Psixologlar-tayyorlash-bosqichlari .pptx

Psixologiya

1. Mavzu : Psixologlar tayyorlash bosqichlari

2. Psixologlar tayyorlash bosqichlari Zamonaviy jamiyatda psixolog kasbiga bo‘lgan talab yildan-yilga ortib bormoqda. Psixolog nafaqat shaxsiy muammolarni hal qilish, balki ta’lim, tibbiyot, biznes, siyosat, harbiy soha va oilaviy munosabatlarda ham samarali faoliyat yuritadi. Shu boisdan psixologlarni tayyorlash masalasi ilmiy-nazariy, metodik va amaliy asosda chuqur yondashishni talab etadi. Bu jarayon bir necha bosqichlardan iborat bo‘lib, har bir bosqich o‘zining maqsadi, vazifalari, mazmuni va metodlariga ega. Psixolog kadrlarni yetuk mutaxassis darajasiga olib chiqish – davlat siyosati, ta’lim tizimi va ijtimoiy talablarning o‘zaro uyg‘unligida shakllanadi. Quyida psixologlarni tayyorlash bosqichlari ilmiy-nazariy yondashuvlar, xalqaro tajribalar, O‘zbekiston sharoitidagi rivojlanish jarayonlari hamda amaliyotiy asoslar nuqtayi nazaridan batafsil tahlil qilinadi.

3. Psixologlarni tayyorlashning nazariy asoslari Psixolog kadrlarni tayyorlash jarayoni insonshunoslik fanlari — psixologiya, pedagogika, falsafa, sotsiologiya, nevrologiya va boshqa ijtimoiy fanlarga tayangan holda olib boriladi. Psixologning tayyorgarlik darajasi uch asosiy komponentdan tarkib topadi: Nazariy bilimlar inson psixikasi, shaxs rivoji, ijtimoiy psixologik jarayonlar haqidagi konsepsiyalarni o‘zlashtirish. Amaliy ko‘nikmalar psixodiagnostika, psixokorreksiya, maslahat berish, treninglar o‘tkazish kabi faoliyatlarni bajara olish. Kasbiy kompetensiyalar etik me’yorlarga rioya qilish, mas’uliyat, kommunikativlik, kuzatuvchanlik, empatiya va analitik fikrlash. Bu uchlik mutaxassislikning poydevorini tashkil etadi. Agar birortasi sust rivojlangan bo‘lsa, psixologning kasbiy faoliyati to‘laqonli samara bermaydi.

4. Psixologlarni tayyorlashning umumiy bosqichlari Psixologlarni tayyorlash bosqichlarini shartli ravishda quyidagilarga bo‘lish mumkin: Umumiy ta’lim bosqichi (maktab davri) Bakalavriat bosqichi (asosiy oliy ta’lim) Magistratura bosqichi (tor ixtisoslashuv) Amaliyot va stajirovka bosqichi Malaka oshirish va qayta tayyorlash bosqichi Ilmiy-tadqiqot va doktorantura bosqichi Mustaqil amaliy faoliyat va kasbiy rivojlanish bosqichi Har bir bosqichning o‘ziga xos maqsadi, vazifalari va natijalari mavjud.

5. Umumiy ta’lim bosqichi (maktab davri) Psixolog bo‘lishga intilayotgan shaxsning kasbiy shakllanishi maktab davridan boshlanadi. Bu davrda: O‘quvchilar psixologiyaga oid elementar tushunchalar bilan tanishadi. Ijtimoiy faoliyatlarda qatnashish orqali kommunikativ ko‘nikmalarni rivojlantiradi. Kitob o‘qish, tahliliy fikrlash, yozma va og‘zaki nutqni rivojlantirishga alohida e’tibor qaratiladi. O‘z-o‘zini anglash va kasbga qiziqish shakllanadi. Ko‘pgina mamlakatlarda, jumladan, O‘zbekistonda ham psixologiya elementlari yuqori sinf o‘quv dasturlariga kiritilgan bo‘lib, bu o‘quvchilarda ilk kasbiy yo‘naltirish vazifasini bajaradi.

