QUY TRÌNH SẢN XUẤT NHIỆT ĐIỆN TẠI VIỆT NAM.

.

1. QUY TRÌNH SẢN XUẤT NHIỆT ĐIỆN TẠI VIỆT NAM Tổng quan về quy trình, tác động môi trường và phát triển tương lai Quy trình sản xuất Tác động môi trường Giải pháp giảm thiểu Phát triển tương lai 2025-09-28

2. GIỚI THIỆU VỀ ĐIỆN GIÓ VIỆT NAM Vai trò quan trọng Điện gió là nguồn năng lượng tái tạo quan trọng, góp phần đa dạng hóa cơ cấu năng lượng tại Việt Nam Góp phần đảm bảo an ninh năng lượng trong bối cảnh nguồn nhiên liệu hóa thạch dần cạn kiệt Giảm phát thải khí nhà kính , hỗ trợ phát triển kinh tế xanh , bền vững Thực trạng hiện tại Điện gió vẫn đang trong quá trình mở rộng đầu tư và phát triển công nghệ Sẽ tiếp tục là nguồn điện chính trong nhiều năm tới Trong khi xu hướng chuyển dịch sang năng lượng sạch đang diễn ra mạnh mẽ Tổng quan về ngành nhiệt điện Là một trong những ngành năng lượng sạch đang phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam Phù hợp với tiềm năng gió tự nhiên lớn , đặc biệt ở các vùng ven biển và cao nguyên Chuyển đổi năng lượng Xu hướng chuyển dịch sang năng lượng sạch đang diễn ra mạnh mẽ Việt Nam đang trong quá trình chuyển đổi năng lượng Định hướng phát triển điện sạch thay thế cho điện than Điện gió là nguồn năng lượng tái tạo quan trọng, góp phần đa dạng hóa cơ cấu năng lượng tại Việt Nam Góp phần đảm bảo an ninh năng lượng trong bối cảnh nguồn nhiên liệu hóa thạch dần cạn kiệt Giảm phát thải khí nhà kính , hỗ trợ phát triển kinh tế xanh, bền vững Điện gió vẫn đang trong quá trình mở rộng đầu tư và phát triển công nghệ Hạ tầng lưới điện và truyền tải còn là thách thức lớn Nhiều dự án đã được phê duyệt nhưng chậm tiến độ do thủ tục, tài chính Tuy nhiên, xu hướng chuyển dịch sang năng lượng sạch, đặc biệt là điện gió, đang tăng tốc mạnh mẽ Điện gió vẫn đang trong quá trình mở rộng đầu tư và phát triển công nghệ Hạ tầng lưới điện và truyền tải còn là thách thức lớn Nhiều dự án đã được phê duyệt nhưng chậm tiến độ do thủ tục, tài chính Tuy nhiên, xu hướng chuyển dịch sang năng lượng sạch, đặc biệt là điện gió, đang tăng tốc mạnh mẽ

3. QUY TRÌNH SẢN XUẤT NHIỆT ĐIỆN THAN - TIẾP NHẬN VÀ SƠ CHẾ THAN Tiếp nhận than Than được vận chuyển đến nhà máy bằng tàu hỏa Hoặc tàu thủy (đối với nhà máy ven biển hoặc sông lớn) Hoặc xe tải (đối với nhà máy gần mỏ than) Kiểm tra chất lượng Trước khi nhập kho, than được lấy mẫu phân tích Phân tích các chỉ số: nhiệt trị, độ ẩm, hàm lượng tro, lưu huỳnh Đảm bảo phù hợp với yêu cầu của lò hơi Lưu kho than Than được đổ xuống các bãi chứa khổng lồ Thiết kế chống cháy nổ và giảm phát tán bụi Sử dụng máy rải than (stacker) và máy cào than (reclaimer) để sắp xếp và lấy than Xử lý và sơ chế than Sàng lọc: Loại bỏ tạp chất lớn (đá, kim loại), phân loại kích cỡ Nghiền: Than được nghiền thành bột mịn như phấn để tăng hiệu suất cháy Hệ thống hút và lọc bụi: Thu giữ bụi, đảm bảo vệ sinh công nghiệp và môi trường Hình ảnh: Nhà máy xử lý than Quản lý chặt chẽ từ khi than đến nhà máy đến khi chuẩn bị cho quá trình đốt cháy

