Definition:
Megacolon is an abnormal, non-obstructive dilatation of the colon, typically defined as a colonic diameter greater than 6.5 cm in the rectosigmoid region, 8 cm in the ascending colon, or 12 cm in the cecum. It may be congenital, acquired, or toxic in nature.
Types:
Congenital Megacolon...
Definition:
Megacolon is an abnormal, non-obstructive dilatation of the colon, typically defined as a colonic diameter greater than 6.5 cm in the rectosigmoid region, 8 cm in the ascending colon, or 12 cm in the cecum. It may be congenital, acquired, or toxic in nature.
Types:
Congenital Megacolon (Hirschsprung’s Disease):
Caused by absence of ganglion cells in the distal colon due to defective migration of neural crest cells.
Leads to functional obstruction, proximal dilation, and chronic constipation.
Acquired Megacolon:
Chronic constipation (idiopathic), Chagas disease, or secondary to neurological or endocrine disorders (e.g., hypothyroidism, Parkinson’s disease).
Toxic Megacolon:
An acute, life-threatening dilatation of the colon associated with systemic toxicity, most commonly due to inflammatory bowel disease (ulcerative colitis, Crohn’s colitis) or infectious colitis (e.g., Clostridioides difficile).
Etiology and Risk Factors:
Congenital absence of enteric ganglion cells (Hirschsprung’s).
Chronic obstruction or motility disorders.
Chronic laxative abuse.
Infectious or inflammatory colitis.
Chagas disease (Trypanosoma cruzi infection).
Clinical Features:
Congenital: neonatal intestinal obstruction, delayed passage of meconium, abdominal distension, failure to thrive, chronic constipation in older children.
Contrast enema: transition zone (in Hirschsprung’s disease).
Anorectal manometry: absence of rectoanal inhibitory reflex (Hirschsprung’s).
Rectal biopsy: absence of ganglion cells (gold standard in Hirschsprung’s).
Laboratory: leukocytosis, electrolyte imbalance in toxic megacolon.
Complications:
Bowel perforation, peritonitis.
Sepsis (in toxic megacolon).
Chronic constipation and malnutrition.
Enterocolitis in Hirschsprung’s disease.
Treatment:
Hirschsprung’s disease: surgical resection of the aganglionic segment (Swenson, Duhamel, Soave procedures).
Acquired Megacolon: bowel regimen, prokinetics, surgical resection if severe.
Toxic Megacolon: intensive medical therapy (IV fluids, corticosteroids, broad-spectrum antibiotics), bowel rest, urgent colectomy if no response or if perforation occurs.
Prognosis:
Depends on etiology.
Hirschsprung’s disease has good long-term outcomes after surgery.
Toxic megacolon carries high mortality if not managed promptly.
Size: 6.58 MB
Language: none
Added: Sep 28, 2025
Slides: 31 pages
Slide Content
Megacolon.Dolixosigma . Bajardi : Umumiy xirurgiya yo’nalishi 1 kurs Ordinatori : Axmadov M.S. O’zbeksiton Reaspublikasi S og’liqni S aqlash V azirligi Toshkent tibbiyot akademiyasi Oilaviy tibbiyotda xirurgik kasalliklar kafedrasi
Etiologiyasi Klinikasi Klassifikatsiyasi Diagnostikasi Davolash Reja :
Kelib chiqishiga ko’ra Kechishiga ko’ra Joylashgan joyiga ko’ra Patofiziologiyasiga ko’ra: Tug’ma ( Grishprung kasalligi ) O’tkir megacolon (Toxic megacolon) Maxalliy Fuksional Ortrilgan 1.Toksik megacolon, 2. Obstruktiv megacolon, 3.Nevrologik megacolon 4. Toksik farmocologik megacolon 5.Idiopatik megacolon 6.Infeksion megacolon (Chagas kasalligi , Asosan Janubiy amerikada uchraydi .) 7.Psevdo-obstruksion megacolon (Syndrome Ogilvie’s) Surunkali megacolon Umumiy Mexanik Klassifikatsiya
Tug’ma : embriogenez davrida ichakning noto’g’ri rivojlanishi Orttirilgan:Surunkali qabziyat yoki ichak yallig’lanish kasalliklari tufayli . No’tog’ri ovqatlanish,ichak motorikasi buzulishiga olib kelivchi dorilar istemol qilish . Psixologik omillar : Stress va psixosomatik buzulishlar ichak funksiyasiga salbiy tasir qiladi . Etiologiyasi
Uzoq davom etivchi qabziyat (3-5 kun yoki undan uzoq ) Qorin soxasidagi og’riqlar va metiorizm Ichak tutlishi va umumiy intoksikatsiya Umumiy xolsizlik va ishtaxa yo’qolishi . Klinikasi
Megacolon turiga qarab har xil bo’ladi . Grishprung kasalligi -10000 ta tug’ilgan chaqaloqdan 1-5 tasida uchraydi.Erkaklarda ayollarga nisbatan 2-4 marta ko’proq uchraydi . Toksik megacolon yarali kolit va kron kasalligi bor bemorlarning 2-5%da va asosan 20-40 yosh atrofidagi bemorlarda uchraydi . Infeksion megacolon (Chaga kasalligi ) bu kasallik Trypanosoma cruzi paraziti tomonida keltirib chiqariladigan kasallik hisoblanib Asosan markaziy va janubiy maerikada tarqalgan , 6 milonga yaqin kishi bu kasallik kasallangan bo’lib shu kasallar Ichida gastrointestinal chaga bilan kasallanganlar 20-30% ni tashkil etadi . Psevdo-obstruktiv megakolon ( Syndrom Ogilvie’s) juda kam xolatlarda uchraydi . Jarroxlik amaliyotidan keyin ( asosan tos va qorin bo’shlig’I operatsiyalarida ) 0,1-0,7% da rivojlanishi mumkin . Epidimiologiyasi .
