Nazwa „meteor” pochodzi z greckiego słowa meteōros oznaczającego „zawieszony w powietrzu”. Nazwa
Osoby które natrafią na meteoryt i go zidentyfikują niekiedy mogą się zastanawiać czy taki meteoryt który znalazły należy do nich, do właściciela gruntu czy do skarbu państwa? Przepisy nie przewidziały w swojej definicji meteorytu. Meteoryt na pewno nie podlega Ustawie o Ochronie Zabytków i Opiece nad Zabytkami, art. 3 pkt.4 który definiuje zabytek, nie określa Meteoryt jako takowy. Gdyż zgodnie z treścią art. Nie jest to „nieruchomość lub rzecz ruchoma, ich część lub zespół, będące dziełem człowieka lub związane z jego działalnością i stanowiące świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową”. Własności
Meteory powstają po wejściu w atmosferę Ziemi meteoroidu. Już na wysokości około 300 km, w wyniku dużej prędkości ruchu powietrze w pobliżu meteoroidu rozgrzewa się. Po osiągnięciu temperatury około 2000 °C, do czego zazwyczaj dochodzi na wysokości około 115 km, oderwane z powierzchni meteoroidu cząstki tworzą „ogon” składający się z jonów i elektronów. W tej fazie lotu meteoroid zaczyna spowalniać i tracić masę. Zjonizowane atomy w plazmowym ogonie meteoroidu tracą energię w procesie emisji fotonów, ogon spadającego obiektu staje się widzialny z powierzchni ziemi jako jasny meteor. Powstanie zjawiska
Prędkość meteoroidów wchodzących w atmosferę Ziemi mieści się w przedziale od około 10 do 70 kilometrów na sekundę. Większość meteoroidów zostaje spalonych w atmosferze w procesie ablacji wywołanej tarciem; nieliczne, które spadają na powierzchnię naszej planety, określane są mianem meteorytów . Szacuje się, że codzienne w atmosferę Ziemi wpada około 274 ton materiałów kosmicznych (10 8 kg w skali rocznej), ale większość tego typu wydarzeń pozostaje niezauważona, ponieważ są to bardzo małe ziarenka skalne. Większe meteoroidy o średnicy do dziesięciu metrów zderzają się z Ziemią co około godzinę, ale i te wydarzenia zazwyczaj pozostają niezauważone, chyba że następują nad gęsto zamieszkanymi terenami. Zderzenia meteoroidów o wielkości około dwudziestu metrów zdarzają się co kilkadziesiąt do 100 lat, a o rozmiarach większych niż 100 metrów – nie częściej niż co tysiąc lat.
Bardzo jasne meteory znane są jako bolidy, w zależności od ich jasności dzielone są na trzy typy bolidy bolidy dzienne superbolidy. Różnią się one od siebie jasnością. Bolidy przekraczają jasność -4 magnitudo. Bolid dzienny widoczny jest w dzień. Superbolid ma jasność przekraczającą -15 magnitudo, więc jest o wiele jaśniejszy od Księżyca w pełni. Niektórym bolidom towarzyszą efekty akustyczne, najczęściej przypominające grzmot lub pisk opon.
Meteoroidy
Meteoroidy – okruchy skalne (mniejsze od planetoid) poruszające się po orbitach wokół Słońca. Meteoroidy mają zwykle masę od 10 −9 kg do 10 3 kg (choć najczęściej nie przekracza ona 10 −6 kg). Ich rozmiary wynoszą od 0,1 mm do 10 m. Większe obiekty spośród małych ciał Układu Słonecznego zaliczane są do planetoid, a mniejsze cząstki to pył kosmiczny Informacje
Wpadające w atmosferę Ziemi meteoroidy wywołują zjawiska meteorów. Ocenia się, że do ziemskiej atmosfery codziennie trafia od 100 do 1000 ton tego typu materii kosmicznej, głównie w postaci bardzo małych ziarenek o rozmiarach rzędu milimetra i mniejszych, a najczęściej pyłu. Fragmenty, które docierają do powierzchni Ziemi (nie wyparowują w atmosferze), nazywamy meteorytami. Meteoroidy stanowią potencjalne zagrożenie dla satelitów oraz stacji kosmicznej ISS. Jeśli są dość duże, mogą również uderzyć w Ziemię i spowodować zniszczenia na jej powierzchni.
Meteoryty
Meteoryty otrzymują nazwy zgodnie z miejscem upadku lub znalezienia. Meteoryt po znalezieniu może otrzymać nazwę najbliższego charakterystycznego punktu geograficznego, np. rzeki (np. Meteoryt Willamette), góry, pasma górskiego (np. Meteoryt Sikhote-Alin), jeziora (np. Meteoryt Tagish Lake), miasta (np. Meteoryt Viedma) lub wioski. Nazwy meteorytów nadawane są w języku kraju, w którym spadł i nie podlegają zmianie, nawet jeśli po pewnym czasie zmieniają się nazwy geograficzne miejsca upadku. Jeśli w danym kraju nie używa się alfabetu łacińskiego, nazwa meteorytu zapisywana jest w angielskiej transkrypcji fonetycznej. Nazewnictwo
W przypadku stwierdzenia, że niektóre okazy meteorytów, znalezione w różnym czasie na danym terenie, należą do tego samego spadku (upadek w formie deszczu meteorytowego), nadaje się im jedną wspólną nazwę. Meteoryty znajdowane w jednym miejscu, lecz niekoniecznie należące do tego samego spadku, mogą otrzymywać wspólną nazwę i numer przypisany do konkretnego okazu. Zasadę tę stosuje się na przykład wobec meteorytów znajdowanych na Antarktydzie lub pustyniach w Afryce czy Australii. Przykładami takich meteorytów są: antarktyczne ALHA i Yamato. W latach 60. polski badacz meteorytów Jerzy Pokrzywnicki postulował zmiany nazw niektórych meteorytów znalezionych na ziemiach polskich, dostosowując ich nazewnictwo do nazw miejscowości obecnie występujących. Przykładem tego jest meteoryt Wilkanówko, który oficjalnie w światowych katalogach zarejestrowany jest jako meteoryt Grüneberg.
