawali
siagangana'-ana'bura'nea,nampaHaiqâransikkoki
ke'nanganampanalappassangke'nanganai'riallaka
sa'gennala'bunaanjotalia,nampaappakkaramulami
ke'nangaakkiok-kio'sangkammaialebbaangngajaraki
keia.Nampanaerangke'nangamangerikalenna
siagangnapadongko'ritampa'na.
17Naanjokaraengasiagangsikammatauniakasiagang
iasanna'milannasa'na:nampanaciummikaraenga
Haiqârrialla'namatannasiagangnakanamoriia,
'A'lampamakosiagangsalewangang,opa'maikku!O,
kalompoannakaraengku!mangeriMesirsiagangappiali
pakkuta'nangnaFiraunsiagangangngewaisiagang
koasaNaAllata'alaKaminangTinggia.'
18Nampaa'pa'salama'mi,nampaangngerangpasukanna
siagangtantarana,ana'-ana'loloasiagangjangang-
jangangrajawalia,nampaa'lampamangeritampa'
pammantangannaMesir;nariwattubattunamo,
a'lekkomimangeripa'rasangannakaraenga.
19Riwattunnanaassengra'ya'Mesirangkanayale'ba'mi
nasuroSanheribsitauanggotadewanrahasianauntu'
a'bicarasiagangkaraengkaraengasiagangappiali
pakkuta'nanna,napabattumike'nangaanjokabarakamae
rikaraengkaraenga..
20Mangemiridallekannakaraenga,su'ju'mirikaraenga
sangkammabiasayanigaukangmaerikaraenga.
21Nampanakanamoriia,'Okaraengku!Karaeng
Sanheribmammuji-mujirikattesiagangsalewangang,
kagassingangsiagangkalompoang.
22Nasuroa'inakke,salase'rebatturiata-atanna,untu'
appialipakkuta'nannusiagangampa'gannakisikontuapa
nukaerokia,nasaba'nusuroikaraengkuappala'tauuntu'
ambangungse'rebentengrialla'nalangikasiagang
buttaya.
23LanripannulunNaAllata'alaKaminangTinggia
siagangkabajikangpa'mai'nukammayatompakoasana
karaengku,lakubangungianjokotayauntu'ikattesituru'
apanukaerokia.
24Mingkakaraengkaraengku!apanukanarisesena
pajakmesirtallungtaungsallona--kamma-kammaanne
stabilitasnase'reakakaraengangiamiantukaadelang
yangketat,siagangpunnaikatteammetasiagang
limangkutenacara'de'naappialirikau,nampa
karaengkula'kiringmangerikaupajaknulebbanu
sebutkan.
25Punnaakkulleikupialipakkuta'nangnu,akkullei
nukiringapa-apamamonupaumaerikaraengku.'
26Nalangngere'nakaraengaanjokana-kanakammaya,
lannasa'misiaganglannasa'milanriantekammabaji'na
bicaranna.
27Appialimikaraengaangkana,'Etau!inaiarennu?'
Nampanakana,'AtannuiamintuAbiqâm,siagang
inakkese'resemutca'dibatturisemutnakaraeng
Sanherib.'
28Appialimikaraengaangkana,'Makatenataula'bi
tinggiangngangnaikatte?
29NampanakanamoHaiqârriia,'Okaraengku!Inakke
eromangerituhankaminangtinggiasollannaakkulle
kupa'gannakiapaniakaripikkirannu,nasabatuhanniaki
siagangtaulammayasollannaakkullenapa'jarilingutau
gassinga.'
30Nampanaparentakangikaraengasollannanipasadia
tampa'pammantangannaAbiqamsiagangnipasadiai
kanre,kanre,inung-inungang,siagangsikontuapa-apa
naparalluanga.
31Riwattunnalebakianjo,tallungalloribokoanganna,
Firaunammakeangejasiagangejanampaammempori
empoangkala'biranna,siagangsikontuwazirnasiagang
sikammatautinggiapangka'narikakaraenganna

CaritaAhikar
ammentengsiaganglimannaa'silang,bangkenna
a'reppese',siagangulunnaa'dongko'.
32NampanasurokaraengaangngalleiAbiqâm,siagang
riwattunia'naridallekanna,su'ju'miridallekanna,
nampanaci'nongibuttayaridallekanna.
33Nampanakanamokaraengariia,'O,Abiqam,inai
sangkammainakke?siagangsikammatautinggia
pangka’narikakaraengangku,inaisangkamma
ke’nanga?'
34NampanakanamoHaiqârriia,'O,karaeng,bija
pammanakangku,ikausangkammaipatungBel,siagang
sikammatautinggiapangka'nakaraennusangkammai
ata-atanna.'
