Prezentacja na temat Praca_Moc_Energia.pdf

JacekZatoski1 7 views 28 slides Sep 07, 2025
Slide 1
Slide 1 of 28
Slide 1
1
Slide 2
2
Slide 3
3
Slide 4
4
Slide 5
5
Slide 6
6
Slide 7
7
Slide 8
8
Slide 9
9
Slide 10
10
Slide 11
11
Slide 12
12
Slide 13
13
Slide 14
14
Slide 15
15
Slide 16
16
Slide 17
17
Slide 18
18
Slide 19
19
Slide 20
20
Slide 21
21
Slide 22
22
Slide 23
23
Slide 24
24
Slide 25
25
Slide 26
26
Slide 27
27
Slide 28
28

About This Presentation

Prezentacja na temat Praca_Moc_Energia.pdf


Slide Content

INZYNIERIAMATERIALOWAPL
Kierunek Wyróżniony przez PKA
Podstawy Procesów i Konstrukcji Inżynierskich
Praca, moc, energia
1

INZYNIERIAMATERIALOWAPL
Kierunek Wyróżniony przez PKA
Energia
2
Energiajesttowielkośćskalarna,charakteryzującastan,wjakim
znajdujesięjednolubwieleciał.Energiajestmiarąróżnych
rodzajówruchuimiarązdolnościciałdoruchuzarównona
poziomiemolekularnymjakimakroskopowym.
Każde ciało jest obdarzone energią, będącą miarą jego
ruchu. Dla scharakteryzowania różnych rodzajów ruchu i
różnych rodzajów oddziaływań między ciałami,
wprowadzamy różne rodzaje energii: mechaniczną,
wewnętrzną, elektromagnetyczną…
Wzajemne oddziaływanie między ciałami ( i elementami jednego
ciała) powoduje zmianę energii ciała, możemy więc opisywać to
oddziaływanie jako przekazywanie energii.

INZYNIERIAMATERIALOWAPL
Kierunek Wyróżniony przez PKA
Energia kinetyczna
3
EnergiakinetycznaE
kjestzwiązanazestanemruchuciała.Każde
poruszającesięciałoposiadaenergiękinetyczną.2
2
1
mvE
k

E
k–energia kinetyczna
m–masa ciała
v–prędkość ciała22
11

 smkgJ
Jednostką energii jest dżul

INZYNIERIAMATERIALOWAPL
Kierunek Wyróżniony przez PKA
4
Siła działająca na poruszające się ciało wykonuje pracęna
tym ciele. Praca jest wielkością skalarną, liczbowo równą
iloczynowi składowej siły w kierunku ruchu przez przebytą
drogę.
Oznaczamy ją najczęściej literą W(z angielskiego Work-praca), rzadziej z łaciny L
(Labor–praca)),(cos sFsFsFW




W -praca
F-siła działająca na ciało
s–przesunięcie

INZYNIERIAMATERIALOWAPL
Kierunek Wyróżniony przez PKA
5sFW


UWAGA:
1.Siłamusibyćstała,toznaczy,wczasieruchuciałaniemożeulegaćzmianie
anijejwartość,anijejkierunek.
2.Ciałomusizachowywać sięjakcząstka–musibyćsztywnetak,żejego
wszystkieczęściporuszająsięrazemwjednymkierunku.
Znakpracy:
Pracawykonanarzezsiłęjestdodatnia,gdyskładowawektorowasiływkierunku
przemieszczeniajestskierowanazgodniezwektoremprzemieszczenia.Jestzaś
ujemna,gdytaskładowajestskierowanaprzeciwniedowektora
przemieszczenia.Pracajestrównazeru,gdysiłaniemaskładowejwkierunku
przemieszczenia.),(cos sFsFW



INZYNIERIAMATERIALOWAPL
Kierunek Wyróżniony przez PKA
Praca
6
Gdy na ciało działa więcej niż jedna siła, to całkowita praca
1.Jest sumą prac wykonanych przez poszczególne siły
2.Jest pracą wykonaną przez siłę wypadkową.22
2
2
1111

 smkg
s
m
kgmNJ
Jednostka pracy

INZYNIERIAMATERIALOWAPL
Kierunek Wyróżniony przez PKA
7sFW
s

Człowiek ciągnący sanki na drodze ssiłą F
Sanki i działające na nie siły: siła przyłożona F i siła tarcia F
fcosFF
s
 sFW
ff

