Maltese - The Story of Ahikar the Grand Vizier of Assyria.pdf
adrian1baldovino
13 views
12 slides
Nov 16, 2024
Slide 1 of 12
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
About This Presentation
The Story of Ahikar, folktale of Babylonian or Persian origin, about a wise and moral man who supposedly served as one of the chief counselors of Sennacherib, king of Assyria (704–681 bc). Like the biblical Job, Ahikar was a prototype of the just man whose righteousness was sorely tested and ultim...
Slide Content
L-ISTORJATA’AHIKAR
INTRODUZZJONI
Għandnafl-Istorjata'Ahikarwieħedmill-aktarsorsi
antikita'ħsiebumanugħerf.L-influwenzatagħhatista
'tiġirintraċċatapermezztal-leġġendita'ħafnanies,
inklużil-Koran,ut-Testmentil-Qadimul-Ġdid.
MużajkmisjubfiTreves,il-Ġermanja,ritrattfostl-
għorrieftad-dinjal-karattruta'Ahikar.Hawnhur-
rakkontikkulurittiegħu.
Id-datata’dinl-istorjakienetsuġġettta’diskussjoni
vivaċi.L-istudjużifl-aħħaripoġġuhadwarl-Ewwel
Seklumetaġewippruvatibiżballmill-istorjaoriġinalili
ħarġetf'papyrusAramajktas-sena500QKfostil-
fdalijietta'Elephantine.
L-istorjahijaovvjamentfinzjoniumhuxstorja.Fil-fatt
il-qarrejjista’jagħmelgħarfientiegħufil-paġni
supplimentarita’TheArabianNights.Huwamiktub
b'modbrillanti,un-narrattivalihijamimlijaazzjoni,
intriċċiuħarbadejqażżomml-attenzjonigħall-aħħar.Il-
libertàtal-immaġinazzjonihijal-aktarpussessprezzjuż
tal-kittieb.
Il-kitbatinqasamf’erba’fażijiet:(1)In-Narrattiva;(2)
It-Tagħlim(sensielanotevolita’Proverbji);(3)Il-Vjaġġ
lejnl-Eġittu;(4)Is-SimilitudinijewParabboli(libihom
Ahikaritemml-edukazzjonitan-neputiżbaljattiegħu).
KAPITOLU1
Ahikar,il-GranViżirtal-Assirja,għandu60maraiżda
huwaddestinatlimajkolluxiben.Għalhekkjadottalin-
neputitiegħu.Humimlibl-għerful-għarfienaktarmilli
bil-ħobżul-ilma.
1L-istorjata’Ħajqârl-Għorrief,Viżirta’Sennakeribis-
Sultan,uta’Nadan,ibenoħtĦajqârl-Għerf.
2KienhemmViżirfiżmienis-SultanSennakerib,bin
Sarhadum,Sultantaʼl-AssirjauNinwe,raġelgħaref
jismuĦajqâr,ukienViżirtas-sultanSennakerib.
3Kellumulta,fortunauħafnamerkanzija,ukiensengħa,
għaref,filosofu,fl-għarfien,fl-opinjoniufil-gvern,u
kieniżżewweġsittinmara,ukienbenakastellgħalkull
waħdaminnhom.
4Immab’kolloxmakelluebdawild.ta’dawnin-nisa,li
jista’jkunil-werriettieg[u.
5Ukienimdejjaqħafnaminħabbadan,uġurnatawaħda
ġabarl-astrologiul-irġieltgħallmuus-magħqudinu
spjegalhomil-kundizzjonitiegħuul-kwistjonitaʼl-
għerjatiegħu.
6Uqalulu:‘Mur,sagrifiċċjulill-allatuitlobhombiex
forsijipprovdulektifel.’
7Ugħamelkifqaluluuoffrasagrifiċċjilill-idoli,u
talabhomutalabhomb’talbautalba.
8Umawieġbuhkelmawaħda.Utelaqimnikketu
mnikket,telaqb’uġigħf’qalbu.
9Ureġa’lura,talablilAllal-IktarGħoli,uemmen,
talablilubiħruqf’qalbu,uqal,‘OAllal-Għoli,O
Ħallieqtas-smewwietutal-art,OĦallieqtal-ħwejjeġ
kollhamaħluqa!
10Nitolboktagħtinitifel,biexinkunkonslatminnubiex
ikunpreżentif’xagħri,biexjagħlaqgħajnejja,ubiex
jidfenni.’
11Imbagħadġieħdejhleħenjgħidlu:‘Peresslil-ewwel
isserrajtfuqix-xbihatimnaqqxa,uoffejtilhomsagrifiċċji,
għalhekkinttibqaʼtulħajtekblatfal.
12ImmaħulilNadanibenoħtek,uagħmluibneku
għallimnut-tagħlimtiegħekut-tnissiltajjebtiegħek,u
mal-mewttiegħekjidfenek.
13ImbagħadqabadlilNadanibenoħtu,likienftit
treddaʼ.Utahf’idejntmienwet-nurses,biexireddgħuu
jrabbuh.
14Utrabbawhb’ikeltajjebutaħriġġentiliuħwejjeġ
tal-ħarir,uvjolaukrimżi.Ukienbilqiegħdafuqdivani
tal-ħarir.
15UmetaNadankiberumexa,jisparabħalċedrugħoli,
għallmumanjieritajbinukitbaux-xjenzaul-filosofija.
16Uwaraħafnajiemis-SultanSennakeribħareslejn
Ħajqâruralikienkiberħafna,ubarraminnhekkqallu.
17‘Oħabibonorattiegħi,is-sengħa,il-fiduċja,l-għaqal,
il-gvernatur,is-segretarjutiegħi,il-viżirtiegħi,il-
Kanċillierud-diretturtiegħi;tassewintkibretħafnau
mwieżenbis-snin;ut-tluqtiegħekminndinid-dinjajrid
ikunqrib.
18Għidlimingħandujkollupostfis-servizztiegħi
warajk.'UHaiqârqallu,‘Osidi,ħarasektgħixgħal
dejjem!HemmNadanibenoħti,għamiltutifeltiegħi.
19Utrabbihugħallimtul-għerftiegħiul-għarfien
tiegħi.
20Us-sultanqallu,‘OHaiqâr!ġibuquddiemi,biex
narah,ujekkinsibuxieraq,poġġihflok;utmurtriqtek,
tieħumistrieħutgħixil-bqijata’ħajtekfil-mistrieħħelu.’
21ImbagħadHaiqârmaruppreżentalilNadaniben
oħtu.Ugħamelġieħuawguralusetgħauunur.
22UħareslejhuammirahuferaħbihuqallilHaiqâr:
‘Danhuibnek,OHaiqâr?NitlobbiexAllajippreservah.
UbħalmaqdijtliliulilmissieriSarhadumhekkjista’
danit-tifeltiegħekjaqdiniujwettaql-impenjitiegħi,il-
bżonnijiettiegħiun-negozjutiegħi,sabiexinkunnista’
unorahunagħmelliluqawwiminħabbafikom.’
23UĦaiqârqaddeslejnis-sultanuqallu,‘Jallarasek
tgħix,Osidis-sultan,għaldejjem!Infittexmingħandek
litkunpaċenzjużmat-tifeltiegħiNadanutaħferl-iżbalji
tiegħubiexiservikkifjixraq.’
24Imbagħadis-sultanħaleflilusejagħmillul-akbarfost
il-favorititiegħu,ul-aktarqawwifostsħabu,uligħandu
jkunmiegħuf’kullġieħurispett.Ubewsidejhuqallu
addio.
25UħalilNadan.ibnuoħtumiegħuupoġġewhf’parlor
ubedajgħallimtulejlunharsakemmkienikkalmahbl-
għerful-għarfienaktarmillibil-ħobżul-ilma.
KAPITOLU2
"Almanakta'RichardPoor"ta'jiemantiki.Preċetti
immortalital-imġiebaumanadwarflus,nisa,ilbies,
negozju,ħbieb.Proverbjispeċjalmentinteressanti
INTRODUZZJONI
Għandnafl-Istorjata'Ahikarwieħedmill-aktarsorsi
antikita'ħsiebumanugħerf.L-influwenzatagħhatista
'tiġirintraċċatapermezztal-leġġendita'ħafnanies,
inklużil-Koran,ut-Testmentil-Qadimul-Ġdid.
MużajkmisjubfiTreves,il-Ġermanja,ritrattfostl-
għorrieftad-dinjal-karattruta'Ahikar.Hawnhur-
rakkontikkulurittiegħu.
Id-datata’dinl-istorjakienetsuġġettta’diskussjoni
vivaċi.L-istudjużifl-aħħaripoġġuhadwarl-Ewwel
Seklumetaġewippruvatibiżballmill-istorjaoriġinalili
ħarġetf'papyrusAramajktas-sena500QKfostil-
fdalijietta'Elephantine.
L-istorjahijaovvjamentfinzjoniumhuxstorja.Fil-fatt
il-qarrejjista’jagħmelgħarfientiegħufil-paġni
supplimentarita’TheArabianNights.Huwamiktub
b'modbrillanti,un-narrattivalihijamimlijaazzjoni,
intriċċiuħarbadejqażżomml-attenzjonigħall-aħħar.Il-
libertàtal-immaġinazzjonihijal-aktarpussessprezzjuż
tal-kittieb.
Il-kitbatinqasamf’erba’fażijiet:(1)In-Narrattiva;(2)
It-Tagħlim(sensielanotevolita’Proverbji);(3)Il-Vjaġġ
lejnl-Eġittu;(4)Is-SimilitudinijewParabboli(libihom
Ahikaritemml-edukazzjonitan-neputiżbaljattiegħu).
KAPITOLU1
Ahikar,il-GranViżirtal-Assirja,għandu60maraiżda
huwaddestinatlimajkolluxiben.Għalhekkjadottalin-
neputitiegħu.Humimlibl-għerful-għarfienaktarmilli
bil-ħobżul-ilma.
1L-istorjata’Ħajqârl-Għorrief,Viżirta’Sennakeribis-
Sultan,uta’Nadan,ibenoħtĦajqârl-Għerf.
2KienhemmViżirfiżmienis-SultanSennakerib,bin
Sarhadum,Sultantaʼl-AssirjauNinwe,raġelgħaref
jismuĦajqâr,ukienViżirtas-sultanSennakerib.
3Kellumulta,fortunauħafnamerkanzija,ukiensengħa,
għaref,filosofu,fl-għarfien,fl-opinjoniufil-gvern,u
kieniżżewweġsittinmara,ukienbenakastellgħalkull
waħdaminnhom.
4Immab’kolloxmakelluebdawild.ta’dawnin-nisa,li
jista’jkunil-werriettieg[u.
5Ukienimdejjaqħafnaminħabbadan,uġurnatawaħda
ġabarl-astrologiul-irġieltgħallmuus-magħqudinu
spjegalhomil-kundizzjonitiegħuul-kwistjonitaʼl-
għerjatiegħu.
6Uqalulu:‘Mur,sagrifiċċjulill-allatuitlobhombiex
forsijipprovdulektifel.’
7Ugħamelkifqaluluuoffrasagrifiċċjilill-idoli,u
talabhomutalabhomb’talbautalba.
8Umawieġbuhkelmawaħda.Utelaqimnikketu
mnikket,telaqb’uġigħf’qalbu.
9Ureġa’lura,talablilAllal-IktarGħoli,uemmen,
talablilubiħruqf’qalbu,uqal,‘OAllal-Għoli,O
Ħallieqtas-smewwietutal-art,OĦallieqtal-ħwejjeġ
kollhamaħluqa!
10Nitolboktagħtinitifel,biexinkunkonslatminnubiex
ikunpreżentif’xagħri,biexjagħlaqgħajnejja,ubiex
jidfenni.’
11Imbagħadġieħdejhleħenjgħidlu:‘Peresslil-ewwel
isserrajtfuqix-xbihatimnaqqxa,uoffejtilhomsagrifiċċji,
għalhekkinttibqaʼtulħajtekblatfal.
12ImmaħulilNadanibenoħtek,uagħmluibneku
għallimnut-tagħlimtiegħekut-tnissiltajjebtiegħek,u
mal-mewttiegħekjidfenek.
13ImbagħadqabadlilNadanibenoħtu,likienftit
treddaʼ.Utahf’idejntmienwet-nurses,biexireddgħuu
jrabbuh.
14Utrabbawhb’ikeltajjebutaħriġġentiliuħwejjeġ
tal-ħarir,uvjolaukrimżi.Ukienbilqiegħdafuqdivani
tal-ħarir.
15UmetaNadankiberumexa,jisparabħalċedrugħoli,
għallmumanjieritajbinukitbaux-xjenzaul-filosofija.
16Uwaraħafnajiemis-SultanSennakeribħareslejn
Ħajqâruralikienkiberħafna,ubarraminnhekkqallu.
17‘Oħabibonorattiegħi,is-sengħa,il-fiduċja,l-għaqal,
il-gvernatur,is-segretarjutiegħi,il-viżirtiegħi,il-
Kanċillierud-diretturtiegħi;tassewintkibretħafnau
mwieżenbis-snin;ut-tluqtiegħekminndinid-dinjajrid
ikunqrib.
18Għidlimingħandujkollupostfis-servizztiegħi
warajk.'UHaiqârqallu,‘Osidi,ħarasektgħixgħal
dejjem!HemmNadanibenoħti,għamiltutifeltiegħi.
19Utrabbihugħallimtul-għerftiegħiul-għarfien
tiegħi.
20Us-sultanqallu,‘OHaiqâr!ġibuquddiemi,biex
narah,ujekkinsibuxieraq,poġġihflok;utmurtriqtek,
tieħumistrieħutgħixil-bqijata’ħajtekfil-mistrieħħelu.’
21ImbagħadHaiqârmaruppreżentalilNadaniben
oħtu.Ugħamelġieħuawguralusetgħauunur.
22UħareslejhuammirahuferaħbihuqallilHaiqâr:
‘Danhuibnek,OHaiqâr?NitlobbiexAllajippreservah.
UbħalmaqdijtliliulilmissieriSarhadumhekkjista’
danit-tifeltiegħekjaqdiniujwettaql-impenjitiegħi,il-
bżonnijiettiegħiun-negozjutiegħi,sabiexinkunnista’
unorahunagħmelliluqawwiminħabbafikom.’
23UĦaiqârqaddeslejnis-sultanuqallu,‘Jallarasek
tgħix,Osidis-sultan,għaldejjem!Infittexmingħandek
litkunpaċenzjużmat-tifeltiegħiNadanutaħferl-iżbalji
tiegħubiexiservikkifjixraq.’
24Imbagħadis-sultanħaleflilusejagħmillul-akbarfost
il-favorititiegħu,ul-aktarqawwifostsħabu,uligħandu
jkunmiegħuf’kullġieħurispett.Ubewsidejhuqallu
addio.
25UħalilNadan.ibnuoħtumiegħuupoġġewhf’parlor
ubedajgħallimtulejlunharsakemmkienikkalmahbl-
għerful-għarfienaktarmillibil-ħobżul-ilma.
KAPITOLU2
"Almanakta'RichardPoor"ta'jiemantiki.Preċetti
immortalital-imġiebaumanadwarflus,nisa,ilbies,
negozju,ħbieb.Proverbjispeċjalmentinteressanti
L-ISTORJATA’AHIKAR
jinstabuf’Versi12,17,23,37,45,47.QabbelVers63
maʼxiwħudmiċ-ċiniżmutal-lum.
1Hekkgħallmu,billiqal:‘Oibni!isma'd-diskorstiegħi
usegwil-parirtiegħiuftakardaklingħid.
2Oibni!jekktisma’kelma,ħallihatmutf’qalbek,u
tikxifhiexlilħaddieħor,biexmassirxfaħamħajujaħraq
ilsienekujġiegħlekwġigħf’ġismek,uinttiksebtmaqdir,
utitmexxaquddiemAllaubniedem.
3Oibni!jekksmajtrapport,ixxerrdux;ujekkrajtxi
ħaġa,għidhiex.
4Oibni!agħmell-elokwenzatiegħekfaċlilis-
semmiegħa,utkunmgħaġġlabiextirritornatweġiba.
5Oibni!metatkunsmajtxiħaġa,taħbihiex.
6Oibni!maħlulxgħoqdassiġillata,ulanqastħollha,u
tissiġillaxgħoqdamaħlula.
7Oibni!tixxennquxis-sbuħijata’barra,għaxtixxefu
tgħaddi,immatifkiraonorevolitibqa’għalaye.
8Oibni!Tħallixmaraiblahtqarraqbikbit-taħdittagħha,
biexmatmutxl-iktarimwietmiżeru,utħabbilkfix-
xibkasakemmtinħoloq.
9Oibni!tixtiqxmaramgħollijabil-libsaubl-ingwenti,
lihijamistħarrġauiblahf’ruħha.Gwajjekktagħtihaxi
ħaġatiegħek,jewtikkommettililhadakligħandek
f’idejkuhitħajjarkfid-dnub,uAllajirrabjamiegħek.
10Oibni!tkunxbħas-siġratal-lewż,għaxtagħtiweraq
qabelis-siġarkollha,ufrottlijittiekelwarakollha,
immakunbħas-siġrataċ-ċawsli,litagħtifrottlijittiekel
quddiemis-siġarkollha,utħalliwarajhomkollha.
11Oibni!tgħawweġrasek'lisfel,uttaffileħnek,ukun
korteżija,uimxifit-triqdritta,utkunxiblah.Utgħollix
leħnekmetatidħaqgħaxkiekukienetb’leħenqawwili
nbnietdar,il-ħmarkienjibniħafnadjarkuljum;ukieku
kienbil-qawwalil-moħrietkienmisjuq,il-moħrietqatt
makienjitneħħaminntaħtl-ispallejntal-iġmla.
12Omiben!it-tneħħijatal-ġebelma’raġelgħarefhuwa
aħjarmillitixrobl-inbidma’raġeliddispjaċut.
13Oibni!ferral-inbidtiegħekfuql-oqbratal-ġusti,u
tixrobxmaniesinjorantiudisprezzanti.
14Oibni!waħħalmal-għorrieflijibżgħuminnAllau
jkunubħalhom,utersaqxqribl-injoranti,biexmassirx
bħaluutitgħallemtriqattiegħu.
15Oibni!metajkolloksħabekjewħabib,ipprovah,u
waraagħmlusħabuuħabib;utfaħħruhmingħajrprova;
utħassarxid-diskorstiegħekma’bniedemnieqesmill-
għerf.
16Oibni!waqtliżarbunjibqa’fuqsaqajk,imxibiha
fuqix-xewk,uagħmeltriqgħalibnek,għaldarekugħal
uliedek,ussikkal-bastimenttiegħekqabelmatmurfuq
il-baħarul-mewġul-għarqatiegħuumajistaxhu
salvati.
17Oibni!jekkl-għanijiekolserp,jgħidu,--"Huwabl-
għerftiegħu,"ujekkraġelfqirjieklu,in-niesjgħidu,
"Mill-ġuħtiegħu."
18Oibni!jikkuntentabil-ħobżtiegħekta’kuljumubil-
ġidtiegħek,umajtiksebxdaklihuta’ħaddieħor.
19Oibni!tkunxproxxmuta'l-iblah,tiekolxħobż
miegħu,utifraħxbil-gwajta'ġirientiegħek.Jekkl-
għadutiegħekjiżbaljak,urihqalbtajba.
20Oibni!bniedemlijibża’minnAllatibża’minnuu
tonorah.
21Oibni!il-bniedeminjorantjaqa’ujitfixkel,ul-
għaqal,ankijekkjitfixkel,majitħawwadx,uankejekk
jaqa’jqummalajr,ujekkikunmarid,jista’jieħuħsieb
ħajtu.Immagħall-bniedeminjorant,stupidu,għall-
mardatiegħum'hemml-ebdadroga.
22Oibni!jekkjersaqlejkxibniedeminferjurigħalik
innifsek,murtiltaqa’miegħu,ujibqa’bilwieqfa,ujekk
majkunxjista’jpattik,Mulejtiegħujpattikgħalih.
23Oibni!taħsibxlilibnek,għaxit-taħwirta’ibnek
huwabħad-demeltal-ġnien,ubħall-irbitta’ħalqil-
portmoni,ubħall-irbittal-bhejjem,ubħall-irbittal-bieb.
24Oibni!żommlilibnekmill-ħażen,ugħallmul-
manjieriqabelmajirribellakontrikujġibekfidisprezz
fostin-niesutiddendelrasekfit-toroqufl-assembleatu
tkunkkastigatgħall-ħażental-għemilħażintiegħu.
25Oibni!ġiblekbarritax-xaħambil-prepuzju,uħmar
kbirbid-dwiefertiegħu,utiħuxbarribiqrunkbar,la
tagħmelħbiebma’raġeldelikat,latieħuxskjavibatuti,
ulanqasqaddejjaħalliel,għaldakkollulitagħmel.
lilhomsejħassru.