35NakanaIsariia,'A'lampamako,ammukoammotere'
makomaeanrinni.'JarialampamiHaiqârsangkamma
naparentakangakaraengFiraun.
36Ammukona,a'lampamiHaiqârmangeridallekanna
karaenga,nampasu'ju',nampaammentengridallekanna
karaenga.Naanjokaraengaammakeipakeangeja,
siagangsikammatumalompoaammakeipakeangkebo.
37NampanakanamoFiraunriia,'OAbiqâm,inai
sangkammainakke?siagangsikammatautinggia
pangka’narikakaraengangku,inaisangkamma
ke’nanga?'
38NampanakanamoAbiqamriia,'Okaraeng!ikatte
sanrapangalloa,siagangata-atannusanrapangsingara.'
Appialimikaraengaangkana,"Ammoteremakomange
riballatta,nampaammukoammoteremakomae
anrinni."
39NampanaparentakangiFiraunriistanauntu'ammake
pakeangputemurni,siagangFiraunammakeang
sangkammake'nangasiagangammemporiempoang
kala'biranna,siagangnaparentakangike'nangauntu'
angngalleiHaiqâr.Antama'miIsanampaammempori
dallekannaIsa.
40Nakanakaraengariia,'O,Abiqam,inaisangkamma
inakke?siagangsikammakaraengku,inaisangkamma
ke'nanga?'
41NampanakanamoAbiqamriia,'Okaraeng!ikatte
sanrapangbulang,siagangkaraennusanrapangplanet
siagangbintoeng.'Nampanakanamokaraengariia,
"A'lampamako,ammukonia'makoanrinni."
42Nampanaparentakangikaraengamaeriana'-ana'
buanauntu'ammakejubaa'rupa-rupayawarnana,
siagangkaraengaammakepakeangbeludrueja,siagang
ammemporiempoangkala'biranna,nampanasuro
ke'nangaangngalleiAbiqâm.Antama'miIsasiagang
su'ju'miridallekanNaIsa.
43Nampanakana,'OAbiqam,inaisangkammainakke?
siagangtantaraku,inaisangkamma?'Appialimiangkana,
‘O,karaengku!ikattesangkammabulangappa,siagang
pasukannusangkammabungana.'
44Nariwattunalangngerekaraengaanjo,sanna'mi
rannunasiagangnakanamo,'OAbiqâm!riuru-uruna
nupasangkammaisiagangpatungBel,siagangsikamma
tumalompokusiagangatanna.
45Namakapinruannakipasangkammaiinakkesiagang
alloa,siagangsikammatumalompokusiagangsingara'na
alloa.
46siagangmakatallunuampasangkammaiinakke
siagangbulang,siagangsikammatautinggiapangkaku
siagangplanetsiagangbintoeng.
47siagangmakaappa'nanupa'padaiinakkesiagang
bulangappa',siagangsikammatautinggiapangka'ku
siagangbunga-bunganna.Mingkakammakammayya
anne,oAbiqâm!pauanga’karaengSanherib,inai
sangkammaanjotaua?siagangsikammatautinggia
pangka'na,inaisangkammake'nanga?'
48NampaHaiqârammarrangsiagangsa'ralompona
nakana:'Tenanakuero'ampauikaraengkusiagangikatte
ammemporiempoangkala'biranta.Mingkaammenteng
makosollannaakkullekupauangangkanainai
sangkammakaraengkusiaganginaisangkamma
sikammatautinggiapangka’na.'
49Lannasa'mikaraengaripassala'nakabebasanna
a'bicarasiagangbaraniappiali.Nampaammenteng
Firaunbatturiempoangkala’biranna,nampa
ammentengridallekannaHaiqâr,siagangnakanariia,
'Pauanga’kamma-kammaanne,sollannaakkulle
kuassengangkanainaisangkammakaraennu,siagang
sikammatautinggiapangka’na,inaisangkamma
ke’nanga.'
50NampanakanamoHaiqârriia:'Karaengkuiamiantu
Allata'alarisuruga,siagangsikammatautinggia
pangka'naiamintukila'siaganggunturu',siagangpunna
ero',angingsiagangbosi.
51Nampanaparentakangigunturuka,nampaa'rinra
siaganga'bosi,siagangnatahangalloa,siagangtena
na'saresingara'na,siagangbulangasiagangbintoenga,
siagangtenana'lingka.
52siagangnaparentakangiangingputtusu,siagang
angingputtususiagangbosisiaganganseroibulangappa
siagangangngancurukibunga-bungannasiagangballa-
balla.'