4. QUY TRÌNH SẢN XUẤT NHIỆT ĐIỆN THAN - ĐỐT CHÁY VÀ TẠO HƠI Đốt than trong lò hơi Bột than mịn được trộn với không khí nóng Quá trình này xảy ra trong hệ thống phun than Phun vào buồng đốt của lò hơi Bột than mịn được phun đều đặn vào buồng đốt Quá trình cháy diễn ra mãnh liệt Tạo ra lượng nhiệt khổng lồ, làm nóng các ống nước nằm trong lò Tạo hơi nước siêu nhiệt Nước cấp (đã được xử lý tinh khiết) được bơm vào các ống trong lò hơi Nhiệt độ cao từ quá trình cháy làm nước sôi và bốc hơi Kết quả: Hơi nước siêu nhiệt với áp suất và nhiệt độ rất cao 170 bar và 540°C Công nghệ đốt than sạch Lò hơi tầng sôi tuần hoàn (CFB): Công nghệ tối ưu để tăng hiệu suất cháy và giảm phát thải Công nghệ đốt than phun: Than được nghiền thành bột mịn như phấn, tăng hiệu quả cháy và giải phóng nhiệt năng tối đa Thiết kế tối ưu: Giảm kích thước lò, tăng hiệu suất và giảm phát thải Hệ thống hút và lọc bụi: Thu giữ bụi, đảm bảo vệ sinh công nghiệp và môi trường

5. QUY TRÌNH SẢN XUẤT NHIỆT ĐIỆN THAN - PHÁT ĐIỆN Quy trình chuyển hóa năng lượng nhiệt thành điện năng thông qua một chu trình cơ khí điện, chuyển đổi cơ năng thành điện năng thông qua nguyên lý cảm ứng điện từ. Quay tuabin Hơi nước siêu nhiệt (170 bar, 540°C) làm tuabin quay Tuabin có nhiều tầng để xử lý hơi nước ở các áp suất khác nhau Áp lực của hơi nước làm tuabin quay với tốc độ rất cao Cơ năng Máy phát điện Trục tuabin nối trực tiếp với trục máy phát Khi tuabin quay, máy phát cũng quay theo Biến cơ năng thành điện năng (tắc điện từ) Tạo ra dòng điện xoay chiều với điện áp vài chục kV Điện năng Máy biến áp Dòng điện từ máy phát đi đến máy biến áp Tăng điện áp lên mức rất cao (110kV, 220kV, 500kV) Điện áp cao này giúp truyền tải hiệu quả qua lưới điện N hiệt điện than: Quy trình chuyển hóa năng lượng

6. QUY TRÌNH SẢN XUẤT NHIỆT ĐIỆN THAN - NGƯNG TỤ VÀ TÁI SỬ DỤNG NƯỚC Bộ Ngưng Hơi Hơi nước sau tuabin (đã mất năng lượng và hạ áp) được dẫn vào bộ ngưng hơi Được làm lạnh bởi nước tuần hoàn hoặc nguồn nước tự nhiên Ngưng tụ trở lại thành nước lỏng Tháp Giải Nhiệt Nước làm mát từ bộ ngưng hơi được đưa đến tháp giải nhiệt Loại bỏ nhiệt và hạ nhiệt độ Quay trở lại bộ ngưng hơi để tiếp tục chu trình Ở nhà máy ven sông/biển, nước làm mát có thể được thải trực tiếp Xử Lý Nước Cấp Nước sau khi ngưng tụ được xử lý (khử khoáng, khử oxy) Đảm bảo độ tinh khiết cao nhất Được bơm trở lại lò hơi Hoàn tất một chu trình khép kín của nước cấp Lợi ích của hệ thống tái sử dụng nước: Hoàn toàn một chu trình khép kín Đảm bảo độ tinh khiết cao Tối ưu hóa hiệu suất nhiệt điện Giảm thiểu ô nhiễm