26Oibni!ħalluxil-ġenituritiegħekjisħetk,ul-Mulej
jogħġobhom;għaxintqal,“Minjistmerrlilmissierujew
lilommuħallihimutbil-mewt(jiġifieril-mewttad-
dnub);uminjonoralill-ġenituritiegħujtawwaljiemuu
ħajtuujaradakkollulihutajjeb."
27Oibni!timxixfit-triqblaarmi,għaxmatafxmetal-
għadujista’jiltaqa’miegħek,biextkunlestgħalih.
28Oibni!tkunxbħalsiġravojtaublaweraqlima
tikberx,immakunbħalsiġramgħottijabil-weraqul-
bgħejjedtagħha;għaxir-raġellilagħandumaraulanqas
uliedhuwamistħoġfid-dinjauhuwamibgħudminnhom,
bħalsiġrablaweraqublafrott.
29Oibni!kunbħalsiġralitagħtil-frottfuqit-triq,lil-
frotttagħhajittiekelminnkullminjgħaddi,ul-bhejjem
tad-deżertjistrieħutaħtid-delltagħhaujieklumill-
weraqtiegħu.
30Oibni!kullnagħġalitiġġerraminntriqtuusħabha
ssirikelgħall-lupu.
31Oibni!tgħidx,“Sidiiblahujiengħaref,”u
tirrakkontaxid-diskorstal-injoranzaul-bluha,biexma
titwarrabxminnu.
32Oibni!matkunxwieħedminndawkil-qaddejja,li
lilhomis-sidientagħhomjgħidu:“Itlaqminna,”imma
kunwieħedminndawklijgħidulhom,“Avviċinawu
ersqulejna”.
33Oibni!tcaressixlill-ilsirtiegħekquddiemsieħbu,
għaxmatafxliemaminnhomgħandujkuntaʼl-aktar
valurgħalikfl-aħħar.
34Oibni!tibżaxminnSidekliħalaqek,biexmajibqax
sieketgħalik.
35Oibni!agħmelid-diskorstiegħekġustuħlewwa
lsienek;utħallixlilsieħbekjimxifuqsaqajk,biexma
jmurxfuqsidirek.
36Oibni!jekkthouraġelgħarefb'kelmata'għerf,se
lurkfil-sidertiegħubħalsenssottilita'mistħija;imma
jekktaqbadlill-injorantb’bastunlajifhemulanqas
jisma’.
jinstabuf’Versi12,17,23,37,45,47.QabbelVers63
maʼxiwħudmiċ-ċiniżmutal-lum.
1Hekkgħallmu,billiqal:‘Oibni!isma'd-diskorstiegħi
usegwil-parirtiegħiuftakardaklingħid.
2Oibni!jekktisma’kelma,ħallihatmutf’qalbek,u
tikxifhiexlilħaddieħor,biexmassirxfaħamħajujaħraq
ilsienekujġiegħlekwġigħf’ġismek,uinttiksebtmaqdir,
utitmexxaquddiemAllaubniedem.
3Oibni!jekksmajtrapport,ixxerrdux;ujekkrajtxi
ħaġa,għidhiex.
4Oibni!agħmell-elokwenzatiegħekfaċlilis-
semmiegħa,utkunmgħaġġlabiextirritornatweġiba.
5Oibni!metatkunsmajtxiħaġa,taħbihiex.
6Oibni!maħlulxgħoqdassiġillata,ulanqastħollha,u
tissiġillaxgħoqdamaħlula.
7Oibni!tixxennquxis-sbuħijata’barra,għaxtixxefu
tgħaddi,immatifkiraonorevolitibqa’għalaye.
8Oibni!Tħallixmaraiblahtqarraqbikbit-taħdittagħha,
biexmatmutxl-iktarimwietmiżeru,utħabbilkfix-
xibkasakemmtinħoloq.
9Oibni!tixtiqxmaramgħollijabil-libsaubl-ingwenti,
lihijamistħarrġauiblahf’ruħha.Gwajjekktagħtihaxi
ħaġatiegħek,jewtikkommettililhadakligħandek
f’idejkuhitħajjarkfid-dnub,uAllajirrabjamiegħek.
10Oibni!tkunxbħas-siġratal-lewż,għaxtagħtiweraq
qabelis-siġarkollha,ufrottlijittiekelwarakollha,
immakunbħas-siġrataċ-ċawsli,litagħtifrottlijittiekel
quddiemis-siġarkollha,utħalliwarajhomkollha.
11Oibni!tgħawweġrasek'lisfel,uttaffileħnek,ukun
korteżija,uimxifit-triqdritta,utkunxiblah.Utgħollix
leħnekmetatidħaqgħaxkiekukienetb’leħenqawwili
nbnietdar,il-ħmarkienjibniħafnadjarkuljum;ukieku
kienbil-qawwalil-moħrietkienmisjuq,il-moħrietqatt
makienjitneħħaminntaħtl-ispallejntal-iġmla.
12Omiben!it-tneħħijatal-ġebelma’raġelgħarefhuwa
aħjarmillitixrobl-inbidma’raġeliddispjaċut.
13Oibni!ferral-inbidtiegħekfuql-oqbratal-ġusti,u
tixrobxmaniesinjorantiudisprezzanti.
14Oibni!waħħalmal-għorrieflijibżgħuminnAllau
jkunubħalhom,utersaqxqribl-injoranti,biexmassirx
bħaluutitgħallemtriqattiegħu.
15Oibni!metajkolloksħabekjewħabib,ipprovah,u
waraagħmlusħabuuħabib;utfaħħruhmingħajrprova;
utħassarxid-diskorstiegħekma’bniedemnieqesmill-
għerf.
16Oibni!waqtliżarbunjibqa’fuqsaqajk,imxibiha
fuqix-xewk,uagħmeltriqgħalibnek,għaldarekugħal
uliedek,ussikkal-bastimenttiegħekqabelmatmurfuq
il-baħarul-mewġul-għarqatiegħuumajistaxhu
salvati.
17Oibni!jekkl-għanijiekolserp,jgħidu,--"Huwabl-
għerftiegħu,"ujekkraġelfqirjieklu,in-niesjgħidu,
"Mill-ġuħtiegħu."
18Oibni!jikkuntentabil-ħobżtiegħekta’kuljumubil-
ġidtiegħek,umajtiksebxdaklihuta’ħaddieħor.
19Oibni!tkunxproxxmuta'l-iblah,tiekolxħobż
miegħu,utifraħxbil-gwajta'ġirientiegħek.Jekkl-
għadutiegħekjiżbaljak,urihqalbtajba.
20Oibni!bniedemlijibża’minnAllatibża’minnuu
tonorah.
21Oibni!il-bniedeminjorantjaqa’ujitfixkel,ul-
għaqal,ankijekkjitfixkel,majitħawwadx,uankejekk
jaqa’jqummalajr,ujekkikunmarid,jista’jieħuħsieb
ħajtu.Immagħall-bniedeminjorant,stupidu,għall-
mardatiegħum'hemml-ebdadroga.
22Oibni!jekkjersaqlejkxibniedeminferjurigħalik
innifsek,murtiltaqa’miegħu,ujibqa’bilwieqfa,ujekk
majkunxjista’jpattik,Mulejtiegħujpattikgħalih.
23Oibni!taħsibxlilibnek,għaxit-taħwirta’ibnek
huwabħad-demeltal-ġnien,ubħall-irbitta’ħalqil-
portmoni,ubħall-irbittal-bhejjem,ubħall-irbittal-bieb.
24Oibni!żommlilibnekmill-ħażen,ugħallmul-
manjieriqabelmajirribellakontrikujġibekfidisprezz
fostin-niesutiddendelrasekfit-toroqufl-assembleatu
tkunkkastigatgħall-ħażental-għemilħażintiegħu.
25Oibni!ġiblekbarritax-xaħambil-prepuzju,uħmar
kbirbid-dwiefertiegħu,utiħuxbarribiqrunkbar,la
tagħmelħbiebma’raġeldelikat,latieħuxskjavibatuti,
ulanqasqaddejjaħalliel,għaldakkollulitagħmel.
lilhomsejħassru.
26Oibni!ħalluxil-ġenituritiegħekjisħetk,ul-Mulej
jogħġobhom;għaxintqal,“Minjistmerrlilmissierujew
lilommuħallihimutbil-mewt(jiġifieril-mewttad-
dnub);uminjonoralill-ġenituritiegħujtawwaljiemuu
ħajtuujaradakkollulihutajjeb."
27Oibni!timxixfit-triqblaarmi,għaxmatafxmetal-
għadujista’jiltaqa’miegħek,biextkunlestgħalih.
28Oibni!tkunxbħalsiġravojtaublaweraqlima
tikberx,immakunbħalsiġramgħottijabil-weraqul-
bgħejjedtagħha;għaxir-raġellilagħandumaraulanqas
uliedhuwamistħoġfid-dinjauhuwamibgħudminnhom,
bħalsiġrablaweraqublafrott.
29Oibni!kunbħalsiġralitagħtil-frottfuqit-triq,lil-
frotttagħhajittiekelminnkullminjgħaddi,ul-bhejjem
tad-deżertjistrieħutaħtid-delltagħhaujieklumill-
weraqtiegħu.
30Oibni!kullnagħġalitiġġerraminntriqtuusħabha
ssirikelgħall-lupu.
31Oibni!tgħidx,“Sidiiblahujiengħaref,”u
tirrakkontaxid-diskorstal-injoranzaul-bluha,biexma
titwarrabxminnu.
32Oibni!matkunxwieħedminndawkil-qaddejja,li
lilhomis-sidientagħhomjgħidu:“Itlaqminna,”imma
kunwieħedminndawklijgħidulhom,“Avviċinawu
ersqulejna”.
33Oibni!tcaressixlill-ilsirtiegħekquddiemsieħbu,
għaxmatafxliemaminnhomgħandujkuntaʼl-aktar
valurgħalikfl-aħħar.
34Oibni!tibżaxminnSidekliħalaqek,biexmajibqax
sieketgħalik.
35Oibni!agħmelid-diskorstiegħekġustuħlewwa
lsienek;utħallixlilsieħbekjimxifuqsaqajk,biexma
jmurxfuqsidirek.
36Oibni!jekkthouraġelgħarefb'kelmata'għerf,se
lurkfil-sidertiegħubħalsenssottilita'mistħija;imma
jekktaqbadlill-injorantb’bastunlajifhemulanqas
jisma’.
L-ISTORJATA’AHIKAR
37Oibni!jekktibgħatraġelgħarefgħall-bżonnijiet
tiegħek,tagħtihxħafnaordnijiet,għaxhujagħmelin-
negozjutiegħekkiftridint;ordnah,humhuxsejagħmel
daklitixtieq.Jekkjibagħtulekgħan-negozju,għaġġel
biextwettaqhamalajr.
38Oibni!tagħmilxgħedewwata’bniedemiktar
b’saħħtuminnek,għaxhujieħul-kejltiegħek,ujpattik
fuqek.
39Oibni!ipprovalilibnek,ulill-qaddejtiegħek,qabel
matagħtihoml-affarijiettiegħek,biexmajeħilsuhomx;
għaxmingħanduidsħiħjissejjaħgħaref,ankijekkikun
stupiduuinjorant,umingħanduidvojtajissejjaħfqir,
injorant,ankijekkikunil-prinċeptal-għorrief.
40Oibni!Kiltcolocynth,ubelgħul-aloes,umasibt
xejnaktarmorrmill-faqarul-iskarsezza.
41Oibni!għallimlilibnekil-frugalitàul-ġuħ,biex
jagħmeltajjebfit-tmexxijata’daru.
42Oibni!Tgħallimxlill-injorantil-lingwatal-għorrief,
għaxikunta’piżgħalih.
43Oibni!turixil-kundizzjonitiegħeklill-ħabibtiegħek,
biexmatiġixdisprezzatminnu.
44Oibni!l-għamatal-qalbhijaaktarkorohmill-għama
tal-għajnejn,għaxl-għamatal-għajnejnjista'jiġi
mmexxiftitftit,immal-għamatal-qalbmatkunx
iggwidata,utħallit-triqdritta,utmurfimgħawġa.mod.
45Oibni!it-tfixkilta’bniedemb’siequhuwaaħjar
minntfixkilta’ilsienu.
46Oibni!ħabiblijkunqribhuwaaħjarminnħuaktar
eċċellentilihuwa'lbogħod.
47Oibni!is-sbuħijatgħibimmat-tagħlimidum,ud-
dinjatonqosussirvain,immaisemtajjeblajsirvainu
lanqasjonqos.
48Oibni!il-bniedemlim'għanduxmistrieħ,il-mewt
tiegħukienetaħjarminnħajtu;ul-ħosstal-bikihuwa
aħjarmill-ħosstal-kant;għaxin-niketul-biki,jekk
hemmfihomil-biża’ta’Alla,humaaħjarmill-ħosstal-
kantul-ferħ.
49Otifeltiegħi!koxxata’żrinġf’idejkaħjarminnwiżż
fil-bormatal-proxxmu;unagħaġħdejkaħjarminn
barri’lbogħod;ugħasafarf’idejkaħjarminnelf
għasafarlijtiru;ul-faqarlijiġborhuwaaħjarmit-tifrix
ta’ħafnaprovvediment;uvolpiħajjaaħjarminniljun
mejjet;ulirasufhijaaħjarminnliraġid,ngħiddehebu
fidda;għaxid-dehebul-fiddahumamoħbijaumgħottija
fl-art,umajidhrux;immas-sufjibqa’fis-swiequjidher,
uhuwasbuħijagħalminjilbes.
50Oibni!fortunażgħirahijaaħjarminnfortuna
mxerrda.
51Oibni!kelbħajaħjarminnmiskinmejjet.
52Oibni!raġelfqirlijagħmelit-tajjebhuwaaħjarminn
raġelgħanimejjetfid-dnubiet.
53Oibni!żommkelmaf'qalbek,utkunħafnagħalik,u
oqgħodattentlitikxefis-sigriettal-ħabibtiegħek.
54Oibni!matħallixkelmatoħroġminnfommok
sakemmtkunħadtparirb’qalbek.Utoqgħodxbejnin-
niesliqedjiġġieldu,għaxminnkelmaħażinatiġi
tilwima,uminntilwimatiġil-gwerra,umill-gwerrajiġi
ġlied,utkunimġiegħeltagħtixhieda;immaħarbaminn
hemmutistrieħlilekinnifsek.
55Oibni!Tiflaħxraġelaktarb'saħħtuminnekinnifsek,
immaħuspirtuta'paċenzja,sabarukondottaretta,għax
m'hemmxejnaħjarminnhekk.
56Oibni!tobgħodxl-ewwelħabibtiegħek,għaxit-tieni
wieħedjista’majdumx.
57Oibni!żuril-fqirfit-tbatijatiegħu,utkellemdwaru
quddiemis-Sultan,uagħmelil-ħilatiegħekbiexissalvah
minnfomml-iljun.
58Oibni!tifraħxbil-mewttal-għadutiegħek,għaxwara
ftittaż-żmientkunil-proxxmutiegħu,uminiqarraqbik
rispettuunurukunminnqabelmiegħufit-tislima.
59Oibni!kiekul-ilmakienjoqgħodwieqfafis-sema,u
ċawlasewdassirabjad,ul-mirratikberħelwabħall-
għasel,allurarġielinjorantiuiblahjistgħujifhmuujsiru
għaqlin.
60Oibni!jekktridtkungħaref,żommilsiekmilli
tigdeb,uidejkmillitisraq,ugħajnejkmillitaral-ħażen;
alluraintitissejjaħgħaref.
61Oibni!ħallil-għorriefisawtekbil-qasba,immal-
iblahmajidlekxb’salveħelwa.Kunumlifiż-żgħożija
tiegħekutkunonoratfix-xjuħijatiegħek.
62Oibni!Tiflaħxlilbniedemfiżmienil-qawwatiegħu,
ulanqasxmarafiżmienl-għargħartagħha.
63Oibni!tgħaġġelxfit-tieġta’mara,għaxjekkjoħroġ
tajjeb,hitgħid,‘Mulej,agħmelprovvedimentgħalija’;u
jekkjirriżultamarid,hisetikklassifikalilminkienil-
kawżata'dan.
64Oibni!kullminhuelegantifil-libsatiegħu,huwal-
istessfid-diskorstiegħu;umingħandudehramedjafl-
ilbiestiegħu,huwkolll-istessfid-diskorstiegħu.
65Oibni!jekkgħamiltserqa,għarrafhalis-Sultan,u
agħtihsehemminnha,biextkunmeħlusminnu,għax
inkellatissaportil-imrar.
66Oibni!agħmelħabibtar-raġelliidutkunsodisfattau
mimlija,umatagħmilxħabibtar-raġelliidutkun
magħluqaubil-ġuħ.
67Hemmerba’affarijietlifihomlas-sultanulanqasl-
armatatiegħumajistgħujkunusiguri:oppressjonimill-
vizir,ugvernħażin,uperverżjonitar-rieda,utirannija
fuqis-suġġett;uerba'affarijietlimajistgħuxjiġu
moħbija:il-għaqal,ul-iblah,ul-għonjaul-foqra.'
KAPITOLU3
Ahikarjirtiramill-parteċipazzjoniattivafl-affarijiettal-
istat.Huwajdawwaril-possedimentitiegħulin-neputi
treachertiegħu.Hawnhekkhijal-istorjatal-għaġebta
'kifprofligatingratisirfalsifikatur.Plottgħaqlijabiex
jitħabbellilAhikarjirriżultalijiġikkundannatgħall-
mewt.Apparentementit-tmiemta'Ahikar.
1HekktkellemHaiqâr,umetatemmdawnl-
inġunzjonijietul-proverbjililNadan,ibnuoħtu,
immaġinalikiensejżommhomkollha,umakienxjafli
minflokukienqedjurihgħejaudisprezzumoqrija.
2Minnhemm‘ilquddiemĦaiqârqagħadbilqiegħda
f’daruuwassallilNadanil-benikollhatiegħu,ul-ilsiera,
ul-qaddejja,uż-żwiemel,ul-bhejjem,ukullħaġaoħra
likelluukiseb;us-setgħata’offertauta’projbizzjoni
baqgħetf’idejnNadan.
37Oibni!jekktibgħatraġelgħarefgħall-bżonnijiet
tiegħek,tagħtihxħafnaordnijiet,għaxhujagħmelin-
negozjutiegħekkiftridint;ordnah,humhuxsejagħmel
daklitixtieq.Jekkjibagħtulekgħan-negozju,għaġġel
biextwettaqhamalajr.
38Oibni!tagħmilxgħedewwata’bniedemiktar
b’saħħtuminnek,għaxhujieħul-kejltiegħek,ujpattik
fuqek.
39Oibni!ipprovalilibnek,ulill-qaddejtiegħek,qabel
matagħtihoml-affarijiettiegħek,biexmajeħilsuhomx;
għaxmingħanduidsħiħjissejjaħgħaref,ankijekkikun
stupiduuinjorant,umingħanduidvojtajissejjaħfqir,
injorant,ankijekkikunil-prinċeptal-għorrief.
40Oibni!Kiltcolocynth,ubelgħul-aloes,umasibt
xejnaktarmorrmill-faqarul-iskarsezza.
41Oibni!għallimlilibnekil-frugalitàul-ġuħ,biex
jagħmeltajjebfit-tmexxijata’daru.
42Oibni!Tgħallimxlill-injorantil-lingwatal-għorrief,
għaxikunta’piżgħalih.
43Oibni!turixil-kundizzjonitiegħeklill-ħabibtiegħek,
biexmatiġixdisprezzatminnu.
44Oibni!l-għamatal-qalbhijaaktarkorohmill-għama
tal-għajnejn,għaxl-għamatal-għajnejnjista'jiġi
mmexxiftitftit,immal-għamatal-qalbmatkunx
iggwidata,utħallit-triqdritta,utmurfimgħawġa.mod.
45Oibni!it-tfixkilta’bniedemb’siequhuwaaħjar
minntfixkilta’ilsienu.
46Oibni!ħabiblijkunqribhuwaaħjarminnħuaktar
eċċellentilihuwa'lbogħod.
47Oibni!is-sbuħijatgħibimmat-tagħlimidum,ud-
dinjatonqosussirvain,immaisemtajjeblajsirvainu
lanqasjonqos.
48Oibni!il-bniedemlim'għanduxmistrieħ,il-mewt
tiegħukienetaħjarminnħajtu;ul-ħosstal-bikihuwa
aħjarmill-ħosstal-kant;għaxin-niketul-biki,jekk
hemmfihomil-biża’ta’Alla,humaaħjarmill-ħosstal-
kantul-ferħ.
49Otifeltiegħi!koxxata’żrinġf’idejkaħjarminnwiżż
fil-bormatal-proxxmu;unagħaġħdejkaħjarminn
barri’lbogħod;ugħasafarf’idejkaħjarminnelf
għasafarlijtiru;ul-faqarlijiġborhuwaaħjarmit-tifrix
ta’ħafnaprovvediment;uvolpiħajjaaħjarminniljun
mejjet;ulirasufhijaaħjarminnliraġid,ngħiddehebu
fidda;għaxid-dehebul-fiddahumamoħbijaumgħottija
fl-art,umajidhrux;immas-sufjibqa’fis-swiequjidher,
uhuwasbuħijagħalminjilbes.