53Nalangngere'nakaraengaanjokana-kanakammaya,
sanna'milarronasiagangnakanamoriia,'Hetau!
pauangainakkekatojenganga,siagangpabattuang
inakkeangkanainaitojeng-tojengko.'
54Nacaritamianjotauakatojenganga.'InakkeHaiqâr
jurutulis,kaminanglomporidewanpribadinakaraeng
Sanherib,siaganginakkewazirnasiagangGubernur
karaenna,siagangKanselirna.'
55AppialimiIsaNakana,'Annekanannu.Mingka
rie'mokilangngererisesenaHaiqâr,angkuakaraeng
Sanheribambunoi,mingkaikattesanna'jiattallasa'
siagangbaji'.'
56NampanakanamoHaiqârriia,'Iyomemang,mingka
pujimiAllata'ala,iaangngassengiapa-apataccokkoa,
nasaba'karaengkunaparentakangisollannanibunoa',
siagangnatappa'mikana-kanannatauja'dalaka,mingka
Bataraampasalamakiinakke,siagangnibarakkakitau
tappakariIa.'
57NampanakanamoFiraunriHaiqâr,'A'lampamako,
ammukobattumakoanrinni,siagangpabattuanga'kana-
kanatenayapanale'ba'kulangngere'batturisikamma
karaengasiagangbatturira'ya'nakakaraengangku
siagangpa'rasanganku.'

CaritaAhikar
BAB6
Anjotipuangsukses.Ahikarappialingasengi
pakkuta’nangnaFiraun.Anaburaknerijangang-jangang
rajawaliaiamiantupuncaknaalloa.Wit,sannajarangni
gapparikittariolo,nipa'piitteangriayat34-45.
1Nampaa'lampamoHaiqârmangeriballa'na,siagang
a'tulisi'misura',nakana:
2batturiSanheribkaraengAsyur.siagangNiniwe
mangerikaraengMesir.
3'Salamrikau,saribattangku!siagangapa
kipa'issengangrikauiamintuangkuarie'saribattang
paralluirisaribattangna,siagangkaraengmassing-
massing,siagangpanrannuangkubatturikauiamintu
nupinrasalapangratusangtalentabulaeng,nasaba'
kuparalluangiuntu'kanresiapaaretantara,sollanna,
akkulleikupa'le'ba'anjodoekamaerike'nanga.siagang
sallangsallanglakukiringmangerikau.'
4Nampanalipatanjosuraka,nampaammukona
napassareangmaerikaraenga.
5Nacini'naanjobicaraya,ta'bangkangasemmisiagang
nakanamoriia,'Tenale'bakapikulangngere'bicara
kammaanjobatturitaumaraenga.'
6NampanakanamoHaiqârriia,'Sikontutojennaanne
utangnumaerikaraengku.'
7NaFiraunnatarimaianjo,nakana,'OHaiqâr,iamiantu
sangkammaikattetaujujur​​riallayanikaraenga.
8NipujimiAllata'alale'bakaampa'jarisukku'
kacara'dekannu, siagang ampa'jari bajiki
pangngassengannusiagangpangngassengang.
9Nakamma-kammaanne,oHaiqâr,niaijaapa-apani
erorikau,iamintunubangungsangkammabentengri
allaknalangikasiagangbuttaya.'
10NampanakanamoHaiqâr,'Appilangngeriiamintu
mannuruki.Inakkelaambangungkose'rebentengsituru'
ero'nusiagangpappilenu;mingka,okaraengku,inakke
appasadiaikapursiagangbatusiagangbuttalitak
siagangtukang,siaganginakkeniatukangbangunang
caraddeuntuambangunguntuikattesangkamma
nueroka.'
11Nampanapasadiangasemmikaraengaanjoapa-
apayauntu'ia,nampaa'lampake'nangamangeritampa'
lompoa;siagangHaiqârsiagangana'-ana'bura'nena
battuimangeanjoreng,siagangnaallemijangang-
jangangrajawalisiagangana'-ana'loloa;siagang
karaengasiagangsikontupagawenaalampasiagang
sikontukotayaasse're,sollannaakkullenacini'apa
lanagaukangHaiqâr.
12NampaHaiqârnalappassanganjojangang-janganga
batturikotak-kotak,nampanasikko'anjoana'-ana'loloa
riboko,nampanasikko'anjotaliaribangkennaanjo
jangang-janganga,nampanalappassangke'nanga
a'lampariallaka.Nampanai'moke'nanganai',sa'genna
ammantangrialla'nalangikasiagangbuttaya.
13Naanjoana'-anakaappakkaramulamiakkiok-kio'
angkana,'Angngerangbatubata,angngeranglimbu'bu'
untu'ambangungbentengkaraenga,nasaba'ikatteanne
ammentengtenajama-jamanna!'