7. QUY TRÌNH SẢN XUẤT NHIỆT ĐIỆN THAN - XỬ LÝ KHÍ THẢI VÀ CHẤT THẢI RẮN Xử lý khí thải lò hơi (sau đốt) Hệ thống khử bụi Khí thải đi qua hệ thống lọc bụi tĩnh điện (ESP) hoặc lọc bụi túi vải (Baghouse) để thu giữ tro bay Hệ thống khử SOx (FGD) Khi khí thải đi qua tháp hấp thụ (thường dùng huyền phù đá vôi hoặc vôi tôi) để loại bỏ lưu huỳnh đioxit Hệ thống khử NOx Tiêm amoniac hoặc urê vào dòng khí thải để chuyển hóa NOx thành khí nitơ và hơi nước Khi khí thải đã được xử lý sạch sẽ được thải ra ngoài môi trường qua ống khói cao Xử lý tro xỉ và chất thải rắn Vận chuyển và lưu trữ tro xỉ Tro xỉ được vận chuyển đến các bãi thải hoặc silo chứa chuyên dụng Ngày càng có nhiều nỗ lực để tái sử dụng tro xỉ Tái sử dụng chất thải Tro xỉ được tái sử dụng làm vật liệu xây dựng (phụ gia xi măng, gạch không nung) Giảm thiểu tác động môi trường từ bãi thải Tạo ra giá trị kinh tế

8. MỘT SỐ HÌNH ẢNH VỀ NHÀ MÁY NHIỆT ĐIỆN VÂN PHONG-KHÁNH HÒA

9. THỰC TRẠNG NHIỆT ĐIỆN TẠI VIỆT NAM Tổng quan về nhiệt điện Việt Nam Nhiệt điện đóng vai trò chủ đạo trong cơ cấu năng lượng của Việt Nam Đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia khi nhu cầu điện ngày càng tăng cao Những trung tâm và nhà máy nhiệt điện lớn trải dài khắp các vùng miền Sử dụng đa dạng các loại nhiên liệu như than, khí tự nhiên và dầu Vai trò trong hệ thống điện Cung cấp một phần lớn sản lượng điện cho cả nước Đảm bảo hệ thống điện ổn định và liên tục Hỗ trợ các nhà máy điện khác trong hệ thống Chơi vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội Trung tâm nhiệt điện lớn Những trung tâm này có công suất lắp đặt lên đến hàng nghìn megawatt Nhiên liệu đa dạng Sử dụng than, khí tự nhiên và dầu trong quá trình sản xuất điện Trải dài khắp vùng miền Các nhà máy lớn nằm ở nhiều tỉnh thành khác nhau Cung cấp điện quốc gia Hỗ trợ đáp ứng nhu cầu điện ngày càng tăng cao

10. TÁC ĐỘNG MÔI TRƯỜNG - Ô NHIỄM KHÔNG KHÍ VÀ NGUỒN NƯỚC Ô nhiễm không khí Khí thải độc hại: Quá trình đốt than sinh ra nhiều khí độc như SO2, NOx, CO2, HCl, NO2, N2O và SO3 Bụi mịn (PM2.5): Khói thải chứa các hạt bụi nhỏ có thể phát tán xa và xâm nhập vào đường hô hấp Kim loại độc hại: Bụi chứa chì, asen, đồng, kẽm ảnh hưởng đến sức khỏe Khí nhà kính: CO2 và NOx góp phần vào hiệu ứng nhà kính, lĩnh vực năng lượng chiếm 35% tổng phát thải Hình ảnh: Khói thải và hơi nước từ nhà máy nhiệt điện Ô nhiễm nguồn nước Nước thải công nghiệp: Bao gồm nước thải tro xỉ, nước xử lý hóa chất, nhiên liệu và nước làm mát Ô nhiễm nhiệt: Nước làm mát sau khi qua hệ thống thiết bị có nhiệt độ cao hơn môi trường từ 7-10°C Harming aquatic organisms: Việc xả nước này ra sông, biển làm giảm oxy hòa tan, ảnh hưởng đến sự phát triển của vi sinh vật Kim loại nặng và độc tố: Bùn than, tro xỉ chứa nhiều kim loại nặng (chì, thủy ngân, niken, thiếc, cadmium, asen) Tác động nghiêm trọng Chất thải từ nhà máy nhiệt điện than gây hại cho sức khỏe con người, hệ sinh thái, và môi trường xung quanh