50Oibni!fortunażgħirahijaaħjarminnfortuna
mxerrda.
51Oibni!kelbħajaħjarminnmiskinmejjet.
52Oibni!raġelfqirlijagħmelit-tajjebhuwaaħjarminn
raġelgħanimejjetfid-dnubiet.
53Oibni!żommkelmaf'qalbek,utkunħafnagħalik,u
oqgħodattentlitikxefis-sigriettal-ħabibtiegħek.
54Oibni!matħallixkelmatoħroġminnfommok
sakemmtkunħadtparirb’qalbek.Utoqgħodxbejnin-
niesliqedjiġġieldu,għaxminnkelmaħażinatiġi
tilwima,uminntilwimatiġil-gwerra,umill-gwerrajiġi
ġlied,utkunimġiegħeltagħtixhieda;immaħarbaminn
hemmutistrieħlilekinnifsek.
55Oibni!Tiflaħxraġelaktarb'saħħtuminnekinnifsek,
immaħuspirtuta'paċenzja,sabarukondottaretta,għax
m'hemmxejnaħjarminnhekk.
56Oibni!tobgħodxl-ewwelħabibtiegħek,għaxit-tieni
wieħedjista’majdumx.
57Oibni!żuril-fqirfit-tbatijatiegħu,utkellemdwaru
quddiemis-Sultan,uagħmelil-ħilatiegħekbiexissalvah
minnfomml-iljun.
58Oibni!tifraħxbil-mewttal-għadutiegħek,għaxwara
ftittaż-żmientkunil-proxxmutiegħu,uminiqarraqbik
rispettuunurukunminnqabelmiegħufit-tislima.
59Oibni!kiekul-ilmakienjoqgħodwieqfafis-sema,u
ċawlasewdassirabjad,ul-mirratikberħelwabħall-
għasel,allurarġielinjorantiuiblahjistgħujifhmuujsiru
għaqlin.
60Oibni!jekktridtkungħaref,żommilsiekmilli
tigdeb,uidejkmillitisraq,ugħajnejkmillitaral-ħażen;
alluraintitissejjaħgħaref.
61Oibni!ħallil-għorriefisawtekbil-qasba,immal-
iblahmajidlekxb’salveħelwa.Kunumlifiż-żgħożija
tiegħekutkunonoratfix-xjuħijatiegħek.
62Oibni!Tiflaħxlilbniedemfiżmienil-qawwatiegħu,
ulanqasxmarafiżmienl-għargħartagħha.
63Oibni!tgħaġġelxfit-tieġta’mara,għaxjekkjoħroġ
tajjeb,hitgħid,‘Mulej,agħmelprovvedimentgħalija’;u
jekkjirriżultamarid,hisetikklassifikalilminkienil-
kawżata'dan.
64Oibni!kullminhuelegantifil-libsatiegħu,huwal-
istessfid-diskorstiegħu;umingħandudehramedjafl-
ilbiestiegħu,huwkolll-istessfid-diskorstiegħu.
65Oibni!jekkgħamiltserqa,għarrafhalis-Sultan,u
agħtihsehemminnha,biextkunmeħlusminnu,għax
inkellatissaportil-imrar.
66Oibni!agħmelħabibtar-raġelliidutkunsodisfattau
mimlija,umatagħmilxħabibtar-raġelliidutkun
magħluqaubil-ġuħ.
67Hemmerba’affarijietlifihomlas-sultanulanqasl-
armatatiegħumajistgħujkunusiguri:oppressjonimill-
vizir,ugvernħażin,uperverżjonitar-rieda,utirannija
fuqis-suġġett;uerba'affarijietlimajistgħuxjiġu
moħbija:il-għaqal,ul-iblah,ul-għonjaul-foqra.'
KAPITOLU3
Ahikarjirtiramill-parteċipazzjoniattivafl-affarijiettal-
istat.Huwajdawwaril-possedimentitiegħulin-neputi
treachertiegħu.Hawnhekkhijal-istorjatal-għaġebta
'kifprofligatingratisirfalsifikatur.Plottgħaqlijabiex
jitħabbellilAhikarjirriżultalijiġikkundannatgħall-
mewt.Apparentementit-tmiemta'Ahikar.
1HekktkellemHaiqâr,umetatemmdawnl-
inġunzjonijietul-proverbjililNadan,ibnuoħtu,
immaġinalikiensejżommhomkollha,umakienxjafli
minflokukienqedjurihgħejaudisprezzumoqrija.
2Minnhemm‘ilquddiemĦaiqârqagħadbilqiegħda
f’daruuwassallilNadanil-benikollhatiegħu,ul-ilsiera,
ul-qaddejja,uż-żwiemel,ul-bhejjem,ukullħaġaoħra
likelluukiseb;us-setgħata’offertauta’projbizzjoni
baqgħetf’idejnNadan.
L-ISTORJATA’AHIKAR
3UĦaiqârqagħadbilqiegħdamistrieħaf’daru,ukull
tantżmienHaiqârkienimurujagħtitislimalis-sultan,u
marlurad-dar.
4IssametaNadanndunalis-setgħataʼl-offertautaʼli
jipprojbixxikienetf’idustess,disprezzal-pożizzjonitaʼ
Ħajqârudaqbih,ubedajwaħħallukullmetakienjidher,
ujgħid,‘Iz-zijuĦajqârjinsabfl-għożżatiegħu,uissa
majafxejn.'
5Ubedajsawwatlill-ilsieraulill-qaddejja,ujbigħiż-
żwiemelul-iġmlaujonfoqb’dakkollulikelluzijuh
Haiqâr.
6UmetaĦaiqârralimakellul-ebdamogħdrijagħall-
qaddejjatiegħuulanqasfuqdaru,qamuqagħadlura
minndaru,ubagħatjgħarraflis-sultanlikienxerredil-
possedimentitiegħuul-provvedimenttiegħu.
7Us-sultanqamusejjaħlilNadanuqallu:‘Filwaqtli
Ħajqârjibqaʼf’saħħtu,ħaddm’għandujaħkemfuqil-
ġidtiegħu,lafuqdaru,ulanqasfuqil-ġidtiegħu.’
8Ul-idtaʼNadaninqalgħetminnfuqzijuhHaiqâru
minnkullġidtiegħu,usadattantladaħalulanqasħareġ,
ulanqassellem.
9Għalhekk,Haiqârnidemmill-ħidmatiegħumaʼ
Nadan,ibenoħtu,ubaqaʼmnikketħafna.
10UNadankelluħuiżgħarjismuBenuzârdân,allura
HaiqârħadugħalihinnifsuminflokNadan,utrabbahu
onorahbl-akbarunur.Utahdakkollulikellu,u
għamillugvernaturta’daru.
11IssametaNadanndunax’kienġara,inqabadbl-għira
ul-għira,ubedajilmentamaʼkullminstaqsijah,u
jqarraqbih,iz-zijuĦajqâr,ujgħid:‘Iz-zijuwarrabni
minndaru,uippreferililħuniminni,immajekkAllal-
Għolijagħtinil-qawwa,inġibfuqul-isfortunalinqatel.'
12UNadankomplajimmeditadwarl-ostaklulijistaʼ
jsibgħalih.UwaraftitNadanqalebf’moħħuukiteb
ittralilAkix,binShal-Għerf,sultantal-Persja,uqal
hekk:
13‘PaċiusaħħauqawwauunurmingħandSankeribis-
sultantal-AssirjauNinwe,umingħandil-viżirtiegħuu
s-segretarjutiegħuĦajqârlejk,Osultankbir!Ħajkun
hemmpencebejnekubejni.
14Umetadinl-ittratasalgħandek,jekktqumutmur
malajrfil-pjanurataʼNisrin,ul-Assirja,uNinwe,jiena
nagħtis-saltnalilekmingħajrgwerraumingħajrbattalja.
15Ukitebukollittraoħraf’isemHaiqârlill-Fargħun
sultantaʼl-Eġittu.‘Ħallijkunhemmil-paċibejneku
bejni,Osultanqawwi!
16Jekkfil-ħinlidinl-ittratasallilektqumutmurl-
AssirjauNinwefil-pjanurata’Nisrin,jienanagħtikom
is-saltnamingħajrgwerraumingħajrġlied.’
17Ul-kitbataʼNadankienettixbahlill-kitbataʼzijuh
Haiqâr.
18Imbagħadmitwiż-żewġittri,ussiġillahombis-siġill
ta’zijuhHaiqâr;kienumadankollufil-palazztar-re.
19Imbagħadmarukitebittrabl-istessmodmingħand
is-sultanlilzijuhHaiqâr:‘Paċiusaħħalill-Viżirtiegħi,
is-Segretarjutiegħi,il-Kanċilliertiegħi,Haiqâr.
20OHaiqâr,metadinl-ittratasallilek,għaqqadis-
suldatikollhalihumamiegħek,uħallihomikunu
perfettifl-ilbiesufin-numru,uġibhomgħandifil-ħames
jumfil-pjanurataʼNisrîn.
21Umetataranihemmġejlejk,għaġġeluġġiegħellill-
armatatiċċaqlaqkontrijabħalagħadulijridjiġġieled
miegħi,għaxgħandimiegħil-ambaxxaturital-Fargħun,
sultantal-Eġittu,biexjarawis-saħħataʼtagħna.armata
ujibżgħuminna,għaxhumal-għedewwatagħnau
jobogħduna.'
22Imbagħadissiġillal-ittraubagħathalilĦajqârminn
wieħedmill-qaddejjatas-sultan.Uħal-ittral-oħrali
kienkitebuxerredquddiemis-sultanuqaraluuwrieh
is-siġill.
23Umetas-sultansemaʼdaklikienhemmfl-ittra,
baqaʼmħawwadb’perplessitàkbiraurrabjatb’rabja
kbirauħarxa,uqal,‘Ah,jienurejtl-għerftiegħi!
x'għamiltlilHaiqârlikitebdawnl-ittrilill-għedewwa
tiegħi?Danhuwat-tpattijatiegħimingħandugħall-
benefiċċjitiegħigħalih?'
24UNadanqallu:‘Titnikketx,osultan!ulanqas
nirrabjaw,immaejjewimmorrufil-pjanurata’Nisrînu
narawjekkir-rakkonthuxverujewle.’
25ImbagħadNadanqamfil-ħamesjumuħalis-
sultanulis-suldatiulill-vizir,umarrufid-
deżertfil-pjanurataʼNisrin.Us-sultanħares,uara!
Haiqârul-armataġewimwaqqfa.
26UmetaHaiqârralis-sultankienhemm,resaqu
għamelsinjallill-armatabiextimxibħalfil-gwerrau
biextiġġieledflimkienkontras-sultankifkieninstabfl-
ittra,makienxjafx’ħofrakienħaffergħalihaNadan.lilu.
27Umetas-sultanral-attta’Haiqâr,inqabadminn
ansjetàuterruruperplessità,urrabjab’rabjakbira.
28UNadanqallu:‘Rajt,Osidis-sultan!x'ghameldan
il-mist?immatirrabjaxutitnikketxulanqastbatija,
immamurid-dartiegħekuoqgħodfuqit-trontiegħek,u
nġibleklilHaiqârmarbutuktajjenbil-ktajjen,unkeċċi
l-għadutiegħekmingħandekmingħajrħabta.'
29Us-sultanreġaʼlurafuqit-trontiegħu,imqanqal
dwarĦajqâr,umagħamelxejndwaru.UNadanmar
għandHaiqâruqallu,‘W’allah,Oziju!Is-sultantassew
jifraħfikb’ferħkbirujirringrazzjaktalligħamiltdakli
kkmandak.
30Uissabagħatnigħandekbiextkeċċilis-suldatigħal
dmirijiethomutersaqlejhb’idejkmarbutinwarajk,u
saqajkmagħqudinbil-ktajjen,biexl-ambaxxaturital-
Fargħunjarawdan,us-sultanikunjistaʼjkun.jibżgħu
minnhomumis-sultantagħhom.'
31ImbagħadHaiqârwieġebuqal,'Litisma'huwali
tobdi.'Uqammill-ewwelurabatidejhwarajh,usaqajh
b’ktajjen.
32UNadanħaduumarmiegħugħandis-sultan.Umeta
Haiqârdaħalfil-preżenzatas-sultanhugħamel
probeisingquddiemufuql-art,uxtaqil-qawwaul-ħajja
perpetwalis-sultan.
33Imbagħadis-sultanqal:‘OHaiqâr,is-Segretarju
tiegħi,il-Gvernaturtal-affarijiettiegħi,il-Kanċillier
tiegħi,il-ħakkiemtal-Istattiegħi,għidlix’ħażen
għamiltlekliintippremejtnib’danl-attikrah.’
34Imbagħadurewhl-ittribil-kitbatiegħuubis-siġill
tiegħu.UmetaHaiqârradan,riġlejhtregħduulsienu
3UĦaiqârqagħadbilqiegħdamistrieħaf’daru,ukull
tantżmienHaiqârkienimurujagħtitislimalis-sultan,u
marlurad-dar.
4IssametaNadanndunalis-setgħataʼl-offertautaʼli
jipprojbixxikienetf’idustess,disprezzal-pożizzjonitaʼ
Ħajqârudaqbih,ubedajwaħħallukullmetakienjidher,
ujgħid,‘Iz-zijuĦajqârjinsabfl-għożżatiegħu,uissa
majafxejn.'
5Ubedajsawwatlill-ilsieraulill-qaddejja,ujbigħiż-
żwiemelul-iġmlaujonfoqb’dakkollulikelluzijuh
Haiqâr.
6UmetaĦaiqârralimakellul-ebdamogħdrijagħall-
qaddejjatiegħuulanqasfuqdaru,qamuqagħadlura
minndaru,ubagħatjgħarraflis-sultanlikienxerredil-
possedimentitiegħuul-provvedimenttiegħu.
7Us-sultanqamusejjaħlilNadanuqallu:‘Filwaqtli
Ħajqârjibqaʼf’saħħtu,ħaddm’għandujaħkemfuqil-
ġidtiegħu,lafuqdaru,ulanqasfuqil-ġidtiegħu.’
8Ul-idtaʼNadaninqalgħetminnfuqzijuhHaiqâru
minnkullġidtiegħu,usadattantladaħalulanqasħareġ,
ulanqassellem.
9Għalhekk,Haiqârnidemmill-ħidmatiegħumaʼ
Nadan,ibenoħtu,ubaqaʼmnikketħafna.
10UNadankelluħuiżgħarjismuBenuzârdân,allura
HaiqârħadugħalihinnifsuminflokNadan,utrabbahu
onorahbl-akbarunur.Utahdakkollulikellu,u
għamillugvernaturta’daru.
11IssametaNadanndunax’kienġara,inqabadbl-għira
ul-għira,ubedajilmentamaʼkullminstaqsijah,u
jqarraqbih,iz-zijuĦajqâr,ujgħid:‘Iz-zijuwarrabni
minndaru,uippreferililħuniminni,immajekkAllal-
Għolijagħtinil-qawwa,inġibfuqul-isfortunalinqatel.'
12UNadankomplajimmeditadwarl-ostaklulijistaʼ
jsibgħalih.UwaraftitNadanqalebf’moħħuukiteb
ittralilAkix,binShal-Għerf,sultantal-Persja,uqal
hekk:
13‘PaċiusaħħauqawwauunurmingħandSankeribis-
sultantal-AssirjauNinwe,umingħandil-viżirtiegħuu
s-segretarjutiegħuĦajqârlejk,Osultankbir!Ħajkun
hemmpencebejnekubejni.
14Umetadinl-ittratasalgħandek,jekktqumutmur
malajrfil-pjanurataʼNisrin,ul-Assirja,uNinwe,jiena
nagħtis-saltnalilekmingħajrgwerraumingħajrbattalja.
15Ukitebukollittraoħraf’isemHaiqârlill-Fargħun
sultantaʼl-Eġittu.‘Ħallijkunhemmil-paċibejneku
bejni,Osultanqawwi!
16Jekkfil-ħinlidinl-ittratasallilektqumutmurl-
AssirjauNinwefil-pjanurata’Nisrin,jienanagħtikom
is-saltnamingħajrgwerraumingħajrġlied.’
17Ul-kitbataʼNadankienettixbahlill-kitbataʼzijuh
Haiqâr.
18Imbagħadmitwiż-żewġittri,ussiġillahombis-siġill
ta’zijuhHaiqâr;kienumadankollufil-palazztar-re.
19Imbagħadmarukitebittrabl-istessmodmingħand
is-sultanlilzijuhHaiqâr:‘Paċiusaħħalill-Viżirtiegħi,
is-Segretarjutiegħi,il-Kanċilliertiegħi,Haiqâr.
20OHaiqâr,metadinl-ittratasallilek,għaqqadis-
suldatikollhalihumamiegħek,uħallihomikunu
perfettifl-ilbiesufin-numru,uġibhomgħandifil-ħames
jumfil-pjanurataʼNisrîn.
21Umetataranihemmġejlejk,għaġġeluġġiegħellill-
armatatiċċaqlaqkontrijabħalagħadulijridjiġġieled
miegħi,għaxgħandimiegħil-ambaxxaturital-Fargħun,
sultantal-Eġittu,biexjarawis-saħħataʼtagħna.armata
ujibżgħuminna,għaxhumal-għedewwatagħnau
jobogħduna.'
22Imbagħadissiġillal-ittraubagħathalilĦajqârminn
wieħedmill-qaddejjatas-sultan.Uħal-ittral-oħrali
kienkitebuxerredquddiemis-sultanuqaraluuwrieh
is-siġill.
23Umetas-sultansemaʼdaklikienhemmfl-ittra,
baqaʼmħawwadb’perplessitàkbiraurrabjatb’rabja
kbirauħarxa,uqal,‘Ah,jienurejtl-għerftiegħi!
x'għamiltlilHaiqârlikitebdawnl-ittrilill-għedewwa
tiegħi?Danhuwat-tpattijatiegħimingħandugħall-
benefiċċjitiegħigħalih?'
24UNadanqallu:‘Titnikketx,osultan!ulanqas
nirrabjaw,immaejjewimmorrufil-pjanurata’Nisrînu
narawjekkir-rakkonthuxverujewle.’
25ImbagħadNadanqamfil-ħamesjumuħalis-
sultanulis-suldatiulill-vizir,umarrufid-
deżertfil-pjanurataʼNisrin.Us-sultanħares,uara!
Haiqârul-armataġewimwaqqfa.
26UmetaHaiqârralis-sultankienhemm,resaqu
għamelsinjallill-armatabiextimxibħalfil-gwerrau
biextiġġieledflimkienkontras-sultankifkieninstabfl-
ittra,makienxjafx’ħofrakienħaffergħalihaNadan.lilu.
27Umetas-sultanral-attta’Haiqâr,inqabadminn
ansjetàuterruruperplessità,urrabjab’rabjakbira.
28UNadanqallu:‘Rajt,Osidis-sultan!x'ghameldan
il-mist?immatirrabjaxutitnikketxulanqastbatija,
immamurid-dartiegħekuoqgħodfuqit-trontiegħek,u
nġibleklilHaiqârmarbutuktajjenbil-ktajjen,unkeċċi
l-għadutiegħekmingħandekmingħajrħabta.'
29Us-sultanreġaʼlurafuqit-trontiegħu,imqanqal
dwarĦajqâr,umagħamelxejndwaru.UNadanmar
għandHaiqâruqallu,‘W’allah,Oziju!Is-sultantassew
jifraħfikb’ferħkbirujirringrazzjaktalligħamiltdakli
kkmandak.
30Uissabagħatnigħandekbiextkeċċilis-suldatigħal
dmirijiethomutersaqlejhb’idejkmarbutinwarajk,u
saqajkmagħqudinbil-ktajjen,biexl-ambaxxaturital-
Fargħunjarawdan,us-sultanikunjistaʼjkun.jibżgħu
minnhomumis-sultantagħhom.'
31ImbagħadHaiqârwieġebuqal,'Litisma'huwali
tobdi.'Uqammill-ewwelurabatidejhwarajh,usaqajh
b’ktajjen.
32UNadanħaduumarmiegħugħandis-sultan.Umeta
Haiqârdaħalfil-preżenzatas-sultanhugħamel
probeisingquddiemufuql-art,uxtaqil-qawwaul-ħajja
perpetwalis-sultan.
33Imbagħadis-sultanqal:‘OHaiqâr,is-Segretarju
tiegħi,il-Gvernaturtal-affarijiettiegħi,il-Kanċillier
tiegħi,il-ħakkiemtal-Istattiegħi,għidlix’ħażen
għamiltlekliintippremejtnib’danl-attikrah.’
