Pandiwa (Pagtalakay sa Uri, Aspekto, at Pokus)

Uri, Aspekto at Pokus ng Pandiwa

1. Pandiwa ( Uri , Aspekto , at Pokus )

2. Ang pandiwa ay bahagi ng panalitang nagsasaad ng kilos o gawa at nagbibigay-buhay sa lipon ng mga salita . Ito’y binubuo ng salitang-ugat ng isa o higit pang panlapi . Ang mga panlaping ginagamit sa pandiwa ay tinatawag na panlaping makadiwa .

3. Uri ng Pandiwa Ang pandiwa ay maaaring mauri sa dalawa : ang palipat at ang katawanin . Palipat ( transitive verb ) ang pandiwa kung may tuwirang layong tumatanggap sa kilos. Ang layon ay karaniwang kasunod ng pandiwa at pinangungunahan ng mga katagang ng , ng mga , sa , sa mga , kay , o kina. ( ang salitang nakadiin ay ang pandiwa at ang nasalungguhitan ay ang tuwirang layon . Halimbawa : Si Pygmalion ay lumilok ng estatwa . Siya ay kanilang sinuotan ng damit at mamahaling alahas .  

4. TANDAAN: Ang pandiwa ay tinatawag na palipat kapag ito ay may tuwirang layon — ibig sabihin , may tumatanggap ng kilos na maaaring tao , bagay , hayop , at sinasagot ang tanong na " ano ?" o " sino ?" matapos ang pandiwa . Karaniwan , sinusundan ito ng pang- ukol na ng, sa , ni , kay, kina , atbp .

5. PAGLILINAW Ano ang layon ? Ang layon ay ang tumatanggap ng kilos sa isang pangungusap . Ito ay maaaring tao , hayop , bagay , o lugar na naaapektuhan o pinag-uukulan ng kilos ng pandiwa . Paano ito makikilala ? Karaniwang sinasagot ng layon ang tanong na : " Ano ang [kilos ]?“ "Sino ang [kilos ]?“ Karaniwan din, nasusundan ito ng mga pang- ukol tulad ng: ng, ng mga , ni , nina , sa , kay, kina

6. Kumain ng saging ang aking alaga . ✔️ Palipat . 📌 May layon : "ng saging " → ito ang bagay na kinain . Nagpunta kina Berto ang mga tanod . ✔️ Palipat . 📌 May layon : "kina Berto " → lugar / pinuntahan . Sumama kay Lito ang kanyang bunso . ✔️ Palipat . 📌 May layon : "kay Lito " → tao na sinamahan . Niyakap ng mahigpit ni Rudy ang kanyang ina . ✔️ Palipat . 📌 May layon : " ang kanyang ina " → tumanggap ng yakap .

7. Bumili ng gitara sa Quiapo si Mandy. ✔️ Palipat . 📌 May layon : "ng gitara " → bagay na binili . Si Mang Lino ay lumilok ng estatwa . ✔️ Palipat . 📌 May layon : "ng estatwa " → bagay na nililok . Tinahian ng bestida ni Aling Percy ang kanyang anak . ✔️ Palipat . 📌 May layon : " ang kanyang anak " → tinahiang tumanggap ng kilos . Umawit sa entablado ang mga kalahok sa paligsahan . ✔️ Palipat . 📌 May layon : " sa entablado " → lugar kung saan isinagawa ang kilos . Sumama sa mga pulis ang suspek . ✔️ Palipat . 📌 May layon : " sa mga pulis " → taong sinamahan .

8. Katawanin ( intransitive verb ) ang pandiwa kapag hindi na ito nangangailangan ng tuwirang layong tatanggap ng kilos at nakatatayo na itong mag- isa. Halimbawa : Pandiwang naglalahad lamang ng kilos, gawain o pangyayari . Nabuhay si Galatea. Sina Pygmalion at Galatea ay ikinasal . Mga pandiwang palikas na walang simuno Umuulan ! Lumilindol !

9. Ano ang katawanin na pandiwa ? Ang katawanin ay isang uri ng pandiwa na hindi nangangailangan ng layon o tumatanggap ng kilos para maging buo ang diwa ng pangungusap . 👉 Sa madaling salita , kumpleto na ang kahulugan ng pandiwa kahit walang bagay o taong apektado ng kilos.

10. Mga Katangian ng katawanin : Walang layon . Hindi sinasagot ang tanong na “ ano ?” o “ sino ?” pagkatapos ng pandiwa . Karaniwang kilos na ginagawa ng simuno para sa sarili nito o bilang aksyon na hindi may epekto sa iba .

