Nghiên cứu khả năng sinh trưởng và phát triển của tập đoàn giống sắn tại trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên năm 2018
blogphongthuyvn
9 views
57 slides
Nov 01, 2024
Slide 1 of 57
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
About This Presentation
Để đáp ứng nguồn nguyên liệu hiện nay thì giống tốt cho năng suất cao, chất lượng tốt và thích ứng rộng đóng vai trò hết sức quan trọng. Vì vậy các nhà khoa học trên thế giới và trong nước rất quan tâm đến công tác chọn lọc gi�...
Slide Content
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
HÀ THỊ THU XUÂN
Tên đề tài:
“NGHIÊN CỨU KHẢ NĂNG SINH TRƯỞNG, PHÁT TRIỂN
CỦA TẬP ĐOÀN GIỐNG SẮN TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
THÁI NGUYÊN NĂM 2018”
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Hệ đào tạo : Chính quy
Chuyên ngành : Khoa học cây trồng
Khoa : Nông học
Khóa học : 2015 - 2019
Thái Nguyên - năm 2019https://blogphongthuy.vn/
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
HÀ THỊ THU XUÂN
Tên đề tài:
“NGHIÊN CỨU KHẢ NĂNG SINH TRƯỞNG, PHÁT TRIỂN
CỦA TẬP ĐOÀN GIỐNG SẮN TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
THÁI NGUYÊN NĂM 2018”
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Hệ đào tạo : Chính quy
Chuyên ngành : Khoa học cây trồng
Khoa : Nông học
Khóa học : 2015 - 2019
Thái Nguyên - năm 2019https://blogphongthuy.vn/
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
HÀ THỊ THU XUÂN
Tên đề tài:
“NGHIÊN CỨU KHẢ NĂNG SINH TRƯỞNG, PHÁT TRIỂN
CỦA TẬP ĐOÀN GIỐNG SẮN TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
THÁI NGUYÊN NĂM 2018”
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Hệ đào tạo : Chính quy
Chuyên ngành : Khoa học cây trồng
Lớp : K47 - TT - N02
Khoa : Nông học
Khóa học : 2015 - 2019
Giảng viên hướng dẫn : PGS.TS. Nguyễn Viết Hưng
Thái Nguyên - năm 2019https://blogphongthuy.vn/
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
HÀ THỊ THU XUÂN
Tên đề tài:
“NGHIÊN CỨU KHẢ NĂNG SINH TRƯỞNG, PHÁT TRIỂN
CỦA TẬP ĐOÀN GIỐNG SẮN TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM
THÁI NGUYÊN NĂM 2018”
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Hệ đào tạo : Chính quy
Chuyên ngành : Khoa học cây trồng
Lớp : K47 - TT - N02
Khoa : Nông học
Khóa học : 2015 - 2019
Giảng viên hướng dẫn : PGS.TS. Nguyễn Viết Hưng
Thái Nguyên - năm 2019https://blogphongthuy.vn/
i
LỜI CAM ĐOAN
Em xin cam đoan những số liệu và kết quả nghiên cứu trong đề tài này
là một công trình nghiên cứu độc lập không có sự sao chép của người khác.
Đề tài là một sản phẩm mà em đã nỗ lực nghiên cứu trong quá trình thực tập
tại mô hình cây trồng cạn Trường Đại Học Nông Lâm Thái Nguyên. Trong
quá trình hoàn thiện khóa luận có sự tham khảo một số tài liệu có nguồn gốc
rõ ràng, dưới sự hướng dẫn của PGS.TS. Nguyễn Viết Hưng – Khoa Nông
Học, Trường Đại Học Nông Lâm Thái Nguyên.
Thái Nguyên, tháng năm 2019
Sinh viên
Hà Thị Thu Xuân
https://blogphongthuy.vn/
LỜI CAM ĐOAN
Em xin cam đoan những số liệu và kết quả nghiên cứu trong đề tài này
là một công trình nghiên cứu độc lập không có sự sao chép của người khác.
Đề tài là một sản phẩm mà em đã nỗ lực nghiên cứu trong quá trình thực tập
tại mô hình cây trồng cạn Trường Đại Học Nông Lâm Thái Nguyên. Trong
quá trình hoàn thiện khóa luận có sự tham khảo một số tài liệu có nguồn gốc
rõ ràng, dưới sự hướng dẫn của PGS.TS. Nguyễn Viết Hưng – Khoa Nông
Học, Trường Đại Học Nông Lâm Thái Nguyên.
Thái Nguyên, tháng năm 2019
Sinh viên
Hà Thị Thu Xuân
https://blogphongthuy.vn/
ii
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành luận văn tốt nghiệp của mình, em dã nhận được sự quan
tâm của nhiều tập thể và cá nhân. Nhân dịp này em xin cảm ơn Ban Giám
hiệu Trường Đại Học Nông Lâm Thái Nguyên và tập thể các Thầy giáo, cô
giáo Khoa Nông Học đã tạo điều kiện thuận lợi và nhiệt tình giúp đỡ em trong
quá trình học tập và thực hiện đề tài tốt nghiệp.
Em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Thầy giáo PGS.TS. Nguyễn Viết
Hưng, khoa Nông học Trường Đại Học Nông Lâm Thái Nguyên đã tận tình
chỉ bảo và hướng dẫn giúp đỡ em vượt qua khó khăn để hoàn thành luận văn
tốt nghiệp.
Em xin chân thành cảm ơn gia đình và bạn bè đã luôn ở bên động viên,
giúp đỡ em về tinh thần cũng như vật chất trong quá trình học tập và thời gian
thực hiện luận văn tốt nghiệp cuối khóa học.
Khóa luận không tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế. Kính mong
nhận được sự góp ý của các Thầy, cô giáo và các bạn sinh viên để khóa luận
được hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
Thái Nguyên, ngày tháng 6 năm 2019
Sinh Viên
Hà Thị Thu Xuân
https://blogphongthuy.vn/
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành luận văn tốt nghiệp của mình, em dã nhận được sự quan
tâm của nhiều tập thể và cá nhân. Nhân dịp này em xin cảm ơn Ban Giám
hiệu Trường Đại Học Nông Lâm Thái Nguyên và tập thể các Thầy giáo, cô
giáo Khoa Nông Học đã tạo điều kiện thuận lợi và nhiệt tình giúp đỡ em trong
quá trình học tập và thực hiện đề tài tốt nghiệp.
Em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Thầy giáo PGS.TS. Nguyễn Viết
Hưng, khoa Nông học Trường Đại Học Nông Lâm Thái Nguyên đã tận tình
chỉ bảo và hướng dẫn giúp đỡ em vượt qua khó khăn để hoàn thành luận văn
tốt nghiệp.
Em xin chân thành cảm ơn gia đình và bạn bè đã luôn ở bên động viên,
giúp đỡ em về tinh thần cũng như vật chất trong quá trình học tập và thời gian
thực hiện luận văn tốt nghiệp cuối khóa học.
Khóa luận không tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế. Kính mong
nhận được sự góp ý của các Thầy, cô giáo và các bạn sinh viên để khóa luận
được hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
Thái Nguyên, ngày tháng 6 năm 2019
Sinh Viên
Hà Thị Thu Xuân
https://blogphongthuy.vn/
iii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
CLAT: Trung tâm Nông nghiệp Nhiệt đới Quốc tế
CTTN: Công thức thí nghiệm
CTCRI: Nghiên cứu Cây có củ
FAO: Tổ Chức Nông Lương Liên Hợp Quốc
IITA: Viện Nghiên cứu Nông Nghiệp Quốc Tế
IFPRI: Viện Nghiên cứu Chính sách lương thực thế giới
NSCT: Năng suất củ tươi
NSSVH: Năng suất sinh vật học
NSTL: Năng suất thân lá
NSCK: Năng suất củ khô
NSTB: Năng suất tinh bột
TB: Trung bình
TDHNLTN: Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên
TLCK: Tỷ lệ chất khô
TLTB: Tỷ lệ tinh bột
https://blogphongthuy.vn/
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
CLAT: Trung tâm Nông nghiệp Nhiệt đới Quốc tế
CTTN: Công thức thí nghiệm
CTCRI: Nghiên cứu Cây có củ
FAO: Tổ Chức Nông Lương Liên Hợp Quốc
IITA: Viện Nghiên cứu Nông Nghiệp Quốc Tế
IFPRI: Viện Nghiên cứu Chính sách lương thực thế giới
NSCT: Năng suất củ tươi
NSSVH: Năng suất sinh vật học
NSTL: Năng suất thân lá
NSCK: Năng suất củ khô
NSTB: Năng suất tinh bột
TB: Trung bình
TDHNLTN: Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên
TLCK: Tỷ lệ chất khô
TLTB: Tỷ lệ tinh bột
https://blogphongthuy.vn/
iv
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1: Tình hình sản xuất sắn trên thế giới giai đoạn 2013 - 2017 ........ 4
Bảng 2.2: Diện tích, năng suất và sản lượng sắn ở Việt Nam giai đoạn từ
năm 2013 - 2017 ........................................................................................ 5
Bảng 2.3: Tình hình sản xuất sắn tỉnh Thái Nguyên ................................... 7
Bảng 4.1: Tỷ lệ mọc mầm và thời gian mọc mầm tập đoàn giống sắn ...... 21
Bảng 4.2: Tốc độ tăng trưởng chiều cao cây của các tập đoàn giống sắn .. 23
Bảng 4.3: Tốc độ ra lá của tập đoàn giống sắn tham gia nghiên cứu ......... 25
Bảng 4.4: Tuổi thọ lá của tập đoàn giống sắn tham gia nghiên cứu .......... 27
Bảng 4.5: Đặc điểm nông sinh học của tập đoàn giống sắn tham gia nghiên
cứu ........................................................................................................... 29
Bảng 4.6: Một số đặc điểm thực vật học của tập đoàn giống sắn tham gia
thí nghiệm ................................................................................................ 32
Bảng 4.7: Các yếu tố cấu thành năng suất tập đoàn giống sắn .................. 34
Bảng 4.8: Năng suất của tập đoàn giống sắn tham gia nghiên cứu ............ 37
Bảng 4.9: Chất lượng của tập đoàn giống sắn tham gia thí nghiệm .......... 40
https://blogphongthuy.vn/
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1: Tình hình sản xuất sắn trên thế giới giai đoạn 2013 - 2017 ........ 4
Bảng 2.2: Diện tích, năng suất và sản lượng sắn ở Việt Nam giai đoạn từ
năm 2013 - 2017 ........................................................................................ 5
Bảng 2.3: Tình hình sản xuất sắn tỉnh Thái Nguyên ................................... 7
Bảng 4.1: Tỷ lệ mọc mầm và thời gian mọc mầm tập đoàn giống sắn ...... 21
Bảng 4.2: Tốc độ tăng trưởng chiều cao cây của các tập đoàn giống sắn .. 23
Bảng 4.3: Tốc độ ra lá của tập đoàn giống sắn tham gia nghiên cứu ......... 25
Bảng 4.4: Tuổi thọ lá của tập đoàn giống sắn tham gia nghiên cứu .......... 27
Bảng 4.5: Đặc điểm nông sinh học của tập đoàn giống sắn tham gia nghiên
cứu ........................................................................................................... 29
Bảng 4.6: Một số đặc điểm thực vật học của tập đoàn giống sắn tham gia
thí nghiệm ................................................................................................ 32
Bảng 4.7: Các yếu tố cấu thành năng suất tập đoàn giống sắn .................. 34
Bảng 4.8: Năng suất của tập đoàn giống sắn tham gia nghiên cứu ............ 37
Bảng 4.9: Chất lượng của tập đoàn giống sắn tham gia thí nghiệm .......... 40
https://blogphongthuy.vn/
v
DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 4.1: Năng suất của tập đoàn giống sắn tham gia nghiên cứu ................. 37
Hình 4.2: Năng suất chất khô và năng suất tinh bột của tập đoàn giống sắn
tham gia nghiên cứu ........................................................................ 42
https://blogphongthuy.vn/
DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 4.1: Năng suất của tập đoàn giống sắn tham gia nghiên cứu ................. 37
Hình 4.2: Năng suất chất khô và năng suất tinh bột của tập đoàn giống sắn
tham gia nghiên cứu ........................................................................ 42
https://blogphongthuy.vn/
vi
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................. iii
DANH MỤC CÁC BẢNG ............................................................................... iv
DANH MỤC CÁC HÌNH ................................................................................. v
MỤC LỤC ....................................................................................................... vii
PHẦN 1. MỞ ĐẦU .......................................................................................... 1
1.1. Đặt vấn đề................................................................................................... 1
1.2. Mục đích ..................................................................................................... 2
1.3. Yêu cầu ....................................................................................................... 2
1.4. Ý nghĩa khoa học của đề tài ....................................................................... 2
1.5. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài ........................................................................ 2
PHẦN 2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU ............................................................... 3
2.1. Cơ sở khoa học và cơ sở thực tiễn của đề tài ............................................. 3
2.1.1. Cơ sở khoa học của đề tài ....................................................................... 3
2.1.2. Cơ sở thực tiễn của đề tài ........................................................................ 3
2.2. Tình hình sản xuất sắn trên thế giới và Việt Nam ..................................... 4
2.2.1. Tình hình sản xuất sắn trên thế giới ........................................................ 4
2.2.2. Tình hình sản xuất sắn ở Việt Nam ......................................................... 5
2.2.3. Tình hình sản xuất sắn của tỉnh Thái Nguyên ......................................... 6
2.3. Tình hình nghiên cứu, chọn tạo giống sắn trên thế giới và Việt Nam ....... 7
2.3.1. Tình hình nghiên cứu chọn tạo giống sắn trên thế giới .......................... 7
2.3.2. Tình hình nghiên cứu giống sắn ở Việt Nam ........................................ 10
PHẦN 3. ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .... 14
3.1. Đối tượng nghiên cứu............................................................................... 14
3.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu ............................................................ 14
3.3. Nội dung nghiên cứu ................................................................................ 15 https://blogphongthuy.vn/
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... ii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................. iii
DANH MỤC CÁC BẢNG ............................................................................... iv
DANH MỤC CÁC HÌNH ................................................................................. v
MỤC LỤC ....................................................................................................... vii
PHẦN 1. MỞ ĐẦU .......................................................................................... 1
1.1. Đặt vấn đề................................................................................................... 1
1.2. Mục đích ..................................................................................................... 2
1.3. Yêu cầu ....................................................................................................... 2
1.4. Ý nghĩa khoa học của đề tài ....................................................................... 2
1.5. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài ........................................................................ 2
PHẦN 2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU ............................................................... 3
2.1. Cơ sở khoa học và cơ sở thực tiễn của đề tài ............................................. 3
2.1.1. Cơ sở khoa học của đề tài ....................................................................... 3
2.1.2. Cơ sở thực tiễn của đề tài ........................................................................ 3
2.2. Tình hình sản xuất sắn trên thế giới và Việt Nam ..................................... 4
2.2.1. Tình hình sản xuất sắn trên thế giới ........................................................ 4
2.2.2. Tình hình sản xuất sắn ở Việt Nam ......................................................... 5
2.2.3. Tình hình sản xuất sắn của tỉnh Thái Nguyên ......................................... 6
2.3. Tình hình nghiên cứu, chọn tạo giống sắn trên thế giới và Việt Nam ....... 7
2.3.1. Tình hình nghiên cứu chọn tạo giống sắn trên thế giới .......................... 7
2.3.2. Tình hình nghiên cứu giống sắn ở Việt Nam ........................................ 10
PHẦN 3. ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .... 14
3.1. Đối tượng nghiên cứu............................................................................... 14
3.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu ............................................................ 14
3.3. Nội dung nghiên cứu ................................................................................ 15 https://blogphongthuy.vn/
vii
3.4. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................... 15
3.4.1. Phương pháp bố trí thí nghiệm .............................................................. 15
3.4.2. Quy trình kỹ thuật ................................................................................. 16
3.4.3. Các chỉ tiêu và phương pháp theo dõi ................................................... 16
3.5. Phương pháp xử lý số liệu ........................................................................ 19
PHẦN 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ........................................................... 20
4.1. Kết quả theo dõi khả năng sinh trưởng của tập đoàn giống sắn tham gia
thí nghiệm tại Trường Đại Học Nông Lâm Thái Nguyên............................... 20
4.1.1. Tỷ lệ mọc mầm và thời gian mọc mầm của tập đoàn giống sắn tham gia
nghiên cứu ....................................................................................................... 20
4.1.2. Tốc độ tăng trưởng chiều cao cây của tập đoàn giống sắn tham gia
nghiên cứu ....................................................................................................... 22
4.1.3. Tốc độ ra lá của tập đoàn giống sắn tham gia nghiên cứu .................... 24
4.1.4. Tuổi thọ lá của tập đoàn giống sắn tham gia nghiên cứu ..................... 26
4.2. Đặc điểm nông sinh học và đặc điểm thực vật học của tập đoàn giống sắn
tham gia nghiên cứu ........................................................................................ 28
4.2.1. Đặc điểm nông sinh học của tập đoàn giống sắn tham gia nghiên cứu 28
4.2.2. Đặc điểm thực vật học của tập đoàn giống sắn tham gia thí nghiệm ... 32
4.3. Các yếu tố cấu thành năng suất và chất lượng của tập đoàn giống sắn
tham gia nghiên cứu ........................................................................................ 34
4.3.1. Các yếu tố cấu thành năng suất của tập đoàn giống sắn tham gia nghiên cứu .. 34
4.3.2. Năng suất của tập doàn giống sắn tham gia nghiên cứu ....................... 37
4.3.3. Chất lượng của tập đoàn giống sắn tham gia nghiên cứu. .................... 39
PHẦN 5. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ........................................................... 43
5.1. Kết luận .................................................................................................... 43
5.2. Đề nghị ..................................................................................................... 43
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 44
PHỤ LỤC
https://blogphongthuy.vn/
3.4. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................... 15
3.4.1. Phương pháp bố trí thí nghiệm .............................................................. 15
3.4.2. Quy trình kỹ thuật ................................................................................. 16
3.4.3. Các chỉ tiêu và phương pháp theo dõi ................................................... 16
3.5. Phương pháp xử lý số liệu ........................................................................ 19
PHẦN 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ........................................................... 20
4.1. Kết quả theo dõi khả năng sinh trưởng của tập đoàn giống sắn tham gia
thí nghiệm tại Trường Đại Học Nông Lâm Thái Nguyên............................... 20
4.1.1. Tỷ lệ mọc mầm và thời gian mọc mầm của tập đoàn giống sắn tham gia
nghiên cứu ....................................................................................................... 20
4.1.2. Tốc độ tăng trưởng chiều cao cây của tập đoàn giống sắn tham gia
nghiên cứu ....................................................................................................... 22
4.1.3. Tốc độ ra lá của tập đoàn giống sắn tham gia nghiên cứu .................... 24
4.1.4. Tuổi thọ lá của tập đoàn giống sắn tham gia nghiên cứu ..................... 26
4.2. Đặc điểm nông sinh học và đặc điểm thực vật học của tập đoàn giống sắn
tham gia nghiên cứu ........................................................................................ 28
4.2.1. Đặc điểm nông sinh học của tập đoàn giống sắn tham gia nghiên cứu 28
4.2.2. Đặc điểm thực vật học của tập đoàn giống sắn tham gia thí nghiệm ... 32
4.3. Các yếu tố cấu thành năng suất và chất lượng của tập đoàn giống sắn
tham gia nghiên cứu ........................................................................................ 34
4.3.1. Các yếu tố cấu thành năng suất của tập đoàn giống sắn tham gia nghiên cứu .. 34
4.3.2. Năng suất của tập doàn giống sắn tham gia nghiên cứu ....................... 37
4.3.3. Chất lượng của tập đoàn giống sắn tham gia nghiên cứu. .................... 39
PHẦN 5. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ........................................................... 43
5.1. Kết luận .................................................................................................... 43
5.2. Đề nghị ..................................................................................................... 43
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 44
PHỤ LỤC
https://blogphongthuy.vn/
1
PHẦN 1
MỞ ĐẦU
1.1. Đặt vấn đề
Cây sắn (Manihot Esculenta Crantz) có nguồn gốc ở vùng nhiệt đới của
châu Mỹ La tinh và được trồng cách đây khoảng 5.000 năm. Cây sắn là cây
lương thực, thực phẩm chính quan trọng sau cây lúa, cây ngô và lúa mì. Tinh
bột sắn được làm lương thực, thực phẩm, thức ăn cho khoảng trên 500 triệu
người trên thế giới nhất là các nước đang phát triển, ngoài ra tinh bột sắn còn
làm thức ăn trong chăn nuôi, làm nguyên liệu cho công nghiệp chế biến bột
ngọt, rượu, cồn, bánh kẹo, mỳ ăn liền, phụ gia dược phẩm… Đặc biệt trong
tương lai gần sắn là nguồn nguyên liệu dồi dào và hiệu quả cho công nghiệp
chế biến nhiên liệu sinh học (ethanol).
Cây sắn được du nhập vào Việt Nam từ giữa thế kỉ 18 được trồng rộng
dãi khắp các tỉnh từ Bắc tới Nam. Ở Việt Nam sắn là cây lương thực quan
trọng sau lúa và ngô, đồng thời là nguồn cung cấp nguyên liệu chính cho các
nhà máy chế biến tinh bột cũng như thức ăn gia súc với nhiều sản phẩm đa
dạng và phong phú. Năm 2017 diện tích sắn trên cả nước là 532.501 ha, năng
suất bình quân 19.28 tấn/ha, sản lượng đạt 10.267.568 nghìn tấn (FAOSTAT,
2018) [16].
Những năm gần đây sắn nước ta đang chuyển đổi nhanh chóng từ cây
lương thực thành cây công nghiệp có lợi thế cao, có thể cạnh tranh ở thị
trường trong nước và trên thế giới. Sắn là nguồn nguyên liệu chính cung cấp
cho các nhà máy chế biến tinh bột, thức ăn chăn nuôi với sản phẩm khá đa
dạng và phong phú. Công nghiệp chế biến sắn đã và đang ngày càng đa dạng
hóa sản phẩm đáp ứng nhu cầu ngày càng tốt hơn của người dân. https://blogphongthuy.vn/
PHẦN 1
MỞ ĐẦU
1.1. Đặt vấn đề
Cây sắn (Manihot Esculenta Crantz) có nguồn gốc ở vùng nhiệt đới của
châu Mỹ La tinh và được trồng cách đây khoảng 5.000 năm. Cây sắn là cây
lương thực, thực phẩm chính quan trọng sau cây lúa, cây ngô và lúa mì. Tinh
bột sắn được làm lương thực, thực phẩm, thức ăn cho khoảng trên 500 triệu
người trên thế giới nhất là các nước đang phát triển, ngoài ra tinh bột sắn còn
làm thức ăn trong chăn nuôi, làm nguyên liệu cho công nghiệp chế biến bột
ngọt, rượu, cồn, bánh kẹo, mỳ ăn liền, phụ gia dược phẩm… Đặc biệt trong
tương lai gần sắn là nguồn nguyên liệu dồi dào và hiệu quả cho công nghiệp
chế biến nhiên liệu sinh học (ethanol).
Cây sắn được du nhập vào Việt Nam từ giữa thế kỉ 18 được trồng rộng
dãi khắp các tỉnh từ Bắc tới Nam. Ở Việt Nam sắn là cây lương thực quan
trọng sau lúa và ngô, đồng thời là nguồn cung cấp nguyên liệu chính cho các
nhà máy chế biến tinh bột cũng như thức ăn gia súc với nhiều sản phẩm đa
dạng và phong phú. Năm 2017 diện tích sắn trên cả nước là 532.501 ha, năng
suất bình quân 19.28 tấn/ha, sản lượng đạt 10.267.568 nghìn tấn (FAOSTAT,
2018) [16].
Những năm gần đây sắn nước ta đang chuyển đổi nhanh chóng từ cây
lương thực thành cây công nghiệp có lợi thế cao, có thể cạnh tranh ở thị
trường trong nước và trên thế giới. Sắn là nguồn nguyên liệu chính cung cấp
cho các nhà máy chế biến tinh bột, thức ăn chăn nuôi với sản phẩm khá đa
dạng và phong phú. Công nghiệp chế biến sắn đã và đang ngày càng đa dạng
hóa sản phẩm đáp ứng nhu cầu ngày càng tốt hơn của người dân. https://blogphongthuy.vn/
2
Để đáp ứng nguồn nguyên liệu hiện nay thì giống tốt cho năng suất cao,
chất lượng tốt và thích ứng rộng đóng vai trò hết sức quan trọng. Vì vậy các
nhà khoa học trên thế giới và trong nước rất quan tâm đến công tác chọn lọc
giống sắn mới có năng suất cao, chất lượng tốt nhằm đáp ứng nhu cầu hiện
nay. Xuất phát từ thực tế đó, việc thực hiện đề tài “Nghiên cứu khả năng
sinh trưởng và phát triển của tập đoàn giống sắn tại trường Đại học Nông
Lâm Thái Nguyên năm 2018’’ là hết sức cần thiết.
1.2. Mục đích
Đánh giá khả năng sinh trưởng, năng suất và chất lượng của tập đoàn giống
sắn tại Thái Nguyên góp phần bảo tồn đa dạng sinh học cây sắn, phục vụ cho
công tác học tập, nghiên cứu và chọn tạo giống sắn đáp ứng nhu cầu sản xuất.
1.3. Yêu cầu
• Nghiên cứu khả năng sinh trưởng của các giống tham gia thí nghiệm.
• Nghiên cứu đặc điểm nông sinh học và đặc điểm thực vật học của các
giống tham gia thí nghiệm.
• Đánh giá các yếu tố cấu thành năng suất, năng suất và chất lượng của
các giống tham gia thí nghiệm.
1.4. Ý nghĩa khoa học của đề tài
Kết quả nghiên cứu đề tài là tài liệu phục vụ cho công tác nghiên cứu về
chọn giống, đồng thời là cơ sở khoa học khẳng định được một số giống sắn có
năng suất cao, chất lượng tốt và thời điểm thu hoạch thích hợp với điều kiện canh
tác tại tỉnh Thái Nguyên nói riêng và các tỉnh miền núi phía bắc nói chung.
1.5. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài
Xác định được các giống sắn có năng suất, chất lượng cao và thích hợp
đưa vào sản xuất đại trà đáp ứng nhu cầu sản xuất hiện nay.