34Imbagħadurewhl-ittribil-kitbatiegħuubis-siġill
tiegħu.UmetaHaiqârradan,riġlejhtregħduulsienu
L-ISTORJATA’AHIKAR
kienmarbutmill-ewwel,umasetaxjgħidkelmamill-
biża’;immahumdendelrasulejnl-artukienmutu.
35Umetas-sultanradan,ħassuċertlil-ħaġakienet
mingħandu,umill-ewwelqamuordnalhombiexjoqtlu
lilHaiqâr,ujolqtugħonqubis-sejfbarramill-belt.
36ImbagħadNadangħajjatuqal,‘OHaiqâr,Owiċċ
iswed!x'jiswalekil-meditazzjonitiegħekjewil-qawwa
tiegħekmetatagħmeldanl-għemillis-sultan?'
37Hekkjg[iddaklijg[idl-istejjer.Ul-isemtas-
swordsmankienAbuSamîk.Us-sultanqallu:‘Oxabla!
qum,mur,aqsaml-għonqta’Haiqârfil-biebta’daru,u
warrabrasuminnġismumittkubitu.’
38ImbagħadĦajqârniżelgħarkobbtetquddiemis-
sultan,uqal,‘Ħallisidis-sultanjgħixgħaldejjem!u
jekktixtieqtoqtolni,ħatitwettaqix-xewqatiegħek;unaf
lijienamhuxħati,immal-ħażenbasbiexjagħti
rendikonttal-ħażentiegħu;madankollu,Osidis-sultan!
Nitlobminnekumill-ħbiberijatiegħek,ħallilis-
swordsmanjagħtiġismilill-ilsieratiegħi,biexjidfnuni,
uħallil-ilsirtiegħekikunis-sagrifiċċjutiegħek.'
39Is-sultanqamukkmandalis-swordsmanbiex
jagħmelmiegħuskondix-xewqatiegħu.
40Umill-ewwelordnalill-qaddejjatiegħubiex
jieħdulilHaiqârulix-xablaujmorrumiegħu
għarwienbiexjoqtluh.
41UmetaHaiqârkienjafb’ċertezzalikellujinqatel,
bagħatgħandmartu,uqalilha,‘Oħroġtiltaqa’miegħi,u
ħajkunmiegħekelfverġniżagħżugħa,uilbieshom
b’libsavjolauvjola.ħarirbiexjibkugħalijaqabelmewti.
42Uħejjamejdagħax-xablaugħall-qaddejjatiegħu.U
ħallatħafnainbid,biexjixorbu.'
43Uhigħamletdakkollulikkmandalhahu.Ukienet
għaqlijaħafna,għaqlijauprudenti.Ugħaqqadil-
kortesijaut-tagħlimkollhapossibbli.
44Umetawasletl-armatatas-sultanus-swordsman,
sabul-mejdarranġata,ul-inbidul-għoejjedlussużi,u
bdewjiekluujixorbusakemmkienumgħaqqdinufis-
sakra.
45ImbagħadHaiqârħalis-swordsmanbarramill-
kumpanijauqal,‘OAbuSamîk,matafxlimeta
Sarhadumis-sultan,missierSennakerib,riedjoqtlek,
ħadtlilekuħbejtekf’ċertupostsakemmir-rabjatas-
sultannaqsetutalabgħalik?
46Umetadaħħaltekquddiemuhuferaħfik:uissa
ftakarfil-qalbtajbaligħamiltlek.
47Unaflis-sultansejindemdwariusejkunrabja
b’rabjakbiradwarl-eżekuzzjonitiegħi.
48Għaxjienam’iniexħati,umetatippreżentani
quddiemufil-palazztiegħu,tiltaqaʼmaʼxortitajbakbira,
utkuntafliNadan,binoħti,qarraqniugħamillidanl-
attħażin,uis-sultanjindemliqattni;uissagħandi
kantinafil-ġnientad-dartiegħi,uħaddmajafbiha.
49Aħbinifihbl-għarfienta’marti.Ugħandiilsirfil-
ħabslijistħoqqlujinqatel.
50Oħroġulibsubiħwejġi,uordnalill-qaddejjameta
jkunufis-sakrabiexjoqtluh.Mhuxsejkunujafuminhu
liqedjoqtlu.
51Uwarrabrasumittkubituminnġismu,uagħtiġismu
lill-ilsieratiegħibiexjidfnuh.Uinttkunpoġġietmiegħi
teżorkbir.
52Umbagħadis-swordsmangħamelkifkien
ikkmandahHaiqâr,umargħandis-sultanuqallu,‘Jalla
rasektgħixgħaldejjem!’
53ImbagħadmartHaiqârħarġetlufil-moħbikull
ġimgħadaklikienbiżżejjedgħalih,uħaddmakienjaf
bihħliefhistess.
54Ul-istorjaġietirrappurtatauripetutaumifruxaf’kull
postta’kifHaiqârl-Għaljakieninqatelukienmiet,un-
nieskollhata’dikil-beltnibtugħalih.
55Uhumajibkuuqalu:‘Asgħalik,OHaiqâr!ugħat-
tagħlimtiegħekul-kortesijatiegħek!Kemmimdejjaq
dwarekudwarl-għarfientiegħek!Fejnjista’jinstab
ieħorbħalek?ufejnjista’jkunhemmraġeldaqshekk
intelliġenti,hekkmgħallem,tanttas-sengħafil-ħakmali
jixbahlilekbiexjimlapostu?'
56Immas-sultankienqedjindemdwarĦajqâr,ul-
indiematiegħumagħidluxejn.
57ImbagħadsejjaħlilNadanuqallu:‘Muruħu
miegħeklilsħabekuagħmelniketubikigħalzijuk
Haiqâr,ulamentgħalihkifinhid-drawwa,agħmelunur
lill-memorjatiegħu.’
58ImmametaNadan,l-iblah,l-injorant,il-qalb
iebsa,marid-dartaʼzijuh,hulabekiulanqasiddejjaq
ulanqasbeki,immaġabarniesblaqalbumaħlulau
bedajiekolujixrob.
59UNadanbedajaqbadlill-qaddejjaulill-ilsierali
kienutaʼHaiqâr,urabathomuttorturahomuħebbilhom
b’ħeffa.
60Umarrispettaxlill-marataz-ziju,likienettrabbih
bħat-tifeltagħhastess,immariedhataqa’fid-dnub
miegħu.
61ImmaHaiqârkieninqatgħetfil-moħbi,usema’l-biki
tal-ilsieratiegħuutal-ġirientiegħu,ufaħħarlilAllal-
Għoli,il-Ħniena,uraddħajr,udejjemtalabutalablill-
Allal-Għoli..
62Us-swordsmanġieminnżmiengħalżmiengħal
Haiqârwaqtlikienf’nofsil-moħbi:uHaiqârġieutalab.
Uferrħuuawguralul-ħelsien.
63Umetaġietirrappurtatal-istorjaf’pajjiżioħrali
Ħajqârl-Għarfkieninqatel,is-slatenkollhakienu
mnikktinudisprezzatilis-sultanSennakerib,ulamentaw
fuqĦajqâr,minisolvul-riddles.
KAPITOLU4
"L-Riddlesta'l-Sphinx."DakliveramentġaralilAhikar.
Ir-ritorntiegħu.
1Umetas-sultantaʼl-EġittukienżguraliĦajqârkien
maqtul,huqamminnufihukitebittralis-sultan
Sennakerib,fejnfihafakkar‘fil-paċius-saħħaul-
qawwaul-unurlinixtiequgħalikb’modspeċjali,ħul-
maħbub,is-sultanSennakerib.
2Ilninixtieqnibnikastellbejnis-semaul-art,urridli
intitibgħatliminnekraġelgħarefugħaqlibiexjibnih
għalija,ujwieġebnil-mistoqsijietkollhatiegħi,ubiex
kienmarbutmill-ewwel,umasetaxjgħidkelmamill-
biża’;immahumdendelrasulejnl-artukienmutu.
35Umetas-sultanradan,ħassuċertlil-ħaġakienet
mingħandu,umill-ewwelqamuordnalhombiexjoqtlu
lilHaiqâr,ujolqtugħonqubis-sejfbarramill-belt.
36ImbagħadNadangħajjatuqal,‘OHaiqâr,Owiċċ
iswed!x'jiswalekil-meditazzjonitiegħekjewil-qawwa
tiegħekmetatagħmeldanl-għemillis-sultan?'
37Hekkjg[iddaklijg[idl-istejjer.Ul-isemtas-
swordsmankienAbuSamîk.Us-sultanqallu:‘Oxabla!
qum,mur,aqsaml-għonqta’Haiqârfil-biebta’daru,u
warrabrasuminnġismumittkubitu.’
38ImbagħadĦajqârniżelgħarkobbtetquddiemis-
sultan,uqal,‘Ħallisidis-sultanjgħixgħaldejjem!u
jekktixtieqtoqtolni,ħatitwettaqix-xewqatiegħek;unaf
lijienamhuxħati,immal-ħażenbasbiexjagħti
rendikonttal-ħażentiegħu;madankollu,Osidis-sultan!
Nitlobminnekumill-ħbiberijatiegħek,ħallilis-
swordsmanjagħtiġismilill-ilsieratiegħi,biexjidfnuni,
uħallil-ilsirtiegħekikunis-sagrifiċċjutiegħek.'
39Is-sultanqamukkmandalis-swordsmanbiex
jagħmelmiegħuskondix-xewqatiegħu.
40Umill-ewwelordnalill-qaddejjatiegħubiex
jieħdulilHaiqârulix-xablaujmorrumiegħu
għarwienbiexjoqtluh.
41UmetaHaiqârkienjafb’ċertezzalikellujinqatel,
bagħatgħandmartu,uqalilha,‘Oħroġtiltaqa’miegħi,u
ħajkunmiegħekelfverġniżagħżugħa,uilbieshom
b’libsavjolauvjola.ħarirbiexjibkugħalijaqabelmewti.
42Uħejjamejdagħax-xablaugħall-qaddejjatiegħu.U
ħallatħafnainbid,biexjixorbu.'
43Uhigħamletdakkollulikkmandalhahu.Ukienet
għaqlijaħafna,għaqlijauprudenti.Ugħaqqadil-
kortesijaut-tagħlimkollhapossibbli.
44Umetawasletl-armatatas-sultanus-swordsman,
sabul-mejdarranġata,ul-inbidul-għoejjedlussużi,u
bdewjiekluujixorbusakemmkienumgħaqqdinufis-
sakra.
45ImbagħadHaiqârħalis-swordsmanbarramill-
kumpanijauqal,‘OAbuSamîk,matafxlimeta
Sarhadumis-sultan,missierSennakerib,riedjoqtlek,
ħadtlilekuħbejtekf’ċertupostsakemmir-rabjatas-
sultannaqsetutalabgħalik?
46Umetadaħħaltekquddiemuhuferaħfik:uissa
ftakarfil-qalbtajbaligħamiltlek.
47Unaflis-sultansejindemdwariusejkunrabja
b’rabjakbiradwarl-eżekuzzjonitiegħi.
48Għaxjienam’iniexħati,umetatippreżentani
quddiemufil-palazztiegħu,tiltaqaʼmaʼxortitajbakbira,
utkuntafliNadan,binoħti,qarraqniugħamillidanl-
attħażin,uis-sultanjindemliqattni;uissagħandi
kantinafil-ġnientad-dartiegħi,uħaddmajafbiha.
49Aħbinifihbl-għarfienta’marti.Ugħandiilsirfil-
ħabslijistħoqqlujinqatel.
50Oħroġulibsubiħwejġi,uordnalill-qaddejjameta
jkunufis-sakrabiexjoqtluh.Mhuxsejkunujafuminhu
liqedjoqtlu.
51Uwarrabrasumittkubituminnġismu,uagħtiġismu
lill-ilsieratiegħibiexjidfnuh.Uinttkunpoġġietmiegħi
teżorkbir.
52Umbagħadis-swordsmangħamelkifkien
ikkmandahHaiqâr,umargħandis-sultanuqallu,‘Jalla
rasektgħixgħaldejjem!’
53ImbagħadmartHaiqârħarġetlufil-moħbikull
ġimgħadaklikienbiżżejjedgħalih,uħaddmakienjaf
bihħliefhistess.
54Ul-istorjaġietirrappurtatauripetutaumifruxaf’kull
postta’kifHaiqârl-Għaljakieninqatelukienmiet,un-
nieskollhata’dikil-beltnibtugħalih.
55Uhumajibkuuqalu:‘Asgħalik,OHaiqâr!ugħat-
tagħlimtiegħekul-kortesijatiegħek!Kemmimdejjaq
dwarekudwarl-għarfientiegħek!Fejnjista’jinstab
ieħorbħalek?ufejnjista’jkunhemmraġeldaqshekk
intelliġenti,hekkmgħallem,tanttas-sengħafil-ħakmali
jixbahlilekbiexjimlapostu?'
56Immas-sultankienqedjindemdwarĦajqâr,ul-
indiematiegħumagħidluxejn.
57ImbagħadsejjaħlilNadanuqallu:‘Muruħu
miegħeklilsħabekuagħmelniketubikigħalzijuk
Haiqâr,ulamentgħalihkifinhid-drawwa,agħmelunur
lill-memorjatiegħu.’
58ImmametaNadan,l-iblah,l-injorant,il-qalb
iebsa,marid-dartaʼzijuh,hulabekiulanqasiddejjaq
ulanqasbeki,immaġabarniesblaqalbumaħlulau
bedajiekolujixrob.
59UNadanbedajaqbadlill-qaddejjaulill-ilsierali
kienutaʼHaiqâr,urabathomuttorturahomuħebbilhom
b’ħeffa.
60Umarrispettaxlill-marataz-ziju,likienettrabbih
bħat-tifeltagħhastess,immariedhataqa’fid-dnub
miegħu.
61ImmaHaiqârkieninqatgħetfil-moħbi,usema’l-biki
tal-ilsieratiegħuutal-ġirientiegħu,ufaħħarlilAllal-
Għoli,il-Ħniena,uraddħajr,udejjemtalabutalablill-
Allal-Għoli..
62Us-swordsmanġieminnżmiengħalżmiengħal
Haiqârwaqtlikienf’nofsil-moħbi:uHaiqârġieutalab.
Uferrħuuawguralul-ħelsien.
63Umetaġietirrappurtatal-istorjaf’pajjiżioħrali
Ħajqârl-Għarfkieninqatel,is-slatenkollhakienu
mnikktinudisprezzatilis-sultanSennakerib,ulamentaw
fuqĦajqâr,minisolvul-riddles.
KAPITOLU4
"L-Riddlesta'l-Sphinx."DakliveramentġaralilAhikar.
Ir-ritorntiegħu.
1Umetas-sultantaʼl-EġittukienżguraliĦajqârkien
maqtul,huqamminnufihukitebittralis-sultan
Sennakerib,fejnfihafakkar‘fil-paċius-saħħaul-
qawwaul-unurlinixtiequgħalikb’modspeċjali,ħul-
maħbub,is-sultanSennakerib.
2Ilninixtieqnibnikastellbejnis-semaul-art,urridli
intitibgħatliminnekraġelgħarefugħaqlibiexjibnih
għalija,ujwieġebnil-mistoqsijietkollhatiegħi,ubiex
L-ISTORJATA’AHIKAR
ikollil-it-taxxiud-dazjidoganalital-Assirjagħaltliet
snin.'
3Imbagħadissiġillal-ittraubagħathalilSennakerib.
4Ħadhauqarautahalill-viżiritiegħuulin-nobblitas-
saltnatiegħu,ubaqgħumħawdaumistħija,urrabja
b’rabjakbira,ubaqaʼmħassebdwarkifkellujaġixxi.
5Imbagħadġabarlix-xjuħulill-għorriefulill-għorriefu
lill-filosfi,ulid-divinaturiulill-astrologi,ulilkullmin
kienf’pajjiżu,uqarrilhoml-ittrauqalilhom:‘Minminn
fostkomsejrid.murgħandil-Fargħunsultantal-Eġittuu
wieġbul-mistoqsijiettiegħu?’
6Uqalulu:‘Osidnas-sultan!taflim'hemmħaddfis-
saltnatiegħeklihumidħlata'dawnil-mistoqsijietħlief
Haiqâr,il-vizirus-segretarjutiegħek.
7Immagħalina,m’għandniexħilaf’dan,sakemmma
jkunxNadan,ibenoħtu,għaxgħallmul-għerf,it-tagħlim
ul-għarfienkollutiegħu.Sejħilhagħalik,forsijħolldin
l-għoqdaiebsa.'
8Imbagħadis-sultansejjaħlilNadanuqallu:‘Ħares
lejndinl-ittrauifhemx’hemmfiha.’UmetaNadanqara,
qal,‘Osidi!minjista’jibnikastellbejnis-semaul-art?’
9Umetas-sultansemaʼd-diskorstaʼNadan,iddejjaq
b’sogħbakbirauqalila,uniżelminnfuqit-trontiegħuu
qagħadfl-irmied,ubedajibkiujgħajjarfuqHaiqâr.
10Tgħid,‘Onikettiegħi!OHaiqâr,likonttafis-sigrieti
ul-enigmi!gwajjiengħalik,OHaiqâr!Ogħalliemta’
pajjiżiuħakkiemtas-saltnatiegħi,fejngħandinsib
bħalek?OHaiqâr,Ogħalliemta’pajjiżi,fejngħandi
ndurgħalik?gwajjiengħalik!kifqridtek!usmajtit-
taħditata’tifelstupiduuinjorantblagħarfien,bla
reliġjon,mingħajrbniedem.
11Ah!ugħaldarb'oħraAhgħalijannifsi!minjista’
jagħtikgħaldarbabiss,jewiġiblikelmaliHaiqârhuwa
ħaj?ukontnagħtihnofsis-saltnatiegħi.
12Danminnfejnhugħalija?Ah,Haiqar!biexnarak
għaldarbabiss,biexinkunnista’nħareslejk,u
nitgħaxxaqfik.
13Ah!Onikettiegħigħalikgħaldejjem!OHaiqâr,kif
qtiltek!umabqajtxfil-każtiegħeksakemmkontrajtit-
tmiemtal-kwistjoni.
14Us-sultanbaqa’jibkilejlunhar.Issametax-xablara
r-rabjatas-sultanun-nikettiegħugħalHaiqâr,qalbu
rattfetlejh,uresaqquddiemuuqallu:
15‘Osidi!ordnalill-qaddejjatiegħekbiexjaqtgħuli
rasi.'Imbagħadis-sultanqallu:'Għawajgħalik,Abu
Samîk,x'inhit-torttiegħek?'
16Us-swordsmanqallu,‘Osidi!kullilsirlijaġixxi
kuntrarjugħall-kelmata’sidujinqatel,ujienaġixxejt
kontral-kmandtiegħek.’
17Imbagħadis-sultanqallu.'Għawajgħalik,OAbu
Samîk,f'liemaaġixxijtkontral-kmandtiegħi?'
18Us-swordsmanqallu,‘Osidi!intiordnatninoqtollil
Haiqâr,ukontnafliintsetindemdwaru,ulikien
inġurjat,uħbejtuf’ċertupost,uqtiltlilwieħedmill-
ilsieratiegħu,uissajinsabsigurfil-ċisterna,ujekkinti
tikkmandaninġibulejk.'
19Us-sultanqallu.‘Għawagħalik,OAbuSamîk!
intomtfajtniujiensidek.’
20Us-swordsmanqallu,‘Le,immab’ħajtek,Osidi!
Haiqârhuwasiguruħaj.'
21Umetas-sultansemaʼdanil-kliem,ħassuċertmill-
kwistjoni,urasugħem,uħassħażinmill-ferħ,u
ordnahombiexiġibuĦajqâr.
22Uqallix-xabla:‘Oqaddejtaʼfiduċja!jekkid-diskors
tiegħekikunveru,nixtieqnirrikkixxik,ungħollid-
dinjitàtiegħekfuqdikta'ħbiebekkollha.'
23Us-swordsmankomplajifraħsakemmwasalid-dar
taʼHaiqâr.Ufetaħil-biebtal-moħbi,uniżelusablil
Haiqârbilqiegħda,ifaħħarlilAlla,ujirringrazzjah.
24Ugħajjatluuqallu,‘OHaiqâr,inġibl-akbarferħ,
hena,uferħ!’
25UHaiqârqallu,'X'inhil-aħbar,OAbuSamîk?'U
qallukolloxdwaril-Fargħunmill-bidusal-aħħar.
Imbagħadħaduumargħandis-sultan.
26Umetas-sultanħareslejh,rahfistattaʼneqsin,uli
xagħrukienkiberfit-tulbħall-bhejjemselvaġġiud-
dwieferbħaldwiefertaʼl-ajkla,uliġismukienmaħmuġ
bit-trab,uil-kulurta’wiċċukieninbidelufaduissa
kienbħall-irmied.
27Umetarahis-sultan,iddejjaqgħalihuqammill-
ewweluħaddanubewsu,ubekifuquuqal:‘Tifħirlil
Alla!minġabekluragħandi.'