Obserwacje astronomiczne przez sieci stacji naziemnych pozwoliły na określenie orbit spadających meteorytów. Dowodzą one, że większość meteorytów pochodzi spośród kolidujących między sobą planetoid, których orbity przecinają się z orbitą Ziemi. Większość znanych planetoid tworzy pas pomiędzy orbitami Marsa i Jowisza, ale dość liczną grupę tworzą także planetoidy bliskie Ziemi. Pochodzenie pozostałych meteorytów jest trudne do określenia. Bardzo nieliczną grupą są meteoryty przybyłe z Marsa (między innymi słynny meteoryt ALH 84001) i ziemskiego Księżyca. Wiek większości meteorytów szacowany jest na 4,5 miliarda lat. Jest to wiek powstania naszego Układu Słonecznego. Chondryty węgliste to najprymitywniejsze meteoryty; nie podlegały one zmianom składu mineralogicznego od powstania Układu Słonecznego i mogą reprezentować materię, z której utworzyły się planety. Pochodzenie
Makroskopowo można zauważyć we wszystkich typach meteorytów tak zwaną skorupę obtopieniową, zwykle koloru czarnego, rzadziej beżowego, w miarę upływu czasu skorupa ta ulega wietrzeniu. Poza tym, typowe są także regmaglipty – rzeźba powierzchniowa uformowana podczas przelotu poprzez atmosferę. Mikroskopowo najłatwiej od skał ziemskich odróżnić meteoryty klasyfikowane jako chondryty. Meteoryty te zawierają chondry – sferyczne struktury krystaliczne średnicy od submilimetrowej nawet do przekraczającej centymetr, które powstają wyłącznie w warunkach nieważkości i próżni. Ponadto wyróżnia je często wysoka zawartość niklu oraz obecność minerałów, których na Ziemi nie spotykamy jak również niespotykane proporcje zawartości różnych izotopów tlenu. Większość meteorytów (pomijając silnie magnetyczne meteoryty żelazne), wykazują się różnym stopniem magnetyzmu. Pospolite chondryty są łatwe do wykrycia za pomocą silnego magnesu, ale należy uwzględnić też to, że niektóre skały ziemskie również reagują na magnes. Rozpoznawanie meteorytów
Największy meteoryt odnaleziono w roku 1920 w Namibii (meteoryt Hoba o masie około 60 ton) . Największym meteorytem odnalezionym w Polsce jest wydobyty w 2012 meteoryt Morasko, ważący 261 kg. Największy znany obiekt kosmiczny, który zderzył się z Ziemią od czasu katastrofy tunguskiej w 1908 roku to meteor czelabiński, którego pozostałością jest meteoryt Czelabińsk. Ciekawostki
Meteoryt – pozostałość drobnego skalnego ciała niebieskiego (meteoroidu) przyciągniętego przez znacznie większe ciało niebieskie, która w postaci ciała stałego dotarła do jego powierzchni. Badaniem meteorytów i wszystkich aspektów z nimi związanych zajmuje się meteorytyka Meteoryt
Ponieważ pojęcia meteoroidu, meteoru i opisywanego meteorytu są często mylone ze sobą, istotne jest wskazanie różnic pomiędzy nimi: Meteoroidy są to najmniejsze ciała znajdujące się w kosmosie. Powstały podczas formowania się układu słonecznego, miało to miejsce 4,5 miliarda lat temu. Najwięcej meteoroidów krąży między orbitami Marsa i Jowisza. W przestrzeni kosmicznej meteoroidy zderzają się ze sobą przez co wypadają ze swoich orbit i niekiedy wpadają na kurs kolizyjny z Ziemią. Różnice pomiędzy meteorami, meteoroidami, meteorytami.
Te, które wpadną w atmosferę ziemską, przelatują przez nią z początkową prędkością ok. 20 km/s, a na skutek oporu powietrza wyhamowują na wysokości 20–40 km, rozgrzewając się i świecąc. Ich świetlne ślady nazywa się meteorami. W trakcie hamowania, na skutek wzrostu temperatury, następuje najczęściej całkowite unicestwienie takiego meteoroidu. Jednak czasami, w przypadku większych obiektów, zdarza się, że ich ocalałe części docierają do powierzchni Ziemi i to one właśnie nazywane są meteorytami.
Większe meteoroidy przy wkraczaniu w atmosferę, ze względu na dużą masę i prędkość, rozpadają się i spadają na powierzchnię Ziemi jako „deszcz meteorytowy”. Powierzchnię spadku nazywamy elipsą rozsiania
Natalia Bednarek Klasa 6 Informacje; Google grafika, prawa autorskie [strona] Grafika; Google grafika