MAYO 1, 1898
PAGWAWAKAS NG
PANANAKOP NG MGA
KASTILA
KALIGIRANG
PANGKASAYSAYAN
“TREATY OF PARIS”
Hunyo 12,1898
Naiwagayway ang ating
bandila, tanda ng pagkakaroon
natin ng kalayaan. Nahirang si
Hen. Emilio Aguinaldo noon
bilang unang pangulo ng
Republika ng Pilipinas.
.
Nasyonalismo
1
Paglawak ng
karanasan
3
Kalayaan sa
pagpapahayag
2
Paghanap at paggamit ng
bagong pamamaraan
4
MGA DAMDAMING NANGIBABAW
Ano nga ba ang ambag
ng mga Amerikano sa ating
Panitikan?
Maikling Kuwento sa
panahon ng Amerikano
Sa larangan ng panitikan isang malaking ambag ng mga
Amerikano ang pagkakaroon ngayon ng Maikling Kuwento
bilang bahagi ng ating panitikan. Kapansin-pansin ang
pagkahilig ng mga mambabasa sa mga akdang madaling
basahin. Ito ay ang impluwensiya ng Kosmopolitan. Ang mga
kathang ito ay hindi lamang nakasulat sa Wikang Filipno
kundi pati na rin sa wikang Ingles.
Maikling Kuwento sa panahon ng
Amerikano
Sa pagdating ng mga Thomasites sa Pilipinas, nagbigay sila
ng daan upang makapagbukas ng mga pampublikong
edukasyon na kung saan ipinasok ang kurikulum ng pagtuturo
ng Ingles.
Noong 1908, itinatag ang Unibersidad ng Pilipinas at
tinaguriang pinakamahusay sa pagtuturo ng Ingles. Sa
pamantasang ito nahasa ang kakayahan ng mga manunulat sa
paglikha ng iba’t ibang panitikan na nakasulat sa wikang
Ingles.
.
Dula
1
Kuwento
3
Tula
2
Nobela
4
MGA BAGONG ANYO NG PANITIKAN
Kailan nga ba dumating o
nagsimula ang maikling
kuwentong Tagalog sa Pilipinas?
Ang maikling kuwentong tagalog ay naisulat noong unang
sampung taon ng mga Amerikano dito sa Pilipinas.
Mga Kilalang Maikling Kuwento sa
panahon ng Amerikano
❑DAGLI
- Tinatawag sa ingles na sketches. Ito ay
naglalahad ng mga sitwasyong may mga
tauhang nasasangkot ngunit walang aksyong
umuunlad at pawing mga paglalarawan
lamang. Ito ay tahasang nangangaral at
nanunuligsa.
❑Halimbawa :
“Sumpain nawa ang mga ngiping ginto” ni Cue
Malay
Nagsisulat din ng Dagli sina :
❑Valeriano Hernandez Pena
❑Inigo Ed Regalado
❑Patricio Mariano
❑Pascual Poblete
At iba pa na inilathlata sa pahina ng
pahayagang “Muling Pagsilang” noong
1903
Mga Kilalang Maikling Kuwento sa
panahon ng Amerikano
❑PASINGAW
- Nag-aanyo ring maikling kuwento ngunit
hindi rin ganap ang banghay. Ito ay
naglalayong maihandog ang katha sa
babaeng pinaparaluman o siyang
insipirasyon ng manunulat.
❑Halimbawa :
“Ang Kaliwanagan” – Lope K. Santos
“Ang kapatid ng Bayan” – Pascual Poblete
Mga Kilalang Maikling Kuwento sa
panahon ng Amerikano
❑Kuwentong bitbit (salaysay)
-Dito nag-ugat ang maikling
kuwento o maikling salaysay na
pumapaksa sa mga anito,
lamanlupa, malikmata, multo at
iba pang mga bunga ng
guni-gunning di kapani-paniwala.
Mga Kilalang Maikling Kuwento sa
panahon ng Amerikano
❑Kuwentong Komersyal (pangaral)
- Sumulpot sa paglaganap ng Liwayway.