28Imbagħadikkonslahuferrħu.Uneħħal-libsatiegħu,
upoġġiehafuqix-xabla,ukienħaninħafnalejh,utah
ġidkbir,umistrieħalilHaiqâr.
29ImbagħadĦajqârqallis-sultan,‘Ħallisidis-sultan
jgħixgħaldejjem!Dawnikunul-għemejjeltat-tfaltad-
dinja.Rabbejtnisiġratal-palmlinistaʼnistrieħfuqha,u
tgħawweġlejnil-ġenb,uwaqqagħni.
30Imma,OMulejtiegħi!peresslijiendeherquddiemek,
ħallimajimpurtakxtoħsuk!Us-sultanqallu:‘Imbierek
Alla,liwriekħniena,ugħarafliintgħamiltħażin,u
salvakuħelisekmill-qtil.
31Immamurfil-banjusħun,uleħjarasek,uaqtaʼ
dwieferek,uibdelħwejjiġek,upjaċirgħalikgħalspazju
taʼerbgħinjum,biextagħmelil-ġidlilekinnifseku
ttejjebil-kundizzjonitiegħekul-kulurtaʼwiċċekjista’
jiġiluragħandek.’
32Imbagħadis-sultanneħħal-libsalitiswaħafnaflus,u
poġġihafuqĦajqâr,uĦajqârirringrazzjalilAllau
għollihis-sultan,utelaqlejnl-abitazzjonitiegħuferħan
uferħan,ufaħħarlilAllal-Għoli.
33Un-niestaʼdaruferħumiegħu,usħabuukullmin
semaʼlihuħajferħuwkoll.
KAPITOLU5
L-ittratal-"riddles"tintweralilAhikar.Is-subienfuql-
ajkli.L-ewwelride"ajruplan".Offlejnl-Eġittu.Ahikar,
litkunraġelta'għerfgħanduwkollsensta'umoriżmu.
(Vers27).
1Ugħamelkifikkmandalus-sultan,uħamistrieħgħal
erbgħinjum.
2Imbagħadlibesl-aktarlibsatiegħu,umarriekeb
għandis-sultan,bl-ilsieratiegħuwarajhuquddiemu,
ferħanuferħan.
ikollil-it-taxxiud-dazjidoganalital-Assirjagħaltliet
snin.'
3Imbagħadissiġillal-ittraubagħathalilSennakerib.
4Ħadhauqarautahalill-viżiritiegħuulin-nobblitas-
saltnatiegħu,ubaqgħumħawdaumistħija,urrabja
b’rabjakbira,ubaqaʼmħassebdwarkifkellujaġixxi.
5Imbagħadġabarlix-xjuħulill-għorriefulill-għorriefu
lill-filosfi,ulid-divinaturiulill-astrologi,ulilkullmin
kienf’pajjiżu,uqarrilhoml-ittrauqalilhom:‘Minminn
fostkomsejrid.murgħandil-Fargħunsultantal-Eġittuu
wieġbul-mistoqsijiettiegħu?’
6Uqalulu:‘Osidnas-sultan!taflim'hemmħaddfis-
saltnatiegħeklihumidħlata'dawnil-mistoqsijietħlief
Haiqâr,il-vizirus-segretarjutiegħek.
7Immagħalina,m’għandniexħilaf’dan,sakemmma
jkunxNadan,ibenoħtu,għaxgħallmul-għerf,it-tagħlim
ul-għarfienkollutiegħu.Sejħilhagħalik,forsijħolldin
l-għoqdaiebsa.'
8Imbagħadis-sultansejjaħlilNadanuqallu:‘Ħares
lejndinl-ittrauifhemx’hemmfiha.’UmetaNadanqara,
qal,‘Osidi!minjista’jibnikastellbejnis-semaul-art?’
9Umetas-sultansemaʼd-diskorstaʼNadan,iddejjaq
b’sogħbakbirauqalila,uniżelminnfuqit-trontiegħuu
qagħadfl-irmied,ubedajibkiujgħajjarfuqHaiqâr.
10Tgħid,‘Onikettiegħi!OHaiqâr,likonttafis-sigrieti
ul-enigmi!gwajjiengħalik,OHaiqâr!Ogħalliemta’
pajjiżiuħakkiemtas-saltnatiegħi,fejngħandinsib
bħalek?OHaiqâr,Ogħalliemta’pajjiżi,fejngħandi
ndurgħalik?gwajjiengħalik!kifqridtek!usmajtit-
taħditata’tifelstupiduuinjorantblagħarfien,bla
reliġjon,mingħajrbniedem.
11Ah!ugħaldarb'oħraAhgħalijannifsi!minjista’
jagħtikgħaldarbabiss,jewiġiblikelmaliHaiqârhuwa
ħaj?ukontnagħtihnofsis-saltnatiegħi.
12Danminnfejnhugħalija?Ah,Haiqar!biexnarak
għaldarbabiss,biexinkunnista’nħareslejk,u
nitgħaxxaqfik.
13Ah!Onikettiegħigħalikgħaldejjem!OHaiqâr,kif
qtiltek!umabqajtxfil-każtiegħeksakemmkontrajtit-
tmiemtal-kwistjoni.
14Us-sultanbaqa’jibkilejlunhar.Issametax-xablara
r-rabjatas-sultanun-nikettiegħugħalHaiqâr,qalbu
rattfetlejh,uresaqquddiemuuqallu:
15‘Osidi!ordnalill-qaddejjatiegħekbiexjaqtgħuli
rasi.'Imbagħadis-sultanqallu:'Għawajgħalik,Abu
Samîk,x'inhit-torttiegħek?'
16Us-swordsmanqallu,‘Osidi!kullilsirlijaġixxi
kuntrarjugħall-kelmata’sidujinqatel,ujienaġixxejt
kontral-kmandtiegħek.’
17Imbagħadis-sultanqallu.'Għawajgħalik,OAbu
Samîk,f'liemaaġixxijtkontral-kmandtiegħi?'
18Us-swordsmanqallu,‘Osidi!intiordnatninoqtollil
Haiqâr,ukontnafliintsetindemdwaru,ulikien
inġurjat,uħbejtuf’ċertupost,uqtiltlilwieħedmill-
ilsieratiegħu,uissajinsabsigurfil-ċisterna,ujekkinti
tikkmandaninġibulejk.'
19Us-sultanqallu.‘Għawagħalik,OAbuSamîk!
intomtfajtniujiensidek.’
20Us-swordsmanqallu,‘Le,immab’ħajtek,Osidi!
Haiqârhuwasiguruħaj.'
21Umetas-sultansemaʼdanil-kliem,ħassuċertmill-
kwistjoni,urasugħem,uħassħażinmill-ferħ,u
ordnahombiexiġibuĦajqâr.
22Uqallix-xabla:‘Oqaddejtaʼfiduċja!jekkid-diskors
tiegħekikunveru,nixtieqnirrikkixxik,ungħollid-
dinjitàtiegħekfuqdikta'ħbiebekkollha.'
23Us-swordsmankomplajifraħsakemmwasalid-dar
taʼHaiqâr.Ufetaħil-biebtal-moħbi,uniżelusablil
Haiqârbilqiegħda,ifaħħarlilAlla,ujirringrazzjah.
24Ugħajjatluuqallu,‘OHaiqâr,inġibl-akbarferħ,
hena,uferħ!’
25UHaiqârqallu,'X'inhil-aħbar,OAbuSamîk?'U
qallukolloxdwaril-Fargħunmill-bidusal-aħħar.
Imbagħadħaduumargħandis-sultan.
26Umetas-sultanħareslejh,rahfistattaʼneqsin,uli
xagħrukienkiberfit-tulbħall-bhejjemselvaġġiud-
dwieferbħaldwiefertaʼl-ajkla,uliġismukienmaħmuġ
bit-trab,uil-kulurta’wiċċukieninbidelufaduissa
kienbħall-irmied.
27Umetarahis-sultan,iddejjaqgħalihuqammill-
ewweluħaddanubewsu,ubekifuquuqal:‘Tifħirlil
Alla!minġabekluragħandi.'
28Imbagħadikkonslahuferrħu.Uneħħal-libsatiegħu,
upoġġiehafuqix-xabla,ukienħaninħafnalejh,utah
ġidkbir,umistrieħalilHaiqâr.
29ImbagħadĦajqârqallis-sultan,‘Ħallisidis-sultan
jgħixgħaldejjem!Dawnikunul-għemejjeltat-tfaltad-
dinja.Rabbejtnisiġratal-palmlinistaʼnistrieħfuqha,u
tgħawweġlejnil-ġenb,uwaqqagħni.
30Imma,OMulejtiegħi!peresslijiendeherquddiemek,
ħallimajimpurtakxtoħsuk!Us-sultanqallu:‘Imbierek
Alla,liwriekħniena,ugħarafliintgħamiltħażin,u
salvakuħelisekmill-qtil.
31Immamurfil-banjusħun,uleħjarasek,uaqtaʼ
dwieferek,uibdelħwejjiġek,upjaċirgħalikgħalspazju
taʼerbgħinjum,biextagħmelil-ġidlilekinnifseku
ttejjebil-kundizzjonitiegħekul-kulurtaʼwiċċekjista’
jiġiluragħandek.’
32Imbagħadis-sultanneħħal-libsalitiswaħafnaflus,u
poġġihafuqĦajqâr,uĦajqârirringrazzjalilAllau
għollihis-sultan,utelaqlejnl-abitazzjonitiegħuferħan
uferħan,ufaħħarlilAllal-Għoli.
33Un-niestaʼdaruferħumiegħu,usħabuukullmin
semaʼlihuħajferħuwkoll.
KAPITOLU5
L-ittratal-"riddles"tintweralilAhikar.Is-subienfuql-
ajkli.L-ewwelride"ajruplan".Offlejnl-Eġittu.Ahikar,
litkunraġelta'għerfgħanduwkollsensta'umoriżmu.
(Vers27).
1Ugħamelkifikkmandalus-sultan,uħamistrieħgħal
erbgħinjum.
2Imbagħadlibesl-aktarlibsatiegħu,umarriekeb
għandis-sultan,bl-ilsieratiegħuwarajhuquddiemu,
ferħanuferħan.
L-ISTORJATA’AHIKAR
3ImmametaNadanibenoħtundunax’kienqedjiġri,il-
biżaʼħakemfuquut-terrur,ubaqaʼmħawwad,ma
kienxjafx’kiensejagħmel.
4UmetaĦaiqârradan,daħalquddiemis-sultanu
sellem,urritornat-tislima,upoġġihbilqiegħdaħdejh,u
qallu:
'OgħeżieżtiegħiHaiqâr!ħareslejndawnl-ittrilis-
sultanta’l-Eġittubagħatilna,waralikiensema’liint
kontmaqtula.
5Humapprovokawnaurebħuna,uħafnamin-niestaʼ
pajjiżnaħarbulejnl-Eġittuminħabbal-biżaʼtat-taxxili
s-sultantaʼl-Eġittubagħatjitlobminna.
6ImbagħadHaiqârħal-ittrauqaraufehemil-kontenut
tagħha.
7Imbagħadqallis-sultan.‘Latirrabjax,sidi!Jiense
mmurl-Eġittu,unroddit-tweġibietlill-Fargħun,unurilu
dinl-ittra,unwieġbudwarit-taxxi,unibgħatluralil
dawkkollhaliħarbu;unpoġġilill-għedewwatiegħek
tal-mistħijabl-għajnunata’Allal-Għoli,ugħall-hena
tas-saltnatiegħek.’
8Umetas-sultansemaʼdanid-diskorsminnHaiqâr,
feraħb’ferħkbir,uqalbutwessaʼuwrieh.
9UHaiqârqallis-sultan:‘Agħtinidewmientaʼerbgħin
jumbiexinkunnistaʼnikkunsidradinil-kwistjoniu
nmexxiha.’Us-sultanippermettadan.
10UHaiqârmarl-abitazzjonitiegħu,uordnalill-
kaċċaturibiexjaqbdulużewġajkliżgħar,uqabduhomu
ġabuhomlejh:uordnalildawkin-nisġatal-ħbulabiex
jinsġulużewġkejbilstal-qoton,kullwieħedminnhom.
twilelfejnkubitu,uqabbadlill-mastrudaxxiuordnahom
jagħmlużewġkaxxikbar,ugħamludan.
11Imbagħadħażewġtfalżgħar,uqattaʼkuljum
jissagrifikawħriefujitmaʼl-ajklius-subien,u
jġiegħellis-subienjirkbufuqdaharl-ajkli,u
rabathomb’għoqdasoda,urabatil-kejbilmaʼsaqajh
tal-ajkli,uħallihomjitilgħu'lfuqftitftitkuljum,sa
distanzata'għaxarkubiti,sakemmjidrawuġewedukati
biexdan;utelgħut-tulkollutal-ħabelsakemmlaħqus-
sema;is-subienfuqdaharhom.Imbagħadġibidhomlejh.
12UmetaHaiqârralix-xewqatiegħukienetsodisfatta,
ordnalis-subienlimetajittellgħu’lfuqlejnis-sema
kellhomjgħajtu,ujgħidu:
13‘Ġibnat-tafalul-ġebel,biexinkununistgħunibnu
kastellgħas-sultanFargħun,għaxaħnamaħsuna.’
14UHaiqârqattmaspiċċatħarreġhomujeżerċitahom
sakemmlaħqul-akbarpuntpossibbli(ta’ħila).
15Imbagħadħalliehomumargħandis-sultanuqallu:
‘Osidi!ix-xogħolikunlestskondix-xewqatiegħek.
Qummiegħibiexnurikl-għaġeb.'
16Melas-sultanqamuqagħadma’Haiqârumarf’post
wiesa’ubagħatiġibl-ajklius-subien,uHaiqâr
rabathomuħallihomfl-arjatulil-ħbulakollha,ubdew
jgħajtuhekkkifkiengħallimhom.Imbagħadġibidhom
lejhupoġġihomf’posthom.
17Us-sultanudawklikienumiegħustagħġbu
b’għaġebkbir:us-sultanbewslilHaiqârbejngħajnejhu
qallu,‘Murfis-sliem,maħbubtiegħi!Okburijatas-
saltnatiegħi!lejnl-Eġittuuwieġebil-mistoqsijiettal-
Fargħunugħelbuhbil-qawwata’Allal-Għoli.’
18Imbagħadqallul-addio,uħat-truppitiegħuul-
armatatiegħuuż-żgħażagħul-ajkli,umarlejnl-
abitazzjonijiettaʼl-Eġittu;umetawasal,daretlejnil-
pajjiżtas-sultan.
19Umetan-niestaʼl-EġittugħarfuliSennakeribkien
bagħatraġelmill-KunsillPrivattiegħubiexjitkellem
mal-Fargħunubiexiwieġebil-mistoqsijiettiegħu,
wasslul-aħbarlis-sultanFargħun,uhubagħatpartimill-
KunsillieriPrivatitiegħubiexiġibuhquddiemu.
20Uġieudaħalquddiemil-Fargħun,uqaddeslejh
kifjixraqlis-slaten.
21Uqallu:‘Osidis-sultan!Is-sultanSennakeribisellek
b’abbundanzata’paċiuqawwa,uunur.
22Ubagħatni,lijienwieħedmill-ilsieratiegħu,biex
inwieġebil-mistoqsijiettiegħek,unwettaqix-xewqa
tiegħekkollha,għaxintbgħattbiextfittexmingħandsidi
s-sultanraġellijibnilekkastellbejnil-is-semaul-art.
23Ujienbl-għajnunataʼl-IktarGħoliAllaul-
favurnobblitiegħekul-qawwataʼsidis-sultan
nibnihagħalikkiftixtieqint.
24Imma,Osidis-sultan!dakligħidtfihdwarit-taxxita’
l-Eġittugħaltlietsnin-issal-istabbiltàta’saltnahija
ġustizzjastretta,ujekktirbaħuidimajkollhaebdaħila
twieġeblek,allurasidis-sultanjibgħatlekil-taxxili
semmejt.
25Ujekkjienweġiblekfil-mistoqsijiettiegħek,jibqa’
għaliklitibgħatdakkollulisemmejtlilsidis-sultan.’
26Umetal-Fargħunsemaʼdakid-diskors,stagħġebu
baqaʼmħawdabil-ħelsientaʼilsienuul-pjaċevolitad-
diskorstiegħu.
27Us-sultanFargħunqallu,‘Obniedem!X'jisimk?'U
qal:‘Il-qaddejtiegħekhuAbiqam,ujiennemelżgħir
min-nemeltas-sultanSennakerib.’
28Ul-Fargħunqallu:‘KiekuSidekħaddta’dinjità
ogħlaminnek,libagħatninemlażgħirabiexiwieġebu
titkellemmiegħi?’
29UHaiqârqallu,‘Osidis-sultan!NixtieqlilAllal-
Għolilinwettaqdaklihuf’moħħok,għaxAllahumad-
dgħajfinbiexiħawwadlildawkb’saħħithom.’
30Imbagħadil-Fargħunikkmandabiexjippreparaw
dargħalAbiqamujagħtuhgħalf,laħamuxorb,udak
kollulikellubżonn.
31Umetaspiċċa,tlettijiemwaral-Fargħunlibesbil-
vjolaul-aħmarupoġġabilqiegħdafuqit-trontiegħu,u
l-viżirikollhatiegħuul-magnatitas-saltnatiegħu
kienuwieqfab’idejhommaqtugħin,saqajhomqrib
xulxin,urashommitluqa.
32Ul-FargħunbagħatiġiblilAbiqâm,umetaġie
ppreżentatlilu,imxewquddiemu,ubewsal-art
quddiemu.
33Us-sultanFargħunqallu:‘OAbiqam,jiennixbahlil
min?un-nobblitas-saltnatiegħi,lilminjixbħu?'
34UĦajqârqallu:‘Osidil-qaribjienabħall-idoluBel,
un-nobblitas-saltnatiegħekhumabħall-qaddejjatiegħu.’
35Qallu,‘Murugħadalurahawn.’AlluraHaiqârmar
kifkienikkmandalus-sultanFargħun.
36Ul-għadaĦaiqârmarquddiemil-Fargħun,uqagħad
quddiemis-sultan.Ul-Fargħunkienliebeskuluraħmar,
un-nobblikienulebsinl-abjad.
3ImmametaNadanibenoħtundunax’kienqedjiġri,il-
biżaʼħakemfuquut-terrur,ubaqaʼmħawwad,ma
kienxjafx’kiensejagħmel.
4UmetaĦaiqârradan,daħalquddiemis-sultanu
sellem,urritornat-tislima,upoġġihbilqiegħdaħdejh,u
qallu:
'OgħeżieżtiegħiHaiqâr!ħareslejndawnl-ittrilis-
sultanta’l-Eġittubagħatilna,waralikiensema’liint
kontmaqtula.
5Humapprovokawnaurebħuna,uħafnamin-niestaʼ
pajjiżnaħarbulejnl-Eġittuminħabbal-biżaʼtat-taxxili
s-sultantaʼl-Eġittubagħatjitlobminna.
6ImbagħadHaiqârħal-ittrauqaraufehemil-kontenut
tagħha.
7Imbagħadqallis-sultan.‘Latirrabjax,sidi!Jiense
mmurl-Eġittu,unroddit-tweġibietlill-Fargħun,unurilu
dinl-ittra,unwieġbudwarit-taxxi,unibgħatluralil
dawkkollhaliħarbu;unpoġġilill-għedewwatiegħek
tal-mistħijabl-għajnunata’Allal-Għoli,ugħall-hena
tas-saltnatiegħek.’
8Umetas-sultansemaʼdanid-diskorsminnHaiqâr,
feraħb’ferħkbir,uqalbutwessaʼuwrieh.
9UHaiqârqallis-sultan:‘Agħtinidewmientaʼerbgħin
jumbiexinkunnistaʼnikkunsidradinil-kwistjoniu
nmexxiha.’Us-sultanippermettadan.
10UHaiqârmarl-abitazzjonitiegħu,uordnalill-
kaċċaturibiexjaqbdulużewġajkliżgħar,uqabduhomu
ġabuhomlejh:uordnalildawkin-nisġatal-ħbulabiex
jinsġulużewġkejbilstal-qoton,kullwieħedminnhom.
twilelfejnkubitu,uqabbadlill-mastrudaxxiuordnahom
jagħmlużewġkaxxikbar,ugħamludan.
11Imbagħadħażewġtfalżgħar,uqattaʼkuljum
jissagrifikawħriefujitmaʼl-ajklius-subien,u
jġiegħellis-subienjirkbufuqdaharl-ajkli,u
rabathomb’għoqdasoda,urabatil-kejbilmaʼsaqajh
tal-ajkli,uħallihomjitilgħu'lfuqftitftitkuljum,sa
distanzata'għaxarkubiti,sakemmjidrawuġewedukati
biexdan;utelgħut-tulkollutal-ħabelsakemmlaħqus-
sema;is-subienfuqdaharhom.Imbagħadġibidhomlejh.