Chọn lọc được giống sắn có năng suất cao, chất lượng tốt nhằm đáp ứng
nhu cầu cho sản xuất hiện nay. https://blogphongthuy.vn/
Để đáp ứng nguồn nguyên liệu hiện nay thì giống tốt cho năng suất cao,
chất lượng tốt và thích ứng rộng đóng vai trò hết sức quan trọng. Vì vậy các
nhà khoa học trên thế giới và trong nước rất quan tâm đến công tác chọn lọc
giống sắn mới có năng suất cao, chất lượng tốt nhằm đáp ứng nhu cầu hiện
nay. Xuất phát từ thực tế đó, việc thực hiện đề tài “Nghiên cứu khả năng
sinh trưởng và phát triển của tập đoàn giống sắn tại trường Đại học Nông
Lâm Thái Nguyên năm 2018’’ là hết sức cần thiết.
1.2. Mục đích
Đánh giá khả năng sinh trưởng, năng suất và chất lượng của tập đoàn giống
sắn tại Thái Nguyên góp phần bảo tồn đa dạng sinh học cây sắn, phục vụ cho
công tác học tập, nghiên cứu và chọn tạo giống sắn đáp ứng nhu cầu sản xuất.
1.3. Yêu cầu
• Nghiên cứu khả năng sinh trưởng của các giống tham gia thí nghiệm.
• Nghiên cứu đặc điểm nông sinh học và đặc điểm thực vật học của các
giống tham gia thí nghiệm.
• Đánh giá các yếu tố cấu thành năng suất, năng suất và chất lượng của
các giống tham gia thí nghiệm.
1.4. Ý nghĩa khoa học của đề tài
Kết quả nghiên cứu đề tài là tài liệu phục vụ cho công tác nghiên cứu về
chọn giống, đồng thời là cơ sở khoa học khẳng định được một số giống sắn có
năng suất cao, chất lượng tốt và thời điểm thu hoạch thích hợp với điều kiện canh
tác tại tỉnh Thái Nguyên nói riêng và các tỉnh miền núi phía bắc nói chung.
1.5. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài
Xác định được các giống sắn có năng suất, chất lượng cao và thích hợp
đưa vào sản xuất đại trà đáp ứng nhu cầu sản xuất hiện nay.
Chọn lọc được giống sắn có năng suất cao, chất lượng tốt nhằm đáp ứng
nhu cầu cho sản xuất hiện nay. https://blogphongthuy.vn/
3
PHẦN 2
TỔNG QUAN TÀI LIỆU
2.1. Cơ sở khoa học và cơ sở thực tiễn của đề tài
2.1.1. Cơ sở khoa học của đề tài
Sắn là loại cây trồng có khả năng thích ứng rộng, song việc chọn lọc
được một số giống sắn mới có khả năng cho năng suất cao ở tất cả các vùng
sinh thái nông nghiệp quả là một vấn đề khó khăn. Do yếu tố môi trường thay
đổi đã tạo nên sự tương tác gen với môi trường, trong đó tính trạng năng suất
củ tươi dưới tác động của môi trường khác nhau (khí hậu, đất đai, điều kiện
canh tác...) thì năng suất củ tươi sẽ bị ảnh hưởng rất lớn. Nên việc đánh giá
năng suất của các dòng ưu tú vào các giai đoạn cuối của chọn lọc là cơ hội để
xác định được giống thích hợp nhất cho từng vùng sản xuất.
Để đánh giá các giống sắn cần dựa vào các đặc điểm sinh trưởng và phát
triển, các yếu tố cấu thành năng suất: số lượng củ/gốc; chiều cao cây; tổng số
lá; tuổi thọ trung bình của lá; khả năng phân cành, tỷ lệ chất khô, chỉ số thu
hoạch, năng suất củ khô, năng suất sinh học, năng suất tinh bột... trong đó
năng suất sinh học, chỉ số thu hoạch được coi là chỉ tiêu chính để chọn lọc.
2.1.2. Cơ sở thực tiễn của đề tài
Thái Nguyên là một tỉnh trung du miền núi phía bắc có diện tích đất tự
nhiên 356.282 ha, dân số 1.156.000 triệu người. Năm 2017 diện tích trồng sắn
của tỉnh khoảng 2.900 ha năng suất trung bình 14.1 tấn/ha, sản lượng 41.000
tấn (Tổng cục thống kê 2018) [13]. Tuy nhiên, người dân chủ yếu trồng theo
phương thức quảng canh, nên năng suất thấp, đồng thời còn làm đất bị rửa trôi
bạc màu, hoang hóa. Mặt khác, nhiều diện tích đất dốc chưa được tận dụng để
sản xuất gây lãng phí tư liệu.
https://blogphongthuy.vn/
PHẦN 2
TỔNG QUAN TÀI LIỆU
2.1. Cơ sở khoa học và cơ sở thực tiễn của đề tài
2.1.1. Cơ sở khoa học của đề tài
Sắn là loại cây trồng có khả năng thích ứng rộng, song việc chọn lọc
được một số giống sắn mới có khả năng cho năng suất cao ở tất cả các vùng
sinh thái nông nghiệp quả là một vấn đề khó khăn. Do yếu tố môi trường thay
đổi đã tạo nên sự tương tác gen với môi trường, trong đó tính trạng năng suất
củ tươi dưới tác động của môi trường khác nhau (khí hậu, đất đai, điều kiện
canh tác...) thì năng suất củ tươi sẽ bị ảnh hưởng rất lớn. Nên việc đánh giá
năng suất của các dòng ưu tú vào các giai đoạn cuối của chọn lọc là cơ hội để
xác định được giống thích hợp nhất cho từng vùng sản xuất.
Để đánh giá các giống sắn cần dựa vào các đặc điểm sinh trưởng và phát
triển, các yếu tố cấu thành năng suất: số lượng củ/gốc; chiều cao cây; tổng số
lá; tuổi thọ trung bình của lá; khả năng phân cành, tỷ lệ chất khô, chỉ số thu
hoạch, năng suất củ khô, năng suất sinh học, năng suất tinh bột... trong đó
năng suất sinh học, chỉ số thu hoạch được coi là chỉ tiêu chính để chọn lọc.
2.1.2. Cơ sở thực tiễn của đề tài
Thái Nguyên là một tỉnh trung du miền núi phía bắc có diện tích đất tự
nhiên 356.282 ha, dân số 1.156.000 triệu người. Năm 2017 diện tích trồng sắn
của tỉnh khoảng 2.900 ha năng suất trung bình 14.1 tấn/ha, sản lượng 41.000
tấn (Tổng cục thống kê 2018) [13]. Tuy nhiên, người dân chủ yếu trồng theo
phương thức quảng canh, nên năng suất thấp, đồng thời còn làm đất bị rửa trôi
bạc màu, hoang hóa. Mặt khác, nhiều diện tích đất dốc chưa được tận dụng để
sản xuất gây lãng phí tư liệu.
https://blogphongthuy.vn/
4
2.2. Tình hình sản xuất sắn trên thế giới và Việt Nam
2.2.1. Tình hình sản xuất sắn trên thế giới
Tính đến năm 2017 sản lượng sắn tại Châu Phi đạt 177.947 triệu tấn, Châu
Mỹ 28.037 triệu tấn và Châu Á 85.762 triệu tấn và Châu Đại Dương. Sản lượng
ở Châu Á tăng mạnh là nhờ sự gia tăng sản lượng ở Insonesia và Campuchia.
Hiện nay sắn được trồng trên 100 quốc gia trong đó năm 2017 Châu Phi
chiếm 76,8 %, Châu Á chiếm 14,8 %, Châu Mỹ chiếm 8,2%. Với tổng sản
lượng toàn thế giới 2017 đạt 291,992 triệu tấn tăng 32,832 triệu tấn so với
năm 2013.
Bảng 2.1: Tình hình sản xuất sắn trên thế giới giai đoạn 2013 - 2017
Năm
Diện tích
(triệu ha)
Năng suất
(tấn/ha)
Sản lượng
(triệu tấn)
2013 25,91 10,74 278,454
2014 25,55 11,42 299,053
2015 26,02 11,34 295,243
2016 25,84 11,45 296,042
2017 26,34 11,08 291,992
(Nguồn: FAOSTAT, 2018) [16].
Qua số liệu bảng 2.1 cho thấy diện tích trồng sắn trên thế giới biến động
trong 5 năm gần đấy 2013 diện tích là: 25,91 triệu ha đến năm 2017 26,34 triệu
ha. Năng suất 2013 là: 10.74 tấn/ha đến năm 2017 là: 11,08 tấn/ha, sản lượng
năm 2017 là 278,454 triệu tấn đến năm 2017 là: 291,992 triệu tấn.
Viện nghiên cứu chính sách lương thực thế giới (IFPRI), ước tính sản
lượng sắn toàn cầu đến năm 2020 ước đạt 275,10 triệu tấn, mức tiêu thụ sắn ở
các nước đang phát triển dự báo đạt 254,60 triệu tấn so với các nước đã phát
triển là 20,5 triệu tấn. Khối lượng sản phẩm sắn toàn cầu sử dụng làm lương
thực thực phẩm dự báo nhu cầu là 176,3 triệu tấn và thức ăn gia súc 53,4 triệu https://blogphongthuy.vn/
2.2. Tình hình sản xuất sắn trên thế giới và Việt Nam
2.2.1. Tình hình sản xuất sắn trên thế giới
Tính đến năm 2017 sản lượng sắn tại Châu Phi đạt 177.947 triệu tấn, Châu
Mỹ 28.037 triệu tấn và Châu Á 85.762 triệu tấn và Châu Đại Dương. Sản lượng
ở Châu Á tăng mạnh là nhờ sự gia tăng sản lượng ở Insonesia và Campuchia.
Hiện nay sắn được trồng trên 100 quốc gia trong đó năm 2017 Châu Phi
chiếm 76,8 %, Châu Á chiếm 14,8 %, Châu Mỹ chiếm 8,2%. Với tổng sản
lượng toàn thế giới 2017 đạt 291,992 triệu tấn tăng 32,832 triệu tấn so với
năm 2013.
Bảng 2.1: Tình hình sản xuất sắn trên thế giới giai đoạn 2013 - 2017
Năm
Diện tích
(triệu ha)
Năng suất
(tấn/ha)
Sản lượng
(triệu tấn)
2013 25,91 10,74 278,454
2014 25,55 11,42 299,053
2015 26,02 11,34 295,243
2016 25,84 11,45 296,042
2017 26,34 11,08 291,992
(Nguồn: FAOSTAT, 2018) [16].
Qua số liệu bảng 2.1 cho thấy diện tích trồng sắn trên thế giới biến động
trong 5 năm gần đấy 2013 diện tích là: 25,91 triệu ha đến năm 2017 26,34 triệu
ha. Năng suất 2013 là: 10.74 tấn/ha đến năm 2017 là: 11,08 tấn/ha, sản lượng
năm 2017 là 278,454 triệu tấn đến năm 2017 là: 291,992 triệu tấn.
Viện nghiên cứu chính sách lương thực thế giới (IFPRI), ước tính sản
lượng sắn toàn cầu đến năm 2020 ước đạt 275,10 triệu tấn, mức tiêu thụ sắn ở
các nước đang phát triển dự báo đạt 254,60 triệu tấn so với các nước đã phát
triển là 20,5 triệu tấn. Khối lượng sản phẩm sắn toàn cầu sử dụng làm lương
thực thực phẩm dự báo nhu cầu là 176,3 triệu tấn và thức ăn gia súc 53,4 triệu https://blogphongthuy.vn/
5
tấn. Tốc độ tăng hàng năm của nhu cầu sử dụng sản phẩm sắn làm lương thực,
thực phẩm và thức ăn gia súc đạt tương ứng là 1,98 % và 0,95 %.
2.2.2. Tình hình sản xuất sắn ở Việt Nam
Sắn là cây lương thực quan trọng thứ ba sau ngô, lúa (Phạm Văn Biên,
1998)[1].
Bảng 2.2: Diện tích, năng suất và sản lượng sắn ở Việt Nam
giai đoạn từ năm 2013 - 2017
Năm
Diện tích
(nghìn ha)
Năng suất
(tấn/ha)
Sản lượng
(nghìn tấn)
2013 544,1 17,9 9.757,7
2014 552,8 18,5 10.209,9
2015 568,0 18,9 10.740,0
2016 569,2 19,2 10.909,8
2017 532,5 19,3 10.267.6
(Nguồn: FAOSTAT, 2018)[16]
Qua bảng số liệu 2.2 cho thấy diện tích trồng sắn có những biến động
trong 5 năm gần đây 2013 diên tích trồng sắn 544,1 nghìn ha đến năm 2016
diện tích 569,2 nghìn ha tăng 25,1 nghìn ha nhưng đến năm 2017 diện tích
trồng là 532, 5 nghìn ha giảm 36,7 nghìn ha so với năm 2016. Nhưng trong đó
năng suất sắn năm 2013 là: 17,9 tấn/ha đến năm 2017 năng suất đạt: 19,3
tấn/ha tăng 1,4 tấn/ha. Cùng với đó là sản lượng sắn cũng tăng đáng kể 2013 là
9.757,7 nghìn tấn đến năm 2017 là 10.267,6 nghìn tấn tăng 509,9 nghìn tấn/ha.
Theo số liệu thống kế 12/2017, xuất khẩu sắn và sản phẩm sắn của Việt
Nam đạt 400,2 nghìn tấn, tương đương với giá trị xuất khẩu đạt trên 122,4
triệu USD tăng 12,3 % về lượng, 17,3% về giá trị so với tháng trước. Xuất
khẩu sắn và sản phẩm của sắn đạt 1,51 triệu tấn sắn lát. Trong đó 94,8% là
xuất khẩu sang Trung Quốc. https://blogphongthuy.vn/
tấn. Tốc độ tăng hàng năm của nhu cầu sử dụng sản phẩm sắn làm lương thực,
thực phẩm và thức ăn gia súc đạt tương ứng là 1,98 % và 0,95 %.
2.2.2. Tình hình sản xuất sắn ở Việt Nam
Sắn là cây lương thực quan trọng thứ ba sau ngô, lúa (Phạm Văn Biên,
1998)[1].
Bảng 2.2: Diện tích, năng suất và sản lượng sắn ở Việt Nam
giai đoạn từ năm 2013 - 2017
Năm
Diện tích
(nghìn ha)
Năng suất
(tấn/ha)
Sản lượng
(nghìn tấn)
2013 544,1 17,9 9.757,7
2014 552,8 18,5 10.209,9
2015 568,0 18,9 10.740,0
2016 569,2 19,2 10.909,8
2017 532,5 19,3 10.267.6
(Nguồn: FAOSTAT, 2018)[16]
Qua bảng số liệu 2.2 cho thấy diện tích trồng sắn có những biến động
trong 5 năm gần đây 2013 diên tích trồng sắn 544,1 nghìn ha đến năm 2016
diện tích 569,2 nghìn ha tăng 25,1 nghìn ha nhưng đến năm 2017 diện tích
trồng là 532, 5 nghìn ha giảm 36,7 nghìn ha so với năm 2016. Nhưng trong đó
năng suất sắn năm 2013 là: 17,9 tấn/ha đến năm 2017 năng suất đạt: 19,3
tấn/ha tăng 1,4 tấn/ha. Cùng với đó là sản lượng sắn cũng tăng đáng kể 2013 là
9.757,7 nghìn tấn đến năm 2017 là 10.267,6 nghìn tấn tăng 509,9 nghìn tấn/ha.
Theo số liệu thống kế 12/2017, xuất khẩu sắn và sản phẩm sắn của Việt
Nam đạt 400,2 nghìn tấn, tương đương với giá trị xuất khẩu đạt trên 122,4
triệu USD tăng 12,3 % về lượng, 17,3% về giá trị so với tháng trước. Xuất
khẩu sắn và sản phẩm của sắn đạt 1,51 triệu tấn sắn lát. Trong đó 94,8% là
xuất khẩu sang Trung Quốc. https://blogphongthuy.vn/
6
Năm 2017 giá sắn lát mới được thiết lập ở mức giá trên 4.000 đồng/kg
ngay từ đầu vụ do nguồn cung giảm mạnh. Sang đến nửa đầu tháng 12 các
nhà máy mua với giá giao dịch 4.500 - 4.600 đồng/kg (khu vực Đông Nam bộ
do tồn kho sắn lát vụ cũ). Với mức giá nguyên liệu sắn hiện nay giá thành của
sản phẩm tinh bột sắn có xu hướng giảm mạnh.
Mặc dù ngành chế biến sắn của Việt Nam còn non trẻ nhưng các nhà máy
chế biến tinh bột sắn của Việt Nam đều khá hiện đại, giá thành sản xuất chế
biến rẻ nên sắn Việt Nam có lợi thế cạnh tranh cao và có nhu cầu thị trường.
Ngoài sản phẩm tinh bột sắn thì sắn lát khô cũng là một mặt hàng quan trọng
và có nhu cầu cao của thị trường xuất khẩu sắn lát khô của Việt Nam chủ yếu là
Trung Quốc. Theo thống kê chưa đầy đủ năm 2003 - 2004 Việt Nam đã xuất
khẩu sang Trung Quốc khoảng trên 328,000 tấn sắn lát. Giá sắn của Việt Nam
khá cạnh tranh so với giá sắn của các nước sản xuất trong khu vực và thế giới
(Trần Ngọc Ngoạn, 2007) [10], dự kiến đến năm 2020 Việt Nam chủ trương đẩy
mạnh sản xuất lúa ngô và coi trọng sản xuất sắn, khoai lang ở những vùng thích
hợp có tiềm năng, năng suất cao. Diện tích sắn của dự kiến ổn định ở khoảng
550.000 ha nhưng sẽ tăng năng suất và sản lượng sắn bằng cách chọn tạo và phát
triển các giống sắn tốt có năng suất củ tươi và hàm lượng tinh bột cao, xây dựng
và hoàn thiện quy trình kỹ thuật canh tác sắn bền vững và thích ứng từng vùng
sinh thái.
2.2.3. Tình hình sản xuất sắn của tỉnh Thái Nguyên
Thái Nguyên là một tỉnh trung du miền núi phía bắc có diện tích đấ tự
nhiên 356.282 ha, dân số 1.156.000 triệu người. Thái Nguyên nằm trong vùng
khí hậu nhiệt đới ẩm, nhiệt độ trung bình của Thái Nguyên là 25°C. Lượng
mưa trung bình hàng năm khoảng 2.000 đến 2.500 mm, cao nhất vào tháng 8
và thấp nhất vào tháng 1. Nhìn chung khí hậu tỉnh Thái Nguyên thuận lợi cho
phát triển ngành nông, lâm nghiệp. https://blogphongthuy.vn/
Năm 2017 giá sắn lát mới được thiết lập ở mức giá trên 4.000 đồng/kg
ngay từ đầu vụ do nguồn cung giảm mạnh. Sang đến nửa đầu tháng 12 các
nhà máy mua với giá giao dịch 4.500 - 4.600 đồng/kg (khu vực Đông Nam bộ
do tồn kho sắn lát vụ cũ). Với mức giá nguyên liệu sắn hiện nay giá thành của
sản phẩm tinh bột sắn có xu hướng giảm mạnh.
Mặc dù ngành chế biến sắn của Việt Nam còn non trẻ nhưng các nhà máy
chế biến tinh bột sắn của Việt Nam đều khá hiện đại, giá thành sản xuất chế
biến rẻ nên sắn Việt Nam có lợi thế cạnh tranh cao và có nhu cầu thị trường.
Ngoài sản phẩm tinh bột sắn thì sắn lát khô cũng là một mặt hàng quan trọng
và có nhu cầu cao của thị trường xuất khẩu sắn lát khô của Việt Nam chủ yếu là
Trung Quốc. Theo thống kê chưa đầy đủ năm 2003 - 2004 Việt Nam đã xuất
khẩu sang Trung Quốc khoảng trên 328,000 tấn sắn lát. Giá sắn của Việt Nam
khá cạnh tranh so với giá sắn của các nước sản xuất trong khu vực và thế giới
(Trần Ngọc Ngoạn, 2007) [10], dự kiến đến năm 2020 Việt Nam chủ trương đẩy
mạnh sản xuất lúa ngô và coi trọng sản xuất sắn, khoai lang ở những vùng thích
hợp có tiềm năng, năng suất cao. Diện tích sắn của dự kiến ổn định ở khoảng
550.000 ha nhưng sẽ tăng năng suất và sản lượng sắn bằng cách chọn tạo và phát
triển các giống sắn tốt có năng suất củ tươi và hàm lượng tinh bột cao, xây dựng
và hoàn thiện quy trình kỹ thuật canh tác sắn bền vững và thích ứng từng vùng
sinh thái.
2.2.3. Tình hình sản xuất sắn của tỉnh Thái Nguyên
Thái Nguyên là một tỉnh trung du miền núi phía bắc có diện tích đấ tự
nhiên 356.282 ha, dân số 1.156.000 triệu người. Thái Nguyên nằm trong vùng
khí hậu nhiệt đới ẩm, nhiệt độ trung bình của Thái Nguyên là 25°C. Lượng
mưa trung bình hàng năm khoảng 2.000 đến 2.500 mm, cao nhất vào tháng 8
và thấp nhất vào tháng 1. Nhìn chung khí hậu tỉnh Thái Nguyên thuận lợi cho
phát triển ngành nông, lâm nghiệp. https://blogphongthuy.vn/
7
Bảng 2.3: Tình hình sản xuất sắn tỉnh Thái Nguyên
giai đoạn từ năm 2013 - 2017
Năm
Diện tích
(nghìn ha)
Năng suất
(tấn/ha)
Sản lượng
(nghìn tấn)
2013 3,7 15,1 55,7
2014 3,7 14,8 54,6
2015 3,4 14,7 50,1
2016 3,4 14,5 49,3
2017 2,9 10,5 41,0
(Nguồn: Tổng cục thống kê, 2018) [13].
Qua bảng 2.3 ta thấy: Diện tích, năng suất, sản lượng sắn của Thái
Nguyên giảm dần từ năm 2013 - 2017. Diện tích trồng sắn giảm năm 2013 là
3,7 nghìn ha đến năm 2017 2,9 nghìn ha giảm 800 nghìn ha. Dẫn tới năng suất
giảm năm 2013 đạt 15,1 tấn/ha đến năm 2017 năng năng suất chỉ đạt 10,5
tấn/ha giảm 4,6 tấn/ha. Do vậy sản lượng năm 2013 đạt 55,7 nghìn tấn đến
năm 2013 chỉ đạt 41,0 nghìn tấn giảm 14,7 nghìn tấn. Do ảnh hưởng của thị
trường không thuận lợi khiến người nông dân không còn mặn mà với cây sắn
mà chuyển sang cây trồng khác có hiệu quả kinh tế cao hơn.
2.3. Tình hình nghiên cứu, chọn tạo giống sắn trên thế giới và Việt Nam
2.3.1. Tình hình nghiên cứu chọn tạo giống sắn trên thế giới
Ngoài việc tập trung cho sản xuất và tiêu thụ sắn việc nghiên cứu giống
sắn trên thế giới cũng được quan tâm phát triển mạnh.
Đến năm 1970, với sự thành lập chương trình nghiên cứu sắn của CIAT ở
tại các cước Colombia và IITA (international institute for tropical Agriculture)
ở Nigieria.
Trên thế giới, việc nghiên cứu giống sắn được thực hiện chủ yếu ở trung
tâm Nông Nghiệp nhiệt đới Quốc tế (Center International Agriculture - CIAT). https://blogphongthuy.vn/
Bảng 2.3: Tình hình sản xuất sắn tỉnh Thái Nguyên
giai đoạn từ năm 2013 - 2017
Năm
Diện tích
(nghìn ha)
Năng suất
(tấn/ha)
Sản lượng
(nghìn tấn)
2013 3,7 15,1 55,7
2014 3,7 14,8 54,6
2015 3,4 14,7 50,1
2016 3,4 14,5 49,3
2017 2,9 10,5 41,0
(Nguồn: Tổng cục thống kê, 2018) [13].
Qua bảng 2.3 ta thấy: Diện tích, năng suất, sản lượng sắn của Thái
Nguyên giảm dần từ năm 2013 - 2017. Diện tích trồng sắn giảm năm 2013 là
3,7 nghìn ha đến năm 2017 2,9 nghìn ha giảm 800 nghìn ha. Dẫn tới năng suất
giảm năm 2013 đạt 15,1 tấn/ha đến năm 2017 năng năng suất chỉ đạt 10,5
tấn/ha giảm 4,6 tấn/ha. Do vậy sản lượng năm 2013 đạt 55,7 nghìn tấn đến
năm 2013 chỉ đạt 41,0 nghìn tấn giảm 14,7 nghìn tấn. Do ảnh hưởng của thị
trường không thuận lợi khiến người nông dân không còn mặn mà với cây sắn
mà chuyển sang cây trồng khác có hiệu quả kinh tế cao hơn.
2.3. Tình hình nghiên cứu, chọn tạo giống sắn trên thế giới và Việt Nam
2.3.1. Tình hình nghiên cứu chọn tạo giống sắn trên thế giới
Ngoài việc tập trung cho sản xuất và tiêu thụ sắn việc nghiên cứu giống
sắn trên thế giới cũng được quan tâm phát triển mạnh.
Đến năm 1970, với sự thành lập chương trình nghiên cứu sắn của CIAT ở
tại các cước Colombia và IITA (international institute for tropical Agriculture)
ở Nigieria.
Trên thế giới, việc nghiên cứu giống sắn được thực hiện chủ yếu ở trung
tâm Nông Nghiệp nhiệt đới Quốc tế (Center International Agriculture - CIAT). https://blogphongthuy.vn/
8
Ở Colobia, Viện Nông nghiệp Nhiệt đới Quốc tế (International Institute for
Troppical Agriculture - IITA) ở Nigieria cùng với các trường, viện nghiên cứu
quốc gia ở những nước trồng và tiêu thụ nhiều sắn. CIAT, IITA đã có những
chương trình nghiên cứu rộng lớn nhằm thu nhập, nhập nội chọn tạo và cải
tiến giống sắn. Mục tiêu của chiến lược cải tiến giống sắn được thay đổi tùy
theo sự cần thiết và khả năng của từng chương trình quốc gia đối với công tác
tập huấn, phân phối nguồn vật liệu giống ban đầu đã được điều tiết bởi các
chuyên gia chọn tạo giống sắn của CIAT.