14Sanna'lannasa'nasiaganglannasa'nataujaia.
Lannasa’ngasemmikaraengasiagangsikamma
pagawena.
15NampaHaiqârsiagangpagawenaappakkaramulami
anseroianjopajama-jamaya,siagangakkiok-kio'mi
ke'nangamaeripasukannakaraenga,nakana,'Erangi
maeripajama-jamangcara'dekaapanakaerokia
ke'nangasiagangteakohalang-halangijama-jamanna
ke'nanga.'
16Appialimikaraengaangkana,'Pongorokko;inai
akkulleangngerangapa-apamangerianjobellaya?'
17NampanakanamoHaiqârriia,'Okaraeng!
antekammabatetaambangungbentengriallaka?
siagangpunnakaraengkuniaanrinni,iaakkullei
ambangungsiapaarebentenglalangsiallo.'
18Nampanakanamokaraengariia,'A'lampamako,o
Haiqâr,mangeriballa'nu,siagangammari-marimako,
nasaba'le'ba'mikipa'le'ba'ambangungbenteng,siagang
ammukobattumakomaerinakke.'
19Nampaa'lampamoHaiqârmangeriballa'nasiagang
ammukonabattumimangeriFiraun.Nampanakanamo
Firaun,'OHaiqâr,apakabara'naanjojarannakaraennu?
nasabapunnaiaammantangripa'rasangangAsyur
siagangNiniwe,siagangjarannaikatteallangngere
sa'ranna,napela'miana'na.'
20Nariwattunalangngere'naHaiqâranjokana-kanaya,
a'lampamiangngallesikayukucing,nampanasikko'
siagangappakkaramulaminacambuksanna'battala'na
sa'gennanalangngere'tuMesirka,nampaa'lampamo
ke'nangaampabattuianjopassalakamaerikaraenga.
21NampanasuroFiraunangngalleiHaiqâr,nanakanari
ia,'OHaiqâr,angngapanupa'risisiagangnupa'risianjo
olo'-olo'bisu?'
22NampanakanamoHaiqârriia,“Karaeng!memangia
anggaukangigauja'dalakamangerinakke,siagang
pantasmiannepa'geo'siagangpa'geo',nasaba'
karaengkukaraengSanherible'ba'miassareanga'
jangang-jangangbaji',siagangnia'sa'rasanna'gassinga
siagangnaisse'iwattualloasiagangbangngia.
23Naanjokucingaambangungannebangngianampa
nakanreulunnanampaalampa,siaganglanrianjo
panggaukannakugaukangianjopa'risi'na.'
24NampanakanamoFiraunriia,'OHaiqâr,kuciniki
batturiyangasennaanneangkanayaikautoamako
siagangniakkolalangripa'rasangannu,nasaba'rialla'na
MesirsiagangNiniwenia'annangpuloallimaparasang,
siagangantekammabatenaanjobaineaa'lampaanne
bangngiasiagangangngancurukiulujagonusiagang
ammotere?'
25NampanakanamoHaiqârriia,'Okaraeng!punna
sanna'bellanaMesirsiagangNiniweantekammabatena
jarannakaraengkuakkulleallangngerepunnaa'gora-
gorajarangkaraengkusiaganga'dakkaana'-ana'na?
siagangantekammabatenaanjosa’rajarangaakkulle
anrapi’mangeriMesir?'
26Nariwattunalangngere'naFiraunanjo,naassemmi
angkanayaHaiqârle'ba'miappialipakkuta'nanna.
27NampanakanamoFiraun,'OHaiqâr,erokkanupare
talibatturipasitamparanga.'

CaritaAhikar
28NampanakanamoHaiqârriia,"O,karaeng!Suroi
ke'nangaangngerangse'retalibatturipammolikang
doekasollannaakkullekupare'sangkammaanjo."
29NampaHaiqâralampamangeribokoangballa,
siaganga'boringkali'bongribiringtamparanga,siagang
angngallese'rejaripasi'rilimanna,pasi'tamparanga,
siagangriwattuammumbanaalloa,nampaantama'ri
kali'bonga,napa'la'bangipasirialloasanggennaajari
sangkammanitenunsangkammatali.
30NampanakanamoHaiqâr,'Suroiata-atannu
angngalleianjotali-talia,siagangpunnaerokki,
lakupa'jarikosangkammaanjo.'
31NampanakanamoFiraun,'OHaiqâr,niabatu
pa'gilingtaanrinnisiagangle'ba'miancuru'siagang
erokka'nujait.'
32NampaHaiqârnaparessai,nampanabuntulubatu
maraeng.
33Nampanakanamorikaraenga,‘O,karaeng!Inakke
taubattupantarangpa’rasangang:siagangtena
pakkakasa’untu’a’jait.