12UmetaHaiqârralix-xewqatiegħukienetsodisfatta,
ordnalis-subienlimetajittellgħu’lfuqlejnis-sema
kellhomjgħajtu,ujgħidu:
13‘Ġibnat-tafalul-ġebel,biexinkununistgħunibnu
kastellgħas-sultanFargħun,għaxaħnamaħsuna.’
14UHaiqârqattmaspiċċatħarreġhomujeżerċitahom
sakemmlaħqul-akbarpuntpossibbli(ta’ħila).
15Imbagħadħalliehomumargħandis-sultanuqallu:
‘Osidi!ix-xogħolikunlestskondix-xewqatiegħek.
Qummiegħibiexnurikl-għaġeb.'
16Melas-sultanqamuqagħadma’Haiqârumarf’post
wiesa’ubagħatiġibl-ajklius-subien,uHaiqâr
rabathomuħallihomfl-arjatulil-ħbulakollha,ubdew
jgħajtuhekkkifkiengħallimhom.Imbagħadġibidhom
lejhupoġġihomf’posthom.
17Us-sultanudawklikienumiegħustagħġbu
b’għaġebkbir:us-sultanbewslilHaiqârbejngħajnejhu
qallu,‘Murfis-sliem,maħbubtiegħi!Okburijatas-
saltnatiegħi!lejnl-Eġittuuwieġebil-mistoqsijiettal-
Fargħunugħelbuhbil-qawwata’Allal-Għoli.’
18Imbagħadqallul-addio,uħat-truppitiegħuul-
armatatiegħuuż-żgħażagħul-ajkli,umarlejnl-
abitazzjonijiettaʼl-Eġittu;umetawasal,daretlejnil-
pajjiżtas-sultan.
19Umetan-niestaʼl-EġittugħarfuliSennakeribkien
bagħatraġelmill-KunsillPrivattiegħubiexjitkellem
mal-Fargħunubiexiwieġebil-mistoqsijiettiegħu,
wasslul-aħbarlis-sultanFargħun,uhubagħatpartimill-
KunsillieriPrivatitiegħubiexiġibuhquddiemu.
20Uġieudaħalquddiemil-Fargħun,uqaddeslejh
kifjixraqlis-slaten.
21Uqallu:‘Osidis-sultan!Is-sultanSennakeribisellek
b’abbundanzata’paċiuqawwa,uunur.
22Ubagħatni,lijienwieħedmill-ilsieratiegħu,biex
inwieġebil-mistoqsijiettiegħek,unwettaqix-xewqa
tiegħekkollha,għaxintbgħattbiextfittexmingħandsidi
s-sultanraġellijibnilekkastellbejnil-is-semaul-art.
23Ujienbl-għajnunataʼl-IktarGħoliAllaul-
favurnobblitiegħekul-qawwataʼsidis-sultan
nibnihagħalikkiftixtieqint.
24Imma,Osidis-sultan!dakligħidtfihdwarit-taxxita’
l-Eġittugħaltlietsnin-issal-istabbiltàta’saltnahija
ġustizzjastretta,ujekktirbaħuidimajkollhaebdaħila
twieġeblek,allurasidis-sultanjibgħatlekil-taxxili
semmejt.
25Ujekkjienweġiblekfil-mistoqsijiettiegħek,jibqa’
għaliklitibgħatdakkollulisemmejtlilsidis-sultan.’
26Umetal-Fargħunsemaʼdakid-diskors,stagħġebu
baqaʼmħawdabil-ħelsientaʼilsienuul-pjaċevolitad-
diskorstiegħu.
27Us-sultanFargħunqallu,‘Obniedem!X'jisimk?'U
qal:‘Il-qaddejtiegħekhuAbiqam,ujiennemelżgħir
min-nemeltas-sultanSennakerib.’
28Ul-Fargħunqallu:‘KiekuSidekħaddta’dinjità
ogħlaminnek,libagħatninemlażgħirabiexiwieġebu
titkellemmiegħi?’
29UHaiqârqallu,‘Osidis-sultan!NixtieqlilAllal-
Għolilinwettaqdaklihuf’moħħok,għaxAllahumad-
dgħajfinbiexiħawwadlildawkb’saħħithom.’
30Imbagħadil-Fargħunikkmandabiexjippreparaw
dargħalAbiqamujagħtuhgħalf,laħamuxorb,udak
kollulikellubżonn.
31Umetaspiċċa,tlettijiemwaral-Fargħunlibesbil-
vjolaul-aħmarupoġġabilqiegħdafuqit-trontiegħu,u
l-viżirikollhatiegħuul-magnatitas-saltnatiegħu
kienuwieqfab’idejhommaqtugħin,saqajhomqrib
xulxin,urashommitluqa.
32Ul-FargħunbagħatiġiblilAbiqâm,umetaġie
ppreżentatlilu,imxewquddiemu,ubewsal-art
quddiemu.
33Us-sultanFargħunqallu:‘OAbiqam,jiennixbahlil
min?un-nobblitas-saltnatiegħi,lilminjixbħu?'
34UĦajqârqallu:‘Osidil-qaribjienabħall-idoluBel,
un-nobblitas-saltnatiegħekhumabħall-qaddejjatiegħu.’
35Qallu,‘Murugħadalurahawn.’AlluraHaiqârmar
kifkienikkmandalus-sultanFargħun.
36Ul-għadaĦaiqârmarquddiemil-Fargħun,uqagħad
quddiemis-sultan.Ul-Fargħunkienliebeskuluraħmar,
un-nobblikienulebsinl-abjad.
L-ISTORJATA’AHIKAR
37Ul-Fargħunqallu‘OAbiqam,jiennixbahlilmin?
un-nobblitas-saltnatiegħi,lilminjixbħu?'
38UAbiqamqallu:‘Osidi!intbħax-xemx,ul-qaddejja
tiegħekbħat-travitagħha.'Ul-Fargħunqallu:"Murid-
dartiegħek,ugħadaejjahawn."
39Imbagħadil-Fargħunikkmandalill-Qortitiegħubiex
jilbesabjadpur,ul-Fargħunkienliebesbħalhomu
poġġabilqiegħdafuqit-trontiegħu,ukkmandahombiex
iġibuĦajqâr.Udaħalupoġġabilqiegħdaquddiemu.
40Ul-Fargħunqallu:‘OAbiqam,jiennixbahlilmin?u
n-nobblitiegħi,lilminhumasimili?'
41UAbiqamqallu,‘Osidi!intbħall-qamar,un-nobbli
tiegħekbħall-pjanetiul-kwiekeb.'Ul-Fargħunqallu:
"Mur,ugħadatkunhawn."
42Imbagħadil-Fargħunikkmandalill-qaddejjatiegħu
biexjilbsulibsataʼkulurivarji,ul-Fargħunlibeslibsa
tal-bellusaħmar,uqagħadfuqit-trontiegħu,u
kkmandahombiexiġibulilAbiqam.Udaħalugħollih
quddiemu.
43Uqal,‘OAbiqam,jiennixbahlilmin?ul-armati
tiegħi,lilminhumasimili?'Uqal,‘Osidi!intbħax-
xaharta’April,ul-armatitiegħekbħall-fjuritiegħu.’
44Umetasemaʼdanis-sultan,feraħb’ferħkbiruqal,
‘OAbiqam!l-ewweldarbaqabbilnimal-idoluBel,un-
nobblitiegħimal-qaddejjatiegħu.
45Ut-tienidarbatqabbilnimax-xemx,un-nobblitiegħi
mar-raġġitax-xemx.
46Ut-tieletdarbatqabbilnimal-qamar,un-nobbli
tiegħimal-pjanetiul-kwiekeb.
47Ur-raba’darbaqabbiltnimax-xaharta’April,un-
nobblitiegħimal-fjuritiegħu.Immaissa,OAbiqâm!
għidli,sidek,sultanSennakerib,lilminhu?un-nobbli
tiegħu,lilminhumasimili?'
48UHaiqârgħajjatb’leħengħoliuqal:‘Ikunbogħod
minnilinsemmisidis-sultanuintbilqiegħdafuqit-tron
tiegħek.Immaqumfuqsaqajkbiexngħidlekminhusidi
s-sultanulilminjixbhun-nobblitiegħu.'
49Ul-Fargħunbaqaʼmħawwadbil-ħelsientaʼilsienu
ubil-qlubijatiegħubiexiwieġeb.Imbagħadil-Fargħun
qamminnfuqit-trontiegħuuqagħadquddiemĦajqâr,u
qallu:‘Għidliissa,biexinkunnista’nagħraflilmin
jixbahsidekis-sultan,ul-nobblitiegħu,lilminjixbhu.’
50UHaiqârqallu:‘SidihuAllatas-sema,un-nobbli
tiegħuhumas-sajjettiur-ragħad,umetajridjonfoħir-
riħutaqa’x-xita.
51Uhujikkmandar-ragħad,ujħaffefujagħmelix-xita,
ujżommix-xemx,umajagħtixid-dawltagħha,ul-
qamarul-kwiekeb,umajdurux.
52Uhujikkmandalit-tempesta,ujonfoħutaqa’x-xita
utgħawweġf’Apriluteqredil-fjuritagħhaud-djar
tagħha.’
53Umetal-Fargħunsemaʼdanid-diskors,baqaʼ
mħawwadħafnaurrabjatb’rabjakbira,uqallu:‘O
bniedem!għidlil-verità,ugħarrafniminintverament”.
54Uqallul-verità."JienHaiqârl-iskribi,l-akbarfostil-
KunsillieriPrivatitar-reSennakerib,ujienil-vizir
tiegħuul-Gvernaturtas-saltnatiegħu,ul-Kanċillier
tiegħu."
55Uqallu:‘Intgħidtil-veritàf’danil-kliem.Imma
smajnab’Ħajqâr,lis-sultanSennakeribqatlu,immaint
donnuliintħajutajjeb.”
56UHaiqârqallu:‘Iva,hekkkien,immatifħirlilAlla,
lijafx’inhumoħbi,għaxsidis-sultanordnalnibiex
noqtol,uemmenil-kelmataʼbnedminħerqana,immal-
Mulejħeles.jien,umbierekminjafdafih.'
57Ul-FargħunqallilHaiqâr:‘Mur,ugħadatkunhawn,
ugħidlikelmaliqattmasmajtmingħandin-nobbli
tiegħiulanqasmin-niestas-saltnatiegħiuta’pajjiżi.’
KAPITOLU6
Il-ġirjatirnexxi.Ahikariwieġebkullmistoqsijatal-
Fargħun.Is-subienfuql-ajklihumal-qofoltal-ġurnata.
L-ispirtu,litantrarijinstabfl-Iskritturatal-qedem,huwa
żvelatf’Versi34-45.
1UHaiqârmarl-abitazzjonitiegħu,ukitebittra,uqal
fihahekk:
2MinnSennakeribsultantaʼl-Assirja.uNinwelill-
Fargħunsultantal-Eġittu.
3‘Is-sliemgħalik,ħu!udaklinagħrfulekb’danhuliħu
għandubżonnta’ħuh,uslatenta’xulxin,ut-tamatiegħi
mingħandekhiliintitislifnidisa’mitttalentdeheb,
għaxgħandibżonnugħall-ikelta’xiwħudmis-suldati,li,
Ijistgħujonfqufuqhom.Uwaraftitnibgħatlek.'
4Imbagħadmitwil-ittra,uppreżentahal-għadalill-
Fargħun.
5Umetaradan,baqaʼmħawwaduqallu:‘Tassewqatt
masmajtxiħaġabħaldinil-lingwamingħandħadd.’
6ImbagħadĦaiqârqallu:‘Tassewdanhudejnliinti
għandeklilsidis-sultan.’
7Ul-Fargħunaċċettadan,uqal,‘OHaiqâr,bħalekhu
onestfis-servizztas-slaten.
8ImbierekAllaligħamilkomperfettfl-għerfużejjen
bil-filosofijaul-għarfien.
9Uissa,OHaiqâr,jibqa’daklinixtiequmingħandek,li
intitibnibħalakastellbejnis-semaul-art.’
10ImbagħadHaiqârqal,‘Litisma’hulitobdi.Jien
nibnilekkastellskontix-xewqaul-għażlatiegħek;imma,
Osidijienanħejjilnaġiruġebelutafaluħaddiema,u
għandibennejjatas-sengħalijibnugħalikkiftixtieqint.
11Us-sultanħejjadakkollugħalih,umarruf’post
wiesaʼ;uHaiqârusubientiegħuwaslugħaliha,uħa
miegħul-ajkliuż-żgħażagħ;us-sultanun-nobblikollha
tiegħumarruul-beltkollhanġabret,biexjarawx’se
jagħmelHaiqâr.
12ImbagħadHaiqârħallal-ajklijoħorġumill-kaxxi,u
rabatliż-żgħażagħfuqdaharhom,urabtul-ħbulama’
saqajnl-ajkli,uħallihomimorrufl-arja.Utelgħu'lfuq,
sakemmbaqgħubejnis-semaul-art.
13Us-subienbdewjgħajtu,ujgħidu:‘Ġibul-briks,
iġibut-tafal,biexnibnul-kastelltas-sultan,għaxaħna
qegħdinwieqfa!’
14Ul-follabaqgħetmistagħġbaumħawda,ustagħġbu.
Us-sultanun-nobblitiegħustaqsew.
15UHaiqârul-qaddejjatiegħubdewisawtulill-
ħaddiema,ugħajtugħat-truppitas-sultan,uqalulhom,
37Ul-Fargħunqallu‘OAbiqam,jiennixbahlilmin?
un-nobblitas-saltnatiegħi,lilminjixbħu?'
38UAbiqamqallu:‘Osidi!intbħax-xemx,ul-qaddejja
tiegħekbħat-travitagħha.'Ul-Fargħunqallu:"Murid-
dartiegħek,ugħadaejjahawn."
39Imbagħadil-Fargħunikkmandalill-Qortitiegħubiex
jilbesabjadpur,ul-Fargħunkienliebesbħalhomu
poġġabilqiegħdafuqit-trontiegħu,ukkmandahombiex
iġibuĦajqâr.Udaħalupoġġabilqiegħdaquddiemu.
40Ul-Fargħunqallu:‘OAbiqam,jiennixbahlilmin?u
n-nobblitiegħi,lilminhumasimili?'
41UAbiqamqallu,‘Osidi!intbħall-qamar,un-nobbli
tiegħekbħall-pjanetiul-kwiekeb.'Ul-Fargħunqallu:
"Mur,ugħadatkunhawn."
42Imbagħadil-Fargħunikkmandalill-qaddejjatiegħu
biexjilbsulibsataʼkulurivarji,ul-Fargħunlibeslibsa
tal-bellusaħmar,uqagħadfuqit-trontiegħu,u
kkmandahombiexiġibulilAbiqam.Udaħalugħollih
quddiemu.
43Uqal,‘OAbiqam,jiennixbahlilmin?ul-armati
tiegħi,lilminhumasimili?'Uqal,‘Osidi!intbħax-
xaharta’April,ul-armatitiegħekbħall-fjuritiegħu.’
44Umetasemaʼdanis-sultan,feraħb’ferħkbiruqal,
‘OAbiqam!l-ewweldarbaqabbilnimal-idoluBel,un-
nobblitiegħimal-qaddejjatiegħu.
45Ut-tienidarbatqabbilnimax-xemx,un-nobblitiegħi
mar-raġġitax-xemx.
46Ut-tieletdarbatqabbilnimal-qamar,un-nobbli
tiegħimal-pjanetiul-kwiekeb.
47Ur-raba’darbaqabbiltnimax-xaharta’April,un-
nobblitiegħimal-fjuritiegħu.Immaissa,OAbiqâm!
għidli,sidek,sultanSennakerib,lilminhu?un-nobbli
tiegħu,lilminhumasimili?'
48UHaiqârgħajjatb’leħengħoliuqal:‘Ikunbogħod
minnilinsemmisidis-sultanuintbilqiegħdafuqit-tron
tiegħek.Immaqumfuqsaqajkbiexngħidlekminhusidi
s-sultanulilminjixbhun-nobblitiegħu.'
49Ul-Fargħunbaqaʼmħawwadbil-ħelsientaʼilsienu
ubil-qlubijatiegħubiexiwieġeb.Imbagħadil-Fargħun
qamminnfuqit-trontiegħuuqagħadquddiemĦajqâr,u
qallu:‘Għidliissa,biexinkunnista’nagħraflilmin
jixbahsidekis-sultan,ul-nobblitiegħu,lilminjixbhu.’
50UHaiqârqallu:‘SidihuAllatas-sema,un-nobbli
tiegħuhumas-sajjettiur-ragħad,umetajridjonfoħir-
riħutaqa’x-xita.
51Uhujikkmandar-ragħad,ujħaffefujagħmelix-xita,
ujżommix-xemx,umajagħtixid-dawltagħha,ul-
qamarul-kwiekeb,umajdurux.
52Uhujikkmandalit-tempesta,ujonfoħutaqa’x-xita
utgħawweġf’Apriluteqredil-fjuritagħhaud-djar
tagħha.’
53Umetal-Fargħunsemaʼdanid-diskors,baqaʼ
mħawwadħafnaurrabjatb’rabjakbira,uqallu:‘O
bniedem!għidlil-verità,ugħarrafniminintverament”.
54Uqallul-verità."JienHaiqârl-iskribi,l-akbarfostil-
KunsillieriPrivatitar-reSennakerib,ujienil-vizir
tiegħuul-Gvernaturtas-saltnatiegħu,ul-Kanċillier
tiegħu."
55Uqallu:‘Intgħidtil-veritàf’danil-kliem.Imma
smajnab’Ħajqâr,lis-sultanSennakeribqatlu,immaint
donnuliintħajutajjeb.”
56UHaiqârqallu:‘Iva,hekkkien,immatifħirlilAlla,
lijafx’inhumoħbi,għaxsidis-sultanordnalnibiex
noqtol,uemmenil-kelmataʼbnedminħerqana,immal-
Mulejħeles.jien,umbierekminjafdafih.'
57Ul-FargħunqallilHaiqâr:‘Mur,ugħadatkunhawn,
ugħidlikelmaliqattmasmajtmingħandin-nobbli
tiegħiulanqasmin-niestas-saltnatiegħiuta’pajjiżi.’
KAPITOLU6
Il-ġirjatirnexxi.Ahikariwieġebkullmistoqsijatal-
Fargħun.Is-subienfuql-ajklihumal-qofoltal-ġurnata.
L-ispirtu,litantrarijinstabfl-Iskritturatal-qedem,huwa
żvelatf’Versi34-45.
1UHaiqârmarl-abitazzjonitiegħu,ukitebittra,uqal
fihahekk:
2MinnSennakeribsultantaʼl-Assirja.uNinwelill-
Fargħunsultantal-Eġittu.
3‘Is-sliemgħalik,ħu!udaklinagħrfulekb’danhuliħu
għandubżonnta’ħuh,uslatenta’xulxin,ut-tamatiegħi
mingħandekhiliintitislifnidisa’mitttalentdeheb,
għaxgħandibżonnugħall-ikelta’xiwħudmis-suldati,li,
Ijistgħujonfqufuqhom.Uwaraftitnibgħatlek.'
4Imbagħadmitwil-ittra,uppreżentahal-għadalill-
Fargħun.
5Umetaradan,baqaʼmħawwaduqallu:‘Tassewqatt
masmajtxiħaġabħaldinil-lingwamingħandħadd.’
6ImbagħadĦaiqârqallu:‘Tassewdanhudejnliinti
għandeklilsidis-sultan.’
7Ul-Fargħunaċċettadan,uqal,‘OHaiqâr,bħalekhu
onestfis-servizztas-slaten.
8ImbierekAllaligħamilkomperfettfl-għerfużejjen
bil-filosofijaul-għarfien.
9Uissa,OHaiqâr,jibqa’daklinixtiequmingħandek,li
intitibnibħalakastellbejnis-semaul-art.’
10ImbagħadHaiqârqal,‘Litisma’hulitobdi.Jien
nibnilekkastellskontix-xewqaul-għażlatiegħek;imma,
Osidijienanħejjilnaġiruġebelutafaluħaddiema,u
għandibennejjatas-sengħalijibnugħalikkiftixtieqint.
11Us-sultanħejjadakkollugħalih,umarruf’post
wiesaʼ;uHaiqârusubientiegħuwaslugħaliha,uħa
miegħul-ajkliuż-żgħażagħ;us-sultanun-nobblikollha
tiegħumarruul-beltkollhanġabret,biexjarawx’se
jagħmelHaiqâr.
12ImbagħadHaiqârħallal-ajklijoħorġumill-kaxxi,u
rabatliż-żgħażagħfuqdaharhom,urabtul-ħbulama’
saqajnl-ajkli,uħallihomimorrufl-arja.Utelgħu'lfuq,
sakemmbaqgħubejnis-semaul-art.
