Klasslar o‘rtasidagi munosabatlar
Obyektga yo‘naltirilgan modellashtirish.
Reja:
●
UML (Unified Modelling Language) uchun
Umbrello vizual dasturlash muhiti
●
Klass diagrammalari
●
Klasslar o‘rtasidagi munosabatlar va ularning turlari
●
UML yordamida oddiy loyiha yaratish
●
UML yordamida yaratilgan loyihani C++ tilidagi
kodini yaratish
UML uchun Umbrello vizual
dasturlash muhiti
UML (Birlashgan Modellashtirish Tili) – bu dasturiy
ta’minotni ishlab chiqish sohasida obyektlarni modellashtirish,
biznes jarayonlarini modellashtirish, tizimni loyihalash va
tashkiliy tuzilmalarni ko‘rsatish uchun grafik tavsiflash tili.
Umbrello – bu dasturiy ta’minotni ishlab chiqish jarayonida
foydali bo‘lgan UML diagrammalarini yaratish va tahrirlash
uchun bepul vositadir.
Ushbu vosita Pol Hensgen tomonidan ishlab chiqilgan bo‘lib, u
asosan KDE grafik tizimi uchun mo‘ljallangan, ammo undan
boshqa grafik tizimlarda ham foydalanish mumkin.
GNU / Linux, MacOS va Windows operatsion tizimlarida
ishlaydi.
UML uchun Umbrello vizual
dasturlash muhiti
Class
Interface
Datatype
Enum
Package Munosabatlar
Klass diagrammalari
Klass – bir xil atributlar, amallar, munosabatlar va
semantikaga ega bo‘lgan obyektlar to‘plamining
tavsifi.
Grafik jihatdan klass gorizontal chiziqlar bilan uch
blokga bo‘lingan to‘rtburchaklar shaklida ko‘rsatilgan
quyidagi elementlardan iborat:
●
klass nomi
●
klass atributlari (xususiyatlari)
●
klassning operatsiyalari (usullari yoki metodlari).
Klass diagrammalari
Klass parametrlari
Klass atributlari
Klass metodlari
Klass diagrammalari
Atributlar va metodlar
uchun ko‘rinishning
uchta turidan birini
belgilash mumkin:
Klass diagrammalari
Klass diagrammalari
Klass diagrammalari
Klasslar o‘rtasidagi munosabatlar
va ularning turlari
Klasslar o‘rtasidagi munosabatlar
va ularning turlari
Inheritance (meros olish) – Meros obyektga yo‘naltirilgan tahlil va
loyhalashdagi muhim tushunchadir. Subklass o‘zining yuqori
klassidan (yoki bir nechta yuqori klasslardan) tuzilma va
xususiyatni meros qilib olishi mumkin. Meros diagrammasi meros
ierarxiyasini ko‘rsatadi. Meros daraxtlari bir necha darajaga ega
bo‘lishi mumkin. Keng ierarxiyalar uchun ularni bir nechta
diagrammalarga bo‘lish tavsiya etiladi. Meros olishning ikkita
asosiy turi mavjud:
●
Single Inheritance (Yagona meros) – kichik klass o‘zining
tuzilishi va xususiyatlarini bitta superklassdan meros qilib oladi.
●
Multiple Inheritance (Ko‘p meros) – kichik klass o‘zining
tuzilishi va xususiyatlarini bir nechta yuqori klasslardan meros
qilib oladi.
UML yordamida oddiy loyiha
yaratish
UML yordamida yaratilgan loyihani
C++ tilidagi kodini yaratish
UML yordamida yaratilgan loyihani
C++ tilidagi kodini yaratish
UML yordamida yaratilgan loyihani
C++ tilidagi kodini yaratish
Klasslar o‘rtasidagi munosabatlar
va ularning turlari
Composition (Tarkibi) – Qiymat bo‘yicha ulanish
deb ham ataladi.
Tarkibiy ulanish – bu quyidagi xususiyatlarga ega
bo‘lgan umumiy munosabatlarining kichik turi:
●
Obyektlar o‘rtasidagi ikki tomonlama munosabat;
●
Butun/parcha munosabat;
●
Agar kompozitsion o‘chirilsa, u bilan bog‘liq bo‘lgan
barcha boshqa qismlar o‘chiriladi.
Klasslar o‘rtasidagi munosabatlar
va ularning turlari
UML yordamida yaratilgan loyihani
C++ tilidagi kodini yaratish
UML yordamida yaratilgan loyihani
C++ tilidagi kodini yaratish
This work is licensed under
a Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 Unported License.
It makes use of the works of
Kelly Loves Whales and Nick Merritt.