34Mingkaerokka'nusuroitukangsapatununutappaka
untu'anreppekipa'lapa'batturiannebatuasollanna
akkullekujaitbatupa'giling.'
35Ammakkala'mikaraengasiagangsikontupagawena.
Nampanakana,'NipujimiAllata'alaKaminangTinggia,
le'baka assareko kacara'dekang siagang
pangngassengang.'
36Riwattunnanacini'Firaunangkanayale'ba'minabeta
Haiqâr,siagangnabalasa'mipappialinna,linta'misanna'
rannuna,siagangnaparentakangike'nangauntu'
appasse'repajaktallutaunguntu'ia,nampanaerang
mangeriHaiqâr.
37NampanasungkejubanananapakeriHaiqâr,siagang
tantarana,siagangpagawena,nampanapassareang
ongkosopa'lampanna.
38Nampanakanariia,'A'lampamakosiagang
salewangang,hekassa'nakaraennasiagang
kalompoannadokterna!rie'moSultansangkammaikatte?
pabattuisallangkumangerikaraengSanherib,siagang
pabattuangiantekammabatetaakkiringhadiamaeriia,
nasabakaraengasanna'iero'napunnasike'de'jibawang.'
.Kupalakirikausollannatenamannasitaubatturi
bansataammantangriMesir.'
40NampaambangungFiraunsiagangnasuroitau
ampa'la'bangiriagang-agangMesirangkanayamanna
sitaubatturiAsyursiagangNiniwetakkulleai
ammantangriMesir,mingkamustia'lampaike'nanga
siagangHaiqâr.
41Nampaa'lampamoHaiqârmangerikaraengFiraun,
nampaa'lampamangeamboyaipa'rasangangAsyur
siagangNiniwe;siagangianiasiapaarebarang-baranna
siagangjaikakalumanynyangngang.
42RiwattubattunakabaramangerikaraengSanherib
angkanayabattumiHaiqâr,assulu'mimangeanruppai
siagangsanna'mirannunasiagangsanna'mirannuna
siagangnaraka'misiagangnaciummisiagangnakanamo
riia,'Salama'ammotere':Obijapammanakanna!
saribattangkuHaiqâr,kassa'nakaraengku,siagang
kabanggaannakakaraengangku.
43Appala'makoapanuerokabatturinakke,mannapole
nuero'angngallebageruannakakaraengangkusiagang
barang-barangku.'
44NampanakanamoHaiqârriia,'Okaraengku,
attallasaka satunggu-tungguna! Pappicinikangi
pangngamaseangkaraengku!mangeriAbuSamîkri
sambeku,nasabatallasakuniakirilimannatuhan
siagangrilimanna.'
45NampanakanamokaraengSanherib,'Nipakalompo
mako,heHaiqârkukamaseanga!Inakkelakupa'jari
stasiunAbuSamîkpedangtinggiangngangnasikontu
anggotadewanpribadikusiagangfavoritku.'
46Nampaappakkaramulamikaraengaakkuta'nangriia
antekammakatallassannakaraengabatturiuru-uruna
battusa'gennaammotere'batturidallekannakaraenga,
siagangantekammabatenaappialisikontu
pakkuta'nanna,siagangantekammabatenaantarimai
pajakbatturikaraenga,siagangpa'pinraangbatturi
pakeangsiaganghadia.
47NakaraengSanheribsannarannunasiagang
nakanamoriHaiqâr,'Alleiapa-apamamonuerokabattu
riannepa'bayara'a,nasaba'yangasennaakkullei
nutarima.'
48siagangHaiqârmid:'Lappassangikaraengaattallasa
satunggu-tungguna!Inakketenaapa-apakuero
pantarangannakasalamakkannakaraengkusiagang
tulusukalompoanna.
49Okaraengku!apaakkullekugaukangsiagang
kakalumanynyangngangsiagangsangkamma?mingka
punnaerokkiampa'piitteangiinakke,sareanga'Nadan,
ana'nasaribattangbaineku,sollannaakkullekubalasa'
apale'bakanagaukangmaerinakke,siagangsareanga'
cera'nasiagangtenanakusala.'
50AppialimiKaraengSanheribangkana,"Alleianjo
anaka,kupassareangimaerikau."Nampanaallemo
HaiqârNadan,ana'nasaribattangbainenna,nampa
nasikkokilimannasiagangrantebassi,nampanaerang
mangeriballa'na,nampanapadongko'rantebattala'ri
bangkenna,nampanasikko'siagangsimpulsanna'
terasa'na,nampanasikko'kammaanjobatenanapela'
antamarikamarasassanga,riampi'natampa
pa'lappasang,siagangnaangkakiNebu-hala'jaripajaga
riiauntu'assareirotisiagangsike'de'je'ne'allo-allo.