13Us-subienbdewjgħajtu,ujgħidu:‘Ġibul-briks,
iġibut-tafal,biexnibnul-kastelltas-sultan,għaxaħna
qegħdinwieqfa!’
14Ul-follabaqgħetmistagħġbaumħawda,ustagħġbu.
Us-sultanun-nobblitiegħustaqsew.
15UHaiqârul-qaddejjatiegħubdewisawtulill-
ħaddiema,ugħajtugħat-truppitas-sultan,uqalulhom,
L-ISTORJATA’AHIKAR
‘Ġibulill-ħaddiematas-sengħadaklijriduu
tfixkluhomxminnxogħolhom.’
16Us-sultanqallu,‘Intmiġnun;minjista'jġibxiħaġa
sadikid-distanza?'
17UHaiqârqallu,‘Osidi!kifgħandnanibnukastellfl-
arja?ukiekusidis-sultankienhawn,kienjibnidiversi
kastellif’ġurnatawaħda.’
18Ul-Fargħunqallu:‘Mur,OHaiqâr,f’darek,ustrieħ,
għaxqatgħul-binital-kastell,ugħadaejjagħandi.’
19ImbagħadĦajqârmargħall-abitazzjonitiegħuul-
għadadeherquddiemil-Fargħun.Ul-Fargħunqal,'O
Haiqâr,x'aħbarhemmdwariż-żiemelta'sidek?għax
metajniżżelfil-pajjiżta’l-Assirjauta’Ninwe,ud-
dwiebtagħnajisimgħuleħnu,jitfgħuż-żgħartagħhom.’
20UmetaHaiqârsemaʼdanid-diskorsmaruħaqattus,
urabathaubedajsawwathab’qasmavjolentisakemm
semgħuhal-Eġizzjani,umarruuqalulis-sultandwar
dan.
21Ul-FargħunbagħatiġiblilĦajqâr,uqallu:‘OHaiqâr,
għalatħabbathekkutħabbatlildikil-bhimamutu?’
22UHaiqârqallu,sidis-sultan!Tassewgħamlitliatt
ikrah,uħaqqhadanit-tqattigħut-tqattigħ,għaxsidis-
sultanSennakeribkientanivitmill-isbaħ,ukelluvuċi
qawwijauveraukienjafis-sigħattal-ġurnatautal-lejl.
23Ul-qattusqametdanil-lejlstessuqatagħharashau
telaq,uminħabbadanl-għemilikkurajthab’danit-
tħakkir.’
24Ul-Fargħunqallu:‘OHaiqâr,minndankollunarali
qedtixjieħuqedtixjieħ,għaxbejnl-EġittuuNinwe
hemmtmienjausittinparasang,ukifmarretdanil-lejl
stessuqatgħet.ir-rastas-seduktiegħekuterġa’lura?’
25UHaiqârqallu,‘Osidi!kiekukienhemmdistanza
daqshekkbejnl-EġittuuNinwekifsetgħujisimgħud-
debbatiegħekmetasidiz-żiemeltas-sultanjideku
jitfgħuż-żgħartagħhom?uleħeniż-żiemelkifseta’
jasalsal-Eġittu?’
26Umetal-Fargħunsemaʼdan,kienjafliHaiqârkien
wieġebil-mistoqsijiettiegħu.
27Ul-Fargħunqal,'OHaiqâr,irridlitagħmilniħbula
tar-rameltal-baħar.'
28UĦajqârqallu:"Osidis-sultan!ordnahombiex
joħorġuliħabelmit-teżorbiexnagħmelwieħedbħalu."
29ImbagħadHaiqârmarfuqin-naħataʼwaratad-dar,u
għameltoqobfix-xattmhuxmaħdumtal-baħar,uħaftit
ramelf’idu,rameltal-baħar,umetaħarġetix-xemx,u
daħletfit-toqob,infirexir-ramelfix-xemxsakemmsar
bħallikiekuminsuġbħalħbula.
30UHaiqârqal,'Ikmandalill-qaddejjatiegħekbiex
jieħdudawnil-ħbula,ukullmetatixtieq,nisġakxiwħud
bħalhom.'
31Ul-Fargħunqal,‘OHaiqâr,għandnaġeblatal-
mitħnahawnunkissreturridliintitħitha.’
32ImbagħadHaiqârħareslejha,usabġeblaoħra.
33Uqallill-Fargħun:‘Osidi!Jienbarrani:um’għandi
l-ebdagħoddagħall-ħjata.
34Immarridliktikkmandalildawklijfasslus-żarbun
lealibiexjaqtgħul-awlsminndinil-ġebla,biexinkun
nista’nħitdikil-ġeblatal-mitħna.’
35Imbagħadil-Fargħunun-nobblikollhatiegħudaħqu.
Uqal:‘ImbierekAllal-Għoli,litakdanl-għerful-
għarfien.’
36Umetal-FargħunraliĦaiqârkiengħeleb,u
rritornalut-tweġibiettiegħu,mill-ewwelsareċċitati,u
ordnahombiexjiġbrugħalihit-taxxitaʼtlietsnin,ubiex
iġibuhomf’Haiqâr.
37Uneħħal-ilbiestiegħuupoġġihomfuqHaiqâr,us-
suldatitiegħu,ul-qaddejjatiegħu,utahl-ispejjeżtal-
vjaġġtiegħu.
38Uqallu:‘Murfis-sliem,Osaħħata’siduukburija
tat-Tobbatiegħu!għandekxiwieħedmis-Sultanibħalek?
agħtitislimalilsidis-sultanSankerib,ugħidlukif
bgħattlurigali,għaxis-slatenjikkuntentawbiftit.'
39ImbagħadĦajqârqam,ubewsidejhis-sultan
Fargħunubewsl-artquddiemu,uawguralusaħħau
kontinwazzjoni,uabbundanzafit-teżortiegħu,uqallu,
‘Osidi!Nixtieqmingħandekliħaddminnpajjiżnama
jibqa’l-Eġittu.’
40Ul-Fargħunqamubagħatħabriekibiexiħabbrufit-
toroqtaʼl-Eġittuliħaddmill-poplutaʼl-Assirjajew
taʼNinwemagħandujibqaʼfl-arttaʼl-Eġittu,immali
jmorrumaʼĦajqâr.
41ImbagħadĦajqârmaruħallas-sultanFargħun,u
telaq,ifittexl-arttaʼl-AssirjauNinwe;ukelluxiteżori
uħafnaġid.
42Umetawasletl-aħbarlis-sultanSennakeriblikien
ġejĦajqâr,ħareġjiltaqa’miegħuuferaħbihb’ferħkbir
ħafnauħaddanubewsuuqallu,‘Merħbaid-dar:O
familjari!ħuHaiqâr,il-qawwatas-saltnatiegħi,ul-
kburijatar-renjutiegħi.
43Staqsix’jkollokmingħandi,ankijekktixtieqnofsis-
saltnaul-possedimentitiegħi.’
44ImbagħadĦajqârqallu,‘Osidis-sultan,għixgħal
dejjem!Urifavur,Osidis-sultan!lilAbuSamîk
minfloki,għaxħajtikienetf'idejnAllauf'idejh.'
45ImbagħadSankeribis-sultanqal:‘Unurgħalik,O
maħbubĦajqâr!Senagħmell-istazzjonta'AbuSamîk
ix-xwadmasogħlamill-KunsillieriPrivatikollhatiegħiu
l-favorititiegħi.'
46Imbagħadis-sultanbedajistaqsihkifkiensejjermal-
Fargħunmill-ewwelwasaltiegħusakemmkientelaq
minnquddiemu,ukifkienwieġebil-mistoqsijietkollha
tiegħu,ukifirċievat-taxximingħandu,ul-bidliet.tal-
ilbiesur-rigali.
47Us-sultanSennakeribferaħb’ferħkbir,uqallil
Ħajqâr:‘Ħudaklitridtieħuminndanil-ġieħ,għax
kolloxjinsabf’idejk.’
48UHaiqârmid:‘Ħallis-sultanjgħixgħaldejjem!Jien
manixtieqxejnħliefis-sigurtàta’sidis-sultanul-
kontinwazzjonital-kobortiegħu.
49Osidi!x'nista'nagħmelbil-ġidusimilitiegħu?imma
jekkintturinifavur,agħtiniNadan,ibenoħti,biex
inpattihgħaldakligħamelmiegħi,uagħtinidemmuu
żommniblaħtija.'
50Us-sultanSennakeribqal:‘Ħudu,jientajtulilek.’U
ĦaiqârħalilNadan,ibenoħtu,urabatidejhb’ktajjen
tal-ħadid,uħaduf’daru,upoġġieluqaflatqilama’
saqajh,urabathab’għoqdastretta,uwaralirabtub’hekk
‘Ġibulill-ħaddiematas-sengħadaklijriduu
tfixkluhomxminnxogħolhom.’
16Us-sultanqallu,‘Intmiġnun;minjista'jġibxiħaġa
sadikid-distanza?'
17UHaiqârqallu,‘Osidi!kifgħandnanibnukastellfl-
arja?ukiekusidis-sultankienhawn,kienjibnidiversi
kastellif’ġurnatawaħda.’
18Ul-Fargħunqallu:‘Mur,OHaiqâr,f’darek,ustrieħ,
għaxqatgħul-binital-kastell,ugħadaejjagħandi.’
19ImbagħadĦajqârmargħall-abitazzjonitiegħuul-
għadadeherquddiemil-Fargħun.Ul-Fargħunqal,'O
Haiqâr,x'aħbarhemmdwariż-żiemelta'sidek?għax
metajniżżelfil-pajjiżta’l-Assirjauta’Ninwe,ud-
dwiebtagħnajisimgħuleħnu,jitfgħuż-żgħartagħhom.’
20UmetaHaiqârsemaʼdanid-diskorsmaruħaqattus,
urabathaubedajsawwathab’qasmavjolentisakemm
semgħuhal-Eġizzjani,umarruuqalulis-sultandwar
dan.
21Ul-FargħunbagħatiġiblilĦajqâr,uqallu:‘OHaiqâr,
għalatħabbathekkutħabbatlildikil-bhimamutu?’
22UHaiqârqallu,sidis-sultan!Tassewgħamlitliatt
ikrah,uħaqqhadanit-tqattigħut-tqattigħ,għaxsidis-
sultanSennakeribkientanivitmill-isbaħ,ukelluvuċi
qawwijauveraukienjafis-sigħattal-ġurnatautal-lejl.
23Ul-qattusqametdanil-lejlstessuqatagħharashau
telaq,uminħabbadanl-għemilikkurajthab’danit-
tħakkir.’
24Ul-Fargħunqallu:‘OHaiqâr,minndankollunarali
qedtixjieħuqedtixjieħ,għaxbejnl-EġittuuNinwe
hemmtmienjausittinparasang,ukifmarretdanil-lejl
stessuqatgħet.ir-rastas-seduktiegħekuterġa’lura?’
25UHaiqârqallu,‘Osidi!kiekukienhemmdistanza
daqshekkbejnl-EġittuuNinwekifsetgħujisimgħud-
debbatiegħekmetasidiz-żiemeltas-sultanjideku
jitfgħuż-żgħartagħhom?uleħeniż-żiemelkifseta’
jasalsal-Eġittu?’
26Umetal-Fargħunsemaʼdan,kienjafliHaiqârkien
wieġebil-mistoqsijiettiegħu.
27Ul-Fargħunqal,'OHaiqâr,irridlitagħmilniħbula
tar-rameltal-baħar.'
28UĦajqârqallu:"Osidis-sultan!ordnahombiex
joħorġuliħabelmit-teżorbiexnagħmelwieħedbħalu."
29ImbagħadHaiqârmarfuqin-naħataʼwaratad-dar,u
għameltoqobfix-xattmhuxmaħdumtal-baħar,uħaftit
ramelf’idu,rameltal-baħar,umetaħarġetix-xemx,u
daħletfit-toqob,infirexir-ramelfix-xemxsakemmsar
bħallikiekuminsuġbħalħbula.
30UHaiqârqal,'Ikmandalill-qaddejjatiegħekbiex
jieħdudawnil-ħbula,ukullmetatixtieq,nisġakxiwħud
bħalhom.'
31Ul-Fargħunqal,‘OHaiqâr,għandnaġeblatal-
mitħnahawnunkissreturridliintitħitha.’
32ImbagħadHaiqârħareslejha,usabġeblaoħra.
33Uqallill-Fargħun:‘Osidi!Jienbarrani:um’għandi
l-ebdagħoddagħall-ħjata.
34Immarridliktikkmandalildawklijfasslus-żarbun
lealibiexjaqtgħul-awlsminndinil-ġebla,biexinkun
nista’nħitdikil-ġeblatal-mitħna.’
35Imbagħadil-Fargħunun-nobblikollhatiegħudaħqu.
Uqal:‘ImbierekAllal-Għoli,litakdanl-għerful-
għarfien.’
36Umetal-FargħunraliĦaiqârkiengħeleb,u
rritornalut-tweġibiettiegħu,mill-ewwelsareċċitati,u
ordnahombiexjiġbrugħalihit-taxxitaʼtlietsnin,ubiex
iġibuhomf’Haiqâr.
37Uneħħal-ilbiestiegħuupoġġihomfuqHaiqâr,us-
suldatitiegħu,ul-qaddejjatiegħu,utahl-ispejjeżtal-
vjaġġtiegħu.
38Uqallu:‘Murfis-sliem,Osaħħata’siduukburija
tat-Tobbatiegħu!għandekxiwieħedmis-Sultanibħalek?
agħtitislimalilsidis-sultanSankerib,ugħidlukif
bgħattlurigali,għaxis-slatenjikkuntentawbiftit.'
39ImbagħadĦajqârqam,ubewsidejhis-sultan
Fargħunubewsl-artquddiemu,uawguralusaħħau
kontinwazzjoni,uabbundanzafit-teżortiegħu,uqallu,
‘Osidi!Nixtieqmingħandekliħaddminnpajjiżnama
jibqa’l-Eġittu.’
40Ul-Fargħunqamubagħatħabriekibiexiħabbrufit-
toroqtaʼl-Eġittuliħaddmill-poplutaʼl-Assirjajew
taʼNinwemagħandujibqaʼfl-arttaʼl-Eġittu,immali
jmorrumaʼĦajqâr.
41ImbagħadĦajqârmaruħallas-sultanFargħun,u
telaq,ifittexl-arttaʼl-AssirjauNinwe;ukelluxiteżori
uħafnaġid.
42Umetawasletl-aħbarlis-sultanSennakeriblikien
ġejĦajqâr,ħareġjiltaqa’miegħuuferaħbihb’ferħkbir
ħafnauħaddanubewsuuqallu,‘Merħbaid-dar:O
familjari!ħuHaiqâr,il-qawwatas-saltnatiegħi,ul-
kburijatar-renjutiegħi.
43Staqsix’jkollokmingħandi,ankijekktixtieqnofsis-
saltnaul-possedimentitiegħi.’
44ImbagħadĦajqârqallu,‘Osidis-sultan,għixgħal
dejjem!Urifavur,Osidis-sultan!lilAbuSamîk
minfloki,għaxħajtikienetf'idejnAllauf'idejh.'
45ImbagħadSankeribis-sultanqal:‘Unurgħalik,O
maħbubĦajqâr!Senagħmell-istazzjonta'AbuSamîk
ix-xwadmasogħlamill-KunsillieriPrivatikollhatiegħiu
l-favorititiegħi.'
46Imbagħadis-sultanbedajistaqsihkifkiensejjermal-
Fargħunmill-ewwelwasaltiegħusakemmkientelaq
minnquddiemu,ukifkienwieġebil-mistoqsijietkollha
tiegħu,ukifirċievat-taxximingħandu,ul-bidliet.tal-
ilbiesur-rigali.
47Us-sultanSennakeribferaħb’ferħkbir,uqallil
Ħajqâr:‘Ħudaklitridtieħuminndanil-ġieħ,għax
kolloxjinsabf’idejk.’
48UHaiqârmid:‘Ħallis-sultanjgħixgħaldejjem!Jien
manixtieqxejnħliefis-sigurtàta’sidis-sultanul-
kontinwazzjonital-kobortiegħu.
49Osidi!x'nista'nagħmelbil-ġidusimilitiegħu?imma
jekkintturinifavur,agħtiniNadan,ibenoħti,biex
inpattihgħaldakligħamelmiegħi,uagħtinidemmuu
żommniblaħtija.'
50Us-sultanSennakeribqal:‘Ħudu,jientajtulilek.’U
ĦaiqârħalilNadan,ibenoħtu,urabatidejhb’ktajjen
tal-ħadid,uħaduf’daru,upoġġieluqaflatqilama’
saqajh,urabathab’għoqdastretta,uwaralirabtub’hekk
L-ISTORJATA’AHIKAR
tefgħuh.ġokamramudlama,ħdejnil-posttal-irtirar,u
ħatarlilNebu-halbħalasentinellafuqubiexjagħtih
ħobżuftitilmakuljum.
KAPITOLU7
Il-parabbolita'Ahikarlifihomitemml-edukazzjonitan-
neputijiettiegħu.Simmiliimpressjonanti.Ahikarisejjaħ
lit-tifelismijietpittoreski.Hawntispiċċal-istorjata’
Ahikar.
1UkullmetaĦajqârkienjidħoljewjoħroġkieniċanfar
lilNadan,ibenoħtu,uqallubil-għaqal:
2‘ONadan,it-tifeltiegħi!Jiengħamiltlekdakkolluli
hutajjebuqalbekuintippremjejtnigħalihb’daklihu
ikrahuħażinubil-qtil.
3‘Oibni!jingħadfil-proverbji:Minmajismax
b’widnejh,iġagħlujisma’b’għonqu”.
4UNadanqal:‘Għalxiexintirrabjatmiegħi?’
5UHaiqârqallu,‘Għaxtrabejtek,ugħallimtek,utajtek
unururispettugħamiltekkbir,utrabbikbl-aqwanisel,
upoġġejtekflokbiextkunil-werriettiegħi.fid-dinja,u
intittrattnibil-qtiluħallasnibil-qtiltiegħi.
6Immal-Mulejkienjaflikontinġurjat,usalvanimill-
ħaġalikontgħamiltli,għaxil-Mulejifejjaqil-qlub
miksuraujfixkellill-għiraulill-għorrin.
7Otifeltiegħi!intkontgħalijabħall-iskorpjunlimeta
jolqotir-ram,jinfed.
8Otifeltiegħi!intbħall-gażżellalikienetqedtiekoll-
għeruqtal-ġenn,użidnillumugħadasnunzawjinħbew
fl-għeruqtiegħi."
9Otifeltiegħi!intikontgħalminrawlilsħabu
għarwienfiż-żmienchillytax-xitwa;uħailmakiesaħu
tefgħufuqu.
10Otifeltiegħi!intkontgħalijabħalraġelliħaġebla,u
tefagħhas-semabiextħaġġarbihalilSidtu.Ul-ġebla
malaqtetx,umalaħqitxgħolibiżżejjed,iżdasaretil-
kawżatal-ħtijaud-dnub.
11Otifeltiegħi!kiekukontonoratniurrispettatniu
smajtkliemikonttkunil-werriettiegħiukontisaltanfuq
id-dominjitiegħi.
12Oibni!taflikiekud-denbtal-kelbjewtal-ħanżirkien
twilgħaxarkubitimajersaqxlejnil-valurtaż-żiemel
ankejekkikunbħalħarir.
13Otifeltiegħi!Ħsibtliintikonttkunil-werriettiegħi
fil-mewttiegħi;uintbl-għiraul-insolenzatiegħekxtaqt
toqtolni.Immal-Mulejħelisnimill-ħilatiegħek.
14Oibni!intkontgħalijabħalnassalitwaqqfetfuqid-
demel,uwasletgħasafarusabin-nassamwaqqfa.Ul-
għasafarqallin-nassa:"X'tagħmelhawn?"Qalin-nassa,
"QednitlobhawnlilAlla."
15Ul-larkastaqsiehawkoll:“X’inhil-biċċainjamli
għandek?”Qalin-nassa,"Dakhijasiġratal-ballutżgħira
lifuqhanistrieħfil-ħintat-talb."
16L-arkaqalet:“Udikil-ħaġax’inhif’ħalqek?”In-
nassaqalet:"Dakhuħobżuikellinġorrgħaldawk
kollhabil-ġuħugħall-foqralijersqulejja."
17L-arkaqalet:“Issamelanista’nimxi‘lquddiemu
niekol,għaxgħandil-ġuħ?”Un-nassaqaltlu:"Ejja'l
quddiem."Ul-larkresqetbiexdan,jista'jiekol.
18Imman-nassaqametuqabdetlill-aldovaminn
għonqha.
19Ul-alrawieġbetuqaletlin-nassa:“Jekkdakhul-
ħobżtiegħekgħall-ġuħ,Allamajilqaxl-elemnatiegħek
ul-għemejjelqalbek.
20Ujekkdanhus-sawmut-talbtiegħek,Allama
jaċċettaxmingħandeklas-sawmulanqasit-talbtiegħek,
uAllamajipperfezzjonaxdaklihutajjebdwarek.”