Trung tâm CIAT đã thu nhập và được đánh giá được 5.728 mẫu giống sắn
theo các mục tiêu, khả năng chống chịu sâu bệnh hại, khả năng cho năng suất
cao và thích ứng với sự thay đổi của môi trường. Từ đó lựa chọn các cặp bố mẹ
phù hợp để phục vụ cho công tác nghiên cứu giống sắn và trao đổi quỹ gen giữa
các quốc gia. Trong đó bao gồm 5.138 mẫu giống sắn thu thập tại vùng Trung
Mỹ và Nam Mỹ, 24 mẫu sắn ở Bắc Mỹ, 384 giống mẫu sắn lai của CIAT, 1.563
mẫu giống sắn từ Châu Á, 19 mẫu từ Châu Phi (Lương Văn Duy, 2007) [3]. Sau
đó, CIAT đã giới thiệu cho Châu Á và Châu Mỹ 251 dòng sắn, cũng theo hướng
đó, hàng tại CIAT đã cung cấp tới 41.021 hạt lai từ 131 cặp lai cho các khu vực
để các quốc gia tiến hành chọn lọc cải tiến giống.
Viện Nghiên cứu Nông nghiệp Quốc tế IITA ở Nigeria đã thu thập, đánh
giá bảo quản 1.268 mẫu giống, vật liệu này của viện đã chọn lọc, đưa vào sản
xuất một số giống sắn chống chịu virut có năng suất cao hơn giống địa phương
từ 2 đến 3 lần. (Phan Kim Sơn, 2008) [11].
Tại châu Mỹ la tinh, chương trình chọn tạo giống sắn của CIAT đã phối
hợp với CLAYUCA và những chương trình sắn quốc gia của các nước Brazil,
Colombia, Mexico,… giới thiệu cho sản xuất ở các nước này những giống sắn
tốt như: SM1433 - 4, CM3435 - 3, SG337 - 2, CG489 - 31, MBRA383... Do https://blogphongthuy.vn/
Ở Colobia, Viện Nông nghiệp Nhiệt đới Quốc tế (International Institute for
Troppical Agriculture - IITA) ở Nigieria cùng với các trường, viện nghiên cứu
quốc gia ở những nước trồng và tiêu thụ nhiều sắn. CIAT, IITA đã có những
chương trình nghiên cứu rộng lớn nhằm thu nhập, nhập nội chọn tạo và cải
tiến giống sắn. Mục tiêu của chiến lược cải tiến giống sắn được thay đổi tùy
theo sự cần thiết và khả năng của từng chương trình quốc gia đối với công tác
tập huấn, phân phối nguồn vật liệu giống ban đầu đã được điều tiết bởi các
chuyên gia chọn tạo giống sắn của CIAT.
Trung tâm CIAT đã thu nhập và được đánh giá được 5.728 mẫu giống sắn
theo các mục tiêu, khả năng chống chịu sâu bệnh hại, khả năng cho năng suất
cao và thích ứng với sự thay đổi của môi trường. Từ đó lựa chọn các cặp bố mẹ
phù hợp để phục vụ cho công tác nghiên cứu giống sắn và trao đổi quỹ gen giữa
các quốc gia. Trong đó bao gồm 5.138 mẫu giống sắn thu thập tại vùng Trung
Mỹ và Nam Mỹ, 24 mẫu sắn ở Bắc Mỹ, 384 giống mẫu sắn lai của CIAT, 1.563
mẫu giống sắn từ Châu Á, 19 mẫu từ Châu Phi (Lương Văn Duy, 2007) [3]. Sau
đó, CIAT đã giới thiệu cho Châu Á và Châu Mỹ 251 dòng sắn, cũng theo hướng
đó, hàng tại CIAT đã cung cấp tới 41.021 hạt lai từ 131 cặp lai cho các khu vực
để các quốc gia tiến hành chọn lọc cải tiến giống.
Viện Nghiên cứu Nông nghiệp Quốc tế IITA ở Nigeria đã thu thập, đánh
giá bảo quản 1.268 mẫu giống, vật liệu này của viện đã chọn lọc, đưa vào sản
xuất một số giống sắn chống chịu virut có năng suất cao hơn giống địa phương
từ 2 đến 3 lần. (Phan Kim Sơn, 2008) [11].
Tại châu Mỹ la tinh, chương trình chọn tạo giống sắn của CIAT đã phối
hợp với CLAYUCA và những chương trình sắn quốc gia của các nước Brazil,
Colombia, Mexico,… giới thiệu cho sản xuất ở các nước này những giống sắn
tốt như: SM1433 - 4, CM3435 - 3, SG337 - 2, CG489 - 31, MBRA383... Do https://blogphongthuy.vn/
9
vậy đã góp phần đưa năng suất sắn và sản lượng sắn trong vùng tăng lên đáng
kể. (http://www.cjat.org/asiacassava) [15].
Ở Brazil quê hương của cây sắn, sau 12 năm hoạt động cho mục đích tạo
giống của ngân hàng gen, sắn của Brazil đã thu nhập được 1.100 mẫu giống.
Từ năm 1976 đến năm 1990, họ đã chọn lọc được một số dòng sắn phổ biến
trong sản xuất là các giống: 77, BGM 141, BGM 135, BGM 118 và PMG 187.
Ở Châu Phi CIAT phối hợp với IITA và các nước Nigeria, Công Gô,
Ghana, Tanzania, Mozambique, Angola, Uganda cùng nhiều tổ chức quốc tế
như FAO, Bill Gates Foundation… để nghiên cứu nhằm phát triển các giống
sắn mới ngắn, chất lượng cao (giàu carotene, vitamin, protein,…) thích hợp
cho ăn tươi và có khả năng kháng bệnh virut (một số bệnh dịch hai nghiêm
trọng đối với cây sắn ở Châu Phi) (Trần Ngọc Ngoạn, 2007) [10].
Chương trình chọn tạo giống sắn được thực hiện chủ yếu tại Viện Nghiên
cứu Cây có củ toàn Ấn Độ ở Trivandrum (CTCRI) và Trường Đại học Nông
nghiệp Tamil Nadu (TNAU). Ấn Độ đã thu thập, bảo quản đánh giá được
1.354 mẫu giống sắn và lai tạo được hàng chục hạt sắn lai phục vụ cho chương
trình chọn tạo các giống sắn mới. Trong đó có các giống sắn điển hình như H -
165; Sree Sahya, Sree Harsha; có năng suất đạt từ 33,0 - 40,0 tấn/ha.
Ở Trung Quốc, chương trình cải tiến giống sắn được thực hiện chủ yếu
tại Học Viện Cây trồng Nhiệt Đới Nam Trung Quốc (SCATC) và Viện nghiên
cứu Cây trồng Cận Nhiệt đới Quảng Tây (GSCRI). Hàng năm chương trình
giống sắn tạo được 3.000 hạt lai từ 80 - 100 tổ hợp và đánh giá từ 2.000 -
3.000 hạt lai nhập nội từ CIAT. Từ nghiên cứu đã chọn ra được hơn 500 dòng
có triển vọng, trong đó có nhiều dòng đã tham gia vào mạng lưới khảo
nghiệm giống và đã giới thiệu cho sản xuất được các giống sắn mới có năng
suất củ tươi và tỷ lệ tinh bột cao như: SC201, SC205 (sắn lá tre), SC5, SC6,
GR891, SC 8013, NanZhi 188, CM321 - 188; đặc biệt một số dòng có triển https://blogphongthuy.vn/
vậy đã góp phần đưa năng suất sắn và sản lượng sắn trong vùng tăng lên đáng
kể. (http://www.cjat.org/asiacassava) [15].
Ở Brazil quê hương của cây sắn, sau 12 năm hoạt động cho mục đích tạo
giống của ngân hàng gen, sắn của Brazil đã thu nhập được 1.100 mẫu giống.
Từ năm 1976 đến năm 1990, họ đã chọn lọc được một số dòng sắn phổ biến
trong sản xuất là các giống: 77, BGM 141, BGM 135, BGM 118 và PMG 187.
Ở Châu Phi CIAT phối hợp với IITA và các nước Nigeria, Công Gô,
Ghana, Tanzania, Mozambique, Angola, Uganda cùng nhiều tổ chức quốc tế
như FAO, Bill Gates Foundation… để nghiên cứu nhằm phát triển các giống
sắn mới ngắn, chất lượng cao (giàu carotene, vitamin, protein,…) thích hợp
cho ăn tươi và có khả năng kháng bệnh virut (một số bệnh dịch hai nghiêm
trọng đối với cây sắn ở Châu Phi) (Trần Ngọc Ngoạn, 2007) [10].
Chương trình chọn tạo giống sắn được thực hiện chủ yếu tại Viện Nghiên
cứu Cây có củ toàn Ấn Độ ở Trivandrum (CTCRI) và Trường Đại học Nông
nghiệp Tamil Nadu (TNAU). Ấn Độ đã thu thập, bảo quản đánh giá được
1.354 mẫu giống sắn và lai tạo được hàng chục hạt sắn lai phục vụ cho chương
trình chọn tạo các giống sắn mới. Trong đó có các giống sắn điển hình như H -
165; Sree Sahya, Sree Harsha; có năng suất đạt từ 33,0 - 40,0 tấn/ha.
Ở Trung Quốc, chương trình cải tiến giống sắn được thực hiện chủ yếu
tại Học Viện Cây trồng Nhiệt Đới Nam Trung Quốc (SCATC) và Viện nghiên
cứu Cây trồng Cận Nhiệt đới Quảng Tây (GSCRI). Hàng năm chương trình
giống sắn tạo được 3.000 hạt lai từ 80 - 100 tổ hợp và đánh giá từ 2.000 -
3.000 hạt lai nhập nội từ CIAT. Từ nghiên cứu đã chọn ra được hơn 500 dòng
có triển vọng, trong đó có nhiều dòng đã tham gia vào mạng lưới khảo
nghiệm giống và đã giới thiệu cho sản xuất được các giống sắn mới có năng
suất củ tươi và tỷ lệ tinh bột cao như: SC201, SC205 (sắn lá tre), SC5, SC6,
GR891, SC 8013, NanZhi 188, CM321 - 188; đặc biệt một số dòng có triển https://blogphongthuy.vn/
10
vọng đang được đánh giá như dòng OMR 36 - 36 - 6 có năng suất củ tươi
35,5 tấn/ha và có tỷ lệ chất khô 41,9%.
Ở Malaysia, trong 5.526 hạt lai nhập nội từ CIAT (giai đoạn 1990 -
1993) đã chọn được từ dòng chín sớm, năng suất củ tươi cao là: MM92 song
hàm lượng tinh bột thấp chỉ đạt 20%.
Thái Lan là nước xuất khẩu nhiều sắn nhất trên thế giới, nên cũng là nước
có chương trình chọn tạo giống sắn mạnh nhất Châu Á. Nghiên cứu sắn được
thực hiện chủ yếu tại Trường Đại học Kasetsart (KU), Trung tâm nghiên cứu cây
trồng Rayyong (RFCRC) và Viện nghiên cứu phát triển tinh bột sắn Thái Lan
(TTDI). Thái Lan là nước nghiên cứu được nhiều giống sắn cho năng suất, hàm
lượng tinh bột cao như: Rayong 5, Rayong 90, Rayong 72, Kasetsart 50, HB60
đạt năng suất củ tươi từ 23,94 - 34,69 tấn/ha và tỷ lệ chất khô từ 34,3 - 35,5%.
Đặc biệt là giống sắn Kasetsart 50 (KU50) có năng suất củ tươi là 32,3 tấn/ha
được trồng phổ biến nhất và chiếm tới 56% diện tích sắn của Thái Lan.
Chương trình chọn tạo giống của Indonesia được thực hiện chủ yếu tại
Viện Nghiên cứu Cây Đậu Đỗ và Cây có củ (RILET). Trong 30 năm qua
(1978 - 2008), Indonesia đã có 10 giống sắn được phóng thích vào sản xuất
gồm sáu nguồn gốc địa phương (Adira1, Adira 2, Adira 4, Darul Hidayah 4,
Malang 6); và bốn giống sắn nguồn gốc từ CIAT/Colombia và CIAT/
Thailand là UB1 - 2, UB15 - 10,UB881 - 5, UB566 - 8, (Nguyễn Viết Hưng,
2007) [6].
2.3.2. Tình hình nghiên cứu giống sắn ở Việt Nam
Chọn giống sắn tốt, năng suất cao phù hợp với đất đai và yêu cầu của sản
xuất lớn là việc làm cần thiết để phát huy những ưu điểm của giống. Nhưng
trong điều kiện sản xuất trên diện tích rộng, nếu không có một kế hoạch chọn
lọc bồi dưỡng giống sắn thường xuyên thì sau một vài năm giống sắn tốt cũng
dễ thoái hóa làm năng suất giảm xuống. Thấy được tầm quan trọng của công https://blogphongthuy.vn/
vọng đang được đánh giá như dòng OMR 36 - 36 - 6 có năng suất củ tươi
35,5 tấn/ha và có tỷ lệ chất khô 41,9%.
Ở Malaysia, trong 5.526 hạt lai nhập nội từ CIAT (giai đoạn 1990 -
1993) đã chọn được từ dòng chín sớm, năng suất củ tươi cao là: MM92 song
hàm lượng tinh bột thấp chỉ đạt 20%.
Thái Lan là nước xuất khẩu nhiều sắn nhất trên thế giới, nên cũng là nước
có chương trình chọn tạo giống sắn mạnh nhất Châu Á. Nghiên cứu sắn được
thực hiện chủ yếu tại Trường Đại học Kasetsart (KU), Trung tâm nghiên cứu cây
trồng Rayyong (RFCRC) và Viện nghiên cứu phát triển tinh bột sắn Thái Lan
(TTDI). Thái Lan là nước nghiên cứu được nhiều giống sắn cho năng suất, hàm
lượng tinh bột cao như: Rayong 5, Rayong 90, Rayong 72, Kasetsart 50, HB60
đạt năng suất củ tươi từ 23,94 - 34,69 tấn/ha và tỷ lệ chất khô từ 34,3 - 35,5%.
Đặc biệt là giống sắn Kasetsart 50 (KU50) có năng suất củ tươi là 32,3 tấn/ha
được trồng phổ biến nhất và chiếm tới 56% diện tích sắn của Thái Lan.
Chương trình chọn tạo giống của Indonesia được thực hiện chủ yếu tại
Viện Nghiên cứu Cây Đậu Đỗ và Cây có củ (RILET). Trong 30 năm qua
(1978 - 2008), Indonesia đã có 10 giống sắn được phóng thích vào sản xuất
gồm sáu nguồn gốc địa phương (Adira1, Adira 2, Adira 4, Darul Hidayah 4,
Malang 6); và bốn giống sắn nguồn gốc từ CIAT/Colombia và CIAT/
Thailand là UB1 - 2, UB15 - 10,UB881 - 5, UB566 - 8, (Nguyễn Viết Hưng,
2007) [6].
2.3.2. Tình hình nghiên cứu giống sắn ở Việt Nam
Chọn giống sắn tốt, năng suất cao phù hợp với đất đai và yêu cầu của sản
xuất lớn là việc làm cần thiết để phát huy những ưu điểm của giống. Nhưng
trong điều kiện sản xuất trên diện tích rộng, nếu không có một kế hoạch chọn
lọc bồi dưỡng giống sắn thường xuyên thì sau một vài năm giống sắn tốt cũng
dễ thoái hóa làm năng suất giảm xuống. Thấy được tầm quan trọng của công https://blogphongthuy.vn/
11
tác chọn tạo giống sắn, các nhà Khoa học Việt Nam đã không ngừng nghiên
cứu chọn lọc các giống sắn mới để phục vụ cho sản xuất. Cây sắn được du
nhập vào nước ta khoảng thế kỷ 18 và có mặt ở miền Nam trước, sau đó mới
đưa ra trồng ở miền Bắc và hiện nay được trồng khắp cả nước (Bùi Huy Đáp
1987) [4]. Trong giai đoạn 1975 - 1990, tại Viện khoa học Nông nghiệp miền
Nam và các Trung tâm Nghiên cứu Nông nghiệp Hưng Lộc đã thu thập và
đánh giá các giống sắn địa phương. Kết quả đã chọn lọc và giới thiệu một số
giống mới để đưa ra sản xuất đại trà, đó là HL23, HL24, HL20; những giống
này có năng suất cao hơn H34 và Mì Gòn địa phương.
Tại miền Bắc từ 1980 - 1985, trường Đại học Nông Lâm Bắc Thái đã
đánh giá 20 giống sắn địa phương và kết luận giống Xanh Vĩnh Phú là giống
địa phương tốt nhất miền Bắc. (Trần Ngọc Ngoạn và Trần Văn Diễn, 1992) [7].
Trước năm 1975 tại Viện khảo sát nông nghiệp Sài Gòn đã nhập nội, thu
thập và khảo sát nguồn gen giống sắn (Lê Xuân Hoa, 1962, 1964, 1968,
1972). Ở miền Bắc, tác giả Đinh Văn Lữ cùng thực hiện một số thí nghiệm so
sánh giống sắn và kết quả đã chọn ra được giống sắn H34 thuộc nhóm sắn
đắng có tỷ lệ tinh bột cao (>30%).
Trong giai đoạn 1975 - 1990, tại Viện khoa học Nông nghiệp miền Nam
và các Trung tâm Nghiên cứu Nông nghiệp Hưng Lộc đã thu thập và đánh giá
các giống sắn địa phương. Kết quả đã chọn lọc và giới thiệu một số giống mới
để đưa ra sản xuất đại trà đó là HL23, HL24, HL20; những giống này có năng
suất cao hơn giống H34 và Mì Gòn địa phương (Nguyễn Xuân Hải và cộng
sự, 1990) [5].
Với sự hợp tác của CIAT, chương trình sắn Việt Nam cũng đã tiến hành
đánh giá vào khoảng 30.000 hạt lai do CIAT/colombia, CIAT/Thái giới thiệu
và khoảng 7.000 hạt lai từ nguồn lai tạo trong nước. Hàng chục dòng triển
vọng tiếp tục được chọn ra từ nguồn vật liệu này như KM98 - 1, KM98 - 5, https://blogphongthuy.vn/
tác chọn tạo giống sắn, các nhà Khoa học Việt Nam đã không ngừng nghiên
cứu chọn lọc các giống sắn mới để phục vụ cho sản xuất. Cây sắn được du
nhập vào nước ta khoảng thế kỷ 18 và có mặt ở miền Nam trước, sau đó mới
đưa ra trồng ở miền Bắc và hiện nay được trồng khắp cả nước (Bùi Huy Đáp
1987) [4]. Trong giai đoạn 1975 - 1990, tại Viện khoa học Nông nghiệp miền
Nam và các Trung tâm Nghiên cứu Nông nghiệp Hưng Lộc đã thu thập và
đánh giá các giống sắn địa phương. Kết quả đã chọn lọc và giới thiệu một số
giống mới để đưa ra sản xuất đại trà, đó là HL23, HL24, HL20; những giống
này có năng suất cao hơn H34 và Mì Gòn địa phương.
Tại miền Bắc từ 1980 - 1985, trường Đại học Nông Lâm Bắc Thái đã
đánh giá 20 giống sắn địa phương và kết luận giống Xanh Vĩnh Phú là giống
địa phương tốt nhất miền Bắc. (Trần Ngọc Ngoạn và Trần Văn Diễn, 1992) [7].
Trước năm 1975 tại Viện khảo sát nông nghiệp Sài Gòn đã nhập nội, thu
thập và khảo sát nguồn gen giống sắn (Lê Xuân Hoa, 1962, 1964, 1968,
1972). Ở miền Bắc, tác giả Đinh Văn Lữ cùng thực hiện một số thí nghiệm so
sánh giống sắn và kết quả đã chọn ra được giống sắn H34 thuộc nhóm sắn
đắng có tỷ lệ tinh bột cao (>30%).
Trong giai đoạn 1975 - 1990, tại Viện khoa học Nông nghiệp miền Nam
và các Trung tâm Nghiên cứu Nông nghiệp Hưng Lộc đã thu thập và đánh giá
các giống sắn địa phương. Kết quả đã chọn lọc và giới thiệu một số giống mới
để đưa ra sản xuất đại trà đó là HL23, HL24, HL20; những giống này có năng
suất cao hơn giống H34 và Mì Gòn địa phương (Nguyễn Xuân Hải và cộng
sự, 1990) [5].
Với sự hợp tác của CIAT, chương trình sắn Việt Nam cũng đã tiến hành
đánh giá vào khoảng 30.000 hạt lai do CIAT/colombia, CIAT/Thái giới thiệu
và khoảng 7.000 hạt lai từ nguồn lai tạo trong nước. Hàng chục dòng triển
vọng tiếp tục được chọn ra từ nguồn vật liệu này như KM98 - 1, KM98 - 5, https://blogphongthuy.vn/
12
KM95 - 3, KM98 - 7, KM140… Trong số các dòng này, có những dòng rất có
triển vọng vừa thích hợp chế biến, vừa có thể sử dụng ăn tươi. Trong giai
đoạn 1991 - 2005, chương trình sắn Việt Nam đã hợp tác chặt chẽ với CIAT,
VEDAN và mạng lưới nghiên cứu sắn châu Á để đẩy mạnh hoạt động nghiên
cứu và phát triển sắn, với mục tiêu là chọn tạo ra những giống sắn có năng
suất củ tươi và tỷ lệ tinh bột cao, phục vụ cho chế biến công nghiệp, đồng thời
cũng tuyển chọn được những giống sắn ngắn ngày, đa dạng, thích hợp cho cả
chế biến công nghiệp cũng như nhu cầu về lương thực ở vùng sâu, vùng xa.
Do đó đã tạo được bước đột phá quan trọng trong nghề trồng sắn Việt Nam
(Trần Ngọc Ngoạn và cộng sự, 2004) [9].
Các nghiên cứu chọn tạo và khảo nghiệm giống sắn nhập nội từ CIAT
thích hợp cho mục tiêu sản xuất cồn sinh học đang được thực hiện trong
chương trình sắn Việt Nam. Với 24.073 hạt giống sắn nhập nội từ CIAT,
37.210 hạt giống sắn lai tạo từ Việt Nam, 38 giống sắn tác giả và 31 giống sắn
bản địa đã chọn được 98 giống sắn triển vọng. Trong đó cả ba giống KM140,
KM98 - 5 và KM98 - 7 đã được đưa vào trồng tại nhiều địa phương ở giai
đoạn 2007 - 2009 (http://www.cjat.org/asia_cassava) [15].
Hiện nay mục tiêu của chương trình cải thiện di truyền giống sắn tại Việt Nam là:
- Tăng tiềm năng năng suất, hàm lượng chất khô và hàm lượng tinh bột.
- Rút ngắn thời gian sinh trưởng.
- Xác định các giống có năng suất cao phù hợp với từng khu vực và vùng
sinh thái khác nhau nhằm thúc đây sự hội nhập của các hệ thống canh tác
nông hộ nhỏ.
- Lựa chọn giống sắn tốt nhất cho sản xuất ethanol phục vụ cho nguồn
nhiên liệu sinh học.
Mục tiêu cụ thể của chương trình nhân giống sắn là: Để chọn và phát
hành giống mới có năng suất cao từ 35 - 40 tấn/ha, hàm lượng tinh bột từ 27 - https://blogphongthuy.vn/
KM95 - 3, KM98 - 7, KM140… Trong số các dòng này, có những dòng rất có
triển vọng vừa thích hợp chế biến, vừa có thể sử dụng ăn tươi. Trong giai
đoạn 1991 - 2005, chương trình sắn Việt Nam đã hợp tác chặt chẽ với CIAT,
VEDAN và mạng lưới nghiên cứu sắn châu Á để đẩy mạnh hoạt động nghiên
cứu và phát triển sắn, với mục tiêu là chọn tạo ra những giống sắn có năng
suất củ tươi và tỷ lệ tinh bột cao, phục vụ cho chế biến công nghiệp, đồng thời
cũng tuyển chọn được những giống sắn ngắn ngày, đa dạng, thích hợp cho cả
chế biến công nghiệp cũng như nhu cầu về lương thực ở vùng sâu, vùng xa.
Do đó đã tạo được bước đột phá quan trọng trong nghề trồng sắn Việt Nam
(Trần Ngọc Ngoạn và cộng sự, 2004) [9].
Các nghiên cứu chọn tạo và khảo nghiệm giống sắn nhập nội từ CIAT
thích hợp cho mục tiêu sản xuất cồn sinh học đang được thực hiện trong
chương trình sắn Việt Nam. Với 24.073 hạt giống sắn nhập nội từ CIAT,
37.210 hạt giống sắn lai tạo từ Việt Nam, 38 giống sắn tác giả và 31 giống sắn
bản địa đã chọn được 98 giống sắn triển vọng. Trong đó cả ba giống KM140,
KM98 - 5 và KM98 - 7 đã được đưa vào trồng tại nhiều địa phương ở giai
đoạn 2007 - 2009 (http://www.cjat.org/asia_cassava) [15].
Hiện nay mục tiêu của chương trình cải thiện di truyền giống sắn tại Việt Nam là:
- Tăng tiềm năng năng suất, hàm lượng chất khô và hàm lượng tinh bột.
- Rút ngắn thời gian sinh trưởng.
- Xác định các giống có năng suất cao phù hợp với từng khu vực và vùng
sinh thái khác nhau nhằm thúc đây sự hội nhập của các hệ thống canh tác
nông hộ nhỏ.
- Lựa chọn giống sắn tốt nhất cho sản xuất ethanol phục vụ cho nguồn
nhiên liệu sinh học.
Mục tiêu cụ thể của chương trình nhân giống sắn là: Để chọn và phát
hành giống mới có năng suất cao từ 35 - 40 tấn/ha, hàm lượng tinh bột từ 27 - https://blogphongthuy.vn/
13
30%, thời gian sinh trưởng và phát triển từ 8 - 10 tháng, cây mọc thẳng đứng,
đốt ngắn, ít phân nhánh, tán nhỏ gọn, kích thước gốc lớn, củ đồng đều và phù
hợp cho chế biến công nghiệp.
Thực hiện mục tiêu trên, hiện nay có rất nhiều công trình nghiên cứu về
chọn tạo giống đạt kết quả tốt, nhờ đó mà nhiều giống sắn mới được vào sản
xuất như: KM60, KM94, KM95, KM95-3, SM937-26, KM98-1, KM98-5,
KM98-7, KM141 đã thực sự mang lại lợi nhuận cao cho nông dân trên diện
rộng, tạo được công ăn việc làm và góp phần xóa đói giảm nghèo ở vùng sâu,
vùng xa và miền núi, đồng thời tăng sức cạnh tranh của tinh bột sắn xuất khẩu
và các sản phẩm khác chế biến từ sắn trên thị trường trong và ngoài nước.