BAB7
Pa'pada-padanaAhikarriantere'naiaampa'le'baki
pa'pilajarangana'-ana'bura'nena.Perbandinganyang
mencolok.Ahikarangkiokianjoanakasiagangareng-
arenna.AnrinniammaricaritaAhikar.
1siagangpunnaHaiqârantamasiagangassulunapa'risi
pa'mai'naNadan,ana'nasaribattangbainenna,nakanari
iasiagangcaracara'de':
2'ONadan,ana'ku!Inakkeanggaukangingasengkoapa
bajikasiagangbajikasiagangnubalasakiinakkesiagang
apakodisiagangkodisiagangpammunoang.
3'Oana'ku!nikanaripa'pau:Inai-naitenanalangngere
siagangtolinna,lanapa'jariampilangngerisiagang
sike'de'ulunna.'

CaritaAhikar
4AppialimiNadanangkana,"Angngapananularrori
nakke?"
5NampanakanamoHaiqârriia,'Nasaba'inakke
ampakatinggiko,siagangangngajarakko,siagang
kusarekopa'pakalompoangsiagangpa'pakalompoang
siagangkupa'jarikolompo,siagangkuparakaikosiagang
ana'-ana'kaminangbaji',siagangkupadongko'makori
tampa'kusollannaakkullekoa'jariwarisi'kurilino,
siagangikatteanggaukangiinakkesiagangpammunoang
siagangnubalasakiinakkesiagangkarugiangku.
6MingkanaassemmiBataraangkanayasalaiinakke,
siagangNapasalamakka'batturibarang-barang
nupassareangamaerinakke,nasaba'Bataraampa'jari
bajikiatipa'risi'nasiagangNahalangitausiri'-siri'a
siagangtausombong.
7Oana'ku!ikattesanrapangkalajengkingpunnanataba
tambaga,nampanatunrungianjotambagaya.
8Oana'ku!ikattesangkammajangang-jangangjangang-
jangangangnganreapoko'najangang-janganggila,
siagangiaantambaiinakkeannealloasiagangammuko
ke'nangala'jaritanke'nangaaccokkoripoko'na."
9Oana'ku!ikattelebakimangeritauancinikiagangna
anre'napakeriwattudinging;nampaangngalleje'ne'
dingingnampanapatiri'rikalenna.
10Oana'bura'neku!ikattesanrapangtauangngallebatu
nampanapasambilanai'risurugauntu'ansambilaibatu
karaenna.Naanjobatuatenanaantama,siagangtenana
narapitinggi,mingkaajarisabasalasiagangdosa.
11O,anakku!punnaikatteampakalompoisiagang
ampakalompoainakkesiagangampilangngerikana-
kanangkuikattela'jariwariskusiagangla'jarikaraengri
kakaraenganku.
12O,anakku!nuisse'ipunnaikko'nakongkongayareka
bawiasampulometere'la'bunatenana'kullea'reppese'ri
anggarannajarangamannapolesangkammasutra.
13O,anakku!Inakkekupikkiriangkuaikattela'jari
wariskuriwattumateku;siagangikattelanrisiri'nu
siagangkaja'dallannuero'makoambunoa'.Mingka
Napasalamakka’Batarabatturiakkala’salanu.
14O,anakku!ikattesanrapangjebakangnipasangri
tampapakkoro'bangngang,nampabattujangang-
jangangpiaranampanabuntuluanjojebakkanga.Na
anjojangang-jangangaakkuta'nammirianjojangang-
jangangaangkana,"Apanugaukanganrinni?"Nakana
anjojebakanga,"Inakkeappaladoanganrinnimangeri
tuhan."
15Nampaakkuta'nangtommianjojangang-janganga
angkana,"Apaanjokayunupakea?"Nakanaanjo
jebakanga,"Iamintupokokayuekrungkakusanrapang
riwattuappaladoang."
16Nakanaanjojangang-janganga:"Naapaanjoniakari
bawanu?"Nakanaanjojebakanga:"Iaminturotisiagang
kanre-kanreangkuangngerangauntusikontutau
cipurukasiagangtaukasi-asiabattuarinakke."
17Nakanaanjojangang-janganga:"Kamma-kamma
anneakkulleja'mangeridallekangsiagangangnganre,
nasaba'cipuru'ma'?"Nanakanamoanjojebakangariia,
"Maekomaeridallekang."siagangjangang-janganglark
ambanisollannaakkulleangnganre.
18Mingkaammumbamianjosikkokanampanajakkala'
kallonnaanjojangang-janganga.