6. Bakalavriat bosqichi Bu bosqich psixolog kadr tayyorlashning markaziy qismidir. Odatda 4 yil davom etadi. Asosiy maqsad – talabalarni psixologiya fanining nazariy va metodologik asoslari bilan qurollantirish. Bakalavriat dasturining asosiy yo‘nalishlari: Umumiy psixologiya (psixik jarayonlar, holatlar, shaxs xususiyatlari). Eksperimental psixologiya (tajribaviy metodlar, statistik tahlil). Ijtimoiy psixologiya (guruhlar, muloqot, ijtimoiy munosabatlar). Yosh davrlari va pedagogik psixologiya (bolalik, o‘smirlik, kattalik davrlari). Klinik psixologiya asoslari (ruhiy buzilishlar, psixoterapiya elementlari). Psixodiagnostika (testlar, so‘rovnomalar, intervyu metodlari). Kasbiy etika va deontologiya.

7. Bakalavriat bosqichi: Yordamchi fanlar va amaliy mashg‘ulotlar Yordamchi fanlar Bundan tashqari, talabalar pedagogika, falsafa, mantiq, sotsiologiya, statistika kabi yordamchi fanlarni ham o‘rganadilar. Amaliy mashg‘ulotlar Psixodiagnostika testlarini o‘tkazish va tahlil qilish. Talabalar o‘rtasida treninglar tashkil etish. O‘quv amaliyoti davomida maktab, kollej yoki boshqa muassasalarda faoliyatni kuzatish. Natijada, bakalavr bosqichini tamomlagan talaba psixologik maslahat berish, oddiy diagnostika o‘tkazish va o‘quvchilarga yordam berish darajasiga ega bo‘ladi.

8. Magistratura bosqichi Magistratura psixolog kadrlarni chuqur ixtisoslashtirish bosqichidir. Bu bosqich odatda 2 yil davom etadi. Magistratura yo‘nalishlari: Klinik psixologiya Ta’lim psixologiyasi Ijtimoiy psixologiya Mehnat va tashkiliy psixologiya Psixoterapiya Yosh davrlari psixologiyasi

9. Magistratura bosqichining vazifalari Ilmiy-tadqiqot faoliyatini shakllantirish Talabalarda mustaqil ilmiy izlanish ko'nikmalarini rivojlantirish. Mustaqil ilmiy maqolalar, bitiruv dissertatsiyasi yozishga o‘rgatish Ilmiy ishlarni yozish metodologiyasi va amaliyotini o'zlashtirish. Amaliy psixologik xizmat ko‘rsatish malakasini rivojlantirish Real hayotiy vaziyatlarda psixologik yordam ko'rsatish qobiliyatini oshirish. Magistratura tamomlagan shaxs ko‘plab sohalarda – maktab, kollej, oliygoh, tibbiyot muassasalari, korxona va tashkilotlarda malakali mutaxassis sifatida faoliyat yuritishi mumkin.

10. Psixolog kasbining ahamiyati Psixolog kasbi zamonaviy jamiyatda tobora muhim ahamiyat kasb etmoqda. Psixologlar insonlarning ruhiy salomatligini saqlash, shaxsiy rivojlanishiga yordam berish va ijtimoiy munosabatlarni yaxshilashda katta rol o'ynaydi. Psixolog nafaqat shaxsiy muammolarni hal qilish, balki ta’lim, tibbiyot, biznes, siyosat, harbiy soha va oilaviy munosabatlarda ham samarali faoliyat yuritadi. Bu kasbning ko'p qirraliligi va jamiyatning turli sohalariga ta'siri uni yanada qadrli qiladi.

11. Kelajak psixologlari Psixologlarni tayyorlash jarayoni uzluksiz va doimiy rivojlanishni talab etadi. Har bir bosqich o'ziga xos ahamiyatga ega bo'lib, bo'lajak mutaxassislarning har tomonlama yetuk bo'lishini ta'minlaydi. Psixolog kadrlarni yetuk mutaxassis darajasiga olib chiqish – davlat siyosati, ta’lim tizimi va ijtimoiy talablarning o‘zaro uyg‘unligida shakllanadi. Ushbu jarayonning samaradorligi jamiyatning ruhiy salomatligi va farovonligini ta'minlashda hal qiluvchi rol o'ynaydi.