MGA BARAYTI NG WIKA kpwkp 11 Komunikasyo

ddwedwedwedwedwedwedwedwed

1. Alamin kung sino ang nagpauso ng sikat na mga
linyang nasa ibaba.
1.Hindi namin kayo tatantanan!
2.Todo na to! To the highest level na talaga ito!
3.Aha, ha, ha! Nakakaloka! Okey! Darla!
4.Confidently beautiful with a heart!
5.Kaibigan, tara usap tayo!

2. Bakit may mga taong gumagaya o pinipiling
i-spoof ang sikat na mga linya ng mga artista o
personalidad?

3. Quarter Month Year
Describe your company’s products and services.
Keep your potential partner in mind. What do you
offer that’s relevant to their business?

Company Name

4. Mga sanhi ng pagkakaiba o barayti ng wika:
1.uri ng lipunan na ating ginagalawan,
2.heograpiya,
3.antas ng edukasyon,
4.okupasyon,
5.edad at kasarian,
6.uri ng pangkat-etniko na ating kinabibilangan.

5. Dahil sa pagkakaroon ng heterogeneous na
wika, tayo ay nagkaroon ng iba’t ibang
baryasyon nito, at dito nag-ugat ang mga
barayti ng wika, ayon sa pagkakaiba ng mga
indibidwal.

6. 1.DAYALEK
●Ito ang salitang gamit ng mga tao ayon sa partikular
na rehiyon o lalawigan na kanilang kinabibilangan.
●Halimbawa:
○Tagalog= Bakit?
○Ilocos=Bakit ngay?
○Batangas =Bakit ga?
○Bataan=Baki ah?
○Pangasinan = Bakit ei?

7. 2. IDYOLEK
●Bawat indibidwal ay may sariling estilo ng pamamahayag
at pananalita na naiiba sa bawat isa. Gaya ng
pagkakaroon ng personal na paggamit ng wika na
nagsisilbing simbolismo o tatak ng kanilang pagkatao.
●Halimbawa:
○“Kabayan” – Noli De Castro
○“Magandang Gabi, Bayan!” – Mike Enriquez
○“To the highest level na talaga to!” – Ruffa Mae Quinto

8. 3. SOSYOLEK
●Minsan ay tinatawag na “sosyalek”. Ito ay
pansamantalang barayti lamang.
●Ito ay uri ng wika na ginagamit ng isang partikular na
grupo.
●Ang mga salitang ito ay may kinalaman sa katayuang
sosyo ekonomiko at kasarian ng indibidwal na
gumagamit ng mga naturang salita.

9. SOSYOLEK

●Halimbawa:
●Repapips, ala na ako datung eh! (Pare, wala na akong
pera!)
●My God! It’s so mainit naman dito! (Naku, ang init naman
dito!)
●Let’s make kain na! (Kumain na tayo!)

10. 4. ETNOLEK
●Isang uri ng barayti ng wika na nadebelop mula sa
salita ng mga etnolinggwistikong grupo.
●Dahil sa pagkakaroon ng maraming pangkat etniko,
sumibol ang ibat ibang uri ng etnolek.
●Taglay nito ang mga wikang naging bahagi nang
pagkakakilanlan ng bawat pangkat etniko.

11. ETNOLEK
●Halimbawa:
○Palangga – Sinisinta, Minamahal
○Kalipay – saya, tuwa, kasiya
○Vakul – tumutukoy sa mga gamit ng mga Ivatan na
pantakip sa kanilang ulo tuwing panahon ng tag-init at
tag-ulan
○Bulanim – salitang naglalarawan sa pagkahugis buo
ng buwan
○Laylaydek Sika – Salitang “iniirog kita” ng mga grupo
ng Kankanaey ng Mountain Province

12. 6. PIDGIN
●Wala itong pormal na estruktura at tinawag ding
“lengwahe ng wala ninuman”.
●Ginagamit ito sa mga tao na nasa ibang lugar o bansa.
●Halimbawa:
○Ako punta banyo – Pupunta muna ako sa banyo.
○Hindi ikaw galing kanta – Hindi ka magaling kumanta.
○Sali ako laro ulan – Sasali akong maglaro sa ulan

13. 7. CREOLE
●Sa Pilipinas, ang wikang creole ay karaniwang tinatawag
na “Chavacano”, na nabuo mula sa pidgin na
pinaghalo-halo ang Espanyol, Filipino, at iba pang wika
hanggang naging ganap na wika. May iba’t ibang varayti
ng Chavacano sa iba’t ibang bahagi ng bansa:
●Mga wikang Creole sa Pilipinas:
○Chavacano de Zamboanga – pinakakilala at
pinakamalawak na ginagamit na uri ng Chavacano.
○Chavacano de Cavite (Caviteño) – dating ginagamit
sa Cavite, ngayon ay unti-unti nang nawawala.

14. 7. CREOLE
●Chavacano de Ternate (Ternateño/Bahra) – uri ng Chavacano na
ginagamit sa Ternate, Cavite.
●Chavacano de Cotabato – anyo ng Chavacano na matatagpuan sa
Cotabato.
●Chavacano de Davao – dating ginagamit sa Davao, ngunit halos wala
na ring nagsasalita ngayon.

Lahat ng ito ay itinuturing na Creole dahil nagsimula sila bilang pidginized
Spanish na kalaunan ay naging natural na wika ng mga komunidad.