Jeśli to i fs
FF 0
wyp
F 0W fs
FF 0
wyp
F 0W cosFsW
praca wykonana przez stałą siłę

INZYNIERIAMATERIALOWAPL
Kierunek Wyróżniony przez PKA
Praca i energia kinetyczna
8
Pracajesttoenergiaprzekazanaciałulubodniegoodebranawwyniku
działanianaciałosiłą.Gdyenergiajestprzekazanaciału,pracajest
dodatnia,agdyenergiajestciałuodebrana,pracajestujemna.
Praca jest równa zmianie energii.WEEE
poczkkońokk

__
zmiana energii
kinetycznej cząstki=
całkowita praca
wykonana nad cząstką
lub
energia kinetyczna po
wykonaniu pracy=
energia kinetyczna przed
wykonaniem pracy+
całkowita praca
wykonana nad cząstkąWEE
poczkkońok

__

INZYNIERIAMATERIALOWAPL
Kierunek Wyróżniony przez PKA
Praca wykonana przez siłę ciężkości
9d
 g
F
 g
F
 v
 o
v
 poczk
E
_ końok
E
_
Cząstka o masie mrzucana z prędkością
początkową , zwalnia do prędkości
doznając przemieszczenia . Wskaźnik
energii kinetycznej pokazuje zmianę tej
energii od E
kpoczdo E
kkońco
v
 v
 d
 mgF
g
 cosmgdW
g
 mgdmgdmgdcW
g
 )1(180cos
Siła ciężkości
Praca wykonana przez
siłę ciężkości
Gdy ciało się wznosi siła
F
gjest skierowana
przeciwnie do
przemieszczeniamgdmgdmgdcW
g
 )1(0cos
Gdy ciało spada kąt
między kierunkami F
gi d
wynosi 0

INZYNIERIAMATERIALOWAPL
Kierunek Wyróżniony przez PKA
Praca wykonana przez siłę ciężkości
10d
 F
 g
F
 gzewnpoczkkońokk
WWEEE 
__ d
 F
 g
F

Podnosimy ciało działając siłą
zewnętrzną F. a) siła zewnętrzna
wykonuje pracę dodatnią, b) siła
zewnętrz wykonuje nad ciałem
pracę ujemną.
a) b)
Gdy Ciało spoczywa przed i po jego
podniesieniu np.: gdy książkę podnosimy z
podłogi na półkę:0
_

końok
E 0
_

poczk
E 0
gzewn
WW gzewn
WW 

INZYNIERIAMATERIALOWAPL
Kierunek Wyróżniony przez PKA
Siła sprężystości
11
a)
b)
c)xkF


k -stała sprężystości
(stałą siłowa) jest miarą
sztywności sprężyny.
Prawo Hooke’a

INZYNIERIAMATERIALOWAPL
Kierunek Wyróżniony przez PKA
Praca wykonana przez siłę sprężystości
12
Siła sprężystości jest siłą zmienną; jej
wielkość i kierunek zależą od położenia x
swobodnego końca sprężyny.

końo
pocz
x
x
s
FdxW 22
2
1
2
1
końopoczs
kxkxW 
Praca wykonana przez siłę
sprężystości
Jeżeli x
pocz=0, a x
końc= x, to równanie powyższe przybiera postać:2
2
1
kxW
s


INZYNIERIAMATERIALOWAPL
Kierunek Wyróżniony przez PKA
Moc
13
Moc jest związana z działaniem siły. Jest to szybkość, z jaką siła wykonuje
pracę nad ciałem. Jeśli siła wykonuje pracę Wwprzedziale czasu Δt,to
moc średnia w tym przedziale czasu jest równa:t
W
P
śr


Moc chwilowa jest to szybkość
wykonywania pracy w danej
chwili:dt
dW
P
Jeśli siła Ftworzy kąt αz
kierunkiem ruchu ciała, to moc
chwilowa wynosi:vFFvP

 cos
Jednostką mocy jest Wats
J
W11

INZYNIERIAMATERIALOWAPL
Kierunek Wyróżniony przez PKA
Energia potencjalna
14
Jesttoenergiazwiązanazkonfiguracją(ustawieniem)układuciał
działającychnasiebiesiłami.Gdyzmieniasiękonfiguracjatychciał
zmieniasięrównieżenergiapotencjalnaukładu.Energiapotencjalna
jestzwiązanazpołożeniemioddziaływaniem,czylijestenergią
statyczną,niezwiązanązruchem.
Rodzajeenergiipotencjalnych:energiapotencjalnaciężkości,energia
potencjalnasprężystości(związanazoddziaływaniamisprężystymi)orazenergia
potencjalnaelektrostatyczna(m.in.działającanacząstkinaładowane
poruszającesięwpoluelektrycznym).