11. TÁC ĐỘNG MÔI TRƯỜNG - CHẤT THẢI RẮN VÀ CÁC TÁC ĐỘNG KHÁC Chất thải rắn Tro xỉ: Một nhà máy nhiệt điện công suất 2000 MW có thể sinh ra 2000 tấn tro bay mỗi ngày tro xỉ chứa các nguyên tố có thể gây ung thư như polycyclic hydrocarbon tro xỉ gây áp lực lớn lên các bãi chứa, có nguy cơ phát tán bụi tro xỉ chứa nhiều kim loại nặng (chì, thủy ngân, niken, thiếc, cadmium, asen) Rác thải sinh hoạt Các nhà máy nhiệt điện phát sinh rác thải sinh hoạt cần được thu gom rác thải sinh hoạt cần được xử lý đúng cách thải rắn lỏng từ quá trình vận chuyển, sàng lọc và nghiền than thải rắn có thể chứa các chất độc hại từ nhiên liệu và hóa chất Ô nhiễm đất Xỉ than, nước thải chứa kim loại nặng và dầu có thể nhiễm vào đất trồng Xói mòn đất cũng có thể xảy ra do quá trình xây dựng nhà máy Kim loại nặng trong đất có thể xâm nhập vào chuỗi thức ăn Đất nhiễm có thể gây ngộ độc cấp tính hoặc mãn tính cho sinh vật Tiếng ồn và rung động Hoạt động của máy nghiền than, tuabin, bơm, quạt gây ra tiếng ồn Âm thanh và rung động ảnh hưởng đến hệ thần kinh và thính giác Người lao động và cộng đồng xung quanh nhà máy bị ảnh hưởng Trong một số trường hợp, tiếng ồn có thể làm giảm tầm nhìn Ảnh hưởng cảnh quan Khói, bụi, nước thải và tiếng ồn từ nhà máy làm ảnh hưởng đến cảnh quan Thay đổi địa hình do xây dựng các công trình xử lý thải Thảm ô nhiễm làm giảm giá trị cảnh quan tự nhiên Ảnh hưởng đến các hoạt động du lịch và nông nghiệp

12. GIẢI PHÁP CÔNG NGHỆ GIẢM THIỂU TÁC ĐỘNG MÔI TRƯỜNG Xử lý khí thải Lọc bụi tĩnh điện (ESP) Thu giữ tro bay hiệu quả trước khi khí thải ra môi trường Khử lưu huỳnh (FGD) Loại bỏ SOx bằng cách dẫn khí thải qua tháp hấp thụ sử dụng huyền phù đá vôi Khử NOx (SCR/SNCR) Tiêm amoniac hoặc urê vào dòng khí thải để chuyển hóa NOx thành khí nitơ và hơi nước Xử lý nước thải Hệ thống thu gom nước thải Thu và thoát nước mưa chảy tràn, đưa vào hồ xử lý để lắng đọng bụi, chất rắn Xử lý nước thải công nghiệp Nước thải tro xỉ, xử lý hóa chất, nhiên liệu và nước làm mát thiết bị được xử lý trước khi thải ra môi trường Kiểm soát ô nhiễm nhiệt Chứa nước làm mát vào hồ để hạ nhiệt độ trước khi xả ra sông hoặc chỉ xả trực tiếp khi có lưu lượng lớn Giải pháp kỹ thuật hiện đại Công nghệ đốt than sạch Sử dụng lò hơi tầng sôi tuần hoàn (CFB) hoặc công nghệ đốt than phun (Pulverized Coal Combustion) với thiết kế tối ưu Hệ thống ngưng tụ và tái sử dụng Hơi nước sau khi ra khỏi tuabin được ngưng tụ và tái sử dụng để hoàn thành một chu trình khép kín Quản lý môi trường tích hợp Bao gồm cả việc lựa chọn vị trí, thiết kế ống khói cao, kiểm soát bụi, bảo dưỡng định kỳ, quan trắc môi trường