Nhưng tiến bộ vượt bậc về công tác chọn tạo giống sắn trên thế giới và ở
Việt Nam đã khẳng định ý nghĩa quan trọng của phương pháp tuyển chọn
giống sắn thích hợp theo vùng khí hậu, đất đai và tạo nguồn vật liệu khởi đầu
phong phú để tạo nên sự đột phá về năng suất. Công tác thực nghiệm tuyển
chọn giống sắn trên đồng ruộng chỉ có kết quả khi bảo đảm vững chắc được cở
sở di truyền những tính trạng nông học. Trong đó, năng suất củ tươi, chỉ số thu
hoạch có hệ số di truyền cao; tỷ lệ chất khô, tỷ lệ tinh bột có hệ số di truyển
thấp và ít biến động bởi điều kiện môi trường (Trần Ngọc Ngoạn 1995) [8].
https://blogphongthuy.vn/
30%, thời gian sinh trưởng và phát triển từ 8 - 10 tháng, cây mọc thẳng đứng,
đốt ngắn, ít phân nhánh, tán nhỏ gọn, kích thước gốc lớn, củ đồng đều và phù
hợp cho chế biến công nghiệp.
Thực hiện mục tiêu trên, hiện nay có rất nhiều công trình nghiên cứu về
chọn tạo giống đạt kết quả tốt, nhờ đó mà nhiều giống sắn mới được vào sản
xuất như: KM60, KM94, KM95, KM95-3, SM937-26, KM98-1, KM98-5,
KM98-7, KM141 đã thực sự mang lại lợi nhuận cao cho nông dân trên diện
rộng, tạo được công ăn việc làm và góp phần xóa đói giảm nghèo ở vùng sâu,
vùng xa và miền núi, đồng thời tăng sức cạnh tranh của tinh bột sắn xuất khẩu
và các sản phẩm khác chế biến từ sắn trên thị trường trong và ngoài nước.
Nhưng tiến bộ vượt bậc về công tác chọn tạo giống sắn trên thế giới và ở
Việt Nam đã khẳng định ý nghĩa quan trọng của phương pháp tuyển chọn
giống sắn thích hợp theo vùng khí hậu, đất đai và tạo nguồn vật liệu khởi đầu
phong phú để tạo nên sự đột phá về năng suất. Công tác thực nghiệm tuyển
chọn giống sắn trên đồng ruộng chỉ có kết quả khi bảo đảm vững chắc được cở
sở di truyền những tính trạng nông học. Trong đó, năng suất củ tươi, chỉ số thu
hoạch có hệ số di truyền cao; tỷ lệ chất khô, tỷ lệ tinh bột có hệ số di truyển
thấp và ít biến động bởi điều kiện môi trường (Trần Ngọc Ngoạn 1995) [8].
https://blogphongthuy.vn/
14
PHẦN 3
ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
3.1. Đối tượng nghiên cứu
STT Tên giống Địa điểm thu thập
1 Mozambich tím Trung tâm nghiên cứu và phát triển cây có củ
2 19-7 HB60 Trung tâm nghiên cứu và phát triển cây có củ
3 KM60 Trung tâm nghiên cứu và phát triển cây có củ
4 HLS11 Trung tâm nghiên cứu và phát triển cây có củ
5 DT1 Trung tâm nghiên cứu và phát triển cây có củ
6 11Sa03 Trung tâm nghiên cứu và phát triển cây có củ
7 DT3 Trung tâm nghiên cứu và phát triển cây có củ
8 225KM Trung tâm nghiên cứu và phát triển cây có củ
9 HL2004-28 Trung tâm nghiên cứu và phát triển cây có củ
10 NTBT1 Trung tâm nghiên cứu và phát triển cây có củ
11 KM104-3 Trung tâm nghiên cứu và phát triển cây có củ
12 GM155-7 Trung tâm nghiên cứu và phát triển cây có củ
13 HB80 YDBB Trung tâm nghiên cứu và phát triển cây có củ
14 Ba Bể Trung tâm nghiên cứu và phát triển cây có củ
15 KM94 Trung tâm nghiên cứu và phát triển cây có củ
16 Sắn Chuối Trung Sơn -Yên Lập - Phú Thọ
3.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
- Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 4/2018 đến tháng 12/2018.
- Địa điểm nghiên cứu: Thí nghiệm được bố trí ở khu cây trồng cạn
Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên.
https://blogphongthuy.vn/
PHẦN 3
ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
3.1. Đối tượng nghiên cứu
STT Tên giống Địa điểm thu thập
1 Mozambich tím Trung tâm nghiên cứu và phát triển cây có củ
2 19-7 HB60 Trung tâm nghiên cứu và phát triển cây có củ
3 KM60 Trung tâm nghiên cứu và phát triển cây có củ
4 HLS11 Trung tâm nghiên cứu và phát triển cây có củ
5 DT1 Trung tâm nghiên cứu và phát triển cây có củ
6 11Sa03 Trung tâm nghiên cứu và phát triển cây có củ
7 DT3 Trung tâm nghiên cứu và phát triển cây có củ
8 225KM Trung tâm nghiên cứu và phát triển cây có củ
9 HL2004-28 Trung tâm nghiên cứu và phát triển cây có củ
10 NTBT1 Trung tâm nghiên cứu và phát triển cây có củ
11 KM104-3 Trung tâm nghiên cứu và phát triển cây có củ
12 GM155-7 Trung tâm nghiên cứu và phát triển cây có củ
13 HB80 YDBB Trung tâm nghiên cứu và phát triển cây có củ
14 Ba Bể Trung tâm nghiên cứu và phát triển cây có củ
15 KM94 Trung tâm nghiên cứu và phát triển cây có củ
16 Sắn Chuối Trung Sơn -Yên Lập - Phú Thọ
3.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
- Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 4/2018 đến tháng 12/2018.
- Địa điểm nghiên cứu: Thí nghiệm được bố trí ở khu cây trồng cạn
Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên.
https://blogphongthuy.vn/
15
3.3. Nội dung nghiên cứu
• Nghiên cứu khả năng sinh trưởng của các giống sắn tham gia thí nghiệm.
• Nghiên cứu đặc điểm nông sinh học và đặc điểm thực vật học của các
giống tham gia thí nghiệm.
• Đánh giá các yếu tố cấu thành năng suất, năng suất và chất lượng của
các giống tham gia thí nghiệm.
3.4. Phương pháp nghiên cứu
3.4.1. Phương pháp bố trí thí nghiệm
Thí nghiệm được bố trí theo phương pháp tuần tự, không có lần nhắc lại.
Diện tích ô thí nghiệm: 20m
2
/ô.
Tổng diện tích thí nghiệm: 320m
2
không kể hàng rào bảo vệ.
3.4.1.1. Công thức thí nghiệm
• Công thức 1: Mozambich tím
• Công thức 2: 19-7 HB60
• Công thức 3: KM60
• Công thức 4: HLS11
• Công thức 5: DT1
• Công thức 6: 11Sa03
• Công thức 7: DT3
• Công thức 8: 225KM
• Công thức 9: HL2004-28
• Công thức 10: NTB1
• Công thức 11: KM104-3
• Công thức 12: GM155-7
• Công thức 13: HB80 YBDD
• Công thức 14: Ba Bể
• Công thức 15: KM94
• Công thức 16: Sắn Chuối https://blogphongthuy.vn/
3.3. Nội dung nghiên cứu
• Nghiên cứu khả năng sinh trưởng của các giống sắn tham gia thí nghiệm.
• Nghiên cứu đặc điểm nông sinh học và đặc điểm thực vật học của các
giống tham gia thí nghiệm.
• Đánh giá các yếu tố cấu thành năng suất, năng suất và chất lượng của
các giống tham gia thí nghiệm.
3.4. Phương pháp nghiên cứu
3.4.1. Phương pháp bố trí thí nghiệm
Thí nghiệm được bố trí theo phương pháp tuần tự, không có lần nhắc lại.
Diện tích ô thí nghiệm: 20m
2
/ô.
Tổng diện tích thí nghiệm: 320m
2
không kể hàng rào bảo vệ.
3.4.1.1. Công thức thí nghiệm
• Công thức 1: Mozambich tím
• Công thức 2: 19-7 HB60
• Công thức 3: KM60
• Công thức 4: HLS11
• Công thức 5: DT1
• Công thức 6: 11Sa03
• Công thức 7: DT3
• Công thức 8: 225KM
• Công thức 9: HL2004-28
• Công thức 10: NTB1
• Công thức 11: KM104-3
• Công thức 12: GM155-7
• Công thức 13: HB80 YBDD
• Công thức 14: Ba Bể
• Công thức 15: KM94
• Công thức 16: Sắn Chuối https://blogphongthuy.vn/
16
3.4.2. Quy trình kỹ thuật
- Thời vụ: Bắt đầu trồng vào 4/2018 và kết thúc vào tháng 12/2018
- Làm đất: Sâu, tơi xốp, sạch cỏ dại... đúng yêu cầu kĩ thuật đề ra.
- Phân bón:
+ Lượng phân bón: 10 tấn P/C + 90kg N + 60kg P2O5 + 90 K2O/ha.
+ Kỹ thuật bón phân:
Bón lót: Toàn bộ phân chuồng + P2O5
+ Bón thúc lần 1: Sau trồng 45 ngày với lượng 1/2N + 1/2K2O kết hợp
với làm cỏ lần 1 và vun gốc.
+ Bón thúc lần 2: Sau trồng 90 ngày với lượng 1/2N + 1/2K2O kết hợp
với làm cỏ lần 2 và vun cao gốc.
3.4.3. Các chỉ tiêu và phương pháp theo dõi
Được áp dụng theo QCVN 01-61: 2011/BNNPTNT “Quy chuẩn kỹ thuật
Quốc gia về khảo nghiệm giá trị canh tác và sử dụng của giống sắn”.
* Theo dõi sự sinh trưởng của các giống sắn
Nghiên cứu đặc điểm sinh trưởng của các dòng giống sắn tham gia thí
nghiệm (chiều cao thân chính, chiều dài cấp cành, chiều cao cây cuối cùng,
tổng số lá/cây). Theo dõi một lần khi thu hoạch, chọn 5 cây giữa hàng để đo
đếm lấy số liệu trung bình.
+ Tốc độ tăng trưởng chiều cao cây (cm/ngày): Xác định bằng cách 15
ngày đo một lần, 5 cây/ô thí nghiệm giữa hàng và được cố định bằng cọc tre sau
lấy số liệu trung bình ở mỗi giai đoạn sinh trưởng trong tháng.
+ Tốc độ ra lá (lá/ngày): Xác định bằng phương pháp đánh dấu lá non 15
ngày đo 1 lần, 5 cây/ô thí nghiệm giữa hàng và được cố định bằng cọc tre sau lấy
số liệu trung bình ở mỗi giai đoạn sinh trưởng trong tháng.
+ Tuổi thọ lá (ngày): Xác định bằng phương pháp đánh dấu lá non mới
được hình thành và phát triển đầy đủ khi lá chuyển sang màu vàng, 15 ngày https://blogphongthuy.vn/
3.4.2. Quy trình kỹ thuật
- Thời vụ: Bắt đầu trồng vào 4/2018 và kết thúc vào tháng 12/2018
- Làm đất: Sâu, tơi xốp, sạch cỏ dại... đúng yêu cầu kĩ thuật đề ra.
- Phân bón:
+ Lượng phân bón: 10 tấn P/C + 90kg N + 60kg P2O5 + 90 K2O/ha.
+ Kỹ thuật bón phân:
Bón lót: Toàn bộ phân chuồng + P2O5
+ Bón thúc lần 1: Sau trồng 45 ngày với lượng 1/2N + 1/2K2O kết hợp
với làm cỏ lần 1 và vun gốc.
+ Bón thúc lần 2: Sau trồng 90 ngày với lượng 1/2N + 1/2K2O kết hợp
với làm cỏ lần 2 và vun cao gốc.
3.4.3. Các chỉ tiêu và phương pháp theo dõi
Được áp dụng theo QCVN 01-61: 2011/BNNPTNT “Quy chuẩn kỹ thuật
Quốc gia về khảo nghiệm giá trị canh tác và sử dụng của giống sắn”.
* Theo dõi sự sinh trưởng của các giống sắn
Nghiên cứu đặc điểm sinh trưởng của các dòng giống sắn tham gia thí
nghiệm (chiều cao thân chính, chiều dài cấp cành, chiều cao cây cuối cùng,
tổng số lá/cây). Theo dõi một lần khi thu hoạch, chọn 5 cây giữa hàng để đo
đếm lấy số liệu trung bình.
+ Tốc độ tăng trưởng chiều cao cây (cm/ngày): Xác định bằng cách 15
ngày đo một lần, 5 cây/ô thí nghiệm giữa hàng và được cố định bằng cọc tre sau
lấy số liệu trung bình ở mỗi giai đoạn sinh trưởng trong tháng.
+ Tốc độ ra lá (lá/ngày): Xác định bằng phương pháp đánh dấu lá non 15
ngày đo 1 lần, 5 cây/ô thí nghiệm giữa hàng và được cố định bằng cọc tre sau lấy
số liệu trung bình ở mỗi giai đoạn sinh trưởng trong tháng.
+ Tuổi thọ lá (ngày): Xác định bằng phương pháp đánh dấu lá non mới
được hình thành và phát triển đầy đủ khi lá chuyển sang màu vàng, 15 ngày https://blogphongthuy.vn/
17
theo dõi 1 lần, 5 cây/ô thí nghiệm giữa hàng và được cố định bằng cọc tre sau
lấy số liệu trung bình ở mỗi giai đoạn sinh trưởng trong tháng.
+ Đường kính gốc (cm): Đo điểm cách mặt đất 10cm
+ Chiều cao phân cành (cm): Đo từ mặt đất đến điểm phân cành đầu tiên
+ Phân cành: Đếm số cành trên cây lúc thu hoạch
* Theo dõi các yếu tố cấu thành năng suất (đường kính củ, chiều dài củ,
số củ/gốc, khối lượng củ/gốc) và năng suất, chất lượng của các giống sắn tham
gia nghiên cứu.
+ Chiều dài củ, đường kính củ (cm): Phân thành 3 nhóm (dài, trung bình,
ngắn) và mỗi loại chọn 3 củ để đo chiều dài củ, đường kính củ sau đó lấy giá trị
trung bình.
+ Số củ/gốc: Mỗi ô thí nghiệm thu hoạch 5 cây đếm tổng số củ thu hoạch
sau đó lấy giá trị trung bình chỉ tính các củ có chiều dài lớn hơn hoặc bằng 12
cm và đường kính củ > 2 cm.
+ Khối lượng củ/gốc (kg): Cân tổng khối lượng củ thu hoạch của 5 cây
sau đó lấy giá trị trung bình.
+ Năng suất củ tươi (tấn/ha) = Khối lượng trung bình của củ/gốc x mật độ cây/ha.
+ Năng suất thân lá (tấn/ha) = Khối lượng trung bình của 1 cây x mật độ cây/ha.
+ Năng suất sinh vật học (tấn/ha) = Năng suất củ tươi + Năng suất thân lá.
+ Tỷ lệ chất khô (%): Xác định theo phương pháp khối lượng riêng của
CIAT, mỗi ô thí nghiệm khi thu hoạch lấy 5 kg củ tươi cân trong không khí
sau đó đem cân trong nước bằng cân Reinman rồi áp dụng công thức sau:
Y =
A
x 158,3 - 142,0
A – B
Trong đó:
Y: Tỷ lệ chất khô
A: Khối lượng củ tươi cân trong không khí (g) https://blogphongthuy.vn/
theo dõi 1 lần, 5 cây/ô thí nghiệm giữa hàng và được cố định bằng cọc tre sau
lấy số liệu trung bình ở mỗi giai đoạn sinh trưởng trong tháng.
+ Đường kính gốc (cm): Đo điểm cách mặt đất 10cm
+ Chiều cao phân cành (cm): Đo từ mặt đất đến điểm phân cành đầu tiên
+ Phân cành: Đếm số cành trên cây lúc thu hoạch
* Theo dõi các yếu tố cấu thành năng suất (đường kính củ, chiều dài củ,
số củ/gốc, khối lượng củ/gốc) và năng suất, chất lượng của các giống sắn tham
gia nghiên cứu.
+ Chiều dài củ, đường kính củ (cm): Phân thành 3 nhóm (dài, trung bình,
ngắn) và mỗi loại chọn 3 củ để đo chiều dài củ, đường kính củ sau đó lấy giá trị
trung bình.
+ Số củ/gốc: Mỗi ô thí nghiệm thu hoạch 5 cây đếm tổng số củ thu hoạch
sau đó lấy giá trị trung bình chỉ tính các củ có chiều dài lớn hơn hoặc bằng 12
cm và đường kính củ > 2 cm.
+ Khối lượng củ/gốc (kg): Cân tổng khối lượng củ thu hoạch của 5 cây
sau đó lấy giá trị trung bình.
+ Năng suất củ tươi (tấn/ha) = Khối lượng trung bình của củ/gốc x mật độ cây/ha.
+ Năng suất thân lá (tấn/ha) = Khối lượng trung bình của 1 cây x mật độ cây/ha.
+ Năng suất sinh vật học (tấn/ha) = Năng suất củ tươi + Năng suất thân lá.
+ Tỷ lệ chất khô (%): Xác định theo phương pháp khối lượng riêng của
CIAT, mỗi ô thí nghiệm khi thu hoạch lấy 5 kg củ tươi cân trong không khí
sau đó đem cân trong nước bằng cân Reinman rồi áp dụng công thức sau:
Y =
A
x 158,3 - 142,0
A – B
Trong đó:
Y: Tỷ lệ chất khô
A: Khối lượng củ tươi cân trong không khí (g) https://blogphongthuy.vn/
18
B: Khối lượng củ tươi cân trong nước (g)
+ Tỷ lệ tinh bột (%): Được xác định bằng cân Reinman của CIAT
+ Chỉ số thu hoạch (%):
CSTH =
NSCT
x 100%
NSSVH
Năng suất củ tươi
- Năng suất tinh bột (tấn/ha) = x tỷ lệ tinh bột
100
Năng suất củ tươi
- Năng suất củ khô (tấn/ha) = x tỷ lệ chất khô
100
* Mô tả đặc điểm thực vật học: Chiều cao cây, chiều cao phân cành màu
sắc lá, thân, vỏ củ, thịt củ... theo QCVN01-61: 2011/BNNPTNT.
https://blogphongthuy.vn/
B: Khối lượng củ tươi cân trong nước (g)
+ Tỷ lệ tinh bột (%): Được xác định bằng cân Reinman của CIAT
+ Chỉ số thu hoạch (%):
CSTH =
NSCT
x 100%
NSSVH
Năng suất củ tươi
- Năng suất tinh bột (tấn/ha) = x tỷ lệ tinh bột
100
Năng suất củ tươi
- Năng suất củ khô (tấn/ha) = x tỷ lệ chất khô
100
* Mô tả đặc điểm thực vật học: Chiều cao cây, chiều cao phân cành màu
sắc lá, thân, vỏ củ, thịt củ... theo QCVN01-61: 2011/BNNPTNT.
https://blogphongthuy.vn/
19
Mô tả đặc điểm thực vật học:
TT Chỉ tiêu
Giai đoạn
đánh giá
Đơn vị tính
hoặc điểm
Mức độ
biểu hiện
Phương pháp
đánh giá
1 Màu lá 9-10 lá
1
2
3
4
5
6
Xanh
Tím
Phớt tím
Xanh đậm
Xanh
Xanh nhạt
Quan sát lá
2 Màu ngọn lá 9-10 lá
1
2
3
Xanh
Tím
Phớt tím
Quan sát
ngọn lá
3 Màu cuống lá 9-10 lá
1
3
5
Xanh
Tím
Phớt tím
Quan sát
cuống lá
4 Màu vỏ thân
1
3
5
7
9
Xanh
Tím
Xám
Xám bạc,trắng
Nâu
Quan sát
vỏ thân
5 Màu vỏ củ Thu hoạch
1
3
5
7
- Màu vỏ củ
ngoài:
xám
Xám trắng
Xám bạc
Trắng
Nâu đậm
Quan sát vỏ
củ ngoài
1
3
5
- Màu vỏ củ
trong:
Trắng
Hồng
Trắng hồng
Quan sát vỏ
củ trong
6 Màu thịt củ Thu hoạch
1
3
Trắng
Trắng đục
Quan sát
thịt củ
Nhìn chung điều kiện thời tiết trong năm phù hợp cho sự sinh trưởng
phát triển của cây sắn.
3.5. Phương pháp xử lý số liệu
Các kết quả được tổng hợp, xử lý, vẽ đồ thị, biểu đồ trên phần mềm
Excel 2007. https://blogphongthuy.vn/
Mô tả đặc điểm thực vật học:
TT Chỉ tiêu
Giai đoạn
đánh giá
Đơn vị tính
hoặc điểm
Mức độ
biểu hiện
Phương pháp
đánh giá
1 Màu lá 9-10 lá
1
2
3
4
5
6
Xanh
Tím
Phớt tím
Xanh đậm
Xanh
Xanh nhạt
Quan sát lá
2 Màu ngọn lá 9-10 lá
1
2
3
Xanh
Tím
Phớt tím
Quan sát
ngọn lá
3 Màu cuống lá 9-10 lá
1
3
5
Xanh
Tím
Phớt tím
Quan sát
cuống lá
4 Màu vỏ thân
1
3
5
7
9
Xanh
Tím
Xám
Xám bạc,trắng
Nâu
Quan sát
vỏ thân
5 Màu vỏ củ Thu hoạch
1
3
5
7
- Màu vỏ củ
ngoài:
xám
Xám trắng
Xám bạc
Trắng
Nâu đậm
Quan sát vỏ
củ ngoài
1
3
5
- Màu vỏ củ
trong:
Trắng
Hồng
Trắng hồng
Quan sát vỏ
củ trong
6 Màu thịt củ Thu hoạch
1
3
Trắng
Trắng đục
Quan sát
thịt củ
Nhìn chung điều kiện thời tiết trong năm phù hợp cho sự sinh trưởng
phát triển của cây sắn.
3.5. Phương pháp xử lý số liệu
Các kết quả được tổng hợp, xử lý, vẽ đồ thị, biểu đồ trên phần mềm
Excel 2007. https://blogphongthuy.vn/
20
PHẦN 4
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
4.1. Kết quả theo dõi khả năng sinh trưởng của tập đoàn giống sắn tham
gia thí nghiệm tại Trường Đại Học Nông Lâm Thái Nguyên
4.1.1. Tỷ lệ mọc mầm và thời gian mọc mầm của tập đoàn giống sắn tham
gia nghiên cứu
Thời kỳ mọc mầm, quá trình hô hấp diễn ra mạnh, có sự chuyển hóa chất
dinh dưỡng trong hom từ phức tạp thành đơn giản để hình thành mầm và rễ
sắn, phụ thuộc vào 2 yếu tố là khí hậu và chất lượng hom giống.
Thông thường vào vụ trồng, sau khi đặt hom từ 5 - 17 ngày sắn bắt đầu
mọc mầm. Nếu thời vụ trồng không hợp lý (điều kiện khí hậu không thuận lợi
như nhiệt độ thấp, thiếu ẩm) ảnh hưởng rõ rệt đến thời gian mọc mầm ra rễ, tỷ lệ
mọc mầm không đảm bảo và chất lượng kém, từ đó ảnh hưởng tới sinh trưởng
của cây sắn sau này.
Theo dõi về tỷ lệ mọc mầm, thời gian từ trồng đến khi bắt đầu mọc và
kết thúc mọc mầm của các giống sắn thu được kết quả ở bảng 4.1.
Qua bảng 4.1 cho thấy:
- Thời gian từ lúc trồng đến khi mọc mầm 70% của các giống sắn dao
động từ 15 - 19 ngày. Giống sắn có thời gian mọc mầm sớm là KM104-3,
GM155-7 (15 ngày), giống sắn có thời gian mọc muộn là sắn Mozambich
Tím, 11Sa03, 225KM (19 ngày). Các giống còn lại có thời gian trồng đến
mọc mầm từ 16 - 17 ngày.
- Tỷ lệ mọc mầm của các giống sắn trong tập đoàn đạt từ 70 - 100%, Các
giống NTB1, KM104-3 có tỷ lệ mọc mầm đạt 75%. Như vậy trong cùng một
điều kiện tự nhiên, thời vụ trồng, mật độ và chế độ dinh dưỡng như nhau https://blogphongthuy.vn/
PHẦN 4
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
4.1. Kết quả theo dõi khả năng sinh trưởng của tập đoàn giống sắn tham
gia thí nghiệm tại Trường Đại Học Nông Lâm Thái Nguyên
4.1.1. Tỷ lệ mọc mầm và thời gian mọc mầm của tập đoàn giống sắn tham
gia nghiên cứu
Thời kỳ mọc mầm, quá trình hô hấp diễn ra mạnh, có sự chuyển hóa chất
dinh dưỡng trong hom từ phức tạp thành đơn giản để hình thành mầm và rễ
sắn, phụ thuộc vào 2 yếu tố là khí hậu và chất lượng hom giống.
Thông thường vào vụ trồng, sau khi đặt hom từ 5 - 17 ngày sắn bắt đầu
mọc mầm. Nếu thời vụ trồng không hợp lý (điều kiện khí hậu không thuận lợi
như nhiệt độ thấp, thiếu ẩm) ảnh hưởng rõ rệt đến thời gian mọc mầm ra rễ, tỷ lệ
mọc mầm không đảm bảo và chất lượng kém, từ đó ảnh hưởng tới sinh trưởng
của cây sắn sau này.
Theo dõi về tỷ lệ mọc mầm, thời gian từ trồng đến khi bắt đầu mọc và
kết thúc mọc mầm của các giống sắn thu được kết quả ở bảng 4.1.
Qua bảng 4.1 cho thấy:
- Thời gian từ lúc trồng đến khi mọc mầm 70% của các giống sắn dao
động từ 15 - 19 ngày. Giống sắn có thời gian mọc mầm sớm là KM104-3,
GM155-7 (15 ngày), giống sắn có thời gian mọc muộn là sắn Mozambich
Tím, 11Sa03, 225KM (19 ngày). Các giống còn lại có thời gian trồng đến
mọc mầm từ 16 - 17 ngày.
- Tỷ lệ mọc mầm của các giống sắn trong tập đoàn đạt từ 70 - 100%, Các
giống NTB1, KM104-3 có tỷ lệ mọc mầm đạt 75%. Như vậy trong cùng một
điều kiện tự nhiên, thời vụ trồng, mật độ và chế độ dinh dưỡng như nhau https://blogphongthuy.vn/
21
nhưng tỷ lệ mọc mầm và thời gian mọc mầm của các giống lại khác nhau. Đó
là do đặc điểm của từng giống khác nhau quyết định.