19Appialimianjojangang-jangangaangkana,"Punna
anjokanrenuuntu'taucipuruka,tenanaero'Allata'ala
antarimaisedeka'nusiagangpanggaukangbaji'nu."
20Napunnakammaanjoappuasanusiagangpappala
doangnu,tenanatarimaiAllata'alaanjopappala'doannu
siaganganjopappala'doannu.
21O,anakku!ikattea'jarisingaa'samaturu'siagang
keledai,siagangkeledaia'japparidallekannasingaya
untu'sinampekang;siagangrise'reangalloanjosingaya
a'lumpa'minanakanreanjokeledaia.
22O,anakku!ikattesanrapangjangang-jangang
gandungrinakke,nasabatenamatu-matunnamaeri
apa-apamamo,mingkaancurukigandungasiagang
nakanre.
23O,anakku!ikattesanrapangtaua'lamungsampulo
literegandung,siagangriwattuwattupa'lamung-
lamungang,ambangumminampanakanre,nampa
napasse're,nampanakanre,siaganganjamaterasa'
sa'gennacappa'na,nampaa'jarisampuloukkurang,
siagangnakanamokaraennariia:"O,taumalasa!Tena
nu'bakka'siagangtenanu'kurang."
24O,anakku!ikattesanna'rinakkesangkamma
jangang-jangangnipelakarijala,siagangtakkulleai
napasalama'kalenna,mingkaakkiok-kio'mianjo
jangang-janganga,sollannaakkullenapela'siagang
kalennaantama'rijala.
25O,anakku!ikattesanrapangkongkongdinging
mangeriballa'natukangtembo'auntu'a'bangngi.
26Riwattunnaa'rinramoanjojangang-janganga,
appakkaramulamia'gora-goramaerike'nanga.
27O,anakku!ikattesanna'rinakkesangkammabawi
antamarije'ne'a'rinrasiagangtaubaji',siagangpunna
assulu'batturije'ne'a'rinra,nacini'mikali'bongra'masa'
nampanaungsiaganga'dakka-dakkaantama'.
28O,anakku!ikattesanna'rinakkesangkammabembe
a'rappungangsiagangagang-agannaripa'lampanna
mangerikoro'banga,siaganganre'na'kulle
ampasalamakikalenna.
29O,anakku!anjokongkongtenayanakanrebatturi
pa'buruannaa'jarikanreuntu'lamung-lamung.
30O,anakku!limannatautenayaanjamasiagang
a'bajaksiagang(ia)tamaksiagangliciklanikanrebattu
ribangkenna.
31O,anakku!matayangtenanacinisingara,jangang-
jangangjangang-jangangjangang-jangangjangang-
janganglanakanresiagangnacabut.
32O,anakku!ikattesanna'rinakkesangkammapoko'
kayunikanretangke-tangkena,nampanakanari
ke'nanga,"Punnania'apa-apabatturinakketenari
limannu,tenamemangtodongnakkullenukanre."
33O,anakku!ikattesangkammakucingnunakana
ke'nanga:"Pa'le'bakipaellakasanggennakipa'jarirante
bulaengsiagangkisarekokanresiaganggulosiagang
almond."
34Nakanamoanjobainea,"Inakketenakukaluppai
panggaukannamanggekusiagangammakku."

CaritaAhikar
35O,anakku!ikattesangkammaularaa'dongkori
semakduririwattuniaritangnga-tangnganabinangaya,
siagangserigalanacini'mike'nanganampanakana,
"Kaja'dallannarikaja'dallanna,siagangboli'mikamma
taula'bikaja'dallannake'nangaangngatorokike'nanga
rua."
36Nampanakanamoularakarianjoserigalaya,"Anjo
ana'gimbala',bembesiaganggimbala'le'bakanukanre
lalangsikontutallasa'nu,makalanupoterangimangeri
tautoanayarekatena?"
37Appialimianjoserigalayaangkana,"Tena."Nampa
nakanamoanjoularakariia,"Kupikkirikiangkanaya
ikaukaminangkodirikatte."
38O,anakku!Kusarekokanrenyamangsiagangtena
nukanrerotikebo.
39O,anakku!Inakkeassarekoje'ne'gula.angnginung
siagangsirupbajika,siagangtenanusareaje'neinung
batturibungungauntu'angnginung.
40Oana'ku!INakkeangngajarakkosiagang
ampakatinggiko,siagangikauangngekekotampa
paccokkoanguntuiNakkesiagangnucokkoiA.
41Oana'ku!Kuparakaikosiagangpangngajarang
kaminangbajisiagangkulatihkosangkammapokoaras
tinggi;siagangikatteampa'lekkosiagangampa'lekko
inakke.