11. Mga Halimbawa ng katawanin sa pangungusap : Lumipad ang ibon . ✅ Katawanin — walang tinanggap na kilos, ang ibon lang ang gumawa ng kilos . Umalis si Carla. ✅ Katawanin — walang sinabing sino o ano ang inalisan , pero buo pa rin ang diwa . Naglaro ang mga bata . ✅ Katawanin — hindi sinabi kung anong nilaro , pero malinaw na sila'y naglaro . Tumawa si Ana. ✅ Katawanin — ang kilos ay para sa sarili niya ; walang tinanggap na kilos.

12. 📝 Tips para matukoy kung palipat o katawanin : Hanapin ang layon : May tumanggap ba ng kilos ? Magtanong : Ano ang [kilos]? o Sino ang [kilos ]? Kung may sagot = Palipat Kung wala = Katawanin

13. Aspekto ng Pandiwa Ang pandiwa ay may tatlong aspektong nagpapakita kung kailan naganap , nagaganap , o magaganap ang kilos na ipinahahayag nito . Aspektong Naganap o Perpektibo - ito’y nagsasaad na tapos na o nangyari na ang kilos. Halimbawa : Natapos ng binata ang kanyang obra maestra . Aspektong Katatapos - bahagi rin ng aspektong naganap sapagkat ang kilos ay katatapos pa lang gawin o mangyari . Sa pagbuo nito’y idinudugtong ang panlaping ka sa inuulit na unang pantig ng salita . Halimbawa : Ka tatapos lang gawin ng binata ang kanyang obra maestra .

14.   2. Aspektong Nagaganap o Imperpektibo - ito’y nagsasaad na ang kilos ay kasalukuyang nangyayari o kaya’y patuloy na nangyayari . Halimbawa : Araw-araw na dinadalaw ni Pygmalion ang minamahal niyang estatwa .

15. 3. Aspektong Nagaganap o Imperpektibo - ito’y nagsasaad na ang kilos ay kasalukuyang nangyayari o kaya’y patuloy na nangyayari . Halimbawa : Araw-araw na dinadalaw ni Pygmalion ang minamahal niyang estatwa . 4. Aspektong Magaganap o Kontemplatibo – ito’y nagsasaad na ang kilos ay hindi pa isinasagawa o gagawin pa lang. Halimbawa : Magpapasalamat ang magkasintahan sa butihing diyosa ng pag-ibig .

16. Pokus ng Pandiwa Pokus ang tawag sa relasyong pansemantika ng pandiwa o salitang kilos sa simuno o paksa ng pangungusap . Makikita ito sa panlaping ginamit sa pandiwa . Iba’t ibang pokus ng pandiwa .

17.   Tagaganap o Aktor - ang pokus ng pandiwa kung ang paksa o simuno ng pangungusap ang tagaganap ng kilos ng pandiwa . Halimbawa : Si Aphrodite ay tumugon sa panalangin ni Pygmalion. Layon o Gol - ang pokus ng pandiwa kung ang layon ay siyang paksa o binibigyang-diin sa pangungusap . Halimbawa : Pinag-usapan ng mga tao ang estatwang nilikha ni Pygmalion.

18. Ganapan o Lokatib - ang pokus ng pandiwa kung ang lugar o pinagganapan ng kilos ang paksa ng pangungusap . Halimbawa : Pinagmulan ng mga mitolohiya ang bansang Griyego . Tagatanggap o Benepaktibo - ang pokus ng pandiwa kung ang tao o bagay na nakinabang sa resulta ng kilos ng pandiwa ag paksa ng pangungusap . Halimbawa : Ipinagdala nina Pygmalion ng mga alay si Aphrodite.

19.   Gamit o Instrumental- ang pokus ng pandiwa kung ang bagay na ginagamit upang maisagawa ang kilos ng pandiwa ang paksa ng pangungusap . Halimbawa : Ginamit ni Pygmalion ang paet at martilyo sa pag-ukit ng estatwa . Sanhi o Kosatib - ang pokus ng pandiwa kung ang paksa ng pangungusap ay ang dahilan o sanhi ng kilos. Halimbawa : Ikinatuwa ni Aphrodite ang patuloy na pag-aalay ng pamilya ni Pygmalion  

20. Tukuyin ang Uri, Aspekto , at pokus ng mga pandiwa ng nakasalungguhit sa pangungusap . Ikinatuwa ng mga tao ang pagtatagumpay ng pag-iibigan nina Pygmalion at Galatea. Ang mga nakabasa ay magsusulat din ng mitolohiya Pandiwa Uri Aspekto Pokus

21. 3. Ipinansulat nila ang pluma . 4. Ang paksa ay pinag-iisipan ng mga manunulat 5. Naging matagal ang paglalakbay ng mga kabataan . 6. Pinupuntahan pa rin ng mga turista ang bansang Griyego .