Bảng 4.1: Tỷ lệ mọc mầm và thời gian mọc mầm tập đoàn giống sắn
tham gia nghiên cứu
STT Tên giống
Thời gian từ trồng đến 70% số cây
mọc/ (ngày)
Tỷ lệ mọc
mầm (%)
1 Mozambich Tím 19 70
2 19-7 HB60 17 90
3 KM60 18 85
4 HLS11 18 90
5 DT1 16 85
6 11Sa03 19 95
7 DT3 17 100
8 255KM 19 80
9 HL2004-28 17 90
10 NTB1 18 75
11 KM104-3 15 75
12 GM155-7 15 80
13 HB80-YDBB 16 80
14 Ba Bể 16 80
15 KM94 17 100
16 Sắn Chuối 18 100
https://blogphongthuy.vn/
nhưng tỷ lệ mọc mầm và thời gian mọc mầm của các giống lại khác nhau. Đó
là do đặc điểm của từng giống khác nhau quyết định.
Bảng 4.1: Tỷ lệ mọc mầm và thời gian mọc mầm tập đoàn giống sắn
tham gia nghiên cứu
STT Tên giống
Thời gian từ trồng đến 70% số cây
mọc/ (ngày)
Tỷ lệ mọc
mầm (%)
1 Mozambich Tím 19 70
2 19-7 HB60 17 90
3 KM60 18 85
4 HLS11 18 90
5 DT1 16 85
6 11Sa03 19 95
7 DT3 17 100
8 255KM 19 80
9 HL2004-28 17 90
10 NTB1 18 75
11 KM104-3 15 75
12 GM155-7 15 80
13 HB80-YDBB 16 80
14 Ba Bể 16 80
15 KM94 17 100
16 Sắn Chuối 18 100
https://blogphongthuy.vn/
22
4.1.2. Tốc độ tăng trưởng chiều cao cây của tập đoàn giống sắn tham gia
nghiên cứu
Sinh trưởng là sự tăng lên về kích thước và khối lượng của cây trồng. Do
vậy theo dõi tốc độ tăng trưởng của các giống sắn chủ yếu thông qua hai chỉ
tiêu là chiều cao cây và tốc độ ra lá.
Sự khác nhau giữa sắn và cây trồng khác ở đặc điểm sau:
- Thứ nhất: Bộ phận thu hoạch chính nằm ở dưới đất là củ được hình
thành từ phần gỗ, đặc biệt là các rễ mọc tự nhiên được phát triển thành củ.
Tốc độ sinh trưởng thân, lá của các giống là chỉ tiêu quan trọng giúp
chúng ta đánh giá tiềm năng năng suất của các giống sắn. Đây là một chỉ tiêu
quan trọng trong công tác chọn tạo giống.
Sắn thuộc loại cây hai lá mầm, dạng thân gỗ, sự sinh trưởng của cây sắn
phụ thuộc vào hoạt động của mô phân sinh tượng tầng và mô phân sinh đỉnh.
Khi mô phân sinh đỉnh phát triển mạnh, cây sắn có ưu thế phát triển về chiều
cao và cây lớn về bề ngang khi mô phân sinh tượng tầng phát triển. Sự phát
triển của chiều cao cây sắn nó chịu ảnh hưởng khá nhiều của các yếu tố:
Giống, điều kiện canh tác, điều kiện ánh sáng. Nếu chăm sóc tốt cây sinh
trưởng nhanh và ngược lại trồng mật độ quá dày cây thiếu ánh sáng để quang
hợp cây sẽ rất cao và nhỏ. Trong cùng một điều kiện sống: Chăm sóc, bón
phân, mật độ như nhau thì chiều cao của cây sắn được quyết định bởi giống.
Chiều cao cây ảnh hưởng gián tiếp đến năng suất và ảnh hưởng trực tiếp đến
khả năng chống đổ của cây, cây cao số lá nhiều thuận lợi cho quá trình quang
hợp tích lũy vật chất khô. Nếu quá cao các lá che lấp nhau ảnh hưởng đến
quang hợp, khả năng chống đổ kém, không có nhiều chất hữu cơ chuyển về
củ, củ sẽ bé, năng suất thấp. Do vậy trong chọn tạo giống sắn cần chọn tạo
giống sắn có chiều cao trung bình để vừa chọn tạo được khả năng quang hợp
vừa có khả năng chống đổ tốt. Kết quả theo dõi sinh trưởng chiều cao cây của
các giống sắn tham gia thí nghiệm được thể hiện ở bảng 4.2. https://blogphongthuy.vn/
4.1.2. Tốc độ tăng trưởng chiều cao cây của tập đoàn giống sắn tham gia
nghiên cứu
Sinh trưởng là sự tăng lên về kích thước và khối lượng của cây trồng. Do
vậy theo dõi tốc độ tăng trưởng của các giống sắn chủ yếu thông qua hai chỉ
tiêu là chiều cao cây và tốc độ ra lá.
Sự khác nhau giữa sắn và cây trồng khác ở đặc điểm sau:
- Thứ nhất: Bộ phận thu hoạch chính nằm ở dưới đất là củ được hình
thành từ phần gỗ, đặc biệt là các rễ mọc tự nhiên được phát triển thành củ.
Tốc độ sinh trưởng thân, lá của các giống là chỉ tiêu quan trọng giúp
chúng ta đánh giá tiềm năng năng suất của các giống sắn. Đây là một chỉ tiêu
quan trọng trong công tác chọn tạo giống.
Sắn thuộc loại cây hai lá mầm, dạng thân gỗ, sự sinh trưởng của cây sắn
phụ thuộc vào hoạt động của mô phân sinh tượng tầng và mô phân sinh đỉnh.
Khi mô phân sinh đỉnh phát triển mạnh, cây sắn có ưu thế phát triển về chiều
cao và cây lớn về bề ngang khi mô phân sinh tượng tầng phát triển. Sự phát
triển của chiều cao cây sắn nó chịu ảnh hưởng khá nhiều của các yếu tố:
Giống, điều kiện canh tác, điều kiện ánh sáng. Nếu chăm sóc tốt cây sinh
trưởng nhanh và ngược lại trồng mật độ quá dày cây thiếu ánh sáng để quang
hợp cây sẽ rất cao và nhỏ. Trong cùng một điều kiện sống: Chăm sóc, bón
phân, mật độ như nhau thì chiều cao của cây sắn được quyết định bởi giống.
Chiều cao cây ảnh hưởng gián tiếp đến năng suất và ảnh hưởng trực tiếp đến
khả năng chống đổ của cây, cây cao số lá nhiều thuận lợi cho quá trình quang
hợp tích lũy vật chất khô. Nếu quá cao các lá che lấp nhau ảnh hưởng đến
quang hợp, khả năng chống đổ kém, không có nhiều chất hữu cơ chuyển về
củ, củ sẽ bé, năng suất thấp. Do vậy trong chọn tạo giống sắn cần chọn tạo
giống sắn có chiều cao trung bình để vừa chọn tạo được khả năng quang hợp
vừa có khả năng chống đổ tốt. Kết quả theo dõi sinh trưởng chiều cao cây của
các giống sắn tham gia thí nghiệm được thể hiện ở bảng 4.2. https://blogphongthuy.vn/
23
Bảng 4.2: Tốc độ tăng trưởng chiều cao cây của các tập đoàn giống sắn
tham gia nghiên cứu
(Đơn vị tính: cm/ngày)
STT Tên giống
Sau trồng … tháng
4 5 6 7 8
1 Mozambich Tím 1,8 2,5 2,2 1,0 0,1
2 19-7 HB60 2,0 2,2 1,5 0,4 0,1
3 KM60 2,4 1,7 1,5 0,8 0,1
4 HLS11 2,1 2,2 1,5 0,5 0,8
5 DT1 2,0 1,6 1,4 0,4 0,1
6 11Sa03 2,5 1,3 2,4 0,7 0,2
7 DT3 1,0 2,9 1,4 1,2 0,1
8 255KM 2,1 2,4 1,2 0,3 0,1
9 HL2004-28 2,0 1,9 1,4 0,9 0,1
10 NTB1 2,2 2,5 1,5 0,8 0,1
11 KM104-3 2,2 1,9 1,9 0,5 0,1
12 GM155-7 2,3 2,0 2,2 1,4 0,1
13 HB80-YDBB 2,0 2,2 1,6 1,2 0,4
14 Ba Bể 2,5 1,7 2,1 0,8 0,1
15 KM94 2,9 2,2 1,1 0,4 0,1
16 Ba Bể 3,0 1,8 2,2 0,4 0,1
Số liệu ở bảng 4.2 cho thấy tốc độ tăng trưởng chiều cao của các giống
sắn tăng dần qua các giai đoạn sinh trưởng, đạt cao nhất ở tháng thứ 4,5 sau
trồng, sau đó tốc độ tăng trưởng chậm dần.
- Giai đoạn 4 tháng sau trồng, tốc độ tăng trưởng chiều cao cây của các
giống sắn dao động trong khoảng 1,0 - 3,0 cm/ngày. Các giống sắn có tốc độ
tăng trưởng chiều cao cây >2cm/ngày là KM60, HLS11, 11Sa03, 225KM,
NTB1, KM104-3, GM155-7, Ba Bể, KM94, Sắn chuối. Giống sắn chuối là
giống có tốc độ tăng trưởng chiều cao cây nhanh nhất đạt 3,0 cm/ngày. Các
giống sắn có tốc độ tăng trưởng chiều cao cây <2cm/ngày là giống
Mozambich tím và DT3. https://blogphongthuy.vn/
Bảng 4.2: Tốc độ tăng trưởng chiều cao cây của các tập đoàn giống sắn
tham gia nghiên cứu
(Đơn vị tính: cm/ngày)
STT Tên giống
Sau trồng … tháng
4 5 6 7 8
1 Mozambich Tím 1,8 2,5 2,2 1,0 0,1
2 19-7 HB60 2,0 2,2 1,5 0,4 0,1
3 KM60 2,4 1,7 1,5 0,8 0,1
4 HLS11 2,1 2,2 1,5 0,5 0,8
5 DT1 2,0 1,6 1,4 0,4 0,1
6 11Sa03 2,5 1,3 2,4 0,7 0,2
7 DT3 1,0 2,9 1,4 1,2 0,1
8 255KM 2,1 2,4 1,2 0,3 0,1
9 HL2004-28 2,0 1,9 1,4 0,9 0,1
10 NTB1 2,2 2,5 1,5 0,8 0,1
11 KM104-3 2,2 1,9 1,9 0,5 0,1
12 GM155-7 2,3 2,0 2,2 1,4 0,1
13 HB80-YDBB 2,0 2,2 1,6 1,2 0,4
14 Ba Bể 2,5 1,7 2,1 0,8 0,1
15 KM94 2,9 2,2 1,1 0,4 0,1
16 Ba Bể 3,0 1,8 2,2 0,4 0,1
Số liệu ở bảng 4.2 cho thấy tốc độ tăng trưởng chiều cao của các giống
sắn tăng dần qua các giai đoạn sinh trưởng, đạt cao nhất ở tháng thứ 4,5 sau
trồng, sau đó tốc độ tăng trưởng chậm dần.
- Giai đoạn 4 tháng sau trồng, tốc độ tăng trưởng chiều cao cây của các
giống sắn dao động trong khoảng 1,0 - 3,0 cm/ngày. Các giống sắn có tốc độ
tăng trưởng chiều cao cây >2cm/ngày là KM60, HLS11, 11Sa03, 225KM,
NTB1, KM104-3, GM155-7, Ba Bể, KM94, Sắn chuối. Giống sắn chuối là
giống có tốc độ tăng trưởng chiều cao cây nhanh nhất đạt 3,0 cm/ngày. Các
giống sắn có tốc độ tăng trưởng chiều cao cây <2cm/ngày là giống
Mozambich tím và DT3. https://blogphongthuy.vn/
24
- Giai đoạn 5 tháng sau trồng, tốc độ tăng trưởng chiều cao cây của các
giống trong tập đoàn dao động từ 1,3 - 2,9 cm/ngày. Trong đó các giống sắn
KM60, DT1, 11Sa03, HL2004-28, KM104-3, Ba Bể, sắn Chuối có tốc độ
tăng trưởng chiều cao cây >2cm/ngày. Các giống còn lại có tốc độ tăng
trưởng chiều cao cây <2cm/ngày.
- Giai đoạn 6 tháng sau trồng, tốc độ tăng trưởng chiều cao cây của tập
đoàn giống sắn dao động từ 1,1 - 2,4 cm/ngày. Trong đó các giống sắn
Mozambich Tím, 11Sa03, GM155-7, Ba Bể và sắn Chuối có tốc độ tăng trưởng
chiều cao cây >2cm/ngày. Các giống còn lại có tốc độ tăng trưởng chiều cao cây
<2cm. Trong đó giống sắn 11Sa03 có tốc độ tăng trưởng chiều cao nhanh nhất là
2,4 cm/ngày.
- Giai đoạn 7 tháng sau trồng, tốc độ tăng trưởng chiều cao cây có xu
hướng giảm nhẹ, dao động 0,3 - 1,4 cm/ngày. Các giống sắn có tốc độ tăng
trưởng chiều cao cây ≥1cm/ngày là các giống Mozamich tím, DT3, GM155-7,
HB80 YDBB. Các giống sắn còn lại có tốc độ tăng trưởng chiều cao cây
<1cm/ngày.
- Giai đoạn 8 tháng sau trồng, tốc độ tăng trưởng chiều cao cây của các
giống sắn tham gia thí nghiệm giảm dao động từ 0,1 - 0,8 cm/ngày. Trong đó
giống sắn HLS11 có tốc độ tăng trưởng chiều cao cây cao nhất 0,8 cm/ngày.
Các giống sắn còn lại có tốc độ tăng trưởng chiều cao cây dao động từ 0,1 -
0,4 cm/ngày, điều này hoàn toàn phù hợp với sự sinh trưởng của cây sắn, giai
đoạn này sinh trưởng thân lá giảm để tập chung dinh dưỡng tích lũy cho củ.
4.1.3. Tốc độ ra lá của tập đoàn giống sắn tham gia nghiên cứu
Cũng như các cây trồng khác, lá sắn có vai trò quan trọng trong quá trình
quang hợp, tích lũy và vận chuyển các chất đồng hóa đi nuôi các bộ phận
khác của cây. Tốc độ ra lá có liên quan đến tổng diện tích lá, khả năng quang
hợp và quá trình tích lũy vật chất khô của cây, do đó nó ảnh hưởng trực tiếp
đến năng suất, phẩm chất củ. Tốc độ ra lá nhanh thì cây sẽ nhanh chóng đạt
được chỉ số diện tích lá tối ưu, quang hợp diễn ra mạnh tạo điều kiện cho việc https://blogphongthuy.vn/
- Giai đoạn 5 tháng sau trồng, tốc độ tăng trưởng chiều cao cây của các
giống trong tập đoàn dao động từ 1,3 - 2,9 cm/ngày. Trong đó các giống sắn
KM60, DT1, 11Sa03, HL2004-28, KM104-3, Ba Bể, sắn Chuối có tốc độ
tăng trưởng chiều cao cây >2cm/ngày. Các giống còn lại có tốc độ tăng
trưởng chiều cao cây <2cm/ngày.
- Giai đoạn 6 tháng sau trồng, tốc độ tăng trưởng chiều cao cây của tập
đoàn giống sắn dao động từ 1,1 - 2,4 cm/ngày. Trong đó các giống sắn
Mozambich Tím, 11Sa03, GM155-7, Ba Bể và sắn Chuối có tốc độ tăng trưởng
chiều cao cây >2cm/ngày. Các giống còn lại có tốc độ tăng trưởng chiều cao cây
<2cm. Trong đó giống sắn 11Sa03 có tốc độ tăng trưởng chiều cao nhanh nhất là
2,4 cm/ngày.
- Giai đoạn 7 tháng sau trồng, tốc độ tăng trưởng chiều cao cây có xu
hướng giảm nhẹ, dao động 0,3 - 1,4 cm/ngày. Các giống sắn có tốc độ tăng
trưởng chiều cao cây ≥1cm/ngày là các giống Mozamich tím, DT3, GM155-7,
HB80 YDBB. Các giống sắn còn lại có tốc độ tăng trưởng chiều cao cây
<1cm/ngày.
- Giai đoạn 8 tháng sau trồng, tốc độ tăng trưởng chiều cao cây của các
giống sắn tham gia thí nghiệm giảm dao động từ 0,1 - 0,8 cm/ngày. Trong đó
giống sắn HLS11 có tốc độ tăng trưởng chiều cao cây cao nhất 0,8 cm/ngày.
Các giống sắn còn lại có tốc độ tăng trưởng chiều cao cây dao động từ 0,1 -
0,4 cm/ngày, điều này hoàn toàn phù hợp với sự sinh trưởng của cây sắn, giai
đoạn này sinh trưởng thân lá giảm để tập chung dinh dưỡng tích lũy cho củ.
4.1.3. Tốc độ ra lá của tập đoàn giống sắn tham gia nghiên cứu
Cũng như các cây trồng khác, lá sắn có vai trò quan trọng trong quá trình
quang hợp, tích lũy và vận chuyển các chất đồng hóa đi nuôi các bộ phận
khác của cây. Tốc độ ra lá có liên quan đến tổng diện tích lá, khả năng quang
hợp và quá trình tích lũy vật chất khô của cây, do đó nó ảnh hưởng trực tiếp
đến năng suất, phẩm chất củ. Tốc độ ra lá nhanh thì cây sẽ nhanh chóng đạt
được chỉ số diện tích lá tối ưu, quang hợp diễn ra mạnh tạo điều kiện cho việc https://blogphongthuy.vn/
25
hình thành củ. Nếu tốc độ ra lá chậm thì chỉ số diện tích lá trên cây thấp, khả
năng quang hợp của cây kém, cây sinh trưởng còi cọc dẫn đến năng suất thấp
và chất lượng kém. Tốc độ ra lá phụ thuộc vào đặc tính của giống, sự thích
ứng của giống với điều kiện sinh thái và kỹ thuật canh tác. Tuy nhiên, đối với
cây sắn quá trình ra lá diễn ra đồng thời với quá trình tích lũy vật chất khô vào
củ, nếu tốc độ ra lá quá nhanh, dinh dưỡng tập trung cho quá trình hình thành
thân lá nhiều sẽ giảm lượng dinh dưỡng tập trung về củ làm cho củ bé và
nhiều xơ. Kết quả theo dõi tốc độ ra lá của các giống sắn tham gia thí nghiệm
được trình bày ở bảng 4.3.
Bảng 4.3: Tốc độ ra lá của tập đoàn giống sắn tham gia nghiên cứu
(Đơn vị tính: Lá/ngày)
STT Tên giống
Sau trồng … tháng
4 5 6 7 8
1 Mozambich Tím 1,0 0,9 0,7 0,4 0,1
2 19-7 HB60 0,9 0,8 0,6 0,3 0,1
3 KM60 1,0 0,9 0,6 0,4 0,1
4 HLS11 1,0 0,9 0,6 0,4 0,1
5 DT1 0,9 0,8 0,6 0,2 0,1
6 11Sa03 0,9 0,9 0,7 0,4 0,2
7 DT3 0,9 0,9 0,7 0,5 0,1
8 255KM 1,0 0,9 0,7 0,4 0,1
9 HL2004-28 0,9 0,8 0,6 0,5 0,1
10 NTB1 0,9 0,8 0,7 0,4 0,1
11 KM104-3 0,9 0,8 0,5 0,3 0,1
12 GM155-7 1,2 0,9 0,7 0,5 0,2
13 HB80-YDBB 1,0 0,9 0,7 0,5 0,1
14 Ba Bể 1,0 1,0 0,8 0,6 0,1
15 KM94 1,1 0,9 0,8 0,7 0,1
16 Sắn Chuối 0,9 1,0 0,8 0,6 0,2 https://blogphongthuy.vn/
hình thành củ. Nếu tốc độ ra lá chậm thì chỉ số diện tích lá trên cây thấp, khả
năng quang hợp của cây kém, cây sinh trưởng còi cọc dẫn đến năng suất thấp
và chất lượng kém. Tốc độ ra lá phụ thuộc vào đặc tính của giống, sự thích
ứng của giống với điều kiện sinh thái và kỹ thuật canh tác. Tuy nhiên, đối với
cây sắn quá trình ra lá diễn ra đồng thời với quá trình tích lũy vật chất khô vào
củ, nếu tốc độ ra lá quá nhanh, dinh dưỡng tập trung cho quá trình hình thành
thân lá nhiều sẽ giảm lượng dinh dưỡng tập trung về củ làm cho củ bé và
nhiều xơ. Kết quả theo dõi tốc độ ra lá của các giống sắn tham gia thí nghiệm
được trình bày ở bảng 4.3.
Bảng 4.3: Tốc độ ra lá của tập đoàn giống sắn tham gia nghiên cứu
(Đơn vị tính: Lá/ngày)
STT Tên giống
Sau trồng … tháng
4 5 6 7 8
1 Mozambich Tím 1,0 0,9 0,7 0,4 0,1
2 19-7 HB60 0,9 0,8 0,6 0,3 0,1
3 KM60 1,0 0,9 0,6 0,4 0,1
4 HLS11 1,0 0,9 0,6 0,4 0,1
5 DT1 0,9 0,8 0,6 0,2 0,1
6 11Sa03 0,9 0,9 0,7 0,4 0,2
7 DT3 0,9 0,9 0,7 0,5 0,1
8 255KM 1,0 0,9 0,7 0,4 0,1
9 HL2004-28 0,9 0,8 0,6 0,5 0,1
10 NTB1 0,9 0,8 0,7 0,4 0,1
11 KM104-3 0,9 0,8 0,5 0,3 0,1
12 GM155-7 1,2 0,9 0,7 0,5 0,2
13 HB80-YDBB 1,0 0,9 0,7 0,5 0,1
14 Ba Bể 1,0 1,0 0,8 0,6 0,1
15 KM94 1,1 0,9 0,8 0,7 0,1
16 Sắn Chuối 0,9 1,0 0,8 0,6 0,2 https://blogphongthuy.vn/
26
Số liệu 4.3 cho ta thấy tốc độ ra lá của các giống sắn thí nghiệm đạt cao
nhất sau trồng 4,5 tháng, sau đó giảm dần ở các tháng tiếp theo.
- Giai đoạn 4 tháng sau trồng, tốc độ ra lá của các giống sắn dao động từ
0,9 - 1,2 lá/ngày. Trong đó các giống sắn có tốc độ ra lá ≥1 lá/ngày
Mozambich tím, KM60, HLS11, 225KM, HB80 YDBB, Ba Bể. Các giống
sắn còn lại có tốc độ ra lá <1 lá/ngày. Giống sắn có tốc độ ra lá nhanh hơn so
với các giống khác trong tập đoàn GM155-7 (1,2 lá/ngày).
- Giai đoạn 5 tháng sau trồng, tốc độ ra lá của các giống sắn thí nghiệm
giảm dần, biến động từ 0,8 - 1,0 lá/ngày. Trong đó các giống sắn có tốc độ ra
lá 1 lá /ngày là sắn Ba Bể và Sắn Chuối, các giống sắn còn lại có tốc độ ra lá
<1 lá/ngày.
- Giai đoạn 6 tháng sau trồng tốc độ ra lá giảm, dao động từ 0,5 - 0,8
lá/ngày. Trong đó các giống sắn KM94, Ba Bể, sắn Chuối có tốc độ ra lá cao
nhất 0,8 lá/ ngày còn các giống sắn còn lại dao động từ 0,5 - 0,7 lá/ngày.
- Giai đoạn 7 tháng sau trồng tốc độ ra lá tiếp tục giảm, dao động từ 0,2 -
0,7 lá/ngày. Trong đó giống sắn KM94 có tốc độ ra lá cao nhất đạt 0,7
lá/ngày, sắn DT1 có tốc độ ra lá thấp nhất chỉ đạt 0,2 lá/ngày. Các giống sắn
còn lại dao động trong khoảng 0,3 - 0,6 lá/ngày.
Đến giai đoan 8 tháng sau trồng tốc độ ra lá của các giống sắn giảm và
hầu như ngừng lại, lúc này các giống sắn có tốc độ ra lá 0,1 - 0,2 lá/ngày.
4.1.4. Tuổi thọ lá của tập đoàn giống sắn tham gia nghiên cứu
Bên cạnh tốc độ tăng trưởng chiều cao cây và tốc độ ra lá thì tuổi thọ lá
cũng là một chỉ tiêu quan trọng phản ánh khả năng sinh trưởng phát triển của
cây sắn, sự tồn tại của lá xanh trên cây sẽ ảnh hưởng tích cực đến khả năng
quang hợp và tích lũy vật chất khô vào củ, là cơ sở quyết định đến năng suất,
chất lượng của củ sắn. Tuổi thọ lá dài hay ngắn phụ thuộc vào đặc tính của
giống, ngoài ra còn chịu ảnh hưởng rất lớn của các yếu tố ngoại cảnh như ánh https://blogphongthuy.vn/
Số liệu 4.3 cho ta thấy tốc độ ra lá của các giống sắn thí nghiệm đạt cao
nhất sau trồng 4,5 tháng, sau đó giảm dần ở các tháng tiếp theo.
- Giai đoạn 4 tháng sau trồng, tốc độ ra lá của các giống sắn dao động từ
0,9 - 1,2 lá/ngày. Trong đó các giống sắn có tốc độ ra lá ≥1 lá/ngày
Mozambich tím, KM60, HLS11, 225KM, HB80 YDBB, Ba Bể. Các giống
sắn còn lại có tốc độ ra lá <1 lá/ngày. Giống sắn có tốc độ ra lá nhanh hơn so
với các giống khác trong tập đoàn GM155-7 (1,2 lá/ngày).
- Giai đoạn 5 tháng sau trồng, tốc độ ra lá của các giống sắn thí nghiệm
giảm dần, biến động từ 0,8 - 1,0 lá/ngày. Trong đó các giống sắn có tốc độ ra
lá 1 lá /ngày là sắn Ba Bể và Sắn Chuối, các giống sắn còn lại có tốc độ ra lá
<1 lá/ngày.
- Giai đoạn 6 tháng sau trồng tốc độ ra lá giảm, dao động từ 0,5 - 0,8
lá/ngày. Trong đó các giống sắn KM94, Ba Bể, sắn Chuối có tốc độ ra lá cao
nhất 0,8 lá/ ngày còn các giống sắn còn lại dao động từ 0,5 - 0,7 lá/ngày.
- Giai đoạn 7 tháng sau trồng tốc độ ra lá tiếp tục giảm, dao động từ 0,2 -
0,7 lá/ngày. Trong đó giống sắn KM94 có tốc độ ra lá cao nhất đạt 0,7
lá/ngày, sắn DT1 có tốc độ ra lá thấp nhất chỉ đạt 0,2 lá/ngày. Các giống sắn
còn lại dao động trong khoảng 0,3 - 0,6 lá/ngày.