Ito ay pinag-ugatan ng Maikling
Kuwento.
❑Kakana (Kasaysayang pampatawa)
-Naglalaman ng mga Alamat at
engkanto panlibang sa mga bata.
Panulaan sa
Wikang Tagalog
Panulaan sa Wikang Tagalog
- Ito ay isang uri ng sining at panitikan na kilala sa malayang
paggamit ng wika sa iba’t ibang anyo at estilo. Pinagyayaman
ito sa pamamagitan ng paggamit ng Tayutay. Ang mga
likhang panulaan ay tinatawag na Tula.
- Yumabong nang husto ang tula at nanaig ang teoryang
pampanitikang Romantisismo nang maitatag ang “Aklatang
Bayan” taong (1900-1921) Naging tanyag naman ang “Ilaw
at Panitik” (1922-1934) Dito nakilala ang Liwayway Magasin
kung saan dito nakalathala ang iba pang mga tula sa panahon
ng Amerikano.
Narito ang mga manunulat na
naging tanyag :
❑Alejandro Abadilla
“Ama ng Malayang Tulang Tagalog”
- Para sa kaniya, ang paghihimagsik ang
nagiging tulay sa pagsira ng tradisyon na uri
ng anyo ng tula na may sukat at tugma kaya’t
itoy nakilala bilang Malayang anyo ng Tula.
❑Francisco Balagtas (Florante at
Laura)
“Hari ng panulaang Tagalog”
-Sa panulaan naging maningning ang
pangalan ni Francisco dahil sa akda
niyang awit na “Florante at Laura”
❑Jose Dela Cruz (Huseng Sisiw)
“Hari at makata ng buong katagalugan”
- Nakapag-ulat siya ng mga akdang Korido
tulad ng Historia Famosa, Bernardo Carpio,
Doce Pares de Francia “ Ibong Adarna” at
marami pang iba.
Ang Nobelang Tagalog
-
-
-
Tumatalakay sa pang-araw araw na pangyayari sa buhay ng tao,
mga suliraning may kinalaman sa lipunan, pulitika at Ekonomiya.
Realismo at Sentimentalismo
NOBELISTA: KASAWIAN SA PAG-IBIG, PANG-AAPI
SA MAHIHIRAP AT IBA PA
MGA TAMPOK NA NOBELISTA
Valeriano Pena, Lope K. Santos, Faustino Aguilar, Roman
Reyes Guzman, Inigo Ed Regalado at Rosalia Aguinaldo
VALERIANO HERNANDEZ PENA
AMA NG NOBELANG
TAGALOG
“ANG NENA AT NENENG”
“ANG HATOL NG PANAHON”
LOPE K.
SANTOS
BANAAG AT
SIKAT
FAUSTINO AGUILAR
“Ang Pinaglahuan”
Realismo sosyal at pang-
aapi sa mahihirap
INIGO ED REGALADO
“Sampagitang
Walang Bango”
Ang Dulang Tagalog
-
mapanghimagsik, naglalarawan ng
kaapihan, nagpapahayag ng mithiing
paglaya ng
mamamayang Pilipino. (Pinatigil)
-WALANG SUGAT ni Severino Reyes
-KAHAPON, NGAYON AT BUKAS ni Aurelio
Tolentino
-TANIKALANG GINTO ni Juan K. Abad
MGA DULANG
IPINATIGIL
1.
Kahapon,ngayon
atbukas
2. Tanikalang ginto
AURELIO TOLENTINO
JUAN
ABAD
MALAY
A
WALANG
SUGAT
TOMAS REMEGIO SEVERINO REYES
KAHALAGAHAN NG PAG-
AARAL NG PANITIKANG
PILIPINOBilang mga Pilipinong mapagmahal at
mapagmalasakit sa ating sariling kultura ay
dapat nating pag-aralan ang ating
panitikan.Tayo higit kanino man ang
dapat magpahalaga sa sariling atin.