21Otifeltiegħi!intkontgħalija(bħala)iljunligħamilt
ħbiebma’ħmar,ul-ħmarbaqa’miexiquddieml-iljun
għalxiżmien;ujumwieħedl-iljunniżelfuqil-ħmaru
kielu.
22Otifeltiegħi!Intkontgħalijabħalweevilfil-qamħ,
għaxmajagħmelġidlilxejn,immajħassrul-qamħu
jixxengelu.
23Otifeltiegħi!intkontbħalraġelliżragħagħaxar
qisienqamħ,umetawasaliż-żmiental-ħsad,qamu
ħasad,uħasad,idris,uħademfuqusal-akbar,urriżulta
likiengħaxar.miżuri,usiduqalilha:"Ogħażżien!ma
kibritxumaċkientx."
24Otifeltiegħi!intkontgħalijabħall-perniċilikienet
mitfugħafix-xibka,umasetgħetxissalvalilhannifisha,
immasejjaħlill-perniċi,biextitfagħhommagħhanfisha
fix-xibka.
25Oibni!intkontlilibħall-kelblikienkiesaħudaħal
fid-dartal-fuħħarbiexjisħon.
26Umetasaretsħuna,bdietqoxrafuqhom,uħarġuha’l
barrausawtuha,biexmajigdimhomx.
27Oibni!intkontgħalijabħall-ħanżirlidaħalfil-banju
sħunma'niesta'kwalità,umetaħareġmill-banjusħun,
ratoqbamaħmuġauniżeluwallowedfiha.
28Oibni!intkontgħalijabħall-mogħżalingħaqdetma’
sħabhafitriqithomgħas-sagrifiċċju,umasetgħetx
isalvaruħha.
29Otifeltiegħi!il-kelblimajiġixmitmugħmill-kaċċa
tiegħujsirikelgħad-dubbien.
30Oibni!l-idlimataħdimxumajaħritxu(li)hija
rgħibauqarrieqagħandhatinqata’minnfuqspallha.
31Oibni!l-għajnlifihamajidhirxid-dawl,il-ġwien
għandhomjiġbduhaujaqtgħuha.
32Otifeltiegħi!intkontmiegħibħalsiġralikienuqed
jaqtgħul-friegħitagħha,uqaltilhom:"Kiekuxiħaġa
minnimakinitxf'idejkom,tassewmatkunxtista'
taqtgħuni."
33Otifeltiegħi!intbħall-qattusliqalulu:"Ħallil-
ħallielsakemmnagħmlulekkatinatad-dehebu
nitimgħukbiz-zokkorul-lewż."
34Uqalet:“M’iniexninsas-sengħataʼmissieriutaʼ
ommi”.
35Oibni!intkontbħas-serpriekebfuqarbuxxelltax-
xewkmetakienf’nofsxmara,ulupurahomuqalilhom:
“Ħżienafuqħażen,ulilminhuiktarħażinmillihuma
jidderieġihomit-tnejn”.
36Us-serpqallill-lupu:"Il-ħrieful-mogħożun-
nagħaġlitkunkieltħajtekkollha,setirritornahomlil
missirijiethomulill-ġenituritagħhomjewle?"
37Qalil-lupu,"Le."Us-serpqallu:“Jiennaħsebliwara
lilinnifsiintl-agħarfostna”.
tefgħuh.ġokamramudlama,ħdejnil-posttal-irtirar,u
ħatarlilNebu-halbħalasentinellafuqubiexjagħtih
ħobżuftitilmakuljum.
KAPITOLU7
Il-parabbolita'Ahikarlifihomitemml-edukazzjonitan-
neputijiettiegħu.Simmiliimpressjonanti.Ahikarisejjaħ
lit-tifelismijietpittoreski.Hawntispiċċal-istorjata’
Ahikar.
1UkullmetaĦajqârkienjidħoljewjoħroġkieniċanfar
lilNadan,ibenoħtu,uqallubil-għaqal:
2‘ONadan,it-tifeltiegħi!Jiengħamiltlekdakkolluli
hutajjebuqalbekuintippremjejtnigħalihb’daklihu
ikrahuħażinubil-qtil.
3‘Oibni!jingħadfil-proverbji:Minmajismax
b’widnejh,iġagħlujisma’b’għonqu”.
4UNadanqal:‘Għalxiexintirrabjatmiegħi?’
5UHaiqârqallu,‘Għaxtrabejtek,ugħallimtek,utajtek
unururispettugħamiltekkbir,utrabbikbl-aqwanisel,
upoġġejtekflokbiextkunil-werriettiegħi.fid-dinja,u
intittrattnibil-qtiluħallasnibil-qtiltiegħi.
6Immal-Mulejkienjaflikontinġurjat,usalvanimill-
ħaġalikontgħamiltli,għaxil-Mulejifejjaqil-qlub
miksuraujfixkellill-għiraulill-għorrin.
7Otifeltiegħi!intkontgħalijabħall-iskorpjunlimeta
jolqotir-ram,jinfed.
8Otifeltiegħi!intbħall-gażżellalikienetqedtiekoll-
għeruqtal-ġenn,użidnillumugħadasnunzawjinħbew
fl-għeruqtiegħi."
9Otifeltiegħi!intikontgħalminrawlilsħabu
għarwienfiż-żmienchillytax-xitwa;uħailmakiesaħu
tefgħufuqu.
10Otifeltiegħi!intkontgħalijabħalraġelliħaġebla,u
tefagħhas-semabiextħaġġarbihalilSidtu.Ul-ġebla
malaqtetx,umalaħqitxgħolibiżżejjed,iżdasaretil-
kawżatal-ħtijaud-dnub.
11Otifeltiegħi!kiekukontonoratniurrispettatniu
smajtkliemikonttkunil-werriettiegħiukontisaltanfuq
id-dominjitiegħi.
12Oibni!taflikiekud-denbtal-kelbjewtal-ħanżirkien
twilgħaxarkubitimajersaqxlejnil-valurtaż-żiemel
ankejekkikunbħalħarir.
13Otifeltiegħi!Ħsibtliintikonttkunil-werriettiegħi
fil-mewttiegħi;uintbl-għiraul-insolenzatiegħekxtaqt
toqtolni.Immal-Mulejħelisnimill-ħilatiegħek.
14Oibni!intkontgħalijabħalnassalitwaqqfetfuqid-
demel,uwasletgħasafarusabin-nassamwaqqfa.Ul-
għasafarqallin-nassa:"X'tagħmelhawn?"Qalin-nassa,
"QednitlobhawnlilAlla."
15Ul-larkastaqsiehawkoll:“X’inhil-biċċainjamli
għandek?”Qalin-nassa,"Dakhijasiġratal-ballutżgħira
lifuqhanistrieħfil-ħintat-talb."
16L-arkaqalet:“Udikil-ħaġax’inhif’ħalqek?”In-
nassaqalet:"Dakhuħobżuikellinġorrgħaldawk
kollhabil-ġuħugħall-foqralijersqulejja."
17L-arkaqalet:“Issamelanista’nimxi‘lquddiemu
niekol,għaxgħandil-ġuħ?”Un-nassaqaltlu:"Ejja'l
quddiem."Ul-larkresqetbiexdan,jista'jiekol.
18Imman-nassaqametuqabdetlill-aldovaminn
għonqha.
19Ul-alrawieġbetuqaletlin-nassa:“Jekkdakhul-
ħobżtiegħekgħall-ġuħ,Allamajilqaxl-elemnatiegħek
ul-għemejjelqalbek.
20Ujekkdanhus-sawmut-talbtiegħek,Allama
jaċċettaxmingħandeklas-sawmulanqasit-talbtiegħek,
uAllamajipperfezzjonaxdaklihutajjebdwarek.”
21Otifeltiegħi!intkontgħalija(bħala)iljunligħamilt
ħbiebma’ħmar,ul-ħmarbaqa’miexiquddieml-iljun
għalxiżmien;ujumwieħedl-iljunniżelfuqil-ħmaru
kielu.
22Otifeltiegħi!Intkontgħalijabħalweevilfil-qamħ,
għaxmajagħmelġidlilxejn,immajħassrul-qamħu
jixxengelu.
23Otifeltiegħi!intkontbħalraġelliżragħagħaxar
qisienqamħ,umetawasaliż-żmiental-ħsad,qamu
ħasad,uħasad,idris,uħademfuqusal-akbar,urriżulta
likiengħaxar.miżuri,usiduqalilha:"Ogħażżien!ma
kibritxumaċkientx."
24Otifeltiegħi!intkontgħalijabħall-perniċilikienet
mitfugħafix-xibka,umasetgħetxissalvalilhannifisha,
immasejjaħlill-perniċi,biextitfagħhommagħhanfisha
fix-xibka.
25Oibni!intkontlilibħall-kelblikienkiesaħudaħal
fid-dartal-fuħħarbiexjisħon.
26Umetasaretsħuna,bdietqoxrafuqhom,uħarġuha’l
barrausawtuha,biexmajigdimhomx.
27Oibni!intkontgħalijabħall-ħanżirlidaħalfil-banju
sħunma'niesta'kwalità,umetaħareġmill-banjusħun,
ratoqbamaħmuġauniżeluwallowedfiha.
28Oibni!intkontgħalijabħall-mogħżalingħaqdetma’
sħabhafitriqithomgħas-sagrifiċċju,umasetgħetx
isalvaruħha.
29Otifeltiegħi!il-kelblimajiġixmitmugħmill-kaċċa
tiegħujsirikelgħad-dubbien.
30Oibni!l-idlimataħdimxumajaħritxu(li)hija
rgħibauqarrieqagħandhatinqata’minnfuqspallha.
31Oibni!l-għajnlifihamajidhirxid-dawl,il-ġwien
għandhomjiġbduhaujaqtgħuha.
32Otifeltiegħi!intkontmiegħibħalsiġralikienuqed
jaqtgħul-friegħitagħha,uqaltilhom:"Kiekuxiħaġa
minnimakinitxf'idejkom,tassewmatkunxtista'
taqtgħuni."
33Otifeltiegħi!intbħall-qattusliqalulu:"Ħallil-
ħallielsakemmnagħmlulekkatinatad-dehebu
nitimgħukbiz-zokkorul-lewż."
34Uqalet:“M’iniexninsas-sengħataʼmissieriutaʼ
ommi”.
35Oibni!intkontbħas-serpriekebfuqarbuxxelltax-
xewkmetakienf’nofsxmara,ulupurahomuqalilhom:
“Ħżienafuqħażen,ulilminhuiktarħażinmillihuma
jidderieġihomit-tnejn”.
36Us-serpqallill-lupu:"Il-ħrieful-mogħożun-
nagħaġlitkunkieltħajtekkollha,setirritornahomlil
missirijiethomulill-ġenituritagħhomjewle?"
37Qalil-lupu,"Le."Us-serpqallu:“Jiennaħsebliwara
lilinnifsiintl-agħarfostna”.
L-ISTORJATA’AHIKAR
38Otifeltiegħi!Ittimejtekb’ikeltajjebumatmigħnix
b’ħobżniexef.
39Otifeltiegħi!Tajtekilmabiz-zokkor.tixrobuġulepp
tajjeb,umatajtnixilmamill-birbiexnixrob.
40Otifeltiegħi!Jiengħallimtek,urbejtek,uintħaffert
moħbigħalijauħbetni.
41Otifeltiegħi!Ġibtekl-aqwatrobbijauħarrejtekbħal
Ċedrugħoli;utgħawwiġniutgħawwiġni.
42Otifeltiegħi!kienetit-tamatiegħidwarekliinti
tibnilikastellimsaħħaħ,biexjieninkunmoħbimill-
għedewwatiegħifih,uintisirtgħalijabħalwieħed
midfunfil-fondtal-art;immal-Mulejħasraminniu
ħelisnimill-ħilatiegħek.
43Otifeltiegħi!Xtaqtlek,uintippremjejtnibil-ħażenu
l-mibegħda,uissanixtieqniċħulekgħajnejk,u
nagħmellekikelgħall-klieb,naqtagħlekilsienek,u
neħħilekrasekb’xiferis-sejf,utpattikgħall-għemejjel
mistkerrbatiegħek.'
44UmetaNadansemaʼdanid-diskorsmingħandzijuh
Haiqâr,qal:‘Oziju!ittrattamiegħiskondl-għarfien
tiegħek,uaħfrulidnubieti,għaxminhemmmindineb
bħali,jewminhemmlijaħferbħalek?
45Aċċettani,Oziju!Issajienanaqdif’darek,inrabbiż-
żwiemeltiegħekuniknesid-demeltal-bhejjemtiegħek,
unirgħan-nagħaġtiegħek,għaxjienil-ħażinuintil-
ġust:jienil-ħatiuintil-taħfer.’
46UHaiqârqallu,‘Otifeltiegħi!intbħas-siġralikienet
blafrottħdejnl-ilma,usiduhakienħerqanlijaqtgħuha,
uqallu:"Neħħunif'postieħor,ujekkmanagħtixil-frott,
aqtagħni."
47Usiduqalilha:"Inttkunħdejnl-ilmamatajtxil-frott,
kifgħandektagħmelil-frottmetatkunf'postieħor?"
48Otifeltiegħi!ix-xjuħijatal-ajklahijaaħjarmiż-
żgħożijataċ-ċawla.
49Otifeltiegħi!qalulill-lupu:"Oqgħod'ilbogħodmin-
nagħaġbiexit-trabtagħhommajagħmillekxħsara."Ul-
lupuqal,"Id-dmiegtal-ħalibtan-nagħaġhuwatajjeb
għalgħajnejja."
50Otifeltiegħi!għamlulill-lupujmurl-iskolabiexjista’
jitgħallemjaqrauqalulu,“GħidA,B”.Huwaqal,
"Ħarufumogħożfil-qanpienatiegħi"
51Otifeltiegħi!poġġewil-ħmarmal-mejdauwaqa’,u
bedajirromblafit-trabuwieħedqal,“Ħallihjirrombla
lilunnifsu,għaxhin-naturatiegħu,majinbidilx.
52Otifeltiegħi!ġiekkonfermatil-qawllijgħid:"Jekk
tnisslettifel,sejjaħluibnek,ujekktrabbitifel,sejjaħlu
lsirtiegħek."
53Otifeltiegħi!minjagħmelit-tajjebjiltaqa’mat-tajjeb;
uminjagħmelil-ħażenjiltaqa’mal-ħażen,għaxil-Mulej
iħallaslill-bniedemskondil-qiesta’xogħolu.
54Otifeltiegħi!x'għandingħidlekaktarminndawnil-
kliem?għaxil-Mulejjafx’inhumoħbi,ujafil-misteriu
s-sigrieti.
55Ujħallasekujiġġudika,bejniubejnek,ujpattik
skondid-deżerttiegħek.’,
56UmetaNadansemaʼdakid-diskorsmingħandzijuh
Haiqâr,nefaħminnufihusarbħalbużżieqaminfuħa.
57Uriġlejhnefħuuriġlejhusaqajhuġenbu,utqattaʼu
żaqqunfaqaʼul-ġewwieninferrxu,umiet,umiet.
58Ut-tmiemtiegħukienil-qerda,umarl-infern.Għax
miniħafferħofragħalħuhjaqa’fiha;uminiwaqqafin-
nasesjinqabadfihom.
59Danhudakliġarau(dak)sibnadwarir-rakkontta’
Haiqâr,utifħirlilAllagħaldejjem.Amen,usliem.
60Dinil-kronikalestabl-għajnunata’Alla,jallajiġi
għola!Amen,Amen,Amen.
38Otifeltiegħi!Ittimejtekb’ikeltajjebumatmigħnix
b’ħobżniexef.
39Otifeltiegħi!Tajtekilmabiz-zokkor.tixrobuġulepp
tajjeb,umatajtnixilmamill-birbiexnixrob.
40Otifeltiegħi!Jiengħallimtek,urbejtek,uintħaffert
moħbigħalijauħbetni.
41Otifeltiegħi!Ġibtekl-aqwatrobbijauħarrejtekbħal
Ċedrugħoli;utgħawwiġniutgħawwiġni.
42Otifeltiegħi!kienetit-tamatiegħidwarekliinti
tibnilikastellimsaħħaħ,biexjieninkunmoħbimill-
għedewwatiegħifih,uintisirtgħalijabħalwieħed
midfunfil-fondtal-art;immal-Mulejħasraminniu
ħelisnimill-ħilatiegħek.
43Otifeltiegħi!Xtaqtlek,uintippremjejtnibil-ħażenu
l-mibegħda,uissanixtieqniċħulekgħajnejk,u
nagħmellekikelgħall-klieb,naqtagħlekilsienek,u
neħħilekrasekb’xiferis-sejf,utpattikgħall-għemejjel
mistkerrbatiegħek.'
44UmetaNadansemaʼdanid-diskorsmingħandzijuh
Haiqâr,qal:‘Oziju!ittrattamiegħiskondl-għarfien
tiegħek,uaħfrulidnubieti,għaxminhemmmindineb
bħali,jewminhemmlijaħferbħalek?
45Aċċettani,Oziju!Issajienanaqdif’darek,inrabbiż-
żwiemeltiegħekuniknesid-demeltal-bhejjemtiegħek,
unirgħan-nagħaġtiegħek,għaxjienil-ħażinuintil-
ġust:jienil-ħatiuintil-taħfer.’
46UHaiqârqallu,‘Otifeltiegħi!intbħas-siġralikienet
blafrottħdejnl-ilma,usiduhakienħerqanlijaqtgħuha,
uqallu:"Neħħunif'postieħor,ujekkmanagħtixil-frott,
aqtagħni."
47Usiduqalilha:"Inttkunħdejnl-ilmamatajtxil-frott,
kifgħandektagħmelil-frottmetatkunf'postieħor?"
48Otifeltiegħi!ix-xjuħijatal-ajklahijaaħjarmiż-
żgħożijataċ-ċawla.
49Otifeltiegħi!qalulill-lupu:"Oqgħod'ilbogħodmin-
nagħaġbiexit-trabtagħhommajagħmillekxħsara."Ul-
lupuqal,"Id-dmiegtal-ħalibtan-nagħaġhuwatajjeb
għalgħajnejja."
50Otifeltiegħi!għamlulill-lupujmurl-iskolabiexjista’
jitgħallemjaqrauqalulu,“GħidA,B”.Huwaqal,
"Ħarufumogħożfil-qanpienatiegħi"
51Otifeltiegħi!poġġewil-ħmarmal-mejdauwaqa’,u
bedajirromblafit-trabuwieħedqal,“Ħallihjirrombla
lilunnifsu,għaxhin-naturatiegħu,majinbidilx.
52Otifeltiegħi!ġiekkonfermatil-qawllijgħid:"Jekk
tnisslettifel,sejjaħluibnek,ujekktrabbitifel,sejjaħlu
lsirtiegħek."
53Otifeltiegħi!minjagħmelit-tajjebjiltaqa’mat-tajjeb;
uminjagħmelil-ħażenjiltaqa’mal-ħażen,għaxil-Mulej
iħallaslill-bniedemskondil-qiesta’xogħolu.
54Otifeltiegħi!x'għandingħidlekaktarminndawnil-
kliem?għaxil-Mulejjafx’inhumoħbi,ujafil-misteriu
s-sigrieti.
55Ujħallasekujiġġudika,bejniubejnek,ujpattik
skondid-deżerttiegħek.’,
56UmetaNadansemaʼdakid-diskorsmingħandzijuh
Haiqâr,nefaħminnufihusarbħalbużżieqaminfuħa.
57Uriġlejhnefħuuriġlejhusaqajhuġenbu,utqattaʼu
żaqqunfaqaʼul-ġewwieninferrxu,umiet,umiet.
58Ut-tmiemtiegħukienil-qerda,umarl-infern.Għax
miniħafferħofragħalħuhjaqa’fiha;uminiwaqqafin-
nasesjinqabadfihom.
59Danhudakliġarau(dak)sibnadwarir-rakkontta’
Haiqâr,utifħirlilAllagħaldejjem.Amen,usliem.
60Dinil-kronikalestabl-għajnunata’Alla,jallajiġi
għola!Amen,Amen,Amen.
Tags
Categories
GeneralDownload
Download Slideshow Get the original presentation fileQuick Actions
Statistics
- Views 13
- Slides 12
- Age 399 days
Related Slideshows
22
Pray For The Peace Of Jerusalem and You Will Prosper
RodolfoMoralesMarcuc
43 views
26
Don_t_Waste_Your_Life_God.....powerpoint
chalobrido8
46 views
31
VILLASUR_FACTORS_TO_CONSIDER_IN_PLATING_SALAD_10-13.pdf
JaiJai148317
42 views
14
Fertility awareness methods for women in the society
Isaiah47
40 views
35
Chapter 5 Arithmetic Functions Computer Organisation and Architecture
RitikSharma297999
38 views
5
syakira bhasa inggris (1) (1).pptx.......
ourcommunity56
41 views