Đến giai đoan 8 tháng sau trồng tốc độ ra lá của các giống sắn giảm và
hầu như ngừng lại, lúc này các giống sắn có tốc độ ra lá 0,1 - 0,2 lá/ngày.
4.1.4. Tuổi thọ lá của tập đoàn giống sắn tham gia nghiên cứu
Bên cạnh tốc độ tăng trưởng chiều cao cây và tốc độ ra lá thì tuổi thọ lá
cũng là một chỉ tiêu quan trọng phản ánh khả năng sinh trưởng phát triển của
cây sắn, sự tồn tại của lá xanh trên cây sẽ ảnh hưởng tích cực đến khả năng
quang hợp và tích lũy vật chất khô vào củ, là cơ sở quyết định đến năng suất,
chất lượng của củ sắn. Tuổi thọ lá dài hay ngắn phụ thuộc vào đặc tính của
giống, ngoài ra còn chịu ảnh hưởng rất lớn của các yếu tố ngoại cảnh như ánh https://blogphongthuy.vn/
27
sáng, lượng mưa, nhiệt độ và kỹ thuật canh tác. Kết quả theo dõi tuổi thọ lá của
các giống sắn thí nghiệm được trình bày ở bảng 4.4.
Số liệu 4.4 cho thấy tuổi thọ lá của các giống sắn phụ thuộc vào đặc tính
của giống và thay đổi theo thời gian sinh trưởng. Nhìn chung các giống sắn
tham gia thí nghiệm đều có tuổi thọ lá đạt cực đại vào tháng 4 tháng 5 sau
trồng và sau đó tuổi thọ lá giảm dần ở các tháng tiếp theo.
Bảng 4.4: Tuổi thọ lá của tập đoàn giống sắn tham gia nghiên cứu
(Đơn vị tính: ngày)
STT Tên giống
Sau trồng … tháng
4 5 6 7 8
1 Mozambich Tím 70,0 68,4 60,5 50,5 34,7
2 19-7 HB60 71,0 71,5 61,5 49,9 33,3
3 KM60 71,5 72,7 64,5 53,7 34,9
4 HLS11 74,1 75,7 67,1 53,0 34,7
5 DT1 72,7 73,3 66,1 51,2 32,3
6 11Sa03 73,2 70,3 60,9 49,3 30,1
7 DT3 72.6 71,6 63,9 49,4 32,1
8 255KM 74,1 71,7 61,0 48,1 30,1
9 HL2004-28 80,1 77,3 66,2 51,9 32,4
10 NTB1 69,0 66,0 58,5 44,0 26,5
11 KM104-3 69.4 70,0 63,4 52,1 33,7
12 GM155-7 79,7 75,9 63,6 51,0 35,2
13 HB80-YDBB 76,5 73,2 65,3 52,5 33,2
14 Ba Bể 76,7 76,1 66,1 51,4 32,0
15 KM94 82,4 76,1 62,8 50,1 31,9
16 Sắn Chuối 70,3 67,8 58,0 45,3 27,1 https://blogphongthuy.vn/
sáng, lượng mưa, nhiệt độ và kỹ thuật canh tác. Kết quả theo dõi tuổi thọ lá của
các giống sắn thí nghiệm được trình bày ở bảng 4.4.
Số liệu 4.4 cho thấy tuổi thọ lá của các giống sắn phụ thuộc vào đặc tính
của giống và thay đổi theo thời gian sinh trưởng. Nhìn chung các giống sắn
tham gia thí nghiệm đều có tuổi thọ lá đạt cực đại vào tháng 4 tháng 5 sau
trồng và sau đó tuổi thọ lá giảm dần ở các tháng tiếp theo.
Bảng 4.4: Tuổi thọ lá của tập đoàn giống sắn tham gia nghiên cứu
(Đơn vị tính: ngày)
STT Tên giống
Sau trồng … tháng
4 5 6 7 8
1 Mozambich Tím 70,0 68,4 60,5 50,5 34,7
2 19-7 HB60 71,0 71,5 61,5 49,9 33,3
3 KM60 71,5 72,7 64,5 53,7 34,9
4 HLS11 74,1 75,7 67,1 53,0 34,7
5 DT1 72,7 73,3 66,1 51,2 32,3
6 11Sa03 73,2 70,3 60,9 49,3 30,1
7 DT3 72.6 71,6 63,9 49,4 32,1
8 255KM 74,1 71,7 61,0 48,1 30,1
9 HL2004-28 80,1 77,3 66,2 51,9 32,4
10 NTB1 69,0 66,0 58,5 44,0 26,5
11 KM104-3 69.4 70,0 63,4 52,1 33,7
12 GM155-7 79,7 75,9 63,6 51,0 35,2
13 HB80-YDBB 76,5 73,2 65,3 52,5 33,2
14 Ba Bể 76,7 76,1 66,1 51,4 32,0
15 KM94 82,4 76,1 62,8 50,1 31,9
16 Sắn Chuối 70,3 67,8 58,0 45,3 27,1 https://blogphongthuy.vn/
28
Qua bảng 4.4 cho ta thấy: Tuổi thọ lá của các giống phụ thuộc vào đặc
tính của giống và thay đổi theo thời gian sinh trưởng. Tuổi thọ lá đạt cao nhất
vào tháng 4,5 sau trồng và giảm dần ở các tháng tiếp theo.
- Sau trồng 4 tháng: Tuổi thọ lá của các giống sắn dao động từ 69,0 -
82,4 ngày. Trong thí nghiệm có giống sắn KM94 có tuổi thọ lá cao nhất (82,4
ngày). Giống sắn có tuổi thọ thấp nhất là giống sắn NTB1 (69,0 ngày).
- Sau trồng 5 tháng: Tuổi thọ lá của các giống sắn dao động từ 66,0 - 77,3
ngày. Trong đó giống có tuổi thọ lá cao nhất là sắn HL2004-28 (77,3 ngày).
Giống có tuổi thọ lá thấp nhất là sắn NTB1 (66,0 ngày)
- Sau trồng 6 tháng: Tuổi thọ lá của sắn có xu hướng giảm dần dao động
từ 58 - 67,1 ngày. Giống sắn có tuổi thọ lá đạt cao nhất là sắn HLS11 (67,1
ngày). Sắn có tuổi thọ lá thấp nhất là giống sắn Chuối (58,0 ngày)
- Sau trồng 7,8 tháng: Tuổi thọ của lá tiếp tục xu hướng giảm, dao động
44,0 - 53,7 ngày (sau trồng 7 tháng) và 26,5 - 35,2 ngày (sau trồng 8 tháng).
Điều này hoàn toàn phù hợp với sự sinh trưởng của cây sắn, giai đoạn này sinh
trưởng thân lá giảm để tập trung dinh dưỡng tích lũy chất dinh dưỡng về củ, mặt
khác trong thời gian này nhiệt độ và ẩm độ thấp, không có mưa khiến cho tuổi
thọ lá của các giống sắn giảm xuống.
4.2. Đặc điểm nông sinh học và đặc điểm thực vật học của tập đoàn giống
sắn tham gia nghiên cứu
4.2.1. Đặc điểm nông sinh học của tập đoàn giống sắn tham gia nghiên cứu
Các tính trạng như chiều cao thân chính, chiều cao cây, khả năng phân
cành, đường kính gốc, tổng số lá/cây là đặc tính sinh trưởng do giống quy
định, ngoài ra còn phụ thuộc vào điều kiện ngoại cảnh và kỹ thuật canh tác.
Tuy nhiên trong cùng điều kiện canh tác như nhau thì đặc điểm hình thái là do
giống quy định. Các chỉ tiêu này ngoài phản ánh khả năng sinh trưởng, khả
năng cho năng suất thì đặc điểm hình thái còn là chỉ tiêu để phân biệt các https://blogphongthuy.vn/
Qua bảng 4.4 cho ta thấy: Tuổi thọ lá của các giống phụ thuộc vào đặc
tính của giống và thay đổi theo thời gian sinh trưởng. Tuổi thọ lá đạt cao nhất
vào tháng 4,5 sau trồng và giảm dần ở các tháng tiếp theo.
- Sau trồng 4 tháng: Tuổi thọ lá của các giống sắn dao động từ 69,0 -
82,4 ngày. Trong thí nghiệm có giống sắn KM94 có tuổi thọ lá cao nhất (82,4
ngày). Giống sắn có tuổi thọ thấp nhất là giống sắn NTB1 (69,0 ngày).
- Sau trồng 5 tháng: Tuổi thọ lá của các giống sắn dao động từ 66,0 - 77,3
ngày. Trong đó giống có tuổi thọ lá cao nhất là sắn HL2004-28 (77,3 ngày).
Giống có tuổi thọ lá thấp nhất là sắn NTB1 (66,0 ngày)
- Sau trồng 6 tháng: Tuổi thọ lá của sắn có xu hướng giảm dần dao động
từ 58 - 67,1 ngày. Giống sắn có tuổi thọ lá đạt cao nhất là sắn HLS11 (67,1
ngày). Sắn có tuổi thọ lá thấp nhất là giống sắn Chuối (58,0 ngày)
- Sau trồng 7,8 tháng: Tuổi thọ của lá tiếp tục xu hướng giảm, dao động
44,0 - 53,7 ngày (sau trồng 7 tháng) và 26,5 - 35,2 ngày (sau trồng 8 tháng).
Điều này hoàn toàn phù hợp với sự sinh trưởng của cây sắn, giai đoạn này sinh
trưởng thân lá giảm để tập trung dinh dưỡng tích lũy chất dinh dưỡng về củ, mặt
khác trong thời gian này nhiệt độ và ẩm độ thấp, không có mưa khiến cho tuổi
thọ lá của các giống sắn giảm xuống.
4.2. Đặc điểm nông sinh học và đặc điểm thực vật học của tập đoàn giống
sắn tham gia nghiên cứu
4.2.1. Đặc điểm nông sinh học của tập đoàn giống sắn tham gia nghiên cứu
Các tính trạng như chiều cao thân chính, chiều cao cây, khả năng phân
cành, đường kính gốc, tổng số lá/cây là đặc tính sinh trưởng do giống quy
định, ngoài ra còn phụ thuộc vào điều kiện ngoại cảnh và kỹ thuật canh tác.
Tuy nhiên trong cùng điều kiện canh tác như nhau thì đặc điểm hình thái là do
giống quy định. Các chỉ tiêu này ngoài phản ánh khả năng sinh trưởng, khả
năng cho năng suất thì đặc điểm hình thái còn là chỉ tiêu để phân biệt các https://blogphongthuy.vn/
29
giống và nhóm giống sắn khác nhau. Kết quả theo dõi đặc điểm hình thái của
các giống sắn thí nghiệm được trình bày ở bảng 4.5.
Bảng 4.5: Đặc điểm nông sinh học của tập đoàn giống sắn tham gia
nghiên cứu
TT Giống
Chiều
cao thân
chính
(cm)
Chiều
cao cây
(cm)
Chiều dài các
cấp cành (cm)
Đường
kính gốc
(cm)
Tổng
số lá
(lá/cây) I II
1 Mozambich tím 352,8 352,8 3,9 155
2 19-7 HB60 198,0 294,2 88,2 8,0 3,4 120
3 KM60 199,4 300,8 70,8 12,4 3,3 140
4 HLS11 238,2 317,8 79,0 8,8 3,5 135
5 DT1 194,6 274,6 80,0 3,9 135
6 11Sa03 236,8 315,8 79,0 3,4 140
7 DT3 254,4 301,0 46,6 3,4 120
8 225KM 194,0 277,6 83,6 4,2 130
9 HL2004-28 235,0 299,0 55,6 6,8 4,0 110
10 NTB1 217,0 295,2 78,2 3,7 140
11 KM104-3 216,6 279,0 61,8 2,9 145
12 GM155-7 327,8 327,8 3,6 130
13 HB80 YDBB 286,0 336,0 50,0 3,8 150
14 Ba Bể 337,2 337,2 4,2 125
15 KM94 281,6 320,8 37,4 3,4 150
16 Sắn Chuối 355,0 355,0 3,9 170
*Ghi chú: Những ô để trống là do giống đó không phân cành.
https://blogphongthuy.vn/
giống và nhóm giống sắn khác nhau. Kết quả theo dõi đặc điểm hình thái của
các giống sắn thí nghiệm được trình bày ở bảng 4.5.
Bảng 4.5: Đặc điểm nông sinh học của tập đoàn giống sắn tham gia
nghiên cứu
TT Giống
Chiều
cao thân
chính
(cm)
Chiều
cao cây
(cm)
Chiều dài các
cấp cành (cm)
Đường
kính gốc
(cm)
Tổng
số lá
(lá/cây) I II
1 Mozambich tím 352,8 352,8 3,9 155
2 19-7 HB60 198,0 294,2 88,2 8,0 3,4 120
3 KM60 199,4 300,8 70,8 12,4 3,3 140
4 HLS11 238,2 317,8 79,0 8,8 3,5 135
5 DT1 194,6 274,6 80,0 3,9 135
6 11Sa03 236,8 315,8 79,0 3,4 140
7 DT3 254,4 301,0 46,6 3,4 120
8 225KM 194,0 277,6 83,6 4,2 130
9 HL2004-28 235,0 299,0 55,6 6,8 4,0 110
10 NTB1 217,0 295,2 78,2 3,7 140
11 KM104-3 216,6 279,0 61,8 2,9 145
12 GM155-7 327,8 327,8 3,6 130
13 HB80 YDBB 286,0 336,0 50,0 3,8 150
14 Ba Bể 337,2 337,2 4,2 125
15 KM94 281,6 320,8 37,4 3,4 150
16 Sắn Chuối 355,0 355,0 3,9 170
*Ghi chú: Những ô để trống là do giống đó không phân cành.
https://blogphongthuy.vn/
30
- Chiều cao thân chính
Chiều cao thân chính của cây sắn được tính từ mặt đất tới điểm phân
cành, thân chính cao hay thấp tùy thuộc vào đặc tính của giống và liên quan
đến tổng số lá/cây, thường các giống có chiều cao thân chính thấp thì phân
cành nhiều, số lá/cây nhiều hơn, ngược lại thân chính cao, mập phân cành ít.
Chiều cao thân chính thấp có ý nghĩa lớn trong việc cơ giới hóa nghề trồng sắn
và có khả năng chống đổ tốt.
Số liệu bảng 4.5 cho thấy chiều cao thân chính của các giống sắn thí
nghiệm biến động lớn, dao động từ 194,0 - 355,0 cm. Trong đó các giống sắn
19-7 HB60, KM60, DT1, 225KM, có chiều cao thân chính <200cm. Các
giống còn lại đều có chiều cao thân chính dao động >200cm, sắn có chiều cao
355,0 cm thân chính là giống sắn Chuối.
- Chiều cao cây
Chiều cao cây được tính từ mặt đất đến ngọn, đặc tính này phản ánh khả
năng sinh trưởng, phát triển của cây, khả năng chống đổ và trồng xen.
Qua theo dõi cho thấy chiều cao cây của các giống sắn tham gia thí
nghiệm biến động từ 274,6 - 355,0cm. Trong đó các giống sắn Mozambich
tím, KM60, HLS11, 11Sa03, DT3, GM155-7, HB80 YDBB, Ba Bể, KM94,
Sắn Chuối có chiều cao cây >300cm. Các giống còn lại có chiều cao cây
<300cm.
- Chiều dài các cấp cành
Khả năng phân cành của giống sắn là đặc tính di truyền do giống quy
định, đây là yếu tố quyết định đến chiều cao thân chính và tổng số lá trên cây.
Sự phân cành là cơ sở để xác định mật độ trồng và trồng xen sao cho thích
hợp nhằm đạt được năng suất cao, phẩm chất tốt và là một trong những cơ sở
để chọn tạo giống. https://blogphongthuy.vn/
- Chiều cao thân chính
Chiều cao thân chính của cây sắn được tính từ mặt đất tới điểm phân
cành, thân chính cao hay thấp tùy thuộc vào đặc tính của giống và liên quan
đến tổng số lá/cây, thường các giống có chiều cao thân chính thấp thì phân
cành nhiều, số lá/cây nhiều hơn, ngược lại thân chính cao, mập phân cành ít.
Chiều cao thân chính thấp có ý nghĩa lớn trong việc cơ giới hóa nghề trồng sắn
và có khả năng chống đổ tốt.
Số liệu bảng 4.5 cho thấy chiều cao thân chính của các giống sắn thí
nghiệm biến động lớn, dao động từ 194,0 - 355,0 cm. Trong đó các giống sắn
19-7 HB60, KM60, DT1, 225KM, có chiều cao thân chính <200cm. Các
giống còn lại đều có chiều cao thân chính dao động >200cm, sắn có chiều cao
355,0 cm thân chính là giống sắn Chuối.
- Chiều cao cây
Chiều cao cây được tính từ mặt đất đến ngọn, đặc tính này phản ánh khả
năng sinh trưởng, phát triển của cây, khả năng chống đổ và trồng xen.
Qua theo dõi cho thấy chiều cao cây của các giống sắn tham gia thí
nghiệm biến động từ 274,6 - 355,0cm. Trong đó các giống sắn Mozambich
tím, KM60, HLS11, 11Sa03, DT3, GM155-7, HB80 YDBB, Ba Bể, KM94,
Sắn Chuối có chiều cao cây >300cm. Các giống còn lại có chiều cao cây
<300cm.
- Chiều dài các cấp cành
Khả năng phân cành của giống sắn là đặc tính di truyền do giống quy
định, đây là yếu tố quyết định đến chiều cao thân chính và tổng số lá trên cây.
Sự phân cành là cơ sở để xác định mật độ trồng và trồng xen sao cho thích
hợp nhằm đạt được năng suất cao, phẩm chất tốt và là một trong những cơ sở
để chọn tạo giống. https://blogphongthuy.vn/
31
Qua theo dõi thí nghiệm chúng tôi thấy giống sắn mozambich tím,
GM155-7, Ba Bể và sắn Chuối không phân cấp cành cấp I. Các giống còn lại
đều có khả năng phân cành cấp 1, chiều dài cành cấp I biến động lớn, dao
động từ (37,4 - 88,2 cm).
Cành cấp II là cành mọc từ cành cấp I, trong tập đoàn giống sắn 19-7
HB60, KM60, HLS11, HL2004-28 phân cành cấp II từ 6,8 - 12,4cm, các
giống sắn còn lại không phân cành cấp II như sắn Mozambich Tím, DT1,
11Sa03, DT3, 225KM, NTB1, KM104-3, GM155-7, HB80 YDBB, Ba Bể,
KM94, sắn Chuối.
Đường kính gốc
Chiều cao cây và đường kính gốc có liên quan mật thiết với nhau.
Đường kính gốc phản ánh độ mập của cây, đường kính gốc càng to thì khả
năng vận chuyển chất dinh dưỡng, chống đổ càng tốt và tạo tiền đề cho năng
suất cao.
Số liệu bảng 4.4 cho thấy có đường kính gốc của các giống sắn thí
nghiệm dao động từ 2,9 - 4,2 cm. Trong đó giống sắn có đường kính >4 cm
225KM (4,2cm), HL2004-28 (4cm), sắn Chuối (4,2 cm). Các giống còn lại có
đường kính gốc có dao động từ (3,3 cm - 3,9 cm).
Tổng số lá trên cây
Tổng số lá trên cây có vai trò quan trọng tới năng suất cây trồng, lá ảnh
hưởng trực tiếp tới quá trình quang hợp của cây, tạo ra chất hữu cơ từ chất vô
cơ và vận chuyển sản phẩm về tích lũy ở thân cành. Tổng số lá phụ thuộc vào
giống và điều kiện ngoại cảnh.
Qua theo dõi chúng tôi thấy, trung bình tổng số lá trên thân của các
giống sắn thí nghiệm biến động lớn, dao động từ (110 - 170 lá/cây). Trong thí
nghiệm các giống có tổng số lá <140 lá /cây là Sắn 19-7 HB60, Sắn HLS11,
DT1, DT3, 225KM, HL2004-28, GM155-7. Các giống còn lại có tổng số lá
>140 lá/cây gồm có KM60, 11Sa03, NTB1, KM104-3, HB80 YBDD (150
lá/cây), KM94 (150 lá/cây), sắn Chuối (170 lá/cây). https://blogphongthuy.vn/
Qua theo dõi thí nghiệm chúng tôi thấy giống sắn mozambich tím,
GM155-7, Ba Bể và sắn Chuối không phân cấp cành cấp I. Các giống còn lại
đều có khả năng phân cành cấp 1, chiều dài cành cấp I biến động lớn, dao
động từ (37,4 - 88,2 cm).
Cành cấp II là cành mọc từ cành cấp I, trong tập đoàn giống sắn 19-7
HB60, KM60, HLS11, HL2004-28 phân cành cấp II từ 6,8 - 12,4cm, các
giống sắn còn lại không phân cành cấp II như sắn Mozambich Tím, DT1,
11Sa03, DT3, 225KM, NTB1, KM104-3, GM155-7, HB80 YDBB, Ba Bể,
KM94, sắn Chuối.
Đường kính gốc
Chiều cao cây và đường kính gốc có liên quan mật thiết với nhau.
Đường kính gốc phản ánh độ mập của cây, đường kính gốc càng to thì khả
năng vận chuyển chất dinh dưỡng, chống đổ càng tốt và tạo tiền đề cho năng
suất cao.
Số liệu bảng 4.4 cho thấy có đường kính gốc của các giống sắn thí
nghiệm dao động từ 2,9 - 4,2 cm. Trong đó giống sắn có đường kính >4 cm
225KM (4,2cm), HL2004-28 (4cm), sắn Chuối (4,2 cm). Các giống còn lại có
đường kính gốc có dao động từ (3,3 cm - 3,9 cm).
Tổng số lá trên cây
Tổng số lá trên cây có vai trò quan trọng tới năng suất cây trồng, lá ảnh
hưởng trực tiếp tới quá trình quang hợp của cây, tạo ra chất hữu cơ từ chất vô
cơ và vận chuyển sản phẩm về tích lũy ở thân cành. Tổng số lá phụ thuộc vào
giống và điều kiện ngoại cảnh.
Qua theo dõi chúng tôi thấy, trung bình tổng số lá trên thân của các
giống sắn thí nghiệm biến động lớn, dao động từ (110 - 170 lá/cây). Trong thí
nghiệm các giống có tổng số lá <140 lá /cây là Sắn 19-7 HB60, Sắn HLS11,
DT1, DT3, 225KM, HL2004-28, GM155-7. Các giống còn lại có tổng số lá
>140 lá/cây gồm có KM60, 11Sa03, NTB1, KM104-3, HB80 YBDD (150
lá/cây), KM94 (150 lá/cây), sắn Chuối (170 lá/cây). https://blogphongthuy.vn/
32
4.2.2. Đặc điểm thực vật học của tập đoàn giống sắn tham gia thí nghiệm
Bảng 4.6: Một số đặc điểm thực vật học của tập đoàn giống sắn tham gia
thí nghiệm
STT
Giống
Màu sắc
Lá Ngọn lá
Cuống
lá
Vỏ thân Vỏ lụa Vỏ thịt Thịt củ
1
Mozambich
tím
Xanh đậm tím Tím Xám Xám trắng Trắng Trắng đục
2 19-7 HB60 Xanh nhạt Xanh Xanh Xám bạc Xám trắng Trắng nâu Trắng đục
3 KM60 Xanh nhạt Xanh Xanh xám Xám trắng Trắng Trắng đục
4 HLS11 Xanh đậm Xanh Xanh Xám Nâu xám Trắng Trắng đục
5 DT1 Xanh nhạt Xanh Phớt tím Xám bạc Xám Hồng Trắng
6 11Sa03 Xanh nhạt Xanh Xanh Xám bạc Xám Trắng Trắng đục
7 DT3 Xanh đậm Phớt tím Tím Xám bạc Xám Trắng Trắng
8 225KM Xanh đậm Xanh Phớt tím Xám bạc Xám Trắng Trắng
9 HL2004-28 Xanh nhạt Xanh Xanh Xám bạc Xám Trắng
10 NTB1 Xanh đậm Xanh Xanh Xám Xám Trắng Trắng
11 KM104-3 Xanh nhạt Xanh Xanh Xám bạc Xám Trắng Trắng
12 GM155-7 Xanh nhạt Xanh Phớt tim Nâu Nâu đậm Trắng Trắng
13 HB80 YDBB Xanh Xanh Phớt tím Xám bạc Xám Trắng hồng Trắng
14 Ba Bể Xanh Phớt tím Tím Xám bạc Xám Trắng hồng Trắng
15 KM94 Xanh đậm Phớt tím Phớt tím Xám trắng Xám nâu Vàng ngà Trắng đục
16 Sắn Chuối Xanh đậm xanh Tím Trắng Nâu Tím Trắng
Màu lá
Các giống sắn thí nghiệm có lá từ màu xanh nhạt đến xanh đậm trong đó
các giống có lá màu xanh đậm Mozambich tím, KM94, NTB1, DT3, 225KM,
HLS11 còn lại là các giống có màu lá xanh nhạt.
https://blogphongthuy.vn/
4.2.2. Đặc điểm thực vật học của tập đoàn giống sắn tham gia thí nghiệm
Bảng 4.6: Một số đặc điểm thực vật học của tập đoàn giống sắn tham gia
thí nghiệm
STT
Giống
Màu sắc
Lá Ngọn lá
Cuống
lá
Vỏ thân Vỏ lụa Vỏ thịt Thịt củ
1
Mozambich
tím
Xanh đậm tím Tím Xám Xám trắng Trắng Trắng đục
2 19-7 HB60 Xanh nhạt Xanh Xanh Xám bạc Xám trắng Trắng nâu Trắng đục
3 KM60 Xanh nhạt Xanh Xanh xám Xám trắng Trắng Trắng đục
4 HLS11 Xanh đậm Xanh Xanh Xám Nâu xám Trắng Trắng đục
5 DT1 Xanh nhạt Xanh Phớt tím Xám bạc Xám Hồng Trắng
6 11Sa03 Xanh nhạt Xanh Xanh Xám bạc Xám Trắng Trắng đục
7 DT3 Xanh đậm Phớt tím Tím Xám bạc Xám Trắng Trắng
8 225KM Xanh đậm Xanh Phớt tím Xám bạc Xám Trắng Trắng
9 HL2004-28 Xanh nhạt Xanh Xanh Xám bạc Xám Trắng
10 NTB1 Xanh đậm Xanh Xanh Xám Xám Trắng Trắng
11 KM104-3 Xanh nhạt Xanh Xanh Xám bạc Xám Trắng Trắng
12 GM155-7 Xanh nhạt Xanh Phớt tim Nâu Nâu đậm Trắng Trắng
13 HB80 YDBB Xanh Xanh Phớt tím Xám bạc Xám Trắng hồng Trắng
14 Ba Bể Xanh Phớt tím Tím Xám bạc Xám Trắng hồng Trắng
15 KM94 Xanh đậm Phớt tím Phớt tím Xám trắng Xám nâu Vàng ngà Trắng đục
16 Sắn Chuối Xanh đậm xanh Tím Trắng Nâu Tím Trắng
Màu lá
Các giống sắn thí nghiệm có lá từ màu xanh nhạt đến xanh đậm trong đó
các giống có lá màu xanh đậm Mozambich tím, KM94, NTB1, DT3, 225KM,
HLS11 còn lại là các giống có màu lá xanh nhạt.
https://blogphongthuy.vn/
33
Màu ngọn lá
Các giống sắn trong tập đoàn có lá ngọn màu xanh và phớt tím. Giống có
ngọn lá màu tím là giống Mozamnich tím. Các giống có ngọn maù phớt tím
DT3, sắn Chuối, KM94, các giống còn lại có ngọn lá màu xanh (225KM,
11Sa03, KM60...).