Gastroentestenal Chagas kasalligi .
Yarali kolit Kron kasalligi Infeksion kolit . (Clostridium difficile, Salmonella, Shigella kabi bakteriyalar keltirib chiqarishi mumkin ) Dori vositalari ( Immunosupressantlar yoki opioidlar ) Toksik megacolon
Jarroxlikdan so’ng ayniqsa abdominal va toz azolari jarroxliklaridan so’ng Dori vositalaridan keyin ( opioidlar , antidepressantlar ) Neyrogen kasalliklar ( parkinsonizm , orqa miya shkastlanishlari ) Psevdo-obstruktiv megakolon ( Syndrom Ogilvie’s)
Etiologiyasiga va darajasiga ko’ra konservativ yoki xirurgik davo muolajalari o’tkaziladi . Ratsional ovqatlanish , Ichak stimulyatorlari , spazmolitiklar , probiotiklar , qorin massajlari fizioterapiya Yuqoridagi muolajalar yordam bermagan xolatda xirurgik aralashuv kerak bo’ladi . Davolash
Yo'g'on ichakning terminal qismlarining aganglionozi, megakolonning rivojlanishi, ich qotishi, meteorizm va najas toshlarining shakllanishi. Hirschrung kasalligi bilan kasallanish 2000-5000 dan 1 tani tashkil qiladi. O'g'il bolalar qizlarga qaraganda 4-5 marta tez-tez kasal bo'lishadi Yurak nuqsonlari va Daun kasalligi bilan kombinatsiya mos ravishda 4 va 5% Grishprung kasalligi
H.Hrichprung (1830-1916) 1886-yil berlindagi pediatrlar kongresida Yo’gon ichakning dlitatsiyasi va gipertrofiyasi tufayli yangi tug’ilgan chaqaloqlarda ich qotishi ” mavzusida maruza qildi va bu kasallikni ” M egakolon conginetum idiopaticum ” deb atadi . Kasallik tarixi
Neonatal davrda Asoratlangan xolatlarda Mekoniy kechikishi Toksik enterokolit Qorindagi shish Ichak perforatsiyasi Qusish Sepsis. Qabziyati Katta yoshli bolalarda Surunkali qabziyat Qorin kattalashishi Qorindagi og’riq Najasdan qon ketishi Asosiy klinik belgilari .
A. Anatomik shakllar I. To'g'ri ichak II. Rektosigmoid III. Segmental IV. Subtotal V. Total B. Klinik bosqichlari I. Kompensatsiya qilingan; II. Subkompensatsiyalangan; III. Dekompensatsiyalangan. HIRSPPRUNG KASALLIKINING SHAKLLARI VA BOSQICHLARINING TASNIFI.