13. GIẢI PHÁP QUẢN LÝ VÀ TÁI SỬ DỤNG Các biện pháp quản lý vận hành và tái sử dụng tro xỉ nhằm giảm thiểu tác động môi trường từ hoạt động sản xuất nhiệt điện Giải pháp quản lý vận hành Lựa chọn vị trí Đặt nhà máy xa khu vực dân cư, thiết kế ống khói cao để tăng khả năng lan tỏa khí thải Kiểm soát bụi Thay đổi phương thức vận chuyển than từ ô tô sang băng tải kín, lắp đặt hệ thống phun sương áp suất cao Bảo dưỡng định kỳ Thường xuyên bảo dưỡng lò hơi và thiết bị để tránh rò rỉ khí độc hại và giảm tiếng ồn, rung động Quan trắc môi trường Đảm bảo quan trắc định kỳ môi trường không khí để cảnh báo kịp thời nồng độ khí độc Trồng cây xanh Trồng nhiều cây xanh trong khuôn viên nhà máy để lọc bụi, giảm tiếng ồn và cải thiện vi khí hậu Giải pháp tái sử dụng Tái sử dụng tro xỉ Vận chuyển và lưu trữ: Vận chuyển tro xỉ đến các bãi thải hoặc silo chứa chuyên dụng Chủ động thu gom và xử lý đúng cách rác thải sinh hoạt Tái sử dụng: Đẩy mạnh tái sử dụng tro xỉ làm vật liệu xây dựng Sản xuất phụ gia xi măng, gạch không nung, vật liệu san lấp Giảm thiểu tác động môi trường từ bãi thải Tạo ra giá trị kinh tế từ chất thải

14. ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN - LỘ TRÌNH CHUYỂN ĐỔI ĐẾN 2030 Theo Quyết định số 266/QĐ-TTg, Việt Nam đã ban hành Kế hoạch thực hiện Tuyên bố toàn cầu về chuyển đổi điện than sang năng lượng sạch, với lộ trình cụ thể cho các nhà máy nhiệt điện than: Lộ trình chuyển đổi đến năm 2030 Nghiên cứu thí điểm hệ thống thu giữ carbon Lắp đặt hệ thống thu giữ carbon cho các nhà máy nhiệt điện than sử dụng công nghệ cũ, hiệu suất thấp Dừng hoạt động một số nhà máy Xem xét dừng hoạt động khoảng 540 MW nhiệt điện than (như nhà máy Phả Lại 440 MW và Ninh Bình 100 MW) nếu không thể cải thiện hiệu suất và phát thải Nghiên cứu ứng dụng công nghệ đốt kèm nhiên liệu sinh khối Thí điểm áp dụng công nghệ đốt kèm nhiên liệu sinh khối, amoniac để giảm phát thải CO2 Khuyến khích chuyển đổi nhiên liệu Khuyến khích các nhà máy hiện có chuyển đổi dần sang sử dụng các nhiên liệu này Mục tiêu cụ thể 540 MW Nhiệt điện than sẽ bị dừng hoạt động nếu không cải thiện Phả Lại 440 MW Một trong những nhà máy sẽ bị dừng nếu không cải thiện Ninh Bình 100 MW Ngoài Phả Lại, nhà máy này cũng có thể bị dừng Tổng quan Việt Nam đang thực hiện kế hoạch chuyển đổi từ điện than sang năng lượng sạch, với mục tiêu cụ thể đến năm 2030, là bước đầu tiên toward mục tiêu Net Zero 2050

15. ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN - LỘ TRÌNH CHUYỂN ĐỔI 2045-2050 Chiến lược dài hạn Đến năm 2045 Phát triển tối thiểu 1.160 MW nguồn điện sạch thay thế Chuyển đổi nhiên liệu các nhà máy điện than sang đốt kèm sinh khối, amoniac với tổng công suất 18.642 MW Chuyển hoàn toàn các nhà máy nhiệt điện than sang sinh khối, amoniac với tổng công suất 6.990 MW Đến năm 2050 Phát triển đủ các nguồn điện sạch thay thế với công suất tối thiểu 3.335 MW Thực hiện chuyển đổi nhiên liệu các nhà máy nhiệt điện than sang sử dụng hoàn toàn sinh khối, amoniac với tổng công suất 25.632 - 28.832 MW Lắp đặt hệ thống thu giữ carbon cho các nhà máy điện than Định hướng không sử dụng nhiên liệu than cho sản xuất điện sau năm 2050 Lộ trình chuyển đổi Chuyển đổi toàn bộ nhà máy nhiệt điện than sang sử dụng nhiên liệu sạch Phát triển nguồn điện sạch thay thế cho các nhà máy hết đời Đồng thời thực hiện chuyển đổi nhiên liệu và lắp đặt hệ thống thu giữ carbon