Màu cuống lá
Các giống sắn thí nghiệm có cuống lá màu xanh, phớt tím và màu tím.
Trong đó giống Mozambich Tím, DT3, sắn Chuối có cuống lá màu tím. Các
giống DT1, 225KM, GM155-7, HB80 YDBB, KM94 có cuống lá màu phớt
tím. Các giống còn lại có cuống lá màu xanh.
Màu vỏ thân
Các giống sắn thí nghiệm có vỏ thân từ màu xám và xám bạc, nâu, xám
trắng, giống có vỏ thân màu nâu (GM155-7). Các giống có màu vỏ thân màu
xám trắng KM94 và sắn Chuối, các giống có màu vỏ thân màu xám
Mozambich tím, HLS11, NTB1. Các giống còn lại có màu vỏ thân là xám bạc.
Màu vỏ lụa
Vỏ củ lụa của các giống sắn trong tập đoàn có màu xám, xám trắng, xám
nâu. Các giống có màu vỏ lụa ngoài màu xám nâu KM94, HLS11, nâu đen
(GM155-7), màu tím sắn Chuối. Các giống có màu xám trắng màu vỏ ngoài
Mozambich tím, 19-7 HB60, KM60. Các giống còn lại có màu vỏ củ ngoài
màu xám.
Vỏ thịt
Vỏ thịt củ của các giống tham gia thí nghiệm có màu trắng, trắng vàng,
trắng hồng. Trong đó giống sắn có màu vỏ thịt màu trắng hồng là sắn Chuối,
HB80 YDBB, DT1. Màu vàng ngà là màu thịt củ của giống sắn KM94. Các
giống sắn còn lại có màu vỏ củ màu trắng.
Thịt củ
Các giống sắn trong thí nghiệm có thịt củ màu trắng và trắng đục. https://blogphongthuy.vn/
Màu ngọn lá
Các giống sắn trong tập đoàn có lá ngọn màu xanh và phớt tím. Giống có
ngọn lá màu tím là giống Mozamnich tím. Các giống có ngọn maù phớt tím
DT3, sắn Chuối, KM94, các giống còn lại có ngọn lá màu xanh (225KM,
11Sa03, KM60...).
Màu cuống lá
Các giống sắn thí nghiệm có cuống lá màu xanh, phớt tím và màu tím.
Trong đó giống Mozambich Tím, DT3, sắn Chuối có cuống lá màu tím. Các
giống DT1, 225KM, GM155-7, HB80 YDBB, KM94 có cuống lá màu phớt
tím. Các giống còn lại có cuống lá màu xanh.
Màu vỏ thân
Các giống sắn thí nghiệm có vỏ thân từ màu xám và xám bạc, nâu, xám
trắng, giống có vỏ thân màu nâu (GM155-7). Các giống có màu vỏ thân màu
xám trắng KM94 và sắn Chuối, các giống có màu vỏ thân màu xám
Mozambich tím, HLS11, NTB1. Các giống còn lại có màu vỏ thân là xám bạc.
Màu vỏ lụa
Vỏ củ lụa của các giống sắn trong tập đoàn có màu xám, xám trắng, xám
nâu. Các giống có màu vỏ lụa ngoài màu xám nâu KM94, HLS11, nâu đen
(GM155-7), màu tím sắn Chuối. Các giống có màu xám trắng màu vỏ ngoài
Mozambich tím, 19-7 HB60, KM60. Các giống còn lại có màu vỏ củ ngoài
màu xám.
Vỏ thịt
Vỏ thịt củ của các giống tham gia thí nghiệm có màu trắng, trắng vàng,
trắng hồng. Trong đó giống sắn có màu vỏ thịt màu trắng hồng là sắn Chuối,
HB80 YDBB, DT1. Màu vàng ngà là màu thịt củ của giống sắn KM94. Các
giống sắn còn lại có màu vỏ củ màu trắng.
Thịt củ
Các giống sắn trong thí nghiệm có thịt củ màu trắng và trắng đục. https://blogphongthuy.vn/
34
4.3. Các yếu tố cấu thành năng suất và chất lượng của tập đoàn giống sắn
tham gia nghiên cứu
4.3.1. Các yếu tố cấu thành năng suất của tập đoàn giống sắn tham gia
nghiên cứu
Bảng 4.7: Các yếu tố cấu thành năng suất tập đoàn giống sắn
tham gia nghiên cứu
CTTN Giống sắn
CD củ
(cm)
ĐK củ
(cm)
Số củ/gốc
(củ)
KL củ /gốc
(kg)
1 Mozambich tím 22,0 4,2 6,0 1,8
2 19-7 HB60 21,4 4,8 7,6 2,4
3 KM60 27,8 5,3 9,0 2,8
4 HLS11 28,3 4,7 8,0 1,9
5 DT1 34,8 4,8 7,6 2,2
6 11Sa03 30,2 4,6 4,8 1,6
7 DT3 22,8 4,5 8,4 1,9
8 225KM 37,0 6,1 8,4 3,6
9 HL2004-28 34,4 5,8 5,8 2,8
10 NTB1 29,4 4,2 5,4 1,8
11 KM104-3 30,2 4,5 7,2 2,2
12 GM155-7 30,6 4,2 5,2 1,6
13 HB80 YDBB 39,8 5,9 4,6 2,4
14 Ba Bể 33,5 4,6 12,4 3,3
15 KM94 25,8 5,5 10,8 2,2
16 Sắn Chuối 25,1 5,0 8,8 2,2
Để tìm ra được giống sắn mới năng suất cao, phẩm chất tốt thích ứng
rộng với môi trường sinh thái khác nhau giới hiệu cho sản xuất thì cần quan
tâm đến các yếu tố cấu thành năng suất. Bởi năng suất cao hay thấp phụ thuộc
vào các yếu tố cấu thành năng suất như số lượng, khối lượng củ/gốc x mật độ https://blogphongthuy.vn/
4.3. Các yếu tố cấu thành năng suất và chất lượng của tập đoàn giống sắn
tham gia nghiên cứu
4.3.1. Các yếu tố cấu thành năng suất của tập đoàn giống sắn tham gia
nghiên cứu
Bảng 4.7: Các yếu tố cấu thành năng suất tập đoàn giống sắn
tham gia nghiên cứu
CTTN Giống sắn
CD củ
(cm)
ĐK củ
(cm)
Số củ/gốc
(củ)
KL củ /gốc
(kg)
1 Mozambich tím 22,0 4,2 6,0 1,8
2 19-7 HB60 21,4 4,8 7,6 2,4
3 KM60 27,8 5,3 9,0 2,8
4 HLS11 28,3 4,7 8,0 1,9
5 DT1 34,8 4,8 7,6 2,2
6 11Sa03 30,2 4,6 4,8 1,6
7 DT3 22,8 4,5 8,4 1,9
8 225KM 37,0 6,1 8,4 3,6
9 HL2004-28 34,4 5,8 5,8 2,8
10 NTB1 29,4 4,2 5,4 1,8
11 KM104-3 30,2 4,5 7,2 2,2
12 GM155-7 30,6 4,2 5,2 1,6
13 HB80 YDBB 39,8 5,9 4,6 2,4
14 Ba Bể 33,5 4,6 12,4 3,3
15 KM94 25,8 5,5 10,8 2,2
16 Sắn Chuối 25,1 5,0 8,8 2,2
Để tìm ra được giống sắn mới năng suất cao, phẩm chất tốt thích ứng
rộng với môi trường sinh thái khác nhau giới hiệu cho sản xuất thì cần quan
tâm đến các yếu tố cấu thành năng suất. Bởi năng suất cao hay thấp phụ thuộc
vào các yếu tố cấu thành năng suất như số lượng, khối lượng củ/gốc x mật độ https://blogphongthuy.vn/
35
cây/ha. Khối lượng củ/gốc cao hay thấp phụ thuộc vào số lương củ, chiều dài
và đường kính củ. Tất cả các yếu tố này thể hiện mối quan hệ mật thiết giữa
các yếu tố nội tại bên trong và các yếu tố môi trường. Trong điều kiện canh
tác như nhau, các yếu tố trên phụ thuộc vào đặc tính của giống. Kết quả theo
dõi các yếu tố cấu thành năng suất của các giống sắn thí nghiệm được trình
bày ở bảng 4.7.
- Chiều dài củ
Củ sắn có hình dạng thon hoặc hơi dài, cũng có loại củ sắn ngắn. Đặc
tính này phụ thuộc vào giống và điều kiện canh tác. Chiều dài củ càng lớn thì
khả năng chống đổ của cây càng tốt nhưng lại gây khó khăn khi thu hoạch.
Ngược lại chiều dài củ ngắn thì thu hoạch thuận lợi hơn, nhưng khả năng
chống đổ kém.
Số liệu bảng 4.7 cho thấy chiều dài củ của các giống sắn thí nghiệm dao
động từ 21,4 - 39,8 cm. Các giống DT1, 11Sa03, 225KM, HL2004-28, KM104-
3, GM155-7, HB80 YDBB, Ba Bể có chiều dài củ >30cm, giống sắn có chiều
dài củ đạt 39,8 cm là sắn HB80 YDBB. Các giống còn lại có chiều dài củ
<30cm, sắn có chiều dài củ 21,4 cm là sắn 19-7 HB80.
- Đường kính củ
Đường kính củ phụ thuộc chủ yếu vào giống và kỹ thuật canh tác. Chỉ
tiêu này phụ thuộc rất lớn vào khả năng đồng hóa, vận chuyển chất dinh
dưỡng vào củ của từng giống.
Qua theo dõi chúng tôi thấy đường kính củ của các giống sắn thí nghiệm
dao động trong khoảng 4,2 - 6,1cm. Trong đó các giống sắn có đường kính củ
<5cm các giống Mozamnich tím, 19-7 HB60, HLS11, DT1, 11Sa03, DT3,
NTB1, KM104-3, GM155-7, Ba Bể. Các giống sắn còn lại trong tập đoàn có
đường kính củ >5cm. Giống sắn 225KM có đường kính củ đạt 6,1 cm.
https://blogphongthuy.vn/
cây/ha. Khối lượng củ/gốc cao hay thấp phụ thuộc vào số lương củ, chiều dài
và đường kính củ. Tất cả các yếu tố này thể hiện mối quan hệ mật thiết giữa
các yếu tố nội tại bên trong và các yếu tố môi trường. Trong điều kiện canh
tác như nhau, các yếu tố trên phụ thuộc vào đặc tính của giống. Kết quả theo
dõi các yếu tố cấu thành năng suất của các giống sắn thí nghiệm được trình
bày ở bảng 4.7.
- Chiều dài củ
Củ sắn có hình dạng thon hoặc hơi dài, cũng có loại củ sắn ngắn. Đặc
tính này phụ thuộc vào giống và điều kiện canh tác. Chiều dài củ càng lớn thì
khả năng chống đổ của cây càng tốt nhưng lại gây khó khăn khi thu hoạch.
Ngược lại chiều dài củ ngắn thì thu hoạch thuận lợi hơn, nhưng khả năng
chống đổ kém.
Số liệu bảng 4.7 cho thấy chiều dài củ của các giống sắn thí nghiệm dao
động từ 21,4 - 39,8 cm. Các giống DT1, 11Sa03, 225KM, HL2004-28, KM104-
3, GM155-7, HB80 YDBB, Ba Bể có chiều dài củ >30cm, giống sắn có chiều
dài củ đạt 39,8 cm là sắn HB80 YDBB. Các giống còn lại có chiều dài củ
<30cm, sắn có chiều dài củ 21,4 cm là sắn 19-7 HB80.
- Đường kính củ
Đường kính củ phụ thuộc chủ yếu vào giống và kỹ thuật canh tác. Chỉ
tiêu này phụ thuộc rất lớn vào khả năng đồng hóa, vận chuyển chất dinh
dưỡng vào củ của từng giống.
Qua theo dõi chúng tôi thấy đường kính củ của các giống sắn thí nghiệm
dao động trong khoảng 4,2 - 6,1cm. Trong đó các giống sắn có đường kính củ
<5cm các giống Mozamnich tím, 19-7 HB60, HLS11, DT1, 11Sa03, DT3,
NTB1, KM104-3, GM155-7, Ba Bể. Các giống sắn còn lại trong tập đoàn có
đường kính củ >5cm. Giống sắn 225KM có đường kính củ đạt 6,1 cm.
https://blogphongthuy.vn/
36
- Số củ/ gốc
Số củ/ gốc là chỉ tiêu quan trọng nhất trong việc nâng cao năng suất sắn,
số củ trên gốc phụ thuộc vào nhiều yếu tố như giống, điều kiện ngoại cảnh
(nhiệt độ, ẩm độ, đất) và kỹ thuật canh tác.
Số liệu bảng 4.7 cho thấy số củ/gốc của tập đoàn giống sắn thí nghiệm
biến động trung bình từ 4,6 - 12,4 củ/gốc. Trong thí nghiệm có 2 giống sắn Ba
Bể và KM94 có số củ/gốc đạt (10,8 - 12,4 củ/gốc). Các giống sắn còn lại
trong tập đoàn đạt từ (4,6 – 9,0 củ/gốc).
- Khối lượng trung bình củ trên gốc
Khối lượng củ/gốc và số lượng củ/gốc là chỉ tiêu quan trọng trong việc
nâng cao năng suất sắn, số củ nhiều và khối lượng củ trên gốc lớn dẫn đến năng
suất cao. Khối lượng củ/gốc phụ thuộc vào độ dài củ, đường kính củ và số
củ/gốc. Tất cả các chỉ tiêu đó đều phụ thuộc vào giống, điều kiện ngoại cảnh và
kỹ thuật canh tác.
Qua theo dõi thí nghiệm chúng tôi thấy khối lượng củ/gốc của các giống
sắn trong tập đoàn dao động từ 1,6 - 3,6 kg/gốc. Trong tập đoàn giống sắn
225KM có khối lượng trung bình củ trên gốc lớn đạt 3,6 kg/gốc, giống sắn
11Sa03 và GM155-7 có khối lượng trung bình củ thấp chỉ đạt 1,6 củ/gốc. Các
giống sắn còn lại trong tập đoàn dao động từ 1,8 - 3,3 kg/gốc.
https://blogphongthuy.vn/
- Số củ/ gốc
Số củ/ gốc là chỉ tiêu quan trọng nhất trong việc nâng cao năng suất sắn,
số củ trên gốc phụ thuộc vào nhiều yếu tố như giống, điều kiện ngoại cảnh
(nhiệt độ, ẩm độ, đất) và kỹ thuật canh tác.
Số liệu bảng 4.7 cho thấy số củ/gốc của tập đoàn giống sắn thí nghiệm
biến động trung bình từ 4,6 - 12,4 củ/gốc. Trong thí nghiệm có 2 giống sắn Ba
Bể và KM94 có số củ/gốc đạt (10,8 - 12,4 củ/gốc). Các giống sắn còn lại
trong tập đoàn đạt từ (4,6 – 9,0 củ/gốc).
- Khối lượng trung bình củ trên gốc
Khối lượng củ/gốc và số lượng củ/gốc là chỉ tiêu quan trọng trong việc
nâng cao năng suất sắn, số củ nhiều và khối lượng củ trên gốc lớn dẫn đến năng
suất cao. Khối lượng củ/gốc phụ thuộc vào độ dài củ, đường kính củ và số
củ/gốc. Tất cả các chỉ tiêu đó đều phụ thuộc vào giống, điều kiện ngoại cảnh và
kỹ thuật canh tác.
Qua theo dõi thí nghiệm chúng tôi thấy khối lượng củ/gốc của các giống
sắn trong tập đoàn dao động từ 1,6 - 3,6 kg/gốc. Trong tập đoàn giống sắn
225KM có khối lượng trung bình củ trên gốc lớn đạt 3,6 kg/gốc, giống sắn
11Sa03 và GM155-7 có khối lượng trung bình củ thấp chỉ đạt 1,6 củ/gốc. Các
giống sắn còn lại trong tập đoàn dao động từ 1,8 - 3,3 kg/gốc.
https://blogphongthuy.vn/
37
4.3.2. Năng suất của tập doàn giống sắn tham gia nghiên cứu
Bảng 4.8: Năng suất của tập đoàn giống sắn tham gia nghiên cứu
STT Giống sắn
NSCT
(tấn/ha)
NSTL
(tấn/ha)
NSSVH
(tấn/ha)
Chỉ số
TH
(%)
1 Mozambich tím 18,0 39,0 57,0 31.6
2 19-7 HB60 24,0 22,0 46,0 52,2
3 KM60 28,0 30,0 58,0 48,3
4 HLS11 19,0 24,0 43,0 44,2
5 DT1 22,0 26,0 48,0 45,8
6 11Sa03 16,0 22,0 38,0 42,1
7 DT3 19,0 20,0 39,0 48,7
8 225KM 36,0 20,0 56,0 64,3
9 HL2004-28 28,0 28,0 56,0 50,0
10 NTB1 18,0 18,0 36,0 50,0
11 KM104-3 22,0 22,0 44,0 50,0
12 GM155-7 16,0 24,0 40,0 40,0
13 HB80 YDBB 24,0 20,0 44,0 54,5
14 Ba Bể 33,0 36,0 69,0 47,8
15 KM94 22,0 22,0 44,0 50,0
16 Sắn Chuối 22,0 40,0 62,0 35,5
Hình 4.1: Năng suất của tập đoàn giống sắn tham gia nghiên cứu
0
10
20
30
40
50
60
70
80
mozambich tím
19-7 HB60
KM60 HLS11
DT1
11Sa03
DT3
225KM
HL2004-28
NTB1
KM104-3
Sắn GM155
-
7
HB80 YDBB
Ba Bể KM94
sắn chuối
NSCT (tấn/ha)
NSTL (tấn/ha)
NSSVH (tấn/ha)https://blogphongthuy.vn/
4.3.2. Năng suất của tập doàn giống sắn tham gia nghiên cứu
Bảng 4.8: Năng suất của tập đoàn giống sắn tham gia nghiên cứu
STT Giống sắn
NSCT
(tấn/ha)
NSTL
(tấn/ha)
NSSVH
(tấn/ha)
Chỉ số
TH
(%)
1 Mozambich tím 18,0 39,0 57,0 31.6
2 19-7 HB60 24,0 22,0 46,0 52,2
3 KM60 28,0 30,0 58,0 48,3
4 HLS11 19,0 24,0 43,0 44,2
5 DT1 22,0 26,0 48,0 45,8
6 11Sa03 16,0 22,0 38,0 42,1
7 DT3 19,0 20,0 39,0 48,7
8 225KM 36,0 20,0 56,0 64,3
9 HL2004-28 28,0 28,0 56,0 50,0
10 NTB1 18,0 18,0 36,0 50,0
11 KM104-3 22,0 22,0 44,0 50,0
12 GM155-7 16,0 24,0 40,0 40,0
13 HB80 YDBB 24,0 20,0 44,0 54,5
14 Ba Bể 33,0 36,0 69,0 47,8
15 KM94 22,0 22,0 44,0 50,0
16 Sắn Chuối 22,0 40,0 62,0 35,5
Hình 4.1: Năng suất của tập đoàn giống sắn tham gia nghiên cứu
0
10
20
30
40
50
60
70
80
mozambich tím
19-7 HB60
KM60 HLS11
DT1
11Sa03
DT3
225KM
HL2004-28
NTB1
KM104-3
Sắn GM155
-
7
HB80 YDBB
Ba Bể KM94
sắn chuối
NSCT (tấn/ha)
NSTL (tấn/ha)
NSSVH (tấn/ha)https://blogphongthuy.vn/
38
- Năng suất củ tươi (NSCT)
Năng suất củ tươi là chỉ tiêu phản ánh trực tiếp hiệu quả kinh tế của cây
sắn. Năng suất củ sắn một phần phụ thuộc vào khả năng quang hợp, một phần
phụ thuộc vào quá trình phân bố các chất khô tạo được vào bộ phận khác của
cây. Chất khô tạo được nhờ quang hợp được sử dụng cho sinh trưởng thân lá
và sự phát triển của củ.
Năng suất củ tươi = Khối lượng củ/gốc x mật độ cây/ha. Như vậy năng
suất sắn phụ thuộc chặt chẽ vào khối lượng củ/gốc và mật độ cây/ha.
Qua theo dõi thí nghiệm chúng tôi thấy năng suất củ tươi của các giống
sắn dao động từ 16,0 - 36,0 tấn/ha. Giống sắn có NSCT lớn là sắn 225KM 36
tấn/ha. Giống sắn GM155-7 có NSCT nhỏ 16 tấn/ha. Trong thí nghiệm các
giống sắn 19-7 HB60, KM60, DT1, HL2004-28, KM104-3, HB80 YDBB, Ba
Bể, KM94, sắn Chuối có NSCT >20 tấn/ha. Các giống sắn còn lại có NSCT
<20 tấn/ha.
- Năng suất thân lá (NSTL)
Năng suất thân lá là năng suất toàn bộ bộ phận trên mặt đất, năng suất
thân lá phụ thuộc vào khả năng tăng trưởng chiều cao cây, đường kính thân,
khả năng phân cành… Trong điều kiện canh tác như nhau, các yếu tố này phụ
thuộc chủ yếu vào giống.
Số liệu bảng 4.8 cho thấy năng suất thân lá của các giống sắn thí nghiệm
biến động từ (18,0 - 40,0 tấn/ha). Trong đó các giống sắn đạt >30 tấn/ha là
Mozambich tím, KM60, Ba Bể, sắn chuối. Các giống sắn còn lại có năng suất
thân lá <30 tấn/ha.
- Năng suất sinh vật học (NSSVH)
NSSVH là tổng khối lượng củ tươi và khối lượng thân lá, biểu thị tiềm
năng sinh học của các giống sắn trong việc đồng hóa các yếu tố dinh dưỡng,
ánh sáng, nước, chất khoáng, không khí. Năng suất sinh vật học đóng vai trò https://blogphongthuy.vn/
- Năng suất củ tươi (NSCT)
Năng suất củ tươi là chỉ tiêu phản ánh trực tiếp hiệu quả kinh tế của cây
sắn. Năng suất củ sắn một phần phụ thuộc vào khả năng quang hợp, một phần
phụ thuộc vào quá trình phân bố các chất khô tạo được vào bộ phận khác của
cây. Chất khô tạo được nhờ quang hợp được sử dụng cho sinh trưởng thân lá
và sự phát triển của củ.
Năng suất củ tươi = Khối lượng củ/gốc x mật độ cây/ha. Như vậy năng
suất sắn phụ thuộc chặt chẽ vào khối lượng củ/gốc và mật độ cây/ha.
Qua theo dõi thí nghiệm chúng tôi thấy năng suất củ tươi của các giống
sắn dao động từ 16,0 - 36,0 tấn/ha. Giống sắn có NSCT lớn là sắn 225KM 36
tấn/ha. Giống sắn GM155-7 có NSCT nhỏ 16 tấn/ha. Trong thí nghiệm các
giống sắn 19-7 HB60, KM60, DT1, HL2004-28, KM104-3, HB80 YDBB, Ba
Bể, KM94, sắn Chuối có NSCT >20 tấn/ha. Các giống sắn còn lại có NSCT
<20 tấn/ha.
- Năng suất thân lá (NSTL)
Năng suất thân lá là năng suất toàn bộ bộ phận trên mặt đất, năng suất
thân lá phụ thuộc vào khả năng tăng trưởng chiều cao cây, đường kính thân,
khả năng phân cành… Trong điều kiện canh tác như nhau, các yếu tố này phụ
thuộc chủ yếu vào giống.
Số liệu bảng 4.8 cho thấy năng suất thân lá của các giống sắn thí nghiệm
biến động từ (18,0 - 40,0 tấn/ha). Trong đó các giống sắn đạt >30 tấn/ha là
Mozambich tím, KM60, Ba Bể, sắn chuối. Các giống sắn còn lại có năng suất
thân lá <30 tấn/ha.
- Năng suất sinh vật học (NSSVH)
NSSVH là tổng khối lượng củ tươi và khối lượng thân lá, biểu thị tiềm
năng sinh học của các giống sắn trong việc đồng hóa các yếu tố dinh dưỡng,
ánh sáng, nước, chất khoáng, không khí. Năng suất sinh vật học đóng vai trò https://blogphongthuy.vn/
39
quan trọng vì sắn được hình thành củ sớm và ổn định về số lượng củ ngay sau
trồng 2 - 4 tháng. Sự tích lũy sản phẩm quang hợp vào cơ quan kinh tế biểu
thị khả năng vận chuyển và tích lũy sản phẩm của quá trình đồng hóa.
NSSVH cùng với sự phân phối chúng giữa các bộ phận thân lá và củ của các
giống sắn giúp công tác chọn tạo giống thành công và tìm ra được giống tốt
có triển vọng.
Qua theo dõi chúng tôi thấy năng suất sinh vật học của các giống sắn thí
nghiệm biến động rất lớn từ 36,0 - 69,0 tấn/ha. Trong thí nghiệm giống sắn
KM94 có NSSVH cao đạt 69,0 tấn/ha, giống sắn NTB1 có NSSVH thấp chỉ
đạt 36,0 tấn/ha. Các giống sắn còn lại có NSSVH dao động trong khoảng 38,0
- 62,0 tấn/ha.
- Chỉ số thu hoạch (CSTH)
Chỉ số thu hoạch là tỷ lệ giữa năng suất củ tươi và năng suất sinh vật học.