42O,anakku!iamiantupanrannuangkurikau
angkanayaikatteambangungbentengnibenteng,
sollannaakkulleaccokkobatturimusu-musuku
anjoreng,siagangikatteajarisangkammataunikubururi
buttaya;mingkamangngamaseangiBataramaerinakke
siagangNalappassangma’batturiakkala’kodinu.
43Oana'ku!Inakkeero'baji'rikau,siagangnubalasa'a'
siagangja'dala'siagangpa'risi'pa'mai',siagangkamma-
kammaanneero'dudua'anseroimatannu,siagang
ampa'jarikokanrekongkong,siaganganseroililannu,
siaganganseroiulunnusiagangpa'dang;siagang
ambalasakianjogauja'dalaka.'
44NariwattunalangngereNadananjobicarayabatturi
pamannaHaiqâr,nakanamo:'Opamanku!gaukangi
mangerinakkesiturupangngassenganTa,siagang
Kipammopporangdosaku,nasabainaitauanggaukangi
dosasangkammainakke,yarekainaitau
ampammopporangisangkammaikatte?
45Tarimama',opamanku!Kammakammayyaanne
inakkelaanjamariballanu,siagangamparakaijarannu
siagangansaputaiolo-olonu,siaganganjagaigimbalanu,
nasabainakketauja'dalakasiagangikattetauannabaya:
inakketausalayasiagangikattetauampammopporanga.'
46NampanakanamoHaiqârriia,'Oana'ku!ikatte
sangkammapokokayutenayawasseleribiring
tamparanga,nampapatannasannaeronatebang,nampa
nakanariia,"Erangiinakkemangeritampamaraeng,
siagangpunnatenanarappo,tebangngasenga."
47Nakanamokaraennarianjojangang-janganga,"Ikau
ribirinnaje'nekatenanu'rappo.Antekammabatenu
la'rappopunnaniakkoritampa'maraeng?"
48Oana'ku!umurutoanajangang-jangangrajawalia
bajikangnganginaumurulolonagagak.
49Oana'ku!nakanamoke’nangarianjoserigalaya,
"Pakabellaikalennubatturianjogimbalakasollanna
tenana’jarikodilimbu’bu’nake’nanga."Nanakanamo
anjoserigalaya,"Anjosisa-sisasusugimbalakabajiki
untumatangku."
50Oana'ku!ke'nangaampa'jariserigalaa'lampamange
risikolayasollannaakkulleangngassengiambaca
siagangnakanamoke'nangariia,"PauiA,B."Nakana,
"Anakgimbalasiagangbemberiloncengku".
51Oana'ku!napadongko'mianjokeledaiarimejang
nampatu'guru',nampaappakkaramulamoa'gulung-
gulungributtayasiagangnia'mositauangkana,"Boli'mi
kammaa'gulung-gulung,nasaba'iaminjosipa'na,tena
nala'pinra."
52Oana'ku!anjokana-kanayalebbanikonfirmasi
angkua:"Punnarie'ana'bura'ne,arengiana'nu,siagang
punnaammana'koana'bura'ne,arengiata."
53Oana'ku!inai-naianggaukangibajikalanagappai
kabajikang;siaganginai-naianggaukangikaja'dallanna
lanigappaikaja'dallanna,nasaba'Bataraambalasakitaua
situru'panggaukanna.
54Oana'ku!apapolelakupaurikaupantarangannaanjo
kana-kanakammaya?nasabaBataranaassengapa
taccokkoa,siagangnaassengngasengirahasiasiagang
rahasia.
55siaganglaNabalasakisiaganglaNaadeli,ritangnga-
tangnganainakkesiagangikatte,siaganglaNabalasaki
situru'pa'risi'nu.',
56NariwattunalangngereNadananjobicarayabatturi
pamannaHaiqâr,iasanna'misanna'nasiaganga'jari
sangkammakandungkemihnitiup.
57Naanjobangkennasiagangbangkennasiagang
sa'rinnasanna'miroso'na,siagangsanna'miroso'na
battangnasiagangtassiara'mibonebattanna,siagang
matemisiagangmatemi.
58Kale'bakkannaiamintuancuru',siagangantama'miri
naraka.Nasabainaiangngekeakali'bonguntu'
sari'battannalatu'guru'antama'rianjokali'bonga;
siagangtauapparekasikko',lanialleirianjosikkoka.
59iamiantuapakajariangasiagang(apa)nigappari
sesenacaritahaiqâr,siagangpujimangerituhan
satunggu-tungguna.Amin,siagangsalewangang.
60annecaritayalebakisiagangpannulunnatuhan,poro
nipakatinggi!Amin,Amin,Amin.