15. 7. CREOLE
●Mga halimbawa ng Chavacano:
○Mi nombre – Ang pangalan ko
○Di donde lugar to? – Taga saan ka?
○Buenas dias – Magandang umaga
○Buenas tardes – magandang hapon
○Buenas noches – Magandang gabi
○“Cómo está usted?” – Kumusta ka?
○“Bien man yo.” – Mabuti ako.
○“Ta anda yo na escuela.” – Pupunta ako sa paaralan.
○“Quere tu come?” – Gusto mo bang kumain?
○“Muchas gracias.” – Maraming salamat.

16. 8. REGISTER
●Minsan isinusulat na “rejister”, ito ay barayti ng wikang
espesyalisadong ginagamit ng isang partikular na domeyn.
●Ito ay may tatlong uri ng dimensyon.
A.Field o larangan – ang layunin at paksa nito ay naaayon sa
larangan ng mga taong gumagamit nito.
B.Mode o Modo – paraan kung paano isinasagawa ang uri ng
komunikasyon. (Berbal, Di- Berbal at Pasulat)
C.Tenor – ito ay naaayon sa relasyon ng mga nag-uusap.
(pormal, impormal, pampamilya, paggalang o kaswal)

17. MGA HALIMBAWA NG REGISTER
Ayon sa Mode o Modo
1. Berbal (Pasalita o Pasulat)
●gumagamit ng salita (oral o
written)
○“Magandang araw!”
○“Salamat po.”
○“Paalam.”
○Liham (sulat)
○Chat o text message
2. Di-berbal (Hindi ginagamitan ng
salita)
●kilos, ekspresyon ng mukha,
galaw ng katawan
●Pagngiti → tanda ng
kasiyahan/pagbati
●Pagkunot ng noo →
tanda ng pagtataka o
inis
●Pagtaas ng kilay →
pagbati o pagtatanong
●Pagpalakpak →
pagbibigay-puri
●Pagtango →
pagsang-ayon
3. Pasalita gamit ang Teknolohiya
(Computer-mediated / Digital)
●gamit ang makabagong
plataporma
●“PM is the key”
(messenger/chat lingo)
●“LOL” (Laughing Out
Loud)
●“BRB” (Be Right Back)
●“TF” (Trade/Transfer)
●“HAHAHA/Hehe” (tanda
ng tawa online)

18. MGA HALIMBAWA NG REGISTER
Ayon sa Field
●Ang mga abogado o taong nagtatrabaho sa korte ay
maipakikilala tulad ng sumusunod na jargon: exhibit, suspect,
appeal, court, justice complainant, atbp.
●Ang mga guro o mga taong konektado sa edukasyon ay
maipakikilala ng mga salitang lesson plan, curriculum, test,
textbook, atbp.
●Ito naman ang mga jargon sa disiplinang Accountancy:
account, debit, balance, credit, net income, gross income,
atbp.

20. MGA HALIMBAWA NG REGISTER
Ayon sa Tenor
1. Pormal (Guro–Mag-aaral / Opisyal na Ugnayan)
●“Magandang umaga po, Ginoo/Ginang.”
●“Maraming salamat po.”
●“Maaari po bang humingi ng pahintulot?”
●“Lubos na gumagalang, [Pangalan]” (sa liham)
●“Paalam po.”
2. Impormal (Magkakaibigan / Barkadahan)
●“Uy, kumusta?”“Tol” (mula sa kapatid o utol)
●“Bes” (mula sa bestfriend) “Lods” (mula sa Idol)
●“Tara, kain tayo.”

21. MGA HALIMBAWA NG REGISTER
Ayon sa Tenor
3. Pampamilya (Magulang–Anak / Magkakapatid)
●“Nanay/Tatay”“Ate/Kuya”
●“Bunso”“Anak”
●“Ermat/Erpats” (balbal para sa magulang)
4. May Paggalang (Nakababata → Nakatatanda)
●“Mano po.”
●Opo.”
●“Kuya” / “Ate” bilang paggalang kahit hindi kapatid
●“Mang” / “Aling” bilang tawag sa matatanda
●“Ginoo/Ginang”
●
●5. Kaswal / Kabataan (Slang / Sosyolek)
●
●“Bro”
●
●“Sis”
●
●“Pre” (pare)
●
●“Beshy”
●
●“Mars/Pards”

22. MGA HALIMBAWA NG REGISTER
Ayon sa Tenor
5. Kaswal / Kabataan (Slang / Sosyolek)
●“Bro”
●“Sis”
●“Pre” (pare)
●“Beshy”
●“Mars/Pards”
Ang tenor ay nakabatay sa ugnayan at antas ng pormalidad ng
komunikasyon.

23. MGA HALIMBAWA NG REGISTER
Mga salitang jejemon
●“eOwH pFhUhZz” → ibig
sabihin: Hello po!
●“mUstAh pOhH?” → ibig
sabihin: Kumusta po?
●“i lOvE yOuH” → ibig sabihin: I
love you.
●“gUd aFterNoOnZz” → ibig
sabihin: Good afternoon.
●“tC pOhH aLwAyZz” → ibig
sabihin: Take care po lagi.
●Mga Salitang Binabaligtad
●Lodi ← mula sa Idol
●Petmalu ← mula sa
Malupet
●Werpa ← mula sa Power
●Ermat / Erpats ← mula
sa Mother / Father
●Astig ← mula sa Gita
(baligtad ng tigas)

24. MGA BARAYTI NG WIKA