Chỉ số thu hoạch biểu hiện khả năng tích lũy dinh dưỡng từ cơ quan tổng hợp
về cơ quan dự trữ. Chỉ số thu hoạch thấp chứng tỏ thân lá phát triển mạnh, dinh
dưỡng chủ yếu tập trung để nuôi thân lá, tích lũy về củ sẽ ít. Ngược lại chỉ số
thu hoạch cao chứng tỏ có sự phân bố hài hòa chất dinh dưỡng giữa các cơ
quan trên mặt đất (thân, lá) và cơ quan dưới mặt đất (rễ, củ).
Số liệu bảng 4.8 cho thấy chỉ số thu hoạch các giống sắn dao động từ 31,6 -
64,3 %. Trong đó giống sắn có CSTH cao hơn các giống sắn trong tập đoàn là
225KM (64,3%), sắn có CSTH thấp hơn các sắn trong tập đoàn là Mozambich
Tím (31,6%). Các giống sắn khác dao động trong khoảng (35,5 -54,5 %).
4.3.3. Chất lượng của tập đoàn giống sắn tham gia nghiên cứu.
Đối với cây sắn ngoài năng suất củ tươi thì chất lượng củ là chỉ tiêu quan
trọng được người sản xuất quan tâm. Chất lượng củ sắn được đánh giá thông
qua năng suất chất khô, tỷ lệ chất khô, năng suất tinh bột tỷ và tỷ lệ tinh bột.
Kết quả được trình bày ở bảng ở bảng 4.9. https://blogphongthuy.vn/
quan trọng vì sắn được hình thành củ sớm và ổn định về số lượng củ ngay sau
trồng 2 - 4 tháng. Sự tích lũy sản phẩm quang hợp vào cơ quan kinh tế biểu
thị khả năng vận chuyển và tích lũy sản phẩm của quá trình đồng hóa.
NSSVH cùng với sự phân phối chúng giữa các bộ phận thân lá và củ của các
giống sắn giúp công tác chọn tạo giống thành công và tìm ra được giống tốt
có triển vọng.
Qua theo dõi chúng tôi thấy năng suất sinh vật học của các giống sắn thí
nghiệm biến động rất lớn từ 36,0 - 69,0 tấn/ha. Trong thí nghiệm giống sắn
KM94 có NSSVH cao đạt 69,0 tấn/ha, giống sắn NTB1 có NSSVH thấp chỉ
đạt 36,0 tấn/ha. Các giống sắn còn lại có NSSVH dao động trong khoảng 38,0
- 62,0 tấn/ha.
- Chỉ số thu hoạch (CSTH)
Chỉ số thu hoạch là tỷ lệ giữa năng suất củ tươi và năng suất sinh vật học.
Chỉ số thu hoạch biểu hiện khả năng tích lũy dinh dưỡng từ cơ quan tổng hợp
về cơ quan dự trữ. Chỉ số thu hoạch thấp chứng tỏ thân lá phát triển mạnh, dinh
dưỡng chủ yếu tập trung để nuôi thân lá, tích lũy về củ sẽ ít. Ngược lại chỉ số
thu hoạch cao chứng tỏ có sự phân bố hài hòa chất dinh dưỡng giữa các cơ
quan trên mặt đất (thân, lá) và cơ quan dưới mặt đất (rễ, củ).
Số liệu bảng 4.8 cho thấy chỉ số thu hoạch các giống sắn dao động từ 31,6 -
64,3 %. Trong đó giống sắn có CSTH cao hơn các giống sắn trong tập đoàn là
225KM (64,3%), sắn có CSTH thấp hơn các sắn trong tập đoàn là Mozambich
Tím (31,6%). Các giống sắn khác dao động trong khoảng (35,5 -54,5 %).
4.3.3. Chất lượng của tập đoàn giống sắn tham gia nghiên cứu.
Đối với cây sắn ngoài năng suất củ tươi thì chất lượng củ là chỉ tiêu quan
trọng được người sản xuất quan tâm. Chất lượng củ sắn được đánh giá thông
qua năng suất chất khô, tỷ lệ chất khô, năng suất tinh bột tỷ và tỷ lệ tinh bột.
Kết quả được trình bày ở bảng ở bảng 4.9. https://blogphongthuy.vn/
40
Bảng 4.9: Chất lượng của tập đoàn giống sắn tham gia thí nghiệm
CTTN Giống sắn
Tỷ lệ
tinh bột
(%)
Năng suất
tinh bột
(tấn/ha)
Tỷ lệ
chất khô
(%)
Năng suất củ khô
(tấn/ha)
1 Mozamich tím 22,0 4,0 34,5 6,2
2 19-7 HB60 22,0 5,3 34,3 8,2
3 KM60 20,0 5,6 33,0 9,2
4 HLS11 30,0 5,7 40,8 7,7
5 DT1 22,5 4,9 34,9 7,7
6 11Sa03 17,5 2,8 31,0 5,0
7 DT3 16,5 3,1 30,4 5,6
8 225KM 19,0 6,8 32,1 11,5
9 HL2004-28 17,5 4,9 31,0 8,7
10 NTB1 23,9 4,3 35,9 6,5
11 KM104-3 22,2 4,9 34,7 7,6
12 GM155-7 25,1 4,0 36,7 5,9
13 HB80 YDBB 25,0 6,0 36,7 8,8
14 Ba Bể 18,5 6,1 32,0 10,6
15 KM94 25,7 5,6 37,3 8,2
16 Sắn Chuối 30,0 6,6 40,8 9,0
- Tỷ lệ tinh bột (TLTB)
Tỷ lệ tinh bột là một trong những chỉ tiêu quan trọng phản ánh trực
tiếp chất lượng của các giống sắn, giống sắn có chất lượng tốt là những
giống có tỷ lệ tinh bột cao và ngược lại.
Qua theo dõi chúng tôi thấy các giống sắn thí nghiệm có tỷ lệ tinh bột
dao động từ 16,5 - 30%. Các giống sắn có tỷ lệ tinh bột đạt 30% là sắn HLS11
và sắn Chuối, giống sắn có tỷ lệ tinh bột thấp là DT3 (16,5%). Các giống sắn
còn lại TLTB dao động từ 17,5 - 25,1%. https://blogphongthuy.vn/
Bảng 4.9: Chất lượng của tập đoàn giống sắn tham gia thí nghiệm
CTTN Giống sắn
Tỷ lệ
tinh bột
(%)
Năng suất
tinh bột
(tấn/ha)
Tỷ lệ
chất khô
(%)
Năng suất củ khô
(tấn/ha)
1 Mozamich tím 22,0 4,0 34,5 6,2
2 19-7 HB60 22,0 5,3 34,3 8,2
3 KM60 20,0 5,6 33,0 9,2
4 HLS11 30,0 5,7 40,8 7,7
5 DT1 22,5 4,9 34,9 7,7
6 11Sa03 17,5 2,8 31,0 5,0
7 DT3 16,5 3,1 30,4 5,6
8 225KM 19,0 6,8 32,1 11,5
9 HL2004-28 17,5 4,9 31,0 8,7
10 NTB1 23,9 4,3 35,9 6,5
11 KM104-3 22,2 4,9 34,7 7,6
12 GM155-7 25,1 4,0 36,7 5,9
13 HB80 YDBB 25,0 6,0 36,7 8,8
14 Ba Bể 18,5 6,1 32,0 10,6
15 KM94 25,7 5,6 37,3 8,2
16 Sắn Chuối 30,0 6,6 40,8 9,0
- Tỷ lệ tinh bột (TLTB)
Tỷ lệ tinh bột là một trong những chỉ tiêu quan trọng phản ánh trực
tiếp chất lượng của các giống sắn, giống sắn có chất lượng tốt là những
giống có tỷ lệ tinh bột cao và ngược lại.
Qua theo dõi chúng tôi thấy các giống sắn thí nghiệm có tỷ lệ tinh bột
dao động từ 16,5 - 30%. Các giống sắn có tỷ lệ tinh bột đạt 30% là sắn HLS11
và sắn Chuối, giống sắn có tỷ lệ tinh bột thấp là DT3 (16,5%). Các giống sắn
còn lại TLTB dao động từ 17,5 - 25,1%. https://blogphongthuy.vn/
41
- Năng suất tinh bột (NSTB)
Năng suất tinh bột là chỉ tiêu quan trọng quyết định giá trị của giống.
Ngày nay ngành công nghiệp chế biến đang rất phát triển, vì thế việc tạo ra
những giống sắn có năng suất tinh bột cao có ý nghĩa rất lớn. Hàm lượng tinh
bột là một yếu tố rất quan trọng, quyết định đến phẩm chất của giống sắn.
Qua theo dõi chúng tôi thấy năng suất tinh bột của các giống sắn thí
nghiệm dao động từ 2,8 - 6,8 tấn/ha. Giống có NSTB cao đạt 6,8 tấn/ha là
sắn 225KM, sắn có NSTB thấp hơn các giống còn lại là sắn 11Sa03 2,8
tấn/ha. Các giống còn lại có NSTB dao động từ 3,1 - 6,6 tấn/ha.
- Tỷ lệ chất khô (TLCK)
Sắn có hàm lượng nước trong củ cao từ 60 - 70%. Muốn tăng năng suất
sắn và đảm bảo hàm lượng tinh bột nhiều thì phải lựa chọn giống sắn mang
kiểu gen có TLCK cao. Một số chỉ tiêu lý tưởng cho chọn giống sắn là nâng
cao được NSCT thì hàm lượng chất khô không giảm.
Tỷ lệ chất khô và tỷ lệ tinh bột trong củ luôn có sự liên quan chặt chẽ với
nhau. Vì vậy hai tính trạng này có thể đồng thời cải tiến nhờ chọn lọc giống.
Kết quả thí nghiệm cho thấy tất cả các giống sắn thí nghiệm đều có
TLCK biến động từ 30,4% - 40,8%. Các giống sắn đạt tỷ lệ chất khô 40,8 %
là HLS11 và sắn Chuối. Các giống còn lại có TLCK <40%, giống DT3 có tỷ
lệ chất khô thấp đạt 30,4% .
- Năng suất củ khô
Ngày nay nhu cầu sử dụng sắn tươi làm lương thực, thực phẩm không
nhiều mà chủ yếu cung cấp nguyên liệu cho ngành công nghiệp chế biến tinh bột
sắn, sắn lát khô, đặc biệt là ngành công nghiệp chế biến bánh kẹo, mì chính.
Năng suất củ khô là sản phẩm chính của cây sắn và được quyết định bởi
năng suất củ tươi và tỷ lệ chất khô. Việc nâng cao năng suất củ khô là không https://blogphongthuy.vn/
- Năng suất tinh bột (NSTB)
Năng suất tinh bột là chỉ tiêu quan trọng quyết định giá trị của giống.
Ngày nay ngành công nghiệp chế biến đang rất phát triển, vì thế việc tạo ra
những giống sắn có năng suất tinh bột cao có ý nghĩa rất lớn. Hàm lượng tinh
bột là một yếu tố rất quan trọng, quyết định đến phẩm chất của giống sắn.
Qua theo dõi chúng tôi thấy năng suất tinh bột của các giống sắn thí
nghiệm dao động từ 2,8 - 6,8 tấn/ha. Giống có NSTB cao đạt 6,8 tấn/ha là
sắn 225KM, sắn có NSTB thấp hơn các giống còn lại là sắn 11Sa03 2,8
tấn/ha. Các giống còn lại có NSTB dao động từ 3,1 - 6,6 tấn/ha.
- Tỷ lệ chất khô (TLCK)
Sắn có hàm lượng nước trong củ cao từ 60 - 70%. Muốn tăng năng suất
sắn và đảm bảo hàm lượng tinh bột nhiều thì phải lựa chọn giống sắn mang
kiểu gen có TLCK cao. Một số chỉ tiêu lý tưởng cho chọn giống sắn là nâng
cao được NSCT thì hàm lượng chất khô không giảm.
Tỷ lệ chất khô và tỷ lệ tinh bột trong củ luôn có sự liên quan chặt chẽ với
nhau. Vì vậy hai tính trạng này có thể đồng thời cải tiến nhờ chọn lọc giống.
Kết quả thí nghiệm cho thấy tất cả các giống sắn thí nghiệm đều có
TLCK biến động từ 30,4% - 40,8%. Các giống sắn đạt tỷ lệ chất khô 40,8 %
là HLS11 và sắn Chuối. Các giống còn lại có TLCK <40%, giống DT3 có tỷ
lệ chất khô thấp đạt 30,4% .
- Năng suất củ khô
Ngày nay nhu cầu sử dụng sắn tươi làm lương thực, thực phẩm không
nhiều mà chủ yếu cung cấp nguyên liệu cho ngành công nghiệp chế biến tinh bột
sắn, sắn lát khô, đặc biệt là ngành công nghiệp chế biến bánh kẹo, mì chính.
Năng suất củ khô là sản phẩm chính của cây sắn và được quyết định bởi
năng suất củ tươi và tỷ lệ chất khô. Việc nâng cao năng suất củ khô là không https://blogphongthuy.vn/
42
ngừng nâng cao sản lượng thực thu mà còn giảm chi phí trong chế biến và bảo
quản sau thu hoạch.
Số liệu bảng 4.9 năng suất củ khô của các giống sắn trong tập đoàn biến
động trong khoảng 5,0 - 11,5 tấn/ha. Các giống sắn có NSCK ≥9 tấn/ha là các
giống KM94, 225KM, Ba Bể, sắn Chuối. Các giống còn lại có năng suất củ
khô <9 tấn/ha.
Hình 4.2: Năng suất chất khô và năng suất tinh bột của tập đoàn
giống sắn tham gia nghiên cứu
0
2
4
6
8
10
12
14
Năng suất củ khô (tấn/ha)Năng suất tinh bột (tấn/ha)https://blogphongthuy.vn/
ngừng nâng cao sản lượng thực thu mà còn giảm chi phí trong chế biến và bảo
quản sau thu hoạch.
Số liệu bảng 4.9 năng suất củ khô của các giống sắn trong tập đoàn biến
động trong khoảng 5,0 - 11,5 tấn/ha. Các giống sắn có NSCK ≥9 tấn/ha là các
giống KM94, 225KM, Ba Bể, sắn Chuối. Các giống còn lại có năng suất củ
khô <9 tấn/ha.
Hình 4.2: Năng suất chất khô và năng suất tinh bột của tập đoàn
giống sắn tham gia nghiên cứu
0
2
4
6
8
10
12
14
Năng suất củ khô (tấn/ha)Năng suất tinh bột (tấn/ha)https://blogphongthuy.vn/
43
PHẦN 5
KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ
5.1. Kết luận
Qua theo dõi 16 giống sắn trong thời gian thí nghiệm chúng tôi đưa ra
những kết luận như sau:
- Khả năng sinh trưởng
+ Tỷ lệ mọc mầm của các giống tham gia nghiên cứu biến động từ 70 –
100%. Các giống sắn DT3, KM94, Ba Bể tỷ lệ mọc mầm đạt 100%.
+ Trong tập đoàn các giống sắn tham gia thí nghiệm có giống sắn Chuối
có chiều cao cây đạt 355,0 cm và số lá đạt 170 lá/cây. Tiếp đến là giống sắn
Mozambich tím chiều cao cây 352,8 và tổng số lá/cây đạt 155.
- Đặc điểm thực vật học
+ Màu lá các giống sắn thí nghiệm có lá từ màu xanh nhạt đến xanh đậm,
ngọn lá có màu xanh và phớt tím. Màu cuống lá màu xanh, phớt tím và màu
tím, vỏ thân màu xám và nâu. Vỏ củ lụa của các giống sắn trong tập đoàn có
màu xám. Vỏ thịt củ của các giống tham gia thí nghiệm có màu trắng, trắng
vàng, trắng hồng. Các giống sắn trong thí nghiệm có thịt củ màu trắng và
trắng đục.
- Năng suất và chất lượng:
+ NSCT của giống sắn 225KM đạt 36 tấn/ha sau đó đến sắn Ba Bể đạt
33 tấn/ha. NSTL có giống sắn chuối đạt 40 tấn/ha.
+ NSTB và NSCK trong tập đoàn giống sắn 225KM đạt 6,8 tấn/ha
NSTB và NSCK đạt 11,5 tấn/ha sau đó đến giống sắn Chuối có NSTB đạt 6,6
tấn/ha và NSCK đạt 9,0 tấn/ha .
+ Giống sắn HLS11 và sắn Chuối đạt TLTB 30% và TLCK 40,8% .
5.2. Đề nghị
Tiếp tục nghiên cứu đánh giá các giống sắn trong các năm tiếp theo để
có kết luận chính xác hơn.
https://blogphongthuy.vn/
PHẦN 5
KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ
5.1. Kết luận
Qua theo dõi 16 giống sắn trong thời gian thí nghiệm chúng tôi đưa ra
những kết luận như sau:
- Khả năng sinh trưởng
+ Tỷ lệ mọc mầm của các giống tham gia nghiên cứu biến động từ 70 –
100%. Các giống sắn DT3, KM94, Ba Bể tỷ lệ mọc mầm đạt 100%.
+ Trong tập đoàn các giống sắn tham gia thí nghiệm có giống sắn Chuối
có chiều cao cây đạt 355,0 cm và số lá đạt 170 lá/cây. Tiếp đến là giống sắn
Mozambich tím chiều cao cây 352,8 và tổng số lá/cây đạt 155.
- Đặc điểm thực vật học
+ Màu lá các giống sắn thí nghiệm có lá từ màu xanh nhạt đến xanh đậm,
ngọn lá có màu xanh và phớt tím. Màu cuống lá màu xanh, phớt tím và màu
tím, vỏ thân màu xám và nâu. Vỏ củ lụa của các giống sắn trong tập đoàn có
màu xám. Vỏ thịt củ của các giống tham gia thí nghiệm có màu trắng, trắng
vàng, trắng hồng. Các giống sắn trong thí nghiệm có thịt củ màu trắng và
trắng đục.
- Năng suất và chất lượng:
+ NSCT của giống sắn 225KM đạt 36 tấn/ha sau đó đến sắn Ba Bể đạt
33 tấn/ha. NSTL có giống sắn chuối đạt 40 tấn/ha.
+ NSTB và NSCK trong tập đoàn giống sắn 225KM đạt 6,8 tấn/ha
NSTB và NSCK đạt 11,5 tấn/ha sau đó đến giống sắn Chuối có NSTB đạt 6,6
tấn/ha và NSCK đạt 9,0 tấn/ha .
+ Giống sắn HLS11 và sắn Chuối đạt TLTB 30% và TLCK 40,8% .
5.2. Đề nghị
Tiếp tục nghiên cứu đánh giá các giống sắn trong các năm tiếp theo để
có kết luận chính xác hơn.
https://blogphongthuy.vn/
44
TÀI LIỆU THAM KHẢO
I. Tài liệu tiếng việt
1. Phạm Văn Biên (1998), Sắn Việt Nam trong vùng sắn châu Á, hiện trạng và
tiềm năng, kỷ yếu hội thảo “Kết quả nghiên cứu và khuyến nông sắn
Việt Nam” Viện Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp Miền Nam
2. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.
3. Lường Văn Duy (2007), “Luận văn tốt nghiệp Trường Đại học Nông Lâm
Thái Nguyên”.
4. Bùi Huy Đáp (1987), Cây sắn.
5. Nguyễn Xuân Hải, Nguyễn Kế Hùng (1985), Trần Ngọc Quyền, Hoàng
Kim, Võ Văn Tuấn (1990), Tuyển tập giống sắn.
6. Nguyễn Viết Hưng (2007). Bài giảng cây sắn, Trường Đại học Nông Lâm
Thái Nguyên.
7. Trần Ngọc Ngoạn, Trần Văn Diễn (1992), Cây sắn
8. Trần Ngọc Ngoạn (1995), "Luận án PTS KHNN" Viện Khoa học Kỹ thuật
Nông nghiệp Việt Nam.
9. Trần Ngọc Ngoạn, Nguyễn Thị Lẫm, Đào Thanh Vân, Bùi Bảo Hoàn,
Hoàng Văn Chung, Trần Văn Điền (2004), Giáo trình "Trồng trọt
chuyên khoa", Nhà Xuất bản Nông nghiệp Hà Nội, tr. 250-268.
10. Trần Ngọc Ngoạn (2007), Giáo trình cây sắn, Trường Đại học Nông lâm
Thái Nguyên.
11. Phan Kim Sơn (2008), “Luận văn tốt nghiệp Trường Đại học Nông Lâm
Thái Nguyên”.
12. Nguyễn Thị Trang (2014), “Luận văn tốt nghiệp Trường Đại học Nông
Lâm Thái Nguyên”.
13. Tổng Cục Thống kê (2018)
14. Viện khoa học kỹ thuật nông nghiệp miền nam http://www.iasvn.omg
II. Tài liệu tiếng anh
15. http://www.ciat.cgiar.org/asia_cassava
16. FAOSTAT (2018), http://faostat.fao.org/
https://blogphongthuy.vn/
TÀI LIỆU THAM KHẢO
I. Tài liệu tiếng việt
1. Phạm Văn Biên (1998), Sắn Việt Nam trong vùng sắn châu Á, hiện trạng và
tiềm năng, kỷ yếu hội thảo “Kết quả nghiên cứu và khuyến nông sắn
Việt Nam” Viện Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp Miền Nam
2. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.
3. Lường Văn Duy (2007), “Luận văn tốt nghiệp Trường Đại học Nông Lâm
Thái Nguyên”.
4. Bùi Huy Đáp (1987), Cây sắn.
5. Nguyễn Xuân Hải, Nguyễn Kế Hùng (1985), Trần Ngọc Quyền, Hoàng
Kim, Võ Văn Tuấn (1990), Tuyển tập giống sắn.
6. Nguyễn Viết Hưng (2007). Bài giảng cây sắn, Trường Đại học Nông Lâm
Thái Nguyên.
7. Trần Ngọc Ngoạn, Trần Văn Diễn (1992), Cây sắn
8. Trần Ngọc Ngoạn (1995), "Luận án PTS KHNN" Viện Khoa học Kỹ thuật
Nông nghiệp Việt Nam.
9. Trần Ngọc Ngoạn, Nguyễn Thị Lẫm, Đào Thanh Vân, Bùi Bảo Hoàn,
Hoàng Văn Chung, Trần Văn Điền (2004), Giáo trình "Trồng trọt
chuyên khoa", Nhà Xuất bản Nông nghiệp Hà Nội, tr. 250-268.
10. Trần Ngọc Ngoạn (2007), Giáo trình cây sắn, Trường Đại học Nông lâm
Thái Nguyên.
11. Phan Kim Sơn (2008), “Luận văn tốt nghiệp Trường Đại học Nông Lâm
Thái Nguyên”.
12. Nguyễn Thị Trang (2014), “Luận văn tốt nghiệp Trường Đại học Nông
Lâm Thái Nguyên”.
13. Tổng Cục Thống kê (2018)
14. Viện khoa học kỹ thuật nông nghiệp miền nam http://www.iasvn.omg
II. Tài liệu tiếng anh
15. http://www.ciat.cgiar.org/asia_cassava
16. FAOSTAT (2018), http://faostat.fao.org/
https://blogphongthuy.vn/
PHỤ LỤC 1
ĐẶC ĐIỂM THỜI TIẾT KHÍ HẬU THÁI NGUYÊN NĂM 2018
Yếu tố
Tháng
Nhiệt độ
trung bình
(
0
C)
Ẩm độ
không khí
trung bình
(%)
Tổng lượng
mưa
(mm)
Tổng số
giờ nắng
(giờ)
1 17,5 81 31,4 27
2 17,1 71 15,3 23
3 22,2 80 59,4 80
4 23,8 81 72 52
5 28,6 80 120,1 190
6 29,3 80 329 150
7 29,2 81 308,1 163
8 28,3 85 417,3 128
9 28,1 81 174,3 159
10 24,8 80 227 142
11 22,7 81 89,1 134
12 18,9 18,9 37,9 83
(Nguồn: Trung tâm khí tượng thủy văn tỉnh Thái Nguyên 2018)
https://blogphongthuy.vn/
ĐẶC ĐIỂM THỜI TIẾT KHÍ HẬU THÁI NGUYÊN NĂM 2018
Yếu tố
Tháng
Nhiệt độ
trung bình
(
0
C)
Ẩm độ
không khí
trung bình
(%)
Tổng lượng
mưa
(mm)
Tổng số
giờ nắng
(giờ)
1 17,5 81 31,4 27
2 17,1 71 15,3 23
3 22,2 80 59,4 80
4 23,8 81 72 52
5 28,6 80 120,1 190
6 29,3 80 329 150
7 29,2 81 308,1 163
8 28,3 85 417,3 128
9 28,1 81 174,3 159
10 24,8 80 227 142
11 22,7 81 89,1 134
12 18,9 18,9 37,9 83
(Nguồn: Trung tâm khí tượng thủy văn tỉnh Thái Nguyên 2018)
https://blogphongthuy.vn/
PHỤ LỤC 2
MỘT SỐ HÌNH ẢNH TRONG QUÁ TRÌNH THỰC HIỆN ĐỀ TÀI
* Hình ảnh đặc điểm thực vật học các giống sắn tham gia nghiên cứu
ở giai đoạn 4 tháng sau trồng:
Giống sắn Mozambich Tím
Giống sắn 19-7 HB60
Giống sắn KM60
Giống sắn HLS11
https://blogphongthuy.vn/
MỘT SỐ HÌNH ẢNH TRONG QUÁ TRÌNH THỰC HIỆN ĐỀ TÀI
* Hình ảnh đặc điểm thực vật học các giống sắn tham gia nghiên cứu
ở giai đoạn 4 tháng sau trồng:
Giống sắn Mozambich Tím
Giống sắn 19-7 HB60
Giống sắn KM60
Giống sắn HLS11
https://blogphongthuy.vn/
Giống sắn DT1
Giống sắn 11Sa03
Giống sắn DT3
Giống sắn 225KM
https://blogphongthuy.vn/
Giống sắn 11Sa03
Giống sắn DT3
Giống sắn 225KM
https://blogphongthuy.vn/
https://blogphongthuy.vn/
Categories
GeneralDownload
Download Slideshow Get the original presentation fileQuick Actions
Statistics
- Views 9
- Slides 57
- Age 417 days
Related Slideshows
22
Pray For The Peace Of Jerusalem and You Will Prosper
RodolfoMoralesMarcuc
45 views
26
Don_t_Waste_Your_Life_God.....powerpoint
chalobrido8
48 views
31
VILLASUR_FACTORS_TO_CONSIDER_IN_PLATING_SALAD_10-13.pdf
JaiJai148317
44 views
14
Fertility awareness methods for women in the society
Isaiah47
41 views
35
Chapter 5 Arithmetic Functions Computer Organisation and Architecture
RitikSharma297999
43 views
5
syakira bhasa inggris (1) (1).pptx.......
ourcommunity56
42 views