Erta belgilari - ich qotishi ya’ni mustaqil defikatsiyaning bo’lmasligi , metiorizm , qorindagi shish. ( Kompensatsiya bosqichi ) Kechki belgilari - Fekaloma,ichak disbiyozi,paradaksal diareya , ( Subkompensatsiya bosqichi ) Asoratlangan belgilar Qorin asimmetriyasi , enterokolit ichak perforatsiyasi ( Dekompensatsiya bosqichi ) Simptomatikasi
Obyektiv ko’rik . UTT. Irrigoskopiya . Kompyuter tamografiya . Kolonoskopiya . Kontrastli rentgen . Anorektal monometriya Rektal biopsiya Diagnostikasi
Svenson bo'yicha rektal biopsiya
Laparoskopik biopsiya
Hirshsprung kasalligini faqat jarrohlik yo'li bilan davolash mumkin Davolashning uchta mumkin bo'lgan varianti mavjud: 1) kompensatsiya bosqichi - erta (shu jumladan neonatal davr) radikal aralashuv; 2) subkompensatsiya bosqichi - radikal jarrohlikning maqsadga muvofiqligiga ishonch hosil bo'lgunga qadar konstipatsiyani konservativ davolash; 3) dekompensatsiya bosqichi - vaqtinchalik kolostomiya qo'yish va radikal operatsiyani kechiktirish. Hirshsprung kasalligini davolash
Operativ davoga tayyorlash . Kolostoma
Antegrade Continence Enema
Rehbeyn operatsiyasi - Segmental aganglionozda qo’llaniladi . Svenson-Hiat-Isakov bo'yicha operatsiya - sezilarli aganglionoz va aniq megakolon bilan. Soave-Lenyushkin operatsiyasi engil aganglionoz, engil megakolon va tutqichdagi kichik o'zgarishlar uchun qo'llaniladi. Soave-Jorgeson operatsiyasi - bu Xirshsprung kasalligining turli shakllari uchun kompensatsiya bosqichida amalga oshiriladigan yo'g'on ichakning laparoskopik qisqarishi. Operativ davoga ko’rsatmalar
Swenson (1948) - abdominal-perineal rektosigmoidektomiya (o'lim darajasi 95% dan 2-3% gacha kamaydi). Hiatt R. (1951) - yo'g'on ichakning mobilizatsiya qilingan distal qismini evaginatsiya qilishdan keyin qorin bo'shlig'idan tashqarida rezektsiya qilish. Yu.F.Isakov (1963) - to'g'ri ichakning anteroposterior oblik yo'nalishi bo'yicha mobilizatsiyasi (seminal vazikullar va kanallarning shikastlanishi bundan mustasno). Stayt (1952) - qorin pardaning o'tish qavati ostida to'g'ridan-to'g'ri anastomoz bilan qorin bo'shlig'i rezektsiyasi. Rehbein (1958) - rezektsiyadan keyin turli ichak diametrlarini moslashtirish uchun plastik jarrohlik bilan Staitga qaraganda pastroq rezektsiya . Dyuamel (1956) – rektum orqasidan transanal ravishda ichakni pastga tushirish usuli. G.A. Bairov (1965) – hosil bo'lgan sporaning ustiga o'zining maxsus konstruktsiyadagi siqish qisqichini qo'ygan. Soave (1955) – birlamchi anastomozsiz endorektal pastga tushirish. A.I. Lenyushkin (1970) – yuqori ichakni "manjeta" usulida o'ralgan holda tiklashni taklif qilgan – bu to'qimalar aloqasining zichligini oshiradi. Kate Jordson (1995) – laparoskopik endorektal pastga tushirish Swenson usuli bo'yicha.Kam jarohatlaydigan laparoskopik operatsiya Soave – Jordson usulida. De la Torre-Mondragona va A. Ortega – laparotomiya yoki laparoskopik yordamdan foydalanmasdan, faqat anus orqali ichakni transanal endorektal pastga tushirishni amalga oshiradi . Xirshsprung kasalligini jarrohlik yo'li bilan davolashning ko'plab turli usullari va ularning modifikatsiyalari taklif qilingan .
Svenson-Xiatt-Isakov operatsiyasi
Soave- Lyunishkina operatsiyasi
Kate Jordson svenson usulini laparoskopik amalga oshirdi .
De la torre-Mondragona va Ortega
Sigasimon ichakni haddan tashqari uzun bo’lishi Klinikasi megakolonga o’xshash asosiy farqi dolixosigmada ichak devori qalinlashmaydi . Pategenezi tug’ma ichak buralishi yoki noto’gri rivojlanishi sabab bo’lishi mumkin . Dolixosigma
Megakolon va dolixosigma ichakning struktur va fuksional buzilishi bo’lib , kelib chiqishi va davolash usullariga qarab farq qiladi . Megakolon og’ir asorat hisoblanib asosan jarroxlik amaliyotini talab etadi . Dolixosigmada og’ir xolatlarida operativ davo asosan konservativ davo muolajalari o’tkaziladi . Xulosa