medvnu.edu.vn |18/11/2021 | 1 SỰ TẠO NOÃN VÀ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG Đối tượng: SV Y3 Giảng viên: THS.BS Nguyễn Thị Giang Bộ môn Sản phụ khoa và sức khoẻ sinh sản Khoa Y- Đại học Quốc Gia Thành phố Hồ Chí Minh
NOÃN BÀO 2
Noãn nguyên thủy (Primordial follicle) Cấu trúc nang noãn 1 noãn bào ở cuối giai đoạn prophase I của giảm phân 1 lớp tiền TB hạt hình thoi 1 lớp màng đáy
Noãn sơ cấp (Primary follicle: chiêu mộ lần I) Sự chuyển dạng của lớp tiền TB hạt hình thoi 🡪 dạng TB hạt hình khối Cấu trúc nang : 1 nõan bào đang ở cuối giai đoạn đoạn prophase I của quá trình giảm phân Nhiều lớp TB hạt hình khối 1 lớp màng đáy Vỏ trong : bắt đầu được hình thành
Noãn thứ cấp (Secondary follicle) Cấu trúc nang gồm : 1 noãn bào đã hoàn tất quá trình giảm phân I hay đang bắt đầu quá trình giảm phân II. Các lớp TB hạt (cumulus oophorus ) Màng trong suốt (zona pellucida) Lớp vỏ trong Lớp vỏ ngòai a ? b và c?
Noãn thứ cấp (Secondary follicle) Được đánh dấu bởi sự tạo hang (antrum)🡪 nang có hốc (antral follicle). Một hang lớn được hình thành là do sự kết hợp của nhiều hang nhỏ ở giữa các lớp TB hạt . Dịch trong nang chủ yếu là dịch thấm từ mạch máu của lớp vỏ trong , được lọc qua nhiều lớp TB hạt . Lớp vỏ trong phát triển đầy đủ hơn . Khi nang noãn gia tăng về kích thước , mô đệm xung quanh nang bị chèn ép tạo thành lớp vỏ ngoài .
Nang trưởng thành (Graafian follicle) Hang được chứa đầy dịch . Cấu trúc gồm : Noãn bào Các lớp TB hạt quanh noãn (cumulus và corona radiata) Hang chứa dịch nang Các lớp TB hạt Màng đáy Hệ thống lưới mao mạch Lớp vỏ trong Lớp vỏ ngoài
NOÃN BÀO. SỰ SINH NOÃN 8
Sự phát triển của nang noãn 6 hiện tượng chính : Sự chiêu mộ các nang noãn Sự chọn lọc các nang noãn Sự vượt trội của một nang noãn Sự thoái hoá của nang noãn Sự trưởng thành của noãn . Sự phóng noãn
SỰ HÌNH THÀNH NOÃN 10
11
12
13
14
Sự phát triển của nang noãn Kể từ sau khi đứa bé gái dậy thì , định kỳ một lần mỗi khoảng 30 ngày , ước chừng có 10^2 noãn nguyên thủy sẽ được chiêu mộ vào chu kỳ buồng trứng ( mũi tên ) Hiện tượng chiêu mộ chỉ chịu tác dụng của các yếu tố nội tiết lân cận (paracrine) hay tự thân (autocrine), mà không chịu tác động của các hormone lưu hành trong máu ngoại vi 15
Sự phát triển của nang noãn Các phức bộ noãn nguyên thủy ( mũi tên xanh ) được chiêu mộ tiếp tục trở lại tiến trình giảm phân đã bị đình trệ trước đó để chuẩn bị cho việc tạo giao tử (gamete) Trong 120 ngày , chúng lần lượt qua các giai đoạn nang noãn sơ cấp (primary follicle) ( mũi tên đỏ ), nang noãn thứ cấp sớm (early secondary follicle) ( mũi têN nâu ) Sau hơn 120 ngày , từ đoàn hệ hơn 102 nang noãn nguyên thủy khởi đầu , chỉ còn có 10 nang đến được giai đoạn nang noãn thứ cấp muộn (late secondary follicle) ( mũi tên xanh lá ) 16
Sự phát triển của nang noãn 17
Sự phát triển của nang noãn 18
19
20
21
22
` 23
24
25
26
27
28
29
30
Các yếu tố điều hoà quá trình taọ noãn 31
Các yếu tố điều hoà quá trình tạo noãn 32
AMH (Anti-Mullerian Hormone) ❂ AMH không tạo phản hồi lên tầng trên ❂ AMH phản ánh dự trữ buồng trứng ❂ AMH tác động trở lại trên những nang noãn nguyên thủy khác chưa được chiêu mộ và ngăn cản chúng được chiêu mộ ❂ Trên những nang noãn đã được chiêu mộ, AMH đóng vai trò yếu tố bảo vệ cho nang noãn thoát khỏi hiện tượng thoái triển
TRỤC: HẠ ĐỒI -TUYẾN YÊN - BUỒNG TRỨNG 34
Trục hạ đồi- Tuyến yên- Buồng trứng Phản hồi thứ nhất của Estradiol : sự tăng nồng độ E2 gây một phản hồi âm tính trên tuyến Yên , ức chế sản xuất FSH Phản hồi thứ 2 của Estradiol : Nồng độ Estradiol lên cao , vượt ngưỡng trong thời gian đủ dài => phản hồi dương => đỉnh LH Phản hồi của Progesteron : Nồng độ Progesteron cao => phản hồi âm , giảm nhịp điệu xung GnRH, giảm LH 35