PENGURUSAN KONFLIK MELALUI PROSES PERUNDINGAN SULH

How conflict should be handle.

1. PENGALAMAN PEGAWAI SULH
MELAKSANAKAN PERUNDINGAN UNTUK
MENYELESAIKAN KONFLIK
DR. MOHD FUAD MOHD SALLEH
UTM
2006

2. Pengenalan
•Pertikaian di kalangan masyarakat Melayu-Islam
•Kenapa berlaku?
–Perubahan sosio budaya
–Perbezaan nilai
–Perbezaan kepercayaan
–Gangguan dan keutamaan
–Hubungan
•Peranan Pihak Ketiga (Imam, Tok Ketua, Tok Sidang, Tok Penghulu)
di kampung-kampung (Syed Hussin, 1976)
•Penubuhan Jabatan Agama (Ahmad Ibrahim,
•Penubuhan Mahkamah Syariah (Ahmad Ibrahim,

3. Sifat semulajadi manusia ….
•Suka
–Berkelompok
–Bersaingan
–Bertelingkah
–Bergaduh
•Sukar
–Bekerjasama
–Berunding
–Bertolak ansur
–Bersatu padu
–Hidup harmoni

4. Latar belakang konflik
•Rakyat Malaysia terdiri daripada pelbagai
•Etnik
•Budaya
•Latarbelakang hidup
•Latarbelakang sosial
•Latarbelakang ekonomi
•Latarbelakang politik
•Latarbelakang kepercayaan

5. Nilai Orang Melayu-Islam
•Berasaskan Agama
•Berasaskan budaya
•Berasaskan adat resam

6. Konflik
•Bisno (1988) -Persaingan wujud kerana
terdapat pertembungan kepentingan, nilai,
tindakan, status, halatuju dan berbagai
keinginan.
•De Bono (1986) akibat keadaan ini maka
berlakulah pertembungan, perebutan dan
perselisihan dan ketika ini konflik telahpun
terjadi.

7. Konflik –Pemahaman Pengkaji
Konflik
Pihak A Pihak B
Sumber terhad
Konflik terjadi apabila dua pihak berusah menguasai sesuatu
(benda, nilai, suasana, kedudukan) yang terhad dan
salah satu pihak tidak memperolehinya.

8. Kaedah Menangani Konflik
•Peningkatan Pilihan Penyelesaian Konflik (ADR)

Proses Proses dikawal
Informal oleh pihak berkonflik
Perbincangan
Penyesuaian
Mediasi
Pengerahan
Arbitrasi
Perundangan
Proses Proses dikawal
formal oleh peguam

9. Pernyataan masalah
•Pihak Ketiga – Pegawai Sulh
–Bagaimana
•Asas penyelesaian
•Kaedah

–Kemahiran
•Dari mana?
•Bagaimana?

10. Statistik kes di Mahkamah Syariah Selangor
•Sehingga April 2004 (3,226)
MAHKAMAH SYARIAH BAKI DAFTAR BERJAYA BICARA TANGGUH
Mahkamah Tinggi 88 25 12 12 85
Shah Alam 31 14 7 11 27
Klang 6 36 20 6 16
Kuala Langat 6 12 5 6 7
Kuala Selangor 3 13 9 3 4
Sabak Bernam 5 5 7 1 2
Petaling Jaya 2 24 16 12 18
Gobak Barat 7 8 2 7 6
Gombak Timur 13 8 15 3 3
Hulu Langat 11 25 12 4 20
Sepang 1 5 3 0 3
Hulu Selangor 6 6 9 0 3
JUMLAH 199 181 121 65 194
JUMLAH TERDAHULU 3,045 2,017 829 199
JUMLAH KESELURUHAN 3,226 2,138 894 194
PERATUS 100 66 28 6

11. •Tujuan Kajian
Memahami bagaimana Pegawai Sulh
menangani konflik di kalangan suami-isteri
Melayu.

12. Sorotan Literatur

13. Konflik Suami-Isteri
•Nafkah edah
•Nafkah anak
•Mutaah
•Hak jagaan anak (hadhonah)
•Harta sepencarian

14. Kaedah Perundingan
•Perundingan bersemuka
◊ kebaikan - penjelasan sertamerta
◊ kelemahan – penjelasan “reserve”

•Kokus
◊ kebaikan – ruang yang terbuka

15. Konflik – beberpa definisi
Deutsch (1973) & Tjosvold (1991)
•tindakan atau tingkahlaku yang tidak bersesuaian
(incompetible).
De Bono (1985) & Littlejohn (1988)
•pertembungan dua kehendak yang sama tetapi
tidak dapat diperolehi dan dikongsi bersama
March dan Simon (1958)
•kepincangan dalam piawaian makanisma
pembuatan keputusan yang akan menjadikan
seseorang individu atau kumpulan menjadi sukar
untuk membuat keputusan

16. Sambungan
Coser (1964)
•satu perjuangan mengenai nilai dan tuntutan
terhadap status, kuasa dan sumber terhad yang
mana tujuan penentang ialah untuk menutral,
melukai atau menghapuskan pesaing
Pengkaji (2005)
•tindakan satu pihak untuk menghalang, menekan
atau memaksa pihak lain yang kemudiannya
terasa tergugat dengan tindakan pihak yang
pertama

17. Gaya Konflik
Model Gaya Pengurusan Konflik
Tinggi
Bertanding Bergabung
(Saya menang dan awak kalah) (Kita sama-sama menang)
A
s
e
r Berkompromi
t (Kita sama-sama menang sedikit dan kalah sedikit)
i
f
Mengelak Akomodasi
(Saya mengalah dan awak menang) (Saya dapat/rugi dan awak menang)
Rendah Kooperatif / Kerjasama Tinggi
Umbreit, M. (1995): Mediating Interpersonal Conflict.