16. PHÁT TRIỂN NHIỆT ĐIỆN KHÍ LNG Vai trò của nhiệt điện khí LNG Giải pháp chuyển tiếp quan trọng trong quá trình chuyển dịch năng lượng Tăng hiệu quả sản xuất điện Giảm sự phụ thuộc vào nhiệt điện than Giảm phát thải và bảo vệ môi trường Hỗ trợ tích hợp các nguồn năng lượng tái tạo quy mô lớn Mục tiêu đến năm 2030 10.861-14.930 MW Tổng công suất các nhà máy sử dụng khí trong nước 22.524 MW Tổng công suất các nguồn điện LNG Ưu tiên sử dụng tối đa khí trong nước cho phát điện Phát triển các dự án sử dụng LNG và hạ tầng nhập khẩu LNG đồng bộ Sử dụng công nghệ hiện đại Các dự án nổi bật Ô Môn 2, 3, 4: 3.150 MW Miền Trung 1, 2 và Dung Quất 1, 2, 3: 3.750 MW Ô Môn 1: Chuyển sang sử dụng khí Lô B (660 MW) Quảng Trị: Nhà máy tua bin khí hỗn hợp (340 MW) sử dụng khí mỏ Báo Vàng Thị Vải: Dự án kho, cảng nhập khẩu LNG cung cấp khí cho Nhơn Trạch 3 và 4 Sơn Mỹ: Dự án cung cấp khí cho Sơn Mỹ 1, 2 Vingroup: Khởi công nhà máy nhiệt điện LNG lớn nhất Việt Nam

17. CÁC DỰ ÁN NHIỆT ĐIỆN KHÍ TRỌNG ĐIỂM Dự án khai thác khí Lô B Dự án khai thác khí tự nhiên lớn Cá Voi Xanh Dự án khai thác khí tự nhiên Nhà máy nhiệt điện khí Ô Môn 2, 3, 4 3.150 MW Sử dụng khí Lô B Nhơn Trạch 3, 4 Nước thải tro xỉ Sơn Mỹ 1, 2 Nước thải tro xỉ Cảng nhập khẩu LNG Thị Vải Cung cấp khí cho Nhơn Trạch 3 và 4 Sơn Mỹ Cung cấp khí cho Sơn Mỹ 1, 2 Dự án đang triển khai Vingroup Khởi công nhà máy nhiệt điện LNG lớn nhất Việt Nam Quảng Trị Nhà máy tua bin khí hỗn hợp 340 MW sử dụng khí mỏ Báo Vàng Tổng công suất Đến năm 2030: 10.861 - 14.930 MW sử dụng khí trong nước Đến năm 2030: 22.524 MW nguồn điện LNG

18. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ TỔNG KẾT VỀ VAI TRÒ CỦA NHIỆT ĐIỆN Nhiệt điện đóng vai trò xương sống trong cơ cấu năng lượng Đảm bảo an ninh năng lượng khi nhu cầu điện tăng cao Chủ đạo trong hỗ trợ phát triển kinh tế - xã hội Thực hiện vai trò quan trọng trong bảo vệ môi trường XU HƯỚNG PHÁT TRIỂN Chuyển đổi mạnh mẽ sang năng lượng sạch Cam kết Net Zero vào năm 2050 Phas out nhà máy nhiệt điện than Thermal power LNG là giải pháp chuyển tiếp KIẾN NGHỊ Đảm bảo an ninh năng lượng Tăng cường hiệu quả sử dụng năng lượng Phát triển nguồn điện sạch thay thế Bảo vệ môi trường Giảm thiểu phát thải khí nhà kính Chuyển đổi sang sử dụng hydrogen