INZYNIERIAMATERIALOWAPL
Kierunek Wyróżniony przez PKA
Energia potencjalna ciężkości
15
EnergięukładuzłożonegozZiemiiznajdującejsięwjejpobliżucząstki
nazywamyenergiąpotencjalnąciężkości(grawitacyjną)
h
g
m -masa ciała,
g–przyspieszenie ziemskie,
h–wysokość ponad poziom odniesienia na
którym energia jest równa zero.hgmE
cięiężkośp

_

INZYNIERIAMATERIALOWAPL
Kierunek Wyróżniony przez PKA
Energia potencjalna sprężystości
16
Energiapotencjalnasprężystościzwiązanajestześciskaniemlub
rozciąganiemciałasprężystego.
k–stała sprężystości,
x–wielkości rozciągnięcia (czyli przesunięcia
końca sprężyny)2
_
2
x
k
E
cispręprężysp

INZYNIERIAMATERIALOWAPL
Kierunek Wyróżniony przez PKA
Praca i energia potencjalna
17
Zmianęgrawitacyjnejenergiipotencjalnej
definiujesię-zarównodlawznoszeniajakidla
spadkuciał–jakopracęwykonanąnadciałem
przezsiłęcieżkości,wziętązprzeciwnym
znakiem.WE
p

Zawszewsytuacjigdyspełnionyjestzwiązek
W
1=-W
2,energiakinetycznazmieniasięw
energiępotencjalną,todziałającąsiłę
nazywamyzachowawczą.Siłyciężkościisiły
sprężystościsąsiłamizachowawczymi.

INZYNIERIAMATERIALOWAPL
Kierunek Wyróżniony przez PKA
Praca i energia potencjalna
18
Całkowita praca wykonana przezsiłę
zachowawczą nadcząstkąporuszającąsiępo
dowolnejdrodzezamkniętejjestrównazeru
Pracawykonanaprzezsiłęzachowawczą nad
cząstką,przemieszczającąsięmiędzydwoma
punktaminiezależyoddrogi,pojakiejporusza
sięcząstka.2,1, abab
WW
Siły tarcia kinetycznego i siła oporu są niezachowawcze.

INZYNIERIAMATERIALOWAPL
Kierunek Wyróżniony przez PKA
Zasada zachowania energii
mechanicznej
19
Wukładzieizolowanym,wktórymzamianaenergiipochodzijedynieodsił
zachowawczych, energiakinetycznaienergiapotencjalnamogąsię
zmieniać,leczichsuma,czylienergiamechanicznaniemożeulec
zmianie.0
pkmech
EEE WE
k
 WE
p
 pk
EE 
Wzrost jednego rodzaju
energii jest równy ubytkowi
drugiej

INZYNIERIAMATERIALOWAPL
Kierunek Wyróżniony przez PKA
Praca wykonana nad układem przez siłę
zewnętrzną
20
Gdynaukładdziaławięcejniżjednasiła,zmianaenergiiukładujestrówna
całkowitejpracywykonanejprzeztewszystkiesiły.Gdyniewystępujetarcie:pkmech
EEEW  termmech
EEW 
Gdy pojawia się siła tarcia
kinetycznego, zmienia się
energia termiczna układudfE
kterm

Zmianaenergiitermicznejjestzwiązana
zwartościąsiłytarciaf
kiwartością
przemieszczeniadpodwpływemsiły
zewnętrznej

INZYNIERIAMATERIALOWAPL
Kierunek Wyróżniony przez PKA
Zasada zachowania energii
całkowitej
21
ZmianacałkowitejenergiiEukładujestrównaenergiidostarczonejdo
układulubodniegoodebranej.wewntermmech
EEEEW 
Całkowitaenergiajesttosumaenergiimechanicznejukładu,jegoenergii
termicznejorazwszystkichrodzajówjegoenergiiwewnętrznej.
W układzie odizolowanym0
wewntermmech
EEE
Jeżeli nad układem wykonywana jest praca, to zachodzi równość:

INZYNIERIAMATERIALOWAPL
Kierunek Wyróżniony przez PKA
Zasada zachowania pędu
22
Jeślinaukładcząstekniedziałąjąsiłyzewnętrznelubichwypadkowajest
równazeru,tocałkowitypędPukładunieulegazmianievmp

 constP

Pędem cząstki jest wektor p zdefiniowany jako:
m -masa cząstki
v –prędkość cząstki
Układ izolowany i zamknięty:końopocz
PP


INZYNIERIAMATERIALOWAPL
Kierunek Wyróżniony przez PKA
Co to jest zderzenie
23
Zderzeniezachodziwtedy,gdydwalub
więcejciał(partnerówzderzenia),działa
nasiebiestosunkowodużymisiłamiw
stosunkowokrótkimczasie.
Mówiącozderzeniu,musimybyćwstanie
rozróżnićprzedziałyczasuprzedzderzeniem,
podczaszderzeniaorazpozderzeniu.

INZYNIERIAMATERIALOWAPL
Kierunek Wyróżniony przez PKA
Pęd i energia kinetyczna w
zderzeniach
24
Jeżelicałkowitaenergiaukładuzłożonegozezderzającychsięciałnie
zmieniasięwwynikuzderzenia,tojestonazachowana–jesttakasama
przedipozderzeniu.Zderzenieotakiejwłaściwościnazywamyzderzeniem
sprężystym.
Zderzenia,wktórychenergiaukładuniejestzachowana nazywamy
zderzeniaminiesprężystymi.Wtakimprzypadkuczęśćenergiikinetycznej
zamieniasięwjakąśinnąpostaćenergii–termiczną,akustyczną…
Jeślizderzeniazachodziwukładziezamkniętymiizolowanym,topędyzderzających
sięciałmogąsięzmieniać,leczcałkowitypędukładuniemożeuleczmianie,
niezależnieodtego,czyzderzeniejestsprężyste,czyniesprężyste.

INZYNIERIAMATERIALOWAPL
Kierunek Wyróżniony przez PKA
Zderzenia sprężyste
25
Przyzderzeniusprężystymenergiakinetycznakażdegozezderzającychsię
ciałmożesięzmienić,leczniemożeuleczmianiecałkowitaenergia
kinetycznaukładutychciał.
Całkowita energia kinetyczna
przed zderzeniem =
Całkowita energia kinetyczna po
zderzeniu

INZYNIERIAMATERIALOWAPL
Kierunek Wyróżniony przez PKA
Zderzenia sprężyste w jednym wymiarze
26
m
1
pocis
k
m
2
cel
przed
zderzeniem
xpocz
v
_1
 0
_2

pocz
v
 końo
v
_1
 końo
v
_2

m
1 m
2
x
po
zderzeniukońokońopocz
vmvmvm
_22_11_11

zachowanie pędu2
_22
2
_11_
2
11
2
1
2
1
2
1
końokońopocz
vmvmvm 
zachowanie energii kinetycznejkońokońopocz
vmvvm
_22_1_11
)(  2
_22_1_1_1_11
))((
końokońopoczkońopocz
vmvvvvm 
 poczkońo
v
mm
mm
v
1
21
21
_1


 poczkońo
v
mm
m
v
1
21
1
_2
2

INZYNIERIAMATERIALOWAPL
Kierunek Wyróżniony przez PKA
Zderzenia sprężyste
27
1. Ciała o jednakowych masach m
1 = m
20
1

końo
v poczkońo
vv
12

2. Tarcza o bardzo dużej masie m
2 >> m
1poczkońo
vv
11
 poczkońo
v
m
m
v
1
2
1
2
2









3. Pocisk o bardzo dużej masie m
1 >> m
2poczkońo
vv
11
 poczkońo
vv
12
2 poczkońo
v
mm
mm
v
1
21
21
_1


 poczkońo
v
mm
m
v
1
21
1
_2
2

INZYNIERIAMATERIALOWAPL
Kierunek Wyróżniony przez PKA
Zderzenia sprężyste w dwóch wymiarach
zachowanie pędukońokońopoczpocz
pppp
_2_1_2_1

zachowanie energii kinetycznejkońokkońokpoczkpoczk
EEEE
_2_1_2_1
 2_221_11_11
coscos 
końokońopocz
vmvmvm  2_221_11
sinsin0 
końokońo
vmvm 
X:
Y:
zachowanie energii kinetycznej2
_22
2
_11_
2
11
2
1
2
1
2
1
końokońopocz
vmvmvm 
Tags