18. Gaya Konflik
•Mengelak
•Asertif rendah, koperatif rendah
–Kalah -menang
•Akomodasi
•Asertif rendah, koperatif tinggi
–Dapat/kalah -menang
•Bertanding
•Asertif tinggi, koperatif rendah
–Menang -kalah
•Berkompromi
•Asertif sederhana, koperatif sederhana
–Sama-sama dapat/menang
•Bergabung
•Asertif tinggi, koperatif tinggi
–Menang -menang

19. Penyelesaian Konflik
•Kaedah
–Perbincangan
–Penyesuaian
–Mediasi (pihak ketiga)
–Pengerahan (pihak ketiga)
–Arbitrasi (pihak ketiga)
–Perundangan (pihak ketiga)

20. Pihak Ketiga
Merujuk kepada seorang manusia atau pasukan
bebas yang melibatkan diri dengan konflik untuk
membantu pihak yang berkonflik menyelesaikan
konflik.
•Morrill dan Thomas (1992)
•apabila wujud kurang keterlibatan pihak-pihak berkonflik
maka pihak-pihak ini akan lebih berminat untuk memanggil
pihak ketiga untuk membantu mereka menyelesaikan konflik.
•Lulofs dan Cahn (2000)
•Pihak ketiga diperlukan dalam menyelesaikan konflik apabila
pihak-pihak berkonflik tidak dapat menyelesaikan konflik
yang mereka hadapi terutama apabila pihak berkonflik
sedang menghadapi jurang komunikasi

21. Pihak Ketiga dalam Masyarakat Dunia
•Afrika
-Liberian Kpelle moot
•Filipina
- Kefeduwan

22. MEDIASI
•Umbreit (1995)
Mediasi melibatkan pihak ketiga yang nutral (tidak memihak) yang
akan membantu dalam perbincangan mengenai konflik di kalangan
orang yang berkonflik untuk membolehkan mereka menyatakan
keprihatinan mereka agar isu-isu utama dapat diselesaikan
•Kressel (2000)
Proses yang dilakukan dalam usaha untuk menyelesaikan konflik
antara orang yang berkonflik dengan bantuan pihak ketiga.
•Donna (2001)
Proses yang dilakukan dalam usaha untuk mendapatkan
penyelesaian terhadap isu yang menjadi perbalahan.

23. Bab III :Metodologi
•Reka bentuk kajian
–Kualitatif
•Kajian kes
•Pengkaji sebagai instrument kajian

24. Kajian Kes
•Bromley (1990, hal. 302) : Kajian kes ialah satu pemeriksaan
atau sisatan secara sistematik terhadap peristiwa atau satu
set peristiwa yang berkaitan yang dilakukan untuk menerang
dan menghuraikan sesuatu fenomena.
•GAO(1990):Kajiankessebagai“kaedahuntukmempelajari
sesuatukejadianyangkompleksberdasarkankepada
pemahamanmenyeluruhmengenaikejadiantersebutyang
diperolehimelaluidiskripsidananalisissecarakeseluruhan
dandidalamkonteks.”
•Yin(1994):Kajiankesialahpengkajianempirikalyang
mengkajifenomenakontemporaridalamruanglingkupdan
kontekskehidupanterutamanyaapabilasempadandiantara
fenomenadengankontekssemasatidakdapatditunjukkan
secarajelas.
•Hancock(2002):Kajiankesmerupakanpengkajian
mendalammengenaisatuatausebilangankecilsatuunit

25. Pemilihan Peserta Kajian
•Pemilihan bertujuan (proposive selection)
•Bertugas di Mahkamah Syariah
•Bekerja di Selangor
•Mempunyai pengalaman sekurang-kurangnya dua tahun
atau lebih dalam bidang ini
•Memiliki Diploma Pentadbiran Kehakiman
•Besedia bekerjasama memberi data bagi menjayakan
kajian ini.

26. Prosedur
•Temubual terbuka (open conversation)
•Situasi tidak formal
•Borang ‘akujanji’
•Pita rakaman
•Buku catatan
•Bahasa – bergantung kepada keselesaan
narator
•Salinan transkrip – serah pada narator –
semak & sahkan

27. Analisis & intepretasi data
•Verbatim
•Serta merta
•Dilabel mengikut bilangan, tarikh, tempat
•Pembacaan & pemahaman mendalam –
bentuk tema

28. BAB IV : Temuan Kajian
•Penyelesaian Konflik

29. Penyelesaian Konflik

Matmalat
Sulh Berjaya/Sulh Gagal
Pilihan yang ada
Konflik
Pegawai Sulh
Peranan Pegawai Sulh dalam menangani konflik
Suami
Isteri
Pilihan yang ada
Persetujuan
Bersama